Kuşları Tanımlamak

Süleyman Ekşioğlu Doğa Araştırmaları Derneği www.dogaarastirmalari.org

Türkiye Batı Palearktik Bölgede Yer Alır

Batı Palearktik ve İngiltere

• Batı palearktikte günümüze kadar 964 kuş türü kaydedilmiştir

• Bunların yaklaşık 600’ü bu bölgede ürer

• İngiltere’de toplam 592 kuş türü kaydedilmiştir

• Bu türlerin 272’si düzenli olarak İngiltere’de görülür, 224 tür ise ürer

Türkiye’de

• Türkiye’de şimdiye kadar 464 kuş türü kaydedilmiştir

• Bunlardan 394 tür düzenli olarak görülür

• 304 tür ise ülkemiz sınırlarında üremektedir

Tanımlamaya Başlarken

• Sakin olun, yeni kuş gözlemcileri için kuşları tanımlamak zor ve karmaşık bir iş olarak görülür

• Zamanla bir arkadaşınızı uzaktan tanımak kadar kolay hale dönüşür

• Başlangıçta en yaygın türleri tanımak işimizi kolaylaştır

• Nelere dikkat etmemiz gerektiğini bilmemiz tanımlamada bize yardımcı olur

Tanımlamada Nelere Dikkat Ederiz?

• Dış görünüş (boyut, şekil, renk)

• Ses

• Siluet (leke biçimindeki görünüş)

• Uçuş şekli

• Davranış

• Yaşam Alanı

• Mevsim

İşte Size Bir Kuşun Haritası

Dış Görünüş

• Boyut çoğu zaman yanıltıcı olabilir

• Boyut hakkında en iyi fikri tanımlamaya çalıştığımız kuşun yakınında bulunan ve kesin olarak tanımladığımız diğer kuşların boyutlarıyla karşılaştırma yaparak edinebiliriz

• Zamanla kuşların şekilleri kafamızda yer edinir ve tanımlamada bize yardımcı olur

• Çoğu kuş türü kendine özgü renk ve desene sahiptir. Bunları bilmek tanımlamada işimizi kolaylaştır

Dış Görünüş

Ne kadar farklılar değil mi?

Baştaki Renk ve Desenler

Gövdedeki Renk ve Desenler

Kanattaki Renk ve Desenler

Ses • Çoğu kuş türü kendine özgü bir sese sahiptir

ve bu sayede onları tanımak daha kolay olur

• Özellikle ormanlık alanda kuşları görmek zordur, bu durumda gözlemci çoğu zaman ses dinleyerek tanımlama yapar

• Bazı kuşların sesleri ise birbirine çok benzer

• Öncelikle çevrenizdeki en yaygın kuşların seslerini öğrenin

Siluet

• Aynı ailedeki kuşlar genel olarak aynı vücut şekline sahiptir

• Siluet çoğu zaman kuşun hangi aileden olduğunu anlayarak onu tanımlamamızı kolaylaştırır

• Tüm yırtıcılar arasında doğanlar sivri

kanat uçlarıyla tanınırlar

Siluet

• Kırlangıçlar sivri kanat uçları ve çatal kuyrukları ile tanınır

• Çoğu baykuş türünün kulak örtü tüyleri uzundur

Siluet

Uçuş Şekli

• Bazı kuş türlerinin onları ifade eden uçuş şekilleri vardır

• Yırtıcıların çoğunu kanat tutuş şekillerine bakarak tanımlamaya çalışırız

• İspinozlar ve ağaçkakanlar dalgalı şekilde uçarlar

Uçuş Şekli

Atmacalar birkaç kanat çırpmadan sonra kayarken, şahinler genelde süzülerek uçarlar

Uçuş Şekli

Kızıl şahin uçarken kanatlarını yukarıya doğru V şeklinde tutarken küçük kartal kanatlarını düz tutar

Davranış

• Bazı kuşlar sekerek bazıları yürüyerek hareket eder

• Bazı ördekler yüzeyden bazıları da dalarak besinlerini ararlar

• Macar Ördeği hem dalarak hem de yüzeyden beslenebilir

Davranış

• Karabataklar suya girdikten sonra ıslanan kanatlarını açarak kuruturlar

Yaşam Alanı

• Genel olarak ördekler ağaçlara tünemez ve serçeler balık avlamak için göle girmez

• Çoğu kuş türü kendi özellikle üreme döneminde yaşam alanı dışına çıkmaz

• Ama unutmamak gerekir ki bazen umulmadık yerde ve zamanda sizi şaşırtabilecek kuş türleri görebilirsiniz

Mevsim

• Ülkemizde yerli kuş türlerini tüm yıl boyunca görebilirken bazı türleri sadece yazın, bazılarını kışın, bazı türleri de bahar aylarında göç mevsimlerinde görürüz

• Unutmayın ülkemizde kar tatilini geçiren leylekler var

Tanıyamadığımız Bir Kuş Olduğunda

• Kuşa ait gördüğümüz ayrıntıları daha sonra başkalarına sorabilmek için not ederiz

• Mümkünse davranışları, uçuşu ile ilgili özelliklerini belirtiriz

Tanıyamadığımız Bir Kuş Olduğunda

Aşağıdaki resme benzese bile siz gördüğünüz kuşu çizin ve dikkatinizi çeken özelliklerini resmin üzerinde belirtin

Teşekkürler…

www.dogaarastirmalari.org