LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ BAĞLANTI KRİTERLERİ · Hizmete Ozel STRICTLY CONFIDENTIAL AND PRIVILEGED 3 LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ MEVZUATI • 21 Temmuz 2011 tarihli 28001

Hizmete Ozel Hizmete Ozel

LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ

BAĞLANTI KRİTERLERİ


STRICTLY CONFIDENTIAL AND PRIVILEGED

2

İÇERİK

• Lisanssız Üretim Tesisleri Mevzuatı

• Lisansız Üretim Tesisleri Bağlantı Süreci

• Lisanssız Üretim Tesisleri Bağlantı Görüşü Teknik Kriterler

• Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. Dağıtım Bölgesinde Kabulü Yapılan Örnek Santraller

• Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları



3

LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ MEVZUATI

• 21 Temmuz 2011 tarihli 28001 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Elektrik Piyasası

Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik” ve 10 Mart 2012 tarihli 28229 sayılı

Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin

Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ kapsamında Dağıtım Şirketleri tarafından

bağlantı görüşleri verilmeye başlanmış, sonrasında 6446 sayılı Elektrik Piyasa

Kanununun yayınlanmasıyla birlikte yönetmelik ve tebliğ yenilenmiştir.

• 2 Ekim 2013 tarih 28783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Elektrik Piyasası Lisanssız

Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik” ve ” Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik

Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ ” kapsamında Dağıtım

Şirketleri tarafından bağlantı görüşleri verilmeye devam etmektedir.



4

Lisansız Üretim Tesisleri Bağlantı Süreci

Bağlantı Görüşü ve

Çağrı Mektubu

Yatırım alanı

İncelemesi Dağıtım trafolarına

yönlendirilecek

santrallerin toplam

kurulu gücü trafo

kurulu gücünün

%30’unu geçemez.



5

2 Ekim 2013 tarih 28783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Elektrik Piyasası Lisanssız Elektrik

Üretimine İlişkin Yönetmelik” ve ” Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin

Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ ” kapsamında;

• Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. dağıtım bölgesinde dağıtım sistemine

bağlanacak/yönlendirilecek olan (6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa gore en fazla 1 MW

kurulu gücündeki) lisanssız üretim tesisleri ile ilgili bağlantı talepleri Müşteriler tarafından

(HES tesisleri ilgili İl Özel İdare üzerinden) Şirketimiz Dağıtım Varlıkları Müdürlüğü’ne

iletilmektedir.

• Başvuru yazısı ekinde olması gereken evraklar:


• EK-1 Form (Yönetmelik)

• Tapu/Kira Sözleşmesi (Aslı/Noter onaylı suret/Aslı gibidir)

• Tek-Hat Şeması

• Dekont(Bağlantı Bedeli: 250 kW üzeri kurulu güce sahip tesisler için 500 TL+KDV 250kW ve altı 0 TL)

IBAN: TR040004600832888000042955 (Akbank Kurumsal Hesabı)

• Koordinatlı Aplikasyon Krokisi

• YEGM Formu

• Tüzel Kişi ise Ticari Sicil Gazetesi

• Marjinal/Tarım Dışı arazi yazısı (Çatı uygulaması hariç)

• ÇED yazısı

• İmza sirküleri

• Mahsuplaşılacak tesise ait Tüketim Faturası/Parakende satış sözleşmesi şeklindedir.



6

• Lisanssız üretim tesisi ile ilgili başvuruda sunulması gereken evraklar ilgili mevzuat kapsamında

değerlendirilir ve üretim tesisinin tipi, konumu ve kurulu güç değeri, yapılan hesaplamalar ve

yerinde yapılan etütler neticesinde tesis için teknik ve ekonomik açıdan en uygun bağlantı

noktası belirlenir.

• Üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlantı görüşü oluşturulur ve geçerli süre içerisinde (başvuru

yapıldığı aydan sonraki ayın 20’sine kadar) müşteriye bildirilir. Yazı içeriğinde santralin sisteme

bağlantısı ile ilgili teknik kriterler, tesis edilmesi gereken enerji nakil hat karakteristiği, alınması

gereken güvenlik önlemleri ve üretim tesisi bağlantı süreci açıklanır.

• Yazı ekinde lisanssız üretim tesisi projelerinin hazırlanması için TEDAŞ Genel Müdürlüğü

tarafından yayınlanmış olan proje hazırlama şablonu gönderilir. Bağlantı görüşüne göre

hazırlanan projeler müşteri tarafından TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne onaya sunulur.

• Farklı başvurularla santralin yönlendirileceği TM YG barasına 2 MW üzerinde lisanssız üretim

santrali yönlendirilmesi durumunda bağlantı görüşü verilmesi öncesinde TEİAŞ’tan görüş talep

edilir.

• Lisanssız üretim tesisleri ile ilgili güç, lokasyon değişiklikleri olması durumunda, müşteriler yeni

bir lisanssız üretim santrali kuracak şekilde başvuru yapmaktadır.




7

• Müşteri bağlantı görüşü yazısını temin ettikten sonra 30 gün içerisinde «çağrı

mektubu» talebinde bulunur.

• Sistem kullanım ve bağlantı anlaşması imzalamak üzere çağrı mektubu gönderilir.

• Müşteri üretim tesisine ait hazırlayacağı projeleri TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne

onaylatır.

• Müşteri Onaylı projelerle birlikte sistem kullanım ve bağlantı anlaşması yapmak

üzere dağıtım Şirketine başvurur.

• Müşteri mevzuat hükümleri uyarınca tüketim birleştirme yaparak tek santralin birden

fazla tüketim noktasıyla mahsuplaşmasını sağlayabilmektedir.

• Santralin kabul işlemi sistem kullanım ve bağlantı anlaşmalarının yapılmasına

müteakip Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilendirmesiyle TEDAŞ Genel

Müdürlüğü görevlilerince, Şirketimiz ilgili personeli katılımı da sağlanarak

yapılmaktadır.




8

Lisanssız Üretim Tesisleri Bağlantı Süreci

Bağlantı Görüşü Yazışma Örneği



9

Lisanssız Üretim Tesisleri Bağlantı Süreci Çağrı Mektubu Yazışma Örneği



10

• Çift yönlü sayaç tesis edilerek üretim tesisi tarafından sisteme verilen ve tüketimin

fazla olduğu durumda sistemden çekilen enerjinin ölçülebilmesi sağlanmalıdır.

• Elektrik dağıtım sisteminden alınan-verilen enerjinin tespiti, izlenmesi ve Şirketimiz

Merkezinde kayıt altına alınması amacıyla uzaktan sayaç okuma cihazları temin ve

tesis edilmeli, bu cihazlarda kullanılacak hatlar için Şirketimizin belirlediği

operatörden abonelik açtırmalı, haberleşme için gerekli test ve devreye alma

işlemlerini tamamlanmalıdır.

• Üretim tesisinin kısa devre arızası veya dağıtım sisteminin enerjisiz kalması

durumunda bağlantı noktası itibarıyla dağıtım sisteminden izole hale gelmesini ve

şebekeye enerji vermemesini sağlamak, dağıtım şebekesinin bir bölümünü içerecek

şekilde adalanmayı engellemek üzere ilgili mevzuatta(Elektrik Piyasasında Lisanssız

Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ) geçen koruma

sistemleri tesis edilerek (Loss of Main[LOM] ANSI KOD:78 yada ANSI KOD 81 rölesi

kullanarak) üretim tesisinin sistemden ayrılması ve sisteme enerji verilene kadar

hiçbir şekilde sistemle paralele girmemesi sağlanmalıdır.

• Sistemin alçak gerilim bağlantısı TSE 50438 standardına ve bu standartta verilen

diğer referans standartlara uygun olacaktır.

Lisanssız Üretim Tesisleri Bağlantı Görüşü Teknik Kriterler

Hizmete Ozel

Trafo Gücü (t.g.) (kVA) Bağlanabilir Toplam

Kapasite (kWe)

Bir kişiye bir yıl içerisinde tahsis

edilebilecek kapasite (kWe)

t.g. < 100

t.g. x 0,3

7,5

100 ≤ t.g. ≤ 1000 t.g. x 0,1

t.g. >1000 100 kWe

11


Ek-5

BİR DAĞITIM TRANSFORMATÖRÜNDE AG SEVİYESİNDEN BİR KİŞİYE

BİR YIL İÇERİSİNDE TAHSİS EDİLEBİLECEK KAPASİTE

Hizmete Ozel

Faz akımı ≤ 16 A Olan ve AG Seviyesinden Bağlanan Tesisler İçin

EN 61000-3-2 Sınıf A’ya göre izin verilen en büyük harmonik akım (A)

Harmonik 2 inci 3 üncü 5 inci 7 inci 9 uncu 11 inci 13 üncü 15 inci ≤ n ≤ 39 uncu

Sınır 1,08 2,3 1,14 0,77 0,4 0,33 0,21 0,15 ª (15/n)

ª % 50 veya en yüksek ve en düşük arasında orta noktaya yakın diğer beyan edilen değerler.

12


Gerilim Dalgalanması Fliker Şiddeti

Devreye Girerken Devreden

Çıkarken

Normal Çalışma Durumunda

Sınır Değer (en büyük) % 3,3 % 3,3 Pst = 1,0 Plt = 0,65

Enjekte Edilen Doğru Akım (anma akımının yüzdesi -%- olarak)

Sınır Değer (en büyük) 0,5

Akım Harmonikleri

Gerilim Dalgalanması ve Fliker Şiddeti

Enjekte Edilen Doğru Akım

Hizmete Ozel

Parametre En Uzun Temizleme Süresi a Açma Ayarı

Aşırı Gerilim (ANSI 59) 0,2 s 230 V + %15

Düşük Gerilim – Kademe 1 (ANSI 27) 1,5 s 230 V – (%15…%20) b

Düşük Gerilim – Kademe 2 (ANSI 27) 0,2 s 230 V – ( %50…%75) b

Aşırı Frekans (ANSI 81/O) 0,5 s 51 Hz

Düşük Frekans (ANSI 81/U) 0,5 s 47 Hz

Vektör Kayması (ANSI 78)c 0,2 s (6o…9o) b

ROCOF (df/dt) (ANSI 81R) c 0,2 s (1…2,5) b Hz/s

a) Arızayı tespit ve kesici açma süresi dâhildir. b) Verilen aralıkta uygun değer İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından istenebilir ve ayarlanabilir. c) Jeneratör, adalanma durumunda çalışmaya elverişli teknik özellikte ise ilave olarak bu koruma rölelerinden en az biri kullanılmalıdır.

Not: Gerilim değerleri etkin (r.m.s) değerlerdir ve faz-nötr gerilimi olarak verilmiştir.

13


Tablo-1: AG seviyesinden bağlanan üretim tesisleri için koruma ayarı sınır değerleri.

Hizmete Ozel

Parametre Temizleme Süresi Açma Ayarı a

Aşırı Gerilim (ANSI 59) –Kademe 1 0,2 s V≥ 120

Aşırı Gerilim (ANSI 59) – Kademe 2 1,0 s 110 < V < 120

Düşük Gerilim – Kademe 1 (ANSI 27) 2,0 s 50 ≤ V < 88

Düşük Gerilim – Kademe 2 (ANSI 27) 0,2 s V< 50

Aşırı Frekans (ANSI 81/O) 0,2 s 51 Hz

Düşük Frekans (ANSI 81/U) 0,2 s 47 Hz

Düşük Frekans (ANSI 81/U) İlgili Şebeke İşletmecisi görüşüne uygun

olarak 0,2–300 sn aralığında ayarlanabilir.

İlgili Şebeke İşletmecisi görüşüne uygun olarak

47– 49,5 Hz aralığında ayarlanabilir.

Vektör Kayması (ANSI 78) c 0,2 s (6o…9o) b

Frekans değişim Oranı (ROCOF) (df/dt) (ANSI 81R) c 0,2 s (0,5…2,5) b Hz/s

Artık Gerilim (ANSI 59N) d d d

a) Gerilim ayarları anma geriliminin yüzdesi olarak verilmiştir. b) Verilen aralıkta uygun değer İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından ayarlanabilecektir. c) İlgili Şebeke İşletmecisinin yapacağı etüt çalışmasına göre İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından gerek görülmesi halinde bu korumalardan birisi istenebilir. d) Topraklama sistemine bağlı olarak gerektiği durumda İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından istenebilir. Statik jeneratörler için uygulanabilir değildir. Bu

koruma talep edildiğinde, temizleme süresi ve açma ayar değerleri İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından belirlenir.

14


Tablo-2: YG seviyesinden bağlanan üretim tesisleri için koruma ayarı sınır değerleri.



15

Lisanssız Üretim Tesisleri Bağlantı Görüşü Teknik Kriterler

LOM(Loss of Mains) Rölesi

• Vector Shift (ANSI 78)

ROCOF (Rate of Change of Frequency) – (ANSI 81)



16

BAŞKENT ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. DAĞITIM

BÖLGESİNDE KABULÜ YAPILAN ÖRNEK SANTRALLER



17

Gazi Teknopark Güneş Santrali 300 kW

Gölbaşı-Ankara



18

Prokon İmalat ve Montaj A.Ş. Güneş Santrali

500kW Kazan- Ankara



19

Bağlantı Anlaşması İçin Başvuruda İstenilen Belgeler:

• İmzaya yetkili kişiler için İmza sirküleri (Islak İmzalı veya Noter Onaylı)

• Anlaşmayla birlikte santral kurulu gücüne göre belirlenecek:

• Bağlantı bedeli

• Teminat Mektubu(üretim için hesaplanacak teminat miktarı)

• Damga Vergileri(Her bir anlaşma için 1 adet)

alınır.

Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları



20




21

Kurulu güç (TL)

AG

0-15 kW (dahil) 59,6

15-100 kW

(dahil)

136,3

100 kW üzeri 173,2

OG

0-400 kVA

(dahil)

564,3

400 kVA üzeri 701,3

Dağıtım bağlantı bedelleri Tarifeler

Teminat Bedeli Hesaplama

Üretim için:

Kurulu güçx24x60x0.012667+%18 kDV

Tüketim için:

Kurulu güçx24x60x0.045666+%18 kDV

Damga Vergisi Hesaplama

Sistem kullanım için için:

Toplam teminat bedeli x9,48/1000

Bağlantı için :Bağlantı bedelix9,48/1000




22

TEŞEKKÜRLER…

Documents

LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ BAĞLANTI KRİTERLERİ · Hizmete Ozel STRICTLY CONFIDENTIAL AND PRIVILEGED 3 LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ MEVZUATI • 21 Temmuz 2011 tarihli 28001