13.04.2023 Seite 1

К. К. Чакраварти, Анил Шарма

Шинэ Дели (Энэтхэг Улс)

TUEWASЭрчим хүчний үр ашгийг дээшлүүлэх ажлын хэсгийн

хуралдаан, Олон улсын бага хурал Монгол улс, Улаанбаатар хот (2012 оны 3-р сарын 13-16)

13.04.2023 Seite 2Page 213.04.2023

Эрчим хүчний мэргэшсэн менежерүүд болон эрчим хүчний мэргэшсэн аудиторуудтай болохын тулд Энэтхэг улсын Засгийн газар үндэсний гэрчилгээжүүлэх шалгалтыг тусгайлан баталж бий болгосон.

BEE /Эрчим хүчний үр ашгийн товчоо/– нь хуулиар олгосон эрхийнхээ дагуу үүрэг хүлээсэн хэрэглэгчдэд эрчим хүчний мэргэшсэн менежерийг томилох эрхийг олгосон.

Эрчим хүчний менежерүүд болон эрчим хүчний аудиторуудад гэрчилгээ олгох үндэсний шалгалт

13.04.2023 Seite 3Page 313.04.2023

BEE – нь Энэтхэг улсын Ерөнхий Сайдын 2002 оны 8-р сард баталсан Үндэсний хэмжээний зорилтод хөтөлбөрийнхөө хүрээнд эрчим хүчний болон төслийн менежмент, санхүүжилт, эрчим хүчний үр ашгийг дээшлүүлэх төсөл хэрэгжүүлэх болон бодлогын дүн шинжилгээ хийх чадвартай мэргэшсэн эрчим хүчний менежерүүдийг бэлтгэх ажлыг эхлүүлсэн.

Үндэсний хэмжээний гэрчилгээжүүлэх шалгалт нь эрчим хүчний мэргэшсэн менежер/аудиторуудад гэрчилгээ олгох нэгдсэн шалгуурыг бий болгосон бөгөөд түүнчлэн тухайн үйлдвэр аж ахуйн газарт тухайн асуудлаар мэргэшсэн хүмүүс үйлчилгээ үзүүлэх боломжийг хангаж өгсөн.

Эрчим хүчний менежерүүд болон эрчим хүчний аудиторуудад гэрчилгээ олгох үндэсний шалгалт

13.04.2023 Seite 4Page 4

Эрчим хүчний менежер нь тухайн байгуулага дээрхи эрчим хүчний менежменттэй холбоотой бүх үйл ажиллагааг хариуцана. Үүнд:

Эрчим хүчний менежер нь эрчим хүчний менежментийн арга хэмжээ төлөвлөгөө/бодлого боловсруулахад манлайлах үүрэг гүйцэтгэх ба эрчим хүчний нэгдсэн бодлогыг тодорхойлоход голлох үүрэг гүйцэтгэнэ.

Үйлдвэрлэлийн эрчим хүчний менежмент, төслийн менежмент, хүний нөөцийн менежмент болон санхүүгийн менежменттэй хамааралтай бүх үйл ажиллагааг үйлдвэрийн хэмжээнд явуулдаг.

Эрчим хүчний хэрэглээ болон магадлан итгэмжлэгдсэн эрчим хүчний аудитороос өгсөн зөвлөмжийн дагуу авсан арга хэмжээний талаархи мэдээ мэдээллийг үүрэг хүлээсэн байгуулагад бэлтгэж өгдөг.

13.04.2023

Эрчим хүчний менежерийн үүрэг роль

13.04.2023 Seite 5Page 5

Эрчим хүчний нарийвчилсан аудит явуулна.

Эрчим хүчний хэрэглэгээг баталгаажуулж эрчим хүчний талаархи суурь мэдээллийг бий болгоно.

Эрчим хүчний болон материалын тэнцвэрт байдлыг бий болгоно.

Эрчим хүчний болон ашиглалтын системд үр ашгийн үнэлгээ хийнэ.

Эрчим хүчний өнөөгийн хэрэглэгээний түвшинг эрчим хүчний норм нормативтай харьцуулна.

Эрчим хүчний хэмнэлтийн арга хэмжээг тодорхойлж, эрэмблэнэ.

Эрчим хүчний бусад боломжит эх үүсвэрүүд болон техникийн болон санхүүгийн технологид дүн шинжилгээ хийнэ.

Хэрэгжүүлэх арга хэмжээний танилцуулга бэлтгэх, хийгдсэн ажлын тайлан гаргах.

13.04.2023

Эрчим хүчний аудиторуудын үүрэг роль

13.04.2023 Seite 6Page 6

Гэрчилгээ/сертификат олгоно гэдэг нь тухайн хувь хүний тус салбар дахь чадамж/чадварт үнэлгээ өгч байгаа гэсэн үг болно.

Чадвар гэдэг нь сурсан болон туршлагаараа олж авсан мэдлэг чадвараа зөв ашиглахыг хэлнэ.

Сертификат олгох нь чадварыг шалгаж байна явдал болно.

13.04.2023

Гэрчилгээжүүлэх арга ажиллагаа

13.04.2023 Seite 7Page 7

Тухайн хүн тухайлсан салбарт сертификат бүхий мэргэжилтэн болно гэдэг нь түүний мэргэжлээрээ үзүүлсэн амжилтыг хамт олон,ажил олгогчид болон үйлчлүүлэгчдийн нүдэн дээр хүлээн зөвшөөрч байгаа хэрэг болно.

Сертификат нь мэргэжлийн чадамжийн стандартыг бий болгож, ингэснээрээ үүнийг үйлдвэрлэлийн салбарын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөнө.

Сертификатжуулалт нь урт хугацаанд мэргэжлээ дээшлүүлэх, ажил мэргэжил дээрээ өсөх явдлыг хөхүүлэн дэмжинэ.

Сертификатжуулалт нь чанарт анхааралаа хандуулдаг. Үүнд мэдлэг боловсролоо тасралтгүй дээшлүүлж, тухайн салбарт гарч буй өөрчлөлтөнд нийцэх өндөр чадамж эзэмших нь чухал юм.

13.04.2023

Мэргэжлийн сертификатын ашиг тус

13.04.2023 Seite 8Page 8

Эрчим Хүчний менежер/аудиторуудыг сертификатжуулах нэгдсэн шалгуур бий болгох.

Тухайн чиглэлээр мэргэшсэн, зохих мэдлэгийг эзэмшсэн хүмүүс

үйлдвэр аж ахуйн газруудад үйлчилгээ үзүүлдэг болох/хангах.

13.04.2023

Үндэсний сертификатжуулах / шалгалт авах хэрэгцээ

13.04.2023 Seite 9Page 913.04.2023

1. Эзэмшвэл зохих боловсролтой байх

2. Эзэмшвэл зохих туршлагатайбайх

3. Үндэсний сертификат шалгалтанд тэнцэх

Нэгдсэн шалгуурыг бий болгох

13.04.2023 Seite 10Page 10

Эрчим хүчний менежерүүдийн тухайд i. Их дээд сургууль төгссөн инженер (Эрчим Хүчний Бакалавр/Техникийн Бакалавр) эсвэл 3 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх

ii. Их дээд сургууль төгссөн магистр инженер (Эрчим Хүчний Магистр Техникийн Магистр) эсвэл 2 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх

iii. Их дээд сургууль төгссөн инженер менежментийн магистр зэрэгтэйбуюу эсвэл 2 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх

iv. Дипломтой инженер эсвэл эсвэл 6 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх

v. Физик, электроник эвсэл химийн мэргэжлээр дээд сургууль төгссөн, мэргэжил дээшлүүлсэн эсвэл 3 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх

13.04.2023

Энэтхэг улсын үндэсний сертификат олгохшалгалтыг хэн боловсруулдаг вэ?

13.04.2023 Seite 11Page 11

Эрчим хүчний аудиторуудийн тухайдi. Их дээд сургууль төгссөн инженер (Эрчим Хүчний Бакалавр/Техникийн\ Бакалавр) эсвэл 3 жил ажилласан туршлагатай тэнцэх туршлагатай

ii. Дээд сургууль төгссөн инженер (Эрчим Хүчний Магистр/Техникийн Магистр) эсвэл 2 жил ажилласан туршлагатай тэнцэх ажлын туршлагатай байх

iii. Их Дээд Сургууль Төгссөн Инженер менежментээр суралцаж зэрэгтэй болсон буюу түүнтэй тэнцэх 2 жил ажилласан туршлагатай байх

13.04.2023

Энэтхэг улсын үндэсний сертификат олгохшалгалтыг хэн боловсруулдаг вэ?

13.04.2023 Seite 12Page 12

Доорхи сургалтын гарын авлага/материалуудыг шалгалтанд бэлдэж буй инженерүүдэд тусгайлан зориулж боловсруулсан.

Эмхэтгэл-1: Эрчим хүчний менежмент болон эрчим хүчний аудитийн ерөнхий асуудлууд

Эмхэтгэл -2: Дулааны байгууламжийн эрчим хүчний үр ашиг

Эмхэтгэл -3: Цахилгааны байгууламжийн эрчим хүчний үр ашиг

Эмхэтгэл -4: Тоног төхөөрөмж болон системийн эрчим хүчний ажиллагааны үнэлгээ

Энэхүү гарын авлагуудыг эрчим хүчний аудиторууд болон менежерүүдэд зориулан боловсруулсан ба эдгээр хүмүүсийг шалгалтанд орохоор бүртгүүлэхэд нь бүгдэд нь илгээдэг.

13.04.2023

13.04.2023 Seite 13Page 1313.04.2023

13.04.2023 Seite 14Page 14

Энэтхэг улсад явагдсан нийт 12 шалгалтын дараа 9337 сертификат бүхий Эрчим хүчний менежерүүдтэй болсон ба үүний 6779 нь Эрчим хүчний аудитороор ажилладаг.

Эрчим хүчний аудит хийх чадвар, бүтцийг нь үндэслэн эрчим хүчний аудитын 64 байгууллагад богино хугацааны итгэмжлэл олгосон.

Дахин боловсруулсан хөтөлбөр төлөвлөгөөн дээр үндэслэн 4 гарын авлагыг боловсруулан гаргасан

13.04.2023

Хүрсэн амжилт

13.04.2023 Seite 15Page 1513.04.2023

Шалгалт өгөх хүсэлтэй мэргэжилтнүүдийн насны ангилал

50- наснаас дээш 4610% 30-40 настай

180

39% 30 аас доош насны 122

26%

2009 оны шалгалтанд хийсэн дүн шинжилгээ

40-50 настай 114

25%

13.04.2023 Seite 16Page 1613.04.2023

Мэргэшил

ШУ-ны чиглэлээр төгссөн төгсөгчид, 15, 3%

Бусад 6, 2%

Диплом инженер 46, 10%

Магистр 65, 14%

Бакалавр 324, 71%

2009 оны шалгалтанд хийсэн дүн шинжилгээ

Бакалавр

Магистр

Диплом инженер

ШУ-ны төгсөгчид

Бусад

13.04.2023 Seite 17Page 1713.04.2023

Ажил эрхлэлтийн байдал

Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч 44, 10%

Ажилладаг 408, 90%

Ажилладаг

Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч

13.04.2023 Seite 18Page 1813.04.2023

Асуулт 2: Сертификат авах явцад олж авсан мэдлэг таны э/х менежмент болон аудитын чадамжийг дээшлүүлэхэд тустай юу?

Тийм, 455

Үгүй, 7

Тийм Үгүй

2009 оны шалгалтанд хийсэн дүн шинжилгээ

13.04.2023 Seite 19Page 19

1. “ Aннамалай Их Сургууль, Annamalai Nagar (Tamil Nadu)2. Бахарас Хинду Их Сургууль - 221005 (Uttar Pradesh) 3. “Бахаратидасан ” Их Сургууль, Tiruchirapali-624 024(Tamil Nadu)

4. “Анна ” Их Сургуулийн Инженерийн Коллеж. Guindy, Chennai -600 025 . 5. Деви Вишуавидаялая ,Nalanda Parisar, R.N.T. Marg, Indore -452001 (Madhya Pradesh). 6. Нийгэм Халамж, Бизнес Менежментийн Энэтхэгийн Институт. Kolkata-700073, (West Bengal) 7. Энэтхэгийн Технологийн Институт (IIT-Delhi) Delhi, Hauz Khas, New Delhi – 110016 . 8. “Жадавпур” Их Сургууль,188, Raja S.C. Mullick Road, Kolkata 700 032 9. ЖНТУ Коллеж Engg., Mahavir Marg, Hyderabad 500 028 (Andhra Pradesh)

эх сурвалж: ажил олгогчын мэдээ

13.04.2023

Эрчим хүчний Менежмент/Эрчим хүчний Инженерийн сургалт явуулдаг Энэтхэгийн бусад Институт/Их дээд сургуулиуд

13.04.2023 Seite 20Page 20

10. “Кумарагуру ” Технологийн Коллеж Chinnavedampatti (Po), Coimbatore- 641 006

11. “Маулана Азад” Технологийн Коллеж (Бүсийн Инженерийн Коллеж), Bhopal -462007 ( Madhya Pradesh)

12. Технологийн Үндэсний Институт, Calicut (хуучнаар “Calicut”-н Бүсийн Инженерийн Коллеж)

13. “Пунжаб ” Их Сургууль, Chandigarh -160 014

14. Раджив Ганди Продёогики Вишуавидалаяа Нисэх Буудлын Тойрог Зам Gandi Nagar, Bopal, (Madya Pradesh) -462036

15. ҮндэснийТехнологийн Институт, Tiruchirappalli, хуучнаар Бүс Нутгийн Инженерийн Коллеж,Tiruchirapali -620015 (Tamil Nadu) College,Tiruchirapali -620015 (Tamil Nadu)

16. “Пунь ” Их Сургууль, Эрчим Хүчний Сургуулийн Физикийн Тэнхим, Ganeshkhind, Pune- 411007 (Maharashtra)

17. “Tезпур ”-н Их Сургууль, Napam, Tezpur- 784028 (Assam)

18. “Веллоре ” Инженерийн Коллеж, Katpadi-Tiruvalam Road, Vellore North Arcot-Ambedkar dist.- 632 007 (Tamil Nadu)

Эх сурвалж: ажил олгогчийн мэдээ

13.04.2023

Эрчим хүчний Менежмент/Эрчим хүчний Инженерийн сургалт явуулдаг Энэтхэгийн бусад Институт/Их дээд сургуулиуд

13.04.2023 Seite 21Page 21

Амьдралын туршид тасралтгүй суралцах хөтөлбөр (3L) нь Энэтхэг – Германы Эрчим Хүчний Хөтөлбөрийн хамтарсан санаачилга ба дараах зорилтуудыг хэрэгжүүлэхийн тулд Эрчим Хүчний Үр Ашгийн Товчоо (BEE) байгуулагдсан. Үүнд:

Эрчим хүчний мэргэжилтнүүдийг сургах– эрчим хүчний менежерүүд, аудиторуудад зориулсан гүнзгийрүүлсэн сургалт, курс, семинарууд.

Эрчим хүчний үр ашиг болон хэмнэлтийг сайжруулах талбарт шинэчлэлтийг хөхүүлэн дэмжих зорилгоор сүүлийн үеийн технологууд, эрчим хүчний үр ашгийн талаархи сонгосон сэдвээр эрчим хүчний мэргэжилтнүүд болон үйлдвэр аж ахуйн газар, үйлдвэрлэгчид, эрдэм шинжилгээний болон сургалтын байгууллагууд болон бусад оролцогч талуудад зориулсан сургалт явуулах.

Эрчим хүчний хэрэглэгээний нормыг боловсронгүй болгож байх зорилгоор аж үйлдвэрийн холбоод, эцсийн хэрэглэгчдийг оролцуулсан зөвлөлдөх уулзалтуудыг зохион байгуулах.

13.04.2023

Мэдлэг хуваалцах платформ

13.04.2023 Seite 22Page 2213.04.2023

3 L сургалтын талаархи зурагнууд

13.04.2023 Seite 23Page 2313.04.2023

13.04.2023 Seite 24Page 24

Дараах зорилго бүхий Энэтхэг – Германы Эрчим Хүчний Хөтөлбөрийн дэмжлэгтэйгээр ажилладаг www.energymanagertraining.com. Вэб сайт. Үүнд:

Бүх курс, сургалтын материал, хэлэлцүүлгийн баримт бичиг, ном товхимол, лекц, хэвлэлийн материал зэргийг боловсруулах, шинэчлэх, бусдад түгээн дэлгэрүүлэх.

Эрчим хүчний үр ашгийг дээшлүүлэх үйлчилгээний гэрээ байгуулах, эрчим хүчний үр ашгийн бизнес, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн гүйцэтгэлийн мониторинг, баталгаажуулалт зэргийг хөхүүлэн дэмжих зорилгоор эрчим хүчний мэргэжилтэн болон бусад оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг дэмжих.

Эрчим хүчний үр ашиг ба хэмнэлтийн хурдыг нэмэгдүүлэх, чиглэлийг тогтох замаар эрчим хүчний аюулгүй байдлыг сайжруулах, эрчим хүчний үр ашиг ба хэмнэлтийг бүртгэн баримтжуулах, тэдгээрийг Энэтхэгийн нөхцөл байдалд тохируулах.

13.04.2023

Вэб сайтаар мэдлэх хуваалцах

13.04.2023 Seite 25Page 2513.04.2023

Вэб сайтын онцлогийг харуулсан зурагнууд

13.04.2023 Seite 26Page 2613.04.2023

Вэб сайтын онцлогийг харуулсан зурагнууд

13.04.2023 Seite 27Page 27

ЭХХБНД-ийн зорилго нь барилга, тэдгээрийн системүүдийн төлөвлөлт, барилга угсралтанд тавих эрчим хүчнийг үр ашгийн наад захын шаардлагуудыг бий болгоход оршино.

Эрчим Хүчний Хэмнэлттэй Барилгын Норм Дүрэм (ЭХХБНД) -ийг 2007 оны 6-сарын 28-нд баталсан.

Халуун ба хуурай, дулаан ба чийглэг, зөөлөн, олон улиралтай, хүйтэн ба сэрүүн гэх зэрэг байгаль цаг уурын өөр өөр бүсэд Эрчим Хүчний Хэмнэлттэй Барилгын Норм Дүрмийн (ЭХХНД) шаардлагыг хэрэжүүлэхийн тулд өөр өөр стандарт байх ёстой.

13.04.2023

Эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын норм дүрэм (ЭХХБНД)

13.04.2023 Seite 28Page 2813.04.2023

ECO Nirman

13.04.2023 Seite 29Page 29

ЭХХБНД –ийн хэрэглэгчдэд зориулсан зааварчилгаа Энэ нь хэрэглэгчдэд тус журмыг ойлгох, үр ашигтай хэрэгжүүлэхэд туслана.

Эрчим хүчний симуляцийн /зохиомол орчин/ талаархи зааварчилгаа

Эрчим хүчний симуляцийн зааварчилгаа нь барилгын эрчим хүчний симуляци хийх үндсэн концепци, ажиллагааны ойлголтыг өгнө. Энэ нь хэрэглэгчид эрчим хүчний илүү үр ашиг бүхий барилга барих, мөн барилга барихаасаа өмнө барилгын зураг төсөл дээрээ шаардлагатай нэмэлт өөрчлөлтүүдийг хийхэд туслана.

13.04.2023

Гарын авлага ба зааварчилгаа

13.04.2023 Seite 30Page 30

Эрчим хүчний үр ашгийн мэдээллийн төвийн талаархи зааварчилгаа

Энэ нь эрчим хүчийг хэмнэхийн тулд Мэдээллийн төв дээрхи эрчим хүчний үр ашгийг сайжруулах ямар арга хэмжээнүүд байдаг талаар түргэн зааварчилга өгөх зориулалттай.

Барилгын эрчим хүчний үнэлгээний зааварчилгаа Энэ нь олон нийтийн зориулалттай барилгуудад эрчим хүчийг хэмнэх асуудалд системтэй хандах зааварчилгаагаар тусладаг.

Эмнэлгүүдэд эрчим хүчний үр ашгийг /ЭХҮА/ дээшлүүлэх – Тэргүүн туршлага зааварчилгаа

Энэхүү зааварчилгаа нь эмнэлэг эзэмшигчид болон ашиглалтын багт ЭХҮА-ийг дээшлүүлэх тэргүүн туршлагуудыг хэрэгжүүлэхэд тусладаг

13.04.2023

Гарын авлага ба зааварчилгаа

13.04.2023 Seite 31Page 31

Барилгын хашлага хийцийн зааварчилгаа

Энэхүү зааварчилгаа нь дулааны хэмнэлттэй хашлага хийцийн зураг төсөл болон Барилгын Норм Дүрмийн шаардлагыг хангах алхмуудын талаархи ойлголтыг өгнө.

Барилгын гэрэлтүүлэгийн зураг төслийн зааварчилгаа Энэхүү зааварчилгаа нь худалдаа, үйлчилгээний барилгуудад гэрэлтүүлгийн систем, зураг төсөлд эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын норм дүрмийг мөрдөхөд заавар зөвлөмжөөр хангана.

Халаалт салхивч, кондиционерийн системийн /ХСКС/ зааварчилгаа Энэхүү зааварчилгаа нь тухайн системийн ЭХҮА-ийг дээшлүүлэх талаар баримтлах заавар болно. Мөн эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын Норм Дүрэмд ХСКС-ийн талаарх заалтуудыг дагаж мөрдөхөд хэрэглэх тэргүүний технологи, зураг төслийн концепцийг агуулдаг.

Гарын авлага ба зааварчилгаа

13.04.2023 Seite 32Page 3213.04.2023

Анхаарал тавьсанд баярлалаа!