Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Lamateria,isuoistatielesueproprietà
LamateriaIlterminemateriaindicatuttociòcheoccupaunospazio(haunvolume)ehaunamassaequindiunpeso.Lamateriapuòessere:• vivente:esseriumani,animali,piante• nonvivente:sassi,computerPuòancheesserenonvisibile,comenelcasodivirusebatterioppuredell’ariacherespiriamo.
materiavivente
materianonvivente
batteri
CostituzionedellamateriaLamateriaècostituitadaparticellepiccolissime:gliatomi.Gliatomipossonocombinarsitraloroeformaremolecole.Lemolecolesonolepartipiùpiccoledimateriacheconservanosempreleloroproprietà.
Sidefiniscesostanzaqualsiasiporzionedimateriacaratterizzatadaproprietàspecificheedaunacomposizionechimicadefinita.
• Lesostanzeformatedaunsolotipodiatomosonodettesostanzesemplicioelementi.
• Lesostanzeformatedapiùtipidiatomisonodettesostanzecomposteocomposti.
Lesostanzesipossonoclassificareinbaseallastruttura.
• Sostanzecristalline:hannounastrutturainternaregolareeordinata;esternamentesipresentanoconfacceespigoliformandocristalli.Esempio:saledacucina
• Sostanzeamorfe:hannounastrutturainternairregolareedisordinata;esternamentesipresentanosenzaunaformaprecisa.Esempio:vetro
saledacucina
vetro
Lesostanzesipossonoclassificareasecondadeglielementichelecompongono.• Sostanzeorganiche:sonoformatesoprattuttodaatomidicarbonio,ossigeno,idrogeno,azoto;altrielementipossonoesserepresentiinquantitàminore.Sonotuttociòcheèpartediunorganismo,cioèdiunesserevivente,ochedaquestoèprodotto.• Esistonoanchesostanzeorganichesintetiche,comelematerieplastiche,createinlaboratorio.• Sostanzeinorganiche:sonoformatedaatomidiognialtrotipoeindicanolamateriainertecioèprivadivita,comeisassi.
organica
organicasintetica
inorganica
StatidiaggregazionedellamateriaLamateriasipuòtrovareintrestatidiversi:solido,liquido,aeriforme.Questitrestatisonochiamatistatidiaggregazionedellamateriaesidistinguonotraloroinbasealladisposizionedelleparticelle(atomiomolecole)leunerispettoallealtre.SullaTerra,incondizioninormali,lesostanzesitrovanoinunosolodeitrestati.Alcunesostanzepossonoperòpresentarsiintuttietreglistati.L’acqua,unadellesostanzepiùdiffusesulnostropianeta,èunadellepocheincuipossiamoosservareinnaturatuttietrelefasi:• atemperatureinferioria0°Csitrovasottoformadisolido(ghiaccio);• atemperaturesuperioria0°Csitrovasottoformadiliquido;• atemperaturesuperioria100°Csitrovasottoformadiaeriforme(vaporeacqueo).
solido
liquido
aeriforme
Gliatomiolemolecolechecostituisconotuttelesostanzesonosoggetteauncontinuomovimentochiamatoagitazionetermica.Leparticellesonoinoltreattratteleuneversolealtredaforzedinaturaelettricachiamateforzedicoesione.L’agitazionetermicaeleforzedicoesionedeterminanolostatodiaggregazionedellamateria,cioèseuncorpoèsolido,liquidooaeriforme.
IsolidiNeisolidilemolecolesonomoltovicinetraloroperciòleforzedicoesionesonomoltointense.Lemolecolenonpossonospostarsileunerispettoallealtremapossonosolovibrare.Perquestomotivoisolidihannovolumeproprioeformapropria.
IliquidiAncheneiliquidileforzedicoesionenonconsentonoallemolecolediallontanarsileunedallealtre.Questeforzesonoperòunpo’piùdebolielemolecolesonoleggermentepiùdistantitradiloro,possonospostarsipercuinonsonodisposteinmanieraordinataeregolare.Perquestomotivoiliquidihannovolumepropriomanonformapropria.
GliaeriformiNellostatoaeriformelemolecolesonomoltodistantifraloroeleforzedicoesionesonomoltodebolioquasinulle.Lemolecolesonoquindiingradodimuoversiindipendentementeleunerispettoallealtreintutteledirezioni.Perquestomotivogliaeriforminonhannonévolumenéformapropria,maoccupanotuttolospazioliberoadisposizione.Gliaeriformisidistinguonoingasevapori.• Gas:sonoelementiosostanzecheatemperaturaambientesitrovanoallostatoaeriforme.• Vapori:sonoelementiosostanzecheatemperaturaambientesonosolidioliquidiediventanoaeriformiquandovengonoscaldati.
LegrandezzemisurabilidellamateriaVolume
Ilvolume(V)èlaquantitàdispaziooccupatadallamateria.
• L’unitàdimisuradelvolumeèilmetrocubochehacomesimbolom3.
• L’unitàdimisuradelvolumeperiliquidièildecimetrocubo(dm3)chevienecomunementechiamatolitroehacomesimbolol.
MassaLamassa(m)èlaquantitàdimateriachecostituisceuncorpo.L’unitàdimisuradellamassaèilkilogrammochehacomesimbolokg.
PesoIlpeso(p)èlagrandezzafisicachemisuralaforzaconcuiuncorpovieneattrattodaunaltrocorpo.L’unitàdimisuradelpesoèilnewtonchehacomesimboloN.
Misuradellamassaconlabilanciaaduepiatti.
dinamometro
L’attrazionegravitazionalesullaLunaèminore(circa1/6)rispettoaquellasullaTerra:icorpi,purconservandolapropriamassa,risultanomeno“pesanti”equindigliastronautisembravano“galleggiare”invecechecamminarenormalmente.
Nellinguaggiocomunesitendeaconfonderemassaepeso:• affermazionenoncorretta:unapersonapesa50kg;• affermazionecorretta:unapersonahaunamassadi50kgesullaTerrapesa490N.Lamassaèunaproprietàcostantedeicorpi,restasemprelastessainognicondizione.Ilpeso,invece,èl’effettoprodottodallapresenzadiunaforzadigravitàsullamassaevariaasecondadelluogoincuivienemisurato.Unapersonadi50kgmantienequestovaloredellamassasututtiipianetidelsistemasolare,mailsuopesocambiainbasealcorpocelestesucuisitrova.
DensitàLadensità(d)diuncorpoèilrapportotralasuamassaeilsuovolume.Duecorpipossonoaverelastessamassamavolumediverso.1kgdipiumee1kgdipiombo,adesempio,hannolastessamassamauncuscinodipiumehaunvolumemaggiorerispettoaunpesodipiombo!
PesospecificoIlpesospecifico(ps)diuncorpoèilrapportotrailsuopesoeilsuovolume.
Illegnogalleggia
sull’acqua.
Lalaminametallicavaafondo.