98

Ley de Transparencia Náhuatl

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Ley de Transparencia en Náhuatl - InfoDF

Citation preview

Page 1: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 2: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen MochihuaIpan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Ley de Transparencia y Acceso a la Información Pública del Distrito Federal, Traducción al náhuatl

Page 3: Ley de Transparencia Náhuatl

INSTITUTO DE ACCESO A LA INFORMACIÓN PÚBLICA DEL DISTRITO FEDERAL

La Morena 865, Col. Narvarte Poniente, Del. Benito Juárez, México, D.F. C.P.03020Teléfono: 56 36 21 20www.infodf.org.mxPrimera edición, mayo de 2008Primera edición traducida al náhuatl, diciembre de 2010Ejemplar de distribución gratuita, prohibida su ventaDiseño y formación: Dirección de Vinculación con la Sociedad, InfoDF

(TLANAHUATILCALI CAMPA HUELIZ TICAMITEZ TLEN MOCHIHUA IPAN TLANAHUATILCALMEH IPAN MEXIHCO HUEYALTEPETL)La Morena 865, Col. Narvarte Poniente, Del. Benito Juárez, México D.F. C.P. 030120Tepoztlanohnotzaloni: 56 36 21 20www.infodf.org.mxActohui edición, mayo tlen 2008 xihuitlTlen Ome edición nauatlatoltika, diciembre tlen 2010 xihuitlAmo quipiah ipatih ni amoxtli, amo monamacaz

Page 4: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen MochihuaIpan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

(Tlanahuatilcali Campa Hueliz ticamitez tlen Mochihua

Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl)

Page 5: Ley de Transparencia Náhuatl

Ni amoxtli Quinextia Nopa Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz ticamitez Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl,

moyahqui ipan Gaceta Oficial del Distrito Federal,nopa 28 tlen Marzo metztli 2008 xihuitl, mopatlahtoqueh nopa artículos 36 huan

54 tlen moyahqueh nopa 13 tlen abril meetztli, 2009 xihuitl

Page 6: Ley de Transparencia Náhuatl

5Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

TLEN NI TLANAHUATILAMATL QUINEXTIA

ACHTOHUI TÍTULOTLEN MONEQUI QUICHIHUAZEH NOPA TLANAHUATILCALMEH 9

CAPÍTULO I NOCHI TLEN MONEXTIA 11

CAPÍTULO II QUINEXTILIZEH NOCHI TLEN MOCHIHUA IPAN TLANAHUATILCALMEH HUAN TLEN TLANAHUATILTLACAMEH QUICHIHUAH 17

CAPÍTULO III QUENIHQUI TECHYOLMELAHUAZEH TOMANOHUILIZ TLEN TECHYOLMELAHUA NOCHI TLEN MOCHIHUA HUAN MOTEQUIHUIA IPAN TLANAHUATILCALMEH 32

CAPÍTULO IV NOPA IXTACATLAYOLMELAHUALIZTLI 33

Page 7: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 6

TLEN OME TÍTULOQUENIHQUI HUELIZ TICMATIZEH TLAYOLMELAHUALIZTLI IPAN MEXICHCOHUEYALTPETL 39

CAPÍTULO I QUENIHQUI HUELIZ TIQUIIXMATIZEH TLAYOLMELAHUALIZTLI TLEN TLANAHUATILCALMEH 40

CAPÍTULO II TLEN MOCHIHUA IPAN TLAYOMELAHUALCALMEH HUAN TLEN QUICHIHUAH NOPA TLAYOLMELAHUALNECHICOLIZTLI 46

TLEN EYI TÍTULOTLEN QUICHIHUAZ NOPA 49

CAPÍTULO I TLEN QUENIHQUI MOYECANA HUAN CATLIA ININ

TEQUI 50

CAPÍTULO II TLEN QUEMAH MONEQUIZ CE AMATLAHTLANTLI MO

TLACHILIZ 61

Page 8: Ley de Transparencia Náhuatl

7Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

TLEN NAHUI TÍTULO 71

CAPÍTULO I

TLEN MONEQUI QUICHIHUAZEH 72 CAPÍTULO II TLEN QUICHIHUAZ CONTRALORÍA TLEN TLANAHUATILCALI 74

TLEN MOPAATLAH 77

Page 9: Ley de Transparencia Náhuatl

ADMINISTRACIÓN PÚBLICA TLEN MEXICO

HUEYALTEPETL TLAYECANIH

TLANAHUATILQUIXTILIZTLI TLEN QUINEXTIA NOPA TLANAHUATILAMATL

TLEN ICA HUELIZ TICMATIZEH TLEN TICNEQUIH IPAN MEXICO HUEYALTEPETL

(Tlacpac eltoc ce escudo tlen quiihtohua: Mexico Hueyaltepetl.- Hueyaltepetl campa

mooliniah)

TLANAHUATILQUIXTILIZTLI TLEN QUINEXTIA NOPA TLANAHUATILAMATL

TLEN ICA HUELIZ TICMATIZEH TLEN TICNEQUIH IPAN MEXICO HUEYALTEPETL.

MARCELO LUIS EBRARD CASAUBON, Tlayecanquetl ipan Mexihco Hueyaltepetl,

tlen nican chantiah ma quimatican:

Nopa H. Asamblea Legislativa ipan Mexico Hueyaltepetl, IV Legislatura, monequi

quinextilican ni:

TLANAHUATILQUIXTILIZTLI

(Opochtlacpac eltoc ce Escudo Nacional tlen quiihtohua:

ESTADOS UNIDOS MEXICANOS.- ASAMBLEA LEGISLATIVA DEL DISTRITO FEDE-

RAL.- IV LEGISLATURA)

ASAMBLEA LEGISLATIVA DEL DISTRITO FEDERAL

IV LEGISLATURA

QUINAHUATIA

TLANAHUATILQUIXTILIZTLI TLEN QUINEXTIA NOPA TLANAHUATILAMATL

TLEN ICA HUELIZ TICMATIZEH TLEN TICNEQUIH IPAN MEXICO HUEYALTEPETL.

ICELTI.- Quiza nopa Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Tlen Ticnequih Ipan

Mexico Hueyaltepetl:

INSTITUTO DE ACCESO A LA INFORMACIÓN PÚBLICA DEL DISTRITO FEDERAL

(TLANAHUATILAMATL TLEN ICA HUELIZ TICMATIZEH TLEN TICNEQUIH IPAN

MEXICO HUEYALTEPETL).

Tlahcuiloli tlen nimantzi

(Mopaatlac ipan 13 tonatih, abril meetztli, 2009 xihuitl)

Page 10: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 11: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 12: Ley de Transparencia Náhuatl

TLEN MONEQUI QUICHIHUAZEH NOPA TLANAHUATILCALMEH

ACHTOHUI TÍTULO

Page 13: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 14: Ley de Transparencia Náhuatl

13

ACHTOHUI CAPÍTULONOCHI TLEN MONEXTIA

Artículo 1.

Tlen neci ipan ni tlanahuatilamatl nochi huelizqueh tictequihuizqueh ipan Mexihco Hueyaltepetl.

NI tlanahuatilamatl quichihua tlen quinahuatia nopa ome capitulo tlen artículo 6º ipan Constitución Politica de los Estados Unidos Mexicanos; quitemohua ma nochi huelizqueh ticmatizqueh tlen quichuihuah tlanahuatiltlacameh, ni tlayolmelahualiztli eltoc ipan tlanahuatilcalmeh: Ejecutivo, Legislativo, Judicial huan Autónomos queh quihtohua tlanahuatilmeh, noihqui cequih tlanahuatilcalmeh, organismo nozo organización tlen quitequihuia totomin.

Tlayolmelahualizmacaliztli queh nopa mochihua, tlahtolmoyahualiztli, tlahtlaniliztli huan tlayolmelahualizcentililiztli.

Artículo 2.

Ihcuac mochihuah relaciones ica partutivo huan particulares, nopa tlanahuatilmeh Legislativo, Ejecutivo, Judicial huan autónomos queh quinahuatia tlanahuatilamameh, noihqui nopa entes públicos ipan Mexihco Hueyaltepetl tlen quitequihuiah totomin, ihquini mochihuaz itequipanoliz, mochihuaz tlen quihtohuah tlanahuatilmeh,

Page 15: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 14

quinpalehuizqueh nochi, tlayolmelahualiztli, ica izihuiliztli, ica melahualiztli, ica nelia huan nochi hueliz quimatizqueh tlen mochihua.

Artículo 3.

Nopchi tlayolmelahualiztli tlen quipiah tlanahuatiltlacameh eli tlen toaxca, zananquehhueli hueliz quimatiz queh inin tlanahuatilamatl quinahuatia huan queh quihtohuah cequinoqueh tlanahuatilmeh.

Artículo 4.

Tlahtoli tlen neci ipan inin tlanahuatilamatl:

I. Yectlahtlaniliztli: Zan ce tlacatl nozo coihuatl tepalehuiz;II. Totlayolmelahualiztocah: Nochi tlayolmelahualiztli tlen

quihtohua queh nemi ce tlacatl nozo cihuatl;III. Tlamanohuiliz tlen technextilia nochi tlayolmelahualiztli:

Nochi tlacameh huelizqueh quimatizqueh tlayolmelahualiztli tlen eltoc ipan tlanahuatilcalmeh, ihquini quinahuatia inin tlanahuatilamatl;

IV. Amameh: expedientes, tlayolmelahualizamameh, tlahtlanilizamameh, actas, cualtlalamameh, tequiamameh, tlahcuilolamameh, acuerdos, directivas, directrices, tlatamachihualmeh nozo cequinoqueh amameh tlen quipiah tlanahuatiltlacameh, mazqueh huahcaya mochihtoqueh, ne amameh hueliz moihcuilozqueh, monextizqueh, tepoztlahcuilolmeh nozo holográfico;

V. Tlanahuatiltlamantli: Nopa Asamblea Legislativa tlen Mexihco HUeyaltepetl; nopa Tribunal Superior de Justicia tlen Mexihco Hueyaltepetl; nopa Tribunal de lo Contencioso Administrativo tlen Mexihco Hueyaltepetl; nopa Tribunal Electoral tlen Mexihco HUeyaltepetl; nopa Instituto Electoral tlan Mexihco HUeyaltepetl; nopa Comisión de Derechos Humanos tlen Mexihco HUeyaltepetl; nopa Junta de Conciliación y Arbitraje tlen Mexihco Heyaltepetl; nopa Jefatura de Gobierno tlen Mexihco Hueyaltepetl; nopa Dependencias, órganos desconcentrados, órganos politicoadministrativos

Page 16: Ley de Transparencia Náhuatl

15Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

huan entidades de la administración pública tlen Mexihco Hueyaltepetl; nopa órganos autónomos por ley, huan ne tlen nopa Tlanahuatili ipan Mexihco Hueyaltepetl tlen quitequihuiah totomin; huan nopa cequinoqueh entes, hualiz quipalehuizqueh nopa tlanahuatilcalmeh nozo tlen quitequihuiah totomin;

VI. Expediente: Miaqueh zancehcan amameh;VII. Tlayolmelahualiztli tlen monequi ma quitlaatican: Tlen

quinextilia tonemiliz, totlachihualiznemiliz, canin tihualah, tlah timacehualmeh nozo coyomeh, canin timochantlaliah, toteeixmatcahuanemiliz, Totlaatilnemiliz, Tlaicnelihnemiliz, topohualhuan, tocorreo electrónico, tocuanehnemiliz, tlah titlacacihuameh huan nochi tlayolmelahualiztli tlen eltoc ipan tlanahuatilcalmeh huan hueliz mochihuaz tutelada ica nopa manohuiliztli fundamental tlen privacidad, intimidad, honor huan dignidad, quiihtoznequi tlatlaatiliztli;

VIII. Tlayolmelahualiztli tln zan cequih hueliz quiitazeh: Nochi tlayolmelahualiztli tlen quipiah ipan tlanahuatilcalmeh huan quitequihuiah ica tlaatiliztli;

IX. Tlayolmelahualiztli tlen nochi hueliz quiitzeh: Nochi archivo, registro o tlapohuali tlen eltoc zancampahueliz hueliz eliz ce amatl, óptico, electrónico, magnético, químico, físico o biólogico tlen quipiah ipan tlanahuatilcalmeh huan amo motequihuia ica tlaatiliztli;

X. Tlayolmelahualiz tlen quemantica amo hueliz tiquitazeh: Nochi tlayolmelahualiztli tlen quemanticah motequihuiah queh ni tlanahuatili quinahuatia.

XI. Tlanahuatilcali: Tlanahuatilcali tlen quinextilia nochi tlen motequihuia huan tlen mochihua ipan tlanahuatilcalmeh ipan Mexihco Hueyaltepetl;

XII. Hueyi tlamoyahualiztli: Ni mochihua quemah tlanahuatilcalmeh quinextiliah nochi tlayolmelahualiztli huan tlah amo cuali quimatiz queh quitequihuizeh tlanahuatili achi cuali moyahuaz tlayolmelahualiztli;

XIII. Tlayolmelahualizcalmeh: ce tlanahuatilcali campa quiceliah miac tlahtlaniliztli huan momacazqueh ni tlanahuatilamatl quinahuatia;

XIV. Macehuali: zananquehhueli tlen zantlehueli quipia nozo zanquehhueli nemi.

Page 17: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 16

XV. Mocuitlahuiliztli tlen tlayolmelahualiztli: ne tlayolmelahualiztli tlen tlñanahuatiltlacameh quipiah monequi cuali quimocuitlahuizeh;

XVI. Quemah amo cuali motequihuia tlayolmelahualiztli: quemah quinextiliah ce tlayolmelahualiztli tlen quicocohua acahya;

XVII. Tlanahuatiltlacatl: tlen miaqueh quipehpenah huan tequiti ipan ce tlanahuaticali.

XVIII. Tlayolmelahuanemiliztli: nochi nemilizamameh tlen quipiah tlanahuatiltlacameh;XIX. Tlahtlanquetl: Tlen quitlahtlani ipan tlanahuatilcalmeh tlayolmelahualiztli nozo ceyoc tlamantli; huanXX. Tlan amatlayolmelahualiztli: ce amatl tlen quiixpolihui ce tlayolmelahualiztli tlen amo huelizqueh quiitazqueh huan ihquino hueliz quimatizqueh.

Artículo 5.

Monequi nochi tlanahuatilcalmeh quipalehuizqueh tln quinequiz itztoz ipan politicanemiliztli, tominnemiliztli huan macehualnemiliztli ipan Mexihco Hueyaltepetl, monequi quimoyahuazqueh ipan ni tlaltipactli tlen ni tlanahuatilamatl quihtohua. Artículo 6.

Tlen neci ipan ni tlanahuatilamatl quichihua tlen quinahuatiah:

Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos, La Declaración Universal de los Derechos Humanos, El pacto Internacional de los Derechos Civiles y Politicos, La Convención Americana Sobre los Derechos Humanos huan cequinoqueh tlanahuatilmeh tlen ni tlñaltipactli quitlepanita huan tlen cequinoqueh hueyitlaltipactli.Tlah ce tlanahuatili quiihtoznequi miac tlamantli monequi ni Instituto quitequihuia tlen cuali quinextilia tlaytolmelahualiztli. Artículo 7.

Tlen amo neci ipan ni tlanahuatilamatl, motequihuiz nopa Ley de Procedimiento Administrativo del Distrito Federal nozo ne Código de Procedimiento Civil para el Distrito Federal

Page 18: Ley de Transparencia Náhuatl

17Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Artículo 8.

PQuemah acahya zantlehueli quinequi quimatiz amo monequi quinextiliz inmanohuiliz subjetivos, quenque ne tlamantli quinequi quimqtiz zan quemah oncah ne tlamanohuohuiliztli tlen amatlahtolnemiliztli huan nopa disposiciones tlen necih ipan ni tlanahuatilamatl.

Ne tlayolmelahualiztli tlen zan toaxca amo hueliz quipanoltizqueh, amo hueliz quitequihuizqueh ceyoc tlacatl huan ce tlanahuatilcali amo hueliz quinextiliz, zan quemah ne tlacatl tlen ne tlyolmelahualiztli iaxca quinequiz quinextiliz.

Artículo 9.

Ni tlanahuatili quitemohua:

I. Zananquehhueli hueliz quimatiz tlen quinequiz nozo tlkayolmelahualiztli tlen tlanahuatilcalmeh, amo ohuih, huan amo tlaxtlahuaz;

II. Ma nochi quitlachiliz tlen mochihua ipan ininaltepetl, huan quenihqui mochihua nopa tlanahuatiltequitl;

III. Nochi hueliz quimatizqueh tlen quichihuah tlanahuatiltlacameh huan temacazqueh cuali tlayolmelahualiztli;

IV. Ma quinzextiliah quenihqui tequitih ipan tlnahuatiltlacameh huan tlah cuali tequitih tlanahuatiltlacameh.

V. Ma cuali quitlalican huan quitequihuican tlayolmelahualiztli tlen tlanahuatuiltlacameh quipiah;

VI. Ma cuali mochihua nopa Estado de Derecho huan;VII. Nochi tlanahuatilcalmeh huan tlanahuatiltlacameh cuali

quinextilizeh itequih huan cuali quinextilizeh quenihqui quitequihuiah tomin.

Artículo 10.

Tlacameh tlen amo tequitih ipan ce tlanahuatuilcali amo ohuih hueliz quimatizeh tlayolmelahualiztli tlen quipiah zantlehueli tlanahuatilcali.

Page 19: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 18

Artículo 11.

Tlen quichihuah, quitequihuiah, quitlalih o quimocuitlahuiah tlayolmelahualiztli, monequi cuali quitlachilizeh ni tlayolmelahualiztli queh quinahuatia ni tlanahuatilamatl.

Nochi tlayolmelahualiztli tlen tlanahuatilcalmeh quipiah hueliz quiitazqueh zananqueh quinequiz huan amo huelizeh quiitazeh nopa tlamanixtacatlayolmelahualiztli.

Tlen quitlahtlani tlayolmelahualiztli tlen nochi hueliz quicelizeh ica tlahtoltlayolmelahualiztli, tlahcuiloltlayolmelahualiztli o tepoztlayolmelahualiztli tlen oncahya. Tlah amo hueliz quiceliz nopa tlayolmelahualiztli queh quinequih tlahtlanquetl, quimacazqueh queh eltoz.

Tlah ce tlanahuatiltlacatl quipoloz, quizoloz, quipatlaz, quitlaatiz, monequi quitzacuilizeh queh tlanahuatilmh quinahuatiah.

Artículo 12.

Nopa tlanahuatilcalmeh monequi quichihuazeh:

I. Quichihuazeh huan quiyancuilizeh nochi amameh tlen quipiah tlayolomelahuliztli;

II. Quimoyahuazeh tlayolmelahualiztli ipan internet tlen ni tlanahuatilamatl quinextilia;

III. Quimacazeh tlayolmelahualiztli tlenm oficio huan tlayolmelahualiztli momacaz queh ni tlanahuatilamatl quinahuatia.

IV. Quiihtozeh quenihqui quitlalizeh tlayolmelahualiztli queh quinahuatia ni tlanahuatilamatl;

V. Cuali quimocuitlahuizeh nemiliztlayolmelahualiztli queh tlanahuatilmeh quinahuatiah;

VI. Zananquehhueli quiitazeh nemiliztlayolmelahualiztli huan hueliz quichihuazeh tlen quinequizeh ica nopa tlayomelahualiztli;

Page 20: Ley de Transparencia Náhuatl

19Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

VII. Quimachtizeh tlanahuatiltlacameh huan queh nopa cuali quimocuitlahuizeh tlayolmelahualiztli huan cuali quinextilizeh tlayolmelahualiztli;

VIII. Quichihuazeh nochi tlen quinahuatia nopa Instituto huan quipalehuizeh quemah monequiz, huan

IX. Nochi tlen quinahuatia tlanahuatilmeh tlen nimantzi eltoqueh.

Page 21: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 22: Ley de Transparencia Náhuatl

21

Artículo 13.

Nochi tlanahuatilcalmeh tlen Mexihco HUeyaltepetl quinextiliz nochi xihuitl ce tlahtolpamitl tlen quinextiliz nochi tlayoilmelahualiztli tlen quipiah, quinextilizeh rubros generales huan quiihtozeh ejercicio correspondiente, canih hueliz quiitazeh huan nochi tlayolmelahualiztli tlenhueliz quinextilizeh.

Artículo 14.

Quemah ce xihuitl pehua, nopa tlanahuatilcalmeh quiyancuilizeh ica tepoztli huan ipan amatl nochi tlayolmelahualiztli tlen nicah necih:

I. Tlanahuatili tlen tlanahuatilcali, neciz ipan Gaceta Oficial, tlanahuatilmeh, piltlanahuatilmeh, tlachihualiztli, tlanahuatuilcaltlachihualiztli, políticas tlen quizah aplicables ipan ámbito tlen icompetencia;

II. Tlen tequitih ipan nopa tlanahuatilcalmeh huan cuali quinextilizeh ahquia quinahuatia huan ahquia quitoquilia queh quinahuatiah tlanahuatilmeh;

III. Tlen quichihuazeh huan monequi neciz nopa indicadores tlen gestión;

CAPITULO OMEQUINEXTILIZEH NOCHI TLEN MOCHIHUA IPAN TLANAHUATILCALMEH HUAN TLENTLANAHUATILTLACAMEH QUICHIHUAH

Page 23: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 22

IV. Ce tlahtolpamitl ica inintocah tlen tlanahuatiltlacameh, neciz itocah tlen tlanahuatiltlacatl ipan ce departamento nozo ihuical hasta nopa Hueytlanahuatiltlacatl nozo hueytlanahuatilcihuatl ipan nopa tlanahuatilcali, monequi neciz itocah, iixcopinal, canin mochantlaliah, itlapohual tlen itequih huan ipaginaweb;

V. Tlen quichihuah ipan itequih nopa tlanahuatiltlacameh huan ce amatl campa neci tlen quimatih quichihuazeh;

VI. Monequi neciz nochi tomin tlen quitlanih nopa tlanahuatiltlacameh tlen sueldos o tlen honorarios, monequi neciz nochi tlen quicelih huan ipan ce amatl tlen cuali momachiliah tlen neciz.

VII. Ce tlahtolpamitl ica nopa viaticos, tlen quitequihuiah huan quezqui tomin quitequihuiah quimacah para itlacualiz huan nochi tlen quimacah pampa mocahuahtoc queh ce tlanahuatiltlacatl.

VIII. Hueliz ticmatizeh nochi tlen quipiah ce tlanahuatiltlacatl quemah quitlani achioc tlen trescientos cincuenta hueltaz tlen salario mínimo ipan Mexihco Hueyaltepetl;

IX. (*)1X. Ipan ne eyi ejercicios tlen tomin, neciz nochi tomin tlen

motequihuiz ipan nochi huan ipan ce huan ce programa, huan ce tlahcuiloli campa neciz tlen mochihtoc ipan eyi metztli. Ni tlayolmelahualiztli quipiaz;

a) Nochi tomin tlen quicelih ipan zantlehueli tlamantli, nohquia nopa tlayecuiltomin, monequi quinextilizeh tlen quitequihuizeh;

b) Tomin tlen quitequihuizeh ipan Comunicación social;c) Nochi tomin tlen motequihuiz huan quenihqui quiixtizeh;d) Quenihqui quicelizeh tomin;e) Quenihqui quinextilizeh quenihqui quitequihuihtoqueh ne

tomin.f) Quitequihuizeh tomin auxiliar huan canih quiza; huang) Quenihqui motequihuihtoc tomin quemah monequi;

XI. Quiihtozeh quemanihqui mochihuaz nopa necjhicoliztli ipan consejos, organos colegiados, gabinetes, sesiones plenarias, comisiones huan sesiones tlen tequitl tlen quinotzah. Monequi quimoyahuazeh nopa tlahcuilolmeh huan actas tlen

Page 24: Ley de Transparencia Náhuatl

23Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

quichihuazqueh ipan nopa nechicoliztli ihquino quinahuatia nopa artículo 37 ipan ni tlanahuatilamatl;

XII. Itocah, canin ichah huan canih eltoc ipan tlayolmelahualizmatlatl, quenihqui intocah tlen nopa tlanahuatuiltlacameh tlen itztoqueh ipan Tlayolmelahualnechicoliztli huan ipan Tlayolmelahualtequicali.

XIII. Nopa tequiamameh, queh quinahuatia tlanahuatilmeh;XIV. Hueytlamantli tlen quichihuah. Neciz tlayolmelahualiztli tlen

quihtoz tlen mochihua ipan ce tlanahuatilcali;XV. Ica nopa auditorias huan revisiones, mochihuaz ce

tlayolmelahualizamatl tlen quipiaz:

a) Nochi tlen quiza ipan ce auditoría tlen tlami, huan tlen quiza ipan ce tomintlayehyecoli ipan ce huan ce Tlanahuatilcali;

b) Quezqui huan quenihqui mochihuah nopa auditorias tlen mochihuah ipan tlayehyecoltomin, huan tlñanahuatilcali tlen quichihqui;

c) Quezqui cualantli oncac ipan nopa auditoria ipan ce huan ce rubro huan quenihqui quicualtlalizeh nopa cualantli;

d) Quenihqui tlanqueh nopa auditorias huan quenihqui quiyectlalihqueh nopa Tlanahuatilcalmeh.

XVI. Nopa dictamenes tlen tlapohuali publica noihqui quenihqui quitequihuiah tomin huan nochi tlayolmelahualiztli tlen nopa órganos de fiscalización quitequihuiah quemah quinextilizh ne dictámenes;

XVII. Monequi quichihuazeh ce tlahtolpamitl tlen neciz ce contrato itlapohual quemah mochihuaz nopa convenios huan contratos, noihqui monequi neciz quemanihqui mochihqui, itocah tlen nopa proveedor, tlamantli, quezqui ipatih tlen ne contratación, quemanihqui tlamizeh, quenihqui quitlachilizeh huan quemah monequi quinextilizeh tlah quizolhuiah tlanezcayotl nozo hueyaltepetl;

XVIII. Tlen nopa concesiones, licencias, permisos huan autorizaciones, monequi quinextilizeh tlel quitemohuah, ne razón social tlen quiyecana, quezqui cahuitl eltoz, nopa tipo, huan tlah ne tequitl quitequihuiz tomin tlen nochi toaxca;

Page 25: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 24

XIX. Ne tlayolmelahualiztli tlen monequi mochihuazeh ipan ce tlanahuatilcali, tlan quichihuaz, ne tlanahuatimatl tlen quinyecana, huan quemanihqui moyahuaz;

XX. Nochi tlapalehuiliztli tlen teemacah, neciz tlayolmelahualiztli tlen población, tlen motemohua, noiqui amameh tlen quitequihuizeh, quezqui cahuitl tlananquilizeh, huan amameh tlen monequi quinextilizeh para calquizeh;

XXI. Quemah mochihuaz ce tlapalehuilamatl tlen teepalehuili o subsidio monequi moyahuz nopa diseño, quenihqui mochihuaz, quezqui tomin quitequihuizeh, quenihqui calaquizeh, huan tlen quinpalehuizeh;

XXII. Tomin, criterios, tenohnotzalamameh, huan tocatlatolpamilamatl campa neciz intocah tlen quicelihqueh tominpalehuli. Noihqui, monequi quinextilizeh quenihqui quitequihuihtoqueh tomin quemah monahuatia;

XXIII. Tlen mocihiua ipan ne tlaalehuilamameh huan campa motlalohuah, monequi neciz campa eltoqueh, tlen cahuitl hora eltoqueh huan modalidades;

XXIV. Nopa xihuitequiamameh tlen nopa tlanahuatilcalmeh;XXV. Quiyolmelahuazeh ne tequitl tlen qichihtoqueh huan tomin

tlen quitequihuihtoqueh;XXVI. Hueytomintlapohuali, huanXXVII. Tlen quiza ipan procedimientos de adjudicación directa,

invitación restringida huan zantlehueli licitación huan iexpediente. Tlah quipiah ixtacatlayolmelahualiztli, monequi moyahuaz tlayolmelahualiztli tlen nochi huan neciz:

a) Tlen licitaciones públicas huan invitación restringida:

1. Ne teenotzlamatl nozo teetlalhuilamatl;2. Tlen itztozeh o tlen quintlalhuihtoqueh;3. Itoocah tlen tlatlanquetl huan quenque tlatlanqui;4. Nopa centequicali tlen tlahtlanquetl huan tlen quiyecana o

tlen quichihua ni tequitl.5. Quemanihqui mochihqui nopa contrato, quezqui ipatih huan

ipan quezqui cahuitl mochihuaz ne tequitl; huan6. Quemah monequi, ne convenios tlen motequihuizeh ipan

nopa contratación, quiihtozeh tlen quihtoznequih huan quemanihqui quitlalihqueh intoocamachiohuah.

Page 26: Ley de Transparencia Náhuatl

25Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

b) Tlen nopa adjudicaciones directas:

1. Quenque huan tlen tlanahuatilmeh motequihuizeh;2. Quemah monequiz, quezqui tomin quitequihuizeh;3. Quenihqui itocah ne tlacatl o cihuatl adjudicada;4. Quenihqui itoocah ne Unidad Administrativa tlen tlatlahtlantoc

huan ahquia quichihuaz nopa tequitl;5. Quemanihqui mochihqui nopa contrato, quezqui ipatih huan

ipan quezqui cahuitl mochihuaz ne tequitl;6. Quemah monequiz, nopa tlacueptlahtolcentili, tlen

mochihqueh ipan nopa contratación.

Ni tlahtolmoyahualiztli quinextiliz nopa tlahtolpamitl campa neciz quenihqui intoocah nopa proveedores huan contratistas Teemacahquetl huan tequimacahquetl, huan quenihqui mochihtoqueh nopa tequitl queh obras o servicios.

Nopa Tlanahuatilcalmeh quinextilizeh ipan intlayolmelahualizmatlaamahuah ne tlamantli tlen neci ipan ni tlnahuatilamatl huan tlen amo monequi quichihuazeh noopanoh.

Nopa Hueytlayomelahualizcalmeh tlen eltoqueh ipan Tlanahuaytilcalmeh monequi quipiazeh tepoztlahcuilolmeh huan tlen quinequih quimatiz ce tlamantli, hueliz quitequihuizeh huan nopa impresiones monequi quitlaxtlahuizeh ihquino quinahuatia nopa Código Financiero. Nohquia monequi teepalehuizeh quemah quinequizeh ce tlamantli.

Zananquehhueli teeilhuiz ipan instituto, quemah amo cuali tlamantli mochihuah huan quemah amo mochihua tlen ni artículo quiihtohua. Quemah ni panoz, quitlachilizeh nopa teeilhuiliztli huan ipan caxtoli tonali monequi quiyectlalizeh nopa cualantli queh ni nopa Tlanahuatilcali cuali quinextiliz tlayolmelahualiztli tlen monequi.

Tlayolmelahualiztli tlen neci ipan ni artículo monequi ma cuali quicuamatih nochi, huan ma cuali mochihua, ma quinextili melahuac, huan tlahuel nelcuali motequihuiz.

Page 27: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 26

Artículo 15.

Monequi mochihuaz nochi tlen quinahuatia ni artículo 13, nohquia nopa Órgano Ejecutivo, quemah pehua ce xihuitl, monequi quiyancuiliz ipan amameh huan ipan tlayolmelahualizmatlatl nopa tlayolmelahualiztli tlen nopa tlamantli tlen necih echcapah:

I. Quezqui tlahtlacoli oncah, huan intlapohual tlen nopa procuración de justicia;

II. Quemah mochihua ce averiguación previa, neciz: quezqui averiguaciones previas amo nehnenqueh, ipan quezqui quena teetzacuilihqueh, ipan quezqui amo teetzacuilihqueh huan quezqui moarcivarohqueh, noihqui quezqui Teetzacuilihnahuatili, Teenextiliztli huan tlatemoliztli;

III. Quezqui tomin quicelihqueh tlen tlahtlacoltlaxtlahuilmeh huan quenihqui quitequihuihqueh;

IV. Nopa piltlanahuatilmeh tlen tlanahuatilmeh quizah ipan tlayehyecoli tlen itlachihualiz;

V. Nochi tlen inaxcachihqueh, monequi neciz quemanihqui, canih huan nopa utilidad pública;

VI. Ce tlahtolpamitl campa neciz intoocah tlen ayocmo tlaxtlahuazeh impuestos o regímenes especiales tlen materia tributaria local, amo quinextilizeh ixtacatlayolmelahualiztli, zan quemah monequi quinextilizeh para ma momacacah;

VII. Ne tlahtolpamitl tlen nopa patentes de notarios, queh tlanahuatilmeh quiihtohuah;

VIII. Nopa convenios tlen ica coordinación ipan nochi Tlaltipactli, Estados huan Municipios huan noihqui ica sectores social huan privado;

IX. Nopa Programa General de Desarrollo del Distrito Federal, neciz tlen mochihuaz ipan Programas Operativos Anuales huanj nopa tlapohualmeh tlen tlachihualiztli, ihquino quinextilizeh tlen motemohua ipan ce huan ce Tlacentilili, huan nochi tlen mochihtoc para quiaxiltizeh tlen motemohua. Nopa Tlapohualmeh tlen tlachihualiztli monequi quinextilizeh tlen tomin huan tlamantli quichihtoqueh. Ipan nopa Tlapohualmeh tlen Gestión monequi moyahuazeh quenihqui quitlatamachihqueh huan quihtozeh quenque mochihqueh

Page 28: Ley de Transparencia Náhuatl

27Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

nopa tlamantli huan quezqui tomin motequihuihtoc ipan nopa tlachihualiztli; huan

X. Ne tlayolmelahualiztli tlen monequi miaqueh quimatizeh tlen quichihtoqueh tlanahuatiltlacameh huan tlanahuatilcihuameh.

Artículo 16.

Nopa Órgano Legislativo, quemah pehua ce xihuitl, monequi quichihuaz tlen nopa Artículo 14 quiihtohua, nohquia quiyancuilizeh ipan amameh huan ipan tlayolmelahualizmatlatl, quiihtozeh tlen quichihuah, monequi quinextilizeh tlayolmelahualiztli tlen echcapah monextia:

I. Intoocah, intlaixcopincayoh huan tequipanohnemilizmameh tlen nopa Diputados huan nohquia tlen suplentes, nohquia tlen comisiones huan comités campa itztoqueh;

II. Tlanahuatiltequiamatl;III. Tlen mochihuaz ipan ce tonatih, ce tlahtolpamitl campa necih

tlen itztoqueh huan tlen amo hualahqueh huan tlepehpenaliztli tlen ce huan ce tlaixpantiliztli ipan pleno.

IV. Tlanahuatilpehualmeh o decretos huan tlahtolnechicoliztli, monequi quinextilizeh quemanihqui mochihqui, ne comisiones tlen itztoyah, nohquia nopa dictamnes tlen quitequihuizeh;

V. Tlanahuatilmeh, decreto huan tlahtolnechicoliztli tlen cuali quitlachilihqueh ipan Asamblea Legislativa ipan México Hueyaltepetl Tlanahuatilchihquehcali o ne diputación permanente;

VI. Nopa diario de debates;VII. Teenotzalamameh, actas, versiones estenográficas,

tlahtolpamitl campa necih intocahuan tlen itztoyah huan tlahtolnechicoliztli tlen ce huan ce comisines de análisis huan dictamen legislativo o comités;

VIII. Tlapehpenaliztli nominal, tlen nopa dictamenes huan tlahtolnecjhicoliztli tlen quicuelitah ipan pleno;

IX. Tlen quitemohuah nopa unidades admiistrativas huan tlen nopa órgano de control interno, nohquia ce tlayolmelahualizamatl chihchicaceh metztli;

Page 29: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 28

X. Canin huan ihuaya ahquia eltoqueh nopa tlamantli tlen quicohuahtoqueh;

XI. Ce tlayomelahualiztli tlen quemah tequipaxaloliztli tlen nopa Diputados o cequinoqueh tequitinih ipan ni o ipan cequinoc tlaltipactli;

XII. Nopa dictámenes tlen tlapohualiztli publica huan nopa tominnemiliztli huan ceyoc tlayolmelahualiztli tlen nopa órganos de fiscalización superior quiteuihuiah qemah quiixticah cequih dictámenes; huan

XIII. Cequinoqueh tlayolmelahualizamameh tlen monequi quinextliliezeh queh nopaTlanahuatili oranica huan tlanahuatili para nopa Gobierno Interior.

Artículo 17.

Nopa Órgano Judicial, nopa Tribunacl de lo Contencioso Administrativo, nopa Junta de Conciliación y arbitraje, nohquia nopa Consejo de la Judicatura del Distrito Federal, monequi quichiuazeh tlen artículo 14 quinahuatia huan nohquia quemah pehua ce xihuitl.

monequi quiyancuilizeh ipan amameh huan ipan tlayomelahualizmatlatl nopa tlayolmelahualiztli tlen echcapah necih:

I. Nopa Tribunal de Justicia del Distrito Fderal, nopa Tribunal de lo Contencioso Administrativo huan nopa Junta de Conciliación y arbitraje:

a) Ce tlahtoltocapamitl, tlen mocihuaz ipan ce tontih ipan Sesiones del Pleno;

b) Ce nahuatlatempohualiztli tlen mochihuaz ipan Sesiones del pleno;

c) Ce tlahtolpehpenaliztli tlen mochihqueh ipan Pleno;d) Tlahtolnechicoliztli ipan Pleno;e) Quezqui paxaloliztli mochihqueh ipan Sistema Penitenciaio

del Distrito Federal huan quenihqui mocihqueh tlahtlaniliztli tlen quintzacuilihtoqueh;

f) Estadística Judicial;

Page 30: Ley de Transparencia Náhuatl

29Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

g) Resoluciones huan Zancehcan amameh Judiciales huan administrativos tlen quilachilihqueh Tequihuah huan Magistrados tlen quichihqueh estado;

h) Carrera Judicial, teenohnotzaamameh, quezqui itztoqueh huan tlatlamchihuali;

i) Quezqui tlamantli quipia noa Tribunal huan quenihquiquitequihuiah;

j) Quezqui tepozcahuayomeh quipia nopa Tribunal, ahquia quipia huan quenihqui quintequihuiah;

k) Quenihqui quitequihuiah nopa tomin tlen eltoc ipan Tribunal, queh quinahuatia nopa Comité Técnico;

l) Quezqui tomin momaca huan quemanihqui quinmacah nochi tequitinih;

m) Programa anual de obras, programa anual de adquisiciones huan programa anual de benes xihuitequiaxcayotl tlen tribunal; huan

n) Nopa boletín judicial, huan cequinoqueh tlamantli campa nech tlahtolpamitl ica tlahtolnechicoliztli, laudos, tlayectlaliliztli, sentencia relevantes huan nopa jurisprudencia.

II. Consejo de la Judicatura Federal:

a) Quemanihqui mochihuaz teenechicoliztli ipan nopa Tlahtolmacahquetl;

b) Tlahtolnechicoliztli tlen Consejo;c) Nahuatlatempohaliztli tlen mochihqui ipan Sesiones

Ordinarias huan extraordinarias ipan consejo;d) Quenihqui quitlachilihtoqueh nopa tlahtolnechicoliztli;e) Quezqui tequitl quichihuah ipan ce xihuitl;f) Quenihqui moratificarohuah nopa Tequihueh, magistrados,

consejeros o cequinoueh tequitinih ipan unidades administrativas;

g) Tlen quichihuah ica nochi tomin;h) Canih paxalohuah huan quezqui tomin quitequihuihqueh;i) Tlen quichihuah ica nochi tlamantli tlen quicohuah;j) Monequi quinextoilizeh quezqui tlamantli quipiah nopa

Consejo huan quenihqui quitequihuiah;k) Resoluciones tlen nopa órgano de control interno

Page 31: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 30

Artículo 18.

Nopaoreganos político-administrativos, quemah pehua ce xihuitl, monequi quichihuaz tlen nopa artículo 14 quiihtohua, nohquia quiyancuilizeh ipan amameh huan ipan tlayolmelahualizmatlatl, quiihtozeh tlen quichihuah, monequi quinextilizeh tlayolmelahualiztli tlen echcapah monextia:

I. Quenihqui quitequihuiah tomin tlen quipiah huan tlen zan yehuantin quichihuah;

II. Tlapohualmeh campa neciz quezqui tlapaluhuili teemacahtoqueh;

III. Ce tonalpohuali campa neciz quemanihqui mochihuaz ce tlachihualiztli cultural, deportiva o recreativa tlen mochihuaz;

IV. Amameh campa quiihcuilozeh tlan panoc ipan ce comité huan subcomité tlen quichihqueh tlen tlanahuatili quiihtohua;

V. Tlayolmelahualiztli tlen quinextiz tlamantli tlen quipiah, tlamantli tlen muebles huan inmuebles, huehcapaliztli huan echacapaliztli ipan Tlanahuatili tlen Mexihco HUeyaltepetl tlen quipiah nopa Órganos Político-Administrativos, tlen ipatih achioc tlen 350 mohmostlatomin tlen nimantzi;

VI. Quinextilizeh eheyi meetztli tlen quichihuah ica tomin tlen nochi tlaltipactli huan tomin tlen ni hueyaltepetl, quinextilizeh ipan tlen tlanahuatiltequitl quitequihuihqueh huan quezqui tomin quitequihuihqueh;

VII. Quemah mochihua ce tlanahuatiltequitl tlen subsidio, quinextilizeh nochi tlayolmelahualiztli tlen tlanahuatiltequimeh sociales;

VIII. Nopa Tlanahuatiltequitl tlen Cualiyohuiliztli ipan Tlacentiilmeh queh quinextia nopa tlanahuatiltequimeh ipan ce xihuitl huan sectoriales huan nopa tlapohualmeh tlen gestión queh ni quinextizeh tlen motemohua ipan ce tlanahuatilcali huan quenihqui mochihtoqueh tlamantli. Monequi neciz nopa Tlapohualmeh tlen gestión huan quenihqui quichihqueh tlatamachihuali huan quezqui tomin quitequihuihqueh

Page 32: Ley de Transparencia Náhuatl

31Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Artículo 19.

Nopa tlanahuatilcali campa quinahuatiah quenihqui quinpehpenazeh tlanahuatiltlacameh huan nopa Tribunal Electoral del Distrito Federal, quemah pehua ce xihuitl, monequi quichihuaz tlen nopa artículo 14 quiihtohua, nohquia quiyancuilizeh ipan amameh huan ipan tlayolmelahualizmatlatl, quiihtozeh tlen quichihuah, monequi quinextilizeh tlayolmelahualiztli tlen echcapah monextia:

I. Tlayolmelahualiztli tlen quichihqueh nopa partidos, asociaciones huan agrupaciones políticas;

II. Nopa tlahtlaniliztli tlen quichihqueh quemah oncac cualantli pampa amo quichihqueh tlen Código Electoral quinahuatia;

III. Actas huan tlahtolnechicoliztli tlen nopa pleno;IV. Nopa tlapalehuiltequimeh tlen tlanahuatilcalmeh tlen

quitequihuiah quemah teemachtiah huan mochicahuah nopa partidos políticos huan asociaciones políticas;

V. Quenihqui quixexelohtoqueh ni Hueyaltrepetl huan quenihqui mocahuahqueh nopa distritos electorales uninominales huan ipan cequinoqueh tlaltipacmeh;

VI. Ce tlahtolpamitl tlen quinextiz nochi partidos políticos huan asociaciones políticas tlen moihcuilohtoqueh ipan autoridad electoral;

VII. Quenihqui intocah tlacameh tlen quinpehpenazeh;VIII. Quezqui tomin publico huan privado quitequihuiah huan

quenihqui quitequihuiah ipan tlapalehultequitl, quezqui tomin quinmacahtoqueh partidos políticos huan cequinoqueh asociaciones políticas huan quezqui tomin hueliz quitequihuizeh ipan ce campaña política;

IX. Tlayolmelahualamameh campa quinextizeh quenihqui quitequihuihtoqueh tomin;

X. Nochi tlapohualmeh tlen quizqueh ipan nochi teepehpenaliztli ipan Mexihco Hueyaltepetl;

XI. Nopa Tribunal Electoral quinextiz nopa sentencian tlen quichihqueh ejecutoria, huan quimocuitlahuizeh nopa ixtacatlayolmelahualiztli;

XII. Nopa auitorias, dictámenes huan resoluciones tlen quichihqueh partidos políticos; huan

XIII. Nochi tlen quinahuatiah tlanahuatilmeh tlen nimantzi.

Page 33: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 32

Tlayolmelahualiztli tlen quijnextizeh partidos políticos ipan Tlanahuatilcali campa quinahuatiah quenihqui quinpehpenazeh tlanahuatiltlacameh quemah tlamiz ce procedimiento de fiscalización monequi quinextizeh nochi tlachializtli tlen quichihqueh ipan nopa tlanahuatilcali.Artículo 20.

Nopa tlanahuatilcali campa quinmochuitlahuiah nochi tomanohualizhuah, quemah pehua ce xihuitl, monequi quichihuaz tlen nopa artículo 14 quiihtohua, nohquia quiyancuilizeh ipan amameh huan ipan tlayolmelahualizmatlatl, quiihtozeh tlen quichihuah, monequi quinextilizeh tlayolmelahualiztli tlen echcapah monextia:

I. Tlahtoli tlen quititlanqueh, ahquia quicelihqui huan quenihqui mochihtoc tlen nopanoh monahuatiayaya, amo quinextilizeh nopa ixtacatlayolmelahualiztli;

II. Quenihqui hueliz tlahtlaniz acahya huan quenque tlqhtlanqueh; huan

III. Tlapohualmeh campa neciz tlan tlahtlanquetl eliyayah cihuameh o tlacameh, canih mochantlaliah, quezqui xihuitl quipiah huan tlen tlahtlacolchihqueh huan amo quinextiz ixtacatlayolmelahualiztli;

Artículo 21.

Nopa teemachtilcali tlen Mexihco Hueyaltepetl, quemah pehua ce xihuitl, monequi quichihuaz tlen nopa artículo 14 quiihtohua, nohquia quiyancuilizeh ipan amameh huan ipan tlayolmelahualizmatlatl, quiihtozeh tlen quichihuah, monequi quinextilizeh tlayolmelahualiztli tlen echcapah monextia:

I. Tlen teemachtizeh ipan itlamachtiliz hueliz escolarizado o abierto, tlen quimatizeh, tlen quimatizeh quichiuhazeh quemah tlamizeh, quezqui cahuitl momachtizeh huan tlen aasignaturas quiitazeh, quezqui ipatih huan teepohuilizeh quenihqui mochihuaz;

Page 34: Ley de Transparencia Náhuatl

33Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

II. Teeyolmalahuazeh quinihqui hueliz calaquizeh;III. Tlatamachihualmeh tlen quichihuah teemachtianimeh huan

tequitinih; huanIV. Ce tlahtolpamitl campa neciz quenihqui itoocah

teemachtianimeh tlen ciahcaahuahticateh;

Artículo 22.

Nopa Tlanahuatilcali tlen quinextia tlayolmelahualiztli tlen tlanahuatilcalmeh, quemah pehua ce xihuitl, monequi quichihuaz tlen nopa artículo 14 quiihtohua, nohquia quiyancuilizeh ipan amameh huan ipan tlayolmelahualizmatlatl, quiihtozeh tlen quichihuah, monequi quinextilizeh tlayolmelahualiztli tlen echcapah monextia:

I. Nochi tlen monextihqui ipan tlachializtli tlen totomin huan quimoyahuazeh ne tlayolmelahualiztli;

II. Tlamatitlahtlanilmah tlen quipalehuihqueh ipan ne tlachializtli;

III. Quemah monequi, nopa sentencia, ejecutorias o suspensiones judiciales tlen mochihqueh quemah oncac cualantli ica irresoluciones;

IV. Quezqui tlayolmelahualiztli quitlahtlanqueh, monequi neciz tlen Tlanahuatilcali quitlahtlanqui; ahquia quitlahtlanqui, tlen quitlananquilihqueh; huan tlen quitlahtlanqueh;

V. Nopa versiones estenográficas tlen nopa nechicoliztli ipan pleno;

VI. Nochi tlapohuali tlen quizqui ipan nopa tlatamachihuali quemah quiitaqueh tlah tlanahuatilcalmeh quichihuah tlen tlanahuatili quinahuatia;

VII. Tlayolmelahualiztli tlen mochihtoc quemah tlayolmelahualnextiah; huan

VIII. Nochi tlen hueliz eliz nelcuali para nochimeh.

Artículo 23.

Tlen mochihqui ipan teenohnotzalamameh huan licitación de obras públicas, adquisiciones, arrendamientos, concesiones huan tlapalehuilnehtiliztli monequi quinextiz tlen tlanahuatili quinahuatia.

Page 35: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 34

Artículo 24.

Quemah eltoc ce concesión, permisos o autorizaciones, nopa tlayolmelahualiztli monequi quinextiz:

I. Quenihqui itoocah nopa titular;II. Tlen concesión, autorización o permiso momacac; huanIII. Quezqui cahuitl motequihuiz.

Artículo 25.

Nochi tlayolmelahualiztli tlen Tlanahuatilcalmeh quimacah, quemah quinextiz ce obra pública ica tlaatimatiltlahtlaniliztli, monequi quinextiz:

I. Quezqui ipatih;II. Canih mochihuaz;III. Ipan Quezqui cahuitl mochihuaz;IV. Tlen tlanahuatilcali quichihuaz;V. Quenihqui itoocah proveedor, tequimacahquetl, persona

física o moral tlen ihuaya mochihqui tequiamatl; huanVI. Quenihqui tlachilizeh huan tlah quicocozeh iuhcayotl huan

tlah hueliz oncaz cualantli quemah tlalolia.

Artículo 26.

Tlanahuatilcalmeh monequi teemacazeh tlayolmelahualiztli tlen quitlahtlaniah quemah acahya quinequi quimatiz tlen mochjihua ipan nopa tlanbahuatilcali, amo monextiz tlaatitlayolmlahualiztli.

Artículo 27.

Nopa órgano de control de gestión pública huan nopa órgano técnico de fiscalización tlen Asamblea, ome eltoqueh ipan Mexihco Hueyaltepetl, onqeui quinextizeh tlen quizqui ipan tlachializtli quemah tlami ce tominyehyecoli. Quemah quimacazeh ni tlayolmelahualiztli monequi quinextiz tlen quichihticateh huan tlen tlanahuatili quiaxilihtoqueh.Nopa tlanahuatilcalmeh monequi teemqcazeh nopa tlayolmelahualiztli tlen solventaciones o aclaraciones tlen mochihqueh ipan auditorias tlen tlanquehya.

Page 36: Ley de Transparencia Náhuatl

35Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Artículo 28.

Tlanahuatilcalmeh quinextizeh ipan inpaginawebhua canih hueliz quipantizeh tlen ni Capitulo quiihtohua. Nochi páginas web quipiazeh tlatemohualoni huan hueliz quiitazeh zananquehhueli.Noihquia, quichihuazeh tlahtolpamitl tlen hueliz quitequihuizeh miaqueh huan miac tlamantli quimatizeh ica ni tlamantli

Artículo 29.

Ce huan ce meetztli quiyancuilizeh tlayolmelahualiztli huan tlahtlanquetl quipiaz tlen más yancuic tlayolmelahualiztli, talh amo quipia ce tlanahuatili tlen ica moyancuiliz, monequi mochihuaz hueliz eheyi meetztli, monequi quinextiz quemanihqui quiyancuilihqueh tlayolmelahualiztli, queh ni quinahuatia ni capítulo.

Artículo 30.

Nochi persona moral, organizaciones de la sociedad civil, sindicatos o zantlehueli tlen quicelih tomin tlen nochi toaxca, amo cuotas sindicales, monequi quinextiz tlen quichihuah ica nopa toaxcatomin. Artículo 31.

Partidos, asociaciones huan agrupaciones políticas monequi nohipa quinextiz tlen quitequihuiah huan tlen quichihuah queh ni quinahuatia ni Tlanahuatili huan nopa Código Electoral del Distrito Federal. Tlayolmelahualiztli tlen quipiah o quichihuah monequi cuali quinextizeh.

Tlah amo quinextizeh tlen monequi, ni Tlanahuatilcali campa hueliz ticamitez tlen mochihua ipan Tlanahuatilcalmeh ipan Mexihco quinteilhuiz ipan Instituto Electoral del Distrito Federal huan nopaanoh quiitazeh tlen quichihuazeh.

Artículo 32.

Ipan nochi tlamantli tlen tlayolmelahualiztli tlen necih ipan ni Artículos ipan ni Capítulo, monequi quinextizeh canih quichihuaz nopa tlayolmelahualiztli.Tlayolmelahualiztli tlen neci ipan ni Capítulo eliz tlayolmelahualiztli pública tlen oficio.

Page 37: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 38: Ley de Transparencia Náhuatl

37

Artículo 33.

Tlanahuatilcalmeh tequitizeh ihuaya ni Instituto huan quinmachtizeh tlanahuatiltlacameh, quinihlizeh quenihqui quinextizeh tlayolmelahualiztli huan quenihqui quimocuitlahuizeh Datos Personales, ica teemachtiliztli huan tlen ica hueliz momachtizeh.

Artículo 34.

Tlanahuatilcalmeh tequitizeh ihuaya ni Instituto huan quinmachtizeh tlanahuatiltlacameh, quinihlizeh quenihqui quinextizeh tlayolmelahualiztli huan quenihqui quimocuitlahuizeh Datos Personales, ica teemachtiliztli huan tlen ica hueliz momachtizeh.

Artículo35.

Ni Instituto quimoyahuaz ni tlayolmelahualiztli ipan hueyiteemachtilcalmeh ipan Mexihco Hueyaltepetl, huan monequi neciz tomanohuliz quemah ticnequih ticmatizeh tlen mochihua ipan ce tlanahuatilcali ipan inteemachtiliz.

CAPITULO EYI QUENIHQUI TECHYOLMELAHUAZEH

TOMANOHUILIZ TLEN TECHYOLMELAHUA NOCHI TLEN MOCHIHUA HUAN MOTEQUIHUIA IPAN

TLANAHUATILCALMEH

Page 39: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 40: Ley de Transparencia Náhuatl

39

CAPITULO NAHUINOPA IXTACATLAYOLMELAHUALIZTLI

Artículo 36.

Nopa ixtacatlayolmelahualiztli reservada o cofidencial ax quemah quinextizeh zan quemah pano tlen ni capítulo quiihtohua.

Tlayolmelahualiztli hueliz eliz ixtacatlayolmelahualiztli quemah miaqueh queh nopa quiihtohuah, huan quitlaatih ni tlayolmelahualiztli pampa hueliz teecocoz.

Tlayolmelahualiztli zan hueliz eliz tlaatitlaayolmelaualiztli quemah ni tlanahuatilamatl queh ni quinahuatiz huan ica tlanahuatili tlen quinahuatia quenihqui quitequihuizeh yancuic.

Artículo 37.

Oncah tlayolmelahualiztli tlen nochi hueliz ticmatizeh huan quipiah ipan Tlanahuatilcalmeh, zan amo huelizeh ticmatizeh tlayolmelahualiztli:

I. Quemah tlah tiquixmatih nopa tlayolmelahualiztli hueliz oncaz cualantli ica Seguridad publica nacional o ipan Mexihco Hueyaltepetl;

Page 41: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 40

II. Quemah tlah ticmatih ni tlayolmelahualiztli hueliz oncaz cualantli pampa acahya hueliz miquiz o quitzacuiliz ce hueymatitlahtlaniliztli;

III. Quemah tlah ticmatiz ni tlayolmelahualiztli, quitzaculiz ce tlachializtli tlen tlanahuatili, hueliz quitzacuiliz ce tlahtlaniliztli ipan ce ytlahtlacoli, hueliz quitzacuiliz tomintlalanaliztli o quitzacuiliz totlanahuailhuah;

IV. Quemah tlanahuatili quiihtoz ne ixtacatlayolmelahualiztli;V. Quemah eliz ce ixtacayotl comercial, industrial, fiscal,

bancario, fiduciario o ceyoc tlen quinahuatia tlanahuatilmeh;VI. Quemah eliz ce axcayotl intelectual, patentes o marcas tlen

quipiah tlanahuatilcalmeh;VII. Ne expedientes, archivos huan documentos tlen quinextiah

ce cualantli tlen seguridad pública huan seguridad pública ipan Mexihco Hueyaltepetl huan tlahtlaaniliztli tlen zanoc mochihticateh;

VIII. Quemah eltoc ce expediante judicial o ceyoc amatl tlen teilhuiliztli quemah ne cualantli ayicanah quiyectlalih. Quemah nochi ne tlachihualiztli tlamih huan cuialantli quiyectlalihquehya, quena zananquehhueli hueliz quiitaz ne tlayolmelahualiztli, zan amo hueliz quiitazeh ixtacatlayolmelahualiztli;

IX. Quemah oncah cualantli ica ce tlanahuatiltlacatl huan ayicanah quiyectlalih ne cualantli, zan hueliz quiitazeh quemah quiyectlalizeh nopa cualantli;

X. Tlen quipiah tlahtoli quemah oncah cualantli ica ce tlanahuatiltlacatl, tlah ni tlayolmelahualiztli moyahuaz hueliz mopaatlaz ne yectlaliztli ipan nopa cualantli, quemah mochihua ce tlayectlaliztli, monequi quiihcuilozeh nochi;

XI. Tlen neci ipan tlayolmelahuaamameh, tlahtlaniliztli huan nochi tlahcuilolmeh tlen quipiah ce tlanahuatilcualantli;

XII. Quemah ne tlayolmelahualiztli hualiz quitequihuiz ceyoc tlacatl huan hueliz quicocoz ceyoc tlacatl;

XIII. Tlahcuilolmeh campa necih tlayolmelahualiztli tlen nechicoliztli ipan Asamblea Legislativa del Distrito Federal, quemah monechicozeh huan quichihuah funciones fiscalizadoras para quicentilizeh tlayolmelahualiztli tlen hueliz necis ipan ni artículo;

XIV. Tlayolmelahualiztli campa necih quenihquiquimocuitlahuiah Tlanahuatilcalmeh.

Page 42: Ley de Transparencia Náhuatl

41Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Amo hueliz eliz ce ixtacayotl bancario quemah tominpixquetl eli ce Tlanahuatilcali.

Amo hueliz ixtacatlayolemelahualliztli quemah oncah ce hueyimatitlahtlaniliztli tlen humanidad, monequi tlanahuatilcalme teeyolmelahuazeh huan amo nochi quiihtozeh zan tlen ni artículo quinahuatia.Axquemah hueliz mochihuazeh tlahtolnechicoliztli tlen quiyectlalih amameh o ixtacatlayolmelahualiztli.

Artículo 38.

Ixtacatlayolmelahualiztli eliz:

I. Nochi toamanemilizhuah tlen zan tohhuantih hueliz tictequihuizeh huan tihcahuazeh ma moyahuacah zan quemah ticnequizeh huan ne tlamoyahualiztli amo quinextia ni tlanahuatilamatl;

II. Ne tlayolmelahualiztli tlen quimocuitlahuia nopa derechos de autor o propiedad intelectual;

III. Tlen quipia zananquehhueli huan tlen derecho privado huan tlen quimacac ipan ce Tlanahuatilcali; huan

IV. Tlayolmelahualiztli tlen toixtacanemiliz, tochicahualiznemiliz huan zan toixcopinalo.

Ni tlayolmelahualiztli nochipa eliz ixtacatlayolmelahualiztli huan zan tlen inaxca hueliz quiitazeh huan nohquia hueliz quiitazeh tlanahuatiltlacameh tlen intechmonequi ni tlayolmelahualiztli ipan intequih.

Artículo 39.

Tlanahuatiltlacameh quimocuitlahuizeh ixtacatlayolmelahualiztli ipan procesos jurisdiccionales huan zan tlen teeilhuia huan tlen hueliz tlahtlacohchihquetl hueliz quiitazeh ni tlayolmelahualizztli.

Tlanahuatiltlacameh tlen itztoqueh ipan ce procedimiento jurisdiccional quintlahtlanih teeilhuiquetl huan tlahtlacolchihquetl ma ne tlayolmelahualiztli eliz ixtacatlayolmelahualiztli queh ni, ne tlayolmelahualiztli axakah hueliz quiitaz.

Page 43: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 42

Monequi mochihuaz nochi tlen quinahuatiah Artículos tlen huehcapah huan nohquia monequi Tlanahuatilcalme quinextiliz ipan inpaginawehua ce tlatolpamitl ica tlahtolnechicoliztli huan nochi cualantli tlen quicelihqueh huan tlen quiyectlkalihqueh

Artículo 40.

Amo quinextizeh iixtacatlayolmelahualiztli ica chicome xihuitl teipah tlen mochihqui ce expediente o amatl, zan quemah:

I. Quemah amo monequi quitaatizeh nopa tlayolmelahualiztli;II. Quemah monehqui pampa ica ni tlayolmelahualiztli

quinmanahuihqueh ce tlacatl ipan tribunales; huanIII. Pampa queh nopa quinehqui ni Instituto.

Tlayolmelahualiztli hueliz motlaatiz cequinoqueh macuili xihuitl quemah nohhuah monequiz.

Quemah tlami nopa xihuitl o ayicanah monequi, ne tlayolmelahualiztli ananquehhueli hueliz quiitaz, mahatza amo oncah tlahtolnechicoliztli huan nopa Tlanahuatilcali quimocuitlahuiz nopa tlayolmelahualiztli. Artículo 41.

Monequi quinechicozeh tlayolmelahualiztli ipan Tlanahuatilcalmeh quemah quitlahtlanih.

Quemah tlanahuatiltlacameh quimachiliah tlen monequi tlaatizeh ce tlayolmelahualiztli, nopa Tlanahuatilcali quiihliz Instituto ipan cempohuali huan mahtlactli tonatih teipqh tlen motlahtlanqui.

Ni tlahtoli amo eliz vinculante ica Tlanahuatilcali, pampa ipampa cequinoqueh macuili xihuitl motlaatiz nopa tlayolmelahualiztli queh quinahuatia ni artículo 42 ipan ni tlanahuatilamatl.

Axquemah motlaatiz tlayolmelahualiztli mahtlactli huan ome xihuitl, huan teipah zananquehhueli hualeiz quiitaz ni tlayolmelahualiztli, nohquia quemah ayicanah monequi quitlaatizeh.

Ni Instituto quinahuatiz quenihqui quitlalizeh amameh.

Page 44: Ley de Transparencia Náhuatl

43Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Tlanahuatilcalmeh ax quemah hueliz quitlalizeh amameh ipan tlaatiyolmelahualiztli quemah ayicanah mochihua nopa tlayolmelahualiztli.

Quemah zan ce ome zanili tlayolmelahualiztli eli ce nelixtacatlayolmelahualiztli zan quinextiz tlen amo ixtacatlayolmelahualiztli.

Artículo 42.

Quemah acahya quinequiz ce nelixtacatlayolmelahualiztli, tlananquiliztli monequi quinextiz canih huala tlayolmelahualiztli, huan quiihtoz canih quihtohua tlan amo hueliz monnextiz nopa tlayolmelahualiztli huan tlen ica ni tlayolmelahualiztli hueliz oncaz miac cualiantli tlah monextizquia, quiihtoz hasta quemanihqui hueliz quiitaz nopa nelixtacatlayolmelahualiztli, ahquia quipia huan quimocuitlahuia.

Tlanahuatiltlacameh ipan tlanahuatilcalmeh monequi quichihuaz tlen monequi para quimocuitlahuizeh nopa nelixtacatlayolmelahualiztli.

Artículo 43.

Quemah acahya quimacah ce ixtzcatlayolmelahualiztli ipan ce Tlanahuatilcali, huan ica ni tlayolmelahualiztli hueliz quicelizeh zantlehueli cuali, monequi quinextilizeh canih eltoc nopa tlayolmelahualiztli. Tlah oncah ce tlahtlaniliztli campa neciz ixtacatlayolmelahualiztli, nopa Tlanahuatilcali hueliz quimoyahuaz tlah tlen iaxca quiihtoz cualtitoc. Artículo 44.

Nopa nelixtacatlayolmelahualiztli amo eltoc sujeta aplazos de vencimiento, nochipa eliz nelixtacatlayolmelahualiztli, huan zan tlen iaxca hueliz quinextiz.

Page 45: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 46: Ley de Transparencia Náhuatl

TLEN OME TÍTULO

QUENIHQUI HUELIZ TICMATIZEH TLAYOLMELAHUALIZTLI IPAN MEXICHCO HUEYALTPETL

Page 47: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 48: Ley de Transparencia Náhuatl

47

ACHTOHUI CAPÍTULOQUENIHQUI HUELIZ TIQUIIXMATIZEH

TLAYOLMELAHUALIZTLI TLEN TLANAHUATILCALMEH

Artículo 45. Zananqueh hueli zan icelti o ihuaya ce tlamanahuihquetl, hueliz tlahtlaniz tlah quinequi quimatiz ce tlayolmelahualiztli huan amno monequi quiihtiz quenque quinequi quimatiz.

Quemah oncah ce tlahtlaniliztli quemah acahya quinequi quimatiz tlayolmelahualiztli queh ni mochihuaz:

I. Cuali tlayolmelahuazeh;II. Amo ohuih quinetilizeh ne tlayolmelahualiztli;III. Amo tlaxtlahuazeh;IV. Amo patioh eltozeh nopa ixcopinalamameh;V. Amo quitzacuizeh tlaylmelahualiztli;VI. Ma tlahtlanquetl amo quinequiz teecocoz ica nopa

tlayolmelahualiztli tlen quinequi quimatiz; huanVII. Quipálehuizeh tlan quinequih quimatiz tlayolmelahualiztli

huan amo eliz ce Tlanahuatilcali.

Artículo 46.

Zananquehhueli hueliz quititlaniz tlayolmelahualiztli ica ne Oficina de Información pública tlen quipia.

Page 49: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 48

Artículo 47.

Quemah ancahya quinequiz quimatiz ce tlayolmelahualiztli, monequi quihcuiloz ce amatlahcuiloli o quiceliz itlahtlaniliz ica tlayolmelahualizmatlatl, quemanticah hueliz zan quiihlizeh ne tlayolmelahualiztli nohqui ica tepozmecatl, ipan nopa Tlanahuatilcali quiihcuilozeh huan quimachiotizeh huan quimacazeh ce copinali tlahtlanquetl.

Ni Tlanahuatilcali quichihuaz se sistema tlen ica quiceliz tlahtlaniliztli ica tepozmecatl huan ica correo electrónico, quimachiotizeh nochi tlahtlaniliztli tlen quichihuaz ipan Tlanahutilcalmeh ipan Mexihco Huayaltepetl. Ni Instituto tlamiz itequih quemah quititlaniz tlahtlaniliztli ipan Tlanahuatilcalmeh.

Ni Instituto quipiaz nochi tlen monequi huan queh ni, tlen amo cuali quipiah innencayo huan mozolohtoqueh hueliz quimatiz tlayolmelahualiztli tlen quinequizeh.

Nopa Tlahtlanilizamatl tlen quititlaniz monequi quinextiz nochi tlen nicah nezi:

I. Nochi innemiliztlahtol tlen Tlanahuatilcali tlen quiceliz;II. Perfil tlen tlahtlanquetl, amo neciz itoocah huan zan

mochihuaz tlatamachihualmeh ica ni tlahtoli. Zan quemah quinequih tlahtlanquetl quimacaz ni tlayolmelahualiztli huan tlah amo quinequi nohquia quiihlizeh tlen quimatiznequi;

III. Quiihtoz cuali tlen quinequi quimatiz;IV. Canih quicelih nopa tlayolmelahualiztli; huanV. Quenihqui quinequi quiceliz tlayolmelahualiztli, hueliz

eliz ce yectli tlahtlaniliztli, copinalmeh, nelcopinalmeh o zantlehueli ica tepoztlahcuiloli ipan tlayolmelahualizmatlatl.

Tlah amo quipiah nochi tlñen motlahtlani, quipalehuizqueh tlahtlanqueh huan queh ni hueliz quiceliz nopa tlayolmelahualiztli, tlah tlahtlanquetl quititlaniz ce amatlahtlaniliztli, nopa Tlanahuatilcali quiihliz nochi tlen monequi para cuali quiceliz tlayolmelahualiztli huan ipan macuili tonali monequi quicentiliz nochi tlen monequi. Tlah amo quinextiliz nochi tlen monequi amo quiceliz itlahtlaniliz.

Page 50: Ley de Transparencia Náhuatl

49Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Tlah tlahtlanquetl amo quinextilia canih quinequi quiceliz tlayolmelahualiztli o ceyoc medio campa quiceliz tlayolmelahualiztli nopa prevención quinextizeh ipan Oficina de Información Pública tlen zantleueli Tlanahuatilcali.

Tlan itztoqueh ipan noppa Tlayolmelahualizcali, monequi quipalehuizeh tlahtlanquetl quemah quiaxiltiz nopa amatlahtlanili.

Tlah nopa amatlahtlaniliztli quicelih ce Tlanahuatilcali tlen amo hueliz quinextiz tlayolmelahualiztli, monequi quitlahtolmacazeh tlahtlanquetl huan ipan macuili tonali monequi quititlaniz nopa amatlahtlanili campa Tlayolmelahualizcali.

Artículo 48.

Nopa amatlahtlanilmeh amo quipiah ipatih.

Quemah monequi quitlaxtlahuiz ce amacopinali, monequi achtohui quitlaxtlahuiz tlahtlanquetl huan teipah quiceliz, nochi neci ipan Código Financiero del Distrito Federal, huan queh ni tlaxtlahuaz:

I. Quimatiz quezqui ipatih tlen motequihuihqui ipan copinalmeh;

II. Quezqui quitequihuihqueh quemah quititlanqueh nopa tlaytolmelahualiztli; huan

III. Quezqui ipatih quemah quinelmachiotiz tlayolmelahualiztli.

Monequi nopa Tlanahuatilcalmeh amo miac tomin quiceliz quema-hquititlaniz ce tlayolmelahualiztli huan quichihuaz tlen monequi para ni.

Artículo 49.

Ipan nopa TLanahuatilcalmeh teeihlizeh nochi tlen monequi para quinextizeh ce tlahtlaniliztli, canih hueliz quinpalehuizeh, quenihqui mochihua, quenihqui moaxiltih amameh, huan canih hueliz yahuizeh huan quinextilizeh inamatlahtlanilhuah, nohquia hueliz qunextilizeh ce cualantli tlen oncac ihuaya ce tlanahuatiltlacatl tlen amo cuali quipalehuihqui. Ipan tlanahuatilcalme quitequihuizeh tlahtlaniliztli ica tlayolmelahualizmatlatl.

Page 51: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 50

Artículo 50.

Tlah nopa tlyolmelahualiztli eliz ce ixtacatlayolmelahualiztli, monequi nimantzi quihuicaz ne tlahtlaniliztli huan ce amatl campa neciz quenque ne tlayolmelahualiztli amo hueliz monextiliz ica tlayecanquetl tlen Comité de Transparencia, huan quiyectlaliz ni cualantli tlah:

I. Quiihtoz amo quinextilizeh ni tlayolmelahualtlahtlaniliztli;II. Quipaatla nopa clasificación huan quena quinextiz ce

xexelolmeh tlen nopa tlayolmelahualiztli; oIII. Quipaatla nopa clasificación huan nochi tlayolmelahualiztli

quinextiz.

Nopa Comité de Transparencia hueliz quiitaz amatlayolmelahualmeh tlen eltoqueh ipan Tlanahuatilcali.

Tlah amo hueliz quimacaz ne tlayolmelahualiztli, monequi quichihazeh ce tlahculoli campa quiihliz quenque amo quimacac nopa tlayolmelahualiztli ipan mahtlactli tonali teipah tlen quiceilqueh tlahtlaniliztli, quimacazeh nopa tlananquiliztli campa tlahtlanquetl quiihtohqui tlen quinequiyaya quiceliz nopa tlayolmelahualiztli. Nopa tlananquiliztli monequi quinextiz nochi tlen quiihtohua artículo 42 tlen ni tlanahuatilamatl.

Quemah nopa tlayolmelahualiztli amo quipiazeh ipan ce Tlanahuatilcali, nopa Comité de Transparencia quiitaz quenihqui quichihuaz para quipiaz nopa tlayolmelahualiztli. Tlah amo quipiah nopa tlayolmelahualiztli, nopa Comité de Transparencia quichihuaz ce tlahcuiloli campa quiihtoz tlen amo eltoc nopa amatlayolmelahualiztli, hueliz quinahuatiz ma quichihuacah huan quiyolmelahuazeh tlahtlanquetl, nohquia quiyolmelahuazeh nopa órgano interno d control ipan nopa Tlanahuatilcali huan monequi quipehualtiz ce proceso de responsabilidad administrativa.

Artículo 51.

Quemah acahya quitlahtlaniz ce tlayolmelahualiztli, monequi ma quitlananquilicah ipan mahtlactli tonatih teipah tlen quicelihqueh nopa tlahtlaniliztli, tlah ne tlayolmelahualiztli eliz tlahuel hueyi, quipiah miac amaizuatl o quipia miac ohuicayotl, hueliz quimacaz ipan cequinoqueh mahtlactli tonatih.

Page 52: Ley de Transparencia Náhuatl

51Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Ipan Tlanahuatilcali quiihlizeh tlhtlanquetl quenque quimacazeh nopa tlayolmelahualiztli hasta teipah, amo hueliz quiihtozeh tlen teipah quimacazeh tlayolmelahualiztli zan pampa mocuapolohqueh tlen tequitih ipan tlnahuatilcali.

Quemah nopa tlahtlaniliztli quitemohua quiceliz tlayolmelahualiztli tlen itoocah información publica de oficio, zan ipan macuili tonatih monequi quimacazeh.

Ne Tlanahuatilcali tlen cuali quicelihqui nopa tlahtlaniliztli monequi quiihliz tlahtlanquetl tlen quitlaxtlahuaz o hasta teipah quimacazeh nopa tlayolmelahualiztli tlen quinequi quiceliz.

Quemah tlahtlanquetl quinextia itlaxtlahuilamatl, monequi quimacaz tlayolmelahualiztla hasta ipan eyi tonatih.

Quemah panoctoc cempohuali huan mahtlactli tonatih, nopa tlayolmelaualiztli ihuan tlananquiliztli hueliz quiitazeh zananquehhueliz huan ni neciz ipan tlahtolpamitl tlen eltozeh ipan Oficina de Informción Pública.

Tlahtlaniliztli huan tlananquiliztli, noiquia nopa tlayolmelahualiztli tlñen quimacac hueliz quiitaz zananquehhueli. Nopa Tlanahuatilocalmeh monequi cuali quinextizeh ni tlayolmelahualiztli ipan tlayolmelahualizmtlatl.

Artículo 52.

Quemah cuali mochihqui nochi ne plazos, pago de derechos huan requisitos tlen ni tlanahuatilamatl quitlahtlani, tlah amo quimacahtoqueh tlayolmelahualiztli tlahtlanquetl, nopa tlananquiliztli quiihtoz quena, tlah ne tlayolmelahualiztli eliz ixtacatlayolmelahualiztli, tlananquiliztli eliz amo.

Artículo 53.

Quemah amo cuali tlananquilia ne tlahtlanitlayolmelahualiztli, monequi quimacac ipan mahtlactli tonatih, quemah tlanquia nopa cauitl tlen tlananquiliztli huan axtlen tlaxtlahuiz tlahtlanquetl huan zan quemah amo eliz ixtacatlayolmelahualiztli huan oncaz cualantli ica tlanahuatiltlacameh tlen amo cuiali tlananquilihqueh.

Page 53: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 52

Artículo 54.

Tlah quimacac tlayolmelahualiztli tlahtlanquetl ipan tlayolmelahualizmatlatl, ipan copinalmeh, quiihtoznequi tlen cuali tlananquilihqueh. Quemah acahya quinequi quimatiz ce tlayolmelahualiztli tlen, monequi quitoquilizeh tlan itlanahuatilhuah quiihtohuah. Achi cuali, ne tlayolmelahualiztli momacaz ica tepoztlahcuiloli ipan tlayolmelahualizmatlatl.

Quemah nopa tlayolmelahualiztli eltoc ipan tlaytolmelahualizmatlatl, nopa Oficina de Información quiihliz tlahtlanquetl, qunextilizeh ne dirección electrónica campa quipantiz ne tlayolmelahualiztli tlen quinequi quimatiz, nohquia monequi Tlkanauatilcali quimacaz nopa tlayolmelahualiztli queh tlahtlanquetl quitlahtlantoc.

Tlah nopa tlayolmelahualiztli eltoc ipan amameh tlen zananquehhueli hueliz quiitaz, quiihlizeh tlahtlanquetl canih hueliz quipantiz, nohquia monequi quimacazeh nopa tlayolmelahualiztli queh tlahtlanquetl quitlñahtlantohca.

Artículo 55.

Quemah acahya quinequi quiitaz ce tlayolmelahualiztli, hueliz quiitaz ipan amameh tlah amo eltoc ipan tlayolmelahualizmatlatl o tepoztlaihlamihloni.

Artículo 56.

Axquemah hueliz quimacazeh o hueliz quizaz ce amatl tlen nopa archivos campa nochi eltoqueh.

Artículo 57.

Ipan tlanahuatilcalmeh quinpalehuizeh tlahtlanquetl para quitlahtlanizeh ce tlayolmelahualiztli yectli.Nopa Oficina de Información Pública amo monequi quitlnanquiliz nopa tlahtlaniliztli tlen amo tlatepanitah.

Page 54: Ley de Transparencia Náhuatl

53

Artículo 58.

Ipan ne Oficinas de Información Publica mochihuaz:

I. Quiihcuilohuah, quitlachiah huan quiyectlalih nopa tlahtlaniltlayomelahualiztli tlen quicelih ipan Tlanahuatilcalmeh;

II. Quinechicozeh huan quiyancuilizeh nopa tlayolmelahualiztli tlen oficio;

III. Quinextilizeh ipan Comité de Transparencia del Ente Publico, nochi tequitl tlen mochihuaz para ma cuali quinanquilicah;

IV. Quicelizeh tlahtlaniliztli huan quitlachiliz ma cuali quimacacah, nohquia quimocuitlahuizeh nopa tlayolmelahualiztli;

V. Eheyi meetztli quiyancuilizeh nopa tlahtlaniliztli tlen tlayolmelahualiztli, ica itramites, ipatih huan iresultados, nochi quiyolmelahuazeh ipan Comité de Transparencia;

VI. Quinpalehuizeh tlen intechmonequi quemah quinequizeh quichihuazeh intlahtlaniliz huan ipan nochi tlen intechmonequi quemah quinequiz quimatizeh ce tlayolmelahualiztli;

VII. Quinyolmelahuazeh nochi tlen monequi tlahtlanquetl;VIII. Quinmachtizeh tlanahuatiltlacameh quenihqui tlananquilizeh

quemah oncah ce tlahtlaniliztli tlen tlayolmelahualiztli;

CAPITULO OMETLEN MOCHIHUA IPAN TLAYOMELAHUALCALMEH

HUAN TLEN QUICHIHUAH NOPA TLAYOLMELAHUALNECHICOLIZTLI

Page 55: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 54

IX. Quipalehuiz ne Comité de Transparencia; huanX. Quiitazeh quinihqui quichihuazeh huan quimacazeh

ixtacatlayolmelahualiztli zan tlen iaxca.

Artículo 59.

Ipan ce huan ce Tlanahuatilcali oncaz ce Comité de Transparencia tlanahuatiltlacatl tlen teenahuatia ipan ne tlanahuatilcali quiihtoz ahquia itztoz ipan ne Comité.

Artículo 60.

Monequi nochi Comités moamaihcuilozeh ipan nopa Instituto.Ni comité quichihuaz itequih huan nochi quiihtozeh tlen monequi quichihuazeh. Quemah oncaz ce tlapehpenaliztli, nopa tlanahuatiltlacatl tlen Tlanahuatilcali, quiihtoz tlen mochihuaz tlah oncaz ce zancehcan tlahtolnechicoliztli.

Artículo 61.

Tlen mochihuaz ne Comité de Transparencia:

I. Quiihlizeh quenihqui teeyolmelahuazeh ipan Tlanahuatilcali;II. Quitlachilizeh ma cuali mochihua tlen moteenahuatia,

quichihuaz tlayectlanilmeh;III. Quichihuaz tlen monequi para cuali teeyolmelahuazeh;IV. Quicualtlalizeh tlayolmelahualiztli, quimocuitlahuizeh huan

quimoyahuazeh tlayolmelahualiztli;V. Quiitazeh ma cuali quitlachilicah quenihqui quitequihuiah

tlayolmelahualiztli, quiitazeh ipatih huan tlen mochihtoc;VI. Quimoyahuazeh tlayomelahualtlachihualiztli tlen

Tlanahuatilcali;VII. Quitalizeh nochi tlayomelahualcalmeh tlen monequi huan

quitlachilizeh ma nochi cuali mochihua;VIII. Ma quinmachtican quenihqui quitequitizeh ne

tlanahuatiltlcameh tlen itztoqueh ipan Oficinas de Información Publica;

IX. Ma quimoyahuacan ni tlayolmelahualmacaliztli;

Page 56: Ley de Transparencia Náhuatl

55Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

X. Quichihuazeh ce cuali tequitl huan monechicozeh miqueh huan queh ni hueliz cuali teeyolmelahuazeh;

XI. Quipaatlazeh nopa clasificación tlenm tlayolmelahualiztli tlen quichihtoc nopa Oficina de Información Publica tlen nopa Tlanahuatilcali;

XII. Quiihcuilozeh tlen amo eltoc ce tlayolmelahualiztli o amo teemacazeh pampa eli ixtacatlayolmelahualiztli;

XIII. Quichihuazeh tlen monequi huan queh ni cuali teeyolmelahuazeh;

XIV. Quititlanizeh nochi tlen monequi huan queh ni quichihuazeh cequinoqueh tlayolmelahualamameh ipan nopa Tlanahuatil-cali;

XV. Quitlachilizeh ma mochihua tlen monahuatia ipan Tlanahua-tilcali, quimocuitlahuizeh tlayolmelahualiztli tlen Tlanahuatil-cali;

XVI. Quichihuazeh tlen monequi huan cuali quimocuitlahuizeh noppa ixtacatlayolmelahualiztli; huan

XVII. Nochi tlen qinahuatia tlanahuatili tlen nimantzi.

Artículo 62.

Quemah amo quipantiah ce tlayolmelahualztli, nopa Comité monequi monechicoz inihuaya nochi tlanahutiltlacameh tlen ne Tlanahuatilcali.

Page 57: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 58: Ley de Transparencia Náhuatl

TLEN EYI TÍTULO

TLEN QUICHIHUAZ NOPA TLANA-HUATILCALI CAMPA HUELIZ TICAMITEZ TLEN-MOCHIHUA IPAN TLANAHUATIL-CALMEHIPAN MEXIHCO

Page 59: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 60: Ley de Transparencia Náhuatl

59

TLEN QUENIHQUI MOYECANA HUAN CATLIA ININ TEQUI

ACHTOHUI CAPÍTULO

Artículo 63.

Ne tlanahuatilcalli campa moyolmelahua quenihqui motlahtlani ce tlehtleya tlen tequihua tequitl tlen ni Mexco Altepetl elih ce tlacencahuali campa Icelti mo nahuatia tlen ni Mexco Altepetl, campa quipia tlanahuatil tlanextili huan tlen y axca, huan campa qui mactilia tomi tlen ica tequiti, campa ya quimati quenihqui tequiti huan tlachi qui chihuaz icampa ne monextia quenihqui tlen quenihqui mo yolmelahua ce tlehtleya tlen tequihuan tequitl, ya quiyecanaz huan chihuaz ma mo cencahua queh eltoc pan ni tlanahuatili ihuan cequinoc tlacencahuali tlen quiztiz ipan ni tlanahuatili, ihuan nohquia quimocuitlahuiz ma mo tequiti queh eltoc pan ne tlacencahuali xitlahuac, axcana mocalaquiceh cequinoc, queh monequi, tzalantic ihuan nochi tlen mochihuaz huan mocencahuaz quipiaz ni tlatzincoili.

Campa ni inihhuantih quinahuatia, ni tlanahuatilcalli moyecanaz ica tlatzincoili tlen tlayehyecoli huan zan quenihqui monectiz motequihuihtiz tomi huan xitlahuac quitequihuiz tlen quimacatoque.

Ne tequitini tlen motequichihua ipan ne tlanahutilcalli, moyecanazeh ipa eltoc pan ne tlanezcayotl B tlen artículo 123 tlen ne hueyi tlanahuatili tequitili tlen ni Estados Unidos Mexicanos huan nohquia hueyi tlanahuatili tlen ne tequihuantequitini.

Page 61: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 60

Ne tequihuatequitini tlatzquice ipan ne instituto de seguridad y servicios sociales de loz trabahadores del estado.

Nochi ne tequihuatequitini tlen tequitice pan ne tlanahuatilcalli, eli tequitini de confianza pampa ihquia monequi ipan ne tequitl tlen injuanti quichihua.

Artículo 64.

Tlen ne tlanahuatilcalli campa mo yolmelahua quenihqui mo tlahtlani ce tlehtleya tlen tequihua tequitl tlen y axca eltoz ica ni:

I. Ica neh tlen tomi qui Celiz queh eltoc qui mactilice tlen quizaz mo tecohuiz tlen ni Mexco Altepetl;

II. Tequitiz ica tlen quimactilice ne hueyi tequihua tlen ni Mexco huan ne tequihua tlen ni Mexco Altepetl cahlme, tepozme huan nochi tlen quimactilice ipan ma hueli quichihua y tequi tlen yeca quitlalanque;

III. Ica tlen qui palehuihtiace nochipa o quemantzi o quemahueli, hueyi tequihua tlen ni Mexco huan tequihua tlen ni Mexco Altepetl, huan nochi tlen hueliz quiquixtiz ica ne cequinoc tlanahuatilcahlme huan telh ne tequiti ica in celti o ce tlen quinequiz quin palehuiz tlen ni Mexco ehuani o tlen ne zehcanoc huancame;

IV. Tlen quinhuiquilia, te axca tlen quincahuiltehua ica inin toca; huan

V. nochi ne cequinoc tlen hueliz qui celiz huan tlen onca eltoc qui mactilice huan tlen xitlahuac cequinoc tlen yah hueliz mo temoliz.

Artículo 65.

Tlanahuatilcalli campa moyolmelahua quenihqui motlahtlani ce tlehtleya tlen tequihuan tequitl tlen ni Mexco Altepetl, quitequihuiz tlen onca y axca queh eltoc ipan ni tlanahuatili ihuan nohquia mocencahuaz amatlahcuiloli tlen quenihqui motequitiz queh moihtohua pan ni tlanahuatili moitaz nochipa ipan ni cequinoc:

I. Motequihuiz tomi tlen quimactilice ica tlayehyecoli, xitlahuac, tzalantic, capa nochi eltoz xitlahuac cani, quenihqui, ahquia, tlachi ic amo tequihui huan tlecanaz tlen nelnelia monequi;

Page 62: Ley de Transparencia Náhuatl

61Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

II. Huan nohquia hueliz mo tequihuiz pan ni tequitl, tlen tlanahuatilme quizaz pan ne xitlahuac tequitilme tlen ni Mexco Altepetl, tlahaxcana quin tlahtlacahuia tlen que-nihqui inihhuantih mohuiacatiohui, tlen inin tequi tlen quichihua huan nochi tlen pampa yolqui ni tlanahuatilcalli.

Artículo 66.

Ni tlanahuatilcalli moyecanaz ica ce tlayecanquetl tlen itoca huan cequinoc nahui tlen quin tlanezcaixpantize nochi ne cequinoc macehualme, campa quin tlapehpenize ica ne elli tlatlapantli tlen nochi ne itztoce tlen moihtohua inihhuantih eli ne asamblea legislativa tlen ni Mexco Alteptl queh moihtohua pan ni cequinoc tlacencahuali:

I. Ne Asamblea Legislativa Tlen ni Mexco Altepetl, ipan ne Comisión de Adminiztarción Local , quiquixtiz ne tlahcuilotlanotztli campa quinmatiltiz ne tlanechicocencahualme tlen axcana tequiti ica ce tlanahuatihquetl, tlen tequiti tlatemoli, caltlamachtiani,lahlamiquini tlen monechicohtoqueh amatlacencahuali, tlanahuatilcaltlamachtianime huan tepozcamapoalime ipan ma quihtoca inihhuantih ahquia quin tlachilia quinequi ma mocahuaca pan ne tlacoatotonili tlanexcaixpantiliztli,huan tlahtlen ne quin tlahtlania pan ne Artículo 67 tlen ni tlanahuatili nochi acitoc quipia;

II. Pan ne tlahcuilotlanotztli monextiz hasta quema, cani, huan pan tlen hora tonal qui nextice tlahcuilotlahtlantli,tlachi monequiz huan quenihqui qui nextice, huan nohquia monextiz pan ne tlanahuatiltlapoali tlen ni mexco altepetl;

III. Ne tlen in ixpa quintemozeh quin tlapehpenice tlen nochi ne tlen tlahtlani ahquia inihhuantih nelia nochi quiaxitia tlen monequi huan quititlaniz tlen quintlapehpenihtoc pan ne pleno tlen ne asamblea legislativa tlen ni Mexco Altepetl campa ne inihhuantih ica tlen quenihqui yahtoc inin nemiliz, tlen Quenachi lahlamiquili quipia pan ne tequitl. Quihtoce ahquia inihhuantih mocahuace;

IV. Quenihqui mo cahuati ne tlanahuatilcalli mo itaz ma nochi zancehco eltoca inin pati cihuame huan tlacame; huan

Page 63: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 62

V. Quemah eltoza ahquia inihhuantih tlanezcaixpantice, ne inihhuantih yace mo ixpantiti ipan nochi campa ne centilia ne Asamblea Legislativa tlen ni Mexco Altepetl.

Tlen ahquia inihhuantih mocahuace queh tlanezcaixpantice tlen qui yecanace ne tlanahuatilcalli campa mo nextia quenihqui mo tlahtlani ce tlehtleya tlen tequihua tequitl tlen ni Mexco Altepetl, mo quixtiz pan ne amatlanahuatilpoali tlen ni Mexco Altepetl huan mo quixtiz pan cequinoc elli amatlapoaltini tlen nelnelia mo nextia pan nochi ni Mexco Altepetl ipan nelnelia nochi ma quimatica.

Artículo 67.

Ipan hueliz eliz ce tlanezcaixpantihquetl monequi:

I. Ni Mexco eltoz ehua, huan xitlahuac eltoz mocehuihtoc pan ni Mexco Altepetl quipixtoz macuili xihuitl mochantlaltoc nicani quemah qui tehuiz ne tequitl;

II. Quipixtoz expoali xihuitl qui axitihtoz quemah qui mactilice ne tequita;

III. Quitlepanita campa mo chantlaltoc huan campa tlen itequi monemiltia;

IV. Axcana qui yecanaz o qui yecantoc ce partido politico o ce tlacentiliztli politico, huan yo axcana qui yecanaz ce tlaneltocalli tiopancalli, quemah qui mactilice ne tequitl quipixtoz macuili xihuitl qui cahtoz nochi tlen on moihtohua nicani;

V. Axcana tequititoz pan ce tequihua tequitl huan tlan tequitiaya quipixtoz ce xihuitl quicahtoz nopa tequitl quemah qui cahuace pan ni tequitl, zan quemah ce tequitl mochihtihuala tlen pan yahhaya ni tlanahuatili;

VI. axcana qui tlahtlacoltihtoce ica tlehtleya; huan

Quenihqui mocahuati ne tlanahuatilcalli mo itaz ma nochi zancehco eltoca inin pati cihuame huan tlacame.

Page 64: Ley de Transparencia Náhuatl

63Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Artículo 68.

Ne tlanezcaixpantini mocahuace pan ne tequitl chicoace xihuitl huan quemah quiaxitice ne inin xihui axcana hueliz sampa mo cahuace.ne tlanezcaixpantini eliz inin namil queh ne tlacencahquetl tlen ne tribunal superior de justicia tlen ni Mexco Altepetl. Pan ni tequitl axhueliz mohuicaz huaya seyoc o cequinoc tequitl, zan tlen ne tlamachtia huan tlen tequitlatemoli tlamachtili quena hueliz mohuicaz, zan quemah axcana tequitice cemilhuitl.ni tlanezcaixpantini ax hueliz quinquixtilice ne tequitl tlen quemah quezqui xihuitl ica tlaltoque; zan quemah inihhuantih quichihuace ni cequi tlamantli:

I. Quemah inihhuantih qui tehuice ce tlanahuatilcalli tlen cuali mo tlalantoc;

II. Quemah inihhuantih quitehuice ce tlanahuatihquetl tlen ni Mexco o tlen ce altepetl;

III. Quemah hueyi quiixpanoce ce tlacencahuali tlen ce macehuali o quemah quint-lahtlacahuice miyac macehualme;

IV. Quemah ax quincahuace ma macehaulme quitlapehnica ahquia quinnahuatiz;

V. Quemah quichihuace ce tlehtleya tlen ax inihhuantih eltoc quichihuace;

VI. Quemah quiixpanoce ne amatlanahuatili tlen ni Mexco o ne amatlanahuatili tlen ni Mexco Altepetl, quemah quinhueyi quintlahtlacahuiz macehualme, huan quemah qui tlahtlacahuiz huan ica y tlahtlacol ax hueliz tequitice cuali cequi tlanahuatilcal-me;

VII. Quemah hueyi ax quitlacaquilice, queh moihtohua ne tlen ticonpanoque fracción;

VIII. Tlanezcaya ax tequitice huan cempehtoc queh moihtohua eltoc pan ne tlanahuatili huan nochi tlen pan yane quiza ;huan

IX. Quemah tlahtlacole ica tlen quitelhuia huan monequi quitzacoace.

Ne Asamblea Legislativa tlen ni Mexco Altepetl, campa quipia nohquia quitlacaquilice, quitace ica in miyaquiya pan ne pleno tlahonca huan tlahnelnelia hueyi tlahtlacoli tlen queh moihtohua pan ni artículo.

Ne tlayecanquetl tlen ne tlanahuatilcalli qui tocaxtice ica in miyaquiya

Page 65: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 64

ipan ne pleno tlen ne asamblea legislativa tlen ni Mexco Altepetl, huan y tequi eliz ica elli, huan quemah qui axitiz y tequi zampa hueliz qui yehyecoz mocahuaz zan ica ne cetzi huelta ax hueliz mo cahuaz mas.

Ne pleno tlen ne tlanahuatilcalli eliz tlen tlayecanaz huan ne presidencia tlen qui chihuaz, huanquino quipiaz ne tlanahuatili ipan qui chihuaz ma mo chihua queh pan ni tlanahuatili, zan tlen eltoc campa quihtoa xitlahuac tlen quin mactilia ne tlen pleno tlanahuatilcalli.

Ne amatlacencahuali tlen quenihqui motequitiz pan ni tlanahuatilcalli qui nextiz quemahnihqui ne tlanezcaixpantini hueliz tlahtlanice tlaixpinahuali quemah ax hueltoc pampa ce tlehtleya quin tzacoili, qui cahque ce tlehtleya tlen monequiaya quicaquice.

Ne cequinoc tlanezcaixpatini hueliz quitlaixpanohuiltice quemah monextiz nelnelia que tlen moihtohua quena melahuak huan monextia ica amame.

Quipia ne pleno quitaz tlen cani huala ne tlaixpinahuali huan tlahquena ipati ne tlaixpinahuali.

Artículo 69.

Ne tlanahuatilcalli quipiaz ica ce secretario tecnico campa ne presidente tlen tlanahuatilcalli quihtoz ahquia qui cahuaz, queh mo cencahtohque pan ne amatlahcuiloli tlen huan quenihqui yahtiace huan quenihqui tequititiace queh mo ihcuilohtoz pan ne amatlacencahuali tlen yeca motlalantoc.

Artículo 70.

Ne pleno tlen ne tlanahuatilcalli hueliz mo cehuice mocencahuace ipati quemah itztoce miyaquihya ne tlen ahquia inihhuantih mocahtoque tlanezcaixpantiani, hueliz qui cencahuace ce tlamantli quemah tlen itztoque miyak quihtoa quena. Quemah ax hueli mo cencahua pampa zan cehcah eli, ne presidente hueliz y voto eliz y pati. quemah mo centilia ne pleno tlen ne tlanahuatilcalli hueliz

Page 66: Ley de Transparencia Náhuatl

65Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

tlacaquice cequinoc, zan quemah ihquia mocahuace pampa ihquia monequi quemah tlen mopohuaz ihquino quinequi.

Artículo 71.

Ne pleno tlen ne tlanahuatilcalli mocentilice tlahnelia ax hueli ce huelta pan ce samano huan quipiace ni cequinoc tlanahuatili:

I. Quiquixtiz quenihqui ya mo ihlia huan quin matiltiz tlen que-nihqui monequi mote-quitiz tlen pan ni tlanahuatili huala,ihua nohquia quinmatiltiz ne cequinoc tlanahu-atilcalme tlen tla-chi monequi huan quipia qui nextice huan qui tlaltiace zan queh quixtiz queh moihtohua nama pan ni tlanahuatili;

II. Qui temoce, quixmatice huan qui cencahuace ne tlen qui tlal-toce ma mo tlachili ne tlen tlachi qui chihtoque huan queni-hqui mo cencahque ne tlanahuatiltequitini ica tlen ne quin tlahtlania huan monequi mo matiz, mo manahuiz queh eltoc ma mo manahui pan ni tlanahuatili;

III. Nohquia hueliz quihtoz ce tlahtoli tlen quenihqui quinequih ma mo tlapehpe-ni,ahquia qui ahcocuis huan mo ahcocuis nochi ne tlen mo pixtoc, tlatzquiltili huan nochi ne amatini tlen ne tlanahuatiltequitini;

IV. Nohquia hueliz quihtoce quenihqui huelizquia mo tlalanaz ce amatlalantli tlen pan ni quenihqui monextia tlahtlantli;

V. Quiolinice ma onca tlanextili, tlamachtili, tlaixnextili huan nochi pil tequitzitzi tlen qui palehuice ma mo ixmati ni tlana-huatili huan nochi tlen macehualme quin pale-huia, ica tlen inihhuantih quipia hueliz qui matice tlen pan quenihqui mo-nextia tlahtlantli;

VI. Quichihuaz huan qui nextiz tlamachtili huan tlatemoli ipan mo temoz ma mo ixmati ni tlanahuatili;

VII. Quinextiz y amatlacencahual tlen quenihqui nepa mo tequiti, huan amatlahcuiloli huan nochi tlen monequiz ipan ax mo ohuihmacace tlen quenihqui mo cahtoque huan quenihqui motequitiz;

VIII. Quitemoce huan chihuace quenihqui mo chihtiz campa quitztiace quenihqui yah-tiohui ne tlanahuatiltequitini tlen ipan ni tlanahuatili moihtohua;

IX. Quichiuas ce tlamantli tlen campa ne inihhuantih inin tequi campa mo nextiz xitláhuac tzalantic huan nimantzi queh mo-

Page 67: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 66

nequi ne tlen cani yahtoc huan cani mo tequihuihtoc, huan nohquia quipia quin hueliz quin matiltice ne tlen quinequice tlahtlanice ipan ne tlanahuatilcalli queh moihtohua pan ni tla-nahuatili;

X. Quinmacaz tlapalehuili ipan ma mo centlali pan tepoz tlanex-tili tlen monequiz ica tlen ne tlanahuatiltequitini;

XI. Quiitztiz quenihqui yahti ica ne tlacencahuali ipan tlahmo chihti xitlahuac huan mo nextia tzalantic tlen qui chihua ne tlanahuatiltequitini. Quiquixtiz huan qui tlachiliz ma mo chi-hua tlen quin tlanahuatiltiz ne tlanahuatiltequitini quemah ini-hhuantih qui ixpanoce ne tlen xitlahuac. Tlen ni tlanahuatili tlahuel qui ihcuiloa, ihuan nohquia qui titlaniz campeca ne inihhuantih quin tlachilia tlen campa tequiti ne tlatelhuili tlen mo celihtoc pampa ax mo chihtoc ce tlehtleya queh quihtoa pan ni tlanahuatili, ipan ma mo tlacaquili huan ma mo tlalana tlen monehquiz;

XII. Tlahtlaniz huan quitaz quenihqui yahtiohui ne tlen qui macti-lice tlen quenihqui huan tlachi qui chihtoque ne tlanahuatilte-quitini ica ne tlen hueliz nochi qui ixmati-ce;

XIII. Quiceliz huan quitaz ne tlen qui mactilice tlen pan ce xihuitl tlachi qui chihtoque ne tlanahuatiltequitini ica tlen ne campa mo nextia quenihqui mo tequiti tlen tequihua tequitl;

XIV. Quiihcuiloz tlen tequitl qui chihuaz pan ce xihuitl;XV. Quintocaxtiz ne tlanahuatiltequitini tlen tlatzquitoce pan ne

tlanahuatilcalli;XVI. Quitemoz huan qui panoltiz ne tlen quenihqui mocahuati ne

amatlahtlantli ipan campa hueliz mo tlahtlaniz ce tlehtleya tlen tinequiz;

XVII. Quichihuaz ce tlapehpentli tlen tlachi monequiz ipan ce aca-hya hueliz tlahtlaniz tlahtlantli tlen hueliz mo matiz;

XVIII. Quiihcuiloz tlen tlachi tequitl quinequi qui chihuaz huan quezqui tomi quinequiz pan ceyoc xihuitl;

XIX. Quitlaliz huan qui tlachiliz ne tlen quenihqui eltoc qui mo-cuitlahuice ne zanili tlen axhueliz mo moyahuaz;

XX. Quinextiz ma mo mati ceceh xihuitl quenihqui yahtiohui huan quenihqui tlahnelne-lia ni tlanhuatili qui tlepanita ne tlanahuatiltequitini;

XXI. Quitace ma motlepanita ni tlanahuatili, y tlacencahual huan

Page 68: Ley de Transparencia Náhuatl

67Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

nochi tlen hueliz mo chihuaz;XXII. Quinitztiz quenihqui tequiti ne tlanahuatiltequitini, ica ne

quemah yahtinimiz quin tlachiliti, campa ax quemah hueliz mo oliniz ne zanili tlen mo ahcoctoc;

XXIII. Quiquixtiz ce tlahtoli tlen campa quenihqui qui tlapehpeni-htoque zanili queh qui chihtoque ne tlanahuatiltequitini;

XXIV. Quitlalanace tlen quenihqui mo chihuaz ipan ma quin pale-hui ne macehualme qui tecohuice ne tlen xitlahuac ohtli cam-pa hueliz quin tlachilice huan quin itace que-nihqui tequiti ne tlanahuatiltequitini, ica tlen tlacencahuali tlen eltoc xitlahuac mochihuaz;

XXV. Quiolinice ma onca tlamachtili huan ma mo machtihtiaca tlen oncati ne tlanahuatil-tequitini tlen eltoc tlen eltoc qui chihua-ce ma mo tequihui ni tlanahuatili;

XXVI. Quiolinice ma mo chihua tlahcuiloli campa quihtoz xitlahuac quenihqui huan tlachi monequi tlahacahya quinequiz mo tlahtlaniz ce tlehtleya tlen pan ni tlanahuatili mo ihcuiloa;

XXVII. Quiolinice que pan ne amatlahcuiloli huan tlen quenihqui eliz tlamachtili, amatla-machtili huan tlen mo tecohuiz pan ne caltlamachtilme, ipan catlia hueli caltla-machtili huan cahtza ceyoc tlamachitli temaca tlahtlanahuatihquetl qui yecana, ma neci ce quentzi tlen eltoc pan ni tlanahuatili huan tlen qui manahuiapan ni tlanahu-atili;

XXVIII. Quioliniz ipan campa ne caltlamachtili tlen tlatequimachtia tlanahuatilcaltlamachtili huan tlen campa mo tlaxtlahua ma onca tlamachtili campa tlecanaltice tlen moih-tohua quima-nahuia pan ni tlanahuatili, campa pil tequitzitzi tlen tlama-chtili tlen mo ihcuiloz tlen mo machtihtoque huan tlen ax mo-nequiz mo ihcuiloz tlahmo machti-toque;

XXIX. Quinilhuice huan quin palehuice ne macehualme ipan hueliz qui quixtice ce tla-mantli tlen quin cuezoa huan ica tlen qui-pia quin mactilice;

XXX. Motlalanace ica huaya cequinoc caltlamachtiani tlen tlate-quimachtia, ma mo chi-huaca caltlatemoani, tlamachtiani, tlanextiani tlen ica ni xitlahuac, huan tlen quipia hueliz mo tlahtlanice tlen tequihua tlachihuali campa ma mo olini qui ixmatica ica tlen ni tlachihuali huan ma qui palehuica ni tla-nahuatilcali ipan tlen ni itequi;

Page 69: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 68

XXXI. Mocentilice campa ax mo tlatice;XXXII. Quinextilice ne hueyi tlanahuatihquetl tlen ni Mexco Altepetl

ne tlacencahuali tlen ni tlanahuatili huan tlen cani mo patla-toc;

XXXIII. Quinezcayotlalice tlen quenihqui eltoc mo tequiti tlen tlah-cuihuani tlen tlanahuatil-cali huan tlen quenihqui mo nahua-tia, ihua nohquia quenihqui quin tlapehpenia huan quenihqui calaqui tlen nepa tequiti, zan que eltoc pan ne y amatlacen-cahual;

XXXIV. Quitlachilice cuali, mocamahuice huan, tlahmonequi qui panoltice o qui patlace ne amatlahcuiloli tlen qui nextiz ne presidente (tlayecanquetl) ipan ma qui tlachilica;

XXXV. Quixmatice huan, tlahmonequiz qui panoltice o qui patilice ne tlen campa quin mactilia tlen tlachi qui chihtoque ne ce-quinoc tlen campa inihhuantih nohquia qui nahuatia ipan tlen ne tlanahuatilcalli;

XXXVI. Quipanoltice ne campa mo poa tlen tlachi mo chihtoc ipan ce xihuitl tlen quin nex-tiz ne tlanezcaixpantihquetl tlayecan-quetl pan ne Asamblea Legislativa tlen ni Mexco Altepetl;

XXXVII.Quicencahuace catlia hueli coalantli tlen inihhuantih hueliz qui cencahuace ica tlen ne campa inihhuantih nohquia tlana-huatia campa mocencahuaz coali huan zan ce huelta;

XXXVIII.Quipanoltice ne campa oncaz tlacencahuali;XXXIX. Quitlaliz tlacencahuali, tlen quenihqui huan tlachi ipan te-

chtiz ipan quenihqui mo tequihuihtiz ne tomi tlen onca huan nochi ne tlen eltoc ica motequitiz pan tlanahu-atilcali;

XL. Quititlaniz ipan ma hueliz mo quixtiz ipan ne tlanatlapoali tlen ni Mexco Altepetl, ne tlacencahualme, huan nochi tlen quenihqui mo cahtoque tlen monequi mo nextiz;

XLI. Quihtoce nochi ne tlen mochihuaz ipan ma cuali mo tequiti ipan ni tla;

XLII. Mocentica nelnelia palehuice huan mo yecanace ica ne tla-nahuatiltequitini, ipan ma nelnelia mochihua tlen moihtohua pan ni tlanahuatili;

XLIII. Quixmatice pan tlatelhuili, ne tlen mochihtoc huan quemah hueliz qui ixpanotoce pan ni tlanahuatili huan nochi tlen ipan ni eltoc huan, tlahmonequiz, qui telhuice ica ne tequihua tlen hueliz tlen tlachi mo chihtoc;huan

XLIV. Nochi tlen eltoc huan hueliz nextiz ipan ni tlanahuatili huan nochi tlen hueliz mo temoz.

Page 70: Ley de Transparencia Náhuatl

69Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Artículo 72.

Ne tlanezcaixpantihquetl tlayecanquetl quipiaz ni y tequi:

I. Quixneztiz ne tlanahuatilcalli campa ne tequihuanqueme campa nohquia y tequi eliz mo centiliz huaya ipan ne tlahcuilohuani tlatehuiz ica amame campa ne quin tlahuiquilia;

II. Quinmactiliz, quin ihcueniz huan quin quixtiliz tlanahuatili huan quin macaz tlahuatili quemah monequiz pan tlahcuiloani, cualantli, tlainamace, ipan cah queh ni dispocisiones jurídicas eltoc huan campa neh tlanezcaixpantini tlen pleno nohquia quihtoze quena ma mo chihua;

III. Quimocuitlahuiz ma xitlahuac motequiti pan ne tlanahuatilcalli;

IV. Tlanotzaz ma mo centilica ne pleno huan qui yecanaz ne tlacentiliztli queh eltoc pan ne tlacencahuali tlen motecohuia;

V. Tequitiz huan qui chihuaz ma mo tequiti queh mo cahtoque tequitice pan ne pleno;

VI. Te mactiliz tlachi tequitl mo chihtoc campa ne tequihuanme tlen monequiz quin mactiliz, ica tlatitlantli tlen ne tlanahuatilcali;

VII. Hueliz, nohquia quihtoz quemah ne pleno pan ce tlamantli axhueli mo cencahua, huan zan tlahco eli pampa axaca hueli tlatlani catlia ya qui palehuia;

VIII. Quinextiz ipan tlahcuiloli, pan ne H. Asamblea Legislativa, ne campa mo poa pan ce xihuitl tlachi mo chihtoc quemah panotohca pan ne pleno tlen ne tlanahuatilcali, campa ax hueliz ne amatl mo titlaniz tlahpanotohca ne tonali 15 tlen marzo tlen cecenxihuilt;

IX. Quitequihuiz ica y celti o ica tlen ne eltoc tlen quenihqui motequitiz, queh eltoc pan amatlacencahuali, tlen quenihqui mo tequihuihtiz ne tomi tlen ne tlanahuatilcalli,campa ne pleno quitlachilice ma xitlahuac mo tequihui; huan

X. Nochi tlen quin mactilia ni tlanahuatili huan ne amatlacencahuali

Artículo 73.

Ne tlanahuatiltequitini monequi qui nextice ce amatlahcuiloli campa qui poace ipan ne xihuitl tlen panoc quenihqui yahtiahque ne amatl

Page 71: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 70

monequi qui titlanice quema ayicana tlantoc ne metztli enero tlen tonali mo tequiti.Tla ax mo titlani ne amatlahcuiloli ipan huetzi.

Ne amatlahcuiloli tlen moihtohua tlen ni ti con pohque monequi quipiaz:

I. Quezqui amatlahtlantli tlen tlayolmelahuali mo nextihque, tlen tlachi tlahtlanque huan tlachi tlayolmelahque tlen ne tlahtlanque;

II. Quezqui amatlahtlantli qui celihque huan quezqui cencahque, huan quezqui polihui quin cencahuace;

III. Quezqui tonati huancahque huan quezqui tlanahuatiltequitini mo calaquihque ipan qui cencahuace ne tlahtlantli;

IV. Quezqui amatl qui titlanque ne tlanahuatilcali campa ax temacaque tlayolmelahuali; huan

V. Quezqui tlatelhuili quin tlananilque.

Artículo 74.

Ni tlanahuatilcali qui nextiz cecehxihuitl ipan ne Asamblea Legislativa tlen ni Mexco Altepetl, quemah ayicana pano ne Tlahco metztli Marzo cecehxihuitl, ce tlapoali tlen tequitl mo chihtoc huan quenihqui quiztiahtoc huaya ne ce xihuihtla tlen panoque quenihqui yahtiohui ica tlayolmelahuali tlen tequihua tequitl, campa monequi qui huicaz:

I. Quezqui amatlahtlantli tlen quinequi tlayolmelahuali monexti ipan ce tlanahuatilcali, huan quenihqui mocahuato;

II. Quezqui tonati huancahque qui cencahque;III. Quenihqui eltoce ica ne tlatelhuili tlen motlalanqui campa ne

zan inihhuantih mo cencahua huan tlachi qui acitoque ipan ma mochihua tlen moihtohua pan ni tlanahuatili;

IV. Quenihqui motequitihuihtoc tequihuan ta axca;V. Tlachi mochihtiahtoc;VI. Quenihqui yahtiohui ica tlen motlalantoc; huanVII. Huan quita inin tequi.

Page 72: Ley de Transparencia Náhuatl

71Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Artículo 75.

Monequi moyahuaz ce tlaxexeloli tlen nopa tlayolmelahualamatl tlen neci ipan artículo tlen huehcapa ipan ne Gaceta Oficial del Distrito Federal, monequi moyahuaz hazta achtohui tonatih tlen abril meetztli tlen nochi xihuitl.

Page 73: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 74: Ley de Transparencia Náhuatl

73

Artículo 76.

Monequi mo tlahtlaniz ma qui tlachilica ce amatlahtlantli, hueliz qui tlachilice zan ihquia o nohquia hueliz mo tequithuiz ne tepozme tlen ica mo palehuice ni mo chihuaz pan ne tlanahuatilcali. Ipan ma hueliz mo chihuaz ni, ne tlanahuatiltlahcuiloani tlen tlayolmelahuani tlen tequihuantequitl quemah qui nanquilice ce amatlahtlanquetl, qui tzontecontice ne amatlahtlanquetl campa quihlice nohquia hueliz qui calaquiz campa ma qui tlachilica ne y ama quenihqui huan quezqui tonati quipia ipan hueliz qui calaquiz ne amatl. Artículo 77.

Hueliz mo tlalanaz ma qui tlachilica ce amatlahtlantli, ica ni cequi tlamantli;

I. Quemah ax quinequice quin yolmelahuace;II. Quemah quihtoce axonca tlayolmehuali tlen tlahtlani;III. Quemah quihtoce que tlen ne tlahtlani axhueli mo yolmelahua

pampa ne tlayolme-lahuali mo ahcoctocIV. Quemah quin patilia tlayolmelahuali ax quin maca tlen

tlahtlani o quemah quin maca pan ce tlen campa ax hueli mo poa;

CAPITULO OMETLEN QUEMAH MONEQUIZ CE

AMATLAHTLANTLI MO TLACHILIZ

Page 75: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 74

V. Quemah ax mo neltoca tlen quihtoa ipati, quemah ax mo mactilia tlen tonati huan quenihqui yohui tlayolmelahuali;

VI. Quemah ax azi tlayolmelahuali tlen quin mactilia o quemah ax yanopa tlen mo tlahtlani;

VII. Quemah ax quin coalnamiqui quemah quihtoa quichihua ma huancahua;

VIII. Quemah ax quin nanquilia ne tlanahuatilcali quipia quena quin mactiliz ne tlen amatlahtlani, ipan tlen ne tonati eltoc pan ni tlanahuatili;

IX. Quemah ne tlanahuatilcali ax quinequi qui temoz xitlahuac;huan

X. Quemah ne amatlahtlanquetl qui machiliz que tlen ne nanquilque pan ne tlanahu-atilcali ax xitlahuac o ax quipia cani huan ax quipia quenque.

Nochi ne, ax hueliz quin tlahtlacahuiz ica tlen quipia tlamanahuili ne te axcani huan hueliz qui titlanice tlatelhuili ipan campa ne quin nahuatia ne tlanahuatilcalme.

Artículo 78.

Hueliz mo calaquiz ma qui tlachilica ce amatlahtlantli pan caxtloli tonati tlen tonali mo tequiti huan mo poa tonali tlen quemah asi ne amatlatitlantli huan tlen quemahnihqui pehua tequiti ne tlen quin titlanilia tlen ne tlacencahuali mo tehuia.

Ipan tlen ne fracción VIII tlen ne Artículo tlen ti con panoque, ne tonali mo poa tlen hasta panoc tonali tlen campa eltoya quin nanquilice ne amatlahtlanini tlen pan ne tlayolmelahuali.pan ni tlamantli zan monequi ma huaya quinextiz ne amatlahtlanquetl tlen campa qui nextia tlen pan quezqui tonali qui calaqui ne y amatlahtlantli.

Ne amatl campa mo tlahtlani ma qui tlachilica hueliz mo tlalanaz ica ce catlia hueliz tlahcuiloli, huan nohquia ica ne amame tlen mo chihtoc ica tlen ya ne tlamantli mo tlalanaz pan ne tlanahuatilcali huan nohquia ica amame tlen mo nextia pan tepoz lahlamiquili, acitoc ica ni cequinoc tlen monequi:

I. Imaco yaz ica tlanahuatilcali tlen campa mo tlahtlani tlayolmelahuali tlen tequihu-ahtequitl tlen ni Mexco Altepetl;

Page 76: Ley de Transparencia Náhuatl

75Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

II. Ica itoca tlen tlahtlanquetl huan, tlahonca, tlen ahquia quixnextiz o tlanahuatih-quetl, campa nohquia yaz y ama tlen campa monextia tlen tequitl quipia, huan ito-ca tlen ceyoc tlen nohquia qui cuezoa, tlahonca;

III. Icha o itepoztlatitla campa qui caquiz huan qui celiz tlen qui titlanilice tlah-monequiz, ahquia qui tlaliz pan itoca tlen hueliz qui tlacaquiliz huan quiceliz; huan tlahax qui tlaltoz, mehcatza tlen yahaya y axca mo nextiz pan ne tlen campa mo nextia nochi amame;

IV. Xitlahuac quihtoz quenque qui tlalana huan tlachi ax qui coalnamihqui huan catlia tequihuan ipanhuetzi;

V. Quinextiz pan tlen tonati qui titlanilque tlen mo chihqui o catlia tlacencahuali ax qui coalnamiqui, zan quemah tlen eliz tlen moihtohua pan ne fracción VIII tlen ne Artículo 77;

VI. Quiihcuiloz ipan catlia tlamantli qui tlalana ne tlen ax qui coalnamihqui, pan cani qui tlahtlacahuia tlen tlachi mo chihtoc o tlacencahuali tlen ax qui coalnamihqui; huan

VII. Huaya yaz y copinca ne tlacencahuali o tlachi mo chihtoc tlen ax qui coalnamiqui huan tlen ne amatl tlen qui titlanilque. Quemah eliz tlen ne amatlahtlantli tlen ax qui cencahque tlen pan tonati eltoya monequiz ce icopinca tlen quemahnihqui qui pehualti ne amatlahcuiloli.

Nohquia hueliz, mo nextiz cequinoc tlamantli tlen mo ihlice monequi ma monexti huan monequi ma qui mati ne tlanahuatilcali.

Artículo 79.

Quemah ne tlahtlanquetl ax qui axitiz ica ce tlen ne mo tlahtlani tlen pan ne Artículo tlen ti con panoque. Ne tlanahuatilcalli, pan tonali tlen ax panoz macuili, qui matiltiz ipan tlahpan macuili tonali tlen tonati quemah mo tequiti campa pehuaz mopohuaz tlen quemahnihqui pehuaz tequitiz ne amatl qui matiltice ma coalchihua tlen polihui. Campa qui matoz tlahax qui coaltlaliz tlen polihui ne amatl eliz quemah axcana qui ixtlaltozquia.

Artículo 80.

Ne tlanahuatilcalli quemah qui ixmatiz tlen ne campa monequi ma qui tlachili ne amatlahtlantli moyecanaz ica ni cequi tlanextili:

Page 77: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 76

I. Quemah monextihtoza ne amatl, mo cahuaz ce tlacenhualizlti tlen campa eliz pan ne eyi tonali tlen tonati quemah mo tequiti;

II. Quemah quena mo celiz, ipan yahaya ne tlatitlantli quinahuatice ne tlanahuatilcali ipan pan ax panoz macuili tonali tlen tonati mo tequiti, ma qui nexti ce tlapoali tlen ne qui chihqui o quenque queh ne mo cencacahque campa nohquia qui tlaliz tlachi ipan mo tzontecontihque huan tlen tlachi ica mo techtihque huan nochi tlen hueliz quin palehuiz;

III. Quemah ax oncaz ceyoc tlen nohquia qui cuezohtoz qui matiltice ica ce amatlatit-lantli ipan pan ne tonali tlen eltoc ma qui nexti ica ya quenihqui eltoc, ma quitehui ica tlen ya qui machiliz xitlahuac huan ma tlen qui machiliz qui palehuiz;

IV. Queh moceliz ne tlen quin coapilice o tlahquemah panotoza ne tonali tlen monequi mo chiace ica ne tlamantli, ne tlanahuatilcali qui matiltiz ne amatlahtlanquetl, cam-pa quipiaz pan ne macuili tonali tlen tonali mo tequiti, qui nextiz tlen hueliz qui nex-tiz huan qui tehuiz ica tlen ya qui machiliz qui coalnamiquiz;

V. Ne tlen ax mo cencahua hueliz qui nextice nochi hueliz monextiz, zan tlen ne campa ce tlanahuacali icelti mo telhuia huan tlen ne axhueliz pampa eliz quin ix-panoce. Pan catlia hueli itechtiz ne tlanahuatilcalli, qui macahuaz ne tlen mactilto-que huan axcana yohui ica tlen ne telhuihtoque;

VI. Tlahce tlen ne mo telhuihtoque mo tlahtlaniz ma axcana mo nextica ne quemah qui tlaltoque quemahnihqui cencahuace pampa ce tlehtleya qui tzacuilia, qui tlalice ceyoc yancuik tonati quemah mo centilice ipan campa hueliz mo nextiz ne tlen campa neciz ipan ax panoz eyi tonali tlen quemah mo celihque. Quemah monexti-za ne tlen qui nextihque ica tlen mo palehuice, quihtoze mo tzactoc ne tlen tlate-mohuili huan panoz ne amatlacentiliztli campa mocencahuaz;

VII. Pan ne tonali campa ax hueliz panoz ompoali tonali, mopoaz tlen quemahnihqui calahqui ne amatl, tlahtlen qui nextihque nochi mo xolehtiaquia tlen quenihqui mo-nequi, monequiz qui quixtice quenihqui mo cencahuato. Quemah oncaz tlachi ica cuahcuahtacantiz, tlen quemah mo cencahuace hueliz eliz hasta pan cempoali to-nali nozo occe;

VIII. Ne tlanahuatilcali, tlahmonequiz, hueliz quin ihliz ma ax qui huancahuica, ipan ma ax qui chihuaca ma tlahuel

Page 78: Ley de Transparencia Náhuatl

77Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

yolik yahti ne tlamantli pampa quentzizi te macatiohui tlen tlayolmelahuali quin tlahtlania, quin matiltihtiz ica eyi toanali tlen tonali mote-quiti tlachi qui nectiz ma qui centilica;

IX. Quemah mocencahtiace monequiz qui tlalice tlahpolihui tlayolmelahuali ica tlen ne quenque motelhuia huan qui palehuice ne amatlahtlanquetl huan qui mocuitlahui-ce ne oncac ma hueliz qui nextice, ica tlahtoli,tlahcuiloli o ica tepozlahlamiquili tlen campa qui nextice quenque huan tlachi ica mo techtihque huan nochi tlen hueliz ica mo manahuice;

X. Ica ne amatlahtlantli tlen ahquia qui cuezoa hueliz mo celiz ica tlen ne eltohca queh eltoc pan tlacencahuali hueliz mo celiz, tlen qui oliniz, tlen qui ihcuiloz huan qui chihuilice amatlatitlantli; huan

XI. Ni tlanahuatilcalli quipiaz qui matiz ne tlayolemelahuali tlen mo ahcoctoc tlen moih-tohua ax hueli mo poa quemah nelnelia monequiz ipan hueliz mocencahuaz ni coalantli huan quemah ihquia eltoc qui tencahtoque quemah pehqui ni tlatelhuili.

Campa ne tlayolmelahuali ihquia mo pixtoz huan ax hueliz mo nextiz pan ne amatlahcocuili quemah ne tlanahuatilcali quitaz ipan quemah pehua ne tlatelhuili que ce tlanahuatiltequiticetl ipan huetzi huan quena qui ixpanotoc ni tlen moihtohua pan ni tlanahuatili monequiz qui yolmelahuaz ne tequihua tlen ahquia huaeliz qui cencahuaz, tlen campa qui temoliz tlen monequiz huan tlahmonequiz qui pehualtiz ne tlachi qui ixpanotoc, ica tlen tlanauatili eltoc mo tequiti.

Artículo 81.

Ne tlacencahuali monequi quipixtoz ni:

I. Cani huan pan tlen tonali tlen quemah mo poa, ne itoca tlen ne tlahtlanquetl, tla-nahuatilcali huan ce quentzi tlen tlachi ica quin telhuia;

II. Nochi tlachi ica tlen pan matlatzquia huan nochi tlen quenque qui tlalana;

III. Nochi tlen campa tlamahua ne tlen quicencahtoque, quihtoce xitlahuac, huan tlahmonequiz, ne tlen ahquia monequi qui chihuace;

Page 79: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 78

IV. Quemah tla yolmelahuace ipan hueliz onca ce tlahtlacoli huan campa mo tlahtlani ma mo temo tlahonca tlahtlacoli ipan campa ne tlanahuatiltequitini;huan

V. len ne campa mo cencahque, campa hueliz zampa mo ihtoz tlahquena quipia tlahtlacoli, mopatlaz o mo quixtiliz ne tlen tlacencahuali ica tlen tlanahuatilcali

Artículo 82.

Quemah qui xolehuaz ica tlen ne qui mactilia tlen ica mo palehuia ne tlen mo telhuiah, tlen quenihqui mo tlalantoc huan tlen quenihqui mo cencahtoc hueliz:

I. Ax ipati eliz ne tlatelhuili pampa mo chihtoc que monequi mo chihuaz huan noh-quia,quemah qui panohuilia tlen ica mo telhuia;

II. Quemah zanpa quizati ne tlen mo chihtoc o ne tlen tlachi ica quin telhuiah; huan

III. Mo quixtiliz o mo patlaz ne tlen qui cencahtoc ne tlanahuatiltequiticetl huan qui nahuatiz ma qui cahua ne te axcaquetl ma hueli quipia ne tlayolmelahuali tlen tlahtlani; ma asi qui mactilica, ma zampa qui tlapehpeni ne tlen tlayolmelahuali o tlahhueli ma qui patla ne tlen monequiz.

Ne tlen mocencahtoque, nochipa monequi eltoz ipan ce tlahcuiloli, qui tlalice pan quezqui tonali ipan ma mo chihua tlen moihtohua huan tlachi monequi mo chihuaz ipan nelnelia mo itaz ma mo chihua.

Tlahtlen ahquia qui ixmatiz ne tlatelhuili ix qui cencahuace tlen pan eltoc tonali mocencahuaz pan ni tlanahuatili, eliz ica pan ya y tlahtlacol. Artículo 83.

Ne tlatelhuili ax ipati eliz huan ax hueliz mo calaquiz quemah:

I. Monextiz, panotohca tonali tlen eltoc ipan ni tlanahuatili;II. Ni tlanahuatilcali cuali qui cencahquia ica tlen ni zampa

quinequi;

Page 80: Ley de Transparencia Náhuatl

79Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

III. Mo tlahtlani ce tlacencahuali tlenk ax qui quixtihtoc ne tlanahuatilcali;

IV. Mo huica nohquia ce tlamantli queh ce tlatelhuili ica ce tequihuan tlen qui mati tlaolinili ica ne amatlahtlanquetl ica ya ne yahaya tlacencahuali; huan

V. Quemah mo calaquiz ica ce tlacencahuali o tlen mo chihtoc huan tlen ica ne ome mo panextia, huan quemah quinequi motelhuice o tlahtlen tlachi mo chihtoc ica mo ixcohuia, ica ceyoc tlatelhuili tlen mo tlachili.

. Artículo 84.

Hueli motlamiltiz, quemah:

I. Ne tlahtlanquetl ayoh quinequiz ma mo huica ne tlatelhuili;II. Ne tlahtlanquetl ixpolihuiz o, quemah ne macehualme zan

mo tlacentiltoque, huan ne tlacentiliztli mo xolehuaz;III. Quemah mo celtohca ne amatl tlen mo tlachiliz qui patalace

ce tlamantli pampa ax ihquino yohui ipan tlen moihtohua pan ne tlanahuatili;

IV. Ne tlanahuatilcali qui chihuaz ica tlen ne mo tlahtlani pan ne amatlahtlantli, campa eltoz ce tlanextili tlen campa eltoz tlen quenihqui tlananquili ne tlen tlahtlanquetl, qui macaz ne tlanahuatilcali ne tlahtlanquetl ipan ma hueli qui ihto ica tlen ya qui machilia huan tlen qui machilia cuali qui namiqui; huan

V. quemah mo cahuaz ax tlen mo cahuaz ica tlen ne tlatelhuili

Artículo 85.

Zan quemah hueliz mo nextiz ceyoc tlamantli, quemah ax onca tlananquili. Ipan tlen tonali eltoz, eliz mocencahuaz que tlen ne i ca quin telhuia eli melahuac ipan tlen ne, quemah ne eltoz xitlahuac y tlahtlahcol. Pan ni tlamantli hueliz mocencahuaz pan cempoali tonali.

Page 81: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 80

Artículo 86.

Motlalantoz neh tlatelhuili pampa ax onca tlananquili, neh tlanahuacali qui quixtiz y tlacencahual ipan ax panoz eyi tonali. Moceltoz tlananquili, neh tlanahuatilcali ipan qui quixtiz y tlacencahual pan matlactli tonali, campa eliz ipati ica ne amatlahtlanquetl, zan quemah ne tlanahuatiltequiticetl qui nextiz nelnelia tlananquili o ma quix nezti ica tlanextili huan ica tlen quenihqui y tlacencahual neh tlanahuatilcali tlen campa mo nextia queh neh tlayolmelahuali ax hueli mopua pampa tlahahcocuili.

Artículo 87.

Quemah neh tlahtlantli tlen mo tlahtlani quin nemaktilia ica cequinoc o tlen inin tequi neh tlen xitlahuac tequitili campa quin mactilia neh tle tlanahuatiltequitini hua ni quihtohtoce ax onca neh tlayolmelahuali, neh tlanahutilcali hueliz qui nahutiz neh tlanahuatiltequiticetl ma qui chihua neh tlayolmelahuali, quemah ni hueliz mo chihuaz. Huan nohquia, qui matiltiz neh tlen campa mo nahuatia tlen pan ne tlanahutilcali ipan ma qui pehualti tlen monequiz ipan tlen ipan huetzi qui ixpantiz.

Artículo 88.

Tlen tlacencahualme qui quixtiz ni tlanahutilcali ayoc hueliz, mo tehuiz huan quipia qui chiuace neh tle tlanahuatiltequitini huan tle te axcani. Tlen teaxcani zan hueliz mo telhuize ica tlen tequihuanme tlen hueliz quin cencahuaz.

Neh tlacencahuali tlen qui quixtiz monequi qui nextiz ahquia ipan yohui huan cani hueliz tlahax qui coalnamiqui ipa ca hueliz qui palehuice.

Neh tequihuan tlen hueliz qui ixmatiz neh tlayolmelahuali tlen ax hueli mopua pampa mo ahcoctoc eliz tlen ya neh itequi. Quemah mo cencahtoza neh tlacencahuali neh tlanahuatilcali.

Monequi quin matiltiz neh tle mo telhuihtoque campa ax panoz neh matlactli tonali tlen tonali mo tequiti tle quemah mo panoltihqui.

Page 82: Ley de Transparencia Náhuatl

81Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Quemah monequiz nelnelia ipan hueliz mocencahuaz ni coalantli hua tlahquehnopa eltoc mo cencahtoque. Ipan tlayolmelahuali mo pixtoz quemah ce tlayolmelahuali tlen eltoc ax mo yolmelahuaz pampa ax hueliz mopuaz huan ax hueliz mo tlaliz pan neh amatlahcocuili.

Artículo 89.

Ica tlen neh tlacencahuali huan tlen mo tlalantoc tlen ayica nelnelia mocencahua tlen mo pohtoc quemah mo tlachilqui neh amatl, neh amatlahtlanquetl hueliz qui tlalanaz ce tlatelhuili campa zan ma tlami, campa hueliz mo tlalanaz ipan queh eltoc pan ne amatlacencahuali tle quenihqui mo tequiti ipa neh tlanahuatilcali huan hueliz mocencahuaz ica nochi tlen neh pleno.

Ipan hueliz mo nemiltiz neh neh tlanahuatilcali tlatelhuili mochihuaz ipan queh nicani mo ompua.

I. Mopehualtiz ica ce amatlahcuiloi campa qui nextice cani quin tlahtlacahuia ica tlen quituoa tlen ne amatlahtlanquetl tlen ne mo cencahque, campa nohquia yaz tlaco-pintli tlen ne, huan nohquia tlen hueliz mo nextiz ipa ma quipia tetili, campa ne tlahcuiloli monequi monextiz ax panotoz eyi tonali tlen tonali mo tequiti ipa tlen quemah quin yolmelahque;

II. Neh tlanahuatilcali ipa eyi tonali tlen tonali mo tequiti tlen quemah qui celiz mo ca-huaze tlahcuali huala neh neh tlatelhuili, hua nohquia nochi tlen mo temacatoc, campa mo quixtiz tlen ax monequi eltoz ipa hueliz mo xolehuaz ica tle neh mo tla-lantoc neh tlacencahuali; hua

III. Quemah mo nextihtoza nochi tlen mo maktili, tlahoncaz, ne tlanahuatilcali quiquix-tiz y tlacencahual ipa neh macuili tonali tlen tonali motequiti qui matiltice neh tlen ahquia qui cuezoa ipa ax panoz neh eyi tonali campa mo poa tlen quemahnihqui mo cencahque.

. Artículo 90.

Ne tlanahuatiltequitini monequi qui tlayolmelahuaze neh tlanahuatilcali tlen qui chihqueya tlen ne mo cencahque, hua ax hueliz panoz macuili tonali tle tonali mo tequiti hua mopuaz tlen hazta quemahnihqui mo celiz neh tlacencahuali.

Page 83: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 82

Artículo 91.

Quemah ax mo chihuaz tlen mo cencahque, neh tlanahuatilcali qui matiltiz ne tlen tlayecana tlen ne tlanahuatiltequitini ipan ma qui chihuaca ma mo chihua tlen monequi ipa matlaktli tonali huan ax hueliz panoz ni tonali. Tla campa ax mochihuaz, mo yolmelahuaz ne tlen quin tlachilia ipa ma nimantzi ma mo tlalana hua ma qui pehualti ce ipahuetztli tlen monequiz. Hua nohquia ne tlanahuatilcali hueliz qui nextiz ma nochi qui matica tlen ne onca. Artículo 92.

Ax hueliz mo ahcocuiz yon ce amatla ahcocuili tlen ax tlantoc mo cencahua o tla panohca tonali tlen mocencahuazquia.

Page 84: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 85: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 86: Ley de Transparencia Náhuatl

TLEN NAHUI TÍTULO

Page 87: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 88: Ley de Transparencia Náhuatl

87

ACHTOHUI CAPÍTULO TLEN MONEQUI QUICHIHUAZEH

Artículo 93.

Quichihuah ce tlahtlacoli ipan ni tlanahuatilamatl:

I. Tlah amo quimoyahuazeh tlayolemalahualiztli o amo cuali quimoyahuazeh;

II. Tlah amo quinpalehuia acahya tlen quitlahtlani tlayolme-lahualiztli;

III. Tlah amo cuali tlananquiliah quemah acahya quitlahtlani ce tlayolmelahualiztli;

IV. Tlah oncaz falsificación, daño, quiixtequi, quipaatlah, amo quimacah, tlaatiliztli o quizolohuah datos, amameh, o zantle-hueli tlayolmelahualiztli;

V. Tlah amo quinextiah tlayolmelahualiztli queh ni tlanahuatila-matl quinahuatia;

VI. Tlah amo quichihuah tlen quinnahuatia ni Tlanahuatilcali;VII. Tlah amo quinextiah tlayolmelahualiztli quemah quintlahtla-

nihtoqueh;VIII. Tlah amo teemacah tlayolmelahualiztli tlen ni Instituto quina-

huatia;IX. Tlah quiihtoz tlen amo quipiah ce tlayolmelahualiztli huan

quena quipiah ipan ce Tlanahuatilcali;

Page 89: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 88

X. Tlah amo teemacazeh ce tlayolmelahualiztli huan quiclazifi-carohuah queh ixtacatlayolmelahualiztli; huan quemah des-clasificarla pampa quinequih quizhihuazeh ce tlamantli amo cuali;

XI. Tlah quinextiliah ixtacatlayolmelahualiztli o tlaatitlayolme-lahualiztli;

XII. Tlah quichihuazeh, quipaatlah, quizolohuah o quimoyahua-zeh ce ixtacatlayolmelahualiztli quemah amo quinextia ni tla-yolmelahualiztli;

XIII. Tlah amo quichihuah tlen Instituto quinahuatia;XIV. Tlah amo mochihua tlen ni tlanahuatilamatl quinahuatia.

Tlah amo mochihua tlen ni tlanahuatilamatl quinahuatia, ne Ley Fe-deral de Responsabilidades de los Servidores Publicos quinextia tlen mochihuaz pampa oncah ce cualantli, elizeh independientes tlen orden civil huan penal tlen mochihuaz, huan nopa Tlanahuatilcali monequi quiyectlaliz nopa cualantli.

Artículo 94.

Ni Instituto teeilhuiz tlah ne tlahtlacoli mochihuazeh huan quiixnex-tiz pruebas tlen monequiz. Nopa órganos de control interno quititla-nizeh ce tlayolmelahualizamatl campa monextizeh nochi tlahtlacoli tlen oncahtoc. Ni tlayolmelahualiztli neciz ipan ne xihuitlayolme-lahualiztli tlen nopa Instituto.

Page 90: Ley de Transparencia Náhuatl

89

CAPITULO OME TLEN QUICHIHUAZ CONTRALORÍA

TLEN TLANAHUATILCALI

Artículo 95.

Ipan instituto eltoz ce Contraloría, quichihuaz fiscalizar huan quitla-chiliz quenihqui motequihuiah tomin ipan órgano, huan quiitaz tlen mochihuaz tlen quinahuatia nopa Ley Federal de Responsabilidades de los Servidores Públicos. Artículo 96.

Ne contraloría quichihuaz:

I. Quichihuaz ne Programa Anual de Auditoría Interna;II. Quitlachiliz tlen mochihuaz tlen quinahuatia nopa Programa

Anual de Auditoría Interna;III. Quiitaz ne programas específicos tlen nopa auditorías internas

tlen mochihuazeh;IV. Quiihtoz quenihqui eltoc nopa proyecto de presupuesto de

egresos ipan Instituto; noihqui nopa tlayehyecolmeh huan mé-todos de control tlen quitequihuiah;

V. Quiitaz ma cuali quitequihuican tomin ipan Instituto;VI. Quichihuazeh tlen monequi huan quiyectlalizeh tlen quinex-

tiliah nopa auditorías;

Page 91: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 90

VII. Quiitaz ma mochihuaz tlen recomendaciones quinahuatiah ipan áreas tlen nopa Instituto;

VIII. Quiitaz ma tomin motequihuihtoc queh nopa disposiciones legales, normas huan lineamientos quinahuatiah; quemah motequihuiz tomin ma cuali quinextilicah; ma cuali quimo-cuitlahuicah tlen nopa Instituto iaxca; tlah cuali mochihtoc tlen nopa Instituto quitemohua, quitaz tlah ocah desviaciones huan quenque oncah; huan

IX. Quiceliceh, tlahtlanizeh huan quiyectlalizeh cualantli tlen on-caz ica tlanahuatiltlacameh ipan Instituto, queh quinahuatia nopa Ley Federal de Responsabilidades de los Servidores Pú-blicos.

Artículo 97.

Tomin tlen quitequihuia ni Instituto quitlachiliz nopa Contaduría Ma-yor de Hacienda tlen nopa Asamblea Legislativa del Distrito Federal.

Page 92: Ley de Transparencia Náhuatl

TLEN MOPAATLAH

Page 93: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 94: Ley de Transparencia Náhuatl

93Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

ACHTOHUI.- Ni tlanahuatili motequihuiz ipan expohuali tonati tei-pah tlen quizqui ipan Gaceta Oficial del Distrito Federal.TLEN OME.- Moabroga nopa Tlanahuatilamatl tlen ica hueliz ticma-tizeh nochi tlen mochiua ipan tlanahuatilcalmeh ipan Mexihco Hue-yaltepetl, tlen moyahqui ipan nopa Gaceta Oficial del Distrito Federal ipan 8 tonatih, marzo meetztli, 2008 xihuitl.

TLEN EYI.- Ma moyahua ipan Gaceta Oficial del Distrito Federal, ihquno teipah motequihuiz huan ma moyahua ipan Diario Oficial de la Federación huan ihquino miaqueh quiixmatizeh.

TLEN NAHUI.- Tlanahuatiltlacameh ipan ni Instituto de Acceso a la Información Pública del Distrito Federal tlen necih ipan artículo 66 pan ni decreto, quemah tlamizeh itequih.Uhanqunoh tlen itztoqueh ipan nopa pleno elizeh chicuace o macuili, ihquino monahuatia ipan julio meetztli 2009 xihuitl.

TLEN MACUILI.- Tlamizeh nochi tlahtlaniliztli tlen mochihqueh que-mah ayicanah eltoya ni decreto, ihquino monahuatia ipan ni Ley de Transparencia y Acceso a la Información Pública del Distrio Federal pan 8 tonatih, mayo meetztli, 2008 xihuitl.

TLEN CHICUACEH.- Nopa Asamblea Legilativa quichihuaz ipan amo achioc tlen 60 tonatih habiles, quemah mochihqui ni decreto quiixtiz nopa datos personales huan archivos publicos tlen Mexihco Hueyal-tepetl.

TLEN CHICOME.- Axquemah michihuaz ce tlachihualiztli retroactiva tlen quipaatlazquia itequih tlen nopa tlanahuatiltlacameh ipan ni Ins-tituto huan Tlanahuatilcalmeh.

TLEN CHICUEYI.- Nopa Tohueytlanahuatiltlacatl ipan expohuali to-natih teipah tlen quizqui ni tlanahuatilamatl, monequi quinextiz nopa Reglamento de la Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl.

Campa eltoc nopa Asamblea Legislativa del Distrito Federal, ipan cempohuali huan chicuece tonatih, febrero metztli ipan macuilitzont-

Page 95: Ley de Transparencia Náhuatl

Tlanahuatilcali Campa Hueliz Ticmatizeh Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl 94

li huan chicueyi xihuitl. ICA NOPA MESA DIRECTIVA.- DIP. JORGE FEDERICO SCHIAFFINO ISUNZA, TLAYECANQUETL.- DIP. DANIEL SALAZAR NUÑEZ, SECRETARIO.- DIP. MARGARITA MARÍA MARTÍ-NEZ FISHER, SECRETARIA.- Itlanezcayoh.

Tlen quinahuatia nopa artículo 122, Apartado C, Base Segunda, frac-ción II, inciso b), tlen Amatlanahuatili Tlahtoli tlen Mexicameh Ne-chicoliztli Centlanahutiloyan; 48, 49 y 67, fracción II del Estatuto de Gobierno del Distrito Federal, huan cuali moyahuaz, queh ni quize ni Decreto Promulgatorio, ipan Residencia Oficial del Jefe de Gobierno del Distrito Federal, ipan Mexihco Hueyaltepetl, ipan chicome tonatih tlen marzo meetztli tlen dos mil ocho xihuitl.-HUEYTLANAHUATILT-LACATL IPAN MEXIHCO HUEYALTEPETL, MARCELO LUIS EBRARD CASAUBON.- FIRMA.- EL SECRETARIO DE GOBIERNO, JOSÉ ÁN-GEL ÁVILA PÉREZ.- FIRMA.- EL SECRETARIO DE DESARROLLO URBANO Y VIVIENDA, ARQ. J. ARTURO AISPURO CORONEL.- LA SECRETARIA DE DESARROLLO ECONÓMICO, LAURA VELÁZQUEZ ALZÚA.- FIRMA.- LA SECRETARIA DEL MEDIO AMBIENTE, MAR-THA DELGADO PERALTA.- FIRMA.- EL SECRETARIO DE OBRAS Y SERVICIOS, JORGE AFGANIS DÍAS LEAL.- FIRMA.- EL SECRETA-RIO DE DESARROLLO SOCIAL, MARTÍ BATRES GUADARRAMA.- FIRMA.- EL SECRETARIO DE SALUD, MANUEL MONDRAGÓN Y KALB.- FIRMA.-EL SECRETARIO DE FINANZAS.- MARIO MARTÍN DELGADO CARRILLO.- FIRMA.- EL SECRETARIO DE TRANSPOR-TES Y VIALIDAD, ARMANDO QUINTERO MARTÍNEZ.- FIRMA.- EL SECRETARIO DE SEGURIDAD PÚBLICA, JOEL ORTEGA CUEVAS.- FIRMA.-LA SECRETARIA DE TURISMO.- MARÍA ALEJANDRA BA-RRALES MAGDALENO.- FIRMA.- LA SECRETARIA DE CULTURA, ELENA CEPEDA DE LEÓN.-. FIRMA.- EL SECRETARIO DE PROTEC-CIÓN CIVIL.- ELÍAS MIGUEL MORENO BRIZUELA.-FIRMA.- EL SE-CRETARIO DE TRABAJO Y FOMENTO AL EMPLEO.- BENITO MIRÓN LINCE.- FIRMA.- EL SECRETARIO DE EDUCACIÓN.- AXEL DIDRIK-SSON TAKAYANAGUI.- FIRMA.- LA SECRETARIA DE DESARROLLO RURAL Y EQUIDAD PARA LAS COMUNIDADES.- MARÍA ROSA MÁRQUEZ CABRERA.- FIRMA.

Page 96: Ley de Transparencia Náhuatl

95Tlanahuatilamatl Tlen Ica Hueliz Ticmatizeh Nochi Tlen Mochihua Ipan Tlanahuatilcalmeh Ipan Mexihco Hueyaltepetl

Tlanahuatilcali Campa Nochi Tlayolmelahualiztli Monextia IpanMexihco Hueyaltepetl

Tlanahuatilamatl tlen ica hueliz ticmatizeh tlen mochihua ipan Tlanahuatilcalmeh ipan Mexihco Hueyaltepetl

-GODF 28 tonali, marzo meetztli, 2008xihuitl-Achtohui tlapaatlaliztli

-GODF 13 tonatih, abril meeztli, 2009 xihuitl-Mocopinqui noviembre meetztli tlen 2009 xihuitl.

Traducción a Cargo deEduardo García Ayala y Braulio Alejandro Cortés Tapia

Secretaría de Desarrollo Rural y Equidad para las Comunidades

Page 97: Ley de Transparencia Náhuatl
Page 98: Ley de Transparencia Náhuatl