Po~etok na denot. Sebeobnovuvawe. Utrinski bistri-

ni nepomateni so talogot od no}ta. Telefon-nemir-

raste... Ja nadvladuva jasnotijata. Nema pribirawe ni

obid za ramnote`a po {okot so vidlivi posledici na

uni{tuvawe.

26 fevruari (~etvrtok)

8.15 Vozdu{nata kontrola na SFOR javi na Federalnata direkcija za

civilen soobra}aj deka e zaguben radiokontakt so avionot na Vladata

na Makedonija.

11. 30 Portparolot

na Ministerstvoto

za vnatre{ni

raboti na

Muslimansko-

hrvatskata fe-

deracija soop{ti

deka spasuva~kite

ekipi go prona{le

mestoto na

nesre}ata,

pre`iveani nema.

16. 45 Makedonskata

dr`avna delegacija so premierot Crvenkovski pristigna na Skopskiot

aerodrom od Dablin, bez da go podnesat baraweto za ~lenstvo na

Republika Makedonija vo Evropskata Unija.

Petok. Utrinski avtobus za na rabota. Nedoterano

lice na gradot. Molk. Ova se istite fizionomii od

pred Sobranieto - utre, v~era, zadutre, seedno...

Vremeto e istopena sve}a. Kako mo`at plamen~iwata

da go razgonat siot mrak i jad od nivnite lica, {to

tolku mnogu me trognuvaat? Taga i bolka se presret-

nuvaat i se spletkuvaat vo nemo so~uvstvo vnatre, vo

avtobusot. Nie sme samo grst lu|e bez Pretsedatel.

Neizmieno lice na gradot po probdeanata no}. Crni

stranici namesto voobi~aeniot strip vo „Fokus“

{to, zaedno so kup drugi vesnici, go dr`am na

kolenici...

79Premin, Voskresenie Hristovo 2004

Pre

min

, V

oskr

esen

ie H

rist

ovo

2004

KUTIJA

TAWA BITUQANU PLAV{I}

KUTI-JA

KUTI-JA

81Premin, Voskresenie Hristovo 2004 Premin, Voskresenie Hristovo 2004

Pre

min

, V

oskr

esen

ie H

rist

ovo

2004

odminuva, sonceto zgasnuva pred da izleze od

oblacite... Vremeto e samo mig - trepnuvawe na slowmotion okoto na sudbinata.

28 fevruari (sabota)

19. 00 Premierot Crvenkovski, ministerot za vnatre{ni raboti i

pretstavnik od Kabinetot na Pretsedatelot zaminaa za Saraevo.

„Knigata na `ivotot e vrvna kniga. Ne mo`e{ da ja

otvori{ nitu da ja zatvori{ po sopstvena volja“ -

velat mudrite. Pred da se svrti poslednata strana

zalo`uva{ denovi, za da isprevari{ godini, da

}ari{ ve~nost, sprotnuvaj}i se me|u lo{o i polo{o...

Kriza, vojna, siroma{tija, raskaranost...Se nadeva{,

trpi{, trae{...

Dolga redica vo Sobranieto ~eka da se zapi{e vo

Knigata na `alosta.

Naviknati sme na ~ekawe, isku{enija, neizvesnost.

Poinakvi migovi ni se retki kako crvenite bukvi vo

kalendarot...

„Ne zaslu`uva{ vakva smrt, moj Pretsedatele!“ -

zapi{al nekoj koj, o~igledno, znae {to zna~i da se

ispie dokraj ~a{ata {to ne mo`e da se odmine.

1 mart (ponedelnik)

15. 00 Premierot Crvenkovski isprati pismo do Generalniot sekretar

na NATO i pobara toj i Alijansata da se zalo`at site relevantni

podatoci i informacii za nesre}ata da se stavat vo funkcija na istra-

gata.

Se se}avam koga „~ovekot - izjava“ i „Gra|aninot

SMS“ (sega mo`e sekoj) stana Pretsedatel za ednite

i, avtomatski, proma{ena investicija i civi-

lizaciska gre{ka za drugite. Skromen me|u suetnite.

Preednostaven me|u arogantnite. Be{e navreda za

nivniot elitisti~ki vkus. Se {eguvaa na

negova smetka zaradi pro{etkite po

26 fevruari (~etvrtok)

17. 00 Portparolot na SFOR demantira deka se

pronajdeni lokacijata i telata. Ova go potvrdu-

vaat domicilnite vlasti.

17.30 Vladata na Makedonija odr`a vonredna sed-

nica.

20.00 Prekinata potragata po avionot poradi

lo{i vremenski uslovi (kontradiktornost so

sofisticirani sovremeni tehniki).

Proglasena tridnevna `alost vo Republikata.

24 ~asa neizvesnost za devet semejs-

tva. Obezglavena dr`ava. Talkawe

okolu mestoto na nesre}ata, bez

pristap na novinari i dostapnost vo

istragata za domicilnite vlasti.

Gospod neka im e na pomo{ na, even-

tualno, pre`iveanite... i na drugite

izvesno-neizvesno mrtvi. Neza~uvano

posmrtno dostoinstvo na lu|eto {to

izbrzano bea proglaseni za zagi-

nati... Potragata se prestori vo

istraga zavedena na

pogre{na traga, pred voop{to da se

prekine.

27 fevruari (petok)

8.30 Spasuva~ka helikopterska edinica go pronaj-

de mestoto na nesre}ata vo reonot Rotimqa,

20 km ju`no od Mostar, informira Slu`bata za

potraga i za spasuvawe na BIH.

S# e tolku jasno, samo te{ko se

gleda. Kako i vremeto: matno,

zbrkano, zamagleno. Vo mig se smenu-

vaat site godi{ni vremiwa, na

pragot na proletta {to

nastapuva vo Dablin, kako i ovde...

Do`dot nadoa|a i

Premin, Voskresenie Hristovo 2004 Premin, Voskresenie Hristovo 2004

pazari, berbernici, natprevari,

Zlatni slavej~iwa. Se brane{e so

naivnost, nasmevka, prostuvawe...

Dali }e mi prosti {to tolku se

vxa{uvav koga ja pro~itav izjavata

kako od Ohrid }e napravi „golema

nekropola“?

2 mart (vtornik)

SFOR ja otfrla odgovornosta za nesre}ata.

Makedonija dobi oficijalna potvrda od

Medicinskiot fakultet vo Zagreb za zavr{ena

identifikacija i potvrden identitet na pat-

nicite.

Sve}i po ulicite i prozorcite na

Strumica, od u~enicite vo

nekoga{noto negovo u~ili{te i

sogra|anite. Taga i protest,

somne`... Mo`e li sprotivno od vol-

jata, o~ekuvawata, trpenieto, da se

menuva ne~ija kolektivna sudbina?

Mojot adut e vo omileniot refren:

„ostanuva dovolno za mene, ostanuva

dovolno, srce moe“ - im pora~uva

Boris Vijan na site kr{a~i na sve-

tot koi so golemi ~ekani

uni{tuvaat s#... I koga }e ~kripne

bravata na }elijata, se spu{ti

se~iloto na gilotiwata, glavata ti

se trkala vo treva „ostanuva dovolno

za mene, ostanuva dovolno, srce

moe“.

So dol`na po~it kon zaginatite, so

malku dostoinstvo, i tro{ka sops-

tvena taga, ne }e be{e ostaven pros-

tor za nedoumenija... Gledajte samo

napred, ne svrtuvajte se, ne {pekuli-

rajte - ni pora~uvaa dodeka gi zako-

puvavme svoite mrtvi...

3 mart (sreda)

BIH se prosti so zaginatite na ceremonijata na

saraevskiot aerodrom.

14.30 So najvisoki po~esti pre~ekani se na skop-

skiot aerodrom.

U{te eden den na solzi i taga. Gi

ukrasivme mrtvite so `ivite,

od po~it. Beskrajna niza zborovi na

TV posreduvanata realnost, ubavi a

neubedlivi. Vistinskite se neizgo-

vorlivi, onie {to go otvaraat srce-

to, a `alosta ja priveduvaat kon

taga, ni ~ekor potamu...

4 mart (~etvrtok)

10.00 - 14.00 So najvisoki po~esti

pogrebani se sorabotnicite-sopatni-

ci na Predsedatelot: Risto

BLA@EVSKI „Nema pogolema ~est

za eden diplomat od kariera od

pokanata da bide sovetnik na

Pretsedatelot... odgovornost {to

~esno ja izvr{uva{e do kobniot let

kon bosanskite bespa}a“. Dimka

ILKOVA BO[KOVI]

„Mnogumina pominuvaat niz na{ite

`ivoti, malkumina se onie koi

ostavaat tragi vo na{ite du{i“.

Mile KRSTEVSKI „Te{ko e da se

dr`i slovo za ...vrven diplomat od

kogo mo`e mnogu da se nau~i“. Anita

KRI[AN-LOZANOVSKA „Vo nea

ima{e mlade{ka polet,

84

85

Pre

min

, V

oskr

esen

ie H

rist

ovo

2004

Premin, Voskresenie Hristovo 2004 Premin, Voskresenie Hristovo 2004

Pre

min

, V

oskr

esen

ie H

rist

ovo

2004

znaewe, `elba za uspeh, revnost“. Ace BO@INOVS-

KI „Dobar drugar i sorabotnik...naviraat spomeni za

godinite pominati zaedno“. Boris VELINOV „Nitu

sudbinata mo`ela da go odvoi od PRETSEDATELOT“.

Marko MARKOVSKI „Eden od najdobrite piloti vo

zemjava, so bezbroj letovi“. Branko IVANOVSKI

„Tvojot posleden let e let vo ve~nost“...

„Onamu kade {to zaminuvate nema nitu bolka, nitu

taga, nitu vozdi{ki. Po~ivajte vo mir!“

4. mart (~etvrtok)

9.00 - 23.00 Pred odarot vo holot na Sobranieto neprekinato minuvaat

gra|ani, oddavaj}i mu posledna poo~it na Pretsedatelot so poklonu-

vawe, prekrstuvawe, ili so dopir na raka.

Kulminacija na lekcijata {to vo izminatite

nesre}ni denovi ja odr`a narodot. Bez protokol i

prinuda, poka`a instinktivno deka znae {to zna~i da

se zagubi Pretsedatel pod vakvi okolnosti.

Samoniknata redica od Plo{tadot do vlezot ~eka so

saati za posledno viduvawe. „Toa e na{iot Boris

Trajkovski, pretsedatel na Republika Makedonija, i

go zaslu`uva na{iot dlabok naklon pred negovite

mo{ti.“

5. mart (petok)

9.00 - 11.30 Visoki stranski delegacii polagaa venci

pred odarot na Pretsedatelot vo holot na

Sobranieto. Posledna po~esna stra`a dr`ea pretse-

datelot na Sobranieto, premierot, i pretsedatelite

na Ustavniot i na Vrhovniot sud.

11.55 So iznesuvaweto na kov~egot po~na pogrebnata

ceremonija.

Vo dolgite denono}ija profunkcionira narodot.

Nekako sozreavme... Po~navme kako lu|e da komunici-

rame, dostoinstveno da taguvame, da se soli-

darizirame. Sega e red na instituciite. ]e go fatime

li ~ekorot? Kolonata se dvi`i, i znamiwata, ili

veterot, seedno... [to }e se slu~i koga }e gi ispra-

vime glavite i }e se soo~ime?

14.00 Zakop na Pretsedatelot vo Alejata na Velikanite vo Butel, so

site najvisoki dr`avni i voeni po~esti.

15.00 Gra|anite polo`uvaa cve}iwa na grobot, kako i vo narednite de-

novi...

Ona {to ne mu uspea na Pretsedatelot dodeka be{e

`iv, se slu~uva sega. Pogrebot e ta`en ~in, no provo-

cira pozitivna energija. Kako povisok znak za verata

na narodot vo negoviot `ivot: deka ne be{e ni zalu-

den ni kratok, deka pome|u dvete dati - belezi na

negoviot `ivot, ne stoi samo edna crta...

Menuvaj}i gi ne{tata, {okot go otkriva ona nepoz-

nato lice na Makedonija, von site postotomanski i

balkanski stereotipi i kalkulacii... Vo „golemata,

pro{irena, nedogradena ku}a na Evropa“, Toj probi-

va{e vrati i prozorci za svojata zemja. Samo vo toa e

vrednosta na yidovite, {to najdobro go znae onoj koj

ne se opredelil nikoga{ za „krvava politika“.

11 mart (~etvrtok)

Naskoro se o~ekuva da se soop{tat naodite vo aviobazata vo germansko-

to grat~e Vestling, iako e problemati~no de{ifriraweto na crnata

kutija , bidej}i se preklopuvale podatocite od predhodnite tri leta.

Ova e vistinita prikazna. Go napregnav pameteweto,

vnimavav na mislite... sepak, postojano se ~uvstvuvav

kako vo kutija. Ne crna, nitu kartonska (onaa od

istoimenata pretstava vo Teatarot na narodnostite).

Pre

min

, V

oskr

esen

ie H

rist

ovo

2004

Me progonuva scena od filmot „Lu|e vo

crno“: eden od dvajcata akteri, srede vselens-

ka labaratorija na idninata, otvora nekakvo

po{tensko sanda~e. Vnatre se poka`uva

sre}en mikrosvet so mali lu|e i mal kral...

No toa ne e kraj - zad akterite (na edniot

{totuku po~nuvaat da mu „rastat“ krilca na

superiornost) se otvora, iato taka, VRATA

so najdlabok pogled na labaratorijata na uni-

verzumot...Ne znaeme ni{to za toa kolkav e

kosmosot, no sigurno e deka `iveeme na edna

besmisleno ranliva planeta koja ni{to ne

znae za sebesi.

K U T I J A

K U T I J A