Leksioni nr6 - Fotosinteza 12-04-2011

5/13/2018 Leksioni nr6 - Fotosinteza 12-04-2011 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/leksioni-nr6-fotosinteza-12-04-2011 1/5

Fotosinteza

Me fotosinteze kuptojme procesi i formimit te lendes organike ne prani te

CO2, ujit , energjis se drites pigmentit klorofil gjate se ciles clirohet

oksigjen.Ky process zhvillohet tek bimet dhe algat,

Tek bimet fotosinteza ndodh ne kloroplaste, tek algat molekula e klorofilit

ndodhet ne nje zone te caktuar qe quhet zona klorofiliane. Ky process ka

pasur ecurin e tij kohore gjate se ciles bazat shkencore jane saktesuar

rreth mesit te shek 20 .fillimisht eshte menduar qe oksigjeni qe clirohet

gjate fotosintezes perfitohet nga zberthimi i dioksidit te karbonit me vonema ane te eksperimenteve analoge u vertetua qe O2 perfitohet nga

zberthimi i molecules se ujit nje nga keto prova eshte formimi i lendes

organike tek nje grup i caktuar bakteriesh ne prani te CO2 dhe sulfurit te

hidrogjenit.(1)

Perfundimish ky problem eshte zgjidhur me perdorimin e izotopeve radioaktiv

te O2 ngga eksperimenti kuptojm ne rastin kur uji kishte oksigjenin e

markuar oksigjeni qe prodhohej ishte radioaktiv.

Kloroplastet jan organele qe kane nje membrane te dyfishte membranen e

jashtme dhe ate te brendshme. Ne brendsi te kloroplastit ndodhet njesistem membranor i brendshem qe quhet membrana tilakoide. Pjesa e

tilakoides e paketuar si fishek monedhash quhet grana. Hapsira e brendshme

e kloroplastit quhet stroma. Ne tilakoide ndodhet molekula e klorofilit te

cilet jane te organizuar ne njesi te vecanta qe quhen njesi fotosintetike. Ne

teresine e tere molekulave te klorofilit vetem njera merr pjes ne

fotosintezes dhe quhet qendra e njesis fotosintetike. Molekulat e tjera

luajne rolin e kapsit te fotonit energjine e se ciles e konvergjojne tek

qendra e njesis fotosintetike. Nje element i rendesishem ne fotosintez

eshte gjatesia e vales se drites. Spektri qe merr pjes ne fotosintez eshte

spektri portokalli. Gjatesia e vales qe merr pjes ne fotosintez jane dytipesh 680 nm dhe 700nm.

Ne varesi te gjatesis se vales se drites qe merr pjes ne fotosinteze kemi dy

tipe te njesive fotosintetike

1 njesi fotosintetike p 700

2 njesi fotosintetike p 680

Fotosinteza ndahet ne dy faza kryesore faza e drites dhe faza e erresires

Faza e drites ndryshe quhet fotofosforilim i cili eshte dy tipesh

1 fotofosforilim aciklik ose linear

2 ciklik (jolinear)

Faza e erresires nuk do te thot qe zhvillohet naten por nuk ka nevoj per

drit. Kjo faze ka tre faza



1 fiksimi i CO2

2 reduktimi

3 riciklimi

Faza e drites zhvillohet ne tilakoide, faza e erresires zhvillohet ne strom te

kloroplastit

Fotofosforilimi Aciklik

Ky proces karakterizohet nga koperimi funksional id y fotosistemeve

Fotosistemit te pare me njesin fotosintetike P700 dhe atije te dyte me

njesi fotosintetike P680.

Energjia e drites bie mbi njesit fotosintetike e cila vepron duke ngacmuar

ose eksituar elektrone e qendrave te njesive fotosintetike. Elektronet kapen

nga enzima dhe faktoret qe ndodhen ne membranen tilakoide. Elktronet e

fotosistemit te dyte duke kaluar nga nej enzime ne tjetren me ane te teoris

se kimio- osmoses clirojn nje sasi energjie qe sherben per formimin emolecules se ATP. Ne stromen e kloroplastit ndodhet molekula e ujit .

energjia e drites vepron mbi molekulen e ujit duke e zberthyer ky process

quhet fotoliza e ujit. Gjate fotolizes prodhohen dy elektrone dy protone

hidrogjen si dhe clirohet oksigjeni. Ne stromen e kloroplastit ndodhet

gjithmon present nje komponim qe quhet nikotin adenine dinukleotid fosfat i

oskiduar (NADP+). Protonet qe vine nga fotoliza e ujit ne bashkeveprim me

elktronet qe vine nga fotosistemi i pare bejne reduktimin e NADP+ ne

NADPH2. elektrone e fotolizes se ujit plotesojne elektronet e larguara nga

fotosistemi i dyte, elektronet e fotosistemit te dyte plotesojn elektronet e

larguara te fotosistemit te pare.kurse kto te fundit marrin pjes nereduktimin e NADPH2 . meqenese elektronet dalin nga nje pike dhe

perfundojn ne nje tjeter ateher ky process quhet aciklik ose linear. Gjate

ketij procesi kemi formim te ATP dhe te NADPH2.

Kiomiosmoza tek fotosinteza

Protonet hidrogjen ne stromen e kloroplastit formohen nga hidroliza e ujit

levizja e elektroneve nga nje enzime ne tjetren ne membranen tilakoide

cliron nje sasi energjie e cila sherben per pompimin e protoneve hidrogjennga stroma e kloroplastit per ne hapsiren tilakoide. Membrane tilakoide

eshte e papershkushme per protonet hidrogjen dhe si pasoj e pompimit te

vazhdueshem te tyre krijohet gradient ii pergjendrimit te protoneve

hidrogjen midis hapsires tilakoide dhe stromes se kloroplastit. Membrana

tilakoide ka ne perberje te saj enzimen ATP sintetaz poret e se ciles jan me

te medha se permasat e protoneve hidrogjen. Me ane te ketyre porece

protone hidrogjen levizin me ane te difuzionit te thjeshte nga hapsira

tilakoide per ne stromen e kloroplastit. Rryma e protoneve H cliron energjin

e gradientit te perqendrimit e cila sherben per formimin e ATP.



Fotofosforilimi Ciklik

Ne rast se ne stromen e kloroplastit kemi sasi mbi norm te NADPH2 ateher

zhvillohet fotofosforilimi ciklik.Fotofosforilimi ciklik eshte nje pjese efotofosforilimit aciklik i cili perbehet vetem nga nje fotosistem me njesi

fotosintetike P700. energjia e drites bie mbi njesin fotosintetike si pasoje

elektrone e qendres se njesis fotosintetike eksitohen duke kaluar ne nje

nivel ……………….keto elktrone kapen nga enzima dhe factor qe ndodhen ne

tilakoide. Kalimi i elktroneve nga nje enzime ne tjetren cliron nje sasi

energjie ku me ane te teorise se kimio- osemozes formohet molekula e ATP.

Ne fund elektronet perfundjne ne qendren e njesise fotosintetike nga ku

jane formuar.Gjate ketij procesi kemi formim vetem ATP

Gjate fazes se drites kemi formim te ATP dhe te NADPH2 te cilet jane tedomosdoshem per fazen e erresires

Faza e erresires

Ne stromeen e kloroplastit ndodhet gjithmone present nje komponim me 5

atome C qe quhet ribuloz difosfati RDP .Dioksidi i karbonit nen veprimin e

enzimen e RDP karboksilaz lidhet tek RDP duke formuar nje komponim te

paqendrueshem me 6 atome C. lidhja e dioksidit te C me RDP perben fazen

e pare FIKSIMI I CO2. komponimi i paqendrueshem zberthehet ne dy

komponime me 3 atome C qe quhet acidi fosfoglicerid PGA.PCA ne prani te

ATP dhe NADPH2 qe vje nga faza e drites reduktohet ne PCA .kjo eshtefaza e dyte qe quhet REDUKTIMI. Nje pjes e PCA shkon ne formimin e

lendes organike, pjesa tjeter ne prani te ATP riciklohet duke formuar

ribuloz difosfat sipas reaksionit … RICIKLIMI

Ne nje cikel fotosintetik marrin pjes 6 molekula CO2 te cilet lidhen me 6

mol RDP nga ku formohen 6 komponime te paqendrueshme qe zberthehen ne

12 molekula fosfoglicer aldehid nga 12 mol PGAL vete dy shkojn ne fomimin

e molecules organike ndersa 10 molekula riciklohen duke formuar 6 molekula

RDP. Ky cikel quhet cikli CALVIN BANSON. Ndryshe ky cikel quhet cikli C3

sepse komponimi me tre atome C merr pjes ne formimin e lendes organikedhe bimet qe kan kete cikel quhet bimet C3 te cilat kane nje perhapje te

gjere ne rruzullin toksor ddhe jetojn ne kushte normale te faktoreve

abiotik.

Bimet C4 – jetojne ne kushte te veshtira te mjedisit ne mungese te ujit dhe

ne temperature te larta si pasoj gjate dites ne keto bime gojezat qendrojn

te mbyllura per te penguar procesin e transpirimit(largimi i ujit). Si pasoj

pengohet futja e CO2 (nuk ndodh fotosinteza),gjate nates moti freskohet

hapen gojezat futet CO2 perseri nuk ndodh fotosinteza per efekt te

mungeses se drites. CO2 i cili futet naten ne qeliza bimore nen veprimin e

nje enzime te caktuar pep karboksilaz lidhet tek nje komponim me 3 atomeC qe quhet fosfo- enol piruvati (PEP) (acidi fosfo enol piruvik).Nga PEP



formohet acidi oksal acetic i cili ruhet ne vakuola. Gjate dites acidi oksal

acetic zberthehet ne fosfo enol piruvat duke cliruar CO2.Co2 tashme merr

pjes ne ciklin C3 nga ku formohet lenda organike.

BIMET CAM- (castulacea acid matabolik) ne bimet CAM CO2 ruhet netrajten e acidit malik me kater atome C

NDRYSHIMET NE MES QELIZES BIMORE DHE SHTAZORE SI

ORGANIZMA EUKARIOT

1 muri qelizor- qelizat bimore kan mur qelizor te perber nga celuloza qelizat

shtazore nuk kan mur qelizor

2 ndodhen ne qelizat shtazore kane struktur gypor, nuk ndodhen ne qelizat

bimore

3 fotosinteza zhvillohet ne qelizat bimore dhe nuk zhvillohet ne qelizat

shtazore.

4 Vakuolat ne qelizat bimore ka nje vacuole te mardhe ndersa ne qelizat

shtazore nuk ka vacuole por nese kan vakuolat jan te vogla dhe te shumta

Vakualizimi i qelizes shtazore eshte tregues i shkaterrimit te qelizes.

KLASIFIKIMI I GJALLESAVE-emertimi shkencor in je gjallese behet sipas

nomenclatures binare te Lineut qe nenkupton qe cdo lloj emertohet ne dy

pjese prandaj quhet binare. Pjesa e pare eshte me e pergjithshme ndersa

pjesa e dyte eshte me specifike. Kategorit te klasifikimit jane Loji, gjina ,

rendi, klasa ,tipi , mbreteria. Egzistojne edhe kategori te ndermjetme sic

eshte mbilloji dhe nenlloji, mbiklasa dhe nenklasa etj. Gjuha e perdorur

eshte gjuha latine germat jane korsive pas emrit shkruhet autori dhe viti izbulimit. E tere bota klasifikohet ne 5 mbreteri menem ,prostistet

kepurdhat bimet kafshet.ky klsifikim eshte bazuar ne tre aspekte te

rendesishme

1 tipi i qelizes

2 numri i qelizave

3 menyra e te ushqyerit

Moneret jan prokarit kurse kater mbreterit tjera jan eukariot

Moneret dhe protistet jan njerqelizor kurse tri mbreterit tjera jan

shumeqelizor



Menyra e te ushqyerit- bimet jane autotrofe kfshet jante heterotrofe e

marrin te gatshem lenden organike,kerpudhat kan nje menyre te vacant te

te ushqyerit qe quhet menyra saprofite,kepurdhat nga pikepamja e te

ushqyerit ofrojne me kafshet kurse nga menyra e jeteses ngjasojn me

bimet.Ne rastin e kepurdhave lenda organike zberthehet jasht trupit tetyre dhe me pas perthithet ndersa ne rastin e kafsheve lenda organike

zberthehet ne brendesi te qelizes duke marr pjes ne metabolizmin qelizor .

deri ne vitin 1969 kepurdhat ishin ne mbreterine e bimeve

Documents

Leksioni nr6 - Fotosinteza 12-04-2011