UNIDADE 2:A HISPANIA ROMANA

1. ETAPAS DA CONQUISTA

- 1ª Chegada e conquista do Sur e do Este: 2ª Guerra Púnica (218-206 a. C.)

- 2ª Avance hacia a Meseta: Guerras celtíberas e Lusitanas (153-133 a.C.)

- 3ª Fin da conquista: Guerra cos cántabros, astures e galaicos (27 a.C -19 a.C).

1. ETAPAS DA CONQUISTA

Fuente: Cartoteca CNICE

1.1 GUERRAS PÚNICAS.

•A chegada dos romanos á península enmarcase dentro das Guerras Púnicas (contra os cartaxineses polo control do mediterráneo).

•Guerras Púnicas:

-1ª Guerra Púnica: (264-237 a. C) Os cartaxineses perden posicións en Córcega, Sicilia e Cerdeña os romanos impoñen fortes indemnizacións de guerra.

-Para pagar esas indemnizacións e obter fondos para enfrentarse a Roma, os Cartaxineses aumentan a súa presencia na península ibérica fundación Cartago Nova (Cartaxena) en 227 a.C.

- Roma preocupada polo avance cartaxinés na península Firma do Tratado do Ebro (Ebro = límite norte para a expansión púnica)

- Roma firma tratado defensivo con Sagunto (ciudad ao sur doEbro, na zona de expansión púnica) cartaxineses atacan a cidade Roma usa como pretexto para iniciar a 2ª Guerra Púnica (218-204 a.C.).

-2ª Guerra Púnica. Aníbal (caudillo cartaxinés) enfréntase a Roma en tres escenarios: África, España e Italia. O Intento de tomar Roma fracasa e Roma ocupa as terras púnicas na península.

1.1 GUERRAS PÚNICAS.

Mapa de la 2ª Guerra Púnica

Fuente: Cartoteca CNICE

• Obxetivos da conquista: recursos económicos, botín, escravos,e gloria militar.

• Guerras Celtíberas (153-133 a.C.) = Guerra xeneralizada no norte: Tribus Celtíberas do Val do Douro (Arévacos e Vacceos). Conflito largo e cruento. Resistencia de Numancia (cidade amurallada asediada casi vinte anos).

• Guerras Lusitanas (155-136): Lusitanos = tribus do suroeste peninsular liderados por Viriato. Traicionado, foi asesinado en 139 a.C.

1.2 GUERRAS CELTÍBERAS E LUSITANAS

1.3 GUERRAS CÁNTABRAS (27 a.C. – 19 a.C.)

•Entre 133 e 31 a.C. só se incorporou a territorio romano as Illas Baleares (123 a.C.) que tras a caída púnica convertiranse en refuxio depiratas.

•É un período convulso na propia Roma que paraliza a expansión. Transfórmase o sistema político da República ao Imperio mediante as Guerras Civiles Octavio concentra todos os poderes (31 a.C) = 1º emperador Augusto.

Organiza e dirixe as campañas contra cántabros, astures e galaicos que finalizan a conquista de Hispania con obxetivos políticos (afianzar o su poder como conquistador) e obxetivos materiales (control das minas do noreste).

Isaac Buzo Sánchez

•Organización administrativa: 197 a.C. División en 2 provincias, Hispania Ulterior (Cartago Nova primeiro, Corduba despois) e Hispania Citerior (Tarraco). Gobernadas por Maxistrados romanos (gobernadores)

•Romanización: Lenta e desigual: Costa e Val do Guadalquivir (rápidamente); interior da Meseta (lentamente e con resistencia)

•Explotación de recursos xeneralizada, tributos das poblacións locales (5 % de la producción), tropas de reforzo, explotación de minas, comercialización de salazóns, viño e aceite.

2. HISPANIA DURANTE A REPÚBLICACaracterísticas xerais

2. HISPANIA DURANTE A REPÚBLICA: Organización administrativa

Fuente: Cartoteca CNICE

3. HISPANIA NO IMPERIO: Organización administrativa

-Alto Imperio: (S. I-III) División de Octavio: Tres provincias:Tarraconensis (Tarraco), Lusitania (Emerita Augusta) e Bética(Corduba). As 2 primeiras dependían do Emperador, a últimado Senado debido ao seu alto grado de romanización.

-Baixo imperio (s. III-V): Cos emperadores Diocleciano e Constantino I divídese o imperio en Diócesis e estas en provincias.A diócesis das Hispanias dividíuse en 7 provincias:Tarraconensis (Tarraco); Lusitania (Emerita Augusta); Bética (Corduba); Gallaecia (Bracara Augusta, Braga); Cartaxinensis (Cartago Nova); Baleares (Palma); Mauritania Tingitana (Tingis, Tánger)

3. HISPANIA NO IMPERIO: Mapa da organización administrativa

ALTO IMPERIO BAIXO IMPERIO

Fuente: Cartoteca CNICE

3. HISPANIA NO IMPERIO: Economía

•Economía: Explotación de recursos agrícolas e gandeiros. Salazónsde pescado. Minas (Propiedade Estatal).

•A propiedade da terra que en principio era pública foi concentrándose en poucas mans: Sistema de producción: VILAS (grandes explotaciónsnas que existen múltiples dependencias tanto para a labor e residencia dos propietarios, asalariados e escravos). Centros de poder rurais.

•Artesanía: fabricación de cerámica (necesaria para o transporte de productos agrarios.

•Urbanismo:- Construción de novas cidades para cidadáns procedentes de

Italia e para veteranos de guerra.- Transformación de cidades indíxenas xa existentes:

a) Cidades federadas:(colaboradoras con Roma)b) Cidades estipendiarias (pagaban un imposto)

Principais cidades da Hispania Romana durante o Imperio

Antiga mina romana das Médulas (León)

Reconstrución de vilas romanas

•Características cidades romanas:- Planta ortogonal (Cardus N-S y Decumanus E-W)- Muralla.- Foro (praza pública).- Edificios públicos: Termas, basílicas, templos, teatros, anfiteatros, circos.- Necrópolis nos extrarradios das cidades.- Infraestructura: Red viaria de calzadas, pontes, portos, faros, acueductos, cisternas, cloacas...

Organización do foro Planta ideal das cidades romanas de nova fundación

•Estrutura social

Colonos romanos e itálicos

Élites indíxenas

Indíxenas libres

Libertos

Escravos

ESTRUTURA SOCIAL

4. CULTURA:Romanización

-Latín: impúxose fronte ás linguas locales. Co latín penetrou o Dereito e outros saberes clásicos (filosofía, historia, teatro…).

-Relixión: Respeto aos cultos locais sempre que no amenazaran a Roma: Sincretismo relixioso.Culto ao Emperador.

-Os primeiros cristiáns aparecen a partir do s. III d.C. Crecmento a partir do recoñecemento oficial de Constantino (313): Diezmos, limosnas, e donaciones: A finales do S. IV as élites e gran parte da poboacióneran cristianas a Igrexa = gran propietaria.

-Herexía de Prisciliano: priscilianismo. Pretendía un modo de vida máisaustero e acorde coa doutrina orixinaria do cristianismo. Pervivió na zona da Gallaecia.

5. CRISE E DECADENCIA DO IMPERIO ROMANO (a partir do s. III)

- Síntomas da crisis: minas abandonadas, diminución grandes obras, decadencia de cidades importantes (Itálica, Ampurias...), diminución das exportacións, crise do sistema esclavista. Aumento da burocracia imperial, impostos e prezos (deterioro da moeda). Inseguridade interna (bagaudas) e externa (presión dos bárbaros).

- Consecuencia: Ruralización da sociedade. Marcha ao campo Aumento das grandes vilas. (convertidas en unidades autosuficientes de produción) ingresos do estado impostos. Ante a presión fiscal moitos homes libres prefiren entregar as súas terras a grandes señores (domini) a cambio de protección (colonos): precedente da feudalización.

- Invasións bárbaras: bárbaros = pobos que viven fóra das fronteiras do Imperio. Primeiras invasións do imperio no S. IV (francos e alamanes). En 409 invasión de vándalos, alanos e suevos entrada en Hispania para saqueala Roma acude aos visigodos para combatilos expulsión de vándalos, aniquilación de alanos e arrinconamento no NO de suevos os visigodos aséntanse na península poucos anos antes da caída do último emperador romano (476).

5. CRISE E DECADENCIA DO IMPERIO ROMANO. Mapa das invasións.

Fuente: Cartoteca CNICE