LỜINÓIĐẦU

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Vàocuốinhữngnăm1970,khitôiđangtìmkiếmmộtcôngviệctrongngànhbáochí,tờThờibáophốWallđãthuêtôiphụtráchmảngthịtrườngkimloạiđồng.Côngviệccủatôilàtheodõinhữngnhàgiaodịchcáchợpđồngmuabánđồngtrênthịtrườngvàsauđóviếtbáocáovềnhữngdaođộnghàngngày.Đólàthờikỳtỉlệlạmphátđangởmứccaovàgiáđồngcũngnằmtrongxuhướngđó.Dướiconmắtquansátcẩnthậncủamộtngườichưahềđượcđàotạonhưtôi,tôinhậnthấyrằnggiáđãtăngtừ80xulên90xuvàcuốicùnglàmộtđô-lamộtcân(1cânAnh=454g).Saukhipháthiệnranhữngnguồntinmớingaylậptứctôilàmbáocáorằnggiáđồngtănglênlàdo“cónhiềungườimuahơnngườibán.”

“Ngườimuanhiềuhơnngườibán!”vịsếpcủatôicườilớn.Ôngluônlàmộtngườihàihướcvàsắcsảo;Ôngluônnhìnthấysựhàihướctrongmọiviệc,đặcbiệtlàđốivớingườiphóngviênmớinày.“Côngviệccủaanhlàchochúngtôibiếttạisaolạicónhiềungườibánhơnngườimua.”

Đâydườngnhưmộtlờikhuyênthẳngthắnđãđưatôivàomêcungcủanhữngnhàgiaodịch,trongđómọithứđềuhầunhưchỉdựavàosựphỏngđoánnếukhôngmuốnnóilàdotưởngtượng.Mộtngàykia,tôiđượcngườitanóichobiếtrằngsựtănggiá(haygiảmgiá)donhững“nhàđầutư”khởixướngcóthểsuyđoánđượcxuhướngcủatươnglai.Mộtngàykhác,sựthayđổigiácảlạiđượcgánchonhững“nhàđầucơ”.Đặcbiệthơnnữa,giácảcóthểbiếnđộngdonhững“nguyênnhânkỹthuật”.Trongnhữngtrườnghợpđó,ngườitanóirằngchodùnguyênnhânnàothìnócũngkhôngmấyquantrọng.Tuynhiên,giávẫntănglên?

Giáđồngvượtquámức1,5đô-lavàtrongsuốtquátrìnhtănggiá,nókhôngchịuảnhhưởnggìtừnhữngnguyênnhânnhưtrênđây.Tôibiếtrằngtrongnhữngphântíchcủamìnhcócáigìđókhôngổn,nhưngtôikhôngbiếtđólàyếutốnào.Vấnđềởđâylàdothiếusựchuẩnbịchuđáo.TôichưađượcđọccuốnHồiứccủamộtthiêntàiđầutưchứngkhoáncủaLedwinLefèvre,dođótôikhôngbiếtcáchviếtnhưthếnàovềcácthịtrườnghànghoá,thịtrườngchứngkhoánhaybấtcứthịtrườngnàokhác.

Nếutôiđượcđọccuốnsáchnày,tôiđãcóthểhiểuđượcrằngbảngtincósứcmạnhthuyếtphụchơnbấtkìlýlẽhaynhữnglờihứahẹn,tuyênthệnào.Bạnkhôngthểtranhluậnvớibảngtin,bạnkhôngphảigiảithíchvềnóhaytìm

cáchpháhoạinó.Vàtôiđãcóthểđọcđượcđoạnvănnhưsau:

Tấtnhiênnhữngsựdaođộnggiácảluôncólýdocủanó,nhưngbảngtinbảnthânnókhôngquantâmtớinhữnglýdocủasựdaođộngđó.Nókhôngđưaranhữnglờigiảithích.Tôikhôngbaogiờđặtracâuhỏivớibảngtinkhitôi14tuổivàbâygiờkhitôiđã40tuổi,tôicũngkhôngbaogiờlàmnhưvậy.Điềuđóthìcóýnghĩagìchứ?

Tácgiảcủanhữngdòngviếtnày,contraicủamộtsĩquanquânđội,đượcđàotạođểtrởthànhmộtkỹsưmỏnhưngtheotiếnggọicủalòngđammê,vàonhữngnăm1890,ôngđãchuyểnsangviếtvềnhữngthươngvụdiễnratạiphốWall.Mặcdùthờiđócũngnhưbâygiờ,côngchúngluônmongmuốnkhámphánhữngẩnkhuấtdiễnratrongthịtrườngchứngkhoán,nhưngvàogiaiđoạnđóthôngtincònrấthạnchế.Lefèvrelàmộtnhàvănkiêmnhàbáo,luôncósởtrườngtrongtrongviệcnắmbắtnhữngâmthanhhìnhảnhdiễnrangaytạithịtrườngphốWall.Năm1922,ôngtạonênmộtcơnchấnđộngvớicâuchuyệnđượcđăngnhiềukỳvềmộtnhàđầucơchứngkhoánnổitiếng–haycũngcóthểnóilàđánghổthẹn-ngườiđãtiếtlộnhữngbímậtcủacôngviệcgiaodịchchođộcgiảcủatờbáoTheSaturdayEveningPost.Câuchuyệncủaôngtađãđượctáibảnthànhsáchsauđómộtnăm.

MặcdùLefèvreviếtcuốnsáchnàydướingôithứnhất,nhưngcuốnhồikýđượcdựatrênmộtsốcuộcphỏngvấnvớinhàgiaodịchmàônggọilàLarryLivingston.Livingstonkhôngthựcsựtồntại;đóchỉlàmộttêngọikháccủaJesseLivermore,mộttrongnhữngnhàđầucơchứngkhoánvĩđạinhấtmọithờiđại.

Livermorekhởiđầusựnghiệpvàocuốithếkỷtrướcvớimộtcôngviệccóđồnglươngcòmcõitạimộtcôngtymuabáncổphiếuchui,donhữngngườichủkhôngthểtạomộttàikhoảntạicáccôngtymôigiớithamgiavàonhữngthươngvụquymônhỏ.Côngtynàyđãđuổiviệcôngdomột“saiphạm”làthườngxuyêngiànhchiếnthắng.ĐếncuốiChiếntranhThếgiớithứNhất,Livermorekiếmđượcvàcũngđãmấthàngtriệuđô-la,đồngthờibịcáobuộclàthủphạmcủatấtcảcácvụkhủnghoảngtrênthịtrườngchứngkhoánhaythịtrườnghànghoá,mặcdùkhôngphảikhôngcólýdo.

Mặcdùôngđóngvaitròhàngđầutrongvụsụpđổthịtrườngnăm1929,trướckhisựnghiệpcủaôngkếtthúcquásớmtrongbikịch,songcuốnhồikýchỉtiểuthuyếthoánhữngkýứcvềthờikỳđầuvàcũnglànhữngnămthángthànhcôngcủaLivermore.Bạnkhôngnênđặtcâuhỏiphầnnàolà

thực,phầnnàolàhưcấu;LivermorechínhlàmộttrongnhữngnhânvậtđộcđáocủanướcMỹmàmỗisựhưcấu(đặcbiệtlàdướingòibúttàinăngcủaLefèvre)chỉtăngthêmvẻthậttrongmỗicâuchuyệncủaông.

VànhưvậychúngtasẽđượctheodõimộtlờitựthúvềcôngviệccủanhữngnhàgiaodịchtronggiaiđoạntrướckhiLuậtChứngkhoánLiênbangrađời;vềnhữngngươicungcấptinnộibộ;vềcôngviệcvậnđộnglàmgiá,nhữngcốgắngkhôngmệtmỏicủanhữngvịgiámđốctìmcáchthaotúngcổphiếucủachínhhọvàluônđượcbiếtnhữngthôngtinquantrọngtrướccôngchúng.Giờđây,gọicuốnhồikýnàylàchândungcủa“mộtgiaiđoạncủathịtrườngchứngkhoánđãkhôngcòntồntạinữa.”Điềunàyvừađúnglạivừakhôngđúng.BảnchấtcủaconngườikhôngthayđổinhiềutừthờiLefèvrevàcảnhữngnguyêntắcđạođứccủanhữngngườibịthuhúttớiphốWallnhằmtìmkiếmmộtnguồnlợinhuậndễdàngcũngvậy.KhiLefèvretrongnhânvậtLivingstonquansátrằng“trongnhữngđợtbùngnổthịtrườngnhiềucôngtyđượcthànhlậpvìlýdochủyếu,nếukhôngmuốnnóilàchỉvớimộtmụcđíchduynhất,đólànhằmkiếmlợitừnhucầucổphiếucủacôngchúng”,chúngtasẽnghĩtớikhôngítnhữngkẻvụlợitrongthờiđạihiệnnay(vídụnhưnhữngngườikhởixướngcáccôngtydot.com).

Tuynhiên,nhữngngônngữnhânvậtcủaôngsửdụngthựcsựthuộcvềnhữngnăm20ồnãcủathếkỷtrước.LivingstontạithànhphốAtlantic,khinghỉngơivàtáchkhỏithịtrườngchứngkhoán,hoàntoàncóthểtrởthànhmộttayhammêđuangựatạitrườngđuaDamonRunyon.

MộtbuổisángsaukhiănsángvàđọcxongcáctờbáocủaNewYork,vàsaukhiđãchánngồixemđámchimmòngbiểnnhặtnhữngchúsò,ngậmchặtchúngbaylêncaohaimươifootvànémxuốngnềncátđểkiếmmộtbữasáng,chúngtôibắtđầuđidạolênphốBroadwalk…AnhemnhàHardingcómộtchinhánhtạiBroadwalkvàchúngtôithườngghéquađómỗibuổisángxemhọmởcửa.Đóchỉlàmộtthóiquenmàthôi…

ĐiềunàychothấyLivingstonluôncóniềmđammêđốivớicôngviệcgiaodịchvàchỉcầnthịtrườngcómộtđộngtháikhácthườngnàođó.

Tôiđangtheodõibảngbáogiácácloạicổphiếu,chúýtớinhữngmãcóthayđổi.Phầnlớngiáđềutănglên.BỗngnhiêntôichúýtớiUnionPacific.Tôicócảmgiácrằngmìnhcầnbánrasốcổphiếunày.Tôikhôngthểnóigìhơn.Tôichỉcảmthấycầnphảibánra.

Mọiviệcđềucólídocủanó.Nhưngítnhấtchúngtacóthểđềcậptớiởđây

hailýdo.Thứnhấtđólàtínhcánhân.Kểtừsaukhichiatayvớicôngviệctheodõithịtrườngkimloạiđồng,trongphầnlớnsựnghiệpcủamìnhtôiđãtheođuôinhữngnhàbuôntàichính,nhữngngườichúngtacóthểnóikhônghềthánhthiệngìthậmchíđôilúcrấtgianxảo.Phầnlớnhọđềugiấumìnhsaunhữngkẻphátngônđãđượcthuêtừtrước(vàsauđólàsaulưngcácluậtsưcủahọ).Họthườngchỉđưaramộtnhậnxétđượcxửlýrấtkhéoléohayđôikhichẳngcónhậnxétnàocả.

Livingstonmặcdùđượcthừanhậnchỉlàmộthìnhtượngvănhọcnhưngquađótácgiảđãnóithẳngthắnvớichúngta.Ôngđãchỉmặtđặttênnhữngnhânvậtrấtcụthể.ChẳngphảiđãcómộtvịchủtịchcủaBorneoTinCompany,mộtôngWisensteinnàođóđãnóivớivợcủaLivingstontrongmộtbữatiệctạiPalmBeachrằngbàtacóthểkiếmđượcmộtkhoảnkhakhánếumuacổphiếucủaôngta?CuốnhồikýcủaLivingstonđãphơibàytấtcảnhữngcámdỗcủatìnhtrạngthamnhũnglantràntạiphốWalltrongnhữngngàychưađượcquảnlýchặtchẽ,nhiềuhơnbấtkìnguồnthôngtinnàokhác,chứkhôngnóiđếnbấtkìấnphẩmnàonàokhác.

PhảnứngcủaLivingstonđốivớilời“tiếtlộ”này,chúngtasẽkhôngnhắctớiởđây,nhưngcầnnhậnthấyrằngLivingstonđãchuẩnbịtrướcchochúngtavềnhânvậtcủabốicảnhđó.MộtôngWeisensteinnàođócũngchínhlàgiámđốcmộttổhợpđầucơ.Điềuđócónghĩalàmộtvịchủtịchtậpđoàncũngđồngthờichịutráchnhiệmvềcáchoạtđộngtrênthịtrườngchứngkhoán(việcnàyhiệnnayđượccoilàphipháp)đangtìmcáchthaotúnglàmgiáchochínhcổphiếucủacôngtyđó!Khicôngchúngbắtđầuchỉtríchvềnhữngquyđịnhđangtồntạikhiđóthìchúngtacầnđặtracâuhỏirằngnhững“ngàyxưatươiđẹp”đócóthậtsựtươiđẹpkhông?

Livingstoncũngkhônghềphảihổthẹnkhinhớlạinhữngchiếndịchvậnđộnglàmgiácủachínhmình.Tôichưatừngnghĩrằngngườitacóthể,thôngquaviệcmuavàomộtcáchđúnglúcvàcótínhtoáncẩnthận,mangvềnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồdođẩygiácủamộtcổphiếunàođólêntrongkhiphânphốilạisốcổphiếuđó.LivingstoncoitròlừađảotạihãngImperialSteellàmột“nghệthuậtvậnđộnglàmgiátuyệtvời”khiôngtatựchophépđượctándươngcôngviệccủachínhmình.Cóthểôngtađãcóchútgìđómuốntựbảovệchobảnthânmìnhkhichorằngviệcvậnđộnglàmgiákhôngcógìlàxấuvàchorằngkhôngcógìlừalọchaylénlúttrongđó.Đólàmộtcuộcchơiđòihỏisựdũngcảm,tuynhiêntrongnhữngphươngphápdoôngđềnghịnhằmlàmtrongsạchthịtrườngchứngkhoán,nhiềuýtrongđócũngtươngđồngvớiluậtchứngkhoánđượcbanhànhngaysauđó,đãđingượclạiđiềunày.Nhưngsuychocùng,chúngtacũngđượcnghechính

mộtnhàđầucơchứngkhoánchuyênnghiệpthổlộnhữngmưuđồcủachínhmình.

MộtlýdokhácmàbạnnênđọctácphẩmcủaLefèvređólàkèmtrongnhữnggiaithoạicủamình,ôngđãđưaranhữnglờikhuyênrấtquýbáumàbấtcứnhàgiaodịchnàocũngcóthểtìmthấyđiềugìđócóích.Bảnthântôikhôngphảilàmộtnhàgiaodịch,nhưngtôithừanhậnrằngnếuchỉtheodõinhữngđiềudiễnratrênbảngthôngbáothìnóchỉdẫntớimộtconđườngtấtyếu,đólàmuađắtbánrẻ.Tấtnhiên,Livingstoncũngnhậnramốinguyhiểmnày,vàbạncóthểtìmthấycâutrảlờicủaôngtạiđây.Ôngcũngnhậnthấyrằngnhữngđiềuônglàmhoàntoànkhácvớiviệcđầutưthuầntuý.Cácnhàđầucơmuavàotheoxuthếcònnhữngnhàđầutưluôncónhữngtínhtoándàihạn,họcónhữngmụctiêuhoàntoànkhácnhau.Mộtlýdokhiếnngàynayngườitavẫntựlàmmấttiềncủamình,đólàhọđãkhôngthểphânbiệtđượcsựkhácnhaunày.Họluônđinhninhtrongđầurằngmìnhđầutưdàihạnnhưngsauđóhọkhôngthểtừchốinhưngcámdỗcủaviệckiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnnhanhchóng.Livingstonkhôngcónhữngảotưởngnhưvậy,ôngvẫnluônlàmộtnhàđầucơtừđầuđếncuối.Tuynhiên,mộtđiềuđángngạcnhiênlànhữngphẩmchấtđãgiúpôngthànhcôngcũngchínhlànhữngphẩmchấtcủamộtnhàgiaodịchchứngkhoánvĩđại.Đóchínhlàtínhkiênnhẫn,tínhkỷluậtvàmộttríócsuyxétđộclập.Mộtngườicóthểnổigiậnvớibảngtin,nhưngngượclạibảngtinkhônghềquantâmtớinhữngđiềunhưvậy.Livingstonchorằngtốthơnhếtnênhọctừnhữngsailầmthayvìcốgắngngănbảnthânkhôngmắcphảisailầm.Đặcđiểmnổibậtnhấtởôngđólàsựtựýthứcđượcvềbảnthân.Trongcờbạccũngnhưtrongthểthao,kẻthùnguyhiểmnhấtchínhlàconquỷtrongbảnthânmỗingười.

Bạncóthểchorằngmộtnhàđầucơluônthèmthuồngnhữngnguồntinnộibộ-Livingstongọiđólà“móncocktailhyvọng”–nhưngôngtalạikhuyênchúngta(vàchínhbảnthânông)nênkiềmchếbảnthântrướcsựcámdỗđó.Điềunàythểhiệnsựđánhgiácủaôngđốivớitriếtlýchungcủathịtrường.Nếumộtngườithíchmộtcổphiếunàođó,thìnóphảithểhiệnưuthếrõràngtrênbảngtin,nếukhôngnguồntinnộibộđóchỉlàmộtnguồnsailệch.Côngchúngluônmongchờnhữngnguồntinnộibộ,họmongcómộtýkiếntưvấnnàođó.NhưngLivingstonvẫnluôntựtinmànóirằng“tôiluônlàmviệcđộclập.”

Tấtnhiên,điềuđóđúngtrongphầnlớnthươngvụcủaông.MộtlầntạiSaratogaSprings,mộttrongnhữngkhunghỉdưỡngnơiôngthườngluitớiđểlàmravẻđangđinghỉ,Livingstonđãbánmộtcổphiếumàôngđangtíchluỹ(mộtlầnnữađólàUnionPacific)dựatrênnguồntinnộibộcủamộtnhàmôi

giới.Nguồntinnàysauđóhoáralàsailầm.Đólàmộtsailầmphảitrảgiáđắt-mộtbàihọcđánggiáchoôngtacũngnhưchochínhchúngta.Ngườithầyđángthươngcủachúngtachothấyrằngôngtacóthểhọcđượcnhữngbàihọcnhưvậyvớicáigiárẻhơnnhiều.“Nhưngthầnđịnhphậnkhôngphảilúcnàocũngchobạnquyếtđịnhsố“họcphí”phảibỏra.Vịthầntựđưaranhữngbàihọcvàsauđótựmìnhghihoáđơn.”Thậtmaymắnrằngvịthầnđịnhphậnđãchochúngtamộtbàihọcvớicáigiáthấphơnnhiều.Vàđóchínhlànhữnggìcácbạncóthểtìmthấytrongcuốnhồikýnày,mộtcuốnhồikýtrongđóvớimộtphongcáchkểchuyệnlôicuốn,Lefèvređãcuốnhútrấtnhiềungườiđammêchứngkhoánđếnvớinhữngcâuchuyệnvềmộtthịtrườnghếtsứckhôkhancủanhữngconsốtănggiảm.

RogerLowenstein

Phần.1

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Tôibắtđầuđilàmkhivừahọcxongtrunghọctrunghọcphổthông.Tôinhậncôngviệctrôngcoibảngyếtgiátạimộtvănphòngmôigiớichứngkhoán.Tôirấtnhanhnhạyvớinhữngconsố.Khicònđihọc,tôiđãhọchếtchươngtrìnhđạisốbanămchỉtrongcómộtnăm.Côngviệctrôngcoibảngyếtgiácủatôilàdánnhữngconsốlênmộtcáibảnglớnđặttrongphòngkháchhàng.Mộttrongsốnhữngkháchhàngsẽngồiởvịtrítrungtâmgầnbảngtinvàđọctocácmứcgiá,khôngcógìlàquánhanhvớitôi.Tôiluônnhớtrongđầunhữngconsố.Chẳngcógìkhókhăn.

Còncónhiềunhânviênkháctrongvănphòngnày.Tấtnhiênlàtôicóchơivớinhữngcậubạnkháccùnglàmcôngviệcmàtôiđanglàmởđó.Vàonhữnghômthịtrườngnhộnnhịpcóthểkhiếntôiphảibậnrộnsuốttừmườigiờsángtớibagiờchiều,vàchẳngcònthờigianmàchuyệngẫu.

Dùvănphòngcónáonhiệtđếnđâu,tôicũngkhôngkhỏinghĩđếncôngviệcmìnhlàm.Vớitôi,nhữngconsốtrênbảngyếtgiákhôngnóilênđượcgiácổphiếulàbaonhiêuđô-la.Đóchỉđơnthuầnlànhữngconsố.Tấtnhiênchúngcũngcóýnghĩanàođó.Nhữngconsốluônthayđổi.Đólàtấtcảnhữnggìmàtôiquantâm-nhữngthayđổi.Tạisaochúnglạithayđổi?Tôikhôngbiếtcũngchẳngquantâmlàmgì.Tôikhôngnghĩđếnđiềuđó.Chỉđơngiảnlàtôithấychúngthayđổi,vậythôi.Cáiýnghĩrằngnhữngconsốđóluônthayđổicứámảnhtôisuốt5tiếngđồnghồtrongnhữngngàylàmviệcbìnhthườngvà2tiếngđồnghồngàythứBảy.

Chínhýnghĩấykhiếntôibắtđầuthấythíchthúnhữngbiếnđộngvềgiácả.Phảinóilàtôicókhảnăngnhớsốrấttốt.Tôicóthểnhớđếntừngchitiếtcácmứcgiácổphiếutrongngàyhômtrước,ngaycảtrướckhichúnglênhayxuống.Niềmsaymêcáchtínhnhẩmcủatôilúcnàyđãtỏrahữuích.

Tôiđểývànhậnrarằngdùlênhayxuống,giácổphiếucũngcóxuhướngtuântheonhữngquyluậtnhấtđịnh.Nhữngtrườnghợpnhưvậythườngdiễnratạođườnghướngchotôi.Khiđótôimớicó14tuổinhưngsauhàngtrămlầnquansát,tôiđãtựkiểmchứngđộchínhxáccủanhữngquyluậtđóbằngcáchsosánhgiácổphiếucủangàyhômnayvớinhữnghômkhác.Việcđóxảyrakhônglâutrướckhitôidựđoánđượcnhữngđộngtháivềgiácổphiếu.Nhưtôinói,chỉdẫnduynhấtcủatôichínhlànhữngbiếnđộngcủagiátrongnhữngngàyđãqua.Tôilậpranhững“trangthôngtinchitiết”

trongđầu.Tôitìmkiếmthuthậpthôngtinvềnhữngcổphiếuđểđưavàotrangthôngtin.Tôiđãghichéplại.Anhhiểuýtôichứ?

Vídụnhưanhcóthểchỉratạiđiểmnàothìmuasẽtốthơnchútítsovớibán.Cómộttrậnchiếndiễnratrênthịtrườngchứngkhoánvàbảngniêmyếtgiáchínhlàkínhviễnvọngcủaanh.Anhcóthểdựavàonóbảytrongsốmườitrườnghợp.

MộtbàihọcnữamàtôisớmnhậnralàtrênphốWallkhôngcógìlàmớicả.Nguyênnhânkhôngphảilàvìhìnhthứcđầucơởđóđãxưanhưtráiđất.BấtkểcáigìdiễnratrênphốWallngàyhômnaycũngđãdiễnratrongngàyhômquavàsẽxảyratrongnhữngngàytiếptheo.Lúcnàotôicũngnhớnhưinđiềuđó.Tôicholàmìnhđãrấtcốgắngđểnhớđượckhinàođiềuđódiễnravàdiễnratheocáchnào.Đấychínhlàcáchtôithuthậpvốnkinhnghiệmcủamình.

Tôiquásaymêvàhàohứngvớiviệcđoántrướcbiếnđộnglênxuốngcủagiánhữngcổphiếugiaodịchnênđãmuamộtcuốnsổnhỏ.Tôighinhữngquansátcủamìnhvàođó.Đókhôngphảilànhữngghichépcácphiêngiaodịchtưởngtượngmànhiềungườivẫnbámtheođơnthuầnchỉđểkiếmlờihaythualỗhàngtriệuđô-lamàvẫnkhôngtỏrakiêungạohaykhôngphảivàotrạitếbần.Nólàghichépvềnhữnglầntôitínhtoánsaibêncạnhđólànhữngdựđoáncủatôivềnhữngđộngtháigiácổphiếu.Tôithíchnhấtkhikiểmtraxemliệunhữnggìtôiquansátđượccóđúnghaykhông,nóicáchkháclàxemxemtôidựđoáncóđúngkhông.

Saukhitìmhiểugiálênxuốngtrongmộtngàycủacổphiếuđanggiaodịch,tôicóthểđiđếnkếtluậnrằngcổphiếubiếnđộngcũngynhưcũ,nhưkhinó8hay10điểm.TôiviếtnhanhtênvàgiácổphiếutrongngàythứHai,nhớlạibiếnđộnggiánhữngngàytrướcrồiviếtlạidựđoáncủamìnhvềnhữnggìsẽxảyratiếptheotrongngàythứBavàthứTư.Sauđó,tôisẽkiểmtrađộchínhxáccủanhữngdựđoánmàmìnhđưarabằngcáchsovớighichépthựccủabảngyếtgiá.

Tôibắtđầuthíchthôngđiệpmàbảngtinđemlạinhưvậyđấy.Tôicholànhữngbiếnđộnggiácổphiếucómốiliênhệtrướchếtlàvớinhữngđộngtháilênvàxuống.Tấtnhiênlàbiếnđộnggiácảluôncónguyênnhâncủanó,nhưngbảnthânbảngtinkhôngbaogiờđềcậpđếnnguyêndotạisaolạicónhữngbiếnđộngnhưvậy.Nókhônggiảithíchlýdo.Tôikhôngbaogiờđặtracâuhỏivớibảngtinkhitôi14tuổivàbâygiờkhitôiđã40tuổi,tôicũngkhôngbaogiờlàmnhưvậy.

Hômnay,giácổphiếucóthểbiếnđộnglàdonguyênnhânnàynhưnghaingày,bangày,hàngtuầnhoặchàngthángsaulạidonguyênnhânkhác.Nhưngnhưvậycósaođâu.Anhghichépnhữnggìdiễnraởhiệntạichứkhôngphảitrongtươnglai.Cóthểgáclýdosangmộtbên.Nhưnganhphảihànhđộngthậtnhanhnếukhônganhsẽkhôngtheokịp.Đãcólầntôigặpchuyệnnàyrồi.ChắcanhnhớcólầncổphiếuHollowTubegiảmbađiểm.Sauđó,trongmộtngàykhác,giácácloạicònlạitrênthịtrườngtăngmạnh.Đólàthựctế.VàothứHaituầnsau,anhthấyđấy,cácvịgiámđốcđãbỏquasốcổtứccóthểthuvềtừvụnày.Họbiếtnênlàmgì,họsẽkhôngtựtaybánrathậmchícũngchẳngmuavàocổphiếuloạinày.Khôngcóvụmuanộibộnàodiễnravàcũngkhôngcólýdotạisaonólạikhôngxuốnggiá.

Tôigiữcuốnsổtayghichépcủamìnhtrongkhoảngsáutháng.Trongsuốtthờigianđilàm,thayvìtranhthủvềnhà,tôisaymêghighichépchépnhữngconsốtôicầndùngvàtheodõixemchúngbiếnđổithếnàofabaogiờtôicũngtìmxemcóbiếnđổinàolặplạihaytươngtựnhaukhông.Đólàcáchtôiđọcthôngđiệpcủabảngtinmặcdùthậtramànóithìchođếnlúcđótôichưanhậnbiếthếtgiátrịthựccủanó.

Mộthôm,khitôiđangăntrưa,mộtcậubạnlàmcùngvănphòng,lớntuổihơntôi,lạigầnvàhỏinhỏxemtôicótiềnkhông.

Tôihỏi:“Cậubiếtlàmgì?”

“Ồ,vừacóngườikhuyêntớhaylắm,vềcổphiếuBurlington.Tớđịnhchơinếucóaichơicùng.”

“Chơiá?Cậuđịnhchơithếnào”Tôihỏi.Vớitôi,chỉcókháchhàngmớilànhữngngườicóthểchơicổphiếu-nhữngkẻ“hốtbạc”vớibaonhiêulàtiền.Phảitốnđếnhàngtrăm,thậmchílàhàngnghìnđô-lamàsaocậulạiđịnhchơicơchứ?Chẳngkhácnàocậusởhữumộtcỗxengựavàôngkéoxeđộimũbạctrênđầuđâu.”

“Đúngđấy,chơiđi.Cậucóbaonhiêu?”-cậutanói.

“Cậucầnbaonhiêu?”

“Àtớsẽmua5cổphiếubằngcáchđặt5đô-la”

“Cậusẽchơithếnào?”

“TớsẽmuatấtcảcổphiếuBurlingtonmàvănphòngchophépvớisốtiền

hoahồngtớđãnộpchohọ.Nósẽlêngiá,chắcđấy.Cứnhưnhặtnhặtđượctiềnvậy.Tớsẽtănggấpđôichỗtiềncủachúngmìnhchỉtrongchốclát.”

“Khoanđã”,tôinóivớicậutarồilôicuốnsổnhỏcủamìnhraxem.TôikhôngquantâmlắmđếnchuyệnkhoảntiềncủamìnhcótănggấpđôihaykhôngnhưngrõràngcậunàykhẳngđịnhrằngcổphiếuBurlingtonsẽtăng.Nếunhưthế,cuốnsổtaycủatôicũngsẽthểhiệnđiềuđó.Tôixem.Đúngrồi!TheonhữngtínhtoáncủatôithìcổphiếuBurlingtonđangbiếnđộnggiốnghệtnhưtrướckhinótănggiá.Tôichưatừngmuahaybáncáigìtrongđờimình,tôicũngchưacácượcvớinhữngcậubạnkhácbaogiờ.Nhưngđâysẽlàmộtcơhộingànvàngđểtôikiểmchứnglạixemnhữnggìmìnhđãlàmbấylâunaynhưmộtsởthíchcánhânliệucóchínhxáchaykhông,vàđấymớilàmụctiêucuốicùngcủatôitrongthươngvụnày.Mộtýnghĩchợtloélêntrongđầutôi:nếunhữngghichépcủatôikhôngcótácdụnggìthìngườitasẽkhôngbaogiờchúýđếnmớlýthuyếttôiviếttrongđó.Vìthếtôiđưachocậutatấtcảsốtiềnmìnhcóvàrồivớitấtcảchỗtiềndànhdụmđượccủatôi,cậutađếnmộttrongnhữngcôngtychứngkhoánchuigầnđóđểmuacổphiếuBurlington.Haingàysau,tôinhậnđượcmộtkhoảnlãilà3,12đô-la.

Sauvụlàmănđầutiênđó,tôibắtđầuđầucơchotàikhoảncủariêngmìnhtạinhữngcôngtychui.Tôithườngrangoàivàogiờăntrưađểmuabáncổphiếu.Từtrướcđếnnay,vớitôimuahaybáncũngkhôngcógìkhác.Tôichơitấtcảcácloại,khôngnhấtthiếtphảilàcổphiếunónghaycổphiếungườitađưarađểcácược.Tấtcảnhữnggìtôibiếtđólànhữngphéptínhvềcổphiếuđó.Thựctếchothấycáchlàmcủatôilàlýtưởngnhấtđểkinhdoanhcổphiếutrongnhữngcôngtychuinhưvậy.Tạithờiđiểmđó,tấtcảnhữngviệcmàkháchhàngtrongnhữngcôngtynàylàmlàcácượcvềnhữngbiếnđộnggiácổphiếughitrênbảngtin.

Chẳngbaolâu,sốtiềntôikiếmđượctừnhữngcôngtychứngkhoánchuicònlớnhơnrấtnhiềusovớiởvănphòngmôigiới.Vìthếtôixinnghỉlàmởvănphòngmôigiới.Bạnbètôiphảnđốinhưnghọkhôngthểnóiđượcgìkhichứngkiếnnhữnggìtôiđanggâydựngnên.Tôimớichỉlàmộtcậubévàđồnglươngvănphòngmôigiớitrảchotôirấtítỏi.Tôiđãlàmrấttốtbằngsứclựccủachínhmình.

Khi15tuổi,tôimangtheomộtnghìnđô-lađầutiênvềnhàvàđặttrướcmặtmẹtôi–đólàtấtcảsốtiềntôikiếmđượctừcôngtychuicạnhsốtiềntôiđãxinnhà.Mẹtôikêucaphànnànầmĩ.Mẹtôimuốntôigửitiếtkiệmtrongngânhàngđểkhỏitiêuxàiphungphí.Bànóichưabaogiờnghechuyệnmộtcậubémườilămtuổibắtđầuvớibàntaytrắngmàlạikiếmđượctừngấy

tiền.Hìnhnhưmẹtôikhôngdámtinđólàtiềnthật.Bàhaylolắngvàtỏrakhônghàilòngvớisốtiềnlớnnhưvậy.Nhưngtôichẳngnghĩđếnđiềugìkhácngoàichuyệntiếptụcchứngminhnhữngtínhtoáncủatôilàđúng.Quảlàthúvịnếutôicóthểtựmìnhchứngminhmìnhđúng.Khimuamườicổphiếumàtôitínhchínhxácthìkhimuamộttrămcổphiếu,độchínhxácđóphảitănglênmườilần.Tấtcảnhữnglợiíchmàtôiquantâmlàcàngngàytôicàngchứngminhđượcnhữngtínhtoáncủatôilàchínhxác,thậmchílàrấtchínhxác.Tôicódũngcảmhơnkhôngư?Không!Khôngcógìkháccả.Nếutôimạohiểmđầutưtoànbộsốtiềncótrongtaylà10đô-lachẳnghạnthìtôicòndũngcảmhơnrấtnhiềusovớiđầutư100đô-latrongkhicó100đô-lakhácgửitiếtkiệm.

Dùsaothìtôiđãcóthểtựkiếmsốngmàkhôngcầndựavàovănphòngmôigiớikhimớichỉcó15tuổi.Tôikhởinghiệptừnhữngcôngtychứngkhoánchui,nơinếucóaimuahaybánhaimươicổphiếukẹptrongmộtcáikẹpbằngkimloạisẽbịnghingờlàJohnW.GateshayJ.P.Morgancảitrang.Cáccôngtychứngkhoánchuithờibấygiờhiếmkhiquantâmlợiíchcủakháchhàng.Thựcrahọkhôngcầnphảilàmnhưvậy.Cónhiềucáchkhácđểnhữngcôngtynàylấytiềntừkháchhàngngaycảkhihọdựđoánđúng.Đólàngànhkinhdoanhkiếmlờilớn.Kểtừkhinhữngcôngtykiểuchuiđivàohoạtđộngchođếnnay,ngànhkinhdoanhnàyvẫnđượctiếnhànhhợpphápvànhữngđộngtháigiálênxuốnglàrấtnhỏ.Đểthuđượckhoảntiềnhoahồngcủa điểmlàchuyệnkhôngkhó.Vàaitrốnnợsẽkhôngđượcphépquaylạichơinữa.Ởngànhkháccũngvậy.

Tôikhôngcómộtaitheosauủnghộ.Tôikinhdoanhchoriêngtôi.Nóigìthìnói,đócũnglàcôngviệccủamộtmìnhtôi.Đólàcôngsứccủatôi,đúngkhông?Tôiđãtựmìnhtínhtoánmàkhôngcóaigiúpđỡ,giácổphiếucókhibiếnđổitheođúngnhữngtínhtoánấycũngcókhikhông,nhưngbạnbèkhôngmộtaicóthểgiúptôi.Tôikhôngbiếtnênchiasẻvớingườikhácvềcôngviệccủamìnhnhưthếnào.Tấtnhiênlàtôicũngcóbạnnhưngcôngviệctôilàmvốndĩvẫnlàviệcchỉdànhchomộtngười.Đólàlýdotạisaotôiluônluônđơnthươngđộcmã.

Chẳngbaolâutôiđànhphảitạmdừngnhữngthươngvụtạicáccôngtychứngkhoánchui.Tôiphảixemxétvàhạgiábiênnhưngnhữngcôngtynàykhônghềthayđổi.Họnóivớitôirằngchẳngcógìphảilàmcả.Thờigianđóhọgọitôilà“tayđầucơtrẻtuổi”.Tôiphảiliêntụcthaycácnhàmôigiớitừcôngtynàysangcôngtykhác.Tôilàmnhưvậycốtlàđểtạoradanhtiếnggiả.Tôibắtđầuvớirấtítcổphiếu,chỉchừnghaimươiđếnbamươicổphiếu.Nhiềulầnhọbắtđầusinhnghinêntôiđànhphảitừbỏmụcđíchban

đầucủamìnhrồisauđómớilạitiếptụchoạtđộng.Tấtnhiênchẳngbaolâusau,ngườitachorằngmứcgiátôiđưaralàquácaovàhọyêucầutôiđinơikhácvàkhôngcanthiệpvàoviệclàmăncủahọnữa.

Ngaysaukhiphảitạmdừngcôngviệckinhdoanhmàtôiđãduytrìtronghàngthángtrời,tôiquyếtđịnhcắtgiảmđầutưcổphiếuởnhữngcôngtyđó.Nhữngcôngtychuimàtôithamgiacócácchinhánhtrênkhắpthànhphố,trongcáctiềnsảnhkháchsạn,vàởcácthịtrấnlâncận.Tôiđếnmộttrongnhữngchinhánhởcáckháchsạnvàhỏivịgiámđốcmộtvàicâuhỏi,cuốicùngtôibắtđầumởkinhdoanh.Nhưngngaysaukhitôichơichứngkhoántheocáchđặcbiệtcủamình,vịgiámđốcnàynhậnđượctinnhắntừvănphòngquảnlýhỏiaiđangkinhdoanh.Ônggiámđốckháchsạnnóilạivớitôinhữnggìhọhỏi.TôinóitôitênlàEdwardRobinsonđếntừCambridge.Vịgiámđốcgọiđiệnvàbáotinvuichoquảnlýcủamình.Nhưngởđầudâybênkia,ngườitalạimuốnbiếthìnhdángtôithếnào.Khivịgiámđốcnóilạivớitôi,tôibảoôngta“hãynóivớingườitarằngtôibéo,thấp,tócđenvàrâuriarậmrạp”.Nhưngthayvìnóinhữnggìtôidặn,vịgiámđốctảđúnghìnhdángtôivànổigiậnsaukhiôngtangheđiệnthoại,ôngtagácmáyvànóivớitôihãytừbỏvụlàmănnày.

“Họđãnóivớianhnhữnggì?”–tôilịchsựhỏi.

“Họnóirằng“Anhngốcquáđấy,chẳngphảichúngtôiđãnóivớiônglàđừngmuabángìvớiLarryLivingstonhaysao?Vậymàanhđãđểanhtahốtmấtcủachúngta700đô-la.”Ôngtakhôngnóigìthêm.

Tôicốgắngđếnnhữngchinhánhởcáckháchsạnkhác,nhưngrồitấtthảyhọđềubiếttôilàaivàtiềncủatôicũngchẳngcònýnghĩagìởnhữngnơinhưthếnữa.Thậmchílúcnàobướcchânvàonhữngcôngtychuiđểxemcácbảngyếtgiá,tôicũngđềubắtgặpánhmắtgiễucợtcủamấycôthưký.Tôicốgắngbuộchọphảiđểchotôithamgiagiaodịchbằngcáchluânphiênđếncáccôngtychui.Nhưngcáchlàmđócũngkhôngổn.

Cuốicùngchỉcònlạimộtnơimàtôicóthểgiaodịch,đócũnglàcôngtychuilớnnhấtvàgiàunhất–CôngtyMôigiớiChứngkhoánCosmopolitan.

CôngtyCosmopolitanđượcxếphạngA1vàcóquymôlớn.CôngtycóchinhánhởkhắpcácthịtrấnởvùngNewEngland.Họđồngýnêntôiđãmuavàbán,thắngvàthuatronghàngthángtrờinhưnghọcũngdầnquenvớichuyệnđó.Họkhôngphũphàngtừchốitôinhưởmộtsốnơingườitađãlàm.Họchotôikinhdoanhkhôngphảivìtừchốitôicónghĩalàhọkhôngthẳngthắn

màvìhọbiếtrằngnếutừchốitôi,họsẽmangtiếngxấulàkhôngđểchotôikinhdoanhchỉvìtôikhôngmanglạinhiềulợinhuậnchohọ.Nhưnghọchơikhôngđẹpkhibuộctôiphảinânggiábiên[1]3điểmvàtrảmứcphílàđiểmtrongthờigianđầu,saulàmộtđiểmvàcuốicùnglàmộtđiểmrưỡi.Nhưthếrấtbấtlợichotôi.Bấtlợithếnàoư?Thậtdễhiểu.Giảsửanhmuacổphiếuthépvớigiábánralà90đô-la.Nhưthườnglệ,thẻcủaanhlà“thẻmua10cổphiếuthépBotgiá90 .”Nếuanhnânggiábiênlên1điểmcónghĩalàgiágiảm89 thìanhsẽbịloạikhỏicuộcchơi.Tạicáccôngtychứngkhoánchuikia,anhkhôngphảinânggiábiênhaybuộcphảiyêucầumôigiớibáncổphiếurađểítnhấtthuvềđượcmộtcáigìđó.

Nhưngkhicôngtythêmvàokhoảnphítứclàhọchơixấutôi.Tứclàthếnày,nếuanhmuacổphiếuthépgiábánralà90đô-lathìthayvìghithẻ“thépBot90 ”ngườitasẽthaythếbằng“ThépBot91 .”Tạisaosaukhitôimua,giácổphiếuđóvẫntăng1 vànếutôicókếtthúcgiaodịchđichăngnữathìtôivẫnthualỗ.Nếutôinânggiábiênlên3điểmngaytừđầuthìchắclàsốlượnggiaodịchcủatôisẽgiảmđi .Nhưngdùsaođócũnglàcôngtyduynhấtmàtôiđượcgiaodịchvàtôivẫnphảichấpnhậnmọithứ,nếukhôngtôisẽphảitừbỏvụlàmăn.

Tấtnhiên,dùcólúclênvoixuốngchónhưngnóichungtôithắngcuộcnhiềuhơn.NgườicủacôngtyComospolitangâykhódễchotôibằngnhữngviệcmàhọcholàquáđủđốivớinhữngngườikhácnhưngcóvẻhọvẫnchưathỏamãn.Họmuốnchơihaimặtvớitôinhưngkhôngthểlàmgìtôi.Tôivẫnthắngđượcnhờcókhảnăngdựđoán.

Nhưtôiđãnói,vớitôi,côngtyComospolitanlànơicứucánhcuốicùng.NólàcôngtychứngkhoánchuigiàucónhấtởNewEngland,vàđãthànhlệ,họkhôngđặtragiớihạnchobấtcứgiaodịchnào.Tôichorằngmìnhchínhlàmộtnhàđầutưnặngkýnhấttrongsốnhữngkháchquenhàngngàyởđó.Họcóvănphòngthậtđẹpvàcóbảngyếtgiátonhất,hoànhảonhấtsovớitấtcảnhữngcáibảngyếtgiámàtôiđãtừngnhìnthấy.Tôiđidọctheochiềudàicănphòngvàquansátthấynhữngthứđượcniêmyếttrênđóthậttuyệtvời.TôimuốnnóiđếnnhữngloạicổphiếuđượcngườitamuabántraođổiởcácsànlớnnhưsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkvàsàngiaodịchchứngkhoánBoston-bông,lúamỳ,thựcphẩmdựtrữ,kimloại–tấtcảnhữngthứngườitamuabánởcácthànhphốlớnnhưNewYork.Chicago,BostonvàLiverpool.

Tôibiếtởcáccôngtychui,ngườitabuônbánthếnào.Anhđưachothưký

tiềncủaanhrồinóivớithưkýanhmuốnmuahaybáncáigì.Thưkýsẽnhìnvàobảngtinhoặcbảngyếtgiáđểđọcgiávàtấtnhiênlàmứcgiácuốicùng.Thưkýcũngsẽghithờigiantrêntấmthẻnhưmộtbáocáothườngxuyêncủangườimôigiới,theođóanhbiếthọđãbánhaymuachoanhbaonhiêucổphiếutrongsốanhđãđưaratạimứcgiáấy,ngaythờiđiểmtrongngàyhômấyvàhọnhậnđượcbaonhiêutiềntừanh.Khianhmuốnkếtthúcgiaodịch,anhthôngbáovớithưkýđó.Anhtasẽlấymứcgiácuốicùnghoặcnếucổphiếuđóvẫnchưađượcgiaodịch,anhtasẽđợiđếnlầnyếtgiátiếptheotrênbảngtin.Anhtaviếtgiávàthờigianlênthẻcủaanh,duyệtrồiđưalạichoanh,sauđóanhđếnthủquỹvànhậnlạibằngtiềnmặtquyđổi.Tấtnhiênkhithịtrườngbiếnđộngkhôngtheoýmuốn,giávượtquágiớihạngiábiênanhđặtra,phiêngiaodịchcủaanhsẽtựnókếtthúcvàtấmthẻcủaanhsẽchỉcònlàmộtmấugiấyloại.

Ởnhữngcôngtychứngkhoánchuicóquymônhỏhơn,ngườitađượcphépmuahoặcbán5cổphiếu,thẻcũngnhỏhơncómàusắckhácnhauchobênmuavàbán–vàtạithờiđiểmthịtrườngcógiánónglênchẳnghạn,nhữngcôngtynàysẽchịuảnhhưởngrấtlớndongườibánđầucơgiálênvàhọđềudựđoánđúng.Sauđó,côngtysẽchiếtkhấutiềnhoahồngcóđượctừcảhaibênmuavàbánvànếuanhmuacổphiếugiá20,thẻcủaanhsẽđượcđọclênlà20 .Dođóanhchỉcóđược điểmchomình.

NhưngComospolitanlàcôngty“hạngnhất”ởNewEngland.Họcóđếnhàngnghìnkháchquenvàthựcsựtôinghĩlàhọchỉsợcómìnhtôi.Kểcảviệcđặtmứcphíchếtngườihaymứcgiábiênbađiểmnhưhọyêucầutôităngđềukhôngảnhhưởnggìđếnviệclàmăncủatôi.Tôivẫntiếptụcmuavàbánnhiềucổphiếuởmứctốiđahọchophép.Tôigiaodịchnhiềunhấtlà5.000cổphiếu.

Tôisẽkểchoanhnghevềlầntôinắmgiữ3.500cổphiếuđường.Tôicóbảytấmthẻmàuhồngcỡlớntrịgiá500cổphiếumỗithẻ.CôngtyComospolitansửdụngnhữngtấmthẻcỡlớnvớinhữngkhoảngtrốngdànhđểviếtmứcgiábiênbổsung.Tấtnhiênlànhữngcôngtychuinàykhôngđòihỏitănggiábiênbaogiờ.Vớihọ,mứcbiêncàngnhỏcàngtốtđặcbiệtlàkhianhbịloạikhỏicuộcchơi,họcàngcólợi.Ởnhữngcôngtynhỏhơn,nếuanhmuốnnânggiábiêngiaodịchcủamình,họsẽghichoanhmộttấmthẻmớibuộcanhphảinộptiềnmôigiớibênmuavàchỉchoanhnắm điểmtrongmỗilầngiágiảmmộtđiểm,cónhưvậyhọmớicóthểtínhchínhxáctiềnmôigiớibánnhưtrongmộtphiêngiaodịchmới.

Bâygiờtôivẫnnhớmìnhđãkiếmđượcđếnhơnmườinghìnđô-lanhờcác

mứcgiábiên.

Tôichỉmớihaimươituổikhilầnđầutiênnắmtrongtay10nghìnđô-latiềnmặt.Anhhẳnđãnghekểvềmẹtôirồiđấy.Anhbiếtkhông,10nghìnđô-latiềnmặtcònnhiềuhơnsốtiềnmàJohnD.kiếmđượcvàtrướcđây,ngoàianhtarakhôngcònaikháclàmđượcnhưvậy.Mẹtôithườngkhuyêntôinênthỏamãnvớisốtiềnlớnnhưvậyvàchuyểnsangngànhkinhdoanhkhácổnđịnhhơn.Tôiđãphảirấtvấtvảđểthuyếtphụcbàrằngtôikhôngđánhbạcmàtôikiếmtiềnbằngnhữngphéptính.Tấtcảnhữnggìmẹtôinhậnthấylà10nghìnđô-lalàkhoảntiềnquálớnnhưngtấtcảnhữnggìmàtôinghĩđếnlàgiábiên.

Tôiđầutưvào3.500cổphiếuđườngvớimứcgiá105 .Cómộtngườinữacùngphòngtôi,anhbạnHenryWilliamsmuốnđầutư2.500cổphiếu.Tôihayngồigầnbảngtinvàđọcgiáchocậubétrôngcoibảngyếtgiá.Giácổphiếubiếnđộngynhưtôidựđoán.Giágiảmmạnh2điểmvàdừnglạitrongthờigianngắntrướckhigiảmtiếp.Nhìnchungthịtrườngkhá“mềm”vàdườngnhưmọithứđềuđầyhứahẹn.Tôikhôngthíchnhữngbiếnđộnggiácổphiếuđườngvìnótănggiảmkhôngdứtkhoát.Tôibắtđầuthấykhôngổn.Tôinghĩmìnhnênrútluithìhơn.Sauđó,giábánlà103-mứcthấptrongngàyhômđó–thayvìcảmthấytựtinhơn,tôilạithấyrấthoangmang.Tôibiếtcócáigìđókhôngổnnhưngtôikhôngbiếtchínhxáclàởđâu.Nhưngnếucóchuyệngìkhôngổnmàtôikhôngchỉralàởđâuthìchắctôisẽkhôngthểtựbảovệđượcmình.Đóchínhlàtrườnghợpmàtốthơn,tôinênrútlui.

Anhbiếtđấy,tôilàmviệcgìcũngcótínhtoánchứkhôngnhắmmắtlàmliềuvìtôikhôngthíchvàcũngchưabaogiờnhưvậy.Thậmchítôinhưmộtđứatrẻ,baogiờcũngmuốnbiếtmụcđíchcủaviệcmìnhlàmlàgì.Nhưnglầnnàytôikhôngđưarađượcmộtlýdonàochoviệclàmcủatôinêntôithấyrấtbấtan,đếnnỗitôithấykhôngthểchịuđựngthêmđượcnữa.TôigọiđiệnchomộtanhbạntênlàDaveWymanvànóivớianhấy:“Davenày,anhđếnđâythaytôinhé.Tôimuốnanhlàmgìđóchotôi.Trướckhiđọctogiácổphiếuđường,anhnhớđợimộtlátnhé,đượcchứ?”

Anhbạnnóivớitôianhsẽlàmnhưvậyvàtôiđứngdậy,nhườngchỗchoanhấyởngaygầnbảngtinđểanhấycóthểđọctogiáchocậubétrôngcoibảngyếtgiá.Tôirútbảycổphiếurakhỏitúivàđiquanhquầythungân,nơithưkýngồiđểđánhdấuthẻkhikếtthúcphiêngiaodịch.Nhưngtôithựcsựkhôngbiếttạisaotôicứcóýnghĩlàmìnhphảirakhỏisàngiaodịchnêntôichỉbiếtđứngđó,dựavàoquầythungân,sốthẻvẫntrongtaytôinênthưkýkhôngthểnhìnthấychúng.Chẳngbaolâusau,tôinghethấytiếngláchcách

củamáyđiệnbáovàtôithấyTomBurnham,quayđầuvàchúýlắngnghe.Tôithấycócáigìđónhưsắpvỡtungravàtôiquyếtđịnhkhôngđợithêmnữa.Ngaysauđó,anhthưkýDaveWyman,bắtđầunói“đườ…ng”rồinhanhnhưchớptôiđặtthẻlênbànquầythungânngaytrướcmặtanhthưkývàreolên“chốtgiáđường”trướckhiDaveđọctogiábán.Tấtnhiênsauđó,cảvănphòngphảikếtthúcchốtgiávàgiácuốicùngkhớpvớicổphiếucủatôi.GiámàDaveđọctohoáralà103.

Theonhữngghinhậncủatôi,đếnthờiđiểmđó,giácổphiếuđườnglà103.Nhưngcảhệthốnghoạtkhôngnhưthônglệcủanó.Tôicócảmgiácnhưcócạmbẫyởxungquanh.Sautấtcảmọichuyện,tôinhậnrahìnhnhưmáyđiệnbáocóvấnđềthìphải.TôiđểýthấythưkýTomBurnhamkhôngđánhdấulênnhữngtấmthẻcủatôimàvẫnđặtchúngởchỗtôiđặtbanđầulúctôicònđangchúýnghetiếngláchcáchcủabăngđiệnbáo.Hìnhnhưanhtađangđợimộtcáigìđó.Thếnêntôinóilớn:“NàyTom,anhđangđợicáiquáigìđấy?Đánhdấugiálênnhữngcáithẻnàyđichứ-103!Nhanhđinào!”

Mọingườitrongphòngnghetiếngtôivàbắtđầunhìnvềphíachúngtôivàxônxaohỏicóchuyệngì,vànhưanhbiếtđấy,nếucôngtyComospolitankhônglàmnhưvậythìtôisẽchẳngnóigì,điềuhànhmộtcôngtychuinhưthếkhôngkhácgìđiềuhànhmộtngânhàngcả.Nếumộtkháchhàngsinhnghithìnhữngngườikháccũngsẽnhưvậy.NhìnvẻmặtcủathưkýTomlúcnàytrôngtốisầmnhưngrồianhtacũngviếtgiávàothẻcủatôi“chốtgiá103”rồiđẩybảytấmthẻvềphíatôi.Chắcanhtachẳngtửtếgìchocam.

TừchỗđứngcủaTomđếnquầythungâncáchkhôngquáhaimétrưỡi.NhưngtôikhôngđểchonhânviênthungâncầmtiềncủamìnhlúcDaveWymanđangđứnggầnnhữngtấmthẻ,miệngreoto“Trờiđất!Đường108!”Nhưngđãquámuộnvìvậytôichỉcườivànóivớianhta“KhôngănthuađâuTom,đúngkhônganhbạn?”

Tấtnhiêncôngviệccủaanhtađôikhiphảinhưvậy.HenryWilliamvàtôicùngđặtmua600cổphiếuđường.CôngtyđóđãcógiábiêncủatôivàHerry.Cóthểcòncónhiềungườikháccũngmuốnmuacổphiếuloạinàyvớisốlượngcókhảnănglênđếntámnghìnhoặcmườinghìncổphiếu.Giảsửrằngcó20nghìncổphiếuđangởnhiềumứcgiábiên.NhưvậycũnglàquáđủđểcôngtynàybámsátthịtrườngcổphiếutạiSàngiaodịchChứngkhoánNewYorkvàloạichúngtôirakhỏicuộcchơi.Trướcđâykhinàocôngtychứngkhoánchuilâmvàotìnhtrạngquátảidocóquánhiềuđầucơgiálênvàocùngmộtloạicổphiếunhấtđịnh,vănphòngmôigiớithườngcửchuyên

giamôigiớihạgiáloạicổphiếuđónhằmloạimộtmộtsốkháchhàngđangchờcơhộiđầucơrakhỏicuộcchơi.Côngtychẳngtốnmấythờigianchoviệcnày.Họchỉthiệthạihơnhaiđiểmtronghàngvàitrămcổphiếutrongkhisốtiềnhọthuđượclênđếnhàngtrămđô-la.

ĐólàcáchmàcôngtychuiComospolitanmuốnthuhúttôi,Henryvànhữngnhàđầucơlớnkhácmuacổphiếutừphíahọ.NhữngnhàmôigiớicủahọtạiNewYorknânggiálênđến108.TấtnhiênsauđógiásẽlạigiảmnhưngcuốicùngthìHenryvàmộtsốnhàkinhdoanhkháccũngbịloại.Bấtcứkhinàogiácổphiếucóxuhướnggiảmmạnhmàkhôngrõnguyêndo,vàphụchồinhanhchóngngaysauđó,giớibáochíthờiđósẽgọiđólàcơchếhoạtđộngtheokiểucôngtychứngkhoánchui.

ĐiềunựccườinhấtlàsaukhicôngtymôigiớichứngkhoánComospolitantìmcáchđánhbậttôi,mộtanhbạnkinhdoanhcổphiếuđếntừNewYorkđãđẩyComospolitanđếnchỗthualỗmất70nghìnđô-la.Anhbạnnày,mộtthươngnhânđếntừsàngiaodịchchứngkhoánNewYork,đãthựcsựtrởthànhmộtthànhviênquantrọngcủathịtrườngchứngkhoántrongthờikỳđó.TrướcđâyanhtađãnổitiếnglàmộtnhàđầucơcổphiếugiáxuốngtrongsuốtthờikỳkhủnghoảngBryannăm1996.Nhữngquyđịnhdocácsàngiaodịchchứngkhoánđặtraluôngâykhókhănchoanhvàanhphảithựchiệnmộtsốkếhoạch(muabáncổphiếu)củamìnhthôngquamộtsốngườibạn.Mộthôm,anhsuytínhrằngcảsàngiaodịchlẫncáccơquanchínhsáchcũngsẽkhôngthểkêucaphànnàngìnếunhưanhchỉramộtsốviệclàmbấtchínhcủanhữngcôngtychuiởđây.Tôinóivídụnhưanhbạnnàygửiđếnnhữngcôngtynày35ngườivớivaitròlàkháchhàng.Họtớinhữngvănphòngchínhvànhữngchinhánhlớn.Vàomộtngàynàođótạimộtgiờđãấnđịnh,cácđạilýsẽmuanhiềucổphiếucùngloạitronggiớihạnnhàquảnlýchophép.Khiđạtđượclợinhuậnởmộtmứcnàođó,họsẽnhậnlệnhrútkhỏicuộcchơi.Tấtnhiênnhữnggìhọlàmởsàngiaodịchlàkhuyênnhữngngườibạnthamgiađầucơgiálênrồilênsànđấugiálên,lúcnàyhọđãcósựhỗtrợtừphíacácthươngnhântrongsàngiaodịch,nhữngkẻcứnghĩrằnghọchơiđẹp.Họthậntrọnglựachọncácloạicổphiếuđểthựchiệnkếhoạchcủamình,lúcnày,đẩygiálênbahaybốnđiểmkhôngcònlàviệckhó.Cácđạilýcủaanhbạnnàytạicáccôngtynhưthếchỉviệcngồimộtchỗmàthulợinhuận.

Mộtngườibạncủatôinóirằnganhbạnđiđầunàyđãkiếmra70nghìnđô-lalãitrầncòncácđạilýcủaanhtaluônđảmbáođượccáckhoảnchiphícũngnhưviệcchitrảlương.Anhtađãchơinhưthếvàilầntrênkhắpđấtnướcvàlầnlượttrừngtrịcáccôngtymôigiớidướidạngcáccôngtychứngkhoán

chuikiểunàyởNewYork,Boston,Philadenphia,Chicago,CincintinavàSt.Louis.MộttrongnhữngloạicổphiếuanhbạnnàyyêuthíchlàWesternUnionvìđốivớinhữngloạicổphiếubánhoạtđộngnhưvậy,việctănghaygiảmgiávàiđiểmquảlàkhôngkhó.Cácđạilýcủaanhtasẽmuacổphiếucùngloạiởmộtmứcgiánhấtđịnh,bánrahơnhaiđiểmlãi,sauđómualạivớigiácaohơn3điểmnữa.Sauđó,tôiđọcbáomớibiếtanhtaquađờitrongnghèokhổ.Nếuthờiđiểmđólàvàonăm1896thìbáochíNewYorkítnhấtcũngphảidànhhẳnmộtcộtbáotrêntrangnhấtđểbàntánvềcáichếtcủaanhta.Nhưnglúcấy,ngườitachỉdànhchoanhmộtmẩutindàihaidòng.

Phần.2

Saukhiápdụngmứcgiábiênbađiểmvàmứcphí1,5điểmchếtngườinhằmgâykhódễchotôinhưngkhôngthành,tôinghĩcôngtymôigiớichứngkhoánComospolitansẽsẵnsàngdùngnhữngthủđoạnbẩnthỉukhácđểđánhbạitôi.Ngoàiracòncónhữngdấuhiệuchotôithấyrằnghọkhôngmuốntôigiaodịchchứngkhoánởđónữa.Vìvậy,tôinhanhchóngquyếtđịnhchuyểnđếnsàngiaodịchchứngkhoánNewYork.TôikhôngmuốnđếnchinhánhnàocủaBostonvìởđóngườitadùngmáyđiệnbáođểyếtgiá.Tôimuốntiếpcậnvớicộinguồncủathịtrườngchứngkhoán.TôiđếnNewYorkkhitôi21tuổiđemtheotấtcảsốtiền2.500đô-latrongtúi.

Nhưtôiđãnóivớianhrồiđấy,khihaimươituổi,tôiđãcómườinghìnđô-lavàvốnliếngcủatôităngthêmmườinghìnđô-lanữanhờvụđầutưvàocổphiếuđường.Nhưngkhôngphảilúcnàotôicũngthắng.Tôithườnglênnhữngkếhoạchhợplýchonhữngthươngvụđầutưcổphiếu,vìthếtôithắngnhiềuhơnlàthua.Nếutôiđãchơithìxácsuấtsốlầntôitínhchínhxáccóthểlàbảytrênmườilần.Thựcratôiluônthắngkhitôibiếtchắcmìnhđúngngaytừđầucuộcchơi.Tôichỉthấtbạikhitôithiếusángsuốthaynóiđúngralàtôikhôngsẵnsàngvàocuộchaythấychưathấyyêntâmvềnhữngđiềukiệntiềnđềchothươngvụ.Mọithứđềucóthờigiancủanónhưngtôikhôngđểýđếnđiềuđó.ĐâycũngchínhlàyếutốkhiếnchonhữngkháchhàngkhôngthườngxuyêntrongsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkphảigánhchịuthấtbại.CónhữngkẻngốcnghếchhaymắcsailầmởmọinơimọilúcvàtrênphốWallcũngcónhữngkẻchorằnglúcnàocũngcóthểkinhdoanhcổphiếuđược.Khôngphảilúcnàongườitacũngchỉrađượclýdochínhđángchoviệcvìsaomìnhlạimuahaybáncổphiếuvàtìmrađượcnhữnggiảiphápthôngminhtrongnhữngthươngvụcủamình.

Tôicóthểchứngminhđiềunày.Khiđọccuốnsổtayghichépvànghiệmlạixemmìnhđãkiếmtiềnnhưthếnào,tôimớinhậnrarằngmỗilầntínhsailàmộtlầntôithấtbại.Tôicũngkhônglàtrườnghợpngoạilệ.Mộtcáibảngyếtgiálớnđậpvàomắttôi,bảngtinđanglàmviệc,ngườitamuabántraođổivàđợixemnhữngtấmthẻcủamìnhsẽđượcchuyểnthànhtiềnmặthaychỉthànhđoángiấyloại.Tấtnhiên,cáitôicảmnhậnthấyrõràngnhấtlàsựháohức.Ởnhữngcôngtychứngkhoánchui,làsốtiềnítỏimàanhsẽkhôngthểdựavàonókinhdoanhlâudàiđược.Chẳngbaolâungườitasẽdễdàngloạianhrakhỏicuộcchơi.TrênphốWall,ngườitaphảigánhchịuthấtbạichẳngqualàvìhọluônmongmuốnduytrìviệckinhdoanhlâudàinhưnglạibấtchấpnhữngđiềukiệntốithiểu.Thậmchícónhữngnhàđầutưchuyên

nghiệpluônđặtmụctiêungàynàocũngphảikiếmđượctiềnvềchogiađìnhmặcdùhàngngàyhọvẫncóviệclàmvàđượctrảlươngđềuđặncũnggặpkhônglàngoạilệ.Còntôi,anhnênnhớlúcđó,tôivẫncònlàmộtcậubé.Tôikhôngbiếtsaunày,tôisẽhọcđượcgì,vàmườilămnămsau,cáigìcóthểkhiếntôiđợitronghaituầnròngrãđểchứngkiếnsốcổphiếumàtôiđặtvàochúngbaonhiêulàhyvọngtănglên30điểmrồimớiyêntâmmuachúng.Tôiluôntrongtìnhtrạngtúngthiếuvàtôimuốnlàmlạinhưngkhôngcònđủtiềnđểbámtheolốichơitáobạocủamìnhnữa.Nhấtđịnhnhữngtínhtoáncủatôilàchínhxác.Tôicốđợi.Đólàvàonăm1915.Mộtcâuchuyệndài.Khinàotiện,tôisẽkểchoanhsau.Cònbâygiờ,hãytiếptụccâuchuyệnvềcáinơimàsaubaonhiêunăm“chiếnđấu”vớinhữngcôngtychuikia,họđãgiànhmấtnhữngcơhộichiếnthắngtừtaytôi.

Tôixemxétkỹlưỡngvàquyếtđịnhphảiđấutranh.Đócũngkhôngphảilàlầnduynhấttrongđờitôilàmviệcnày.Mộtnhàkinhdoanhcổphiếuphảibiếtchiếnđấuvớinhữngkẻthùquanhmình.DùsaothìtôicũngđếnNewYorkvớihaimươinghìnđô-latrongtay.Ởđâykhôngcócôngtychuinào,tứclàtôikhôngcólấymộtngườibạnđồnghànhđángtincậynào.Sàngiaodịchởđâycóquanhệkháchặtchẽvớicảnhsáttrongvùng.Hơnnữa,tôimuốntìmnhữngnơimàởđó,ngoàichỗvốnliếnghạnhẹpcủamình,khônggìkháccóthểcảntrởtôikinhdoanh.Tôikhôngcónhiềutiền,nhưngtôicũngkhôngmuốnvốnliếngcủamìnhchỉdừnglạiởconsốítỏiđó.Vấnđềchínhyếuđầutiênlàphảitìmđượcnơinàomàtôikhôngcònphảilolắngvềsựcôngbằngnữa.Bởivậy,tôiđếnsàngiaodịchchứngkhoánNewYork,tôiquenbiếtmộtvàithưkýởchinhánhcủasàn.Họđãnghỉviệcởđólâurồi.Nhưngsauđó,chỉvìkhôngthíchmộtngườibạnởđónêntôichuyểnđếnvănphòngA.R.Fullerton&Co.Chắchẳnđãcóaiđókểvềtôinênchẳngbaolâusau,họgọitôilàthươnggiatrẻtuổi.Lúcnàotrôngtôicũngtrẻtrung.Xétvềkhíacạnhnàođóthìđấycũnglàmộttrởngạichotôivìnhiềungườimuốnlợidụngmộtngườitrẻtuổinhưtôinêntôiphảitựđấutranhbảovệmình.Nhữngkẻmặcquầnbòdatạinhữngcôngtychuikiachỉcoitôinhưmộtcậunhỏvàlúcnàohọcũngchorằngtôilàmộttênngốcănmay.Đólàlýdoduynhấtbuộctôiphảiđấutranhvớihọ.

Đólàvàokhoảnggầnsáuthángtrướckhitôibịkhánhkiệt.Tôilàmộtnhàđầutưcổphiếukháhoạtbátvàluônkhaokhátdanhtiếngcủamộtkẻchiếnthắng.Tôiđoánchắckhoảntiềnhoahồngcủamìnhhẳnphảiđánggiálắm.Tôităngtàikhoảncủamìnhítmột,nhưngtấtnhiên,cuốicùngthìtôicũngthua.Tôichơirấtthậntrọngnhưngtôivẫnthualỗ.Tôisẽnóichoanhthấylýdo:đóchínhlàvìthànhcôngđángkểmàtôiđãđạtđượcởcáccôngtychứngkhoánchuikia.

Tôichỉcóthểchơitheolốichơiriêngcủamìnhởnhữngcôngtychui,nơitôicácượcvềnhữngbiếnđộnglênxuốngvềgiácổphiếu.Cuốnsổghichépgiúptôithànhcôngxuấtsắc.Khitôimuacổphiếu,giácủanóởngaytrênbảngyếtgiá,ngaytrướcmặttôi.Thậmchítrướckhimua,tôicòncóthểbiếtchínhxácgiámàtôisẽphảitrảchocổphiếuđólàbaonhiêu.Ngaysauđó,tôicóthểbánchúngđi.Tôicóthểmuavàobánrarấtthànhcôngvìtôihànhđộngnhanhnhưchớp.Tôicóthểchớplấyvậnmayvàgiảmthiệthạichỉtronggiâylát.Vídụnhư,cólúctôibiếtchắcrằngcổphiếunàosẽcóđộngtháitănghaygiảmítnhấtlàmộtđiểm.Chẳngphảitôinóiquánhưngtôicóthểtănggiábiênlênmộtđiểmhoặcbớtđimộtđiểmvàtănggấpđôisốtiềncủamìnhtrongnháymắt.Nếucứkiếmđượctiềndựatrênmộthayhaitrămcổphiếuthìtìnhhìnhcuốithángcũngkhôngđếnnỗitệ,đúngkhông?

Nhưngviệcnàythựcracũnggâykhódễchotôi.Tấtnhiênlàcôngtychuicóđủsứcđểgánhchịuthualỗlâudàinhưnghọkhôngchịunhưvậy.Họkhôngmuốntrongcôngtycủamìnhcómộtvịkháchhànglúcnàocũngchỉthíchmìnhthắng.

SautấtcảmọichuyệntôinhậnthấyrằngkhôngthểápdụngnhữngkinhnghiệmởnhữngcôngtychứngkhoánchuiđểkinhdoanhtạivănphòngFulletonđược.Tạivănđây,tôimớithựcsựmuavàbáncổphiếu.Giácổphiếuđườngcóthểlà105theonhưdựđoántrongsổghichépcủatôivàtôithấynósắpgiảmbađiểm.Nóiđúngra,ngaytạithờiđiểmconsố105đượcinlênbảngtin,giáthựctrênsàngiaodịchchỉlà103hoặc104.TrướckhilệnhbánmộtnghìncổphiếucủatôiđếntaynhânviênsànFulletonđểkhớplệnh,giácòncóthểthấphơnnữa.Tôikhôngthểnóitrướcmộtnghìncổphiếucủamìnhsẽởmứcgiábaonhiêuchođếnkhitôinhậnđượcmộttinbáocáotừtaythưký.Nếunhưởnhữngcôngtychui,tôibiếtchắcmìnhsẽcóbatrămđô-latrongmộtphiêngiaodịchthìtạivănphòngnày,tôikhôngkiếmđượclấymộtxu.Tấtnhiênđấylàtôinóiđếntrườnghợpxấunhấtnhưngthựctếchothấyrằngbảngtinluônnhắctôivềnhữngngàyđãquacủamình,vềquátrìnhpháttriểnsựnghiệpcủatôimàbảnthântôisẽkhôngthểnhậnbiếtđược.

Cũngtrongthờigiansauđó,nếulệnhtôiđưaralàlệnhcỡlớn,giátrịcủachúngcóthểgiảmnếutôimuahaybántrongthờigiandài.Ởnhữngcôngtychui,tôigiaodịchdựatrênnhữngtínhtoánmàkhôngchịuảnhhưởngcủaquátrìnhgiaodịch.TôithualỗởNewYorkcũnglàvìđólàmộtsânchơikháchoàntoàn.Ngườitanóirằngtôilàmộtngườirấtcókhảnăngđọcbảngtin.Nhưngđọcbảngtinnhưmộtchuyêngiathựcthụcũngkhôngthểcứuvãnthấtbại.Giánhưbảnthântôilàmộtnhàkinhdoanh,mộtkháchhàng

quentrênsànthìtìnhhìnhhẳnsẽlạcquanhơnnhiều.Giữađámđôngkháchhàngtrênsàngiaodịch,cólẽtôiphảinghĩracáchnàođóđểhệthốngcủamìnhthíchnghivớinhữngđiềukiệnởđâyngaylậptức,thậmchíhệthốngấyphảithíchnghitrướccảtôi.Nhưngtấtnhiên,nếutôitiếptụckinhdoanhtheoquymônhưhiệntôiđangápdụngthìhệthốngđósẽkhôngthểđemlạithànhcôngchotôivìquátrìnhgiaodịchcóảnhhưởngkhálớnđếngiácổphiếu.

Nóingắngọn,tôithựcsựkhônghiểuhết“tròchơi”đầucơtíchtrữ.Tôichỉbiếtmộtphầnnàođó,mộtphầncũngkháquantrọngvàcóthểsẽluônhữuíchđốivớitôi.Nhưngnếuvớitấtcảsốtiềntôicótrongtaymàtôivẫnthấtbạithìđâumớilàcơhộichiếnthắng.Nóiđúnghơn,đâumớilàcơhộiđầucơdànhchomộtngườikhôngphảithànhviênnộibộcủasànvớivốnkinhnghiệmcònquáítỏinhưtôi?

Chẳngbaolâusautôinhậnrarằngcóđiềugìđókhôngổntronglốichơicủatôinhưngtôikhôngbiếtchínhxácnólàcáigì.Đãtừngcónhữnglầnhệthốngcủatôihoạtđộngkháhoànhảovàrồi,thậtkhôngngờ,tôiphảichịuhếtthấtbạinàyđếnthấtbạikhác.Tôimớicó22tuổi,anhhãynhớchotôiđiềuđó,ýtôikhôngphảilàởtuổiđótôikhôngmuốnbiếtmìnhsaiởđâumàtôimuốnnhấnmạnhrằngcácbạnđồngtranglứavớitôi,khôngmấyaibiếtđượcnhiềuđiềunhưtôi.

NhữngngườitrongvănphòngFullertonđốixửrấttửtếvớitôi.TôikhôngdámtựýlàmgìvànguyênnhânkhôngphảidonhữngyêucầuvềmứcgiábiênhọđưaramàbởivìôngA.R.Fullertonvànhữngngườicònlạitrongcôngtyrấttốtvớitôi.Họđãchotôivayvàitrămđô-lakhitôiđãthualỗvàmấthếtsốtiềntrongtaycùngvớinhữngđồngkiếmđượctạivănphòngsausáuthángkinhdoanhởđó.

Ởđó,tôilàmộtcậubéthựcsự,mộtcậubéchưabaogiờxanhàvớibàntaytrắngnhưngtôibiếtbảnthântôikhôngcóvấnđềgìcả,chỉcólốichơicủatôimớicóvấnđề.Tôikhôngbiếttôicótựbiếnmìnhthànhkẻngốchaykhôngnhưngthựcsựtôichưabaogiờmấtbìnhtĩnhkhichơitrongthịtrườngchứngkhoán.Tôichưabaogiờtranhluậnvớibảngtin.Cónhữngbàihọctrênthịtrườngchứngkhoándùcóđauđớncũngkhôngđưaanhđiđếnđâu.

Tôisốtsắngmuốnkhôiphụclạisựnghiệpkinhdoanhcủamìnhnêntôitiếtkiệmtừngphúttừnggiây,tôiđếngặpôngFullertonvànóivớiôngrằng:“ôngA.F.,hãychocháuvay500đô-la.”

Ônghỏi:“Đểlàmgì?”

“Cháuphảicómộtíttiền”

Ônghỏilại:“Đểlàmgì?”

“Tấtnhiênlàđểđặtgiábiênrồiạ”-tôinói.

Ôngnheomàyhỏi:“500đô-la?”Cậubiếtngườitachỉchocậuđặt10%giábiêntứclàchỉđượcđặtmộtnghìnđô-lachomộttrămcổphiếu.Tốtnhấtlàtôichocậuthiếunợ”

“Không.”-tôinói–“2Cháukhôngmuốnvaytíndụng.Cháuđãnợvănphòngrồi.Nhữnggìcháucầnbâygiờlàbácchocháuvay500đô-lađểcháucóthểrangoàilàmănkiếmlãirồicháusẽquaylại.”

ÔngA.R.hỏi:“Cháuđịnhlàmgìvớisốtiềnnày?”

Tôinóivớiông:“Cháusẽmuabáncổphiếuởcôngtychứngkhoánchui”.

“Muabánởđấyư?”–ôngnói.

“Không.”-tôinói–“Cháukhôngchắclàmìnhcóthểkiếmđượctiềnởđâynhưngởcôngtychuithìcó.Ởđấy,cháubiếtnênchơithếnào.Hìnhnhưcháuđãsailầmkhiđếnđây.”

Ôngchotôivaymộtíttiềnvàtôirakhỏivănphòngnơi“tênkhủngbốtrẻtuổi”củanhữngcôngtychứngkhoánchui,nhưcáitênngườitavẫngọingườivừabịthualỗnặngnề.Tôikhôngthểquayvềnhàvìởđóngườitakhôngchotôimuahaybáncổphiếu.NewYorkkhôngcònlàmốiquantâmcủatôinữavìkhiđóởNewYorkcũngkhôngmấyaikinhdoanhcổphiếu.Ngườitanóivớitôirằngnhữngngườikinhdoanhcổphiếutậptrungnhiềuởsố90phốBroardhayphốNew.Nhưngkhitôimuốnnhờaiđóthamgiavàothươngvụcủamìnhthìchẳngcóaihết.Vìvậysaumộthồiđắnđosuynghĩ,tôiquyếtđịnhđếnSt.Louis.TôiđượcnghekểvềhaicôngtykinhdoanhlớnxuyênTrungMiềnTây.Chắchẳnlợinhuậncủahọphảilớnlắm.Họcóvănphòngchinhánhởhàngtánhữngthịtrấn.NgườitanóirằngnếunóivềquymôkinhdoanhthìkhôngcôngtynàoởMiềnĐôngcóthểsosánhđượcvớihọ.Họhoạtđộngcôngkhaivànhữngngườigiỏinhấtkinhdoanhởđómàkhôngphảilolắngđiềugì.ThậmchímộtngườibạnnóivớitôirằngchủcủamộtcôngtytrongsốđólàphóchủtịchPhòngThươngmạinênchẳngmấykhicómặtởSt.Louis.Bằngmọigiá,đócũnglànơitôiđếnvàmangtheo

500đô-lađểhoànvốnrồidùngđểđặtgiábiêntạivănphòngcủaôngA.R.Fullerton&Co.,thànhviêncủasàngiaodịchchứngkhoánNewYork.

KhiđếnSt.Louis,tôitrọởkháchsạn.Tôirangoàiđểtìmnhữngcôngtychứngkhoánchui.CóhaicôngtykiểunàylàcôngtyJ.G.DolanvàcôngtyH.S.Teller&Co.Tôibiếttôicóthểđánhbạihọ.Tôiquyếtphảichơihếtsứcthậntrọngvàkiênquyết.Chỉcómộtđiềulàmtôisợđólàsẽcóngườinhậnratôivàđuổitôiđibởivìnhữngcôngtychuinhưvậytrênkhắpcảnướcđềuđãnghedanhtiếngcủa“vịthươngnhântrẻtuổi”.Việckinhdoanhlầnnàysẽgiốngnhưđemnhàrađánhbạcvậy.

CôngtyDolanởgầnchỗtôihơnsovớiTeller,vìvậytôiđếnDolantrước.Hyvọngtôisẽđượckinhdoanhvàingàytrướckhingườitabuộctôiphảichuyểnđinơikhác.Tôibướcvàotrong.Đólàmộtnơicựckỳrộnglớnvàtôiđoánchắcphảicóhàngtrămngườiđangthamgiayếtgiáởbêntrong.Tôimừngthầmvìgiữađámđônghàngbaonhiêungườinhưvậy,sẽchẳngcóaicóthểnhậnratôi.Tôiđứngquansáttấmbảngyếtgiá,nhìnthậtkỹchođếnchọnrađượcloạicổphiếucholượtchơiđầutiêncủamình.

Tôinhìnquanhvàthấythưkýkhớplệnhởphíacửasổnơingườitađặttiềnvànhậnthẻ.Bácthưkýnàynhìntôinêntôiđivềphíabácvàhỏi:“Cóphảiởđâyngườitamuabáncổphiếuvảicốttôngvàlúamỳkhôngbác?”

“Đúngvậyanhbạntrẻạ.”–bácthưkýnói.

“Tôimuacổphiếuđượcchứ?”

Bácnói:“Cóthểnếuanhcótiềnmặt.”

Tôinóinhưmộtcậubékiêuhãnh:“Tôicó,đượcthôi.”

“Anhcóthậtkhông?”-Bácvừanóivừacười.

Tôihỏi,vẻnhưtứcgiận:“Tôicóthểmuađượcbaonhiêucổphiếuvớimộttrămđô-la?”

“Mộttrămđô-la;cậucóthậtkhông?”

Tôinóivớibác:“Tôicómộttrăm.Haitrămtôicũngcó.”

“Chúaơi!”–bácthốtlên.

Tôivớigiọngnhấnmạnh:“Bácđểtôimuahaitrămcổphiếu.”

“Cậunóihaitrămcáigìcơ?”-báchỏi,lầnnàythìgiọngrấtnghiêmtúc.Đâylàcôngviệckinhdoanhcơmà.

Tôinhìnlạibảngyếtgiánhưlàđểđoángiávớiánhmắtthôngminhvànóivớibácthưký:“Haitrăm”

Bácnói:“Thôiđượcrồi.”.Báccầmlấytiềncủatôi,đếmrồiviếtlênthẻ.

“Têncậulàgì?”–báchỏivàtôitrảlời“HoraceKent.”

Bácđưachotôitấmthẻvàtôiđira,ngồigiữađámđôngkháchhàngđểđợibứcrèmcuốnđượckéolên.Tôihànhđộngnhanhchóngvàgiaodịchđếnvàilầntrongngàyhômđó.Ngàyhômsaucũngvậy.Trongvòngcóhaingàytôiđãthuvề2.800đô-lavàhyvọngngườitavẫnđểtôichơitiếpđếnhếttuần.Cứnhưthếcótốthơnkhông.RồitôiđếncôngtykhácvànếumaymắncũnglạiđếnvớitôinhưởcôngtykiathìtôisẽtrởlạiNewYorkvớicảmộtnúitiềnvàtôicóthểsẽlàmnênchuyệnvớisốtiềnđó.

Buổisángngàythứba,vớicáivẻnhưđangxấuhổ,tôiđivềphíacửasổđểmua500cổphiếuB.R.T.Bácthưkýnóivớitôi“NàycậuKent,ôngchủmuốngặpcậu.”

Tôibiếttròchơisắpkếtthúc.Nhưngtôivẫnhỏibác“Ôngấymuốnbiếtgìvềcháu?”

“Tôikhôngbiết”

“Ôngấyởđâu?”

“Trongphòngriêng.Cậuđilốikiakìa.”Rồibácthưkýchỉvềphíacánhcửa.

Tôibướcvào.Dolanđangngồitrênbàn.Ôngtaquaylạivànói:“Ngồixuốngđi,Livingston”

Ôngtachỉvàocáighế.Hyvọngcuốicùngcủatôicũngvụttắt.Tôikhôngbiếtlàmthếnàomàôngtalạibiếttôilàai,cóthểlàdotôiđăngkýphòngkháchsạn.

Tôihỏi“ôngmuốnbiếtgìvềtôi?”

“Nghenàycậubé.Tôisẽkhônglàmgìđểchốnglạicậuđâu,hiểuchứ?Khônggìhết.Hiểuchứ?”

“Tôikhônghiểu”-tôiđáp.

Ôngtađứngrakhỏicáighếxoay.Đólàmộtngườiđànôngtobéovạmvỡ.Ôngtanóivớitôi:“Hãyđếnđâynào”vàôngtađiraphíacửa,mởcửararồichỉrađámđôngkháchhàngtrongcănphònglớnkia.

Ôngtahỏi:“Anhcóthấyhọkhông?”

“Thấygìcơ?”

“Nhữngngườiđànôngkia.Hãynhìnhọđi.Cóđếnbatrămngười.Batrămkẻmêmẩnvớichứngkhoán.Họnuôisốngtôivàgiađìnhtôihàngngày.Cậuthấykhông?Batrămngười.Rồicậuđến,vàchỉtrongcóhaingàycậuđãlấyđicủatôicảđốngtiền,nhiềuhơncảsốtiềntôikiếmđượctừbatrămconngườikiatrongvònghaituần.Nhưvậykhôngphảilàkinhdoanh,cậubéạ,nhấtlàvớitôi.Nhưngtôisẽkhônglàmgìchốnglạicậuđâu.Cậucứvuimừngvớisốtiềnmàcậuđãkiếmđược.Nhưngcậuđừngcókiếmthêmnữa.Đâykhôngphảilàchỗdànhchocậu.”

“Tạisao?Tôi…”

“Tấtcảchỉcóvậy.Tôiđãthấycậutừhômkiavàtôikhôngthíchcậu.Nóithậtlàtôikhôngthích.Tôiđãgiaochotổngquảnđểmắtđếncậu.Ýtôilàcáigãngốcởđằngkiakìa”-ôngtachỉvàobácthưký-“rồitôihỏixemcậuđãlàmnhữnggì,vàkhigãkểchotôinghe,tôiđãnóivớigã‘tôikhôngthíchcậuta.Cậutagiảdanhđấy.Rồicáigãtrôngchẳngkhácgìmộtmẩuphomátấynói:‘Hãytinvàomắttôiđi,ôngchủ.TêncậutalàHoraceKentvàcậunàychỉchơitheokiểuquenmuithôi.Khôngsaođâu.’Tôiđãđểchogãlàmtheoýmình.Vàrồitôimấtđến2.800đô-lavớicậu.Tôikhônggâykhódễchocậu,cậubécủatôiạ,nhưngcậukhôngcònđượcantoànởđâynữađâu.”

Tôibắtđầunói“Ôngnhìnđâynày…”

“Cậunhìnđây,Livingston,”–ôngtanói–“Tôiđãbiếttấtcảvềcậu.Cậulàmngườitachẳngmuốncácượcởđâynữa.Cậukhôngthuộcvềnơinày.Tôimuốnchơiđẹpcòncậuthìvuimừngvớinhữnggìcậuđãlấyđượctừchúngtôi.Cậucònlàmnhiềuviệckhácnữađểbiếntôithànhmộtkẻngốc.Bâygiờthìtôiđãbiếthếtcậulàai.Hãyđikhỏiđây,anhbạntrẻ.”

TôirờikhỏicôngtycủaDolanvớisốtiền2.800đô-lavừakiếmđược.CôngtycủaTellernằmngaytrongcùngkhuphố.TôibiếtTellerlàmộttaygiàucó,cũnglàmộtngườicórấtnhiềuphònggiaodịch.Tôiquyếtđịnhtớicôngtychứngkhoánchuicủaôngta.Tôibănkhoănkhôngbiếtbắtđầugiaodịchthậtkhiêmtốnrồisauđósẽbánmộtnghìncổphiếuhaylàđánhquảliều,cáchnàokhônngoanhơn,màtheolýthuyết,nếulàmliềuthìtôisẽchỉđượcthamgiagiaodịchtrongkhôngquámộtngày.

Saukhithấtbại,họcũngđãđủthôngminhnhanhnhạycòntôilạithựcsựmuốnbánramộtnghìncổphiếuB.R.T.Tôichắcmìnhcóthểthắngănđứtđếnbốnhoặcnămđiểm.Nhưngtrongtrườnghợphọsinhnghihoặccóquánhiềungườicũngmuốncùngloạicổphiếuđóthìcóthểhọsẽkhôngđểchotôimuabángìhết.Tôinghĩcólẽtôinênchianhỏcácphiêngiaodịchcủamìnhtrướcđãrồisẽbắtđầugiaodịchrấtítcổphiếu.

VănphòngởđâykhônglớnnhưởcôngtycủaDolannhưngtrangtríđẹphơnvàrõrànglàkháchhàngởđâythuộctầnglớpcaohơn.NhữngthứđónhưhútlấytôinêntôiquyếtđịnhbánmộtnghìncổphiếuB.R.T.Vìthếtôitiếnđếnphíacửasổvànóivớithưký:“TôimuốnbánmộtítcổphiếuB.R.T.Giớihạnlàbaonhiêu?”

Thưkýnói:“Khôngcógiớihạn.Anhcóthểbántấtcảnếuanhmuốn-nếuanhcótiền”

“Tôibán1.500cổphiếu”Tôinóivàrúttiềntrongtúira,còntaythưkýbắtđầuviếtthẻ.

Sauđótôithấymộtngườiđànôngđộimũđỏbấtngờđẩyanhthưkýrakhỏiquầythungân.Ôngtađứngchắnngangvànóivớitôirằng:“Này,Livingston,cậuhãyđimàquaylạivănphòngcủaDolan.Chúngtôikhôngmuốncậumuabángìởđâyhết.”

“Hãyđợitôilấythẻđã”–tôiđáp–“TôichỉmuamộtítcổphiếuB.R.Tthôimà.”

“Cậukhôngđượcnhậnmộttấmthẻnàoởđâyhết.”–ôngtanói.Nhữngtaythưkýđứngsauôngtacứchămchúnhìntôi.“Đừngbaogiờđếnđâymuabáncổphiếunữa.Chúngtôikhôngmuốncậukinhdoanhởđây.Hiểukhông?”

Tôikhôngnổigiậncũngchẳngmuốntranhcãinêntôiquaylạikháchsạn,trảtiềnphòngrồibắtchuyếntàusớmnhấtvềNewYork.Thậtkhónhọc.Tôi

nhưmộtkẻhamchơitròôchữ,chỉtranhthủchơitronglúcrảnhrỗivàchỉthấythỏamãnkhichiếnthắng.Tấtnhiêntôimuốntìmđápánchotròchơiđoánôchữcủamình.Tôicứnghĩmìnhđãchấmdứtsựnghiệpkinhdoanhởnhữngcôngtychứngkhoánchuinhưngtôiđãsai.

HaithángsaukhitôiquaytrởvềNewYork,mộtanhbạnlớntuổiđếnvănphòngcủaFullerton.AnhtabiếtôngA.R.Ngườitanóirằnghọđãcùngnhausởhữurấtnhiềungựađua.Đólànhữngthángngàytươiđẹp.TôiđượcgiớithiệuchoôngMcDevitt.ÔngtađangnóivớiđámđôngvềmộtnhómtộiphạmđườngđuaởcácnướcPhươngTâyvừathắngtrong“skingame”ởSt.Louis.TêncầmđầulàchủsởhữusàngiaodịchcótênlàTeller.

“GìTellercơ?”–tôihỏiôngta.

“HiTeller;H.S.Teller”

“Tôibiếtgãnày”–tôinói

“Gãchẳngcógìlàtốtđẹpcả”-McDevittnói

“Còntệhơnnhưvậy”–tôitiếp–“tôicòncóchuyệnđểgiảiquyếtvớigã.”

“Nghĩalàsao?”

“Cáchduynhấtmàtôicóthểchiếnđấuvớinhữngkẻchơixấunhưgãlàtấncôngtúitiềncủachúng.Ngaybâygiờ,tôichưathểtiếpcậngãởSt.Louisnhưngviệcđóđểsau.”VàtôinóivớiMcDevittvềnỗibứcxúccủamình.

“Ồ”-ôngMacnói“gãcốtìmcáchđểliênkếtvớiNewYorknhưngkhôngthể,vìvậygãđànhhoạtđộngởHoboken.NgườitanóirằngcómộtcuộcchơivôhạnẩndướicáimáinhàlàmbằngđáGibraltarcủagã.”

“Lànơinàovậy?”TôinghĩôngMacnóiđếnsàngiaodịchcủaTeller.

“Côngtychứngkhoánchui.”–ôngMacnói.

“Ôngcóchắclànómởcửakhông?”

“Chắc.Tôigặpmấyngườibạn,họnóichotôinhưvậy.”

“Nhưngchỉlàlờiđồnđạithôi”–tôinói–“Ôngcódámchắclànóvẫnđanghoạtđộngkhông.Nếucó,chúngđểchokháchhànggiaodịchnhưthếnào?”

“Chắcchắnđấyanhbạntrẻạ”–ôngMcDevittnói–“Ngàymaitôisẽtựđitìmhiểurồiquaylạinóichocậubiết.”

Đúngnhưvậy.DườngnhưTellerđangkinhdoanhlớnvàhắnsẽvơvéttấtcảnhữnggìcóthể.HômđólàvàothứSáu.Thịtrườngchứngkhoánnónglêntrongsuốtcảtuần–anhnênnhớtôiđangnóivềthờiđiểmhaimươinămtrước–vàbáocáongânhàngthôngbáochắcchắnvềsốdựtrữthặngdưgiảmmạnh.Nhưvậythìcácnhàkinhdoanhlớncàngcócơhộinhảyvàothịtrườngchứngkhoánvàrasứcthulợinhuậnnhờnhữngtàikhoảnyếucủacôngtymôigiới(weakcommission-houseaccounts).Sẽcónhữngphảnứngbấtthườngvàonửatiếngđồnghồcuốicùngcủaphiêngiaodịch,nhấtlàđốivớinhữngloạicổphiếudânchúngnónglòngmongđợinhất.Tấtnhiên,kháchhàngcủaTellercũngrấtmuốnnhữngloạicổphiếunhưvậyvàcóthểcôngtysẵnsàngđểhọđặtbánchúng.Tuyệtvờinhấtvẫnlàthâutómđượckháchhàngbằngcảhaicáchvàvớimứcgiábiênmộtđiểmthìviệcấysẽdễnhưtrởbàntayvậy.

SángthứBảyhômđó,tôitớiHobokenđểtìmTeller.Cănphònglớndànhchokháchhàngnhưchậtcứngvớimộtcáibảngyếtgiá,mấytaythưký,mộttaycảnhsátđặcnhiệmtrongbộđồmàuxámvàkhoảnghaimươilămkháchhàng.

Tôibắtchuyệnvớingườiquảnlý.Anhtahỏitôiliệuanhtacóthểgiúpđượcgìchotôinhưngtôichẳngnóigì.Anhtacònnóichotôihayvềmộtanhbạnchiếnhữuchỉdựavàonhữngconsốlẻcũngcóthểkiếmđượcrấtnhiềutiềnvàcònđượcthảsứccácượcbằngcảtúitiềncủamìnhvàthắngđếnhàngnghìnđô-lachỉtrongphútchốc,khôngnhưnhiềungườichỉbiếtchờđợimộtcáchvôích.Anhtanóibâygiờchơicổphiếutrởnênantoànhơnvàkháchhàngcóthểkiếmđượcbaonhiêutiền–anhnênnhớanhtalàmộtchuyêngiamôigiớichứngkhoánchuyênmuavàbáncổphiếucủaanhtrênsàngiaodịch–vànếumộtngườichỉmuabánđơnthuầnthìtộigìanhtaphảilấylòngtấtcảmọingười.Hẳnanhtanghĩrằngtôilàchủsởhữumộtphònggiaodịchnàođó.Anhtamuốnlấytiềnrakhỏitúitôitrướckhinhữngkẻkhácxâuxémất,vìthếanhtanóirằngtôiphảinhanhchânlênbởivìvàocácngàythứBảy,vănphòngsẽđóngcửalúc12giờ.Điềunàycàngthôithúctôidànhhếtcảbuổichiềucònlạingàyhômđóchonhữnggìmìnhđangtheođuổi.Cóthểtúitiềnmàtôimangtheosẽcònđầyhơnnếutôilựachọnđúngloạicổphiếu.

Tôitỏvẻkhôngtinnênanhtalạirasứcthuyếtphụctôi.Tôinhìnlênđồnghồ.Lúc11giờ15phúttôinói:“Thôiđược”vàbắtđầuđưachoanhtalệnhbánvớirấtnhiềucổphiếu.Sốtiềnmặtcủatôitănglênđếnhainghìnđô-la

vàanhtavuivẻnhậntiền.Anhtanóichắctôiđãkiếmđượcrấtnhiềutiềnvàhyvọngtôisẽluitớithườngxuyên.

Tôikiếmđượcnhiềutiềncũnglànhờtôiđãtínhtoánđúng.Cácthươnggiađềucốgiữnhữngloạicổphiếumàhọcholàổnđịnhnhấtvềgiánhưngchắcchắnthếnàogiácũngsẽxuống.Tôichỉkếtthúcthươngvụcủamìnhngaysaukhinhữngvịkháchquenkiakếtthúctrongnămphútcuối.

Tôithuvềđượckhoảng5.100đô-la.Tôiđemđigửingânhàng.

“Tôirấtvuivìđãđượcthựchiệngiaodịch.”–tôinóivớingườiquảnlývàđưachoanhtanhữngtấmthẻcủamình.

“Này”–anhtanóivớitôi,“tôikhôngthểđưatấtcảsốthẻchoanhđược.Tôikhôngngờanhlạiđặtnhiềuđếnvậy.SángthứHaitôisẽđưachoanh,chắcchắnđấy.”

Tôinói:“Đượcđấy,nhưnghãycứđưatấtcảsốanhcótrongvănphòngnàychotôitrướcđã.”

“Anhphảiđểchotôitạođiềukiệnchonhữngchiếnhữukhácnữachứ.”–anhtanói:“Tôisẽđưachoanhtấtcảchỗanhyêucầu,vàcảnhữnggìcònlạinữa.Hãyđợitôiđổinhữngtấmthẻkhácratiềnmặtđã.”Vìanhtanóivậynêntôiđợichođếnkhianhtathươnglượngvớinhữngngườithắngcổphiếukhác.Ồ,tôithầmnghĩsốtiềncủamìnhchắcđãđượcantoàn.Tellersẽkhôngthấthứavớimộtvănphònghoạtđộngkinhdoanhtốtnhưvậyđâu.Nếugãthấthứa,tôiphảilàmgìđểlấyđượchếttiềngãcóđây?Tôiđãcókhoảntiền2.000đô-lacủariêngmìnhcộngvớikhoảng800đô-lalàtấtcảsốtiềngãcótrongcáivănphòngấy.TôinóitôisẽquaylạivàosángthứHai.Viênquảnlýhứahẹnrằngsẽchuẩnbịsẵntiềnđểđợitôi.

TôighéquaHobokenmộtláttrước12giờhômthứHai.Tôithấymộtanhbạnđangnóichuyệnvớingườiquảnlý,tôiđãgặpngườinàytạivănphòngởSt.LouisvàocáingàymàTellerxuađuổitôiquaytrởlạivănphòngcủaDolan.Tôiđoánngayrarằngngườiquảnlýđãgửiđiệnbáovềvănphòngvàngườitađãcửngườiđếnđểthámthínhtìnhhình.NhữngkẻnhưTellerchẳngtinaibaogiờ.

“Tôiđếnlấythẻnhưđãhẹn.”–tôinóivớitayquảnlý.

“Cóphảingườinàykhông?”–tênđếntừSt.Louishỏi.

“Đúng”-ngườiquảnlýtrảlời,vàrútramộttệpnhữngtấmthẻvàngtừtúisaura.

“Dừnglạiđã”tênkianóivớingườiquảnlýrồiquaysangtôi:“NàyLivingston,chẳngphảilàtôiđãnóivớianhrồiđấythôi,chúngtôikhôngmuốnanhkinhdoanhởđây”

“Đưatiềnchotôitrướcđã”–tôinóivớingườiquảnlývàanhtatrảchotôitrên2.000đô-la,bốnđồngnămtrămđô-lavàbađồngmộtnghìnđô-la.

“Cácanhđãnóigìấynhỉ?”tôinóivớitênđếntừSt.Louis.

“Chúngtôinóirằngchúngtôikhôngmuốnanhmuabáncổphiếutạicácvănphòngcủachúngtôi.”

“Vâng”,tôinói,“đócũnglàlýdotạisaotôiđếnđây.”

“Đừngđếnđâynữa.Hãyđiđi.”–anhtanổicáuvớitôi.Taycảnhsáttrongbộđồmàuxámxuấthiện,vẫnnhưthườnglệ.GãđếntừSt.Louisvẩytaytrướcmặtngườiquảnlývàhéttướnglên:“Lẽraôngphảibiếtchứ,đồngốcnghếch,ôngđãbịgãnàyxỏmũirồiđấy.GãlàLivingston.Ôngđãnhậnlệnhrồicòngì.”

“Hãyngheđây.”–tôinóivớitayđếntừSt.Louis“ĐâykhôngphảilàởSt.Louis.Anhkhôngcóquyềncấmtôichơicổphiếuởđây,nhưôngchủcủaanhđãlàmvớicậubéđếntừBelfasttrướcđây.”

“Cậurakhỏivănphòngnàyngay!Cậukhôngđượcmuabángìởđâyhết.”–hắnhétlên.

“Nếutôikhôngđượcmuabáncổphiếuởđâythìkhôngaikhácđượclàmnhưvậy.”–tôinóivớigã“hãyđikhỏiđâycùngvớinhữngthứhayhocủaanhđi”

RồigãtừSt.Louisđổigiọngngaylậptức“Hãynhìnđâycậubé”–ôngtanóivàlêngiọngquátnhặngxị“Đểchúngtôiđượcyên.Đừngcóvôlýnhưthế.Cậubiếtrồiđấyngàynàocũngthếnàythìlàmsaochúngtôichịunổi.ÔngTellersẽnổikhùnglênkhibiếtcậuchínhlàngườiđãlàmviệcnày.Hãymởlòngtừbiđi,Livingston!”

“Đơngiảnthôi,tôisẽđi”–tôihứa.

“Hãynghetôinóilýdonào,đượcchứ?VìtìnhyêuthánhPeter,hãyđiđi.Hãychochúngtôicơhộikhởinghiệpsuônsẻ.Ởđâychúngtôivẫncònlạlẫm.Đượcchứ?”

“Từnaytôicũngchẳngmuốnlàmănvớinhữngngườikiêungạonhưcácông.”–tôinóirồiquayravàbỏlạigãởlạinóichuyệnvớingườiquảnlývềsốtiềnmộttriệuđô-lachỉtrongmộtphút.TôiđãkiếmđượcíttiềntừvănphòngcủahọtheođúngnhưcáchhọđãđốixửvớitôihồicònởSt.Louis.Tôikhônghềnổinóngvàcốgắngquênhọđi.TôitrởlạivănphòngcủaôngFullertonvàkểchoMcDevittnhữnggìđãxảyra.RồitôihỏianhtaxemanhtacóchịuđếnnơicủaTellervàbắtđầumuabánhaimươiđếnbamươicổphiếuởđó,đểchohọquenvớianhta.Sauđó,khinàotôithấycóthểquétđượcmộtmẻlớn,tôisẽgọichoanhtavàanhtasẽhànhđộng.

TôiđưachoMcDevittmộtnghìnđô-larồianhtatớiHobokenvàlàmnhưnhữnggìtôibảo.Anhtatrởthànhmộttrongnhữngkháchhàngthườngxuyêncủavănphòngđó.Vàomộtngàynọ,tôipháthiệnragiásắpgiảmđộtngột,tôiliềnbáochoMcDevittvàanhtabánhếttấtcảsốcổphiếutronggiớihạnhọchophép.Anhtađãthuvềđược2.800đô-latrongngàyhômđó.Nhưngsaukhichiacháctiềnlãivàtrảmộtsốkhoảnphí,tôinghilàMaccóbỏtúimộtíttiềncược.Khôngđầymộtthángsau,TellerphảiđóngcửachinhánhcủamìnhởHoboken.Cảnhsáttrởnênbậnrộnhơn.Dùsaothìvụnàycũngchẳngthấmthápgìvìtôicũngmớichỉkinhdoanhởđócóhailần.Chúngtôiđổxôvàomộtthịtrườngcổphiếulêngiáhỗnloạnvìkhôngphảnứngkịpđểloạimộtsốkháchhàngrakhỏicuộcchơithậmchívớigiábiênmộtđiểm,vàdĩnhiên,kháchhàngởđóđềulànhữngngườiđầucơlêngiá,họthắngcuộcrồilạitiếptụcchơitheokiểuhìnhtháp.Nhữngcôngtychuivẫnkhôngngừnghoạtđộngtrênkhắpđấtnước.

Tròchơicủahọđãthayđổi.Muabáncổphiếutrongnhữngcôngtychứngkhoánchuilỗithờicòntốthơnsovớiđầucơcổphiếutrongvănphòngcủamộtnhàmôigiớichứngkhoáncótiếngtăm.Nguyênnhânlàởchỗviệcanhtựđộngkếtthúcgiaodịchkhigiábiênhạxuốngmứcthấpnhấtchínhlàloạilệnhngừngthualỗ(stop-lossorder)tốtnhất.Anhsẽkhôngsợbịthualỗquánhiềuvàcũngkhôngbịbuộcphảiralệnhmua/bántheokiểucũ,v.v...ỞNewYork,nhữngcôngtychuinhưthếnàychưabaogiờđốixửthoảimáiđốivớikháchhàngnhưởcácnướcchâuÂutheonhưtôiđượcbiết.Ởđâyhọthườnggiớihạntiềnlãikháchhàngcóthểthuđượctừmộtloạicổphiếunhấtđịnhnàođó,vídụnhưđốivớibóngbầudụclà2điểm.ĐườngvàthanđáTennesseecũngvậy.Dùhọcótănglên10điểmtrongvòngmườiphút,anhcũngchỉđượcphéptăng2điểmvớimỗitấmthẻ.Tuynhiên,họbiếtcómột

kháchhàngđãthuđượcnhữngkhoảnlãilớnvàanhtađãchịumấtmộtđểđượcmười.Sauđó,cókhôngbiếtbaonhiêulầntấtcảnhữngcôngtynày,trongđócócảnhữngcôngtylớnnhấtkhôngchịunhậnlệnhmuabánđốivớimộtsốloạicổphiếunhấtđịnhnàođó.Năm1890,trướcngàybầucửTổngthốngMỹmàMcKinleyđượcđánhgiálàứngcửviênsánggiánhấtcóthểnắmchắcphầnthắngtrongtay,khôngmộtcôngtynàochophépkháchhàngmuacổphiếu.TỉlệchênhlệchphiếubầulàbatrênmộtnghiêngvềMcKinley.BằngcáchmuacổphiếucủangàythứHai,anhcóthểtăngtừbalênđếnsáuđiểmhoặchơnnữa.NgườitacóthểđặtcượcchoBryan,muacổphiếuvàchắcchắnanhtasẽkiếmratiền.Nhưngnhữngcôngtychứngkhoánchuilạikhôngchịunhậnlệnhmuacổphiếuvàocáingàyhômđó.

Nếuvìhọchịunhậnlệnhmuacủatôihômđóthìchắctôivẫncònkinhdoanhtạicôngtycủahọ.Vàrồitôisẽchẳngbaogiờvỡvạcrarằngcòncónhiềuviệckhácphảilàmvớitròđầucơcổphiếuhơnlàcácượcvềnhữngbiếnđộnglênxuốngkhôngđángkểcủagiácổphiếu.

Phần.3

Ngườitaphảimấtrấtnhiềuthờigianmớicóthểrútrabàihọctừnhữngsailầmcủabảnthânmình.Mọithứđềucóhaimặtcủanó.Nhưngthịtrườngchứngkhoánlạichỉcómộtmặt,khôngphảilàmặtlêngiáhayxuốnggiámàlàmặtphải.Tôiđãphảitốnrấtnhiềuthờigianmớihiểuranguyêntắcđó,cònnhiềuhơncảthờigiandànhchonhữngkhâukỹthuậttrongtròđầucơchứngkhoán.

Tôiđãnghekểnhiềuvềnhữngngườicóthúvuichứngminhxemmìnhtínhtoánchínhxácđếnmứcnàobằngcáchmởhàngloạtnhữngthươngvụảotrênthịtrườngchứngkhoánvớinhữngkhoảntiềntưởngtượng.Đôikhinhững“conmacácược”nàycóthểkiếmvềhàngtriệuđô-la.Mộtnhàđầucơchứngkhoánsẽchẳngthấykhókhăngìkhilàmviệcđó.Cũnggiốngnhưcâuchuyệnkểvềmộtngườitiếptụcđươngđầuvớicuộcchiếnmớitrongnhữngthángngàytiếptheonhưthếnào.

Ngườitrợlýcủaanhtahỏi:“Anhcóphảilàmộttaysúngcừkhông?”

“Ồ”,anhtanói“tôicóthểbắntrúngcổchaiởcựlyhaimươibướcchân,”vàtỏvẻkhiêmtốn.

“Nhưvậylàrấttốtrồi,”taytrợlýnóivớivẻkhôngcógìlàấntượngcholắm,“Nhưnganhcóthểbắntrúngcổchainếucáichaiấyđangnhằmmộtkhẩusúnglụcvàotimanhkhông?”

Tôinghĩđếnsốtiềntôiđãkiếmđược.Nhữnglầnthấtbạiđãchỉchotôithấyrằngchỉkhinàotôiđãchắcchắnhoàntoàn,tôimớiđượctiếnxahơn.Nhưngnếutôikhôngtiếnxahơn,tôiđãchẳngpháttriểnđược.Tôinóinhưvậykhôngcónghĩalàngườitakhôngcầnphảihạnchếthiệthạikhianhtamắcsailầm.Anhtanênnhưvậynhưngkhôngnêndodựmàphảibiếtquyếtđoántrướcmộtquyếtđịnhnàođó.Trongcảcuộcđờimình,đãcónhiềulầntôitínhkhôngchínhxácnhưngsaukhikinhdoanhthualỗ,tôilạitíchluỹthêmkinhnghiệmcùngvớinhữngbàihọcquýbáuvềnhữngviệcmìnhkhôngnênlàm.Đãvàilầntôilàmănsasútnhưngthấtbạivớitôichưaphảiđãlàtấtcả.Tuynhiên,tôisẽkhôngbaogiờlặplạinhữngsailầmtươngtự.Tôiluônbiếtmìnhcòncónhữngcơhộikhácvàsẽkhôngbaogiờmắclạisailầmtươngtựđếnlầntrongđời.Tôiluôntựtinvàochínhmình.

Ngườitacầnphảitựtinvàochínhmìnhvàkhảnăngđánhgiácủamìnhnếuhọthựcsựmuốntồntạitrongmộtcuộcchơinàođó.Đólàlýdotạisaotôi

khôngtinkhingườitakhuyêntôivềnhữngmánhlớilàmăn.NếuvìnghetheolờikhuyêncủaôngSmithmàtôimuacổphiếuthìkhimuốnbánchỗcổphiếuấytôicũngphảiđợiôngấykhuyên.GiảsửôngSmithquađờitrongmộtlầnđinghỉtrongkhisắpđếnlúcphảibáncổphiếuđó.Không,tấtnhiênlàkhôngrồianhbạnạ,ngườitasẽkhôngthểkiếmnhiềutiềnnhờnghetheonhữnggìngườikháckhuyênbảođâu.Từkinhnghiệmmàra,tôithấychỉcónhữngnhậnđịnhcủabảnthânmớicóthểchotôinhữnglờikhuyênvàgiúptôithuvềđượcnhữngkhoảntiềnkhổnglồ.Tôiphảimấtnămnămđểbiếtđượcrằngchơitheocáchnàomớilàthôngminh,mớimanglạinhữngkhoảntiềnlớnkhitôiđãcóđượcnhữngnhậnđịnhchínhxác.

Tôiđãcónhữngkinhnghiệmthậtthúvịnhưngchắckhôngđượcnhiềunhưanhtưởngtượngđâu.Ýtôilàquátrìnhtôihọccáchđầucơcổphiếuvềbảnchấtcũngkhôngcógìlàquákịchtính.TôiđếncáccôngtymôigiớivàilầnnhưngchưabaogiờtôithấyhàilòngvàtôithualỗcũngnhưbấtcứaikháctrênphốphốWallmàthôi.Đầucơchứngkhoánquảlàmộtcôngviệckhókhănđòihỏianhphảinỗlựcrấtnhiềuvàcầnphảiđầucơliêntục.Nếukhông,chẳngbaolâuanhsẽbịloạikhỏicuộcchơi.

Côngviệccủatôirấtđơngiản:quansátxemngườikhácđầucơtíchtrữrasao.LẽratôinênhiểurađiềuđóngaytrongnhữngngàyđầutiênđầucơtạivănphòngcủaôngFullerton.Nhưngtôikhônghềbiếtrằngtrongtròchơiđầucơ,tôicònphảihọcnhiềuthứhơnsovớiởnhữngcôngtychứngkhoánchuikia.Ởnhữngcôngtynhưthế,tôicứtưởngmìnhđangđầucơchứngkhoánnhưngthựctếmànói,tôichỉđangđấutranhvớinhữngcôngtylừađảo.Cũngtrongthờigianđó,khảnăngđọcbảngtinngàycàngpháttriểnđồngthờitrínhớcủatôicũngcócơhộitậpluyệnvàtrởnênlanhlợihơn.Đốivớitôi,pháttriểnkhảnăngphântíchbảngtinvàluyệntậptrínhớđềulànhữngviệckhôngkhó.Tôicóđượcnhữngthànhcôngbanđầucủanhàđầutưcổphiếulànhờvàohaithứquýgiáđóchứkhôngphảinhờvàohiểubiếtcủamìnhbởivìtôikhôngđượchọchànhbàibảnvàbắtđầutừmộtkẻkhôngbiếtgì.Chínhtròchơiđãdạytôiphảichơinhưthếnào.Vàkhidạy,nókhônghềdùngroivọt.

TôinhớnhữngngàyđầutiênđặtchânđếnNewYork.Nhưtôiđãkể,saukhinhữngcôngtychứngkhoánchuikhôngchịuchotôikinhdoanh,tôilaođitìmcôngtymôigiớidanhtiếngnhưthếnào.MộttrongnhữngcậubạncùnglàmvớitôitrongnhữngngàythángđầutiênởcôngtychuiđanglàmviệcchovănphòngHardingBrothers,cũnglàmộtthànhviênthuộcsàngiaodịchchứngkhoánNewYork.Tôiđếnthànhphốnàyvàomộtbuổisáng,mởtàikhoảnởcôngtyHardingBrothersvàsẵnsàngmuabáncổphiếuởđó.

Tôiquênchưagiảithíchchoanhrằngcôngviệckinhdoanhởđókhôngkhácgìnhữngviệctôiđãlàmtrướckiaởnhữngcôngtychứngkhoánchui;cũnglàcácượcdựatrênnhữngbiếnđộnggiácảvàngườitacầnnắmbắtđượcnhữngbiếnđộngdùnhỏnhưngchắcchắncủagiácổphiếu.Chẳngcóaikhiếntôichỉchohọthấynhữngkhácbiệtcơbảnnhấthaylàhọkhôngchorằngtôiđúng?Nếucóaiđónóivớitôirằngnhữngtínhtoáncủatôikhôngchínhxácthìtôisẽcốgắngchứngminhđểkhẳngđịnhchắcchắnhơn.Khitôitínhsai,chỉcómộtviệccóthểthuyếtphụcđượctôirằngtôisailàkhitôithualỗ.Khinàokiếmratiềnthìkhiđónhữngtínhtoáncủatôimớichínhxác.

Đólàthờikỳtươiđẹp.Thịtrườngchứngkhoáncũnghoạtđộngrấttíchcực.Vìthế,ngườitacũngthấyhứngkhởitheo.Tôitrởvềnhà.Trướcmặttôilàmộtcáibảngyếtgiácũkỹ,trênđólàthứngônngữmàtrướcđâytôihọckhicònmườilămtuổi.Cómộtcậubéđanglàmnhữngviệcynhưtôiđãtừnglàmởvănphòngmôigiớitrướcđây.Cũngcókháchhàng-rấtnhiềungườigià-họđangquansátbảngyếtgiávàđứnggầnbảngtinbàntánvềthịtrườngchứngkhoán.Cảmộthệthốnggiốngyhệthệthốngmàtôiđãtừnglàmộtphầntrongđó.Vẫncáikhôngkhíấykểtừkhitôikiếmđược3,12đô-lađầutiêntừcổphiếuBurlington.Vẫnlàloạibảngtinấyvàcũngtầnglớpthươngnhânấy,vìthếnêntròchơicũngkhôngcógìthayđổi.Anhnênnhớlúcđótôimớichỉcó22tuổi.TôichorằngmìnhđãhiểutròchơinàytườngtậntừAđếnZ.Tạisaolạikhôngkiachứ?

Tôiquansátbảngyếtgiávàthấycócáigìđócóthểsẽrấtcóíchchotôi.Nóđangbiếnđộngtheođúnghướng.Tôimuamộttrămphiếuvớigiá84rồibánravớigiá85trongkhôngđầynửatiếngsau.Tôilạiquantâmđếnloạikhác,lạilàmtươngtựvàthuvềkhoảnlợirònglà trênmỗiđiểmtrongchốclát.Tôikhởisựnhưvậylàrấttốt,đúngkhông?

Bâygiờhãyđểýđiềunàynhé:trongnhữngngàyđầutiênlàkháchhàngcủamộtsàngiaodịchchứngkhoánnổitiếng,chỉtronghaitiếngđồnghồ,tôiđãmuavàobánra1.100cổphiếu.Vàkếtquảcuốicùngcủanhữngphiêngiaodịchlàtôiđãthualỗđúng1.100đô-la.Nhưvậytứclàtrongnhữngnỗlựcđầutiêncủatôi,gần vốncổphiếucủatôiđãkhôngcánhmàbay.Anhnênnhớrằngtrongmộtvàithươngvụmuabáncổphiếu,tôicókiếmratiền.Nhưngtôiđãđánhmấtgần1.100đô-lachỉtrongcómộtngày.

Tuynhiênchuyệnnàycũngkhônglàmtôilolắngvìtôithấymìnhkhôngsai.Nhữngviệctôilàmđềuđúngcảđấychứ.NếunhưchơiởcôngtymôigiớichứngkhoánComospolitanthìtôiđãlàmtốthơnrồi.1.100đô-labiếnmất

đãchotôithấyrằngcócáigìđóbấtthườngởbảngtin.Nhưngmiễnlàtôiđúngthìsẽchẳngcógìphảilocả.Sựnôngnổiởcáituổi22cũngchưaphảiđãlàtấtcả.

Ítngàysautôitựnhủ:“Mìnhkhôngthểkinhdoanhởđâytheolốinàyđược.bảngtinkhôngcòngiúpíchgìchotôiđượcnữa.”Tôicứđểyênmọichuyệnvàchẳngthèmtìmhiểunguyêndonữa.Tôigácchuyệnđósangmộtbên,sốngtiếpnhữngchuỗingàyvuicó,buồncó,haycó,dởcóchođếnkhitôilấylạithăngbằng.VàtôitrởvềtừSt.Louisvớisốtiềntôikiếmđượctừnhữngcôngtychứngkhoánchuiởđónhờnhữngcuộcchơibuộctôiphảiluônluônbiếtđấutranh.

Tôichơithậntrọnghơnvàhiệuquảhơn.Tronghoàncảnhtốthơn,cuộcsốngcủatôicũngđượccảithiện.Lúcđótôiđãgầnhaimươibatuổi,anhlưuýđiềuđó,mộtmìnhtôitrênđấtNewYorkvớinhữngđồngtiềntrongtúidotôikiếmđượcdễdàngvàluôngiữvữngmộtniềmtinrằngmìnhđangdầndầnhiểurahoạtđộngcủahệthốngmới.

Tôiđượcphépgiaodịchthựcsựtrênsànvàhoạtđộngthậntrọnghơnrấtnhiều.Nhưngtôivẫncóthóiquendánmắtvàobăngtin.Nhưvậytứclàtôivẫnbỏquanhữngnguyêntắcchungvàchừngnàocòngiữthóiquenđóthìchừngấytôivẫnchưatìmrađượcđâumớithựcsựlàsailầmtronglốichơicủamình.

Chúngtôiđổxôvàothịtrườngchứngkhoánđangbùngnổnăm1901vàkiếmđượcrấtrấtnhiềutiền,ýtôilànhiềuđốivớimộtcậuthanhniênởtuổitôi.Anhcònnhớthờikỳđókhông?ChưabaogiờnướcMỹthịnhvượngđếnthế.Khôngchỉcóchúngtôihốihảliênkếtcôngnghiệpvàhợptácvốnvớitấtcảsốtiềnmìnhcóchođếnthờiđiểmđómàdânchúngcũngphátcuồnglênvìchứngkhoán.Tôicónghengườitanóitrongthờikỳhưngthịnhtrướcđây,phốWallthườngđưatinvềnhữngngàygiaodịchtừ200đến5.000cổphiếuvớinhữngcổphiếumệnhgiá25triệuđô-lađượctraotay.Nhưngvàonăm1901,ngàycaođiểmtrênphốWalllàngàygiaodịchcổphiếumệnhgiábatriệuđô-la.Aiaicũngkiếmratiền.Mộtđoàncáccổđôngthéplànhữngnhàtỉphúđếnthịtrấn.Họquantâmđếnnhữnganhthủythủ“nghiện”chứngkhoánhơnlàquantâmđếntiền.ChưabaogiờphốWalllạiđượctậnmắtthấynhữngtêntuổilớnđếnvậy,John.W.Gates,ngườinổitiếngvớicâuchuyện“cược1tỷđô-la”vànhữngngườibạncủaôngnhưJohnA.Drake,LoyalSmith.CònlạilàtậpđoànReid-Leeds-MooređãtừngbáncổphiếuthépvàmuaphầnlớncổphiếucủahệthốngRockIslandbằngsốtiềnlãithuđượccùngvớiSchwab,Frick,PhippsvàtậpđoànPittsburgh.Khỏiphảinói

aicũngbiếtđếnnhữngthànhtíchmàhọđạtđượcdùcũngđãcólầnhọbịthualỗvìbịlừanhưnghọvẫnxứngđánglànhữngnhàđầucơchứngkhoánlớncủathờiđại.MộtngườitrongsốhọcóthểmuatấtcảsốcổphiếucótrênphốWall.KeeneđãthiếtlậpnênthịtrườngchứngkhoánchongànhthépHoaKỳ.Trongđócòncómộtnhàmôigiớiđãbánra100nghìncổphiếuchỉtrongvàiphút.

Đúnglàthờikỳtuyệtvời!Nhữngchiếnthắngcũngrấttuyệt!Ngườitabáncổphiếumàkhôngphảitrảthuếvàkhôngphảilovềtươnglai.

Tấtnhiên,mộtthờigiansau,tôinghethấyrấtnhiềulờibàntánxungquanh.Nhưngnhữngnhàđầutưcổphiếukỳcựunóirằngtrừhọra,tấtcảmọingườiđềuđangphátcuồnglênvìchứngkhoán.Nhưngtrừhọracònlạitấtcảmọingườiđềuđangkiếmratiền.Vàtấtnhiên,tôibiếtgiácổphiếudùtăngđâucũngcógiớihạncủanó,ngườitacóhốihảđimuacổphiếubấtkểnólàcổphiếugì(bấtcứcáigì,từlóng:A.T.O-AnyOldThing)đếnmứcnàothìrồicũngcólúcmọithứlạitrởlạibìnhthường.Còntôi,baogiờtôicũngchọnmualoạixuốnggiánhất.Nhưnglầnnàotôibánracũngbịthualỗ,đấylàtôicònhànhđộngrấtmaulẹ,nếukhôngcólẽtôicònmấtnhiềutiềnhơncũngnên.Tôitìmmualoạicổphiếuxuốnggiánhưnglốichơicủatôivẫnantoàn-tứclàtôivẫncóthểkiếmratiềnkhitôigiaodịchtheohìnhthứcbántrướcmuabùsau.Vậylà,tôiđãkhôngthuđượcnhiềulợinhuậntừcơnbùngnổthịtrườngchứngkhoán,chắclàkhôngnhưanhnghĩkhianhbiếttôikinhdoanhlớnnhưthếnàotừkhicònlàmộtcậubé.

CómộtloạicổphiếumàtôichưabaogiờđểýlàNorthernPacific.Khảnăngphântíchbảngtincủatôilầnnàyđãpháthuytácdụng.Tôinghĩrằnggiácủahầuhếtcácloạicổphiếusẽổnđịnhsaukhiđượcmuavào,nhưnggiácổphiếuLittleNipperhìnhnhưvẫntăng.ChúngtađềubiếtrằngcảhailoạicổphiếuphổthôngvàcổphiếuưuđãihiệnđangnằmtrongtầmngắmcủanhómliênkếtKuhn-Leob-Harriman.TôiđãđợimuamộtnghìncổphiếuNorthernPacificloạiphổthôngvàsẽmuahoặcbánnótheolốichơiriêngcủatôimàkhôngcầnlờikhuyêncủabấtcứaitrongvănphòng.Khigiátăngđếnkhoảng110,tôisẽcóbamươiđiểmlãi,thếnêntôichớplấycơhộinày.Tôiđãcóđượcsốtiềngần50nghìnđô-lanhờmôigiới,sốtiềnlớnnhấttôitíchluỹđượcđượctừtrướcđếnnay.Nhưvậyđốivớimộtngườiđãmấtđếnnhữngxucuốicùngtrongnhữngphiêngiaodịchtạichínhvănphòngnàycũngđãlàtốtlắmrồi.

Anhnhớkhông,tậpđoànHarrimanđãthôngbáochoMorganvàHillbiếtrằnghọđịnhsẽthamgianhómliênkếtBurlington-GreatNorthern-Northern

PacificrồitrướchếtngườicủaMorgansẽchỉdẫnchoKeenemua50nghìncổphiếucủaN.Pnhằmthâutómtàisảncủahọ.TôicònnghenóirằngKeeneđãyêucầuRobertBaconralệnhmua150nghìncổphiếuvàcácngânhàngđãchấpnhận.Sautấtcảmọichuyện,KeenegửinhữngnhàmôigiớichứngkhoáncủamìnhđếnnhómthànhviênN.Prồianhtamuamộttrămnghìncổphiếu.Tôichorằngsauđósẽcólệnhmuabổsung50nghìncổphiếuvàvụđầucơđósẽtrởnênnổitiếng.Saukhithịtrườngnàyđóngcửavàotháng5năm1901,cảthếgiớiđềubiếtrằngtrậnchiếngiữanhữngtêntuổilớnvềlĩnhvựctàichínhsắpbắtđầu.Trướcđó,trênkhắpcảnước,chưabaogiờxảyraxungđộtgiữahaitậpđoànvốntưbảnlớnnày.Nhưngđếnthờiđiểmnày,HarrimanvàMorgantrởthànhhaitậpđoànđốilập,mộttậpđoànnhưkhônggìcóthểchốnglạiđượcđốiđầuvớitậpđoàncònlạicũngrấtkhólaychuyển.

Vàosángngày9tháng5,tôiđếnđóvớigần50nghìnđô-latiềnmặtvàkhôngcómộtcổphiếunàotrongtay.Nhưtôinóivớianhrồiđấy,tôichỉtìmmualoạicổphiếuxuốnggiánhấttrongvàingàyvàđâylàcơhộicuốicùngcủatôi.Tôibiếtsắpcómộtđợtgiảmgiákhủngkhiếpvàngườitasẽthỏathuậnvềgiácổphiếu.Nhữngngườichọnmuacổphiếuthỏathuậnvềgiásẽthuđượcnhữngkhoảnlợinhuậnlớn.TôicũngkhôngthểnhờSherlockHolmesđiềutrarachínhxáclợinhuậnsẽlàbaonhiêuđược.Chúngtasẽcócơhộitìmhiểuxemlàmthếnàohọcóthểkiếmranhiềutiềnmộtcáchchắcchắnnhưvậy.

Mọiviệcdiễnrađúngnhưnhữnggìtôiđãdựđoánđược.Tôinhưchếtđiếngđikhimấtđếnnhữngđồngxucuốicùngdínhtúivàbịloạirakhỏicuộcchơichỉvìmộtmộtđiềubấtthườngnàođóxảyra.Nếunhưkhôngcónhữngđiềubấtngờxảyrathìsẽkhôngbaogiờcósựkhácbiệtgiữangườinàyvớingườikhácthìcuộcsốngsẽchẳngcòngìlàthúvịnữa.Tròchơicũnggiốngnhưphéptínhcộngtrừvậy.Nócóthểkhiếntathấymìnhnhưnhữngngườilàmsổsáchvấtvảkhónhọc.Việcanhphảidựđoánsẽgiúpanhpháthuyđượcnănglựccủabộóc.Hãycứthửngẫmlạixemnhữnggìanhđãdựđoán,anhsẽhiểunhữnggìtôinói.

Thịtrườngchứngkhoánnónglênynhưtôiđãdựđoán.Nhiềuphiêngiaodịchdiễnravàchưabaogiờgiácảlạibiếnđộngđếnvậy.Tôiđặtrấtnhiềulệnhbán.Tôinhưchếtngấtđiđượckhingườitabáogiábởivìchúnggiảmkhủngkhiếp.Nhữngnhàmôigiớicủatôivàocuộc.Họtỏrarấtchuyênnghiệpvàtỉnhtáonhưnggiáđãgiảmnhữnghaimươiđiểmtrướckhihọkhớplệnhbáncủatôi.Bảngtinbáotinchậmhơncảtiếnđộcủathịtrường,tinbáocáocũngchậmhơndoquátảivìquánhiềungườiđổxôvàothị

trường.Khitôipháthiệnbảngtinbáogiácổphiếutôinắmgiữcógiá100vàngườitamuacổphiếucủatôivớigiá80,thấphơn30đến40điểmsovớiphiêngiaodịchđêmhômtrước,tôipháthiệnrarằngtôiđãbánsốcổphiếuhiếmởmứcgiácóthểbiếnchúngthànhcổphiếumuathỏathuậnmàtrướcđótôiđịnhmua.Thịtrườngkhôngthểnàogiảmmãiđược.Vìvậytôiquyếtđịnhgiữlạisốcổphiếuhiếmcủamìnhvàđợi.

Khinhânviênsànnhậnlệnhbánmàtôiđặt,nhữngnhàmôigiớicủatôimuasốcổphiếuđóvớigiáphổbiếntrênsàngiaodịchchứkhôngphảigiádotôiyêucầu.Tínhtrungbìnhthìhọtrảcaohơnmườilămđiểmsovớinhữnggìtôidựtính.Bịthuađến35điểmchỉtrongcómộtngàyquảlàngoàisứcchịuđựngcủaconngười.

Bảngtinđãkhiếntôikhốnđốnchỉvìnóbáotinquáchậmsovớidiễnbiếnthịtrường.Lâunaytôiluôncoibảngtinnhưngườibạnnhỏtốtnhấtmàtôicóbởilẽtôicácượcthếnàocũngđềunghetheonhữnggìnómáchbảo.Nhưnglầnnàychínhnólạigâykhódễchotôi.Thấtbạilầnnàykhôngkhácgìsovớinhữnglầnthấtbạitrước.Rõrànglàchỉđọcvàphântíchbảngtinthôimàkhôngquantâmđếnviệckhớpgiácủanhữngnhàmôigiớithìchưađủ.Tôitựhỏitạisaotrướcđâymìnhkhôngchịuxemxétkỹcàngnguyênnhânvàtìmragiảiphápchovấnđềnàynhỉ.

Tôichẳngnhữngđãkhôngxemxétvấnđềấykỹcàngmàcònlàmnhiềuviệctệhơn.Ấylàtôivẫntiếptụckinhdoanh,muavàorồilạibánramàkhônghềquantâmđếnviệcnhữngnhàmôigiớicủatôikhớplệnhrasao.Anhthấyđấy,tôikhôngthểkinhdoanhtrongmộtgiớihạnnàocả.Tôiphảichớplấymọicơhộitrênthịtrường.Đóchínhlàđiềumàtôilấylàmmụctiêuchiếnđấu,nhưngtôikhôngchiếnđấuvớigiácổphiếumàchiếnđấuvớithịtrường.Khitôinghĩmìnhnênbáncổphiếu,tôisẽbán.Khitôinghĩgiácổphiếusẽtăng,tôisẽmua.Sựtrungthànhcủatôivớinguyêntắcchungvềđầucơtíchtrữđóđãcứutôibaophen.Phảimuabáncổphiếutronggiớihạnnàođóvềgiáởnhữngcôngtychứngkhoánchuigiúpchotôicóđượcmộtphươngphápkinhdoanhriêng,vàsẽlàthiếuhiệuquảnếutôiápdụngphươngphápcũđóđểkinhdoanhtạimộtcôngtymôigiớichứngkhoánnổitiếng.Tôichưabaogiờhiểuđượcthếnàolàđầucơtíchtrữnhưngtôivẫncóthểtiếptụccácượckhivốnkinhnghiệmcònítỏicủatôichothấycóthểănchắcđược.

Mỗikhitôicốgắnghạnchếmứcgiábiênnhằmgiảmthiểunhữngyếutốbấtlợichophiêngiaodịchcủamìnhtrênsàn,nhấtlàkhibảngtinlàmviệcchậmhơntiếnđộthịtrường,tôidễdàngnhậnrarằngthịtrườngchứngkhoán

muốntừchốitôi.Việcnàydiễnraliêntụckhiếntôiphảidừngcácthươngvụcủamìnhlại.Tôicũngkhôngbiếtmìnhmấtbaonhiêunămmớihiểurađiềuđóvàchấmdứttròcácượcvềnhữnglầnyếtgiátiếptheo,tròchơimàtrongđó,việcchínhtôilàmchỉlàđoánxemsẽxảyranhữngsựkiệnlớnnàotrongthịtrườngchứngkhoán.

Saulầnxuixẻohômmùng9tháng5,tôicốthửdùngbiệnphápkhác,tuyđãcóthayđổisovớiphươngphápcũnhưngvẫncònnhiềuthiếusótchưahạnchếđược.Giánhưtrongvàilầnkinhdoanhtrước,tôikhôngkiếmđượctiềnthìcólẽtôiđãtrởnênnhanhnhạyhơnvớidiễnbiếnthịtrườngrồi.Nhưngtôivẫnkiếmđượctiền,đủđểtôicóthểsốngtốt.Tôithíchcóbạnvàthíchsốngmộtcuộcsốngvuivẻ.Mùahènămđó,tôichuyểnđếnsốngởbờbiểnJersey,nhưhàngtrămbậcvươnggiảtrênphốWallvẫnlàm.Nhưngsốtiềnkiếmđượctừnhữnglầnthắngcổphiếukhôngđủđểtôibùlỗvàtrangtrảinhữngchiphísinhhoạt.

Tôikhôngkhăngkhăngkinhdoanhtheolốichơicũcủamìnhnữa.Chỉđơngiảnlàvìtôiđãđầuhàngtrướcvấnđềcủamìnhvàtấtnhiêntôichẳngcòndámhyvọngmìnhcóthểgiảiquyếtđượcvấnđềđónữa.Tôinóinhiềuvềnhữngthấtbạinhưvậyđểanhthấyđượctôiđãphảivượtquakhókhănnhưthếnàotrướckhitôiđếnđượcmộtnơikiếmtiềnđíchthực.Khẩusúnglụccũkỹcủatôicũngkhôngthểgiúptôibắnnhữngphátsúngkỳdiệuvàliênhồiđểchiếnđấuvớitròchơilớnnày.

Đầumùathunămđó,trắngtayvàgầnnhưkiệtsức,tôithấymìnhkhôngcònsứcchiếnđấu.Vìthế,tôiquyếtđịnhrờikhỏiNewYorkvàtìmkiếmcơhộiởnơikhác.Tôikinhdoanhcổphiếutừkhimườibốntuổi.Khimườilămtuổi,tôiđãkiếmđượcmộtnghìnđô-lađầutiênvàcó10nghìnđô-lađầutiênkhicònchưađầy21tuổi.Cóhơnmộtlầntôithualỗ10nghìnđô-la.ỞNewYorktôikiếmvềrồilạiđánhmấtđihàngnghìnđô-la.Tôiđãtừngcótrongtay50nghìnđô-lavàchỉhaingàysauchúngđộinónrađi.Tôikhôngkinhdoanhnghềnàokhácngoàinghềnày,cũngchẳngbiếtđếntrònàokhácngoàitròđầucơcổphiếu.Sauvàinămtôilạitrởvềđiểmxuấtphátbanđầu.Không,thựcralàtệhơnlúcbanđầuvìtôibắtđầucónhữngthóiquenvàlốisốngluôncầncónhiềutiền,mặcdùnhữngthứấychưakhiếntôiphiềnlòngbằngnhữngsailầmmàtôiliêntiếpmắcphải.

Phần.4

Vâng,tôitrởvềnhà.Nhưngkhivềđếnnhà,tôilạinhậnramìnhcómộtnhiệmvụlớnlaotrongđời:phảikiếmđượcmộtítvốnliếngđểquaytrởlạiNewYork.NewYorklànơiduynhấtmàtôicóthểlàmănlớnđược.Mộtngàynàođó,mọithứsẽlạiổnvàtôirấtcầnmộtnơinhưvậy.Khimộtngườibiếtanhtađúng,anhtasẽmuốnđónnhậntấtcảnhữnggìsắpxảyđếnvớimình,nhữnggìanhtasẽnhậnđượcnhờvàosựđúngđắnđó.

Nhưngtấtnhiênlàtôikhônghyvọngquánhiều,tôicốtìmcáchkinhdoanhởnhữngcôngtychứngkhoánchui.Cóítcôngtynhưvậyhơnsovớitrướcđâyvàmộtsốcôngtylàdonhữngngườitôikhôngquenbiếtđiềuhành.Ngườinàocònnhớtôilàchắchẳnsẽkhôngchotôicócơhộimàtrìnhbàytôiquaylạivớitưcáchlàmộtnhàkinhdoanh.NhưngtôicóthểnóivớihọsựthậtlàtôilàmănthualỗởNewYorkmặcdùtrướcđâykhicònởnhàtôicóthểkiếmđượcbaonhiêu,vàrằngthựcratôicũngkhônghiểubiếtnhiềunhưtôitưởng,vàrằngchẳngcólýdogìđểhọkhôngchotôilàmănvớihọ,mộtthươngvụtốt.Nhưngtôibiếthọsẽkhôngchotôicơhội.Cònnhữngcôngtymớilạikhôngđángtincholắm.Nhữngôngchủcủanhữngcôngtymớisẽnghĩrằngnếuquýôngthựcsựtinvàokhảnăngdựđoánchínhxáccủamìnhthì20cổphiếusẽlàsốlượnglớndànhchoôngta.

Tôirấtcầntiềntrongkhiđónhữngcôngtylớnhơnđangkiếmvềrấtnhiềutiềntừkháchquencủahọ.Tôinhờmộtngườibạnchuyênđếnmuabáncổphiếutạimộtcôngty.Còntôichỉtạtquađểnghengóngtìnhhình.Tôilạicốgắngdụdỗtaythưkýthulệnhchấpnhậnchotôiđặtlệnhcỡnhỏdùchỉlà15cổphiếu.Tấtnhiênanhtanóikhôngđược.Tôilạinhờđếnbạntôiđểkhinàomuavàohaybánraloạicổphiếunào,tôisẽnóivớianhấyvàanhấysẽthựchiệntheonhữnggìtôiđãnói.Thếnhưngnhưthếchẳngănthua.Rồivănphòngcôngtyđóbắtđầukhóchịuvớiviệcđặtlệnhcủabạntôi.Cuốicùng,mộtngàynọ,khichúngtôicốgắngbánmộttrămcổphiếuloạiSt.Paulthìhọtừchối.

Sauđó,chúngtôimớibiếtcómộtvịkháchhàngđãbắtgặpchúngtôinóichuyệnvớinhaungoàiđườngvàcùngđivàovănphòng.Vịkháchhàngnàymáchvớivănphòng.Khibạntôigặngtaythưkýthulệnhđểbán100cổphiếuSt.Paul,taythưkýnói:

“ChúngtôisẽkhôngnhậnlệnhbáncổphiếuSt.Paulnàocủaanhhết.”

“Tạisao?CóchuyệngìvậyJoe?”bạntôihỏi.

“Chẳngcógìhết.Chỉcóvậythôi.”Joetrảlời.

“Cóchỗtiềnnàymàkhôngtốtà?Hãynhìnkỹxem.Tấtcảởkiakìa.”Vàbạntôiquayvềphíamộttrămđô-la-mườiđồngmườiđô-la,mộttrămđô-lacủatôi.Bạntôicốtìnhtỏvẻphẫnnộcòntôigiảbộlàmngơnhưkhôngliênquandínhlíugìđếnvụnàynhưnghầuhếtnhữngkháchhàngkhácđềuđãtiếnlạigầnphíachúngtôi,cũnggiốngnhưmỗilầnkháchhàngcóchuyệntotiếnghoặccãivãvớikháchhàng.Họchỉxemdiễnbiếncâuchuyệnđểthỏamãntrítòmò.

ThưkýJoe,trợlýgiámđốcbướcra.Anhtađivềphíabạntôi,nhìnbạntôivàrồinhìntôi.

“Thậtnựccười!”,thưkýJoechậmrãinói–“Thậtnựccườiđấy,anhkhôngtựlàmđượcmộtcáitròtrốnggìởđâynếuanhbạnLivingstoncủaanhkhôngđến.Anhchỉngồiđómànhìnchămchămcáibảngyếtgiátronghàngtiếngđồnghồ.Chẳngbaogiờanhlêntiếng.Nhưngkhinàobạnanhđếnthìbấtngờlàmsao,anhlạitrởnênbậnrộnhẳn.Cólẽanhlàmnhưvậylàvìanhnhưngđừngcólàmcáitròđấyởđâyvàtạicáivănphòngnàythêmnữa.ChúngtôikhôngmuốnLivingstonnhúngtayvào.”

Tôikhôngmuathêmđượcmộtítcổphiếunàonữa.NhưngsốtiềntôiđãkiếmđượcnhiềuhơnđếnvàitrămsovớisốtôiđãtiêuvàtôibănkhoăntựhỏimìnhnênsửdụngchúngnhưthếnàokhicàngngàynhucầutrởlạiNewYorkcủatôicàngbứcxúchơnbaogiờhết.Tôicólinhcảmlầnsaumìnhsẽlàmtốthơn.Cólầntôibìnhtĩnhnghĩlạinhữnglầnchơingớngẩncủamình.Ngườitasẽnhìnnhậntổngthểvấnđềrõrànghơnkhibiếtnhìnxatrôngrộnghơn.Vấnđềtứcthờilúcđólàphảitạoramộtnguồnvốnmới.

Mộtngàynọ,tôilêntiềnsảnhmộtkháchsạnvàtròchuyệnvớimộtvàingườibạnquenbiếtlànhữngnhàđầutưkháổnđịnh.Mọingườiđềubàntánvềtìnhhìnhthịtrườngchứngkhoán.Tôipháthiệnrarằngtấtthảyhọkhôngaithamgiachơicổphiếumàlạiphảiphụthuộcvàokhâukhớpgiádocácnhàmôigiớitiếnhànhnhưtôi,nhấtlàkhigiaodịchtrênthịtrườngđó.

Mộtngườibạnhỏitôicụthểvềnhữngnhàmôigiớimàtôinóiđếnlànhữngngườinhưthếnào.

Tôinói:“Họlànhữngngườigiỏinhấttrênsàngiaodịch”vàanhbạnhỏitôicụthểhơnnữa.Tôicóthểbiếttrướcrằnganhtasẽchẳngtinlàtôiđãtừngmởkinhdoanhtạinhữngsàngiaodịchhạngnhất.

Nhưngtôivẫnnói“ÝtôilàbấtkỳthànhviênnàocủasàngiaodịchchứngkhoánNewYorkcũngcóthểlàmnhânviênmôigiới.Khôngphảilàdohọkhôngthẳngthắnhayhọbấtcẩn,nhưngkhimộtkháchhàngđưalệnhchohọđểmuacổphiếutạisàn,chỉsaukhinhậnđượcbáocáotừphíamôigiớithìanhtamớibiếtgiácổphiếulàbaonhiêu.Cónhiềukhảnăngđiểmsẽtănghoặcgiảmmộtđếnhaiđiểmhơnlàbiếnđộnglênhoặcxuống10hoặc15điểm.Nhưngnhữngnhàđầutưkhôngphảilàkháchquencủasàngiaodịchchỉcóthểnắmbắtnhữngcổphiếucóđộngtháitănghoặcgiảmnhẹdokhâukhớpgiá.Chỉcầnnhữngcôngtychứngkhoánchuichịuđểkháchhàngkinhdoanhlớn,tôisẽkinhdoanhởđóvàobấtkểngàynàotrongtuần.”

Trướcđấy,tôichưabaogiờgặpngườibạnvừanóichuyệnvớimình.TênanhtalàRoberts.Anhnàytỏrarấtdễgần.Anhtađicạnhtôivàhỏixemliệutôiđãbaogiờgiaodịchcổphiếuởsàngiaodịchnàokhácchưavàtôinóichưa.AnhtanóicóbiếtmộtvàivănphònglàthànhviêncủasàngiaodịchchứngkhoánCotton,sàngiaodịchProducevàmộtsốsàngiaodịchchứngkhoánkhácnhỏhơn.Nhữngcôngtynàyrấtthậntrọngvàđặcbiệtchúýđếnkhâukhớpgiá.AnhtachohayrằnghọcómốiquanhệmậtthiếtvớinhữngvănphònglớnnhỏtạisàngiaodịchchứngkhoánNewYork;họcónhữngchiếnlượcriêngvàcóthểđảmbảochoviệcgiaodịchhàngtrămhayhàngnghìncổphiếumỗithángvàkiếmđượckhoảnlợinhuậnlớnhơnrấtnhiềusovớimộtkháchhàngnàođócóthểkiếmđược.

Anhtanói“Thựcranhữngvănphòngnàytựýcungcấpcổphiếuchonhữngkháchhàngnhỏ.Họcónhữngcáchđốiđãiđặcbiệtđốivớinhữngkháchhàngđếntừbênngoàithịtrấn.Họchỉđặcbiệtquantâmđếnnhữnglệnhmuahoặcbánmườicổphiếugiốngnhưđốivớilệnhmuahoặcbánmườinghìncổphiếuvậy.Họrấtchuyênnghiệpvàtrungthực.”

“Đúngthế.NhưngnếuhọtrảsàngiaodịchchứngkhoánNewYorktiềnhoahồngthìthếnào?”

“Họbắtbuộcphảitrảtiềnhoahồng,nhưnganhbiếtrồiđấy…”anhtaquaysangtôi.

“Đúng.NhưngcómộtviệcmộtcôngtythuộcsàngiaodịchchứngkhoánNewYorksẽkhôngbaogiờlàmlàchiatiềnhoahồng.Nhữngngườiquảnlýthàchấpnhậnthànhviêncủamìnhphạmtội,vídụnhưgâyhỏahoạnhoặctheochếđộđathêcònhơnlàđểhọkinhdoanhvớingườingoàichỉđểkiếmnhữngkhoảnlợinhuậncònthấphơnsovớisốtiềnhoahồngcóđược.Dùhọcóhaykhôngviphạmquyđịnhnàyđichăngnữathìsựtồntạivàpháttriển

củasàngiaodịchchứngkhoánNewYorkcũngsẽchịuảnhhưởnglớn.”TôiđoánlàanhtathếnàocũngnhậnratôiđãtừngnóichuyệnvớinhữngngườiởsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkbởilẽanhtanói:“Anhnghenày!Baogiờcũngvậy,nếumộttrongnhữngcôngtynàyviphạmluật,họsẽbịđìnhchỉhoạtđộngtrongmộtnăm,đúngkhông?Vàcórấtnhiềucáchđểkiểmsoátnênhọcũngkhôngthểlàmcàn.”

Khinhìnmặttôichắcnghĩtôikhôngtinnênanhtanóitiếp:“Hơnnữadùlàhoạtđộngtheohìnhthứckinhdoanhgìthìchúngta–ýtôilànhữngcôngtykhá“rắn”này-vẫnphảitrảthêmmộtkhoảnkhácngoàisốtiềnhoahồngđịnhkỳra,họkhônghềhàilòngvớiviệcđó.Họchỉtrảkhoảnthêmkiatrongmộtsốtìnhhuốngbấtngờhoặcchỉkhitàikhoảncủacôngtytrongtìnhtrạngbánhoạtđộng,nếukhônghọsẽkhôngbaogiờtrảthêm.Họkinhdoanhđâuphảichỉvìbảnthânhọ.”

Trướcđótôicónghenóianhtađanglôikéomộtsốchuyêngiamôigiớilừađảo.

“Anhcóbiếtvănphòngnàokiểuđócóthểtincậyđượckhông?”–tôihỏi.

“TôicóbiếtcôngtymôigiớilớnnhấtnướcMỹ”–anhtatrảlời–“tôiđãtừngkinhdoanhởđấy.HọcóchinhánhởbảymươitámthànhphốởMỹvàCanada.Họcóquymôlớnlắm.Họsẽkhôngthểhoạtđộngtốtnếukhôngnghiêmtúctuânthủluậtlệđó,đúngkhông?”

“Tấtnhiênrồi.”–tôiđồngý–“CóphảihọcũngmuabáncổphiếucủacácmặthàngnhưởsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkkhông?”

“Tấtnhiên,ởtấtcảcácsàngiaodịchchứngkhoánkhắpnướcMỹvàbấtkỳsàngiaodịchnàokhácởChâuÂucũngđềunhưvậy.Họkinhdoanhcổphiếulúamỳ,vảicốttông,cácmặthàngthựcphẩmvàbấtcứthứgìanhmuốn.Họcóthôngtínviênởkhắpmọinơivàgửithànhviênđếnkhắpcácsàngiaodịchchứngkhoán,hoạtđộngcôngkhaihoặcbímật.”

Tôibiếtnhưngtôinghĩcứđểchoanhtanóitiếp.

“Vâng”–tôinói:“Nhưngđiềuđócũngkhôngthểphủnhậnđượcmộtthựctếlàluônphảicómộtnhânviênkhớplệnh.Khôngaicóthểnóichắcđượctươnglaithịtrườngchứngkhoánsẽrasaovàgiácổphiếudobảngtinbáocáosátvớigiáthựctếtrênsàngiaodịchchứngkhoánđếnmứcnào.ỞđâytrướckhimộtkháchhàngđượcbáogiávàcầmtrongtaylệnhmuahaybáncổphiếuvàthôngtinđượcgửiđiệnbáođếnNewYork,ngườitađãbỏqua

mộtkhoảnhkhắcđánggiá.CólẽtốthơnhếtlàtôinêntrởlạiNewYorkvàrồilạithualỗởmộtcôngtynổitiếngnàođó.”

“Tôikhôngbiếtthualỗsẽnhưthếnào,kháchhàngcủatôikhôngquennhưvậy.Họthườngkiếmratiền.Chúngtôirấtquantâmđếnđiềuđó.”

“Kháchhàngcủacácanhlàthếnào?”

“Ồ,tôirấtquantâmđếncôngtynàyđấy,vànếutôicóthểmởkinhdoanhtheocáchcủahọthìtôisẽlàmbởivìhọđốixửvớitôirấtcôngbằngcòntôithìlạikiếmvềrấtnhiềutiềnnhờhọ.Nếuanhmuốn,tôisẽgiớithiệuanhvớigiámđốc.”

“Têncôngtyđólàgì?”–Tôihỏianhta.

Anhtanóichotôitêncôngty.Hoáratôiđãnghenóiđếncôngtynàytừlâu.Họđăngquảngcáotrênkhắpcácmặtbáonhằmkêugọimọingườichúýđếnnhữngkhoảnlợinhuậnlớnmàkháchhàngcủahọkiếmđược.Nhữngkháchhàngnàyluôntheodõisátsaothôngtinnộibộvềnhữngloạicổphiếulênsàn.Đóchínhlàđặcđiểmkhácbiệtcủacôngtynày.Họkhôngphảilàcôngtychứngkhoánchuinhưnglạilàcôngtylừađảo.Ngườitachorằnghọlànhữngnhàmôigiớichuyênnhậnvàkhớplệnhnhưngbằnghìnhthứccảitrangtinhvi,họthuyếtphụccảthếgiớirằnghọlànhữngnhàmôigiớibìnhthườngvàhoạtđộnghợppháp.HọlàmộttrongnhữngtàndưcủahìnhthứccôngtychứngkhoánchuiởMỹ.

HọchínhlàhìnhmẫucủacủahàngtánhữngchuyêngiamôigiớiđanghoạtđộngtrênthịtrườngchứngkhoánnướcMỹnămđó.Nhữngquytắcvàphươngphápcũngchẳngcógìkhácbiệtmặcdùhọsửmộtsốthiếtbịđặcbiệtđểdụdỗchodânchúngthíchmộtloạicổphiếunàođó.Mộtvàichitiếtnhỏcũngđãthayđổivìmọingườiđãbiếtrõnhữngtròlừađảotrướcđây.

Theonhưkếhoạchmáchnướcmàhọvạchranhằmthúcđẩycạnhtranhgiữakháchhàngvớinhau,họgửiđinhữnglờimáchnướcbánhoặcmuamộtloạicổphiếu,phátđihàngtrămbứcđiệntínkhuyênngườitanhanhchóngmuacổphiếuđó,đồngthời,hàngtrămbứcđiệntínkháclạikhuyênngườitabáncổphiếucùngloại.Côngtynàycũngsẽmuamộtnghìncổphiếucùngloạithôngquamộtcôngtygiaodịchchứngkhoáncótiếngvànhậnbáocáothườngxuyênvềloạicổphiếumàhọđãmua.ĐâychínhlàđiềukhiếnThomassinhnghinhưngkhianhnóiđếnquátrìnhkhớplệnhmuahaybáncổphiếu,ngườitalạiquychoanhlàkhiếmnhã.

Họcũngthànhlậpcácnguồnvốntựgóptựýsửdụngtạivănphòngcủamìnhvàcoiđónhưlàmộtviệclàmtạođiềukiệnthuậnlợichokháchhàng.Trêngiấytờmànói,họchophépkháchhàngbuônbánbằngtiềncủamìnhvàkýdanhbằngtêncủamìnhcònkháchhàngtưởngrằngnhưvậyđãlàtốiưunhất.Họtănggiámộtloạicổphiếunàođó,chođăngtrêncácbáođểlôikéokháchhàngrồithựchiệntheođúngcơchếkiểunhưnhữngcôngtychứngkhoánchuiđãlàm.Họsẽloạihàngtrămkháchhàngđặtmứcgiábiênquáthấprakhỏicuộcchơi.Bấtchấpkháchhànglàai,phụnữ,giáoviênhayngườigià,aihọcũngcoilànhữngquânbàitốtnhấtmàmìnhcó.

“Tôiđãcónhiềukinhnghiệmđauđớnvớicácchuyêngiamôigiớilắmrồi.”–tôinóivớianhbạnkia–“tôisẽsuynghĩkỹhơn.”Vàtôibỏđikhiếnanhtachẳngcònnóichuyệnvớitôiđượcnữa.

Tôiđãhỏichuyệnvềcôngtynày.Khókhănvớitôilúcấylàphảitìmđượcaiđóđãtừngthắngởvănphòngnàynhưngrồitôicũnglàmđược.Mọithứsauđódườngnhưđềuổnthoả,vàtôipháthiệnrarằngdùtròchơicókhôngnhưýmuốn,họcũngsẽkhôngbỏcuộc.Tấtnhiên,cuốicùnghọcũngtìmđếnnhữngchuyêngiamôigiới.Đãcólầnngườitaliêntụcngheđồnvềchuyệncáccôngtychứngkhoánchuilỗithờiphásản,cũnggiốngnhưhoạtđộngcủamộtvàingânhàngkhixuấthiệnmộtngânhàngkhácpháttriểnvượttrộihơnhẳn.Kháchhàngcủanhữngngânhànglàmănthuakémhơnsẽhoangmangvàrúttiềnrakhỏinhữngngânhàngđó.

Tôichưanghethấycóchuyệngìnghiêmtrọngởcôngtycủaanhbạnkiachỉtrừmộtđiều:khôngphảilúcnàohọcũngtrungthực.Họchuyênvơvéttiềncủanhữngkẻdễbịlừanhưngmuốnphấtnhanh.Nhưngtrêngiấytờ,họluônhỏiýkiếntrướckhilấytiềncủakháchhàng.

Mộtnhàđầucơkểchotôinghechuyệnôngtađãtậnmắtchứngkiến:trongmộtngày,sáutrămbứcđiệntínđượctungrađểkhuyênkháchhàngnênmuamộtloạicổphiếunàođóvàngaylậptứcsáutrămbứcđiệntínđếntaynhữngkháchhàngkhácđểthúcgiụchọbáncổphiếucùngloại.

“Vâng,tôibiếtđólàtròlừađảo.”–tôinóivớinhàđầucơđangnóichuyệnvớimình.

“Đúng”–anhtanói–“Nhưngngàyhômsauhọsẽlạigửiđiệntínđếncùngnhữngkháchhàngđóvàkhuyênhọhãybỏqualoạicổphiếungàyhômquađểchuyểnsangmuahoặcbánloạikhác.Tôihỏimộtanhbạndàydạnkinhnghiệmhơnlàmtạivănphòngđórằng‘Tạisaocácanhphảilàmnhưvậy?

Phầnđầutôihiểurồi.Nếunghetheonhữngbứcđiệntínthìmộtsốkháchhàngsẽkiếmratiềntrongchốclátnhưngcuốicùngthếnàohọcũngthua.Nhưnggửiđiệntínnhưvậythìkhácnàocácanhgiếthọ.Mụcđíchcủacácanhlàgìvậy?”

“Ồ”anhbạntôinói“chodùkháchhàngmuacổphiếuởđâu,muakhinàohaynhưthếnàothìcuốicùnghọcũngsẽthua.Khihọmấttiền,tôisẽmấtkhách.Tôicóthểkiếmđượcbaonhiêutiềntừnhữngkháchhàngnhưvậy?Rồitôisẽlạithuhoạchnhữngmùavụmới.’

Tôiphảithẳngthắnmàthừanhậnrằngtôikhôngthèmquantâmđếnvấnđềđạođứckinhdoanhcủacôngtynày.TôiđãnóichoanhngherằngtôicảmthấythếnàokhicôngtyTellerchọctứctôi.Nhưngvớicôngtynày,tôikhônghềcócảmgiácnhưvậy.Cóthểvềbảnchất,họkhôngphảilànhữngkẻlừađảohoặccũngcóthểhọkhôngxấuxađếnmứcnhưvậy,mọichuyệnchẳngqualàdongườitatôvẽlên.Tôicũngkhôngđịnhlàmănvớihọ,nghetheonhữnglờimáchnướccủahọhaytinvàonhữnglờidốitrácủahọ.MốiquantâmduynhấtcủatôibâygiờlàgomvốnvàquaytrởlạiNewYorkđểlạiđượcgiaodịchcổphiếucôngbằngtạimộtvănphòngnàođó.Ởđó,anhsẽkhôngphảilorằngcảnhsátsẽsămsoinguồnvốngópchungcủaanhnhưởnhữngcôngtychứngkhoánchui,cũngkhôngsợphảingồinhìnngườitakiểmsoátvànắmgiữsốtiềncủaanhđểrồinếumayrathìmộtnămrưỡisau,anhsẽđượcnhậntámxutrênmộtđô-latiềnlãi.

Dùgìthìtôicũngquyếtđịnhtìmhiểuxemcôngtynàysẽđượclợigìnhờnhữngkẻmàchúngtagọilànhữngnhàmôigiớichứngkhoánhợppháp.Tôikhôngcónhiềutiềnđểđặtgiábiên.Trongkhiđó,nhữngcôngtynàythoánghơnrấtnhiềutrongvấnđềnày,cũngbởivậymàvàitrămđô-laítỏicóthểsẽsinhlợirấtnhiềutrongvănphòngcủahọ.

Tôiđếnvănphòngcủahọvànóichuyệnriêngvớingườiquảnlý.KhianhtapháthiệnratôilàmộtnhàđầutưdàydặnkinhnghiệmcótàikhoảntạicáccôngtythuộcsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkvàđãthuatấtcảsốtiềnmangtheokhiđếnNewYork,anhtathôikhônghứahẹnvớitôivềsốtiềntôisẽkiếmđượcnếuđểanhtađầutưnữa.Anhtachorằngtôichínhlàmộtnhàmôigiớilãoluyện,mộtkẻchuyêntheodõibăngđiệntínvàchơikhôngbiếtmỏi,thắngthuacũnglàchuyệnthườngnhật,mộtnhàcungcấpnhữngchuyêngiamôigiớivớimứcthunhậpổnđịnh.Liệuhọcóthểkhớplệnhcủaanhkhônghayhọchỉtừtốnlừaanhđểanhtrảtiềnmôigiớichohọ?

Tôinóivớingườiquảnlýrằngtôiđangtìmkiếmvănphòngnàothựchiện

khớplệnhnghiêmtúcbởivìtôithườngxuyêngiaodịchtrênthịtrườngchứngkhoánvàtôikhôngmuốnnhậnnhữngbảnbáogiáchênhlệchnhữngmộtnửađiểmđếnmộtđiểmsovớigiábáotừbăngđiệntín.

Anhtanóihếtlẽvớitôibằngcảlòngthịnhtìnhrằngtôisẽthấynhữnggìhọlàmlàđúng.Họmuốntôikinhdoanhởđóvìhọmuốnchotôithấymôigiớicấpcaolàgì.Họnóihọthuêđượcnhữngchuyêngiamôigiớigiỏinhấttrongngànhkinhdoanhcổphiếu.Thựcra,họchỉnổitiếngvìcáchhọthựchiệnkhâukhớpgiámàthôi.Nếugiátrênbảngtinvàgiátrongbáocáodomôigiớiđưarakhácnhauthìchẳngquacũnglàvìhọmuốntốtchokháchhàngmặcdùhọkhôngdámđảmbảochắcchắnvềđiềuấy.Nếutôimởmộttàikhoảntạivănphòngcủahọ,tôicóthểmuahoặcbánởmứcgiátheobảngtinvàhọvẫnrấttựtinvềđộingũnhânviênmôigiớicủamình.

Vềbảnchất,điềuđócónghĩalàtôivẫncóthểgiaodịchởvănphòngcủahọvớinhữngkếhoạchvàmụcđíchnhưtrướcđâytôiđãlàmởnhữngcôngtychứngkhoánchui-tứclàhọđểchotôithamgiagiaodịchtronglầnyếtgiátiếptheo.Tôikhôngmuốntỏraquálolắng,vìvậytôilắcđầuvànóivớianhtarằngtôiđoánmìnhsẽkhôngmởtàikhoảnngaytrongngàyhômđónhưngsau,tôisẽchoanhtabiếtlýdo.Anhtarasứcthúcgiụctôimởtàikhoảnngaylậptứcvìđâychínhlànơichotôikiếmtiền.

Thựcchấtcómộtđiềumàngaybảnthânhọcũngbiếtquárõ:thịtrườngchuyểnbiếnhếtsứcchậmchạp.Giáchỉtănghoặcgiảmnhẹvìmụcđíchcủahọlàthuhútkháchhàngrồiloạihọrakhỏicuộcchơikhigiácủanhữngloạicổphiếuhọmuatheonhữnglờimáchnướcgiảmhoặctăngmạnh.Tôicũngkhólòngmàbỏcuộcđược.

Tôichoanhtabiếttênvàđịachỉcủamình.Cũngtrongngàyhômđó,tôibắtđầunhậnđượcnhữngbứcđiệntínvàthưkhuyênmuacổphiếunày,cổphiếunọ.Trongthưđiệntín,họnóirằnghọbiếtcómộtnguồnvốngópchungnộibộđanghoạtđộngvàcầntăngthêmnămđiểm.

Tôitấtbậtđilạivàtìmmọithôngtinliênquanđếnnhữngvănphòngmôigiớikiểunhưvậy.Nếutôimuốnchắcthắngmàkhôngbịhọkiểmsoátthìcáchduynhấtđểtôikiếmtiềnchínhlàmuabántạinhữngcôngtychứngkhoánchuiởgầnđây.

Khitôitìmđượcbacôngtymàmìnhcóthểmởtàikhoản,tôichọnlấymộtvănphòngvàchongườichuyểnnhữngbứcđiệnbáotrựctiếpđếnbacôngtytrên.

Tôikinhdoanhhếtsứckhiêmtốn,tránhđểhọkhôngthấyhoangmangngaytừlúcđầu.Tôicũngđãthuvềíttiềnsaubaonhiêuđắnđocânnhắc.Vàchẳngbaolâusau,họnóivớitôihọthựcsựmongđợinhữngkháchhàngđãnhậnđượcnhữngbứcđiệnbáotrựctiếptừcácvănphòngcủahọsẽkinhdoanhthựcsự.Họkhôngmuốnkháchhàngkinhdoanhquádèdặt.Họtínhtôicàngđầutưnhiềuthìkhảnăngthualỗcàngcao;vàtôibịloạirakhỏicuộcchơisớmbaonhiêuthìhọsẽthắnglớnbấynhiêu.Nếuxemxétkỹ,anhsẽthấyrằngnhữngngườichỉgiaodịchvớiquymôtrungbìnhvànhữngnhàđầutưbìnhthườngsẽchẳngtồntạiđượclâu,đólàlýthuyếtvềtàichính,nghecũngcóvẻhợplýđấychứ?Kháchhàngnàokinhdoanhyếukémsẽkhólòngmàpháttriểnđược,họsẽthườngxuyênthanvãnvàtìmcáchluồncúigâykhókhănchochínhngànhkinhdoanhnày.

Tôicũngthiếtlậpmốiquanhệvớimộtcôngtytrongvùng.HọđánhmộtbứcđiệnbáođếnthôngtínviêncủasàngiaodịchchứngkhoánNewYork.Tôinhờngườitalắpđặtmộtbảngtingiácổphiếuvàbắtđầumuabántheocáchcủariêngmình.Nhưtôiđãnói,côngviệckinhdoanhởđórấtgiốngvớiởnhữngcôngtychứngkhoánchui,chỉcóđiềudiễnbiếnchậmchạphơnchútít.

Đâylàtròchơimàtôicóthểthamgiađược,vàtôiđãvàocuộc.Tôichẳngbaogiờchờgiágiảmđếnmứcmàtạiđó,khảnăngthắngcủatôilà100%.Tráilại,hếttuầnnàysangtuầnkhác,tôichiếnthắngnhờnhữngcânnhắckỹcàng.TôilạicóthểsốngcuộcsốngkhásungtúcnhưnglúcnàocũngphảithựchiệnchínhsáchtiếtkiệmsaochovốnliếngcủamìnhcàngngàycàngtăngđểcóthểtrởlạiphốWall.Tôigửihaibứcđiệnbáođếnhaicôngtymôigiớinữa,nângtổngsốlênthànhnămcôngtyvàtấtnhiênđềulànhữngchỗlàmăntốtcủatôi.

Đãcónhiềulầnkếhoạchcủatôiđổbểvàgiácổphiếubiếnđộngkhôngtheođúngquyluậtcủanómàhoàntoàntráingượcvớinhữnggìđãdiễnratrướcđó.Dùsaothìtấtcảnhữngthứđóvẫnchưakhiếntôigụcngãdùcónhữnglầntôibuộcphảiđặtrấtít.Mốiquanhệcủatôivớinhữngcôngtymôigiớirấttốt.Khôngphảilúcnàotàikhoảnvàđiểmsốcủahọcũngtạođiềukiệnthuậnlợichotôi,thậmchínhữngchênhlệchgiánhiềukhicònphảnlạitôi.Chẳngbaogiờcósựtrùnghợpngẫunhiênnàocả.Nhưngtôiđãchiếnđấuchochínhmìnhvàluôntìmthấylốithoáttrongphútchót.Họluônhyvọngsẽlấylạiđượcnhữnggìtôiđãlấyđicủahọ.Tôichorằnghọcoisốtiềntôikiếmđượcchỉlànhữngkhoảntiềnmàhọchotôivaytạm.

Thựcrahọchơikhôngđẹp.Họkinhdoanhlàđểvơvéttiềnbằngnhữngcạm

bẫyhoặctròlừađảovàkhôngbaogiờtựbằnglòngvớinhữnggìmàvănphòngcôngtycủahọđãcó.Anhnêngọingànhkinhdoanhkiểunàylàmộtngànhphiphápbởimặcdùngườitavẫnnghĩrằnghoạtđộngcủanólàhợpphápvìtrongđó,nhữngkẻmêcổphiếuluônluônmấttiềnkhihọ“đánhbạc”bằngcổphiếu–nóicáchkhác,họchưabaogiờđầucơthựcsự.Nhữngngườitrongcuộckhôngbaogiờhiểuđượcnhưvậyvàhọvẫncứtiếptụclaovàocuộcchơi.

Đãcóvàilầnhọgâykhódễchotôivớinhữngtròlừađảocũrích.Họthắngtôihailầnvìtôikhôngtínhtoáncẩnthận.Họchỉlàmđượcđiềuđókhitôikhôngkiếmđượcnhiềutiềnnhưthườnglệ.Tôinóirằnghọchơikhôngđẹpnhưnghọluônchốicãivàkếtcụclà,tôilạitiếptụcquaylạimuabánởchỗhọnhưthường.Thựcracáihaycủaviệckinhdoanhcổphiếuvớinhữngtròlừađảolàởchỗngườitasẽthathứchoanhnếuanhpháthiệnrasơhởcủahọ,miễnlàanhvẫntiếptụclàmănvớihọ.Vàtheohọthìnhưvậyđãlàổnlắmrồi.Họsẵnsànggặpanhtronghiệpđấukhác.Đúnglànhữngtâmhồncaothượng!

TôikhôngthểkiếmđủvốnđểquaytrởlạiNewYorkvớitốcđộnhưthếnàyđược,tấtcảcũngchỉvìnhữngtròlừađảocủanhữngvănphòngmôigiớinày.Thếnêntôiquyếtđịnhphảidạychohọmộtbàihọc.Tôichọnmuamộtsốloạicổphiếumàngườitađổxôvàođầucơtrongthờigiantrướcvàbâygiờđãtrởthànhloạiếẩm.Tôimuathậtnhiều.Nếutôichọnloạicổphiếuchưabaogiờ“sốt”nhưvậythìthếnàohọcũngsinhnghi.Tôitraolệnhmuacủamìnhchonămnhàmôigiới.Khihọđãnhậnlệnhmuacủatôivàsốcổphiếuđóđangchờđếnlầnyếtgiátiếptheo,thôngquavănphònggiaodịchchứngkhoánnơitôiđangmuabánởđó,tôigửilệnhbánmộttrămcổphiếuloạiđặcbiệt.Tôithúcngườitalàmviệcnhanhhơn.Ồ,anhhãycứtưởngtượngmàxemchuyệngìsẽxảyrakhiđưalênsànlệnhbánmộtloạicổphiếuhầunhưkhôngaigiaodịchvănphòngcôngtymôigiớivớirấtnhiềumốiliênhệvớibênngoàithịtrấnlạimuốnbángấp.Mộtsốngườisẽmualoạicổphiếugiárẻ.Nhưnggiágiaodịchđượcintrênbảngtinmớichínhlàgiámàtôisẽtrảchonămlệnhmuacủamình.Tôikiênnhẫnđợibốntrămcổphiếuloạiđóxuốnggiá.Vănphòngmôigiớihỏitôicóngheđượcthôngtingìởđâukhông,tôinóitôicóngườimáchnước.Trướckhiđóngcửaphiêngiaodịch,nhanhnhưchớp,tôigửimộtlệnhmuađếnmộtvănphòngcótiếngđểmualạimộttrămcổphiếuđó,dùgìthìtôikhôngmuốnthualỗvàtôicũngchẳngquantâmhọđãtrảbaonhiêu.Bởivậy,họnhanhchónggửiđiệntínđếnNewYorkvàlệnhmuamộttrămcổphiếuđóđẩygiácủachúngtăngnhanhchóng.Tấtnhiênlàtôicũnggửilệnhbánnămtrămcổphiếukia.Mọiviệcdiễnrađúngnhưnhữnggìtôimongđợi.

Tuynhiên,vẫnkhôngcógìbiếnchuyểnnêntôicònlàmnhưvậyvớihọtrongvàilầnnữa.Tôikhôngdámtrừngphạthọđếnmứcnhưhọđángbịphạt,hiếmkhilênđếnhơnmộthayhaiđiểmtrênmộttrămcổphiếu.NhưngcũngnhờvậymàchỗvốnliếngcủatôitiếtkiệmđểtrởlạiphốWallcũngđãtănglênđángkể.Thỉnhthoảngtôithayđổilốichơicủamìnhbằngcáchbánmộtsốloạicổphiếuhiếmnhưngtôicũngkhônglàmgìquáđánghơnnhưvậy.Tôilấylàmhàilòngvìmỗilầntrừngphạthọ,tôithuvềđếnsáutrămhaytámtrămđô-la.

Mọiviệctiếntriểnvẫnrấttốtthậmchígiácổphiếucòntăngnhanhhơnnhiềusovớimứctăngmườiđiểmmàtôidựtính.Tôikhôngmongđợiđiềunàycholắm.Nóxảyrakhiếnchosốcổphiếumàtôiđưachomỗinhàmôigiớiđãtănglênhaitrămchứkhôngcònlàmộttrămnhưthườnglệnữamặcdùcảbốnvănphòng,chỉcómộttrămcổphiếu.Nhưvậycũngđãquáđủvớihọrồi.Họcaycúvềchuyệnnàyvàbắtđầunghingờvềnhữngbứcđiệntín.Đólànguyênnhântôiphảiđếngặpngườiquảnlý,chínhlàngườiđànôngđãsốtsắngkhuyêntôimởtàikhoảnvàtôixinanhtalượngthứvìtôiđã“nắngân”anhtakhianhtađịnhchơixấutôi.Anhtađãcaogiọng,màlẽraởđịavịcủaanhtangườitakhôngnênlớntiếngnhưvậy.

“Đâychỉlàthịtrườnggiảđốivớiloạicổphiếuđó.Vàchúngtôisẽkhôngtrảanhlấymộtxum.nàođâuđấy.”–anhtachửithề.

“Mộtkhianhđãchấpnhậnđơnmuacủatôithìđâykhôngphảilàthịtrườnggiảnữa.Anhđãlôikéotôi,đúngchưa,vậythìgiờanhphảiđểtôira.Anhkhôngthểlừagạtnhưvậyđược,phảikhông?”

“Tôicóthểđấy”.Anhtathétlên.“Tôicóthểchứngminhlàcóaikhácnữanhúngtayvàochuyệnnày.”

“Ainhúngtayvàochuyệnnày?”–tôihỏi.

“Mộtsốngườibạncủaanhlàcáichắc.”–anhtanói.

Nhưngtôinóivớianhta:“Anhthừabiếtlàtôichỉchơicómộtmìnhcòngì.Tấtcảmọingườitrongcáithịtrấnnàyđềubiết.Thậmchíhọbiếtnhưvậykểtừkhitôibắtđầuchơicổphiếukia.Bâygiờtôimuốnkhuyênanhmộtđiềuchânthànhthếnày:anhnêngửilạitôisốtiềnđó.Tôikhôngmuốnxảyrabấthoà.Hãycứlàmnhữnggìtôinóiđi.”

“Tôikhôngtrả.Đóchỉlàtrògianlận”.Anhtavẫnthétlên.

Tôiđãchánngấyviệcnóichuyệnvớianhtavìvậytôinói:“Anhhãytrảtiềnchotôingaytạiđâyvàngaybâygiờ.”

Anhtacònlàmầmlênmộtlúcnữavàcòntrắngtrợnbuộctộitôilàconbạclừađảonhưngcuốicùngthìanhtavẫnphảigiaosốtiềnđóchotôi.Nhữngngườikháctrongvănphòngcũngkhônglàmầmlênnhưvậy.Ởmộtvănphòngnọ,vịquảnlýđãbiếtđượclốichơicổphiếuítgiaodịchnênkhinhậnlệnhmuacủatôi,anhtamuacổphiếuđó,trướclàđểchotôisaulànhờvậymàanhtacũngkiếmđượcíttiền.Nhữngngườinhưanhtakhôngngạibịkháchhàngkiệntụngtôilừađảovìthườngthìhọcóthểtựbảovệđượcmìnhtrướcphápluật.Nhưnghọsợtôisẽtịchthutàisảncủahọvìhọkhôngcónhữngkhoảndựtrữtrongngânhàngđểphòngbịchotìnhhuốngnguyhiểmnày.Ngườitanóihọlàmănbấtchínhthìđiềuđócũngkhôngảnhhưởnggìđếnhọnhưngsẽnguyhiểmchếtngườinếuhọbịmangtiếngxấulàchạynợ.Vớikháchhàng,mấttiềnởcôngtymôigiớikhôngphảilàchuyệnhiếmthấy.Nhưngđốivớimộtkháchhànglàmộtnhàđầucơchứngkhoán,làmratiềnmàkhôngnhậnđượcsốtiềnđóthìquảlàchưacógìtồitệbằng.

Tôiđãnhậnđượcsốtiềncủamìnhtừtấtcảnhữngthươngvụđónhưngquãngthờigiantôiphảiđốiđầuvớinhữngtròlừađảođãkếtthúcsaulầntănggiámườiđiểmđó.Bâygiờ,họcũngphảitrôngchừngnhữngtròlừamàtrướcđâychínhhọđãdùngđểchemắtnhữngkháchhàngcóíttiền.Tôitrởlạikinhdoanhnhưbìnhthườngnhưngthịtrườngchứngkhoánlạidiễnbiếnkhôngkhớpvớihệthốngcủatôi,tứclàtôivẫnbịhạnchếsốlượnglệnhmuahoặcbáncổphiếu.Bởivậytôikhôngthểkiếmđượcnhữngkhoảnlãilớn.

Tôiđãkinhdoanhnhưthếtrongsuốtmộtnămvàđãdùngmọicáchcóthểđểkiếmtiềntạinhữngvănphòngmôigiớichứngkhoánkia.Tôiđãsốngrấtthoảimái.Tôimuamộtchiếcôtôvàtiêuphakhôngcógiớihạn.Tôiphảigomvốnnhưngtôivẫnphảisống.Nếuvịthếtrênthịtrườngcủatôithuậnlợi,tôiphảicốgắngchitiêuíthơnsốtiềnmìnhlàmrađểcòntiếtkiệmđượcchútgìđó.Nếunhữngtínhtoáncủatôisai,tôisẽkhôngthểkiếmlời,vànhưvậycónghĩalàtôisẽkhôngđượctiêuphagì.Nhưtôiđãnói,tôicũngđãtiếtkiệmđượckhakhávàởnămvănphòngmôigiớichứngkhoánnàycũngchẳngcònnhiềutiềnchotôikiếmchácnữa.Bởivậy,tôiquyếtđịnhtrởvềNewYork.

TôisắmxeriêngvàmờimộtngườibạncũnglàmộtnhàkinhdoanhcùngtôitrởlạiNewYork.Anhấyđồngývàchúngtôilênđường.ChúngtôidừngxeởNewHavenđểăntối.Tạikháchsạn,tôigặpmộtngườibạnlàmăncũ.Anhtakểchotôibiếtbaonhiêulàchuyệntrongđótôinhớanhtađãnói

rằngcómộtcôngtycóbảngtintrongthịtrấnđanglàmănkháphátđạt.

TôirờikhỏikháchsạnđểtiếptụcđếnNewYork,nhưngtôighéquakhuphốcócôngtychứngkhoánchuikiaxemtìnhhìnhbênngoàithếnào.Tôiđãthấynóvàkhôngthểkhôngdừnglạiđểxemnhữnggìđangdiễnrabêntrong.Phònggiaodịchkhônglộnglẫycholắm,nhưngtôiđãthấyởđằngkiamộtcáibảngđencũkỹ,cơsốnhữngkháchhàngvàtròchơiđangdiễnra.

Ngườiquảnlýlàmộtngườiđànôngđứngtuổitrôngnhưthểtrướcđâyôngtađãtừngtheonghềdiễnviênhoặcnghềdiễngiả.Nhìnôngrấtấntượng.Ôngtanóichàobuổisángnhưthểđãmườinămnay,ôngtađikhámphávẻđẹpcủabuổisángbằngcáimáytínhcủamìnhvànhưthểôngtacoianhnhưmộtmónquàtặngcủakhámpháđó,mộtmónquàtặngcủabầutrời,củamặttrờivàcủanhữngtệptiềntrongngânhàngvậy.Ôngtanhìnthấychúngtôiđanglạigầntrênmộtchiếcôtôdángrấtthểthao.Chắcvìcáivẻngoàitrẻtrungvànonnớtcủahaichúngtôi–nhưngtấtnhiêntôikhôngchorằnglúcđónhìnmìnhnhưmớihaimươi–ôngtađãkếtluậnchắcchắnrằngchúngtôiđếntừxứYale.Tôicũngkhônggiảithíchrằngkhôngphảinhưvậy.Ôngtachẳngchochúngtôilấymộtcơhộiđượcnóimàbắtđầudiễnthuyết.Ôngrấtvuikhigặpchúngtôi.Liệuchúngtôicólàmăngìởđâyđượckhôngnhỉ?Chúngtôinhậnratrongbuổisángngàyhômđó,thịtrườngchứngkhoánđangcóchiềuhướnggiảm.Nhưvậy,thựctếmànói,ởtuổisinhviênđạihọcnhưchúngtôimàmuốnđầutưvàothịtrườngnàythìnhấtđịnhphảiđượcchucấpnhiềuthêmtiềntiêu,màtừthuởbìnhminhcủalịchsửloàingườiđếnbâygiờ,sinhviênđạihọccóđủtiềntiêubaogiờ.Nhưngchínhtạiđâytronggiờphútnày,mộtkhoảnđầutưnhỏbanđầucóthểsẽgiúpchúngtôithuđượcđếnhàngnghìnđô-latiềnlãidonhữnglợiíchmàbảngtinmanglại.Kiếmđượcnhiềutiềnhơnnhữngkhoảnchitiêucủabấtcứaikhácchínhlàmụcđíchcủacảthịtrườngchứngkhoán.

Tôichorằngchắcsẽđángtiếclắmnếukhônglàmtheonhữnggìmàngườiđànôngtốtbụngởcôngtychứngkhoánchuikiarấtmuốnchúngtôilàmtheo.Bởivậytôinóivớiôngrằngtôisẽlàmtheonhữnggìôngbảochỉvìtôicũngđãnghenhiềungườikểrằnghọkiếmđượcrấtnhiềutiềntrênthịtrườngchứngkhoán.

Tôibắtđầumuabáncổphiếu,rấtdèdặtvàtăngquymômỗikhithắng.Bạntôilàmtheo.

TôiởlạiquađêmtạiNewHaven,đếnsánghômsauđãthấymìnhđangởtrongvănphòngcủamộtcôngtymếnkháchlúcmườigiờkémnăm.Vịdiễn

giảkiarấtvuikhigặplạichúngtôi,chắcôngnghĩrằnghômnaysẽđếnlượtmình.Nhưngtôichỉkiếmcóvàiđô-lacủa1500cổphiếutrongngàyhômđó.Đếnsánghômsaunữa,khichúngtôiđếngặp“vịdiễngiảvĩđại”vàđưachoôngtalệnhbánnămtrămcổphiếucôngtyđường,ôngchầnchừmộtlátnhưngcuốicùngcũnglẳnglặngchấpnhận.Cổphiếuđógiảmhơnmộtđiểm,tôiđưathẻchoông.Chínhxáclàtôithuvềđượcnămtrămđô-lalợinhuậncùngvớinămtrămđô-latiềnđặtgiábiêncủatôi.Ônglấyhaimươiđồngnămmươiđô-latừngăntủra,tầnngầnđếmđiđếmlạibalầnrồilạiđếmlạitrướcmặttôi.Trôngnhưthểtayôngđangđổmồhôinhễnhại,hìnhnhưđếmtiềnlúcấylàmộtcựchìnhvớiôngthìphải.Nhưngcuốicùng,ôngcũngtrảchotôi.Ôngkhoanhtay,hơimắmmôi,chỉmộtlátrồithôivànhìnchằmchằmlênchớpcửangayphíasautôi.

Tôinóitôimuốnmuathêmhaitrămcổphiếuthépnữanhưngkhôngthấyôngcóđộngtĩnhgì.Ôngkhôngnghethấytôinóithìphải.Tôinhắclạinguyệnvọngcủamình,chỉthayđổihaitrămthànhbatrămcổphiếuthép.Ôngquaysangtôi.Tôiđợicâutrảlời...mộtbàidiễnthuyếtnữachăng.Nhưngtấtcảnhữnggìôngcóthểlàmlúcđólànhìntôi.Rồiôngmắmmôi,nuốtnướcbọtnhưthểôngsắptấncôngnhữngtênquanthamđãănhốilộcủapheđốilậptrongsuốtmườilămnămcaitrịvậy.

Cuốicùngôngvẩytayvềphíanhữngđồngtiềncómặtsaumàuvàngtrongtaytôivànóirằng:“Hãyđemnhữngthứbaublenàyđi”(“baule”theotiếngđịaphươngnghĩalàtiền)

“Đemcáigìđicơạ?”–tôihỏi.Tôihoàntoànkhônghiểuôngđangnóiđếncáigì.

“Cáccậuđịnhđiđâu,haianhchàngsinhviên?”–ôngnói,vẫnvớicáivẻđầyấntượng.

“NewYork.”–tôinói.

“Hayđấy”–ôngnóivàgậtđầuphảiđếnhaimươilần–“Cựckỳlàhay.Cáccậusẽđikhỏiđâyngaybâygiờ,hayđấy,bởivìtôiđãbiếtđượchaiđiều,haiđiều,haianhchàngsinhviênạ!Tôibiếtcáccậukhôngphảilàaivàcáccậulàai.Đúng,đúng,đúngrồi!”

“Thậtvậyà,thưaông?”–tôinóirấtlịchsự.

“Phải.Cảhaicậu.”–Ôngdừnglạimộtlátrồiimlặngđếnđángsợvàbắtđầucằnnhằn:“CảhaicậuđềulànhữngconcámậptonhấtnướcMỹ,đúng

không?Ừ…!Chắccáccậumớivàonghề!Ừ…!”

Chúngtôibỏđimặcôngđộcthoại.Cóthểôngchẳngthèmbậntâmđếnsốtiền.Sẽchẳngcóconbạcchuyênnghiệpnàolạinhưvậy.Đólàtấtcảnhữnggìcóthểdiễnratrongmộttròchơivàrồimaymắnsẽlạiđến.Ôngthấymìnhtrởthànhkẻngốctrướcchúngtôivàlòngtựtônítnhiềucũngbịđộngchạm.Tôiđãcốgắngtìmhiểuxemđâulàvấnđềtronghệthốngcủamình,nguyênnhângâyranhữngthấtbạicủatôitrongquãngthờigianởvănphòngA.R.FullertonvàColàgì.Tôiđãkiếmđượcmườinghìnđô-lađầutiênkhitôihaimươituổi,vàsauđótôiđểmấtsốtiềnấy.Nhưngtôibiếttôiđãmấttiềnnhưthếnàovàvìsao–đólàvìlúcnàotôicũngkinhdoanhmàkhôngquantâmđếnmùavụcủanó,vìtôivẫncứlaođầuvàođánhbạcngaycảkhitôikhôngthểchơitheohệthốngcủamình,cảmộthệthốngnhữngtínhtoánmàtôicóđượclànhờdàycôngnghiêncứuvàthửnghiệm.Tôimongmìnhluônchiếnthắngnhưngngượclại,tôilạikhôngnhậnthứcđượcrằngmìnhphảithắngtheomộtcáchnàođó.Khitôimớihaimươihai,vốnliếngcủatôiđãlênđếnnămmươinghìnđô-la,vàtôiđánhmấtsốtiềnđóvàongàymồngchínthángnăm.Nhưngtôibiếtchínhxácvìsaotôithuavàthuanhưthếnào.Đólàvìbảngtinbáogiáchậmhơnsovớidiễnbiếnthịtrườngvànhữngbứtphátrongđộngtháigiácổphiếuchưatừngcótrongcáingàytồitệấy.NhưnganhcóbiếttạisaotôilạithualỗsaukhitrởvềtừSt.Louis-chínhlàsaucáingàykhủngkhiếpmồngchínthángnămđókhông?Tôiđãcócơsởlýluận,chúngsẽlànhữngphươngthuốccứuchữachonhữngsailầmmàtôiđãmắcphảivàtôinghĩtôiđãtìmrachúngngaytrongnhữngcuộcchơicủamình.Nhưngtôicòncầnphảicóthựctế.Tôithấysẽchẳngcógìcóthểsánhvớiviệcmấttấtcảnhữnggìanhcótrênthếgiớinàyđểđượcnhữngbàihọcquýgiávềnhữnggìmìnhkhôngnênlàm.Vàkhianhbiếtđượcanhnêntránhnhữnggìcóthểkhiếnanhthấtbại,anhsẽbắtđầubiếtđượcmìnhnênlàmgìđểchiếnthắng.Anhcóhiểuýtôikhông?Anhsẽbắtđầubiếtđượcđiềuđó.

Phần.5

Tôinghingờrằngnhữngkẻsăntìmthôngtintrênbảngtinhayngườitathườnggọilànhữngconsâucủabảngtinđãquásailầmdotínhchuyênmônhoácủachínhhọ.Điềuđócónghĩalàhọsẽphảitrảmộtcáigiárấtđắtchonhữngsựcứngnhắccủamình.Suychocùngtròchơiđầucơkhônghoàntoànphụthuộcvàonhữngphéptínhtoánhọchaycácquytắcđãđịnhsẵn,chodùnhữngnguyênlýđócóthểvữngchắcđếnthếnào.Ngaytrongquátrìnhđọcbảngthôngbáocủatôivẫncầncómộtcáigìđónhiềuhơnlàsốhọcthuầntuý.Cómộtyếutốtôithườnggọilàcáchứngxửcủamộtcổphiếu,cóthểgiúpbạnthấyđượcliệumọiviệccódiễnrađúngtheonhữngsựtiênđoánđượcrútratừnhữngquansátcủabạnhaykhông.Nếumộtcổphiếunàođóthểhiệnkhônggiốngnhữngđiềubạnđãdựđoánthìbạnkhôngnêngiaodịchnónữa,nguyênnhânlànếubạnkhôngthểnóichínhxácbạnđãsailầmđiềugìthìbạnkhôngthểtiênđoánxuhướngcủanó.Khôngcósựhộichẩnthìbạnkhôngthểđưarasựchẩnđoán.Khôngcósựchẩnđoán,bạnkhôngthểcólợinhuận.

Từcáchđâyrấtlâungườitađãnghiêncứucáchứngxửcủamộtcổphiếuvànhữngđộngtháicủanóđãxảyratrongquákhứ.KhitôitớiNewYorklầnđầutiên,tạivănphòngcôngtymôigiớicómộtngườiPhápthườngxuyêntrìnhbàynhữngbiểuđồcủaôngta.Banđầutôinghĩrằnganhtacũngchỉlàmộtdạngnhânviênlàmcôngănlươngbìnhthườngtạicôngtyđóvìhọrấtđônhậu,tốtbụng.Nhưngsauđó,tôipháthiệnrarằnganhtalàmộttrongnhữngngườicókhảnăngthuyếtphụcấntượngnhất.Ôngtanóirằngđiềuduynhấtkhôngthểnóidốiđơngiảnvìnókhôngthểnóidốiđólàchínhlàtoánhọc.Thôngquacácbiểuđồcủamình,ôngtacóthểđưaranhữngdựđoánvềcácđộngtháicủathịtrường.Ngoàira,ôngtacòncóthểphântíchnhữngđộngtháiđó,chẳnghạn,chỉratạisaoKeeneđãthànhcôngtrongthươngvụđầucơgiátăngrấtnổitiếngtạiAtchisonvàtạisaosauđóônglạithấtbạitrongvụcủatổhợpđầucơSouthernPacific.ĐôikhicũngcónhữngnhàđầucơchuyênnghiệpđãthựchiệnthửtheohệthốngcủangườiPhápđó–vàsauđólạiquaytrởlạivớiphươngphápnămănnămthuacủamình.TôinghengườiPhápđónóirằng,chínhKeenecũngthừanhậnrằngphươngphápbiểuđồlàchínhxác100%.Tuynhiênôngcũngchorằngphươngphápnảyquáchậmkhisửdụngchonhữngmụcđíchthựcdụngtrongmộtthịtrườngnăngđộng.

Sauđócũngđãcómộtcơquanlưugiữnhữngđộngtháilênxuốnghàngngàycủagiácả.Tuynhiên,điềuđóchỉcungcấpmộtcáinhìnrấtkháiquát

vềnhữngbiếnđộngcủamộtcổphiếunàođótronghàngnhiềuthángliền.Thôngquacáchsosánhnhữngđồthịriêngbiệtvớiđồthịcủathịtrườngchungvàkếthợpvớinhữngnguyêntắcnhấtđịnh,kháchhànghoàntoàncóthểdựđoánđượcloạicổphiếumàhọđãmuavàotheomộtnguồntinnộibộnàođócóthểtănglênhaykhông.Họsửdụngcácbiểuđồvớitưcáchmộtnguồnbổsungchocácthôngtinnộibộ.Ngàynaytạirấtnhiềucáccôngtymôigiới,bạnđềucóthểtìmthấynhữngbiểuđồnhưvậy.Nhữngbiểuđồđólàsảnphẩmcủacácchuyêngiathốngkêvànókhôngchỉthểhiệnvềcổphiếumàcònvềnhiềuloạihànghoákhác.

“Tôicóthểnóirằngmộtbiểuđồsẽgiúpíchrấtnhiềuchoaicóthểđọcđượcnóhaytốtnhấtlàcóthể“tiêuhoá”đượcnhữnggìanhtađãđọcđượctừnó.Tuynhiên,mộtngườiđọcbiểuđồthôngthườngcóthểsẽbịámảnhbởiquanniệmchorằng,việcđầucơcổphiếuchỉbaogồmnhữngđiểmcựcđại,cựctiểutrênbiểuđồhaynhữngđộngtháitrênthịtrườngsơcấpvàthứcấp.Vànếuanhtađểlòngtincủamìnhđiquánhữnggiớihạnlogiccủanó,thìrấtcóthểanhtasẽkhôngtránhkhỏisựphásản.Trướcđây,mộtnhàđầucơrấtlànhnghề,làcựucộngsựcủamộtcôngtymôigiớinổitiếngtrênthịtrườngchứngkhoánNewYorkđồngthờilàmộtnhàtoánhọcđượcđàotạochuyênmônđãtốtnghiệptạimộttrườngđạihọccôngnghệnổitiếng,ôngtaphântíchcácbiểuđồdựatrênnhữngnghiêncứurấtkỹlưỡngvàtỉmỉvềnhữngđộngtháicủagiácảtrênnhiềuthịtrườngkhácnhau–cổphiếu,tráiphiếu,ngũcốc,bông,tiềntệ…Nămnàyquanămkhác,ôngtanghiêncứunhữngmốitươngquan,nhữngđộngtháithayđổitheomùa,nóichunglàtấtcảmọithứliênquantớigiácả.Vàtấtcảnhữngviệcôngtalàmthựcsựđềuhướngtớiviệcsửdụngmộtphươngphápmangtínhkhoahọccao.Ngườitanóirằng,ôngtađãkiếmđượckháthườngxuyênchotớikhichiếntranhthếgiớinổrakhiếntấtcảcácnhàgiaodịchgầnnhưphásản.Tôicũngnghenóirằng,ôngtavànhữngngườiủnghộđãmấthàngtriệuđô-latrướckhingừnggiaodịch.Tuynhiên,ngaycảmộtcuộcthếchiếncũngkhôngthểkhiếnmộtthịtrườngkhôngtănggiákhicácđiềukiệntạotâmlýtănggiáđãxuấthiện,haygiúpthịtrườngkhônggiảmgiákhitâmlýgiảmgiáxuấthiện.Vàtấtcảnhữngđiềungườitacầnlàmđểkiếmlợinhuậnchínhlàđánhgiáđượccácđiềukiệnđó.

TôikhôngmuốnnóilanmannhưvậynhưngtôikhôngthểkhôngnghĩtớinhữngngàyđầutôitớiNewYork.Cónhữngđiềuhiệnnaytôiđãhiểunhưngtrướckiathìkhông,vàtôithườngnghĩđếnnhữngsailầmbắtnguồntừsựngâythơcủamìnhvìđócũnglànhữngsailầmmàcácnhàđầucơvẫnmắcphảitừnămsangtớinămkhác.

SaukhitôiquaytrởlạiNewYorknhằmthửsứcvớithịtrườnglầnthứbatạimộtcôngtymôigiớichứngkhoán,tôiđãnỗlựcgiaodịchrấtnhiều.Tôikhônghyvọngcóthểlàmđượcnhưtạicáccửahàngbuônbáncổphiếuchuinhưngtôichorằngsaumộtthờigiantôsẽtiếnbộhơnvàcóthểgiaodịchnhữngkhoảncổphiếulớnhơn.Đếnbâygiờ,tôicóthểnhậnrasailầmcủamình.Đóchínhlàkhôngphânbiệtđượcsựkhácnhausốngcòngiữađánhbạccổphiếuvàđầucơcổphiếu.Tuynhiênnhờvàobảynămkinhnghiệmđọcbảngthôngbáocũngnhưnhữngphẩmchấttựnhiêntronggiaodịchcổphiếu,nêntuytôichưakiếmđượcnhiềuthunhậpnhưngnhữngcổphiếuđóvẫncótủsuấtlợitứcrấtcaonhữngkhoảncổphiếucủatôituykhôngmanglạimộtlượnglợinhuậnlớnnhưngcũngcómộttỷsuấtlợinhuậnlớn.Vẫnnhưtrướcđây,tôicókhithắngkhithuanhưngnóichunglàthắngnhiềuhơnthua.Càngkiếmđượcnhiềutôicàngtiêutiềnnhiềuhơn.Đócũnglàtâmlýchungcủarấtnhiềungười.Khôngnhấtthiếtchỉlàcủanhữngngườikiếmtiềnmộtcáchnhanhchóngmàđólàmộttâmlýchungcủaconngườitrừnhữngkẻnôlệcủaviệctíchtrữtiềnbạc.CũngcónhữngngườinhưlãogiàRussellSagekhốnkhổ,ngườisởhữucảhaibảnnăngkiếmtiềnvàtíchtrữtiềnmộtcáchxuấtsắcvàtấtnhiênnhữngngườinhưvậyđềuchếtdítronggiàucóvàtiềnbạc.

Côngviệctrênthịtrườngthườngchiếmhoàntoànthờigiancủatôitừmườigiờtớibagiờmỗingàyvàsaubagiờthìđólàthờigiantôidànhchocuộcsốngriêngcủamình.Cácbạnkhôngnênhiểulầm.Tôikhôngbaogiờđểchonhữngtròănchơiảnhhưởngtớicôngviệckinhdoanhcủamình.Mỗikhitôithualỗthìđólàdotôisailầmmàhoàntoànkhôngphảidotôiphungphí.Tôikhôngbaogiờđểnhữngyếutốbênngoàiảnhhưởngtớicôngviệccủamình.Tôikhôngmuốnlàmbấtcứviệcgìkhiếntôicảmthấykhôngthoảimáicảvềmặtthểchấtvàtinhthần.Ngaychotớibâygiờtôivẫngiữthóiquenđingủlúc10giờtối.Khicòntrẻ,tôicũngkhôngbaogiờthứcquákhuyavìtôikhôngthểthựchiệncôngviệcmộtcáchsuônsẻnếubịthiếungủ.Vềcơbản,tôivẫnkiếmđượcnhiềuhơnsovớibịthualỗvìthếchẳngcólýdogìđểtôitừbỏcôngviệchiệntại.Nhữngđiềukiệnthịtrườngluônủnghộtôi.Vàdầndần,tôicóđượcsựtựtinđốivớiphươngphápđangtựnuôisốngđượcbảnthânmình.

Thayđổiđầutiêntrongcáchchơicổphiếucủatôichínhlàvầnđềthờigian.Tôikhôngthểđợiđếnkhicácđiềukiệntrởnênrõràngvàchắcchắnđểrồisauđókiếmđượcmộthaiđiểmnhưkhicònlàmtạicáccôngtychứngkhoánchuinữa.TôiphảibắtđầusớmhơnnhiềunếumuốnnắmbắtđượcnhữngđộngtháixảyratạivănphòngcủaFullerton.Nóicáchkhác,tôicầnnghiêncứuxemđiềugìsẽxảyrahaychínhlàdựđoánnhữngđộngtháitrongtương

laicủamộtloạicổphiếunàođó.Điềunaynghecóvẻrấthiểnnhiênnhưngcólẽcácbạncũnghiểutôimuốnnóigì.Đólàsựthayđổitrongtháiđộcủatôiđốivớicáchchơicổphiếu.Vànósẽđóngmộtvaitròvôcùngquantrọngtrongsựnghiệpcủatôi.Dầndần,nódạychotôihiểuđượcsựkhácbiệtthiếtyếugiữaviệcđánhbạcmộtcáchmayrủivớinhữngdaođộnglênxuốngcủacổphiếuvàviệcphánđoánnhữngđợttănggiảmgiávớixácsuấtcaohơn,haychínhlàgiữađánhbạcvàđầucơ.

Tôithườngnghiêncứunhiềugiờđồnghồliềnnhữngthayđổicủathịtrườngtrướckhiđưaraquyếtđịnh,mộtđiềutôisẽkhôngbaogiờlàmđượcdùtạimộtcôngtybuônbáncổphiếuchuilớnnhất.Tôicảmthấythíchthúđốivớinhữngbảnbáocáogiaodịch,cácbảndoanhthucủangànhđườngsắtvànhữngconsốthốngkêvềtàichínhvàthươngmạikhác.Tấtnhiên,tôirấtthíchviệcgiaodịchvớisốlượnglớnvàngườitathườnggọitôilàmột“tayđầucơhạngnặng”.Ngoàiratôicũngthíchnghiêncứunhữngđộngtháicủathịtrường.Tôikhôngbaogiờnghĩcôngviệcđólàtẻnhạtnếunógiúptôigiaodịchmộtcáchkhônngoanhơn.Trướckhigiảiquyếtmộtvấnđề,bảnthântôicầnhiểurõnótrước.Vàtôiđãtìmrađượcgiảiphápkhảnăngchứngminhrằngtôiđãđúng.Chỉcómộtcáchđểchứngminhđiềunày,đóchínhlàbằngsốtiềntôibỏra.

Nhữngtiếnbộcủatôikháchậmchạpnhưngtôichorằngmìnhđangcốgắnghọcnhanhnhấttrongkhảnăngcủamìnhvìtôivẫnkiếmđượclợinhuậnkhicânđốithuchi.Nếutôithấtbạithườngxuyênhơnthìđiềuđócàngthôithúctôiphảinghiêncứunhiềuhơnnữa.Tấtnhiên,tôicũngđãmắcphảinhiềusailầmnhưngtôikhôngnhớrõgiátrịcủanhữngvụthualỗnày.Tuynhiên,nếutôilỗquánhiềuthìchắcchắntôiđãkhôngthểcóđủtiềnđểkiểmchứngnhữngtiếntriểntrongphươngphápgiaodịchcủamình.

KhixemxétlạinhữngthươngvụthànhcôngcủatôitạivănphòngFullertontôipháthiệnramộtđiều:Mặcdùtôithườngdựđoánmộtcáchchínhxác100%nhữngđộngtháicủathịtrường–ýtôimuốnnóinhữngdựđoáncủatôivềcácđiềukiệnthịtrườngvànhữngxuhướngchung–nhưngtôivẫnkhôngthểkiếmđượcnhiềutiền.Điềumàlẽratôiphảicó.Tạisaolạinhưvậy?

Ngaytrongnhữngchiếnthắngchúngtacũngcónhiềuđiềuđểrútra,giốngnhưkhibạnthấtbại.

Chẳnghạn,tôitheođuổitâmlýtănggiángaytừthờiđiểmđầutiêncủamộtthịtrườnggiátăngvàcũngdotâmlýđótôibắtđầumuavàocổphiếu.Sau

đó,giábắtđầutănglênđúngnhưtôiđãdựđoán.Chođếnlúcnàymọiviệcvẫnrấttốtđẹp.Tuynhiên,tôicóthểlàmgìđượchơnthế?Lýdolàvìtôinghetheolờikhuyêncủanhữngngườiđitrướcvàcốgắngkiềmchếsựbốcđồngcủatuổitrẻ.Tôiquyếtđịnhphảitỏrakhônngoanvàthamgiacuộcchơimộtcáchcẩntrọng.Mọingườiđềubiếtrằngcáchlàmnhưvậylànhằmkiếmnhữngkhoảnlợinhuậnchắcchắnvàmualạicổphiếucủabạnkhicónhữngphảnứngtừthịtrường.Đóchínhlànhữngviệctôiđãlàmtrướcđâyhayítnhấtlàcốgắngđểlàmđược;vàdođótôikiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnchắcchắnnhưngđồngthờicũngchờđợinhữngphảnứngchẳngbaogiờxảyracủathịtrường.Tôichứngkiếncổphiếucủamìnhtănglênthêm10điểmvàtôivẫnánbinhbấtđộngvớikhoảnlợinhuậnchắcchắn4điểmtrongtúi.Ngườiranóirằngbạnkhôngbaogiờtrởnênnghèokhónếukiếmnhữngkhoảnlợinhuậnchắcchắn.Tuynhiênliệubạncóthểgiàulênđượckhôngvớikhoảnlợinhuận4điểmtrongmộtthịtrườnggiátăng.

Lẽratôiđãcóthểkiếmđượchaimươingànđô-lanhưngtôilạichỉkiếmđượchaingàn.Đóchínhlàkếtquảcủasựbảothủ.Vàngaykhitôipháthiệnrarằng,tôichỉkiếmđượcmộtphầnnhỏsốtiềnmàlẽratôihoàntoàncóthểkiếmđượcthìtôicũngcóthểpháthiệnramộtđiềukhácnữa.Đólàngaytrongsốnhữngtaymơtrênthịtrườngchứngkhoán,cũngcósựkhácnhaudokinhnghiệmcủamỗingười.

Nhữngkẻmớivàonghềhầunhưkhôngbiếtgìcả,mọingười,trongđócócảanhta,đềuhiểuđiềuđó.Tuynhiên,ởmộtcấpđộthứhai,ngườitalạinghĩrằngmìnhbiếtrấtnhiềuthứvàcốgắngkhiếnngườikháccũngcảmthấynhưvậy.Anhtacũnglàmộtkẻkhờkhạo,nhưngđólàmộtkẻkhờkhạođãcóchútkinhnghiệm,đãtừngchịukhónghiêncứu.Nhưngthayvìxemxétbảnthânthịtrường,anhtalạinghiêncứunhữngbảnbáocáothịtrườngdonhữngkẻkhờkhạoởcấpđộcaohơncungcấp.Nhữngkẻkhờkhạocấphainàybiếtcáchtránhkhôngkhỏibịmấttiềntốthơnnhữngngườivừamớibắtđầu.Đócóthểcoilànhữngkẻkhờkhạomộtnửavàkhôngđếnnỗiquanhnămlànạnnhâncủanhữngcôngtymôigiới.Trungbình,anhtathườngduytrìđượckhoảngbanămrưỡisovớikhoảngthờigianchỉđượctừbatớibốnmùacủanhữngngườimớithamgiaphốWalllầnđầutiên.Đâycũngchínhlànhữngngườithườngxuyêntríchdẫnnhữngcâucáchngônnổitiếngtronggiớigiaodịchhaynhữngnguyêntắctrongkinhdoanhcổphiếu.Anhtabiếttấtcảnhữngđiềukhôngnênlàmđượctruyềnlạinhưnhữnglờisấmtruyềncủacácbậctiềnbốiđitrước-trừmộtcâurấtquantrọng,đólà:“Đừngbaogiờđểchomìnhbịbiếnthànhmộtkẻkhờkhạo!”

Đâycũngchínhlànhữngngườiluôntựchomìnhlàđã“mọcrăngkhôn”khi

luôntìmcáchmuavàokhigiágiảm.Anhtaluônchờđợinhữngđợtgiảmgiánhưvậy.Anhtađánhgiámứcgiáhờicủamìnhbằngsốđiểmthấphơnsovớigiátrầnmàanhtađãmuađược.Nhữngkhithịtrườngtănggiámạnhmẽthìnhữngkẻchấtphácđếnkhờkhạonày,bấtchấpnhữngnguyêntắcvàtiềnlệ,vẫnmuavàomộtcáchmùquáng.Anhtakiếmtiềndựatrênsựthôngtháicủanhữngngườikhácchotớimộtngàynàođó,nhữngphảnứngtừthịtrườngsẽlạilấyđitấtcảcủaanhta.Tuynhiên,đócũngchínhlànhữngviệcmàtôiđãlàmtrướcđâyvàđãtừngchorằngđólàmộtphươngpháprấtthôngminh.Tôibiếtrằngtôicầnthayđổinhữngphươngphápgiaodịchcònsótlạitừkhilàmtạicáccôngtychứngkhoánchuivàtựnóivớimìnhrằngtôisẽgiảiquyếtvấnđềnàycủamìnhbằngbấtkìsựthayđổinàocầnthiết,đặcbiệtlànhữngthayđổiquýnhưvàngrútratừkinhnghiệmcủanhữngnhàgiaodịchgiàukinhnghiệmtrongsốcáckháchhàngcủatôi.

Phầnlớntrongsốhọ-tôigọilàcáckháchhàng-đềugiốngnhau.HiếmkhibạncóthểtìmthấymộtaicóthểnóimộtcáchthànhthậtrằngphốWallkhôngnợtiềnhọ.TạicôngtyFullerton’sluôncócảđámđôngngườitụtập,thuộcđủmọicấpđộkhácnhau.Tuynhiên,vẫncómộtngườikhônggiốngvớinhữngđámđôngkhác.Trướchết,đólàdoôngtađãkhágià.Mộtđiềunữađólàôngtakhôngbaogiờtựnguyệnđưaracáclờikhuyênvàcũngkhôngbaogiờkhoekhoangvềnhữngchiếnthắngcủamình.Ôngtaluônlắngnghemộtcáchrấtchămchúđốivớinhữngnhữngnhàgiaodịchkhác.Ôngtathườngkhôngthíchtìmkiếmnhữngnguồntinnộibộ-ôngtakhôngbaogiờhỏinhữngngườicungcấptinnộibộrằnghọngheđượcnhữnggìhaybiếtđượcnhữnggì.Nhưngmỗikhicóaicungcấpchoôngtamộtnguồntinnàođóthìôngtaluôncảmơnmộtcáchlịchsự.Đôikhiôngtacòncảmơnngườicungcấptinmộtlầnnữakhinguồntinđótỏrahữuích.Nhưngnếunguồntinđólàsailệch,thấtthiệtôngtacũngkhôngbaogiờcằnnhằn.Chínhvìvậyngườitakhôngthểbiếtđượcôngtacónghetheohaylạibỏngoàitainhữngnguồntinđó.Tạivănphòngnàycótruyềnthuyếtvềmộtnhàgiaodịchkhágiàucóvàcóthểmuabánmộtlượnglớncổphiếu.Tuynhiên,tatrảphíhoahồngchohãngkhôngmấyhàophóng.Ítnhấtthìđólànhữnggìmọingườithấy.ÔngtatênlàPartridge,nhưngngườitathườnggọiôngtalà“gàtây”dobộngựckhổnglồvàthóiquenđikhệnhkhạngkhắpcácphòngvớicáicằmsệxuốngtớitậnngực.

Cáckháchhàng,nhữngngườithườngthíchđượcxôđẩylôikéolàmmộtviệcgìđónhằmcóchỗđổlỗinhữngthấtbạisaunày,thườngtìmtớiPartridgevànóivớiôngtarằngmộtngườibạncủangườibạncủamộtlãnhđạonộibộđãkhuyênhọcóđộngtháiđốivớimộtloạicổphiếunhấtđịnh.Họsẽnóivớiôngtanhữngviệchọchưalàmkhinhậnđượcnguồntinnộibộ

vàsauđóôngtasẽkhuyênhọnênlàmgì.Nhưngchodùnguồntinhọcókhuyếnkhíchmuavàohaybánrathìcâutrảlờicủaôngtavẫnluôngiốngnhau.

Ngườikháchhàngsaukhikếtthúccâuchuyệnkhárắcrốiphứctạpcủamìnhthườngđặtcâuhỏi:“Ôngnghĩtôiphảilàmgìbâygiờ?”

“Gàtây”bắtđầulúclắcđầuvànhìnvàokháchhàngcủaôngtavớimộtánhmắthiềnhậunhưgiữachavàcon,cuốicùngluônlàmộtcâunóirấtấntượng:“Anhbiếtkhông,đóchínhlàmộtđợttănggiácủathịtrường.”

Hếtlầnnàytớilầnkháctôiđãngheôngtanóirằng:“Anhbiếtkhông,đóchínhlàmộtđợttănggiácủathịtrường”,nhưthểôngtađangtraochobạnmộttấmbùamaymắnvôgiáđượcgóitrongmộthợpđồngbảohiểmtainạntrịgiáhàngtriệuđô-lavậy.Vàtấtnhiên,tôikhôngthểhiểuđượcôngtamuốnnóigì.

Mộtngàykia,mộtngườitênlàElmerHarwoodlaosầmsậpvàovănphòng,viếttờlệnhgiaodịchvàtraochongườithủquỹ.SauđóanhtalaovềphíangàiPartridgeđanglịchsựlắngnghecâuchuyệncủaJohnFanningkểvềlầnôngtanghelénKeeneđặtlệnhchomộttrongnhữngnhàmôigiớicủaôngta.TấtcảnhữnggìJohnlàmđượclàkiếmmộtkhoảnchênhlệchbađiểmcho100cổphiếu.Tấtnhiên,cổphiếuđóđãtănglêntới24điểmchỉbangàysaukhiJohnbánra.Johnđãkểítnhấtbốnlầncâuchuyệnđaukhổcủaanhtanhưng“gàtây”vẫnmỉmcườimộtcáchđẩycảmthôngnhưthểôngtamớinghecâuchuyệnđólầnđầutiên.

Elmerlậptứctiếnvềphía“ônggià”màkhôngcómộtlờixinlỗiđốivớiJohnFanningtộinghiệp,anhtanóivới“gàtây”:“ÔngPartridge,tôivừabánsốcổphiếuClimaxMotors.Ngườicủatôinóirằngthịtrườngsẽsớmđổichiều,dođótôisẽcóthểmuavàovớigiárẻhơn.Ôngcũngnênlàmđúngnhưthếdi.Ýtôimuốnnóilànếuôngvẫncònsốcổphiếuđó.”

Elmernhìnmộtcáchnghingờvàongườimàtrướcđâyanhtađãcungcấpnguồntinnộibộkhuyênôngtamuavào.Nhữngngườicungcấptinnộibộnghiệpdưhoặcmiễnphíthườngnghĩrằnganhtacóthểtinchắcchắnvàonguồntinđódùanhtachẳngbiếtnguồntinđósẽđưađếnđâu.

“Vâng,thưaôngHarwood,tôivẫncònloạicổphiếuđó.Tấtnhiên!”“gàtây”nóimộtcáchbiếtơn.Elmerđãrấttốtbụngkhinghĩtớiônggiàtộinghiệp.

“Bâygiờchínhlàlúcôngkiếmđượclợinhuậnvàsauđómualạicổphiếu

khigiágiảmxuống,”Elmernói–nghegiốngnhưanhtađãbanmộtânhuệtolớnđốivớiônggiàtộinghiệp.Khôngthểtìmkiếmđượcsựbiếtơnhayháohứctrênvẻmặtcủangườinhậntin,Elmerđànhnóitiếp:“Tôivừabánratoànbộsốcổphiếucủamình.”

Thôngquatháiđộvàgiọngnóicủaanhtabạncóthểướcđoánsốcổphiếuphảilêntới10.000.

Tuynhiên,Patridgelắcđầumộtcáchtiếcnuốivàkêulên:‘Không!Tôikhôngthểlàmnhưvậyđược.”

“Cáigì?”Elmerkêulên.

“Đơngiànlàtôikhôngthểlàmnhưvậy!”Patridgenói.Ôngtacóvẻđangrấtbốirối.

“Khônglẽtôikhôngcungcấpchoôngnguồntinmuavào?”

“Cóchứ,ngàiHarwood,vàtôirấtbiếtơnngài.Thựcsựtôirấtbiếtơn,nhưng…“

“Đợimộtchút!Đểtôinóitrước!Cổphiếuđósẽkhôngtăngthêmbảyđiểmtrongtuầntớichứ?Cóphảikhông?”

“Cóchứ.Vàtôirấtbiếtơnanhđó.Nhưngthựcsựtôikhôngthểbánraloạicổphiếuđó.”

“Ngàikhôngthể?”Elmerhỏivàbắtđầucảmthấynghingờbảnthânmình.Đóđãtrởthànhmộtthóiquenkhinhữngngườiđicungcấptinnộibộlạichínhlànhữngngườisauđólạitrởthànhngườinhậntin.”

“Khôngtôikhôngthể.”

“Tạisaokhông?”Elmertiếnsáthơn.

“Tạisaoà,vìđólàmộtthịtrườnggiátăng!”Ôngtanóinhưthểđãđưaramộtsựgiảithíchđầyđủnhấtvàchitiếtchotoànbộcâuchuyệnnày.

“Đúngrồi,”Elmernóivớivẻgiậndữvìthấtvọng.“Tôicũngbiếtthịtrườngđangtănggiánhưôngvậy.Tuynhiênôngnênbánratoànbộsốcổphiếucủaôngvàsauđómuabùtrởlạikhithịtrườngcóphảnứng.Nhưvậyôngcũngsẽđượcmuavớigiáthấphơn.”

“Anhbạnạ,”ônglãoPartridgenóivớivẻrấtđauđớn–“anhbạnạ,nếutôibánsốcổphiếucủatôibâygiờthìtôisẽmấtđivịthếcủamình,vàsauđótôisẽlàmgìđược?”

ElmerHarwoodvungtaylênvàlắcđầu,anhtatiếnvềphíatôiđểtìmkiếmsựthôngcảm“Anhthấythếnào?”anhtathìthầmvớitôi“tôihỏianhđó!”

Tôikhôngnóigìcả.Dođóanhtatiếptục:“TôicungcấpchoôngtamộtnguồntinnộibộcủaClimaxMotors.Ôngtamua500cổphiếu.Ôngtađãkiếmđượclợinhuậnvới7điểmchênhlệchvàbâygiờtôikhuyênôngtanênbánravàsauđómuabùvàokhithịtrườngcóphảnứng,thịtrườngđãtăngquámứcrồi.Vậymàôngtađãnóigìvớitôi?Ôngtanóirằngnếuôngtabánrathìôngtasẽđánhmấtcôngviệccủamình.Anhthấythếnào?”

“AnhnghenhầmrồiHarwoodạ,tôikhôngnóilàtôisẽmấtviệc,”ônglão“gàtây”xenvào.“Tôinóitôisẽmấtđivịthếcủamình.Vàkhianhđếntầmtuổitôibâygiờvàanhđãtrảiquakhôngbiếtbaonhiêuđợttănggiảmgiánhưtôibâygiờ,anhsẽhiểurằngviệcđánhmấtvịthếlàmộtđiềukhôngaicóthểchấpnhậnđược,chodùđólàngàiJohnD.Rokefellerđinữa.Tôihyvọngrằngsốcổphiếuđósẽđổichiềuvàanhcóthểmualạisốcổphiếucủamìnhvớigiáthấphơn,nhưngbảnthântôichỉcóthểgiaodịchdựatheonhữngnămkinhnghiệmcủamìnhmàthôi.Tôiđãphảitrảmộtcáigiárấtđắtchonhữngnămkinhnghiệmđóvàtôikhôngmuốntrảthêmmộtkhoản“họcphí”lầnnữa.Tuynhiêntôivẫnbiếtơnanhmặcdùtôikhôngcòntiềntrongnhàbăngnữa.Anhbiếtđấy,thịtrườngđangtănggiámà.”Sauđóôngtakhệnhkhạngbướcđi,bỏmặcElmerđứngđótrongsựngỡngàng.

NhữngđiềuônglãoPartridgenóikhônglàmtôibậntâmlắmchođếnkhitôibắtđầunghĩvềvôsốnhữngthấtbạicủamìnhkhikhôngthểkiếmđượcsốlợinhuậnlẽratôiphảicókhitôiluôncónhữngdựđoánchínhxácvềđộngtháicủathịtrường.Càngnghiêncứu,tôicàngthấyrằngnhữnglờinóicủaônglãođórấtcólý.Rõrànglàôngtacũngđãtrảiquavôsốnhữngsailầmgiốngnhưtôivàôngtahiểuđượcnhữngđiểmyếucủaconngườimình.Ôngtakhôngđểchobảnthânmìnhbịrơivàonhữngcámdỗmàkinhnghiệmvànhữngkhoản“họcphí”rấtđắtđãdạychoôngta,cũnggiốngnhưhoàncảnhcủatôilúcđó.

Tôinghĩmìnhđãtiếnmộtbướcdàitrongquátrìnhhọchỏitrênthươngtrườngkhicuốicùngtôicũngnhậnrarằng,ônglãoPartridgenóivớinhữngkháchhàngcủamìnhrằng:“Anhbiếtđấy,thịtrườngđangtănggiámà!”thìôngtaquảthựcmuốnnóirằngnhữngkhoảntiềnlớnthườngkhôngnằm

trongnhữngđợtdaođộnggiácảriêngbiệt,màchúngnằmtrongnhữngxuhướnglớnhơn–nghĩalàkhôngphảichỉthôngquanhữngconsốtrênbảngtinmànótổnghợptừcácyếutốcủathịtrườngvàxuhướngcủanó.

Đếnđâychophéptôiđượcnóimộtđiều.Đólà:saunhiềunămlănlộntạithịtrườngphốWallvàsaukhiđãkiếmđượccũngnhưđánhmấthàngtriệuđô-la,tôicóthểnóivớicácbạnrằngchưabaogiờtôikiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớnthôngquatưduy.Đóđềulànhờvàovịthếcủatôi.Cácbạnhiểukhông?Mộtvịthếvữngchắc.Khôngcómộtthủthuậtnàođểtìmđúngthờiđiểmcủathịtrường.Bạnhoàntoàncóthểtìmthấyrấtnhiềunhữngngườiđầucơtănggiásớmtrongnhữngđợttănggiácủathịtrườnghaynhữngkẻđầucơgiáhạsớmtrongnhữngthịtrườnggiáhạ.Tôiđãtừngbiếtrấtnhiềungườiluôncómặtđúngthờiđiểmcủathịtrường,họmuavàohaybánrakhimứcgiácònđangởmứccóthểmanglạichohọnhiềulợinhuậnkhác.Vànhữngkinhnghiệmhọthuđượccũngrấtgiốngvớitôi–đólàhọkhônghềkiếmđượcnhưngkhoảntiềnthựcsựtừnhữngthươngvụnhưvậy.Rấthiếmkhitagặpđượcmộtnhàgiaodịchcóthểvừaxuấthiệnđúngthờiđiểmvừacómộtvịthếvữngchắc.Tuynhiên,đốivớimộtnhàđầucơchuyênnghiệp,chỉsaukhianhtanắmchắcđượcđiềunày,anhtamớicóthểkiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.Quảthựcnhưvậy,mộtnhàgiaodịchlànhnghềcóthểkiếmđượchàngtriệuđô-ladễdànghơnnhiềusovớimộtngườimớivàonghềkiếmđược100đô-la.

Nguyênnhânởđâylàmộtnhàgiaodịchcóthểthấyrấtrõnhữngđộngtháicủathịtrườngvàanhtatrởnênmấtkiênnhẫn,nóngvộihoặcnghingờkhithịtrườngcầncóthờigianđểchuyểnbiếntheonhữngkếhoạchcủaanhta.ĐólàlýdotạisaorấtnhiềunhàgiaodịchtạiphốWall,nhữngngườihoàntoànkhôngphảithuộctầnglớpnhữngkẻkhờkhạo,nhưngvẫnthườngxuyênđánhmấtnhữngkhoảnlợinhuậncủamình.Khôngphảithịtrườngđãđánhbạihọ.Họđãthấtbạibởichínhbảnthânmình,mặcdùhọcótríócnhưnghọkhôngcóđượcsựkiênnhẫn.Nhữnghànhđộngvàlờinóicủa“gàtây”làhoàntoànchínhxácvàhợplý.Ôngtakhôngchỉcóđượcsựdũngcảmđểbảovệnhữnglýlẽcủamìnhđồngthờicóđủtríthôngminhđểtỏrakiênnhẫntrướcnhữngđộngtháicủathịtrường.

Đốivớitôiviệcbấtchấpnhữngdaođộngcủathịtrườngvàcốgắngxenvàonhữngđộngtháiđólàmộtviệcquámạohiểm.Khôngaicóthểnắmđượctấtcảnhữngdaođộngcủathịtrường.Trongkhithịtrườngtănggiáthìviệccủabạnchínhlàcốgắngmuavàovàsauđógiữlạichođếnkhibạntinrằngthịtrườngtănggiáđãgầnđếnhồikếtthúc.Đểlàmđượcviệcnàybạncầnnghiêncứunhữngđiềukiệnchungcủathịtrườngthayvìnghetheocác

nguồntinnộibộvànhữngđiềukiệncủamộtcổphiếucábiệtnàođó.Sauđóbánratoànbộsốcổphiếucủabạn,bánchotấtcảnhữngaimuốngiữchúng!Đợichođếnkhibạnthấyrằng-hoặcnếumuốnthìđợiđếnlúcbạnnghĩrằngmìnhđãthấyđược-thờiđiểmthịtrườngthayđổi.Nghĩalàthờiđiểmnhữngđiềukiệnchungcủathịtrườngbắtđầuđảochiều.Đểlàmđượcviệcnày,bạncầnsửdụngtrínãovàtầmnhìncủamình.Nếukhông,lờikhuyêncủatôiởđâycũngchỉnhưviệcđềnghịbạnmuarẻbánđắtmàthôi.Mộtbàihọcrấthữuíchchotấtcảmọingười,đólàcầncốgắngtừbỏviệctheođuổinhữngkhoản cuốicùnghayđầutiên.Đâychínhlàhaikhoản đắtgiánhấttrênthếgiới.Chúngđãkhiếncácnhàgiaodịchchứngkhoánmấtđinhiềutriệuđô-la,sốtiềnđủđểxâymộtconđườngbằngbê-tôngxuyênquacảlụcđịanày.

MộtđiềunữamàtôinhậnthấytrongquátrìnhnghiêncứunhữngthươngvụcủamìnhkhilàmtạivănphòngcủaFullertonđólànhữnghoạtđộngđầutiêncủatôihiếmkhikhiếntôibịlỗ.Điềuđókhiếntôibắtđầuvớinhữngthươngvụlớnhơn.Nócũngtạochotôisựtựtinvàonhữnglýlẽcủamìnhvàchophéptôibỏngoàitainhữnglờikhuyêncủamọingườivàđôikhitránhđượccảsựthiếukiênnhẫntrongcôngviệc.Nếukhôngcólòngtinvàonhữnglýlẽcủamình,mộtnhàgiaodịchkhócóthểtiếnxatronglĩnhvựcnày.Đólàtấtcảnhữnggìtôiđãhọcđượctrongthờigiannày–nghiêncứunhữngđiềukiệncủathịtrường,chọnchomìnhmộtvịthếnàođóvàkiênđịnhvớinó.Tôicóthểchờđợimàkhôngcảmthấymấtkiênnhẫn.Tôicóthểchứngkiếnnhữngđiềukiệnbấtlợitrướcmắtnhưngkhôngthấydaođộngvìtôibiếtrằngnóchỉxảyratrongmộtthờiđiểmnhấtđịnh.Tôitừngbánkhốngtới100.000cổphiếuvàsauđóchứngkiếnmộtđợtphụchồigiámạnhmẽđangtớigần.Tôinhậnrarằng–vàtôiđãnhìnnhậnđúng–đólàmộtđợtphụchồigiátấtyếukhôngthểtránhđược,chodùlàđốivớimộtkhốilượngcổphiếulớn,vànósẽmanglạichotôimộtkhoảnlợinhuậnlêntớimộttriệuđô-latrêngiấytờ.Tuynhiên,tôivẫnánbinhbấtđộngvàchứngkiếnmộtnửakhoảnlợinhuậntrêngiấycủatôirađimàkhônghềnghĩtớinhữnglờikhuyênnênmuabùlượngbánkhốngvàsauđóđặtlệnhbánkhigiáđangphụchồi.Tôibiếtrằngnếutôilàmnhưvậythìtôisẽmấtđivịthếcủamìnhvàkèmtheođólàmộtnguycơcủamộtcuộcsátphạtlớn.Đóchínhlàmộtthươngvụlớncóthểmanglạichobạnnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.

Tôimấtnhiềuthờigianchonhữngbàihọcnhưvậylàdotôihọcđượcquanhữngsailầmcủamìnhvàluôncầncóthờigiantừkhimắcsailầmđếnkhinhậnranó.Sauđótôicòncầnnhiềuthờigianhơnkểtừkhinhậnravàxácđịnhđượcmộtcáchchínhxáclỗilầmđó.Tuynhiênđồngthờitôivẫncảmthấykháhàilòngvìtôicònrấttrẻ,dođótôicóthểsửalỗibằngcáchkhác.

Phầnlớnnhữngthànhcôngcủatôivẫnnhờvàonhữngkếtquảtôiđọcđượctừbảngtindonhữngđiềukiệnthịtrườnglúcđókháphùhợpvớiphươngphápcủatôi.TôicũngkhôngbịthualỗnhiềunhưnhữngnămđầutạiNewYorknữa.Đókhôngphảilàđiềugìđángtựhàokhicácbạnbiếtrằngtôiđãbịcháytúitớibalầntrongchưađếnhainăm.Nhưtôiđãnóitrênđây,bịphásảncũnglàmộtbàihọcrấthiệuquảđốivớimỗinhàgiaodịch.

Tôikhôngmuốntăngnhanhkhoảntiềndẫnvốncủamìnhdotôiluôncốgắngsốngmộtcáchđẩyđủ.Tôikhôngcốgắngtránhkhỏinhữngcámdỗmàbấtcứmộtngườinàovàotầmtuổitôiđềumongmuốn.Tôicóxehơiriêngvàtôikhôngthấycólýdonàođểmìnhphảiquátiếtkiệmkhitôicóthểkiếmđượctừthịtrường.bảngtinchỉnghỉvàongàychủnhậtvàcácngàylễnhưthườnglệ.Mỗikhitôitìmranguyênnhâncủathualỗhaytìmranguyênnhâncủamộtsailầm,tôilạithêmvàodanhsáchcủamìnhmộtdongchữ“Khônglặplại”mớitoanh.Dođó,cáchtốtnhấtđểtăngthêmtàisảncủatôikhôngphảithôngquaviệccắtgiảmnhữngchiphítrongcuộcsống.Tấtnhiên,tôicónhữngkỷniệmrấtthúvịvàcũngcónhữngkỷniệmkhôngthúvị.Tuynhiên,nếutôikểhếtraởđâythìcólẽtôikhôngbaogiờkếtthúcđược.Vànhữngđiềuđọnglạinhiềunhấttrongtâmtrítôiđólànhữngbàihọchữuíchtrongcôngviệcgiaodịch,nhữngkỷniệmđãgiúptôihiểurõthêmvềcôngviệckinhdoanhcổphiếu–vàcảvềbànthânmình.

Phần.6

Vàomùaxuânnăm1906,tôiđinghỉtạithànhphốAtlantic.Lúcđótôiđãbánhếtcổphiếuvàchỉmuốntớiđâyđểnghỉngơivàthayđổikhôngkhí.Tiệnthể,tôimuốntrởvềthămnhữngnhàmôigiớiđầutiêncủamình,HardyBrothers,vàtàikhoảncủatôilúcđócũngđãkhánăngđộng.Tôicóthểgiaodịchngaylậptứckhoảngba,bốnngàncổphiếu.ĐókhôngphảilàmộtlượngcổphiếulớnsovớingàytôilàmtạicôngtyCosmopolitankhimớihaimươituổi.TuynhiênởđâycósựkhácbiệtgiữakhoảnsốdưkýquỹmộtđiểmtạicôngtychứngkhoánchuitrướckiavàkhoảnsốdưkýquỹhiệnnaykhicácnhàmôigiớithựcsựmuabáncổphiếubằngtàikhoảncủatôitrênsàngiaodịchNewYork.

Cóthểcácbạnvẫnnhớcâuchuyệntôiđãkểkhitôibánkhống3.500cổphiếuĐườngtạiCosmopolitantrongkhitôicólinhcảmcóđiềugìđókhôngổnvàđánglẽtôinênhủybỏvụgiaodịchnày.Tôirấtthườngxuyêncócảmgiáckỳlạnày.Tôngthườngtôinghetheolinhcảmnày.Nhưngcũngđôikhitôigạtbỏýtưởngnàyvìchorằngthậtngungốckhinghetheonhữnglinhcảmmùquángnàyđểđảochiềuvịthếcủamình.Tôichorằnglinhcảmđóchỉlàdotôihútquánhiềuthuốchaythiếungủ,đauganhaynhữngchuyệntươngtựmàthôi.Mỗikhitôitựkhuyênbảnthânmìnhbỏquanhữnglinhcảmnhưvậytôiluôncólýdođểphảihốitiếcsauđó.Tronghàngchụctrườnghợpkhácnhaukhitôikhôngbánratheogiácquanthứsáucủamình,ngayngàyhômsaukhixuốngphố,thịtrườngđangrấtnăngđộngvàthậmchílàđangtănggiá,tôitựnhủvớibảnthânmìnhđãngungốckhikhôngtintheonhữnglinhcảmmờmịtkia.Tuynhiênkhivàongàyhômsaunữa,giáđộtngộtgiảmmạnh.Đãcóchuyệngìđóxảyravàtôikiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnmàkhôngphảinhờvàosựkhônngoanvàlogictựnhiên.Rõràngrằnglýdoởđâykhôngthuộcvềtriếtlýmàlàdotâmlý.

Tôimuốnkểvớicácbạnmộttrongnhữngtrườnghợpnhưvậy.ChuyệnxảyrakhitôiđangđinghỉtạiAtlanticCityvàomùaxuânnăm1906.TôicómộtngườibạncũnglàkháchhàngcủahangmôigiớiHardingBrothers.Tôikhôngcóýđịnhthamgiavàothịtrườngmàchỉmuốnđinghỉvàthưgiãnmàthôi.Tôihoàntoàncóthểtừbỏviệcgiaodịchmộtthờigiantrừkhithịtrườngtrởnênkhánóng.Tôinhớrằngkhiđóđanglàthờiđiểmthịtrườngtănggiá.Triểnvọngkinhdoanhtươngđốithuậnlợivàtuythịtrườngđangcódấuhiệuchậmlạinhưngtốcđộrấtổnđịnhvàtấtcảcácyếutốkhácđềuhướngtớiviệctănggiá.

MộtbuổisángsaukhiănvàđọcxongcáctờbáorabuổisángcủaNewYork,chúngtôibắtđầuđidạolênphốBroadwalk.Đólàchínhlàcôngviệcthúvịnhấttrongngàycủachúngtôi.

Lúcđólàvàobuổisángmuộn,chúngtôiđidạomộtcáchchậmchạpnhằmgiếtthờigianvàhítthởluồngkhôngkhímặnmàcủabiển.AnhemnhàHardingcómộtvănphòngchinhánhtạiBroadwalkvàchúngtôithườngghéquađómỗibuổisángxemhọmởcửa.Đóchỉlàmộtthóiquenvìtôikhôngcóýđịnhlàmgìởđó.

Chúngtôinhậnthấythịtrườngđangrấtmạnhmẽvànăngđộng.Bạntôi,vớitâmlýđợigiátăngđãmuavàomộtlượngtươngđốilớnvớigiáthấphơnmộtvàiđiểm.Anhtabắtđầunóirằngcầnkhônngoangiữlạisốcổphiếuchờchogiátănglêncaohơn.Tôikhôngmấychúýtớianhtavàcũngkhôngbuồnđồngývớianhta.Tôiđangmảixembảngyếtgiá,chúýtớinhữngthayđổi-phầnlớngiáđềutănglên–chotớikhitôibắtgặpcổphiếuUnionPacific.Tôicócảmgiácrằngtôinênbánchúngđi.Tôikhôngthểnóiđượcgìhơnnữa.Tôichỉcócảmgiáccầnbánramàthôi.Tôitựhỏibảnthânmìnhtạisaolạicócảmgiácnhưvậy,vàtôikhôngtìmralýdotạisaotôilạicóýđịnhmuốnbánkhốngcổphiếucủaUnionPacific.

Tôiđứngxemchămchúmãgiácuốicùngtrênbảngtinchođếnkhitôikhôngthểnhìnđượcbấtkìconsốhaybảngtinhaybấtkìthứgìnữa.TấtcảnhữnggìtôinghĩtớilúcđólàtôimuốnbánracổphiếucủaUnionPacificvàtôikhôngthểhiểutạisaomìnhlạimuốnlàmnhưvậynữa.

Cólẽtrôngtôikhákỳquặcvìngườibạnđangđứngbêncạnhtôibỗngthúcvàotaytôivàhỏi:“Cóchuyệngìthế?”

“Tôichẳngbiếtnữa.”Tôitrảlời.

“Cómuốnđingủkhông?”anhtanói.

“Khôngcầnđâu,”tôitrảlời.“Tôikhôngmuốnđingủ.Việctôicầnlàmbâygiờlàbánngayloạicổphiếuđóđi.”Tôivẫnthườngkiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnkhálớnkhitintheolinhcảmcủamình.

Tôitiếnlạichiếcbànnơingườitađểsẵnmộtsốtờlệnhtrắng.Anhbạncủatôicũngđitheo.TôiviếtlệnhbánramộtngàncổphiếucủaUnionPacificvàđưachongườiquảnlý.Ôngtamỉmcườikhinhìnthấytôiviếtlệnhbánvàsauđónhậnlấytờlệnh.Nhưngkhinhìnvàotờlệnhôngtakhôngcườinữavàbắtđầunhìnvàomắttôi.

“Ngàiđãviếtđúngchưa?”ôngtahỏitôi.Tuynhiêntôichỉnhìnthoángquaôngtavàđưalệnhchongườinhânviêntrực.

“Ôngđanglàmgìvậy?”anhbạntôihỏi.

“Tôibáncổphiếu!”tôinóivớianhta.”Báncổphiếunàocơ?”anhtahétlênvớitôi.Nếuanhtađangđầucơgiálênthìtạisaotôilạiđầucơgiáhạ?Chắcphảicóvấnđềgìởđây.

“MộtngàncổphiếuUnionPacific,”tôinói.

“Tạisao?”anhtahỏitôivớivẻrấtngạcnhiên.

Tôilắcđầutỏýtôicũngkhônghiểutạisaonữa.Tuynhiên,cólẽanhtanghĩrằngtôiphảinhậnđượcmộtnguồntinnộibộnàođó,vìsauđóanhtanắmtaytôivàkéotôirakhỏikhuhộitrườngnhằmtránhkhỏitaimắtcủacáckháchhàngvànhữngkẻtòmòkhác.

“Ôngnghethấygìvậy?”anhtahỏitôi.

Anhtacóvẻrấtháohức.UnionPacificlàmộttrongnhữngcổphiếuconcưngcủaanhtavàanhtacũngđangđầucơgiálênchocổphiếunàydokhoảndoanhthucũngnhưnhữngtriểnvọngrấttốtcủanó.Tuynhiênanhtavẫnsẵnsàngchuyểnsàngđầutưgiáhạcholoạicổphiếunày.

“Khôngcógìcả!”tôinói.

“Khôngư?”anhtakhônggiấuđượcvẻnghingờcủamình.

“Tôichẳngnghethấygìcả.”

“Thếtạisaoônglạibánra?”

“Tôichẳngbiếtnữa,”tôinóivớianhtamộtcáchthànhthật.

“ỒđừngnhưthếchứLarry,”anhtanói.

Anhtabiếtrăngtôicóthóiquenluônbiếtđượclýdotạisaomìnhlạigiaodịchnhưvậy.TôivừabánramộtngàncổphiếucủaUnionPacificvàchắcchắntôiphảicómộtlýdohợplýkhibánramộtlượngcổphiếulớnnhưvậykhithịtrườngđangtănggiá.

“Tôikhôngbiết,”tôilặplạimộtlầnnữa.“Tôichỉcócảmgiáclàsắpcóchuyệngìđóxảyra.”

“Điềugìsẽxảyra?”

“Tôikhôngbiếtnữa.Tôikhôngthểđưarađượclýdonàocả.Tôichỉbiếtrằngmìnhphảibánrasốcổphiếuđó.Vàtôisẽbánratiếpmộtngàncổphiếunữa.”

Tôiđitrởvàovănphòngvàđặtlệnhbántiếpmộtngàncổphiếunữa.Nếutôiđãđúngkhibánramộtngàncổphiếuđầutiênthìtôicũngnênbánrathêmmộtchútnữa.

“Điềugìcóthểxảyrachứ?”anhbạncủatôivẫntiếptụcgặnghỏi,anhtavẫnkhôngthểquếtđịnhlàmtheotôi.NếutôinóivớianhtarằngtôiđãngheđượcthôngtinUnionPacificsẽxuốnggiáthìanhtasẵnsàngbánramàkhôngcầnhỏitôiđãnghethôngtinđótừđâuhaynguyênnhântạisao.“Điềugìcóthểxảyrachứ?”anhtahỏitôimộtlầnnữa.

“Hàngtriệuthứcóthểxảyra.Nhưngtôikhôngthểhứađảmbảovớianhbấtcứđiềugìcả.Tôikhôngthểđưarabấtcứlýdonàocũngnhưkhôngthểdựđoántrướcchoanhđược,”tôinóivớianhta.

“Vậyanhbịđiênmấtrồi,”anhtanói.“Anhđiênthậtrồikhibánratừngđócổphiếumàkhôngcólýdohaynguyênnhângìcả.Anhcóchắclàanhkhôngbiếttạisaomìnhlạilàmnhưvậykhông?”

“Tôikhôngbiếttạisaomìnhlạimuốnbánrasốcổphiếuđó.Tôichỉbiếtrằngmìnhmuốnlàmnhưvậymàthôi,”tôinói.“Tôimuốnlàmnhưvậy,chỉthếthôi.”Linhcảmthôithúctôibánrathêmmộtngàncổphiếunữa.

Thếlàquáđủđốivớianhbạncủatôi.Anhtanắmlấytaytôivànói:“Lạiđây!Chúngtaphảiđirakhỏiđâytrướckhianhtabánratoànbộsốcổphiếuvốncủamình.”

Tôiđãbánđủsốcổphiếutheolinhcảmcủamìnhdođótôiđitheoanhtarangoàitrướckhinhậnlạibảnbáocáovềhaingàncổphiếutôibánởđợtsau.Tôiđãbánramộtlượngcổphiếurấtlớn,chodùlàvớilýdogìđichăngnữathìđócũnglàmộtviệcrấtkỳlạ,đặcbiệtlàkhitoànbộthịtrườngđangrấtmạnhmẽvànăngđộng,vàkhôngcólýdogìđểnghĩtớimộtthịtrườnggiảmgiácả.Tuynhiên,tôinhớrằngnhữnglầntrướckhitôikhônghànhđộngtheonhữnglinhcảmcủamìnhthìsauđótôiluôncólýdođểphảihốitiếc.

Tôicũngđãkểvớibạnbèmộtsốcâuchuyệnnhưvậy,vàmộtsốngườibạnnóivớitôirằngđókhôngphảilàlinhcảmmàđiềuđóthuộcvềtiềmthức,tứclàtrínãovẫnlàmviệcmộtcáchvôthức.Đólàmộttrạngtháitâmlýkhiếnnhữngngườinghệsĩđôikhilàmnhữngviệcmàsauđóhọkhôngthểhiểuđượctạisaomìnhlạilàmnhưvậy.Đốivớitôicólẽđólàhệquảcủanhữngyếutốriêngrẽnhỏlẻđượctíchtụdầndần.CóthểviệcđầucơtănggiákhôngmấysángsuốtcủaanhbạntôiđãkhiếntôicócảmgiácngượclạivàtôichọnUnionPacificvìnókhôngđượcchàomờinhiềulắm.Tôikhôngthểnóiđượcnguyênnhânhayđộnglựccủanhữnglinhcảmnhưvậy.TôichỉbiếtrằngkhitôiđirakhỏivănphòngchinhánhAtlanticCitycủaHardingBrothersthìtôiđãbánrabangàncổphiếuUnionPacifictrongkhithịtrườngđangtănggiávàtôikhôngcógìphảilolắngcả.

Tôimuốnbiếtmứcgiáhọđãbánhaingàncổphiếuđợtsaucủatôinênsaubữatrưachúngtôiđilênvănphòng.TôicảmthấyhàilòngkhithịtrườngchungđangnăngđộngvàgiácủaUnionPacificđãtănglên.

“Tôithấyanhhếttấtcảrồi,”anhbạntôinói.Cóthểthấyrấtrõsựvuimừngcủaanhtavìđãkhôngbánramộtcổphiếunào.

Ngàyhômsauthịtrườngtiếptụctănggiávàtôichỉcònbắtgặpnhữnglờinhậnxétchúcmừngcủaanhbạncủatôi.NhưngtôivẫncảmthấychắcchắnmìnhđãlàmđúngkhibánrasốcổphiếucủaUnionPacific,đồngthờitôikhôngbaogiờcảmthấythiếukiênnhẫnkhibiếtrằngminhđúng.Điềuđócỏnghĩalàgì?ChiềuhômđócổphiếucủaUnionPacificbắtđầungừngtănggiávàđếncuốingàyhômđónóbắtđầugiảmgiá.Nónhanhchónggiảmxuốngthấphơnmộtđiểmsovớimứcgiátrungbìnhtôiđãbánra3.000cổphiếukia.Tôicảmthấyrấtphấnkhíchkhibiếtmìnhđãđúng,vàcũngdocảmgiácđótôimuốnbánthêmmộtlượngcổphiếunữa.Đếntrướckhiđóngcửatôibánrathêm2.000cổphiếunữa.

Nhưvậytôiđãbánra5.000cổphiếucủaUnionPacificchỉdựavàolinhcảmcủamình.ĐólàsốcổphiếulớnnhấttôicóthểbánđượctạivănphòngcủaHardingvớisốdưkýquỹtôicóởđây.Trongmộtkìnghỉ,tôibánramộtlượngcổphiếunhưvậylàkhánhiều,dođótôiquyếtđịnhkếtthúckìnghỉvàtrởvềNewYorkngaytrongđêmhômđó.Khôngthểnóitrướcviệcgìsẽxảyranêntôicốgắngluôntrongtìnhtrạngsẵnsàngnhằmcónhữngphảnứngđúnglúcnhất.

NgàyhômsautôinhậnđượctintứcvềvụđộngđấttạiSanFrancisco.Đólàmộtthiêntairấtkhủngkhiếp.Tuynhiênthịtrườngchỉgiảmgiáhaiđiểm.

Cácthếlựcđầucơtănggiánhanhchóngbắttayvàoviệc,vàcôngchúngkhôngbaogiờphảnứngmộtcáchriêngrẽvớinhữngtintứctrênthịtrường.Điềunàybạncóthểkiểmchứngbấtkìlúcnào.ChẳnghạnkhicónhữngnềnmóngvữngchắcchomộtđợttănggiáthìchodùbáochícónóirằngđólàhoạtđộnglàmgiáhaykhôngthìnhữngtintứcđócũngkhôngcóđượctácdụngnhưmongmuốnnếuthịtrườngphốWallchuyểnsàngtâmlýgiảmgiá.Điềuđóhoàntoànphụthuộcvàotâmlýchungtrongthờiđiểmđó.Trongtrườnghợpnày,phốWallkhôngđánhgiáhếttácđộngcủathảmhọađóchỉđơngiảnlànókhôngmuốnlàmnhưvậy.Trướckhiphiêngiaodịchcuốingàykếtthúc,giábắtđầutăngtrởlại.

Tôiđãbánkhống5.000cổphiếu.Linhcảmcủatôiđãhoàntoànđúngtuynhiêntàikhoảncủatôitạingânhàngvẫnkhôngtănglên,chodùlàtrêngiấytờ.NgườibạncủatôitạiAtlanticCitykhitôibánracổphiếuUnionPacifictỏravừavuivừabuồnvềthôngtinđó.

Anhtanóivớitôi:“Đóchỉlàlinhcảmthôiôngbạnạ.Tuynhiênkhitấtcảmọingườicũngnhưtiềnbạcđangđổvềhướngđầucơtănggiáthìtạisaoanhlạiđingượclạixuhướngđóchứ.Rốtcuộcthìhọcũngchiếnthắngthôi.”

“Cầnphảicóthờigian,”tôinói.Ýtôimuốnnóiởđâylàvềgiácả.TôisẽkhôngmuabùvìtôibiếtrằngthiệthạisẽrấtlớnvàUnionPacificsẽchínhlànạnnhậnlớnnhấtcủacuộcthiêntainày.TuynhiêntôivẫncảmthấykhóchịutrướcsựmùquángcủathịtrườngphốWall.

“Cầncóthờigianvàsauđóanhcũngsẽbịvắtkiệtnhưnhữngngườiđầucơgiáhạkhácmàthôi,”anhtakhẳngđịnhvớitôinhưvậy.

“Thếanhsẽlàmgì?”tôihỏianhta.“MuavàocổphiếuUnionPacificà,khimàSoutherPacificvàhàngloạthãngkhácđangphảichấpnhậnmứcthiệthạilêntớihàngnhiềutriệuđô-laà?Họsẽlấygìđểtrảcổtứckhiđangphảichịunhữngkhoảnthiệthạilớnnhưvậy?Anhchỉcóthểhyvọngvàomộtđiềuđólàthiệthạikhôngtrầmtrọnghơnmàthôi.Nhưngđóliệucóphảilàlýdođểmuavàocổphiếucủanhữngconđườngđãbịtànphánặngnềnhưthếkhông?Anhthửtrảlờitôixem.”

Tuynhiênanhbạntôilạinóirằng:“Điềuđónghecólýđấy.Nhưngtôinóivớianhrằngthịtrườngkhôngđồngývớianhvềđiềmnày.Bảngtinkhôngbaogiờnóidốiphảikhông?”

“Khôngphảitrongtrườnghợpnàonócũngnóisựthậtđâu,”tôinói.

“Nghenày.MộtngườiđãđếnnóivớiJimFiskngaytrướcngàyThứSáuđentối[2]vềmườinguyênnhânnênbánrathayvìgiữlạisốvàngmàhọcó.AnhtacảmthấyquáphấnkhíchtrướcnhữnglờinóicủamìnhđếnnỗiôngtanóivớiFiskrằngsẽquyếtđịnhbánramộtvàitriệuđô-lavàng.VàJimFiskchỉnhìnanhtavànói,“Điđi,bánrađi!Bánkhốngnhévàsauđónhớmờitôitớilễtangcủaanhnhé.”

“Đượcthôi,”tôinói;“vànếungườiđóđãbánrasốvàngđóthìthửhìnhdungcuộcsátphạtmàanhtasẽtạora!BảnthânanhcũngnênbánramộtsốcổphiếuUnionPacificđi.”

“Không!Tôikhôngphảilàngườithíchlàmgiàubằngcáchchèothuyềnngượcgióđâu.”

Ngàyhômsaukhixuấthiệnnhữngbảnbáocáochitiếthơn,thịtrườngbắtđầugiảmgiá,tuynhiênđếnthờiđiểmđónóvẫnchưagiảmmạnhnhưdựkiến.Biếtrằngkhôngcógìtrêntráiđấtnàycóthểgiúptránhkhỏimộtsựsụpđổcủacổphiếuđó.Tôiquyếtđịnhgấpđôisốlượngbánravàbánthêm5.000cổphiếunữa.Tấtnhiênđếnlúcđónhiềungườicũngđãnhậnratìnhhìnhthựcsựvàcácnhàmôigiớicủatôicũngđãsẵnsànggiaodịchhơn.Đókhôngphảilàhànhđộngbồngbộtcủatôihaycủahọhoặccáchtôiđánhgiáthịtrường.Vàongàyhômsau,thịtrườngbắtđầuđiđúngtheodựđịnh.Sẽcókẻphảitrảgiá.Tấtnhiêntôicốgắngtậndụngsựmaymắncủamìnhbằngviệcgấpđôisốcổphiếubánralêntới10.000cổphiếuvàđólàviệcduynhấttôicóthểlàmvàolúcđó.

Tôikhôngnghĩgìkhácngoàiviệcchorằngtôiđãđúng–chắcchắn100%–vàđóquảlàmộtcơhộitrờicho.Chỉcònvấnđềlàtôicóthểnắmbắtđượcnóhaykhôngmàthôi.Tôicốgắngbánrathêmnữa.Liệulúcđótôicónghĩtớiviệcbánkhốngmộtlượnglớncổphiếunhưvậythìchỉcầnmộtđợtphụchồigiácũngcóthểquétsạchtoànbộsốlợinhuậntrêngiấytờcủatôivàthậmchílàcảnguồnvốnkinhdoanhcủatôi?Tôikhôngnhớlàtôicónghĩnhiềutớiviệcđóhaykhôngnữa.Tuynhiêntôikhôngcảmthấybịáplựcnhiềulắm.Tôikhôngđánhbạcmộtcáchmạohiểm.Tôiđanggiaodịchmộtcáchrấtcẩnthận.Ngườitachẳngthểlàmgìđượcđểquayngượclạitrậnđộngđấtđónữa.Họcũngchẳngthểnàoxâydựngvàkhôiphụclạitấtcảcơsởhạtầngngaylậptứcmộtcáchhoàntoànmiễnphícóphảikhông?Dùdồntấtcảtiềntrênthếgiớivàođóthìcũngchẳngthểkhắcphụchậuquảtrongvòngvàigiờđồnghồ,cóphảikhông?

Tôikhôngđánhcượcmộtcáchmùquáng.Tôikhôngphảilàmộtkẻđiênkhùngđầutưgiáhạ.TôikhôngngủquênvớinhữngthànhcônghaychorằngdothànhphốSanFranciscobịxóakhỏibảnđồmàcảđấtnướcnàysẽtrởthànhmộtđốngphếliệu.Thựcsựtôikhôngnghĩnhưvậy.Tôikhôngtrôngmongvàomộtcuộcđổvỡ.Ngàyhômsaunữatôibắtđầuthuvềnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.Tôikiếmđược250.000đô-la.Đólàchiếnthắnglớnnhấtcủatôitínhđếnthờiđiểmđó.Vàkhoảnlợinhuậnđókiếmđượcchỉtrongthờigianmộtvàingày.PhốWallkhôngmấychúýtớitrậnđộngđấtđótrongmộthayhaingàyđầu.Họchorằngđólàdonhữngbảnbáocáođầutiênchothấytìnhhìnhkhôngmấynghiêmtrọng,nhưngtôinghĩrằngđólàdomấtquánhiềuthờigianđểthayđổiquanđiểmcủacôngchúngđốivớicácthịtrườngchứngkhoán.Ngaycảnhữngnhàgiaodịchchuyênnghiệp,phầnlớncũngtỏrachậmchạpvàthiểncận.

Tôikhôngthểđưaralờigiảithíchnàoởđây,chodùlàvềmặtkhoahọchayvìnhữnglýdoấutrĩnàođó.Tôichỉcóthểkểchocácbạnviệctôiđãlàm,tạisaotôilàmviệcđócùngnhữngkếtquảcủanó.Tôikhôngquantâmnhiềutớisựbíẩncủanhữnglinhcảmcủamìnhmànghĩnhiềuhơntớiviệcnhờcónómàtôiđãkiếmđược triệuđô-la.Điềuđócónghĩalàtôicóthểgiaodịchmộtkhoảncổphiếulớnnhấttừtrướcđếnnaycủamình,nếucócơhội.

MùahènămđótôiđiSaratogaSprings.Tuyđólàmộtkìnghỉnhưngtôivẫnluôntheodõisátsaocácbiếnđộngcủathịtrường.Trướchếtlàdotôikhôngcảmthấyquámệtvìvậytôivẫnnghĩtớinó.Vàsauđólàtấtcảnhữngngườitôibiếtởđóđềuthíchthúđốivớichủđềnày.Dođóchúngtôinóichuyệnmộtcáchrấttựnhiên.Tôinhậnthấycómộtsựkhácbiệttolớngiữaviệcnóivàgiaodịchthựcsự.Mộtsốngườiởđâycóthểkhiếnbạnnghĩtớimộtnhânviêntrơtrẽnđangnóichuyệnvớiôngchủhaygắtgỏngcủahọnhưnóichuyệnvớimộtkẻđêtiệnnàođó.

HardingBrotherscómộtvănphòngchinhánhtạiSaratoga.Ởđóhọcũngcórấtnhiềukháchhàng,tuynhiên,theotôilýdothậtsựởđâylàvìgiátrịquảngcáo.Mởmộtvănphòngchinhánhtạimộtkhunghỉdưỡngnhưvậysẽlàmộtcôngcụquảngcáorấthữuíchtớitầnglớpthượnglưu.Tôitừngghéquavàngồiởđâymộtvàilầngiữanhữngđámđôngnày.NgườiquảnlýởđâylàmộtgãkhádễchịutừvănphòngNewYorktới,đólàngườisẵnsànggiúpđỡmọingườikhicóthể.Đâylàmộtthiênđườngchocácloạitinđồn-từđuangựachotớithịtrườngchứngkhoánvàcảnhữngnguồntincủanhữngngườibồibàn.HọbiếtrằngtôikhôngcóýđịnhtìmkiếmnhữngtinđồnnhưvậynênviênquảnlýcũngkhôngtớithìthầmchotôinhữngnguồntinnộibộmàanhtavừanhậnđượctừvănphòngtạiNewYork.Anhtachỉ

chuyểnchotôinhữngbứcđiệnđạiloạinóirằng“đâylànhữnggìngườitagửiđi,”haytươngtựnhưthế.

Tôivẫntheodõithịtrường.Vớitôi,việcđọcbảngtinvànhữngkýhiệutrênđólàmộtquátrìnhliềnmạch.“Ngườibạntốt”củatôi,UnionPacific,cóvẻnhưđangtănggiá.Giávẫnđangởmứccaonhưngcódấuhiệuđangcósựtíchluỹloạicổphiếunày.Tôitheodõicổphiếunàytronghaingàyliềnnhưngkhôngthamgiagiaodịch.Càngquansáttôicàngcảmthấychắcchắnrằngcóaiđóđangmuacânbằngcổphiếunày.Đóchắchẳnkhôngphảilàmộttaycờbạcdèdặt,mộtngườikhôngchỉcótàikhoảnkhakhátạingânhàngmàđồngthờicũnggiaodịchrấtlànhnghề.Tôichorằngđólàmộtđợtthumuatíchluỹrấtkhônngoan.

Ngaykhitôicảmthấychắcchắnvềvấnđềnày,tôibắtđầumuavàovớimứckhoảng160điểm.Giácổphiếuvẫnrấtổnđịnhdođótôitiếptụcmuavào,mộtlần500cổphiếu.Tôicàngmuanhiềuthìcổphiếuđócàngmạnhhơn,điềuđólàmtôicảmthấyrấtthíchthú.Tôikhôngthểhiểutạisaocổphiếuđókhôngtănggiánhanhhơnnữa,ítnhấtlàtừnhữnggìtôiđọcđượctrênbảngtin.

BỗngnhiênngườiquảnlýtìmtớitôivànóirằnganhtavừanhậnđượcmộttinnhắntừvănphòngtạiNewYork-tấtnhiênhọcómộtđườngdâyđiệntrựctiếpriêng-hỏirằngtôicómặttạivănphòngkhông,vàkhinhậnđượcmộtcâutrảlờilàcó,mộtbứcđiệnkhácđượcđưatới:“Giữôngtaởđó.NóivớiôngtarằngngàiHardingmuốnnóichuyệnvớiôngta.”

Tôinóirằngtôisẽđợi,vàtôimuathêm500cổphiếucủaUnionPacific.TôikhôngthểnghĩraHardingcóchuyệngìmuốnnóivớitôi.Tôikhôngnghĩrằngđólàvấnđềvềcôngviệckinhdoanh.Sốdưkýquỹcủatôilớnhơnmứccầnthiếtchosốcổphiếutôimuavào.MộtlátsaungườiquảnlýtớinóivớitôirằngngàiHardingmuốnnóichuyệnvớitôithôngquamộtcuộcđiệnthoạiđườngdài.

“ChàoEd,”tôinói.

Tuynhiênanhtanói,“Cóvấnđềquáiquỉgìvớianhvậy?Anhcóbịđiênkhôngvậy?”

“Cóphảianhkhôngđó?”tôinói.

“Anhđanglàmgìvậy?”anhtahỏi.

“Anhmuốnnóigì?”

“Việcanhmuacáicổphiếuđó.”

“Tạisao,sốdưkýquỹcủatôicóvấnđềgìà?”

“Đâykhôngphảilàvấnđềsốdưkýquỹ,đólàvấnđềcủamộttênkhờngungốc.”

“Tôikhônghiểuanhmuốnnóigì.”

“TạisaoanhlạimuavàocổphiếucủaUnionPacific?”

“Tạigiáđangtăng.”

“Tănggiáquáiquỉgì!Chẳnglẽanhkhôngthấylàgiớilãnhđạonộibộđangtìmcáchđẩysốcổphiếuđóchoanhsao.Anhchínhlàmộtđònbẩyđểhọtănggiá.Anhsẽtrởthànhtròcườitrongvụgiaodịchcổphiếunày.Đừngđểchúnglừabịpanhnhưvậychứ.”

“Khôngcóailừabịptôicả,”tôinóivớianhta.“Tôicònchưanóivớiaivềchuyệnđó.”

Tuynhiênanhtatrảlờitôirằng:“Anhkhôngthểmongchờvàomộtphépmàusẽlạigiúpanhthắnglợiđốivớicổphiếuđómộtlầnnữa.Cốgắngrútrakhianhcòncóthểlàmđược.”anhtanói.“Quảlàmộttộiáckhimuavàocổphiếuđótrongthờiđiểmnày–khimànhữngkẻđầucơđangtốngvôkhốicổphiếurathịtrường.”

“Bảngtinchothấyhọđangmuavào,”tôivẫnnàinỉ.

“Larry,tôicảmthấyđautimkhithấylệnhđặtmuacủaanhđượcchuyểntới.VìtìnhyêuđốivớiMike,đừngtrởnênkhờkhạonhưvậy.Rútrađi,ngaylậptức.Bâygiờanhbánrasốcổphiếuđóvẫnkịpđó.Tôiđãlàmhếtsứccủamìnhrồi.Tạmbiệt!”Vàanhdậpmáy.

EdHardinglàmộttayrấtthôngminh,luônđầyđủthôngtinvàlàmộtngườibạnthựcsự,khôngvụlợivàrấttốtbụng.Ngoàira,tôibiếtrằnganhtacóthểbiếtđượcrấtnhiềutinnộibộ.CòncơsởcủavụgiaodịchlầnnàycủatôikhimuavàocổphiếucủaUnionPacific,chỉlàsựmáchbảocủanhiềunămnghiêncứunhữngđộngtháicủacổphiếuvàmộtcảmgiácvềnhữngbiểuhiệnmàkinhnghiệmcủatôiđãchothấyluônđikèmvớimộtđợttănggiáổn

định.Tôikhônghiểuđiềugìđãxảyravớimình.Tuynhiên,cólẽtôiđãchorằngsốcổphiếuđóđượcmuavàođơngiảnchỉlàdomộtthủthuậtlàmgiákhônngoancủagiớinộibộnhằmkhiếnbảngtinđưaranhữngsốliệukhôngđúngsựthật.CólẽtôibịấntượngbởiviễncảnhtồitệmàEdHardingđãvẽratrướcmắttôikhianhtachorằngtôiđãphạmmộtsailầmkhủngkhiếp.Khôngcógìphảiđặtcâuhỏivềkhảnăngcũngnhưđộngcơcủaanhta.Tôikhôngthểnóirõràng,nhưngcuốicùngtôiđãnghetheolờikhuyêncủaanhta.

TôibánratoànbộsốcổphiếuUnionPacificcủamình.Tấtnhiên,nếuviệcmuavàosốcổphiếuđólàmộtsailầmthìviệcbánralạicàngsailầmhơnnữa.Saukhiquyếtđịnhtừbỏ,tôibánkhống4.000cổphiếuvớimứcgiákhoảng162điểm.

NgàyhômsaubangiámđốccủaUnionPacificcôngbốmứccổtức10%chocổphiếucủacôngty.BanđầukhôngaitạiphốWallcóthểtinvàođiềuđó.Câuchuyệngiốngnhưmộtcuộclũngđoạnthịtrườngcủanhữngconbạcliềulĩnh.Tấtcảcácbáođềuhướngvềphíanhữngthànhviêncủabangiámđốc.TuynhiênkhinhữngtaylãoluyệncủaphốWallcònđangphânvânthìthịtrườngđãbắtđầunónglên.SốcổphiếucủaUnionPacificđượcgiaodịchvớimứcgiávàsốlượngkỷlục.Mộtsốnhàgiaodịchđãkiếmđượccảmộtgiatàichỉtrongvàigiờđồnghồ.Tôinhớrằngsauđócónghecâuchuyệnvềmộtchuyênviêngiaodịchđãđúttúi350.000đô-lanhờvàomột“lỗi”trongquátrìnhgiaodịch.Ngaytuầnsauanhtabánchỗcủamìnhvàthángsauđóanhtađãtrởthànhmộtôngchủđồnđiềnphonglưu.

Tấtnhiên,ngaykhinghethôngtinvềmứccổtức10%chưatừngcótừtrướcđếnnaytôiđãnhậnramìnhđãphảitrảgiánhưthếnàokhithayvàotintưởngkinhnghiệmcủabảnthântôilạinghetheomộtnguồntinnộibộ.Tôiđãbỏniềmtincủamìnhsangmộtbênđểnhườngchỗchonhữngnghingờcủamộtngườibạnchỉđơngiảnvìanhtahoàntoànkhôngvụlợivàdođóanhtabiếtmìnhđanglàmgì.

NgaykhithấygiácổphiếuUnionPacificđạtmứctăngkỷlục,tôiđãtựnhủvớibảnthânmình,“Mìnhchẳngcòncổphiếunàođểbánnữarồi.”

TấtcảnhữnggìtôicònlạichínhlàsốdưkýquỹtạivănphòngcủaHarding.Tôikhôngcảmthấyvuivẻhaychánnảnkhibiếtđượcthôngtinnày.RõràngrằngtôiđãđọcchínhxácnhữngthôngtintừbảngtinvàtôiđãquádạidộtkhiđểEdHardinglunglaynhữngquyếtđịnhcủamình.Lúcnàyviệcbuộctộilẫnnhaucũngkhôngcóýnghĩagìnữa.Tôiphảicốgắngtranhthủ

khoảngthờigianítỏicủamình.Hơnnữaviệcgìđãquacoithìcoinhưđãqua.Dođó,tôiđặtlệnhmuavàosốcổphiếuđãbánkhống,giálúcđóđãlà165điểmvàtôibịlỗkhoảngbađiểmtrongvụgiaodịchđó.Mộtsốcổphiếutrongđócácnhânviênmôigiớicủatôiđãphảimuavàovớigiá172hoặc174điểm.KhinhậnđượccácbáocáosauđótôibiếtrằngsựcanthiệpvớimụcđíchrấttốtđẹpcủaEdHardingđãkhiếntôiđánhmất40.000đô-la.Đólàmộtcáigiákhárẻchoviệctôikhôngđủdũngcảmđểkiênđịnhvớiniềmtincủamình.Tôichorằngđâylàmộtbàihọckhôngmấyđắtgiá.

Tôikhônglolắngbởivìbảngtinchothấygiávẫncòntiếptụctănglêntrongthờigiantới.Đólàmộtđộngtháibấtthườngvừachưahềcótiềnlệđốivớihànhđộngnàycủabangiámđốc.Nhưnglầnnày,tôiđãlàmđúngnhữngviệcnênlàm.Ngaykhiđặtlệnhmuabù4.000cổphiếuđãbánkhống,tôiquyếtđịnhkiếmlạilợinhuậntừnhữngbiểuhiệncủabảngtin.Tôimuavào4.000cổphiếuvàgiữlạichotớisánghômsau.Khibánratôikhôngchỉkiếmđủbùlỗkhoản40.000đô-lađãmấtđồngthờicònkiếmthêmđược15.000đô-la.NếuEdHardingkhôngcốgắngtiếtkiệmtiềngiùmtôithìtôiđãtạonênmộtcuộcsátphạtthậtsự.Tuynhiênanhtacũnggiúpíchchotôirấtnhiềuvìvớibàihọclầnnày,tôitinrằngmìnhđãhoàntấtkhoáhọclàmmộtnhàgiaodịchchứngkhoáncủamình.

Đókhôngchỉlàbàihọcvềviệckhôngnênnghetheonhữngnguồntinnộibộvàđitheoniềmtincủabảnthân.Nócòntăngthêmlòngtựtincủatôivàrũbỏhoàntoànphươngphápgiaodịchtrướckia.BàihọctạiSaratogalàlầncuốicùngtôihànhđộngtheophươngthứchúhoạ,đượcchănghaychớ.Kểtừđó,tôibắtđầusuynghĩtớinhữngđiềukiệncơbảncủathịtrườngthayvìnhữngcổphiếuriêngrẽ.Tôiđãtiếnthêmmộtnấctrênconđườngtrởthànhmộtnhàđầucơchứngkhoán,vàđólàmộtbướcđikhônghềdễdàng.

Phần.7

Tôikhônghềengạikhinóivớimọingườirằngtôinghiêngtheotâmlýgiátănghaygiáhạnhưngtôikhôngthểnóingườitanênmualoạicổphiếunào.Trongmộtthịtrườnggiáhạtấtcảgiácổphiếuđềugiảmxuốngvàngượclại.Tấtnhiên,tôikhôngnóirằngkhithịtrườnggiáhạdochiếntranhgâyrathìnhữngcổphiếucủacáccôngtybuônbánvũkhíkhôngtănglên.Ởđâytôichỉmuốnnóiđốivớicácđiềukiệnchungchung.Tuynhiên,ngườitathườngkhôngmuốnbiếtrằnghiệntạilàthịtrườngtănggiáhaygiảmgiá.Họchỉmuốnbiếtcầnmuahaybánloạicổphiếunào.Họchỉmuốnthulợinhuậnmàkhôngphảibỏchútcôngsức.Họkhôngmuốnlàmviệc.Họkhôngmuốnsuynghĩvàtưduy.Thậmchíhọkhôngmuốnđếmsốtiềnmàhọđãnhặtđượctrênđườngđi.

Tuytôikhôngphảilàkiểungườilườibiếngđếnnhưvậynhưngtôivẫncảmthấynghiêncứunhữngcổphiếuriêngrẽđơngiảnhơnrấtnhiềusovớicảthịtrườngnóichungvàdođó,nghiêncứusựdaođộngcủamộtloạicổphiếuriêngrẽsẽđơngiảnhơnnhữngxuhướngchungcủathịtrường.Đólàđiềutôiphảithayđổivàtôiđãlàmđược.

Ngườitathườngkhôngthểdễdàngnắmđượcnhữngnguyêntắccơbảncủaviệcgiaodịchcổphiếu.Tôivẫnthườngnóirằngviệcmuacổphiếutạimộtthịtrườnggiátănglàphươngthứcmuacổphiếuđơngiảnnhất.Ởđâyvấnđềkhôngphảilàmuavớigiácàngthấpcàngtốthaybánravớimứcgiácaonhấtcóthể.Vấnđềlàmuavàohaybánrađúngthờiđiểm.Khiđầucơgiáhạ,tôibáncổphiếurathịtrường,mỗiđợtbánralầnsaugiáphảithấphơnlầntrước.Khimuavàothìquátrìnhngượclại.Tôiphảimuavàotheomứctănglênthayvìgiảmxuống.

Chúngtagiảsửrằngtôiđangmuavàomộtloạicổphiếunhấtđịnh,tôisẽmua2.000cổphiếuvớimức110điểm.Nếugiácổphiếuđótănglên111điểmthìtạmthờitôiđãhànhđộngđúngvìmỗiđiểmcaohơnsẽmanglạichotôinhiềulợinhuậnhơn.Dodựđoáncủatôiđúng,tôitiếptụcmuavàothêm2.000cổphiếunữa.Nếuthịtrườngvẫntiếptụctănggiá,tôisẽmuathêm2.000cổphiếulầnthứba.Giảsửgiátănglên114điểm,tôinghĩbằngđólàphùhợptrongthờiđiểmhiệntại.Lúcnàytôicầncómộtcơsởchoviệcgiaodịchcủamình.Tôiđãmuavào6.000cổphiếuvớimứcgiátrungbìnhlà111 vàbáncổphiếuvớigiá114.Tôisẽngừngmuavào.Sauđótôichờđợi.Tôithấyrằngtrongmộtsốgiaiđoạncủađợttănggiáđôikhicónhữngsựphảnứngtừthịtrường.Tôimuốnquansátbiểuhiệncủathịtrườngsau

mỗiđợtphảnứngnhưvậy.Cóthểphảnứngđódiễnrakhitôimuavàolốthứba.Giảsựgiágiảmxuống112 vàsauđóphụchồitrởlại.Khigiátănglêntới113 tôiđặtlệnhmuathêm4.000cổphiếutrênthịtrường.Nếutôimuasốcổphiếuđóvớigiá113 tôibiếtrằngcóvấnđềgìđókhôngổnvàtôisẽcầnmộtphépthửđốivớithịtrường.Tôibánra1.000cổphiếuđểxemthịtrườngsẽcóphảnứngnhưthếnào.Tuynhiêngiảsửlệnhmua4.000cổphiếucủatôikhimứcgiálà113 đượcđápứngnhưsau,114chohaingàncổphiếuđầutiên,114 chonămtrămcổphiếutiếptheovà115 chosốcổphiếucònlại.Khiđócóthểthấylàtôiđãđúng.Đóchínhlàcáchchứngminhliệutôicómuavàođúngsốcổphiếuvàđúngthờiđiểmhaykhông-tấtnhiênvớiđiềukiệngiảsửrằngtôiđãkiểmtracácyếutốcủathịtrườngchungvàhiệnthờiđiểmđóthịtrườngđangtănggiá.Tôikhôngbaogiờmuốnmuavàocổphiếuvớigiáquárẻhayquádễdàng.

TôinhớtừngnghecâuchuyệnvềDeaconS.V.WhitekhiôngtacònlàmộttrongnhữngnhàđầucơchứngkhoánhàngđầutạiphốWall.Đólàmộtônggiàdễmến,canđảmvà,nhưngườitanói,rấtlãoluyện.Theonhữnggìtôiđãđượcnghethìtrongthờikỳđỉnhcaocủamình,ôngtacũngđãcónhữngthànhcôngrấtrựcrỡ.

Tronggiaiđoạnđó,SugarcònlàmộttrongnhữngnhàcungcấppháohoalớnnhấttrênthịtrườngvàH.O.Havemeyer,chủtịchcủacôngtycònđangtrongthờihoàngkimquyềnlực.ThôngquanhữngcâuchuyệnvớinhữngngườicaotuổitôiđượcbiếtrằngH.O.vànhữngngườiủnghộôngtacóđủtiềmlựctàichínhcũngnhưtàinăngcầnthiếtđểthànhcôngtrongbấtcứthươngvụnàocủacổphiếucủachínhhọ.NgườitanóivớitôirằngHavemeyerđãloạibỏsốlượngnhữngnhàđầucơnhỏđốivớicổphiếucủaôngtanhiềuhơnbấtkìậitronggiớilãnhđạonộibộ.Dođó,cácnhàgiaodịchtrênsànthườngtìmcáchpháhoạinhữngkếhoạchcủagiớinộibộhơnlàhỗtrợnó.

Mộtngàykia,mộtngườiquencủaDeaconWhitechạyvàovănphòngcủaôngtavànói,“Deacon,ôngtừngnóivớitôirằngnếutôicóbấtkìthôngtinhữuíchnàovàcóthểcungcấpchoôngngaylậptứcđểsửdụngthìôngsẽchotôivàitrămcổphiếu.”Anhtadừngmộtchútđểlấyhơivàchờđợisựkhẳngđịnhcủaôngta.

Deaconnhìnanhtamộtcáchđămchiêunhưthườnglệvànói,“tôikhôngbiếtmìnhcótừngnóivớianhchínhxácnhưvậykhôngnhưngtôivẫnsẵnsàngtrảchothôngtinmàtôicóthểsửdụngđược.”

“Ồ,vậythìtôicóthôngtinchoôngđây.”

“Thếthìtốt,”Deaconnóivớimộtgiọngquáđỗinhẹnhàngkhiếnngườimangthôngtintớihoàntoànxúcđộng,anhtanói,“VângthưangàiDeacon.”VàsauđótiếngầnlạiDeaconđểkhôngaicóthểnghethấyôngtanóivàbắtđầuthìthầm,“H.O.HavemeyerđangmuavàocổphiếucủaSugar.”

“Thậtkhông?”Deaconhỏilạivớivẻkháđiềmtĩnh.

Điềuđókhiếnngườicungcấptinnộibộkhángạcnhiênvàanhtanóimộtcáchquảquyết:“Chắcchắn,thưangài.Muatấtcảsốcổphiếumàôngtacóthểkiếmđược.”

“Anhbạnà,anhcóchắcchắnkhông?”Deaconhỏilạimộtlầnnữa.

“Deacon,đólàsựthật100%.Đámlãnhđạonộibộđangnỗlựcthumuatấtcảsốcổphiếumàhọcóthểtiếpcậnđược.Họcóvấnđềgìđóvềthuếquanvàsắptớicólẽsẽcómộtcuộcsátphạtlớntrênthịtrường.Họsẽloạibỏsốcổphiếuưuđãi.Vàđiềuđócónghĩalàchắcchắnsẽcómộtkhoảnlợinhuậnkhôngdưới30điểmsovớimứckhởiđiểm.”

“Anhcóthựcsựnghĩnhưvậykhông?”Ônggiàbắtđầuquaylạinhìnlạingườiđànôngkiavớichiếckínhgọngbạcmàôngtavừađeovàođểxemthôngtintrênbăngđiệntử.

“Tôicónghĩthếkhôngà?Không,tôikhôngnghĩnhưvậymàlàtôibiếtchắcsẽnhưvậy.Mộtcáchchắcchắn!Tạisaoư,khiH.O.HavemeyervànhữngngườibạncủaôngtamuavàosốcổphiếuSugarnhưhiệnnaythìhọchắcchắnkhôngthểthỏamãnvớimứclợinhuậndưới40điểm.Tôisẽkhôngcảmthấyngạcnhiênkhithịtrườngbỗngnhiênquaylưnglạivàđẩygiálêncaotrướckhihọcóthểmuađủsốcổphiếumongmuốn.Bâygiờkhôngcònnhiềucổphiếuloạinàytrôinổitạicáccôngtymôigiớinhưcáchđâymộtthángnữa.”

“ÔngtađangmuavàocổphiếuSugar?”Deaconnhắclạimộtcáchlơđãng.

“Muavàoư,phảinóilàôngtađangvơvéttoànbộsốcổphiếutrênthịtrườngvàcốgắngkhôngtựmìnhđẩygiálên.”

“Vậythì?”Deaconnóiđếnđóvàdừnglại.

Nhưngchừngđócũngđủchongườicungcấptin,vàanhtanói,“Vângthưangài,tôicoiđólàmộtthôngtinrấthữuíchđấychứ.Mọiviệcđãrấtrõràngrồi.”

“Chắckhông?”

“Chắcchắn,vànóđánggiácảmộtgiatàiđấy.Ngàicóđịnhsửdụngthôngtinnàykhông?”

“Cóchứ,tôisẽsửdụngnóchứ.”

“Baogiờvậy?”anhhỏimộtcáchnghingờ.

“Ngaybâygiờ,”vàDeacongọilớn:“Frank”.Đólàtaymôigiớicừkhôinhấtcủaôngta,anhbướcvàophòngngaysauđó.

“Vâng,thưangài,”Franknói.

“Tôimuốnanhđingaytớisàngiaodịchvàbánngaylậptức10.000cổphiếucủaSugar.”

“Bán?”ngườicungcấptinhétlên.TiếngkêucủaanhnghequáthảngthốtđếnnỗiFrankđãdợmbướcchânđicũngphảinánlạiđôichút.

“Đúngrồi,cóvấnđềgìkhông?”Deacontrảlờimộtcáchnhẹnhàng.

“NhưngtôinóivớingàirằngH.O.Havemeyerđangmuavàoloạicổphiếuđó!”

“Tôibiếtnhưvậymà,anhbạn,”Deaconvẫngiữgiọngđiềmtĩnh;ôngtaquayquangườinhânviênmôigiới:“Nhanhlên,Frank!”

Ngườinhânviênmôigiớilaorakhỏiphòngđểđithựchiệnmệnhlệnhđótrongkhikẻcungcấptinđangdầnđỏmặtvìtứcgiận.

Anhtanóimộtcáchkhánóngnảy:“Tôiđếnđâyvớimộttrongnhữngthôngtintốtnhấtmàtôiđãthulượmđược.Tôimangnóđếnchoôngvìtôinghĩrằngônglàmộtngườibạncủatôivàônglàmộtngườithẳngthắn.Tôihyvọngôngsẽcóhànhđộnggìđó”.

“Thìtôiđanglàmđây,”Deaconxenvàonhằmtrấnananhta.

“NhưngtôinóivớiôngrằngH.O.vàđámngườicủaôngtađangmuavào!”

“Đúngvậy.Tôicóngheanhnóinhưvậy.”

”Muavào,muavào,tôinóilàhọđangmuavào!”anhtagầnnhưgầmlên.

“Đúngrồi,họmuavào!Tôicũnghiểulàanhđịnhnóinhưvậy,“Deaconnhắclạichoanhtayêntâm.Ôngtiếnlạibảngtinđểxemthôngtinmới.

“Nhưngôngđangbánra.”

“Đúngvậy,10.000cổphiếu,”Deacongậtđầu“Bánra,tấtnhiênrồi.”

ÔngtakhôngnóinữamàbắtđầutậptrungvàobảngtinvàanhchàngcungcấptincũngtiếnlạixemDeaconđãnhìnthấygì,anhtabiếtrằngđâylàmộtônggiàlãoluyệnvàkháxảoquyệt.TrongkhianhtanhìnquavaicủaDeaconthìmộtthưkýmangtớimộtbứcđiện,rõràngđólàbáocáocủaFrank.Deaconchỉnhìnquatấmđiệnvìôngtađãthấyđượctrênbảngtinmệnhlệnhcủamìnhđượcthựchiệnnhưthếnào.

Ôngtanóivớiviênthưký:“Bảoanhtabánthêm10.000cổphiếunữacủaSugar.”

“Deacon,tôithềvớingàirằnghọđangmuavàoloạicổphiếuđó!”

“NgàiHavemeyernóivớianhnhưthếà?”Deaconhỏirấtnhẹnhàng.

“Tấtnhiênlàkhông!Ôngtacóbaogiờnóivớiaicáigìđâu.Ôngtachẳngbaogiờnhấcmộtngóntayđểgiúpbạnbèmìnhkiếmđượcchútlợiíchnào.Nhưnglầnnàytôibiếtđólàsựthật.”

“Đừngtrởnênquáxúcđộngnhưvậyanhbạn.”Deaconlạigiơtaylên,ôngtađangchămchútheodõibảngtin.Anhchàngcungcấpthôngtinnóimộtcáchcayđắng:

“Nếutôibiếttrướcrằngôngsẽđingượclạitấtcảnhữngmongmuốncủatôinhưthếnàycólẽtôiđãkhôngkhiếncảhaimấtthờigiannữa.Tuynhiêntôicũngkhôngmấyvuivẻnếuôngphảimuabùlạisốcổphiếuđóvớikhoảnlỗkhổnglồ.Tôirấttiếcchongài,Deaconạ.Nóithực,ngàithalỗi,tôiphảiđikiếmchỗkhácđểtựmìnhsửdụngnhữngthôngtinnày.”

“Tôivẫnđangsửdụngnóđấychứ.Tôinghĩrằngmìnhcũngcóchúthiểu

biếtvềthịtrường,cólẽkhôngnhiềunhưngàivàH.O.Havemeyer,nhưngvẫncóchútít.Nhữngviệctôiđanglàmđềulàdonhữngnămkinhnghiệmđãmáchbảotôirằngđólàcáchtốtnhấtđểsửdụngthôngtinmàanhmanglại.KhimộtngườiđãởtạiphốWalllâunhưtôithìanhtasẽluônbiếtơnnhữngaicảmthấythươngcảmchomình.Cốgắnggiữbìnhtĩnhđianhbạn.”

AnhtachỉcònbiếtnhìnchằmchằmvàoDeacon,mộtngườitừtrướctớinayanhtaluônrấttôntrọng.

NgaykhiđóviênthưkýđivàovàchuyểnchoDeaconbảnbáocáocủaFrank,ôngtanhìnquavànói:“Bâygiờnóianhtamuavào30.000cổphiếucủaSugar.30.000nhé!”

ViênthưkývộivàngđithựchiệnmệnhlệnhcủaDeacontrongkhiđóanhchàngcungcấptinngồicàunhàuvànhìnchămchúvàoônglãođầymưumôkia.

“Anhbạnạ,”Deaconbắtđầugiảithíchmộtcáchtậntình,“tôikhônghềnghingờvềthôngtinanhđãnóivớitôi.TuynhiênngaycảkhichínhtaitôingheH.O.Havemeyernóivớiôngthìtôivẫntiếnhànhmọiviệcđúngnhưtrìnhtựnày.VìchỉcómộtcáchđểkiểmtraxemcóaiđóđangmuavàonhưcáicáchmàanhnóiHavemeyerđanglàm,đólàlàmnhưtôiđãlàm.10.000cổphiếuđầutiênđượctiêuthụkhádễdàng.Điềuđóchưakếtluậnđượcgì.Nhưngđốivới10.000cổphiếulấnthứhaivẫnđượcbánrấtnhanhchóngtrongkhithịtrườngđangtănggiá.Từphươngthứcđượcsửdụngđểthumua20.000cổphiếunàychothấyrõràngcóaiđóđangnỗlựcmuatấtcảsốcổphiếuđượcchàobán.Trongthờiđiểmnàyviệctìmrangườiđókhôngmấyquantrọng.Dođótôiđãmuabùsốcổphiếubánkhốngvàngoàiratôicònmuathêm10.000cổphiếuvàtôinghĩrằngthôngtincủaanhrấthữuíchđốivớitôi.”

“Sauđómọiviệcsẽnhưthếnào?”anhtanói.

“Anhsẽcó500cổphiếutạivănphòngnàyvớimứcgiátrungbìnhcủasố10.000cổphiếu.Chúcmộtngàytốtlành,lầnsaunhớbìnhtĩnhhơnnhé.”

“Deacon,”anhchàngcungcấptinnộibộnói,“ngàicóthểbánluônsốcổphiếucủatôikhingàibánrađượckhông?Tôikhôngbiếtnhiềunhưtôivẫntưởngtrướcđây.”

Đólàvềmặtlýthuyết.Đồngthờilànguyênnhântôikhôngbaogiờmuavàocổphiếuởmứcgiáquáthấp.Tấtnhiêntôiluôncốgắngmuavàohiệuquả

nhất-tứclàgiaodịchphảitạođiềukiệnthuậnlợichothịtrườngnghiêngvềphíachúngta.Cònvềvấnđềbáncổphiếuchúngtacầnnhìnnhậnthẳngthắnrằngchẳngaicóthểbánđượccổphiếunếukhôngcóngườimuốnmua.

Khibạnthườngxuyêngiaodịchvớisốlượnglớncổphiếuthìbạncầnluônghinhớđiềuđó.Anhtacầnnghiêncứucácđiềukiệnvàyếutốcủathịtrường,vạchracáckếhoạchvàsauđóbắttayvàohànhđộng.Anhtatungtamộtlượnglớncổphiếuvàthuvềkhoảnlợinhuậnkhổnglồ-tấtnhiênlàtrêngiấy.Nhưngđóchỉlàtrênniềmtincủaanhtamàthôi.Bạnkhôngthểhyvọngvàoviệcthịtrườngsẽtiêuthụhết50.000cổphiếucủacùngmộtcôngtynhanhchóngvàdễdàngnhư100cổphiếuđược.Anhtasẽphảichờđợiđếnkhinàotạorađượcmộtthịtrườngchosốcổphiếucủamình.Sẽđếnmộtlúcnàođóanhtacảmthấyrằngsứcmuatrênthịtrườngđãđủlớnvàđóchínhlàcơhộimàanhtaphảinắmlấy.Trongthờigianđóanhtaphảichờđợivìanhtachỉcóthểbánracáigìmàanhtacóthểbán,khôngphảilàcáigìmàanhtamuốnbán.Đểhọcđượccáchchọnthờiđiểmthìanhtaphảiquansátvàthửnghiệm.Chúngtakhôngthểcómánhkhoénàođểbiếtrằngkhinàothìthịtrườngcóthểtiêuthụsốcổphiếucầnbánra.Tuynhiên,khikhởisựmộtthươngvụnàođó,mộtngườikhônngoankhôngbaogiờgiaodịchtoànbộsốcổphiếutrừkhibạncảmthấyrằngcácđiềukiệncủathịtrườnghoàntoànđúngtheodựđịnh.Cầnnhớrằnggiácổphiếukhôngkhinàoquácaođểmuavàohayquáthấpđểbánra.Tuynhiênsauđợtgiaodịchđầutiên,bạnkhôngnêntiếptụcnếuđợtthứnhấtkhôngmanglạichobạnkhoảnlợinhuậnnào.Chờđợivàquansát.Đóchínhlàcáchthứcđọcbảngtinđểbạnquyếtđịnhthờiđiểmbắtđầumộtcáchchínhxácnhất.Thànhcôngphụthuộcrấtnhiềuvàoviệckhởisựđúngthờiđiểm.Tôiđãmấtnhiềunămđểnhậnratầmquantrọngcủađiềunày.Đồngthờihọcphíchobàihọcnàycũngđãlêntớivàitrămngànđô-la.

Cácbạnkhôngnênhiểulầmrằngtôikhuyênmọingườinêngiaodịchmộtcáchnhỏgiọtvàdaidẳng.Nhưngmộtngườicóthểkiếmđượcmộtkhoảnkhakhánếuanhtamuatíchluỹvàanhtacóthểchẳngkiếmđượckhoảnđónếuanhtagiaodịchtheocáchkhác.Ởđâytôimuốnnóirằnggiảsửanhtađịnhmua500cổphiếuthìanhtakhôngnênmuatấtcảcùngmộtlúctrừkhianhtacóýđịnhđầucơ.Nếuanhtachỉcóýđịnhtrôngvàođỏđenthìlờikhuyênduynhấtcủatôichoanhrađólàkhôngnên.

Giảsửsaukhianhtamua100cổphiếuđầutiênvàthấyrằngmìnhbịlỗ.Vậythìtạisaoanhtalạiphảitiếptụcmuavào?Anhtacầnngaylậptứcnhậnthấyrằnganhtađangsailầm,ítnhấtlàngaytrongthờiđiểmđó.

Phần.8

VụviệccủaUnionPacificởSaratogamùahènăm1906càngkhiếntôithêmkhôngphụthuộcvàonhữnglờimáchnướcvànhữnglờibàntán-nhữngýkiến,nhữngướcđoánvànhữngnghingờcủangườikhác,dùhọcólànhữngngườithânthiệnhaycókhảnăngđếnmứcnào.Chínhnhữngviệccóthật,khôngphảinhữngchuyệnphùphiếm,đãchotôithấytôicóthểhiểuchínhxácbảngtinhơnhầuhếtmọingườihiểuvềtôi.VàtôicũngđượctrangbịtốthơnnhữngkháchhàngthườngluitớihãngHardingBrothers,tớimứctôihoàntoàntránhđượcnhữngđịnhkiếntrongđầucơ.Thịtrườngđầucơgiáhạcũngkhônghấpdẫntôinhiềuhơnphíađầucơgiálên,hayngượclạicũngvậy.Địnhkiếnkiênđịnhduynhấtcủatôilàkhôngmuốnmắcsailầm.

Ngaytừkhicònnhỏ,tôiđãluôntựmìnhrútranhữngýnghĩatừcácsựviệctôiquansátđược.Đócũnglàcáchduynhấtnhữngýnghĩanàyđếnđượcvớitôi.Tôikhôngthểrútrađiềugìtừnhữngsựkiệnngườikhácnóivớitôi.Chúnglàthựctếcủatôi,bạnhiểuchứ?Nếutôitinvàomộtđiềugì,bạncóthểchắcchắnrằngđóđơngiảnlàbởitôiphảitinthế.Khitôiđầucơgiálên,đólàvìnhữngphánđoáncủatôivềtìnhhìnhthịtrườngchophéptôilàmnhưvậy.Nhưngbạnsẽnhậnthấycónhiềungười,vẫncótiếnglàthôngminh,đầucơgiálênchỉvìhọđanggiữcổphiếu.Khôngbaogiờtàisảncủatôi-haynhữngcủacảitôisắpsởhữu–cóthểgiúptôisuynghĩbấtkỳđiềugì.Đólàlýdovìsaotôiluônnhắclạirằngtôikhôngbaogiờtranhcãivớibảngtin.Nếubạncảmthấytứcgiậnvớithịtrườngvìnhữngbiếnđộngbấtngờ,thậmchílàphilý,khôngtheoýbạn,nócũngchẳngkhácnàobạntứcgiậnvớibuồngphổicủamìnhchỉvìbạnbịviêmphổi.

Tôidầnnhậnthứcđượcđầyđủhơnrằngtrongnghềđầucơchứngkhoán,còncónhiềuviệcphảilàmhơnlàchỉđọcbảngtin.MộtngườigiàgiặnnhưPartridgeđãtừngnhấnmạnhtớitầmquantrọngsốngcòncủaviệcphảiliêntụcđầucơtănggiátrongthịtrườngđầucơgiálên.Điềuđórõrànggiúptâmtrítôichútrọnghơntớisựcầnthiếtphảixácđịnhđượcmìnhđanggiaodịchtrongthịtrườngnào.Tôibắtđầunhậnranhữngkhoảntiềnlớnchỉcóthểkiếmđượctừnhữngđợtbiếnđộnglớn.Dùbấtkỳđiềugìtạonênđộnglựcbanđầuchomộtđợtbiếnđộnglớn,sựtồntạicủanókhôngphảilàkếtquảcủanhữnghoạtđộngthaotúngthịtrườngcủacácnhómđầucơhaytừnhữngthủđoạncủacácchuyêngiatàichính,màphụthuộcvàonhữngđiềukiệncơbản.Dùaimuốnchốnglại,mứcđộpháttriển,tốcđộpháttriểnvàthờigiantồntạicủamộtđợtbiếnđộngchịusựchiphốicủanhữnglựcthúcđẩytácđộngtớinó.

SauvụởSaratoga,tôibắtđầunhậnthấyrõrànghơn–cólẽtôinênnóilàchínchắnhơn-rằngnghiêncứuriêngtừnglầnđặtcượchayphảnứngcủariêngmộtcổphiếukhôngcầnthiếtnhưtôiđãtưởngtượng.Bởivìtấtcảcổphiếuđượcniêmyếtđềuphảnứngphùhợpvớichiềuhướngbiếnđộngchính.Mộtngườicũngkhôngcầnđặtranhữnggiớihạntronggiaodịchcủamìnhkhianhtanghĩtớinhữngđợtbiếnđộng.Anhtacóthểmuahoặcbánvớimọicổphiếucótrênbảngtin.Nếuchỉgiaodịchvớimộtsốcổphiếunhấtđịnh,việcbánkhốngcóthểtrởnênnguyhiểmnếuanhtabánravượtmộtmứcvốncổphầnnhấtđịnh,mứcnàyphụthuộcvàoviệccổphiếuđóđangnằmtrongtayai,ởđâuvàbằngcáchnào.Nhưnganhtacóthểbánmộttriệucổphầncủamọicổphiếucótrênbảngtin-nếuđượcgiá–màkhôngsợgặpphảinguycơchịuáplực.Trướcđây,đãcónhiềungườitrongnộibộthườngxuyênkiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớnnhờsốcổphiếubánkhốngvànhữnglolắngkhácẩntrọngcủahọvềnguycơcổphiếubịđầucơtíchtrữvànhữngáplực.

Hiểnnhiênlà,việccầnlàmtrongthịtrườngđầucơgiálênlàtănggiácổphiếuvàtrongthịtrườngđầucơgiáhạlàgiảmgiá.Nghecóvẻngớngẩn,phảikhông?Nhưngtôicầnnắmvữngnguyêntắcchungđótrướckhitôihiểurằngđểápdụngnguyêntắcđóvàothựctiễncũngcónghĩalàphảiđoántrướccáckhảnăngcóthểxảyra.Tôiđãmấtrấtlâumớihọcđượccáchgiaodịchvớilượngcổphiếunhưthế.Nhưngcôngbằngmànói,bạncũngcầnnhớrằngđếntậnthờiđiểmđó,tôichưatừngcóđủvốnđểgiaodịchtheocáchnày.Mộtđợtbiếnđộnglớnsẽđemlạikhoảntiềnlớnnếubạngiaodịchvớisốlượngcổphiếulớn,vàđểcóthểxoayxởvớimộtsốlượnglớnnhưvậy,bạncầncómộttàikhoảncónhữngconsốlớntạivănphòngmôigiới.

Tôiđãluônphải-hoặcđãcảmthấytôiphải-kiếmmiếngăntừngngàynhờthịtrườngchứngkhoán.Việcđóđãcảntrởnhữngnỗlựcnhằmkiếmđượckhoảnvốnlớnchophươngthứcgiaodịchcólợivàlâudàihơn,vàvìvậycũngtốnkémhơn,trongnhữngđợtbiếnđộng.

Nhưnggiờđây,tôikhôngchỉtrởnêntựtinhơnvàobảnthânmànhữngngườimôigiớicủatôicũngkhôngcònnghĩtôilà“Ngườiđầucơliềulĩnhtrẻtuổi”đôikhigặpmay.Họđãkiếmđượcnhữngkhoảnhoahồnglớnnhờviệclàmăncủatôi,tôiđangdầntrởthànhmộtkháchhàngsánggiácủahọvànhờvậygiátrịcủatôiđãvượttrênsốlượnggiaodịchthựctếcủatôi.Mộtkháchhàngcóthểkiếmratiềnluônlàmộttàisảnquígiáđốivớibấtkỳvănphòngmôigiớinào.

Ngaykhitôikhôngcònthấythỏamãnvớiviệcchỉnghiêncứubảngtin,tôi

cũngkhôngcònbậntâmvớinhữngbiếnđổithườngngàycủatừngcổphiếu,vàkhiviệcđódiễnra,đơngiảnlàtôiphảinghiêncứucuộcchơitheomộtgócnhìnkhác.Tôidầnchuyểntừnghiêncứubảnbáogiásangnhữngnguyêntắcđầutiên;từnghiêncứucácbiếnđộngchitiếtcủagiásangcácđiềukiệncơbản.

Dĩnhiênlàtrongmộtthờigiandài,tôivẫnđềuđặntheodõitintứchàngngày.Tấtcảmọingườiđềulàmvậy.Nhưngphầnnhiềutrongsốchúnglànhữngtinđồnnhảm,mộtsốhoàntoànsailệch,vàphầncònlạichỉlànhữngýkiếncánhâncủangườiviết.Nhữngbàibìnhluậnđángtinhàngtuầncóđềcậptớitìnhhìnhcơbảnnhưngvẫnkhônglàmtôithựcsựthỏamãn.Cáchnhìncủacácbiêntậpviêntàichính,nhưthườnglệ,khôngphảilàcáchnhìncủatôi.Đốivớihọ,việcsắpxếpcácsựkiệnvàrútrakếtluậnkhôngphảilàmộtvấnđềsốngcòn,nhưngvớitôithìcó.Vàcòncómộtsựkhácbiệtrấtlớngiữacáchđánhgiáyếutốthờigiancủahaibên.Nhữngphântíchvềtìnhhìnhcủamộttuầnđãqua,đốivớitôi,khôngquantrọngbằngnhữngdựbáochotuầnsắptới.

Trongnhiềunăm,tôiđãlànạnnhâncủasựkếthợpkhôngmaymắngiữasựthiếukinhnghiệm,bồngbộtcủatuổitrẻ,vànguồnvốnkhôngđầyđủ.Nhưnggiờđây,tôiđãcảmnhậnđượcniềmvuicủanhữngngườikhámphá.QuanđiểmmớicủatôiđốivớicuộcchơiđãlýgiảichonhữngthấtbạiliêntiếpcủatôitrongviệckiếmnhữngkhoảntiềnlớnởNewYork.Giờđây,vớinguồnvốnđầyđủ,kinhnghiệmvàsựtựtin,tôiđangnónglòngmuốnsửdụngchiếcchìakhoámớiđểmởracánhcửadẫntớithànhcông,cảmgiácấylấnáttôitớimứctôikhôngnhậnthấytrêncánhcửađócòncómộtổkhoánữa-ổkhoáthờigian!Đólàmộtthiếusóthoàntoàntựnhiên.Vàtôilạiphảitrảkhoảnhọcphíthườnglệ-mộtđònđaunhớđờiđểcóthêmmộtbướctiếntrongsựnghiệp.

Tôiđãnghiêncứutìnhhìnhnăm1906vànghĩrằngtìnhhìnhtiềntệcóthểtrởnênrấtxấu.Phầnnhiềusốcủacảithựctrêntoànthếgiớiđãbịpháhuỷ.Khôngsớmthìmuộn,mọingườiphảicảmnhậnthấythờiđiểmgaygođó,vàkhiđóhọsẽlâmvàocảnhkhôngaicóthểgiúpaiđược.Đósẽkhôngphảilànhữngthờiđiểmkhókhăntheokiểuphảiđánhđổimộtngôinhàtrịgiámườingànđô-lalấymộttoaxeđầyngựađuatrịgiátámngànđô-la.Đósẽlàkiểuthảmhọanhưlàngôinhàbịthiêurụihoàntoànhayhầuhếtnhữngconngựađuabịchếttrongmộttainạntàuhoả.ĐósẽlànhữngkhoảntiềnmặtlớntantheokhóisúngtrongcuộcchiếnvớingườiBua,vànhữngkhoảntiềnhàngtriệuđô-lakhôngthểsinhlợibịtiêuphíchonhữngngườilínhởNamPhiđồngnghĩavớiviệcsẽkhôngcònsựtrợgiúptừnhữngnhàđầutưngười

Anhnhưđãtừngcótrongquákhứ.Thêmnữa,trậnđộngđấtvàvụcháyởSanFranciscocùngnhữngthiêntaikhácđãgâythiệthạichotấtcảmọingười–cácnhàsảnxuất,nhữngngườinôngdân,cácthươngnhân,nhữngngườilaođộngvàcảcáctriệuphú.Ngànhđườngsắtsẽbịảnhhưởngnặngnề.Tôinhậnthấykhônggìcóthểngănchặnđượcthờikỳđótiếntới.Vàtrongnhữngtìnhhuốngnhưthế,khôngcòncóthểlàmgìkháctrừmộtviệc–báncổphiếu!

Nhưtôiđãnóivớibạn,tôinhậnthấysaukhiquyếtđịnhphươngphápgiaodịch,nhữngvụgiaodịchbanđầuthườngđemlạichotôimộtkhoảnlợi.Vàgiờđây,khitôiđãquyếtđịnhbán,tôilaovàothựchiện.Bởirõrànglàmộtthịtrườngđầucơgiáhạthựcsựsắpđượchìnhthành,tôihoàntoàntintưởngmìnhsẽkiếmđượckhoảnlãilớnnhấttrongsựnghiệp.

Giácổphiếutrênthịtrườnggiảmxuống.Vàrồilạităngtrởlại.Giácổphiếuchỉhơigiảmvàsauđóbắtđầutăngđềuđặn.Nhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấycủatôitanbiếncònnhữngkhoảnlỗtrêngiấylạitănglên.Đếnmộtngày,cóvẻnhưchẳngcònngườiđầucơgiáhạnàocóthểsốngsótnổiđểkểlạinhữngcâutruyệncổtíchvềthịtrườngđầucơgiáhạthựcthìtôikhôngthểnhẫnnạihơnđượcnữa.Tôithuhồilạisốcổphiếubánkhống.Mọiviệcvẫncònchưaquátệ.Nếukhônglàmthế,cólẽtôithậmchíđãkhôngcònđủtiềnđểmuamộttấmbưuthiếp.Tôimấtgầnhết,nhưngdùsao,cònsốngđểtiếptụccuộcchiếnvàomộtngàykhácvẫntốthơn.

Tôiđãphạmsailầm.Nhưngởđâu?Tôiđãđầucơgiáhạtrongthịtrườngđầucơgiáhạ.Đólàviệclàmsángsuốt.Tôiđãbánkhốngcổphiếu.Việcđólàđúngđắn.Nhưngtôiđãbánquásớm.Điềuđókhiếntôitrảgiáđắt.Tôiđãchọnđúngvịtrínhưnglạigiaodịchsaithờiđiểm.Mỗingàyqua,thịtrườnglạitiếngầnhơntớithờiđiểmmấtgiáliêntụckhôngthểtránhkhỏi.Vậylàtôilạichờđợi,vàkhimứcđộphụchồicủagiákhôngcòngiữvữngđược,tôibánratấtcảsốcổphiếucóthểbánđượcvớisốtiềnítỏicònlại.Lầnnàytôiđãđúng–nhưngchỉtrongmộtngày,bởitrongbangàytiếptheo,giálạiphụchồi.Đúnglàmộtđòngiángmạnhvàotôi!Vậylàtôitiếptụcđọcbảngtin,thuhồisốbánkhốngvàlạichờđợi.Đếnmộtthờiđiểmthíchhợp,tôilạibánra–vàmộtlầnnữa,giácổphiếugiảmxuốngđầyhứahẹnrồisauđóđộtngộtphụchồi.

Cóvẻnhưthịtrườngđanglàmtấtcảđểbuộctôiquaylạivớinhữngcáchthứcgiaodịchchứngkhoánbấthợpphápđơngiảntrướcđây.Đólàlầnđầutiêntôigiaodịchtheomộtkếhoạchhoàntoàntiêntiếnvớitoànbộthịtrườngthayvìvớimộthayhaicổphiếu.Tôiđãtínhtoánmìnhsẽthắngnếu

tôikiêntrì.Dĩnhiênlàvàolúcđó,tôichưaxâydựngđượchệthốngphươngphápđặtcượccủamìnhnếukhông,tôiđãcóthểbánrakhithịtrườngxuốngdốc,nhưtôiđãgiảithíchvớibạnlầntrước.Lẽratôiđãkhôngmấtnhiềutiềnđếnthế.Tôiđãcóthểsainhưngkhôngcảmthấybịtổnthương.Bạnthấyđấy,tôiđãquansátđượcmộtvàisựviệcnhưngđãkhônghọcđượccáchghépchúnglạivớinhau.Vậylàkhảnăngquansátchưahoànthiệncủatôikhôngnhữngđãkhônggiúpđượcmàcòngâytrởngạichotôi.

Tôiluôntìmthấynhữngđiềucólợikhinghiêncứunhữngsailầmcủamình.Vìvậy,cuốicùngtôiđãnhậnrarằnggiữvữngvịthếcủamìnhtrênthịtrườnglàmộtviệclàmrấttốt,nhưngngườitaluônphảiđọcbảngtinđểxácđịnhthờiđiểmhànhđộngthíchhợpnhất.Nếubạnkhởiđầuđúng,bạnsẽkhôngthấyvịthếsinhlợicủamìnhtrênthịtrườngbịđedoạnghiêmtrọng,vàbạncóthểantâmngồiyên.

Dĩnhiênlàchođếnhômnay,tôiđãtựtinhơnrấtnhiềuvềđộchínhxáctrongnhữngquansátcủatôi-điềutôiđạtđượcmàkhôngnhờđếnbấtkỳhivọnghaythóiquennào–vàtôicũngcónhiềuđiềukiệnthuậnlợihơnđểxácnhậnnhữngsựviệcquansátđượccũngnhưdùngnhiềucáchđểkiểmtrađộchínhxáctrongcácnhậnđịnhcủamình.Nhưngvàonăm1906,nhữnglầngiáphụchồiđãlàmtổnhạinghiêmtrọngtớinguồnvốncủatôi.

Khiđó,tôiđãgầnhaimươibảytuổi.Tôiđãthamgiacuộcchơinàyđượcmườihainăm.Nhưnglầnđầutiêngiaodịchvìmộtcuộckhủnghoảngsắpxảyra,tôinhậnthấymìnhđãdựđoánthôngquamộtchiếckínhviễnvọng.Chuỗingàykểtừkhiýniệmmơhồvềmộtcuộckhủnghoảngxuấthiệntrongđầuchođếnthờiđiểmtiềncóthểthựcsựchảyvàotúitôinhờđợtbiếnđộnggiámạnhlàmộtkhoảngthờigianlớnhơntôinghĩrấtnhiều.Nólớntớimứctôiđãphảibănkhoănliệucóđúnglàtôiđãthấynhữnggìtôinghĩrằngmìnhphảithấymộtcáchrõrànghaykhông.Chúngtôiđãnhậnđượcrấtnhiềucảnhbáovànhữnggiatăngchóngmặttrongtỷlệtiềnvay.Nhưngmộtsốchuyêngiatàichínhlớnvẫncónhữnglờilẽđầyhivọng–ítnhấtlàđốivớiđámkýgiả-thêmvàođómứcphụchồiđảmbảotrênthịtrườngchứngkhoánđãdẹpyênnhữngluậnđiệubiquan.Liệucóphảitôiđãsaingaytừđầukhiquyếtđịnhđầucơgiáhạhayđâychỉlàcáisaitạmthờivìtôiđãquyếtđịnhbánraquásớm?

Tôiquyếtđịnhlàtôiđãbắtđầuquásớmnhưngđólàviệctôikhôngthểtránhkhỏi.Sauđó,thịtrườngbắtđầugiảmgiá.Đâylàcơhộicủatôi.Tôibánratấtcảsốcổphiếucóthể,rồigiálạiphụchồi,vàđạttớimộtmứcrấtcao.

Tôimấthếtsốtiềncònlại.

Vậyđó–tôiđãđúngvàvẫnphásản!

Tôicóthểnóivớibạnđólàmộtsựkiệnđángchúý.Mọiviệclàthếnày:tôiđãnhìnraxavàthấymộtchồngtiềnlớn.Trênchồngtiềnđócótreomộttấmbiển.Trêntấmbiểnlàhàngchữlớn“Hãytựgiúpmình”.Bêncạnhchồngtiềnlàmmộtchiếcxekéocósơnbênhôngdòngchữ“HãngvậntảiLawrenceLivingston”.Trongtaytôicómộtchiếcxẻngcònrấtmới.Xungquanhkhôngmộtbóngngười,vậylàtôichẳnggặpchútcạnhtranhnàotrongvụđàovàngnày,đólàmộttrongnhữngcáihaycủaviệcnhìnthấyđốngtiềntrướcngườikhác.Nhữngngườilẽracũngcóthểnhìnthấyđốngtiềnđónếuhọchịudừngnhữngviệckháclại,khiđócònđangmảitheodõinhữngtrậnđấubóngrổ,hoặcđangláixe,hoặcđangđimuanhữngngôinhàcóthểđượctrảbằngchínhnhữngđồngtiềntôiđãnhìnthấy.Đólàlầnđầutiêntôicóthểthấytrướcmộtkhoảntiềnlớnđếnthế,vàtấtnhiênlàtôiđãlaongayđếnnó.Nhưngtrướckhitôikịpchạmtayvàođốngtiềnđó,vậnmayđãquaylưnglạivớitôivàhấttôingãnhàoxuốngđất.Chồngđô-lavẫncònđó,nhưngtôiđãmấtcáixẻng,vàchiếcxekéocũngđãbiếnmất.Thếlàquáđủchoviệctăngtốcquásớm!Tôiđãquáhămhởmuốnchứngminhvớibảnthânrằngmìnhđãnhìnthấynhữngđồngđô-lathậtchứkhôngphảilàmộtảoảnh.Tôiđãthấy,vàtôibiếtđúnglàmìnhđãthấy.Nhưngquámảimêsuynghĩtớiphầnthưởngchotầmnhìntuyệtvờicủamình,tôiđãkhôngướclượngđượckhoảngcáchtớichồngđô-lađó!Lẽratôiđãnêntiếntớitừtừthayvìvộivãtăngtốc.

Đólàtấtcảnhữnggìđãxảyra.Tôikhôngthểđợiđểxácđịnhliệuđãđếnthờiđiểmthíchhợpđểlaovàothịtrườngđầucơgiáhạhaychưa.Trongthờiđiểmtôicầnviệntớisựtrợgiúptừkỹnăngđọcbảngtincủamình,tôiđãkhônglàmthế.Đólàcáchtôihọcđượcrằng,kểcảkhimộtngườiquyếtđịnhđầucơgiáhạđúnglúcthịtrườngđầucơgiáhạbắtđầuhìnhthành,tốtnhấtlàanhtakhôngnênbánravớisốlượnglớnnếuchưaloạitrừhếtđượcnguycơbắtđầuquásớm.

TôiđãtừnggiaodịchthànhcôngvớinhiềungàncổphầntạivănphòngcủaHardingtrongtừngấynăm,vàhơnnữa,hãngnàyluôncóniềmtinvàotôivàmốiquanhệlàmăncủachúngtôilàmốiquanhệdễchịunhất.Tôinghĩhọcảmthấychắcchắntôisẽnhanhchóngquaytrởlạivớinhữngphánđoánđúngvàhọbiếtrằngvớithóiquenđặtcượchếtvậnmay,tấtcảnhữnggìtôicầnchỉlàmộtđiểmxuấtphátvàtôisẽkiếmlạiđượcnhiềuhơncảnhữnggìđãmất.Họđãkiếmđượcrấtnhiềutiềnnhờnhữnggiaodịchcủatôivàhọsẽ

cònkiếmthêmđượcnhiềunữa.Vìvậychừngnàouytíncủatôivẫncòncao,tôisẽkhônggặpbấtkỳrắcrốinàokhitiếptụcgiaodịchởđó.

Ngónđònđauđiếnggiángvàotôiđãlàmtôibớtkiêungạo;cólẽtôinênnóilàbớtcẩuthảhơn,vìdĩnhiêntôibiếttôiđãđếnrấtgầnvụkhủnghoảngkia.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmlàthậntrọngchờđợi,điềulẽratôiđãnênlàmtrướckhiquyếtđịnhmạohiểm.Đâykhôngphảilàviệcmấtbòmớilolàmchuồng[3].Đơngiảnlàtôimuốnphảichắcchắnvớilầnthửtiếptheo.Nếumộtngườikhôngmắcmộtsailầmnào,anhtacóthểsởhữucảthếgiớichỉtrongmộttháng.Nhưngnếuanhtakhôngbiếtcáchkiếmlợitừnhữngsailầmđãmắcphải,anhtasẽchẳngcógì.

Và,thưacácbạn,vàomộtbuổisángđẹptrời,tôixuốngphốvàlạimộtlầnnữa,cảmgiáckiêungạotrởlạivớitôi.Lầnnày,khôngcòngìphảinghingờnữa.Tôiđãđọcđượcmộtmụcquảngcáotrêntấtcảcáctrangthươngmạicủacácbáo,mộttínhiệurõràngmàlầntrướctôiđãkhôngđủkhônngoanđểchờđợitrướckhiquyếtđịnhmạohiểm.ĐólàmộtthôngbáovềmộtđợtpháthànhcổphiếumớicủahaihãnghỏaxaNorthernPacificvàGreatNorthern.Cáccổphiếunàysẽđượcbánvớihìnhthứcmuatrảgóp,nhằmtạothuậntiệnchocáccổđông.SựquantâmnhưthếlàmộtđiềugìđókhámớimẻởphốWall.Đốivớitôi,nócònhơncảmộtđiềmbáo.

Trongnhiềunăm,tintứcgiúpgiữgiácổphiếuưuđãicủaGreatNorthernkhônggiảmxuốngchínhlàthôngbáovềmộtđợtchialãikhác,baogồmcảcácquyềnmuacổphiếupháthànhmớicủaGreatNorthernvớimứcgiádanhnghĩađượctraochomộtsốcổđôngmaymắn.Cácquyềnnàyrấtcógiátrị,bởigiácủacổphiếunàytrênthịtrườngluônởtrênmứcgiádanhnghĩa.Nhưnggiờđây,thịtrườngtiềntệđanglâmvàomộttìnhtrạngđánglongạitớimứcngaycảnhữngngânhàngmạnhnhấttrêncảnướccũngkhônghoàntoànchắcchắncáccổđôngnàycóthểchuyểnkhoảnlãiđóthànhtiềnmặt.VàcổphiếuưuđãicủaGreatNorthernđangđượcbánởmức330!

Ngaykhitớivănphòng,tôinóivớiEdHarding,“Thờicơbánrađếnrồiđây.Đâychínhlàthờiđiểmđángratrướcđâytôinênchờđợitrướckhibắtđầu.Anhđọcmụcquảngcáođórồichứ?”

Anhấyđãđọcmụcquảngcáoấy.Tôiđãchỉranóchínhlờithúnhậncủacácchủngânhàng,nhưnganhấyvẫnkhôngthểnhậnthấyđợtbiếnđộnggiálớnđanglơlửngtrênđầuchúngtôi.Anhấynghĩtốthơnlànênđợithêmmộtthờigiannữatrướckhiquyếtđịnhbánravớisốlượnglớnbởithịtrườngkhiđóđangcóthóiquenphụchồirấtmạnh.Nếutôikiênnhẫnđợi,giácổphiếu

cóthểxuốngthấphơn,nhưngcáchoạtđộngcủatôisẽantoànhơn.

“Ed,”Tôicốthuyếtphụcanhấy,“anhcàngtrìhoãnbắtđầu,đợtbiếnđộngsẽcàngmạnhmẽhơnkhinóthựcsựxảyra.Quảngcáođóchínhlàlờithúnhậntừphíacácôngchủngânhàng.Cáihọsợchínhlàcáitôiđanghivọng.Đâylàdấuhiệuđểchúngtabắtđầuthamgiavàothịtrườngđầucơgiáhạ.Đólàtấtcảnhữnggìchúngtacần.Nếutôicómườitriệuđô-la,tôisẽdùngđếnđồngcuốicùngngaylúcnày.”

Chúngtôicònnóichuyệnvàtranhluậnvớinhauthêmmộtlúcnữa.Anhấykhôngbằnglòngvớichỉmộtkếtluậnmàmộtngườiônhòacũngcóthểrútrađượctừmẩuquảngcáođángngạcnhiênđó.Vớitôithếlàđủ,nhưngvớinhữngngườikháctrongvănphòngthìkhông.Vậylàtôichỉbánramộtít,rấtít.

Vàingàysau,St.Paulđưarathôngbáosẽpháthànhcổphiếuhoặckỳphiếu,tôicũngkhôngnhớrõ.Nhưngviệcđóchẳnghềgì.Vấnđềlàngaykhiđọcthôngbáonày,tôinhậnthấythờihạnthanhtoáncủaSt.PaulđượcấnđịnhngaytrướcthờihạnthanhtoáncủaGreatNorthernvàNorthernPacific,mặcdùthờihạnthanhtoáncủahaicổphiếunàyđượcthôngbáosớmhơn.MọiviệcđãrõràngnhưthểngườitadùngloaphóngthanhđểthôngbáorằnghãngSt.PaullâuđờiđangcốgắnggiànhgiậtvớihaihãnghỏaxakhácchúttiềnítỏicònlạiđangtrôinổitrênphốWall.CácôngchủngânhàngcủaSt.Paulrõràngđãlosợrằngsẽkhôngcóđủtiềnchocảbavàhọkhôngthểnói,“Mờingàiđitrước,ngàiAlphonsethânmến!”Nếugiờđâytiềnđãhiếmđếnthế-vàbạncóthểcálàcácôngchủngânhàngđãbiếtđiềuđó-vậysaunàysẽcònđếnmứcnào?Bênđườngsắtđangrấtcầntiền.Nhưngtiềnlạikhôngcótrênthịtrường.Vậyđápánlàgì?

Phảibáncổphiếu!Dĩnhiênlànhưthế!Côngchúng,vớinhữngconmắtchỉdánchặtvàothịtrườngchứngkhoán,chỉnhìnthấyởtầmgần–trongtuầnđó.Cònnhữngngườiđầucơkhônngoanđãnhìnthấyxahơn–trongcảnămđó.Đóchínhlàsựkhácbiệt.

Đốivớitôi,điềunàychấmdứtmọinghingờvàdodự.Tôithườngxuyênđưaraquyếtđịnhngaylậptức.Ngaybuổisánghômđó,tôibắtđầuchiếndịchthựcsựđầutiêncủamình.TôinóivớiHardingnhữngsuynghĩvàlậpluậncủamình,vàanhấykhôngphảnđốiquyếtđịnhbáncổphiếuưuđãicủaGreatNorthernởmứckhoảng330,vàcáccổphiếukhácởmứcgiácao.Nhờnhữngsailầmđắtgiátrướcđó,tôiđãbiếtcáchbánranhiềuhơnmộtcáchthôngminh.

Danhtiếngvàtàikhoảntíndụngcủatôiđượcphụchồingaylậptức.Đólàcáihaycủaviệcquyếtđịnhđúngtrongmộtvănphòngmôigiới,dùlàtìnhcờhaykhông.Nhưnglầnnày,tôihoàntoànđúng,khôngphảinhờmộtlinhcảmhaykỹnăngđọcbảngtintàigiỏicủatôi,màđólàthànhquảcủaviệcnghiêncứucácđiềukiệncóảnhhưởngchungđếnthịtrườngchứngkhoán.Tôikhôngphỏngđoán.Tôiđãthấytrướcmộtđiềukhôngthểtránhkhỏi.Khôngcầnphảicóchútcanđảmnàomớidámbánkhốngcổphiếu.Đơngiảnlàtôikhôngnhìnthấygìkhácngoàiviệcgiácổphiếuđangngàymộtthấpdần,vàtôiphảihànhđộngtheođó,khôngphảithếsao?Liệutôicònlàmđượcgìkhác?

Tấtcảcáccổphiếuđềuđangởmứcmềm.Ngaysauđó,mộtđợtphụchồigiádiễnravàngườitabắtđầutìmgặpvàcảnhbáotôirằngđợtgiảmgiánàysắpkếtthúc.Nhữngôngchủlớn,biếtđượcrằngsốlượngcổphiếubánkhốnglàrấtlớn,đãquyếtđịnhtănggiácổphiếuđốivớinhữngngườiđầucơgiáhạ.Việcđósẽlàmnhữngngườiđầucơbiquanchúngtôitổnthấtmấtvàitriệu.Rõrànglànhữngôngchủlớnđócũngkhôngcóchútkhoandungnào.Tôivẫnphảicámơnnhữngvịcốvấntốtbụngnày.Tôithậmchícònkhôngtranhluậnvớihọ,bởisauđóhọcóthểnghĩrằngtôiđãchẳngbiếtơnhọvìnhữnglờicảnhbáođó.

NgườibạnđãởthànhphốAtlanticcùngtôiđãcảmthấyđauđớncùngcực.AnhtacóthểhiểuđượclinhcảmcủatôitrongvụsụtgiánhờđộngđấtởSanFrancisco.Anhtacũngkhôngthểkhôngtinvàonhữngđiềukỳlạnhưvậy,bởitôiđãkiếmđượchaitrămnămmươingànđô-lanhờbiếtkhônkhéolàmtheocơnbốcđồngmùquángmàbáncổphiếuUnionPacific.ThậmchíanhtacònnóichínhThượngđếđãdùngnhữngphươngcáchbíẩncủaNgườikhiếntôibáncổphiếutrongkhichínhanhtalạiđầucơgiálên.VàanhtacũngcóthểhiểuđượcvụgiaodịchcổphiếuUP.(UnionPacific)củatôiởSaratogabởianhtacóthểhiểuđượctấtcảcácgiaodịchcóliênquanđếnmộtloạicổphiếuvớinhữnglờimáchnướcđãchothấytrướcmộtđợtbiếnđộnggiá,lênhayxuống.Nhưngnhữngviệcnhưdựđoántrướctấtcảcáccổphiếuchắcchắnsẽhạgiánhưlầnnàythườnglàmanhtagiậnphátđiên.Nhữngthôngtinkiểuthếcóíchgìchoaichứ?Làmthếquáinàomộtquíôngcóthểnóitrướcnênlàmgì?

TôicònnhớcâunóiưathíchcủaônggiàPartridge–“Chà,anhbiếtđấy,đâylàthịtrườngđầucơgiálênmà”–nhưthểchừngđólàđủtrởthànhmộtlờimáchnướcchobấtkỳaiđủthôngminh;màthựcsựlàvậy.Thậtkỳlạlà,dùđãphảichịunhữngkhoảnthualỗnặngnềvìnhữnglầnsụtgiátừmườilămtớihaimươiđiểm,làmthếnàomàngườitavẫncốníukéonhữngcổphiếu

đó,vuimừngkhigiáchỉphụchồiđượcbađiểmvàlạichắcchắnrằnggiáđãxuốngtớiđiểmthấpnhấtvàđợtphụchồihoàntoànđãbắtđầu.

Mộthômcóanhbạnđóđếnvàhỏitôi,“Anhđãmualạichưa?”

”Saotôiphảilàmthế?”tôihỏilại.

“Vìmộtlýdochínhđángnhấtthếgiới.”

“Làlýdogìthế?”

“Đểkiếmratiềnchứlàgì.Giáđãxuốngđếnmứcthấpnhấtrồi,vàcáigìđãhạxuốngthìphảitănglênthôi.Chẳngphảivậysao?”

“Phải,”tôitrảlời.“Đầutiênlàgiásẽrơixuốngtậnđáy.Rồisauđóchúngsẽtănglên,nhưngkhôngphảilàtăngngaylậptức.Chúngphảichìmdướiđáyvàingàyđã.Giờchưaphảilàlúcnhữngthâymađótrồilênkhỏimặtđất.Chúngvẫncònchưachếthẳn.”

Cómộtngườigiaodịchkỳcựuđãngheđượccâunóicủatôi.Đólàmộttrongnhữngngườiluônkhiếnngườitanhớtớimộtđiềugìđó.ÔngấykểrằngWilliamR.Travers,ngườithườngđầucơgiáhạ,cómộthômgặpmộtngườibạnđangđầucơgiálên.Họtraođổivớinhaucácquanđiểmvềthịtrườngvàngườibạncủaôngtanói,“ÔngTraversnày,saolúcnàoôngcũngkiênquyếtđầucơgiáhạthếnhỉ?”,vàTraversđãbẻlại,“Phải!K-k-kiênquyếtđ-đ-đếnchết!”.CũngchínhTraverslàngườiđãđếnvănphòngcủamộtcôngtyvàyêucầuđượcxemcácsổsáchkếtoáncủahọ.Ngườithưkýđãhỏiôngta,“Liệungàicóchútquantâmgìtớicôngtychúngtôikhông?”vàTraversđãtrảlời,“Tôin-n-nênnóilàcó!Tôiđãbánk-k-khốngh-haimươingànc-cổph-ph-phầncủacôngtynày!”

Và,đợtphụchồingàymộtyếudần.Tôiđãđặtcượctấtcảvậnmayđểgiànhđượctấtcảnhữnggìtôiđángđượchưởng.MỗikhitôibánravàingàncổphầnưuđãicủaGreatNorthern,giácổphiếunàylạigiảmvàiđiểm.Tôithậntrọngthămdònhữngcổphiếuyếuvàbánramộtítnhữngcổphiếuđó.Tôiđãđúngvớihầuhếtcáccổphiếu,trừmộttrườnghợpngoạilệđầyấntượng;vàđólàcổphiếucủaReading.

Trongkhitấtcảcáccổphiếukhácđềubịmấtgiá,cổphiếuReadingvẫnđứngvữngnhưdãynúiGibraltar.Mọingườikháonhaucổphiếunàyđãbịmuahếtđểđầucơ.Vàcổphiếunàyđanghoạtđộngđúngnhưthế.HọnóivớitôidámbánkhốngcổphiếuReadingtrongthờiđiểmnàychẳngkhácnào

muốntựtử.Giờđây,tạisàngiaodịchđãcónhữngngườiđầucơgiáhạvớitấtcảcổphiếugiốngnhưtôiđãlàm.NhưngkhicóaiđónóibónggióvềviệcbáncổphiếuReading,họlạihétlênđểtìmsựgiúpđỡ.Chínhtôicũngđãbánkhốngmộtítcổphiếunàyvàtôivẫngiữvữnglậptrường.Nhưngđồngthời,tôicốnhiêncũngmuốntìmvàtấncôngvàonhữngchỗdễdànghơnlàcốđâmđầuvàonhữngnơiđượcbảovệvữngchắc.Kỹnăngđọcbảngtincóthểgiúptôikiếmtiềndễhơntừnhữngcổphiếukhác.

TôiđãđượcngherấtnhiềuvềnhómđầucơgiálênchocổphiếuReading.Họnắmgiữrấtnhiềucáccổphiếugiáthấp,vìthếmứctrungbìnhcủahọthựcsựthấphơnmứcgiáphổbiếnlúcđó,đólàtheolờicủanhữngngườibạntôi.Hơnnữa,nhữngthànhviênchủchốttrongnhómđầucơđócónhữngmốiliênhệrấtgầngũivớinhữngnhânvậtthânthiệnnhấttrongcácngânhàng,nhữngngườiđãcungcấptiềnđểhọduytrìsốlượngcổphiếuReadingkhổnglồmàhọđangnắmgiữ.Mộtkhigiávẫncònởmứccao,tìnhhữunghịcủanhữngôngchủngânhàngvẫncònrấtvữngchắcvàkiênđịnh.Lợinhuậntrêngiấytờcủatừngthànhviêntrongnhómđầucơcóthểlênđếnbatriệu.Vìvậy,dùgiácógiảmđôichútcũngkhôngtạoraảnhhưởnggìnguyhạiđếnhọ.Khôngcógìngạcnhiênkhicổphiếunàyvẫnởmứccaovàtháchthứcnhữngngườiđầucơgiáhạ.Đôikhi,nhữngngườigiaodịchtrênsànnhìnlênbảnggiá,họlạichắtlưỡivàquyếtđịnhthửvớicổphiếunàybằngcáchbánramộthoặchaingàncổphiếu.Họkhôngthểlàmgiảmgiádùchỉlàmộtchút,vậylàhọmualạisốđãbánvàtìmnhữngkhoảntiềndễkiếmđượchơntừnhữngcổphiếukhác.Mỗikhitôinhìnlêngiácổphiếunày,tôicũngbánrathêmmộtít-vừađủđểchứngthựcrằngtôiđangtrungthànhvớicácnguyêntắcgiaodịchmớicủamìnhvàrằngkhôngphảitôiđangđặtcượcvàonhữngcổphiếuđượcưathích.

Nếunhưlàtrướcđây,cólẽtôiđãbịmứcgiácaocủacổphiếuReadingđánhlừa.Bảngtinvẫnđưaralờicảnhbáo,“Hãytránhxacổphiếuđó!”Nhưngcáclýlẽcủatôilạiđưaramộtlờikhuyênkhác.Tôiđãthấytrướcmộtđợtsụtgiáchung,sẽkhôngcóbấtkỳmộtngoạilệnào,dùcổphiếuđócóhaykhôngcónhữngnhómđầucơđỡlưng.

Tôiluônlàmviệcmộtmình.Tôibắtlàmnhưthếkểtừkhicònlàmchonhữnghãngmôigiớibấthợpphápvàvẫngiữtớibâygiờ.Đólàcáchđầuóctôisuynghĩ.Tôiluôntựmìnhquansátvàtựmìnhsuynghĩ.Nhưngtôicóthểnóivớibạnrằng,saukhithịtrườngbắtđầubiếnđộnggiốngnhưnhữngtínhtoáncủatôi,lầnđầutiêntrongcuộcđờitôinhậnramìnhcómộtđồngminh-mộtđồngminhmạnhnhấtvàtrungthựcnhất:đólàcácđiềukiệncơbản.Chúngđãgiúpđỡtôivớitấtcảkhảnăng.Cóthểđôikhichúngcóchút

chậmtrễtrongviệcđemlạichotôinhữngkhoảndựtrữ,nhưngchúnghoàntoànđángtincậy,nếunhưtôikhôngquánônnóng.Tôikhôngđịnhđemsởtrườngđọcbảngtinhaynhữnglinhcảmcủamìnhchốnglạinhữngcơhội.Chínhlogickhôngthểthayđổicủacácsựkiệnđãgiúptôikiếmratiền.

Vấnđềlàbạnphảiphánđoánđúng,bạnphảibiếtđiềuđóvàphảihànhđộngsaochophùhợp.Cácđiềukiệnchung,đồngminhchânthựcnhấtcủatôi,đãnói,“Đixuống!”vàcổphiếuReadingđãchốnglạimệnhlệnhnày.Đólàmộtsựlăngmạđốivớichúngtôi.TôibắtđầuthấykhóchịukhicổphiếuReadingvẫnđứngvững,nhưthểmọiviệcvẫnbìnhthườngvậy.Đóchínhlàcổphiếubánkhốngtốtnhấtbởinóvẫnchưagiảmgiávàsốcổphiếumànhómđầucơđangnắmgiữđãlớntớimứchọsẽkhôngthểduytrìthêmnữakhitìnhtrạngkhanhiếmnguồntiềntrởnênrõrànghơn.Sẽcóngàynhữngngườibạncủacácôngchủngânhàngtrởthànhnhữngkháchhàngthânthiện.Cổphiếunàysẽphảigiảmgiágiốngnhưtấtcảcáccổphiếukhác.Nếukhông,nócónghĩalàlýthuyếtcủatôiđãsai;tôiđãsai;sựthậtđãsai;vàlogiccũngsai.

TôiđoángiácổphiếunàyvẫnđứngvữnglàdonhữngngườiởphốWallđãkhôngdámbánra.Vìvậy,mộthômtôiđặtchomỗingườimôigiớimộtlệnhbánbốnngàncổphiếuReadingcùnglúc.

Nếunhưtrướcđâyviệcbánkhốngnhữngcổphiếubịđầucơđóchẳngkhácnàomộthànhvitựtửthìnay,nóđãgiảmmạnhmẽngaysaukhinhữnglệnhbáncótínhcạnhtranhcủađượcthựchiện.Rồitôilạibánrarathêmvàingàncổphầnnữa.Khitôibắtđầubánra,giácổphiếunàyđangởmức111đô-la.Chỉtrongvàiphút,tôiđãmualạiđủởmức92đô-la.

KhoảngthờigiansauđóthậttuyệtvờiđốivớitôivàđếnthángHainăm1907tôikếtthúctấtcảcácgiaodịch.GiácổphiếuưuđãicủaGreatNorthernđãgiảmsáumươihoặcbảymươiđiểm,cáccổphiếukháccũnggiảmởmứctươngđương.Tôiđãkiếmđượcmộtkhoảnkhá.Tuynhiên,lýdokhiếntôikếtthúclàbởitôichorằngđợtsụtgiánàyđãkhôngtínhđếntươnglaitrướcmắt.Tôitrôngđợimộtđợtphụchồimạnh,nhưngtôichưađủkhảnăngđểđầucơgiálên.Tôikhôngmuốnđánhmấthoàntoànvịthếcủamình.Trongthờigiantới,thịtrườngsẽkhôngthíchhợpchocácgiaodịchcủatôi.Mườingànđô-lađầutiênkiếmđượctừhãngmôigiớibấthợpphápđãbịtôitiêuphívìgiaodịchmọilúc,dùthíchhợphaykhông,vàmọingàymàkhôngcầnquantâmcácđiềukiệncóđúnghaykhông.Tôikhôngđịnhlặplạisailầmđómộtlầnnữa.Bạncũngđừngquênrằngchỉkhônglâutrướcđó,tôiđãbịphásảnvìtôiđãdựkiếnđợtgiảmgiáquásớmvàđãbắtđầu

bánrakhichưađếnthờiđiểmthíchhợp.Vàgiờđây,khitôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlãikhá,tôimuốnchuyểnthànhtiềnđểđượccảmthấyrằngmìnhđãđúng.Nhữngđợtphụchồigiátrướcđóđãtừnglàmtôiphásản.Tôikhôngmuốnlạibịhạgụcmộtlầnnữatrongđợtphụchồigiánày.Vậylàthayvìngồiyên,tôiđếnFlorida.Tôimêcâucávàtôimuốnđượcnghỉngơi.Ởđó,tôicóthểlàmđượccảhaiviệc.Hơnnữa,ởPalmBeach(PalmBeach)cũngcóđườngdâyliênlạctrựctiếptớiphốWall.

Phần.9

TôilênthuyềntớibờbiểnFlorida.Câucáquảlàmộtthúthưgiãntuyệtvời.Tôikhôngvướngbậngìtớicổphiếu.Tâmtrítôihoàntoànthưgiãn.Tôiđangcómộtkhoảngthờigianthậtthoảimái.Mộthôm,mấyngườibạncủatôiđãláimộtchiếcthuyềnmáyđidọctheoPalmBeachđểtìmgặptôi.Mộtngườitrongsốhọmangtheomộttờbáo.Mấyngàygầnđâytôichưaxemtintứcgìtừbáochímàcũngkhôngcóýmuốnxem.Tôikhôngcóchúthứngthúvớibấtkỳthôngtinnàotừbáogiới.Nhưngtôicũngliếcquatờbáomàngườibạnđãmanglênthuyền,vàđọcthấythịtrườngvừacómộtđợtphụchồimạnh;khoảnghơnmườiđiểm.

Tôinóivớinhómbạnrằngtôisẽlênbờcùnghọ.Nhữngđợtphụchồivừaphảidầndầncủagiácổphiếulàmộtđiềuhợplý.Nhưngthịtrườngđầucơgiáhạvẫnchưahoàntoànkếtthúc;vậymàbâygiờcảphốWallhoặcnhữngcôngchúngdạidộthoặccácnhómđầucơgiálênđangbấtchấptìnhhìnhtiềntệvàcốtănggiámộtcáchphilýhoặcđangđểngườikháclàmviệcđó.Nhưvậylàquánhiềuđốivớitôi.Tôicầntheodõithịtrường.Tôivẫnchưabiếtnênhaykhôngnênlàmgì.Nhưngtôibiếtnhucầubứcthiếtnhấtcủatôihiệngiờlàđượcnhìnthấybảngbáogiáđiệntử.

Nhữngngườimôigiớichotôi,hãngHardingBrothers,cómộtvănphòngchinhánhởPalmBeach.Khitôibướcvàođó,tôinhậnraởđócónhiềungườitôiquen.Hầuhếtbọnhọđangnóichuyệnvềđầucơgiálên.Họđềulànhữngngườithuộckiểugiaodịchdựatrênbảngtinvàmuốnhànhđộngnhanh.Nhữngngườigiaodịchnhưvậykhôngmàngtớiviệctínhxa,bởivớicáchchơicủahọ,họkhôngcầnphảilàmvậy.TôiđãnóivớibạnlàmthếnàotôinổitiếngởcácvănphòngmôigiớitạiNewYorkvớidanhtiếng“Ngườiđầucơtrẻtuổiliềulĩnh”.Dĩnhiênlàngườitathườngthổiphồngvềsốtiềnkiếmđượccủamộtngườicũngnhưsốlượngcổphiếugiaodịchcủaanhta.NhữngngườiđangcómặttrongvănphòngnàyđãngherằngtôiđãkiếmmộtkhoảnlớntừđầucơgiáhạởNewYorkvàgiờđây,họtrôngchờtôisẽlạitiếptụcđầucơbánkhống.Bảnthânhọcũngnghĩrằngđợtphụchồigiánàysẽcònđạttớimộtmứccaohơn,nhưnghọlạimuốncoiviệcchiếnđấuchốnglạitìnhtrạngđólànhiệmvụcủariêngtôi.

TôiđãtớiFloridatrênmộtchiếcthuyềncâu.Tôiđãphảitrảiquanhữngthờiđiểmcăngthẳngmệtnhọcvàtôimuốnđượcnghỉngơi.Nhưngngaykhitôinhậnthấydiễnbiếncủađợtphụchồigiánày,tôikhôngcòncảmthấycónhucầunghỉngơinữa.Tôichưanghĩgìvềviệcsẽlàmkhivàobờ.Nhưnggiờ

đâytôibiếttôiphảibáncổphiếura.Tôiđãđúng,vàtôiphảichứngminhđiềuđóbằngmộtcáchxưacũvàduynhất–đólàkiếmratiền.Bántoànbộcổphiếusẽlàhànhđộngthíchhợp,khônngoan,sinhlợivàthậmchílàyêunướcnữa.

ĐiềuđầutiêntôinhìnthấytrênbảngbáogiáđiệntửlàcổphiếuAnacondasắpvượtmức300.Giácổphiếunàyđangtăngrấtnhanhvàdườngnhưđangcómộtnhómđầucơgiálênvớicổphiếunày.Cũngtheomộtlýthuyếtgiaodịchcũcủatôi,khimộtcổphiếulầnđầutiênvượtmức100hoặc200hoặc300,giácủacổphiếunàysẽkhôngdừnglạiởmứcđómàsẽtănglênmộtmứccaohơnrấtnhiều,vìthếnếubạnmuacổphiếuđóngaykhinóvừavượtmứctrên,gầnnhưchắcchắnbạnsẽkiếmđượcmộtkhoảnlãi.Nhữngngườirụtrèthườngkhôngthíchthúvớiviệcmuanhữngcổphiếuđạtđượcnhữngmứccaokỷlụcmới.Nhưngkinhnghiệmtrảiquanhữngđợtbiếnđộngtươngtựđãchỉđườngchotôi.

Anacondachỉlàchứngkhoánmộtphầntư–nghĩalà,mệnhgiácủacổphiếunàychỉlàhaimươilămđô-la.Bốntrămcổphầncủacổphiếunàymớicógiátrịngangvớimộttrămcổphầncủacáccổphiếuthôngthườngkhác,nhữngcổphiếucómệnhgiámộttrămđô-la.Tôitínhrằngsaukhivượtquamức300,cổphiếunàysẽtiếptụctănglênvàchẳngmấychốcsẽđạtmức340.

Tôilàmộtngườiđầucơgiáhạ,nhưngbạnhãynhớrằng,tôicũnglàmộtngườigiaodịchdựatrênkỹnăngđọcbảngtin.Tôibiếtrằngnếunhữngtínhtoáncủatôilàđúng,cổphiếuAnacondasẽtănglênrấtnhanh.Tôiluônbịhấpdẫnvớinhữnggìtănglênnhanhnhưthế.Tôiđãhọcđượccáchkiênnhẫnvàbiếtngồiyên,nhưngcánhântôilạithíchnhữngđợtbiếnđộngnhanhvàcổphiếuAnacondarõrànglàkhôngchậmchạpchútnào.Chínhkhátkhaomuốnchứngthựcnhữngquansátcủamình,mộtkháokhaolúcnàocũngsụcsôitrongtôi,đãthúcgiụctôimuacổphiếunàykhinóvượtquamức300.

Lúcấy,bảngtinchothấysứcmuađangmạnhhơnsứcbánvàvìvậy,việcphụchồigiácóthểtiếnthêmmộtchútnữa.Lúcnày,thậntrọngchờđợitrướckhitiếnhànhbánkhốnglàmộtviệclàmkhônngoan.ViệcnàycóthểthựchiệnđượccùngvớiviệcchớpnhanhlấymộtkhoảnlợibamươiđiểmtừcổphiếuAnaconda.Đầucơgiáhạvớitấtcảcổphiếuvàđầucơgiálớnvớiriêngmộtcổphiếunày!VậylàtôimuabamươihaingàncổphầnAnaconda–tươngđươngvớitámngàncổphầnthôngthường.Đâylàmộtvụlàmănkhámạohiểmnhưngtôirấtchắcchắnvềcácgiảthuyếtcủamìnhvàtôitínhrằngkhoảnlợikiếmđượctừvụnàycóthểgiúplàmtăngsốtiềndùngcho

cáchoạtđộngđầucơgiáhạsaunày.

Sangngàyhômsau,đườngdâyđiệntínbịhỏngdomộtcơnbãoởphíaBắchoặcmộttaihọanàođóđạiloạithế.TôiđangngồiđợicáctintứcđếntạivănphòngcủaHarding.Đámđôngđangngốnngấunhữngtờbáolácảivàđangbănkhoănvềđủthứchuyệnnhưnhữngngườigiaodịchchứngkhoánvẫnthườnglàmkhikhôngthểgiaodịch.Rồichúngtôicũngcóđượcbảnbáogiá–choduynhấtmộtcổphiếuvàongàyhômđó:Anaconda,292.

Khiđócòncómộtngườinữađangđợicùngtôi,mộtngườimôigiớitôiđãgặpởNewYork.Anhtabiếttôiđangđầucơgiálêncổphiếunàyvớimứctươngđươngtámngàncổphầnthôngthườngvàtôingờlàanhtacũngđanglàmthế,bởikhichúngtôinhậnđượcbảnbáogiánày,anhtatỏvẻrấtngạcnhiên.Ngaylúcđó,anhtakhôngthểnóitrướcrằngcổphiếunàycótụtxuốngthêmmườiđiểmnữahaykhông.VớicáchgiácổphiếuAnacondatănglên,việcnógiảmhaimươiđiểmcũngkhôngphảilàđiềugìbấtthường.Nhưngtôicốtrấnananhta,“Đừnglolắng,John.Đếnmaimọiviệcsẽlạiổnthỏathôi.”Thựcsựlàtôicảmthấynhưthế.Nhưnganhtalạinhìntôivàlắcđầu.Anhtaphảibiếtnhiềuhơntôi.Anhtalàngườinhưvậymà.Vìvậytôibậtcườivàtiếptụcđợixemcòncóbảnbáogiánàođượcgửiđếnnữakhông.Nhưng,thưacácbạn,chẳngcòncáinàokhác.Bảnbáogiáđólàthôngtinduynhấtchúngtôinhậnđược:Anaconda,292.Nócónghĩalàkhoảnlỗtrêngiấycủatôilàgầnmộttrămngànđô-la.Tôiđãmuốncóhànhđộngnhanh.Và,tôiđangnhậnđượckếtquảcủanó.

Ngàyhômsau,đườngdâyđãhoạtđộngtrởlạivàchúngtôilạinhậnđượcnhữngbảnbáogiánhưbìnhthường.CổphiếuAnacondacómứcgiámởcửalà298,rồitănglên302 nhưngngaysauđólạimấtgiá.Đồngthời,hoạtđộngcủanhữngcổphiếukháccũngkhôngchothấyđợtphụchồisẽkéodàithêmnữa.Tôiquyếtđịnh,nếucổphiếuAnacondatrởlạimức301,tôisẽphảicoitấtcảnhữngchuyệnnàychỉlàmộtđợtbiếnđộnggiả.Nếulàmộtđợttănggiáđíchthực,giácổphiếunàysẽphảitănglên310màkhôngngừnglại.Nhưngngượclại,nếugiágiảmxuống,điềuđócónghĩalàcáctiềnlệđãkhiếntôiquyếtđịnhsai;vàkhiđó,việclàmđúngduynhấtlàngừngphạmsailầm.Tôimuavàobamươihaingàncổphầnvớihivọngsẽkiếmđượcmộtkhoảnlờikhoảngbamươiđếnbốnmươiđiểm.Đókhôngphảilàsailầmđầutiêncủatôi;cũngchưaphảilàsailầmcuốicùng.

Chẳngbaolâu,cổphiếuAnacondatrởlạimức301.Ngaykhicổphiếunàyđạtmứcđó,tôilặnglẽtớibênngườiđánhđiệntín-họđãlắpđặtmộtđườngdâytrựctiếptớivănphòngtạiNewYork–vànói,“Bántoànbộcổphiếu

Anacondacủatôi,cảbamươihaingàn.”Tôiđãhạthấpgiọngkhinóiđiềuđó.Tôikhôngmuốnaikhácbiếtviệctôiđịnhlàm.

Anhtangẩnglênnhìntôiđầyvẻkinhhãi.Nhưngtôigậtđầuvànhắclại,“Tấtcảsốtôicó!”

“Chắcchắnrồi,thưangàiLivingston,nhưngngàikhôngđịnhnóilàbánrathịtrườngđấychứ?”Vẻmặtanhtanhưthểchínhanhtasắpsửamấtvàitriệuvìnhữngquyếtđịnhtồitệcủamộttaymôigiớicẩuthả.Nhưngtôichỉlặplạivớianhtamộtlầnnữa,“Bánhết!Anhđừngtranhluậnvớitôivềđiềuđó!”

HaianhchàngnhàBlack,JimvàOllie,cũngđangcómặttrongphòng,nhưngkhôngthểnghethấycuộcnóichuyệngiữatôivớingườiđánhđiện.ĐólànhữngngườigiaodịchlớnđếntừChicago,nơihọnổidanhlànhữngtayđầucơliềulĩnhtrongthịtrườngbộtmì,vàgiờđâyhọlànhữngngườigiaodịchnặngkýtạiSàngiaodịchchứngkhoánNewYork.Họlànhữngngườigiàucóvàlànhữngngườigiaodịchlớntrongcácvụlàmăn.

Saukhitôirờichỗcủangườiđánhđiệnvàtrởlạighếngồicủamìnhtrướcbảngbáogiáđiệntử,OliverBlackgậtđầuvàmỉmcườivớitôi.

“Rồianhsẽhốitiếc,Larry,”anhtanói.

Tôidừnglạivàhỏianhta,“Anhmuốnnóigì?”

“Đếnmaianhsẽphảimualạichúngthôi.”

“Mualạicáigì?”Tôinói.Tôichưahềhérăngvớibấtkỳai,trừngườiđánhđiện.

“CổphiếuAnaconda,”anhtatrảlời.“Vàanhsẽphảitrảmứcgiá320.Nướccờnàycủaanhkhôngđúngrồi,Larry.”Vàanhtalạimỉmcười.

“Cáigìkhôngđúngchứ?”vàtôitỏvẻngâythơ.

“BánbamươihaingàncổphầnAnacondarathịtrường;thựcralà,anhđangyêucầulàmthế,”OllieBlacktrảlời.

Tôibiếtngườitachorằnganhchàngnàylàmộtngườithôngminhvàluôngiaodịchnhờcáctintứcnộibộ.Nhưnglàmthếnàoanhtabiếtđượcviệclàmcủatôithậtsựngoàitầmhiểubiếtcủatôi.Tôicóthểchắcchắnrằngvăn

phòngmôigiớikhôngbánđứngtôi.

“Oliver,làmsaoanhbiếtđượcviệcđó?”tôihỏithẳnganhta.

Anhtaphálêncườivànóivớitôi:“TôibiếtđượcnhờCharlieKratzer.”Đólàtêncủangườiđánhđiệntrongvănphòng.

“Nhưnganhtachưatừngnhíchngườirakhỏichỗcủamìnhmà,”tôithắcmắc.

“Tôikhôngthểngheđượchaingườithìthầmvớinhaunhữnggì,”anhtatủmtỉmcười,“NhưngtôingheđượctừngtừtrongbứcđiệntínanhtagửitớivănphòngtạiNewYorkchoanh.Tôiđãhọcvềđiệntíntừnhiềunămtrướcsaukhitôivướngphảimộtvụtranhcãilớnvìmộtlỗisaitrongmộtbứcđiện.Kểtừđó,mỗikhitôilàmviệcanhvừalàm-đặtramộtlệnhbằngmiệngchomộtngườiđánhđiệntín–tôimuốnchắcchắnrằnganhtachuyểnđúngnhữnggìtôinóivớianhta.Tôiphảibiếtanhtagửiđicáigìdướidanhnghĩacủatôi.NhưngrồianhsẽhốitiếcvìđãbáncổphiếuAnaconda.Nósẽcònlênđến500.”

“Khôngphảilầnnày,Ollie,”Tôinói.

Anhtanhìnchằmchằmvàotôivànói:“Anhcóvẻkhátựtinnhỉ.”

”Khôngphảitôi,màlàbảngtin”,tôiđáplại.Lúcnàykhôngcònbảngtinnàohoạtđộngnênkhôngcóbảngtinthựcsựnàocả.Nhưnganhtahiểuđiềutôimuốnnói.

“Tôiđãnghenóivềnhữnggã,”anhtanói,”chỉbiếtnhìnlênbảngtinvàthayvìnhìnthấygiácảbiếnđộng,bọnhọchỉthấylịchtrìnhđếnvàđicủacáccổphiếugiốngnhưcủanhữngchuyếntàuvậy.Vàbọnhọlạiđượcởtrongnhữngcănphòngcótườnglótđệm[4],nơibọhọchẳngbaogiờtựlàmmìnhđauđược.”

Tôikhôngnóithêmgìvớianhtabởilúcđómộtcậubéđemtớichotôimộtthưbáo.Trongđóviết,họđãbánđượcnămngàncổphầncủatôiởmức299.Tôibiếtlàbảngbáogiácủachúngtôiởđâychậmhơnthịtrườngthực

mộtchút.Khitôiđặtlệnhbánchongườiđánhđiện,giácổphiếutrênbảngbáogiáởPalmBeachlà301.Ngaythờiđiểmđó,tôiđãcảmthấychắcchắnlàmứcgiábánthựcsựtạiSàngiaodịchNewYorkthấphơn,vànếucóaiđómuốnmuasốcổphiếucủatôiởmức296,cólẽtôiđãsướngđiênlênvàchấpnhậnngay.Nhữngviệcđóđãchobạnthấy,tôiđãđúngkhigiaodịchmà

khôngđặtgiớihạn.Giảsửtôigiớihạnmứcbáncủatôilà300,mọiviệcsẽrasao?Tôisẽchẳngbaogiờbánchúngđiđược.Khôngbaogiờ,thưacácbạn!Khibạnmuốnrútlui,hãyrútluingay.

Sốcổphiếuđókhiếntôimấtkhoảng300.Họđãbánđượchaingàncổphầnởmức299 .Bốnngàntiếptheohọbánđượcởmức299⅝.Rồibốntrămnữaởmức299 ;támtrămởmức299⅜;vàtámtrămkhácởmức299 .Sốcổphiếucuốicùngđượcbánravớimức298 .NhữngngườimôigiớitạisàngiỏinhấtcủaHardingcũngphảimấtmườilămphútmớitốngkhứđượcbốntrămcổphầncuốicùngcủatôi.Họkhôngmuốnviệcnàylàmgiácổphiếugiảmmạnh.

Ngaykhitôinhậnđượcbáocáosốcổphiếucuốicùngcủatôiđãđượcbán,tôibắttayvàolàmviệctôithựcsựmuốnkhiquyếtđịnhvàobờ-đólà,bánkhốngcổphiếu.Đơngiảnlàtôiphảilàmthế.Saunhữngđợtphụchồigiámạnhsẽlàmộtthịtrườnglớnchohoạtđộngbánkhống.Bởivì,lúcnàymọingườilạibắtđầunóivềviệcđầucơgiálên.Nhưng,nhữngdiễnbiếncủathịtrườngđãchotôithấyđợtphụchồigiánàyđãđihếttiếntrìnhcủanó.Bâygiờlàthờiđiểmantoànđểbánra.Việcnàykhôngcầnphảisuynghĩnhiều.

Ngàyhômsau,cổphiếuAnacondamởcửaởmứcdưới296.OliverBlack,ngườiđãmongđợtmộtđợtphụchồimạnhhơn,đãđếnđâytừrấtsớmđểmongcóthểchứngkiếngiácổphiếunàyvượtmức320.Tôikhôngbiếtanhtađãmuabaonhiêu,hayliệuanhtacóthựcsựđầucơgiálênvớicổphiếunàykhông.Nhưnganhtađãkhôngthểcườinổikhinhìnthấymứcgiámởcửa.Cảngàyhômđó,cổphiếunàyvẫntiếptụcmấtgiávàcácbáocáogửichochúngtôiởPalmBeachchothấyđãkhôngcònthịtrườngchonónữa.

Dĩnhiên,chừngđólàtấtcảnhữnggìtôimuốnxácnhận.Khoảnlợinhuậntrêngiấyđangtănglêntừnggiờchothấytôiđãđúng.Tấtnhiênlàtôitiếptụcbánthêm.Tấtcảcáccổphiếu!Thịtrườnggiờđâyđãchuyểnsangphíađầucơgiáhạ.Tấtcảcáccổphiếuđanggiảmgiá.NgàytiếptheolàthứSáu,ngàysinhcủaWashington.TôikhôngthểtiếptụcởlạicâucáởFloridabởitôiđãbánkhốngmộtlượngkhálớn.NgườitađangcầntôiởNewYork?Làaicầntôi?Xinthưa,chínhlàtôi!PalmBeachquáxaxôi.Đánhđiệnđivànhậnlạilàmtiêutốncủatôiquánhiềuthờigianquýbáu.

VậylàtôirờiPalmBeachđếnNewYork.ĐếnthứHai,tôimấtbatiếngđợitàuởgaSt.Augustine.Ởđócómộtvănphòngmôigiới.Tronglúcchờđợi,tôiđãởđóđểtheodõidiễnbiếncủathịtrường.CổphiếuAnacondatiếptụcgiảmthêmvàiđiểmsovớingàygiaodịchtrước.Thựcralà,cổphiếunàyđã

khôngngừnggiảmxuốngchođếntậnđợtmấtgiálớncủathịtrườngvàomùathunămđó.

TôiđếnNewYorkvàtiếptụcgiaodịchđầucơgiáhạthêmbốnthángnữa.Thịtrườngvẫnthườngxuyêncónhữngđợtphụchồigiánhưtrướcđây,vàtôimualạisốbánkhốngrồilạitiếptụcbánra.Nóiđúngra,tôiđãkhôngngồiyên.Bạnhãynhớrằng,tôiđãmấtđếnđồngxucuốicùngcủasốtiềnbatrămngànđô-lakiếmđượcnhờđợtmấtgiádođộngđấtởSanFrancisco.Tôiđãphánđoánđúng,nhưngrồivẫncứbịphásản.Giờđây,tôiđangchơimộtcáchantoàn-bởisaukhivấpngã,ngườitathườngvuisướngkhicóthểđứngdậy,dùanhtacóthểkhônglênđượcđếnđỉnhcao.Phươngcáchkiếmtiềnchínhlàlàmratiền.Vàđểkiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớn,ngườitacầnphảicónhữngquyếtđịnhđúngvàođúngthờiđiểm.Vớinghềkinhdoanhcổphiếu,mộtngườigiaodịchphảisuynghĩđếncảlýthuyếtvàthựctiễn.Mộtngườiđầucơkhôngthểchỉđơnthuầnlàmộtngườinghiêncứu,anhtaphảiđồngthờilàmộtngườinghiêncứuvàmộtngườiđầucơ.

Tôiđãlàmkhátốt,mặcdùgiờđâytôiđãnhậnranhữngthiếusótcótínhchiếnthuậttrongchiếndịchcủatôi.Sangđếnmùahè,thịtrườngtrởnênảmđạm.Chắcchắnsẽkhôngthểcóđượcvụlàmănlớnnàochođếnmùathu.TấtcảnhữngngườitôibiếtđãhoặcđangchuẩnbịsangChâuÂu.Tôicũngnghĩsangđócóthểtốtchotôi.Vìvậytôikếtthúctấtcảcácgiaodịch.KhilênthuyềnsangChâuÂu,tôiđãkiếmđượchơnbảytrămnămmươingànđô-la.Vớitôi,nhưthếcũngcóthểcoilàmộtsốtiềnkhá.

TôitớiAix-les-Bainsđểtậnhưởngcuộcsống.Tôiđãgiànhđượckỳnghỉnày.Thậtvuikhicóthểnghỉởmộtnơinhưthếvớimộtkhoảntiềndưdật,cùngvớibạnbè,ngườiquenvàmọingườiđềumuốncókhoảngthờigiannghỉngơithoảimái.VàởAix,việcđóchẳngkhókhăngì.PhốWallởcáchđâyrấtxa,đủxađểkhiếntôikhôngphảibậntâmsuynghĩ,vànơinàytuyệthơnbấtkỳkhunghỉmátnàoởMỹ.Tôikhôngphảinghenhữngcuộcnóichuyệnvềthịtrườngchứngkhoán.Tôicũngkhôngcầnphảigiaodịch.Tôiđãkiếmđủsốngtrongmộtthờigiandài,vàhơnnữa,khitrởlạiMỹ,tôibiếtsẽphảilàmgìđểkiếmđượcnhiềuhơnsốtiềnđãtiêuởChâuÂumùahènày.

Mộthôm,tôiđọcđượctrêntờHeraldởParismộtbảnthôngbáonhanhtừNewYorkrằnghãngSmeltersquyếtđịnhtrảthêmcổtức.Giácổphiếucủahọđãtăngnhanhvàtấtcảcáccổphiếutrênthịtrườngđãtrởlạikhámạnh.Tấtnhiên,thôngtinđóđãthayđổimọiviệcởAix.Tintứcnàycónghĩalàcácnhómđầucơgiálênvẫnđangliềulĩnhtiếptụcchốnglạitìnhhìnhchung

-chốnglạilẽthườngvàsựthậtchung,bởihọbiếtđiềugìsắpxảyravàphảiviệnđếnnhữngkếhoạchnhưthếđểkíchthíchthịtrườngnhằmtiêuthụhếtsốcổphiếutrướckhibãotốậpđếnvớihọ.Cũngcóthểlàhọthựcsựkhôngtinrằngmốinguyhiểmsẽtrởnênnguyngậphoặccậnkềnhưtôiđãnghĩ.NhữngônglớncủaphốWallcóvẻsắptrởthànhnhữngngườisuynghĩmơmộngnhưcácchínhtrịgiahoặclànhữngkẻkhờkhạo.Cánhântôikhôngthểsuynghĩtheocáchđó.Nhữngquanđiểmnhưthếđốivớimộtnhàđầucơlàmộtmốinguyhạilớn.Cólẽchỉcónhữngôngchủcủacáccôngtysắppháthànhcổphiếuhoặcnhữngngườisánglậpmộtdoanhnghiệpmớimớicóđủkhảnăngtàichínhđểnuôidưỡngnhữnggiấcmơnhưthế.

Dùthếnào,tôicũngbiếtrằngtrongthịtrườngđầucơgiáhạ,tấtcảnhữnghoạtđộngthuhútnhằmđầucơgiálênnhưthếđềusẽgặpmộtkếtcụcđượcđịnhsẵnlàthấtbại.Ngaygiâyphútđọcđượcbảnthôngbáonhanhnày,tôibiếtrằngchỉcómộtviệclàmtôithấyhàilòng,đólàbánkhốngcổphiếuSmelters.Việcnhữngngườitrongnộibộquyếtđịnhtăngtỷlệcổtứckhithịtrườngđangđứngtrướcnguycơnổramộtcuộckhủnghoảngtiềntệcũnggiốngnhưhọquỳxuốngcầuxintôibánkhốngcổphiếucủahọ.Đóchẳngkhácnàonhữnglờitháchthứcgửiđếnchobạnkhibạncònniênthiếu.Họđãtháchthứctôidámbánkhốngcổphiếucủahọ.

TôiđánhđiệnđặtmộtsốlệnhbáncổphiếuSmeltersvàcũngkhuyênnhữngngườibạntôiởNewYorknênbánkhốngcổphiếunày.Khinhậnđượccácthôngbáotừnhữngngườimôigiớicủatôi,tôinhậnthấygiácổphiếunàyđãgiảmsáuđiểmsovớimứctrênbảngbáogiámàtôiđãđọctrêntờHeraldởParis.Nhưthếbạncũnghiểuđượctìnhhìnhlúcđó.

Theokếhoạch,đếncuốithángđótôimớitrởvềParisvàbatuầnsauthìlênthuyềntrởlạiNewYork.Nhưngngaykhitôinhậnđượccácbáocáotừnhữngngườimôigiới,tôiquaytrởlạiParis.Ngayhômtrởvề,tôigọitớivănphòngtàubiểnvàđượcbiếtngàyhômsausẽcómộtchuyếntàunhanhtớiNewYork.Tôiquyếtđịnhđặtmộtchỗtrênchuyếntàuđó.

TôiđãtrởlạiNewYork,sớmhơnmộtthángsovớikếhoạchbanđầu,bởiđólànơithuậntiệnnhấtchotôikhibánkhốngtrênthịtrường.Sốdưkýquỹcủatôivẫncònnửatriệutiềnmặt.Chuyếntrởlạinàycủatôikhôngphảivìtôilàngườiđầucơgiáhạmàvìnóhợpvớilogiccủatôi.

Tôitiếptụcbánracổphiếu.Khitiềntrởnênkhanhiếmhơn,tỷlệvaytiềntănglêncaohơnvàgiácổphiếutiếptụcxuốngthấphơn.Tôiđãdựđoántrướctìnhhìnhnày.Banđầu,nhữngdựđoánnàyđãlàmtôiphásản.Nhưng

giờđây,tôiđãđúngvàđangphátđạt.Nhưng,niềmvuithựcsựlàtôiđãýthứcđượcrằng,vớitưcáchlàmộtngườigiaodịch,cuốicùngtôiđãtìmđượcđườngđiđúngđắn.Tôivẫncầnphảihọchỏinhiềunhưngtôiđãbiếtcầnphảilàmgì.Khôngcònlúngtúng,cũngkhôngcònnhữngphươngphápnửađúngnửasai.Kỹnăngđọcbảngtinđãtrởthànhmộtphầnquantrọngtrongcuộcchơinày;vàgiữvữngvịthếcủamìnhcũngvậy.Tuynhiênkhámphálớnnhấtcủatôilàmộtngườiphảibiếtnghiêncứucácđiềukiệnchung,sắpxếpchúnglạiđểcóthểtínhtoántrướcnhữngkhảnăngcóthểxảyra.Nóingắngọn,tôiđãhiểuđượcmìnhphảilàmviệcvìđồngtiềncủachínhmình.Tôikhôngcònlaovàonhữngvụcácượcmùquángvàkhôngcònphảibậntâmtớiviệcnắmvữngnhữngkỹthuậtcủacuộcchơimàmốiquantâmcủatôigiờđâylàtìmđếntớinhữngthànhcôngnhờchuyêntâmnghiêncứuvàsuynghĩkỹcàng.Tôicũngpháthiệnrarằngkhôngaicóthểtránhkhỏinguycơvướngvàonhữnglầnđặtcượckhờdại.Vàtrongnhữngtrườnghợpđó,anhtaphảichấpnhậnhậuquảtươngứng.

Vănphòngcủachúngtôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlớn.Cáchoạtđộngcủatôiđãthànhcôngtớimứcngườitabắtđầubàntán,vàđươngnhiênlà,cườngđiệuchúnglênquámức.Ngườitatinrằngtôilàngườiđãkhởiđầuchonhữngđợtsụtgiácủamộtsốcổphiếu.Cónhữngngườitôicònkhôngbiếttêncũngđếnvàchúcmừngtôi.Tấtcảbọnhọđềunghĩrằngđiềutuyệtvờinhấtlàsốtiềntôiđãkiếmra.Việctôiđoántrướcđượcnhữngrắcrốivềtiềntệkhônglàgìđốivớihọ.Đốivớihọ,thànhtựuphithườngcủatôichỉlàviệcnhânviênkếtoáncủanhữngngườimôigiớiđãchấmbútđánhdấuvàocộttíndụngcótrongsổcáidướitêntôi.

Bạnbèkểlạivớitôirằngngàyđó,tạirấtnhiềuvănphòngmôigiới,mọingườiđềunhắcđếndanhhiệu“Ngườiđầucơliềulĩnhtrẻtuổi”củavănphòngmôigiớiHardingkhiliệtkêtấtcảnhữngmốiđedoạchốnglạinhữngnhómđầucơgiálên,nhữngngườivẫncốgắngđẩygiácủanhiềucổphiếulênsaukhithịtrườngđãhướngtớimộtmứcgiáthấphơnrấtnhiều.Đếntậnbâygiờhọvẫncònnóivớinhauvềkếhoạchgiảmgiácổphiếucủatôi.

TừnửasauthángChín,thịtrườngtiềntệđãđưaranhữngcảnhbáochotoànthếgiới.Nhưngvớiniềmtinvềnhữngđiềukỳdiệu,mọingườivẫntiếptụcbánranhữnggìcònlạicủasốcổphầnmàhọđãđầu.VàvàotuầnđầutiêncủathángMười,mộtngườimôigiớiđãkểchotôinghemộtcâuchuyệnkhiếntôicảmthấyhầunhưxấuhổvìsựđiềuđộcủamình.

Bạncầnnhớrằngnhữngkhoảnvaytrêncácsàngiaodịchđượcthựchiệntạicácđiểmchovaytiền(MoneyPost).Nhữngngườimôigiớinhậnđượcthông

báotừngânhàngcủahọvềviệcthanhtoáncáckhoảnvaykhôngkỳhạnluônbiếtchungchunghọcầnmượnlạibaonhiêutiền.Đươngnhiênlàcácngânhànghiểuđượcvịtrícủahọđốivớinhưngkhoảntiềncóthểchovay,vànhữngngânhàngcóthểchovaytiềnsẽgửichúngtớicácsàngiaodịch.Nhữngkhoảntiềnnàyđượcgiaochomộtvàingườimôigiớimàcôngviệcchínhcủahọlàchovaycókỳhạn.Vàokhoảnggiữatrưa,tỷlệgiahạntrongngàyđượccôngbố.Thôngthường,tỷlệnàychothấymứctrungbìnhcủacáckhoảnvayđãđượcthựchiệntínhđếnthờiđiểmđó.Giaodịchđượcthựchiệncôngkhaithôngquathỏathuận,đểmọingườicóthểnắmđượctìnhhình.Từkhoảnggiữatrưađến2giờchiều,nhữnggiaodịchtiềntệthườngkhôngcónhiều,nhưngsauthờiđiểmchuyểntiền–chínhxáclà2giờ15phútchiều–cácnhàmôigiớisẽbiếtchínhxáccáncântiềnmặttrongngàycủahọ,vàhọsẽbiếtliệucóthểchomượnkhoảntiềncònlạitạiđiểmchovaytiềnhayphảimượnthêmsốcònthiếu.Côngviệcnàycũngđượctiếnhànhcôngkhai.

VàođầuthángMười,ngườimôigiớimàtôiđãkểchocácbạnđếngặptôivànóirằngnhữngngườimôigiớitiềntệđãkiếmđượcnhữngkhoảnthuhoạchkhávìvậyhọkhôngcònđếnđiểmchovaytiềnmỗikhihọcódưmộtkhoảntiềncóthểchovay.Lýdolàvìởđóđãcósẵnngườicủamộtsốvănphòngmôigiớidanhtiếng,sẵnsàngchớpngaylấybấtkỳlờiđềnghịchovaytiềnnào.Đươngnhiênlàkhôngcóbấtkỳngườichovaycôngkhainàolạitừchốinhữngvănphòngnày.Đólànhữngnơicókhảnăngthanhtoánvàkhoảnthếchấpkhálớn.Nhưngvấnđềlàởchỗ,mộtkhinhữngcôngtynàyđãvaykhôngkỳhạn,nhữngngườichovaysẽchẳngcóhyvọngnàolấylạiđượcsốtiềnđó.Họchỉcầnnóirằnghọkhôngthểthanhtoánđược,vànhữngngườichovay,dùmuốnhaykhông,cũngvẫnphảigiahạnnợ.Vìvậy,bấtkỳSàngiaodịchnàocòntiềnchovaycũngcửngườicủamìnhrasànthayvìtớiđiểmchovaytiền,vàhọsẽrỉtainhữngngườibạntốt,“Muốnmộttrămkhông?”,cónghĩalà,“Anhcómuốnvaymộttrămngànđô-lakhông?”Nhữngngườimôigiớitiềntệchongânhàngcũnglàmtheocáchnày,vàquangcảnhtạiđiểmchovaytiềnthậtảmđạm.Hãynghĩtớiđiềunày!

AnhtacũngnóivớitôirằngtrongnhữngngàythángMườiđó,tạicácSàngiaodịchcómộtquyướcmặcnhiênlàngườiđivaycóquyềnquyếtđịnhlãisuất.Bạnthấyđấy,lãisuấtlạidaođồngtừ100đến150%/năm.Tôichorằng,bằngcáchđểnhữngngườiđivaytựquyếtđịnhlãisuất,vàtheonhữngcáchkỳlạnày,nhữngngườichovaysẽkhôngcảmthấymìnhgiốngnhữngkẻchovaynặnglãi.Nhưngtôicóthểcávớibạnlàanhtavẫnkiếmđượcnhiềunhưnhữngngườikhác.

Mọiviệcngàycàngtrởnêntồitệ.Rồicuốicùngcũngđếncáingàyphánquyếtkhủngkhiếpđốivớinhữngngườiđầucơgiálên,nhữngngườiđầutưlạcquan,vàmộtlượnglớnnhữngngườichỉlosợphảichịunỗiđauvìmộtkhoảnthualỗnhỏngaytừkhibắtđầu,giờđâysắpsửaphảichịuđựngnhữngđauđớnnhưkhibịphẫuthuậtmàkhôngcóthuốcgâymê.Đólàmộtngàytôisẽkhôngbaogiờquên,ngày24/10/1907.

Cácbáocáotừnhữngnhómngườicầntiềntrướcđóđãchothấynhữngngườiđivaysẵnsàngtrảbấtkỳmứclãisuấtnàomàngườichovayyêucầu.Nhưngkhôngcóđủtiềnchotấtcảmọingười.Khiđếnthờiđiểmchuyểntiềncủachiềuhômđó,xungquanhđiểmchovaytiềnphảicóđếnhàngtrămngườimôigiới,aicũngmuốncóđượcsốtiềnmàcôngtymìnhđangrấtcần.Nếukhôngcótiền,họsẽphảibántấtcảnhữngcổphiếuhọđanggiữ-ởbấtkỳmứcgiánàohọcóthểtìmđượcngườimuatrênthịtrường,nơimàchínhnhữngngườimuacũngkhanhiếmnhưnguồntiền–vàsauđócũngvẫnchẳngcómộtđồngđô-lanàotrướcmặthọ.

Đốitáccủaanhbạnmôigiớicủatôicũngđangđầucơgiáhạnhưtôi.Vìthếmàcôngtycủaanhấykhôngcầnphảimượntiền,nhưngbạntôi,ngườimôigiớitôiđãkểchocácbạn,saukhinhìnthấynhữngkhuônmặthốchácquanhđiểmchovaytiền,đãđếngặptôi.Anhấybiếttôicũngđangbánkhốngvớitấtcảcáccổphiếu.

Vừagặptôi,anhấyđãthốtlên:“Lạychúa,Larry!TôikhônghiểuchuyệnquáiqỦygìđangxảyranữa.Tôichưatừngthấyviệcnàonhưthếnày.Khôngthểđểtìnhhìnhnàytiếpdiễnđược.Ngườitaphảiđưaramộtcáigìđóchứ.Tôithấymọingườinhưsắpphásảnđếnnơirồi.Anhkhôngthểbáncổphiếuđược,làmgìcònchúttiềnnàoởđónữađâu.”

“Ýanhlàsao?”tôihỏilạianhấy.

Nhưngcâutrảlờicủaanhấylà:“Anhđãbaogiờnghevềmộtthínghiệmmàngườitachomộtconchuộtvàomộtchiếcchairồirúthếtkhôngkhítrongđórachưa?Anhcóthểthấyconchuộttộinghiệpđósẽngàycàngthởgấphơn,haibênsườncủanócứphậpphồngnhưmộtcáiốngbễlàmviệcquásức,cốgắnghítnốtlượngoxyđanggiảmdầntrongchai.Anhcóthểthấynóngắcngoảichođếnkhihaimắtcủanógầnnhưlồirakhỏitròng,thởhắtra,rồichết.Và,khitôinhìnthấyđámngườiđangvâyquanhđiểmchovaytiền,tôiđãnghĩđếncảnhđó!Chẳngchỗnàocòntiềncả,vàanhcũngkhôngthểthanhlýđámcổphiếuvìchẳngcònaimuanữa.Nếuanhhỏitôi,cảphốWallsắpphásảnđếnnơirồi!”

Điềuđólàmtôiphảisuynghĩ.Tôiđãdựđoánvềmộtthờikỳthualỗsắpxảyra,nhưng,tôiphảithừanhậnrằng,khôngphảilàmộtđợtkhủnghoảngtồitệnhấttronglịchsửnhưthếnày.Nếutìnhhìnhnàycòntiếpdiễn,nósẽchẳngđemlạilợilộcgìchobấtkỳai.

Rồicũngđếnlúcngườitahiểurarằngchờđợitiềntừcácđiểmchovaytiềnlàmộtviệclàmvôích.Sẽchẳngcómộtđồngtiềnnàođượcchira.Thếlà,nhữngviệctồitệnhưđượcsổlồng.

ChủtịchcủaSàngiaodịchNewYork,ngàiR.H.Thomas,nhậnthấytấtcảnhữngvănphòngmôigiớitạiphốWallsắpphảiđươngđầuvớimộtthảmhoạ,đãquyếtđịnhđitìmsựtrợgiúp,đólàtheonhưnhữnggìtôingheđượctrongngàyhômđó.ÔngấygọichoJamesStillman,giámđốcNgânhàngNationalCityBank,ngânhànggiàunhấtởMỹ.Ngânhàngnàytựhàolàchưabaogiờchovayvớimứclãisuấtcaohơn6%.

StillmanlắngnghenhữngphântrầncủangàichủtịchSàngiaodịchNewYork.Rồiôngnói,“NgàiThomas,chúngtaphảiđếngặpngàiMorganvìvấnđềnày.”

Cảhaingười,vớihivọngcóthểngănchặnđượccuộckhủnghoảngthảmkhốcnhấttronglịchsửtàichínhcủachúngta,đãcùngnhauđếngặpngàiMorgantạivănphònghãngJ.P.Morgan&Co.NgàiThomastrìnhbàylạitoànbộsựviệcvớiôngta.Khinghexong,ngàiMorganchỉnói,“Xinônghãyquaylạisàngiaodịchvànóivớimọingườirằngsẽcóđủtiềnchohọ.”

“Nhưngtừđâu?”

“Từcácngânhàng!”

NiềmtincủacảhaingườiđốivớingàiMorganvàonhữngthờiđiểmquantrọngnhưthếlớntớimứcngàiThomaskhôngcầnđợinghechitiếtđãlaongaytrởlạisàngiaodịchvàthôngbáothôngtinđóchonhữngthànhviêntrênsàn,mộttintứcchẳngkhácnàomộtlệnhđặcxáchonhữngngườinhậnbảnántửhình.

Vàrồi,trướchaigiờchiềuhômđó,ngàiJ.P.MorganđãcửJohnT.Atterbury,củahãngVanEmburgh&Atterbury,ngườiđượcbiếtlàcónhữngmốiquanhệthânthiếtvớihãngJ.P.Morgan&Co.,đếngặpđámđôngđangkháttiền.Bạntôikểlạirằngngườimôigiớigiàđóbướcnhanhtớiđiểmchovaytiền.Ôngtagiơcaotaynhưđangđứngtrongmộtbuổihọpchàomừng.Đámđông,vừađượctrấnannhờthôngtincủaChủtịchThomas,giờđâylại

bắtđầulosợrằngnhữngkếhoạchcứutrợsẽkhôngthểđượcthựchiệnvàđiềutồitệnhấtsắpxảyra.NhưngkhihọnhìnthấyvẻmặtcủangàiAtterburyvàthấyôngtagiơtaylên,họgầnnhưhoáđá.

Trongkhôngkhíimlặngnhưtờđó,ngàiAtterburylêntiếng,“Tôiđượclệnhtớiđâyđểchocácbạnvaymườitriệuđô-la.Xinmọingườibìnhtĩnh!Sẽcóđủtiềnchotấtcả!”

Vàsauđóôngtabắtđầutiếnhànhcácthủtụcchovay.Thayvìđưachonhữngngườiđivaytêncủanhữngngườichovay,ôngtachỉghilạitêncủangườiđivay,sốlượngvayvànóivớihọ,“Ngườitasẽnóichoanhphảilấytiềnởđâu.”Ôngtamuốnnóitớitênngânhàngmànhữngngườiđivaysẽđếnđóđểlấytiền.

Vàingaysau,tôiđượcbiếtngàiMorganchỉnóivàilờivớinhữngôngchủngânhàngđanghoảngsợởNewYorkrằnghọphảicungcấpsốtiềnmàcácsàngiaodịchcần.

“Nhưngchúngtôilàmgìcòntiền.Chúngtôiđãchovayhếtrồi,”cácchủngânhàngphảnđối.

“Nhưngcácanhvẫncònnhữngkhoảndựtrữ,”ngàiMorganngắtlời.

“Nhưngchúngtôiđãởdướimứcgiớihạnhợppháprồi,”họlạigàolên.

“Hãydùngchúngđi!Chẳngphảinhữngkhoảndựtrữlàdànhchonhữngtrườnghợpthếnàysao,”Vàcácchủngânhàngđànhphảinghetheovàlấyratừkhoảntiềndựtrữkhoảnghaimươitriệu.Khoảntiềnđóđãcứucảthịtrườngchứngkhoán.Cuộckhủnghoảngcủacácngânhàngđãkhôngxảyrachođếntậntuầnsauđó.Chínhnhờngườiđànôngđó,ngàiJ.P.Morgan.Nhữngcuộckhủnghoảngđãkhôngtrởnênlớnhơn.

Đólàngàyđángnhớnhấttrongcuộcđờilàmnghềđầucơchứngkhoáncủatôi.Đólàngàykhoảnlãicủatôivượtmứcmộttriệuđô-la.Nóđánhdấumộtkếtthúccóhậuchochiếndịchkinhdoanhđượclênkếhoạchkỹlưỡngđầutiêncủatôi.Tấtcảnhữnggìtôidựđoántrướcđãđến.Nhưngtrêntấtcả:giấcmơrồdạicủatôiđãtrởthànhhiệnthực.Tôiđãtrởthànhôngvuatrongmộtngày!

Tôisẽgiảithíchngaychocácbạn.SaukhitrởlạiNewYorkvàinăm,tôiđãvắtócsuynghĩđểcốlýgiảichínhxáctạisaotôikhôngthểchiếnthắngtạisàngiaodịchchứngkhoánởNewYork,trongmộtcuộcchơimàtôiđãtừng

giànhphầnthắngkhicònlàmộtthằngnhócmườilămtuổitạicáchãngmôigiớibấthợpphápởBoston.Tôibiếtsẽcómộtngàytôinhậnramìnhđãsailầmởđâuvàtôisẽkhôngcònmắcsailầm.Vàkhiđótôisẽkhôngchỉcóýchímuốnquyếtđịnhđúngmàcòncóđủkiếnthứcđểđảmbảolàmđượcđiềuđó.Vànócũngcónghĩalàtôisẽcóquyềnlực.

Xincácbạnđừnghiểusaiýtôi.Đókhôngphảilàmộtgiấcmơquyềnlựccótínhtoán,cũngkhôngphảilàmộtkhátkhaophùphiếmsinhratừtínhkiêucăngtựphụ.ĐógiốngnhưlàcảmgiácrằngchínhthịtrườngchứngkhoánđãtừnglàmtôithấtbạitạivănphòngFullertonvàHardingrồisẽphụctùngtôivàomộtngàynàođó.Tôiđãlinhcảmsẽcóngàyđó.Vàthựcsựnóđãđến–ngày24/10/1907.

Lýdotôiđãnóimìnhđượclàmvuamộtngàylà:buổisánghômđó,mộtngườimôigiới,củatôibiếtrằngtôiđãtiếnhànhđầucơgiáhạ,đãláixetớimộtcôngtycủamộttrongsốnhữngđốitáccủamộtngânhàngđứngđầuphốWall.Ngườibạncủatôiđãnóivớiôngchủngânhàngđórằngtôiđanggiaodịchvớisốlượnglớnvàchắcchắnlàtôiphảiđặtcượctấtcảvậnmaycủamình.Liệuphánđoánđúngcótácdụnggìnếutôikhôngthểkiếmlợitốiđatừnhữngphánđoánđó?

Cólẽngườimôigiớiđóđãcườngđiệuđểlàmcâuchuyệncủaanhtanghecóvẻquantrọng.Cóthểtôicónhiềungườiủnghộhơntôibiết.Cóthểôngchủngânhàngđóbiếtrõhơntôirằngtìnhhìnhlúcđóđãnghiêmtrọngtớimứcnào.Dùthếnào,anhbạnđóđãnóivớitôi,“Ôngấychămchúlắngnghekhitôinóivớiôngấyđiềumàanhnóivềdiễnbiếncủathịtrườngkhiviệcbáncổphiếuthựcsựbắtđầu,chỉsaumộthoặchailầnkíchthíchnữa.Khitôinóixong,ôngấybảovớitôirằngcómộtsốviệcôngấymuốnnhờtôilàmtrongngàyhômđó.”

Tôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậntrêngiấykhổnglồ.Vàtấtcảnhữnggìtôicầnlàmđểlàmgiágiảmmạnhhơnnữalàđặtcáclệnhbán,mỗilệnhmườingàncổphiếuUnionPacificvànửatácổphiếutrảcổtứccaokhácvàthịtrườngsauđósẽchẳngkhácnàođịangục.Tôithấy,vớiđộmạnhvàđặcđiểmcủađợtkhủnghoảngđãbịthúcđẩyđếnsớmnày,Chínhphủđãnghĩtớiviệcđóngcửasàngiaodịch,nhưđãlàmvàothángTámnăm1914,khiChiếntranhthếgiớiThứNhấtnổra.

Điềuđócónghĩalàkhoảnlợinhuậntrêngiấysẽtăngrấtlớn.Nhưngnócũngđồngnghĩavớiviệckhôngthểchuyểnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấynàythànhtiềnmặt.Nhưngtôicũngphảicânnhắcnhiềuvấnđềkhác,một

trongsốđólàviệcnếuxảyramộtđợtmấtgiámạnhnữa,nósẽcảntrởsựphụchồigiámàtôiđãtínhđến,đểđềnbùchonhững“sựđổmáu”nhưvừaqua.Mộtcuộckhủnghoảngnhưthếsẽgâythiệthạilớnchocảnước.

Tôiquyếtđịnhrằngtiếptụcđầucơgiáhạlàmộtviệclàmkhôngkhônngoan,nếutôivẫnbánkhốngthìđóquảlàmộtviệcphilý.Vậylàtôiđổilạivàbắtđầumuavào.

Khônglâusaukhingườimôigiớicủatôibắtđầumuavào–và,tiệnthểnóithêmlàtôimuavớimứcgiáthấpnhất–ôngchủngânhàngđóchomờibạntôitới.

“Tôimờianhtớiđây,”ngườichủngânhàngnói,“VìtôimuốnanhđếngặpngayanhbạnLivingstoncủaanhvànóivớianhtarằngchúngtôihivọnganhtasẽkhôngbánkhôngbấtkỳcổphiếunàonữatrongngàyhômnay.Thịtrườngkhôngthểchịuthêmbấtkỳáplựcnàonữa.Chỉvớitìnhcảnhhiệntạithôi,đểngănchặnmộtcuộckhủnghoảngnặngnềđãlàmộtnhiệmvụvôcùngkhókhăn.Hãykêugọitinhthầnyêunướccủaanhta.Đâylàtrườnghợpmộtngườicầnhànhđộngvìlợiíchcủatấtcả.Báongaychotôibiếtanhtanóigì.”

Bạntôiđãđếnngayvànóivớitôivềđiềuđó.Anhtađãrấtkhéoléo.Tôichorằnganhtanghĩnếutôiđãlênkếhoạchđểlàmthịtrườnggiảmgiámạnh,lờiđềnghịcủaanhtachẳngkhácnàobắttôibỏquacơhộikiếmđượcmộtkhoảntươngđươngvớimườitriệuđô-la.Anhấybiếttôiđãrấttứcgiậnvớicáchmàmộtsốônglớnđãlàmnhằmcốđẩymộtlượnglớncổphiếuvàotaycôngchúngkhihọcũngbiếtrõnhưtôiđiềugìsắpxảyra.

Thựctếlà,cácônglớncũnglànhữngngườiphảichịuthiệthạilớnvàtrongsốnhữngcổphiếutôiđãmuavớimứcgiáthấpnhấtlànhữngcổphiếudanhtiếng.Lúcđótôikhônghềbiết,nhưngđócũngkhôngphảilàvấnđề.Tôiđãmualạitoànbộsốcổphiếubánkhốngvàdườngnhưtôiđangcócơhộimuacổphiếugiárẻvàđồngthờigiúpthúcđẩysựphụchồigiácầnthiết-nếukhôngaigiángthêmmộtđònnàovàothịtrường.

Vìvậytôinóivớibạntôi,“AnhhãyquaylạivànóivớingàiBlankrằngtôiđồngývớihọvàtôihoàntoànnhậnthứcđượcmứcđộnghiêmtrọngcủatìnhhìnhthậmchítrướcchícảkhiôngtagọianhtới.Hômnaytôisẽkhôngbánthêmbấtkỳcổphiếunào,nhưngtôisẽlênsànvàmuavàohếtmứctôicóthể.”Vàtôiđãgiữlời.Ngàyhômđó,tôimuamộttrămngàncổphần,bằngtàikhoảnđầucơgiálên.Tôikhôngbánkhốngthêmbấtkỳcổphiếu

nàotrongsuốtchínthángsauđó.

Đólàlýdotôivẫnnóivớibạnbèrằnggiấcmơcủatôiđãtrởthànhhiệnthựcvàtôiđãtrởthànhvuatrongmộtlát.Đãcóthờiđiểmtrongngàyhômđó,sựsốngcòncủathịtrườngchứngkhoánđượcphómặcchonhữngaicóýđịnhtácđộngtớinó.Tôikhôngcảmthấyđaukhổvìnhữngảotưởngvềquyềnlực;trênthựctế,bạnphảibiếttôiđãcảmthấynhưthếnàokhibịbuộctộiđãâmmưulàmgiảmgiáthịtrườngvàcáicáchmànhữnghoạtđộngcủatôiđãbịthổiphồnglênbởinhữnglờiđồnthổicủaphốWall.

…BáochínóirằngLarryLivingston,“Ngườiđầucơliềulĩnhtrẻtuổi”,đãkiếmđượcvàitriệuđô-la.Thựcralà,sauvụgiaodịchđó,tôiđãkiếmđượchơnmộttriệu.Nhưngthắnglợilớnnhấtcủatôikhôngphảiởnhữngđồngđô-lamàlàởnhữngđiềukhôngthểcầmnắmđược:tôiđãbiếtmộtngườiphảilàmgìđểđượckiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớn;tôiđãvĩnhviễnthoátkhỏitầnglớpnhữngkẻđánhbạc;cuốicùngtôicũngđãhọcđượccáchgiaodịchthôngminhvớisốlượnglớn.Đólàngàyhuyhoàngcủatôi.

Phần.10

Nhậnracácsailầmcủachínhmìnhcũngmanglạichochúngtanhiềulợiíchkhôngkémhơnnghiêncứunhữngthànhcông.Nhưngtấtcảmọingườiđềucóxuhướngtránhnhữnghìnhphạtcholỗilầmcủamình.Khibạnmắcnhữngsailầmdẫnđếnsựthấtbạitrongcôngviệc,bạnkhôngbaogiờmuốnphảitrảiquamộtlầnnữa.Vàdĩnhiên,nhữngsailầmtrênthịtrườngchứngkhoánsẽlàmbạntổnthươngởcảhaiđiểmnhạycảm:vítiềnvàlòngtựtrọngcủabạn.Nhưngtôisẽchobạnbiếtmộtđiềurấtkỳlạ:mộtngườiđầucơchứngkhoánđôikhimắcsailầmvàanhtabiếtmìnhđangmắcsailầm.Saukhimắcphảisailầmanhtathườngtựhỏitạisaomìnhlạimắcnhữnglỗiđó.Rồisaumộtthờigiandàisuynghĩthậtkháchquan,khinỗiđaucủasựtrừngphạtđãquađi,anhtacóthểhiểuđượclàmthếnàomàanhtalạimắcnhữngsailầmnhưvậy,nhưngkhôngthểhiểutạisao.Sauđó,anhtachỉtựdằnvặtmìnhvàdừnglạiởmứcđó.

Lẽdĩnhiên,nếumộtngườivừathôngminhvừamaymắn,anhtasẽkhôngmắcphảicùngmộtsailầmđếnhailần.Nhưnganhtasẽmắcphảimộttronghàngngàn“ngườianhem”củasailầmđầutiên.“Giađình”Sailầmđôngđảođếnnỗilúcnàocũngcómộtthànhviêncủa“giađình”đóởbênbạnkhibạnmuốnrútkinhnghiệmtừsailầmđầutiênđó.

Vềsailầmđầutiêntrongsốnhữngsailầmđánggiáhàngtriệuđô-lacủatôi,tôiphảingượclạithờiđiểmkhitôilầnđầutiêntrởthànhtriệuphú,ngaysauđợtbiếnđộnggiálớnvàothángMười,1907.Cùngvớisựpháttriểntronghoạtđộngkinhdoanhcủatôi,cótrongtaycảtriệuđô-lachỉcónghĩalàcầndèdặthơn.Tiềnkhônglàmchomộtthươngnhâncảmthấythoảimáihơn.Bởivìdùgiàuhaynghèo,anhtavẫncóthểmắcsailầm,vàđóchưabaogiờlàmộtđiềudễchịu.Khimộttriệuphúquyếtđịnhđúng,tiềnchỉlàmộttrongsốnhữngngườihầucủaanhta.Thualỗlàvấnđềítrắcrốinhấtđốivớitôi.Tôichưatừngbậntâmkhibịthualỗ.Tôisẽquênchúngngay.Nhưngchínhviệcmìnhmắcsailầm,khôngphảinhữngthualỗ,đãlàmtổnhạiđếntúitiềnvàtâmtrítôi.BạnhãynhớlạicâuchuyệncủaDicksonG.Wattvềmộtngườibạnđãcảmthấylolắngđếnmứcmộtngườibạnđãphảihỏianhtagặpphảichuyệngì.

Anhtatrảlời:“Tôikhôngngủđược.”

“Saovậy?”,ngườibạnhỏilại.

“Tôiđầutưquánhiềuvảivóc,đếnmứctôikhôngthểngủđượcmàchỉnghĩ

đếnchúng.Chúngđanglàmtôikiệtsức.Tôiphảilàmgìbâygiờ?”

Ngườibạngợiý,“Vậyhãybánbớtchúngđichođếnkhianhthấycóthểngủđược.”

Theolẽthường,mộtngườisẽnhanhchóngthíchnghivớihoàncảnhhiệntạiđếnmứcanhtakhôngnhìnxahơnđược.Anhtakhôngcảmnhậnrõràngđượcsựkhácbiệt–đólà,anhtađãhoàntoànquênmấtnhữngcảmgiáccủamộtcuộcsốngkhôngphảilàtriệuphú.Anhtachỉcònnhớbâygiờmìnhcóthểlàmnhữngviệcmàtrướcđâyđãkhôngthểlàmđược.Đốivớimộtngườitrẻtuổibìnhthường,đểquênđinhữngthóiquencủamộtngườinghèokhôngtốnnhiềuthờigian.Nhưngsẽmấtkhánhiềuthờigianđểquênđimìnhđãtừnggiàucó.Tôichorằngđólàbởitiềngiúptạoranhữngnhucầuhoặcnhânchúnglêngấpbội.Tôimuốnnói,nếumộtngườiháiratiềntừthịtrườngchứngkhoán,anhtasẽnhanhchóngmấtđithóiquentiếtkiệm.Nhưngđếnkhiphásản,anhtasẽmấtrấtnhiềuthờigianđểquênđithóiquêntiêutiềncủamình.

SaukhitôiđãbùlạisốbánkhốngvàtiếptụcđầucơvàothángMườinăm1907,tôiquyếtđịnhnghỉngơimộtthờigian.TôimuamộtduthuyềnvàdựđịnhchudutớicácvùngbiểnphíaNam.Tôirấtmêcâucávàtôimuốntậnhưởngcuộcsống.Tôitrôngchờchuyếnđivàluônsẵnsàngđểkhởihànhvàobấtkỳngàynào.Nhưngrồitôiđãkhôngđiđược.Thịtrườngđãkhôngbuôngtôira.

Tôiluôngiaodịchởthịtrườnghànghoácũngnhưcổphiếu.Tôikhởiđầusựnghiệptừmộtthanhniênlàmchomộthãngmôigiớibấthợppháp.Tôiđãnghiêncứucácthịtrườngđótrongnhiềunăm,dùcóthểkhôngkỹlưỡngnhưvớithịtrườngchứngkhoán.Sựthựclà,tôimuốnkinhdoanhhànghoáhơnlàcổphiếu.Khôngcógìphảinghingờrằngchúnghợppháphơn,hiểnnhiênlàthế.Vàkinhdoanhhànghoámangbảnchấtcủamộtcôngviệckinhdoanhthươngmạihơnlàchứngkhoán.Anhtacóthểgiảiquyếtnhữngvấnđềthươngmạitheocáchanhtacóthểlàm.Anhtacóthểsửdụngnhữngtranhluậntưởngtượngđểủnghộhoặcchốnglạimộttràolưunàođótrongthịtrườnghànghoá.Dùchothànhcôngcủanhữnghànhđộngnàychỉlàtạmthời,bởiđếncuốicùng,sựthựcvẫnluôngiànhphầnthắng.Nhờđó,cácthươngnhânkiếmđượclợitừnghiêncứuvàquansát,nhưtrongcôngviệckinhdoanhthôngthường.Anhtacóthểquansátvàcânnhắccácđiềukiệnvàanhtabiếtrànhvềnghềnàynhưbấtkỳngườinàokhác.Anhtakhôngcầncảnhgiácvớinhữngphepháinộibộ.Trongthịtrườngbông,lúamìhayngô,lợitứcsẽkhôngbấtngờtănglênhoặcmấtđichỉsaumộtđêm.Trong

thờigiandài/vớithờigian,giácảhànghoásẽđượckiểmsoátchỉbằngmộtloạiluật-luậtcungcầu.Việclàmăncủamộtthươngnhântrongthịtrườnghànghoáchỉlàtìmrasựthậtvềcungvàcầu,hiệntạivàtươnglai.Anhtakhôngthểtựchophépmìnhđưaranhữngdựđoánvềhàngtánhữngviệcnhưtrongthịtrườngchứngkhoán.Côngviệcđóđãluônhấpdẫntôi–kinhdoanhhànghoá.

Dĩnhiên,ởtấtcảcácthịtrườngđầucơcónhữngviệcgiốngnhauvẫnxảyra.Thôngđiệptừbảngtinlúcnàocũnggiốngnhau.Cơhộiđượcchiađềuchonhữngaibỏcôngsứcsuynghĩ.Nếuanhtatựđặtchomìnhnhữngcâuhỏivàcânnhắccácđiềukiện,anhtasẽtìmracâutrảlờiởsẵntrongđó.Nhưngkhôngaichịubỏcôngđặtranhữngcâuhỏi,họchỉcốtìmkiếmcâutrảlời.NgườiMỹluônnghingờ,mọinơivàmọilúc,trừkhihọtìmđếnnhữngvănphòngmôigiớivànhìnvàobảngtin,dùhọkinhdoanhhànghoáhaychứngkhoán.Cuộcchơilớncủatấtcảnhữngcuộcchơicầncósựnghiêncứukỹlưỡngtrướckhibắtđầulạilàcuộcchơimàanhtalaovàovớikhôngchútnghingờ,chuẩnbị,phòngngừathườngcó.Anhtasẵnsàngmạohiểmmộtnửagiatàicủamìnhvàothịtrườngchứngkhoánvớiítcânnhắchơnhẳnkhilựachọnmộtchiếcxegiátrungbình.

Việcđọcbảngtinthựcrakhôngkhónhưngườitavẫntưởng.Dĩnhiên,bạncũngcầncókinhnghiệm.Nhưngcònmộtviệcquantrọnghơn,đólàbạncầnghinhớmộtsốquitắccơbản.Đọcbảngtinkhôngphảilàbiếtđượcvềgiatàicủabạn.Bảngtinkhôngthểchỉrabạncóthểcóđượcbaonhiêuvàolúc1giờ35phútchiềungàythứNămtuầnsau.Mụcđíchcủaviệcđọcbảngtinlàđểchắcchắn,thứnhấtlàphươngthứcgiaodịch,vàsauđólàthờigiannêngiaodịch.Liệuvàothờiđiểmđó,muavàohaybánralàtốthơn.Điềunàyđúngvớicảthịtrườngchứngkhoáncũngnhưcácthịtrườngbông,lúamì,ngôhayyếnmạch.

Bạntheodõithịtrường-chínhlàtheodõichiềuhướngbiếnđộngcủagiácảđượcghilạitrênbảngtin–vớimộtmụcđích:xácđịnhchiềuhướngbiếnđộngcủanó.Nóiđúnghơn,xácđịnhkhuynhhướngbiếnđộngcủagiácả.Giácả,nhưchúngtađềubiết,sẽtănglênhoặcgiảmxuốngtuỳthuộcvàomứctrởngạimàchúnggặpphải.Đểdễhiểu,chúngtahãynói,giácả,cũnggiốngnhưmọithứkhác,đềudichuyểntheohướngcóítchướngngạivậtnhất.Chúngsẽlàmnhữnggìdễlàmnhất,vìvậy,chúngsẽtănglênnếuviệcđógặpítcảntrởhơngiảmxuống,vàngượclại.

Khôngcònaiphảibốirốixácđịnhliệuthịtrườnglàđầucơgiátănghaygiáhạsaukhisàngiaodịchmởcửa.Mộtngườicóđầuóctỉnhtáovàmộttầm

nhìntươngđốirõràngcóthểnhậnraxuhướngnàykhádễdàng.Khôngphảingườiđầucơnàocũngbiếtcáchkhớpcácthựctếvớilýthuyếtcủamình.Nhữngngườilàmđượcđiềuđósẽ,hoặcphải,biếtthịtrườngđólàđầucơgiátănghaygiáhạ,vànếuanhtađãbiết,anhtasẽhiểunênbánhaynênmua.Bởivậy,ngườiđầucơcầnphảibiếtđượcnênbánhaymuangaykhibắtđầucóbiếnđộng.

Vídụ,giảsửthịtrườngdaođộng,nhưvẫnthườngthấytạinhữngthờiđiểmgiữanhữngđợtbiếnđộng,trongkhoảngmườiđiểm,từ120đến130.Tạiđiểmthấpnhất,cổphiếucóvẻkhôngkhảquan,hoặctheochiềungượclại,saukhităngtám-mườiđiểm,cổphiếulạicóvẻrấtmạnh.Mộtngườiđầucơkhôngđượcphépđểcácbiểuhiệnbềngoàichiphốimình.Anhtanênchờđợichođếnkhibảngtinchoanhtabiếtthờicơcủaanhtađãđến.Trênthựctế,nhiềungườiđầucơđãmấthàngtriệuđô-lakhimuacổphiếubởichúngcóvẻrẻhoặcbánrakhichúngcóvẻlàmộtmónhời.Ngườiđầucơkhôngphảicácnhàđầutư.Mụctiêucủaanhtakhôngphảilàđảmbảothuhồivốnvớimộtkhoảnlợitứckhakhá,màlàtìmcáchkiếmlờicảkhigiácảcủabấtkỳmặthàngnàomàanhtađầucơtănghaygiảm.Dođó,yếutốquyếtđịnhphảilàchiềuhướngđầucơgặpíttrởngạinhấtvàothờiđiểmgiaodịch;vàđiềuanhtachờđợichínhlàthờiđiểmchiềuhướngđótựđịnhhình.Đóchínhlàdấuhiệubắtđầukhoảngthờigianbậnrộncủaanhta.

Việcđọcbảngtinhoàntoànchophépnhữngngườiđầucơnắmbắtđượcrằngtạimứcgiá130,lượngbánralớnhơnnhiềulượngmuavào,vàtấtyếusẽcósựđiềuchỉnhvềgiácả.Khiđếnmứcgiálượngbánralớnhơnmuavào,nhữngngườinghiêncứubảntinkhôngchuyênsâusẽkếtluậngiásẽkhôngdừnglạidướimức150,vàthếlàhọmuavào.Nhưngsaukhisựđiềuchỉnhdiễnra,họphảigiữlại,hoặcbánravàchịumộtkhoảnlỗnhỏ,hoặchọchuyểnsangbánkhốngvàđầucơgiáhạ.Ởmứcgiá120,việchạgiásẽgặpnhiềutrởngạihơn.Lúcnày,lượngmuavàonhiềuhơnhơnbánra,nhiềungườisẽmuavàođểbùlượngbánkhốngvàgiásẽphụchồi.Đãcónhiềuthấtbạitớimứccóthểkhiếnchomộtngườikinhngạckhinhiềungườivẫnkhôngthểrútrađượcbàihọcchomình.

Vàcuốicùng,sẽcómộtđiềugìđóxảyragiúptăngthêmsứcmạnhcholựctácđộngđilênhoặcđixuốngvàlàmthayđổicảđiểmgặptrởngạivềgiálớnnhấttươngứng.Đólàkhilượngmuavàoởmứcgiá130lớnhơnbánra,hoặclượngbánraởmức120sẽlớnhơnmuavào.Giásẽphávỡràocảncũhoặcgiớihạncủabiếnđộngvàtiếptụctănglên.Vànhưthườnglệ,luônluôncórấtđôngnhữngngườigiaodịchđãbánkhốngởmứcgiá120khithấygiácóvẻyếuvàđầucơởmức130vìgiácóvẻmạnh.Vàkhithịtrường

thayđổitheohướngchốnglạihọ,saumộtthờigianhọbuộcphảithayđổisuynghĩvàđitheochiềuhướngcủathịtrườnghoặclàphásản.Dùlựachọnthếnào,họcũnggiúpđịnhhìnhhướnggiáíttrởngạinhất.Vànhưvậy,nhữngngườigiaodịchthôngminh,nhữngngườiđãkiênnhẫnchờđợiđểxácđịnhchiềuhướng,sẽcóđượcsựgiúpđỡtừcácđiềukiệngiaodịchcơbảnvàcảtừtácđộngcủanhữnggiaodịchgiữanhữngngườiđãcónhữngphánđoánsai,vàphảisửalạinhữngsailầmđó.Điềunàygiúpđẩygiábiếnđộngtheochiềuhướngíttrởngạinhất.

Tôimuốnnóingaytạithờiđiểmnày,mặcdùkhôngphảilàmộtđiềuchắcchắnhoàntoànhoặclàmộtchânlýđầucơ.Kinhnghiệmcủatôichothấychínhnhữngtìnhcờ,nhữngviệcbấtngờvàkhôngdựkiếntrướcđược,đãgiúptôicóđượcvịtrítrênthịtrườngmỗikhinhữngtìnhcờloạithứhaiphụthuộcvàoquyếtđịnhcủatôivềchiềuhướnggiáíttrởngạinhất.BạncònnhớvềtrườnghợpcủaUnionPacificởSaratogamàtôiđãtừngnóiđến?Khiđó,tôiđãmuavàobởitôixácđịnhhướnggiáíttrởngạinhấtlàhướnglên.Lẽratôiđãcứnênmuavàothayvìđểchongườimôigiớicủatôinhắcnhởtôirằngnhữngngườitrongnộibộđangbắtđầubánra.Việccácgiámđốcđangnghĩgìcũngchẳngtạorasựkhácbiệtnào.Đókhôngphảilàđiềutôicóthểbiếtđược.Nhưngtôicóthểvàbiếtchínhxácrằngbảngtinđãnóivớitôi:“Giásẽlên”.Vàrồicũngđếnlúctỉlệcổtứcđộtngộttănglên,kéotheogiácổphiếutăngbamươiđiểm.Vàmứcgiá164đãlàkhácao,nhưngnhưtôiđãnóivớibạntrướcđó,cổphiếukhôngbaogiờởmứcgiáquácaođểmuavàohoặcquáthấpđềbánra.Giácả,tựnókhôngcóchútdínhdánggìvớiviệctạorahướnggiáíttrởngạinhấtcủatôi.

Trongthựctiễn,bạnsẽnhậnranếubạngiaodịchnhưnhữnggìtôiđãnói.Bấtkỳthôngtinquantrọngnàođượcđưaratrongkhoảngthờigiangiữaphiêngiaodịchcũkếtthúcchođếnkhibắtđầuphiêngiaodịchmới,đềuphùhợpvớihướnggiáíttrởngạinhất.Chiềuhướngbiếnđộngđãđượcxáclậptrướckhicáctintứcnàyđượcthôngbáo,vàtrongthịtrườngđầucơgiálên,cácyếutốhạgiásẽkhôngđượcchúý,cácthôngtingâytănggiálạibịthổiphồng,vàngượclại.Trướckhichiếntranhnổra,thịtrườngchứngkhoánđangởtrongtìnhtrạnghoạtđộngyếu.VàrồichínhsáchvềtàungầmcủaĐứcđượccôngbố.Tôiđãbánkhốngmộttrămnămmươingàncổphiếu,khôngphảibởitôibiếtsắpcótinmới,màbởitôiđangtheohướnggiáíttrởngạinhất.Mọiviệcxảyrahoàntoànbấtngờđốivớicôngviệccủatôi.Vàdĩnhiên,tôiđãtậndụnghoàncảnhđóvàbùlạiđủsốbánkhốngngayhômđó.

Điềunàynghecóvẻdễdàngkhinóitấtcảnhữngviệcbạnphảilàmchỉlàtheodõibảngtin,đặtramộtđiểmtrởngạilớnnhấtcủamìnhvàchuẩnbị

giaodịchtheohướngíttrởngạinhấtngaykhibạncóquyếtđịnhvềchiềuhướngđó.Nhưngtrongthựctế,mộtngườicònphảicảnhgiácvớirấtnhiềuđiều,hầuhếtlàchốnglạichínhanhta.Đólàlýdotạisaotôinóirằngnhữngngườixácđịnhđúngluôncóđượchainguồnlựccólợichoanhta–cáchoàncảnhgiaodịchcơbảnvànhữngngườiphánđoánsai.Trongthịtrườngđầucơtănggiá,cácyếutốlàmhạgiásẽbịphớtlờ.Đólàbảnchấtcủaconngười,vàchưatừngcóaitỏrangạcnhiênvềđiềuđó.Mọingườicóthểnóivớibạnrằngvụlúamìnàysẽthấtbátvìmộtvàinơigặpphảithờitiếtxấuvàđãcómộtsốnôngtrangbịpháhuỷ.Khitoànbộlúamìđãđượcthuhoạchvàcácnôngdânbắtđầubánra,nhữngngườiđầucơgiálênđãhoàntoànbấtngờbởinhữngthiệthạilàkhôngđángkể.Vàhọpháthiệnrahọđãhầunhưgiúpchonhữngngườiđầucơgiáhạ.

Khimộtngườithamgiagiaodịchtrênthịtrườnghànghoá,anhtakhôngđượcphéptựmìnhđưaraýkiến.Anhtacầncóđầuóctỉnhtáovàlinhhoạt.Bỏquanhữnggợiýcủabảngtinkhôngphảilàmộtviệclàmthôngminh,dùýkiếncủabạnvềvụmùahaybấtkỳmộtnhucầunàolànhưthếnào.Điềunàylàmtôinhớlạilầntôiđãlỡmấtmộtcơhộikiếmlờikhicốgắngđoántrướctínhiệubắtđầu.Tôiđãquáchắcchắnvềcáctìnhthếđếnmứcnghĩrằngkhôngcầnthiếtphảiđợiđếnlúchướnggiáíttrởngạitựđịnhhình.Thậmchí,tôicònnghĩtôicóthểgiúpnóhìnhthành,bởilúcđócóvẻnhưcầncómộtvàisựhỗtrợnhỏđểgiúphướnggiáđịnhhình.

Lúcđó,tôiđangđầucơtănggiábông.Giábônglúcđóđanglàkhoảngmườihaixu,daođộngvừaphải.Đólàmộttrongnhữngkhoảnglưngchừngvàtôicóthểnhậnrađiềuđó.Tôibiếtrằngtôibuộcphảiđợi.Nhưngbấtchợttôilạicóýnghĩnếutôitạoramộtlựcđẩynhỏ,giásẽtăngvượtquađiểmtrởngạitrên.

Tôiđãmuavàonămmươingànkiệnhàng.Lẽdĩnhiên,giábôngđãtănglên.Vàtấtnhiênlàgiácũngdừngtăngkhitôidừngmua.Vàrồigiálạitrởlạimứcbanđầunhưkhitôibắtđầumua.Tôidừnglạivàgiácũngngừnggiảm.Lúcđó,tôinghĩmìnhđãởrấtgầnvớiđiểmbắtđầu,vàtôiquyếtđịnhmìnhnêntựbắtđầulại.Vàtôiđãlàmnhưthế.Nhữngviệctươngtựlạilặplại.Tôicốgắngtănggiá,chỉđểthấygiálạitụtxuốngkhitôingừnglại.Tôicốgắnglàmlạikhoảngbốn-nămlầntrướckhitôithựcsựphẫnnộvàrútlui.Tôiđãtốnkhoảnghaitrămnămmươingànđô-la.Tôitựnhủnhưthếlàquáđủ.Nhưngkhônglâusauđó,giáđộtngộttănglên,vàkhôngdừnglạichođếnkhiđạtmộtmứctươngđươngvớimộtmónhờilớnchotôi–nếutôiđừngvộivãbắtđầunhưthế.

Đãcórấtnhiềungườigiaodịchgặpphảitrườnghợpnhưcủatôi.Nhiềuđếnmứctôicóthểđưaramộtquyluậtnhưsau:Trongmộtthịtrườnghạnhẹp,khigiácảchỉdaođộngtrongmộtkhoảnghạnhẹpmàkhôngđạtđếnmộtmứcđángkể,mọinỗlựcdựđoánvềchiềuhướngcủađợtbiếnđộngtiếptheolàlênhayxuốngđềulàvônghĩa.Điềuduynhấtphảilàmlàtheodõithịtrường,đọcbảngtinđểxácđịnhgiớihạncủanhữngmứcgiáthayđổikhôngđángkểnày,vàchấpnhậnrằngbạnsẽkhôngthểkiếmlờichođếnkhigiátựphávỡcácgiớihạnởbấtkỳchiềuhướngnào.Mộtngườiđầucơphảibiếttậptrungvàoviệckiếmratiềntừthịtrườngthayvìcứcốgắngbuộcbảngtinphảigiốngvớinhữngýkiếncủamình.Đừngbaogiờcốgắngtranhcãivớibảngtin,vàcũngđừngbaogiờtìmhiểunguyênnhânhaytìmkiếmlờigiảithích.Việctổngkết,rútkinhnghiệmvềthịtrườngchứngkhoánkhôngđemlạilợitức.

Cáchđâykhônglâu,tôicólàmănvớimộtnhómbạn.Họbắtđầunóichuyệnvềlúamì.Vàingườitrongsốhọđầucơgiálên,mộtsốkháclạiđầucơgiáhạ.Cuốicùnghọhỏivềýkiếncủatôi.Tôicũngđãnghiêncứuvềthịtrườngnàytrongmộtthờigian.Tôibiếtrằnghọkhôngcầnnhữngsốliệuthốngkêhaynhữngphântíchtìnhhình.Dođótôinói:“Nếucácanhđịnhkiếmchúttiềntừbộtmì,tôicóthểchỉcáchchocácanh.”

Họđềunóilàhọmuốnvàtôinhắchọ:“Nếucácanhthựcsựchắcchắnmuốnkiếmtiềntừbộtmì,cácanhchỉcầntheodõinó.Vàchờđợi.Ngaykhigiávượtquamức1,20đô-la,hãymuavàovàcácanhsẽkiếmđượcmộtmónhờikhánhanhvàkhôngnhỏđâu.”

“Saokhôngmuangaylúcnày,ởmức1,14?”Mộtngườitrongnhómlêntiếng.

“Vìtôikhôngbiếtchắcgiácótănglênhaykhông.”

“Vậytạisaolạimuaởmức1,20?Mứcđócóvẻcaoquá.”

“Cácanhđịnhliềulĩnhđánhbạcđểhivọngthuvềmộtkhoảnlợilớnhơnhaycácanhmuốncónhữngkhoảnđầutưthôngminhvàthuvềnhữngmónlợinhỏhơnnhưngchắcchắnhơn?”

Tấtcảbọnhọđềunóimuốncónhữngkhoảnlợinhỏnhưngchắcchắnhơn,dođótôinói:“Vậycứlàmtheolờitôi,hãymuavàokhigiávượtmức1,20đô-la.”

Nhưtôiđãnóivớicácbạn,tôiđãtheodõithịtrườngtrongmộtthờigiankhá

dài.Trongnhiềutháng,giálúamìdaođộngtrongkhoảng1,10–1,20đô-la,khôngcóbiếnđộngđángkể.Nhưng,thưacácbạn,đếnmộtngày,thịtrườngđóngcửavớimứcgiátrên1,19đô-la.Vàtôiđãsẵnsàngchođiềunày.Ngàyhômsau,thịtrườngmởcửavớimứcgiálà1,20 đô-la,vàtôibắtđầumua.Sauđó,giábắtđầutănglên1,21rồi1,22,sauđólà1,23vàđạtđến1,25đô-lavàtôiđãđitheohướngđúng.

Đếnbâygiờtôicũngkhôngthểgiảithíchvớibạnchuyệngìđãdiễnralúcđó.Tôicũngkhôngtìmkiếmbấtkỳsựgiảithíchnàochonhữngbiếnđộngcủagiátrongkhoảngdaođộnggiớihạn.Tôicũngkhôngthểbiếttrướcgiásẽphávỡcácgiớihạnởmức1,20đô-lahay1,10đô-la,mặcdùtôivẫnnghingờgiásẽtănglênbởikhôngcóđủbộtmìtrênthếgiớiđểtạoramộtđợtsụtgiámạnh.

Thựctếlà,ChâuÂuđãlặnglẽthumuabộtmìvàrấtnhiềungườigiaodịchđãbánkhốngởmức1,19đô-la.Nhờcósựviệcđócùngnhiềunguyênnhânkhác,mộtlượnglớnbộtmìđượcthumuakhỏithịtrường.Vìvậy,sựbiếnđộnglớnđãbắtđầu.Giábộtmìđãvượtquamức1,20đô-la.Đólàđiểmtôicó,cũnglàtấtcảnhữnggìtôicần.Tôibiếtrằngkhigiávượtquamức1,20đô-la,đólàbởisựbiếnđộnggiátheohướnglêncuốicùngđãcóđủlựcđểtựđẩymìnhvượtquagiớihạnvàđãcómộtđiềugìđóxảyra.Nóicáchkhác,khigiávượtquamức1,20đô-lacũnglàlúchướnggiáíttrởngạinhấtcủagiábộtmìđãđượchìnhthành.Vàlúcđólạilàmộtchuyệnhoàntoànkhác.

Tôicònnhớvàomộtngàylàngàynghỉcủachúngtôivàcácthịtrườngđãđóngcửa.Khiđó,ởWinnipegthịtrườngbộtmìmởcửavớigiásáuxumộtgiạ

[5].Vàkhithịtrườngcủachúngtôimởcửavàongàyhômsau,giábộtmì

cũngởmứcsáuxumộtgiạ.Nhưvậy,giácảđãbiếnđộngtheohướngíttrởngạinhất.

Nhữngđiềutôiđãnóivớicácbạnđãchocácbạnthấybảnchấtphươngphápgiaodịchcủatôilàdựatrênnhữngnghiêncứubảngtin.Tôigầnnhưđãnắmbắtđượcnhữngcáchgiácảthườngbiếnđộngnhất.Tôithườngsoátlạicôngviệcgiaodịchbằngnhữnglầnkiểmtrabổsung,đểquyếtđịnhthờiđiểmthíchhợp,bằngcáchtheodõinhữngbiếnđộngcủagiácảsaukhitôibắtđầu.

Mộtđiềukhángạcnhiênlàcórấtnhiềungườigiaodịchcókinhnghiệmđãtỏrahoàinghikhitôinóivớihọrằngnếutôimuốnmuacổphiếuđểđẩygiá,tôisẽmuavớigiácao,vàkhitôibán,tôiphảibánvớigiáthậtthấphoặckhônggìhết.Muốnkiếmtiềnkhôngphảilàmộtviệckhónếumộtthươngnhânluônkiêntrìvớiphươngphápđầucơcủamình.Đólà,kiênnhẫnchờ

đợichođếnkhihướnggiáíttrởngạinhấttựđịnhhìnhvàchỉbắtđầumuavàokhibảngtinthôngbáotínhiệugiálênvàbánrakhibảngtinbáogiáxuống.Anhtanêntíchluỹhànghoácủamìnhtrongkhigiáđanglên.Hãybắtđầubằngviệcmuavàovới1/5khảnăngmuacủamình.Nếuanhtakhôngthấyđượcchútlợinhuậnnhỏnào,anhtakhôngnêntănglượngtíchluỹbởirõrànglàanhtađãsai;cóthểanhtachỉsaitạmthờinhưngởbấtkỳthờiđiểmnào,cáisaikhôngđemlạilợinhuận.Bảngtinđóvẫnnói“lên”chưahẳnđãhoàntoànsai,bởigiờđây,thôngđiệpcủanómớichỉlà“CHƯAĐẾNLÚC”.

Trongthịtrườngbông,tôiđãkháthànhcôngtrongmộtthờigiandài.Tôicónhữnglýthuyếtcủariêngmìnhvàtôilàmviệctheonhữnglýthuyếtđó.Giảsửrằngtôicókhảnăngmuabốn–nămmươingànkiệnhàng.Lúcnày,tôisẽtheodõibảngtinnhưtôiđãnóivớibạnvàchờđợicơhộiđểbánhoặcmua.Lạigiảsửrằngbảngtinbiểuthịmộtđợtbiếnđộngtheohướngđilên.Vậylà,tôisẽmuamườingànkiện.Saukhimua,nếugiáhàngtăngthêmmườiđiểmsovớigiátôimuabanđầu,tôisẽmuathêmmườingànkiệnnữa.Mọiviệclạidiễnranhưvậy.Khiđó,nếutôikiếmđượcmộtkhoảnlợitươngđươnghaimươiđiểm,haymộtđô-lamộtkiệnhàng,tôisẽmuathêmhaimươingànkiệnnữa.Nhưvậylàtôiđãcóđủsốlượnghàng-nềntảngcơbảnđểgiaodịch.Nhưngnếusaukhimuamườihoặchaimươingànkiệnhàngđầu,tôinhậnramìnhđanglỗ,tôisẽrútluingay.Rõrànglàtôiđãsai.Cũngcóthểlàtôichỉsaitạmthời.Nhưng,nhưtôiđãnóitrướcđây,khởiđầuđãsaithìchẳngkiếmđượcmónlợinào.

Điềutôiđạtđượckhikiêntrìvớiphươngthứccủamìnhlàtôilúcnàocũngcómộtlượnghàngnhấtđịnhtrongmọiđợtbiếnđộngthựcsự.Trongquátrìnhtíchluỹhàng,tôicóthểlãngphínăm–sáumươingànđô-lachonhữnglầnđặtcượcđầycảmtínhnhưvậy.Trôngcóvẻđâylànhữnglầnkiểmtrakhátốnkém,nhưngthựcralạikhôngphải.Saukhiđợtbiếnđộngthựcsựbắtđầu,bạnnghĩrằngtôicầnmấtbaolâuđểkiếmlạiđượckhoảntiềnnămmươingànđô-latôiđãtiêuphíđểchắcchắntôisẽcóđượcthờiđiểmthíchhợp?Tôixintrảlờilàkhôngmấtmộtphútnàocả!!!Ngườilựachọnđúngsẽđượctrảcôngxứngđángvàođúnglúc.

Nhưđãcólầntôinóivớicácbạn,tấtcảnhữngviệctrênđãmiêutảđầyđủcáimàtôigọilàphươngthứcđặtcượccủatôi.Đâycóvẻchỉlàmộtphéptínhđơngiảnđểchứngminhrằngsẽlàmộtviệclàmthôngminhkhibạnthuvềnhữngmóntiềnlớnkhibạnthắngvàchỉthuanhữngkhoảncượcnhỏcótínhthămdò.Nếumộtngườitiếnhànhgiaodịchtheocáchtôiđãmiêutả,anhtasẽcóđượcvịtrícólợiđểkiếmtiềntừnhữngvụđánhcượclớn.

Nhữngthươngnhânchuyênnghiệplúcnàocũngcónhữngphươngthứcgiaodịchcủariêngmình,dựatrênnhữngkinhnghiệmcủahọvàbịchiphốibởiquanđiểmcủahọvềđầucơcũngnhưkhátvọngcủahọ.TôinhớcólầntôigặpmộtquýôngđãcaotuổiởPalmBeach,tôikhôngcònnhớhoặcítnhấtlàchưanhớratênôngta.TôibiếtôngtađãlàmviệctạiphốWallnhiềunăm,từthờikỳnộichiến,vàcóaiđóđãnóivớitôiôngtalàmộtônggiàkỳquặcnhưngrấtkhônngoan,mộtngườiđãtrảiquanhiềuthăngtrầmtớimứcôngđãthốtlêndướigầmtrờinàyđãkhôngcònđiềugìlàmớimẻvớiông,nhấtlàtrongthịtrườngchứngkhoán.

Ngườibạngiàđãhỏitôirấtnhiềucâuhỏi.Vàkhitôikểhếtchoôngnghenhữngviệctôithườnglàm,ônggậtđầuvànói:“Đúng!Đúng!Cậuhoàntoànđúng.Cáchcậuxâydựngnhữngphươngthứcđó,cáchcậusuynghĩđãlàmchonhữngphươngthứcấyphụcvụrấttốtchocậu.Cậucóthểdễdànglàmđượcnhữngđiềucậunói,bởinhữngmóntiềncậuđánhcượckhôngkhiếncậuphảiquantâmnhiều.CậulàmtôinhớđếnPatHearne.Cậuđãtừngngheđếntênôngtachứ?Ôngtalàmộtngườithíchthểthao,rấtnổitiếngvàôngtacómộttàikhoảnởchỗchúngtôi.Mộtngườikhônngoanvàkhánóngnảy.Ôngtakiếmtiềntừchứngkhoán,vàđiềuđólàmmọingườiluôntìmôngđểxinlờikhuyên.Nhưngôngtachưabaogiờkhuyênai.Nếuhọthẳngthắnxinôngtaýkiếnvềsựsángsuốttrongnhữngcamkếtcủahọ,ôngthườngtrảlờibằngmộtcâuchâmngônưathíchcủamình:“Bạnkhôngthểbiếtnếubạnkhôngđặtcược”.Ôngtagiaodịchtrongsởcủachúngtôi.Ôngtathườngmuamộttrămcổphầncủamộtsốloạicổphiếutíchcực,vàkhi,hoặcnếugiácácloạicổphiếuđótăngmộtphầntrăm,ôngtasẽmuathêmmộttrămnữa.Giátăngthêmmộtđiểm,ôngtalạimuathêmmộttrăm,cứnhưthế.Ôngtađãtừngnóiôngtakhôngmuốnmìnhkiếmtiềnchokẻkhác,vìvậyôngtađãđặtramộtlệnhbánđểdừngởmứcthấphơngiámuacuốicùngcủaôngtamộtđiểm.Khigiátiếptụctăng,ôngtachỉviệcnânglệnhđólêntheo.Khigiáhạchỉmộtđiểm,ôngtarútlui.Ôngđãtừngnóiôngkhôngthểchịuđượcviệcmấtnhiềuhơnmộtđiểm,dùlàtừlợinhuậngốchaynhữngkhoảnlãitrêngiấytờcủamình.

“Cậubiếtđấy,mộtconbạcchuyênnghiệpkhôngbaogiờtìmkiếmnhữngviệckhôngchắcthành,màlànhữngkhoảntiềnđảmbảocóđược.Dĩnhiên,nhữngviệcliềulĩnhđócũngtốtthôi,nếuchúngcóthểthànhcông.Trênthịtrườngchứngkhoán,Patkhôngtheođuổinhữngkhoảntiềncòconhaynhữngkhoảnchênhlệchkiểuhai-mươi-điểm-một-tuần,màchỉtìmkiếmnhữngkhoảntiềnchắcchắnvàđủlớnđểôngtacómộtcuộcsốngannhàn.TrongsốhàngngànngườiđầucơtôiđãgặpởphốWall,PatHearnelàngườiduynhấtxemviệcđầucơchứngkhoánlàmộttròchơicơhộinhưbàiparo

hayru-lét,nhưnglạicósựkhônngoanvàmộtphươngphápđánhcượckháchắcchắn.

“SaukhiHearnechết,mộtkháchhàngcủachúngtôi,ngườithườnggiaodịchcùngPatvàlàmtheocáchcủaôngấy,đãkiếmđượchơnmộttrămngànđô-laởLackawanna.Sauđó,ôngtachuyểnsangmộtvàiloạicổphiếukhác,vàbởiôngtađãcótrongtaymộtkhoảnkhakhá,ôngtanghĩrằngkhôngcầnphảitheophươngthứccủaPatnữa.Vàkhigiábiếnđộngkhôngthuận,thayvìcắtgiảmthualỗ,ôngtalạiđểmặcchúng–nhưthểchúnglànhữngmónlợivậy.Dĩnhiênlàôngtamấtđếnnhữngđồngxucuốicùng.Vàkhiôngtahoàntoànrútlui,ôngtacònnợchúngtôivàingànđô-la.

“Ôngtavẫnquanhquẩntạisànthêmkhoảnghaibanămnữa.Rấtlâusaukhimấttrắng,ôngtavẫnkhôngthểlàmdịucơnxúcđộng,nhưngchúngtôicũngkhôngphảnđốibởiôngtavẫncưxửphảiphép.TôinhớrằngôngtađãtừngthoảimáithừanhậnôngtangànvạnlầnlàmộtkẻngungốckhikhôngchịulàmtheophươngphápcủaPatHearne.Rồimộtngày,ôngtatìmgặptôivớimộtgươngmặtđầyphấnkhíchvàyêucầutôichophépôngtabánmộtsốcổphiếutạisởcủachúngtôi.Ôngtađãtừnglàmộtkháchhàngdễchịuvàvìthế,tôinóivớiôngtarằngcánhântôicóthểđảmbảomộttàikhoảnmộttrămcổphầnchoôngta.

“ÔngtabánkhốngmộttrămcổphầncủaLakeShore.ĐólàthờiđiểmBillTraverscónhữngchỉtríchkịchliệtvềthịtrường,năm1875.ÔngbạnRobertscủatôiđãđẩycổphầncủaLakeShorerađúngthờiđiểmquyếtđịnhvàđãtiếptụcbánratheođúngcáchôngđãtừngquenlàmtrongnhữngngàyhuyhoàngcũ,trướckhiôngquyếtđịnhgạtbỏphươngphápcủaPatHearneđểchạytheonhữnghyvọnghãohuyền.

“Và,xinthưavớicậu,saubốnngàytiếnhànhtheokiểuhìnhkimtựthápthànhcông,tàikhoảncủaRobertsđãđemlạichoôngtakhoảnlợinhuậnmườilămngànđô-la.Nhậnthấyôngtachưađặtlệnhdừngthualỗ,tôiđãnóilạivớiôngtavànhậnđượccâutrảlờirằngbiếnđộngchưathựcsựxảyravàôngtakhôngcóýđịnhthoáiluivìbấtkỳphảnứngmột-điểmnàocủagiá.ĐólàvàothángTám.VàchỉđếntrướctrungtuầnthángChín,ôngtađãlạiphảiđếnmượntôimườiđô-lađểnộptiềnđỡđẻchoconôngta-đứathứtư.Ôngtađãkhôngthểlàmtheophươngphápđãđượckiểmchứngcủachínhmình.Đólàvấnđềcủatấtcảbọnhọ”–ônggiàlắcđầu,nhìnvềphíatôi.

Vàtôiphảicôngnhậnôngấyđúng.Đôilúctôinghĩđầucơchứngkhoánlàmộtloạihìnhkinhdoanhbấtthường,bởitôiđãnhậnthấynhữngngườiđầu

cơthôngthườngphảiđốimặtvớibảnchấtcủachínhmình.Nhữngđiểmyếuconngườidễmắcphảilạilàđiểmchítửchothànhcôngcủaviệcđầucơthôngthườngnhữngđiểmyếulàmchoanhtatrởnêndễthươngtrướcbạnbè,hoặcnhữngđiểmyếuanhtahoàntoàncóthểphòngngừatrongnhữngcôngviệcmạohiểmkhácnhưngkhôngnguyhiểmnhưtrongthịtrườngchứngkhoánhayhànghoá.

Kẻthùchínhcủamộtngườiđầucơđềuxuấtpháttừbảnthânngườiđó.Hivọngvàsợhãilànhữngbảnchấtkhôngthểtáchrờicủaconngười.Trongđầucơ,nếuthịtrườngphảnứngchốnglạibạn,bạnthườnghivọng,dùíthaynhiều-vàbạnsẽgặpthualỗnhiềuhơnmứcđángraphảichịunếukhôngcốbámvàonhữnghivọngđó.Vàkhithịtrườngbiếnđộngtheohướngcólợichobạn,bạnlạisợrằngngàymai,lợinhuậncủabạnsẽbiếnmấtvàbạnrútlui.Quásớm.Sựsợhãiđãkhiếnbạnkhôngthểkiếmđượcnhiềutiềnnhưkhảnăngbạncóthểlàmđược.Mộtngườigiaodịchthànhcôngphảichếngựđượchaibảnnăngsâukínđó.Anhtaphảigiữđượccáimàbạncóthểgọilàcơnbốcđồngtựnhiêncủaanhta.Thayvìhivọng,anhtaphảilosợ;vàthayvìlosợ,anhtalạiphảihivọng.Anhtaphảibiếtlosợnhữngthualỗcủamìnhsẽngàycànglớnhơn,vàhivọngnhữngkhoảnlợicủamìnhcũngnhiềuhơn.Cốgắngđánhbạcvớichứngkhoántheocáchnhữngngườibìnhthườngvẫnlàmlàmộtđiềuhoàntoànsailầm.

Tôiđãthamgiavàotròchơiđầucơnàytừnăm14tuổi.Đólàtấtcảnhữnggìtôiđãlàm.Tôinghĩtôibiếtmìnhđangnóivềcáigì.Vàmộtkếtluậntôirútrađượcsaugầnbamươinămgiaodịch,cảvớinhữngkhoảntiềnnhỏhaynhữngtriệuđô-la.Kếtluậnđólà:Mộtngườicóthểbiếnđổiđượcmộtloạicổphiếuhaymộtnhómcổphiếutrongnhữngthờiđiểmnhấtđịnh,nhưngkhôngcóbấtkỳngườinàocóthểbiếnđổithịtrườngchứngkhoán!Mộtngườicóthểkiếmratiềntừnhữngvụgiaodịchbônghayngô,nhưngkhôngaicóthểbiếnđổithịtrườngbônghayngô.Cũnggiốngnhưtrênđườngđua,mộtngườicóthểchiếnthắngmộtcuộcđuangựa,nhưnganhtakhôngthểluônchiếnthắngtrongnghềđuangựa.

Nếutôibiếtcáchnàolàmchonhữnglờinóinàytrởnênmạnhhơnvàrõràng,chắcchắntôisẽlàm.Dùmọingườinóingượclạithếnàocũngkhônglàmtôithayđổi.Tôibiếttôihoàntoànđúngkhinóirằngđâylànhữngđiềuhiểnnhiên,khôngthểchốicãi.

Phần.11

Vàbâygiờ,tôixintrởlạithờiđiểmthángMười,1907.TôiđãmuamộtchiếcduthuyềnvàhoàntấtmọiviệcchuẩnbịđểrờiNewYork,bắtđầumộtchuyếndungoạntrêncácvùngbiểnphíaNam.Tôimêcâucáđếnmứcgàndở,vàlúcđó,từtậnđáylòng,tôiquyếttâmsẽđicâutrênchiếcduthuyềncủachínhtôi,đếnmọinơitôimuốn,mọilúctôithích.Mọithứđãsẵnsàng.Tôicũngđãvớđượcmộtkhoảnlợilớntừchứngkhoán,nhưngđếnphútcuốicùng,ngôđãkéotôitrởlại.

Tôicầnnóithêmchocácbạnhiểurằngtrướckhicuộckhủnghoảngtiềntệđemđếnchotôinhữngtriệuđô-lađầutiên.Lúcđó,tôiđangkinhdoanhngũcốctạiChicago.Tôiđãbánkhốngmườitriệugiạlúamỳvàmườitriệugiạngô.Tôiđãnghiêncứuthịtrườngngôtừrấtlâuvàlúcđó,tôiđangđầucơgiáhạvớimặthàngngôvàlúamỳnhưđãlàmvớichứngkhoán.

Rồi,cảhaimặthàngbắtđầuhạgiá.Nhưng,trongkhigiálúamỳvẫntiếptụchạ,mộttrongnhữngnhàđầucơlớnnhấtởChicago-Stratton-độtnhiênnảyraýđịnhlàmmộtcuộcđầucơngô.SaukhitôikiếmđượcmộtmónlợilớntừchứngkhoánvàđãsẵnsàngduhànhvềphíaNamtrênchiếcduthuyềncủamình,tôichợtnhậnthấylúamỳđãgiúptôikiếmmộtkhoảnkhá,nhưngStrattonđãlàmgiángôtănglên,khiếntôiphảichịumộtkhoảnlỗkhôngnhỏ.

Tôibiếtvẫncònrấtnhiềungôtrêncảnướchơnnhữnggìmứcgiáchỉra.Quyluậtcung-cầuvẫnhoạtđộngnhưbìnhthường.NhưngcầuphầnlớnxuấtpháttừStrattontrongkhicunglạichưađủđápứng,bởilúcđóđangxảyrahiệntượngtắcnghẽnmạnhtrêncáctuyếncungcấpngô.Tôinhớlúcđótôiđãướccómộtcâuthầnchúđôngcứnggiúpđóngbăngnhữngconđườngkhôngthểquavàgiúpnhữngngườinôngdânchuyểnngôtớithịtrườngkịpthời.Dĩnhiên,làmgìcóviệcmaymắnđếnthế.

Vậyđó,tôiđãchờđợichuyếndungoạncâucávuivẻđãđượclênkếhoạchvàrồinhữngthualỗtừngôđãgiữtôilại.Tôikhôngthểbỏđikhithịtrườngđangtrongtìnhtrạngđó.Dĩnhiên,Strattontheodõirấtsátsaocácnhucầubán.Ôngtabiếtôngtađãnắmđượctôi,tôicũngbiếtrõđiềuđónhưôngta.Nhưng,nhưtôiđãnói,tôiđãhivọngtôicóthểlàmthờitiếtthayđổivàgiúpđỡmình.Khihiểuđượcchẳngphảithờitiếthaybấtkỳđấngtạohoátốtbụngnàoquantâmtớinhucầucủamình,tôiđãhọcđượccáchtựthâncốgắnggiảiquyếtcáckhókhăncủamình.

Tôikếtthúcvụgiaodịchlúamỳvớimộtkhoảnlợikhá,nhưngvấnđềbênngôlạitrởnênkhókhănhơn.Giámàtôicóthểmualạimườitriệugiạngôởmứcgiáđó,tôicólẽđãnênvuivẻlàmđiềuđóngaylậptức,dùtổnthấtcólớnđếnmứcnàođinữa.Nhưng,dĩnhiên,ngaykhitôibắtđầumuavào,Strattorncũngbắtđầuhànhđộngnhưmộtkẻtốngtiền,vàtôicảmthấymùivịcủaviệctựmìnhnânggiávìgiaodịchcủachínhmìnhchẳngkhácnàotựcầmdaocứacổmình.

Nhưngdùgiángômạnhđếnđâu,khátkhaomuốnđượcđidulịchcâucácủatôicònmạnhmẽhơn,dovậytôiphảingaylậptứctìmragiảipháp.Tôiphảitìmrachiếnlượcrútlui.Tôiphảimualạiđượcmườitriệugiạngôđãbánkhốngvàcùnglúclàmgiảmtổnthấtđếnmứcthấpnhấtcóthể.

Lúcđó,Strattorncũngđangđồngthờitiếnhànhmộtgiaodịchtrongthịtrườngyếnmạchvàthịtrườngđangphảnứngkhátốtchoôngta.Tôiđãtheodõitấtcảcácthịtrườngngũcốcthôngquacáctintứcvềvụmùacũngnhưcáctintứcvỉahè.TôingheđượctinmộtsốnhómđầutưcóthếlựccủanhàArmourkhôngcóthiệnchí,theohướngthịtrường,vớiStrattorn.DĩnhiênlàtôibiếtStrattornsẽkhôngđểtôimuađượcsốngôtôicầntrừkhivớimứcgiácủaôngta,nhưngkhitôingheđượcnhữnglờiđồnđạivềviệcnhàArmourchốnglạiStrattorn,tôiđộtnhiênnhậnramìnhcóthểtìmkiếmsựgiúpđỡtừnhữngngườigiaodịchcủaChicago.CáchduynhấthọcóthểgiúptôilàbánchotôisốngômàStrattornkhôngthểbán.Phầncònlạichỉlàchuyệnđơngiản.

Đầutiên,tôiđặtlệnhmuavàonămtrămngàngiạngômỗikhigiágiảmxuốngmộtphầntámxu.Saukhicáclệnhđóđượcthựchiện,tôicũngđặtlệnhởcảbốnsởđểcùnglúcbánranămmươingàngiạyếnmạch.Tôiđãtínhrằngđiềunàysẽnhanhchóngtạoramộtđợtsụtgiámạnhtrongthịtrườngyếnmạch.Vớicáchnhữngngườigiaodịchthườngnghĩ,họsẽthấyviệcnàycóvẻnhưchắcchắnlàdonhàArmourđangchĩamũisúngvàoStrattorn.Nhậnthấymộtcuộctấncôngsắpxảyratrênthịtrườngyếnmạch,họsẽtheolô-gickếtluậnrằngsắpxảyrabiếnđộngtrongthịtrườngngôvàhọsẽbắtđầubánra.Nếuvụđầucơngôđónổra,khoảnlợithuđượcsẽcaokhôngtưởng.

LiềuthuốctôidànhchotâmlýcủanhữngngườigiaodịchChicagohoàntoànchínhxác.Khihọthấybiếnđộngnổratrongthịtrườngyếnmạch,họngaylậptứcnhảysangthịtrườngngôvàbánravớisựnhiệttìnhrấtcao.Tôiđãmuađượcsáutriệugiạngôchỉtrongmườiphútsauđó.Ngaykhitôinhậnthấylượngbánradừnglại,tôichỉcòncôngviệcđơngiảnlàmuathêmbốn

triệugiạnữatừthịtrường.Lẽđươngnhiênlàviệcnàysẽlàmgiátănglêntrởlại,nhưngkếtquảcuốicùngchokếhoạchcủatôilàtôiđãlấylạiđủmườitriệugiạvớigiáchỉbằngnửagiávàothờiđiểmtôibắtđầu.Sốtiềntôibánkhốnghaitrămngàngiạyếnmạchđểbắtđầuviệcthumuangôchỉlàmtôilỗkhoảngbangànđô-la.Tínhrathìđóđúnglàmộtmónmồicâurẻ.Lợinhuậntôithuđượctừlúamỳđãbùđắpkhálớnchothualỗtừngô,tớimứcsốthualỗcủatôitrongtấtcảcácgiaodịchngũcốclúcđóchỉlàhaitrămnămmươingànđô-la.Sauđó,giángôtănglênhaimươilămxumộtgiạ.Strattornrõràngđãcóthểđịnhđoạtđượctôi.Nếutôiquyếtđịnhmualạimườitriệugiạngômàkhôngquantâmđếngiácả,cótrờimớibiếtđượctôisẽphảitrảbaonhiêu.

Mộtngườiđãbỏranhiềunămnghiêncứumộtviệcsẽcóquanđiểmthườnglệvềviệcđókhácvớinhữngngườimớibắtđầu.Điểmkhácnhauđólàmnênsựkhácbiệtgiữanhữngngườichuyênnghiệpvànhữngkẻnghiệpdư.Đólàcáchmàmộtngườixemxétcácviệccóthểđemlạihoặclấytiềncủaanhtatrongcácthịtrườngđầucơ.Côngchúngcónhữngcáchnhìntheokiểucủanhữngngườikhôngchuyênsâuđốivớinhữngnỗlựccủaanhta.Cáitôicủahọđãépbuộchọquámứcvàtừđólàmsuynghĩcủahọtrởnênnôngcạnhoặckhôngthấuđáo.Nhữngngườichuyênnghiệpthườngquantâmtớiviệclàmnhữngđiềuđúnghơnlàkiếmratiền.Họbiếtlợinhuậnsẽtựvềvớihọnếunhữngviệckhácđượcthuxếpổnthoả.Mộtngườigiaodịchphảitiếnhànhcuộcchơicủamìnhnhưmộttuyểnthủbi-achuyênnghiệpthườnglàm.Đólà,tínhtoánnhữngmụctiêuxahơnthayvìquantâmđếncúđánhtrướcmắt.Lựachọnvịtríthuậnlợiphảitrởthànhmộtbảnnăng.

TôicònnhớđãnghemộtcâuchuyệnvềAddisonCammackcóthểlàmminhhọachínhxácchonhữnggìtôimuốnchỉra.Từnhữngđiềutôingheđược,tôicóýtinrằngCammacklàmộttrongnhữngngườigiaodịchchứngkhoántàigiỏinhấtmàphốWalltừngcó.Ôngtakhôngphảimộtngườiđầucơgiáhạlâunămnhưnhiềungườivẫntưởng,nhưngôngtatìmthấysựhấpdẫnlớnhơntrongviệcgiaodịchtạithịtrườngđầucơgiáhạ,trongviệcsửdụnghainhântốlớncủaconngườilàhivọngvàsợhãi.Ngườitachorằngchínhôngđãđưaralờicảnhbáo:“Đừngbaogiờbángốc

[6]khinhựađangchảylên

cây!”Vànhữngngườicùngthờivớiôngđãchotôibiếtnhữnglầnthắnglớnnhấtcủaôngtalạilàởthịtrườngđầucơtănggiá.Vìvậy,sẽlàcôngbằngnếunóiôngkhôngtiếnhànhcuộcchơicủamìnhtheocácđịnhkiếnmàtheotừnghoàncảnh.Trongtấtcảnhữnglầngiaodịch,ôngtađềuchothấymìnhlàmộtngườigiaodịchđầytàinăng.Cómộtlần–lúcđólàthờiđiểmcuốicủamộtđợtđầucơtănggiá–CammackcóvẻnhưđangđầucơhạgiávàJ.ArthurJoseph,mộtngườicótàikểchuyệnvàviếtcácbàivềtàichính,biết

đượcđiềuđó.Tuynhiên,lúcđó,thịtrườngkhôngchỉmạnhmàvẫnđangtiếptụctăng,donhữngkíchthíchtừnhữngngườiđầucơtănggiáhàngđầuvànhữngbảnbáocáođầylạcquantừbáogiới.ThấuhiểumộtngườigiaodịchnhưCammackcóthểlàmgìvớinhữngthôngtingiáhạ,mộthôm,JosephđãlaođếnvănphòngcủaCammackvớinhữngthôngtinđángvuimừng.

“Cammacknày,tôicómộtngườibạntốtlàmnhânviênchuyểngiaobênsởSt.Paulvàanhtavừanóichotôimộtvàiđiềumàtôinghĩanhnênbiết.”

“Làgìvậy?”Cammackhỏilại,vớivẻhờhững.

“Anhđãthayđổi,phảikhông?Giờanhđangđầucơgiáhạchứ?”.Đểchắcchắn,Josephđãhỏilại.NếuCammackkhôngquantâm,ôngkhôngđịnhphungphíthôngtinquýgiáđó.

“Vâng.Vậythôngtintuyệtvờicủaanhlàgìnào?”

“HômnaytôiđãquasởSt.Paul,nhưtôivẫnthườngđithuthậptintứchai–balầnmộttuần,vàngườibạntôiởđóđãnóivớitôi:‘ÔngGiàđãbáncổphiếu’.AnhtamuốnnóiđếnWilliamRockefeller.‘Thậtvậysao,Jimmy?’tôihỏilại,vàanhtađãtrảlời:‘Đúngvậy,ôngtabánramộtngànnămtrămcổphầnmỗikhigiátăngbaphầntámđiểm.Tôiđãtiếnhànhchuyểngiaocổphiếuhai,bahômnayrồi’.Vàvìvậy,tôikhôngmuốnlãngphíthêmthờigianvàđếnngayđâyđểnóichoanhbiết”.

Cammackkhôngphảilàngườidễdàngtrởnênphấnkhích,thêmnữa,ôngđãquáquenvớiviệccóđủhạngngườilaovàovănphòngcủaôngvớiđủloạithôngtin,nhữnglờiđồnđại,bàntán,máchnướcvànhữnglờilừadốiđếnmứcôngchẳngcòntinvàobấtkỳthôngtinnào.Ôngtagầnnhưchỉhỏichophảiphép,“Anhchắckhôngnghenhầmchứ,Joseph?”

“Tôicóchắckhôngà?Tôichắcchắnđấy.Anhnghĩtôibịđiếcà?–Josephtrảlời.

“Anhđảmbảovềngườibạncủaanhchứ?”

“Hoàntoànđảmbảo!”–Josephkhẳngđịnh-“Tôiquenanhtanhiềunămrồi.Anhtachưatừngnóidốitôi.Vàlầnnàycũngkhông!Chẳngcólýdonàocả!Tôibiếtanhtahoàntoànđángtincậyvàtôicóthểlấycảcuộcđờimìnhđểđảmbảochonhữngđiềuanhtađãnói.Tôihiểuanhtanhưhiểubấtkỳaitrênthếgiớinày–ítnhấtlàhơnrấtnhiềucáicáchmàanhtỏrahiểuvề

tôi,sautừngấynăm”.

“Chắcchắnchứ?”.VàmộtlầnnữaCammacknhìnlạiJoseph.Vàôngnói,“Rồi,anhphảibiếtđiềuđóchứ”.Ônggọichongườimôigiớicủamình,W.B.Wheeler.JosephđãtưởngsẽđượcngheôngtađặtlệnhbánítnhấtnămmươingàncổphầncủaSt.Paul.RockefellerđangpháttáncổphầncủaôngtaởSt.Paul,đểkiếmlợitừsứcmạnhcủathịtrường.Dùđólàcổphiếuđầutưhaycổphầnđầucơcũngkhôngquantrọng.ĐiềuquantrọnglàngườigiaodịchcổphiếugiỏinhấtcủacánhStandardOilquyếtđịnhrútkhỏiSt.Paul.Nếumộtngườibìnhthườngnhậnđượcmộtthôngtinnhưthếtừmộtnguồnđángtincậy,anhtasẽlàmgì?Cólẽkhôngcầnphảihỏi.

NhưngCammack,ôngchủđầucơtàinăngnhấtvàothờiđó,ngườiđangđầucơgiáhạ,lúcđólạichỉnóivớingườimôigiớicủaôngta:“Billy,lênsànvàmuavàomộtngànnămtrămcổphiếuSt.Paulmỗikhigiátăngbaphầntám”.Khiđó,cổphiếuđãởmứcchínmươi.

“Anhkhôngđịnhnóibánrađấychứ?”Josephnóngnảycắtngang.ÔngkhôngcònlàmộtngườimớihọcviệcởphốWall,nhưngôngtalạinghĩvềthịtrườngtheoquanđiểmcủacácnhàbáovà,thậttìnhcờ,giốngvớilốisuynghĩchungcủacôngchúng.Giácổphiếu,theolẽthường,giảmxuốngkhicóthôngtinvềviệcbánratừnộibộ.VàkhôngcònngườinàotốthơnngàiWilliamRockefeller.StandardOilđangrútluivàCammacklạimuavào!Khôngthểnhưvậyđược!

“Không,”Cammacknói,“Tôimuốnnóimuavào.”

“Anhkhôngtintôisao?”

“Cóchứ.”

“Anhkhôngtinthôngtincủatôisao?”

“Cóchứ.”

“Anhkhôngphảiđangđầucơgiáhạsao?”

“Cóchứ.”

“Vậy,saolạithế?”

“Chínhvìvậymàtôiđangmuavào.Nghetôinày:anhcónhữngngườibạn

đángtincậyvậy.Vìvậy,khiviệcbánrasốlượnglớnngừnglại,hãythôngbáongaychotôi.Ngaylậptức.Anhhiểuchứ?”

“Được”,Josephtrảlờivàbỏđi,khônghoàntoànchắcchắnôngcóthểtìmhiểuđượcđộngcơcủaCammacktrongviệcmualạicổphiếucủaRockefeller.ChínhthôngtinrằngCammackđầucơgiáhạtrênthịtrườnglàmchonhữnghànhđộngcủaôngtatrởnênkhóhiểu.Tuynhiên,JosephđãđigặpngườibạnlàmnhânviênchuyểngiaocủamìnhvànóivớianhtarằngôngmuốnđượcbiếtkhiÔngGiàngừngbán.Hailầnmộtngày,Josephgọichongườibạncủamìnhđểkiểmtra.

Mộthôm,ngườibạnnhânviênchuyểngiaonóivớiJoseph:”ÔngGiàkhôngcònbánnữa”.JosephcảmơnanhtavàđếnngayvănphòngcủaCammackvớithôngtinđó.

Cammackchămchúlắngnghe,gọichoWheelervàhỏi,“Billy,hiệnchúngtacóbaonhiêucổphiếucủaSt.Paul?”.Wheelerkiểmtralạivàthôngbáohọcókhoảngsáumươingàncổphần.

Cammack,ngườiđangđầucơgiáhạ,đãngừngbánkhốngcổphiếuGrangersvàmộtsốloạicổphiếukhác,thậmchítrướccảkhiôngbắtđầumuacổphiếuSt.Paul.Vàbâygiờôngbắtđầubánrahàngloạt.ÔngnhanhchóngyêucầuWheelerbántoànbộsáumươingàncổphầncủaSt.Paulvừamua,vàcònhơnnữa.ÔngđãdùngsốcổphầnmuađượccủaSt.Paulđểkéogiácủatấtcảcáccổphiếuniêmyếtxuốngvàkiếmlợiđángkểtừcáchoạtđộngđầucơgiáhạcủamình.

CổphiếucủaSt.PaulkhôngngừnggiảmxuốngchođếnkhigiáchỉcònbốnmươitưvàCammackđãkiếmđượcmộtmónhờilớn.Ôngtađãsửdụngnhữngquânbàimìnhcótrongtayvớimộtkỹthuậtđángkhâmphụcvànhờđóthuvềmộtkhoảnlợiđángkể.Điểmtôimuốnlàmrõởđâylàtháiđộthườnglệcủaôngtađốivớigiaodịch.Ôngtakhôngcầnsuyngẫmnhiềuvềnhữngviệcđãlàm.Ôngtanhanhchóngnhìnraviệcgìlàquantrọnghơnđốivớiôngtahơnlàchỉkhoảnlợinhuậntừmộtloạicổphiếu.Ôngtađãnhậnramìnhđãmaymắnđượctraomộtcơhộitiếnhànhnhữnghoạtđộngđầucơgiáhạkhôngchỉởthờiđiểmthíchhợpmàcònvớimộtlựctácđộngbanđầuthíchhợp.ThôngtinvềcổphiếuSt.Paulkhiếnôngmuavàothayvìbánravìôngđãngaylậptứcnhậnrađiềuđógiúpchoôngcóđượcmộtnguồn“đạndược”tốtnhấtvàphongphúchocácchiếndịchđầucơgiáhạcủamình.

Xinquaytrởlạivớitrườnghợpcủatôi.Saukhitôihoànthànhcácgiaodịchtrênthịtrườnglúamỳvàngô,tôiđãlênduthuyềnxuốngphươngNam.TôiduhànhtrênnhữngvùngbiểnởFlorida,tậnhưởngnhữngkhoảnhkhắctuyệtvời.Mộtkhoảngthờigianlýthúvớimôncâucá.Mọithứđềuthúvị.Tôikhôngcóbấtkỳmốibậntâmnàovàtôicũngkhôngmuốnvướngphảibấtkỳmốibậntâmnào.

Rồimộtngày,tôiđếnPalmBeach.TôiđãgặprấtnhiềunhữngngườibạnởphốWallcùngnhữngngườikhác.Bọnhọđangnóivớinhauvềmộtngườiđầucơbônglậpdịvàothờiđiểmđó.TheomộtbáocáotừNewYork,PercyThomasđãmấtđếnnhữngđồngxucuốicùng.Đâykhôngphảilàmộtvụphásảnthươngmại;gầnnhưchỉlàtinđồnvềmộttrậnWaterloothứhaicủamộtnhàđầucơnổitiếngthếgiớitrongthịtrườngbông.

Tôiđãluônngưỡngmộôngta.Lầnđầutiêntôinghetinvềôngtalạilàthôngquabáochí,khisàngiaodịchchứngkhoánSheldon&Thomasphảiđóngcửa,saukhiThomascốgắngđầucơbông.Sheldon,ngườikhôngcóđượctầmnhìncũngnhưlòngdũngcảmcủangườiđồngsự,đãcảmthấysợhãingaykhihọtiếngầntớingưỡngcửacủasựthànhcông.Ítnhất,đólànhữnggìđượctruyềntainhauởphốWalllúcđó.Dùthếnào,thayvìkiếmđượcmộtmónlợilớn,họđãcómộttrongnhữngthấtbạicótácđộngmạnhnhấttrongnhiềunăm.Tôiquênmấtlàbaonhiêutriệu.CôngtybịđóngcửavàThomasbắtđầulàmviệcmộtmình.Ôngtatoàntâmtoànýchođầucơbôngvàchẳngbaolâusauđãgiànhlạiđượcvịtrícủamình.Ôngđãthanhtoántoànbộnợcùnglãichocácchủnợ.Mặcdùvềmặtluậtphápôngkhôngbịbắtbuộcphảitrảnhữngkhoảnnợđó.Đồngthờivẫncònlạichomìnhkhoảngmộttriệuđô-la.Sựtrởlạicủaôngtrongthịtrườngbônglàmộtsựkiệnxuấtsắc,cóthểsánhvớicáchmàDeaconS.V.Whiteđãkhaithácthịtrườngchứngkhoánđểthanhtoánkhoảnnợmộttriệuđô-lachỉtrongmộtnăm.TrítuệvàsựcantrườngcủaThomaskhiếntôingaylậptứccảmthấyngưỡngmộôngta.

MọingườiởPalmBeachđangbàntánvềcuộcgiaodịchthấtbạicủaThomastrongthịtrườngbôngthángBa.Chắcbạncũnghiểunhữngcuộcnóichuyệnkiểunàysẽtiếptụcvàpháttriểnnhưthếnào–hàngnúinhữngthôngtinsailệch,nhữnglờiđồnthổimàbạnphảinghe.Tôiđãtừngchứngkiếncáchmàtinđồnvềtôipháttriển,đếnmứcchínhngườibắtđầutinđồnnàycũngkhôngthểnhậnranókhinóquaytrởlạivớianhtachỉchưađếnhaimươitưgiờsauđó,nóđãphồngravớihàngloạtcácchitiếtmớivàsinhđộng.

TintứcvềrủiromớinhấtcủaPercyThomasđãhướngtâmtrítôitừcâucásangthịtrườngbông.Tôithuthậptừngchồnggiấytờgiaodịchvàđọcchúngđểxácđịnhtìnhhình.KhiquaytrởlạiNewYork,tôilaovàonghiêncứuthịtrường.MọingườiđềuđangđầucơgiáhạvàđanggiaodịchbôngthángBảy.Bạncũnghiểuconngườilàthếnàomà.Tôichorằngchínhnhữngtintứcnhưtrênđãlantruyền,khiếnchomộtngườilàmnhữngviệcchỉbởinhữngngườiquanhanhtađanglàmcôngviệctươngtự.Cóthểđóchỉlàmộtmặthoặcmộtvàibiếnthểcủabảnnăngbầyđànởngười.Nhưngdùlàgì,theoquanđiểmcủahàngtrămngườigiaodịch,việckhônngoanvàthíchhợpnhấtlúcnàylàbánbôngthángBảy–cũngrấtantoànnữa!Bạnkhôngthểnóiđợtbánlớnnàylàkhinhsuất,từđóquánhẹnhàng.Nhữngngườigiaodịchchỉđơngiảnlànhìnthấymộtphíavềthịtrườngvàmộtkhoảnlợilớn.Họđươngnhiênhivọnggiábôngsẽsụtmạnh.

Tôiđãthấyđượctấtcả,vàđiềulàmtôichúýlànhữngngườiđangbánkhốngsẽkhôngcónhiềuthờigianđểbùlạiđủsốlượng.Càngnghiêncứutìnhhìnhtôicàngnhậnrađiềunàyrõrànghơn,vàcuốicùngtôiquyếtđịnhmuavàosốbôngthángBảy.Tôiđếnvănphòngvànhanhchóngmuavàomộttrămngànkiện.Tôikhônggặpkhókhănđểthumuađủsốnàytừrấtnhiềungườigiaodịch.Cóthểnói,nếutôicótreogiảithưởngmộttriệuđô-lachoaitìmrađượcbấtkỳngườigiaodịchnào,cònsốnghayđãchết,khôngbánrabôngthángBảythìcũngkhôngcóainhậnđượcgiảithưởngđó.

TôinênnóithêmlúcnàylàcuốithángNăm.Tôitiếptụcmuathêmvàhọtiếptụcbánchotôichođếnkhitôithuthậpđượctoànbộcáchợpđồngluânchuyểnvàcótrongtaymộttrămhaimươingànkiệnbông.Vàingàysaukhitôimuanhữngkiệnhàngcuốicùng,giábôngbắtđầutăng.Vàmộtkhiđãbắtđầu,thịtrườngluôntiếntriểnrấttốt–giábôngđãtăngtừbốnmươilênnămmươiđiểmtrongmộtngày.

VàomộtngàythứBảy-khoảngmườingàysaukhitôibắtđầuđợtgiaodịch–giábôngbắtđầutănglên.TôikhôngbiếtliệucònbôngthángBảyđượcbánnữakhông.Tôiphảixácđịnhđượcđiềunày,dođó,tôiđợiđếnmườiphútcuốitrướckhithịtrườngđóngcửa.Tôibiếtđólàthờiđiểmnhữngngườigiaodịchthườngbánravàhọcóthểantoànkhithịtrườngđóngcửa.Dovậycùnglúctôiđặtbốnlệnhmuakhácnhau,mỗilệnhmuanămngànkiện.Việcnàylàmgiábôngtănglênmứchơnbamươiđiểmvàviệcmuabánhoàntấtdễdàng.Thịtrườngđóngcửaởmứccao.Tấtcảnhữnggìtôilàm,bạnhãynhớ,làđãmuahaimươingànkiệncuốicùng.

NgàyhômsauđólàChủNhật.SangthứHai,thịtrườngLiverpoolđượccho

làsẽmởcửaởmứchaimươiđiểmđểtươngđươngvớinhữngtiếntriểncủathịtrườngNewYork.Nhưngthayvìthế,thịtrườngnàylạitănglênhơnnămmươiđiểm.ĐiềuđócónghĩalàthịtrườngLiverpoolđãphóngđạinhữngtiếntriểncủaNewYorkgấphailần.Tôikhôngcóliênquangìđếnlầntănggiánàycủathịtrường.Điềunàychothấynhữngsuyluậncủatôilàhợplývàtôiđãgiaodịchtheohướnggiáíttrởngạinhất.Đồngthời,tôicũngkhôngquênđithựctếlàmìnhvẫncònmộtlượnglớnhàngcầntiêuthụ.Thịtrườngcóthểtăngmạnhhoặctừtừ,nhưngchưatừngcókhảnănghấpthụnhiềuhơnmộtlượnghàngbánranhấtđịnh.

Dĩnhiên,nhữngthôngtintừLiverpoollàmthịtrườngcủachúngtôináođộng.Nhưngtôinhậnthấygiácàngtăngcao,lượngbôngthángBảycànghiếm.Tôichưabánrabấtkỳkiệnhàngđangcónào.Nóichung,ngàythứHaiđókhôngphảilàngàythúvịvàcũngkhôngvuivẻgìchonhữngngườiđầucơgiáhạ;nhưngtrêntấtcả,tôichưanhậnthấydấuhiệucủamộtcuộckhủnghoảngsụtgiásắpxảyra;chưacódấuhiệubắtđầucủamộtđợthỗnloạn.Vàtôivẫncònmộttrămbốnmươingànkiệnbôngcầntìmđầura.

VàomộtbuổisángthứBa,khitôiđangtrênđườngđếnvănphòng,tôigặpmộtngườibạnởcổngvàocủatoànhà.

“BàibáotrêntờWorldsángnayquảlàđángchúýđấy,”,anhtamỉmcườinóivớitôi.

“Bàinào?”,tôihỏilại.

“Cáigì?Anhkhôngđịnhnóivớitôilàanhchưađọcđấychứ?”

“TôichưabaogiờxemtờWorld”,tôitrảlời,“Nhưngchuyệngìthế?”

“Chà,đólàvềanhmà.BàibáonóirằnganhđanggiữtoànbộsốbôngthángBảy.”

“Tôichưađọcbàibáođó,”Tôitrảlờirồitạmbiệtanhta.Tôikhôngbiếtliệuanhtacótintôikhông.Cóthểanhtanghĩtôichorằngsẽlàquákhinhsuấtnếuthừanhậnviệcđólàđúnghaysai.

Đếnvănphòng,tôiyêucầumộtbảnsaocủabàibáođó.Vàbàibáođó,vớidòngtítlớn,đượcđăngngaytrêntrangnhất:

Larrylivingstonnắmgiữtoànbộbôngthángbảy

Dĩnhiên,tôingaylậptứcnhậnrabàibáonàysẽcótácđộngmaqỦythếnàotớithịtrường.Dùtôicóthậntrọngsuynghĩvềnhữngphươngthứcvàcáchthứctiêuthụmộttrămbốnmươingànkiệnbônghiệncóđểcókhoảnlợilớnnhất,tôicũngkhôngthểtìmracáchnàotốthơncáchnày.Thậmchíkhôngthểtìmrađượcmộtcáchnàocả.Bàibáođó,tạithờiđiểmđó,đangởtrêntaycủamọingườitrêncảnước,trênbáoWorldhaybấtkỳtờbáonàokháctríchdẫnnó.ThậmchínócóthểcònđượcchuyểnsangChâuÂu.TácđộngcủanóđốivớigiábôngởLiverpoollàrấtrõràng.Toànbộthịtrườngtrởnênnáođộng.Vớinhữngthôngtinkiểunày,điềuđókhôngcógìđángnghingờcả.

TôiđươngnhiênbiếtthịtrườngNewYorksẽphảnứngnhưthếnào,vàtôiphảilàmgì.Thịtrườngmởcửalúcmườigiờ.Vềchỉmườiphútsaukhithịtrườngmởcửa,tôikhôngcòngiữbấtkỳkiệnbôngnào.Tôiđãbánsạchmộttrămbốnmươingànkiệnbôngtôicó.Tôibánravớimứcgiáđỉnhtrongngày.Nhữngngườigiaodịchđãtạorathịtrườngchotôi.Tấtcảnhữnggìtôilàmđượclàchứngkiếnmộtcơhộithượngđếbantặngđểbánđisốbôngcủatôi.Tôiphảinắmlấycơhộiđóvìtôikhôngthểtránhđượcnó.Liệutôicòncóthểlàmgìkhácđượcchứ?

Vấnđềmàtôiđãtốnkhôngbiếtbaocôngsứcsuynghĩtìmcáchgiảiquyết,cuốicùnglạiđượcgiảiquyếtổnthỏabằngmộtsựtìnhcờ.NếutờWorldkhôngchođăngbàibáođó,tôiđãkhôngthểgiảiquyếthếtsốbôngcủamìnhmàkhônghisinhmộtphầnlớnsốlợinhuậntrêngiấy.BánratoànbộmộttrămbốnmươingànkiệnbôngthángBảymàkhônglàmgiáhạlàmộtthủthuậtvượtquákhảnăngcủatôi.NhưngbàibáocủaWorldđãgiúptôithựchiệnđiềuđó.

TôikhôngthểgiảithíchvớibạntạisaotờWorldlạichođăngbàibáođó.Tôichưabaogiờbiếtnguyênnhân.Cóthểtácgiảcủabàibáonàyđượcmộtsốngườibạncóchântrongthịtrườngbôngmáchnướcvàanhtađãnghĩmìnhcóđượcmộtthôngtinsốtdẻo.TôichưatừnggặpanhtahaybấtkỳngườinàocủatờWorld.Tôikhôngbiếtbàibáođóđượcđăngvàobuổisángmãichođếnchíngiờ;vànếukhôngphảibạntôilàmtôichúýđếnbàibáođó,cólẽtôicũngchẳngbaogiờbiếtđếnnónữa.

Nếukhôngcóbàibáođó,tôiđãkhôngthểtạoramộtthịtrườngđầurađủlớnchosốbôngcủatôi.Đólàmộtvấnđềkhigiaodịchvớisốlượnglớn.Đãđâmlaothìphảitheolao.Bạnkhôngphảilúcnàocũngcóthểbánrakhibạnmuốnhoặckhibạnchorằngđãđếnthờiđiểmthíchhợp.Bạnphảithoátrađượckhibạncóthể;khibạntìmđượcmộtthịtrườngcókhảnăngtiêuthụ

toànbộsốhàngcủabạn.Bỏlỡcơhộisẽkhiếnbạnmấtđihàngtriệuđô-la.Bạnkhôngthểchầnchừ.Nếukhông,bạnsẽthuacuộc.Bạncũngkhôngnênthửnhữngtrònguyhiểmnhưnânggiáđốivớinhữngngườiđầucơgiáhạbằngcáchmuacạnhtranh,bởicóthểvìthếmàbạnđãlàmgiảmkhảnănghấpthụcủathịtrường.Vàtôimuốncảnhbáocácbạnmộtđiều,nắmbắtcơhộikhôngphảilàviệcdễdàngnhưbạnnghĩ.Mộtngườiphảiluônởtrongtrạngtháicảnhgiácđểkhicơhộiđếntay,anhtaphảinắmbắtluôn.

Dĩnhiênlàkhôngphảiaicũngbiếtvềsựmaymắntìnhcờđócủatôi.ỞphốWallhayởbấtkỳnơinàokhác,nhữngsựtìnhcờcóthểđemlạinhữngkhoảntiềnlớnchomộtngườithườngđượcnhìnnhậnvớinhiềunghingờ.Nếusựtìnhcờkhôngđemlạilợinhuận,nókhôngđượccoilàtìnhcờmàlàkếtquảtấtyếucủatháiđộthamlamhoặctựcaocủabạn.Nhưngkhinóđemlạichobạnmộtmónlợi,ngườitalạinóiđólàthứcủacướpđượcvàbàntánvềviệctínhphiđạođứcgiatăngrasao,haychủnghĩabảothủhaytínhđứngđắnxuốngcấpthếnào.

Khôngphảichỉnhữngngườibánkhốngácý,nhữngngườiđangphảichịuhậuquảdochínhsựkhinhsuấtcủahọ,buộctộitôidàndựnglênviệclàmtáobạođó.Tấtcảnhữngngườikháccũngnghĩvậy.

Mộthoặchaingàysau,mộttrongnhữngônglớntrongthịtrườngbôngthếgiớiđếngặptôivànói:“Đóquảlàmộttrongnhữngvụgiaodịchtàitìnhnhấtanhđãthựchiệnđược,anhLivingston.Tôitựhỏinếuanhđẩyrathịtrườngtoànbộsốanhcó,liệuanhsẽtổnthấtbaonhiêu.Anhcũngbiếtthịtrườngkhôngđủlớnđểthunhậnnhiềuhơnnăm–sáumươingànkiệnmàkhônglàmgiảmgiá,vàcáchanhđịnhgiảiquyếtphầncònlạimàkhônglàmhaohụtlợinhuậntrêngiấycủaanhthựcsựhấpdẫntôi.Tôiđãkhôngnghĩtớikếhoạchđócủaanh.Đóquảthựclàmộtkếhoạchtàitình.”

“Tôikhôngdínhdánggìđếnviệcđó,”,tôiđảmbảovớianhtavớimộttháiđộnghiêmchỉnhnhấtcóthể.

Nhưngtấtcảnhữnggìanhtatrảlờichỉlà:“Thựcsựtàitình,anhbạn.Thựcsựlàrấttàitình!Anhkhôngcầnphảikhiêmtốnnhưvậy!”

Saulầngiaodịchđó,thậmchímộtsốbáocòngọitôilàÔngvuabông.Nhưng,nhưtôinói,tôikhôngthựcsựđượctraovươngmiệnđó.CólẽcũngkhôngcầnphảinóivớibạnrằngtrênđấtMỹ,khôngaicóđủtiềnđểmuađượcmộtcộtbáotrêntờWorldhaycóđủsựthuhútcánhânđểđảmbảovớicôngchúngvềmộtcâuchuyệnnhưvậy.Nhưnglầnđó,tôiđãđượctraomột

danhhiệuhoàntoànkhôngthểxóabỏ.

Nhưngtôikểcâuchuyệnnàykhôngphảiđểphêphánmộtsốngườikhôngxứngđángđượctraovươngmiệnhayđểnhấnmạnhvàosựcầnthiếtcủaviệcnắmbắtcơhội,dùnóđếnlúcnàovàbằngcáchnào.MụcđíchcủatôichỉlàghilạinhữngtiếngtămtừbáogiớiđếnvớitôisauvụgiaodịchbôngthángBảy.Nếukhôngphảinhờbáochí,tôiđãkhôngthểcócơhộigặpngườiđànôngxuấtchúngđó,PercyThomas.

Phần.12

KhônglâusaukhitôihoànthànhvụgiaodịchbôngtrongthángBảyvớithắnglợihơnmongđợi,tôinhậnđượcmộtbứcthưhẹngặp.BứcthưcóchữkýcủaPercyThomas.Dĩnhiênlàtôingaylậptứctrảlờirằngtôisẽrấtvuimừngđượctiếpôngtatạivănphòngvàobấtkỳthờigiannào.Vàngayhômsau,ôngtađếnchỗtôi.

Tôiđãngưỡngmộôngấytừrấtlâu.Têncủaôngđãtrởnênrấtquenthuộcvớibấtkỳngườinàocóquantâmđếnviệcmuabánhaytrồngbông.ỞcảChâuÂucũngnhưnướcMỹ,mọingườiđềunhắcđếncácýkiếncủaPercyThomasvớitôi.Tôicònnhớcólần,tạimộtkhunghỉmátcủaThuỵSĩ,tôiđãnóichuyệnvớimộtôngchủngânhàngCairo,ngườicóchútquantâmtớiviệctrồngbôngtạiAiCập,cùngvớiNgàiErnestCasselsaunày.KhibiếttôitừNewYorkđến,ôngtađãngaylậptứchỏitôivềPercyThomas,ngườicónhữngbảnbáocáothịtrườngluônđượcôngtađónđọctừlâu.

Tôiluônnghĩ,Thomasđãtổchứccôngviệckinhdoanhcủaôngtheocáchrấtkhoahọc.Ôngtalàmộtnhàđầucơđíchthực,mộtnhàtưtưởngcótầmnhìncủamộtngườidámmơmộngvàlòngdũngcảmcủamộtchiếnsĩ,mộtngườithôngthạocảlýthuyếtcũngnhưthựctiễncủaviệcgiaodịchbông.Ôngluônthíchthúkhilắngnghevàdiễnđạtnhữngýkiến,giảđịnhhayquanđiểm,vàđồngthờicũngđầyítnhữngkiếnthứcthựctiễnphongphúvềthịtrườngbônghaytâmlýcủanhữngngườigiaodịchmàôngkhôngbiếtđến,bởiôngđãlănlộnvớinghềgiaodịchbôngtrongnhiềunămvàkhôngítlầnkiếmđượcnhữngkhoảnlợikếchsù.

SaukhiSởGiaodịchChứngkhoánSheldon&Thomasphảiđóngcửa,ôngbắtđầukinhdoanhđộclập.Chỉtronghainăm,ôngđãtrởlại,thựcsựrấtngoạnmục.Tôicònnhớđãđọctrêntờrằngkhiôngcólạiđượcchỗđứngvữngchắcvềmặttàichính,việcđầutiênônglàmlàthanhtoánđầyđủchocácchủnợcũ,vàsauđólàthuêmộtchuyêngiađểnghiêncứucáchtốtnhấtđểđầutưmộttriệuđô-la.Vịchuyêngianàyđãkiểmtratàisản,nghiêncứubáocáocủamộtvàicôngtyvàkiếnnghịôngmuacổphiếuDelaware&Hudson.

Saukhiđãmấtđinhiềutriệuđô-lavàkiếmlạivớinhiềutriệuhơn,ThomasmộtlầnnữalạitrắngtaysauvụgiaodịchbôngthángBa.Khôngđểthờigianlãngphísaukhiôngđếngặptôi.Ôngđềxuấtchúngtôisẽhợptáclàmăn.Bấtkỳthôngtinnàocóđược,ôngtasẽbáochotôitrướckhinóđượcthông

báocôngkhai.Việccủatôilàtiếnhànhnhữnggiaodịchthựcsự,vàtheonhưôngtanói,tôicómộttàinăngthiênbẩmmàôngấykhôngthểcóđược.

Nhưngviệcđólạikhônghấpdẫntôivìmộtsốlýdoriêng,dođó,tôithẳngthắntrảlờiônglàtôikhôngnghĩcóthểlàmchungvớiaivàcũngkhôngcóýđịnhthửlàmviệcđó.Nhưngôngấyvẫnnàinỉrằngđósẽlàmộtsựkếthợplýtưởngchođếnkhitôibuộcphảinóithẳnglàtôikhôngmuốndínhdángđếnbấtkỳviệcgìgâyảnhhưởngkhiếnmọingườiphảigiaodịch.

“Nếutôitựlừadốimình,”Tôinóivớiôngta,“tôichỉphảichịuđaukhổmộtmìnhvàtôisẽthanhtoánnhữngkhoảnthualỗngaylậptức.Sẽkhôngcónhữngkhoảnbồithườngkéodàihaynhữngphiềntoáibấtngờ.Tôilàmviệcđộclậpbởitôimuốnthế,vàcũngbởiđólàcáchgiaodịchkhônngoannhấtvàrẻnhất.Tôicảmthấythúvịkhiđượcsửdụngtrínãocủamìnhđểchốnglạinhữngngườigiaodịchkhác,nhữngngườitôichưatừngnhìnthấy,chưatừngnóichuyện,chưatừngkhuyênhọmuahaybán,vàchẳngbaogiờmonggặphayquenbiếthọ.Khitôikiếmtiền,tôiluôntiếnhànhbằngcácýkiếncủamình.Tôikhôngbánchúnghaylợidụngchúng.Nếutôikiếmtiềntừbấtkỳcáchnàokháctôicóthểtưởngtượngra,tôiđãchẳngđượcnhưbâygiờ.Lờiđềnghịcủangàikhônghấpdẫnvớitôibởitôichỉquantâmđếntròchơinàykhitôichơivìchínhtôivàtheocáchcủariêngtôi.”

Ôngnóiôngrấttiếckhitôiđãcónhữngsuynghĩnhưvậyvàvẫncốthuyếtphụcrằngtôiđãkhôngđúngkhitừchốikếhoạchcủaông.Nhưngtôivẫngiữquanđiểmcủamình.Khoảngthờigiancònlại,chúngtôichỉnóichuyệnvuivẻ.Tôinóivớiôngrằngtôibiếtthếnàoôngấycũngsẽ“trởlại”,vàrằngtôisẽcoiđólàmộtđặcânnếuôngchophéptôilàmphụtátàichínhchoông.Nhưngôngtrảlờirằngôngkhôngmuốnnợtôibấtkỳđiềugì.RồiôngấyhỏitôivềvụgiaodịchbôngthángBảyvàtôiđãkểchoôngấytấtcả;từviệclàmthếnàomàtôithamgia,rồisốbôngtôiđãmua,đếngiácảvàtấtcảnhữngchitiếtkhác.Chúngtôinóichuyệnthêmmộtlúcvàsauđóôngấyravề.

Khitôinóivớibạnrằngmộtngườiđầucơcórấtnhiềukẻthùmàphầnnhiềutrongsốđóxuấtpháttừchínhbảnthânhọ,tôiđãnghĩđếnrấtnhiềulỗilầmtôiđãmắcphải.Tôiđãhiểurarằngmộtngườicóthểcótrítuệđộcđáo,cómộtthóiquensuynghĩđộclậpvàđồngthờicũngrấtdễchịuảnhhưởngtừmộtnhânvậtcósứcthuyếtphục.Tôicóthểmiễnnhiễmđốivớinhữngtácnhânảnhhưởngđếnđầucơthôngthườngnhưthóithamlam,sựsợhãihayhivọng.Nhưnglàmộtngườibìnhthường,tôilạirấtdễmắcsailầm.

Tôilẽraphảiđềphòngcẩnthậnvàothờiđiểmđặcbiệtnàybởikhônglâutrướcđó,tôiđãcómộtkinhnghiệmchothấyconngườidễdàngbịthuyếtphụclàmmộtviệctráivớiquyếtđịnh,thậmchílàtráivớimongmuốncủaanhta.ViệcđóxảyratrongvănphòngcủaHarding.Tôicómộtvănphòngriêngvàkhôngaiđượcphépvàonếukhôngcósựđồngýcủatôi.Tôikhôngmuốnbịquấyrầyvà,khitôiđangtiếnhànhnhữnggiaodịchvớisốlượnglớnvàtàikhoảncủatôiđangsinhlợi,tôiđượcbảovệkhákỹlưỡng.

Mộthôm,saukhithịtrườngđãđóngcửa,tôichợtnghethấytiếngcủamộtngườinói:“Xinchào,ngàiLivingston.”

Tôingẩngđầulênvànhìnthấymộtngườihoàntoànlạmặt-mộtanhchàngkhoảngbamươiđếnbamươilămtuổi.Tôikhônghiểulàmcáchnàoanhtavàođượcđây,nhưngrõrànglàanhtađangởđây.Tôikếtluậncóthểmộtcuộcgiaodịchnàođócủatôivớianhtagiúpanhtavàođượcđây.Nhưngtôikhôngnóigìcả.Tôichỉnhìnanhtavàngaylúcđó,anhtalêntiếng:“TôiđếngặpôngvìbộsáchcủaWalterScott,”rồingừnglời.

Anhtalàmộtnhânviênbánsách.Khônghẳnanhtacótháiđộdễchịuhaycótàiănnói.Cũngkhôngphảianhtacóngoạihìnhđặcbiệthấpdẫn.Nhưngchắcchắnanhtacómộtphẩmchấtđặcbiệt.Anhtacứnóivàtôinghĩlàtôiđãnghe.Nhưngtôikhôngbiếtanhtađãnóigì.Tôichưatừngnghĩlàtôibiết,đếngiờcũngvậy.Vàkhianhtakếtthúcmànđộcthoại,anhtađưachotôimộtchiếcbútvàmộtmẫuđơntrốngvàtôikývàođó.ĐólàmộtbảnhợpđồngmuamộtbộsáchcủaScottvớigiánămtrămdùngchothốngnhấtđô-la.

Vàngaysaukhiđặtbútký,tôichợttĩnhtrílại.Nhưnganhtađãcóđượcbảnhợpđồng,antoàntrongtúianhta.Tôikhôngmuốnnhữngquyểnsáchđó.Tôichẳngbiếtđểchúngởđâucả.Chúngcũngchẳngcóíchgìchotôi.Tôicũngkhôngbiếttặngchúngchoai.Nhưngtôiđãđồngýmuachúngvớigiánămtrămđô-la.

Tôiđãquáquenvớiviệcmấttiềnnêntôichưatừngphảinghĩngayđếnkhíacạnhđócủasailầm.Nguyênnhânđầutiênchínhlàbảnthâncuộcchơiđó.Trướchết,tôimuốnbiếtnhữnggiớihạnvàthóiquensuynghĩcủachínhmình.Mộtnguyênnhânkháclàtôikhôngmuốnlặplạisailầmđómộtlầnnữa.Mộtngườichỉcóthểthathứcholỗilầmcủamìnhnếuanhtabiếtlợidụngchúngđểkiếmnhữngmónlợisaunày.

Vậylà,dùđãphạmmộtsailầmtrịgiánămtrămđô-lanhưngbởichưagiải

thíchđượcvấnđềcủamình,tôiquansátanhchànglạmặtnhưbướcđầutiênđểđánhgiáđốithủcủamình.Tôisẽbịtreocổnếukhôngphảianhtađãmỉmcườivớitôi-mộtnụcườiđầyvẻthôngcảm.Cứnhưthểanhtađọcđượcýnghĩcủatôivậy.Bằngcáchnàođó,tôibiếtrằngtôikhôngcầnphảigiảithíchbấtkỳđiềugìvớianhta;anhtahiểuđượcmàkhôngcầntôiphảinóira.Vìvậy,tôibỏquanhữnglờigiảithíchvànhữnglờimàođầumàhỏithẳng:“Anhđượchoahồngbaonhiêuchonămtrămđô-lanày?”

Anhtamaumắnlắcđầuvàtrảlời:“Tôikhôngthểtrảlờithế!Xinlỗingài!”

“Anhđượcbaonhiêu?”,Tôigạnhỏi.

“Mộtphầnba.Nhưngtôikhôngthểtrảlại!”,anhtađáplại.

“Mộtphầnbacủanămtrămđô-lalàmộttrămsáumươisáuđô-lavàsáumươisáuxu.Tôisẽđưachoanhhaitrămđô-latiềnmặtnếuanhtrảchotôibảnhợpđồngđó,”Vànhưđểchứngminhđiềuđãnói,tôirúttiềnrakhỏiví.

“Tôiđãnóilàtôikhôngthểlàmthếmà”,anhtatrảlời.

“Tấtcảcáckháchhàngcủaanhđềuđưarađềnghịkiểunàyhả?”,tôihỏi.

“Không,”anhtatrảlờitôi.

“Vậysaocậulạibiếttôiđịnhlàmgì?”

“Nónhưlàmônthểthaomàngàihaychơivậy.Ngàilàngườithuacuộchạngnhất,vàchínhđiềuđólàmngàitrởthànhmộtthươngnhânhạngnhất.Tôirấtbiếtơnngàivìđiềuđó,nhưngtôikhôngthểlàmđược.”

“Vậyhãychotôibiết,saocậulạikhôngmuốnkiếmmộtkhoảnnhiềuhơnhoahồngcậunhậnđược?”

“Khônghẳnchỉvìthế,thựcsựlàvậy,”anhtatrảlời,“Tôilàmviệckhôngphảichỉvìsốtiềnhoahồngđó.”

“Vậycậulàmviệcvìđiềugìnữa?”

“Vìhoahồngvàvìthànhtích”,đólàcâutrảlờitôinhậnđược

“Thànhtíchnào?”

“Thànhtíchcủatôi.”

“Cậumuốnnhắmtớiđiềugì?”

“Liệuôngcólàmviệcchỉvìtiềnkhông?”,cậutahỏilạitôi

“Có”,tôinói.

“Không,”vàcậutalắcđầu,”Khôngphảivậy.Ôngkhôngthểtìmthấyniềmvuicủamìnhchỉtừviệckiếmtiền.Rõràngôngkhôngphảilàmviệcchỉđểkiếmthêmvàiđồngđô-labỏvàotàikhoảnngânhàng,vàôngcũngkhôngcómặtởphốWallchỉbởinhữngkhoảntiềndễkiếmđược.Ôngtìmkiếmniềmvuicủamìnhtheomộtcáchkhác.Và,tôicũngvậythôi.”

Tôikhôngphảnđốinhưnghỏilại:“Vậycậutìmkiếmniềmvuicủacậunhưthếnào?”

“Chà,”cậutathúnhận“Chúngtaaicũngcóđiểmyếucả.”

“Vậyđiểmyếucủacậulàgì?”

“Hưdanh”,cậutatrảlời.

“Vậy,”tôinóivớicậuta,“Cậuđãthànhcôngkhikhiếntôichấpnhậnkýhợpđồng.Giờtôimuốnhủyhợpđồngđó,vàtôisẵnsàngtrảchocậuhaitrămđô-lachomườiphútlàmviệc.Nhưthếchưalàđủcholòngkiêuhãnhcủacậusao?”

“Khôngphảivậy,”cậutatrảlời,”Ôngcũngbiết,cảđámngườicònlạicủachúngtôiđãxuôingượcởphốWallhàngthángtrờivàchẳngkiếmnổimộtđồngnào.Rồihọlạiđổlỗitạisảnphẩmvàkhuvực.Vìvậy,tôiđượccửđếnđâyđểchứngminhrằnglỗithuộcvềcungcáchbánhàngcủahọchứkhôngphảivìnhữngquyểnsáchhayđịađiểm.Họđangđượctrả25%hoahồngbánsách.Trướckia,tôilàmởCleverland,nơitôicóthểbán82bộsáchchỉtronghaituần.Tôiđếnđâykhôngphảiđểbánsáchchonhữngngườiđãkhôngmuasáchtừnhữngngườikia,màlàbánchonhữngngườimànhữngngườiđóchưabaogiờcóthểgặpmặtđược.Đólàlýdotôiđượchưởnghoahồngmộtphầnba.”

“Tôivẫnkhônghiểusaocậucóthểbánđượcchotôimộtbộ.”

“Tạisaokhôngchứ,”giọngcậutachắcnịch,“Tôicũngđãbánđượcchoông

J.P.Morganmộtbộmà.”

“Không,cậukhôngthểlàmđược”,tôiphủnhận.

Cậutakhônglộvẻtứcgiận.Cậutachỉđơngiảnnói:“Nóithựcđấy,tôiđãlàmđược!”

“MộtbộsáchcủaWalterScottbánchoôngJ.P.Morgan,ngườikhôngchỉcóvàitácphẩmhoànchỉnhmàcòncóthểlàbảnthảogốccủamộtsốtiểuthuyếtnổitiếngsao?”

“Phải,chữkýcủaôngấyđây.”VàcậutamaumắnchìaratrướcmặttôimộtbảnhợpđồngcóchữkýcủachínhJ.P.Morgan.CóthểđókhôngphảilàchữkýcủangàiMorgan,nhưngkhiđó,tôihoàntoànkhôngnghingờgì.Chẳngphảianhtađangcóbảnhợpđồngcủatôitrongtúisao?Tấtcảnhữnggìtôicảmthấylúcđólàtòmò.Vìvậy,tôihỏi:“Làmsaocậuquamặtđượcngườithủthư?”

“Tôikhônggặpbấtkỳngườithủthưnào.TôigặpchínhÔngGiàMorgan.Trongvănphòngcủaôngấy”

“Quálắmrồi!”tôithốtlên.AicũngbiếtmuốnvàođượcvănphòngriêngcủangàiMorgandùvớihaibàntaytrắngcònkhóhơnbướcvàoNhàTrắngvớimộtgóihàngcónhữngtiếngtíchtắcnhưcủamộtchiếcđồnghồbáothức.

Nhưngcậutalạikhẳngđịnh,“Tôiđãlàmthếthậtmà.”

“Nhưnglàmthếnàocậuvàođượcvănphòngcủaôngta?”

“Vậylàmthếnàotôivàođượcvănphòngcủangài?”,cậutahỏivặnlại.

“Tôikhôngbiết,saocậukhôngnóichotôi”,tôitrảlời.

“Chà,cáchtôivàovănphòngcủangàiMorgancũnggiốngnhưcáchtôivàođượcvănphòngcủangàithôi.Tôichỉviệcnóichuyệnvớinhữnganhchàngcónhiệmvụchínhlàkhôngchotôivào.CáchngàiMorgankývàobảnhợpđồngđócũngchẳngkhácnàocáchtôiđãkhiếnngàilàmcả.Ngàiđãkhôngkýhợpđồngđểmuamộtbộsách.Ngàiđãcầmlấycâybúttôiđưavàlàmđiềutôiyêucầungàilàmvớinó.Chẳngcógìkhácbiệtcả.Giốngnhauhoàntoàn.”

“VàđấythựcsựlàchữkýcủaMorgansao?”,phảimấtbaphútsau,tôimới

cóthểhỏilạicậutavớivẻđầyhoàinghi.

“Chắcchắnmà.Ôngấybiếtcáchviếttênmìnhtừhồicònbécơ.”

“Vàđócũnglàtấtcảnhữngviệccậulàmđểcóđượcnó?”

“Tấtcảchỉcóthế,”cậutatrảlời,“Tôibiếtchínhxácviệctôiđanglàm.Tấtcảbímậtchỉcóthế.Tôibiếtơnngàirấtnhiều.Chúcngàimộtngàytốtlành,ngàiLivingston.”Vàanhtachuẩnbịbướcra.

“Gượmđã,”tôilêntiếng.“Tôisẽđưaanhđủhaitrămđô-la”.Vàtôigiúivàotaycậutabamươilămđô-la.

Cậutavẫnlắcđầu.Sauđó,cậutatrảlời.“Không,tôikhôngthểlàmthế.Nhưngtôicóthểlàmthếnày!”Cậutalấyrabảnhợpđồngcủatôi,xéđôivàđưalạichotôi.

Tôiđếmđủhaitrămđô-lavàđưaratrướcmặtcậuta,nhưnglạimộtlầnnữacậutalắcđầu.

“Khôngphảicậumuốnthếsao?”,tôinói.

“Không.”

“Vậytạisaocậuxébảnhợpđồng?”

“Bởivìngàiđãkhôngthanvãnmàchấpnhậnđiềuđó,việcmàtôisẽlàmnếutôiởvịtrícủangài.”

“Nhưngtôiđãđềnghịcậuhaitrămđô-lavìýmuốncủariêngtôi?”

“Tôibiết;nhưngtiềnkhôngphảilàtấtcả.”

Cóđiềugìđótronggiọngnóicủacậutakhiếntôithốtlên:“Cậunóiphải,tiềnkhôngphảilàtấtcả.Vậybâygiờcậumuốntôilàmgìchocậunào?”

“Ngàithậtmaulẹ,”cậutanói,“Ngàithựcsựmuốnlàmđiềugìđóchotôichứ?”

“Đúngvậy,”tôinói,“Tôimuốn.Nhưngliệutôicólàmđượchaykhôngcòntuỳthuộcvàoviệccậuđangnghĩtrongđầunữa.”

“XinngàidẫntôitớivănphòngcủaôngEdHardingvànóivớiôngtachotôibaphút.Sauđó,xinngàiđểchúngtôilạivớinhau.”

Tôilắcđầuvànói:“Anhtalàmộtngườibạntốtcủatôi.”

“Nhưngôngtađãnămmươituổivàcònlàmộtnhàmôigiớichứngkhoánnữa”,ngườibánsáchđáplại.

Điềuđóhoàntoànđúng,vìvậytôiđãdẫncậutatớivănphòngcủaEd.Từđó,tôikhôngnhậnđượcbấtkỳtintứcnàovềngườibánsáchđó.Nhưngmộtbuổitối,vàituầnsauđó,khitôiđangđếnkhuphốtrên,tôitìnhcờgặplạianhtatrênmộtchuyếntàuđếnSixAvenueL.Anhtangảmũchàotôirấtlịchsựvàtôigậtđầuđáplại.Anhtatiếnvềphíatôivàlêntiếnghỏi:“Dạonàyngàikhoẻchứ,ngàiLivingston?VàngàiHardingnữa?”

“Ôngtacũngbìnhthường.Saoanhlạihỏithế?”,tôicócảmgiácanhtacòncómộtcâuchuyệnphíasaulờihỏithămđó.

“Tôiđãbánchoôngấysốsáchtrịgiáhaingànđô-lavàohômngàidẫntôiđếngặpôngấy.”

“Vậymàôngấychẳngnóivớitôigìcả”,tôiđáplời.

“Dĩnhiênlàkhông,kiểungườinhưôngấysẽchẳngbaogiờnóiđâu.”

“Kiểungườithếnàocơ?”

“Kiểungườichẳngbaogiờphạmsailầm.Kiểungườilúcnàocũngbiếtmìnhmuốngìvàkhôngaicóthểbảoanhtakhácđiđược.Chínhnhờnhữngngườinhưthếmàcáccontôiđượcđihọcvàvợtôilúcnàocũngvuivẻ.Ngàiđãgiúptôirấtnhiều,thưangàiLivingston.Tôiđãtrôngđợiđiềuđókhitôitừchốimóntiềnhaitrămđô-lamàngàiđãrấtsốtsắngmuốntặngtôi.”

“VànếuôngHardingkhôngchịumuasáchchoanhthìsao?”

“Ồ,nhưngtôibiếtchắcchắnôngtasẽlàmthếmà.Tôibiếtôngtathuộckiểungườinàomà.Ôngtaluônlàngườichắcthắng.”

“Phải.Nhưngnếuôngtakhôngchịumuathìsao?”,tôigạnhỏi.

“Vậythìtôisẽquaylạichỗngàivàthếnàocũngbánđượccáigìđó.Chúcngàimộtngàytốtlành,ngàiLivingston.Tôiphảiđigặpthịtrưởngđây.”Rồi

anhtađứngdậykhichúngtôidừnglạiởParkPlace.

“Hyvọnganhcóthểbánchoôngtamườibộ,”tôichúc.NgàithịtrưởnglàmộtngườiTammany.

“TôicũnglàmộtngườicủađảngCộnghòamà,”anhtanóirabướcra,khôngvộivã,màrấtkhoanthai,đầytựtinnhưthểchuyếntàusẽđợianhtaxuống.Vàđúngthếthật.

Tôikểchitiếtchocácbạncâuchuyệnnàyvìnóliênquantớimộtngườiđànôngxuấtchúng,ngườiđãkhiếntôimuamộtthứtôikhôngmuốn.Anhtalàngườiđầutiênlàmđượcđiềuđóđốivớitôi.Lẽrachẳngnêncóngườithứhainhưthế,nhưngsựthậtlạikhôngđượcnhưvậy.Bạnđừngbaogiờtrôngđợisẽkhôngxuấthiệnmộtngườibánhàngxuấtchúngnhưthếhaysựmiễnnhiễmhoàntoànđốivớiảnhhưởngcủamộtnhâncách.

KhiPercyThomasrờikhỏivănphòngcủatôi,saukhitôiđãnhãnhặnnhưngdứtkhoáttừchốilờimờiliênminhlàmăncủaôngta,tôiđãcóthểthềrằngconđườnglàmăncủachúngtôisẽkhôngbaogiờgặpnhau.Tôikhôngchắccòncócơhộigặplạiôngkhông.Nhưngngayngàyhômsau,ôngđãviếtchotôimộtbứcthưđểcảmơnlờiđềnghịgiúpđỡcủatôivàmờitôiđếngặp.Tôitrảlờirằngtôirấtvuilòng.Ôngtalạiviếtchotôi.VàtôiđãđếngặpPercy.

Tôiđãđếngặpôngrấtnhiềulần.Mỗilầngặplạilàmộtniềmvuikhiđượcngheôngnói.Ônghiểubiếtrộngvàcókhảnăngdiễnđạtnhữngkiếnthứccủamìnhrấthấpdẫn.Tôinghĩđólàngườiđànôngcuốnhútnhấttôiđãtừnggặp.

Chúngtôinóichuyệnvớinhauvềnhiềuthứ,bởiôngấylàmộtngườiđọcrộng,vềnhiềulĩnhvựcvàcókhảnăngkháiquátđángkhâmphục.Mỗicâunóicủaôngđềuchứasựuyênthâmđầyấntượng,vàvềtínhhợplýthìkhôngaibằng.TôiđãnghenhiềungườigánchoPercynhiềutội,kểcảtínhgiảdối,nhưngđôikhitôivẫnbănkhoănliệucóphảisựhợplýkhácthườngcủaôngấykhôngxuấtpháttừsựthậtlàôngđãtựthuyếtphụcmìnhtriệtđểtớimứcnhờđócóđượcnănglựcmạnhmẽđểthuyếtphụcngườikhác.

Dĩnhiênlàchúngtôiđãnóichuyệnvớinhaurấtlâuvềcácvấnđềcủathịtrường.Tôikhôngđầucơgiálêntrongthịtrườngbông,nhưngôngthìcó.Tôikhônghiểugìvềđầucơgiálên,nhưngôngthìcó.Ôngđãcungcấpchotôinhữngthôngtinchínhxác,vớisốlượngnhiềutớimứcchừngnhưcóthểvùilấptôitrongđó,maylàkhôngphảivậy.Tôikhôngthểbácbỏchúngbởi

tôikhôngthểchốibỏtínhxácthựccủachúng,nhưngchúngcũngkhônglàmlaychuyểnnổiniềmtincủatôivềnhữnggìđãđọcđược.Nhưngôngấyvẫnkiêntrìlàmthếchođếnkhitôikhôngcòncảmthấychắcchắnvềnhữngthôngtinchínhtôithuthậpđượctừcáctạpchíthươngmạivànhậtbáo.Điềuđócónghĩalàtôiđãkhôngthểđánhgiáthịtrườngbằngconmắtcủachínhmình.Mộtngườikhôngthểbịthuyếtphụcđếnmứcchốnglạiniềmtincủachínhmình,nhưnganhtacóthểbịthuyếtdụđếnmứclâmvàotìnhtrạngkhôngchắcchắnvàdodự,điềunàythậmchícòntệhơn,bởinócónghĩalàanhtakhôngthểgiaodịchvớisựthoảimáivàtựtinđượcnữa.

Tôikhôngthểnóilàmọithứđãđượcsắpđặtsẵnchotôi,chínhxáclàthế,nhưngtôiđãmấtđithếcânbằngcủamình,hoặcítnhất,tôiđãkhôngcòntựsuynghĩ.Tôikhôngthểkểchitiếtchobạncácbướcdẫntôitớitìnhtrạngđó,màkếtquảcủanólàtôiđãphảitrảmộtcáigiárấtđắt.Tôinghĩchínhvìnhữngbảođảmvềđộchínhxáctrongnhữngconsốcủaông,nhữngthôngtincủariêngôngvàsựmơhồcủatôi,thựcrakhôngphảichỉcủariêngtôimàlàcủatoànbộcôngchúng.Ôngcứnóiđinóilạivềđộtincậytuyệtđối,hếtlầnnàyđếnlầnkhác,củamườingànngườiđưatincủaôngấyởphíaNam.Cuốicùng,cũngđếnlúctôicónhữngnhậnđịnhtìnhhìnhnhưchínhông-bởichúngtôiđangđọcchungmộttrangcủacùngmộtcuốnsáchmàôngđặttrướcmặttôi.Ônglàngườicóđầuóclô-gic.Mộtkhitôiđãchấpnhậnnhữngsốliệucủaông,mộtđiềuchắcchắnlànhữngkếtluậntôirútra,từnhữngsốliệucủaông,cũngsẽtươngđồngvớinhữngýkiếncủaông.

Khiôngbắtđầunhữngbuổinóichuyệnvềtìnhhìnhbông,tôiđangđầucơgiáhạvàđangbánkhốngtrênthịtrường.Dầndần,khitôibắtđầuchấpnhậnnhữngthôngtinvàsốliệucủaông,tôibắtđầucảmthấysợrằngmìnhđãxâydựngvịtrídựatrênnhữngthôngtinsailệch.Dĩnhiênlàtôiđãcóthểkhôngcảmthấynhưthếvàđãkhôngbùlượngbánkhống.VàmộtkhitôiđãbùlạilượngbánkhốngđóbởiThomaskhiếntôinghĩrằngtôiđãsai,tôiđơngiảnlàphảibắtđầumuavào.Đólàcáchmàđầuóctôiđãnghĩ.Bạnbiếtđấy,cảcuộcđờitôichỉlàmcôngviệcgiaodịchchứngkhoánvàhànghoá.Tôithườngsuynghĩrấttựnhiênlànếunhưthịtrườngkhôngphảiđangđầucơgiáhạthìnghĩalàđangđầucơgiálên.Vànếuđúnglàthịtrườngđangđầucơgiálên,muavàolàđiềubắtbuộc.NhưlờingườibạngiàcủatôiởPalmBeachkể,PatHearneđãtừngnói:“Bạnsẽkhôngbiếtnếubạnkhôngđánhcược!”.Tôiphảichứngminhliệutôiđúnghaysai;vàcácdẫnchứngchỉcóthểcótrêncácbáocáocủanhữngngườimôigiớicủatôivàocuốitháng.

Tôibắtđầumuavàobôngvàgầnnhưtrongchốclát,tôiđãđạtmứcthườnglệ,sáumươingànkiện.Đólàcanhbạcngungốcnhấttrongsựnghiệpcủa

tôi.Thayvìcóthểđứngvữnghayngãxuốngbằngquansátvàkếtluậncủachínhmình,tôigầnnhưđãchơicuộcchơicủamộtngườikhác.Rõlàđángkhitròcácượcngungốccủatôiđãkhôngkếtthúcởđó.Tôikhôngchỉmuavàokhitôikhôngcónhucầuđầucơgiálênmàtôicònkhôngtíchluỹđủlượnghàngnhưlờicảnhbáotừkinhnghiệmcủachínhmình.Tôiđãkhônggiaodịchđúnghướng.Chỉvìnghelờingườikhác,tôiđãhoàntoànthấtbại.

Thịtrườngđãkhôngtiếntriểntheohướngcủatôi.Tôikhôngbaogiờcảmthấysợhãihaymấtkiênnhẫnnếutôiđãchắcchắnvềvịtrícủamình.NhưngthịtrườngđãkhôngpháttriểntheohướngđángraphảinhưthếnếunhưThomasdựđoánđúng.Bướcđầutiênđãsailầm,nhữngbướctiếptheocủatôicũnglàsailầm,vàdĩnhiênlàchúnglàmtôirốitrí.Tôiđãđểbảnthânbịthuyếtphụckhôngchỉđểtựchuốclấythualỗmàcònlàmđìnhtrệcảthịtrường.Đólàcáchđánhcượchoàntoànkhônggiốngvớibảntínhcủatôi,đốingượchẳnvớinhữngnguyêntắcvàlýthuyếtgiaodịchcủatôi.Kểcảkhicònlàmchohãngmôigiớibấthợppháptôicũnghiểurõnhữngđiềuđóhơnlúcnày.Nhưngtôiđãkhôngcònlàtôi.Tôiđãtrởthànhmộtngườikhác-mộtngườichỉbiếtlàmtheolờicủaThomas,mộtThomasphẩy.

Khiđó,tôikhôngchỉđầucơbôngmàcònđangtíchtrữmộtlượnglớnlúamỳ.Việcđóđượctiếnhànhkhátốtvàđemlạichotôimộtkhoảnlợihậuhĩ.Nhữngnỗlựcngungốccủatôinhằmnânggiábônglênđãkhiếnlượngbôngtôicótănglênmộttrămnămmươingànkiện.Tôicóthểnóivớibạnrằnglầnnàytôichẳngcảmthấyổnchútnào.Tôinóirađiềunàykhôngphảiđểlẩntránhsailầmcủamình,màchỉmuốnnóiramộtsựthậtrõràng.TôinhớlúcđómìnhđãđếnBayshoređểnghỉngơi.

Ởđó,tôibắtđầusuynghĩ.Cóvẻnhưlượnghàngđầucơcủatôiđãtrởnênquálớn.Nókhônglàmtôithấysợhãinhưlẽthường,nhưngcũngkhiếntôiphảicóchútlolắngvàbuộctôiphảiđiđếnquyếtđịnhgiảmbớtgánhnặngcủamình.Vàđểlàmđượcvậy,tôiphảibỏbớtbônghoặclúamỳ.

Cóvẻnhưkhótinđượcrằngmộtngườihiểurõtròchơinàynhưtôi,vớimườihaitớimườibốnnămkinhnghiệmđầucơchứngkhoánvàhànghoá,lạicóthểmắcnhữngsailầmnhưvậy.Sốbôngkhiếntôichịumộtkhoảnlỗnặngvàtôiđãgiữlại.Lượnglúamỳkiếmlạichotôimộtkhoảnlãivàtôilạibánđi.Đóthựcsựlàmộtcanhbạcngungốc,nhưngtấtcảnhữnggìtôicóthểnóiđểxingiảmnhẹtộilàđókhôngphảivụgiaodịchcủatôi,màlàcủaThomas.Trongđầucơ,chẳngcómấysailầmtồitệhơnviệccốgắngvãnhồimộtcuộcchơimìnhđãthấtbại.Vàvụgiaodịchbôngcủatôilàmộtminhchứngrõràngchỉítlâusauđó.Bạnhãynhớ,luônbánđinhữnggìkhiếnbạn

lỗvàgiữlạinhữnggìgiúpbạnkiếmlời.Đórõrànglàmộtviệclàmkhônngoanvàđãnổitiếngcùngtôiđếnmứcđếngiờtôivẫncònngạcnhiênvìmìnhkhiquyếtđịnhlàmđiềungượclạivàolúcđó.

Vàvậylàtôibánđisốlúamỳcủamình,vàrútbớtkhoảnlãicủamình.Saukhitôirútra,giálúamỳđãtănglênhaimươixumộtgiạvàkhôngngừngtăng.Nếutôigiữlại,tôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlãikhoảngtámtriệuđô-la.Vàrồilạiquyếtđịnhtiếptụcvớilờiđềnghịsẽdẫnđếnkếtcụcthuacuộc,tôimuathêmnhiềubông!

Tôicònnhớrấtrõlàmthếnàotừngngàyquatôimuavàobông,thêmnhiềubônghơn.Vàbạnnghĩtạisaotôilạimuathêm?Chỉđểgiữgiákhônghạxuống!Vậynếuđâykhôngphảilàtròđánhbạccủamộtkẻđạikhờ,liệucòncóthểlàgìkhácnữa?Tôichỉđơngiảnlàtiếptụcđổthêmnhiềutiềnvànhiềutiềnhơnđểnhậnvềmộtkếtcụcthảmbại.Nhữngngườimôigiớivànhữngngườibạnthânthiếtcủatôicũngkhônghiểuđược;đếnnayvẫnthế.Dĩnhiên,nếuvụgiaodịchđókếtthúctheomộtcáchkhác,cókhitôiđãtrởthànhmộtngườiphithường.ĐãhơnmộtlầntôiđượccảnhbáovìđặtquánhiềulòngtinvàonhữngphântíchthôngminhcủaPercyThomas.Nhưngtôiđãchẳngmảymayquantâmvàvẫntiếptụcmuathêmbôngđểtránhgiáhạ.Thậmchí,tôicònđặtmuaởcảthịtrườngLiverpool.Tôiđãtíchtrữbốntrămbốnmươingànkiệntrướckhitôinhậnraviệcmìnhđãlàm.Nhưnglúcđóđãlàquámuộn.Vìvậytôibuộcphảibántốngtoànbộsốbôngra.

Tôigầnnhưmấttấtcảgiatàitíchcópđượctừnhữngvụgiaodịchchứngkhoánvàhànghoátrướcđây.Khôngđếnmứchoàntoàntrắngtay,nhưngtôichỉcònlạivàitrămngàn,sovớihàngtriệutôitừngcótrướckhigặpđượcôngbạnquíhoáPercyThomas.Đốivớitôi,làmtráinhữngluậtlệmàkinhnghiệmđãdạychomìnhđểđạtđượcthànhcônglàmộtviệccònhơncảnguxuẩn.

Nhưnghiểuđượcrằngmộtngườicóthểdễdàngtìmđếnnhữngcanhbạcngungốcchẳngvìlýdonàocũnglàmộtbàihọcđánggiá.Tôiđãphảimấthàngtriệuđô-lađểhọcđượcrằngkẻthùlớnnhấtcủamộtngườigiaodịchchínhlàbảntínhdễxúcđộngcủaanhtatrướcnhữnglờidụdỗcủamộtnhânvậtcósứcthuyếtphục,đượcdiễnđạtmộtcáchkhéoléothôngquamộtbộócthôngminh.Nhưng,tôivẫnnghĩrằngmìnhcũngsẽtiếpthutốtbàihọcnàynếucáigiáphảitrảchỉlàmộttriệuđô-la.RõrànglàThầnsốmệnhchẳngbaogiờchophéptatựxácđịnhcáigiáchosựchỉdạy.Bàấychỉmangđếnchotanhữngtrậnđònnhớđời,rồitựtínhtoánhoáđơn,vàbiếtrằngbạnsẽphảitrảchúng,dùchúngcólớnthếnàođinữa.Hiểuđượcmìnhcóthể

điênrồtớimứcnào,tôiquyếtđịnhchấmdứtvụgiaodịchđó.VàPercyThomascũngmãimãibướcrakhỏicuộcđờitôi.

Chỉcònlạitôi,vớichínphầnmườitàisản,nhưJimFisktừngnói,khăngóiđếnnhữngtiệmcầmđồrẻtiền.Tôichỉđượclàmtriệuphútrongchưađếnmộtnăm.Nhữngđồngtiềntôiđãkiếmđượcbằngkhốióc,cùngvớisựtrợgiúpcủamaymắn.Vàtôimấthếtchúngchỉvìmuốnđảongượcquátrình.Tôibánhaiduthuyềncủamìnhvàquyếtđịnhthayđổilốisốngphungphítrướcđây.

Nhưngchỉmộtđònđaudườngnhưlàchưađủ.Vậnmaycũngquaylưnglạivớitôi.Đầutiênlàtôibịốm,vàsauđólàcầngấpmộtkhoảnhaitrămngànđô-latiềnmặt.Vàithángtrước,đókhôngphảilàchuyệngìlớnvớitôi;nhưnggiờđâyđócónghĩalàgầnnhưtoànbộgiatàiđãsắpcạnkiệtcủatôi.Tôicầncótiềnmặtvàcâuhỏiđặtralà:Tôilấyđâurakhoảntiềnđó?Tôikhôngmuốnrútratừsốdưtrongtàikhoảncủanhữngngườimôigiớicủatôi,bởinếulàmthế,tôisẽchẳngcòngìchocôngviệclàmăncủamình;vàgiờđây,hơnlúcnàohết,tôirấtcầnnhữngđiềukiệncơbảnchocôngviệckinhdoanhcủamìnhnếumuốnkiếmlạithậtnhanhgiatàicủamình.Vậylàchỉcònmộtnguồnmàtôicóthểcóđượckhoảntiềnđó,đólàkiếmratừthịtrườngchứngkhoán!

Hãysuynghĩvềđiềunày!Nếubạnbiếtnhiềuvềnhữngkháchhàngbìnhthườngcủanhữngcôngtymôigiới,bạnsẽđồngýngayvớitôirằnghivọngkhiếnthịtrườngchứngkhoántrảnhữnghoáđơncủabạnlàmộttrongnhữngnguồngốcsinhranhiềusựthấtbạinhấtởphốWall.Bạnsẽmấttấtcảnhữnggìmìnhcónếucứgiữnguyênquyếtđịnhcủamình.

Mộtmùađông,trongvănphòngcủaHardingcómộtđámngườiđangchiba-bốnmươingànđô-lachomộtchiếcáochoàng–vàchẳngaisốngđểmặcnócả.Lúcđó,cómộtngườigiaodịchsànnổibật-ngườisaunàycóthểnổitiếngthếgiớinhưnhữngôngchủlàmviệctìnhnguyện(dollar-a-yearman)[7]-thườngđếnSởgiaodịchvớimộtchiếcáokhoácdaráicábiển.Ngàyđó,

trướckhilôngthúbịđẩygiálêncaongấttrời,mộtchiếcáonhưthếchỉcógiákhoảngmườingànđô-la.Và,mộtanhchàngtrongvănphòngcủaHarding,BobKeown,cũngquyếtđịnhmuamộtchiếcáolôngchồnloạixịncủaNga.Anhđặtmuamộtchiếcởkhuphốtrên.Giácũngkhoảngđó,mườingànđô-la.

“Đắtkhiếpđiđược,”mộttrongsốnhữngngườibạncủaanhtaphảnđối.

“Ồ,cũngđángtiền!Đángtiềnthôi!”,BobKeownnhãnhặnthừanhận,“Khoảngmộttuầnlương-trừkhicáccậuhứasẽtặngtớmộtchiếcnhưthếnhưmộtbiểuhiệnnhỏnhưngchânthànhchosựquýmếnmàcáccậudànhchochàngtraitốtnhấtvănphòngnày.Liệutớcóđượcnghenhữnglờinóitặngquànhưvậykhôngnhỉ?Khôngà?Tốtthôi.Tớsẽđểthịtrườngchứngkhoánmuachotớchiếcáoấy!”

“Saocậulạimuốnmuamộtchiếcáonhưthế?”,EdHardinghỏi.

“Nótrônghợpvớinhữngngườicóchiềucaocỡtôi,”Bobđứngthẳngdậyvàtrảlời.

“Vậycậunóixemsẽthanhtoáncáiáoấythếnàođây?”JimMurphy,ngườihaytìmkiếmlờikhuyênnhấtcủavănphòng,lêntiếng.

“Bằngmộtvụđầutưsángsuốtvàomộtcổphiếutạmthời,Jamesạ.Làthếđó,”Bobtrảlời,vàbiếtrằngthếnàoJimrấtmuốncómộtlờikhuyên.

VàchắcchắnlàJimmylạihỏi:“Cậuđịnhmuacổphiếunàovậy?”

“Lạisainữarồi,anhbạn.Đâykhôngphảilúcmuagìhết.TớđềnghịbánnămngàncổphiếuSteel.Giácủanósẽgiảmxuốngítnhấtmườiđiểm.Tớsẽkiếmđượckhoảnghaiđiểmrưỡi.Thếlàvừaphảirồi,nhỉ?”

“Cậubiếtgìvềvụấy?”,Murphyhỏilạivớivẻhồhởi.Đólàmộtngườicao,gầyvớimáitócđenvàmộtkhuônmặtlúcnàocũngnhưốmđói,kếtquảcủaviệcanhtachẳngbaogiờdámđiăntrưavìsợlỡmấtmộtvụnàođó.

“Tớbiếttớchuẩnbịcóđượccáiáoấyrồi”,cậutaquaysangHardingvànói,“Ed,bánnămngàncổphiếuphổthôngcủaU.S.Steelrathịtrường.Đếnlúcrồi,emyêu!”

Cậutalàmộtkẻmáumêđánhbạc,tôimuốnnóiBob,vàthíchtựchophépmìnhlaovàonhữngbuổinóichuyệnphiếm.Đólàcáchcậutamuốnchocảthếgiớibiếtcậutacóthầnkinhthép.CậutabánranămngàncổphiếuSteel,vàgiángaylậptứctănglên.Khôngđếnnỗingốcnghếchnhưcáchanhtathểhiệnkhinóichuyện,BobđãchặnđượckhoảnthualỗcủamìnhởmứcmộtđiểmrưỡivàanhtalạitỉtêvớicảphòngrằngvớithờitiếtônhòanhưởNewYorkthìcũngchẳngcầnphảicómộtchiếcáolôngthúlàmgì.Chúngquáphôtrươngvàcũngkhôngtốtchosứckhoẻ.Nhữngngườicònlạitrongphòngđềucườinhạoanhta.Nhưngcũngchẳngbaolâusau,lạicóngườitrongsốđómuacổphiếucủaUnionPacifficđểtrảtiềnchocáiáo.Anhta

mấtmộtngàntámtrămđô-lavàlạinóirằnglôngchồnNgacóthểđẹpkhicùngđivớitrangphụcngoàicủamộtngườiđànbà,nhưnglạikhônghợpvớibộđồmàmộtquýôngthôngminhvàkhiêmtốnđịnhmặc.

Vàrồi,hếtngườinàyđếnngườikháccốthửgạgẫmthịtrườngchitrảchochiếcáođó.Vàmộtngày,tôinóirằngtôisẽmuachiếcáođóđểtránhchocảphòngkhỏilâmvàocảnhkhánhkiệt.Nhưngtấtcảbọnhọlạinóirằngđókhôngphảiviệcnênlàm;rằngnếutôimuốncóchiếcáođó,tôinênđểthịtrườngmangnólạichotôi.NhưngEdHardinglạihoàntoànủnghộýđịnhcủatôivàngaychiềuhômđó,tôiđếncửahàngbánáolôngthú.Vàởđó,tôiđượcbiếttuầntrướcmộtngườiởChicagođãmuachiếcáo.

Đómớichỉlàmộttrườnghợp.KhôngphảichỉcómộtngườiởphốWalltốntiềnđểthửbuộcthịtrườngchứngkhoánchitrảchomộtchiếcxehaymộtcáivòngtayhaymộtchiếcthuyềnmáyhaymộtbứctranhanhtamua.Tôicóthểxâycảmộtbệnhviệnđầynhữngngườimàcáithịtrườngchứngkhoánkeocúđótừchốichitrảchonhữngmónquàsinhnhậtcủahọ.Nóichung,trongsốtấtcảnhữngconquỉđemlạixuixẻoởphốWall,tôinghĩchínhquyếttâmbiếnthịtrườngchứngkhoánthànhmộtbàtiênđỡđầulàkẻkiêntrìvàbậnrộnnhất.

Giốngnhưtấtcảnhữngvậnxuixácthựckhác,điềunàycũngcólýdocủariêngnó.Mộtngườisẽlàmgìkhianhtaquyếtđịnhbuộcthịtrườngchứngkhoánchitrảchomộtnhucầubấtchợtcủamình?Anhtachỉđơnthuầnhivọng.Rồianhtabắtđầuđánhcược.Vàvìvậy,anhtađãlaovàonhữngrủirolớnhơnrấtnhiềunhữngđiềuanhtacóthểgặpphảinếuanhtachịuđầucơtheonhữngcáchkhônngoan,phùhợpvớinhữngýkiếnvàniềmtincóđượctừnhữngnghiêncứuvôtưvềtìnhhìnhthịtrường.Đầutiên,anhtađangtheođuổinhữngmónlợitrướcmắt.Anhtakhôngthểchờđợilâuhơn.Banđầu,thịtrườngcóthểphảnứngrấttốtđốivớianhta.Anhtatựhuyễnhoặcmìnhrằngtấtcảnhữnggìanhtađòihỏichỉlàhòavốn.Bởianhtađãchuẩnbịđểrútluinhanh-giảsửnhư,chỉđểthualỗởmứchaiđiểmtrongkhitấtcảnhữnggìanhtahyvọngđạtđượclàthắnghaiđiểm–anhtađangômảotưởngmìnhđangcómộtcơhội50–50.Thựclà,tôiđãthấyrấtnhiềungườiđãmấtđihàngngànđô-latừnhữngphivụkiểuđó,đặcbiệtlànhữngvụmuabánởmứcgiácaocủathịtrườngđầucơgiálênngaytrướcmộtđợtđiềuchỉnhgiávừaphải.Thựcsựlàkhôngcócáchnàogiaodịchthànhcôngkiểuvậy.

Vậylà,việclàmđiênrồtrongsựnghiệpđầucơchứngkhoáncủatôilàcọngrơmcuốicùng.Tôiđãbịđánhbại.Tôimấtnốtchútcủacảiítỏicònsótlại

sauvụgiaodịchbông.Thậmchínócòngâyhạinhiềuhơn,bởitôivẫntiếptụcgiaodịch–vàlạitiếptụcthua.Tôivẫncốníukéosuynghĩrằngtấtnhiên,đếncuốicùng,thịtrườngchứngkhoánsẽkiếmlạitiềnchotôi.Nhưngkếtcụccuốicùngngaytrướcmắtlạichínhlàtôicạnsạchvốn.Tôilâmvàocảnhnợnần,khôngphảichỉvớinhữngngườimôigiớichínhcủamìnhmàvớicảnhữngsởgiaodịchđãtintưởnglàmănvớitôimàkhôngyêucầutôiđặttrướcsốdưkýquỹ.Khôngchỉmắcnợ,tôibắtđầusốngtrongnợnầnkểtừđó.

Phần.13

Vậylà,lạimộtlầnnữatôibịphásản.Tồitệhơnnữalàtôiđãphạmphảimộtsailầmchếtngườitrongcôngviệclàmăncủamình.Tôimệtmỏi,lolắng,chánnảnvàkhôngthểbìnhtĩnhsuyxétmọiviệc.Khiđanggiaodịchtôiđãởtrongmộttâmtrạngmàkhôngmộtngườiđầucơnàonênvướngphải.Mọiviệcđềutrởnêntồitệđốivớitôi.Thựcsự,tôiđãnghĩmìnhsẽkhôngbaogiờphụchồilạiđượccảmgiáccânbằngđãmất.Đãquáquenvớiviệclàmănlớn–cóthểnóilà,khoảnghơnmộttrămngàncổphần–tôisợrằngmìnhkhôngthểcónhữngquyếtđịnhsángsuốtkhitiếnhànhnhữngvụlàmănnhỏ.Việcquyếtđịnhđúngcóvẻnhưchẳngđángkểgìnếutấtcảnhữnggìbạnnắmgiữchỉlàmộttrămcổphần.Vớithóiquenkiếmnhữngkhoảnlợilớntừnhữnggiaodịchlớn,tôikhôngdámchắcmìnhsẽbiếtđượcthờiđiểmthíchhợpđểkiếmlợitừnhữnggiaodịchnhỏ.Tôikhôngthểnóirõchobạncảmgiáctrắngtaycủatôilúcđó.

Mộtlầnnữaphásảnvàkhôngthểtiếptụcgiữthếtiếnlênmạnhmẽ.Mắcnợvàmắcsailầm!Sautừngấynămdàithànhcông,đượctôiluyệntừnhữngsailầmđểvươntớinhữngthànhcônglớnhơn,giờđâytôicònnghèokhóhơnlúcmớibắtđầucôngviệcđạilýbánvémáybay.Tôiđãhọchỏiđượcrấtnhiềuvềtròchơiđầucơchứngkhoán,nhưngtôichưatíchlũyđủkinhnghiệmđểthắngđượcnhữngyếuđiểmcủaconngười.Khôngthểcóbộócnàolúcnàocũnghoạtđộngchínhxácvàhiệuquảđược.Giờđây,tôihọcthêmđượcmộtđiều,tôikhôngthểhoàntoàncóthểảnhhưởngtừnhữngngườikháccũngnhưnhữngrủiro.

Mấttiềnchưatừnglàmtôilolắngdùlànhỏnhất.Nhưngnhữngrắcrốikháclạicóthểvàđãlàmđược.Tôiđãtựsuynghĩvềthảmkịchcủamìnhthậtkỹlưỡng,vàtấtnhiênchẳngkhókhăngìđểhiểurađượctôiđãdạidộtởđâu.Tôicóthểchỉrachínhxáccảthờigianvàđịađiểm.Mộtngườicầnhiểurõvềchínhmìnhnếuanhtamuốncómộtsựnghiệpkinhdoanhtốtđẹptrongthịtrườngđầucơ.Đểhiểuđượctôiđãcónhữnghànhđộngdạidộtnhưthếnàolàmộtquátrìnhhọchỏilâudài.Đôilúctôinghĩ,đốivớimộtngườiđầucơ,khôngcócáigiánàolàquáđắtđểtìmranhữngđiềugiúpanhtatránhđượcthóikiêucăng.Rấtnhiềuvụphásảncủanhữngngườirấtthôngminhđềubắtnguồntrựctiếptừthóikiêungạo-mộtcănbệnhhaotiềntốncủađốivớimọingườiởmọinơi,nhưngđặcbiệtlàđốivớimộtngườiđầucơởphốWall.

ỞNewYorktôicảmthấykhôngvuivẻ.Tôikhôngmuốntiếptụcgiaodịch,

bởitôichưalấylạiđượcphongđộ.Tôiquyếtđịnhđixavàkiếmtiềnởmộtnơikhác.Thayđổiđịađiểmcóthểgiúptôitìmlạimình,tôiđãnghĩvậy.Vậylà,mộtlầnnữatôirờikhỏiNewYork,trongtưthếcủakẻthấtbạitrongcuộcchơiđầucơ.Tôiđangởtronghoàncảnhcòntồitệhơncảphásản,bởitôicònđangnợhơnmộttrămngànđô-lacủarấtnhiềungườimôigiới.

TôiđếnChicagovàkiếmđượcmộtkhoảntiềnởđó.Khoảntiềnkhônglớnlắm,nhưngđiềuđócónghĩalàtôichỉcầnthêmchútthờigiannữađểgâydựnglạicơđồ.Mộtsởgiaodịchtôitừnglàmănđãđặtniềmtinvàokhảnănggiaodịchcủatôivàchophéptôicónhữngvụgiaodịchnhỏtạisởcủahọ.

Banđầu,tôirấtdèdặt.Tôikhôngbiếtsẽlàmănthếnàonếuđịnhởlạiđây.TôirútngắnthờigianởChicagonhờvàomộttrongnhữngkinhnghiệmquígiánhấttrongsựnghiệpcủamình.Đógầnnhưlàchuyệnkhôngtưởngtượngnổi.

Mộthôm,tôinhậnđượcmộtbứcđiệntừLuciusTuckesaumộtthờigianmấtliênlạc.TôibiếtanhtừkhianhấycònlàngườiquảnlýcủamộtSởgiaodịchmàtôitừngvàilầnlàmăn.Bứcđiệnviết:

“QuaylạiNewYorkngay.

L.Tucker”

Tôibiếtrằng,quamộtvàingườibạn,anhấyđãbiếtvềtìnhcảnhcủatôivàdovậychắcchắnlàanhấymuốngiúptôi.Nhưnglúcđó,tôikhôngcòntiềnđểphungphíchomộtchuyếnđivôíchtớiNewYork;vìvậy,thayvìđiNewYork,tôilạigọiđiệnchoanhấy.

“Tôiđãnhậnđượcđiệncủacậu,”tôinói,“Nócónghĩalàgì?”

“Cómộtôngchủngânhàngmuốngặpcậu,”anhấytrảlời.

“Aivậy?”,tôihỏilại.Tôikhôngthểhìnhdungrangườiđócóthểlàai.

“TôisẽnóikhicậuvềNewYork.Nếukhôngthìcũngchẳngtácdụnggì.”

“Cậunóilàôngtamuốngặptôià?”

“Đúngnhưvậy.”

“Vềviệcgì?”

“Ôngấysẽnóiriêngchocậunếucậuchoôngấymộtcơhội,”,Luciustrảlời.

“Cậuviếtthưchotôikhôngđượcsao?”

“Khôngđược.”

“Vậygiảithíchchotôirõhơnmộtchút,”tôinói.

“Tôikhôngmuốn.”

“Nghenày,Lucius,”tôihỏi,“Cậuchỉcầntrảlờichotôicâunày:liệuđâycóphảimộttròđùakhông?”

“Hoàntoànkhông.Nócóthểcólợichocậuđấy.”

“Cậukhôngthểchotôichútgợiýnàoà?”

“Không,”anhấytrảlời.“Nhưthếlàkhôngcôngbằngvớiôngấy.Hơnnữa,tôikhôngbiếtôngấymuốnlàmchocậuđếnmứcnào.Nhưngnghelờitôiđi:hãyđếnđây,càngsớmcàngtốt.”

“Cậuchắcchínhlàtôichứ?”

“Khôngaikhácngoàicậucả.Tôikhuyêncậutốthơnhếtlàđếnđi.Vàgửiđiệnbáochotôichuyếntàucậusẽđi.Tôisẽđóncậuởga.”

“Tốtthôi,”tôitrảlời,rồigácmáy.

Tôikhôngthíchthúlắmvớinhữngchuyệnkỳbí,nhưngtôibiếtLuciusrấttốtvàchắchẳnanhấycólýdokhinóichuyệntheokiểuđó.CôngviệclàmăncủatôiởChicagochưalớntớimứckhiếntôitiếcnhiềukhiquyếtđịnhtừbỏ.Vớimứcđộlàmănnhưhiệngiờ,cònrấtlâutôimớicóđủtiềnđểlàmnhữngvụlớnnhưtrướcđây.

VậylàtôiquaylạiNewYorkmàkhôngbiếtchuyệngìsẽđến.Thựcsự,đãhơnmộtlầntrongsuốtchuyếnđi,tôiđãsợsẽchẳngđượcviệcgìvàtôisẽlãngphítiềnvétàuvàthờigiancủamình.Tôikhôngthểngờrằngtôisắptrảiquamộtkinhnghiệmkỳlạnhấttrongcuộcđờimình.

Luciusđóntôiởgavàkhôngphíchútthờigiannào,nóichotôibiếtanhấy

đãđánhđiệnchotôitheoyêucầukhẩnthiếttừngàiDanielWilliamsoncủaSởgiaodịchdanhtiếngWilliamson&Brown.NgàiWilliamsonnhờLuciusnóivớitôirằngôngtacómộtlờiđềnghịlàmănchotôimàôngtachắcchắntôisẽkhôngtừchốibởinósẽsinhlợichotôirấtnhiều.Luciusthềrằnganhấykhôngbiếtgìvềlờiđềnghịđó.Thanhdanhcủacôngtyđólàmộtsựbảođảmrằngtôisẽkhôngbịyêucầulàmnhữngviệckhôngđúngđắn.

DanWilliamsonlàcổđônglớnnhấtcủacôngty,doEgbertWilliamsonthànhlậptừnhữngnăm70củathếkỷXIX.KhôngcóbấtkỳôngBrownnàovàcũngchưatừngcóainhưvậytrongnhiềunăm.SởgiaodịchpháttriểnlớnmạnhtrongthờikỳchacủaDanvàgiờđây,Danđượcthừakếmộtgiasảnđángkểvàkhôngtheođuổinhiềuviệckinhdoanhngoài.Họchỉcómộtkháchhàngduynhất,nhưngcógiátrịbằnghàngtrămkháchhàngbìnhthường.ĐólàAlvinMarquand,anhrểcủaWilliamson,vàlàôngchủcủahàngtángânhàngvàcôngtyliênhiệp,ngườiđứngđầuhệthốnghỏaxalớnChesapeakevàAtlantic,ôngtalànhânvậtkhácthườngnhấttronggiớihỏaxa.SauJamesJ.Hill,làngườiphátngônvàlàthànhviêncóảnhhướnglớncủanhómngânhàngđầyquyềnlực,cótênlàđoànFortDawson.Ướcđoántàisảncủaôngtacógiátrịtừnămmươitớinămtrămtriệuđô-la,hầuhếtcóđượctừviệclàmphátngônviên.Saukhiôngtachết,ngườitapháthiệnratổngtàisảncủaôngtacógiátrịhaitrămnămmươitriệuđô-la,tấtcảđềucóđượctừphốWall.Vậylàbạncóthểhìnhdungraôngtalàkháchhàngtầmcỡnào.

LuciusnóivớitôilàanhấyvừachấpnhậnvàolàmởWilliamson&Brown-mộtvịtrídànhriêngchoanh.Côngviệccủaanhấyđạiloạilàluânchuyểnnhữngngườilàmănlớn.CôngtyđangtheođuổimộtthươngvụcóhoahồnglớnvàLuciusvừagợiýchongàiWilliamsonmởthêmmộtsốchinhánh,mộtởmộttrongnhữngkháchsạnlớnởkhuphốtrênvàmộtchinhánhkhácởChicago.TôiphầnnàođoánrằngtôisẽnhậnđượcmộtđềnghịlàmởchinhánhtạiChicago,cóthểlàlàmngườiquảnlý,mộtvịtrímàchắcchắntôisẽtừchối.TôikhôngvộitráchLuciusbởitôinghĩtốthơnlànênđợiđếnkhilờiđềnghịđượcđưaratrướckhitôitừchối.

LuciusđưatôiđếnvănphòngriêngcủaWilliamson,giớithiệutôivớiôngchủcủaanhvàvộivãrờiphòng,cứnhưthểanhấymuốntránhbịgọilạilàmnhânchứngchomộtvụmàanhấybiếtcảhaibên.Tôiđãchuẩnbịđểnghevàsauđónóilờitừchối.

ÔngWilliamsonlàmộtngườidễchịu.Đóthựcsựlàmộtquíôngvớimộttháiđộlịchsựvàmộtnụcườichânthành.Tôicóthểthấyrằngôngấydễ

dàngkếtbạnvàgiữđượctìnhbạnđó.Tạisaolạikhôngchứ?Ôngấylàmộtngườikhoẻmạnh,vàbởivậy,rấtvuitính.Ôngấycócảnúitiềnvàvìthế,chẳngbaogiờbịnghingờlàcóđộngcơhènhạ.Tấtcảnhữngđiềuđó,cùngvớihọcthứcvàsựlịchduyệt,giúpôngấydễdàngtrởthànhmộtngườikhôngchỉlịchsựmàcònthânthiện,khôngchỉthânthiệnmàcònrấthữuích.

Tôikhôngnóigì.Tôikhôngbiếtnóigìvàhơnnữa,tôiluônđểngườikhácnóihếtýtrướckhitôibắtđầunói.Cóngườibảovớitôi,JamesStillmancon,chủtịchngânhàngNationalCity-nhânthể,đólàmộtngườibạnthânthiếtcủahãngWilliamson–cũngcóthóiquennghetrongimlặng,vớimộtgươngmặtbìnhthản,vớitấtcảnhữngaiđemđếnchoôngtamộtlờiđềnghị.Khingườiđóđãnóixong,ôngấyvẫnnhìnanhtanhưthểanhtavẫnchưanóihết.Vậylàngườiđó,cảmthấybịthúcépphảinóithêm,lạitiếptục.Chỉbằngmộtcáchđơngiảnlànhìnvàlắngnghe,Stillmanthườngkhiếnnhữngngườiđếngặpôngấyđưaranhữnglờiđềnghịcólợihơnrấtnhiềuchongânhàngsovớinhữnggìhọdựđịnhtrướcđó.

Tôigiữimlặngkhôngphảichỉđểgợiýngườitađềnghịnhữngmónlợilớnhơn,màchỉbởitôimuốnbiếttoànbộsựviệc.Chỉcầnđểhọnóihếtý,bạncóthểngaylậptứccóđượcquyếtđịnh.Cáchđótiếtkiệmđượcrấtnhiềuthờigian.Nócũnggiúpbạntránhđượcnhữngtranhluậnvànhữnglầnthảoluậndaidẳngnhưngchẳngđiđếnđâu.Gầnnhưtấtcảnhữnglờiđềnghịngườitađemđếnchotôiđềuđượcquyếtđịnh,bằngcâutrảlờicóhoặckhông.Nhưngtôikhôngthểtrảlờirõràngcóhoặckhôngnếuchưacómộtlờiđềnghịchínhthứcnào.

VậylàDanWilliamsonbắtđầunóivàtôibắtđầunghe.Ôngấynóirằngôngấyđãngherấtnhiềuvềnhữngthươngvụcủatôiởthịtrườngchứngkhoánvàrằngôngấyđãhốitiếcđếnmứcnàokhitôivượtrangoàilĩnhvựccủamìnhđểnhậnmộtthấtbạinặngnềởthịtrườngbông.Nhưngcũngnhờvậnxuiđómàôngấycóđượcvinhhạnhkhicóthểnóichuyệnvớitôilúcnày.Ôngấynghĩsởtrườngcủatôivẫnlàvềthịtrườngchứngkhoán,vàtôinhưđượcsinhravìnóvàlẽratôikhôngnênxarờinó.

“Vàđóchínhlàlýdo,thưangàiLivingston,”ôngkếtluậnvớivẻhàilòng,“chúngtôimuốnlàmăncùngngài.”

“Xinhỏitheocáchnàođây?”,tôihỏilại.

“Làmngườimôigiớichongài,”,ôngnói.“Côngtycủatôirấtmuốntham

giavàonhữngvụkinhdoanhchứngkhoáncủangài.”

“Tôirấtmuốntraochúngchongài,”tôinói,“nhưngtôikhôngthể.”

“Tạisao?”,ônghỏilại.

“Tôikhôngcótiền.”

“Việcđókhôngthànhvấnđề,”ôngnóivớimộtnụcườithânthiện,“tôisẽcấptiềnchongài.”.Ônglấyramộtquyểnséc,viếtmộttấmséchaimươilămngànđô-latheoyêucầucủatôi,vàđưanóchotôi.

“Cáinàyđểlàmgì?”,tôihỏi.

“Đểgửivàotàikhoảncủangài.Ngàisẽviếtnhữngtấmséccủangài.Tôimuốnngàilàmnhữngvụgiaodịchtrongsởcủachúngtôi.Tôikhôngquantâmngàithắnghaythua.Nếungàihếttiền,tôisẽviếtchongàimộttấmséckhác.Vìvậyngàikhôngcầnquáthậntrọngvớitấmsécnày.Ngàihiểuchứ?”

Tôihiểurằngcôngtynàygiàucóvàthịnhvượngđếnmứckhôngcầncôngviệclàmăncủabấtkỳai,nhưngchưađủđểđưatiềnchomộtanhchànglàmsốdưkýquỹ.Vàgiờôngấylạiquáhàophóngvớikhoảntiềnnày!Thayvìđưachotôimộttàikhoảntíndụngtrongsở,ôngấylạiđưachotôitiềnmặt,nhưvậylàchỉmìnhôngấybiếttừđâutôicósốtiềnđó,vàràngbuộcduynhấtchỉlànếutôigiaodịch,tôiphảitiếnhànhtạisởcủaôngấy.Rồilạicònlờihứacấpthêmnếukhoảntiềnnàymấthết!Vậythì,chắcchắnphảicómộtlýdonàođó.

“Ýcủangàilàsao?”,tôihỏi.

“Đơngiảnlàchúngtôimuốncómộtkháchhàngcótiếnglàmộtngườigiaodịchnăngđộngcỡlớntrongsởcủachúngtôi.Mọingườiđềubiếtngàiluôncónhữngvụlàmăncỡlớnởthịtrườngđầucơgiáhạ,đólàđiềutôiđặcbiệtthíchởngài.Ngườitagọingàilàmộtnhàđầucơmà.”

“Tôivẫnkhônghiểu,”tôinói.

“Vậytôisẽthẳngthắnvớingài,ngàiLivingston.Chúngtôicóhai,bakháchhàngthườngmuabáncổphiếuvớisốlượnglớn.TôimuốnphốWallkhôngmảymaynghingờhọbánracổphiếuđểđầucơgiálênmỗikhichúngtôibánramườihayhaimươingàncổphầncủabấtkỳcổphiếunào.Nếucảphố

Wallbiếtngàiđanggiaodịchtạisởcủachúngtôi,họsẽkhôngthểbiếtnhữngcổphiếuđượcbánralàcổphiếubánkhốngcủangàihaycổphiếuđầucơgiálêncủacáckháchhàngkhác.”

Ngaylậptức,tôihiểuravấnđề.Ôngtamuốncheđậycáchoạtđộngcủangườianhrểbằngdanhtiếngnhàđầucơcủatôi!Mọiviệcxảyrachỉlàtôikiếmđượckhoảnlợilớnnhấttừviệcđầucơgiáhạkhoảngmộtnămrưỡitrước,và,dĩnhiênlà,nhữngkẻngồilêđôimáchvàbuôntinđồnngungốcởphốWallcóthóiquenđổlỗichotôimỗikhicósựsụtgiá.Đếngiờ,mỗikhithịtrườngyếu,họlạinóitôiđãdànxếpviệcđó.

Tôikhôngphảisuyngẫmnhiều.ChỉthoángquatôiđãhiểuDanWilliamsonđãchotôimộtcơhộiđểquaytrởlại,vàquaylạirấtnhanh.Tôinhậntấmséc,gửivàongânhàng,mởmộttàikhoảntạicôngtycủaôngta,vàbắtđầucôngviệcgiaodịch.Đâyquảlàmộtthịtrườngnăngđộngtuyệtvời,đủrộngđểchophépmộtngườikhôngphảigắnvớimộthoặchailoạimặthàng.Tôiđãtừnglosợ,nhưtôiđãkểchobạn,mìnhđãđánhmấtthóiquenđưaraquyếtđịnhđúng.Nhưngcóvẻnhưkhôngphải.Trongbatuần,tôiđãkiếmđượcmộtmónlợimộttrămmườihaingànđô-latừkhoảntiềnhaimươilămngànđô-laDanWilliamsonđãđưa.

Tôiđếngặpôngấyvànói:“Tôiđếntrảlạingàihaimươilămngànđô-la.”

“Không!Không!”ôngnóivàxuataycứnhưthểtôimờimộtlycốc-taithầudầu.“Không,khôngđược,anhbạn.Hãyđợiđếnkhitàikhoảncủaanhđạtđếnmộtconsốnàođó.Đừngnghĩđếnđiềuđóvội.Anhmớichỉkiếmđượcmộtchútthôi.”

Chínhlúcnày,tôiđãphạmmộtsailầmlàmtôihốitiếchơnbấtcứsailầmnàotôiđãmắcphảitrongsuốtsựnghiệpcủamìnhởphốWall.Nóchínhlànguyênnhânchonhữngnămdàiđaukhổ,ảmđạmcủatôi.Lẽratôinêncươngquyếtbắtôngấynhậnlạisốtiềnđó.Khiđó,tôiđangđứngtrướccơhộicóđượcgiatàicònlớnhơnsốđãmất,vàtôiđangtiếnlênrấtnhanh.Trongbatuần,mứclợibìnhquâncủatôilà150%mỗituần.Nhưngthayvìtựgiảithoátmìnhkhỏinhữngbổnphận,tôiđãđểôngấylàmtheoýmìnhvàkhôngbắtbuộcôngấynhậnlạihaimươilămngànđô-la.Dĩnhiênlà,bởiôngấykhôngchịurútlạikhoảntiềnhaimươilămngànđô-lađãứngtrướcchotôi,tôicảmthấykhôngthểrútrakhoảnlợicủamình.Tôirấtbiếtơnôngấy,nhưngbảntínhcủatôikhôngthíchnợtiềnhayânhuệcủaai.Tôicóthểdùngtiềnđểtrảnợbằngtiền,nhưngcònlòngtốtvàđặcânphảiđượcđáplạibằngnhữngđiềutươngtự-vàbạncóthểdễdàngnhậnranhữngbổnphận

củalươngtâmlúcnàocũnglànhữngcáigiárấtcao.Hơnnữa,lạikhôngcóquiđịnhnàovềgiớihạncủachúng.

Tôiđãgiữlạisốtiềnđókhôngchútvướngbậnvàtiếptụccôngviệcgiaodịch.Côngviệctiếntriểnrấttốtđẹp.Tôiđãkhôiphụclạivịtrícủamình,vàtôichắcchắnrằngsẽchẳngmấtbaolâuđểtôilạiđạtđượcsựổnđịnhtrongcôngviệcnhưnăm1907.Mộtkhiđãđạtđược,tấtcảnhữnggìtôimuốnlàthịtrườngsẽchữnglạitrongmộtthờigian,vàtôisẽkiếmđượcnhiềuhơnlàbùđắplạinhữngthualỗtrướckia.Nhưnggiờđây,kiếmđượctiềnhaykhôngkiếmđượctiềnkhôngcònlàmtôilolắngnhiều.Điềulàmtôihàilònglàtôiđãrũbỏđượcthóiquenquyếtđịnhsai,khôngcònlàchínhmình.Nóđãhủyhoạitôitrongnhiềuthángnhưngtôiđãhọcđượcbàihọccủamình.

Đãđếnlúctôiđầucơgiáhạvàtôibắtđầubánkhốngmộtvàiloạicổphiếuhỏaxa.TrongsốđócócổphiếucủaChesapeake&Atlantic.Tôinghĩtôiđãbánkhoảngtámngàncổphần.

Mộtbuổisáng,khitôiđangxuốngkhuphốdưới,DanWilliamsongọitôiđếnvănphòngcủaôngtrướckhithịtrườngmởcửavànóivớitôi:“Larry,đừnglàmgìvớicổphiếucủaChesapeake&Atlanticlúcnày.Vụlàmănnàycủaanhkhôngđượctốtlắm,bánkhốngnhữngtámngàn.TôiđãbùlạichoanhởthịtrườngLuân-đônsángnayvàđãđầucơgiálênrồi.”

TôichắcchắngiácổphiếuChesapeake&Atlanticsẽxuống.Bảngtinđãnóivớitôirấtrõràng;hơnnữa,tôilàngườiđầucơgiáhạtrêntoànthịtrường,khôngquákịchliệthayđiêncuồng,nhưngcũngđủđểcảmthấyyêntâmvớimộtlượngbánkhốngvừaphải.TôinóivớiWilliamson:“Saongàilạilàmvậy?Tôiđãđầucơgiáhạtrêntoànbộthịtrườngvàchắcchắngiásẽhạ.”

Nhưngôngấychỉlắcđầuvànói:“TôilàmthếvìtôibiếtvàiđiềuvềChesapeake&Atlanticmàanhkhôngbiết.Lờikhuyêncủatôichoanhlàkhôngnênbánkhốngcổphiếuđóchođếnkhitôinóichoanhkhinàolàantoànđểlàmthế.”

Tôicòncóthểlàmgìchứ?Đókhôngphảilàlờikhuyêndạidột.Đólàlờikhuyêntừngườiemvợcủachủtịchhộiđồngquảntrịhãngđó.DankhôngchỉlàngườibạnthânnhấtcủaAlvinMarquandmàôngấycònrấttửtếvàhàophóngđốivớitôi.Ôngấyluônthểhiệnsựtintưởngvàotôivàlờinóicủatôi.Tôikhôngthểlàmgìhơnlàhàmơnôngấy.Vàthếlà,mộtlầnnữacảmxúccủatôilạilấnátlýtrívàtôiđãnhượngbộ.Đểnhữngquyếtđịnhcủamìnhphụthuộcvàoyêucầucủaôngấylàđiềuđãhủyhoạitôi.Lòng

biếtơnlàđiềumàbấtkỳngườilịchsựnàocũngcảmthấy,nhưnganhtaphảitránhđểnóhoàntoàntróibuộcmình.Điềuđầutiêntôibiếtlàtôiđãmấttoànbộkhoảnlợicủamìnhvàcònnợthêmcôngtymộttrămnămmươingànđô-la.Tôicảmthấyrấttồitệvìviệcđó,nhưngDanlạinóitôikhôngcầnlolắng.

“Tôisẽgiúpanhthoátkhỏivụnày,”ônghứahẹn.“Tôibiếtlàtôisẽlàm.Nhưngtôichỉlàmđượcnếuanhđểtôilàmthế.Anhphảidừngviệckinhdoanhtheocáchcủariênganh.Tôikhôngthểlàmchoanhrồilạiđểanhđếnlượtmìnhpháhỏngtoànbộcôngsứccủatôi.Anhchỉcầntừbỏthịtrườngvàđểtôikiếmtiềnchoanh.Anhsẽlàmthếchứ,Larry?”

Tôilạihỏibạn:tôicònlàmđượcgìkhácnữa?Tôinghĩđếnsựtửtếcủaôngấyvàtôikhôngthểlàmbấtkỳđiềugìđểbịhiểulầmlàthiếucảmkích.Tôiđâmrathíchôngấy.Ôngấylàmộtngườidễchịuvàthânthiện.Tôinhớ,tấtcảnhữnggìôngấychotôilàsựkhíchlệ.Ôngấyliêntụcđảmbảovớitôirằngmọiviệcrồisẽổnthỏacả.Rồimộtngày,cólẽlàsáuthángsau,ôngấyđếngặptôivớimộtnụcườimãnnguyệnvàđưachotôivàitờgiấynợ.

“Tôiđãnóilàsẽkéoanhrakhỏivũnglầynàymà,”ôngnói.“Vàtôilàmđượcrồi.”Rồitôipháthiệnralàôngấykhôngchỉthanhtoánhếtnợchotôimàcòngiúptôicómộtsốdưnhonhỏ.

Tôinghĩtôisẽkhôngthểlàmđượcnhưthếmàkhônggặprắcrối,bởithịtrườngđãđúng,nhưngôngấylạinóivớitôi,“TôiđãmuachoanhmườingàncổphầncủaSouthAtlantic.”Đólàmộthãnghỏaxakháccủaanhrểôngấy,AlvinMarquand,ngườiđồngthờichiphốisốphậncủacổphiếutrênthịtrường.

KhimộtngườilàmchobạnnhữngviệcnhưDanWilliamsonđãlàmchotôi,bạnkhôngthểnóigìkhácngoàicâu“cảmơn”,dùquanđiểmcủabạnvềthịtrườngnhưthếnào.Bạncóthểchắcchắnrằngbạnđúng,nhưngnhưPatHearneđãnói:“Bạnkhôngthểnóitrướcnếubạnkhônghoàntoànchắcchắn!”vàDanWilliamsonđãđặtcượcgiùmtôi-bằngtiềncủaôngấy.

Rồi,cổphiếucủaSouthernAtlanticmấtgiávàtiếptụcđixuống.Tôilạithua.Tôikhôngnhớlàbaonhiêu,chắckhoảngmườingàncổphầntrướckhiWilliamsonchơikhămtôi.Tôinợôngấynhiềuhơnbaogiờhết.Nhưngbạnchưahềgặpmộtchủnợtửtếvàítthúcbáchhơnthếtrongcuộcđờimình.Khôngmộtlờirênrỉnàothốtratừông.Thayvàođólànhữnglờiđộngviênvàkhuyênnhủkhôngnênlolắngvềnó.Cuốicùng,khoảnlỗcủatôilạiđượcbùđắptheomộtcáchhàophóngtươngtựnhưngđầybíẩn.

Ôngấychưabaogiờnóichitiếtvềbấtkỳđiềugì.Tấtcảchỉlànhữngtàikhoảnvớinhữngconsố.DanWilliamsonchỉnóivớitôi:“KhoảnlỗcủaanhởSouthernAtlanticđượcbùlạitừkhoảnlợicủanhữnggiaodịchkhác,”vàôngấynóivềcáchôngấybánbảyngànnămtrămcổphầncủamộtsốcổphiếukhácvàkiếmđượcmộtkhoảnkhá.Thànhthựcmànóirằngtôikhônghềcóchútthôngtinquáiquỉnàovềnhữngvụgiaodịchđóchođếnkhitôiđượcthôngbáonhữngkhoảnnợcủatôiđãđượcthanhtoánhết.

Chuyệncònxảyrathêmvàilầnnữatrướckhitôibắtđầusuynghĩ.Tôibuộcphảinhìnnhậntìnhthếcủamìnhtừmộtgócđộkhác.Cuốicùng,tôiđộtnhiênhiểura.RõrànglàtôiđãbịDanWilliamsonlợidụng.Nghĩđếnđiềuđó,tôicảmthấytứcgiận,nhưngcònđánggiậnhơnlàtôiđãkhôngnghĩrasớmhơn.TôiđếngặpDanWilliamson,nóivớiôngấytôimuốnnghỉlàmvàrờikhỏivănphòngcủaWilliasom&Brown.Tôikhôngnóimộtlờinàovớiôngấyhaybấtkỳđồngsựnàocủaông.Việcđócótốtgìchotôichứ?Nhưngphảithừanhậnlàtôiđãrấtbuồn,vềchínhmìnhcũngnhưvềWilliamson&Brown.

Sốtiềnđãmấtkhônglàmtôiphiềnlòng.Bấtcứkhinàotôithualỗtrênthịtrườngchứngkhoán,tôiluônnghĩrằngtôiđãhọcđượcmộtđiềugìđó;rằngnếutôimấttiền,tôisẽcóđượckinhnghiệm;vìvậy,sốtiềnmấtđichínhlàkhoảnhọcphí.Aicũngphảicóđượckinhnghiệm,vàanhtaphảitrảtiềnđểcóđượcnó.NhưngtrongkinhnghiệmtừsởWilliamson&Brownmấtmátkhiếntôiđauđớnhơncảlàviệcbỏlỡmộtcơhộilớn.Sốtiềnmộtngườimấtđichẳnglàgìcả,anhtacóthểkiếmlạiđược.Nhưngnhữngcơhộinhưtôiđãcókhôngphảilúcnàocũngđến.

Bạnthấyđấy,đóđãlàmộtthịtrườngtốtđẹp.Tôiđãđúng,ýtôilà,tôiđãđọctừbảngtinchínhxác.Cơhộikiếmđượchàngtriệuđãgầnkề.Nhưngtôilạiđểlòngbiếtơncanthiệpvàocuộcchơicủamình.VìlòngtốtcủaôngtatôiđãlàmđiềumàDanWilliamsonmuốnlàm.Tấtcảchothấychẳngcógìlàmngườitahàilònglàmănvớingườiquen.Nhữngvụlàmănbêbết!

Đóvẫnchưaphảilàđiềuthảmhạinhất.Điềutồitệnhấtlàkểtừđótôikhôngcòncơhộinàokiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớn.Thịtrườngđãlắngxuống.Mọiviệcngàycàngtrởnêntồitệ.Tôikhôngchỉmấthếttiềnmàlạivướngvàonợnần-thậmchícònnhiềuhơntrước.Nhữngnămtiếptheolànhữngnămdàilêthê,1911,1912,1913,rồi1914.Tôikhôngthểkiếmđượcđồngtiềnnào.Đơngiảnlàchẳngcócơhộinàovàtôiđanglâmvàotìnhtrạngbiđáthơnbaogiờhết.

Thấtbạiquảthậtchẳngdễchịu,nhấtlàkhithấtbạiđólạikèmtheomộtảoảnhđầycayđắngvềnhữnggìđãxảyra.Đólàchínhlàđiềutôikhôngthểrũbỏkhỏitâmtrímình,vàđươngnhiên,nócànglàmtôisuynghĩnhiềuhơn.Tôilạihọcthêmđượcmộtbàihọcnữa:nhữngđiểmyếumàmộtngườiđầucơdễmắcphảihầunhưlàvôtận.Nếulàmộtngườibìnhthường,cáchtôiđãlàmtạisởcủaDanWilliamsoncóthểlàphùhợp.Nhưngvớitưcáchlàmộtngườiđầucơ,đólạilàmộtviệcbấthợplývàthiếukhônngoankhiđểmìnhchịuảnhhưởngcủanhữngcânnhắccóýchốnglạinhữngquyếtđịnhcủamình.Kẻcóquyềnthườngchịunhiềutráchnhiệmnặngnềnhưngkhôngphảitrongthịtrườngchứngkhoán,bởibảngtinkhôngphảilàmộtkẻcólòngnghĩahiệp,vàhơnnữa,cũngchẳngtặngthưởnggìcholòngtrungthành.Tôinhậnratôiđãkhôngthểxửsựkhác.Tôikhôngthểbánmìnhchỉbởitôimuốnđượcgiaodịchtrongthịtrườngchứngkhoán.Nhưngkinhdoanhluônlàkinhdoanh,vàmộtngườiđầucơnhưtôiluônphảidựatrênnhữngquyếtđịnhcủachínhmình.

Đólàmộtkinhnghiệmlạkỳ.Tôisẽkểchobạnđiềutôinghĩđãxảyra.DanWilliamsonđãhoàntoànthànhthậtvềnhữngđiềuôngấyđãnóivớitôitronglầngặpnhauđầutiên.Mỗikhicôngtycủaôngấygiaodịchvàingàncổphầncủabấtkỳcổphiếunào,cảphốWallvộivàngkếtluậnrằngAlvinMarquandđangmuahoặcbán.ÔngtalàmộttrongnhữngngườigiaodịchlớnnhấtvàgiỏinhấtcủaphốWallvàchắcchắnlàmọicôngviệckinhdoanhcủaôngtađềuđượcthựchiệnquacôngty.Và,tôiđãbịsửdụnglàmmộtbìnhphong,nhấtlàchonhữngvụbánracủaMarquand.

AlvinMarquandmắcbệnhkhônglâusaukhitôigianhập.Bệnhcủaôngtađãsớmđượcchẩnđoánlàvôphươngcứuchữa,vàDanWilliamsondĩnhiênlàbiếttrướcMarquandrấtlâu.ChínhvìvậyDanđãbùlạisốcổphiếuChesapeake&Atlanticmàtôiđãbánkhông.Ôngấyđãbắtđầuthanhlýmộtphầntrongsốcổphầnđầucơcủangườianhrểtronghãngđóvàmộtsốcổphiếukhác.

DĩnhiênlàkhiMarquandchết,disảncủaôngkhôngthểthanhtoánlượngcổphiếuđầucơvàbánđầucơ,vàđếnlúcđó,chúngtôisẽcómộtthịtrườngđầucơgiáhạ.Bằngcáchràngbuộctôitheocáchôngấyđãlàm,Danđãgiúpgiữlạirấtnhiềuphầncủadisảnđó.Khôngphảikhoácláckhitôinóimìnhlàmộtngườigiaodịchnặngkývàtôiđãchếtchínhvìnhữngquanđiểmđócủamìnhtrongthịtrườngchứngkhoán.TôibiếtWilliamsonvẫnbiếtvềnhữngthànhcôngcủatôitrongthịtrườngđầucơgiáhạnăm1907vàôngấykhôngthểđủkhảnăngtàichínhđểliềulĩnhtấncôngtôitrựcdiện.Và,nếutôitiếptụctheocáchcólẽđếnkhiôngấycốthanhlýphầndisảncủaAlvin,tôiđã

giaodịchhàngtrămngàncổphần.Vớitưcáchlàmộtnhàđầucơgiáhạnăngđộng,tôicóthểgâytổnhạilênđếnhàngtriệuđô-lađốivớikhoảnthừakếcủaMarquand,vìAlvinchỉđểlạikhoảngvàitrămtriệu.

Vậylà,đốivớihọ,đểtôimắcnợrồitìmcáchthanhtoánkhoảnnợđólàcáchíttốnkémhơnrấtnhiềunếuđểtôitiếnhànhđầucơgiáhạởmộtsốsởkhác.ĐóchínhxáclànhữngđiềutôiđãcóthểlàmnếukhôngvìýnghĩtôikhôngđượcphépquamặtDanWilliamson.

Tôiluôncoiđólàkinhnghiệmthúvịnhấtvàcũngítmaymắnnhấttrongsựnghiệpđầucơcủamình.Bàihọcnàycũngbắttôitrảmộtcáigiáquácao.Nókhiếnthờigianphụchồicủatôichậmlạivàinăm.Tôicòntrẻ,đủkiênnhẫnchờđợihàngtriệuđô-lađãmấtquaytrởlại.Nhưnglâmvàotìnhtrạngnghèokhổtrongnămnămlàmộtkhoảngthờigianquádàiđốivớimộtngười.Dùgiàhaytrẻ,đócũnglàkhoảngthờigianchẳngdễchịugì.Tôichịucảnhkhôngcóduthuyềndễdànghơnrấtnhiềucảnhkhôngđượcquaylạithịtrường.Khoảntiềnthualỗđólàcơhộilớncủacảmộtđờingườiđãhiệnrangaytrướcmắttôi.Nhưngtôikhôngthểvươntayravànắmlấynó.VìôngDanWilliamsonđó,mộtngườisắcsảo,tốtbụngnhưlờiđồnđại,biếtnhìnxa,mưutrí,vàliềulĩnh.Đólàmộtngườibiếtsuynghĩ,cótrítưởngtượng,biếttìmkiếmnhữngđiểmyếucủaconngườivàlậpranhữngkếhoạchlạnhlùngđểtấncôngvàođó.Ôngấyđãtựmìnhtínhtoánvàtìmracáchkhiếntôitrởnênhoàntoànvôhạitrênthịtrường.Ôngấylàmthếvớitôikhôngphảivìtiền.Ngượclại,vềkhoảnđó,ôngấycòntỏrarấthàophóng.Nhưngôngấyyêuchịcủamình,bàMarquand,vàôngấyphảithựchiệnbổnphậncủamìnhđốivớibàkhiôngnhậnthấyđãđếnlúclàmthế.

Phần.14

ĐiềuvẫnmãidaydứtsaukhirờiWilliamson&Brownlànhữngkẻgiỏinhấtcũngtừbỏthịtrường.Chúngtôirơivàocảnhkhôngxudínhtúitrongmộtthờigiandài,bốnnămđầykhốnkhổ.Chẳngthểkiếmđượcmộtđồngxunhỏnào.NhưBillyHendriqueztừngnói,“Trênmộtthịtrườngnhưthế,kểcảmộtkẻđêtiệncũngkhôngthểkiếmratiền.”

Dườngnhưlúcđótôiđãgặprắcrối.CóthểđólàýcủaThượngđếđểtrừngphạttôi,nhưngquảthựctôiđãkhôngtựphụđếnmứcđángphảichịumộtcúvấpnhưvậy.Tôichưatừngphạmvàonhữngtộiđầucơcóthểkhiếnmộtngườigiaodịchphảitrảgiávớitưcáchlàmộtconnợ.Tôikhôngcótộikhitrởthànhmộtkẻngốcđiểnhình.ỞphíabắcphốForty-second

[9]vớinhững

gìtôiđãlàm,hayđúnghơn,nhữnggìtôiđãkhônglàm,tôixứngđángvớinhữnglờikhenhơnnhữnglờitráchmóc.ỞphốWall,đólàviệclàmngungốcvàtốntiền.Nhưnghơnnữa,điềutồitệnhấtlàngườitangàycàngítcóýtựchophépmìnhtrảiquanhữngcảmxúccủaconngười.

TôirờisởcủaWilliamsonvàthửởmộtvàisởkhác.Ởnơinàotôicũngmấttiền.Điềuđócũngđúngthôi,bởitôiđãcốbắtthịtrườngtraochotôithứmànókhôngcó–nghĩalà,cơhộikiếmtiền.Tôikhôngchútkhókhănkiếmđượcnhữngkhoảntíndụng,bởinhữngaiquenbiếttôiđềucóniềmtinởtôi.Bạnsẽhiểuđượcniềmtincủahọmạnhmẽđếnmứcnàonếutôinóivớibạnrằngkhitôingừnggiaodịchbằngcáckhoảntíndụng,sốtiềnnợđãlàhơnmộttriệuđô-la.

Vấnđềkhôngphảiởchỗtôiđãkhônglàmchủđượcmìnhmàđơngiảnlàtrongbốnnămkhốnkhổđó,cơhộikhôngxuấthiện.Tôivẫntiếptục,cốgắngkiếmmộtkhoảnnhưngtấtcảnhữnggìtôiđạtđượclànhữngkhoảnnợngàycàngnhiều.Saukhitôingừngnhữngvụgiaodịchchoriêngmìnhbởitôikhôngthểvaytiềncủabạnbènhiềuhơnnữa,tôikiếmsốngbằngcáchquảnlýtàikhoảnchonhữngngườitinrằngtôihiểucuộcchơinàyđủrõđếnmứccóthểthắngđượccảkhithịtrườngđangtrongtìnhtrạngảmđạm.Tôikiếmđượcvàiphầnhoahồngchomỗikhoảnlợitôikiếmđượcnếucó.Nhờđómàtôisốngđược.Hãycứnóiđólàcáchtôisốngquangày.

Dĩnhiên,khôngphảilúcnàotôicũngthua,nhưngchưabaogiờtôikiếmđủtiềnđểtrảbớtnhữngkhoảnnợ.Cuốicùng,khimọiviệcngàycàngtrởnêntồitệhơn,lầnđầutiêntrongcuộcđờitôibắtđầucảmthấychánnản.

Mọiviệcdườngnhưchẳngchịutheoýtôi.Tôikhôngđịnhthanvãnvềsựđixuốngcủamình,từcuộcsốngvớitiềntriệuvàduthuyềntớimộtcuộcsốngđơngiảnvànhữngkhoảnnợ.Tôikhôngthíchthúgìtìnhcảnhnày,nhưngcũngkhôngđếnmứcphảithanthântráchphận.TôicũngkhôngcóýđịnhmongchờThượngđếvàthờigiangiúptôixóađinhữnglolắng.Vìvậy,tôinghiêncứunhữngrắcrốicủamình.Rõràngcáchduynhấtgiúptôithoátkhỏinhữngrắcrốinàylàkiếmđượctiền.Đểlàmđượcđiềunày,tôicầnnhữngvụgiaodịchthànhcông.Tôiđãtừngcónhữngvụgiaodịchnhưthế,vàgiờđâytôichỉcầnlàmthếthêmmộtlầnnữa.Tôiđãtừngkiếmđượchàngtrămngàntừmộtkhoảnvốnnhỏ.Sớmhaymuộnthịtrườngcũngsẽtraochotôimộtcơhội.

Tôiluôntựnhủnhữnggìsaichỉlàsaiđốivớitôi,khôngphảilàđốivớithịtrường.Vậybâygiờvấnđềcủatôilàgì?Tôitựđặtchomìnhcâuhỏiđóvớitinhthầnnhưvẫnlàmkhixemxétcácmặtkhácnhaucủanhữngvấnđềtronggiaodịchcủamình.Tôibìnhtĩnhsuynghĩvàđiđếnkếtluậnrằngvấnđềchínhcủatôilàđãquálolắngvềsốtiềnnợ.Tôichưabaogiờcảmthấythanhthảnvìnó.Cầnphảigiảithíchvớibạnrằngđókhôngchỉlànhậnthứcvềnhữngkhoảnnợcủatôi.Bấtkỳthươngnhânnàocũngdínhvàonhữngkhoảnnợtrongquátrìnhkinhdoanh.Hầuhếtnhữngkhoảnnợcủatôichỉlànhữngkhoảnnợkinhdoanh,donhữngđiềukiệnkinhdoanhbấtlợiđốivớitôiđemlại.Nócũngchẳngtồitệhơnnhữnggìmộtnhàbuônphảichịuđựngkhitrờitráitiếtbấtthườngvàkéodàinhưbịphùphép.

Dĩnhiênlà,khithờigiancứtrôiquamàtôivẫnchưatrảđượcnợ,tôidầncảmthấythảnnhiênvớinhữngkhoảnnợđó.Tôisẽgiảithích:tôinợhơnmộttriệuđô-la–hãynhớrằng,tấtcảđềuvìthualỗtrênthịtrườngchứngkhoán.Hầuhếtcácchủnợcủatôiđềulàngườitốtvàkhônglàmphiềntôinhiều;nhưngcóhaingườiđãlàmtôiđiêuđứng.

Vềcơbản,đólànhữnggìtấtcảcácchủnợlớncủatôiđãnói.ĐólàmộtmặtcủaphốWalldànhchobạn.Đókhôngđơnthuầnchỉlàthiệntínhhaytinhthầnmãthượng.Đócònlàmộtquyếtđịnhrấtsángsuốt,bởiđólàmộtvụgiaodịchtốtđẹp.Tôimangơncảthiệnchívàócthựctếtrongkinhdoanhcủahọ.

Nhữngchủnợnàyđãxóachotôikhoảnnợlênđếnmộttriệuđô-la.Nhưngcònhaichủnợnhỏkhôngchịukýgiấyxóanợchotôi.Mộttrongsốhọlàngườitôinợtámtrămđô-lanhưđãkểvớicácbạn.Tôicũngcònnợmộthãngmôigiớiđãphásảnsáumươingànđô-la,vànhữngngườitiếpquản,nhữngngườichẳnghềbiếtmặtmũitôinhưthếnào,khôngsớmthìmuộnsẽ

đèđầucưỡicổtôi.Thậmchínếuhọcómuốnnoigươngnhữngchủnợlớnnhấtcủatôi,tôierằngtoàáncũngkhôngđểhọlàmvậy.Dùthếnào,chungquylạikếhoạchphásảncủatôichỉmấtmộttrămngànđô-la;mặcdù,nhưtôiđãnói,tôinợhơnmộttriệuđô-la.

Tôithựcsựkhôngvuikhithấycâuchuyệncủamìnhbịđănglênbáo.Tôilúcnàocũngthanhtoánnợđầyđủvàkinhnghiệmmớimẻlàđiềuđãkhiếntôicảmthấyxấuhổnhiềunhất.Tôibiếtrằngngàynàotôicònsống,sẽcóngàytôitrảhếtnợchomọingười,nhưngnhữngngườiđãđọcbàibáođólạikhôngnghĩthế.Saukhiđọcđượcbàibáođó,tôicảmthấyxấuhổmỗikhirangoài.Nhưnggiờđâymọiviệcđãquađivàbạnkhôngthểbiếtđượcrằngtôicảmthấynhẹnhõmđếnmứcnàokhibiếtrằngmìnhsẽkhôngphảigánhchịunhữngphiềnnhiễutừnhữngngườikhônghiểuhoàncảnhmộtngườiphảidồntấtcảtâmtrícủaanhtavàokinhdoanh-nếuanhtamuốnđượcthànhcôngtrongđầucơchứngkhoán.

Tâmtrítôiđượcgiảithoáttôitiếptụccôngviệckinhdoanhvớimộtsốtriểnvọngthànhcông,(khôngcònbịphiềnnhiễubởinhữngmónnợ)bướctiếptheolàtạodựngmộtcơđồkhác.Thịtrườngchứngkhoánbịđóngcửatừ31thángChínđếntrungtuầnthángMườiHai,năm1914.PhốWallđangởtrongtìnhtrạngảmđạm.Đãtừlâurồichưacóbấtkỳvụbuônbánnào.Tôinợtấtcảbạnbètôi,vàtôikhôngthểlạimộtlầnnữanhờhọgiúpđỡchỉbởihọđãtỏrarấtvuivẻvàthânthiệnvớimình,khitôibiếtrằngkhôngaicóđủkhảnăngđểgiúpđượcngườikhácnhiều.

Đểkiếmđượcmộtkhoảntiềnvốnkhakhálàmộtnhiệmvụrấtkhókhăn,bởikhimàthịtrườngchứngkhoánđóngcửa,chẳngcònviệcgìtôicóthểyêucầunhữngngườimôigiớicủatôilàm.Tôicốthửởmộtvàinơi.Nhưngvôdụng.

Cuốicùng,tôiđếngặpDanWilliamson.ĐólàvàothángHai,năm1915.Tôinóivớiôngấytôiđãthoátrakhỏicơnácmộngámảnhtinhthầncủanhữngmónnợvàđãsẵnsàngđểgiaodịchnhưtrướckia.Bạnsẽnhớlạikhiôngtacầntôi,ôngtađãđềnghịtôisửdụngkhoảntiềnhaimươilămngànđô-lamàkhôngcầnhỏiýkiếnôngta.

Giờđây,khitôicầnôngta,ôngtalạinói,“Khinàoanhthấyđiềugìđótốtchoanhvàanhmuốnmuanămtrămcổphầnđểtiếptục,hãyquaylạiđây.”

Tôicảmơnôngtavàbỏđi.Ôngtakhiếntôibỏlỡcơhộikiếmđượcmộtkhoảntiềnlớnvàhãngcủaôngtacũngđãđểvuộtmấtkhoảnhoahồng

khôngnhỏ.

TôirờivănphòngcủaDanWilliamsonvànghiêncứuvềtìnhhìnhnóichungvàvấnđềcủatôinóiriêng.Hiệnthịtrườngđangđầucơgiálên.Tôicóthểnhậnthấyrõràngđiềuđócũngnhưhàngngànngườigiaodịchkhác.Nhưngkhoảntiềnvốncủatôichỉchophéptôicónămtrămcổphần.Vậylà,vớigiớihạnnhưvậy,tôikhôngđượcđểmấtthờigian.Tôikhôngcóđủtiềnchobấtkỳthấtbạinàongaytừkhibắtđầu.Tôiphảitạorakhoảnvốncầnthiếtngaytừlầnđầucơđầutiên.Tôiphảikiếmratiềnthực.Tôibiết,nhữngphánđoánđúngcủatôisẽchẳngmanglạilợiíchgìtrừkhitôicóđủvốngiaodịch.Nếukhôngcómộtsốdưkýquỹtươngxứng,tôisẽkhôngthểgiữđượctháiđộvôtư,tỉnhtáotrướccuộcchơiđòihỏikhảnăngchitrảchonhữngthualỗnhonhỏnhưtôivẫnthườnglàmđểkiểmtrathịtrườngtrướckhitiếntớinhữngkhoảncượclớn.

Tôinghĩgiờđâytôiđangđứngtrướcthờiđiểmquyếtđịnhtrongsựnghiệpđầucơ.Nếulầnnàytôikhôngthànhcông,khôngthểnóitrướcđượcsẽlàkhinào,ởđâu,thậmchílàliệutôicòncókhảnăngkiếmđủvốnchomộtcơhộikháchaykhông.Vậylà,côngviệccủatôihiệngiờchỉlàchờđợi,đợiđếnthờiđiểmthíchhợpnhất.

TôikhônglaivãngtớiWilliamson&Brown.Tôimuốnnói,trongsáutuầnliêntiếpđọcbảngtin,tôicốýtránhxachỗđó.Tôisợrằngnếutôiđếnđó,vớiýnghĩtôicóthểmuanămtrămcổphần,tôicóthểsẽlaovàogiaodịchkhôngđúngthờiđiểmhayvớicổphiếukhôngthíchhợp.Mộtngườigiaodịchphảibiếttựhiểumìnhvàkhắcphụcnhữngđiểmyếucủachínhmình,bêncạnhviệcnghiêncứunhữngđiềukiệncơbản,làghinhớcáctiềnlệcủathịtrườngvàtâmlýcủacôngchúngcũngnhưcácgiớihạncủanhữngngườimôigiớicủaanhta.Khôngcầnthiếtphảitứcgiậnvìmìnhcũnglàmộtngườibìnhthường.Tôiđãhọcđượcmộtđiều,họccáchtựhiểumìnhcũngcầnthiếtkhôngkémviệchọccáchđọcbảngtin.Tôiđãnghiêncứuvàtínhtoándựatrênnhữngphảnứngcủachínhmìnhtrướcnhữngthôithúcnhấtđịnhvànhữngcámdỗkhôngthểtránhkhỏicủamộtthịtrườngnăngđộng,vớicùngmộttâmtrạngvàtinhthầnnhưkhitôiđangcânnhắcđiềukiệnvụmùahayđangphântíchcácbáocáothunhập.

Vậylà,ngàyquangày,trongtìnhcảnhphásảnvàđangnónglòngmuốnquaytrởlạigiaodịch,tôiđãngồitrướcbảngtincủamộtsởgiaodịchkhác,nơitôikhôngthểmuahaybánnhiềuhơnmộtcổphần,nghiêncứuthịtrường,khôngbỏquabấtkỳgiaodịchnhỏnàođượchiểnthịtrênbảngtin,vàchờđợicơhộithíchhợpđểtăng-tốc-tối-đa.

Vìnhữngđiềukiệnđãquenthuộcvớicảthếgiới,cổphiếutôiđangđầutưgiálêntrongnhữngthờikhắcquyếtđịnhđầunăm1915nàylàcổphiếucủaBethlehemSteel.Tôichắcchắncổphiếunàysắptănggiá,nhưngđểđảmbảotôisẽthắngtronglầnđặtcượcđầutiênnày,việctôibắtbuộcphảilàmđược,tôiquyếtđịnhđợiđếnkhigiávượtquamứcgiádanhnghĩa[10].

Nhưtôiđãtừngnóivớibạn,kinhnghiệmcủatôichothấybấtcứkhinàogiácủamộtcổphiếuvượtquamức100hoặc200hoặc300lầnđầutiên,gầnnhưlúcnàonócũngtiếptụclênthêmkhoảngbamươitớinămmươiđiểmnữa-ởmức300cònnhanhhơnởmức200hoặc100.MộttrongsốnhữngvụlàmăntáobạocủatôilàvớicổphiếuAnaconda,tôiđãmuavàokhigiávượtmức200vàbánramộtngàysauđóởmức260.Nhữngkinhnghiệmvềmuacổphiếusaukhigiávượtquamứcgiádanhnghĩatôicóđượctừthờicònlàmchohãngmôigiớibấthợppháp.Đólàmộtnguyêntắcgiaodịchđãlâuđời.

Bạncóthểtưởngtượngđượclúcđótôimongmuốnquaylạivớicôngviệcgiaodịchkhốilượnglớnnhưtrướckiađếnmứcnào.Tôinónglòngđượcbắtđầuđếnmứctôichẳngcònnghĩđếnviệckhác,nhưngtôiđãbuộcphảikìmlòngmìnhlại.Ngàyquangày,tôichứngkiếngiácổphiếuBethlehemSteeltănglên,mỗingàymộtcaohơn,tôiđãchắcchắnnósẽnhưvậy.TôiđangthửtháchlòngkiênnhẫncủamìnhđểkhônglaotớiWilliamson&Brownvàmuangaynămtrămcổphần.Tôihiểurằngtôicầnphảithắngtronglầngiaodịchđầutiênvớiđộchắcchắnhếtmứcconngườicóthể.

Mỗiđiểmgiátănglêncũngcónghĩalàtôichưathểmuanămtrămcổphầnđó.Mườiđiểmtăngđầutiênđồngnghĩavớiviệctôiđãcóthểbắtđầutiếnhànhmuatheokiểukimtựtháp.Thayvìnămtrăm,giờđâytôiđãcóthểcóđượcmộtngàncổphiếu,đemlạichotôimộtngànđô-lamộtđiểm.Nhưngtôivẫnngồiyên,vàthayvìnghetheonhữnghivọnghaynhữngniềmtinđanggàothéttrongtôi,tôichỉlưuýđếnnhữngnhắcnhởtừkinhnghiệmcủamìnhvànhữngphánđoánthôngthường.Khinàocóđủvốn,tôisẽcóđủkhảnăngđểchớplấycơhội.Nhưngkhikhôngcómộtkhoảnvốnnào,thìcáccơhội,dùlàcơhộinhỏnhất,cũngđềunhưnhữngmónhàngxaxỉ,nằmngoàitầmvớicủatôi.Sáutuầnkiênnhẫnchờđợi–nhưng,cuốicùng,làmộtchiếnthắngcủaócphánđoánthôngthườngtrướcnhữnghivọngvàlòngtham!

Tôithựcsựbắtđầudaođộngvàmướtmồhôikhigiálênđến90.Cứnghĩđếnnhữnggìtôiđãbỏqua,khitôiđangđầucơgiálênthếnày.Rồi,khigiáđạtmức98,tôitựnhủ,“Bethlehemsẽvượtquamức100,vàđếnkhiđó,mứctrầnsẽbịthổibay!”.Bảngtincũngnóilênđiềutươngtự.Thựcralànó

nóibằngloa.Tôicóthểnóivớibạnrằng,tôiđãnhìnthấymứcgiá100khibảngtinmớichỉhiểnthịmức98.Vàtôibiếtđókhôngphảilàtiếngnóixuấtpháttừnhữnghivọnghaymongmuốncủatôi,màlàsựxácnhậntừbảnnăngđọcbảngtincủamình.Vậylàtôilạitựnhủ,“Mìnhkhôngthểđợiđếnkhigiávượtquamức100.Mìnhphảimuangaylúcnày.Lúcnàycũngtốtkhôngkémkhigiávượtmứcgiádanhnghĩa.”

TôilaotớisởWilliamson&BrownvàđặtlệnhmuanămtrămcổphầncủaBethlehemSteel.Khiđó,thịtrườngđangởmức98.Tôikiếmđượcnămtrămcổphầncủamìnhởmức98đến99.Rồisangđó,thịtrườngtăngmạnhvà,đếntốihômđó,đóngcửaởmức114hoặc115,tôinghĩthế.Tôimuathêmnămtrămcổphầnnữa.

NgàyhômsaugiácủaBethlehemSteelđãlà145vàtôiđãcóđượckhoảnvốnchomình.Nhưngtôiđãgiànhđượcnó.Sáutuầnchờđợivừaqualàsáutuầncăngthẳngvàmệtmỏinhấttôitừngtrảiqua.Nhưngtôiđãđượctrảcôngxứngđáng,bởigiờđâytôiđãđủvốnđểthựchiệngiaodịchvớinhữnglôlớn.Vớinămtrămcổphầnthìtôichẳngthểđạtđượcgìcả.

Khởiđầutốtsẽđemlạinhiềuđiềucóích,dùlàvớibấtkỳsựnghiệpnào,vàtôiđãlàmtốtsauvụgiaodịchBethlehem-tốttớimứcbạnkhôngthểtinđượcđólàcủacùngmộtngười.Thựctếthìtôicũngđãkhôngcònnhưxưanữa,bởitạinơitrướckiatôiđãsailầmvàkhôngđượcyênổn,giờđâytôiđãquyếtđịnhđúngvàtìmlạisựthanhthản.Khôngcònchủnợnàohaybấtkỳsựthiếuhụtvốnnàocóthểlàmphiềntôicảntrởnhữngsuynghĩhaylắngnghetiếngnóichânthựctừkinhnghiệmcủatôi.Vậylàtôilạitiếptụcthắng.

Độtnhiên,khitôiđangdầnkiếmđượcmộtgiatàikhakhá,vụmấtgiáđộtngộtcủaLusitanianổra.Cứmỗikhicómộtngườigặpphảinhữngvụphásảnnhưthế,anhtalạinhớđếnmộtsựthậtđángbuồnlàkhôngcóbấtkỳngườinàocóthểluônđúngtrênthịtrườngchứngkhoánvàtránhđượctácđộngcủanhữngrủirokhôngcólợi.Tôinghenóikhôngcóngườiđầucơchuyênnghiệpnàocảmthấyquábấtngờtrướcvụviệcđó,vàhọtiếptụcnóivềviệclàmthếnàohọbiếtvềvụđórấtlâutrướckhicảphốWallbiết.Tôikhôngđủsángsuốtđểthoátrađượcvụđóvớinhữngthôngtincậpnhật.CóthểnóirằngtừvụmấtgiáđộtngộtcủaLusitaniavàmộthayhailầndodựkhácnữa,tôicóthểthấymìnhchưađủthôngminhđểcóthểdựđoántrướcthịtrường.Đếncuốinăm1915,tàikhoảncủatôitạicácvănphòngmôigiớiđãcókhoảngmộttrămbốnmươingànđô-la.Đólàtấtcảnhữnggìtôiđãkiếmđược,mặcdùtôiđãnhiềulầnquyếtđịnhđúngtrongkhoảngthờigiancònlạicủanăm.

Trongnămtiếptheo,tôiđãlàmđượckháhơnrấtnhiều.Tôiđãrấtmaymắn.Mọiviệcdiễnrađúngnhưýmuốncủatôi,đếnmứcdườngnhưtôichẳngcònviệcgìkhácngoàikiếmratiền.ĐiềunàylàmtôinhớđếnmộtcâunóicủaH.H.Rogers,saunàylàchủtịchcủaStandardOil,đạiýlàcónhữngthờiđiểmmộtngườicóthểkiếmratiềndễdàngnhưviệcanhtasẽbịướtnếurangoàitrờimưabãomàkhôngcóô.Đâylàthịtrườngđầucơgiálênđượcđịnhhìnhrõràngnhấtmàchúngtôitừnggặp.MọingườicóthểnhậnthấyrõràngrằngviệcquânĐồngMinhthumuatấtcảcácnguồncungtrongnướcđãkhiếnnướcMỹtrởthànhquốcgiathịnhvượngnhấttrênthếgiới.Chúngtôibánnhữngthứmàkhôngcònaikháccó,vàchúngtôiđangnhanhchóngthutiềntừcảthếgiới.TôimuốnnóivàngcủacảthếgiớiđangchảythànhdòngvàođấtMỹ.Lạmphátlàkhôngthểtránhkhỏivà,dĩnhiên,điềuđócũngđồngnghĩavớiviệcgiácảbắtđầutăngcao.

Tấtcảnhữngđiềunàychothấymộtđiềuhiểnnhiênlàkhôngcầnthêmbấtkỳsựthaotúngthịtrườngnào,dùlànhỏ,nhằmkíchgiátăng.Đóchínhlàlýdovìsaonhữngcôngviệcmởđầuđượccắtgiảmrấtnhiềutrongthịtrườngchứngkhoánhơnởtấtcảcácthịtrườngđầucơgiálênkhác.Bướcnhảyvọtnhờchiếntranhnàykhôngchỉpháttriểntựnhiênhơnnhữngthờikỳnhảyvọtkhácmàcòntạoranguồnlợichưatừngcóchocộngđồng.Sốlợinhuậntừthịtrườngchứngkhoántrongnăm1915đượcphânbổrộngrãihơnbấtkỳthờikỳnhảyvọtnàotronglịchsửphốWall.Việcdânchúngkhôngchuyểnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấythànhtiềnmặtvàviệchọchẳnggiữđượclâunhữngkhoảnlợikiếmđượcchỉđơnthuầnlàlịchsửtựlặplại.KhôngcónơinàolịchsửđượcphéplặplạiliêntụcvàkhôngthayđổinhưởphốWall.Nếubạnđọcvềnhữngtàikhoảntạicácthờikỳnhảyvọthaykhủnghoảng,bạnsẽnhậnranhữngnhàđầucơchứngkhoánvàviệcđầucơchứngkhoánngàynaykhácthờixưaítnhưthếnào.Cuộcchơivẫnkhôngthayđổivàbảnchấtconngườicũngvậy.

Tôitiếptụcthắngtrongnăm1916.Tôivẫnđầucơgiálênnhưnhữngngườikhác,nhưngđươngnhiên,tôivẫnđểýtheodõibảngtin.Tôibiết,nhưmọingườicũngbiết,mọiviệcđềusẽđếnhồikếtthúc,vàtôiđangtìmkiếmdấuhiệucảnhbáothờiđiểmđó.Tôikhônghứngthúlắmvớiviệcphỏngđoánđếnquínàotínhiệuđósẽxuấthiệnvàvìvậy,tôikhôngchỉtậptrungvàomộtđiểm.Tôikhông,vàchưatừngnghĩtôiđã,trungthànhvĩnhviễnvớimộttronghaiphíacủathịtrường.Tôikhôngnghĩviệcthịtrườngđầucơgiálênđãmangvềchotôirấtnhiềulợinhuậnhayviệcthịtrườngđầucơgiáhạrấthàophónglànhữnglýdobuộctôigắnbóvớimộttronghaithịtrườngnàykhiđãcótínhiệucảnhbáorútlui.Mộtngườikhôngcầnphảithềtrungthànhvớiphíađầucơgiálênhoặcđầucơgiáhạ.Mốiquantâmcủaanhta

chỉlàviệcquyếtđịnhđúng.

Vàcònmộtđiềunữabạncầnghinhớ,đólàthịtrườngkhôngbaogiờđạtđếnđỉnhcaotrongánhsánghuyhoàngcủavinhquang.Vàthịtrườngcũngchẳngbaogiờkếtthúcvớimộtlầnđảolộnhìnhthứcbấtngờ.Thịtrườngcóthểkhôngcònlàthịtrườngđầucơgiálênrấtlâutrướckhigiácổphiếubắtđầugiảmmạnh.Tínhiệucảnhbáotôimongđợiđãlâucuốicùngcũngđếnkhitôinhậnra,giámộtsốcổphiếuhàngđầutrênthịtrườnglầnlượtgiảmvàiđiểmvàkhôngphụchồi.Cuộcđuacủachúngrõràngđãđếnhồikếtthúc,vàđiềunàycónghĩalàchiếnthuậtkinhdoanhcủatôicầncóchútthayđổi.

Việcnàyrõrànglàrấtđơngiản.Trongthịtrườngđầucơgiálên,xuhướngthayđổigiáđươngnhiênlàđilên.Vìvậynếucómộtcổphiếuđingượclạivớixuhướngchung,bạncólýdođểchorằngđãcóvấnđềxảyravớicổphiếuđó.Vớinhữngngườigiaodịchcókinhnghiệm,chừngđólàđủđểhiểuđãcóchuyệngìđóxảyra.Anhtakhôngđượcphéphivọngbảngtinsẽlàmngườihướngdẫnchoanhta.Nhiệmvụcủaanhtalàlắngnghekhibảngtincảnhbáo“Rútluingay!”vàkhôngđượcphépđợiđếnkhibảngtinđưaranhữngbằngchứngxácnhận.

Nhưtôiđãnói,tôinhậnthấymộtsốcổphiếuhàngđầubắtđầungừngtănggiá.Chúnggiảmkhoảngsáuhoặcbảyđiểmvàđứngyêntạiđó.Cùnglúcđó,nhữngcổphiếucònlạivẫntiếptụctăngvớinhữngtiêuchuẩnmới.Bởichínhcáccôngtykhônggặpvấnđềgì,nguyênnhâncủatìnhtrạngnàychắcchắnlàcáctácđộngbênngoài.Nhữngcổphiếunàyđãtiếnlêntheođúngxuhướnggiánhiềuthángnay.Vàgiờđâychúngngừnglại,trongkhilànsóngđầucơgiálênvẫnđangrấtmạnh.Điềunàycónghĩalàthịtrườngđầucơgiálênđốivớinhữngcổphiếunàyđãkếtthúc.Vớinhữngcổphiếucònlại,xuhướngchungvẫnlàđilên.

Tôikhôngcầnrốitrívớitìnhtrạngnày,bởivẫnchưathựcsựcónhữngdònggiáđốilập.Tôichưachuyểnsangđầucơgiáhạbởibảngtinchưabảotôiphảilàmthế.Thịtrườngđầucơgiálênchưađếnlúckếtthúcvàtôivẫncóthểkiếmđượcnhữngmóntiềnlớnlúcnày.Trongtrườnghợpnày,tôichỉđầucơgiáhạvớinhữngcổphiếuđãngừngtăng.Nhữngcổphiếucònlạivớicòncókhảnăngtăng,nêntôiđồngthờimuavàovàbánra.

Tôibánranhữngcổphiếuđãkhôngcòndẫnđầu.Tôiđặtmứcbánrachomỗiloạilànămngàncổphần;vàsauđótôiđầutưvàonhữngcổphiếudẫnđầumới.Nhữngcổphiếutôibánrakhôngbiếnđộngnhiềunhưngnhữngcổ

phiếutôiđầutưtiếptụctănglên.Vàkhiđếnlượtnhữngcổphiếunàyngừngtăng,tôilạibánhếtvàcònbánkhống-mỗiloạinămngàncổphần.Đếnlúcnày,tôiđầucơgiáhạnhiềuhơnđầucơgiálên,bởinhữngkhoảntiềnlớntiếptheonằmởhướnggiáxuống.Trongkhitôicảmthấychắcchắnrằngthịtrườngđầucơgiáhạđãthựcsựbắtđầutrướckhithịtrườngđầucơgiálênthựcsựkếtthúc,tôihiểurằngchưađếnlúcđểlàmngườiđầucơgiáhạhănghái.Vộivãquákhôngmanglạilợiíchgì.Bảngtinmớichỉnóirằngnhữngnhómthămdòcủaphíađầucơgiáhạmớichỉghéqua.Đãđếnlúcchuẩnbịsẵnsàng.

Tôitiếptụcvừamuavừabánchođếnkhimứcbánkhốngcủatôiđạtsáumươingànsaumộtthánggiaodịch-mườihailoạicổphiếuvớinămngàncổphầnmỗiloại,nhữngcổphiếuđãtừngnằmtrongdanhsáchcáccổphiếuưathíchcủamọingườibởichúngtừnglànhữngcổphiếudẫnđầucủathịtrườngđầucơgiálênlớn.Đâykhôngphảimứcbánkhốnglớnnhưngbạncũngnênnhớrằngthịtrườngđầucơgiáhạcũngchưađượchìnhthànhrõràng.

Rồiđếnmộtngày,thịtrườngtrởnênyếuvàgiácủatấtcảcáccổphiếuđồngloạtgiảmxuống.Khitôikiếmđượcmộtkhoảnlợiítnhấtlàbốnđiểmtừtừngloạitrongsốmườihaicổphiếuđãbánra,tôibiếtrằngmìnhđãđúng.Bảngtinnóivớitôiđãđếnthờiđiểmantoànđểtôichuyểnsangđầucơgiáhạ,vậylàngaylậptứctôitănggấpđôisốlượng.

Tôiđãcóđượcvịthếcủamình.Tôiđangbánkhốngcổphiếutrongmộtthịtrườngđãđượcđịnhhìnhlàđầucơgiáhạ.Tôikhôngcầntácđộngthêmgìnữa.Thịtrườngchắcchắnsẽthayđổitheohướngcủatôi,vàtôibiếtrằng,tôicóđủkhảnăngđợi.Saukhigấpđôisốlượng,trongmộtthờigiandài,tôikhôngthựchiệnthêmmộtgiaodịchnàonữa.Khoảngbảytuầnsaukhitôiđạtgiớihạnbánthìxảyravụ“ròrỉthôngtin”nổitiếng,vàgiácổphiếugiảmmạnh.NgườitakháonhaurằngcóaiđóđãngheđượcnhữngthôngtinsốtdẻotừWashingtonrằngTổngthốngWilsondựđịnhđưaramộtthôngđiệpsẽnhanhchóngđemlạihòabìnhtrêntoànChâuÂu.GiaiđoạnbùngnổtrongchiếntranhđượcbắtđầuvàđượcduytrìnhờcuộcThếchiến,vàhòabìnhlàtintứcgâyhạgiá.Vàkhimộttrongnhữngngườigiaodịchsángsuốtnhấtbịbuộctộiđãkiếmlợinhờbiếttrướcthôngtin,ôngtachỉđơngiảntrảlờirằngôngtabáncổphiếukhôngphảivìcácthôngtinmàvìôngtachorằngthịtrườngđầucơgiálênđãchínmuồirồi.Chínhtôicũngđãgấpđôilượngbánkhốngtừbảytuầntrước.

Vớitintứcđó,thịtrườngrớtgiámạnhvàtôiđươngnhiênbùlạiđượckhoản

bánkhống.Đólàviệcduynhấttôicóthểlàm.Nếucónhữngviệcxảyrangoàikếhoạchcủabạn,nhiệmvụcủabạnlàchớpngaylấycơhộimàsốphậnđãtửtếtraochobạn.Trướchết,trongmộtđợtmấtgiámạnhnhưvậy,bạnđangcómộtthịtrườnglớn,mộtthịtrườngcóthểkhiếnbạnthayđổihoàntoàn,vàđãđếnlúcchuyểnnhữnglợinhuậntrêngiấythànhtiềnthật.Thậmchítrongthịtrườngđầucơgiáhạ,khôngphảilúcnàomộtngườicũngcóthểbùlạimộttrămhaimươingàncổphầnbánkhốngmàkhônglàmgiátănglên.Anhtaphảiđợichođếnkhithịtrườngchophépanhtamuavàomàkhônglàmthiệthạigìđếnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấycủamình.

Tôimuốnlưuýcácbạnrằngchínhvìnguyênnhânđótôikhôngtrôngđợimộtđợtsụtgiánhưthếvàođúngthờiđiểmnày.Nhưng,nhưtôiđãtừngnóivớibạn,kinhnghiệmbamươinămgiaodịchcủatôichothấynhữngsựtìnhcờnhưvậythườngnằmtrênhướnggiáíttrởngạinhất,nơitôiđặtvịthếcủamìnhtrênthịtrường.Cònmộtđiềunữabạncầnghinhớ:đừngbaogiờcốbánởmứcgiákịchtrần!Đókhôngphảilàhànhđộngkhônngoan.Hãybánsaukhigiácóbiếnđộngnhưngsauđókhôngphụchồi.

Trongnăm1916,nhờđầucơgiálênchođếnkhithịtrườngđầucơgiálênkếtthúcvàchuyểnsangđầucơgiáhạ,tôiđãkiếmđượcbatriệuđô-la.Nhưtôiđãnói,mộtngườikhôngbịbắtbuộcphảitrungthànhvớimộtphíacủathịtrườngchođếncùng.

Mùađôngnămđó,tôixuôixuốngphíaNam,đếnPalmBeach,nơitôivẫnthườngđếntrongnhữngkỳnghỉ,bởitôirấtmêcâucánướcmặn.Tôibánkhốngcổphiếuvàlúamỳ,vàcảhaiđềuđemlạichotôimộtkhoảnlợihậuhĩ.Chẳngcógìlàmphiềntôivàtôiđangtậnhưởngmộtkhoảngthờigianthoảimái.DĩnhiênlàtrừkhitôisangChâuÂu,nếukhông,tôikhôngthểkhôngcóliênhệvớithịtrườngchứngkhoánvàhànghoá.Vídụ,ởsởAdirondacks,tôicóthiếtlậpmộtđườngdâyliênlạctrựctiếptừvănphòngngườimôigiớiđếnnhàtôi.

ỞPalmBeach,tôivẫnthườngxuyêntớivănphòngchinhánhcủangườimôigiớicủatôi.Tôinhậnthấygiábông,tôikhôngquantâmnhiềulắmtớimặthàngnày,đangmạnhvàđangtăng.Tạithờiđiểmđó–đólànăm1917–tôiđãngherấtnhiềuvềnhữngcủaTổngthốngWilsonnhằmđemlạihòabìnhchoChâuÂu.CácbáocáođếntừWashington,cảtừcácthôngđiệpcủabáogiớivànhữnglờikhuyênriêngtưtớinhữngngườibạnởPalmBeach.ĐólàlýdođếnmộtngàytôinảyraýnghĩnhữngbiếnđộngcủacácthịtrườngminhchứngchosựtintưởngvàothànhcôngcủangàiWilson.Khihòabìnhđãởtrongtầmtay,giácổphiếuvàlúamỳchắcchắnsẽphảigiảmvàgiá

bôngsẽtănglên.Tôiđãsắpxếpổnthỏamọiviệcvớicổphiếuvàlúamỳ,nhưngtôivẫnchưacóthờigiansắpxếpchobông.

Đến2giờ20phútchiềuhômđó,tôivẫnchưacókiệnbôngnào,nhưngđến2giờ25phút,niềmtinhòabìnhsắpđượclậplạiđãkhiếntôimuamườilămngànkiệnnhưmộttínhiệukhởiđầu.Tôiđịnhtiếnhànhtheophươngphápgiaodịchtrướcđây–đólà,muađếnmứcgiớihạn–nhưtôiđãmiêutảvớicácbạn.

Ngaychiềuhômđó,saukhithịtrườngđóngcửa,cônghàmthamchiếnkhônghạnchếđượccôngbố.Lúcnàytôikhôngthểlàmđượcgìngoàiviệcchờđếnkhithịtrườngmởcửavàongàyhômsau.Tôinhớngaytốihômđó,ởsởGridley,mộttrongnhữngthuyềntrưởnglớnnhấtcủangànhcôngnghiệptrongnướcđãraobáncổphiếucủaUnitedStatesSteelởmứcthấphơngiáđóngcửachiềuhômđónămđiểmvớimọisốlượngđặtmua.ĐãcóvàitriệuphúởPittsburgngheđượcđiềunày.Nhưngkhôngaidámnhậnđềnghịcủaônglớnđó.Họđềubiếtkhithịtrườngmởcửa,giácổphiếusẽbiếnđộnglớnkhácthường.

Khôngcógìphảinghingờ,sánghômsau,bạncóthểtưởngtượngrađượcthịtrườngcổphiếuvàhànghoámởcửatrongsựnáođộng,đếnmứcnào.Mộtsốcổphiếumởcửaởmứcthấphơntámđiểmsovớigiáđóngcửahômtrước.Vớitôi,đâylàmộtcơhộitrờichođểbùđủsốcổphiếubánkhốngtheocáchcólợinhất.Tôiđãtừngnói,trongthịtrườngđầucơgiáhạ,bùlạisốcổphiếubánkhốngnếucónhữngtìnhtrạnggâymấttinhthầnhoàntoànđộtngộtxảyraluônlàmộtviệclàmsángsuốt.Đólàcáchduynhất,nếubạnđangcómứcbánkhốnglớn,đểbiếnsốlãitrêngiấythànhtiềnthựcnhanhnhấtvàvớimứctổnthấtítnhất.Vídụ,tôiđãbánkhốngnămmươingàncổphầncủariêngUnitedStatesSteel.Dĩnhiên,tôicònbánmộtsốcổphiếukhác,nhưngkhitôinhậnthấycóthịtrườngmualại,tôiđãlàmluôn.Khoảnlãicủatôilêntớimộttriệunămtrămngànđô-la.Đólàmộtcơhộikhôngthểbỏqua.

Sốbông,mườilămngànkiệntôiđãmuavàonửagiờtrướckhithịtrườngđóngcửachiềuhômtrướcđãgiảmnămtrămđiểm.Sụtgiámớimạnhlàmsao!Nócónghĩalàquamộtđêm,tôiđãmấtbatrămbảymươilămngànđô-la.Trongkhiviệcduynhấttôiphảilàmvớicổphiếuvàlúamỳlàbùlạilượngđãbánkhống,tôivẫnchưabiếtphảilàmgìvớisốbôngđó.Mỗikhitôitinrằngmìnhđãsai,tôithườngchấpnhậnnhữngkhoảnthualỗ.Nhưngbuổisánghômđó,tôikhôngmuốnchấpnhậnkhoảnlỗđóchútnào.RồitôisuynghĩlạivàthấymìnhđãxuốngphíaNamvàtậnhưởngthúcâucáthay

vìtựlàmmìnhrốitrívớinhữngbiếnđộngcủathịtrườngbông.Vàhơnnữa,khoảnlãitừcổphiếuvàlúamỳcủatôilớntớimứctôiquyếtđịnhchấpnhậnkhoảnlỗtừbông.Tôitínhrằngthayvìđượcmộttriệurưỡi,tôichỉcòngầnmộttriệuđô-la.Đóchỉlàmộtviệctínhtoánđơngiản,nhưnhữngngườisánglậpcóthểnóivớibạnkhibạnđặtraquánhiềucâuhỏi.

Nếutôikhôngmuasốbôngđóngaytrướcgiờthịtrườngđóngcửangàyhômtrước,tôiđãkhôngmấtbốntrămngànđô-la.Nhưthếbạncóthểthấymộtngườicóthểmấtmộtkhoảntiềnlớnchomộtlượnghàngvừaphảinhanhđếnmứcnào.Vịthếchínhcủatôihoàntoànchínhxácvàtôiđãđượclợinhờmộtsựtìnhcờthuộcloạihoàntoàntráingượcvớinhữngtínhtoánđãdẫntôitớivịthếtôicóđượcvớicổphiếuvàlúamỳ.Mongbạnhãyđểýrằnghướnggiáíttrởngạinhấtlạimộtlầnnữachứngminhgiátrịcủanóđốivớimộtngườigiaodịch.Giáđãbiếnđộngđúngnhưtôiđãtrôngđợi,bấtkểcácyếutốbấtngờcủathịtrườngdocônghàmcủaĐứcgâyra.Nếumọiviệcdiễnrađúngnhưtôiđãtínhtoán,tôiđãđúnghoàntoànvớicảbaloại,bởinếuhòabìnhđượclậplại,giácổphiếuvàlúamỳchắcchắnđãgiảmxuốngcòngiábôngđãtănglênnhưdiềugặpgió.Lẽratôiđãkiếmbộntừcảbamối:cổphiếu,lúamỳvàbông.Bấtkểchiếntranhhayhòabình,tôiđãđúngtrênthịtrườngchứngkhoánvàlúamỳ,vàđólàlýdovìsaosựkiệnngoàitrôngđợiđóđãgiúpđượctôi.Nhưngvềthịtrườngbông,tôiđãtínhtoáncanhbạccủamìnhdựatrênmộtđiềuchỉcóthểxảyrangoàithịtrường-đólà,tôiđãđặtcượcchothànhcôngcủangàiWilsontrongcuộcthươngthuyếtvìhòabình.Vậy,chínhnhữngtướnglĩnhlãnhđạoquânđộiĐứcđãkhiếntôithuacanhbạcbôngnày.

KhitôitrởlạiNewYorkđầunăm1917,tôiđãtrảđủtấtcảnhữngkhoảnnợ,hơnmộttriệuđô-la.Trảhếtnợlàmộtniềmvuilớnđốivớitôi.Tôiđãcóthểtrảđủvàithángtrướcnhưngtôiđãkhônglàmbởimộtlýdorấtđơngiản.Tôiđãgiaodịchrấttíchcựcvàthànhcôngvàtôicầntấtcảsốtiềntôicó.Tôiphảitậndụngtấtcảnhữngtìnhthếcólợicủathịtrườngtronghainăm1915và1916,đólàmónnợđốivớichínhtôicũngnhưnhữngngườitôicoilàchủnợcủamình.Tôikhônglolắngtôibiếttôisẽkiếmđượcmộtgiatàilớn.Tôiđãbắthọphảichờthêmvàithángvìmóntiềnmànhiềungườitrongsốhọchẳngbaogiờtrôngđợicóthểlấylại.Tôikhôngmuốntrảdầnhaychỉtrảchotừngngườimột,tôicùnglúcmuốntrảhếtchotấtcả.Vậylà,chừngnàothịtrườngcònlàmđượctấtcảnhữnggìnócóthểlàmchotôi,tôivẫntiếptụccôngviệckinhdoanhvớisốlượnglớnnhấtcóthể.

Tôimuốntrảlãichohọ,nhưngnhữngngườiđãkývàogiấyxóanợđãtừchối.Ngườicuốicùngtôithanhtoánnợchínhlàgãđãchotôivaytámtrăm

đô-la,ngườiđãbiếncuộcđờitôithànhmộtgánhnặngvàkhôngngừnglàmtôilolắngchođếnkhitôikhôngthểtiếptụcgiaodịch.Tôiđãbắthắnchờchođếnkhihắnngheđượctôiđãthanhtoánchotấtcảnhữngngườikhác.Rồihắncũngnhậnđượcsốtiềncủamình.Tôimuốndạyhắnbiếtýtứhơnkhicóngườinợtiềnhắn.

Vàđólàcáchtôitrởlại.

Saukhitrảhếtnợ,tôiđãdànhramộtkhoảnkhakhánhỏlàmtiềntiếtkiệm.Tôiquyếtđịnhmìnhsẽkhôngbaogiờlâmvàocảnhtúngthiếu,lolắngvớimộtkhoảnvốnâmmộtlầnnữa.Dĩnhiênlàsaukhitôilậpgiađình,tôicũngđểdànhramộtkhoảnchovợtôi.Vàkhitôicómộtcậunhóc,nócũngcómộtkhoảnriêng.

Nguyênnhânkhiếntôilàmviệcnàykhôngphảichỉvìlosợthịtrườngsẽlấyđicủatôitấtcảmàcònbởitôibiếtmộtngườichỉcóthểtiêunhữnggìanhtacótrongtay.Vàlàmnhưthếsẽgiúpvợcontôicóđượcvịtríantoànđốivớicôngviệccủatôi.

Tôibiếtnhiềuhơnmộtngườicũnglàmnhưthế,nhưngđãdỗngọtđểvợmìnhkýrúttiềnkhianhtacần,vàanhtalàmmấtluôncảkhoảntiềnđó.Nhưngtôiđãsắpxếpđểdùtôihayvợtôimuốnđếnmứcnào,khoảntiếtkiệmđóvẫnđượcgiữlại.Khoảntiềnđósẽđượcđảmbảochắcchắnhoàntoàntrướcmọinỗlựcxâmphạmtừcảhaichúngtôi,đượcantoàntrướcnhữngđòihỏicủathịtrường,vàthậmchíkểcảtrướctìnhyêucủangườivợbiếthisinhcủatôi.Tôikhôngcócơhộiđụngđếnchúng!

Phần.15

Trongsốnhữngmốinguyhiểmtrongnghềđầucơ,sựbấtngờ-thậmchítôicóthểnóilàkhôngthểtínhtoántrước–luônchiếmsốđông.Cónhữngcơhộichắcchắnmànhữngngườikhônngoannhấtcóquyềnchớplấy-nhữngcơhộianhtaphảigiànhđượcnếumuốntrởthànhmộtthươngnhânlớn.Nhữngrủirothôngthườngtrongkinhdoanhcũngkhôngtệhơnnhữngnguyhiểmmộtngườicóthểgặpphảikhixuốngphốhayđibằngtàuhỏa.Khitôimấttiềnvìnhữngbiếnđộngkhôngaicóthểdựđoántrước,tôicũngkhôngcămhậnnógiốngnhưkhitôigặpphảimộtcơnbãođộtngột.Cuộcsống,từlúcmộtngườisinhrađếnkhichếtđi,tựnóđãlàmộtcanhbạcvàtôicóthểchịuđựngnhữnggìxảyravớitôimàkhôngcảmthấykhóchịubởitôikhôngcócơhộilàmlạitừđầu.Nhưngtrongsựnghiệpđầucơchứngkhoán,cũngcónhữnglúctôiđãđúng,đãchơitrungthựcvàrồitôibịlừamấtnhữnggìkiếmđượcbằngnhữngtrògianlậnhènhạcủanhữngđốithủxấuchơi.

Nhữngngườilàmkinhdoanhcótầmnhìnxavàtưduymaulẹcóthểtựbảovệmìnhtrướcnhữngviệclàmxấuxacủanhữngkẻlừađảo,nhữngkẻhènnhátvàcủanhữngphecánh.Tôichưatừngđilênnhờnhữngtròdốitrátrắngtrợn,trừởmộtvàihãngmôigiớichứngkhoánbấthợpphápbởikểcảởnhữngnơiđó,trungthựccũnglàchínhsáchhàngđầu:nhữngmóntiềnlớnchỉcóthểkiếmđượcbằngcáchchơitrungthựcchứkhôngphảitừnhữngtròtrốnnợ.Nếubạnphảithựchiệnnhữnggiaodịchmàbạnlúcnàocũngphảiđểýđếnđốitácbởichỉcầnbạnlơlà,anhtasẽgiởnhữngtròlừađảo,tôinghĩđókhôngphảilànhữnggiaodịchantoàn.Nhưngtrướcnhữngkẻchạylànghaythanvãn,mộtngườilịchsựcũngđànhbấtlực.Cuộcchơicôngbằnglúcnàocũnglàcuộcchơicôngbằng.Tôicóthểkểrachobạnhàngtávídụmàtôilànạnnhâncủachínhniềmtincủamìnhvàonhữnglờithềthốthayhứahẹncủamộtquýông.Tôisẽkhônglàmthếnữabởinhữngviệcđóchẳngphụcvụchomộtmụcđíchhữuíchnào.

Cácnhàvănviếttiểuthuyết,cáctusĩvàphụnữrấtthíchvívoncácsàngiaodịchnhưchiếntrườngcủanhữngkẻcướpvànhữnggiaodịchhàngngàytrênphốWalllànhữngtrậnchiến.Nghecũngkhávănvởnhưngchúnghoàntoànsailệch.Tôichưatừngnghĩcôngviệckinhdoanhcủatôilạilànhữngtròxungđộtvàtranhgiành.Tôichưatừngchiếnđấuvớibấtkỳnhómhayngườiđầucơnào.Tôichỉkháchọởcáchđánhgiá–đólà,việcxétđoáncáctìnhthếcơbản.Nhữnggìmàngườiviếtkịchgọilàcuộcchiếnkinhdoanhkhôngphảilànhữngcuộcchiếnthựcsựgiữangườivớingười.Chúngchỉlànhữnglầnthửtháchtầmnhìnkinhdoanh.Tôichỉcốgắngbámtheocácsựkiệnvà

chỉcócácsựkiệnmàthôi,nhờđótôikiểmsoátcáchoạtđộngcủamình.ĐólàcôngthứcdẫntớithànhcôngcủangàiBernardM.Baruch.Đôilúctôikhôngnhậnracácsựviệc-tấtcảcácsựviệc-đủrõrànghayđủsớm,hoặctôiđãkhônglýgiảihợplý.Mỗikhimộttrongnhữngviệcđóxảyra,tôilạithấtbại.Tôiđãsai.Vàlàmsaithìphảichịumấttiền.

Khôngcóbấtkỳngườibiếtđiềunàolạikhôngtrảtiềnvìnhữngsailầmcủamình.Khôngcósailầmnàolàkhôngphảitrảgiávàkhôngcótrườnghợpngoạilệhaymiễntrừ.Nhưngtôikhôngchấpnhậntrảtiềnkhitôiđúng.Tôikhôngcóýnóiđếnnhữnggiaodịchkhiếntôimấttiềnvìnhữngthayđổibấtngờtrongquiđịnhcủamộtsốsởgiaodịch.Tôiđãhọcđượcrấtnhiềutừnhữngtừnhữngrủirotrongđầucơ,nhữngđiềuthỉnhthoảnglạinhắcnhởmọingườinhớrằngkhôngcókhoảnlãinàothựcsựantoàntrướckhinónằmyêntrongtàikhoảnngânhàngcủabạn.

SaukhiĐạichiếnnổraởChâuÂu,giácảhànghoátănglênlàmộtđiềukhônglấygìlàmlạ.Cóthểdễdàngdựđoántrướcviệcnàycũngnhưnhữnglạmphátchiếntranh.Dĩnhiênlàgiávẫntănglênkhichiếntranhvẫnkéodài.Bạnnênnhớ,trongsuốtnăm1915,tôiđãbậnrộnvớiviệc“quaytrởlại”.Thờikỳphátđạttrongthịtrườngchứngkhoánđãđếnvànhiệmvụcủatôilàphảitậndụngnó.Canhbạclớnantoànnhất,dễdàngnhấtvànhanhchóngnhấtcủatôilàtrongthịtrườngchứngkhoán,vàtôiđãgặpmay,nhưbạnđãbiết.

ĐếnthángBảynăm1917,tôikhôngchỉtrảhếtnợmàcònkiếmđượcchútlãi.Nócónghĩalàgiờđâytôiđãcóthờigian,cótiềnbạcvàchiềuhướngđểcânnhắcviệcgiaodịchcảhànghóavàchứngkhoán.Trongnhiềunăm,nghiêncứutấtcảcácthịtrườnglàviệclàmthườngxuyêncủatôi.Giácácloạihànghoáđãtăngsovớithờikỳtrướcchiếntranhkhoảng100%đến400%.Nhưngcómộtngoạilệ,đólàvớicàphê.Đươngnhiên,tìnhtrạngnàycónguyênnhâncủanó.ChiếntranhnổrađồngnghĩavớiviệcthịtrườngChâuÂuphảiđóngcửa,vàcáctàuhànglớnchởđếnkhuvựctừnglàmộtthịtrườnglớnnàycũngphảingừnglại.Điềunàyđãdẫntớitìnhtrạngdưthừacàphê,vàđếnlượtđiềuđókhiếngiácàphêđangởmứcthấp.Khitôibắtđầusuynghĩđếnkhảnăngđầucơcàphê,giácàphêđangởmứcthấphơnsovớithờikỳtrướcchiếntranh.Nếulýdochosựbấtthườngnàylàrấtdễhiểu,thìcómộtthựctếkháccũngdễhiểukhôngkémlànhữngchiếndịchcơđộngvàhiệuquảđangngàymộtgiatăngcủalựclượngtàungầmĐứcvàÁo,đồngnghĩavớiviệcsốtàuthuyềndùngchogiaothươngđanggiảmmạnh.Đếnlượtviệcnàydẫntớitìnhtrạnglượngcàphênhậpkhẩungàymộtítdần.Vớicácđơnđặthàngngàymộtgiảmnhưngnguồncungkhôngđổi,lượngcà

phêdưthừaphảiđượctiêuthụ,vàkhiđiềunàyxảyra,giácàphêsẽphảilàmviệcgiốngnhưtấtcảcácmặthàngkhácđãlàm,đólà,tănglên.

KhôngcầnphảicótàinăngcỡSherlockHolmesmớiđánhgiáđượctìnhhìnhnày.Tôikhôngthểnóichobạnvìsaomọingườikhôngmuacàphê.Khitôiquyếtđịnhmua,tôikhôngnghĩđâychỉlàmộtvụđầucơ.Nócònhơncảviệcđầutư.Tôibiếtsẽcầnnhiềuthờigianmớithuđượctiền,nhưngtôicũngbiếtrằngvụđầutưnàysẽđemlạikhoảnlợikhổnglồ.Điềunàykhiếnvụđầucơnàytrởthànhmộthoạtđộngđầutưvừaphải-mộtvụlàmăncủamộtôngchủngânhànghơnlàmộtcuộcchơicủamộtconbạc.

Tôibắtđầumuavàotừmùađôngnăm1917.Tôiđãmuarấtnhiềucàphê.Nhưngthịtrườngkhôngcóphảnứnggìđángkể,vẫnthụđộng,vàgiáđãkhôngtănglênnhưtôitrôngđợi.Kếtquảlàtôiđãgiữsốcàphêtrongsuốtchínthángdàimàchẳngđượcgì.Cáchợpđồngcủatôihếthạnvàtôiphảibáncácquyềnchuyểnnhượngcủamình.Tôiđãlỗmộtkhoảnkhakháchovụgiaodịchnàynhưngtôivẫnchắcchắnnhậnđịnhcủatôilàcócơsở.Tôicóthểsaivềthờiđiểm,nhưngtôihoàntoànchắcchắngiácàphêsẽlênnhưtấtcảcácloạihànghoákhác.Vậylà,ngaysaukhibánra,tôilạibắtđầumualại.Trongsuốtchínthángđầythấtvọngđó,tôiđãbalầnmuahếtkhảnăngđểnhậnlấynhữngthualỗ.Dĩnhiênlàtôiđãmuanhữngquyềnchuyểnnhượngbịhoãnlại–trongsuốtkhoảngthờigianđó.

Cuốicùng,tôiđãkhôngquásai.Ngaykhitôibắtđầumuavàolầnba,thịtrườngbắtđầutănggiá.Mọingườiởkhắpnơidườngnhưbấtthầnnhậnrađiềugìsẽxảyravớithịtrườngcàphê.Dườngnhưđãđếnlúcmốiđầutưcủatôitrảlạichotôimộtkhoảnlợitứckhákhẩm.

Nhữngngườibántrongcáchợpđồngtôicólàôngchủcủacáclòrangxay,phầnlớncónhữngcáitênĐức,vàcácchinhánh,nhữngngườiđãmuacàphêtừBrazilvớihivọngđưađượcvềnước(Mỹ).Nhưnghọđãkhôngtìmđượctàuchuyênchở,vàgiờđâyhọđanglolắngtìmđầurachosốcàphêđónênđãbánkhốnghàngloạtchotôi.

Mongbạnnhớrằngtronglầnđầutiêntôiđầugiálênvớicàphê,giácàphêchỉngangmứctrướcchiếntranh,vàcũngđừngquênrằngsaukhimuavào,tôiđãgiữtrongsuốtthờigiancònlạicủanămvàchịumộtkhoảnlỗnặng.Hìnhphạtchodựđoánsailàchịumấttiền.Vàphầnthưởngchonhữngphánđoánđúnglànhữngkhoảntiềnkiếmđược.Tôiđangđúngvàđangcómộtlượnghànglớn,tôicóquyềntrôngđợimộtkhoảnlãibéobở.Giákhôngcầntăngmạnhcũngkhiếntôihàilòngvớikhoảnlợithuđược,bởitôiđanggiữ

vàitrămngànbaocàphê.Tôithườngkhôngnóicụthểsốliệucủacáchoạtđộngcủamìnhbởiđôikhichúngnghecóvẻkhálớnvàmọingườicóthểnghĩtôiđangkhoáclác.Thựctếlà,tôiluôngiaodịchphùhợpvớikhảnăngchitrảcủatôi,vàluônchừalạimộtkhoảnantoànkhádưdật.Trongtrườnghợpnàytôicũngkhánguyêntắc.Nguyênnhânkhiếntôitựdomuacácquyềnchuyểnnhượnglàbởitôikhôngnghĩlàtôicóthểthuađược.Cácđiềukiệnđềucólợichotôi.Tôiđãphảiđợimộtnăm,nhưnggiờđâytôiđãđượcđềnbùxứngđángchosựchờđợivàcácphánđoánchínhxáccủamình.Tôinhìnthấyđượcnhữngkhoảnlợiđangđến-rấtnhanh.Khôngcógìlàthôngminhởđâycả.Đơngiảnchỉlàtôikhôngbịmù.

Nhữngkhoảnlãihàngtriệuđóđangđến,chắcchắnvàrấtnhanh!Nhưngtôiđãkhôngthểcóđượcchúng.Không,khôngphảivìcósựthayđổiđộtngộttrongcácđiềukiện.Thịtrườngkhôngcóbấtkỳsựđảongượcnào.Nhưngcàphêđãkhôngđượcmangvàotrongnước(Mỹ).Đãxảyrachuyệngìđây?Chínhlànhữngviệckhônglườngtrướcđược!Việcmàchưatừngaitrảiqua,vìvậyđólàviệctôikhôngcáchnàophòngngừatrướcđược.Vậylàtôilạivướngthêmmộtrủirokhác.Đơngiảnlànhữnggãđãbáncàphêchotôi,nhữngkẻbánkhống,hiểuranhữnggìsắpxảyđếnvớichúng,và,trongnhữngnỗlựcnhằmthoátkhỏinhữngvịtrímàchínhchúngđãbánđi,đãtìmramộtcáchlừađảomới.ChúnglaođếnWashingtontìmkiếmsựgiúpđỡvàđãcóđược.

CólẽbạncònnhớrằngChínhphủđãđềxuấtrấtnhiềukếhoạchnhằmngănchặnviệcđầucơtrụclợilớnhơntừnhữngnhuyếuphẩm.Bạncũngbiếtphầnlớnnhữngkếhoạchnàyđượcthựchiệnnhưthếnàorồi.Vậylà,nhữngkẻbánkhốngcàphênhânáinàyđãxuấthiệntrướcỦybanđiềuchỉnhgiácủaBộcácngànhcôngnghiệpthờichiến–tôinghĩđólàdanhhiệuchínhthức–vàđềxuấtmộtyêucầuđầytinhthầnyêunướctớicơquannàynhằmbảovệnhữngngườiphụcvụbữasángởMỹ.Chúngquảquyếtrằngcómộtkẻđầucơchuyênnghiệp,mộttênLawrenceLivingstonnàođó,đãđầucơ,hoặccóýđịnhđầucơ,càphê.Nếunhữngkếhoạchđầucơcủahắnkhôngbịvôhiệuhoá,hắnsẽtrụclợitừnhữngtìnhthếdochiếntranhgâyravàngườidânMỹsẽphảitrảnhữngmứcgiácắtcổchonhữngcốccàphêhọuốnghàngngày.Nhữngtênyêunướcđó,nhữngkẻđãbánhànglôcàphêchotôichỉbởichúngkhôngtìmđượctàuchở,đãkhôngthểnghĩrằngcócảtrămtriệungườiMỹvẫnngưỡngmộnhữngtênđầucơvôlươngtâmnày.Họđạidiệnchoviệcgiaodịchcàphê,khôngphảilànhữngkẻđánhcượcvớicàphê,vàhọsẵnsànggiúpChínhphủhạnchếnhữnghoạtđộngđầucơtrụclợithựcsựvàtiềmtàng.

TôiđãcónhiềulờiphànnànnhưngkhôngcóýnóiỦybanđiềuchỉnhgiáđãkhôngnỗlựctộtbậctrongviệcngănchặnnhữnghoạtđộngđầucơtrụclợivàtệlãngphí.NhưngtôikhôngthểkhôngcảmthấyỦybanđãcanthiệpquásâuvàovấnđềriêngcủathịtrườngcàphê.Họđãấnđịnhmứcgiátốiđachocàphêthôvàcũnghạnđịnhthờigianhoànthànhcáchợpđồngcòntồnđọng.Quyếtđịnhđóđươngnhiênđồngnghĩavớiviệcthịtrườnggiaodịchcàphêbịđóngcửa.Tôichỉcònlàmđượcmộtviệcduynhấtvàtôiđãlàm,đólà,bántoànbộcáchợpđồngtôicó.Nhữngkhoảnlãihàngtriệuđô-lamàtôitưởngchắcchắnđãvềtaytheocáchtôivẫnlàm,đãkhôngthểhoàntoàntrởthànhhiệnthực.Tôi,cũngnhưmọingười,đãvàvẫnđangchốnglạinhữngkẻđầucơtrụclợitừnhữngnhuyếuphẩm.Nhưnglúcđó,khiỦybanđiềuchỉnhgiáthựchiệntráchnhiệmcủahọđốivớimặthàngcàphê,tấtcảcácmặthàngkhácđềubánởmứcgiágấp2,5đến4lầnmứcgiátrướcchiếntranhtrongkhigiácàphêthômớichỉcaohơnmứcgiáthườngthấyvàinămtrướcchiếntranh.Giásẽcòntăng;vànguyênnhâncủatìnhtrạngđókhôngphảivìnhữnghoạtđộngcủanhữngngườiđầucơvôlươngtâmnày,màbởilượngcàphêdưthừadoviệcxuấtkhẩubịcắtgiảmgâyra,vàviệcđólạidoviệccáctàungầmĐứcđãpháhủyphầnlớncáctàuchuyênchở.Ủybanđãkhôngđợiđếnkhicàphêbắtđầulêngiá,họđãsớmthắtchặtvòngkiểmsoát.

Xéttrênphươngdiệnchínhsáchvàlợiíchthiếtthực,việcbuộcthịtrườnggiaodịchcàphêkếtthúclàmộtsailầm.NếukhôngcónhữnghànhđộngcủaỦyban,giácàphêchắcchắnsẽtăngvìnhữnglýdotôiđãnêu,nhữnglýdochẳngcóliênquangìđếnviệctíchtrữmàngườitađãvinvào.Nhưngmứcgiácao–chưađếnmứccắtcổ-cólẽđãtrởthànhmộtcáchthuhútcácnguồncungvàothịtrườngnày.TôinghengàiBernardM.BaruchnóirằngBộcôngnghiệpthờichiếncũngđãtínhđếnyếutốnày-mứcbảođảmcácnguồncung–trongmứcgiácốđịnh,vàvìvậy,mộtsốlờiphànnànvềmứcgiớihạncaođốivớimộtsốmặthànglàkhôngđúng.Khithịtrườnggiaodịchcàphêtrởlạihoạtđộngsauđó,càphêđượcbánởmứchaimươibaxu.NgườiMỹtrảmứcgiáđóbởicácnguồncungchỉởmứcnhỏ,vànhữngnguồncungđóchỉởmứcnhỏbởigiáđãbịđiềuchỉnhquáthấp,theonhữnggợiýcủanhữngkẻbánkhốngnhânđạokia,nhằmđảmbảokhảnăngchitrảphívậnchuyểnđườngbiểnkhácaovàtừđóđảmbảoviệcnhậpkhẩuđượctiếptục.

Tôiluônnghĩrằngvụgiaodịchcàphêđólàvụlàmănhợpphápnhấtcủatôitrênthịtrườnghànghóa.Tôicoinólàmộtvụđầutưhơnlàđầucơ.Tôiđãtheonósuốthơnmộtnăm.Nếucóbấtkỳtròđánhbạcnào,thìđólàcủanhữngkẻnhânđạogiảdốikia,nhữngôngchủcủanhữnglòrangxaycàphê,

vớinhữngcáitênĐứcvàgốcĐức.ChúngcócàphêởBrazilvàchúngđãbánchotôiởNewYork.Ủybanđiềuchỉnhgiáđãđiềuchỉnhgiácủamặthàngduynhấtchưatănggiá.Họbảovệngườidântránhkhỏinhữngkẻđầucơtrụclợinhưnglạikhôngthểbảovệhọkhỏiviệcmứcgiátăngcaokhôngthểtránhkhỏisauđó.Khôngchỉcóthế,màkểcảkhigiácàphêtươichỉởmứcchínxumộtpao

[10],giácàphêrangvẫntănglêncùngvớimọithứkhác.

Vàchỉcónhữngôngchủcáclòrangcàphêđượchưởnglợitừtìnhtrạngnày.Nếugiácàphêtươichỉcầntănghaihaybađiểmmộtpao,tôicũngcóthểkiếmđượcvàitriệu.Vàmọingườicũngvẫnkhôngphảitrảmộtmứcgiácaonhưmứctăngsauđó.

Tổngkếtkinhnghiệmtrongnghềđầucơlàmộtviệclàmlãngphíthờigian.Bạnsẽchẳngđạtđượcđiềugìcả.Nhưngvụgiaodịchnàycónhữnggiátrịgiáodụcnhấtđịnh,cũnggiốngnhưtấtcảnhữngvụgiaodịchtôiđãthamgia.Việcgiátăngđãtrởnênchắcchắn,vàhợplýtớimứctôiđãtưởngrằngkhôngthểkhôngkiếmđượcvàitriệu.Nhưngthựctếlàtôiđãkhônglàmđược.

TôicònphảichịutổnthấttronghailầnkháckhiỦybangiaodịchđãđộtngộtđưaranhữngthayđổitrongquychếgiaodịchmàkhôngthôngbáotrước.Nhưngtrongnhữngvụđó,vịtrícủatôi,mặcdùvẫnđúng,khôngvữngchắcnhưtrongvụgiaodịchcàphênày.Bạnkhôngthểchắcchắnhoàntoànvềbấtkỳđiềugìtrongcáchoạtđộngđầucơ.Kinhnghiệmtôivừakểchobạnchínhlàđiểmmớiđượctôithêmvàotrongdanhsáchnhữngrủirobấtngờcủatôi.

Sauvụcàphê,tôiđãcónhiềuthànhcôngđốivớicácmặthàngkhácvàtrênlĩnhvựcbánkhốngcủathịtrường,nhiềutớimứctôiđãđaukhổvìnhữnglờibàntánlốbịch.NhữngchuyêngiaởphốWallvàđámkýgiảdầncóthóiquenđổlỗichotôivớinhữngmưutoanmàhọviệnravìnhữngđợtsụtgiákhôngthểtránhkhỏitrênthịtrường.Tôinghĩ,nguyênnhâncủaviệcthổiphồngmứcđộvàhiệuquảcủanhữnghoạtđộngcủatôilànhucầumuốnthỏamãnnhữngđòihỏivôđộcủacôngchúngmuốnđượcbiếtnguyênnhâncủatừngvàtấtcảnhữngđợtbiếnđộnggiá.

Nhưnhiềulầntôiđãtừngnói,khôngcóbấtkỳhoạtđộngthaotúngthịtrườngnàocóthểkéogiácổphiếuxuốngvàgiữchúngởmứcthấp.Điềunàykhôngcógìlàbíẩn.Bấtkỳaichịubỏranửaphútsuyngẫmcóthểdễdànghiểuđượcnguyênnhân.Giảsửcómộtngườigiaodịchcómưuđồvớimộtcổphiếu–đólà,giữgiácổphiếuđóthấphơngiátrịthựccủanó-chuyệngìchắcchắnsẽxảyra?Ngaylậptức,ngườiđósẽphảiđốimặtvới

việcmuavàotừnộibộchínhcôngtypháthànhcổphiếuđó.Nhữngngườibiếtđượcgiátrịcủamộtcổphiếusẽluônmuavàongaykhigiácổphiếuđóđangởmứcrẻ.Nếunhữngngườitrongnộibộkhôngthểmuanhữngcổphiếuđó,đólàbởicácđiềukiệnchungkhôngchophéphọtựdosửdụngnhữngkhoảntiềncủahọ,vànhữngđiềukiệnnhưthếkhôngphảilànhữngđiềukiệncủađầucơgiálên.Khimọingườinóiđếnnhữngmưukế,họthườngsuydiễnrằngnhữngmưukếđólàkhôngchínhđáng,gầnnhưlàphạmtộivậy.Nhưngbáncổphiếunhằmhạgiáxuốngdướimứcgiátrịcủanólàmộtvụlàmănrấtnguyhiểm.Bạncầnghinhớmộtđiều,nhữngcổphiếubịmưutoangiảmgiá,nếukhôngthểphụchồi,sẽkhôngthểthuhútđượcsứcmuatừnộibộ,vàbấtkỳkhinàocóngườimưutoangiảmgiácủamộtloạicổphiếu-tứclà,nhữngvụbánkhốngkhôngchínhđáng–nórấtdễtrởthànhmụctiêuchonhữngvụthumuatừnộibộcôngtypháthành,vàkhiđó,giásẽkhôngbaogiờởmứcthấp.Tôicóthểkhẳngđịnh,99/100cáiđượcgọilànhữngmưutoangiảmgiáthựcralànhữngđợtsụtgiáthựcsự,ngàycàngnhiềuhơnnhưngkhôngphảidonhữnghoạtđộngcủanhữngngườigiaodịchchuyênnghiệpgâyra,dùanhtacótíchtrữlượngcổphiếuđếnmứcnàochăngnữa.

Thuyếthầuhếtnhữngđợtsụtgiáđộtngộthaynhữnglầnmấtgiámạnhlàkếtquảcủanhữnghoạtđộngkinhdoanhcủamộtsốnhàđầucơcólẽđượcphátminhranhưmộtcáchgiảithíchdễdàngchonhữngngườiđầucơ,nhữngkẻchẳnghơngìnhữngconbạcmùquáng,sẵnsàngtinvàonhữnggìnghethấyhơnlàchịuđộngnãosuynghĩ.Nhữngmưutoanbịgánchonhữngthualỗmànhữngngườiđầucơthiếumaymắnđóthườngxuyênnhậnđượctừnhữngngườimôigiớicủahọvànhữngkẻngồilêđôimáchthựcsựlànhữnglờikhuyênsailầm.Khácbiệtlàởchỗ:nhữnglờikhuyênđầucơgiáhạlànhữnglờichỉdẫnrõràng,chắcchắn.Cònnhữnglờikhuyênsailầm-nhữnggiảithíchchẳnggiảithíchđượcđiềugì-chỉkhiếnbạnkhôngthểbánratheonhữngcáchkhônngoan.Xuhướngtựnhiênkhicómộtđợtsụtgiámạnhnổralàbánđisốcổphiếubạncó.Chắcchắnphảicómộtlýdonàođóchosựsụtgiá-mộtlýdochưađượcxácđịnhnhưngđángtincậy–vìvậyhãythoátra.Nhưngđósẽkhôngphảilàmộthànhđộngsángsuốtnếuđợtsụtgiáđóchỉlàkếtquảcủanhữngmưutoangiảmgiácủanhữngngườiđầucơchuyênnghiệp,bởingaykhianhtangừnglại,giásẽlạiphụchồi.Đúnglànhữnglờikhuyênsailầm!

Phần.16

Lờikhuyên!Mọingườimuốnnhữnglờikhuyênnhiềutớimứchọkhôngchỉkhaokhátnhậnđượcmàcònkhaokhátchođinhữnglờikhuyên.Điềunàyliênquantớilòngtham,vàcảlòngkiêuhãnh.Bạnsẽngạcnhiênkhithấyđôikhi,nhữngngườithựcsựthôngminhcũngtìmkiếmlờikhuyên.Vànhữngngườicholờikhuyênkhônghềbănkhoănlờikhuyêncủahọcóíchhaykhông,bởinhữngngườitìmkiếmlờikhuyênkhôngchỉtìmnhữnglờikhuyênhay,họtheođuổitấtcả.Nếunhữnglờiđócóthểthìtốt.Nếukhông,lầnsauhọsẽmaymắnhơn.Tôiđangnghĩtớilượngkháchhàngtrungbìnhcủacácvănphòngmôigiớitrungbình.Nhữngngườiđềxướnghaynhữngngườithựchiện,đólànhữngngườilúcnàocũngtinvàonhữnglờikhuyên.Họcoinhữngluồngtinnhưnhữngcôngviệcquảngbálýtưởng,nhữngnguồntinriêngtốtnhấtchonghềbuôn,vìđưaralờikhuyênđãtrởthànhmộthìnhthứcquảngcáovôtận,bởichínhnhữngngườitìmkiếmlờikhuyênvànhữngngườinhậnlờikhuyênluônlànhữngngườitruyềntin.Nhữngngườiđềxướngcholờikhuyênluônảotưởngrằngsẽkhôngcóaibỏquanhữnglờimáchnướcnếuchúngđượctiếtlộtheocáchhợplý.Vậylàanhtahọcđượcnghệthuậttiếtlộmộtcáchkhéoléo.

Hằngngày,tôinhậnđượchàngtrămlờikhuyêntừđủloạingười.TôimuốnkểchocácbạnnghecâuchuyệnvềBorneoTin.Bạncònnhớlúcnàocổphiếucủacôngtynàyđượctungrakhinàochứ?Đólàkhithờikỳbùngnổđạtđếnđỉnhđiểm.Mộttậphợpnhữngngườiđềxướngđãnghetheolờikhuyêncủamộtôngchủngânhàngtàigiỏivàquyếtđịnhmởmộtcôngtymớitrênthịtrườngtựdothayvìtiếptụchoạtđộngcủanghiệpđoàn.Đólàmộtlờikhuyênhay.Nhưngsailầmmànhữngngườinàyđãmắcphảilàdothiếukinhnghiệm.Họkhôngbiếtthịtrườngchứngkhoáncóthểlàmgìtronggiaiđoạnbùngnổdữdộivàhọcũngkhôngbiếtcáchmởrộngthịtrường.Họnhấttrívớinhaurằngcầnphảitănggiácổphiếubánra,nhưnghọbắtđầucôngviệcgiaodịchvớimộtmứcgiámànhữngngườigiaodịchvànhữngngườiđầucơtiênphongkhôngthểmuamàkhôngcảmthấynghingại.

Đúngra,họđãphảigặprắcrốivớimứcgiáđó,nhưngtrongthịtrườngđầucơgiálênsôiđộng,lòngthamcủahọhoáralạichỉởmứcvừaphải.Dânchúngsẽmuatấtcảnhữnggìhọđượcmáchnướcbằngnhữngcáchthỏađáng.Họkhôngmuốncónhữngvụđầutư.Cáihọđòihỏilànhữngkhoảntiềncóthểkiếmđượcdễdàng,lànhữngkhoảnlãitừnhữngcanhbạcchắcchắn.Vàngchảyvàođấtnướcnàynhờnhữngvụmuabánvậtliệuchochiến

tranh.Ngườitanóivớitôirằng,trongquátrìnhlậpkếhoạchbánracổphiếuBorneo,nhữngngườiđềxướngnàyđãbalầnnângmứcgiániêmyếttrướckhigiaodịchđầutiêncủahọđượcchínhthứcghinhậnlàvìlợiíchcủadânchúng.

Tôicũngđãnhậnđượclờiđềnghịgianhậpnhómnày.Tôiđãxemxétnónhưngcuốicùngkhôngchấpnhậngianhậpbởinếucólàmbấtkỳvụlàmănnàotrênthịtrường,tôithíchtựmìnhlàmhơn.Tôigiaodịchdựatrênnhữngthôngtincủariêngtôivàtheocáchthứccủariêngtôi.KhicổphiếuBorneoTinđượcbánra,vớinhữnghiểubiếtvềtàixoayxởcủatổhợpnàyvànhữngkếhoạchcủahọ,cũngnhưkhảnăngcủadânchúng,tôimuamườingàncổphầnngaytronggiờđầutiêncủangàyđầutiên.Ítnhấttớichừngmựcđó,lầnramắtcủacổphiếunàytrênthịtrườngđãthànhcông.Thựctếlà,nhữngngườiđềxướngđónhậnthấynhucầulớntớimứchọchorằngđểvuộtnhiềucổphiếusớmđếnthếlàmộtsailầm.Cùnglúcnhậnratôiđãcómườingàncổphiếu,họcũngnhậnthấyrằnghọvẫncóthểbánđitấtcảsốcổphiếuhọđangsởhữunếuhọchỉtănggiáthêmhaimươilămhoặcbamươiđiểm.Vậylàhọkếtluậnrằngkhoảnlãitừmườingàncổphiếuđócủatôisẽlàmộtkhoảnquálớnbịrútratừhàngtriệuđô-lamàhọcảmthấyđãnắmchắctrongtay.Vàhọngừngnhữnghoạtđộngđầucơtănggiácủahọvàcốgắngđẩybậttôira.Nhưngtôivẫnđứngvữngởđó.Họmuốnrũbỏtôinhưmộtthứbệnhdịchnàođóchỉbởihọkhôngmuốnmấtbấtkỳkhoảntiềnlãinàotừthịtrường.Vàhọlạitănggiá,đểkhônglàmmấtthêmbấtkỳcổphiếunào.

Họđãthấygiácủanhữngcổphiếukháctăngcaođếnmứcnàovàhọbắtđầunghĩđếntiềntỷ.Và,khigiácổphiếucủaBorneoTintănglênmức120,tôibánchohọsốcổphầncủatôi.Vụđólàmngừngviệcgiátăngvànhữngngườiđứngđầutổhợpcũngngừngquátrìnhkíchgiá.Trongđợtphụchồichungtiếptheo,họlạicốgắngtạoramộtthịtrườngnăngđộngchocổphiếunàyvàchỉbánramộtlượngnhỏ,nhưngvớimứcgiákhácao.Cuốicùng,họcũngtăngđượcgiálênmức150.Nhưngthờikỳbùngnổcủathịtrườngđầucơgiálênđãqua,vìvậy,tổhợpnàybuộcphảibánsốcổphiếuđangmấtgiáchonhữngngườithườngmuavàosaunhữngđợtgiảmgiámạnh,vớiảotưởngrằngnhữngcổphiếuđãtừngđượcbánởmức150giờđâycóthểđượcmuarẻởmức130haymứcgiáhời120.Đồngthời,họcũngđưaranhữnglờimáchnước,đầutiênlàchonhữngngườigiaodịchtrênsàn,nhữngngườicóthểtạoramộtthịtrườngtạmthời,vàsauđólàcáccôngtymôigiới.Họđãvậndụngtấtcảnhữngcáchthứchọbiếtvàtậndụngmọinguồncóthểgiúphọ.Vấnđềlàthờikỳcủacổphiếuđầucơgiálênđãqua.Nhữngconcákhờđãđớpnhữngmồicâukhác.ĐámngườiởBorneođãhoặcsẽkhôngnhậnthấyđiềuấy.

KhiđótôiđangcùngvợnghỉởPalmBeach.Mộthôm,tôikiếmđượcmộtkhoảnnhỏởsởGidley.Khivềnhà,tôiđãđưachovợtôimộthốiphiếunămtrămđô-la.Thậtlàmộtsựtrùnghợpkỳlạkhingaytrongbữatốihômđó,vợtôigặpchủtịchcôngtyBorneoTin,mộtôngWisensteinnàođó,ngườiđãtrởthànhchủtịchcủatổhợpchứngkhoánđó.MãisaunàychúngtôimớiđượcbiếtôngWisensteinđóđãcốýsắpxếpđểđượcngồicạnhvợtôivàobuổitốihômđó.

Ôngtatỏrakhátửtếvớivợtôivànóichuyệnkháhấpdẫn.Cuốicùng,ôngtanóiriêngvớivợtôi:“ThưabàLivingston,tôisắplàmmộtviệctôichưatừnglàm.Tôirấtvuiđượclàmviệcnàybởibàsẽbiếtchínhxácnócónghĩalàgì.”Ôngtadừnglạirồinhìnvợtôivớivẻđầyloâu,nhưmuốnchắcchắncôấykhôngchỉthôngminhmàcònlàngườikínđáo.Côấycóthểthấyrõđiềuđótrênmặtôngta,rõnhưbanngàyvậy.Nhưngtấtcảnhữnggìcôấynóilạilà:“Vâng?”

“Vâng,thưabàLivingston.Tôithậtvuikhiđượcgặpbàvàchồngbà,vàtôimuốnchứngminhnhữnglờinóiđólàthànhthậtbởitôicònmuốngặplạiôngbànhiều.Tôiđảmbảovớibàrằngnhữngđiềutôisắpnóisauđâylànhữngtinmật!”.Rồiôngtathìthầm,“NếubàmuamộtítcổphiếuBorneoTin,bàsẽkiếmđượcmộtkhoảnlớnđấy.”

‘Ôngnghĩvậyà?”côấyhỏilại.

“Ngaytrướckhitôirờikháchsạn,”ôngtatrảlời,“Tôinhậnđượcmộtsốtintứcchắcchắnsẽchưađượccôngbốrộngrãitrongmấyngàytới.TôiđangđịnhthuthậpcổphiếuBorneoTincàngnhiềucàngtốt.Nếubàđịnhmuamộtítkhithịtrườngmởcửangàymai,chúngtasẽmuacùnglúcvớicùngmộtmứcgiá.TôiđảmbảovớibàgiácổphiếuBorneoTinchắcchắnsẽtănglên.Bàlàngườiduynhấttôitiếtlộtinnày.Ngườiduynhất!”

Vợtôicảmơnôngtavàsauđónóirằngcôấykhôngbiếtgìvềđầucơchứngkhoán.Nhưngôngtalạiđảmbảovớicôấyrằngcôấychỉcầnbiếtnhữnggìôngtađãnói,thếlàđủ.Đểchắcchắnvợtôiđãngherõ,ôngtanhắclại:

“TấtcảnhữnggìbàphảilàmlàmuacổphiếucủaBorneoTinhếtmứcbàmuốn.Trongcuộcđờimình,tôicóthểđảmbảobàsẽkhôngmấtmộtxunào.Tôichưatừngkhuyênbấtkỳngườiphụnữ-hayđànôngnào–muabấtkỳthứgì.Nhưngtôichắcchắnlàcổphiếunàysẽkhôngdừngởmứcdưới200vàtôimuốnbàkiếmđượcmộtkhoản.Tôikhôngthểtựmìnhmuahếtsốcổphiếuđó,nếucóaikháccũngđượchưởnglợitừđợttănggiánày,tôimuốn

ngườiđólàbàchứkhôngphảilàmộtaikhác.Đólàsựthật.Tôinóiriêngvớibàđiềunàyvìtôibiếtbàsẽkhôngnóichoaikhác.ThưabàLivingston,xinbàhãynghelờitôivàmuacổphiếuBorneoTin!”

Tháiđộrấtnghiêmchỉnhcủaôngtađãthuyếtphụcđượcvợtôivàcôấybắtđầunghĩrằngcôấyđãtìmracáchđầutưtuyệtvờisốtiềntôiđãđưachocôấychiềuhômđó.Sốtiềnđóchẳnglàmtôimấtgìvàcũngnằmngoàikhoảntrợcấpcủacôấy.Nóicáchkhác,nếuvậnmayquaylưnglạivớicôấy,mấtđisốtiềnđócũngkhôngthànhvấnđềgì.Nhưngôngtađãkhẳngđịnhlàcôấysẽthắng.Cóthểkiếmtiềntheocáchriêngrồisauđókểlạichotôi,đốivớicôấyđólàmộtđiềuthúvị.

Và,thưacácbạn,ngaybuổisánghômsau,trướckhithịtrườngmởcửa,côấyđếnvănphòngcủaHardingvànóivớingườiquảnlý:

“AnhHaley,tôimuốnmuamộtítcổphiếu,nhưngtôikhôngmuốnsửdụngtàikhoảnthôngthườngcủatôivìtôikhôngmuốnchồngtôibiếtgìvềvụnàytrướckhitôikiếmđượctiền.Anhgiúptôiđượckhông?”

Haley,ngườiquảnlý,đáplời:“Ồ,đượcthôi.Chúngtacóthểtạoramộttàikhoảnđặcbiệt.Bàmuốnmuacổphiếunàovàbaonhiêu?”

Vợtôiđưachoôngấytấmhốiphiếunămtrămđô-lavànói,”Xinanhnghekĩcho.Tôikhôngmuốnmấtnhiềuhơnsốtiềnnày.Nếucómất,tôikhôngmuốncóchútnợnầnnàovớianh,vàxinanhnhớcho,tôikhôngmuốnôngLivingstonbiếtgìvềviệcnày.AnhhãydùngtoànbộsốtiềnnàymuachotôicổphiếucủaBorneoTin,ngaykhithịtrườngmởcửa.”

Haleycầmtiềnvàhứarằngsẽkhôngtiếtlộviệcnàyvớibấtkỳai,vàmuachocôấymộttrămcổphầnngaykhithịtrườngmởcửa.Tôinghĩcôấymuađượcởmức108.Ngàyhômđó,cổphiếuđóđãrấtnăngđộngvàđóngcửavớimứctăngbađiểm.Vợtôirấthàilòngvớikhoảnđầutưnày,vàlấylàmthíchthúkhikhôngnóichotôivềnó.

Đúnglúcđó,tôiđangđầucơgiáhạtrênthịtrườngchung.SựnăngđộngbấtthườngcủacổphiếuBorneoTinđãthuhútsựchúýcủatôi.Tôikhôngnghĩđâylàthờiđiểmthíchhợpđểbấtkỳcổphiếunàotănggiá,vớicổphiếunàylạicàngkhông.Tôiđãquyếtđịnhbắtđầucáchoạtđộngđầucơgiáhạngayngàyhômđó,vàtôibắtđầuvớiviệcbánmườingàncổphiếuBorneoTin.Nếutôikhônglàmthế,tôinghĩcólẽgiácổphiếuđóđãtănglênnămhaysáuđiểmchứkhôngphảiba.

Sangngàyhômsau,tôibántiếphaingàncổphầnkhithịtrườngmởcửavàthêmhaingànnữangaytrướckhithịtrườngđóngcửa.GiácổphiếuBorneotingiảmxuốngcòn102.

Buổisángngàythứba,Haley,ngườiquảnlývănphòngchinhánhcủaHardingBrother’sởPalmBeach,đangchờvợtôighéqua.Côấythườngđếnđólúcmườimộtgiờđểxemliệutôiđanglàmgìvàmọiviệcđượctiếnhànhđếnđâu.

Haleykéobàquamộtbênvànói,“BàLivingston,nếubàmuốntôigiữlạimộttrămcổphầncủaBorneoTinchobà,bàphảichotôithêmsốdưkýquỹ.”

“Nhưngtôilàmgìcòn,”vợtôitrảlời.

“Tôicóthểchuyểnsangtàikhoảnthườngdùngcủabà,”ôngấygợiý.

“Khôngđược,”côấyphảnđối,“Nếuthế,chồngtôisẽbiếtvềviệcnàymất.”

“Nhưngtàikhoảnđãchothấybàlỗkhoảng…”ôngấybắtđầu.

“Nhưngtôiđãnóirõvớianhlàtôikhôngmuốnmấtnhiềuhơnnămtrămđô-la.Thậmchítôicònchẳngmuốnmấtchừngđónữa,”vợtôicắtngang.

“Tôibiết,bàLivingston,nhưngtôikhôngmuốnbánchúngtrướckhibànbạcvớibà,vàbâygiờ,trừkhibàchophéptôigiữchúng,nếukhôngtôisẽphảibánra.”

“Nhưnghômtrước,khitôimuachúng,mọiviệcđãdiễnrakhátốtđấythôi,”côấynói,“Tôikhôngnghĩmọichuyệncóthểthànhrathếnàysớmđếnvậy.”

“Không,”Haleytrảlời,“Tôicũngkhôngnghĩvậy.”Cácvănphòngmôigiớithườngrấtkhéoléotrongnhữngviệcphátngônkiểunày.

“Vậylàđãcóchuyệngì,anhHaley?”

Haleybiếtlàchuyệngì,nhưnganhấykhôngthểnóimàkhôngtiếtlộtôira,vàcôngviệckinhdoanhcủamộtkháchhàngkhôngthểbịtiếtlộ.Vìvậy,anhấytrảlời:“Tôicũngkhôngngheđượctingìđặcbiệt,bằngcáchnàyhaycáchkhác.Bàthấyđó!Giáthấpthếthìkhómàlênđược!”vàanhấychỉvàobảngtin.

Vợtôinhìnchằmchằmvàoconsốđanggiảmdầncủacổphiếuđóvàthétlên:“Ôi,anhHaley!Tôikhôngmuốnmấtnămtrămđô-lađó!Tôiphảilàmgìđây?”

“Tôikhôngbiết,bàLivingston,nhưngnếutôilàbà,tôisẽđihỏiôngLivingston.”

“Ôi,không!Ôngấykhôngmuốntôiđầutưtheocáchriêngcủatôi.Ôngấyđãbảotôithế.Ôngấysẽmuahoặcbáncổphiếuchotôinếutôinóivớiôngấy,nhưngtôichưatừnglàmbấtkỳvụgiaodịchnàomàôngấykhôngbiết.Tôikhôngdámnóivớiôngấyđâu.”

“Đượcrồi,”Haleydịudànganủi,“Ôngấylàmộtngườigiaodịchtàibavàôngấysẽbiếtphảilàmgìmà.”Nhìnthấyvợtôilắcđầukịchliệt,anhấynóithêm,“Nếukhông,bàphảiđưathêmchotôimộthoặchaingànđểgiữsốcổphiếuđó.”

Côấycầnquyếtđịnhngaytạiđóvàngaylậptức.Côấyđilạiquanhphòng,nhưngkhithịtrườngngàycàngyếuhơn,côấytìmđếnnơitôiđangngồitheodõibảngtinvànóirằngcôấymuốnnóichuyệnriêngvớitôi.Chúngtôiđếnvănphòngriêngcủatôivàcôấykểchotôinghemọichuyện.Vậylàtôichỉcònbiếtnói,“Côbéngốcnghếchơi,emphảirútluikhỏivụđóthôi.”

Côấyhứasẽlàmthế,vàtôiđưachocôấynămtrămđô-lakhác,vàcôấyvuivẻrờiphòng.Lúcđó,giácổphiếuđóđangởmứcdanhnghĩa.

Tôihiểuchuyệngìđãdiễnra.ÔngWisensteinđólàmộtngườikhátinhranh.Ôngtachorằngvợtôisẽnóivớitôinhữngđiềucôấyđãngheđượcvàtôisẽnghiêncứucổphiếuđó.Ôngtabiếtrằngmứcnăngđộngnhưthếcóthểhấpdẫntôivàngườitađãquenvớiviệctôithườngxoayxởđượcvớilượngcổphiếukhálớn.Tôinghĩôngtachorằngtôisẽmuavàomườihoặchaimươingàncổphần.

Đólàmộttrongnhữnglờikhuyênđượclênkếhoạchvàđượcđưaramộtcáchkhéoléonhấttôitừngđượcnghe.Nhưngnóđãđếnnhầmchỗ.Vàphảinhưvậy.Ngayhômđó,ngườiphụnữđóđãkiếmđượcmộtkhoảnnămtrămđô-latrờicho.Vìđangtrongtâmtrạngmuốnphiêulưuhơnbìnhthường,côấymuốntựmìnhkiếmđượcvàiđồng.Vớikiểuxúcđộngđúngcủaphụnữ,lờikhuyênđócósứchấpdẫnquálớn,tớimứckhôngthểcưỡnglại.Côấybiếttôisuynghĩgìvềnhữngvụđầutưcủanhữngngườikhôngthôngthạo,nêncôấykhôngdámđềcậpđếnviệcđóvớitôi.Wisensteinđãđánhgiásai

tâmlýcủavợtôi.

Ôngtacũnghoàntoànsailầmkhiphỏngđoántôilàkiểungườigiaodịchnào.Tôikhôngbaogiờnghetheonhữnglờimáchnướcvàtôiđầucơgiáhạtrêntoànbộthịtrường.NhữngchiếnthuậtôngtanghĩcóthểcóhiệuquảnhằmlôikéotôimuacổphiếuBorneo–đólà,mứcnăngđộngđóvàbađiểmtănggiá–hóaralạilànhữnggìkhiếntôichọncổphiếuBorneolàmđiểmkhởiđầukhitôiquyếtđịnhbánra.

Saukhinghechuyệncủavợtôi,tôilạicàngmuốnbáncổphiếucủaBorneohơnbaogiờhết.Mỗibuổisángvàolúcthịtrườngmởcửavàmỗibuổichiềukhithịtrườngchuẩnbịđóngcửa,tôilạiđềuđặnbánra,chođếnkhitôinhậnthấycócơhộibùlạisốbánkhốngvớimộtmónlợihậuhĩ.

Tôichorằnggiaodịchdựatrênnhữnglờimáchnướclàviệclàmngungốcnhất.Tôichorằngtôiđãkhônglàmtheonhữngcáchthứcmànhữngngườinghetheolờimáchnướcđãlàm.Đôikhi,tôinghĩnhữngngườitintheonhữnglờimáchnướcđólànhữngngườisay.Cónhữngngườikhôngthểnhịnđượccơnthèmkhátvàlúcnàocũngtrôngđợinhữngcơnsaymàhọchorằnglànhữngnguồnvuikhôngthểthiếu.Điềudễlàmnhấtđểđượcvuivẻlànghetheonhữnggìđượcmáchbảo–Đócũnglàbướcđầutiênvàdàinhấtnhằmthỏamãnnhữngkhátkhaotrongtimbạn.Lòngthamcóthểkhiếnbạnsaymêtớimứcmờmắt,nhưngvẫnkhôngbằngảnhhưởngcủahivọngcùngthóilườisuynghĩ.

Vàkhôngchỉnhữngngườithiếukinhnghiệmmớilànhữngngườitintheolờimáchnước.CónhữngngườigiaodịchchuyênnghiệptrênsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkcũngtệnhưvậy.Tôibiếtrõcórấtnhiềungườitrongsốhọấpủnhữngquanđiểmsailầmvềtôichỉvìtôichưatừngchoailờikhuyên.Nếutôinóivớimộtngười,“HãybánngaynămngàncổphiếucủaSteel!”,anhtasẽthựchiệnngaylậptức.Nhưngnếutôinóivớianhtatôiđangđầucơgiáhạtrênthịtrườngvàgiảithíchchoanhtanhữnglýdocủatôi,anhtacảmthấykhókhănkhinghetôinói.Saukhitôiđãnóihết,anhtalạinhìntôivớiánhmắtgiậndữvìđãlãngphíthờigiancủaanhtabằngcáchgiảithíchnhữngquanđiểmcủatôivềcáctìnhthếchungthayvìchoanhtamộtlờikhuyênrõràngvàtrựctiếp,giốngnhưnhữngconngườibácáiđangxuấthiệnđầyrẫyởphốWall,nhữngngườithíchbỏhàngtriệubạcvàotúinhữngngườibạn,ngườiquenvàkểcảnhữngngườihoàntoànxalạ.

Niềmtinvàonhữngđìềukỳdiệumàconngườithườngấpủđượcsinhratừtìnhtrạngđắmmìnhtháiquátronghivọng.Cónhữngngườithườngxuyên

đắmchìmtronghivọngcũngnhưtấtcảchúngtađềubiếthọvẫnxuấthiệntrướcmặtchúngtanhưnhữngconngườilạcquanmẫumực.Tấtcảbọnhọđềulànhữngngườitintheolờimáchnước.

Tôicómộtngườiquen,mộtthànhviêncủaSởgiaodịchchứngkhoánNewYork,mộttrongsốnhữngngườivẫnthườngnghĩtôilàmộtkẻthamlam,íchkỷvàmáulạnhbởitôichưabaogiờđưaralờikhuyênhaygiúpbạnbèkiếmđượcchútgì.Mộthôm-khoảngvàinămtrước–anhtađangnóichuyệnvớimộtphóngviên,ngườitìnhcờnóirằnganhtađượcmộtnguồntinđángtincậychobiếtgiácổphiếuG.O.Hsẽtănglên.Anhbạnlàmmôigiớicủatôilậptứcmuavàomộtngàncổphầnvànhậnragiácổphiếuđógiảmnhanhchóngtớimức,trướckhianhtakịpngănchặnnhữngthualỗcủamình,anhtađãmấtbangànnămtrămđô-la.Mộthaingàysau,anhtagặplạingườibạnphóngviên,khiđóanhtavẫncònrấttứctối.

“Lờikhuyêncủacậuhaynhỉ,”anhtacàunhàu.

“Lờikhuyênnàocơ?”anhchàngphóngviên,rõrànglàchẳngcònnhớgìcả,hỏilại.

“VềcổphiếuG.O.Hđó.Cậuđãnóilàcậucótinđótừmộtnguồnđángtincậymà.”

“Đúnglàvậymà.Mộtgiámđốcmộtcôngtyvàlàthànhviênmộtủybantàichínhđãnóivớitôithếmà.”

“Đấylàaimớiđượcchứ?”,anhchàngmôigiớihậmhựchỏi.

“Nếucậucứmuốnbiết,”anhchàngphóngviêntrảlời,“Đóchínhlàbốvợcậu,ôngWestlake.”

“Saocậukhôngnóiquáchralàôngấyngaytừđầuchứ?”ngườimôigiớihétlên.“Cậulàmtôimấtbangànnămtrămđô-larồiđấy!”Anhtakhôngtinvàonhữnglờikhuyêntừgiađình.Nguồntincàngxa,lờikhuyêncàngđúnghơn.

ÔnggiàWestlakelàmộtôngchủngânhàngvàmộtngườiđềxướnggiàucóvàthànhđạt.MộthômôngtatìnhcờgặpJohnW.Gates.Gateshỏiôngtaxemôngtabiếtđiềugì.“Nếucậulàmđúngtheonhữnglờitôinói,tôisẽchocậulờikhuyên,cònnếukhông,tôiđỡmấtcôngnói,”ônggiàWestlaketrảlờivớivẻgắtgỏng.

“Dĩnhiênlàtôisẽlàmtheolờiông,”Gateshồhơihứahẹn.

“HãybáncổphiếuReadingđi!Cậusẽkiếmđượckhoảnghaimươilămđiểm,cóthểcònhơnnữa.Nhưngchắcchắnlàđượchaimươilămđiểm,”

“Cámơnôngrấtnhiều”Gate,vẻmặtcá-với-bạn-cả-triệu-đô,siếtchặttayônggiàrồiđithẳngvềhướngvănphòngmôigiớicủaanhta.

WestlakechuyênvềcổphiếuReading.Ôngtabiếttấtcảvềcôngtyđóvàđứngchungthuyềnvớinhữngngườinộibộ.Dovậy,mọingườiđềubiếtôngtahiểurấtrõvềthịtrườngcủaloạicổphiếunày.VậymàgiờđâyôngtalạiđangkhuyênanhchàngđầucơngườimiềnTâybánkhốngchúng.

GiácổphiếuReadingkhôngngừngtănglên.Sauvàituần,giáđãtăngthêmkhoảngmộttrămđiểm.Mộthôm,ônggiàWestlaketìnhcờgặplạiJohnW.GatestrênphốWall,nhưngôngtagiảvờnhưkhôngquenbiếtanhtavàtiếptụcrảobước.JohnW.Gatesđuổitheoôngta,mỉmcườivàđưatayra.ÔnggiàWestlakebắttayanhtavớivẻsửngsốt.

“TôimuốncámơnngàivìlờikhuyêncủangàivềcổphiếuReading”,Gatesnói.

“Tôichưatừngchocậulờikhuyênnào,”Westlakenói,vớivẻkhóchịu.

“Cómà.Vàđócònlàmộtlờikhuyêntuyệtvờinữa.Nhờngàitôiđãkiếmđượcsáumươingànđô-lađấy.”

“Sáumươingànđô-lasao?”

“Đúngvậy!Ngàikhôngnhớsao?NgàiđãkhuyêntôibáncổphiếuReading;vậylàtôimuavào!Tôiluônkiếmratiềntừlờikhuyêncủangài,thưangàiWestlake.”JohnW.Gatestrảlời,vẻmặtmãnnguyện.“Lúcnàocũngvậy!”

ÔnggiàWestlakenhìnchàngtraingườimiềnTâychấtphácvàngaysauđóbìnhluậnvớivẻthánphục:“Tôimàcóđượcbộócnhưanh,tôisẽthànhngườigiàucóđếnmứcnào,Gatesạ.”

Mộthômkhác,tôigặpôngW.A.Rogers,mộthọasĩvẽbiếmhọanổitiếng,ngườiđượcnhữngngườimôigiớitranhởphốWallrấtngưỡngmộ.NhữngbứcbiếmhọacủaôngtrêntờnhậtbáoHeraldcủaNewYorkđãđemlạiniềmvuichohàngngànngười.Vàôngtakểchotôinghemộtcâuchuyện.ĐólàtrướckhichúngtathamgiacuộcchiếnvớiTâyBanNha.Anhtađãdànhmộtbuổitốiởnhàmộtngườibạnlàmmôigiới.Khiđira,anhtalấychiếcmũquảdưacủaanhtarakhỏigiá,ítnhấtanhtanghĩnólàcủaanhta,

bởihìnhdạngcủanócũnggiốngchiếcmũcủaanhtavànóvừavớiđầuanhta.

Vàothờiđiểmđó,nhữngsuynghĩvànhữngcuộcbàntánởphốWallkhôngngoàivấnđềcuộcchiếnvớiTâyBanNha.Liệucuộcchiếncóxảyrahaykhông?Nếuchiếntranhnổra,thịtrườngchắcchắnsẽgiảm;khôngphảivìsốcổphiếubánracủachúngtôimàvìáplựctừnhữngngườiChâuÂuđangnắmgiữcổphiếucủachúngtôi.Nếukhông,chúngtôichắcchắnsẽmuacổphiếu,bởitrướcđóđãcónhữngđợtsụtgiáđángkểdonhữnglờiphảnđốimạnhmẽtừnhữngbàibáogiậtgân.ÔngRogerskểchotôinghephầncònlạicủacâuchuyệnnhưsau:

“Bạntôi,anhchàngmôigiới,ngườitôiđãđếnnhàchơitốihômtrước,hômsauđếnSởmàtronglòngbănkhoănkhiphảiquyếtđịnhsẽtheophíanàocủathịtrường.Anhtađãxemxétnhữngchitiếtthuậnvàchống,nhữngvẫnkhôngthểphânbiệtđâulàtinđồn,đâulàsựthực.Anhtakhôngnhậnđượctintứcxácthựcnàocóthểhướngdẫnmình.Cólúcanhtachorằngchiếntranhlàkhôngthểtránhkhỏi,nhưngrồingaysauđó,anhtalạitựthuyếtphụcmìnhrằngviệcđókhôngthểxảyra.Rắcrốiđókhiếnanhtathấybứcbối,anhtaphảibỏcáimũquảdưarađểlàmdịubớtcáinóngcủamình.Anhtakhôngthểquyếtđịnhnênbánhaynênmua.”

“Rồiđộtnhiênanhtanhìnvàotrongmũ.TrongđócóhàngchữmạvàngWAR(chiếntranh).Đólàtấtcảlinhcảmanhtacần.Đâychẳngphảilàýtrờiphántruyềnchoanhtathôngquachiếcmũcủatôisao?Vậylàanhtabánravớisốlượnglớn,đúnglúcchiếntranhnổra,vàanhtacóthểbùlạilượngbánkhốngnhờđợtsụtgiávàbấtngờvớđượcmộtkhoảnlãihậuhĩnh.”VàrồiW.A.Rogerskếtthúc,”Vàtôichẳngbaogiờlấylạiđượcchiếcmũđó.”

NhưngcâuchuyệnnổibậtnhấtvềnhữnglờimáchnướctrờichotrongbộsưutậpcủatôilàvềmộttrongnhữngthànhviênnổitiếngnhấtcủaSởgiaodịchchứngkhoánNewYork,ôngJ.T.Hood.Mộthôm,mộtngườigiaodịchtrênsànkhác,BertWalker,nóivớiHoodrằnganhtavừalàmđượcmộtviệcgiúpchomộtgiámđốcxuấtchúngcủahãngAtlantic&Southern.Đểtrảơn,vịgiámđốcđóđãkhuyênanhtamuatấtcảcổphiếuA.&S.anhtacóthể.Bangiámđốcđangdựtínhmộtvàiviệccóthểgiúpgiácổphiếutăngítnhấthaimươilămđiểm.Tấtcảcácgiámđốckhôngthamgiavàovụnày,nhưngphầnlớnđảmbảosẽbỏphiếuthuậnnếuđượchỏiđến.

BertWalkerkếtluậnrằngtỷlệcổtứcsẽtănglên.Anhtanóilạivớingười

bạncủamình,Hood,vàmỗingườibọnhọmuavàingàncổphầncủaA.&S.Cổphiếuđókhôngmạnh,trướcvàcảsaukhihọmua,nhưngHoodnóirằngrõràngtìnhtrạngđógiúpchoquátrìnhtíchlũycổphầncủanhómnộibộdongườibạncủaBertđứngđầuđượcdễdànghơn.

SangngàythứNămtiếptheo,saukhithịtrườngđóngcửa,bangiámđốccủaAtlantic&Southernnhómhọpvàthôngquatỷlệcổtức.GiácổphiếugiảmsáuđiểmsausáuphútgiaodịchđầutiêncủasángthứSáu.

BertWalkertứcgiậnkhôngthôi.Anhtaghéquavănphòngcủavịgiámđốcđó,ngườicũngđangrấtđaukhổvìviệcđóvàđangrấtănnăn.VịgiámđốcnóirằnganhtaquênmấtviệcđãkhuyênWalkermuasốcốphiếuđó.ĐólàlýdoanhtađãkhônggọibáochoWalkerbiếtđãcósựthayđổitrongkếhoạchcủanhómđasốtrongbangiámđốc.VịgiámđốcđangrấthốihậnđãsốtsắngđềnbùbằngcáchchoWalkermộtlờikhuyênkhác.Anhtachânthànhgiảithíchrằngmộtvàiđồngnghiệpcủaanhtađãmuốncócổphiếugiárẻvàđãlàmngượcvớiýkiếncủaanhtavìmộtcôngviệclàmănkhôngthuậnlợi.Nhưnggiờđây,tấtcảbọnhọđãtíchlũyđủlượngcổphiếucầnthiết,vàkhôngcòngìcóthểngăncảngiácổphiếunàytănglên.NếuWalkermuacổphiếuA.&S.lúcnày,anhtasẽchắcthắnggấpđôi.

Bertkhôngchỉthathứchoanhtamàcònnồngnhiệtbắttaychuyêngiatàichínhcấpcao.Tấtnhiênlàanhtavộivãđitìmngườibạncủamìnhvàcũnglàđồngnạnnhân,Hood,đểchoanhtabiếtvềtintứcđángmừngnày.Họsắpvớđượcmộtmónhậu.Họđãđượcmáchchobiếttrướcgiácổphiếusẽtănglênvàhọbắtđầumuavào.Nhưnggiờđâygiáđãgiảmxuốngmườilămđiểm.Vậylàchắcthắngrồi.Họquyếtđịnhmuanămngàncổphần,bằngtàikhoảnchung.

Việclàmcủahọnhưthểmộttínhiệuxuấtphát,giácổphiếusụtmạnhvìmộtnguyênnhânkhárõrànglàviệcbánratừnộibộ.Haichuyêngiahồhởixácnhậnmốinghingờđó.Hoodbánranămngàncổphầncủahọ.Saukhibánxong,BertWalkernóivớianhta,“NếutênkhốnđókhôngđếnFloridatừhaingàytrước,tớsẽđánhchohắnlòiruộtra.Phải,tớsẽlàmthếđấy.Nhưnggiờthìđivớitớ.”

“Điđâuđây?”Hoodhỏilại.

“Đếnsởđiệntín.Tớsẽgửichohắnmộtbứcđiệnsẽkhiếnhắnkhôngbaogiờquênđược.Đinào.”

Hoodđànhđitheo.Bertphămphămtiếnvàosởđiệntín.Ởđó,anhtavẫnbịnhữngcảmxúcchiphối–dùsaohọcũngđãlỗnặngvìnămngàncổphầnđó–vàđãviếtranhữnglờilăngmạcóthểđạtđếntầmkiệttác.AnhtađọcchoHoodnghevàkếtthúc:“Thếnàycũnggầndiễntảđầyđủnhữnggìtớnghĩvềhắn.”

AnhtađangchuẩnbịchuyểntờgiấychongườinhânviênđangđợithìHoodlêntiếng,“Từtừđã,Bert!”

“Cóchuyệngìthế?”

“Nếulàtớ,tớsẽkhônggửiđiđâu,”Hoodnghiêmtúcgợiý.

“Saolạikhông?”Bertngắtlời.

“Nósẽlàmôngtatứcđiênlênmất.”

BertkinhngạcnhìnHoodvànói,“Nhưngchẳngphảichúngtamuốnthếsao?”.

NhưngHoodlắcđầutỏýkhôngtánthành,vànóivớivẻnghiêmtrangnhất:“Nếucậugửibứcđiệnnàyđi,ôngtasẽchẳngchochúngtathêmlờikhuyênnàođâu!”

Mộtngườigiaodịchchuyệnnghiệpđãthốtranhữnglờinhưvậyđấy.Vậycònnóigìđếnnhữngngườikhờkhạotintheonhữnglờimáchnướcnữa?Mọingườinghetheonhữnglờimáchnướckhôngphảibởihọtoànlànhữngkẻngungốcđángthương,màchỉvìhọthíchnhữnghivọnghãohuyềnmàtôiđãnóiđến.CôngthứckiếmtiềncủaônggiàBaronRothschildcóthểápdụngchonghềđầucơvớihiệuquảlớnchưatừngcó.CóngườihỏiôngấyliệuviệckiếmtiềntừthịtrườngchứngkhoánPa-ricóphảilàmộtvấnđềkhókhăn,vàôngtatrảlờirằng,ngượclại,ôngtanghĩđólàmộtviệcdễdàng.

“Đólàbởingàiđãrấtgiàu,”ngườiphỏngvấnphảnđối.

“Khôngđâu.Tôiđãtìmđượcmộtcáchrấtdễlàmvàtôiđãlàmtheocáchđó.Vàtôikhôngcònviệcgìkhácngoàikiếmratiền.Nếuanhmuốn,tôicóthểnóichoanhnghebímậtđó.Đơngiảnlàthếnày:tôikhôngbaogiờmuavàoởmứcgiáthấpnhấtvàluônbánrarấtsớm.”

Cácnhàđầutưlạilàmộtkiểungườikháchẳn.Họchỉsaymêvớinhữngbảnkiểmkê,cácsốliệuthốngkêtiềnlãivàtấtcảcácloạidữliệutoánhọc,cứ

nhưthểchúngcónghĩalàthựctếvàsựchắcchắnvậy.Nhưthườnglệ,nhântốconngườibịđánhgiáthấp.Rấtítngườimuốntiếnhànhmuacổphầnnhưmộtcôngviệckinhdoanhcủacánhân.NhưngnhàđầutưkhônngoannhấttôitừngbiếtlàmộtngườikhởinghiệptừmộtngườivôdanhởPennsylvaniađếnphốWallvàđãnhiềulầngặpRussellSage.

Đólàmộtngườiđiềutratàigiỏi,mộtngườiđanghikhôngmệtmỏi.Anhtachỉtinvàoviệctựmìnhđặtranhữngcâuhỏivàtựquansátbằngchínhđôimắtmình.Anhtakhôngthíchnhữngýkiếncủangườikhác.Việcnàyđãxảyratừnhiềunămtrước.Khiđó,anhtađangcómộtítcổphiếuAtchison.Rồianhtangheđượcnhữngbáocáogâylolắngvềcôngtynàyvàbangiámđốccủanó.AnhtangherằngôngReinhart,chủtịchhộiđồngquảntrị,thayvìtrởthànhngườiphithườngnhưngườitavẫntin,lạilàmộtôngchủhoangphívớitínhhấptấpđangnhanhchóngđẩycôngtyvàomộttìnhtrạnghỗnloạn.Rồisẽcóngàyôngtaphảigánhlấynhữngphiềnphứctừtìnhtrạngnày.

ĐólànhữngtintứcthuộcloạinhưlàmộtđiềucầnthiếtđốivớichàngtraivôdanhxứPennsylvania.AnhtanhanhchónglaođếnBostonđểphỏngvấnôngReinhartvàhỏiôngtavàicâuhỏi.NhữngcâuhỏinàybaogồmviệcnóilạinhữnglờibuộctộianhtađãngheđượcvàyêucầuvịChủtịchcủaAtchison,Topeka&SantaFeRailroadxácnhậnnhữnglờibuộctộiđólàđúnghaysai.

ÔngReinhartkhôngchỉdứtkhoátphủnhậnnhữngluậnđiệuđómàcònnóithêm:ôngtasẽtiếptụcchứngminhbằngnhữngsốliệuchothấynhữngkẻbuộctộiđólànhữngkẻdốitrááctâm.Anhtayêucầunhữngthôngtinchínhxácvànhậnđượctừvịchủtịchnhữngsốliệuchothấycôngtyđangđượcvậnhànhvàcóthểđứngvữngvềphươngdiệntàichínhđếnmứcnào,nhữngsốliệuchitiếtđếntừngxu.

ChàngtraicảmơnChủtịchReinhard,quaytrởlạiNewYorkvàngaylậptứcbántấtcảsốcổphầnAtchisoncủaanhta.Khoảngmộttuầnsau,anhtasửdụngsốtiềnnhànrỗicủamìnhđểmuamộtlượnglớncổphiếuDelaware,Lackawanna&Western.

Nhiềunămsau,khichúngtôiđangnóichuyệnvềnhữngvụtraođổimaymắn,anhtađãđưaratrườnghợpcủachínhmình.Anhtagiảithíchchotôingheđiềugìđãthúcđẩyanhtalàmvậy.

“Anhphảibiết,”anhtanói,“TôinhậnthấymỗikhiôngReinhardviếtranhữngsốliệu,ôngtalạilấyranhữngtờgiấyviếtthưtừngăntủcủachiếc

bàngụcónắpcuộncủaôngta.Đólànhữngtờgiấylàmbằngvảilanhmịn,nặngvớiphầnđầuthưđượcinhaimàukháđẹp.Nókhôngchỉđắttiềnmàtệhơnnữa–đólàmộtsựxahoakhôngcầnthiết.Ôngtachỉviếtmộtvàiconsốđểchứngminhchotôithấycôngtyđãkiếmđượcbaonhiêuởmộtvàikhuvựchayhọđãlàmthếnàođểcắtgiảmphụphívàchiphíhoạtđộng,rồiôngtavotròntờgiấyđắttiềnđóvàvứtvàosọtrác.Ngaysauđó,ôngtalạimuốngâyấntượngvớitôibằngsựtiếtkiệmcủacôngty,vàôngtalạilôiramộttờgiấykhác.Chỉcómộtvàiconsố-vàxong,tờgiấybịvứtvàosọtrác!Hàngđốngtiềnbịlãngphímàôngtachẳngcóchútnghĩngợi.Nókhiếntôinhậnthấynếuôngchủlàkiểungườinhưvậy,chắcchắnôngtachẳngbaogiờcónhữngngườitrợlýbiếttiếtkiệmvàthưởngchohọ.VậylàtôiquyếtđịnhnghetheonhữnglờitinđồnrằngbanquảntrịlànhữngkẻhoangphílàđúngvàbántấtcảsốcổphiếuAtchisontôicó.

“Vàingàysau,tôicódịpghéquavănphòngcủahãngDelaware,Lackawanna&Western.ÔnggiàSamSloanlàchủtịchcủahãng.Vănphòngcủaôngtarấtgầncửaravàovàcửaphòngôngtarộngmở.Cánhcửađólúcnàocũngđượcmởrộng.Trongnhữngngàyđó,khôngcóaibướcvàovănphòngchủtịchcủaD.L.&W.màkhôngthấyngàichủtịchđangngồiởbànlàmviệc.Bấtkỳaicũngcóthểbướcvàotiếnhànhcôngviệctrựctiếpvớiôngta,nếucóbấtkỳcôngviệcnàocầngiảiquyết.Nhữngphóngviêntàichínhđãnóivớitôihọchưabaogiờphảivòngvovớiôngta,màchỉcầnđặtcâuhỏivàôngtasẽthẳngthắntrảlờicóhoặckhông,dùcácgiámđốckháccóđangởtrongtìnhtrạngkhẩncấpđếnđâu.

“Khitôibướcvào,tôithấyônggiàđangbận.Lúcđầutôinghĩôngtađangmởthư,nhưngsauđó,khiđếngầnbàn,tôimớinhậnraôngtađanglàmgì.Mãisau,tôimớibiếtđólàmộtthóiquenthườngngàycủaôngấy.Trongnhữngkhoảnhkhắcthưgiãn,ôngtathườngngồibócnhữngphongbìthưra.Bằngcáchđó,ôngtasẽcóhaimảnhgiấycómộtmặttrắng.ÔngtaxếpnhữngmảnhgiấynàylạivàsauđóôngtasẽdùngchúngthaychonhữngtậpgiấyviếtmỗikhilàmnhữngcôngviệccungcấpsốliệunhưReinhardđãlàmchotôivớinhữngtờgiấyinđầuthư.Khôngphíphạmđếntừngchiếcphongbìrỗngvàtừnggiâyphútnhànrỗi.Mọithứđềuđượctậndụng.

“TôichợtnhậnthấynếuChủtịchcủaD.L.&W.làmộtngườinhưthế,chắcchắncácphòngbancủacôngtyđượcquảnlýbằngnhữngphươngcáchtiếtkiệm.Ngàichủtịchsẽloliệuviệcđó!Dĩnhiênlàtôibiếtcôngtyvẫnđangtrảcổtứcthườnglệvàtàisảncủacôngtycũngkhálớn.TôimuatấtcảsốcổphiếuD.L.&W.cóthểmuađược.Kểtừthờiđiểmđó,sốvốncổphầncủacôngtyđãtănglêngấpđôirồigấpbốn.Sốcổtứcthườngniêncủatôiđãlớn

ngangsốvốngốc.TôivẫngiữlạicổphiếucủaD.L.&W.vàbáncổphiếucủaAtchisonchỉvàithángsaukhitôiđượcthấyvịchủtịchhãngnàynémtừngtờtừngtờgiấycóinđầuthưbằnghaimàuvàothùngrácchỉvìmuốnchứngminhchotôibằngsốliệuthựcthếlàôngtakhônghoangphí.”

VàcáihaycủacâuchuyệnnàylàởchỗnócóthựcvàsauđókhôngcóbấtkỳloạicổphiếunàomàanhchàngvôdanhđóđãđầutưcóthểcógiátrịnhưcổphiếuD.L.&W.

Phần.17

Mộttrongsốnhữngngườibạnthânnhấtcủatôicósởthíchkểnhữngcâuchuyệnvềcáimàanhtagọilànhữnglinhcảmcủatôi.Anhtalúcnàocũnggánchotôinănglựchànhđộngbấtngờtháchthứcnhữngphépphântích.Anhtanóirằngtôichỉmùquángtintheonhữngcơnbốcđồngbíẩnvànhờđócóthểrútrakhỏithịtrườngvàođúngthờiđiểmthíchhợp.Câuchuyệnbịađặtưathíchcủaanhtatrongbànănsánglàcómộtconmèođenđãbáotrướcchotôibánđisốcổphiếutôiđanggiữvàrằngmỗikhitôinhậnđượclờimáchbảotừconmèođó,tôilạitrởnêncáukỉnhvànóngnảychođếnkhitôibánhếtsốcổphiếuđangđầucơ.Hầunhưtôilúcnàocũngcóđượcmứcgiáđỉnhcủanhữngđợtbiếnđộnggiá,vàđiềuđódĩnhiênlàcủngcốthêmlýthuyếtlinhcảmcủangườibạnngangngạnhcủatôi.

TôiđếnWashingtonđểcốgắngthuyếtphụcvàiNghịsĩrằngtôiđangkhôngchúýnhiềuđếnthịtrườngchứngkhoánvàviệcđưaramứcthuếcắtcổđốivớichúngtôikhôngphảilàmộtviệcsángsuốt.Quyếtđịnhbáncổphiếucủatôiđếnđộtngột,vàthếlàsinhranhữngcâuchuyệnbịacủabạntôi.

Tôiphảithừanhậnrằngđôikhicómộtsốviệctrênthịtrườngchứngkhoántôiđãvìnhữngcơnbốcđồngkhôngthểcưỡnglại.Khôngcứlàtôiđangđầucơhayđangbánkhốngcổphiếu.Tôiphảirútra.Nếukhông,tôisẽcảmthấyrấtkhóchịu.Tựtôithườngnghĩrằngđólàvìtôiđãnhìnthấynhiềutínhiệucảnhbáo.Cóthểchỉmộttínhiệuthôithìkhôngđủrõrànghaymạnhmẽđểtrởthànhmộtlýdorõràng,chắcchắnkhiếntôibấtngờmuốnhànhđộngCóthểtấtcảnhữngđiềuđóchỉlàcáingườitagọilà“linhcảmtừcontim”mànhữngngườigiaodịchcaoniênthườngnóirằngJamesR.Keeneđãbộclộmạnhmẽchínhxácnhưnhữngngườitrướcôngta.Tôiphảithúnhậnrằng,hoáranhữngcảnhbáođókhôngchỉchínhxácmàcònđếnrấtkịpthời.Nhưngtrongriêngtrườnghợpnày,đókhôngphảilàvìnhữnglinhcảm.Chẳngcóconmèođennàocả.Vềviệctôithứcdậyvàobuổisánghômđóvớivẻđầytứcgiận,nhưnhữnganhtanóivớimọingười,tôinghĩcóthểgiảithíchđược-nếutôithựcsựtôiđãnổigiận–làvìsựthấtvọngcủatôi.TôibiếtlàtôiđãkhôngthuyếtphụcđượcngàiNghịsĩvàỦybanđãkhôngxemxétvấnđềđánhthuếphốWalldướigócđộcủatôi.Tôikhôngđịnhtrìhoãnhaytrốntránhviệcđánhthuếđốivớinhữnggiaodịchcổphiếu,màchỉmuốnđềxuấtmộtmứcthuếmàtôi,vớitưcáchlàđạidiệnchonhữngnhàđầucơcổphiếu,khôngcảmthấybấtcôngvàthiếusángsuốt.TôikhôngmuốnChínhphủtựtaygiết“congàđẻtrứngvàng”củahọbằngtheocáchấy.Cóthểviệctôithấtbạikhôngchỉlàmtôitứcgiậnmàcònkhiếntôithấybiquan

vềtươnglaicủamộtcôngviệckinhdoanhbịđánhthuếkhôngcôngbằng.Nhưngtôisẽkểchobạnchínhxácnhữnggìđãdiễnra.

Khithịtrườngđầucơgiálênbắtđầu,tôiđánhgiátươnglaicủathịtrườngđồngvàcổphiếuSteelkhásángsủa.Vìvậy,tôiđầucơgiálênchocảhaivàtôibắtđầutíchlũycảhailoạicổphiếu.TôibắtđầubằngviệcmuanămngàncổphầnUtahCoppervàdừnglạivìthấythịtrườngbiếnđộngkhôngđúng.Nókhiếntôicảmthấytôiđãkhôngsángsuốtkhiquyếtđịnhmua.Tôinghĩgiácổphiếuởmức114.TôicũngmuacổphiếucủaUnitedStatesSteelởmứcgiáđó.Tôimuatấtcảhaimươingàncổphiếutrongngàyđầutiênbởithịtrườngđãbiếnđộngđúng.Tôilàmtheonhữngphươngthứctôiđãmiêutảvớicácbạn.

CổphiếuSteelvẫntănggiávàvìvậytôitiếptụctíchlũythêmcổphiếunàychođếnkhitôicóbảymươihaingàncổphần.NhưngsốcổphiếuUtahCoppercủatôivẫnnguyênnhưbanđầu,khôngquánămngàncổphần.Cáchbiếnđộngcủanókhôngkhuyếnkhíchtôicóđộngtháigìhơn.

Mọingườicũngbiếtchuyệngìđãdiễnra.Tôinghĩthịtrườngchuẩnbịtănglên.Vìcómộtđợtbiếnđộnggiálênlớncácđiềukiệnchungđềuthíchhợp.Thậmchísaukhicổphiếuđãtănggiákhácaovàkhoảnlợitrêngiấycủatôiđãkhôngnhỏ,bảngtinvẫntiếptụcthôngbáo.Chưahết!Chưahết!KhitôiđếnWashington,thôngđiệptừbảngtinvẫnnhưthế.Dĩnhiênlàtôikhôngcóýđịnhtăngthêmmứccổphiếuđanggiữvàongàyđódùtôivẫnđangđầucơgiálên.Cùnglúcđó,thịtrườngđangbiếnđộngđúngnhưtôidựđoánvàtôichẳngcóthờigiansuốtngàytheodõibảngtinđểtìmkiếmmộttínhiệurútlui.Trướckhitínhiệuđóxuấthiện–dĩnhiênlàtrừkhicómộttaihọabấtngờxảyra-thịtrườngsẽngưnglạihoặcnếukhôngsẽbáotrướcchotôivềmộtsựđảongượccủatìnhhìnhđầucơ.ĐólàlýdotôicóthểyêntâmtiếnhànhcôngviệcvớingàiNghịsĩ.

Giácáccổphiếutiếptụctănglêncùnglúc,vàđiềuđócónghĩalàđiểmkếtcủathịtrườngđầucơgiálênđangđếngần.Tôikhôngđịnhtìmkiếmmộtngàyđịnhtrướcchokếtthúcnày.Đólàviệcnằmngoàikhảnăngquyếtđịnhcủatôi.Nhưngcólẽtôikhôngcầnphảinóivớibạnlàtôivẫnđangtìmkiếmmộttínhiệurútlui.Dùthếnào,tôicũngvẫnlàmthế.Nóđãlàmộtthóiquenkinhdoanhcủatôi.

Tôikhôngthểchắcchắnviệcnàylàsựthậtnhưngtrướcngàytôiquyếtđịnhbánra,giácổphiếucaongấtđãkhiếntôiphảisuynghĩvềsốlợitứctôiđãkiếmđượccũngnhưsốcổphiếulớntôiđangnắmgiữ,vàsauđólàvềnhững

cốgắngvôíchcủatôitrongviệcthuyếtphụcnhữngnhàlậpphápcủachúngtađốixửcôngbằngvàsángsuốtvớiphốWall.Cóthểđólàlúcýđịnhbáncốphiếunảyratrongtâmtrítôi.Tôisuynghĩsuốtđêmvềvấnđềnày.Sángratôibănkhoănkhôngbiếthômnaythịtrườngsẽbiếnđộngnhưthếnào.Khitôiđếnsởgiaodịch,tôikhôngđểýlắmđếnviệcgiáđangtănghaytôiđãcómộtkhoảnlãivừatôinhậnramộtthịtrườnglớncómộtkhảnănghấpthucổphiếukhổnglồ.Tôicóthểbáncổphiếuvớisốlượngbấtkỳchothịtrườngnày;và,đươngnhiên,khimộtngườiđãnắmgiữlượngcổphiếuđạtmứcgiớihạn,anhtacầntìmcơhộibiếnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấycủaanhtathànhtiềnmặtvàcốgắnggiảmthiểuthiệthại.Kinhnghiệmđãchỉchotôithấymộtngườilúcnàocũngcóthểtìmthấycơhộiđểbiếnnhữngkhoảnlợigiấytờcủaanhtathànhtiềnthật,vànhữngcơhộinàythườngđếnvàothờiđiểmcuốicủađợtbiếnđộng.Đâykhôngphảilàkỹnăngđọcbảngtinhaylinhcảmgìcả.

Dĩnhiên,khitôinhậnracómộtthịtrườnglớnnơitôicóthếbántấtcảsốcổphiếuđangcómàkhônggặpbấtkỳrắcrốinào,ngaylậptứctôilàmthế.Khibạnđãbánra,việcbạnbánranămmươihaynămngàncổphầncũngchẳngcógìthôngminhhaydũngcảm;nhưngkhithịtrườngảmđạmnhất,việcbạnbánranămmươihaynămngàncổphầnmàkhônglàmsụtgiálạilàhaichuyệnhoàntoànkhácnhau.TôicóbảymươihaingàncổphiếuU.S.Steel.Đókhôngphảilàmộtlượnglớn,nhưngkhôngphảilúcnàobạncũngbánđượcchừngđómàkhônglàmmấtchútlợinhuận,nhữngconsốcóthểlàmbạnyêntâmtrêngiấytờnhưnglạikhiếnbạntiếcnuốirấtnhiềukhikhoảnlãicủabạnđãnằmyêntrongtàikhoảnngânhàng.

Tôikiếmđượcmộtkhoảnlãimộttriệurưỡivàđãnắmđượcnókhithờicơđến.Nhưngđókhôngphảilàlýdochínhyếukhiếntôinghĩrằngtôiđãquyếtđịnhđúngthờiđiểmbánra.Thịtrườngđãchứngminhtôiđúngvàđiềuđóthựcsựlàmtôicảmthấyhàilòng.Mọiviệclàthếnày:tôiđãbántoànbộbảymươihaingàncổphầncủaU.S.Steelvớigiáchỉkémmộtđiểmsovớimứcgiáđỉnhtrongngàyvàtrongcảđợtbiếnđộng.Điềuđóchothấytôiđãphánđoánđúngvàkịpthời.NhưngkhitôibánranămngàncổphầncủaUtahCopper,cùnggiờđóvàcùngngàyđó,giácổphiếunàygiảmnămđiểm.Bạnhãynhớrằngtôimuacảhaicổphiếunàycùnglúc,vàtôiđãquyếtđịnhđúngkhităngsốcổphầncủaU.S.SteeltừhaimươingànlênbảymươihaingànvàgiữnguyênnămngàncổphầncủaUtahCopper.LýdokhiếntôikhôngbáncổphiếuUtahCoppertrướclàvìtôiđangđầucơgiálênvớiđồngvàthịtrườngcổphiếucủađồngcũngđangtrongtìnhhìnhtươngtự,vàtôinghĩkểcảnếutôikhôngkiếmđượckhoảnlãinào,sốcổphiếuUtahđócũngkhônggâythiệthạichotôinhiều.Nhưngvềphầnlinhcảm,tôilạichẳngcó

chútlinhcảmnàovềchuyệnnày.

Quátrìnhrènluyệncủamộtngườigiaodịchchứngkhoáncũnggiốngnhưquátrìnhđàotạocủangànhyvậy.Cácbácsĩphảimấtnhiềunămnghiêncứumôngiảiphẫuhọc,sinhlýhọc,dượchọcvàhàngtácácmônhọckhác.Họphảihọclýthuyếtrồidànhcảđờiđểthựchành.Họphảiquansátvàphânloạitấtcảcáchiệntượngbệnhlý.Nếuchẩnđoáncủahọchínhxác-điềunàyphụthuộcvàođộchínhxáctrongviệctheodõicủahọ-họcóthểtiênlượngbệnhkhátốt,nhưngxinbạnluônnhớrằng,khảnăngsailầmvànhữngđiềubấtngờsẽkhiếnhọkhôngthểđúnghoàntoàn.Vàkhihọđãcókinhnghiệm,họkhôngchỉhọcđượccáchphánđoánđúngmàcònhọcđượccáchthựchiệnngay,vìvậynhiềungườichorằnghọlàmtheobảnnăng.Thậtra,đókhôngphảilànhữngviệclàmmáymóc.Đólàvìcácbácsĩchẩnđoánbệnhtheonhữngquansátthuthậpđượctừnhiềutrườnghợptrongnhiềunăm;vàđươngnhiênlàhọsẽđiềutrịtheocáchmàkinhnghiệmmáchbảohọlàphươngphápthíchhợp.Bạncóthểtraođổitrithức–đólàtậphợpnhữngsựviệcđượcbạnđánhsốthứtự-nhưngbạnkhôngthểtruyềnlạikinhnghiệm.Mộtngườicóthểbiếtanhtaphảilàmgìvàanhtasẽmấttiền-nếuanhtakhôngthựchiệnđủnhanh.

Quansát,kinhnghiệm,ghinhớ,vàtoánhọc–đólàtấtcảnhữnggìmộtngườigiaodịchthànhcôngcầnsửdụng.Anhtakhôngchỉquansátchínhxácmàcònluônghinhớnhữngđiềuquansátđược.Anhtakhôngthểđặtcượcdựatrênnhữngđiềuvôlýhaynhữngđiềubấtngờ,dùanhtacótinchắcđếnmứcnào.Anhtaphảiluônđặtcượcdựatrênnhữngkhảnăngcóthểxảyra–nghĩalà,cốgắngđoántrướcchúng.Nhiềunămthamgiacuộcchơi,bềnbỉnghiêncứu,luônluônghinhớ,sẽchophépngườigiaodịchcóthểhànhđộngđúngthờiđiểmkhinhữngđiềubấtngờxảyđếncũngnhưkhiquađi.

Mộtngườicókhảnăngtínhtoánvàquansátnhưngvẫnthấtbạitrongnghềđầucơnếuanhtakhôngcókinhnghiệmvàtrínhớ.Vàsauđó,cũnggiốngnhưnhữngbácsĩluôntheokịpsựpháttriểncủakhoahọc,ngườigiaodịchthôngminhkhôngbaogiờngừngnghiêncứunhữngđiềukiệnchung,luôntheodõinhữngdiễnbiếncóthểtácđộngđếnsựbiếnđộngcủathịtrường.Saunhiềunămthamgiacuộcchơi,ngườigiaodịchsẽhọcđượcthóiquennắmbắtthôngtinkịpthời.Anhtagầnnhưphảitựđộnghànhđộng.Anhtasẽcóđượcquanđiểmvôgiácủanhữngngườichuyênnghiệp,vàđiềuđócóthểgiúpanhtaluôngiànhthắnglợi!Ngườitakhôngquánhấnmạnhsựkhácbiệtgiữanhữngngườigiaodịchchuyênnghiệpvànghiệpdưhoặckhôngthườngxuyên.Vídụ,tôinhậnthấytoánhọcvàtrínhớđãgiúptôirấtnhiều.

CảphốWallkiếmratiềnnhờnềntảngtoánhọccủamình.Ýtôimuốnnói,việckiếmtiềnphảixuấtpháttừviệcxửlýcácsốliệuchínhxác.

Khitôinóirằngmộtngườigiaodịchcầnnắmbắtthôngtinkịpthờivàanhtaphảicómộttháiđộhoàntoànchuyênnghiệpđốivớitấtcảcácthịtrườngvànhữngdiễnbiếncủanó,tôichỉmuốnmộtlầnnữanhấnmạnhrằnglinhcảmbíẩnkiakhôngliênquangìtớithànhcông.Dĩnhiên,mộtngườigiaodịchvẫnthườngquyếtđịnhhànhđộngnhanhtớimứcanhtakhôngcóthờigiangiảithíchtrướclýdo–nhưngđólànhữngnguyênnhânchínhđáng,bởichúngdựatrênnhữngthựctếanhtathuthậpđượctrongnhiềunămlàmviệc,suynghĩvàxemxétdướigócđộcủamộtchuyêngia,nhữngngườicóthểkiếmlợitừmọithứ.Hãyđểtôiminhhọađiềumuốnnóibằngquanđiểmchuyênnghiệp.

Tôiluôntheodõimọithịtrườnghànghoá.Đólàmộtthóiquentrongnhiềunăm.Nhưbạnđãbiết,cácbáocáocủaChínhphủchothấyvụlúamỳmùađôngnămnaycósảnlượngtươngđươngnămtrướcvàmộtvụxuânđạtsảnlượnglớnhơnnăm1921.Cácđiềukiệnđãtốthơnrấtnhiềuvàchúngtasẽthuhoạchsớmhơnthườnglệ.Khitôinhậnđượcnhữngsốliệunàyvàướctínhsảnlượngcóthểđạtđược–bằngcácphươngpháptoánhọc–tôinghĩngaytớivụđìnhcôngcủacáccôngnhânmỏthanvànhữngngườibánhàngtrêntàuhoả.Tôikhôngthểkhôngnghĩtớihọbởitâmtrítôiluônnghĩtớinhữngdiễnbiếncóthểtạoramộtđợtđầucơgiáhạtrênthịtrường.Tôilậptứcnhậnravụđìnhcôngđãgâyảnhhưởngmạnhtớicướcvậnchuyểnkhắpnơi,vàchắcchắnsẽcóảnhhưởngbấtlợichogiálúamỳ.Tôitínhrằng:việcđưasốlúamỳvụđôngrathịtrườngsẽbịhoãnlạidocácphươngtiệnchuyênchởbịtêliệtvìcuộcđìnhcông,vàđếnkhitìnhhìnhđượccảithiện,sốlúamỳvụxuâncũngsẽchuẩnbịđượcđưara.Điềuđócónghĩalàkhicáctuyếnđườngsắtcóthểhoạtđộngtrởlại,chúngsẽvậnchuyểnsốlúamỳcủacảhaivụ-sốlúamỳvụđôngbịhoãnvàsốlúamỳcủavụxuânsớm–vànhưthế,sẽcómộtlượngrấtlớnlúamỳđượcđổvàothịtrường.Vớinhữnglậpluậnđó-nhữngkhảnănghoàntoàncóthểxảyra-nhữngngườigiaodịchcótínhtoángiốngtôisẽkhôngđầucơgiálênvớilúamỳ.Họsẽkhôngmuachotớikhigiálúamỳgiảmxuốngmứccóthểbiếnviệcthumualúamỳcủahọthànhmộtvụđầutưchắcchắn.Khithịtrườngkhôngcósứcmua,giálúamỳchắcchắnphảigiảmxuống.Suynghĩnhưthế,tôiquyếtđịnhcầnkiểmtraxemmìnhđúnghaysai.NhưônggiàPatHearnetừngnói,“Bạnkhôngthểnóichođếnkhibạnđặtcược”.Khôngnênlãngphíthờigiangiữaviệcquyếtđịnhđầucơgiáhạvàbánthămdò.

Kinhnghiệmchotôibiếtcáchthịtrườngphảnứnglàlờichỉdẫntuyệtvời

màngườiđầucơnênnghetheo.Việcđógiốngnhưviệccặpnhiệtđộ,bắtmạch,khámmắt,lưỡichobệnhnhânvậy.

Lúcnày,mộtngườicóthểbánmộttriệugiạlúamỳvớimứcgiádaođộngkhoảng xu.Ngàyhômđó,saukhitôibánhaitrămnămmươingàngiạđểtìmthờiđiểmthíchhợp,giálúamỳgiảmxuống xu.Nhưngmứcphảnứngnhưthếchưanóinênđiềugì,tôitiếptụcbánrahaitrămnămmươingàngiạnữa.Tôinhậnthấysốlúamỳnàychỉđượcmuadần,bằngtừnglômườihayhaimươilămngàngiạthayvìchỉcầnhaihoặcbagiaodịchnhưthườnglệ.Thêmnữa,giálúamỳtiếptụcgiảm xu.Lúcnày,tôikhôngcầntốnthờigianđểtìmhiểucáchthịtrườngtiêuthụsốlúamỳtôibánravìviệcgiáhạkhôngtươngxứngvớisốlượnglúamỳbánrachothấythịtrườngkhôngcònsứcmua.Gặptrườnghợpnhưvậy,việcduynhấtnênlàmlàgì?Dĩnhiênlàbánranhiềuhơnnữa.Đôikhi,kinhnghiệmcóthểđánhlừabạn.Nhưngnếukhôngnghetheonhữnglờimáchbảocủakinhnghiệm,bạncóthểtrởthànhmộtgãngốc.Vậylà,tôibánhaitriệugiạlúamỳvàgiálạigiảmxuốngmộtchút.Vàingàysau,nhữnghoạtđộngcủathịtrườngbuộctôiphảibántiếphaitriệugiạnữavàgiágiảmmạnhhơn;vàingàysaunữa,giálúamỳbắtđầugiảmmạnhvàxuốngmứcsáuxumộtgiạ.Vàkhôngdừnglạiởđó.Giáđãliêntụcgiảm,vớinhữngphụchồichỉtrongthờigianngắn.

Tôikhôngnghetheolinhcảm.Cũngchẳngcóaimáchnướcchotôi.Chínhquanđiểmtưduychuyênnghiệphaytheothóiquenđốivớicácthịtrườnghànghoámớigiúptôikiếmlợivàquanđiểmnàyđượchìnhthànhsaunhiềunămlàmcôngviệckinhdoanhnày.Tôinghiêncứuvìcôngviệccủatôilàgiaodịch.Khibảngtinnóivớitôirằngtôiđangđiđúnghướng,nhiệmvụcủatôilàtăngmứccổphiếuđangcó.Vàtôiđãlàmthế.Tấtcảchỉcóvậy.

Tôiđãnhậnrakinhnghiệmcóthểgiúptakiếmđượccổtứcthườnglệtrongcuộcchơinàyvàquansátsẽchobạnnhữnglờikhuyêntốtnhất.Tấtcảnhữnggìbạncầnlàhoạtđộngcủamộtcổphiếunàođó.Bạnquansátnó.Rồikinhnghiệmsẽchỉrachobạncáchkiếmlợibằngnhữngthayđổikhácvớithườnglệ,tứclà,nhữngviệccóthểxảyra.Vídụ,chúngtabiếtrằngtấtcảcáccổphiếukhôngbiếnđộngtheocùngmộthướngnhưngcổphiếucùngmộtnhómlạităngtrongthịtrườngđầucơgiálênvàgiảmtrongthịtrườngđầucơgiáhạ.Đólàchuyệnbìnhthườngtrongnghềđầucơ.Đólàmộttrongnhữnglờitựkhuyênmìnhthôngthườngnhấtvàcácvănphòngmôigiớibiếtrấtrõvềlờikhuyênnàyvàthườngđưarachonhữngkháchhàngkhôngthểtựmìnhnghĩra;ýtôimuốnnói,lờikhuyênmuavàonhữngcổphiếutụtlạiđằngsaunhữngcổphiếukháctrongcùngnhóm.Vìvậy,nếucổphiếucủaU.S.Steeltănggiá,cóthểkhẳngđịnhmộtcáchhợplýrằngviệccổphiếucủa

CruciblehayRepublichayBethlehemtănggiáchỉcònlàvấnđềthờigian.VớitấtcảcáccổphiếucủacùngmộtnhómcácđiềukiệngiaodịchvàkhảnăngthànhcôngđềugiốngnhauDựatrênlýthuyếtđãnhiềulầnđượcchứngthực,rằngairồicũnggặpvậntrênthịtrường,mọingườiđổxôđimuacổphiếuA.B.SteelchỉvìgiácổphiếunàychưatănglêntrongkhigiácủaC.D.SteelhayX.Y.Steelđãtănglên.

Tôichưabaogiờmuamộtcổphiếutrongthịtrườngđầucơgiálênnếunókhônghoạtđộngđúngnhưcáchnóphảilàmtrongmộtthịtrườngnhưvậy.Đôikhi,tôimuamộtsốcổphiếukhithịtrườngđangđầucơgiálênvàkhinhậnthấynhữngcổphiếukháctrongcùngnhómvớicổphiếuấykhôngtănggiá,tôibántoànbộsốcổphiếuđãmua.Tạisaoà?Vìkinhnghiệmchotôithấytôikhôngnênchốnglạicáigọilàkhuynhhướngnhóm.Tôicònkhôngchỉtrôngchờvàonhữngviệcchắcchắn.Tôiphảitínhtoándựatrênnhữngkhảnăngcóthểxảyra–vàphảilườngtrướcchúng.Mộtngườimôigiớilâunămđãcólầnnóivớitôi:“Nếutôiđangđidọcđườngrayvànhìnthấymộtđoàntàuđangtiếnvềphíatôivớivậntốcsáumươidặmmộtgiờ,liệutôicónêntiếptụcđitrênthanhtà-vẹtnữakhông?Anhbạnạ,tôisẽtránhquamộtbên.Vàtôikhôngbaogiờphảitựvỗvềmìnhvìđãkhônngoanvàcẩntrọngnhưvậy.”

Nămtrước,saukhiđợtbiếnđộnggiálênquađi,tôinhậnthấycómộtcổphiếuđingượcxuhướngcủanhóm,mặcdùnhómcổphiếuđóvẫnhoạtđộngtheoxuhướngchungcủatoànthịtrường.Khiđó,tôiđangđầucơmộtlượnglớncổphiếucủaBlackwoodMotors.Mọingườiđềubiếtcôngtynàyđangkinhdoanhlớn.Giácổphiếunàytăngmỗingàytừmộtđếnbađiểmvàngàycàngcónhiềungườitìmmua.Điềunàytấtnhiênđãthuhútsựchúýcủamọingườivàonhómcổphiếunàyvàrấtnhiềucổphiếucủacáchãngsảnxuấtxehơiđãtănggiá.Tuynhiên,vẫncómộtcổphiếukhôngtănglên,đólàcổphiếuChester.Nótụtlạiphíasaukháxasovớinhữngcổphiếucònlạitrongnhóm,đếnmứcchẳnglâusaungườitabắtđầubàntánvềchuyệnnày.MứcgiáthấpvàtìnhtrạngkhôngnăngđộngcủacổphiếuChesterđingượclạivớicủacổphiếuBlackwoodvàcáccổphiếukháccùngnhóm.Dânchúngnghetheolờinhữngtênmáchnướcvànhữngkẻhợmmình,bắtđầumuavàocổphiếuChester,dựatrênlýthuyếtrằnggiácổphiếunàysẽtănglêngiốngnhưnhữngcổphiếukháctrongnhóm.

Thayvìtănglênnhờlượngmualớntừdânchúng,cổphiếuChestervẫngiảmgiá.Giờđây,khôngcòncáchnàotănggiácổphiếunàytrênthịtrườngđầucơgiálên.Trongkhiđó,nếucổphiếuBlackwood,mộtcổphiếucùngnhóm,đanglàmộttrongnhữngcổphiếudẫnđầutrongđợttănggiáchung

vàtấtcảnhữngtintứcchúngtanghethấyđềulànhữngconsốtăngtrưởngphithườngtrongnhucầuôtôvàsảnlượngkỷlục.

RõrànglànhữngnhómnộibộởChesterđãkhônglàmnhữngviệclẽrahọphảilàmtrongthịtrườngđầucơgiálên.Cóthểcóhainguyênnhânchotìnhtrạngnày.Cólẽnhữngngườitrongnộibộkhôngmuốntănggiácổphiếulênbởihọmuốntíchluỹnhiềucổphiếuhơntrướckhitănggiálên.NhưngthuyếtnàykhôngthểđứngvữngnếubạnphântíchsốlượngvàđặcđiểmgiaodịchởChester.Mộtnguyênnhânkháckhiếnhọkhôngmuốntănggiálàbởihọsợphảinhậnvềcổphiếunếuhọthửlàmviệcđó.

Khinhữngngườilẽraphảimuốncómộtcổphiếunàođólạikhôngmuốncónó,tạisaotôilạiphảimuacổphiếuấy?TôitínhrằngdùcáccôngtyôtôkháccópháttriểnthịnhvượngđếnmứcnàoviệcbáncổphiếuChesterlàmộtviệcchắcchắnphảilàm.Kinhnghiệmđãnhắcnhởtôicầnthậntrọngkhimuavàomộtcổphiếukhônghoạtđộngtheocổphiếudẫnđầutrongnhóm.

Tôidễdàngchứngminhthựctếrằngkhôngnhữngkhôngcóhiệntượngthumuatừnộibộmàcònđangcótìnhtrạngbánratừnộibộ.CónhữngcảnhbáokhácđốivớiviệcmuacổphiếuChester,dùtấtcảnhữnggìtôicầnchỉlàhoạtđộngngượcvớithịtrườngcủacổphiếunày.Lạimộtlầnnữa,bảngtinđãmáchnướcchotôivàđólàlýdotôibáncổphiếuChester.Khônglâusauđó,giácổphiếunàysụtmạnh.Sauđó,chúngtôichínhthứcđượcbiếtrằngnhữngngườitrongnộibộđangbáncổphiếuravìbiếtrằngtìnhhìnhhoạtđộngcủacôngtykhôngtốt.Nguyênnhânnày,nhưthườnglệ,chỉđượctìmrasauđợtsụtgiá.Nhưngnhữngcảnhbáođãxuấthiệntrước.Tôikhôngtìmkiếmnhữngđợtsụtgiá,tôitìmkiếmnhữnglờicảnhbáo.TôikhôngbiếtcóchuyệngìđãxảyravớihãngChester;vàtôicũngkhônglàmtheomộtlinhcảmnào.Tôichỉbiếtrằngđãcóchuyệngìđókhôngổnxảyra.

Cómộthôm,trênthịtrườngxảyramộtviệcmàbáochígọilàđợtbiếnđộngmạnhcủacổphiếuGuianaGold.SaukhibánraởCurbởmức50hoặcgầnthế,cổphiếunàyđượcniêmyếttrênsàncủachúngtôi.Giámởcửaởmức35,sauđóbắtđầugiảmxuốngvàdừnglạiởmức20.

Tôikhônghềchorằngsựmấtgiáđólàmạnhbởinóđãđượcdựđoántrước.Trướchếtbạncầntìmhiểuvềlịchsửcôngtynày.Córấtnhiềungườibiếtvềthôngtinđó.Vàngườitakểchotôinhưsau:đólàmộtnghiệpđoàngồmnửatánhữngnhàtưbảnnổitiếngvàmộtngânhàngđanglên.MộttrongnhữngthànhviênđólàngườiđứngđầucôngtyBelleIsleExploration,đãcho

Guianavayhơnmườitriệuđô-latiềnmặtvànhậnlạibằnghốiphiếuvàhaitrămnămmươingàntrongsốmộttriệucổphầncủacôngtykhaithácvàngGuianaGold.Sốcổphiếunàyđượctínhtoándựatrênnềntảngcổtứcvàđượcquảngcáokhátốt.NhữngngườiởBelleIslenghĩrằngtốthơnlàchuyểnsốcổphiếuđóthànhtiềnvàhọđãnhượnglạisốcổphầnnàychonhữngôngchủngânhàng,nhữngngườisauđóđãthuxếpđểtungcổphiếunàyvàmộtsốcổphiếucủahọrathịtrường.Họquyếtđịnhgiaoviệcthaotúngthuhútthịtrườngnàychomộtchuyêngiavớimứcphílàmộtphầnbasốlợinhuậnthuđượctừviệcbánhaitrămnămmươingàncổphầnởmứctrên36.Thỏathuậnnàychuẩnbịđượckýkếtnhưngđếnphútcuốicùng,nhữngngườitrongngânhàngquyếtđịnhtựtiếnhànhviệctungcổphiếurathịtrườngvàtiếtkiệmkhoảnphíđó.Vìvậyhọtổchứcmộttổhợpđầucơnộibộ.NhữngôngchủngânhàngđãmuasốcổphầncủaBelleIslevớimứcgiá36.Họquyếtđịnhbánraởmức41.Vậylà,nhữngngườinàyđãbiếuchonhữngngườiđồngnghiệptrongngânhàngmộtkhoảnlợi5điểm.Tôikhônghiểuhọcóbiếtđiềuđókhông.

Đốivớinhữngôngchủngânhàng,hoạtđộngnàyrõrànglàgiốngnhưmộtviệcchắcthắng.Thịtrườngđangđầucơgiálên,vànhómcổphiếucủaGuianaGoldđangnằmtrongsốnhữngnhómdẫnđầu.Côngtyđãkiếmđượcnhữngkhoảnlợilớnvàvẫntrảcổtứcthườnglệ.

Nhómcổphiếuvàngvẫnrấtmạnh.Nhưngngaysauđó,cổphiếuGuianabắtđầumấtgiá.Giácổphiếunàygiảmmườiđiểm.Điềunàylàbìnhthườngvìnhómđầucơđangtungcổphiếurathịtrường.Nhưngkhônglâusau,cảphốWallbắtđầungherằngmọiviệcởcôngtyđókhôngsuônsẻvàsốtàisảnđóđãkhôngđápứngđượcnhữngkỳvọngcaocủanhữngngườisánglập.Nguyênnhâncủasựsụtgiádầnsángtỏ.Nhưngtrướckhibiếtđượcnguyênnhânđó,tôiđãnhậnđượcnhữngtínhiệucảnhbáovàđãtiếnhànhnhữngbướcthămdòthịtrường.CổphiếunàyđãhoạtđộnggiốngnhưcổphiếucủaChesterMotorstrướcđây.Tôibáncổphiếura.Giáliềngiảmxuống.Tôitiếptụcbánra.Giácổphiếugiảmmạnhhơn.CổphiếunàyđãhoạtđộnggiốngnhưcổphiếuChestervàhàngtácổphiếukhácmàtôivẫncònnhớ.Bảngtinđãthôngbáochotôirằngđãcóchuyệngìđóxảyra-mộtchuyệngìđóđãngăncảnnhữngngườitrongnộibộmuacổphiếu-họbiếtchínhxácvìsaohọkhôngnênmuacổphiếucủachínhhọ.Mặtkhác,nhữngngườibênngoài,nhữngngườichưabiếtgì,vẫntiếptụcmuabởiloạicổphiếutừngđượcbánởmức45hoặchơn,hiệnchỉbánởmức35vàthấphơn.Cổtứccủacôngtyvẫnđượctrảđềuđặn.Nhưvậysốcổphiếunàyquảlàmộtmónhời.

Rồitintứcđóđượccôngbố.Tôibiếttinđó,cũnggiốngnhưtấtcảnhữngtin

tứcthịtrườngquantrọngkhác,trướckhinhữngngườikhácbiết.Sựxácnhậnnhữngbáocáovềviệccôngtykhôngtìmthấyvàngđãgiảithíchđượchiệntượngbánratừnộibộtrướcđó.Tôikhôngbánradựatrêntintứcđó.Tôiđãbántrướcđórấtlâu,dựatrênnhữnghoạtđộngcủacổphiếu.Tôilàmộtngườigiaodịchvàtôichỉtìmkiếmmộtdấuhiệu:hiệntượngmuavàotừnộibộ.Nhưnghiệntượngđóđãkhôngxảyra.Tôikhôngcầnphảibiếttạisaonhữngngườitrongnộibộlạikhôngmuavàocổphiếucủachínhhọkhigiáhạ.Chừngđólàđủchothấynhữngkếhoạchcủahọkhôngbaogồmviệcthuhútnhằmtănggiácổphiếu.Vậylàchắcchắnphảibáncổphiếuđóđi.Dânchúngđãmuagầnnửatriệucổphần,vàgiaodịchduynhấttrongthờiđiểmđólàgiữanhữngngườidốtnátđanghivọngngănchặnthualỗvànhữngngườiđanghivọngkiếmchúttiền.

TôikểrachuyệnnàykhôngphảiđểlênlớpmọingườivìnhữngthualỗcủahọkhimuacổphiếuGuianavàkhoảnlợicủatôikhisớmbánra,màchỉnhằmnhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcnghiêncứuchủnghĩahoạtđộngtheonhómvàviệcnhữngbàihọctừvụviệcnàyđãbịnhữngngườigiaodịchthiếukiếnthức,dùlớnhaynhỏ,coithườngđếnmứcnào.Vàbảngtinkhôngchỉđưaranhữngcảnhbáovềthịtrườngchứngkhoán.Nócũngphátranhữngcảnhbáochothịtrườnghànghoá.

Tôicómộtkinhnghiệmkháthúvịvềmặthàngbông.Tôiđangđầucơgiáhạvớicổphiếuvàvừabánramộtlượngkhálớn;đồngthời,tôicũngđangbánkhốngbông,nămmươingànkiện.Vụgiaodịchcổphiếuđãchothấykhảnăngsinhlợivàtôiđãsaolãngthịtrườngbông.Việcđầutiêntôibiếtlàtôiđãlỗhaitrămnămmươingànđô-lavớinămmươingànkiệnbôngđangcó.Nhưtôiđãnói,vụgiaodịchcổphiếucủatôiquáhấpdẫnvàtôiđãthựchiệnkhátốt,đếnmứctôikhôngmuốnnghĩđếnviệckhác.Mỗikhitôinhớđếnvụgiaodịchbông,tôilạitựnhủ:“Khinàogiáhạ,mìnhsẽbùlại.”Giábôngcógiảmchútít,nhưngtrướckhitôikịpbùlạisốđãbánkhống,giábônglạiphụchồivàtănglêncaohơnbaogiờhết.Vậylàtôiquyếtđịnhđợithêmmộtthờigian,rồitôiquaytrởlạivớivụgiaodịchcổphiếuvàtậptrunghếtsựchúývàođó.Cuốicùng,tôikếtthúcvụgiaodịchcổphiếuvớimộtkhoảnlãikháhậuvàquyếtđịnhđinghỉởHotSprings.

Thựcsự,đólàlầnđầutiêntôirảnhrangđầuócđểgiảiquyếtthualỗtừvụbông.Vụgiaodịchđãkhôngđượcnhưýmuốncủatôi.Đãcólúctôitưởngmìnhcóthểthắng.Tôinhậnrarằngmỗikhicóaiđóbánbôngvớisốlượnglớn,giásẽgiảmkhámạnh.Nhưnggầnnhưngaylậptức,giábônglạiphụchồivàtănglênmộtmứccaohơn.

Cuốicùng,vàingàysaukhiđếnHotSprings,tôiđãlỗmộttriệuvàgiávẫnkhôngngừngtăng.Tôinghĩđếnnhữngviệcđãlàmvàchưalàmrồitựnhủ:“Chắcchắnmìnhđãsai!”Vớitôi,ngaykhicảmthấymìnhsailầm,tôiquyếtđịnhrútlui.Vậylạitôimualạisốbôngbánkhống,chấpnhậnlỗmộttriệu.

Sánghômsau,tôiđichơigônvàkhôngnghĩđếnchuyệngìkhác.Tôiđãtiếnhànhvụgiaodịchbông.Vàtôiđãsai.Tôiđãtrảgiáchosailầmđóvàtờhoáđơnvẫncònnằmtrongtúitôi.Giờđây,tôikhôngcònquantâmnhiềutớithịtrườngbông.Khitôiquaytrởvềkháchsạnđểăntrưa,tôighéquavănphòngmôigiớivàthửxembảngtin.Tôithấygiábônggiảmnămmươiđiểm.Đóchưaphảilàmứclớn.Nhưngtôicũngđểýrằnggiábôngđãkhôngthểphụchồinhưtrongnhữngtuầngầnđây,khiáplựctừlượngbôngbánragiảmxuống,giácũngngừnggiảm.Bảngtintừngchothấyhướnggiáíttrởngạinhấtlàhướnglênvàtôiđãphảimấtmộttriệuđểrũbỏvụgiaodịchbông.

Nhưnggiờđây,lýdokhiếntôiphảichịukhoảnlỗlớnđểbùsốbôngbánkhốngđãkhôngcònđúngbởigiábôngđãkhôngthểphụchồimạnhmẽvàngaylậptứcnhưtrước.Vậylàtôibánramườingànkiệnbôngvàchờđợi.Ngaysauđó,giábônggiảmxuốngnămmươiđiểm.Tôiđợithêmmộtthờigiannữa.Vẫnkhôngcódấuhiệuphụchồi.Lúcnàytôicảmthấykháđói,vìvậytôibướcvàophòngănvàgọibữatrưa.Trướckhingườibồibànkịpdọnra,tôiđãđứngphắtdậyvàđivềvănphòngmôigiới.Tôivẫnkhôngthấygiábôngphụchồivàtôilạibánramườingànkiệnnữa.Tôiđợimộtlátvàrấthàilòngkhithấygiátiếptụcgiảmbốnmươiđiểm.Nóchothấytôiđãgiaodịchđúnghướng,vìvậytôiquaytrởlạiphòngăn,dùngxongbữatrưarồilạiquaylạivănphòngmôigiới.Cảngàyhômđógiábôngvẫnkhôngphụchồi.VậylàngaytốihômđótôirờiHotSprings.

Đánhgônlàmộtthúvuikhôngtệnhưngtôiđãmắcsailầmtrongvụgiaodịchbôngtrướcđó.Vìvậy,tôiphảiquaytrởlạivớicôngviệcnơitôicóthểgiaodịchthoảimái.Cáchmườingànkiệnbôngđầutiêncủatôiđượctiêuthụkhiếntôibánrathêmmườingànkiệnnữa,vàvớicáchsốbôngtiếptheođượcmua,tôichắcchắnđãcósựthayđổi.Đólàsựkhácbiệttronghoạtđộngcủagiábông.

TôivềđếnWashingtonvàđếnngayvănphòngmôigiới,doôngbạncũTuckerphụtrách.Khitôitớinơi,giábôngđãhạthêmvàiđiểmnữa.Tôitinchắcmìnhđãđúng,cònchắchơnkhitôinhậnramìnhđãsaitrướcđó.Vậylàtôibánbốnmươingànkiệnvàgiábônglạigiảmxuốngbảymươilămđiểm.Điềunàychothấychẳngcònaimuatrênthịtrường.Sứcmuatrướcđâyđãkhôngcòn.Tốiđó,giábônglúcđóngcửacònxuốngthấphơn.

Khôngthểnóitrướcsứcmuađócóthểphụchồiđếnmứcnào,nhưngtôihoàntoàntựtinvàosựlựachọnvịtrícủamình.Sánghômsau,tôirờiWashingtonvàláixeđếnNewYork.Khôngviệcgìphảivộivã.

KhichúngtôiđếnPhiladenphia,tôitạtvàomộtvănphòngmôigiới.Tôithấythịtrườngbôngnhưđanggặpvậnrủi.Giábônggiảmmạnhvàtạoramộtđợtkhủnghoảngcỡnhỏ.TôikhôngcầnđợiđếnkhivềtớiNewYork.Tôigọiđiệnthoạiđườngdàichongườimôigiớicủamìnhvàbùlạisốbôngbánkhống.Ngaykhitôinhậnđượccácbáocáovàbiếtrằngmìnhđãbùlạiđượcsốlỗtrướcđó,tôiđithẳngvềNewYorkmàkhôngcầndừnglạiởbấtkỳvănphòngmôigiớinàotrênđường.

MộtvàingườibạnđãởcùngtôiởHotSpringsđếnnayvẫncònnóivớinhauvềcáicáchtôiđãnhảyrakhỏibànăntrưađểđibánlômườingànkiệnbôngthứhai.Nhưng,lạimộtlầnnữa,đókhôngphảivìlinhcảm.Nólàcơnbốcđồngxuấtpháttừniềmtinchắcchắnrằngthờiđiểmbánbôngđãtới,dùsailầmtrướcđócủatôicólớnđếnmứcnào.Tôiphảilợidụngthờiđiểmnày.Đólàcơhộicủatôi.Đầuóctôicóthểđãtựhoạtđộngvàđưađếnkếtluậnđó.QuyếtđịnhbánởWashingtonxuấtpháttừnhữngquansátcủatôi.Nhiềunămhoạtđộngtrongnghềgiaodịchnàyđãmáchbảotôirằnghướnggiáíttrởngạinhấtđãđổitừhướnglênthànhhướngxuống.

Tôiđãgiậndữkhiphảichịukhoảnlỗmộttriệuvàtựcămghétchínhmìnhvìđãmắcsailầmcỡđó.NhưngvẫnchưabằngcảmgiáctựhàotôicóđượckhibùlạikhoảnlỗđóởPhiladenphia.Đầuóctôilúcnàocũngbậntâmvềnhữngvấnđềgiaodịchvàtôinghĩtôicóquyềnkhẳngđịnhrằngtôiđãbùlạiđượckhoảnlỗđóvìtôicókinhnghiệmvàtrínhớ.

Phần.18

LịchsửluônlặplạitạithịtrườngphốWall.CácbạncònnhớcâuchuyệnvềnhữngvụbánkhốngcủatôikhiStrattonđangtìmcáchmuavéttoànbộthịtrườngngũcốc.Mộtlầnkháctôicũngđãsửdụngchínhnhữngthủthuậtnhưvậytrênthịtrườngchứngkhoán.ỞđâytôimuốnnóitớicổphiếucủaTropicalTradingđãmanglạichotôikhánhiềulợinhuậnthôngquađầucơ.Đólàmộtcổphiếurấtnăngđộngvàđượccácnhàđầutưmạohiểmưathích.Báochívẫnluônbuộctộicácbèpháinộibộcôngtynàychỉlotínhtoánsựdaođộngcủagiácổphiếuthayvìđầutưlâudài.MộtngàykiamộttrongnhữngnhàmôigiớichứngkhoáncókhảnăngnhấtmàtôiđượcbiếtkhẳngđịnhrằngngaycảDanielDrewtạiEriehayH.O.HavemeyercủaSugarcũngkhócóthểtìmramộtphươngphápkiếmlãitrênthịtrườngthôngquacổphiếunhưcáchmàchủtịchMulliganvàcácbạncủaôngtađãlàmđượcđốivớiTropicalTrading.HọthườngxuyênkhuyếnkhíchcácnhàđầutưgiáhạbánkhốngcổphiếuTropicalTradingvàsauđótìmcáchvắtkiệtnhữngđồngtiềncủahọnhưmộtchiếcmáynénthủylực.Ởđâyhoàntoànkhôngcósựkhoandunghaynguyêntắcđạođứcnàocả.

Tấtnhiêncũngcónhiềudưluậnvề“nhữngviệclàmbẩnthỉu”củathịtrườngcổphiếuTropicalTrading.TuynhiêntôidámchắcrằngnhữngngườiđưarasựchỉtríchnàyđềuđãtừngbịvắtkiệtvốntrongnhữngthươngvụvớiTropicalTrading.Vậytạisaonhữngngườigiaodịchchứngkhoánluôngặpphảiáplựctừnhữngthếlựcnộibộvẫntiếptụcthamgiavàocuộcchơinày.LýdothứnhấtđólàhọthíchhoạtđộngvàhọtìmthấyđiềuđótạiTropicalTrading.Khôngcólờiphànnànvềsựbuồnchántẻnhạt.Khôngcólýdo.Khônglãngphíthờigian.Khôngcảmthấybịthửtháchvềtínhkiênnhẫnkhichờđợinhữngđộngtháitiếptheo.Luôncóđủcổphiếuđểgiaodịch,trừkhikhoảnlãingắnhạnđủlớnđểdẫntớisựkhanhiếm.Mỗiphútđềucómộtcổphiếumớisinhra!

CómộtviệcxảyrakhitôiđinghỉđôngtạiFloridanhưthườnglệhàngnăm.Lúcđótôichỉnghỉngơivàcâucá,khôngnghĩgìtớithịtrườngchứngkhoántrướckhitôinhậnđượctậpbáomới.MộtbuổisángtôinhậnđượcmộtláthưphátđềuđặnmỗituầnhailầntrongđócóbảngbáogiáchứngkhoánvàtôinhậnthấyTropicalTradingđượcbánvớigiá155.Lầncuốicùngtôixembáogiáthìgiácủanó,nếukhôngnhầmlà140.Trướcđótôivẫnchorằngthịtrườngđangtheochiềuhướnggiáxuốngvàtôivẫndưthờigiantrướckhihếtcổphiếu.Tuynhiênthịtrườngcũngkhôngcónhiềubiếnđộnglớn.Dođótôiquyếtđịnhđinghỉ,câucávàkhôngtheodõithôngtincủabảngtinvà

tôichắcrằngsẽvềnhàtrướckhilệnhgọithựcsựtới.Đồngthờichẳngcóviệcgìtôiđãlàmhoặckhôngkịplàmcóthểđẩynhanhtốcđộcủavấnđề.

TheonhưtờbáocủatôihômđóthìbiếnđộngcủaTropicalTradingđượccoilàmộtyếutốnổibậtcủathịtrường.ĐiềuđócànglàmtôitứcgiậnhơnnữavìtôichorằngnhữngngườitrongnộibộquángungốckhiđẩygiácủaTropicalTradinglêncaonhưvậytrướcáplựccủadanhsáchcổphiếuchung.Đôikhiquátrìnhthuhútvốntừthịtrườngcầnphảihoãnlạimộtthờigian.Điểmbấtthườngnàycũngkhôngnằmtrongtínhtoáncủamỗinhàgiaodịchchứngkhoánvàđốivớitôiđócũnglàmộtquyếtđịnhthuvốnấutrĩ.Vàkhôngcóaithoátkhỏinhữnghậuquảcủamộtsailầmlớnnhưvậy,đặcbiệtlàtrongthịtrườngchứngkhoán.

Saukhiđọcxongtờbáo,tôiquyếtđịnhđicâutiếpnhưngvẫnsuynghĩvềviệcnhữngngườitrongnộibộcủaTropicalTradingmuốnlàmgìtrongđộngtháinày.Thấtbạicủahọcũngnắmchắcnhưviệcmộtngườikhóthoátkhỏicáichếtkhinhảytừtầng25xuốngđấtmàkhôngcódùvậy.Tôikhôngnghĩđượcgìthêmvàcuốicùngđànhbỏdởviệccâucávàđánhđiệnchonhữngngườimôigiớicủatôiyêucầuhọbán2.000cổphiếuTropicalTradingrathịtrường.Sauđótôiquaytrởlạicâucávàhômđótôicũngcâuđượckhánhiều.

Chiềuhômđótôinhậnđượcđiệntrảlờichuyểnbảođảm.Nhữngngườimôigiớicủatôichobiếthọđãbán2.000cổphiếucủaTropicalTradingvớimứcgiá153.Còncaohơnmứcgiámongđợi.Tôiđangbánkhốngtrongmộtthịtrườnggiágiảmđúngnhưxuhướngcủanó.Tuynhiêntôicũngkhôngthểcâucáđượcnữa.Tôiđangởquáxabảngtin.TôipháthiệnrađiềunàykhibắtđầunghĩvềnhữnglýdotạisaoTropicalTradingcónhữngđộngtháitrênthịtrườngthayvìvậnđộngnộibộnhưtrước.DođótôiđànhrờikhỏikhucâucávàtrởvềPalmBeach,nơicóthểkếtnốitrựctiếptớiNewYork.

KhitôitrởvềPalmBeachvàthấyđượcđiềunhữngngườitrongnộibộcủaTropicalTradingđangthựchiện,tôibántiếpchohọ2.000cổphiếunữa.Saukhinhậnbáocáotôibántiếp2.000cổphiếuvàthịtrườngđãchuyểnbiếntheođúngkếhoạch,nóđanggiảmgiákhitôibánra.Mọiviệcđềuổnvàtôitrởrađidạomộtvòng.Tuynhiêntôivẫnchưahàilòng,càngnghĩtớisốcổphiếutôilạitựhỏitạisaotôikhôngbánnhiềuhơn.Dođótôitrởvềvănphòngmôigiớivàbántiếp2.000cổphiếunữa.

Saukhibánxongtôicảmthấythúvịhơn.Lúcnàytôiđãbánđược10.000cổphiếukhống.TôiquyếtđịnhtrởvềNewYork,tôicòncóviệcphảilàm,

chuyệncâucáđànhđểlúckhác.

KhivềtớiNewYorktôiđượcbiếtthêmthôngtinvềcôngviệckinhdoanhcủacôngty,hoàntoànổnđịnhvàtriểnvọng.Điềunàyđãchứngminhchonhậnđịnhcủatôirằngnhữngngườitrongnộibộquákhinhsuấtkhikíchgiálêncaotrongmộtthờiđiểmkhôngphùhợpvớidiễnbiếncủathịtrườngcũngnhưtìnhhìnhdoanhthucủacôngty.

Mặcdùviệctănggiánàykhônghợplý,tuynhiênnóvẫnkéotheosựhưởngứngtừphíathịtrường.Điềunàycàngkhuyếnkhíchnhữngngườitrongnộibộcôngtytiếptụcchiếnthuậtsailầmcủahọ.Vìvậytôilạibántiếpcổphầncủamình.Lãnhđạocôngtyvộivãchấmdứtviệclàmđiênrồcủahọnêntôitiếptụcthửphảnứngcủathịtrườnghếtlầnnàytớilầnkhác,vẫntheophươngthứccũcủamình,vàcuốicùngtôiđãbánđược30.000cổphiếucủaTropicalTrading,lúcđógiáchỉcòn133.

TrướcđótôiđãđượckhuyếncáorằngnhữngngườitrongnộibộcủaTropicalTradingcóđầyđủthôngtinvềngườinắmgiữcáccổphiếucủahọtạiphốWall,sốlượngchínhxácvàloạicổphiếucũngnhưcácthôngtinquantrọngkhác.Họđềulànhữngngườicókhảnăngvàrấtnhạybén.Tấtcảnhữngđiềuđóchothấyrủirokhiđốiđầuvớithếlựcnày.Tuynhiênđócũngchỉlàcácconsốvấnđềquantrọngnhấtluôntuỳthuộcvàotínhhìnhthựctế.

Tấtnhiên,khigiágiảmtừ153xuốngcòn133,khoảnlãitừbánkhốngtănglênvànhữngngườiđãmuacổphiếunàyđềuchorằng:Cổphiếunàyhoàntoànxứngđángvớimứcgiá153hoặccaohơnnữa.Hiệnnaygiáđangthấphơntới20điểmvàđórõrànglàmộtvụlàmăntốt.Cùngmộtloạicổphiếu,cùngtỷsuấtcổtức,cùngnhữngđộingũnhânlựcvàcùngmộtcôngviệckinhdoanh,đóquảthựclàmộtmónhời.

Dolượngngườimuatăngnênlượngcungtrôinổitrênthịtrườnggiảmđi.Nhữngngườitrongnộibộbiếtrằngrấtnhiềungườigiaodịchbánkhốngvàđãđếnlúctiếnhànhthulợi.Giácổphiếulậptứctănglên150.Tôidámnóirằngđãcórấtnhiềutiềnbảochứngnhưngtôivẫngiữnguyênlậptrườngcủamình.Tạisaolạikhôngchứ?Nhữngngườitrongnộibộcólẽcũngđãbiếtrằngkhoản30.000cổphiếubánkhốngvẫnchưađượcnhậpvàonhưngđiềuđócũngkhôngcógìđánglolắng.Lýdothúcđẩytôibánrakhimứcgiálà153vàvẫnkiênđịnhkhigiágiảmxuốngcòn133khônghềlunglaymàcòncủngcốchắcchắnhơnbáogiờhết.Nhữngngườitrongnộibộcóthểmuốnbuộctôibảochứngnhưnghọkhôngthểđưaralýdonàomangtínhthuyếtphục.Cácđiềukiệncơbảnđềuđangđứngvềphíatôivàtôikhôngkhókhăn

gìđểgiữbìnhtĩnh,khônghoảnghốt.Mộtnhàđầucơphảicólòngtinđốivớibảnthânvàlýlẽcủamình.CốchủtịchsàngiaodịchCottonNewYork,DicksonG.Watts,đồngthờilàtácgiảcủacuốnsáchnổitiếng“Đầucơlàmộtnghệthuật”,đãnóirằnglòngdũngcảmcủamộtnhàđầucơchínhlàlòngtinđểthựchiệnquyếtđịnhcủachínhmình.Vớitôi,tôikhôngthểsợsaivìtôikhôngbaogiờnghĩrằngmìnhsaichotớikhiđiềuđóđượcchứngminhrõràng.Thựctế,nếukhôngcónhiềukinhnghiệmcólẽtôicũngđãrấtlolắng.Tiếntrìnhcủathịtrườngvàomộtthờiđiểmnhấtđịnhkhôngnhấtthiếtchứngminhđượcrằngtôiđãsai.Chínhbảnchấtcủaviệctănggiá-hoặcgiảmgiá-sẽthểhiệnnhậnđịnhcủatôilàđúngđắnhaysailầm.Tôichỉcóthểdựavàokiếnthứccủamình.Nếutôisailầmthìđóchínhlàdosựấutrĩcủatôi.

Đúngnhưtôidựđoánsaudấuhiệucủaphụchồigiátừ133lên150,cổphiếuTropicalTradingđãbắtđầugiảmtrởlạivàvượtquamức140trướckhinhữngngườitrongnộibộcóđộngtháihỗtrợ.ViệchọmuavàocổphiếulàmdấylênhàngloạttinđồnvềviệctănggiácổphiếuTropicalTrading.Theothôngtincóđượcthìcôngtyđãthumộtkhoảnlợinhuậnkhổnglồvàđiềuđóthểhiệnrõràngtrongviệctăngtỷsuấtcổtứcthườnglệ.Đồngthờilãisuấtbánkhốngcũngrấtlớn.Vụthulợithếkỷnàyảnhhưởngrấtnhiềutớinhữngngườiđầutưgiáhạnóichungvàđặcbiệtlàđốivớimộtnhàđầucơđãbánkhốngmộtlượnglớncổphiếu.Tôikhôngthểkểrađâynhữngđiềungheđượcdolúcnàyhọđãtănggiálênthêm10điểm.

Độngtháinàykhôngquánguyhiểmđốivớitôi,tuynhiênkhimứcgiáđạttới149tôiquyếtđịnhrằngkhôngnênđểthịtrườngphốWalltintheotấtcảnhữngcôngbốtănggiáđangrùmbengkhắpnơi.Tấtnhiên,tôihaybấtcứngườingoàicôngtynàokháccóthểlàmgìđượcđểthuyếtphụcnhữngngườibánkhốngđanglosợhaynhữngkháchhàngcảtincủacáccôngtyỦythácđãlỡgiaodịchtheocáctinđồn.Phươngthứchiệuquảnhấtđólàthôngquabảngtin.Ngườitathườngtinrằnghọkhôngnêntinvàolờithềcủabấtcứconngườibằngxươngbằngthịtnào,nhấtlàmộtkẻđãbánkhốngtới30.000cổphiếu.Dođó,tôisửdụnglạinhữngthủthuậtđãdùngtrướcđâykhiStrattonmuavétthịtrườngngũcốc,khiđótôiđãbányếnmạchđểkhiếncácnhàgiaodịchquaylưnglạivớingũcốc.Mộtlầnnữakinhnghiệmvàtrínhớđãhỗtrợtôi.

KhinhữngngườitrongnộibộđẩygiácổphiếuTropicalTradinglênnhằmđedoạnhữngngườibánkhống,tôikhôngthửphảnứngthịtrườngbằngcáchbáncổphiếunày.Tôiđãbánkhống30.000cổphiếunày.Theotôilàkhoảng1%lượngcungtrôinổitrênthịtrường.Tôikhôngthểđưađầuvàocáithòng

lọngđãgiăngsẵnđó.Đợttănggiáthứhaiquảlàkháhấpdẫn.VàkhicổphiếuTropicalTradingđạt149tôiquyếtđịnhbánra10.000cổphiếucủatậpđoànEquatorialCommercial.CôngtynàynắmgiữmộttoànhàlớncủaTropicalTrading.

EquatorialCommercialkhôngphảilàmộtcổphiếunăngđộngnhưTropicalTradingvànónhanhchónggiảmgiákhitôibánra.Tấtnhiên,tôiđãđạtđượcmụcđíchcủamình.Khinhữngngườigiaodịch–cáckháchhàngcủacáccôngtyỦythácđãtintheolờiđồntănggiácủaTropicalTrading-nhậnrarằngcổphiếuTropicalTradingtănggiáđồngthờivớiviệcmộtlượnglớncổphiếuEquatorialbánravàcổphiếunàyđangxuốnggiánghiêmtrọng,tựnhiênhọsẽthấyrằngviệctănggiácủaTropicalTradingchỉlàmơhồnhấtthời.ThựcchấtđóchỉlàmánhkhoévậnđộngnhằmtẩutáncủaEquatorialCommercial,cổđônglớnnhấtcủaTropicalTrading.ĐóchắcphảilàcổphiếumuahoặccổphiếunộibộcủaEquatorialvìkhôngmộtngườinàongoàicôngtylạibánnhiềucổphiếukhốngnhưvậyvàothờiđiểmTropicalTradingđangrấtmạnh.Vànhưvậy,họbắtđầubánraTropicalTradingvàkiểmtralạisựtănggiácủacổphiếunày.Trongkhiđó,nhữngngườitrongnộibộđươngnhiênkhôngmuốnnhậnsốcổphiếubịbuộcphảibánranàyvàkhikhôngcósựhỗtrợcủahọthìgiáTropicalTradingnhanhchónggiảmxuống.CácnhàgiaodịchvàcáccôngtyỦytháccũngbánramộtsốcổphiếuEquatorial,điềuđómanglạichotôimộtmónlợinhuậnnhonhỏ.TôikhôngthựchiệnviệcnàynhằmkiếmlợivàchỉđểkiểmtraviệctănggiáTropicalTrading.

HếtlầnnàyđếnlầnkhácnhữngngườitrongnộibộTropicalTradingvànhânviênquảngcáonăngnổcủahọtungravôsốphươngphápkhácnhaunhằmtănggiátrởlại.MỗilầnhọlàmnhưvậytôilạibánracổphiếuEquatorialCommercialvàbảochứngbằngcổphiếuTropicalTrading.Điềuđókhiếnnhữngnỗlựcvậnđộngcủahọtrởnênkhôngmấyhiệuquả.GiáTropicalTradingcuốicùnggiảmxuống125vàlãisuấtbántăngnhiềutớimứcnhữngngườitrongnộibộđãtănggiáthêmđược20hay25điểm.Lầnnàyđólàmộtđộngtháitươngđối“hợppháp”hơnđốivớilãisuấtbánkhốngđãtăngquálớn.Mặcdùtôikhônglườngtrướcđượcsựhồiphụcgiánàynhưngtôivẫnkhôngthayđổilậptrườngcủamình.TrướckhicổphiếuEquatorialCommercialtănglêncùngvớicổphiếuTropicalTrading,tôibánramộtlượnglớncổphiếuEquatorial.Kếtquảvẫnnhưthườnglệ,nódộimộtgáonướclạnhvàonhữngtinđồntănggiácủaTropicalTradingđangdiễnrarấtmạnhmẽsauđợthồiphụcgâyxônxaosàngiaodịch.

Vàothờiđiểmnàythịtrườngpháttriểntươngđốiyếu.Nhưtôiđãnóitrong

phầntrên,chínhlýdochorằngchúngtađangnằmtrongthịtrườnggiáhạnêntôiđãbánkhốngcổphiếuTropicalTradingtạitrạicâucáFlorida.TôicũngbánmộtsốcổphiếukhácnhưngTropicalTradingmớilàmốiquantâmchính.CuốicùngdonhữngđiềukiệnchungcủathịtrườngnhữngngườithuộcnộibộTropicalTradingđãphảinhượngbộvàcổphiếuTropicalTradingbắtđầutrượtdốc.Lầnđầutiêntrongnhiềunămnógiảmxuốngdưới120điểm,sauđóxuốngdưới110,dướimệnhgiátuynhiêntôivẫnchưamualại.Vàomộtngàykiakhithịtrườngnóichungpháttriểnquáyếu,TropicalTradinggiảmxuốngdưới90vàtôibắtđầumualại.Vẫnlàmộtlýdođó.Tôiđangnắmtrongtaycơhội.Thịtrườnglớnđangpháttriểnyếuvàsốngườibánlớnhơnnhiềusovớingườimua.Cóthểlàhơikhoekhoangnhưngtôiđãmualại30.000cổphiếuTropicalTradingvớimứcgiáthấpnhấttronggiaiđoạnđó.Nhưngtôikhôngchỉmuốnmualạivớimứcgiáthấp,tôicònmuốnchuyểnmónlợinhuậntrêngiấyđótrởthànhtiềnmặtmàkhônghaohụtquánhiều.

Tôivẫngiữvữnglậptrườngcủamìnhtrongsuốtquátrìnhđóvìtôibiếtlýlẽcủamìnhhợplý.Tôikhôngchạytheoxuhướngcủathịtrườnghaychốnglạinhữngđiềukiệncơbản,màngượclại.Đócũnglànguyênnhântôiluôntintưởngvàothấtbạicủagiớinộibộ.Nhữnglầngiácổphiếuphụchồiliêntiếpvàngaycảkhitôibiếtrằngsựtănggiáđólàthậtsựthìtôivẫnkhôngcógìphảilongại.Tôibiếtrằnggiữnguyênlậptrườngsẽtốthơnviệcmualạivàsauđóbánkhốngvớimứcgiácaohơn.Nhờvàosựkiênđịnhnàytôiđãkiếmđượctrênmộttriệuđô-la.Đókhôngphảilàdolinhcảm,khảnăngđọcbảngtinhaysựdũngcảm.Đólàphầnthưởngcholòngtinvàonhữnglýlẽcủabảnthânmàkhôngphảinhờsựthôngminhhaykiêungạo.Trithứclàsứcmạnhvàsứcmạnhkhôngsợhãitrướcsựdốitrá–ngaycảkhinóđượccôngbốtrênbảngtin.Nhữngđiềuđóđãđượcrútlạikhánhanhchóng.

Mộtnămsau,giáTropicalTradinglạiđượcđẩylên150vàgiữởmứcgiáđótronghaituần.Toànbộthịtrườngđềucóphảnứngtíchcựcdogiátăngliêntụcvàđókhôngcònlàhiệntượngđầucơtănggiánữa.Tôibiếtđượcđiềunàythôngquaphépthửcủamình.HiệnnaytậpđoànsởhữuTropicalTradingđanglâmvàotínhtrạngkhókhănvàkhôngcólýdogìđểđầucơtănggiá.Ngaycảkhithịtrườngnóichungđangtănggiá,điềunàythựctếkhôngxảyra.DođótôibắtđầubáncổphiếuTropicalTrading.Tôidựđịnhsẽbánrakhoảng10.000cổphiếu.Giálậptứcgiảmxuống,rõrànglàkhôngcósựtácđộnghỗtrợnào.Sauđóviệcmuacổphiếunàycósựthayđổi.

Tôikhôngcốtỏratàinăngtuynhiêntôivẫncóthểđảmbảorằngtôicóthểnóichínhxácthờiđiểmcósựcanthiệp.Điềuđólậptứcnhắcnhởtôirằng

nếunhữngngườinộibộcủacổphiếunàykhônghềvìmộtlýdođạođứcnàonhưngvẫncốgiữcổphiếuởmứcgiácaobằngcáchmuavàokhigiáthịtrườnggiảmthìphảicómộtnguyênnhânnàođó.Họchẳngphảinhữngkẻngungốc,khôngphảinhàtừthiệnhaymộtnhàbăngtìmcáchduytrìcổphiếuởgiácaođểbánđượcnhiềuhơntrênthịtrườngOTC.Giátănglênkhôngphảidotôihaydonhữngngườikhácbánra.Vớimức153tôimualại10.000cổphiếuvàđếnmức156tôithựctếrơivàovịthếmuadolúcđóbảngtinchothấymứcđềkhángthấpnhấtđangtănglên.Tôiđangđầutưgiáhạtrênthịtrườngchung.Tuynhiên,tôiphảiđốimặtvớiđiềukiệngiaodịchcủamộtcổphiếunhấtđịnhkhôngphảichỉtuântheolýthuyếtđầucơnóichung.Giátăngmộtcáchchóngmặtlêntrên200điểm.Đólàmộtsựkiệnchấnđộngtrongnăm.Tôichoángvángkhicácbáocáochothấytôiđãbịthiệthạikhoảng8–9triệuđô-la.ThựctếthayvìbántôilạimuacổphiếuTropicalTradingkhigiáđangtănglên.Tôiđãgiữsốcổphiếuquálâuvàtựđánhmấtlợinhuậncủamình.Cácbạncómuốnbiếttạisaotôilạihànhđộngnhưvậy?ĐólàvìtôinghĩnhữngngườinộibộcủaTropicalTradingtựnhiêncũnglàmcáiviệcmàtôicũngsẽlàmnếuởvàovịtrícủahọ.Tuynhiêntôikhôngviệcgìphảinghĩtớiviệcđó,côngviệccủatôilàgiaodịch-tứclàdựavàocácsốliệuthựctếtrướcmắtthayvìsuynghĩxemngườitasẽlàmgì.

Phần.19

Tôikhôngrõtừbaogiờvàailàngườiđầutiênsửdụngtừ“vậnđộng”(bằngcácmánhkhoé,thủthuậtđểlàmgiá-manipulation)đểchỉnhữngquátrìnhbuônbánđượcápdụngchomộtsốlượnglớncổphiếutrênsàngiaodịch.Việcvơvétthịtrườngnhằmthumuamộtcổphiếuvớigiárẻhơnđểđầucơcũngđượcgọilàvậnđộng.Nhưnghaikháiniệmnàykhácnhau.Khôngnhấtthiếtphảihạthấpcáctiêuchuẩnpháplýnhưngkhócóthểtránhđượcmộtsốviệcmàngườitavẫncholàbấthợppháp.Làmsaobạncóthểmuamộtsốlượnglớncổphiếutrongmộtthịtrườngđầucơtănggiámàkhônggópphầnđẩygiátănglên?Đóchínhlàvấnđề.Làmthếnàođểgiảiquyếtvấnđềnày?Điềuđóphụthuộcvàorấtnhiềunhântốkhácnhauvàbạnkhôngthểđưaramộtgiảiphápchungtrừkhibạnchorằngcóthểthôngquamộtcáchvậnđộngkhéoléonàođó!Vídụ?Điềunàycũngphụthuộcvàonhữnghoàncảnhnhấtđịnh.Bạnkhôngthểđưaramộtcâutrảlờicụthểhơnnữa.

Tôirấtthíchcácgiaiđoạnkinhdoanhcủamìnhvàtấtnhiêntôiđãhọcđượcnhiềuđiềutừkinhnghiệmcủanhữngngườikháccũngnhưcủachínhbảnthânmình.Tuynhiênbạnkhócóthểhọcđượcđiềugìtrongviệcgâytácđộngđốivớicổphiếuthôngquanhữngcâuchuyệnhuyênthuyênvàomỗibuổichiềutạicácvănphòngmôigiớisaukhiđóngcửathịtrường.Phầnlớncácmánhkhoé,côngcụhayphươngthứcđượcsửdụngtrongquákhứhiệnnayđãlỗithờihoặclàbấthợpphápvàkhôngthựctế.Cácquyluậtvàđiềukiệncủasàngiaodịchđãcónhiềuthayđổivànhữngcâuchuyện–ngaycảcâuchuyệnchínhxácnhất-vềnhữngviệcDanielDrewhayJacobLittlehayJayGouldđãthựchiệncáchđây50nămhay75nămvàothờiđiểmhiệnnayđãkhônggiúpđượcgìnhiều.Nhữngngườivậnđộnghiệnnaykhôngnhấtthiếtphảinghiêncứunhữngviệchọđãlàmvàlàmnhưthếnàocũngnhưmộthọcviênsĩquankhôngcầnphảinghiêncứuloạicungtênđượctổtiênsửdụngđểtăngkiếnthứctrongviệcchếtạotênlửamangđầuđạn.

Mặtkhác,việcnghiêncứunhântốconngườicóthểmanglạinhiềulợiích.Đólàtạisaongườitalạidễtintưởngnhữngđiềumàhọmuốntintưởnghơn;họtựnguyện–đúnghơnlàhướngbànthânmình-chịuảnhhưởngtừsựthamlamhaycáigiáphảitrảchosựcẩuthảcủachínhmìnhnhưthếnào?Sựlolắngvàniềmhyvọngkhônghềthayđổi,dođó,việcnghiêncứutâmlýhọccủacácnhàđầucơvẫngiữnguyêngiátrịcủanó.Vũkhíthayđổinhưngchiếnlượcthìvẫnvậy,trênsàngiaodịchNewYorkcũngnhưtrênchiếntrường.TheotôitấtcảnhữngđiềunàycóthểtómgọntrongmộtcâunóicủaThomasF.Woodlock:”Cácnguyêntắccủaviệcđầucơchứngkhoánthành

côngdựatrêngiảđịnhrằngconngườisẽtiếptụcphạmphảinhữngsailầmhọđãphạmphảitrongquákhứ.”

Nhữngkhithịtrườngđangpháttriểnmạnhmẽ,tứclàkhicóquánhiềungườithamgiagiaodịch,chúngtakhôngcầntớinhữngtínhtoántinhviphứctạp.Dođókhôngnênphíthờigianvàoviệcthảoluậnkếhoạchvậnđộnghayđầucơchứngkhoánvìđiềuđócũnggiốngnhưviệctìmrađiểmkhácnhaucủahaigiọtnướcmưavậy.Nhữngkẻsaymêcổphiếuluôncốgắngkiếmđượclợinhuậnmàkhôngphảibỏvốn,vàsựhấpdẫncủathịtrườngchứngkhoáncàngkhơidậymạnhmẽbảnnănghamthíchmayrủibởilòngthamvànhữngmốilợikhổnglồ.Tấtcảnhữngngườimongmuốnkiếmđượckhoảntiềndễdàngnhưvậyđềugiốngnhauởviệchọphảitrảmộtcáigiánhấtđịnhkhinhậnrarằngmongmuốnđókhôngthểthựchiệnđượctrongcáithếgiớithamlamnày.Banđầu,khitheodõinhữngthươngvụ,tôichorằngvàonhữngnăm1860,1870conngườitacóvẻdễbịlừahơnnhữngnăm1900.TuynhiêntôicóthểchắcchắnmộtđiềurằnghàngngàybáochíđềuđăngtảinhữngthôngtinvềnhữngvụlừađảoPonzi

[11]mớinhấthaysựsụpđổcủa

nhữngnhàmôigiớichứngkhoánlớnvàkhoảntiềnhàngtriệuđô-lađangdầnvơiđitrongcáctàikhoảntiếtkiệm.

KhitôilầnđầutiêntớiNewYork,cónhữngvụkháồnàovềhiệntượng“bánrửa”[12](washsales)và“kếthợplệnh”

[13](matchedorders)vìtấtcả

nhữngcôngviệcnhưvậyđềubịcấmtạisàngiaodịchchứngkhoán.Đôikhinhữnghoạtđộngbánrửacònchưađủtinhviđểchemắtđượcmọingườivàcácnhàmôigiớichứngkhoánkhôngngầnngạinóirằng“máygiặtđanghoạtđộng”mỗikhicóaiđómuốnrửamộtloạicổphiếu.Vànhưtôiđãnóitrướcđây,đãhơnmộtlầnhọsửdụngcáigọilà“côngtybuônbáncổphiếuchui”đểgiảmgiácổphiếukhoảng1–2điểmtrongmộtthờigianngắnnhằmgiảmgiátrênbảngthôngbáovàsauđóxóasạchdấuvếtvềnhữngnhàgiaodịchbíẩnđãmuacổphiếutạicáccửahàngmanày.Đốivớicáckỹthuậtkếthợplệnh,họthườnglợidụngsơhởvềsốliệuxảyradonhữngkhókhăntrongviệcđiềuphốivàđồngbộcủacácnhàmôigiới.Tấtcảnhữngkỹthuậtnhưvậyđềuđingượclạicácquyđịnhcủasàngiaodịchchứngkhoán.Cáchđâyvàinăm,mộtnhàđầucơnổitiếngđãhủybỏlệnhbánnhưngkhônghủylệnhmuatronggiaodịchkếthợplệnhvàkếtquảlàmộtnhàmôigiớithiếukinhnghiệmđãđẩygiálênkhoảng20điểmtrongvòngvàiphútquađóphávỡsựcânbằngnhanhchóngkhilệnhmuacủaôngtadừnglại.Sựtậptrungsẽtạonênhiệuquảcủabấtkỳhànhđộngnàovàviệcsửdụngnhữngvũkhíkhôngđángtincậynhưvậymangtínhrủirorấtcao.Cácbạncũngbiếtrằngchúngtakhôngthểtintưởnghoàntoànngaycảđốivớicácnhàmôigiớigiỏinhất

củamình-chừngnàohọvẫnlàcácthànhviêncủasàngiaodịch.Ngoàira,cáckhoảnthuếcũngkhiếnchocácgiaodịchmatrởnêntốnkémhơnnhiềusovớitrướckia.

Kháiniệmkỹthuậtvậnđộngviếttrongtừđiểncũngbaogồmviệcmuavéttrênthịtrường.Ngàynay,việcmuavétcóthểlàkếtquảcủasựvậnđộnghaycũngcóthểlàdosựcạnhtranh,chẳnghạnnhưchiếndịchcủaNorthernPaccificngày9/5/1901.Đórõràngkhôngphảilàdovậnđộng.NhữngngườithamgiavàovụthumuaStutzđãphảitrảmộtcáigiákháđắtcảvềmặttàichínhvàuytín,đókhôngthểlàmộtvụlũngđoạnđượctínhtoánmộtcáchcẩnthận,ítralàvàothờiđiểmđó.

Tấtnhiênrấthiếmkhinhữngvụthumuamanglạilợinhuậnthựcsựchonhữngngườikiếntrúcsưcủachúng.CảhailầnthumuaHarlemcủaCommodoreVanderbiltđềumanglạinhữngkhoảnkhổnglồ,tuynhiênôngxứngđángvớihàngtriệuđô-lathuđượctừcácconbạc,cácnghịsĩvàỦyviênhộiđồngcủathànhphốvẫnluôntìmcáchchơitròhaimặtvớiông.Mặtkhác,JayGouldđãphảichấpnhậnthualỗtrongvụNorthwestern,DeaconS.V.Whitekiếmđượcmộttriệuđô-latrongvụmuaLackawannatuynhiênJimKeenecũngmấtmộttriệutrongvụHanibal&St.Joe.Tấtnhiênthànhcôngvềmặttàichínhcủamộtvụthumuaphụthuộcvàoviệcmarketinglượngcổphầnnắmgiữvớigiácaohơngiáthậtcủachúng,điềunàyđượcthựchiệndễdànghơnnhờvàosứccuốnhútcủakhoảnlợinhuậnbánkhống.

Trướcđây,tôithườngbănkhoănrằngtạisaohiệntượngthumuanàylạixảyrathườngxuyênhơnđốivớicácnhàđầucơsừngsỏcáchđâynửathếkỷ.Họđềulànhữngngườicónănglựcvàkinhnghiệm,luôncảnhgiácvàkhôngdễtintưởngmộtcáchmùquángvàolòngtừthiệncủacácđốitáccủamình.Thếnhưnghọvẫngặpphảinhữngthấtbạivớitầnsuấtđángngạcnhiên.Mộtnhàmôigiớilãolàngtừngnóivớitôirằng,cácnhàđầucơnhữngnăm1860,1870đềucóchươngmộtthamvọng.Đólàthựchiệnmộtvụthumuathịtrường.Trongnhiềutrườnghợpđólàkếtquảcủasựkiêucăngtựphụ,cònlạicóthểlànhằmmụcđíchtrảthù.Trongmọitrườnghợp,đốivớimộtngườiđãthànhcôngtrongviệcthumuamộtloạicổphiếunàođó,nóđồngnghĩavớisựnhìnnhậnvềtrítuệ,lòngdũngcảmvàcảkhoảntiềnkiếmđược.Nómanglạichongườikiếntrúcsưquyềnđượcngạomạn.Anhtacóquyềnnhậnđượcsựtánthưởngcủacácđồngnghiệp.Khôngchỉcónhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồthúcđẩycácnhàđầucơthựchiệnviệcthumua,đócònlàsựkiêucăngtựphụluôncótrongmỗinhàđầucơ“máulạnh”.

Tấtnhiêntrongthờiđiểmđóthịtrườngluônrấtkhắcnghiệt.Ởphầntrên

chắctôiđãnóivớicácbạnvềviệctôihơnmộtlầnxoayxởthoátkhỏitìnhcảnhbịvắtkiệtnhữngđồngcuốicùngkhôngphảinhờvàomộtsựnhạycảmbảnnăng.Đólàdotôicóthểthấyđượcthờiđiểmbảnchấtlệnhmuacổphiếuthayđổi,từđóđưaraquyếtđịnhbánrasốcổphiếucủamình.Tôilàmđượcđiềunàynhờvàokinhnghiệmvàthôngquanhữngcáchkiểmtracólẽđãđượcsửdụngtừrấtlâurồi.DanielDrewđãtừngvắtkiệtvốncủahàngloạtnhữngtaychơitrênsàngiaodịchvàbuộchọphảitrảmứcgiácắtcổchonhữngcổphiếuErie“sheers”họđãbánkhốngchoôngtatrướcđó.Tuynhiên,chínhônglạibịphásảntrongtayCommodoreVanderbilttạiErie,vàkhiDrewvanxinlòngthươnghại,CommodoređãtríchdẫnlờiGreatBearquahaicâuthơbấthủ:

“Nếubạnbánđicáigìkhôngthuộcvềbạn

Thìhoặclàbạnphảimualạihoặclàbạnsẽphảivàotù”

TạithịtrườngphốWall,ngườitaítkhinhớtớimộtnhàđầucơchứngkhoánquámộtthếhệ,dùôngtađãtừnglàmộtngườikhổnglồtrênsàngiaodịchnày.Sựbấttửcủaônghầunhưchỉđểlạithôngquamộtcụmtừ“Wateringstock”(mộtloạicổphiếulừađảo)

AddisonG.Jeromeđượcthừanhậnlàvịvuacủasàngiaodịchvàomùaxuânnăm1863.Nhữnglờikhuyêncủaôngluônđượccoilàquýnhưvàng.Vềmặtnàothìôngcũnglàmộtnhàgiaodịchvĩđạiđãkiếmđượchàngtriệuđô-la.Ônghoàntoàncóthểthỏamãnvềthànhcôngcủamìnhđồngthờithuhútmộtsốlượnglớnngườithầntượngông,chođếnkhiHenryKeepvắtkiệthàngtriệuđô-lacủaôngtrongvụthumuaOldSouthern.NgoàiracầnnóithêmKeeplàanhrểcủathốngđốcRoswellP.Flower.

Trongphầnlớnnhữngvụlũngđoạnthịtrườngtrướcđây,việcvậnđộngchủyếubaogồmviệcgiữbímậtkhôngđểnhữngngườikhácbiếtrằngbạnđangcốgắngthumualoạicổphiếumàanhtađượckhuyếnkhíchbánkhốngrathịtrường.Dođó,nóchủyếunhắmtớigiớikinhdoanhchuyênnghiệpvìphầnlớncôngchúngnóichungkhôngquantâmtớiviệcbánkhống.Nhữnglýdodẫntớiviệccácnhàgiaodịchlãoluyệnbánranhữngloạicổphiếunhưvậyhầunhưkhôngthayđổichotớingàyhômnay.

NgoàivụviệcbáncổphiếusaukhiđãmấtniềmtincủacácchinhtrịgiatrongchiếndịchlũngđoạncủaCommodoretrongvụHarlem,từnhiềucâuchuyệnkhácnhau,tôicóthểrútrakếtluậnrằngcácnhàgiaodịchchuyênnghiệpbáncổphiếuvìmộtlýdo.Đólàgiáquácao.Lýdohọchorằnggiá

quácaođólàkhimứcgiácổphiếuđóchưabaogiờtănglêncaonhưvậy;ởmứcgiácaonhưvậy,họkhôngthểmuavàovàđólàthờiđiểmđểbánra.Đâylàmộtđiểmrấthiệnđại.HọnghĩvềgiácảtrongkhiCommodorelạinghĩtớigiátrịcủacổphiếu.Nhiềunămsauđónhữngngườigạocộitrênthịtrườngchotôibiếtngườitathườngnóirằng“ÔngtabánkhốngkiểuHarlem”mỗikhihọmuốnnóitớiaiđónghèokhổcùngcực.

NhiềunămsauđótôitìnhcờđượcnóichuyệnvớimộttrongnhữngnhàmôigiớicủaJayGould.ÔngtakhẳngđịnhmộtcáchthànhthậtvớitôirằngGouldkhôngchỉlàmộtngườiđànôngkỳlạ-chínhDanielDrewđãnhậnxétrằngôngta“sởhữulướiháicủatửthần”–tuynhiênôngđồngthờicũngvượthơnhẳnnhữngngườiđồngnghiệptừtrướcđếnnay.Khônggìcóthểphủnhậnôngđúnglàmộtnhàphùthủytàichínhvớitấtcảnhữngthànhcôngcủamình.Dùthuộcvềmộtthếhệkhácnhưngtôivẫncảmnhậnđượckhảnăngthíchnghituyệtvờivớimôitrườngmớicủaông,vàđóchínhlàmộtphẩmchấtvôgiácủamộtngườigiaodịchchứngkhoán.Ôngcónhữngphươngthứctấncôngvàphòngthủkhácnhau,khôngbịdằnvặtlươngtâmvìôngquantâmnhiềutớilĩnhvựcbấtđộngsảnthayvìđầucơcổphiếu.Ôngvậnđộngđểđầutưnhiềuhơnlànhằmthayđổithịtrường.Từrấtsớm,ôngđãnhậnthấyrằngcónhiềukhoảnvốnkhổnglồđượcrótvàocácdựánđườngsắtthayvìđầutưcổphiếutrênsàngiaodịch.Nhưngtấtnhiên,ôngvẫnsửdụngthịtrườngchứngkhoánđểphụcvụmụctiêucủamình.Tuynhiêntôinghĩrằngnguyênnhânchínhởđâylàvìđólàcáchkiếmtiềnnhanhchóngvàdễdàngnhấttrongkhiôngtađangcầnhàngtriệuđô-la.ĐiềuđócũnggiốngnhưkhiCollisP.Huntingtonluôndốccạntúivìôngtaluôncầntới20–30triệuđô-lanhiềuhơnsốtiềnmàcácngânhàngcóthểchoôngtavay.Cáckếhoạch,tầmnhìnkhôngcókinhphícũngđồngnghĩavớithấtbại,cótiềntứclàthànhcông,vàthànhcôngđemlạiquyềnlực,tiềnbạcvàthànhcônglớnhơnnữa,vòngxoayđócứtiếpdiễnnhưvậykhôngngừng.

Vàothờiđiểmđó,cácchiếndịchvậnđộngkhôngchỉbóhẹptrongcácnhânvậtsừngsỏnổitiếng,vẫnluôncóđấtchonhữngkẻthaotúngthuhútthịtrườngnhỏhơn.Tôinhớcâuchuyệnmộtnhàmôigiớigiàtừngkểvềtínhcáchvàđạođứccủanhữngnăm1860.Ôngnói:“KýứccònsótlạicủatôivềkhuphốWalllàlầnđầutiêntôitớikhutrungtâmtàichínhnày.Chatôicócôngviệccầngiảiquyếtởđâyvàôngđãmangtôitheo.ChúngtôiđidọcphốBroadwayvàrẽởgócphốWall.ChúngtôiđitheoconphốWalltớigócBroadhayNassaugìđó,nơibâygiờlàtoànhàcủacôngtyBankers’Trust,tôinhìnthấymộtđámđôngđangđitheohaingườiđànông.Ngườithứnhấtđangđivềphíađông,cốtỏrakhôngquantâmtớiđámđôngphíasau.Theosauônglàmộtngườimặtđỏphừng,mộttayvẫychiếcmũmộttaygiơcao.

Ôngtahétlênvớiđámđông:’’Shylock!Shylock!Giácủađồngtiềnlàbaonhiêu?Shylock!Shylock!”Tôinhìnthấyrấtnhiềungườiđangngóđầurakhỏicửasổ.Ngàyđóchưacócáctoànhàchọctrờinhưngtôithấytừcáccửasổtầng2,tầng3vốsốngườiđangnhòmra.Chatôihỏixemcóchuyệngìxảyravàhọtrảlờicáigìđótôikhôngngherõ.Tôilúcđócònđangcốnắmchặttaychatôiđểkhỏibịlạctrongđámđông.Mọingườikéođếnngàycàngđônghơn,tôicảmthấyhơihoảngsợ,vốsốngườivớivẻmặthungdữùaratừcácconphốNassau,BroadvàWall.Saukhithoátrakhỏiđámđông,chatôigiảithíchchotôivềngườiđànôngđangkêu“Shylock!”làmộtôngAôngBnàođótôikhôngcònnhớ,tuynhiênôngtalàmộtnhàđầucơchứngkhoánlớnnhấtvềcổphiếu,mộtngườiđượcbiếtđếnlàđãkiếmđượcvàcũngmấtnhiềutiềnhơnbấtkểngườinàokháctạiphốWall,trừJacobLittle(JacobNhỏ).Tôinhớcáitênnàyvìthấynóhơibuồncười.Ngườicònlạitôicũngkhôngnhớnổitên,chỉbiếthọgọianhtalàShylock,làmộttaychuyênlàmvốnchết(locker-up).Tôinhớđólàmộtngườicaogầy,trôngkháxanhxao.Thờiđó,nhiềutaybuônbáncổphiếuthườngtìmcáchgiamvốnbằngcáchvaytiềnhaytìmcáchlàmchậmviệccungcấptiềnchonhữngngườicầnvaytrênthịtrường.Họthườngvaytiềnvànhậnbằngsécbảođảm,tuynhiênsauđókhôngrúttiềnvàkhôngsửdụngđếnchúng.Tấtnhiên,theotôinghĩđólàđầucơ,lànhữngmánhkhoéđểlàmgiá.”

Tôiđồngývớingườimôigiớigiàvềđiểmnày.Đólàmộtgiaiđoạncủanhữngmánhkhoévậnđộngngàynaychúngtakhôngcònbắtgặpnữa.

Phần.20

Bảnthântôichưabaogiờđượcnóichuyệntrựctiếpvớinhữngnhàvậnđộngvĩđạivẫnđượclưutruyềntạiđây.Tôikhôngmuốnnóitớicácnhàlãnhđạo,ởđâytôinóitớicácnhàvậnđộng(bằngthủđoạn).Họđềuhoạtđộngtrướcthờicủatôi,mặcdùkhitôitớiNewYorklầnđầu,JamesR.Keenemộtnhânvậtthaotúngthịtrườngvĩđạinhấtđangởvàothờiđỉnhcaocủaông.Nhưnglúcđótôimớichỉlàmộtcậubénghiệpdư,suốtngàyquẩnquanhvớinhữngcôngviệcvănphòngtạicôngtycủamộtnhàmôigiớiđángkính.Vàothờiđiểmđó,KeeneđangbậnrộnvớinhữngcổphiếucủangànhthépU.S.Steel-mộtkiệttáccủaông–vàtôilúcđócũngchưacókinhnghiệmhaykiếnthứcgìvềhoạtđộnglàmgiá,khônghiểuvềgiátrịhayýnghĩacủacôngviệcnày,thậmchícũngkhôngcóýđịnhtìmhiểuvềvấnđềnày.Nếutôicónghĩvềnóthìcólẽcũngchỉbiếtđólàmộthìnhthứccaocấpcủatròcờbạcmàthôi.Haynóiđơngiảnhơn,nócũnggiốngnhưnhữngtròlừađảotôiđãtừngthửkhicònlàmchocáccôngtybuônbáncổphiếuchuitrướckia.Nhữngcâuchuyệntôingheđượcvềchủđểnàychủyếulàphỏngđoán,nghingờthayvìcónhữngphântíchmangtínhchuyênnghiệp.

ÍtnhấtcũngcómộtsốngườibiếtrấtrõvềôngtađãnóivớitôirằngKeenelànhàđầucơchứngkhoándũngcảmnhấtvàtàinăngnhấttừnglàmviệctạikhuphốWall.Tấtnhiêncũngcónhiềunhàgiaodịchvĩđạikhácnữa,têntuổicủahọngàynayhầunhưđãbịquênlãng,nhưngchắcchắnhọđãtừnglànhữngvịvuatrongthờiđạicủamình–ítnhấtlàmộtgiaiđoạnnàođó.Họtrởnênnổitiếngnhờvàonhữngconsốtrênbảngtin.Nhưngcácloạigiấycógiáđókhôngthểđảmbảochohọngựtrịtrongmộtthờigiandàiđểcóthểtrởthànhmộtnhânvậtlịchsử.Mặcdùnhưvậy,Keenecũngđãlànhàtàiphiệtgiỏinhấttrongthờiđạicủamình-mộtthờiđạitươngđốidàivànhiềubiếnđộng.

Ôngđãđầutưtấtcảkiếnthứcvềthịtrường,kinhnghiệmcủamộtnhàđầucơvàtàinăngcủamìnhvàovụgiúpanhemnhàHavemeyerpháttriểnthịtrườngchocổphiếuSugar.Thờigianđóôngđangbịkhánhkiệt,nếukhông,cólẽôngtađãtựmìnhđầutưchothươngvụnày,ôngtavẫnluônlàmộtconbạcliềulĩnh.ÔngđãthànhcôngvớicổphiếuSugar,đưanótrởthànhmộtcổphiếuđượcưachuộngvàtrởnêndễbánhơnrấtnhiều.Sauđóngườitađểnghịônglênnắmquyềnđiềuhànhtổhợpđầucơ(pools).Tôinghenóirằngtrongcáchoạtđộngnày,ôngtakhôngyêucầuhaychấpnhậnmộtkhoảnphínàovàtựmìnhtrảtiềnmuacổphiếucủamìnhnhưcácthànhviênkháccủatổhợp.Tấtnhiên,việcđiềuhànhthịtrườngcổphiếuthuộckiểmsoátcủa

ông.Trướcnayđãcónhiềucâuchuyệnvềnhữngsựphảnbội,vềcảhaiphía,vàmốithùcủaôngtavớiWhitneyRyancũngbắtnguồntừmộtvụnhưvậy.Mộtnhàvậnđộngrấtdễbịhiểulầmbởinhữngcộngsựcủamìnhvìhọkhôngthấyđượccácnhucầucủaanhtanhưchínhbảnthânngườiđó.Điềunàytôiđãđượcbiếttừchínhkinhnghiệmcủabảnthân.

Thậtđángtiếc,Keeneđãkhôngđểlạinhữngtàiliệuchínhxácvềthànhcônglớnnhấtcủaông-vụvậnđộngthànhcôngcổphiếucủangànhThépHoaKỳvàomùaxuânnăm1901.TheonhưtôihiểuthìKeenechưabaogiờtiếpxúctrựctiếpvớiJ.PMorganvềvấnđềnày.ThươngvụcủacôngtyMorganđượcthựchiệnthôngquahoặccộngtácvớicôngtyTabotJ.Taylor&Co.,nơiKeeneđặttrụsởchính.TabotTaylorchínhlàconrểcủaKeene.TôicóthểchắcchắnmộtđiềurằngKeenelàmvụnàymộtphầnvìôngcảmthấynókháthúvị.Việcôngtamanglạihàngtriệuđô-lagiaodịchtrênthịtrườngvàomùaxuânnămđóđãtrởnênrấtnổitiếng.Ôngtađãnóivớimộtngườibạncủatôirằngtrongvòngvàituần,ôngtađãbánchonhữngđườngdâybaotiêu(underwriter)hơn750.000cổphiếu.Đâylàmộtconsốkhôngtồinếubạntínhtớihaiyếutố:Thứnhất,đólàmộtcổphiếumớicủamộtcôngtycómứcvốnhoálớnhơntổngsốnợcủaHoaKỳvàothờiđiểmđó;Thứhai,đólàcácôngtrùmnhưD.G.Reid,W.B.Leeds,anhemnhàMoore,HenryPhipps,H.C.FrickvànhiềutrùmtưbảnthépkhácđãbánrahàngtrămnghìncổphiếuvàocùngmộtthờiđiểmvàtrêncùngthịtrườngmàKeeneđãtạora.

Tấtnhiêncácđiềukiệnnóichungđềuủnghộông.Khôngchỉdotìnhhìnhkinhdoanhthựctế,màcácquanđiểmchungvàtiềmlựctàichínhhùnghậucũnggópphầnvàothànhcôngcủaông.Đókhôngcònlàmộtthịtrườngđangtănggiámàđócóthểcoilàmộtthịtrườngpháttriểnquánóng,mộttâmlýchungtrênthịtrườngkhócóthểlặplạiđược.Tiếptheođólàsựchoángvángcủathịtrườngvềnhữngcổphiếuchưathểtiêuthụđược.Trongkhiđó,cổphiếuthépđượcKeeneđưalênmức55vàonăm1901,đượcbánvớigiá10vàonăm1903và87/8năm1904.

ChúngtakhôngthểphântíchcácchiếndịchvậnđộngcủaKeene.Ôngkhôngviếtsáchvàcũngkhôngcónhữngtưliệucụthểcầnthiết.Nếucóđiềukiệnđượcphântích,chúngtasẽcónhữngđiềurấtthúvị.ChẳnghạnnhưcáchôngtađãthựchiệntạiAmalgamatedCopper.H.H.RogersvàWilliamRockefellerđãcốgắngtốngkhứchỗcổphiếuthừacủahọrathịtrườngnhưngđềuthấtbại.CuốicùnghọnhờtớiKeenethựchiệnviệcđóvàôngđãđồngý.NênnhớrằngH.H.RogerslàmộttrongnhữngdoanhnhântàinăngnhấttrênthịtrườngphốWalthờiđiểmđóvàWilliamRockefellerlànhàđầu

cơdũngcảmnhấtcủatậpđoànStandardOil.Họđềulànhữngngườicótiềmlựctàichínhvôhạn,uytínvàdàydạnkinhnghiệmtrênthịtrườngchứngkhoán.Tuynhiên,họvẫnphảinhờtớiKeene.Tôinhắctớiđiềunàyđểcácbạnthấyrằngcónhữngcôngviệcluôncầntớimộtchuyêngiatrongngành.Đâylàmộtloạicổphiếuđượcchàobánrộngrãi,đượctàitrợbởinhữngnhàtưbảnkhổnglồcủanướcMỹ,vànókhôngthểbánranếukhôngchấpnhậnmộtsựhysinhtươngđốilớnvềtàichínhvàuytín.RogersvàRockefellerđủthôngminhđểquyếtđịnhrằngKeenecóthểgiúphọtrongviệcnày.

NgaylậptứcKeenebắttayvàocôngviệc.Ôngtậndụngthịtrườnggiálênđểbánđượckhoảng220.000cổphiếuAmalgamatedvớimứcgiáxấpxỉmệnhgiá.Saukhiôngđãtốngkhứtoànbộsốcổphiếucủanhữngngườitrongnộibộ,côngchúngvẫnmuốnmuatiếploạicổphiếunàyvàgiácủanóđãđượcđẩylênthêm10điểm.Thựctếnhữngngườitrongnộibộđãđẩygiálênkhihọnhậnthấynhucầumạnhmẽcủacôngchúng.CómộtcâuchuyệnkểrằngRogersthậmchíđãkhuyênKeenemuacổphiếucủaAmalgamated.MộtđiềukhótinlàRogerslạimuốntốngkhứcảKeene.VàmộtsailầmtolớncủaRogersđólàđánhgiáthấpKeene.VàKeenevẫnthựchiệnmọiviệctheothóiquencủamình–đólàbánrakhigiáhạsaumộtđợttănggiámạnh.Tấtnhiêncácđộngtháichiếnthuậtcủaôngđềuhướngtớiphụcvụnhucầucủamình.Thịtrườngchứngkhoáncũnggiốngnhưmộtcuộcchiến,cầnphânbiệtrõrànggiữachiếnlượcvàchiếnthuậtcụthể.

MộttrongnhữngngườitincẩncủaKeene–ôngtalàngườicâumồinhântạogiỏinhấtmàtôitừngbiết–nóivớitôirằngtrongchiếndịchAmalgamated,baogiờKeenecũngchỉbánhếtcổphiếutrongmộtngày,sốcổphiếumàôngcónhiệmvụphảiđẩygiálên,ngàyhômsauôngsẽmualạihàngngàncổphiếu.Ngàytiếptheoônglạibánratheosốdư.Ngàysauđóôngsẽđểchothịtrườngtựđịnhđoạtnhằmkiểmtraphảnứngcủathịtrườngvàđểchonóquendầnvớiviệcnày.Khibắttayvàoviệcmarketingthựcsự,ôngtathựchiệnđúngnhưtôiđãnóitrênđây:ôngtabántheothịtrườnggiáxuống.Côngchúngvẫnluônmongsẽcómộtđợtphụchồigiá,ngoàiracòncómộtlượnglớnmualạicổphiếuđãbánkhống.MộtngườithâncậnnhấtvớiKeenetrongsuốtthươngvụnàyđãnóivớitôirằngsaukhiKeenebánhếtsốcổphiếucủaRogersvàRockefellervàthuvềsốtiềnkhoảng20–25triệuđô-latiềnmặt,Rogersđãgửichoôngmộttấmséc200.000đô-la.ĐiềunàynhắcchúngtanhớtớicâuchuyệnvềngườivợmộttriệuphúđãthưởngchomộtngườiphụnữnghèokhổởnhàhátMetropolitan50centsvìđãgiúpbàtatìmlạiđượcchiếcvòngcổtrịgiá100.000đô-la.Keeneđãgửilạitấmsécvàlịchsựtừchốirằngôngkhôngphảilàmộtnhàmôigiớichứngkhoánvàôngrấthânhạnhđượcphụcvụhọ.Họgiữtấmsécvànóirằnghọhyvọng

đượchợptácvớiôngtronglầnsau.KhônglâusauđóchínhH.H.RogersđãkhuyênKeenenênmuacổphiếuAmalgamatedvớigiá130!

JamesR.Keenexứngđánglàmộtnhàđầucơchứngkhoánxuấtsắc.Thưkýriêngcủaôngnóivớitôirằngkhithịtrườngbiếnchuyểntheocáchcủaôngta,Keenethườngtỏranóngnảy,cáukỉnh.Điềuđóthểhiệntrongnhữngcâumỉamaivẫncònđọnglạitrongtâmtrícủacácthínhgiảcủaông.Tuynhiên,khithualỗônglạilàngườirấthàihước,đólàmộtconngườilịchsự,dídỏmvàrấtthúvị.

Ôngsởhữuvôsốnhữngphẩmchấtcủamộtnhàđầucơchứngkhoánthànhcôngcóthểhoạtđộngtrongbấtcứhoàncảnhnào.Rõrànglàôngkhôngbaogiờđingượclạinhữngconsốcủabảngthôngbáo.Ôngkhôngsợhãinhưngcũngkhôngphảilàngườihấptấpthiếuthậntrọng.Ôngcóthểvàthựcsựđãthayđổiquyếtđịnhngaylậptứcnếuôngpháthiệnrarằngmìnhđãsai.

Kểtừsauthờiđạicủaôngđãcórấtnhiềuthayđổitrongcácquytắccủasàngiaodịch.Cácquytắccũcũngđãđượcthựchiệnmộtcáchnghiêmkhắchơn,nhiềuloạithuếmớiđốivớidoanhthuvàlợinhuậntừcổphiếurađờidẫntớinhiềuthayđổitronghoạtđộnggiaodịch.NhữngbiệnphápđãgiúpKeenethuvềlợinhuậnhiệnnayđãkhôngcònsửdụngđượcnữa.Mộtđiềuchúngtacóthểkhẳngđịnh,đólàcácnguyêntắcđạođứctạiphốWallđãcaohơn.Tuynhiên,cóthểnóirằngtrongsuốtlịchsửtàichínhcủachúngta,Keenevẫnluônlàmộtnhânvậtvĩđạitrongviệcthaotúngthịtrường.Ônglàmộtnhàđầucơchứngkhoánxuấtsắcvàhiểurõnhữngnguyêntắccănbảncủanghềđầucơchứngkhoán.Ôngđạtđượcnhữngthànhcôngvìnhữngđiềukiệntrongthờicủaôngchophépônglàmnhưvậy.Ôngvẫnthànhcôngnhưvậytrongcôngviệccủamìnhchodùđólànăm1922,1901hay1876,khiônglầnđầutớiNewYorktừCaliforniavàkiếmđược9triệuđô-lachỉtronghainăm.Luôncónhữngngườicókhảnăngtiếnnhanhhơnnhữngngườibìnhthườngkhác.Họdườngnhưsinhrađểtiếnlênđầutiênchodùnhữngngườikhácđãthayđổinhưthếnào.

Tấtnhiênsựthayđổiđócũngkhônghoàntoàntriệtđể.Phầnthưởnggiànhđượckhôngcònquálớnvìcôngviệcnàykhôngcònlàcủanhữngngườiđitiênphongvàtấtnhiênnókhôngcònlàmứclợiíchcủanhữngngườiđitiênphong.Theomộtphươngdiệnnàođó,việcthaotúngthịtrườnghiệnnaydễdànghơnsovớitrướckianhưngtheomộtkhíacạnhkhácviệcđócóthểkhóhơnrấtnhiềusovớithờiKeene.

Khôngcógìphảibănkhoănkhicoiquảngcáolànghệthuậtvàthaotúngthị

trườngchínhlànghệthuậtquảngcáosửdụngbảngthôngbáo.Bảngthôngbáosẽcungcấpnhữngthôngtinmànhữngkẻmuốnthaotúngthịtrườngchocôngchúngthấy.Vàthôngtincàngthậtbaonhiêuthìsứcthuyếtphụccủanócànglớnbấynhiêu.Sứcthuyếtphụccànglớnthìhiệuquảcủanghệthuậtquảngcáocànglớn.Chẳnghạn,mộtnhàvậnđộnghiệnnayngoàiviệclàmchomộtcổphiếunàođócóvẻmạnhmẽthìanhtacũngphảithựcsựlàmchonómạnhhơn.Dođóviệcthaotúngthịtrườngphảituântheonhữngnguyêntắcgiaodịchcơbảnhợplý.ĐóchínhlàđiềuđãđưaKeenetrởthànhmộtnhàthaotúngthịtrườngtuyệtvời,mộtnhàgiaodịchxuấtsắcbắtđầuchocâuchuyệncủachúngta.

Cụmtừ“thaotúngthịtrường”bảnthânnómangmộtnghĩaxấuvànócầnmộttêngọikhác.Tôinghĩrằngbảnthânquátrìnhnàykhôngphảilàcáigìquábíẩn.Mụcđíchcủanólàbánđượcmộtloạicổphiếuvớimứcgiátăng.Tấtnhiênlàvớiđiềukiệnnhữnghoạtđộngđókhôngđiliềnvớisựxuyêntạchaybópméonào.Chắcchắnmộtnhàvậnđộngcầntìmkiếmkháchhàngcủamìnhtrongsốcácnhàđầucơchứngkhoán.Anhtathườngtìmtớinhữngngườimuốnkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhổnglồtừsốvốnbỏra.Đólànhữngngườisẵnsàngchấpnhậnmộtsựmạohiểmlớnhơnnhiềusovớikinhdoanhthôngthường.Tôikhôngbaogiờthôngcảmvớinhữngkẻbiếtrõđiềunhưnglạimuốnđổitráchnhiệmlênngườikhácvìnhữngthấtbạicủachínhmình.AnhtalàmộtconqỦyvớimộtngườicốvấnthôngminhkhianhtachiếnthắng.Nhưngnếuanhtathuathìngườicốvấnkialạitrởthànhmộtkẻlừađảo,mộtkẻthaotúngthịtrường!Vàtrongnhữngtrườnghợpnhưvậy,từnàyluônmangmộtnghĩaxấu.Tuynhiênthựctếkhônggiốngnhưvậy.

Thôngthườngmụcđíchcủaviệcvậnđộngthịtrườnglànhằmnângcaokhảnăngcủathịtrường–nghĩalàkhảnăngbánđimộtlượnglớncổphiếuvớimộtmứcgiánhấtđịnhtrongmộtthờiđiểmnhấtđịnh.Tấtnhiên,mộttổhợpđầucơ,dosựthayđổicácđiềukiệnthịtrường,khôngthểbánratrừkhiphảichấpnhậnmộtsựhysinhkhálớn.Dođó,họthuêmộtchuyêngiacóthểtintưởng,vớikhảnăngvàkinhnghiệmcủaanhtasẽgiúpthựchiệnmộtcuộcrútluithayvìmộtthấtbạithảmhại.

Cácbạnthấyrằngtôikhôngnóigìtớiviệcthaotúngthịtrườngnhằmtíchluỹmộtcổphiếunàođóvớimứcgiácàngthấpcàngtốt,chẳnghạnnhưđểnắmquyềnkiểmsoátmộtcôngtynàođó.Nguyênnhânđólàdohiệntượngnàykhôngxảyrathườngxuyêntronggiaiđoạnhiệnnay.

KhiJayGouldmuốntăngsựkiểmsoátcủaôngtạiWesternUnionvàquyếtđịnhmuamộtlượnglớncổphiếu,WashingtonE.Connor,mộtngườiđã

khôngxuấthiệntạisàngiaodịchtrongnhiềunămbỗngnhiênxuấthiệntạiđiểmmuabáncủaWesternUnion.ÔngtabắtđầuđặtmuacổphiếuWesternUnion.Cácnhàgiaodịchđãcườinhạoôngta–vìôngtahơingớngẩnkhitinrằngmọiviệclạiđơngiảnnhưvậy–vàhọsẵnsàngbánchoôngtatấtcảsốcổphiếumàôngmuốnmua.Đóđúnglàmộtthủthuậtkháđơngiản,ôngtahoàntoàncóthểđẩygiálênbằngcáchlàmnhưthểGouldmuốnmualạiWesternUnion.Đócóphảilàvậnđộng,thaotúngthịtrườnghaykhông?Câutrảlờicủatôiởđâychỉcóthểlà“vừađúngvừakhôngđúng”.

Trongphầnlớncáctrườnghợp,mụcđíchcủaviệcvậnđộng,nhưtôiđãnóiởtrên,lànhằmbánrasốcổphiếuchocôngchúngvớimứcgiácaonhấtcóthể.Đókhôngchỉlàvấnđềbánramàcònbaogồmcảviệcphânphốinhưthểnào.Rõràngrằngmộtloạicổphiếunằmtrongtaymộtngànngườisẽtốthơnnhiềunếunằmtrongtaymộtngười-tốthơnchochínhbảnthânthịtrường.Dođó,mộtnhàvậnđộngkhôngchỉquantâmtớiviệcbánravớimứcgiáhấpdẫnmàđồngthờicònphảitínhtớicáchphânphốiloạicổphiếuđó.

Nếubạnđẩygiálênrấtcaonhưngsauđólạikhôngthểhấpdâncôngchúngmualoạicổphiếuđóthìđiềuđócũngchẳngcóýnghĩagìnhiều.Chúngtacầnghinhớmộtnguyêntắccủaviệcthaotúngthịtrường,mộtnguyêntắcmàKeenevàcáctiềnbốicủaôngđềuđãbiếtđến.Đólà:cổphiếucầnthaotúngsẽđượcđẩylênmứcgiácaonhấtvàsauđóbánracôngchúngtheochiềugiáhạ.

Chúngtasẽbắtđầutừđiểmkhởiđầu.Giảdụrằngcómộtđốitượngnàođó-mộtmạnglướibaotiêu,mộttổhợpđầucơ,mộtcánhân–cómộtlượngcổphiếunhấtđịnhvàmuốnbánravớimứcgiácaonhấtcóthể.ĐólàmộtcổphiếuđượcniêmyếttrênsàngiaodịchNewYork.Nơibántốtnhấtlàtrênthịtrườngmởvàkháchhàngtốtnhấtđólàcôngchúng.Cáccuộcđàmphángiácảsẽdomộtngườichịutráchnhiệm.Anhta–cùngvớicáccộngsựhiệntạihoặctrongthờigiantrướcđó–đãnỗlựcbánsốcổphiếunàytrênsàngiaodịchnhưngkhôngthànhcông.Anhtađãhoặcsẽnhanhchóngquenvớicáchoạtđộngcủathịtrườngchứngkhoánvànhậnrarằnganhtacầncónhiềukinhnghiệmvànănglựchơnđểthựchiệnđượccôngviệcnày.Anhtacóthểquenbiếthoặcnghenóivềnhữngngườiđãthựchiệnthànhcôngnhữngthươngvụtươngtựvàquyếtđịnhsẽnhờtớinănglựcchuyênnghiệpcủahọ.Anhtabắtđầutìmkiếmmộttrongsốđóvàđểthựchiệncôngviệccủamìnhcũnggiốngnhưanhtađikiếmbácsĩmỗikhiốmhaymộtkỹsưkhianhtacầnsửachữacáigìđó.

Giảsửanhtabiếtđếntôilàmộtngườiamhiểucôngviệc,dođóbắtđầutìmhiểutấtcảnhữngthôngtincụthểvềtôi.Sauđóanhtasắpxếpmộtcuộcgặpmặttrựctiếpvàchọnmộtthờiđiểmthíchhợpghéquavănphòngcủatôi.

Tấtnhiên,tôicóthểbiếtloạicổphiếuđócũngnhưxuấtxứcủanó.Nghềnghiệpcủatôibắtbuộcphảinhưvậy.Vịkháchhàngnàysẽthôngbáochotôiviệcanhtavàcáccộngsựmuốnthựchiệnvàđềnghịtôinhậnvụđó.

Câuchuyệntiếptheolàcủatôi.Tôisẽyêucầubấtkỳthôngtinnàocóthểvàcầnthiếtđểbiếtrõhơncôngviệcmàtôiđangđượcđềnghị.Bướcđầutôixácđịnhgiátrịvàđánhgiánhữngkhảnăngthịtrườngcủaloạicổphiếuđó.Cộngvớiviệcnghiêncứutìnhhìnhthịtrườnghiệnnay,tôicóthểđánhgiáđượcmứcthànhcôngcủathươngvụnày.

Nếucácthôngtinchothấyđâylàmộtcôngviệchấpdẫn,tôisẽnhậnvàđềnghịthẳngthắnvớianhtacácđiềukhoảncủamình.Nếuanhtacũngđồngývớinhữngđiềukhoảnđó-tiềnthùlaovàcácđiềukiệnkhác–tôisẽbắttayngayvàocôngviệc.

Tôitiếnhànhđặtvànhậncáclệnhgọivớilượngcổphiếunóitrênvàkhởiđầuvớimứcgiáhợplýchotấtcảnhữngaiquantâm.Mứcgiákhởiđiểmsẽthấphơngiáphổbiếntrênthịtrườngvàsauđótăngdần,chẳnghạn,tôinhậnlệnhgọi200.000cổphiếukhigiániêmyếtlà40đô-la.Tôibắtđầuvớilệnhgọimộtvàingàncổphiếuvớigiá35,37,40,45,50vàcứnhưthếtănglêntới75–80.

Nếudocôngviệccủatôi-vậnđộng,thaotúngthịtrường-mứcgiátănglênvànếuởmứcgiácaonhất,vẫncónhucầucaotôisẽbánramộtlượnglớncổphiếu.Tôikiếmđượclợinhuậnvàtấtnhiênkháchhàngcủatôicũngvậy.Đâylàmộtnguyêntắchợplý.Họtrảthùlaochotôi.Đôikhimộttổhợpđầucơcũngcóthểthualỗnhưngđiềuđóhiếmkhixảyra.Chắcchắntôisẽkhôngnhậnthựchiệnnếukhôngthấyđượckhảnăngthulợinhuậnrõràng.Trongnămnay,tôikhôngđượcmaymắntrong1–2thươngvụvàkhôngthuđượclợinhuận.Cónhiềulýdokhácnhaunhưngđólàmộtcâuchuyệnkhác,tôisẽnóitớiởphầnsau.

Bướcđầutiêntrongviệcđẩygiámộtcổphiếulênđólàquảngcáorằngxuhướngtănggiálàhoàntoàncóthật.Điềunàynghecóvẻngớngẩnnhưngthựctếnórấthợplý.Cáchhiệuquảnhấtđểquảngcáocholoạicổphiếumàbạnsẽlàmviệclàkhiếnchochúngtrởnênmạnhmẽvànăngđộnghơn.Saukhihoànthànhtấtcảcáckhâuchuẩnbị,ngườimôigiớitốtnhấtđểđưara

côngchúngrộngrãichínhlàbảngthôngbáovàdođóphươngtiệnquảngcáohữuhiệunhấtcũnglàbảngtin.Bảnthântôikhôngcầnđưaralờitiếpthịnàothêmchokháchhàngcủamình.Tôicũngkhôngcầnthiếtphảicungcấpchobáochícácthôngtinvềgiátrịcổphiếuhaycácbáocáotàichínhvềtriểnvọngcủacôngty.Thậmchítôicũngkhôngcầntớimộtngườiủnghộ.Thayvàođótôihoànthànhtấtcảcáckhâucầnthiếtbằngcáchnăngđộnghoácổphiếucủamình.Vàkhicổphiếutrởnênnăngđộngngườitasẽcầnnhữnglờigiảithích.Họsẽtựtìmranhữngnguyênnhâncólợimàtôikhôngcầncóthêmsựtácđộngnào.

Tấtcảnhữnggìgiớigiaodịchtrênsàncầntớiđólàsựnăngđộng.Họsẵnsàngmuahaybánbấtkìloạicổphiếunàovớísốlượngbấtkì,chỉcầncómộtthịtrườngtựdochonó.Họsẽgiaodịchhàngngàncổphiếungaykhinhậnthấysựnăngđộng.Họchínhlàlớpkháchhàngđầutiêncủamỗinhàđầucơchứngkhoán.Họsẽủnghộbạnkhimứcgiátănglênquađóđónggóprấtnhiềutrongcácgiaiđoạnđầucơ.TheotôiđượcbiếtJamesR.Keenetrướcđâythườngxuyênsửdụngnhữngngườinăngđộngnhấttrênsàngiaodịch,mộtphầnlànhằmchegiấunguồngốcthaotúngthịtrường,mộtphầnlàdohọchínhlànhữngngườitạonêncáctinđồnnhanhchóngnhất.Ôngthườngcungcấpchohọlệnhđặtmua-lệnhbằngvănbản-trướckhiđưarathịtrường,quađóhọcóthểcó“sựchuẩnbị”tốthơntrướckhihọđổtiềnvào.Ônggiúphọkiếmđượclợinhuận.Đểkiếmđượcmộtngườiủnghộ,bảnthântôikhôngphảilàmgìhơnlàkhiếnchocổphiếutrởnênnăngđộng.Cácnhàgiaodịchkhôngyêucầugìhơnthế.Tấtnhiên,cầnnhớmộtđiềurằngnhữngngườinhưvậytrênsàngiaodịchmuacổphiếuvớimụcđíchbánlạikiếmlời.Họkhôngcầnkhoảnlợinhuậnphảithậtlớn.Tuynhiên,đóphảilànhữngkhoảnlợinhuậncóđượcmộtcáchnhanhchóng.

Vìnhữnglýdonhưvậynêntôicốgắngkhiếnchocổphiếutrởnênnăngđộngđểthuhútsựchúýcủacácnhàđầucơ.Tôimuavàbánđồngthời,vànhữngngườigiaodịchkháccũnglàmnhưvậy.Tôikhéoléotạoramộtsứcmuacaohơnnhucầubánloạicổphiếunày.Dođósứcmuavượthơnsứcbánra,côngchúnglạihòatheoxuhướngcủangườidẫnđầu,màtheohọlàgiốngmộtnhàgiaodịchtrênsànhơnlàmộtkẻthaotúngthịtrường.Đólàvịthếcủamộtngườimua.Vàkhicầutăngcao,tôibắtđầubùvàolượngcầuđó,tứclàtôibáncổphiếutheosốdư.Nếumọiviệcđúngtheodựkiến,lượngcầusẽthuhútmộtlượnglớnhơnlượngcổphiếutôibuộcphảitíchluỹtronggiaiđoạnđầucủaviệclàmgiá,vàkhiđó,vềmặtkỹthuật,tôisẽbánkhốngmộtlượngcổphiếu.Nóicáchkháclàtôibánnhiềuhơnsốcổphiếumàtôithựcsựnắmgiữ.Điềunàyvẫnrấtantoànchobảnthântôivìthựctếtôiđangbántheochínhlệnhđặtmuacủamình.Vàkhinhucầuchùng

xuống,giásẽkhôngtăngthêm.Khiđótôitiếptụcđợi.

Quaylạichuyệncổphiếungừngtănggiá,đếnmộtngàythịtrường“yêntĩnh”.Toànbộthịtrườngbắtđầucóxuhướngphảnứngngượclại.Mộtsốnhàgiaodịchsắcsảonhậnthấykhônghềcólệnhmuanàođốivớicổphiếucủatôi,anhtabắtđầubánra,vànhữngngườikháccũngvậy.Chodùlàvìlýdogìthìcổphiếucủatôicũngbắtđầugiảmgiá.Tôibắtđầumuatrởlại.Tôicónhữngtácđộngthíchhợpđểtạocảmgiáccổphiếuvẫncóấntượngtốtđốivớinhữngnhàtàitrợcủanó.Vàmộtđiềunữatôicóthểtácđộngmàkhôngcầnphảitíchluỹcổphiếu,nghĩalàtôikhôngphảitănglượngcổphiếusẽphảibánrasaunày.Cầnnhớrằngtôilàmđiềuđómàkhônglàmgiảmnguồntàichínhcủamình.Thựcchấttôiđangmuabùlạisốcổphiếutôiđãbánkhốngkhimứcgiácao,khilượngcầucủacôngchúnghoặccủacácnhàgiaodịchhaycảhaiđãchophéptôithựchiệnnhữnggiaodịchđó.Cầnphảichocácnhàgiaodịch-vàcảvớicôngchúng-thấyrằngvẫncónhucầucholoạicổphiếunàykhigiáđanggiảmxuống.Việcđósẽtácđộngtớicácnhàđầucơchuyênnghiệpđãbánkhốngvàcảnhữngngườiđãtốngsốcổphiếuđidolosợ.Đâylàmộthiệntượngthườngthấykhimộtcổphiếungàycàngyếuhơndokhôngcósựhỗtrợcầnthiết.Quátrìnhmuabùcủatôitạonêncáitôigọilàquátrìnhổnđịnhhoá.

Khithịtrườngmởrộnghơn,tôibắtđầubáncổphiếurakhigiátănglên,tuynhiênkhôngthểkiểmsoátsựtănggiá.Điềunàyhoàntoànphùhợpvớikếhoạchcủatôi.Rõràngrằngkhitôicàngbánracổphiếukhigiácaocàngkhuyếnkhíchcácnhàđầucơbảothủ,chiếmphầnlớnhơnsovớicácnhàgiaodịchkháctrênsàn;ngoàiratôicũngcóthểhỗtrợnhiềuhơnchocổphiếucủamìnhtrongnhữngngàythịtrườngquá“yêntĩnh”.Khiluônluônbánratôinắmgiữvịtrícóthểhỗtrợchocổphiếucủamìnhmàkhônggâyrasựnguyhiểmnàochobảnthân.Theoquyluậttôibắtđầubánrakhimứcgiáđủcaođểmanglạilợinhuậnnhưngtôithườngbánrakhôngcầnlợinhuậnnhằmtạorahoặcnângcaohơncáitôigọilàsứcmuarủirothấp.Côngviệccủatôikhôngchỉlàđẩygiácổphiếulêncaohaybánramộtlượnglớncổphiếumàcònhướngtớikiếmtiềnchobảnthânmình.Đócũnglàlýdotạisaotôikhôngyêucầukháchhàngcungcấptàichínhchocáchoạtđộngcủatôi.Mứcthùlaocủatôigắnliềnvớithànhcôngcủatôi.

Tấtnhiêntấtcảnhữngđiềutôimôtảtrênđâykhôngphảilànhữnghoạtđộngbấtbiến,khôngthayđổi.Tôikhôngbaogiờgắnchặtvớinhữngphươngthứccốđịnh,kémlinhhoạt.Tôithayđổicácphươngphápvàcácđiềukiệncủamìnhtuỳtheotừnghoàncảnhkhácnhau.

Mộtloạicổphiếubánrathịtrườngcầnđượclàmgiátớimứccaonhấtsauđómớibánra.Tôinhắclạiđiềunàyvìhailýdo:Thứnhất,đâylànguyêntắccơbản.Thứhai,côngchúngthườngtinrằngviệcbánrađượcthựchiệnhếtkhigiáđangởmứcđỉnh.Đôikhicóloạicổphiếubịđìnhtrệvàkhôngthểtănglên.Đólàthờiđiểmđểbánra.Mứcgiátựnhiênsẽgiảmxuốngnhanhhơnbạntưởngkhibạnbánra.Tuynhiênbạnvẫncóthểphụchồilại.Vớiđiềukiệnloạicổphiếutôiđanglàmgiácóthểtănggiákhitôimuavào,tôibiếtrằngtôicóthểhàilòng,vànếucầntôicóthểmuamộtcáchtựtin,thậmchílàbằngtiềnriêngcủamìnhmàkhôngphảilongại–chínhxáclàtôicũnglàmnhưvớibấtkỳcổphiếunàocóbiểuhiệntươngtự.Đólàloạicổphiếucósứcđềkhángyếu.Chắccácbạncònnhớlýthuyếtcủatôivềloạihìnhnày?Khixuấthiệnmứcgiácósứcđềkhángyếutôisẽủnghộnó,khôngphảivìtôiđanglàmgiácholoạicổphiếuđóvàođúngthờiđiểmđómàvìtôiluônlàmộtnhàđầucơchứngkhoán.

Khiviệctôimuacổphiếukhônglàmchomứcgiátănglêntôisẽdừngmuavàbắtđầubánratheomứcgiáhạ.Đócũnglànhữnggìtôisẽlàmngaycảkhitôikhônglàmgiácholoạicổphiếuđó.Nhưcácbạncũngbiết,quátrìnhmarketingchomộtloạicổphiếuđượcthựchiệnkhigiágiảm.

Tôinhắclạirằngtrongsuốtquátrìnhlàmgiátôikhôngbaogiờquênrằngmìnhlàmộtnhàgiaodịchcổphiếu.Nhữngvấnđềtôigặpphảikhilàmgiá,saucùngcũnggiốngnhưnhữngvấnđềđốivớimộtnhàđầucơ.Tấtcảnhữngnỗlựcthaotúngthịtrườngsẽchấmdứtkhimộtngườilàmgiákhôngthểkhiếncholoạicổphiếuđóthayđổitheoýcủaanhta.Khiloạicổphiếubạnmuốnlàmgiáthayđổikhôngtheokếhoạch,bạnnênbỏcuộc,bỏcuộcngaykhicáigiáphảitrảchưaquáđắt.

Phần.21

Tôicũnghiểurằngnhữngđiềuchungchungtrìnhbàytrênđâykhônggâynhiềuấntượng.Đócũnglàđiềudễhiểu.Cólẽtốthơntôinêncungcấpmộtvídụcụthể,Ởđâytôisẽtrìnhbàylầntôinânggiámộtloạicổphiếulênthêm30điểm,tíchluỹ7.000cổphiếuvàtạonênmộtthịtrườngcóthểtiêuthụhếtbấtkỳlượngcổphiếunào.

ĐólàcổphiếucủaImperialSteel.Loạicổphiếunàyđượcpháthànhmớibởimộtnhómcổđôngcóuytínvàluônđượcxếpvàohàngcógiátrị.Khoảng30%cổphiếuvốnđượcđặtbánchocôngchúngthôngquacáccôngtymôigiớiđộclậpcủaphốWall,tuynhiêncổphiếunàykhôngthểtìmđượcsựnăngđộngkểtừkhiniêmyết.Đôikhicóaiđóhỏivềnóthìmộthaymộtvàingườitrongnộibộ-thànhviêncủamạnglướibaotiêubanđầu–đềunóirằngdoanhthucủacôngtykhảquanhơnnhiềusovớimongđợivànhữngtriểnvọngcủacôngtyrấtđángkhíchlệ.Điềunàyhoàntoànđúngvàrấttốtnhưngnóthiếusựhấpdẫn,Nókhôngtạonênnhucầuđầucơ,vàtheoquanđiểmcủamộtnhàđầutư,tínhổnđịnhgiávàcổtứchàngnămvẫnchưađượcthểhiện.Đólàmộtloạicổphiếukhôngbaogiờcónhữngbiếnđộngquábấtthường.Nóquáổnđịnhvàkhôngthểtănggiásaunhữngbảnbáocáođầylạcquancủanhữngngườinộibộ.Nóicáchkhácgiácổphiếunàycũngkhócóthểgiảmxuống.

ImperialSteelvẫnbịcoilàcổphiếukhônghấpdẫn,kémnăngđộngvàlàmộtloạicổphiếukhógiảmgiávìkhôngcóngườibándokhôngaimuốnbánloạicổphiếukhôngđượcphânphốirộngrãinày.Ngườibáncũngquáthôngcảmvớinhữngbọnđầucơnộibộ.Đốivớicácnhàđầutư,ImperialSteelbảnthânnólàmộtsựđầucơđangthừacổphần.Đốivớicácnhàđầucơ,đólàmộtloạicổphiếuchết–đôilúcnhàđầutưtrongbạnlạihốihậntựhỏitạisaolạimualoạicổphiếuđó.Anhtasẽcảmthấybịgắnchặtvớinótrongkhinhiềucơhộitốthơnrơikhỏitầmtay.

Mộtngày,nhânvậtđứngđầucủamạnglướiImperialSteel,đạidiệnchobảnthânanhtavàchocáccộngsự,đãtớigặptôi.Họmuốntạomộtthịtrườngcholoạicổphiếuđó,trongđóhọnắmgiữ70%cổphiếukhôngphânphốirabênngoài.Họmuốntôibánrasốcốphiếuđóvớigiácaohơnsovớinếuhọbánngoàithịtrườngtựdo.Họmuốnbiếtcácđiềukiệncủatôinếuthựchiệnvụnày.

Tôibảoanhtasẽthôngbáokếtquảtrongmộtvàingàytới.Sauđótôibắt

đầuđiềutravềcơsởvậtchấtcủacôngtynày.Tôicócácchuyêngiahàngđầucóthểthuthậpthôngtintừcácphòngcôngnghiệp,thươngmạivàtàichính.Họtrìnhchotôinhữngbáocáotrungthực,khôngthànhkiến.Tôicũngnhưhọ,khôngnhìnvàođiểmtốthayđiểmyếu,tôichỉquantâmtớicácconsố.

Cácbáocáochothấyrằngtàisảncủacôngtyrấtcógiátrị.Vàtriểnvọngnhưvậylàcơsởtốtđểcóthểmuacổphiếunàyvớimứcgiácaohơnmứcgiáphổbiếntrênthịtrường.Trongnhữngđiềukiệnnhưvậy,cókhảnăngrấtlớngiácổphiếutăng.Nhưngcầnthấyrằngsẽcómộtđợtgiảmgiátrongtươnglai.Dođó,khôngcólýdonàokhiếntôitừchốinhậnthựchiệnvậnđộngtănggiáchocổphiếucủaImperialSteel.

Tôithôngbáochokháchhàngýđịnhcủamìnhvàôngtaghéquavănphòngcủatôiđểbànbạcchitiếthơn.Tôinóivớiôngtanhữngđiềukiệncủatôi.Đốivớicôngviệcnày,tôikhôngnhậntiềnmặt,nhưngđổilạilàlệnhmua100.000cổphiếuImperialSteel.Giácủacáclệnhgọităngtừ70lên100điểm.Khoảnphínàycóvẻtươngđốilớn,nhưngcũngcầnhiểurằngnhữngngườitrongnộibộkhôngthểbánrasốcổphiếunhưvậy,hayngaycả50.000cổphiếuvớimứcgiá70điểm.Khôngcóthịtrườngcholoạicổphiếunày.Tấtcảcácbảnbáocáovềdoanhthuvànhữngtriểnvọngtíchcựcđềukhôngthểhấpdẫnđượcngườimua,dùlàvớisốlượngnhỏ.Hơnnữa,nếutôiyêucầumứcphíbằngtiềnmặtthìcáckháchhàngcủatôicũngsẽphảichirakhoảngvàitriệuđô-la.Việclàmđócủatôikhôngphảibắtchẹthọ.Đóvẫnlàmộtmứcphíhợplý.

Biếtrằngloạicổphiếunàycógiátrịthựcsựvàđiềukiệnthịtrườngđangtheoxuhướnggiálên,dođótạođàchoviệctănggiátấtcảcácloạicổphiếu.Tôinhậnthấymìnhhoàntoàncóthểlàmtốt.Cáckháchhàngcủatôiđượckhuyếnkhíchbởinhữngtínhiệulạcquanđóvàngaylậptứcđồngývớicácđiềukiệncủatôi,thươngvụđượckhởiđộngvớisựhàilòngcủacảhaiphía.

Tôicũngphảicốgắngtựbảovệbảnthânmìnhcàngnhiềucàngtốt.Mạnglướinàysởhữuhoặckiểmsoátkhoảng70%lượngcổphiếuhiệnhành.Tôiyêucầuhọkýquỹ70%củahọtheomộthợpđồngtínthác.Tôikhôngmuốntrởthànhnơibánphágiáchocáccổđônglớn.Vớiđasốcổphiếuđượcgiữlạimộtcáchđảmbảo,tôivẫncònkhoảng30%cổphiếurảiráccầnxemxét,điềuđóvẫntiềmẩnsựrủiro.Tuynhiênmộtnhàđầutưcókinhnghiệmkhôngbaogiờthamgiavàonhữngthươngvụhoàntoànkhôngcórủiro.Tấtnhiên,khôngphảitấtcảsốcổphiếuchưatínthácđềuđượctungrathịtrườngdứtđiểmtrongmộtlần,điềuđócũnggiốngnhưtấtcảcáckháchhàng

muabảohiểmnhânthọđềuđộtngộttửvongvàocùngmộtgiờ,cùngmộtngày.Ngườitavẫnluôncónhữngbảngthốngkêkhôngchínhthứcvềcácrủirotrênthịtrườngchứngkhoáncũngnhưtỷlệtửvongcủaconngười.

Saukhicốgắngtránhtấtcảnhữnghiểmhọacóthểlườngtrướccủathịtrườngchứngkhoán,tôiđãsẵnsàngbướcvàochiếndịchcủamình.Mụctiêucủatôilàtănggiátrịchocáclệnhmua.Đểthựchiệnviệcnày,tôiphảiđẩyđượcgiácổphiếutănglênvàtạomộtthịtrườngđểtiêuthụđược100.000cổphiếu-sốcổphiếutôiđangnắmquyềnchọn.

Việcđầutiêncầnlàmđólàtìmhiểucóbaonhiêucổphiếusẵnsàngđượctungrathịtrườngkhigiátănglên.Điềunàycácmôigiớicủatôicóthểthựchiệndễdàngvìhọcóđượcthôngtinvềloạicổphiếunàosẽbánrakhigiánhíchlên.Tôikhôngđượcbiếtcácchuyêngiacóthôngbáovớihọvềnhữnglệnhđượcthựchiệntrongsổsáchcủahọhaykhông.Mứcgiádanhnghĩalà70nhưngtôikhôngthểbánra1000cổphiếuvớimứcgiánhưvậy.Tôikhôngcósốliệuvềlượngcầuởmứcgiáđóhaythậmchívớivàiđiểmthấphơn.Tôiđànhphảidựatheonhữnggìcácmôigiớicủatôiđãthuthậpđược.Tuynhiên,điềuđólàđủđểthểhiệnlượngcổphiếuđượcbánravàmộtlượngcầukhákhiêmtốn.

Ngaykhicóthôngtinvềnhữngđiểmtrên,tôilặnglẽthumuatấtcảsốcổphiếuđượcbántrênthịtrườngvớimứcgiá70hoặccaohơn.Khitôinói“tôi”thìcácbạnnênhiểuđólàcácmôigiớicủatôi.

Tôikhôngphảimuaquánhiềucổphiếu,hơnnữatôibiếtrằngviệctănggiásẽmanglạinhiềulệnhmuakhác,vàtấtnhiênlàcảcáclệnhbán.

TôikhôngđưaralờikhuyênvềviệccổphiếuImperialSteeltănggiávớibấtcứaivìtôibiếtmìnhkhôngcầnphảilàmnhưvậy.Côngviệccủatôilàtìmcáchảnhhưởngtrựctiếptớitâmlýcủacôngchúng.Tôikhôngnóirằngkhôngcầnthiếtphảituyêntruyềnvềviệccổphiếutănggiá,việcquảngcáochogiátrịmộtloạicổphiếumớicũngcầnthiếtnhưđốivớicácmặthàngkhácnhưlen,giàydéphayxehơivậy.Nhữngthôngtinchínhxácvàđángtincậynhấtsẽdochínhcôngchúngđưara.Điềutôimuốnnóiởđâyđólàbảngtincóthểthựchiệntốttấtcảcácmụcđíchcủatôi.Nhưtôiđãnóitrênđây,cáctờbáouytínluônđưaranhữnglờigiảithíchchocácđộngtháitrênthịtrường.Đóchínhlàtintức.Độcgiảkhôngchỉmuốnbiếtđiềugìđãxảyratrênthịtrường,họmuốncólýdotạisao.Dođómộtngườilàmgiákhôngcầncóbấtkỳđộngtháinào,chínhcácphóngviêntàichínhsẽđưaracácthôngtinvàphântíchcácbảnbáocáodoanhthu,điềukiệnkinhdoanhvà

triểnvọngcủacôngty.Tómlại,đólàtấtcảnhữnggìcóthểkhiếngiácổphiếutănglên.Mỗikhicódịpmộtnhàbáohayphóngviênnàođóhỏiýkiếnvềmộtloạicổphiếu,tôiđềusẵnsàngcungcấpchohọýkiếncủamình.Tôikhôngphảilàmộtnhàtưvấntìnhnguyện,nhưngtôikhôngthểđạtđượcgìnếucứgiữbímật.Đồngthời,tôinhậnrarằngphươngtiệntạotinđồncósứcthuyếtphụcnhấtđóchínhlàbảngtin.

Saukhitôiđãthumuahếtsốcổphiếuđượcbánravớimứcgiá70hoặccaohơn,áplựcthịtrườngbắtđầugiảmxuống,quađóthểhiệntínhđềkhángkémcủacổphiếuImperialSteel.Hiểnnhiênlànóđangtănggiá.Ngaykhinhữngngườiquansáttrênsàngiaodịchnhậnthấyđiềuđóhọlậptứcsuyluậnmộtcáchlogicrằngcổphiếuđósẽtănggiá.Tuynhiên,mứcđộtănggiánhưthếnàothìhọchưabiết,họcầnđủthôngtinđểtiếnhànhđặtlệnhmua.LượngcầucủacổphiếuImeprialSteelđược,tạoradoxuhướngtănggiátrênthịtrường.Bảngtinchínhlàmộtlờikhuyêntốtnhất,vàtôiđãtậndụngđượcđiềuđó.Tôibáncáccổphiếuthuđượctừnhữngngườiđãchánnảncảnhchờđợitrướckiachocácnhàgiaodịchhiệntại.Tấtnhiênviệcbánranàylàmộthànhđộngsángsuốt.Tôikhôngtìmcáchépgiácổphiếudotôikhôngmuốngiácảtăngquánhanh.Thựcsựđókhôngphảilàthờiđiểmthíchhợpđểbánramộtnửatrongsố100.000cổphiếucủamình.Nhiệmvụcủatôiđólàtạoramộtthịtrườngđểtiêuthụtoànbộsốcồphiếu.

Mặcdùtôichỉbánralượngcổphiếucácnhàgiaodịchquantâm,nhưngthịtrườngvẫnđanggiảmdầnsứcmua.Cũngtrongthờiđiểmđó,cáclệnhmuadừnglại,đồngthờigiácũngngừngtăng.Ngaykhixuấthiệncáchiệntượngnày,cổphiếulậptứcđượcbánratrởlạibởinhữngngườiđầutưgiálênthấtbạihoặcnhữngngườikhôngcònđộnglựcgiữloạicổphiếuđókhimứcgiáđãchữnglại.Tuynhiêntôiđãchuẩnbịcẩnthậnchoviệcnày.Vàkhigiáđangxuống,tôibắtđầumualạisốcổphiếuđãbánchogiớigiaodịchvớimứcgiácaohơnhaiđiểm.Tôibiếtđộngtháinàyđãgiúphãmbớtquátrìnhgiảmgiá;vàkhigiádừnglạithìcáclệnhbáncũnggiảmbớt.

Tôilạibắtđầulạitừvạchxuấtphátmới.Tôimuatấtcảsốcổphiếubánrakhigiátănglên–sốlượngcũngkhôngnhiều–vàgiátăngtrởlạilầnthứhai,caohơnmức70điểmlầntrước.Cầnnhớrằngkhigiágiảm,cónhiềucổđôngmuốnkiếmlợiđãbánrasốcổphiếucủahọnhưngkhôngchấpnhậnmứcgiáthấphơn3–4điểmsovớimứcgiácaonhất.Nhữngnhàđầucơnhưvậyluônsẵnsàngbánranếugiáphụchồi.Họđặtlệnhbánngaykhigiálên,vàsauđóthayđổiýkiếndoxuhướngmớicủagiácổphiếu.Tấtnhiênluôncónhữngngười“ănchắcmặcbền”luônchộplấycơhộikiếmlời,vớihọlợinhuậnphảiluônchắcchắn.

Tấtcảnhữngviệctôiphảilàmsauđólàlặplạiquátrìnhmuabánluânphiênnhưngvớimứcgiácaohơnsaumỗilầngiaodịch.

Đôikhisaukhibạnthumuahếtsốcổphiếubánratrênthịtrường,giáđộtngộttăngmạnh.Đólàmộtcáchquảngcáorấthiệuquảvìnótạonêncáctinđồnvàthuhútcácnhàgiaodịchchuyênnghiệpcũngnhưmộtbộphậncôngchúngđầucơmuốnthamgia.Theotôitỷlệnàychiếmmộtphầnkhálớn.TôicũngthựchiệnnhưvậyđốivớiImperialSteel,dùlượngcầucủanhữngđốitượngnhưvậylớnbaonhiêutôicũngđápứngđủ.Việctôibánragiữmứcgiácổphiếutăngliêntụccảvềtốcđộvàmứcđộ.Khitôimuavàotrênthịtrườnggiáhạvàbánrađãkhithịtrườnggiátăng,tôikhôngchỉđẩygiálênmàcòntăngđượcthịtrườngchocổphiếuImperialSteel.

Kểtừkhitôibắtđầuchiếndịchcủamình,chưabaogiờcóviệcaiđókhôngthểmuahaybáncổphiếumộtcáchtựdo,ýtôimuốnnóimuahaybánmộtlượngcổphiếuhợplývàkhônggâynênnhữngảnhhưởngquálớntớimứcgiá.Cảmgiácsợbịmuavớigiábắtchẹtkhimuahaybịkhánhkiệtkhibánrađãdầnđượcloạibỏ.CácnhàđầutưchuyênnghiệpvàcôngchúngrộngrãiđềutinrằngđãcómộtthịtrườngchắcchắnchocổphiếuImperialSteelvàdođótăngthêmlòngtinvàođộngtháinày,đồngthờichấmdứtsựphảnđốitừnhữngngườikhác.Kếtquảlàsaunhiềulầnmuađibánlạitôiđãđưađượcmứcgiábánrabằngvớimệnhgiá.Vớimứcgiá100đô-lavẫncónhiềungườimuốnmuacổphiếucủaImperialSteel.Tạisaolạikhông?Aicũngbiếtđólàmộtcổphiếucógiátrị;vàđóvẫnlàmộtmứcgiáhời.Bằngchứnglàgiávẫntănglên.Mộtcổphiếucóthểtăng30điểmtừ70lên100thìhoàntoàncóthểtăngthêm30điểmnữasovớimệnhgiá.Đócũnglàýkiếnchungcủanhiềungười.

Trongquátrìnhđẩygiálênthêm30điểm,tôichỉtíchluỹđược7.000cổphiếu.Giátrungbìnhcủasốcổphiếunàylà85,nhưvậytôicóđượckhoảnlợinhuận15điểmchomỗicổphiếu.Tuynhiên,khoảnlờitổngcộngcủatôi(trêngiấytờ)lớnhơnrấtnhiều.Đólàmộtkhoảnlợinhuậntươngđốiantoànvàtôicóthịtrườngchotấtcảsốcổphiếucầnbánra.Giásẽtiếptụctănglênnếutôicócácbiệnphápthaotúngthíchhợp.Ngoàiratôicònlệnhđặtmua100.000cổphiếubắtđầutừ70điểmvàkếtthúclà100điểm.

Cácđiềukiệnhiệnnaykhôngchophéptôitiếnhànhcáckếhoạchchuyểnsốlợinhuậntrêngiấyđósangtiềnmặt,Cóthểnóilàtựkhenmình,nhưngtôinghĩđólàmộttácphẩmlàmgiáxuấtsắc,hoàntoànhợpphápvàxứngđángthànhcông.Giátrịtàisảncủacôngtylàkhálớnvàmứcgiávẫnkhôngquáđắtđỏnếunânglêncaohơn.Mộttrongnhữngthànhviêncủatổchứcmuốn

tiếnhànhnắmquyềnkiểmsoátcôngty–đólàmộtngânhàngvớitiềmlựcmạnhmẽ.NắmquyềnkiểmsoátmộtcôngtythịnhvượngvàđangpháttriểnmạnhmẽnhưImperialSteelcóthểsẽmanglạinhiềulợinhuậnchomộtngânhànghơnđốivớimộtnhàđầutưtưnhân.Tronghoàncảnhđó,hãngnàyđãđưarađềnghịmualạiquyềnchọncủatôiđốivớicổphiếunày.Điềuđómanglạimộtkhoảnlợinhuậntolớnvàtôichấpthuậnngay.Tôiluônsẵnsàngbánratoànbộsốcổphiếuvớimộtkhoảnlợinhuậnhấpdẫn.Tôikháhàilòngvớinhữnggìđãlàmđượcđốivớicổphiếunày.

Trướckhitôibánratoànbộlệnhđặtmua100.000cổphiếucủamình,tôiđượcbiếtrằngngânhàngđãthuênhiềuchuyêngiatiếnhànhkhảosátkỹcàngcôngtyđó.Từcácbáocáođóhọquyếtđịnhđềnghịtôibánlệnhgọicủamình.Tuyvậy,tôivẫngiữlạivàingàncổphiếuđểđầutưvìtôitintưởngvàonó.

KhôngcóvấnđềgìkhôngbìnhthườnghoặckhônghợplýtrongchiếndịchlàmgiáchocổphiếuImperialSteelcủatôi.Khimứcgiátănglêntheoviệctôimuavào,tôihiểurằngmìnhđãthànhcông.Cổphiếunàykhôngbịđìnhtrệnhưmộtsốloạikhác.Khibạnnhậnthấyrằngmộtloạicổphiếukhôngphảnứngtheomongmuốnkhibạnmuavàothìkhôngcònlờikhuyênnàotốthơnlàhãybánra.Nếumộtcổphiếucógiátrịvàcácđiềukiệnthịtrườngthíchhợpthìbạnhoàntoàncóthểphụchồigiá,chodùlàvớimức20điểm..TuynhiênđốivớiImperialSteeltôikhôngphảithựchiệnnhữngviệcđó.

Trongquátrìnhlàmgiáchocổphiếu,tôichưabaogiờquênđinhữngnguyêntắcgiaodịchcănbản.Cóthểcácbạnthắcmắctạisaotôinhắclạiđiềunàyhaytạisaotôinhắcđinhắclạiviệctôikhôngbaogiờđingượclạinhữngconsốcủabảngtinvàkhôngbịmấtbìnhtĩnhđốivớinhữngdiễnbiếntrênthịtrường.Ngườiđãkiếmđượchàngtriệuđô-lavàđãhơnmộtlầnđầucơthànhcôngtạithịtrườngphốWallsẽnhậnramộtđấuthủthôngtháilàmộtđấuthủkhôngthiđấubằngtìnhcảm.Cóthểbạnsẽngạcnhiênkhibiếtrằngnhữngngườixúctiền(promoter)thànhcôngnhấtđôikhicũngxửsựnhưmộtbàgiàcáukỉnhnếuthịtrườngkhôngdiễnbiếntheomongmuốn.Dườngnhưhọluôncoithườngđiềuđómàkhôngbiếtrằnghọsẽtiếptụcmấttiềndomấtbìnhtĩnh.

CónhiềutinđồnnóirằngtôivàJohnPrentisscósựbấtđồng.Họtinrằngsẽcónhữngbàibáovềmộtthươngvụthấtbạitrênthịtrườngchứngkhoánhaynhữngtròlừahaimặtsẽkhiếntôi-hoặcanhta-mấthàngtriệuđô-la,haynhữngviệcđạiloạinhưvậy.Nhưngđiềuđóđãkhôngxảyra.

Prentissvàtôiđãlànhữngngườibạntrongnhiềunăm.Nhiềulầnanhtađãcungcấpchotôinhữngthôngtinquađótôikiếmđượckhánhiềulợinhuậnvàngượclại,tôicũngchoanhtanhữnglờikhuyên,anhtacóthểnghetheohoặckhông.Nếuanhtanghetheothìcóthểđãtiếtkiệmđượcmộtkhoảnkhakhá.

Vềcơbản,anhtalàmviệctạibộphậntổchứcvàxúctiếnsảnphẩmtạiPetroleumProductsCompany.Saulầnpháthànhđầutiênrathịtrườngítnhiềuthànhcông,tìnhhìnhtrởnênngàycàngtồitệ.LoạicổphiếumớikhôngđượctốtnhưPrentissvàcáccộngsựcủamìnhđãhyvọng.Khicácđiềukiệnthịtrườngthayđổitốthơn,PrentissđãthànhlậpmộttổhợpđầucơvàhoạtđộngtạiPeteProducts.

Tôikhôngthểnóigìvềcáchlàmviệccủaanhta.Anhtakhôngkểvớitôivàtôicũngkhônghỏi.Nhưngmộtđiềurõràng.ĐólàmặcdùcókinhnghiệmtạiphốWallvàtàinăngnhưnganhtavẫnkhôngmấythànhcôngvàtổchứcđầucơcủaanhtacũngnhanhchóngnhậnrahọkhôngthểbánđượcbaonhiêucổphiếu.Anhtahẳncũngđãthửmọicáchcóthể.Mộtngườiquảnlýtổhợpđầucơthườngkhôngmuốnđểmộtngườingoàithaythếvịtrícủamìnhtrừkhianhtacảmthấykhôngthểđảmnhiệmvịtríđó,mộtđiềukhôngmấyaimuốnthừanhận.Dùsaoanhtacũngđãđếngặptôi,saumộtsốgiaotiếpxãgiao,anhtađềnghịtôilàmthịtrườngchoPeteProductsvàbánrasốcổphiếucủatổhợpđầucơ.Tổngsốcổphiếukhoảng100.000vớimứcgiá102–103điểm.

Tôicảmthấycôngviệcnàycónhiềunétđángnghingờnêntôitừchốilờiđềnghịcủaanhta.Tuynhiênanhtavẫnnàinỉtôinhậncôngviệcnày.Cuốicùngtôiđànhphảiđồngý.Tôikhôngthíchthamgiavàonhữngcôngtymàtôicảmthấykhôngtựtinvàothànhcôngcủamình.Tuynhiên,tôinghĩmỗingườiđềucầngiúpđỡbạnbètronglúckhókhăn.Tôinóitôisẽcốgắnghếtsức,nhưngtôicũngnóivớianhtarằngtôikhôngtựtinvớithươngvụlầnnàyvàtôicũngliệtkênhữngyếutốrủirobuộcphảichấpnhận.NhưngPrentisschỉnóirằnganhtakhôngyêucầutôiphảiđảmbảokhoảnlợinhuậnhàngtriệuđô-lachotổhợpđầucơ.Anhtachắcchắnrằngnếutôichấpnhậnvịtrínàythìhoàntoàncóthểlàmhàilòngbấtcứthànhviênnàocủatổhợp.

Nhưvậy,tôiđãchấpnhậnmộtcôngviệcđingượclạichínhnhữngnguyêntắccủamình.TôierằngmìnhsẽphảichấpnhậnmộtvụkhákhókhăndonhữngsailầmtolớncủaPrentisstrongquátrìnhlàmgiáchocổphiếucủatổhợp.Nhưngtháchthứclớnnhấtđốivớitôilàthờigian.Tôitinrằngchúngtôiđangđidầntớithờiđiểmcuốicủađợttănggiávàdođó,nhữngbiến

chuyểncủathịtrườngđangkhuyếnkhíchlòngtincủaPrentisscóthểchỉlàmộtđợtphụchồigiángắnngủi.TôilongạirằngthịtrườngsẽthayđổinhanhchóngsanggiágiảmtrướckhitôicóthểđạtđượcthànhcôngvớiPeteProducts.Tuynhiên,tôihứarằngtôisẽcốgắnghếtsức.

Tôibắtđầubắttayvàoviệcđẩygiálên.Tôiđạtđượcmộtthànhcôngnhonhỏ.Tôinghĩgiátănglênkhoảng107hoặcđạiloạinhưvậy.Đólàmộtmứcgiátươngđốihợplývàtôithậmchícònbánđượcmộtsốcổphiếutheosốdư.Tuykhôngnhiềunhưngtôicũngđãtăngđượccổphầncủatổhợp.Córấtnhiềungườikhôngnằmtrongtổhợpđầucơvẫnluônchờđợigiátănglênchútítđểbánrasốcổphiếumìnhvàtôichínhlàmộtmónquàtừtrêntrờirơixuốngđốivớihọ.Vớinhữngđiềukiệntốthơnnêncôngviệccủatôicũngkháhơn.Vấnđềkhókhănnhấtđólàtôiđãkhôngthamgiasớmhơn.Vàothờiđiểmhiệnnay,tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmđượcchỉlàcốgắnggiảmthiểumứcthiệthạichotổhợp.

TôibáochoPrentissnhữngquanđiểmcủamìnhnhưnganhtavẫnphảnđối.Tôiđànhphảigiảithíchlýdotạisaotôichấpnhậncôngviệcnày:“Prentiss,tôicảmnhậnrấtrõràngnhữngnhịpđậpcủathịtrường.Khôngcóaimuốnmuacổphiếucủaanhcả.Khôngkhókhăngìđểnhậnranhữngphảnứngcủathịtrườngđốivớicáchoạtđộnglàmgiácủatôi.NgheđâyPrentiss:KhiPeteProductstrởnênhấpdẫnnhấtđốivớicácnhàgiaodịch,vàanhcũngđãthựchiệntấtcảnhữngtácđộngcóthể,nhưnganhvẫnnhậnthấyrằngcôngchúngđangquaylạivớicổphiếucủanó,thìkhiđóanhcóthểchắcchắnmộtđiều.Đãcóvấnđềgìđóởđây,khôngphảivớicổphiếumàvớithịtrường.Việccốgắngthayđổithịtrườngtheoýmuốnkhôngmanglạilợiíchgìcả.Nếulàmnhưvậyanhchỉchuốcthêmlỗmàthôi.Mộtgiámđốctổhợpđầucơ,cóthểsẵnsàngmualạisốcổphiếucủachínhmìnhkhianhtacóbạnđồnghành.Nhưngnếuanhtalàkháchhàngduynhấttrênthịtrườngthìđóquảlàmộtviệclàmngungốc.Với5.000cổphiếutôimuacôngchúngcóthểvàsẽmuathêm5.000cổphiếukhác.Nhưngtấtnhiêntôikhôngthểmualiêntụcnhưvậy.Nếulàmnhưvậytấtcảnhữnggìtôicóđượcđólàngậptrongsốcổphiếuởvịthếmuamàtôikhônghềmongmuốn.Điềuduynhấtnênlàmlúcnàyđólàbánra.Vàcáchduynhấtđểbánrachínhlàphảibán.”

“Ýôngnóilàbánranhằmthuvề”Prentissnóivớitôi.

“Đúng”tôinói.Tôicóthểthấyrằnganhtalạichuẩnbịphảnđối.“Nếutôicóthểbáncổphiếucủatổhợpđầucơanhcóthểquyếtđịnhrằngmứcgiácổphiếuđangphávỡmứcmệnhgiávà…”

“Không.Khôngbaogiờ.”Anhtahétlên.Bạncóthểtưởngtượngnógiốngnhưthểtôikhuyênanhtathamgiavàomộtcâulạcbộnhữngngườitựtửvậy.

“Prentiss,”tôinóivớianhta,“Đólànguyêntắccốtyếucủaviệcthaotúngthịtrườngcổphiếunhằmđẩygiálênđểbán.Nhưnganhkhôngthểbánravớisốlượnglớnkhigiáđangtănglên.Khôngthể!Nhữngvụbánrasốlượnglớnđượcthựchiệnkhigiáđanghạxuốngsaukhilêntớiđỉnh.Tôikhôngthểđẩygiácủaanhlên125–130.Tôicũngmuốnlàmnhưvậynhưngtôikhôngthể.Dođóanhphảibắtđầubánratừmứcgiánày.Trongquanđiểmcủatôi,giátấtcảcáccổphiếuđềuđanggiảmxuốngvàPeteProductskhôngphảilàmộtngoạilệ.Hiệnnaygiátiếptụcgiảmxuốngkhitổhợpbánravàthậmchícòngiảmnhiềuhơndonhữngngườikháctrênthịtrườngcũngbánra.Vàdùthếnàothìgiácũngsẽgiảm.”

Tôithấymìnhcũngkhôngnóigìquábấtngờhaythảmhọanhưngbạncóthểnghetiếnghúcủaanhtacáchxahàngdặm.Anhtakhôngkhinàolạinghetheonhữnglờikhuyênnhưvậy.Khôngbaogiờ.Đùavớinhữngchỉsốcổphiếucũnggiốngnhưđùavớilửa,chưanóitớinhữngrắcrốitạingânhàngkhicổphiếuđượcsửdụngđểthếchấpchocácnhữngkhoảnvayhaycácdịchvụtươngtự.

Tôinhắclạivớianhtarằng,trongquanđiểmcủatôi,khôngcógìđảmbảocổphiếucủaPeteProductssẽkhônggiảmtới15hay20điểmvìtoànbộthịtrườngđềuđangđitheoxuhướngđó.Vàtôicũngnhắclạimộtlầnnữarằngtrôngchờmộtngoạilệvớicổphiếucủaanhtalàrấtấutrĩ.Nhưngnhữngđiềutôinóivẫnkhôngmanglạikếtquảnào.Anhtavẫnyêucầutôitiếptụchỗtrợchocổphiếucủaanhta.

Đâylàcâuchuyệncủamộtdoanhnhânsắcsảo,mộttrongnhữngngườiđểxướngthànhcôngnhất,ngườiđãkiếmđượchàngtriệuđô-latrongnhữngthươngvụtạiphốWall,đồngthờicórấtnhiềuhiểubiếtvềcôngviệcđầucơchứngkhoán.Tuynhiên,lúcnàyanhtalạiđangyêucầuhỗtrợmộtcổphiếutrongthờiđiểmcảthịtrườngđangđixuống.Đódĩnhiênlàcổphiếucủaanhta,nhưngdùsaođóvẫnkhôngphảilàmộtvụlàmăntriểnvọng.Điềuđóđingượclạicácquytắclàmănnêntôivẫntiếptụctranhluậnvớianhta.Tuynhiêntôikhôngthểthayđổiđượcgì.Anhtavẫnyêucầutôitiếptụcđặtlệnhhỗtrợ.

TấtnhiênkhitoànbộthịtrườngnóichungđềuđangyếuvàxuhướnggiảmgiáđãtrởnênrõrànghơnbaogiờhếtthìPeteProductscũngkhôngngoạilệ.

Thayvìbánratôibắtđầumuavàochotổhợpcủanhữngngườinộibộ-theođúngyêucầucủaPrentiss.

LờigiảithíchduynhấtđólàPrentisskhôngnhậnthấyrằngviệcthịtrườnggiảmgiáđãlơlửngngaytrênđầuchúngtôi.Bảnthântôitinchắcrằngthịtrườngtănggiáđãđếnhồikếtthúc.TôicóthểchứngthựcphỏngđoáncủamìnhkhôngchỉvớiPeteProductsmàcònvớinhiềucổphiếukhác.Tôikhôngđợiđếnkhithịtrườngbắtđầugiảmgiámớibắtđầubánra.TấtnhiêntôikhôngbánramộtcổphiếunàocủaPeteProducts.

Theotôi,tổhợpPeteProductssẽsớmkhánhkiệtvớisốcổphiếuhọđangnắmgiữcùngnhữngnỗlựcnhằmgiữgiátrênthịtrường.Cuốicùnghọđãphảithanhlý;cáigiáphảitrảcólẽđãthấphơnnhiềunếuPrentisschịuđểtôibánravàođúngthờiđiểmtheocáchcủatôi.Sựviệccũngkhôngthểkhác.ThếnhưngPrentissvẫnnghĩrằnganhtađúng,hoặcítnhấtcũngnóinhưvậy.Tôibiếtrằnganhtanóilýdotôiđãđưaranhữnglờikhuyênnhưvậyvớianhtalàdotôiđangbánmộtsốcổphiếukhácvàthịtrườngchungđanglêngiá.TấtnhiênđiềuđóámchỉrằngviệcphásảncủaPeteProductsxuấtphátlàdoviệcbánracổphiếucủatổhợpvớibấtkìmứcgiánàosẽmanglạilợiíchchovịthếgiảmgiácủatôiđốivớicácloạicổphiếukhác.

Đóđềulànhữngchuyệnvớvẩn,vôlý.Tôikhôngphảicótâmlýgiảmgiávìtôiđangbánracáccổphiếukhác.Tôibánkhốngchỗcổphiếusaukhitôiđãcảmnhậnđượctâmlýgiảmgiátrênthịtrường.Bạnkhôngthểkiếmđượctiềntừnhữngvụlàmănsailầm,ítnhấtlàtrongthịtrườngchứngkhoán.Kếhoạchbánracổphiếucủatổhợpdựatrênnhữngkinhnghiệmtrong20nămcủatôimáchbảovànótỏrahoàntoànđúngđắn.Làmộtnhàgiaodịch,Prentissnênnhậnthấyrõđiềuđócũngnhưtôi.Lúcđóđãquámuộnvàkhócóthểlàmgìhơnđượcnữa.

TôichorằngPrentisscũngnhưhàngngànngườingoàicuộckhácđềuchorằngmộtnhàthaotúngthịtrườngcóthểlàmđượcmọiviệc.Tấtnhiênanhtakhôngthểlàmthế.ThươngvụlớnnhấtcủaKeeneđólàviệclàmgiáchocổphiếuthườngvàcổphiếuưuđãicủangànhThépHoaKỳvàomùaxuân1901.ÔngthànhcôngkhôngphảivìôngsắcsảovàcótàixoayxởmàđólàbởivìôngcócảmộtmạnglướinhữngngườigiàunhấtHoaKỳđứngsaulưngmình.Đólàmộtphầnlýdogópphầnvàothànhcôngcủaông,nhưngmộtphầnlớnkhácđólàthịtrườngthuậnlợivàtâmlýchungcủacôngchúnglàtíchcực.

Mộtdoanhnhânkhôngnênđingượclạinhữngđiềumàkinhnghiệmđãdạy

chohọ.NhưngnhữngkẻkhờkhạotạithịtrườngphốWallnàykhôngchỉcónhữngngườingoàicuộc(outsiders).NỗiđaucủaPrentisschínhlàdonguyênnhântôiđãnóitrênđây.Anhtathấtbạivìtôiđãkhôngthểthựchiệnviệcvậnđộnglàmgiátheoýcủamìnhmàtheocáchanhtađãyêucầutôilàm.

Khônghềcógìbíẩn,khuấttấttrongchiếndịchvậnđộngnhằmbánracổphiếukhithịtrườngđangtănggiávớiđiềukiệnnhữnghànhđộngnhưvậykhôngbịgắnliềnvớinhữngcáchgiảithíchsailầm.Việclàmgiáhợplýphảigắnliềnvớinhữngnguyêntắchợplý.Ngườitathườngtạonhiềuáplựcđốivớinhữnghànhđộngđãthuộcvềthờiquákhứ,chẳnghạnnhưviệcbánphủitay[14]Tuynhiêntôicóthểđảmbảovớicácbạnrằngchỉđơnthuầnnhữngmánhkhoénhưvậysẽmanglạirấtítkếtquả.Sựkhácnhaugiữaviệclàmgiátrênsàngiaodịchvàviệcbuônbáncổphiếu,tráiphiếuphitậptrung(OTC)nằmởsựkhácnhauvềtínhchấtcủanhómkháchhànghơnlàvềnhucầu.J.P.Morgan&Cobántráiphiếucôngchúng–đólàbánchocácnhàđầutư.Mộtnhàvậnđộnglàmgiábánramộtlượnglớncổphiếuchocôngchúng–đólàbánchocácnhàđầucơ.Mộtnhàđầutưmongmuốnsựantoànvàkhoảnlợitứcổnđịnhchođồngvốnmàanhtabỏra.Nhàđầucơlạimongmuốnkiếmlợinhuậnmộtcáchnhanhchóng.

Nhàvậnđộngcầntìmhiểuđượcthịtrườngchínhcủaanhtatrongsốnhữngnhàđầucơkhácnhau-nhữngngườisẵnsàngchấpnhậnmộtmứcrủirolớnhơnmứcthôngthườngmiễnlàhọcócơhộirõràngđểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnxứngđángvớisốvốnhọbỏra.Bảnthântôichưabaogiờtinvàotròcờbạcmayrủi.Tôicóthểmualiềuhaychỉmua100cổphiếu,nhưngtấtcảđềuphảicómộtlýdonàođó.

Tôinhớrõrànglầnđầutiênbướcvàoconđườngthaotúngthịtrường–đólàkhilàmthịtrườngchomộtsốngườikhác.TôiluôncảmthấythúvịkhinhớlạikỷniệmđóvìnóthểhiệnsinhđộngtháiđộchuyênnghiệpcủathịtrườngphốWallđốivớinhữnghoạtđộngtạothịtrườngchocổphiếu.Việcđóxảyrasau“sựtrởlạicủatôi”–saukhithươngvụtạiBethlehemSteelgiúptôidầndầnhồiphụcvềmặttàichính.

Tôigiaodịchkháthànhcôngvàcũnggặpnhiềumaymắn.Tôichưabaogiờxuấthiệntrêncácmặtbáonhưngcũngkhôngcốgắngchegiấubảnthânmình.Đồngthời,phốWallluôntìmcáchphóngđạinhữngthấtbạihaythànhcôngcủabấtkỳnhàđầucơchuyênnghiệpnàođanghoạtđộng,vàtấtnhiêncácbáocũngsẽchúýtớianhtavàcócácbàibáohaycáctinđồnkèmtheo.Tôiđãthấtbạinhiềulầnvìnhữngtinđồnnhưvậy,ngượclạicũngkiếmđượchàngtriệuđô-latừnhữngviệcnhưvậy.Mỗikhirơivàotìnhhuống

này,phảnứngduynhấtcủatôiđólàtựhỏinhữngtinđồnđóxuấtpháttừđâu.Vàtạisaochúnglantruyềnnhanhnhưthế!Rấtnhiềunhữngngườibạnmôigiớiđãkểvớitôinhữngcâuchuyệnnhưvậy,hầunhưkhôngkhácnhaunhiều,cóchăngchỉlàvềtìnhhuốngcụthể.

Tấtcảnhữngđiềutôinóitrênđâychỉlàmuốngiớithiệulầnđầutôithựchiệnmộtvụlàmgiácổphiếuchongườikhác.Nhữngcâuchuyệnvềviệctôiđãtrảđượcmónnợhàngtriệuđô-lađãđượccácbáođăngtảirộngrãi.SựliềulĩnhvànhữngthắnglợicủatôiđượcphóngđạilêntớimứctôiđượckhánhiềungườitrênphốWallbiếttới.Đãquarồicáingàymộtnhàđầucơchứngkhoánkhivungra200.000cổphiếuđãcóthểlũngđoạnthịtrường.Nhưngcácbạncũngbiếtrằngcôngchúngluôntìmkiếmnhữngngườikếthừachonhữngdanhnhântrongquákhứ.DanhtiếngvềkhảnăngtuyệtvờicủaKeenetrêncươngvịmộtnhàđầucơchứngkhoán,mộtngườiđãthànhcôngvớihàngtriệuđô-lađãkhiếncácnhàđềxướngvàcácngânhàngđềunoitheoôngkhibánramộtlượnglớncổphiếu.Nóitómlại,cómộtnhucầurấtlớnvềcôngviệcnhưcủaKeenevìphốWallđềuđãnghevềnhữngthànhcôngcủaôngtrướckia.

NhưngKeenelúcnàyđãmất–đãsàngmộtthếgiớikhác,nơiôngtừngnóisẽkhôngbaogiờlưulạidùchỉmộtgiâynếukhôngtìmthấySysonbyđangđợimình.CònkhoảnghaihaybangườinữacũngđãtừngtạonênlịchsửtạiphốWalltrongmộtvàithángcũngđãkhônghoạtđộngnữa.TôimuốnnóitớinhữngngườiliềulĩnhMiềnTâyđãtừngtớiphốWallnăm1901vàsaukhikiếmđượchàngtriệuđô-latừcổphiếuSteelhọvẫnđượcnhớtớitạiphốWall.Trongthựctế,họlànhữngngườiđềxướngsiêuhạnghơnlàcácnhàđầucơchuyênnghiệptheokiểucủaKeene.Tuynhiênhọlànhữngngườiđặcbiệtcónănglực,rấtgiàucóvàcũngrấtthànhcôngđốivớicổphiếucáccôngtymàhọhoặcnhữngngườibạncủahọnắmgiữ.HọkhôngthựcsựlànhữngnhàthaotúngthịtrườngvĩđạitheokiểucủaKeenehaythốngđốcFlower.Tuynhiênvẫncórấtnhiềunhữngtinđồnvềhọvàdĩnhiênhọcórấtnhiềungườiủnghộtrongcảgiớiđầucơchuyênnghiệphaycáccôngtymôigiới.Saukhihọngừngkinhdoanh,tạiphốWallthiếuvắngnhữngnhàthaotúngthịtrường,hayítnhấtcũngkhôngbắtgặphọtrêncácmặtbáo.

Chắccácbạncònnhớthịtrườngtănggiámạnhmẽkhisàngiaodịchbắtđầuhoạtđộngtrởlạivàonăm1915.Khithịtrườngmởrộngvànhữngvụmualạicủacácliênminhlêntớihàngtỉđô-la,chúngtađãrơivàomộtthịtrườngpháttriểnnóngthựcsự.Vềmặtlàmgiáhaythaotúngthịtrường,trongthờiđiểmnày,ngườitachẳngcầnlàmgìcũngvẫncóthểtạonênmộtthịtrườngvôhạnchocổphiếucủanhữngcôngtysảnxuấtbuônbánvũkhí.Nhiều

ngườiđãkiếmđượchàngtriệuđô-latừviệcvốnhoácáchợpđồnghaythậmchínhữnglờihứahẹnvềcáchợpđồng.HọtrởthànhnhữngngườiđềxướngthànhcôngcóthểthôngquasựhỗtrợcủangânhànghoặcđemchínhcôngtycủamìnhlênsàngiaodịchNewYork(CurbMarket–têngọicũcủathịtrườngchứngkhoánNewYork).Côngchúngsẵnsàngmuabấtcứloạicổphiếunàođượcchàobánmộtcáchhợplý.

Khinhữngsựbùngphátđóquađi,mộtsốnhàđềxướngnhưvậycảmthấycầncósựgiúpđỡcủanhữngchuyêngiatronglĩnhvựcbuônbáncổphiếu.Côngchúngđãbịkhánhkiệtbởivôsốcácloạicổphiếukhácnhau,mộtsốtrongđóđãmuavớigiáquácaovàđếnlúcnàykhôngdễgìbánrađượcnhữngcổphiếuquámới.Sauđợtbùngnổ,côngchúngnhậnrarằnggiáđãkhôngtănglênnữa.Điềuđókhôngcónghĩalàcôngchúngđãsuyxétsángsuốthơnvànhữngviệcmuavàomộtcáchmùquángđãkếtthúc.Tâmlýtrênthịtrườngđãthayđổi.Giácổphiếucũngkhônggiảmtớimứckhiếnmọingườitrởnênbiquan.Nóchỉgiảmđủđểkhiếnthịtrườngchữnglạitrongmộtthờigian.

Trongđợtpháttriểnbùngnổđó,nhiềucôngtyđượcthànhlậpvớimụctiêuchủyếu,nếukhôngmuốnnóilàhoàntoàn,nhằmkiếmlợitừtâmlýchấpnhậnmuabấtkìloạicổphiếunàocủacôngchúng.Vàtấtnhiêncũngcónhữngcôngtyđãchậmchân.Nguyênnhânthấtbạilàdohọcũnglàconngười.Vàhọchưathểchấpnhậnviệcthịtrườngpháttriểnnóngđãchấmdứt.Hơnnữađócũnglàmộtvụlàmănhấpdẫnnếukhoảnlợinhuậnđángkể.Họkhôngthấyđượcmứcgiáđỉnhđiểmkhiluônbịchiphốibởinhữnghyvọng.Mộtngườibìnhthườngthấyrằngmộtcổphiếuđangởmức14–15đô-labỗngnhiêntăngvọtlên30đô-la–đóchắcchắnlàmứcgiátrần–nhưngnótiếptụctănglên50.Rõrànglàkhôngthểtăngthêmđượcnữa.Nhưngsauđónóvẫntănglên70,75.Mộtcổphiếucáchđâyvàituầncònđượcbánvớimức15đô-lathìgiáchắcchắnkhôngthểlêncaohơnđượcnữa.Nóvẫntiếptụctănglên80,85.Vớinhữngngườikhôngchuyênnghiệp,họkhôngnghĩtớigiátrịmànghĩtớigiácả.Hànhđộngcủahọkhôngdựatrêncácđiềukiệnthựctếmàlàdonhữnglosợ,vàcuốicùnghọđãchọncáchdễdàngnhất–anhtakhôngnghĩtớiviệcmứctăngkiaphảicómộtgiớihạnnàođó.Điềuđógiảithíchtạisaodânchúngkhôngthểkiếmđượclợinhuận.Trongnhữngđợtthịtrườngbùngnổ,cáckhoảntiềnlớnđềuthuộcvềcôngchúng–nhưngchỉlàtrêngiấytờ.Vànóvẫnmãichỉnằmtrêngiấytờ.

Phần.22

Mộthôm,JimBarnes,mộttrongnhữngnhàmôigiớichínhcủatôiđồngthờilàmộtngườibạnthânthiếtghéqua.Anhtanóimuốnnhờtôilàmgiúpmộtviệc.Anhtachưabaogiờnóivớitôitheokiểunày,dođótôibảoanhtacứnóira,hyvọngtôicóthểlàmgìđượcvìtrướcgiờtôiluônsẵnsànggiúpđỡanhta.Sauđóanhtabắtđầukểrằngcôngtycủaanhtađangmuốnmuamộtloạicổphiếu,thựctế,họlànhữngngườiđềxướngchínhtrongcôngtyvàđặtmuamộtlượnglớncổphiếu.CácđiềukiệnhiệncóbắtbuộchọphảilàmthịtrườngđóJimmuốntôinhậnlờithựchiệnviệclàmthịtrườngchoanhta.ĐólàcổphiếucủaConsolidatedStove.

Vìnhiềulýdokhácnhautôikhônghềmuốndínhdángtớicổphiếunày.TuynhiênvớiBarnes,mộtngườicũngđãgiúpđỡtôirấtnhiều,nhờtôivớitưcáchcánhân,riêngđiềuđócũngđãkhiếntôicóthểdẹpsangmộtbênnhữngphảnđốicủamình.Anhtalàmộtđồngnghiệptốt,mộtngườibạntốtvàcôngtycủaanhta,theotôisuyđoán,đãlúnsâuvàovụnày.Vàcuốicùngtôihứasẽlàmtấtcảnhữnggìcóthể.

Đốivớitôiđiểmkhácbiệtrõràngnhấtgiữamộtđợtbùngnổdochiếntranhvàcácđợtbùngnổkhácđóchínhlàsựhiệndiệncủamộtyếutốmớitrongthịtrườngchứngkhoán–cácôngchủnhàbăngtrẻtuổi.

Đợtbùngnổnàycóquymôkhổnglồvàmọingườiđềuhiểuđượcnguyênnhânvànguồngốccủanó.Cácngânhànglớnnhấtvàcáccôngtytínthácđềusẵnsànglàmtấtcảnhữnggìcóthểđểgiúpnhữngngườiđềxướngvàcácnhàsảnxuấtvũkhítrởthànhtriệuphúchỉsaumộtthờigianngắn.TấtcảnhữnggìanhcầnlàmchỉlànóianhcómộtngườibạnlàbạncủamộtthànhviêntrongcácỦybanliênminhvàngườitasẽcungcấpchoanhtatấtcảsốvốncầnthiếtđểanhtathựchiệncáchợpđồngchưađượcbảohiểmcủamình.Tôiđãtừngnghenhữngcâuchuyệnkhótinvềviệcnhữngviênthủquỹbỗngtrởthànhnhữngchủtịchcôngtygiaodịchhàngtriệuđô-labằngsốtiềncủacáccôngtytínthácvànhờvàonhữngkhoảnlợinhuậnrơivãitừcáchợpđồngđượcchuyểntừngườinàysàngngườikhác.MộtlượngvàngkhổnglồtừchâuÂuđãđổvàonướcMỹvàcácngânhàngcầnkiểmsoátđượcchúng.

Phươngthứckinhdoanhnàycóthểgâyranhữngmốilongạiđốivớimộtsốngườilớntuổinhưngsốnàycũngkhôngnhiều.Mẫuhìnhảnhnhữngôngchủngânhàngtócmuốitiêucóthểrấtthíchhợptrongnhữnggiaiđoạnyên

bìnhnhưngtuổitrẻlạitrởthànhmộttrongnhữngtiêuchíhàngđầutronggiaiđoạnvấtvảnày.Cácngânhàngđươngnhiênkiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.

JimBarnesvàcáccộngsựcủaanhtacảmphụctrướctìnhbạnvàlòngtựtincủangườichủtrẻtuổicủangânhàngMarshallNationalBank,vàquyếtđịnhkếthợpbacôngtysảnxuấtlògốmnổitiếnglạivớinhauvàbáncổphiếucủacôngtymớiracôngchúng.Đãnhiềuthángnayngườitasẵnsàngmuabấtkỳloạicổphiếunào.

Vấnđềởđâylàcôngviệckinhdoanhcủacôngtyquáphátđạttớimứclầnđầutiêntronglịchsửbacôngtynàycóthểtrảcổtứcchocáccổphiếuthườngcủamình.Cáccổđôngchínhcủahọkhôngmuốnchiasẻquyềnkiểmsoátcôngty.ThịtrườngcổphiếucủahọtrênsàngiaodịchNewYorkrấttốtvàhọbánratấtcảsốcổphiếuhọcóthểbánđượcvàhọrấthàilòngvớicácđiềukiệnhiệnnay.Mứcvốnhoátheocánhâncủahọquánhỏ,khôngthểtạonênnhữngthayđổilớnlaotrênthịtrườngvàđócũnglàlúccôngtycủaBarnesnhảyvào.Điềuđóthểhiệnrằngcôngtymớihợpnhấtnàycầnphảiđủlớnmớicóthểniêmyếttrênsàngiaodịch,nơinhữngcổphiếumớicóthểsẽcógiátrịhơncáccổphiếucũ.CómộtcôngcụđượcsửdụngtừlâutạiphốWall,đólàthayđổimàucủacổphiếuđểmanglạinhữnggiátrịlớnhơnchocổphiếucũ.Giảsửmộtcổphiếucóthểtiêuthụtốtvớimứcbằngmệnhgiá.Bằngcáchgộplạibốnlầncổphiếucủamìnhbạncóthểtạoramộtloạicổphiếumớibánđangcógiá30-35,bạnsẽcómộtloạicổphiếumớitươngđươngmức120-140đốivớicổphiếucũ.

DườngnhưBarnesvàcáccộngsựcủaanhtađãthànhcôngtrongviệcmờigọinhữngngườibạncủahọđểđầucơmộtlượnglớncổphiếuGrayStovethamgiavàoviệchợpnhấtnàytrêncơsởbốncổphiếuhợpnhấtđổilấymộtcổphiếucủaGray.SauđóMidlandvàWesternscũngtheogươngcôngtyđànanhcủamìnhthamgiavàoliênminhmớitrêncơsởcổphiếuđổicổphiếu.CổphiếucủahọđượcniêmyếttrênsàngiaodịchNewYorkvớigiákhoảng25–30đô-latrongkhiđóGray,nổitiếnghơnvàcótrảcổtức,đứngởmức120điểm.

Nhằmthuhútthêmnguồntàichínhdànhchoviệcmualạicáccôngtynày,cáccổđôngmuốnbáncổphiếutheotiềnmặt,đồngthờihọcũngmuốntăngnguồnvốnlưuđộngdànhchocácchiphípháttriểnvàxúctiếnquảngbásảnphẩm.Dođónguồntiềnmặtcầnthiếtlêntớivàitriệuđô-la.Vìvậy,Barnesđãtớigặpchủtịchngânhàngcủaanhta,ngườitrướcđóđãhàophóngchocôngtycủaanhvay3.500.000đô-la.Vậtthếchấpsẽlà100.000cổphiếu

củatậpđoànmớithànhlập.Theonhưanhtanóivớitôithìcôngtyđãđảmbảovớiôngchủtịchrằnggiásẽkhôngthểxuốngdưới50điểm.Đólàmộtthươngvụkháhờidogiátrịcủacổphiếurấtlớn.

Sailầmđầutiêncủanhữngngườiđềxướngnàyđólàvềvấnđềthờiđiểm.Trướcđóhọnênnhậnthấyrằngthịtrườngđãđạttớiđiểmbãohòacủaloạicổphiếumớipháthành.Tuynhiênhọvẫncóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnhợplýnếuhọkhôngcốgắnglặplạimộtthươngvụsátphạtbấthợplýnhưvậy.Điềunàythườngđượccácnhàđểxướngkhácthựchiệntrongnhữngthờiđiểmthịtrườngđangbùngnổ.

LúcnàyhẳncácbạnđangchorằngJimBarnesvàcáccộngsựcủaanhtađềulànhữngkẻấutrĩvàthiếukinhnghiệm.Ngượclạihọđềulànhữngngườilãoluyệnvàdàydạnkinhnghiệm.TấtcảđềuđãquáquenvớinhữngphươngphápđượcsửdụngtạiphốWall,trongsốđócónhữngnhàgiaodịchđãrấtthànhcông.Tuynhiên,họđãđánhgiáquácaosứcmuacủacôngchúng.Suychocùng,sứcmuanàychỉcóthểđánhgiáchínhxácthôngquanhữngphépthửthựctế.Nguyênnhânhọphảitrảmộtcáigiárấtđắtchínhlàdohọnghĩrằngthịtrườngtănggiásẽcònkéodàihơnsovớinhữnggìđãdiễnratrongthựctế.Tôichorằngnhữngngườinàyđãđạtđượcthànhcôngtolớnvànhanhchóngđếnnỗihọkhônghềnghingờmìnhvẫnchưanghiêncứukỹcàngvềthươngvụđótrướckhithịtrườngđổichiều.Họđềurấtnổitiếngvàcónhiềungườiủnghộtrongsốcácnhàgiaodịchchuyênnghiệpvànhữngcôngtymôigiớiliênlạcbằngđiệnthoạiriêng.

Thươngvụnàyđượcquảngcáorấtrầmrộ.Cáctờbáođềuhàophóngdànhchonókhánhiềuđất.NgườitadànhnhiềuquantâmtớingànhcôngnghiệplònướngcủaHoaKỳvànhữngsảnphẩmnổitiếngtrênthếgiớicủahọ.Trongđóphatrộncómộtphầnlàlòngyêunướcvàcácnhậtbáobắtđầunóitớiviệcchinhphụcthịtrườngcảthếgiới.ĐặcbiệtthịtrườngchâuÁ,châuPhivàNamMỹhầunhưkhônggặpkhókhănnào.

Cácgiámđốccủacôngtyđềulànhữngngườirấtquenthuộcđốivớiđộcgiảcủacáctờbáotàichính.Côngchúngđãđượcchuẩnbịkỹlưỡngcộng.Nhữnglờihứahẹncủagiớinộibộvềgiácổphiếurấtrõràngvàđầythuyếtphục.Nhucầuđốivớiloạicổphiếumớitănglênmạnhmẽ.Kếtquảlàkhikhoásổ,lượngcổphiếupháthànhracôngchúngvớigiá50đô-lađượcđăngkývượtmức25%.

Bạnnghĩsao?Nhữngngườiđềxướnghyvọngnhiềunhấtcũngchỉlàbánthànhcôngsốcổphiếumớiởmứcgiánhưvậysauvàituầnvàsaukhiđẩy

giálên75hoặccaohơnnhằmđạtmứctrungbình50điểm.Vớimứcnhưvậy,giáđãtăngthêm100%sovớigiácũcủacổphiếucáccôngtythànhviên.Đóthựcsựlàmộtcuộckhủnghoảngvànóhoàntoànbấtngờđốivớihọ.Nóchothấymỗicôngviệckinhdoanhđềucónhữngyêucầuriêngcủanó.Đôikhisựthôngtháichungchungkhônggiátrịbằngnhữngkiếnthứccụthể.Nhữngngườiđềxướng,doquávuimừngvớilượngđăngkývượtmức,đãkếtluậncôngchúngsẵnsàngmuatoànbộsốcổphiếuđóvớibấtkìgiánào.Vàhọcàngấutrĩhơnkhikhôngphânbổđủsốcổphiếu.Saukhiđưaramộtquyếtđịnhngớngẩn,họlạimuốnthựchiệnquyếtđịnhngớngẩnđómộtcách“thôngminh.”

Tấtnhiên,việchọnênlàmlúcđólàphânbổđủsốcổphiếu.Điềuđócónghĩalàhọsẽbánkhống25%cổphiếuđăngkývượtmứcracôngchúngvànósẽgiúphọtácđộnglêncổphiếukhicầnthiếtmàkhôngcầnthêmkinhphí.Khôngcầnnhiềunỗlựchọcũngđãcóđượcmộtvịthếchiếnlượcmạnhmẽ,mộtđiềutôiluôncốgắngđạtđượcmỗikhilàmgiáchomộtcổphiếunàođó.Họđãcóthểgiữchogiácổphiếukhônggiảmxuống,quađótăngthêmlòngtinvềsựổnđịnhcủagiácổphiếuvàđốivớimạnglướibaotiêuđứngsaulưng.Lẽrahọcầnnhớrằngcôngviệccủahọchưakếtthúckhihọbánhếtcổphiếuchocôngchúng.Đóchỉlàmộtphầncủacôngviệclàmthịtrường.

Họđềuchorằngmìnhđãrấtthànhcông,nhưngkhônglâusauđónhữnghậuquảcủahaisailầmngớngẩnđãhiểnhiệnrõrànghơn.Côngchúngkhôngmuốnmuathêmloạicổphiếumớidotrênthịtrườngđangxuấthiệnnhưngxuhướngphảnkháng.GiớinộibộcảmthấylongạivàngừnghỗtrợchocổphiếuConsolidatedStove–côngtysaukhihợpnhất.Nếunhữngngườitrongnộibộkhôngmuốnmualạicổphiếucủachínhmìnhkhithịtrườngđangsuythoáithìcònaimuốnmua?Thiếusựtácđộngtừnộibộcũngchínhlàtínhiệurõràngcủaviệcgiảmgiá.

Chúngtakhôngcầnthiếtphảiđivàonhữngconsốthốngkêcụthể.GiácổphiếuConsolidatedStovedaođộngtrêntoànbộthịtrườngnhưngchưabaogiờvượtmứcbáogiábanđầu,tứclàchỉnhỉnhhơn50điểmchútít.Barnesvàcácbạncủaanhtacuốicùngđãphảimuavàođểtránhchonókhôngxuốngdưới40.Khônghỗtrợcổphiếutronggiaiđoạnđầucủachiếndịchlàmthịtrườngquảlàmộtviệcđángtiếc.Tuynhiênviệckhôngbánratoànbộsốcổphiếucôngchúngđãđăngkýcòntồitệhơn.

CuốicùngcổphiếunàycũngđượcniêmyếttrênsàngiaodịchNewYork,đồngthờigiácũngtiếptụcgiảmxuốngvàdừnglạiởmức37điểm.Trên

danhnghĩanódừngởmứcnàydoBarnesvàcáccộngsựcủaanhtacốgắnghãmgiádongânhàngđãchohọvayvớimức35đô-la/cổphiếucho100.000cổphiếu.Nếungânhàngthanhlýkhoảnnợnàythìchúngtakhôngthểnóitrướcgiásẽgiảmxuốngcònbaonhiêu.Nhữngngườiđãtừngsẵnsàngmuavớigiá50điểm,hiệnnaykhônghềquantâmtớicổphiếunàykhiởmức37điểmvàcóthểthậmchíởmức27cũngkhôngcóaimuốnmua.

Thờigiantrôiqua,việcngânhàngbùngnổchovaytíndụngđãkhiếnnhiềungườiphảisuynghĩ.Đãquagiaiđoạncủanhữngôngchủnhàbăngtrẻtuổi.Dịchvụngânhàngđangđứngbênbờcủanguycơtrởlạichủnghĩabảothủnhưtrước.Nhữngngườibạnthânthiếtcũngđượcyêucầuthanhtoáncáckhoảnvay,nhưtấtcảnhữngngườikhác,nhưthểhọchưatừngchơigolfvớinhữngôngchủngânhàngvậy.

Bênchovaykhôngcógìphảiđedoạ,cònbênđivaycũngkhôngyêucầugiahạn.Cảhaiđềuđanglâmvàotìnhtrạngkhókhăn.ChẳnghạnnhưngânhàngnơiJimBarneshợptácvẫntỏrarấttửtế.Tuynhiênhoàncảnhlúcnàycóthểminhhọabằngmộtcâu:”Vìchúa,hãythanhtoánkhoảnvayđótrướckhimọiviệcrốitungcảlên”.

TìnhtrạngrốirenvànguycơđổvỡtấtcảđãbuộcJimBarnestìmtớinhờtôibánsố100.000cổphiếusaochođủtiềnđểtrảkhoảnvay3.500.000cổphiếucủangânhàng.HiệngiờJimkhôngmongmuốnkiếmđượckhoảnlợinhuậnnàotừđónữa.Thậmchínếucôngtycủaanhtachỉlỗmộtkhoảnnhonhỏhọcũngsẽrấtbiếtơn.

Đócólẽlàmộtnhiệmvụvôvọng.Thịtrườngchungkhôngmạnhvàcũngkhôngnăngđộng.Mặcdùđôikhivẫncónhữngđợtphụchồigiádonhiềungườitựđộngviênmìnhrằngxuhướngtănggiáđangquaytrởlại.

TôitrảlờiBarnesrằngtôisẽxemxétmọiviệcvàthôngbáochoanhtanhữngđiềukiệncủatôinếuthựchiệncôngviệcđó.Thựcsựtôicũngđãnghiêncứukĩlưỡngvấnđềnày.Tôikhôngphântíchbảnbáocáothườngniênmàthayvàođókiểmtralạinhữngkhâucóvấnđề.Tôikhôngtìmcáchbánracổphiếuthôngquadoanhthuvànhữngtriểnvọngtốtđẹpcủacôngtymàthôngquamộtthịtrườngmở.Tấtcảnhữnggìtôiquantâmđólàcáigìcóthểhoặcsẽủnghộhayngăncảntôi.

Tôipháthiệnramộtđiều.Đólàmộtsốítngườinắmquánhiềucổphiếu.Đólàmộtđiềurấtnguyhiểm.CliftonP.Kane&Co.,mộtngânhàngkiêmmôigiớichứngkhoán,thànhviêncủasàngiaodịchNewYork,nắmgiữa70.000

cổphiếu.HọđềulànhữngngườibạnthânthiếtcủaJimBarnesvàcónhiềuảnhhưởngtớiviệchợpnhấtcôngtydohọđãnhiềunămchuyênvềchứngkhoánnày.Cáckháchhàngcủahọđềucónhữngthànhcôngnhấtđịnh.CựuthượngnghịsĩSamuelGordon,mộtđốitácđặcbiệtcủahãngcủacháuôngta,GordonBros,cũngnắmgiữ70.000cổphiếu.CuốicùnglàJoshuaWolffvới60.000cổphiếu.Nhưvậytổngcộngcó200.000cổphiếucủaConsolidatedStovenằmtrongtaynhữngngườiđãtừnglàdânchuyênnghiệptạiphốWall.Họkhôngcầntớiaicốvấnvềviệclúcnàosẽbánracổphiếu.Nếutôicóbấtkỳhànhđộngnàocóthểvậnđộngchocổphiếunhằmthuhútsứcmuacủacôngchúng–nghĩalàtôicóthểlàmchocổphiếunàytrởnênmạnhmẽvànăngđộng–Kane,GordonvàWolffchắcchắnsẽbánsốcổphiếuđóđi.Viễncảnh200.000cổphiếucủahọđượctungrathịtrườngkhônghẳnlàmộtviệchấpdẫn.Cầnnhớrằngnhữngmiếngkemcuốicùngđãrơixuốngkhỏichiếcbánhthịtrườngtănggiávàkhôngthểcómộtnhucầukhổnglồnhưvậychodùcácchiếndịchcủatôiđượcthựchiệnhoànhảonhưthếnào.Barneskhônghềảotưởngvềcôngviệcanhtađãrẽngangđểnhờsựgiúpđỡcủatôi.Anhtađãtraochotôimộtloạicổphiếubịđìnhtrệđểbánratrongnhữngphútcuốicùngcủathịtrườnggiátăng.Tấtnhiên,báochíkhônghềnóivềviệcthịtrườnggiátăngsẽchấmdứtnhưngtôibiếtđiềuđó,Jimcũngbiếtvàbạncóthểcượcrằngngânhàngcũngbiếtnhưvậy.

Tuyvậy,dođãhứavớiJimBarnes,tôivẫngửithưtớiKane,GordonvàWolff.HaitrămngàncổphiếucủahọđangnắmgiữgiốngnhưmộtlưỡigươmDamocles

[15]kềtrêncổchúngtôivậy.

Theotôigiảiphápđơngiảnnhấtđólàthôngquamộtthỏathuậntươnghỗ.Nếuhọchấpnhậngiúpđỡtôibằngcáchgiữlạisốcổphiếuđótrongkhitôitìmcáchbánra100.000cổphiếucủangânhàng,đổilạitôisẽtạoramộtthịtrườngchungnhằmtiêuthụtấtcảsốcổphiếucủachúngtôi.Vớinhữngđiềukiệnhiệnnay,họkhôngthểbánra1/10sốcổphiếuđómàkhôngkhiếngiácủaConsolidatedStovesụtgiảmnghiêmtrọng.Họquáhiểuđiềuđóvàtấtnhiênlàchưabaogiờmuốnthử.Tấtcảnhữnggìtôiyêucầuởhọlàthờiđiểmhợplýđểbánravàhọphảiđủsángsuốtđểkhôngtỏraquáthamlam.Khôngaimuốntrởthànhmột“conchógiàgiữxương”dùtạiphốWallhaybấtkỳnơinàokhác.Tôimuốnthuyếtphụchọrằngtungracổphiếukhôngđúngthờiđiểmvàthiếusuyxétsẽkhôngthểbánhếtsốcổphiếuđó.

TôihyvọnghọsẽchấpnhậnlờiđềnghịcủamìnhvìđóđềulànhữngngườidàydạnkinhnghiệmtạiphốWallvàkhônghềcónhữngảotưởngvềnhucầuthựctếđốivớiConsolidatedStove.CliftonP.Kanelàgiámđốcmộtcôngtymôigiớiphátđạtvớichinhánhtại11thànhphốkhácnhauvàhàng

trămkháchhàng.Côngtycủaôngđãhơnmộtlầnlàmquảnlýchocáctổhợpđầucơ.

ThượngnghịsĩGordon,ngườinắm70.000cổphiếu,làmộtnhânvậtrấtgiàucó.Têntuổicủaôngrấtquenthuộcvớiđộcgiảcủacáctờbáongườiđangsởhữumộtchiếcáolôngchồntrịgiá5.000đô-lavà132láthưcủabịcáo.Ôngtagiúpngườicháukhởisựkinhdoanhbằngmộtcôngtymôigiớivàtrởthànhđốitácđặcbiệtcủacôngtynày.ÔngtathamgiavàohàngchụctổhợpđầucơkhácnhauvàthừakếmộtkhoảnlợitứckhôngnhỏtừcôngtyMidlandStove,saukhihợpnhấtôngtađổiđược100.000cổphiếucủaConsolidatedStove.DonắmgiữsốcổphiếukhálớnnênôngtakhôngđếmxỉatớinguồntinnộibộgiátăngcủaJimBarnesvàtungra30.000cổphiếutrướckhithịtrườngbắtđầukhéplại.Sauđóôngtanóivớimộtngườibạnrằngôngtađãbánnhiềuhơnnếucáccổđônglớn,đồngthờilàcácôngbạngiàcủaôngtakhôngnàinỉôngkhôngbánnữa.Ôngtathựcsựđãdừnglại.Tuynhiên,nhưtôinóiởtrên,mộtnguyênnhânnữađólàdoôngtakhôngcóthịtrườngcholoạicổphiếunày.

NgườithứbalàJoshuaWolff.Anhcólẽđượccoilànhàgiaodịchnổitiếngnhất.Trong20năm,mọingườiđềubiếttớianhnhưmộttaychơiliềulĩnhtrênsàngiaodịch.Khitănggiáđặtcổphiếuhaychàomờigiảmgiáanhtahiếmkhicânbằng,đốivớianh10.000hay20.000cổphiếucũngkhôngkhácgì200hay300cổphiếu.TrướckhitớiNewYork,tôiđãnghenhiềutớiviệcanhlàmộtkẻrấtliềulĩnh.Khiđóanhđangtheomộtmạnglướithểthaosẵnsàngchonhữngcuộcchơikhônggiớihạn,dùlàtrênsânđuangựahaytrênsàngiaodịchchứngkhoán.

Họnóirằnganhchỉlàmộtconbạcthựcsự,tuynhiênanhtalạirấtcónhữngphẩmchấtvànăngkhiếutuyệtvờitrongtròchơiđầucơchứngkhoán.Đồngthờisựlãnhđạmcủaanhđốivớigiớitríthứcđãkhiếnanhtatrởthànhnhânvậtchínhcủavôsốgiaithoại.MộttrongnhữngcâuchuyệnđượclưutruyềnrộngrãinhấtđólàkhiJoshuatớidựmộtbữatiệcmàanhtagọilà“bữatốiquýtộc”,màdướiconmắttheodõicủavịnữchủnhân,cácthựckháchchỉvềchủđềvănhọc.

MộtcôgáingồicạnhJoshthấyanhtakhôngnóigì,chỉchămchúănuống,đãquayquaanhtabắtchuyệnvớiánhmắtháohứccủalắngngheýkiếncủamộtnhàhoạtđộngtàichínhvĩđại:“NgàiWolff,ngàinghĩsaovềBalzac?”

Joshlịchsựngừngnhai,nuốtvàtrảlời:“TôichưabaogiờgiaodịchloạicổphiếuđótrênthịtrườngNewYorkcả.”

ĐólàbacổđôngcánhânlớnnhấtcủaConsolidatedStove.Khihọtớigặptôi,tôikhuyênhọhãythànhlậpmộttổhợpđầucơ,gópquỹtiềnmặtvàtraochotôimộtlệnhđặtmuasốcổphiếucủahọvớigiácaohơnchútítsovớithịtrường,vàtôisẽlàmtấtcảnhữnggìcóthểđểtạoramộtthịtrườngchochúngtôi.Họcẩntrọnghỏilạitôirằngcầnbaonhiêutiền.

Tôitrảlờihọrằng:“Cácngàiđãgiữsốcổphiếuđóquálâuvàkhôngthểlàmgìđượcvớichúng.Tổngcộngcácngàicó200.000cổphiếuvàđềubiếtrõrằngkhôngcómộtcơhộinàodùlànhỏnhấtđểbánchúngtrừkhicácngàitìmđượcthịtrườngchochúng.Đóphảilàmộtthịtrườngcóthểtiêuthụhếtsốcổphiếucácngàiđưaravàcôngviệcphảilàmtrướctiênđólàgomđủsốtiềncầnthiết.Chẳngíchgìnếuchúngtabắttayvàoviệcsauđólạibỏdởgiữachừngvìthiếukinhphí.Tôiđềnghịcácngàinênthànhlậpmộttổhợpvàgópquỹsáutriệuđô-latiềnmặt.Sauđótổhợpnàysẽđặtlệnhmua200.000cổphiếucủacácngàiởmức40điểmvàchuyểnchúngchomộtbêntrunggian.Nếumọiviệcsuônsẻ,cácngàisẽthoátkhỏisốcổphiếuđóvàtổhợpcũngkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuận.”

Nhưtôiđãnóitrênđây,cóđủcácloạitinđồnvềnhữngthànhcôngcủatôitrênthịtrườngchứngkhoán.Tôichorằngđiềuđógiúpíchítnhiềuvìkhôngcógìquảngcáotốthơnchínhnhữngthànhcông.Cuốicùngtôicũngkhôngphảigiảithíchgìnhiềuvớibangườinày.Họbiếtrõmìnhsẽkhócóthểlàmđượcgìnếuhànhđộngriêngrẽ.Họnghĩkếhoạchcủatôichấpnhậnđược.Trướckhiravềhọnóisẽthànhlậptổhợpngaylậptức.

Họkhônggặpkhókhăngìtrongviệckêugọibạnbèthamgiacùngvớimình.Theotôi,nhữnglờicủahọvềlợinhuậncủatổhợpsẽcónhiềugiátrịbảođảmhơntôi.Theonhữnggìtôiđượcnghethìhọthựcsựtintưởngvàokếhoạchđóvànhữngnguồntincủahọkhôngphảilàvôlươngtâm.Tổhợpthànhlậpsauđóhaingày.Kane,GordonvàWolffđặtlệnhmua200.000cổphiếuvớigiá40điểmvàchuyểnquatrunggian,quađóchúngkhôngthểtungrathịtrườngtrongkhitôiđẩygiálên.Đólàmộtphươngphápđểtôitựbảovệmình.Nhiềuthươngvụdựatrênnhữnglờihứađãthấtbạidocácthànhviêntrongtổhợpkhôngtintưởnglẫnnhau.PhốWallvẫnluônlàmộtchiếntrườngrấtkhắcnghiệt.VàothờiđiểmkhicôngtyAmericanSteel&Wirethứhaipháthànhcổphiếu,nhữngngườitrongnộibộđãcáobuộclẫnnhauphảnbộivàcốgắngbántháosốcổphiếu.TrướcđócũngđãcónhữngthỏathuậnmiệnggiữaJohnW.GatesvàcácbạnvớiSelligmansvàcácđồngsự.TôiđượcnghetạimộtvănphòngmôigiớinhữngvầnthơnhiềungườichorằngchínhJohnW.Gatesđãsángtác.

Connhệnđennhảylênlưngchúrết

Vàhátlênvớiđiệucườichếtchóc:

“Taphảiđầuđộcconvậtghêtởmnày

Nếukhôngmộtngàykianósẽđầuđộclạita”

Cácbancầnhiểurằng,tôikhôngcóýmuốnámchỉbấtcứaitrongsốnhữngngườibạnnàocủamìnhtạiphốWallmuốnchơitròhaimặtvớitôitronggiaodịchcổphiếu.Nhưngtrênnguyêntắcchung,việcnàynhằmđểphòngcáctrườnghợpbấttrắc.

SaukhiWolff,KanevàGordonthôngbáovớitôihọđãthànhlậptổhợpvàbỏvàođósáutriệuđô-latiềnmặt,tôibắtđầungồiđợichotiềnđượcchuyểnđến,càngnhanhcàngtốt.Tuynhiêntiềnchỉđượcchuyểnđếnrấtnhỏgiọt.Tôinghĩphảimấtkhoảng4–5lượt.TôikhônghiểulýdotạisaonhưngtôinhớrằngtôiđãphảigọiđiệnkhẩnchoWolff,KanevàGordon.

Chiềuhômđó,tôinhậnđượcmộtsốtờséckhálớnchuyểnchotôikhoảngbốntriệuđô-latiềnmặtcùngvớilờihứasốtiềncònlạisẽđượcchuyểntrongmộthaingàytới.Cuốicùngthìtổhợpnàycũngcóthểlàmđiềugìđótrướckhiđợttănggiáquađi.Tấtnhiên,mọiviệckhôngdễdàngnhưngtôinênbắttayvàoviệccàngsớmcàngtốt.Côngchúngkhôngmấykhihứngthúvớinhữngđộngtháimớicủacáccổphiếukhôngnăngđộngnhưngchúngtacóthểlàmđượcrấtnhiềuviệcnhằmnângcaolợitứccủabấtkìcổphiếunàovới4triệuđô-latiềnmặt.Sốtiềnđóđủtiêuthụhếttấtcảnhữngbảnchàomờiđượctungra.Dovấnđềthờigiannhưtôiđãnói,khôngthểđợinốthaitriệucònlại.Giácổphiếucàngsớmtănglên50điểmthìtổhợpcàngsớmcólợi.Đólàđiềukhôngcầnphảibàncãi.

Trongphiênmởcửasánghômsau,tôirấtngạcnhiênkhithấycónhữnggiaodịchcổphiếuConsolidatedStoverấtlớn.Cácbạnnênbiếtrằngcổphiếunàyđãbịđìnhtrệtrongnhiềuthángliền.Khimứcổnđịnhở37điểm,JimBarnesđãdànhnhiềucôngsứcnhằmkhôngchogiáxuốngthấphơndokhoảnvaycủangânhàngởmức35điểm.Nhưngkhigiátănglên,anhtathựcsựrấtbấtngờ,ngạcnhiênxenlẫncảmgiácthíchthú.

Trongsánghômđó,lượngcầucổphiếunàyrấtlớnvàgiáđãtănglên39điểm.Tronggiờgiaodịchđầutiên,lượngcổphiếumuabánqualạinhiềuhơnkhốilượngcủacảnửanămtrước.Đólàtâmđiềmcủaphiêngiaodịchvàtạotâmlýgiátăngđốivớitoànbộthịtrường.Sauđótôiđượcbiếtkhôngcó

thêmthôngtinnàovềhiệntượngnàytạiphòngkháchhàngcủacáccôngtymôigiới.

TôichưahiểuđiềugìđiềuđócóýnghĩagìnhưngtôicũngkhôngthấyphảilongạivềviệcConsolidatedStovetănggiá.Theothóiquen,tôikhôngcầnyêucầuthôngtinvềnhữngđộngtháikhácthườngcủabấtkìcổphiếunào.Cácbạncủatôitrênsàngiaodịch–baogồmnhữngmôigiớiviênlàmviệcchotôivànhữngngườibạnkháctrongsốcácnhàgiaodịch-sẽthôngbáochotôi.Họtựnhậnthấyđiềugìcóthểkhiếntôihứngthúvàgọiđiệnbáochotôinhữngtintứchaytinđồnhọthulượmđược.Ngàyhômđó,tấtcảnhữnggìtôingheđượcđềukhẳngđịnhchắcchắnđangcómộtvụmuabánnộigiántrongConsolidatedStove.Khôngcósựlầmlẫnnàoởđây.Tấtcảđềulàsựthật.Tấtcảsốcổphiếuđượcchàovớigiátừ37–39đềuđượcthumuanhanhchóngvàkhiđượchỏivềnguyênnhânhaycácthôngtinnộibộ,họđềuthẳngthắntừchốicungcấp.Việcnàykhiếncácnhàgiaodịch,vốnrấtcẩnthậnvànhiềumưumẹo,kếtluậnrằngcócáigìđóđangdiễnraởđây,mộtcáigìđócóquymôkhôngnhỏ.Khimộtcổphiếutănggiádonhữngngườitrongnộibộmuavàonhưngkhôngkhuyếnkhíchcôngchúnghòatheo,tronggiớitheodõibảngtinsẽlậptứcxuấthiệnnhữngtinđồnvềviệcbaogiờthôngbáochínhthứcsẽđượcđưara.

Bảnthântôikhônglàmgìcả.Tôichỉquansátvàtheodõisátsaotìnhhìnhgiaodịch.Tuynhiên,ngàyhômsauviệcmuavàokhôngnhữngtănglênvềsốlượngmàmứcđộquyếtliệtcũngtănglên.Nhữnglệnhbántrongsổsáchcủacácchuyênviênbịtreohàngthángvớigiá37đô-lađãđượcthumuanhanhchóng.Tựnhiên,mứcgiátănglên,vượtquamức40vàhiệntạiđanglà42.

Ngaykhigiáđạttớimứcđó,tôicảmthấymìnhhoàntoàncóthểbắtđầubánrasốcổphiếuđangđượcthếchấpchongânhàng.Tấtnhiêntôicũnghiểurằnggiásẽgiảmxuốngkhitôibánra,nhưngnếugiátrungbìnhcủacổphiếuvẫncaohơn37thìtôivẫnkhôngphạmphảisailầmnào.Tôibiếtrằngcổphiếunàycógiátrịcaovàtôicũngcóthểphầnnàolýgiảivềviệcchúngđượcbánramộtcáchdễdàngsaunhiềuthángđìnhtrệ.Tôibánramộtcáchthậntrọngchotớikhibánđược30.000cổphiếu.Tuynhiênvẫnkhôngngănđượccơnsốttănggiá.

Chiềuhômđótôiđãnhậnđượcnguyênnhânvềviệctănggiárấtđúnglúcnhưngthựcsựchỉlàmộttròlừaphỉnh.Dườngnhưcácnhàgiaodịchtrênsànđãđượccungcấpnguồntinnộibộsauphiênđóngcửađêmhômtrướcvàtrướcphiênmởcửasánghômsaurằngtôisẽtạotâmlýtănggiámãnhliệt

chocổphiếuConsolidatedStovevàrằngtheothóiquen,tôisẽnânggiángaylên15–20điểm.Thóiquenđólàdonhữngngườichưabaogiờgiữsổsáchcủatôinghĩra.NgườitungtinkhôngaikhácchínhlàJoshuaWolff.Chínhviệcmuabánnộibộcủaanhtađãtạonênđợttănggiángàyhômtrước.Nhữngngườigiaodịchlàbạnthâncủaanhtatrênsànsẵnsàngchạytheonguồntinnộibộcủahọtinrằng,anhtadoanhtabiếtrấtnhiềunênkhôngthểđưatinsaichohọ.

Tấtnhiên,áplựccổphiếutrênthịtrườngkhônglớnnhưngườitavẫnlosợ.Cânnhắcviệctôiđangnắmgiữ300.000cổphiếubạnsẽnhậnthấyrằngnhữnglosợtrướckiađangdầnbiếnthànhsựthật.Côngviệccủatôihiệnnaykhôngchỉlàđẩygiálênnữa.Suychocùng,GovernerFlowerđãđúng.MỗikhibịcáobuộcđãlàmgiáchocáccổphiếuđặcbiệtcủatậpđoàncủamìnhnhưChicagoGas,FederalSteelhoặcB.R.T.,ôngtađãtừngnói:“Cáchduynhấttôibiếtnhằmđẩygiácổphiếulênđólàmuavào.”Đócũnglàcáchduynhấtcủanhữngngườigiaodịchtrênsànvàgiáđãcóphảnứnglại.

Ngàyhômsau,trướckhiănsáng,tôiđọctờbáobuổisáng,mộttờbáođượchàngngànngườiđọchômđóđồngthờiđượcgửitheođườngđiệntínchohàngtrămchinhánhkhácngoàithànhphố.TrongđónóirằngLarryLivingstonchínhlàngườikhởixướngchođợttănggiácủaConsolidatedStove.Cácchitiếttiếptheocónhiềuýkiếnkhácnhau.Cóthôngtinchorằngtôiđãtạomộttổhợpđầucơcủanhữngngườinộibộvàsẽtìmcáchtrừngphạtnhữngkẻbánkhốngquánhiều.Thôngtinkháclạinóirằngsẽcómộtđợtthôngbáocổtứctrongthờigiantới.Mộtýkiếnkhácnhắclạinhữngthànhcôngđángnhớcủatôikhitìmcáchtănggiácácloạicổphiếukhác.Cónhiềungườicònchorằngcôngtyđãchegiấutàisảncủamìnhnhằmgiúpnhữngngườitrongnộibộtíchluỹcổphiếu.Vàtấtcảđềuthốngnhấtđợttănggiáchưathựcsựkhởiđộng.

Khitôitớivănphòngvàkiểmtrathưtrướckhithịtrườngmởcửa,tôiđượcbiếtrằngphốWallđangtrànngậpnhữngtinđồnnónghổivềviệcmuacổphiếuConsolidatedStove.Điệnthoạicủatôireoliêntụcvàviênthưkýphảitrảlờihàngtrămlầncùngmộtcâuhỏitrongbuổisánghômđó:CóphảicổphiếuConsolidatedStoveđangthựcsựtănggiáhaykhông?TôiphảinóirằngJoshuaWolff,KanevàGordon–vàcóthểcảJimBarnes–đãthựchiệnrấtthànhcôngviệctạonguồntinnộibộ.

Tôikhôngnghĩrằngmìnhlạicónhữngngườiủnghộnhưvậy.Tạisao?Trongbuổisánghômđólệnhđặtmuatừkhắpnơitrongcảnướcàoạtđổvề

-lệnhmuanhữngcổphiếuchỉtrướcđó3ngàykhôngaimuốnmuavớibấtkìgiánào.Tấtnhiên,cũngkhôngnênquênmộtđiềurằngcôngchúngđãbịảnhhưởngbởidanhtiếngmộtkẻliềulĩnhrấtthànhcôngcủatôimàbáochíđãtạonên.Vềđiềunàytôiphảicảmơnphóngviênnàođóđãcómộttrítưởngtượngthậtphongphú.

Vàongàyhômđó,ngàythứbacủađợttănggiá,tôiđãbánrasốcổphiếuConsolidatedStove.Vàtiếptheovàongàythứtưvàthứnăm;việcđầutiêntôinhậnthấyđólàtôiđãbánhết100.000cổphiếuthếchấptạingânhàngMarshallnationalbankđểđổilấykhoảnvay3.500.000đô-lađangcầnthanhlý.Nếutínhvềgócđộthànhcôngcuốicùngvớichiphínhỏnhấtđốivớimộtnhàvậnđộnglàmgiá,thươngvụConsolidatedStovechắcchắnlàvụthànhcôngnhấttrongsựnghiệpcủatôitạiphốWall.Lýdo?Tôithậmchíkhôngphảimuabấtcứmộtcổphiếunào.Tôicũngkhôngphảitiếnhànhmuatiênphongnhằmbánradễdànghơnsauđó.Tôikhôngcầnphảiđẩygiálênmứccaonhấttrướckhibắtđầubánra.Tôicũngkhôngcầnbánrakhigiáxuống,ngượclạilàtrênthịtrườnggiálên.Đóquảthựcgiốngnhưmộtgiấcmơlênthiênđàngkhibạncóđượcsứcmualýtưởngmàkhôngcầnđộngmộtngóntaynào,đặcbiệtlàkhithờigianđangtrởnêngấpgáp.MộtlầntôinghemộtngườibạncủaGovernorFlowernóirằng,trongchiếndịchvậnđộnggiátăngchomộttổhợpđầucơtạiB.R.T.,tổhợpnàyđãbánrađược50.000cổphiếuvớimứclợinhuậnnhấtđịnh.Tuynhiên,Flower&Co.phảichihoahồngcho250.000cổphiếuvàW.P.Halmintonnóirằngđểphânphốihết220.000cổphiếucủaAmalgamatedCopper,JamesR.Keeneđãphảigiaodịchítnhất700.000cổphiếutrongsuốtchiếndịchlàmgiá.Đóthựcsựlàmộthoáđơnhoahồngkhổnglồ.Sovớinhưngconsốđó,khoảnhoahồngduynhấttôiphảitrảchínhlàsốhoahồngkhibánra100.000cổphiếucủaJimBarnes.Theotôi,đólàmộtkhoảntiếtkiệmđángkể.

SaukhiđãbánhếtsốcổphiếungườibạnJimBarnescủatôigửigắm,sốtiềntổhợphứasẽgâyquỹvẫnchưađượcgửitới.Trongthờiđiểmnày,khôngthấycólýdonàophảimualạisốcổphiếuđãbánra,tôiquyếtđịnhphảiđiđâuđónghỉmộtthờigian.Tôikhôngnhớchínhxác.Tuynhiêntôinhớrấtrõrằngtôikhôngtácđộnggìtớisốcổphiếuđónữavàkhônglâusaugiábắtđầugiảm.Mộtngàykia,khitoànbộthịtrườngđềurấttrầmlắng,nhữngkẻđầucơgiálênquáthấtvọngvàmuốnnhanhchóngthoátkhỏisốcổphiếuConsolidatedStove.Họđãđưaragiáchàothấphơngiáđặtmua,lúcđólà40.Dườngnhưvẫnkhôngcóaimuốnmua.Nhưtôiđãnóiởtrên,tôikhôngcầnphảitănggiácổphiếunữa.Dođó,tôicàngbiếtơnđiềukỳdiệuđãgiúptôibánđược100.000cổphiếumàkhôngcầnđẩygiálên20–30điểm,nhưnguồntinnộibộtrênđâyđãđưara.

Khôngcóđượcsựhỗtrợ,giálậptứcgiảmdầnchotớimộtngàychạmmức32điểm.Đólàmứcthấpnhấttừtrướcđếnnayđốivớiloạicổphiếunày.Nhưcácbạnđãbiết,JimBarnesvàcáccộngsựcủamìnhđãcốgắnggiữmứcgiáổnđịnhở37điểmnhằmkhôngcho100.000cổphiếucủahọbịngânhàngphágiátrênthịtrường.

MộthômkhitôiđangngồitrongvănphòngnghiêncứubảngtinthìđượcbáoJoshuaWolffmuốngặptôi.Tôinóithưkýmờianhtavào.Anhtalaovàovănphòngcủatôi.Anhtakhôngphảilàmộtngườitolớnnhưngtôicóthểcảmnhậnngayrằngbaotrùmlênconngườinàylàmộtcơngiậndữkhủngkhiếp.

Anhtachạytớichỗtôiđứngxembảngtinvàhétlên:“Tròquỉgìđangdiễnravậy?”

“Mờingồi,ngàiWolff,”tôinóimộtcáchlịchsựvàngồixuốngchiếcghếcủatôinhằmgiúpanhtabĩnhtĩnhlạiđôichút.

“Tôikhôngmuốnngồi!Tôimuốnbiếtđiềuđócónghĩalàgì?”-anhtagàolên.

“Tôikhônghiểuanhmuốnnóigì!”

“Ôngđanglàmtròquáiquỉgìvậy?”

“Ôngmuốnnóitớicáigì?”

“”Cổphiếu!Cổphiếu!”

“Cổphiếunào?”Tôihỏianhta.

Nhưngđiềuđóchỉlàmanhtathêmtứcgiậnvàgàolênlầnnữa“ConsolidatedStove!Ôngđanglàmgìvớinóvậy?”

“Khônglàmgìcả!Hoàntoànkhôngcógìcả!Cóvấnđềgì?”Tôinói.

Anhtanhìnchămchămvàomặttôikhoảng5giâytrướckhibùngnổ:“Ônghãynhìngiácổphiếukiakìa!”

Thựcsựanhtađangrấtgiậndữ.Tôiđứngdậyxembảngthôngbáo.

“Giácổphiếuđólà31 ”tôinói.

“Phải!Bamốtđiểmmộtphầntưvàtôiđangômcảnúicổphiếuđókìa”

“Tôibiếtngàicó60.000cổphiếu.NgàiđãgiữcổphiếuđókhálâurồivìngaytừkhingàimuacổphiếuGrayStove“

Anhtakhôngđểtôinóihếtcâu.Anhtanói,“Nhưngtôicònnhiềuhơnthếnhiều.Trongsốđócónhữngcổphiếutôiđãmuavớigiá40!Vàtôiđangphảidínhchặtlấychúng!”

Anhtanhìnchằmchằmvàomặttôivớimộtvẻcămthùtớimứctôiphảinóingay,“Tôikhôngyêucầuanhphảimuachúng.”

“Khônglàmsao?”

“Tôikhôngbảoôngphảitíchtrữsốcổphiếuđó”

“Tôikhôngnóiôngbảotôi.Nhưngôngsẽđẩygiálên–“

“Tạisaotôiphảilàmvậy?”tôicắtngang.

Anhtanhìntôivàtứcgiậnđếnnỗikhôngnóinổilờinàonữa.Anhtabắtđầunói:“Ôngsẽđẩygiálên.Ôngcótiềnđểlàmviệcđó.”

“Đúng.Nhưngtôikhôngmuamộtcổphiếunào.”

Nhưngđólàgiọtnướclàmtrànly.

“Ôngkhôngmuamộtcổphiếunào?Ôngcóbốntriệuđô-latiềnmặtđểmuacổphiếunhưngôngkhôngmuamộtcổphiếunào?”

“Khôngmộtcổphiếunào”tôinhắclại.

Anhtagiậnđếnnỗikhôngthểnóitrôichảyđượcnữa.Cuốicùnganhtanói:“Ônggọiđólàtrògìđây?”

Tronglònganhtađangbuộctộitôichotấtcảnhữngsailầmnày.Tôitinchắcrằngmìnhcóthểđọcđượctấtcảnhữngđiềuđótrongmắtanhta.Điềuđókhiếntôiphảigiảithíchchoanhta:“ÔngWolff,điềuôngthựcsựmuốnhỏitôiđólàtạisaotôikhôngmuacổphiếucủaôngkhimứcgiálà50trongkhiôngmuavàovớigiáthấphơn40,cóphảikhông?”

“Khôngphảinhưvậy.Ôngcómộtlệnhđặtmuavớigiá40vàbốntriệuđô-la

tiềnmặtđểđẩygiálên.”

“Đúng,nhưngtôikhônghềchạmtớisốtiềnđó.Tổhợpkhôngphảimấtđồngnàochocáchànhđộngcủatôi.”

“Nhìnđây,Livingston–“

Tôikhôngđểanhtanóihếtcâu.

“Ngàihãynghetôinói,Wolff.Ngàibiếtrằng200.000cổphiếucủangài,KanevàGordonđãđượclưugiữlại,vàsẽkhôngthểcómộtlượnglớncổphiếutrôinổiđượctungrathịtrườngkhitôiđẩygiálên.Tôilàmnhưthếvìhailýdo:thứnhất,đểtạoramộtthịtrườngchocổphiếu,củachúngta,thứhainhằmtạolợinhuậncholệnhmuaởmứcgiá40.Tuynhiênngàilạikhôngthỏamãnvớimứcgiá40cho60.000cổphiếungàiđãphảigiữlaylắttrongnhiềuthángliềnvàcũngkhôngthỏamãnvớisốlợinhuận,nếucó,củatổhợpđầucơ.Vàdođóngàiđãmuarấtnhiềucổphiếuvớimứcgiádưới40đểsauđóbánlạichotôikhitôiđẩygiálên,ngàiđãchắcchắnrằngtôisẽlàmnhưvậy.Ngàimuavàotrướckhitôimuavàbánratrướckhitôibán;rấtcóthểtôisẽlàngườiphảigánhsốcổphiếuđó.Tôinghingờrằngngàiđãtưởngtôisẽđẩygiálêntới60điểm.Chắcchắnngàiđãmuatới10.000cổphiếuchỉvớimụcđíchbánrangaysauđó,vàđểchắcchắnrằngsẽcóaiđógánhsốcổphiếungàiđãtungtinđồnchotấtcảmọingườitrênnướcMỹ,CanadavàcảMexicomàkhôngnghĩtớinhữngkhókhănsẽgâyrađốivớitôi.Cácbạncủangàibiếtrằngtôiđượcmờiđếnđểlàmđiềuđó.Chodùlàhọmuahaytôimuathìngàiđềucólợi.Nhữngngườibạnthânthiếtcủangài,saukhinhậnđượcnguồntinnộibộcủangài,đãtiếptụclantruyềnnóđisaukhiđãmuavàomộtlượnglớncổphiếu.Lớplantruyềntinđồnthứbasẽcungcấptinđóchonhữnglớpthứtư,thứnămvàthậmchílàthứsáu.Dođó,khitôibắtđầubánrathìhàngngànngườinhanhnhạykháccũngđãlàmtheotôi.Đóquảlàmộtýtưởngthânthiệncủangài,Wolffạ.NgàikhôngthểtưởngtượngđượctôiđãngạcnhiênnhưthếnàokhicổphiếucủaConsolidatedStovetănggiátrướckhitôimuabấtkìmộtcổphiếunào;xenlẫntrongđólàcảsựbiếtơnkhimạnglướibaotiêubánhết100.000cổphiếuvớigiákhoảng40chonhữngngườiđangcóýđịnhbánlạisốđóchotôivớigiá50hay60gìđó.Toiochắcchắnkhôngthểlàmộttênkhờkhisửdụngbốntriệuđô-lađểlàmgiàuchonhữngkẻnhưvậy,cóphảikhông?Sốtiềnđóđượctraochotôiđểmuacổphiếunhưngchỉkhitôicảmthấycầnthiết.Vàtôicảmthấykhôngcầnthiếtphảimuavào.Thếthôi.”

JoshuađãhoạtđộngtạiphốWallkhálâuvàanhtahiểurằngkhôngnênđể

cơngiậndữxenvàocôngviệccủamình.Saukhinghetôinói,anhtađãbìnhtĩnhlạivàbắtđầunóichuyệnvớigiọngthânthiệnhơn:“Nhìnnày,chúngtalàmgìvớigãLarrytộinghiệpnày?”

“Ngàicóthểlàmbấtcứviệcgìngàimuốn.”

“Độlượngmộtchútđi.Ôngsẽlàmgìnếuởvàovịtrícủachúngtôi?”

“Nếuởvàovịtrícủacácngài,”tôinóimộtcáchnghiêmtrang“ngàicóbiếttôisẽlàmgìkhông?”

“Làmgì?”

“Tôisẽbánra!”tôinóivớianhta.

Anhtanhìntôimộtlúc,sauđóquaygótvàbướcrakhỏivănphòngcủatôi.Anhtakhôngbaogiờquaytrởlạiđónữa.

Khônglâusauđó,nghịsĩGordoncũnggọiđiệnchotôi.Ôngtacũngrấtcáukỉnhvàbuộctộitôivềnhữngrắcrốicủahọ.Kanesauđócũngthamgiavàobảncáobuộcnày.Họquênrằnghọđãphảigiữhàngnúicổphiếukhôngthểbánđượckhithànhlậptổhợpđầucơ.Tấtcảnhữnggìhọnhớtớiđólàtôiđãkhôngbánracổphiếucủahọkhitôiđanggiữhàngtriệuđô-lacủatổhợpđầucơvàgiácổphiếuđangtănglênmức44trongkhihiệnnaynógiảmcòn30vàhầunhưkhôngaicònnghĩđếnnữa.Theocáchnghĩcủahọ,tôiđãcóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhakhá.

Tấtnhiênhọđềulắnggiậnmộtcáchđúnglúc.Tổhợpđãkhôngphảibỏramộtxunàovàvấnđềchínhvẫnkhôngthayđổi:mụcđíchlàbánđượcsốcổphiếucủahọ.Mộthayhaingàysauđó,họquaylạiyêucầutôigiúphọbánra.Gordonđãnàinỉtôirấtnhiềuvàcuốicùngtôiđãđồngýbuộchọđặtbánsốcổphiếuchotổhợpởmức25 .Mứcphícủatôichodịchvụlầnnàylàmộtnửabấtkểlờilỗcủathươngvụnày.Cuốicùnggiábánrakhoảng30điểm.

Lúcđótôigầnnhưphảithanhlýsốcổphiếucủahọ.VớinhữngđiềukiệnthịtrườngnóichungvànhữngđộngtháicủaConsolidatedStove,chỉcómộtcáchduynhấtđólàbánkhigiáhạvàkhôngtìmcáchđầygiálên,Khigiảmgiátôicóthểtiếpcậnvớinhữngngườimualuônchorằngvớimứcgiágiảm15–20điểmsovớigiáđỉnhlàmộtmứchời,đặcbiệtlàthờikỳgiáchạmtrầncáchđókhônglâu.Theohọ,thờiđiểmphụchồigiásẽsớmxuấthiện.SaukhigiáConsolidatedStovetănglên44thìrõràngmứcgiádưới30vẫn

kháhấpdẫn.

Mọiviệcvẫndiễnratheoquyluậtđó.Lệnhđặtmuacủanhữngkẻsăncổphiếugiárẻđủgiúptôithanhlýhếttoànbộsốcổphiếucủatổhợpđầucơ.NhưngcácbạncónghĩrằngGordonhayKanehayWolffsẽcảmthấybiếtơntôivềviệcnày.Tấtnhiênlàkhông.Theonhưnhữngngườibạncủahọnóithìhọvẫncảmthấyđauđớnvìcôngviệccủatôi.Họthườngnóivớimọingườitôiđãhànhđộngnhưthếnàovớihọ.Họkhôngthểthathứchotôivìviệckhôngtựmìnhđẩygiálên,theonhưhọmongđợi.

Đươngnhiêntôikhôngthểbánra100.000cổphiếucủangânhàngnếuWolffvànhữngngườicònlạikhôngcholantruyềnnguồntinnộibộvềthịtrườngtănggiá.Nếutôilàmtheocáchthườnglệ-tứclàtheophươngpháptựnhiênvàlogic–tôisẽphảigánhchịubấtkìhậuquảnàocóthểxảyra.Tôiđãnóitrướcđâyrằngchúngtôiđangchuẩnbịbướcvàomộtthịtrườnggiảmgiá.Cáchduynhấtđểbánratrongmộtthịtrườngnhưvậyđólàkhôngnhấtthiếtphảiquácẩntrọngnhưngvẫnphảixemxétvềvấnđềgiácả.Khôngcócáchnàokhácnhưngtôichorằnghọkhôngtinđiềuđó.Họvẫnrấtgiậndữ.Tôithìkhông.Giậndữchẳngthểđiđếnđâu.Đãhơnmộtlầntôiđượcchứngminhrằngmộtnhàđầucơchứngkhoánbịmấtbìnhtĩnhchínhlàkẻsẽphảirađi.Trongtrườnghợpnày,nhữngkẻhaycáukỉnhkiađãkhôngphảichịumộthậuquảnào.Tuynhiên,tôicóthểkểchocácbạnmộtcâuchuyệnrấtđángtòmò.Mộthôm,bàLivingstontớimộtcửahiệumayquầnáonơibàđãđượcgiớithiệurấtnồngnhiệt.Ngườiphụnữmayquầnáođórấtlễphépvàdễchịu.Sauvàilầnghéthăm,khingườichủvàkháchđãquennhauhơn,côtanóivớibàLivingston:“TôihyvọngngàiLinvingstonsẽđẩygiácổphiếuConsolidatedStovelênvìchúngtôicũngmuamộtítvìngườitanóivớichúngtôirằngôngsẽđẩygiálênvàchúngtôicũngđãnghenhiềuvềnhữngthànhcôngcủaôngấy.”

Cảmgiácmỗikhinghĩđếnnhữngngườingâythơtintheonhữngtinđồnnhưvậyđểrồisauđóthualỗkhônghềdễchịu.Cólẽcácbạncũnghiểutạisaobảnthântôikhôngbaogiờđưaranhữngnguồntinnộibộ.NgườithợmayđókhiếntôicócảmgiáccómộtnỗiđauthậtsựđốivớihànhđộngcủaWolff.

Phần.23

Việcđầucơcổphiếucólẽsẽkhôngbaogiờbiếnmất.Ngườitacũngkhôngmongmuốnnóbiếnmất.Khôngthểnàongăncảnsựpháttriểncủanóthôngquanhữngcảnhbáovềrủiro.Bạnkhôngthểngănmộtngườitránhkhỏinhữngphánđoánsaidùngườiđótàinăngvàcókinhnghiệm.Nhữngkếhoạchkĩlưỡnghoàntoàncóthểbịpháhỏngbởinhữngđiềukhôngngờtrướchaythậmchínhữngđiềuchúngtachorằngkhôngthểxảyra.Thảmhọacóthểđếntừnhữngbiếnđộngcủathiênnhiên,thờitiết;từchínhlòngthamlamhaytínhkiêucăngtựphụcủaconngười;từnỗilosợhayhyvọngquálớn.Tuynhiên,ngoàinhữngyếutốcóthểcoilàkẻthùtựnhiênđó,thìmộtnhàđầucơchứngkhoáncũngphảichấpnhậnnhữnghoạtđộngnhấtđịnhhaynhữngthấtbạikhôngthểlườngtrướccảvềmặtđạođứcvàthươngmại.

SaukhiđánhgiávànhìnnhậnlạinhữnghoạtđộngđãdiễnratrongsuốthaimươinămquakểtừkhitôilầnđầuđặtchântớiphốWall,tôiphảithừanhậnrằngđãcórấtnhiềunhữngchuyểnbiếntheochiềuhướngtốthơn.Nhữngcôngtymuabáncổphiếuchuitheokiểucũđãkhôngcònnữa.Mặcdùnhữngcôngtymôigiớitheokiểu“chui”vẫnđangphấtlêntừđồngtiềncủanhữngngườimuốnlàmgiàumộtcáchnhanhchóng.Sàngiaodịchchứngkhoánđãthựchiệnrấtthànhcôngvaitròcủanó,khôngchỉlànơihoạtđộngcủanhữngkẻlừađảovìnóyêucầunhữngthànhviêncủamìnhphảitriệtđểtuântheonhữngquytắcnhấtđịnh.Hàngloạtnhữngquyđịnhvàhạnchếđãđượcápdụngmộtcáchchặtchẽ,tuynhiênchúngvẫncầnđượcpháttriểnthêm.KhôngphảinhữngsựnhẫntâmvềmặtđạođứcmàchínhsựbảothủđãănsâuvàothịtrườngphốWall,lànguyênnhâncủasựtồntạinhữnghoạtđộngtộilỗinhấtđịnhtạiđây.

Việcđầucơcólãimộtcổphiếunàođóvốnđãkhó,bâygiờlạicàngkhóhơnnữa.Cáchđâykhônglâu,mộtnhàgiaodịchthựcsựcóthểhiểukhárõvềnhữngcổphiếuđượcniêmyết.Nhưvàonăm1901,khiJ.P.MorganpháthànhcổphiếucủaUnitedStatesSteelCorporation,mộttậpđoànđượcsápnhậptừnhữngtậpđoànnhỏhơn,trongđóphầnlớnchưađếnhainămtuổi,trênsàngiaodịchcó275cổphiếuvàkhoảng100trongsốđóthuộckhuvựcchưaniêmyết;đồngthờicónhiềucổphiếumộtnhàgiaodịchkhôngcầnhiểugìnhiềudochúnghoặclànhữngđợtpháthànhnhỏlẻhoặckémnăngđộngvìchúnglàcổphiếuthiểusốhoặclàcổphiếuđượcđảmbảovàdođókhônghấpdẫnđầucơ.Trongthựctế,đạiđasốtrongđólànhữngcổphiếuchưahềgiaodịchtrongnhiềunăm.Hiệnnaycókhoảng900cổphiếunằm

trongdanhsáchthườngxuyênvàkhithịtrườngnăngđộngcókhoảng600cổphiếukhácnhauđượcgiaodịch.Hơnnữatrướcđâycácnhómhaycácloạicổphiếucũngdễtheodõihơn.Khôngchỉíthơnvềmặtsốlượng,mứcvốnhoácũngnhỏhơnvàlượngthôngtinmộtnhàgiaodịchphảitìmkiếmcũngbaoquátmộtlĩnhvựchẹphơn.Nhưnghiệnnay,mộtnhàgiaodịchcóthểthamgiavàohầunhưmọilĩnhvực;mọingànhnghềtrênthếgiới.Điềuđócầnnhiềuthờigianvàcôngsứcbỏrahơn,dođócóthểnóicôngviệcđầucơchứngkhoánngàynaytrởnênkhókhănhơnđốivớinhữngnhàđầucơchuyênnghiệp.

Cóhàngngànngườimuabáncổphiếuđểđầucơnhưngsốngườithựcsựthuđượclợinhuậnchỉchiếmmộtphầnnhỏ.Vềmứcđộnàođó,côngchúngluônnằm“trong”thịtrườngdođóngườibịthualỗluôncóphầncủacôngchúng.Nhữngkẻthùkhôngđộitrờichungcủanhàđầucơchứngkhoánđólà:sựdốtnát,lòngtham,sựsợhãivàhyvọng.TấtcảnhữngcuốnsáchluậttrênthếgiớihaynhữngquytắccủacácsàngiaodịchtrênTráiđấtnàyđềukhôngthểloạibỏnhữngđiềunàyrakhỏiconngườibằngdabằngthịt.Nhữngtainạnxảyrađốivớicáckếhoạchđượctínhtoánmộtcáchkĩlưỡngthườngkhôngnằmtrongnhữngdựđịnhcủacácnhàkinhtếmáulạnhhaynhữngnhàtừthiệnhảotâm.Ngoàiracònmộtnguyênnhânthấtbạinữađólànhữngthôngtinsailệchkhôngđượcphânbiệtvớinhữngnguồntinnộibộthựcsự.Mộtnhàgiaodịchchứngkhoáncóthểchegiấungụytrangchonhữngthôngtinnhưvậybằngnhiềucáchkhácnhau,dođónócàngnguyhiểmhơn.

Tấtnhiênngườingoàithườnggiaodịchdựavàohoặclànhữngnguồntinnộibộhoặctinđồn,thôngtintruyềnmiệnghoặcintrênbáochí,cóthểtrựctiếphayámchỉmộtcáchgiántiếp.Đốivớinhữngnguồntinnộibộthôngthường,bạnkhôngthểđảmbảođiềugì.Chẳnghạn,mộtngườibạnthânthiếtlâunămmuốngiúpbạnlàmgiàubằngcáchtiếtlộchobạnbiếtnhữngviệcanhtađãlàm,tứclàmuahaybáncổphiếunàođó.Ýđịnhcủaanhtalàhoàntoàntốt.Nhưngnếunguồntinlàsaithìbạnsẽlàmnhưthếnào?Nếudựavàonhữngngườicungcấptinnộibộchuyênnghiệpvàcólươngtâm,côngchúngsẽđượcbảovệtốthơn.TuynhiênnếuchỉdựavàonhữngtinđồnxuấthiệnđầyrẫytạiphốWall,khôngcógìđảmbảochocôngchúngkhôngmắcphảivôsốnhữngsailầmdothôngtinsailệch.Nhữngnhàbuônbáncổphiếuvớisốlượnglớn,cácnhàvậnđộnglàmgiá,cáctổhợpvàcáccánhândựavàonhiềucôngcụkhácnhaunhằmbánrasốcổphiếudưthừacủamìnhvớigiácàngcaocàngtốt.Trongđóhaicôngcụhữuhiệunhấtđểtạotâmlýgiátănglàquabáochívàbảngtin.

Hãylướtquatoàsoạncủanhữngtờbáotàichínhvàomộtngàybấtkì,bạnsẽrấtngạcnhiênkhibiếtđượcmỗingàyhọđãchoinrabaonhiêunhữnglờikhẳngđịnhmangtính“nửachínhthức”.Ngườiphátngônranhữnglờikhẳngđịnhnhưvậythườnglà“mộtlãnhđạotrongnộibộ”,“mộtgiámđốchàngđầu”hay“mộtquanchứccấpcao”haymộtaiđónằmtrongsố“nhữngngườicótráchnhiệm”,nhữngngườiđượccholàhiểurõvềnhữngvấnđềmìnhđangnóira.Tôixinchọnngẫunhiênmộttrongnhữngtinvắncủangàyhômnay:“ôngchủcủamộtnhàbănghàngđầuđãnóirằngvẫncònquásớmđểnghĩtớimộtthịtrườnggiảmgiá.”

Cóđúnglàôngchủcủamộtnhàbănghàngđầuđãnóinhưvậyhaykhông?Vànếucóthìtạisaoôngtalạinóinhưvậy?Tạisaoôngtalạiyêucầugiấutên?Cóphảiôngtasợrằngmọingườisẽtintheoôngtanếuôngtatiếtlộtênmình?

Đâylàmộttinvắnkhácvềmộtcôngtycócổphiếunăngđộngtrongsuốttuầnqua.Lầnnàyngườiphátngônlàmột“giámđốchàngđầu.”Vậygiámđốcnàotrongsốhàngtágiámđốccủacôngtyđó–nếucó–đãđưaraphátbiểunhưvậy?Rõràngrằngdoviệcgiấutêncủatácgiả,côngchúngsẽkhôngthểbuộctộibấtcứaivềnhữngthiệthạicóthểgâyradolờiphátbiểuđó.

Ngoàinhữngnghiêncứuchínhthứcvềđầucơcổphiếuhọcóthểthuthậpđượctừbấtcứnơinàokhác,nhữngnhàgiaodịchcầncânnhắctớitấtcảnhữngsốliệuthựctếgắnliềnvớimỗicuộcchơitạiphốWall.Ngoàiviệckiếmtiềnthìngườitacũngphảibiếtcáchlàmsaođểkhôngbịmấttiền.Mộtđiềuquantrọnglàngườitacầnbiếtcáigìkhôngnênlàmvàcáigìcầnphảilàm.Dođó,cầnnhớrằngviệcthaotúngthịtrườngchínhlàtìmcáchnânggiámộtloạicổphiếunàođóvàthôngquasựtănggiáđócácnhàlãnhđạonộibộcóthểkiếmđượckhoảnlợinhuậncànglớncàngtốt.Tuynhiên,kháchhàngcủabấtkìmộtnhàmôigiớinàocũngsẽchomìnhlàquáđanghinếuanhtamuốnbiếttạisaogiámộtcổphiếunàođólạitănglên.Đươngnhiêncácnhàvậnđộnglàmgiásẽ“giảithích”rằngđiềuđóđượctínhtoánnhằmphânphốicổphiếutốthơn.Bảnthântôiluônnghiêngtheoýkiếnrằngcôngchúngsẽítbịthiệthạihơnnếungườitakhôngchophépinnhữnglờiphátbiểutạotâmlýtănggiánhưvậy.Ýtôimuốnnóitớinhữngphátbiểukhiếncôngchúngmuavàohoặclưugiữcổphiếu.

Đạiđasốnhữngbàibáotạotâmlýgiátăngcủanhữngvịgiámđốchoặcgiớinộibộyêucầugiấutênđềutruyềnđạtnhữngấntượngsailệchvàkhôngđángtincậyđốivớicôngchúng.Mỗinămcôngchúngthualỗhàngnhiều

triệuđô-ladotintheonhữngphátbiểu“nửachínhthức”nhưvậy.

Hãynóivídụmộtcôngtyđangtrảiquamộtgiaiđoạnsuythoáitrongcôngviệckinhdoanh.Cổphiếucủanóbịđìnhtrệ.Cácthôngtinbáogiácủanóthểhiệnýkiếnchínhxáccủaphầnlớncôngchúngvềgiátrịthậtcủanó.Nếucổphiếuởmứcquáthấpnhưvậy,mộtngườinàođósẽbiếttớinó,họmuavàovàgiálạitănglên.Nếuquánhiềungườicóđầyđủthôngtinvềnóvàbắtđầubánrathìgiásẽgiảmxuống.Nếukhôngcógìđặcbiệtxảyra,sẽkhôngainóigìvềnóhaycóđộngtháinàosauđó.

Tiếptheophảinóitớingànhnghềkinhdoanhmàcôngtyđóthamgia.Ailàngườisẽbiếtthôngtinđầutiên,giớinộibộhaycôngchúng?Bạnkhôngthểnàochorằngđólàcôngchúng.Điềugìsẽxảyratiếptheo?Nếudoanhthutiếptụctăngvàcôngtysẽtínhlạicổtứcchomỗicổphiếu;vànếucổtứckhôngbịgiánđoạnvàtỉsuấtcũngtănglên,điềuđócónghĩalàgiátrịcủacổphiếutănglên.

Giảsửrằngdoanhthutiếptụctăngđều.Liệurằngbanlãnhđạocócôngkhainhữngthôngtintốtđẹpđóhaykhông?Ngàichủtịchcóthôngbáovớicáccổđônghaykhông?Liệurằngmộtvịgiámđốctừthiệnnàođócóthểđưaramộtphátbiểucókýtên,quađómanglạilợiíchchomộtbộphậnđộcgiảđãđọctờbáohômđóhaykhông?Liệumộtquanchứcnộibộvẫntheođuổichínhsáchgiấutêntừtrướctớinaysẽđưaramộtcôngbốkhôngkýtênvềtươnglairấthứahẹncủacôngtyhaykhông?Lầnnàythìkhông.Khôngaiđưarabấtkìlờinàohaychoinbấtkìtuyênbốnàotrênbáochícũngnhưtrênbảngtin.

Nhữngthôngtincóthểmanglạigiátrịđượcgiữkínkhôngđểlọtracôngchúngvànhữngnhà“lãnhđạonộibộ”sẽkhôngcòncởimởvàtựhọlaovàothịtrườngtìmmuatấtcảsốcổphiếugiárẻmàhọcóthểthugomđược.Khiviệcmuavàodocóđầyđủthôngtinnhưngdiễnramộtcáchlặnglẽnàytiếpdiễntrongmộtthờigianthìgiácổphiếubắtđầutăng.Cácphóngviêntàichính,biếtrằnggiớinộibộhiểurõnguyênnhâncủasựtănggiánày,bắtđầuđặtcâuhỏi.Nhữngvịlãnhđạonộibộnàyđềunhấttrírằnghọkhôngcóthôngtinnàođểcôngbố.Họkhôngbiếtrằngliệucóđảmbảonàochođợttănggiánàyhaykhông.Đôikhihọcònnóirằnghọkhônghềquantâmtớinhữngbiếnđổithấtthườngcủathịtrườngchứngkhoánvànhữnghànhđộngcủacácnhàđầucơ.

Thịtrườngtiếptụctănggiáchođếnmộtngàykhinhữngngườinắmthôngtinđãthugomđủsốcổphiếuhọmuốncótrongmứccóthể.Ngaylậptức

phốWallbắtđầuxuấthiệnnhữngtinđồntạotâmlýtănggiá.Bảngtinlậptứccungcấpchocácnhàgiaodịchnhữngthôngtin“đượcỦyquyềnchínhthức”rằngcôngtyđangcómộtbướcngoặtlớn.Cũngvịgiámđốcyêucầugiấutênkhinóirằngkhôngcóđảmbảonàochoviệctănggiácổphiếulầnnàylạiđưaraphátbiểurằng-tấtnhiênlàcónêutên–cáccổđôngcóđủlýdođểtintưởngvàotriểnvọngtốtđẹpcủacôngty.

Bịthuyếtphụcbởinhữngnguồntintớitấpvềsựtănggiácổphiếucôngchúngbắtđầumuavào.Điềuđókhiếngiácổphiếutăngvọt.Đếnthờiđiểmnhấtđịnh,khisựđoáncủanhữngvịgiámđốcgiấutênkiatrởthànhhiệnthựcvàcôngtybắtđầuphânphốilạicổtức;nóicáchkháclàtăngtỉsuấtcổtức,nếutìnhhìnhchophép.Vớiđộngtháinàytâmlýtănggiácàngđượcđẩylêncao.Nhữngtinđồnkhôngchỉnhiềuhơnbaogiờhếtvềmặtsốlượngmàcònngàycàngnóngbỏnghơn.Một“giámđốccấpcao”thậmchíyêucầuthẳngthắnrằngcầncómộtcôngbốvềcácđiềukiệncủacôngtynhằmthôngbáovớicảthếgiớirằngmứctăngtrưởngvẫnkhôngngừngtănglên.Một“lãnhđạonộibộ”saunhữnglờithuyếtphụccủamộthãngthôngtấncuốicùngđãthừanhậnrằngdoanhthutăngkhôngphảilàmộthiệntượngnhấtthời.“Mộtchủnhàbăngnổitiếng”,vềmặtkinhdoanhcóthểcoilàmộtchinhánhcủacôngty,đãphátbiểurằngmứctăngdoanhsốlàchưatừngcótronglịchsử.Nếukhônggặptrụctrặcgìcôngtycóthểtăngtrưởngliêntụckhôngrõlàtrongbaonhiêuthángtới.Một“thànhviêncủaỦybantàichính”,trongbảntuyênbốcủamình,ôngthểhiệnsựngạcnhiêntạisaocôngchúnglạingạcnhiênđếnvậytrướcviệccổphiếutănggiá.Điềuduynhấtđángngạcnhiênđólàtốcđộtăngrấtkhiêmtốncủacổphiếu.Bấtkìainghiêncứubảnbáocáothườngniêntớiđâyđềucóthểthấyrằnggiátrịtrênsổsáchcủacổphiếunàycaohơnrấtnhiềusovớigiátrênthịtrường.Tuynhiên,dùtrongtrườnghợpnàothìtêncủangườicótấmlòngbácáiđócũngkhôngđượctiếtlộ.

Nếunhưdoanhthutiếptụctănglênvànhữngngườitrongnộibộnhậnthấykhôngcógìngăncảnsựpháttriểnthịnhvượngcủacôngty,họsẽtiếptụcgiữlạisốcổphiếuđãmuavớigiárẻ.Khôngcógìkhiếncổphiếugiảmgiáthìtạisaohọlạiphảibánra?Nhưngngaykhicónhữngdấuhiệukhôngtốtđốivớicôngviệckinhdoanhcủacôngtythìđiềugìsẽxảyra?Liệuhọcóđưarabấtkìlờituyênbốhaycảnhbáonàohaykhông?Khôngcó.Bâygiờlàxuhướnggiáxuống.Cũngnhưlúchọmuavàokhônghề“cờgiongtrốngmở”khitìnhhìnhkinhdoanhphátđạt,họbắtđầubánramộtcáchlặnglẽ.Dovụbánranộibộnàygiácổphiếubắtđầugiảmxuống.Sauđócôngchúngbắtđầunhậnđượcnhữnglờigiảithíchtươngtự.“Mộtlãnhđạonộibộ”khẳngđịnhrằngmọiviệcvẫnổnthoả,sựsụtgiáchỉlàdoviệcmộtsốkẻ

đầucơgiágiảmbánranhằmtácđộngtớithịtrườngchung.Nếuvàomộtngàyđẹptrời,saukhicổphiếugiảmgiátrongmộtthờigianbỗngnhiênbịrớtgiámộtcáchnghiêmtrọng,lậptứcsẽcónhữngyêucầuvềnguyênnhânvànhữnglờigiảithích.Trừkhicóaiđóđưaralờigiảithíchnếukhôngcôngchúngsẽbắtđầulosợvềnhữngđiềuxấunhất.Dođócácbảngtinbắtđầuđưatinđạiloạinhưthếnày:“Khichúngtôiyêucầumộtvịgiámđốccấpcaocủacôngtygiảithíchvềsựsuyyếucủacổphiếu,ôngtatrảlờirằngchỉcóthểkếtluậnrằngnguyênnhânlàdoviệcđầucơgiáhạ.Cácđiềukiệnchínhvẫnkhôngthayđổi.Côngviệckinhdoanhcủacôngtychưabaogiờtốtnhưhiệnnayvàtrừkhicómộtbấttrắchoàntoànchưadựđoánđược,nếukhôngsẽcómộtđợttăngtỉsuấttrongcuộchọpphânchiacổtứclầntới.Giớiđầucơgiáhạtrênthịtrườngđangrấtkíchđộngvàviệccổphiếusuyyếuchỉlàmộtchiếndịchnhằmthuhútsốcổphiếucủanhữngngườikhôngkiênđịnh.”Bảngtinđãtrởthànhmộtdụngcụquảngcáorấttốtmặcdùsauđósẽlạicónhững“nguồntinđángtincậy”chobiếtphầnlớnnhữngcổphiếumuavàokhigiágiảmmanglạilợiíchchogiớinộibộvànhữngngườiđầucơgiágiảmđãbịrơivàobẫy.Vàrồisẽcóngàyviệcnàyđượcthanhtoán.

Ngoàinhữngvụthualỗdotinvàonhữnglờicôngbốtạotâmlýtănggiávàmuavàocổphiếu,côngchúngđôikhicũngđánhmấtnhiềukhoảnlợinhuậndobịcanngănkhôngđượcbánra.Mộtphươngthứchiệuquảđểkhiếncôngchúngmuanhữngcổphiếumàgiớinộibộmuốnbánrađólàngăncảnngườikhácbánracùngloạicổphiếuđónếuanhtakhôngmuốnhỗtrợhoặctíchluỹchúng.Côngchúngsẽtinvàođiềugìsaukhiđọclờituyênbốcủavị“giámđốcđángkính”kia?Nhữngngườingoàinộibộsẽnghĩnhưthếnào?Tấtnhiên,họnghĩrằngcổphiếuđósẽkhôngthểgiảmgiá,sựsụtgiáhiệnnaylàdogiớiđầucơgiáhạbánravàngaykhiviệcđầucơkếtthúcnhữngngườitrongnộibộsẽtạoramộtđợttănggiávànhữngkẻbánkhốngsẽphảimuabùởmộtmứcgiárấtcao.Côngchúnghoàntoàntinvàođiềunàyvìđóchínhxáclànhữnggìsẽxảyranếusựsụtgiáquảthựclàmộtchiếndịchcủagiớiđầucơgiáhạ.

Trongtrườnghợpnày,bấtkểnhữngđedoạcũngnhưnhữnglờihứahẹnvềmộtđợt“vắtkiệt”bằngáplựctănggiáđốivớinhữngkẻbảnkhống,cổphiếucũngkhôngtănggiátrởlại.Giátiếptụcgiảmkhônggìngăncảnnổi.Lượngcổphiếudonhữngngườitrongnộibộtungrathịtrườngquálớn,khôngthểtiêuthụhết.

Vàlượngcổphiếunộibộdonhữngvị“giámđốccấpcao”haynhững“nhàlãnhđạohàngđầu”nàybánratrởthànhquảbóngđáqualạigiữacácnhàgiaodịchchuyênnghiệp.Giávẫntiếptụcgiảm,vàdườngnhưnóvẫnchưa

đạtđiểmthấpnhất.Giớinộibộbiếtrằngnhữngđiềukiệngiaodịchnhưvậysẽảnhhưởngngượclạidoanhthucủacôngtytrongtươnglai,dođóhọkhôngdámhỗtrợgiácổphiếuchotớikhicôngviệckinhdoanhcủacôngtychuyểnbiếntốthơn.Khiđóhọlạilặnglẽmuavào.

Tôiđãthựchiệncôngviệcbuônbáncổphiếuvàtheodõisátsaothịtrườngchứngkhoántrongnhiềunămvàtôicóthểnóirằngtôichưatừnggặptrườnghợpnàomộtchiếndịchđầucơgiáhạcóthểkhiếngiácổphiếugiảmmạnhmẽnhưvậy.Cáigọilàchiếndịchđầucơgiáhạthựctếlàviệcbánradựatrênnhữngthôngtinvàphánđoánchínhxáctừcácđiềukiệncóthực.Nókhôngchỉviệcgiácổphiếugiảmxuốngdogiớinộibộbánrahoặckhôngmuavào.Mọingườiđềucốgắngbánracàngnhanhcàngtốt,vàkhimọingườiđềubánravàkhôngaimuavàothìaisẽlàngườithanhtoán?

Côngchúngcầnluônnắmrõmộtđiểmnhưsau:lýdothựcsựcủaviệcsụtgiátrongmộtthờigiandàikhôngbaogiờlàdođầucơgiáhạ.Khimộtcổphiếuliêntụcgiảmgiácácbạncóthểđánhcượcrằngcóvấnđềgìđóđãxảyravớinó,cóthểlàvớithịtrườngcủanóhaycôngtycủanó.Nếukhôngcónhữnglýdothíchhợp,cổphiếusẽsớmgiảmxuốngdướigiátrịthựccủanóvàđiềuđósẽkhiếnngườitalạimuatrởlạivàchặnđứngviệcgiảmgiá.Tấtnhiên,thờiđiểmduynhấtđểmộtngườiđầucơgiáhạcóthểkiếmđượckhoảnlợinhuậntolớnđólàkhicổphiếuđócógiáquácao.Vàbạncóthểđánhcượcbấtcứthứgìrằngnhữngngườitrongnộibộsẽkhôngbaogiờcôngbốđiềuđóracôngchúng.

Tấtnhiên,mộtvídụđiểnhìnhlàvụNewHaven.Ngàynayngườitađượcbiếtnhữngđiềurấtítngườibiếtvàothờiđiểmđó.Cổphiếuđóđượcbánvớigiá255vàonăm1902vàđólàkhoảnđầutưchođườngsắtcủaNewEngland.Tạivùngđó,thướcđosựkínhtrọngvàvịtrícủamộtngườitrongcộngđồnglàsốcổphiếuloạinàycủaanhta.Nếucóaiđótừngnóicôngtynàyđangrơivàotìnhtrạngnợnầnthìngườitasẽkhôngtốnganhtavàotùmàđưathẳnganhtavàonhàthươngđiêncùngvớinhữngkẻtâmthần.TuynhiênkhimộtvịchủtịchmớivàhiếuchiếnlênthayvịtrícủaôngMorganthìsựsụpđổbắtđầudiễnra.Banđầunhữngchínhsáchmớivẫnchưathểhiệnrõrằngconđườngsẽkhôngđượcxâydựngởđịađiểmcũ.NhưngkhilầnlượttàisảnđượcchuyểnsàngConsolidatedRoadvớimứcgiárấtcao,mộtsốítnhữngnhàquansátnhạybéntrênbắtđầunghingờtínhđúngđắntrongchínhsáchcủaMellen.MộthệthốngtoaxeđượcmuavớigiáhaitriệuđãđượcbánlạichoNewHavenvớigiá10triệuđô-la;vàmộthayhaikẻthiếuthậntrọngđãthừanhậnrằngviệcquảnlýđãkhôngđượcthựchiệnmộtcáchthậntrọng.ViệcnghingờrằngNewHavencũngkhôngchịuđượcmức

giáquácaonhưvậycũnggiốngnhưnghingờđộcứngcủadãynúiGibraltar

[16].

Tấtnhiên,ngườiđầutiênthấyđượcnguycơsụtgiáđanghiểnhiệnchínhlàgiớinộibộ.Họnhậnthứcđượcnhữngđiềukiệnthựctếcủacôngtyvàlậptứcgiảmbớtsốcổphiếucủahọ.Dosựbánrađóđồngthờikhôngnhậnđượcsựhỗtrợ,giácủacổphiếuNewHaven,vốnrấtđượcbảođảm,cũngbắtđầusụtgiảm.Vànhưthườnglệlạicónhữngcâuhỏiđượcđặtra,nhữngyêucầuphảigiảithích;cũngvậynhữnglờigiảithíchnhưthườnglệlạiđượcđưara.“Nhữngvịlãnhđạocaocấptrongnộibộ”tuyênbốrằnghọkhôngnhậnthấycódấuhiệunàokhôngổnvàsựgiảmgiáchỉlàdonhữngkẻđầucơgiáhạbánra.Dođócácnhà“đầutư”củaNewEnglandvẫngiữlạisốcổphiếucủaNewYork,NewHaven&Hartford.Tạisaolạikhông?Chẳngphảinguồntinnộibộđểunóirằngkhôngcóvấnđềgìxảyracảvàtấtcảchỉlàdonhữngkẻđầucơgiáhạsao?Chằngphảingườitavẫntrảcổtứcsao?

Cùnglúcđóđợttănggiátạoáplựcđốivớinhữngkẻđầutưgiáhạđãkhôngxảyra,thayvàođólànhữngmứcgiáthấpkỷlụckhác.Việcbánracủanhữngngườinộibộdiễnragấpgáphơnvàítchegiấuhơn.TuynhiênnhữngngườicótinhthầnlolắngđếnlợiíchchungtạiBostonđãbịcoilànhữngkẻđầucơvàtranhthủtìnhcảmcủamọingườikhiyêucầuphảicómộtsựgiảithíchrõràngchoviệcgiácổphiếusụtgiảm,đồngnghĩavớisựthualỗcủamọingườitạiNewEngland,nhữngngườichỉmuốnđầutưmộtcáchantoànvàhưởngkhoảncổtứchàngnăm.

Đợtsụtgiảmlịchsửtừ255xuống12điểmchưabaogiờvàcólẽkhôngbaogiờlàdođộngcơđầucơgiáhạ.Nókhôngđượckhởiđộngcũngnhưduytrìbởicáchoạtđộngđầucơgiáhạ.Nhữngngườitrongnộibộđãbánđượcsốcổphiếunhiềuhơnvớigiácaohơnnếuhọcôngbốsựthậtđóhaythậmchíchỉlàđểnólọtrangoài.Dùchomứcgiácổphiếunàylà250,200hay150hay100hay50thậmchílà25thìnóvẫnquácao,nhữngngườitrongnộibộbiếtviệcnàynhưngcôngchúngthikhông.Côngchúngcầnphảixemxétlạinhữngbấtlợimàhọsẽphảigánhchịukhitìmcáchkiếmtiềnthôngquamuabáncổphiếucủamộtcôngtymàđốivớinhữngvấnđềnộibộcủanó,chỉcómộtsốítngườinắmđượctoànbộsựthật.

Nhữngcổphiếusụtgiảmmạnhnhấttrongvòng20nămquakhôngphảidonguyênnhânđầucơgiáhạ.Tuynhiên,việcdễdàngchấpnhậnnhữnglờigiảithíchnhưvậyđãdẫnđếnnhữngthualỗcủacôngchúnglênđếnhàngnhiềutriệuđô-la.Nhữngsựgiảithíchnhưvậyđãkhiếnngườitakhôngbánrasốcổphiếucủamìnhdùkhôngthíchnhữngđiềukiệnhiệnnaycủanó,và

họđãthanhlýtoànbộnếuhọkhôngnghĩrằnggiásẽtăngtrởlạisaukhichiếndịchđầucơgiáhạcủachấmdứt.TôitừngnghetrướckiacónhiềungườibuộctộiKeene,trướcđónữalàCharleyWoerishoffervàAddisonCammack,vàsauđócólẽlàchínhlàtôi.

TôicũngnhớtrườnghợpcủaIntervaleOil.Khiđóđangcómộttổhợpđầucơnhằmđẩygiálênvàcũngđãkiếmđượcmộtsốkháchhàngkhigiátăng.Cácnhàvậnđộngđãđưađượcgiálêntới50điểmvàtổhợpbắtđầubánra,tiếptheođólàmộtđợtsụtgiảmnhanhchóng.NhanhchóngxuấthiệnyêucầuvềnhữnglờigiảithíchtạisaocổphiếuIntervaleyếuđếnnhưvậy?Dosốngườiđặtracâuhỏinàykhôngnhỏnênnóđãtrởthànhmộtthôngtinquantrọng.MộttrongnhữngbảngthôngbáocủamộttờtintàichínhđãghévănphòngcủanhữngnhàmôigiớihiểurõnhấtvềđợttănggiácủaIntervaleOilđồngthờicóthểgiảithíchđượcnguyênnhâncủasựsụtgiảm.Nhữngnhàmôigiớinày,thànhviêncủatổhợpđầucơtănggiá,đãnóigìkhiđượcyêucầuđưaranguyênnhâncủaviệcgiảmgiáđểhọinlênbáovàphátsónglêntoànquốc?HọtrảlờirằngđólàchiếndịchcủaLarryLivingston!Nhưthếvẫnchưađủ!Họnóirằnghọsẽ“tóm”đượcanhta.Nhưngtấtnhiên,tổhợpcủaIntervaletiếptụcbánra.Cổphiếuchỉdừnglạiởmức12điểmvàkhihọtiếptụcbánragiátiếptụcgiảmxuống10điểmnhưngtínhvềgiátrungbìnhthìvẫncaohơnchiphí.

Nhữngngườitrongnộibộhoàntoànđúngđắnkhibánratrongthịtrườnggiáxuống.Nhưngđốivớinhữngngườingoàinộibộ,nhữngngườiđãmuavớigiá35–40,đólàmộtvấnđềhoàntoànkhác.Đọcnhữngđiềunàyintrênbảngtin,nhữngngườingoàinộibộchỉbiếtchờđợixemLarryLivingstonsẽlàmgìtrướcsự“cămphẫn”củatổhợpđầucơnộibộ.

Trongmộtthịtrườnggiátăngvàđặcbiệttrongnhữnggiaiđoạnpháttriểnnóng,banđầucôngchúngthườngthuđượclợinhuậnvàsauđólạithualỗdogiữsốcổphiếuquálâu.Nhữngcâuchuyệnvề“chiếndịchcủanhữngkẻđầucơgiáhạ”đãkhiếnhọgiữlại.Côngchúngcầncảnhgiáctrướcnhữnglờigiảithíchcủagiớinộibộyêucầugiấutênđưaranhằmthuyếtphụccôngchúngtintheonhữnggìmàhọmuốncôngchúngtintheo.

Phần.24

Côngchúngluônluônmongmuốnđượctưvấn.Đólànguyênnhânkhiếnviệctungtinđồnvàtintheonhữngtinđồnđóđãtrởthànhmộthoạtđộngphổbiến.Khôngcógìsaitráikhinhữngnhàmôigiớiđưaralờikhuyênchokháchhàngcủamìnhthôngquanhữngbảntinthịtrườngcũngnhưthôngquatưvấnmiệng.Tuynhiêncácnhàgiaodịchkhôngnêndựaquánhiềuvàonhữngđiềukiệntrongthựctạidoquátrìnhthịtrườngdiễnratừ6–9thángsovớithờiđiểmhiệntại.Nhữngconsốdoanhthucủangàyhômnaykhôngthểđảmbảochocácnhàmôigiớitưvấnchokháchhàngcủamìnhmuamộtloạicổphiếunàođótrừkhicósựđảmbảorằngtrong6–9thángnữanhữngtriểnvọngkinhdoanhsẽbảođảmchongườitatinrằngtốcđộtăngdoanhthuđượcduytrì.Vớitầmnhìnxanhưvậybạncóthểthấyrõràngnhữngyếutốđangvàsẽxảyra,ảnhhưởngtớisứcmuathựctếtronghiệntại,vàkhiđónhữnglýlẽchorằngcổphiếuđangởmứcgiárẻtronghiệntạikhôngcòntồntạiđượcnữa.Mỗinhàgiaodịchđềuphảicómộttầmnhìnxatrongkhicácnhàmôigiớiquantâmnhiềuhơntớikhoảnhoahồnghiệntại;dođókhôngthểtránhkhỏicónhữngýkiếntưvấnsailầmtrongcácbảntinthịtrường.Nhữngnhàmôigiớikiếmsốngthôngquakhoảnmôigiớihọkiếmđượctừcôngchúng,tuynhiênhọthườngcốgắngmờichàocôngchúng,thôngquanhữngbảnthôngtinthịtrườngvàtưvấnmiệng,muacùngmộtloạicổphiếuhọđãnhậnđượclệnhbáncủacácnhàvậnđộnglàmgiáhoặcnhữngngườitrongnộibộ.

Câuchuyệnthườngdiễnranhưthếnày,mộtlãnhđạonộibộtớigặpgiámđốcmộtcôngtymôigiớichứngkhoánvànói:“Tôimuốnôngtạomộtthịtrườngđểbánra50.000cổphiếucủatôi.”

Ngườimôigiớiyêucầuphảicóthêmcácthôngtinchitiếthơn.Chúngtagiảsửrằnggiániêmyếtcủacổphiếuđólà50.Vịlãnhđạokianóivớianhtarằng:“Tôisẽtraochoanhlệnhmua5.000cổphiếuvớimức45,vàsauđólà5.000cổphiếuchomỗiđiểmtănglênchođếnkhihếtsố50.000cổphiếu.Tôicũngsẽtraochoanhmộtlệnhbán50.000cổphiếutrênthịtrường.”

Vàlúcnàynhàmôigiớicóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhádễdàngnếuanhtacómộtlượnglớnnhữngngườiủnghộ,vàtấtnhiênngườilãnhđạonộibộkiaphảitìmtớimộtnhàmôigiớicóđượcđiềukiệnđó.Mộtcôngtycóliênlạctrựctiếpbằngđiệnthoạitớicácchinhánhvàgiữliênlạcđượcvớicácvùngkhácnhautrongcảnướcthườngkiếmđượcmộtlượnglớnngườiủnghộtheokiểuđó.Cầnnhớrằngnhàmôigiớiluônluônantoàndo

lệnhbán50.000cổphiếu.Nếuanhtacóthểkhiếncôngchúngđitheomình,anhtasẽkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnlớnkhibánratoànbộsốcổphiếucộngvớikhoảnhoahôngnhưthườnglệ.

TôicònnhớmộtvụthuhoạchcủamộtlãnhđạonộibộrấtnổitiếngtạiphốWall.

Ôngtagọiđiệnchotrưởngbộphậnkháchhàngcủamộtcôngtymôigiớilớn.Đôilúcôngtacòncẩnthậnhơnvàgọiđiệnchonhữngđốitácnhỏcủahang,vànóinhữngđiềutươngtựnhưthếnày:

“Anhbạn,tôirấtmuốnthểhiệnsựđánhgiácaođốivớinhữngviệcanhđãthựchiệnchotôitrongthờiqua.Tôisẽtraochoanhmộtcơhộicóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhôngnhỏ.Chúngtôiđangthànhlậpmộtcôngtymớiđểtiêuthụhếtsốtàisảncủamộttrongsốcáccôngtycủachúngtôivàchúngtôisẽmualạisốcổphiếuđóvớimứcgiácaohơnrấtnhiềusovớimứchiệnnaytrênthịtrường.Tôisẽgửichoanh500cổphiếuBantamShopsvớigiá65đô-la.Cổphiếunàyhiệnnayđangđượcyếtgiá72.”

Vịlãnhđạonộibộhàophóngnàyđãkểcâuchuyệnđóvớihàngtágiámđốccáccôngtymôigiớilớnkhácnhau.VàdonhữngngườinhậnđượcsựrộngrãicủavịlãnhđạođóđểuđangởphốWall,họsẽlàmgìkhihọnhậnđượcsốcổphiếuchắcchắnsẽmanglạilợinhuận?Tấtnhiênhọsẽkhuyênbấtcứaihọcóthểtiếpcậnđượcmualoạicổphiếuđó.Nhàhảotâmkiabiếtđiềuđó.Vàhọsẽtạoramộtthịtrườngđểvịlãnhđạonộibộcóthểbánrasốcổphiếu“hấpdẫn”củaôngtachocôngchúngtộinghiệp.

Cònnhiềuloạicôngcụkhuyếnkhíchviệcbánracổphiếukháccũngcầnđượcngănchặn.Cácsàngiaodịchkhôngnênchophépgiaodịchcáccổphiếuniêmyếtđượcchàobánchocôngchúngdựatrênkếhoạchthanhtoántừngphần.Đểcổphiếuđượcyếtgiáchínhthứccầncómộthìnhthứcphêchuẩnnàođóđốivớibấtkìcổphiếunào.Hơnnữa,biểuhiệnrõnétcủathịtrườngtựdo,đôikhilàsựchênhlệchgiácả,chínhlàyếutốgiúpviệcchàobángiaodịchdiễnradễdànghơn.

Mộtcôngcụbánraphổbiếnkháckhiếnnhữngcôngchúngthiếuthậntrọngthualỗnhiềutriệuđô-lanhưngcũngkhôngthểkhiếnaiphảivàotùvìnóhoàntoànhợppháp,đólàviệctăngchứngkhoánvốndotìnhtrạngkhẩncấpcủathịtrường.Quátrìnhnàykhônggìkhácngoàiviệcđổimàucủacácchứngchỉchứngkhoán.

Tròlừagạtvềviệcđổi2hoặc4thậmchílà10cổphiếumớilấymộtcổphiếucũthườngxuấtpháttừviệcgiúpcổphiếucũdễbánhơn.Chẳnghạnvớimứcgiá1đô-lamỗigóimộtcânthìrấtkhóbánranhưngnếuvớimứcgiá25xu(1đô-la=100xu)chomỗihộp cânthìtìnhhìnhsẽthuậnlợihơn;thậmchímứcgiácóthểlà27hay30xu.

Tạisaocôngchúngkhôngđặtcâuhỏirằngtạisaocổphiếuđócầnlàmchodễbánhơn?Mộtlầnnữađólàdohoạtđộngcủanhững“nhàtừthiện”tạiphốWall,tuynhiênmộtnhàgiaodịchkhônngoancầncẩntrọngđốivới“mónquàcủanhữngtênbịpbợm”.Đólàtấtcảnhữnggìcóthểcảnhbáotrước.Côngchúngvẫnkhôngquantâmtớiđiềuđóvàchấpnhậnthualỗhàngtriệuđô-lamỗinăm.

Luậtpháptrừngphạttấtcảnhữngaitungtinđồnhoặclantruyềnnhữngtinđồngâyảnhhưởngkhôngtốttớilòngtinhaycôngviệckinhdoanhcủacáccánhânhaycáccôngty,tậpđoàn,ởđâytứclànhữngtinlàmgiảmgiátrịcủacổphiếuthôngquaviệcgâyảnhhưởngkhiếncôngchúngbánra.Banđầu,cólẽmụcđíchchínhlànhằmgiảmbớtnhữngrủiroxảyratìnhtrạnghoangmangthôngquatrừngphạtnhữngailoantruyềntinđồnvềtìnhtrạngnợnầncủacácngânhàngtronggiaiđoạnkhókhăn.Nhưngtấtnhiên,nócũnggiúpcôngchúngkhôngbánracổphiếucủamìnhdướigiátrịthựccủachúng.Nóicáchkhácluậtpháptrừngphạtnhữngngườigieorắctâmlýgiágiảmtrênđấtnướccủanó.

Vậycôngchúngđượcbảovệnhưthếnàokhỏiviệcmuavàocổphiếuvớigiácaohơngiátrịthựccủanó?Aisẽtrừngphạtnhữngngườitungtinđồntạotâmlýgiátăng?Khôngaicả.Vàcôngchúngvẫnthualỗnhiềutiềnhơndonhữnglờikhuyêntừcácnhânvậtnộibộgiấutênsovớiviệchọbánrathấphơngiátrịthựcdohậuquảcủanhữngcôngcụtạotâmlýgiágiảm,saucáigọilà“chiếndịchcủabọnđầucơgiágiảm.”

Nếumộtbộluậtđượcthôngquanhằmtrừngphạtnhữngkẻlừađảothôngtingiátăngnhưđốivớinhữngthôngtingiágiảmnhưhiệnnaythitôitinrằngcôngchúngsẽtiếtkiệmđượchàngtriệuđô-la.

Tựnhiên,cácnhàđềxướng,cácnhàvậnđộnglàmgiávànhữngkẻhưởnglợiíchtừcáctâmlýlạcquantạorabớinhữngnguồntingiấutênsẽnóivớibạnrằngbấtcứaigiaodịchtheonhữngtinđồnvànhữngcôngbốkhôngkýtênchỉcóthểtựtráchmìnhvìnhữngthualỗhọgặpphải.Ngườitacũngcóthểnóirằngnhữngkẻngungốctựmìnhvướngvàomatuýthìkhôngcógìbảovệnổi.

Sàngiaodịchcóthểcóbiệnpháphỗtrợ.Nóluônhướngtớiviệcbảovệcôngchúngkhỏinhữnghoạtđộngkhôngcôngbằng.Nếumộtngườimuốnchocôngchúngchấpnhậnnhữngtuyênbố,nhữngsốliệuhaythậmchíquanđiểmcủaanhta,hãyyêucầuanhtakýtên.Điềuđósẽkhiêncácvị“lãnhđạonộibộ”vàcácvị“giámđốc”cẩntrọnghơn.

Côngchúngcầnluônghinhớcácnguyêntắccănbảntronggiaodịchcổphiếu.Khimộtcổphiếutănggiá,khôngcầncómộtlờigiảithíchtỉmỉtạisaonólạitănggiá.Đểcổphiếutănggiáliêntụcthìphảiluôncómộtlượngmuavàoliêntục.Vớitìnhhìnhnhưvậy,trừmộtsốphảnứngnhỏvàtựnhiênđôilúcvẫnxảyra,việctheođuổicổphiếuđólàkháantoàn.Nhưngnếusaumộtđợttănggiádầndần,cổphiếuđộtngộtđổichiềuvàbắtđầugiảm,chỉđôikhigiáphụchồiítnhiều,thìrõràngrằngsốcổphiếunàycósứcđềkhángkémvàthayđổitừtănggiásanggiảmgiá.Trongtrườnghợpđónêncóaiđóđứngrayêucầucósựgiảithích.Cóthểcónhữnglýdohợplýnhưngnhữnglýdonàychỉcómộtsốítngườiđượcbiếtvàhọhoặclàgiữriêngchobảnthânmìnhhoặcchỉnóivớicôngchúngrằnggiácổphiếuđórấtrẻ.Bảnchấtcủacuộcchơilàcôngchúngcầnnhậnrarằngsựthậtchỉmộtsốítngườibiếtthìhiếmkhiđượctiếtlộrangoài.

Rấtnhiềutrongsốnhữngnguồntinđượcgáncho“cácnhàlãnhđạonộibộ”thựctếkhônghềcócơsở.Đôikhinhữngngườitrongnộibộthậmchíkhôngđượcyêucầuđưaranhữngtuyênbốđó,dùlàcókýtênhaykhông.Nhữngcâuchuyệnnhưvậydomộtaiđóhứngthúvớithịtrườngchứngkhoántạonên.Trongmộtgiaiđoạntănggiánhấtđịnhcủamộtcổphiếunhữngnhàlãnhđạonộibộkhôngcầnthiếtsựhỗtrợcủanhữngcôngcụnhưvậytronggiaodịchcổphiếu.Tuynhiên,khigiớinộibộnóimộtnhàgiaodịchliềulĩnhnàođómuavàocổphiếu,bạncóthểđánhcượcrằngsẽkhôngcólờikhuyênvềthờiđiểmbánra.Điềuđókhiếnnhữngnhàđầucơchuyênnghiệpcũngđượcđặtchungvịtrívớicôngchúngrộngrãivàanhtasẽphảitạoramộtthịtrườngđủlớnchosốcổphiếucủamình.Đâychínhlàthờiđiểmbạnđượcnghenhiềuthôngtinsailệchnhất.Tấtnhiêncũngcónhữngngườitrongnộibộmàbạnkhôngthểtintưởngtrongbấtkìgiaiđoạnnào.Theoquyluật,nhữngngườiđứngđầucáctậpđoànhànhxửtrênthịtrườngdựatrênnhữngthôngtinnộibộcủahọ,nhưngthựctếhọcũngkhôngnóidốihoàntoàn.Chỉđơngiảnlàhọkhôngnóigìcảvìhọbiếtrằngcónhữnglúc“imlặnglàvàng.”

Tôiđãnóirấtnhiềulầnrằng20nămkinhnghiệmcủamộtnhàđầucơchứngkhoánchuyênnghiệpmáchbảotôikhôngaicóthểliêntụcchiếnthắngtrênthịtrườngchứngkhoánmặcdùcóthểanhtakiếmđượclợinhuậntrong

nhữngtrườnghợpnhấtđịnh.Chodùkinhnghiệmcủaanhtalàbaonhiêuđinữa,rủirothualỗđốivớimộtnhàgiaodịchvẫnluônluônhiệnhữuvìcôngviệcđầucơkhôngthểđảmbảomứcantoàn100%.CácnhàgiaodịchchuyênnghiệptạiphốWallhiểurằnghànhxửtheonhữngnguồntin“nộibộ”sẽkhiếnmộtngườisụpđổnhanhhơnmộtnạnđói,dịchbệnh,mấtmùa,nhữngđiềuchínhvềchínhtrịhaynhữngtainạnbìnhthườngkhác.Khôngcóconđườngnàodẫntớithànhcôngmàluônbằngphẳng,dùởphốWallhaybấtkìnơinàokhác.Vậyvậtcảnđườngởđâylàgì?