LOEÙT SINH DUÏCLOEÙT SINH DUÏC(genital ulcers)(genital ulcers)

vaø HAÏ CAM MEÀMvaø HAÏ CAM MEÀM( Chancroid)( Chancroid)

ThS. BS Nguyeãn Thanh MinhThS. BS Nguyeãn Thanh MinhBoä moân Da Lieãu , ÑHYDBoä moân Da Lieãu , ÑHYD

LOEÙT SINH DUÏCLOEÙT SINH DUÏCI. LOEÙT SINH DUÏC:1. Ñaïi cöông:• Laø hoäi chöùng thöôøng gaëp trong da lieãu.• Caàn phaân bieät : loeùt vaø trôït.• Trôït (erosion): maát lôùp thöôïng bì, vaø moät

phaàn lôùp bì, laønh khoâng coù seïo• Loeùt (ulcer) : saâu hôn trôït, maát toaøn boä

thöôïng bì vaø bì, laønh ñeå laïi seïo• Saêng (chancre): laø toån thöông laâm saøng,

coù khi laø trôït, coù khi laø loeùt.

LOEÙT SINH DUÏC (tt)LOEÙT SINH DUÏC (tt)2. Nguyeân nhaân: do nhieàu nguyeân nhaân, coù theå heä thoáng laø:2.1) Caùc taùc nhaân gaây beänh laây truyeàn qua ñöôøng tình

duïc: • Xoaén khuaån giang mai (Treponema pallidum)• Vi khuaån haï cam meàm (Haemophilus ducreyi)• Herpes simplex virus (HSV).• Chlamydia trachomatis.• Sarcoptes scabiei….2.2) Caùc nguyeân nhaân thöôøng gaëp do beänh da:• Hoàng ban saéc toá coá ñònh (truùng ñoäc da do thuoác)• Hoäi chöùng Behcet.• Chaán thöông.• Hoäi chöùng Reiter.• Beänh aùc tính nhö ung thö döông vaät….Caàn coù höôùng chaån ñoaùn laâm saøng loeùt SD ñeå coù höôùng

xeùt nghieäm, xöû trí ñuùng ñaén

HAÏ CAM MEÀM( Chancroid)

I) Ñaïi cöông :I) Ñaïi cöông :

HCMeàm = STD (STI) cấp tính, LS laø veát loeùt, meàm ≠ GM coù saêng cöùng ,.

Vuøng DTH cuûa beänh : Baéc Phi vaø Chaâu AÙ, ña soá nguyeân nhaân loeùt SD laø HC meàm .

HCMeàm (# beänh loeùt SD khaùc), ôû caû 2 phaùi ñieàu kieän deã daøng nhieãm HIV .

II) Nguyeân nhaânII) Nguyeân nhaân

Nguyeân nhaân : do vi khuaån Hemophilus ducreyi gaây ra , do oâng August Ducrey (YÙ) tìm ra naêm 1889.

Laø VK gram (-), yếm khí, ưa maùu,Laây qua ñöôøng sinh duïc.

III) LAÂM SAØNG:III) LAÂM SAØNG: Thời gian ủ beänh ngaén, # 3 – 7j (töø 1 – 15j). Tr/

chöùng chính laø SĂNG, coù haïch.1) Saêng haï cam meàm: ÔÛ BPSD, khôûi ñaàu = saån meàm, coù HB bao

quanh. Sau 24 – 48 giôø muïn muû vôõ ra loeùt

saâu, hình troøn, kích thöôùc ñeàu, ñ/kính = 3 – 15 mm.

Beà maët/loeùt coù muû vaøng. Bôø veát loeùt raát roõ, quanh co, taùch rôøi,

thöôøng laø bôø ñoâi = vieàn trong maøu vaøng, vieàn ngoaøi maøu ñoû (= daáu hieäu bôø ñoâi cuûa Petges).

III) LAÂM SAØNG:III) LAÂM SAØNG:

Ñaùy /loeùt baèng phaúng, loå choå = moái aên, coù nhöõng choài thòt nhoû, nhieàu maïch maùu deã chaûy maùu.

Boùp meàm, ñau. Saêng HCMeàm naèm treân neàn da phuø neà.

Soá löôïng: thöôøng coù nhieàu saêng, lôùn nhoû khoâng ñeàu, do töï laây lan.

Vò trí: Nam: maët trong vaø ngoaøi bao da QÑ,

QÑ.Nöõ: AÂH, moâi lôùn, moâi nhoû, AÂÑ,

CTC.

III) LAÂM SAØNG:III) LAÂM SAØNG:

• 2) Haïch HCmeàm Haïch laø bieán chöùng, laø

tr/chöùng. baét buoäc saêng laø coù haïch

nhö GM. Haïch (+) ½ cas, ña soá nam, raát

hieám ôû nöõ. Haïch xuaát hieän # 1 – 2 W sau

saêng, do ñi laïi, laøm vieäc nhieàu.

III) LAÂM SAØNG:III) LAÂM SAØNG:Thöôøng laø 1 haïch, ôû beïn. Haïch söng to töø töø, vieâm ñau nung

muû taoï bu boâng. Neáu ñ/trò bu boâng dính da, taoï loå doø chaûy muû + maùu ra ngoaøi.

Quanh loå doø xuaát hieän vaøi saêng HCM ñieån hình, = söï hoaù saêng (chancrellisation).

• 3) HCM ngoaøi BPSD : HM, quanh HM, ngoùn tay, roán, löôõi, vuù, caèm, vaø keát maïc.

IV) DAÏNG LAÂM SAØNG:IV) DAÏNG LAÂM SAØNG: nhieàu daïng nhieàu daïng

1. HCM thoaùng qua: nhoû, noâng, laønh 2-3j coù haïch beïn

2. HCM khoång loà: ñôn ñoäc, lan toûa, loeùt roäng 3. HCM nang loâng: loeùt nhoû/ chaân loâng.4. HCM saån: saån u haït, loeùt # Donovanosis,

Codyloma lata.5. HCM hoãn hôïp: 2W ñaàu/ HCM saêng GM.6. HCM daïng herpes: nhieàu saêng, tuï thaønh ñaùm.7. HCM daïng loeùt saâu quaûng8. HCM daïng saån9. HCM ôû NÑ: loeùt NÑ # VNÑ do laäu10. HCM daïng cuïc hoaëc goâm11. HCM daïng voøng: ôû QÑ, # caùnh hoa.…..

V) CHAÅN ÑOAÙN:V) CHAÅN ÑOAÙN:

A) (+): LS + CLSA1) LAÂM SAØNG : THÔØI GIAN UÛ BEÄNH. SAÊNG. HAÏCH.

V) CHAÅN ÑOAÙN:V) CHAÅN ÑOAÙN:

• A2) CAÄN LAÂM SAØNG: • 1) Tìm VKhuaån H. ducreyi /ST:a.Nhuoäm tìm VK (pheát kính): beänh

phaåm laø muû ôû bôø ST nhuoäïm Gram (nhuoâïm Wright, Giemsa cuõng ñöôïc). Thaáy VK gram aâm xeáp theo hình ñöôøng ray hoaëc hình “luøm vaø xoaén”.

b.Caáy: muû caáy vaøo thaïch maùu + 4% C02/ 35 ñoä C H ducreyi phaùt trieån 4 – 5 J moïc thaønh chuoãi.

V) CHAÅN ÑOAÙN:V) CHAÅN ÑOAÙN:

• 2) Phaûn öùng noäi bì (Ito – Reenstierna):• - Chích trong da 1/10ml “vaccin

antichancrelleux” cuûa Nicolle vaø Durand ôû maët ngoaøi caùnh tay vaø ñoïc keát quaû sau 48 giôø. Keát quaû (+) : saån phuø + toàn taïi nhieàu ngaøy.

• 3) Söï töï tieâm chuûng: (auto- inoculation)

• Laáy muû /ST pheát/da ñuøi ñaõ raïch 3j sau, muïn muû li ti/raïch vôõ loeùt HCM ñieån hình.

V) CHAÅN ÑOAÙN:V) CHAÅN ÑOAÙN:

• 4) Sinh thieát : ít laøm • 5) PCR: ñoä nhaïy caûm > caáy VK,

ñaét tieàn. Phaûn öùng noäi bì, töï tieâm

nhieãm vaø sinh thieát khoâng thöïc teá, ngaøy nay khoâng coøn aùp duïng.

Thöôøng laøm: nhuoäm Gram +/- caáy tìm VK

V) CHAÅN ÑOAÙN:V) CHAÅN ÑOAÙN:B/ (≠) :

1/ Saêng GM : UÛ beänh # 21j- Saêng = veát trôït/ lôû, soá löôïng = 1, # 1 -2 cm, troøn, bôø, ñaùy saïch, ñoû # thòt töôi, ñaùy saïch, ñeàu, boùp chaéc, ñau, + haïch ñi keøm, ch8ac1, di ñoäng, ñau, muõ . HTGM (+) 2/ Muïn doäp SD : nhieàu MN/ chuøm, treân HB, tieàn chöùng ngöùa/raùt choå noåi MN laønh # 1 - 2 W, hay taùi phaùt.

3/ HX: STNP/BPSD thoaùng qua. Chuû yeáu = haïch beïn.

V) CHAÅN ÑOAÙN:V) CHAÅN ÑOAÙN:

4/ Saêng gheû: = saàn MN, ngöùa/ ñeâm,+ MN = keõ ngoùn tay, chaân, coå tay, moâng, roán ... nhieàu ngöôøi/nhaø bò.5/ truùng ñoäc thuoác: boùng nöôùc/SD+ mieäng +/- da

6) Veát traày do CT : Xaûy ra ngay sau giao hôïp, ñau nhöùc.

VI) BIEÁN CHÖÙNG:VI) BIEÁN CHÖÙNG:

Vieâm da QÑHeïp da QÑSöng ngheõn da QÑHaïch (baøi)Boäi nhieãm thoi xoaén khuaån

(fuso-spirochaetosis) (nay hieám).b/chuùng xa: vieâm gan, tieåu/maùu,

laøm muû/baép chaân

chancroidchancroid

• Theo CDC, Ch/ñoaùn haï cam meàm, caû LS vaø theo doõi, neáu coù ñuû caùc t/chuaån sau:

1) B/ nhaân coù moät hoaëc nhieàu loeùt SD.2) B/nhaân coù XN tìm x/khuaån GM tröïc

tieáp ôû loeùt SD (-) hoaëc XNHTGM (ñaëc hieäu) sau khi coù loeùt ít nhaát 7 ngaøy (-).

3) Coù loeùt SD vaø +/- haïch beïn (bieán chöùng) ñieån hình cuûa haï cam meàm.

4) Xeùt nghieäm HSV treân loeùt sinh duïc (-).

VII) ÑIEÀU TRÒ:VII) ÑIEÀU TRÒ:

• 1) Nguyeân taéc ñieàu trò : Ñieàu trò cho beänh nhaân vaø caû

baïn tình. Xeùt nghieäm huyeát thanh giang

mai vaø HIV (taàm soaùt). Naèm nghæ. Keát hôïp ñieàu trò toaøn thaân vaø

taïi choå

VII) ÑIEÀU TRÒ:VII) ÑIEÀU TRÒ:

• 2) Ñieàu trò săng HCM: • 2.1) Taïi choå :• Duøng dung dòch saùt khuaån (nhö

Povidone – iodine, dung dòch Milian,…)• 2.2) Toaøn thaân : theo CDC 2006 AZITHROMYCINE 1gr ( u) (Sd), hoaëc CEFTRIAXONE 250 mg (TB)(Sd), hoaëc CIPROFLOXACINE 500 mg x 2 lần /j x 3j

lieân tuïc, hoaëc ERYTHROMYCINE 500 mg x 3 l /j x 7j

lieân tuïc.

VII) ÑIEÀU TRÒ:VII) ÑIEÀU TRÒ:

Ciprofloxacine CCĐ/ nöõ coù thai hoaëc cho con buù.

• Azithromycine vaø Ceftriaxone thuaän lôïi : lieàu duy nhaát.

• Nhieàu nôi coù caùc chuûng VK khaùng thuoác Ciprofloxacine vaø erythromycine.

• Vôùi ngöôøi bò HCM + nhieãm HIV thời gian ñ/trò keùo daøi hôn vì veát loeùt laâu laønh.

VII) ÑIEÀU TRÒ:VII) ÑIEÀU TRÒ:• 3) Ñieàu trò haïch (b/chöùng):• 3.1) Haïch coøn cöùng:• - Naèm nghæ vaø ñaép aám.• - Thuoác nhö treân.• 3.2) Haïch meàm (laøm muû):• - raïch, ruùt muû = kim caån

thaän, voâ truøng.• - Thuoác nhö treân.

THEO DOÕI SAU ÑIEÀU THEO DOÕI SAU ÑIEÀU TRÒ :TRÒ :

Taùi khaùm 3 – 7 ngaøy sau ñieàu trò.

Thôøi gian laønh hoaøn toaøn veát loeùt tuyø thuoäc vaøo kích thöôùc/loeùt.

VIII) KẾT LUẬNVIII) KẾT LUẬN

HCM = STIB/ch ít hơn lậu vaø GMChaån ñoaùn ñuùng + ñieàu trò sớm

kết quả tốt, haïn cheá laây lan.