Upload
vudat
View
269
Download
13
Embed Size (px)
Citation preview
Lenda: Teknologjia transmetuese
1
Ligjerata 2
01.11.2011
Universiteti i Prizrenit
Terminologji te rendesishme
• Linku direkt
—Pa pajisje te ndermjetme
• Point-to-point
—Link direkt
—Vetem dy pajisje e perdorin nje link
• Multi-point
—Me shume se dy pajisje e perdorin nje link
2
Modet e komunikimit
• Unicast
• nje dergues
• nje pranues
• Broadcast
• nje dergues
• te gjithe pranues
• Multicast
• nje dergues
• N pranues
• Anycast
• nje dergues
• nje pranues ne grup 3
Frekuenca, spektri dhe gjeresia
e brezit
• Konceptet ne domenin kohor
—Sinjali analog
• I ndryshueshem ne nje menyre te lemuar (smooth) pergjate kohes
—Sinjali digjital
• Mban nje nivel konstant e mandej ndryshon ne nje nivel tjeter konstant.
—Sinjali periodik
• Nje forme e sinjalit qe perseritet me kalimin e kohes
—Sinjali jo periodik
• Nje forme e sinjalit qe nuk perseritet me kalimin e kohes.
4
Sinjalet analoge dhe digjitale
5
Sinjalet
periodike
6
Valet sinusoidale
• Amplituda (A)
—Fuqia maksimale e sinjalit
—volt
• Frekuenca (f)
—Raporti I ndryshiomit te sinjalit
—Herc (Hz) ose cikle per sekond
—Perioda = koha per nje perseritje (T)
—T = 1/f
• Faza ()
—Pozita relative ne kohe
7
Gjatesia valore
• Distanca qe zene nje cikel
•
• Le te jete shpejtesia e sinjalit e shenuar me v, atehere do te kemi formulen per gjatesi valore: — = vT
—f = v
—c = 3*108 ms-1 (shpejtesia e drites ne hapesiren e lire)
8
Konceptet e domenit frekuencor
• Sinjali zakonisht perbehet nga shume frekuenca
• Komponentet jane vale sinusoidale
• Mund te shiet (me ane te serive Fourie) qe nje sinjal eshte i perbere nga komponente te valeve sinusoidale
9
Komponentet
shtese
frekuencore
(T=1/f)
10
Praqitja ne
domenin
frekuencor
11
Spektri dhe gjeresia e brezit
• Spektri —Rangu I frekuencave qe perfshihen ne sinjal
• Gjeresia absolute e brezit —Gjersia e spektrit
• Gjeresia efektive e brezit
—Shpesh njifet vetem si gjeresi e brezit
• Komponentet DC —Komponete te frekuences zero
12
Shpejtesia e te dhenave dhe
gjeresia e brezit
• Secili sistem transmetues ka nje brez te kufizuar te frekuencave
• Ky limit kufizon shpejtesine e transmetimit te te dhenave
13
Te dhenat analoge dhe digjitale
• Analoge
—Vlera kontinuale brenda nje interevali te caktuar
— p.sh zeri, video etj
• Digjitale
—Vlera digjitale
—P.sh teksti, integjeret etj
14
Sinjalet analoge dhe digjitale
• Menyrat me ane te te cilave behet transmetimi i sinjaleve
• Analoge
—Vazhdimisht ka vlera te ndryshueshme
—Mediume te ndryshme
• Fije optike, wireless, kabllo te bakrit etj.
—Gjeresia e brezit e sinjalit te te folurit 100Hz deri ne 7kHz
—Gjeresia e brezit prej 300Hz deri ne 3400Hz
—Gjeresia e brezit per video sinjal 4MHz
• Digjitale
—Perdorimi I dy komponenteve DC 15
Perparesite dhe te metat e
sinjaleve digjitale
• Me e lire
• Me pak e ndjeshme ne zhurma
• Dobesim me te madh
—Kjo shpie tek humbja e informatave
16
Dobesimi i sinjaleve digjitale
17
Komponentet e sinjalit te zerit
• Rangu frekuencor (i te degjuarit) eshte 20Hz-20kHz
—I te folurit (zerit) 100Hz-7kHz
• Me lehtesi konvertohet ne sinjal elektromagnetik
• Rangu i frekuencave per kanalin e zerit eshte si me poshte:
—300-3400Hz
18
Konvertimi i sinjalit te zerit ne
sinjal analog
19
Te dhenat binare digjitale
• Nga terminalet kompjuterike
• Dy komponente DC
• Gjeresia e brezit varet nga shpejtesia e transmetimit te te dhenave
20
Konvertimi i te dhenave qe veprojne ne
hyrje te PC-se ne sinjal digjital
21
Te dhenat dhe sinjalet
• Zakonisht eshte mire te perdoren sinjalet digjitale per transmetimin e te dhenave digjitale dhe sinjalet analoge per transmetimin e te dhenave analoge
• Mund te perdoren edhe sinjale analoge per bartjen e te dhenave digjitale
—Modemi
• Mund te perdoren edhe sinjale digjitale per bartjen e te dhenave analoge
22
Sinjalet analoge duke bartur te
dhena analoge dhe digjitale
23
Sinjalet digjitale duke bartur te
dhena analoge dhe digjitale
24
Transmetimi analog
• Sinjali analog transmetohet pa marre parasyshe permbajtjen
• Mund te jene te dhena analoge apo digjitale
• Sinjali dobesohet me kalimin e distances
• Perdoren amplifikatore per perforcimin e sinjalit
• Gjithashtu perforcohet edhe zhurma
25
Transmetimi digjital
• Integriteti I te dhenave rrezikohet nga zhurma,
• Perdoren repetiroret per
• Repetitori e pranon sinjalin
• Extracts bit pattern
• Dobesimi nuk eshte me nje problem I theksuar ne krahasim me teknologjine analoge
• Zhurma nuk perforcohet
26
Perparesite e transmetimeve
digjitale
• Teknologjia digjitale — Teknologji me kosto me te ulet
• Integriteti i te dhenave — Distanca me te largeta neper linja te kualitetit te dobet
• Shfrytezimi i kapacitetit — Linqe me gjeresi te madhe te brezit me nje kosto te arsyeshme
— Multipleksimi me efikas dhe me i lehte me teknika multipleksuese digjitale
• Siguria dhe privatesia — Enkriptimi
• Integriteti — Mund te trajtohen te dhenat analoge dhe digjitale ne te njejten
menyre te njejte
27
Demtimet pergjate
transmetimit
• Sinjali I pranuar mund te dalloje nga ai I transmetuar
• Analog – degradadimi I kualitetit te sinjalit
• Digjital – gabime gjate transmetimit te biteve
• Te shkaktuara nga
—Dobesimi
—Vonesat per shkak te shtremberimit te sinjalit
—Zhurma
28
Dobesimi
• Fuqia e sinjalit bie me kalimin e distances
• Varet edhe nga mediumi transmetues
• Fuqia e sinjalit te pranuar:
—Mund te jete e mjaftueshme per tu detektuar
• Dobesimi eshte nje funksion rrites i frekuences
29
Vonesat per shkak te shtremberimeve
• Vetem ne mediumet e kufizuara (guided media)
• Shpejtesia e shperndarjes varet nga frekuenca
30
Zhurma (1)
• Sinjale shtese te padeshiruara qe insertohen ndermjet transmetuesit dhe pranuesit
• Zhurmat termale
—Te shperndara ne menyre uniforme
—Zhurmat e bardha
• Intermodulimi
—Sinjalet qe jane shume dhe diference e frekuencave origjinale qe e ndajnje te njejtin medium
31
Zhurma (2)
• Zhurmat per shkak te nderhyrjeve (Crosstalk)
• Zhurmat impulsive
—Pulse te parregullta
—P.sh interferenca te jashtme elektromagnetike
—Amplituda e madhe
32
Kapaciteti i kanalit - 1
• Nje parameter shume i rendesishem i kanalit transmetues eshte kapaciteti i cili tregon shpejtesine maksimale me te cilen mund te transmetohen informatat neper ate kanal.
• Nyquist-i , kapacitetin e kanalit e llogarite me shprehjen:
… te transmetimi binar me dy nivele dhe
… te transmetimi binar me M nivele
33
Kapaciteti i kanalit - 2
• Formulat e sllajdit te mehershem jane formulime teorike te supozuara per rastet ideale
• Ne rastet reale duhet te merret parasyshe edhe zhurma e cila ndikon ne zvogelimin e shpejtesise se transmetimit te sinjalit neper kanalin transmetues
• Andaj, shprehjen e Nyquist-it e ka modifikuar C.Shanon.
34
Formula e Shanon-it per llogaritjen
e gjeresise se brezit
• C Shanon e ka marre parasyshe edhe zhurmen
• Raporti S/N eshte shume me rendesi te transmetimi i informacioneve digjitale
• Ky raport percakton kufirin e eperm te shpejtesise se transmetimit (kapacitetin maksimal te kanalit)
35
Shembull
• Te caktohet kapaciteti i kanalit transmetues telefonik qe ka brezin frekuencor 3100 Hz, ndersa marredhenia S/N e tij eshte 30 dB
• Zgjidhje
36
Ju falemnderit!
37