Upload
conan-sparks
View
84
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD akgul.web.tr/yazilar/ [email protected] Blog.akgul.web.tr akgul.bilkent.edu.tr. Linux ve Özgür Yazılıma Giriş. Özet. Bilişim Özghür Yazılım'ın Tarihçesi Lisanslar İş Modelleri Sayılar Pardus ve sorular. Amasya Universitesi. 2. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD
akgul.web.tr/yazilar/ [email protected]
Blog.akgul.web.tr akgul.bilkent.edu.tr
Linux ve Özgür Yazılıma GirişLinux ve Özgür Yazılıma Giriş
Amasya Universitesi 2
Özet• Bilişim
• Özghür Yazılım'ın Tarihçesi
• Lisanslar
• İş Modelleri
• Sayılar
• Pardus ve sorular
Bilişim ...
• Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper, santral, ...
• Üretim aracı
• Kişisel/kurumsal verimlilik aracı
• Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı
• Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim
• Elektrik gibi temel
• Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna
• Süreçtir, iş birliği ister
Yatay Sektör Olarak Bilişim
• İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!”
• Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)
• Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)
• Tarım, KOBI, turizm, için gerekli
• Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli
• Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama
• e-ticaret, e-pazaryerleri
• Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.
5
Dikey Sektör Olarak Bilişim
• Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center
• Elektronik, Telekom ile bütün - ICT
• Telekom -Media-eğlence – Internet yakın.
• Yatırım göreceli düşük: egitim gerek
• İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik
• İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)
• Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek
İ 6
Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik
• Arrow'un itirazi çözüldü
• İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik.
• Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60
• Bilişim ar-ge 1/3 (.us, .jp, .kr), 1/5 .eu
• Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var
• Elektrik motorlarında geçikme
• 10% genişbant --->0.5 verimlilik artışı
8
• Katılım, Demokrasi ve İnternet
• Anti-global hareket interneti çok etkin ...
• Dağıtık, küçük gruplar haberleşme ...
• Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar ...
• Kitleleri harekete geçirme (ventura, dean)
• Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma ...
• Strateji oluşturma, yayma ve ikna ...
• “Long Tail !” - herkese erişim!!
İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu 9
Linux Nedir ?
• İnternetin ürünü, bilişimin asi çocuğudur
• İş yapma biçimi, yazılım geliştirme felsefesi
• Sadece teknik değil, sosyolojik bir olgu
• Çekirdek, işletim sistemi, binlerce yazılım
• Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü
• Sunucu, yönlendirici, gömülü
• Mütevazı donanım, hotorejen sisteme uygun
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
10
Tarihçe
• 80 öncesi
• Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!)
• Torvalds and Linux
• Open Source – Raymond
• OSL, Linux International
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
11
Özgürlükler
• 1. Kısıtsız kullanım
• 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama
• 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım
• 4. Değişiklikleri dağıtma
• Binanın planına sahip olma
• Arabanın kaportasının kapalı olması
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
12
Lisans Farklılıkları
• Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme
• Kapalı yazılım-”propriety “
• 60+ lisans var: BSD, Açık kaynak, GPL
• Değişiklikleri yayınlama/dağıtma
• GPL, copyleft, “virutik”
• GPL, LGPL 3. sürüm
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
13
Yazılım Üretim Modeli
• “Catedral and Bazaar” modeli
• İnternet’in ürünü: dagıtık bir yapı
• Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör
• Demokratik, hiyararşik: tek model yok
• Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000
• Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik
Aralık 2004 Açık Kaynak Dünyası
14
Yapılar!
• İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik
• Kernel, standart,
• OSL- open software Libraries
• Linux İnternational
• Open source initiative
• LUG- Linux user groups
• Ticari destek
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
15
Sayılar: Source Forge
• 430K proje, 3M kayıtlı kullanıcı +
• Topics: 154K
• scientific/engineering: 11700
• Database: 6000
• Education: 3800
• Clusturing: 400
16
Açık Kaynak - sf.net
• 160K proje, 1.7M users --eski• scientific/eng 18K• education 6000• yazılım geliştirme 35K• GIS - 731• earth sciences 296• information analysis 1420• matematik 2200
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
17
savannah.gnu.org
• 2600 proje, 44K kayıtlı kullanıcı
• 300 Gnu proje
• 2300 non-gnu
• FSF/UNESCO free software directory
• 4900 paket ----> 7000
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
18
freshmeat.net
• 75 000 proje
• scientific/engineering 3200 (astronomy 149, bioinfo 192 , chemistry 96, math 514)
• Education 1100
• Internet 12000
• Database 2200
19
Açık Kaynak -freshmeat
• Freshmeat.net: • 44K proje , 390 K users• Geography 124/149• Visualization 633/649• image recognation 69• scientific/eng 3700• yazılım geliştirme 14000
20
opensourcegis.org
• 245 proje; remotesensing.org, freegis.org, • Kalyposo, KIDS, Rgeo, Geos• http://gis.coaps.fsu.edu/moodle/• Mapwindow, quantum gis, uDig,• Basin4, AccuGlobe• www.geomony.com –• www.openstreetmap.org
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
21
Yeni İş Modelleri
• Nasıl Para Kazanıyorlar ?
• Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret
• Yazılım desteği, uyarlama
• Danışmanlık
• Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan
• Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak, saygı görmek, başka iş almak
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
22
Yazılım Örnekleri
• Web: Apache %70 (+)• Mail: postfix, qmail,
sendmail, ...• Samba: NT for unix!• PHP (+)• Mysql (+), postgresql• Squid, • Dansguardian
• Openoffice (+)• Mozilla, firefox,
thunderbird (+)• Gimp (+)• Tex/latex(+), Lynx• Gcc, dev (+)• Multimedia• Clamav (+)
Aralık 2004 Açık Kaynak Dünyası
23
Yazılım Örnekleri: II
• Perl, Python,Java, c++• Htdig, glimpse, z3950
harvest, yaz, ASF• Bind, dig• İptables, ...(firewall)• Zebra (routing)• Paralel, cluster• Amavis-ng,amavisperl
• Octave• Jbass, tomcat, • Stat: R, DAP, StatistX• Grass, openGIS• GNU LP, C++ lib• İmage, crypto, visual• openSSL, openLDAP• Amavisd-new,amavis
24
Özgür Yazılım, Açık kaynak
• Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin
• Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma
• Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır
• BSD: adımı tut, canın istedigi gibi
• İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google
• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak
• Farklı paradigma, farklı iş modelleri
25
Açık Kaynak: Yansımalar
• Açık Erişim: Bilimsel yayınlar, kurumsal
• Açık Biyoloji: patentleri paylaşmak
• Opencourse work: MIT, Rice, Stanford, JH
• Creative Commons: fikir, sanat, kültür
• Openstreetmap, opencontent, openhardware, wiki
• Politika:deanspace, extremedemocracy.com
• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak
• Farklı paradigma, farklı iş modelleri
26
E-türkiye, e-devlet• Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye
• Devletin yeniden yapılanması: e-devlet
• E-devlet, e-türkiye için öncü güç
• Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!
• Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir
• Bu bir süreçtir
• Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!
27
Linux ve e-devlet
• Linux ucuz, yüksek başarımlı, güvenli, güvenilir ve dolayısıyla verimli alternatif
• En kritik ve yüksek başarım işleri• En yaygın uygulamalara talibiz: ofis,
internet; barış içinde yaşabiliriz• İhtiyaca uygun yazılım geliştirmek,
uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni paylaşmak
28
Dünya’da Neler oluyor?
• Hemen her ülkede ciddi bir yöneliş var
• Eavrupa kapsamında güvenlik ve kamu
• Çin, çin-kore-japonya, malezya, ispanya,
• Abd, ingiltere, almanya, rusya, italya
• Türkiye’de: üniversiteler, ISS’ler, Kamu
• Sourceforge: 147K proje, 1.5M geliştirici
• Freshmeat: 42K/380K
• Unesco/FSF: 5.3K yazılım, GNU da 3K/50K
• Linux dagıtımı: 350+ aktif,
29
Linux ve e-türkiye
• Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır!• Teknoloji üretmek zorundayız!• Binlerce bilişimci yetişmeli• Bunların yolu Linux’dan geçer• Donanım ve yazılım tasarrufu• Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme• Ulusal işletim sist.,uludag, PARDUS• istahdam, rekabet, güvenlik, tasarrufistahdam, rekabet, güvenlik, tasarruf
30
Linux ve Eğitim
• Her okula internet, her okula Linux
• Her öğrenci Linux’ü ve openofis’i görsün
• Pilot projelerle tüm seçenekler denensin
• Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta, listeci, ...
• Her okul, ögretmen ve öğrenciye web
• Okul labi çevrenin icafe’si olsun
• Eğitimi zenginleştirici kullanım
31
Eğitim ve açık kaynak
• sf.net: egitim: 5200, CAI: 852, kütüp: 500, test:500
• sci/eng: 15700, multimedia: 16K, oyun/eg: 17K,
• internet: 30K, yazilim geliştirme: 30K, masaustu: 4K
• Astronomi: 305, kimya: 318, cevre: 108, yer: 300,
• fizik: 690, matematik: 2000, tip: 550, elek: 400
• feshmeat.net egit: 1200, oyun: 3300,bilim/muh: 3500
• GNU/Unesco: 5300+, moodle, manhattan virtual classrom, whiteboard
32
Eğitim ve açık kaynak-II
• k12os.org: k12linux.org, k12ltsp.org, k12edcom.org ocw
• oedb.org: online education database
• schoolforge.net: koalisyon; curriki, wikiversity
• SEUL/EDU, richtech.ca/seul/, 700+
• OCW-mit: hopkins, irvine, utah, tuft, notre dame, rice
• ocw-con. osef.org, gnacademy.org, schoolforge.net
• wikipedia, citizendium, stanford felsefe, connextions
• gutenberg, linux, openoffice, mozilla, google
33
Son Bir kaç söz
• Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil
• Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef
• Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli
• Açık kaynak öncelikli, ama tek değil
• Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar
• Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz
• Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart
34
Bilgi Toplumu Stratejisi !?
• Bir Stratejimiz, icra kurulumuz, BTD’miz var
• Siyasal sahiplenme az!
• Yapılanma küçük, etkisiz, bürokratik
• Özel sektör, sivil yapı ve yönetişim, saydamlık az
• Koordinasyon yok, bilişim komisyonu yok
• Katılımcılık, bilgilendirme, geri besleme yok
• Vizyon Bilgi toplumu değil, e-devlet
• Geminin rotasını değiştirecek çapta çaba yok!
Türkiye Ne durumda ?
• Dünya ortalaması civarında• AB aday ülkelerin sonunda• 40/55, 50/110• E-devlet hizmet türü/kalitesinde iyi,
yaygınlıkta• %15 (%21?), 16 M (18M)• 120+600M alan adı, 2 M bilgisayar• 9M Blog/web, 19 MSN
Ne için kullanırlar?• E-Mail ve mesajlaşma rakamsal olarak en yüksek sebep• Site trafiklerinden:
– Eğlenceli içerik– Oyun– Müzik– İş / İhtiyaçlar– Bankacılık– Haber– Alışveriş– Araştırma– Diğer içerikler
38
Alan Adı
Kendi Alan adınız olsun
Adsoyad.com.tr
Com.tr biz.tr info.tr – sirketler için
Gen.tr web.tr herkes, org.tr STK
Gov.tr bel.tr pol.tr k12.tr
Name.tr tel.tr
Av.tr dr.tr (not.tr ecz.tr muhasebe.tr)
.tv.tr .fm.tr medya.tr
153K67nom2.2KNam
tv60Bbs9.5KK12
10Tel320İnfo7.2KGov
30Dr2KBel5.6KOrg
2KAv480Biz11.8KGen
8Mil348Edu5800web
296Pol246Net104Kcom
Nisan 2008
68
top
40
web önerileri:• Enformasyon/hizmet önemlidir !
• Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur
• Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü.
• Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.)
• Navigasyon ...
• Kurumsal bütünlük
• İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün
41
web önerileri:• Enformasyon/hizmet önemlidir !
• Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur
• Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü.
• Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.)
• Navigasyon ...
• Kurumsal bütünlük
• İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün
Tarama motorları
• Google, scholar.google, maps.google, print..
• Acik-erisim, creative commons
• Meta search , A9, de.li.cious,
• Firefox Search tools
• Wikipedia, free dictionary, webmaster, yahooligans
• Wikipedia, yahooligans, netscout
Bazı Web adresleri
• Wikipedia, tr.wikipedia.org
• Yahooligans – k12
• Netscout
• Dizin servisleri: directory.yahoo.com
• Directory.google.com, opendirectory
• E-posta listeleri
• Wiki, blog, rss!