03

โฉนดชมชน

โฉนดชมชนเพอการทำกน

รกษาทดนอยางยงยน

“ แนวคดเรองของโฉนดชมชนนน เราจะสามารถใหกรรมสทธกบทางชมชน ใหกบภาคประชาชนทจะบรหารจดการ เพอดแลวาทสดแลว พนองประชาชนทยากจน โดยเฉพาะเกษตรกร สามารถทจะใชทตรงนนสมกบเจตนารมณทมการแกไขปญหาในเรองททำกนแตละครง”

โ ฉ น ด ช ม ช น โฉนดชมชน

04

รฐบาลชดปจจบนภายใตการนำของ นายอภสทธ เวชชาชวะ นายกรฐมนตร มนโยบายเศรษฐกจ ดานการเกษตรเกยวกบการจดการทดนทวา

“คมครองและรกษาพนท ทเหมาะสมกบการทำเกษตรกรรมทไดมการพฒนาโครงสรางพนฐานดานชลประทานแลว เพอเปนฐานการผลตทางการเกษตรในระยะยาว ฟนฟคณภาพดน จดหาทดนทำกนใหแกเกษตรกร ยากจน ในรปของธนาคารทดน และเรงรดการออกเอกสารสทธใหแกเกษตรกร ยากจนและชมชนททำกนอยในทดนของรฐทไมมสภาพปาแลวในรปของโฉนดชมชน รวมทงสนบสนนการพฒนาการเกษตรในรปของนคมการเกษตร”

อนเปนทมาของนโยบายการออกโฉนดชมชน ซงเปนวธการในการทำงานรวมกนระหวางภาครฐและภาคประชาชน ทจะสรางความไววางใจ ความยอมรบ เพอนำไปสการแกปญหาในทกพนท และมกรอบแนวคด กตกา ทจะนำไปสการแกไขปญหาในอนาคตอยางยงยน

เชนเดยวกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ปพทธศกราช ๒๕๕๐ สวนท ๘ แนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดบญญตในมาตรา ๘๕ วา รฐตองดำเนนการตามแนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ดงตอไปนคอ กระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรม และดำเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธหรอสทธในทดน เพอประกอบเกษตรกรรมอยางทวถง โดยการปฏรปทดนหรอวธการอน รวมทงจดหาแหลงนำเพอใหเกษตรกรมนำใชอยางเพยงพอและเหมาะสม แกการเกษตร

จะเหนไดวา ปญหาเรองทดนทำกนของพนองเกษตรกรนนเปนปญหาระดบชาต ทไมเพยงสงผลกระทบถงความอยดมสขของพนองเกษตรกรโดยตรง หากประเทศชาตเองกพลอยไดรบผลกระทบไปพรอมกนดวย ฉะนน หากปญหาเหลานไดรบการแกไข กระดกสนหลงของชาตมความแขงแรง ประเทศชาตกจะยนหยดไดอยางงามสงาและเขมแขงดวยเชนเดยวกน

โฉนดชมชนเปนเครองมอสำคญทรฐบาลชดปจจบนไดนำเขามาเพอแกไขปญหา โดยมหลกการสำคญคอการยอมรบการมสวนรวมของประชาชน และใชประโยชนจากเครอขายของประชาชน หมายความวา การทจะผลกดนเพอออกโฉนดชมชนในทใดกตาม จะไมสามารถดำเนนการได หากวาการรวมตวของชมชนไมมความเขมแขงเปนระบบ และเปนหลกคดทสามารถ

05

นำมาใชในการแกไขปญหาททำกน โดยไมกลบเขาไปสวงจรเดมของการทมการออกเอกสารสทธใหกบพนองประชาชน แตสดทายเอกสารสทธเหลานนกเปลยนมอไป เพราะโฉนดชมชนจะมการจดระบบกรรมสทธโดยองกบชมชน จงเปนวธการททำใหรฐบาลสามารถดแลวา เมอมการจดสรรทดนไปแลว การใชจะอยในวตถประสงคซงตรงกบการแกไขปญหาในตอนตน นนคอการดแลใหพนองประชาชนนนใชประโยชนในเรองของการเปนททำกน ทอยอาศย หรอการประกอบอาชพเกษตรกรรม เพราะตวเครอขายชมชนซงเปนเจาของไมใชตวบคคลจะชวยดแลไมใหสงเหลานหลดมอเปลยนมอ แลวนำไปสวงจรของปญหาเดมๆ

โฉนดชมชน

06

ประเภทของ เอกสารสทธทดน

“ เ ร องท ทำกนสวน ใหญ เปน เร องท เ กษตรกรม ความตองการ จงเปนปจจยสำคญในเรองของอนาคตของภาคการเกษตร ซงรฐบาลมองวาอนาคตขางหนาเศรษฐกจไทยตองหวนกลบมาอาศยความเขมแขงทเราควรจะมโดยพนฐานในดานการเกษตร ทงในแงของการผลตอาหารและพลงงานทดแทน” 07

ประเภทของเอกสารสทธทมอย ณ ปจจบน มดงนคอ เอกสารสทธในรปแบบตางๆ

ใบจอง (น.ส. ๒) คอหนงสอททางราชการออกใหเพอเปนการแสดงความยนยอมให ครอบครองทำประโยชนในทดนเปนการชวคราว

หนงสอรบรองการทำประโยชน (น.ส.๓ น.ส.๓ ก. และ น.ส.๓ ข) หมายถงหนงสอรบรองจากพนกงานเจาหนาทวาไดทำประโยชนในทดนแลว

• น.ส. ๓ ออกใหแกผครอบครองทดนทวๆ ไป ในพนททไมมระวางมลกษณะเปนแผนทรปลอย ไมมการกำหนดตำแหนงทดนแนนอน หรอออกในทองททไมมระวางรปถายทางอากาศ ซงรฐมนตร ยงไมไดประกาศยกเลกอำนาจหนาทในการปฏบตการตามประมวลกฎหมายทดนของหวหนาเขต นายอำเภอ หรอปลดอำเภอผเปนหวหนาประจำกงอำเภอ (นายอำเภอทองทเปนผออก)

• น.ส. ๓ ก. ออกในทองททมระวางรปถายทางอากาศ โดยมการกำหนดตำแหนงทดน ในระวางรปถายทางอากาศ (นายอำเภอทองทเปนผออก)

• น.ส. ๓ ข. ออกในทองททไมมระวางรปถายทางอากาศ และรฐมนตรไดประกาศยกเลกอำนาจหนาทในการปฏบตการตามประมวลกฎหมายทดนของหวหนาเขต นายอำเภอหรอ ปลดอำเภอผเปนหวหนาประจำกงอำเภอแลว (เจาพนกงานทดนเปนผออก)

ใบไตสวน (น.ส. ๕) คอหนงสอแสดงการสอบสวนเพอออกโฉนดทดนเปนหนงสอแสดงให ทราบวาไดมการสอบสวนสทธในทดนแลว สามารถจดทะเบยนตามประมวลกฎหมายทดนได ใบไตสวนไมใชหนงสอแสดงกรรมสทธ แตสามารถจดทะเบยนโอนใหกนได

โฉนดทดน คอหนงสอสำคญแสดงกรรมสทธในทดน ซงออกใหตามประมวลกฎหมายทดนปจจบน นอกจากนยงรวมถงโฉนดแผนท โฉนดตราจอง และตราจองทวา “ไดทำประโยชนแลว” ซงออกใหตามกฎหมายเกา แตกถอวามกรรมสทธเชนกน

ส.ป.ก.๔-๐๑ หนงสออนญาตใหเขาทำประโยชนในเขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม แสดงสทธในการถอครองทดนและเขาทำประโยชนในเขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมออกโดยสำนกงาน การปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ซงผมชอในเอกสาร ส.ป.ก.๔-๐๑ เปนผมสทธถอครองทดนและเขาทำประโยชนในทดนของรฐในเขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมในแปลงดงกลาว

ก.ส.น. ๕ เปนหนงสอแสดงการทำประโยชน ซงออกใหนคมสหกรณตาม พ.ร.บ. จดทดน เพอการครองชพ พ.ศ. ๒๕๑๑

สทธทำกน (ส.ท.ก) เปนหนงสอสทธทำกนในเขตปาไม ซงทางกรมปาไมเปนผออกให หนงสอแสดงการทำประโยชน (น.ค. ๓) เปนหนงสอแสดงการทำประโยชน ซงออกใหในนคม

สรางตนเอง ตาม พ.ร.บ. จดทดนเพอการครองชพ พ.ศ. ๒๕๑๑ เปนตน โฉนดชมชน หมายความถง หนงสออนญาตใหชมชนรวมกนบรหารจดการ

การครอบครองทดนและใชประโยชนในทดนของรฐ เพอสรางความมนคงในการอยอาศยและการใชประโยชนในทดนของชมชน ซงชมชนมหนาทตองดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนปฏบตตามเงอนไขทกำหนดไว โดยกฎหมาย และระเบยบทเกยวของ

โฉนดชมชน

08

แนวคดและทมาของ โฉนดชมชน

“ปญหาเรองทดนทำกนของพนองเกษตรกร ไมใชเปนเพยงแคปญหาของชาวบานเทานน หากสงผลกระทบถงประเทศชาต โดยเฉพาะในแงของการดำเนนนโยบายของรฐบาล เพราะเปนปญหาทมผลผกพนเกยวของกบปญหาและโอกาสของประเทศชาตใน ๓ ประเดนใหญคอ”

09

๑. ปญหาความยากจน หากประชาชนยงไรทดนทำกน ไรทอยอาศย รวมทงเกดปญหาความขดแยงระหวางหนวยงานภาครฐและประชาชนทเขาไป ครอบครองทดน จะทำใหประชาชนไมมความมนคงในการถอครองทดนทำกน

๒. เกยวของกบความเปนธรรม หากการกระจายการถอครองทดนไม เปนธรรม หรอมคนซงไมสามารถทจะใชสงเหลาน เพอสรางโอกาสในการหารายได หรอเขาถงแหลงของทน ปญหาความไมเปนธรรมทมอยในสงคมจะถกตอกยำมากขนหรอขยายตวออกไป

๓. เกยวของกบความยงยนของการพฒนา การแกไขปญหาเรองทดนทำกน ตองสอดคลองกบแนวทางของการอนรกษปกปองทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะเรองของปาไมทนบวนจะลดลง และปญหาทตามมาในเรองของความผนผวน ความแปรปรวนของดนฟาอากาศ ปญหาโลกรอน ซงจะเปนปญหาทกลบมาทำลายการพฒนาของทกประเทศทวโลก

รฐบาลมองวาอนาคตขางหนาของเศรษฐกจไทย การสรางความเขมแขงตองอาศยพนฐานในดานการเกษตร ทงในแงของการผลตอาหารและพลงงาน ทดแทน ดงนน ปจจยทดนทำกนของเกษตรกรจะเปนเรองใหญ ซงในอดต รฐบาลและหนวยงานของรฐทผานมา มความพยายามทจะแกไขปญหาเรองทดนใหแกพนองประชาชนทยากจนมาตลอด โดยมการจดททำกนใหกบประชาชนในรปแบบตางๆ เชน จดตามพระราชบญญตการจดทดนเพอการครองชพ พทธศกราช ๒๕๑๑ เปนตน แตเมอบคคลถอครองไดระยะหนง รฐกออกเอกสารสทธใหกบบคคลนน เมอแกปญหาดวยการออกเอกสารสทธ ใหบคคลไปแลว หลายคนหลายครวเรอนเกดปญหา ดวยปจจยและสาเหตตางๆ ทำใหทดนหลดมอไป และเมอเกษตรกรไมมททำกนอก กพรอมจะไปบกรกในทดนแปลงใหมตอไป

หลายนโยบายของรฐดำเนนการเพอแกปญหาของประเทศดานหนง แตกอใหเกดผลกระทบอกดานหนง เชน การประกาศเขตปาสงวนหรอ เขตอทยานแหงชาตในบางพนททไมไดมการสำรวจเขตและแนวเขตอยางชดเจน ทำใหเกดความขดแยงกบชาวบานทอยอาศยมากอน ทำใหมการตอสอางสทธ ในพนทวาตนไดเขามาอาศยและทำกนอยกอนการประกาศเขตปาสงวนหรอเขตอทยานแหงชาตนนๆ และกระบวนการพสจนสทธทดำเนนการตลอดมา ไมเปนทยอมรบของประชาชนทมขอขดแยงพพาทกนอย

โฉนดชมชน

010

บางพนทเปนเพราะเจาหนาทของรฐหละหลวม ทำใหเกดการบกรกทำลายปา และเมอหมดสภาพปา ประชาชนทไมมททำกนกเขาไปยดครอง ในหลายพนท มขอมลจากชาวบานวา กลมทนเปนผวาจางใหดำเนนการบกรก สภาพการขดแยงและโตแยงสทธการครอบครองระหวางรฐกบชาวบานปรากฏใหเหนอย ทกจงหวด ทงพนทเขตปาไม เขตอทยานแหงชาต ทสาธารณะประโยชน ทราชพสดและทอนทอยในการดแลของรฐ และทถกเถยงกนมากคอ พนททรฐ ไมไดใชประโยชน และประชาชนไดเขาไปครอบครองทำประโยชนในทดนนน

ดงนน เมอรฐบาลไดจดทำนโยบายเพอแถลงตอรฐสภา จงมแนวคดเรอง “โฉนดชมชน” เพอแกปญหาความขดแยง โดยสอดคลองกบขอเสนอของภาคประชาชนในนามเครอขายปฏรปทดนแหงประเทศไทย ซงเปนกลม พนองเกษตรกรทไรททำกน ทงในเขตเมองและชนบททวประเทศ รวมทงภาค ประชาชนในเครอขายอนๆ ซงมขอสรปและบทเรยนผานกระบวนการเรยนรจากการดำเนนวถชวตของตนเองวา การไดกรรมสทธในทดนในรปปจเจกหรอเฉพาะตวบคคล สดทายเมอเขาสระบบกลไกการตลาด กตองสญเสยทดนของตนเอง ไมสามารถรกษาทดนทำกนใหแกลกหลานได และยงม หนสนตดตวอก ซงสอดคลองกบขอเสนอของนกวชาการททำงานดานทดน ทไดทำการศกษาวจยเรองสทธชมชน

011

แนวคดเรองโฉนดชมชน จงเปนแนวทางทสามารถทำใหรฐบาล มความคลองตวในการแกไขปญหาททำกนในหลายพนทไดมากยงขน และจะเปนการแกไขปญหาทมความยงยน ดวยเหตผล ๒ ประการคอ

๑. รปแบบโฉนดชมชน จะทำใหมกลไกในการทจะตดตามดแลวาททำกนดงกลาวจะถกนำไปใชตามวตถประสงคทไดมการแกไขปญหาคอ เรองทอยอาศยหรอการเกษตร

๒. การทำนโยบายโฉนดชมชนใหประสบความสำเรจได ตองอาศยพลงภาคประชาชนอยางแทจรง ในการทจะทำใหรฐบาลสามารถแกไขปญหา โดยอาศยกลไกของภาคประชาชนเขามามสวนรวม

หลกเกณฑของโฉนดชมชนจะสงเสรมใหประชาชนในชมชนรวมมอกนรกษาทรพยากรธรรมชาต โดยการรวมมอของคนทงชมชน และเกดกตกาและจะตองถกกำกบโดยชมชน อาศยหลกระบบสทธการจดการรวมกนของชมชนโดยรปแบบโฉนดชมชน คอ

๑. เปนการดำเนนการในพนทของรฐทมปญหาความขดแยงการถอสทธการครอบครอง และทดนยงเปนทดนของรฐ

๒. ตองเปนชมชนทมอยกอนระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ ใชบงคบไมนอยกวา ๓ ป หรอเปนชมชนทอยอาศยกอนวนท ๑๒ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๐

๓. ใหสทธชมชนโดยการรบรองสทธทำกน โดยคมครองใหทำเกษตรกรรม และทอยอาศย เรยกวาโฉนดชมชนทงผน และมอบใหชมชนเกบรกษา แตจะไมใหสทธกบปจเจกหรอเฉพาะตวบคคล

๔. ตองรวมกนรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยไมใหม การบกรกปาเพม

๕. สามารถดำเนนการเพกถอนได หากดำเนนการผดระเบยบและเงอนไขการใชประโยชนในทดน

๖. รฐเขาไปพฒนาคณภาพชวต และรวมมอกนสรางความเขมแขงของชมชน โดยมชมชนเปนหลกในการดำเนนการ

โฉนดชมชน

012

ประโยชนของโฉนดชมชน • ทกคนในชมชนสามารถเปนเจาของรวมกนทงหมด • ทดนนนเปนมรดกตกทอดถงลก – หลาน • แมจะหามทำการขายทดนแกบคคลภายนอกชมชน แตสามารถทำการขาย

เปลยนมอทดนใหแกคนในกลมไดโดยตองผานคณะกรรมการ • สมาชกทกคนตองใชประโยชนในทดนอยางตอเนองไมปลอยใหทงราง

วางเปลา • โฉนดชมชนไมเพยงแตจะทำหนาทในการรกษาทดนไวสำหรบชมชนเทานน

แตยงสามารถใชเปนเอกสารในการจำนองกยมเงน เพอใชประโยชนในการทำ การเกษตรและในครวเรอนไดอกดวย โดยจะใชกยมจากกองทนออมทรพยทจดตงขน ภายในกลมปฏรปทดนของแตละชมชน เปนการแกปญหาความตองการการจำนอง ทดนกบสถาบนการเงนภายนอกทมความเสยงตอการสญเสยทดนของเกษตรกร รายยอยและชมชน

จากนโยบายสแนวทางปฏบต นายกรฐมนตรไดมคำสงสำนกนายกรฐมนตร ท ๗๑/๒๕๕๒ ลงวนท ๙ มนาคม

๒๕๕๒ แตงตงคณะกรรมการอำนวยการเพอแกไขปญหาของเครอขายปฏรปทดนแหงประเทศไทย โดยมนายกรฐมนตรเปนประธาน และมรฐมนตร หวหนา สวนราชการทเกยวของ รวมทงผแทนภาคประชาชนเปนกรรมการ ทำหนาทกำหนดนโยบาย แนวทาง มาตรการและงบประมาณ ในการดำเนนงานแกไขปญหาตามขอเสนอของเครอขายปฏรปทดนแหงประเทศไทย

ตอมาไดมอบหมายให นายสาทตย วงศหนองเตย รฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร เปนประธานในคณะอนกรรมการศกษาแนวทางการปฏบตตามนโยบายการกระจายการถอครองทดน โดยคณะอนกรรมการชดน ประกอบดวยผแทนจากภาครฐทเกยวของ ภาคประชาชนและนกวชาการ เพอทำหนาทศกษาแนวทางกฎหมายและมาตรการอนๆ เพอรองรบนโยบายการกระจายการถอครองทดนของรฐบาล เชน โฉนดชมชน ธนาคารทดน มาตรการทางภาษ และการคมครองพนทเกษตรกรรม ฯลฯ

นอกจากน เครอขายชมชนเพอการปฏรปสงคมและการเมอง (คปสม.) ไดรองเรยนตอรฐบาล เพอแกไขปญหาทดนของราษฎรดวยวธการโฉนดชมชน โดยขอใหรฐบาลจดตงคณะกรรมการระดบชาตและคณะกรรมการระดบพนท โดยใหผแทนชมชนมสวนรวม และนายกรฐมนตรไดมคำสงสำนกนายกรฐมนตรท ๑๖๗/๒๕๕๒ ลงวนท ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๒ แตงตงคณะกรรมการแกไขปญหา

013

ของเครอขายชมชนเพอการปฏรปสงคมและการเมอง โดยมรฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร นายสาทตย วงศหนองเตย เปนประธานกรรมการ

คณะอนกรรมการศกษาแนวทางการปฏบตตามนโยบายการกระจายการ ถอครองทดนไดสรปผลการศกษาวา แนวคดเรองโฉนดชมชน เปนแนวทางเบองตน ในการแกไขปญหาการกระจายการถอครองทดนและแกไขปญหากรณบกรกทดนของรฐ และตรงกบแนวคดของรฐบาลทแถลงนโยบายตอรฐสภา และตอบสนองตอความตองการของพนองประชาชน แตเนองจากการดำเนนงานเพอแกไข ดงกลาว ตดขดดวยปญหาสำคญ ยงไมมกฎเกณฑและกฎหมายออกมารองรบ โดยเฉพาะ และขาดองคกรกลางทเปนเจาภาพในการรบผดชอบ ตลอดจน ขาดการกำหนดหลกเกณฑ วธการทชดเจนในการดำเนนงานสำหรบทกฝาย ทเกยวของใหยดถอปฏบตตามไดอยางถกตองและเหมาะสมตามกฎหมาย

คณะอนกรรมการศกษาแนวทางการปฏบตตามนโยบายการกระจายการถอครอง ทดน จงเหนควรกำหนดหลกเกณฑ วธการ ในการดำเนนงานในเรองโฉนดชมชน เปนระเบยบสำนกนายกรฐมนตร เพอใหทกฝายถอปฏบตในเบองตน กอนทจะมการแกไขกฎหมายทเกยวของในภายหลงตอไป โดยคณะอนกรรมการฯ ไดรวมมอกบคณะอนกรรมการทปรกษากฎหมายของนายกรฐมนตร รวมกนพจารณา รางระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. .... ขน

โดยกระบวนการจดทำระเบยบสำนกนายกรฐมนตรดงกลาว ไดใชกระบวนการรบฟงความคดเหนของภาคประชาชน ภาครฐและนกวชาการ โดยจดใหมการสมมนาเชงปฏบตการเรอง “การกระจายการถอครองทดนในรปแบบโฉนดชมชน” ททำเนยบรฐบาล เมอวนท ๒๘ สงหาคม ๒๕๕๒ และตอมาไดดำเนนการใน สวนภมภาคอก จำนวน ๔ ภาค

และเมอวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๕๒ นายสาทตย วงศหนองเตย รฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร ในฐานะประธานอนกรรมการศกษาแนวทางการปฏบตตามนโยบายการกระจายการถอครองทดน ไดมหนงสอกราบเรยนนายกรฐมนตรวา

โฉนดชมชน

014

คณะอนกรรมการฯ ไดศกษาแนวทางกฎหมายทเกยวของตามอำนาจหนาทแลว เหนควรนำแนวทางการดำเนนงานตามนโยบายการกระจายการถอครองทดนในรปแบบโฉนดชมชนไปสการปฏบต และไดรางระเบยบสำนกนายกรฐมนตรวาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. .... เสนอใหคณะรฐมนตรพจารณาใหความ เหนชอบและประกาศใชเปนระเบยบตอไป

คณะรฐมนตร ในคราวประชมเมอวนท ๒๐ ตลาคม ๒๕๕๒ ไดพจารณา รางระเบยบฯ ดงกลาวแลวใหความเหนชอบในหลกการ และใหสงสำนกงาน คณะกรรมการกฤษฎกาดำเนนการตรวจพจารณาตอไป ตามรางระเบยบดงกลาว และเมอวนท ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๕๓ คณะรฐมนตรไดลงมตเหนชอบรางระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. .... (การกระจายการ ถอครองทดนในรปแบบโฉนดชมชน) ทสำนกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาแลว และใหดำเนนการตอไปได ซงระเบยบสำนกนายกรฐมนตรดงกลาว ไดประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๑๑ มถนายน ๒๕๕๓

เพอใหมการดำเนนงานเปนไปตามนโยบายของรฐบาลทไดมการแถลงตอรฐสภา ระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ ไดกำหนดใหมคณะกรรมการชดหนง เรยกวา “คณะกรรมการประสานงานเพอจดให มโฉนดชมชน” หรอเรยกโดยยอวา “ปจช.” ประกอบดวย รฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร นายสาทตย วงศหนองเตย โดยนายกรฐมนตรไดมคำสงเหนชอบมอบหมายใหปฏบตหนาทประธานกรรมการประสานงานเพอจดใหมโฉนดชมชน เมอวนท ๒๓ มถนายน ๒๕๕๓

ตอมา สำนกงานปลดสำนกนายกรฐมนตรไดจดตงสำนกงานโฉนดชมชนขนทบรเวณหองประชมสธ อากาศฤกษ ชน ๑ อาคารสำนกงานปลดสำนกนายกรฐมนตร ทำเนยบรฐบาล เพอรองรบการดำเนนงานตามระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ โดยมพธเปดอยางเปนทางการเมอวนท ๕ กรกฎาคม ๒๕๕๓

ในวนท ๙ กรกฎาคม ๒๕๕๓ นายสาทตย วงศหนองเตย ในฐานะประธานกรรมการ ปจช. ไดมคำสงแตงตงคณะกรรมการประสานงานเพอจดใหม โฉนดชมชน ประกอบดวยกรรมการโดยตำแหนงและกรรมการผทรงคณวฒทเปน ตวแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรเอกชน และบคคลภายนอกทมความรความเชยวชาญหรอมประสบการณการทำงานดานการจดการทดนดานทรพยากร ธรรมชาต ดานการพฒนาชมชนหรอสาขาอนทเกยวของรวมจำนวน ๑๗ คน

015

จากนน ประธานกรรมการ ปจช. ไดมคำสงลงวนท ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๕๓ แตงตงคณะอนกรรมการ ๒ คณะ คอ คณะอนกรรมการดานกฎหมายและระเบยบ โดยมนายนพนธ บญญภทโร ผชวยรฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร เปนประธานอนกรรมการ เพอเสนอความเหนเรองหลกเกณฑดานกฎหมาย กฎ ระเบยบ คำสงและมตคณะรฐมนตร ทเกยวของในการดำเนนงานการจดโฉนดชมชน ใหคำปรกษาและเสนอแนะแนวทางดานกฎหมายในการแกไขปญหาและอปสรรคในการดำเนนงานการจดโฉนดชมชนตอคณะกรรมการ ปจช. และคณะอนกรรมการสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชน ทม นายภเบศ จนทนม ทปรกษารฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร เปนประธานอนกรรมการ เพอดำเนนการสำรวจและตรวจสอบพนททจะจดโฉนดชมชนและ นำเสนอตอคณะกรรมการ ปจช. พจารณา

และเพอเปนการชวยเหลอการปฏบตงานของคณะอนกรรมการสำรวจและ ตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชน จงไดมการแตงตงคณะทำงานสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชนรวม ๔ คณะ โดยมองคประกอบ ดงน

คณะทำงานสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชน ภาคเหนอ มนายสาธร วงศหนองเตย ทปรกษาดานแผนงานและโครงการในคณะกรรมการกำกบและตดตามการปฏบตราชการในภมภาคของรฐมนตรประจำสำนก นายกรฐมนตร เปนหวหนาคณะทำงาน

คณะทำงานสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชน ภาคตะวนออก เฉยงเหนอ มนายไพฑรย ศรรอด ทปรกษาดานบรหารจดการในคณะกรรมการกำกบและตดตามการปฏบตราชการในภมภาคของรฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร เปนหวหนาคณะทำงาน

คณะทำงานสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชน ภาคใต มนายศกดสน ปจจกขะภต ทปรกษาดานแผนงานและโครงการในคณะกรรมการกำกบและตดตามการปฏบตราชการในภมภาคของรฐมนตรประจำสำนก นายกรฐมนตร เปนหวหนาคณะทำงาน

คณะทำงานสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชน ภาคกลาง มนายภเบศ จนทมน ทปรกษารฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร เปนหวหนาคณะทำงาน

เมอวนท ๒๓ สงหาคม ๒๕๕๓ ไดมการแตงตงคณะอนกรรมการประชาสมพนธโฉนดชมชน โดยมอบหมายให นายวทเยนทร มตตามระ เลขานการรฐมนตรประจำสำนกนายกรฐมนตร เปนประธานอนกรรมการ เพอจดทำนโยบายและแผนงานดานประชาสมพนธ ดำเนนการดานเผยแพรขอมลขาวสาร และสรางความรความเขาใจเกยวกบการดำเนนงานโฉนดชมชน

โฉนดชมชน

016

นอกจากน คณะกรรมการ ปจช. เหนสมควรใหมการกำหนดหลกเกณฑและ วธการในการดำเนนงานโฉนดชมชนใหเปนไปดวยความเรยบรอยและเหมาะสม โดยอาศยอำนาจตามความในขอ ๗ (๒) ของระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ จงใหออกประกาศคณะกรรมการประสานงานเพอจดใหมโฉนดชมชน วาดวยหลกเกณฑและวธการในการดำเนนงาน โฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ ทมผลบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา คอวนท ๒๙ ตลาคม ๒๕๕๓ เปนตนไป

ในเบองตน สำนกงานโฉนดชมชนไดดำเนนการรวบรวมพนทเพอจดทำ โฉนดชมชนในพนทนำรอง โดยไดรบขอเสนอจากเครอขายภาคประชาชน ทงองคกรเครอขายปฏรปทดนแหงประเทศไทย องคกรเครอขายปฏรปสงคมและการเมอง และกลมชาวบานทไดดำเนนการในรปแบบโฉนดชมชนกอนทจะมประกาศน จำนวน ๘๘ ชมชน ตอมามชมชนทแจงความประสงคใหดำเนนงานโฉนดชมชนเพมเตมอก ๓๓ ชมชน รวมชมชนทแจงความประสงคใหดำเนนงานโฉนดชมชน ณ ปจจบน ในวนท ๑๕ มกราคม ๒๕๕๔ ทงสน ๑๒๑ ชมชน

คณะทำงานสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชน ๔ คณะ ไดทำการสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชนแลว ๕๙ ชมชน จาก ๑๒๑ ชมชน โดยเสนอให ปจช. พจารณา ๕๘ ชมชน และจากการประชมของ ปจช. ครง ๓/๒๕๕๓ เมอวนท ๖ ตลาคม ๒๕๕๓ ทประชมมมตเหนชอบใหชมชนรวม ๓๕ ชมชน ตามทคณะทำงานสำรวจและตรวจสอบพนทในการจดใหมโฉนดชมชนทง ๔ ภาคเสนอ ดำเนนงานตามขนตอน เพอจดใหมโฉนดชมชนตอไปได

นอกจากน เพอใหการดำเนนงานการจดทำโฉนดชมชน สามารถดำเนนการไดรวดเรว และเปนไปตามเปาหมายของชมชนทกำหนดไว คณะรฐมนตร ในการประชมเมอวนท ๒๘ ธนวาคม ๒๕๕๓ มมตเหนชอบใหกระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงการคลง กระทรวงคมนาคม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย และกรงเทพมหานคร พจารณาแตงตงคณะทำงานพเศษขนคณะหนง เพอพจารณาอนมตใหใชพนทในการจดทำเปนโฉนดชมชนใหเปนทยตในระดบกระทรวงและกรงเทพมหานคร เพอรบผดชอบในการจดใหมโฉนดชมชนตอไป

017

จากการทรฐบาลเหนเปนการสมควรจดใหมโฉนดชมชนเพอใหประชาชน ซงรวมตวกนเปนชมชนมสวนรวมในการดแลใชประโยชนในทดนรวมกน ซงถอเปนสวนหนงของการกระจายการถอครองทดนในประเทศไทยใหทวถงและเปนธรรม รวมทงจะเปนการสงเสรมและสนบสนนใหชมชนและประชาชน มสวนรวมในการดแลรกษาและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางสมดล ยงยน และสรางคณภาพชวตทดของประชาชน โดยมหลกการและรายละเอยดการจดใหมโฉนดชมชนตามประกาศคณะกรรมการประสานงาน เพอจดใหมโฉนดชมชน วาดวยหลกเกณฑและวธการในการดำเนนงานโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ ดงน

นยามศพทสำคญ

“หนวยงานของรฐ” หมายความวา กระทรวง กรม หรอสวนราชการทเรยกชออยางอนและมฐานะเปนกรม ราชการสวนภมภาค ราชการสวนทองถน รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐ

“ทดนของรฐ” หมายความวา ทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน ทกประเภท

หลกเกณฑและวธการในการดำเนนงาน โฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓

โฉนดชมชน

018

“โฉนดชมชน” หมายความวา หนงสออนญาตใหชมชนรวมกนบรหารจดการ การครอบครองทดนและใชประโยชนในทดนของรฐ เพอสราง ความมนคงในการอยอาศยและการใชประโยชนในทดนของชมชน ซงชมชนมหนาทตองดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนปฏบตตามเงอนไขทกำหนดไวโดยกฎหมาย และระเบยบทเกยวของ

“ชมชน” หมายความวา กลมประชาชนทรวมตวกนโดยมวตถประสงค รวมกนเพอการจดการดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม รวมทงการม สวนรวมในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และมการ วางระบบบรหารจดการและการแสดงเจตนาแทนกลมได โดยดำเนนการอยางตอเนองเปนระยะเวลาไมนอยกวาสามปกอนวนทระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ ใชบงคบ

“คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการประสานงานเพอจดใหมโฉนดชมชน

“สำนกงาน” หมายความวา สำนกงานโฉนดชมชน สำนกงานปลดสำนกนายกรฐมนตร

คณสมบตของชมชนในการขอโฉนดชมชน

ชมชนทสามารถยนคำขอเพอดำเนนงานโฉนดชมชน จะตองมคณสมบต ดงตอไปน

(๑) มการรวมตวกนเปนชมชนเปนระยะเวลาไมนอยกวาสามปกอนวนทระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ ใชบงคบ (กอนวนท ๑๑ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๐)

(๒) มคณะกรรมการชมชนคณะหนงกระทำการแทนในนามของชมชน จำนวนอยางนอยเจดคน ประธานและกรรมการชมชนจะตองมคณสมบต ดงตอไปน

• มสญชาตไทย เวนแตกรณทเปนตวแทนของชมชนทองถนดงเดม • บรรลนตภาวะ • มภมลำเนาหรอทอยอาศยหรอททำกนในชมชนไมนอยกวา ๓ ป

กอนวนยนคำขอ • ไมเปนขาราชการซงมตำแหนงหรอเงนเดอนประจำ

019

• ไมเปนบคคลลมละลาย • ไมเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ • ไมเคยถกไลออก ปลดออกหรอใหออกจากราชการ หนวยงาน

ของรฐ หรอรฐวสาหกจ เพราะทจรตตอหนาทและประพฤตมชอบในวงราชการ • เปนชมชนทไดเขาครอบครองทดนของรฐเปนทอยอาศยหรอทดน

ทำกนในลกษณะทใชประโยชนในทดนของรฐนน • เปนชมชนทมความเขมแขงและมศกยภาพในการบรหารจดการ

ทดนอยางเปนระบบ โดยมกฎระเบยบทชดเจน หรอมหลกฐานการดำเนนงาน ของชมชนไมนอยกวา ๓ ป

• ชมชนใดรวมตวกนเปนสมาคม สหกรณ กลมเกษตรกร หรอเปนชมชนตามกฎหมายอน หากมคณะกรรมการทมคณสมบตทไมขดหรอแยงกบความในขอ ๔ (๒) สามารถยนคำขอเพอดำเนนงานโฉนดชมชนได และใหถอวาคณะกรรมการสมาคม สหกรณ กลมเกษตรกร หรอชมชนตามกฎหมายอน เปนคณะกรรมการชมชนตามวรรคหนง

การยนคำขอตอสำนกงาน

ชมชนทประสงคจะยนคำขอเพอดำเนนงานโฉนดชมชน ใหยนคำขอตอสำนกงาน ตามแบบและเอกสารหรอหลกฐานทกำหนด ดงน

(๑) แบบคำขอเพอดำเนนงานโฉนดชมชน (๒) แผนทสงเขปชมชนและบรเวณโดยรอบทชมชนจะขอบรหารจดการทดน (๓) บญชรายชอคณะกรรมการและครวเรอนสมาชกของชมชน จำนวน

เนอททดนในความครอบครองของแตละครวเรอน และประเภทของการใชประโยชนทดน

(๔) ประวตและรปแบบการรวมตวของชมชน (๕) ขอเสนอและแผนงานของชมชนในการบรหารจดการทดน รวมทง

แนวทางรวมมอกบหนวยงานของรฐในการจดการทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม

(๖) เอกสาร หรอหลกฐานอนทคณะกรรมการมมตกำหนด

โฉนดชมชน

020

การตรวจสอบและการดำเนนการเพออนญาตจดใหมโฉนดชมชน สำนกงานตรวจสอบคำขอ เอกสารหรอหลกฐานของชมชนภายใน

หกสบวนนบแตวนทรบคำขอ เพอเสนอใหคณะกรรมการพจารณา หากมความจำเปนตองทำการตรวจสอบในพนท อาจขยายระยะเวลาออกไปได แตตองไมเกนเกาสบวน ถาตองใชเวลาเกนกวานน ใหเสนอคณะกรรมการพจารณาเปนรายกรณและแจงเหตผลความลาชาใหคณะกรรมการชมชน ทยนคำขอรบทราบ

เมอคณะกรรมการมมตเหนชอบใหชมชนใดดำเนนงานโฉนดชมชนแลว ใหสำนกงานแจงมตพรอมสงเอกสารและหลกฐานทเกยวของแกหนวยงานของรฐททำหนาทรบผดชอบดแลทดนนน เพอพจารณาอนญาตใหชมชนไดใชประโยชนในทดนของรฐตามกฎหมายตอไป

กรณทชมชนใดไมไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการในการดำเนนงานโฉนดชมชน ใหสำนกงานแจงมตของคณะกรรมการไปยงชมชนทยนคำขอพรอมทงเหตผลเปนหนงสอ หากชมชนทยนคำขอประสงคทจะขอใหคณะกรรมการพจารณาทบทวนมต กใหยนเรองพรอมหลกฐานตอสำนกงานภายในเกาสบวน นบตงแตวนทไดรบมตดงกลาว เพอเสนอคณะกรรมการพจารณา มตของคณะกรรมการไมตดสทธของชมชนทจะยนคำขอใหม

การดำเนนการในชนแจงมตคณะกรรมการและประสานงานกบหนวยงานของรฐททำหนาทรบผดชอบดแลทดนเพอพจารณาอนญาตใหชมชนใชประโยชนในทดนของรฐ ใหเปนไปตามขอตกลงทสำนกงานทำไวกบหนวยงานของรฐแตละหนวยงานทเกยวของ

เมอสำนกงานไดรบเรองการขออนญาตใหชมชนไดใชประโยชนในทดนของรฐจากหนวยงานของรฐททำหนาทรบผดชอบดแลทดนแลว ใหออกหนงสอแสดงการจดใหมโฉนดชมชนตามแบบทคณะกรรมการกำหนด พรอมขอตกลงทเปนเงอนไขในการดำเนนงานโฉนดชมชนใหแกชมชนทไดรบอนญาตเพอเปนหลกฐาน

โฉนดชมชนทออกใหแกชมชนแตละครงใหเปนไปตามระยะเวลาทชมชนไดรบอนญาตใหใชประโยชนในทดนของรฐจากหนวยงานของรฐ

021

การวางแผนบรหารจดการโฉนดชมชน คณะกรรมการชมชนทดำเนนงานโฉนดชมชน มอำนาจหนาทดำเนนการ

ใหสอดคลองกบลกษณะของชมชน ดงตอไปน (๑) จดทำระเบยบของชมชนเกยวกบการบรหารจดการชมชน การจดสรร

ทดน และการใชประโยชนในทรพยากรทดนหรอทรพยากรธรรมชาตอน ทเกยวของอยางเปนระบบ โดยระเบยบดงกลาวจะตองไดรบความเหนชอบรวมกนของสมาชกในชมชนและมความเปนธรรมตอสมาชกในชมชน

(๒) จดทำและปรบปรงระบบขอมลและแผนทขอบเขตการจดการทดนของชมชนใหทนสมยอยเสมอ โดยครอบคลมถงทดนรายแปลงทจดสรรใหกบสมาชกของชมชนเพอเปนทอยอาศย ทดนทำกน ทดนสวนกลางทชมชนใชประโยชนรวมกน และทดนทชมชนไดรบอนญาตใหเปนผบรหารจดการ

(๓) กำหนดแผนการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของชมชน โดยความเหนชอบรวมกนของสมาชกในชมชนและสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจ สงคม และภมนเวศของชมชน

(๔) กำหนดแผนการใชประโยชนในทดนและการจดการระบบการผลตใหสอดคลองกบสภาพพนท โดยคำนงถงการผลตทพงพาตวเองโดยการทำเกษตรกรรมยงยนและการรกษาความสมดลของระบบนเวศ

(๕) กำหนดแผนการอนรกษ การดแลรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทยงยน ตลอดจนสอดสองดแลและแจงเหตแกหนวยงาน ของรฐเมอพบภยพบตทางธรรมชาต การบกรกหรอทำลายทรพยากรธรรมชาต หรอทรพยสนของทางราชการในบรเวณพนททชมชนรบผดชอบหรอพนทใกลเคยง

(๖) ดำเนนการใหมการจดตงกองทนทดนของชมชนเพอดำเนนงานเกยวกบโฉนดชมชน

(๗) ดำเนนการตามนโยบาย แผนงาน หลกเกณฑและวธการทเกยวกบโฉนดชมชน ตามทคณะรฐมนตรหรอคณะกรรมการกำหนด รวมทงปฏบตตามระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยการจดใหมโฉนดชมชน พ.ศ. ๒๕๕๓ อยางเครงครด

โฉนดชมชน

022

การตดตามและใหการสนบสนนชมชนทไดรบโฉนดชมชน เพอประโยชนในการตดตามประเมนผลการดำเนนงานโฉนดชมชนใน

แตละพนท นอกจากหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทไดรบอนญาตใหชมชนไดใชประโยชนในทดนของรฐจากหนวยงานของรฐททำหนาทรบผดชอบดแลทดนแลว ใหคณะกรรมการชมชนทดำเนนงานโฉนดชมชน มหนาทจดทำรายงานผลการดำเนนงานและปญหาอปสรรคใหคณะกรรมการทราบเปนประจำปละครง

ใหสำนกงานจดทำฐานขอมลของชมชนทดำเนนงานโฉนดชมชน และประสานงานกบหนวยงานของรฐทอนญาตใหชมชนใชประโยชนในทดนของรฐ เพอรวมกนตดตามการดำเนนงานโฉนดชมชนในแตละพนทใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ประกาศของคณะกรรมการ หลกเกณฑ วธการและเงอนไขทไดรบอนญาตใหชมชนใชประโยชนในทดนของรฐโดยเครงครด หากมปญหาใหนำเสนอคณะกรรมการพจารณาเพอแกไขปญหาโดยเรว

การตออายโฉนดชมชน

กอนครบกำหนดระยะเวลาทหนวยงานของรฐอนญาตใหชมชนไดใชประโยชน ในทดนของรฐอยางนอยเกาสบวน ใหชมชนทดำเนนงานโฉนดชมชนทประสงคจะดำเนนงานโฉนดชมชนตอไป ยนคำขอตอสำนกงานเพอเสนอคณะกรรมการพจารณา

เมอคณะกรรมการมมตวาควรใหชมชนนนดำเนนงานโฉนดชมชนตอไป ใหสำนกงานแจงมตของคณะกรรมการแกหนวยงานของรฐททำหนาทรบผดชอบ ดแลทดนนน เพอพจารณาอนญาตใหชมชนใชประโยชนในทดนของรฐตอจากการอนญาตกอนหนานน การเพกถอนโฉนดชมชน

หากพบวาชมชนทดำเนนงานโฉนดชมชนใด มการกระทำขดตอกฎหมาย หรอขอกำหนดตามประกาศของคณะกรรมการ หลกเกณฑ วธการและเงอนไขทไดรบอนญาตใหชมชนไดใชประโยชนในทดนของรฐ ใหสำนกงานแจงเปนหนงสอเพอใหชมชนทำการปรบปรงแกไขภายในระยะเวลาอนสมควร หากชมชนเพกเฉยไมปฏบตตามหรอปฏบตตามแตยงไมถกตองสมบรณ

023

ใหสำนกงานแจงเตอนเปนหนงสออกครงหนง เพอใหชมชนปฏบตภายในระยะเวลาทกำหนด ซงไมนอยกวาสามสบวน แตไมเกนเกาสบวน หากชมชน ยงไมปฏบตใหถกตอง ใหสำนกงานนำเสนอคณะกรรมการพจารณา หากคณะกรรมการพจารณาแลวเหนชอบใหเพกถอนการดำเนนงานโฉนดชมชน ใหสำนกงานแจงตอหนวยงานของรฐททำหนาทรบผดชอบดแลทดนนน เพอพจารณาเพกถอนการอนญาตใหชมชนไดใชประโยชนในทดนของรฐ

การยกเลกโฉนดชมชน

ชมชนทดำเนนงานโฉนดชมชน หากไมประสงคทจะดำเนนงานโฉนดชมชน ตอไป ใหแจงความประสงค พรอมทงแผนงานในการยบเลกการดำเนนงานโฉนดชมชนทเกยวของกบทรพยสน หนสนและภาระทมตอทางราชการ เปนหนงสอตอสำนกงาน เพอเสนอคณะกรรมการพจารณาเปนเวลาไมนอยกวา เกาสบวนกอนการยบเลก เมอคณะกรรมการมมตใหยบเลกแลว ใหถอวาชมชนนนพนจากภาระการดำเนนงานโฉนดชมชนในทดนของรฐนน ใหนำความ ในขอ ๑๑ มาใชโดยอนโลม

ทดนเอกชนในรปแบบโฉนดชมชน

ชมชนทมความประสงคจะดำเนนงานในรปแบบโฉนดชมชนในทดนอนนอกจากทดนของรฐ อาจยนคำขอรบการสนบสนนตอสำนกงานเพอเสนอคณะกรรมการพจารณา เมอคณะกรรมการมมตใหความเหนชอบแลว ใหสำนกงานสงเสรมและสนบสนนการดำเนนงานดงกลาวในแบบเดยวกนกบ ชมชนทดนของรฐ เพอความเขมแขงของชมชน ในการน ใหจดทำโฉนดชมชน ตามแบบทคณะกรรมการกำหนด พรอมขอตกลงสนบสนนการดำเนนงานโฉนดชมชนใหแกชมชนเพอเปนหลกฐาน

“ประชาชนทรวมตวกนและความเขมแขง ของชมชนจะเปนปจจยสำคญทสดในแงของความสำเรจของนโยบายทางดานน”

โฉนดชมชน

024

ตวอยางแบบคำขอเพอดำเนนงานโฉนดชมชน

สามารถดาวนโหลดแบบคำขอไดท http://www.opm.go.th/opmInter/content/deedcommunity/

025

โฉนดชมชน

026

027

โฉนดชมชน

028

029

โฉนดชมชน

030

031

โฉนดชมชน

032

033

โฉนดชมชน

034

035

โฉนดชมชน

036

037

โฉนดชมชน

038