Titulli: 100 KURIOZITETE PER TRUPIN E NJERIUT   4th February 2009, 5:50 pm

TRURI

1. Impulset nga nervat ne drejtim te trurit dhe anasjelltas udhetojne me nje shpejtesi prej 380 km/h.

2. Truri jone gjate funksionimit zhvillon nje energji te barabarte me ate te nje llampe 10 watt.

3. Truri njerezor eshte ne gjendje te memorizoje 5 here me shume se informacionet qe ndodhen ne Enciklopedine Britanike, ose cfaredo lloj enciklopedie tjeter. Llogaritet ne terma elektronike se truri yne ka nje kapacitet prej 3 deri ne 1000 Terabyte.

4. Vetem truri, perdor 20% te oksigjenit qe hyn ne trupin tone dhe qe transportohet ne gjak. Masa cerebrale eshte e barabarte me 2% te trupit tone, por konsumon me shume oksigjen se cdo pjese tjeter e trupit.

5. Aktiviteti cerebral eshte me i madh gjate nates, sesa gjate dites. Kjo ndodh sepse, ne te kundert te asaj qe mund te besohet, ndodh qe truri vihet ne aksion, pikerisht kur ne fleme. Nuk dihet mire akoma perse, por ne qofte se shihni enderra te bukura gjate gjumit duhet te falenderoni trurin dhe punen e tij gjate nates.

6. Shkencetaret konfirmojne se sa me i madh te jete koeficenti juaj intelektiv (QI), me shume enderroni. Kjo nuk duhet t’ju beje te mendoni se ne qofte se nuk kujtoni enderrat tuaja nuk jeni inteligjent sepse pjesa me e madhe e enderrave ka nje gjatesi shume te shkurter.

7. Neuronet gjate jetes sone rriten. Deri pak kohe me pare besohej se qelizat e trurit nuk zhvilloheshin apo rigjeneroheshin, kurse sot dihet se edhe meqenese kjo rritje nuk eshte si ne pjeset e tjera te trupit, ajo ekziston.

8. Informacionet levizin me shpejtesi te ndryshme ne baze te tipit te neuroneve. Jo te gjithe neuronet jane njelloj: ekzistojne disa ne gjendje te transportojne informacione me shpejtesi 0,5 meter ne sekonde kurse te tjere arrijne edhe deri ne 120 meter ne sekonde.

9. Truri nuk ndjen dhembje. Kjo thjeshte sepse ne te nuk ka receptore te dhembjes.

10. 80% e trurit tone eshte e ndertuar nga uje.

FLOKET DHE THONJTE

11. Qimet e fytyres rriten shume me shpejt se cdo qime tjeter ne trup. Nese jeni meshkuj e dini shume mire se sa shpejt rritet mjekra, mjafton te mendosh se ne qofte se nje mashkull nuk do t’a priste mjekren e tij gjate jetes, kjo e fundit do te behej me e gjate se nente metra.

12. Cdo dite cdo njeri humbet mesatarisht 60 deri ne 100 floke. Numri ndryshon shume nga personi ne person por varet edhe nga stinet, nga semundjet, nga shtatzania, nga mosha etj. Keshtu qe ne qofte se kuptoni qe po ju bien me shume se 100 floke ne dite, behuni merak: do te thote se po beheni qeros.

13. Floket e nje mashkulli e kane diametrin sa 2 fishi i diametrit te flokeve te nje femre; sigurisht qe diametri varet edhe nga rraca njerezore dhe tipi i flokeve.

14. Cdo flok eshte ne gjendje te mbaje nje peshe deri ne 100 gram. Ne qofte se kjo peshe shumezohet me numrin e flokeve… mendojeni vete rezultatin. 

15. Thoi qe rritet me shpejt eshte ai i gishtit te mesit. Per te qene me te sakte eshte thoi i dores qe ju perdorni me shume. Per me teper shpejtesia e rritjes se thonjve eshte e lidhur ngushte me gjatesine e gishtave, edhe pse nuk dihet akoma mire perse.

16. Ne cdo centimeter katror te lekures sone ka po aq qime sa ka ne cdo centimeter katror te lekures se nje majmuni shimpaze.Njeriu nuk eshte aq i zhveshur sa duket, por ky mendim vjen ngaqe pjesa me e madhe e qimeve ne trupin tone jane aq te vogla saqe nuk duken me sy te lire.

17. Bjondet kane me shume floke. Ngjyra e flokeve percakton dendesine e flokeve ne koke. Nje person ka

mesatarisht 100 mije vatra qe jane ne gjendje te prodhojne rreth 20 floke secila gjate gjithe jetes sone. Bjondet kane rreth 150 mije vatra te tilla. Ndersa te flokekuqet jane ata qe kane me pak, rreth 86 mije.

18. Thonjte e duarve rriten rreth 4 here me shpejt se ato te kembeve. Kjo ndodh sepse thonjte sa me shume te perdoren, aq me shpejt rriten.

19. Jeta mesatare e cdo floku eshte nga 3 deri ne 7 vjet. Ne fakt para se floket te bien mund te prihen, ngjyrosen, shkurtohen disa here, deri sa bien vete.

20. Nje njeri mund te humbe deri gjysmen e flokeve te tij perpara se dikush t’a kuptoje.

21. Floket duken te pashkaterrueshem. Pervec mundesise qe mund te marrin flake, floket jane ne gjendje te mos dekompozohen edhe pas vdekjes. Floket nuk mund te shkaterrohen nga uji, nga i ftohti, apo nga ndryshimet klimaterike, dhe jane shume rezistente ndaj acideve te ndryshme apo agjenteve kimike.

ORGANET

22. Organi me i madh i organizmit tone eshte zorra e vogel (intestinum tenue). Edhe pse quhet nga anglezet “small intestine” eshte 4 here me e gjate se gjatesia mesatare e nje njeriu te rritur.

23. Zemra e njeriut prodhon gjak me nje presion per ta pompuar ate deri ne 9 metra lartesi. Keshtu qe mos u preokuponi ne qofte se arrini te degjoni rrahjet e zemres tuaj. Per te pompuar gjak ne te gjithe trupin tone ne nje kohe kaq te shkurter duhet nje presion i mire nga kontraktimi i zemres.

24. Lengjet gastrike jane ne gjendje te tresin edhe nje flete brisku.

25. Mendohet se trupi njerezore ka me shume se 96 000 kilometra ene gjaku. Duke bere nje llogari te thjeshte me enet tona mund te behen me pak fjale 2 xhiro rreth botes.

26. Cdo 3 apo 4 dite ne stomakun tone krijohet nje membrane mukoze e re. Kjo per shkak te forces se madhe te acideve prezente ne stomak dhe kush vuan nga ulcera mund ta kuptoj shume mire sa te dhimbshme jane keto acide sidomos kur sulmojne muret e stomakut.

27. Siperfaqja e mushkrive tona eshte e barabarete me ate te nje fushe tenisi; ne fakt per te derguar sa me lehte oksigjenin ne gjak, mushkrite jane te pajisura me qindra bronke dhe hojeza. Keto jane te lidhura me kapilaret qe cojne oksigjenin ne gjak duke marre dioksidi i karbonit (CO2). Siperfaqja gjigande e mushkrive ndihmon keto veprime dhe na siguron nje shkembim te denje oksigjeni dhe dioksidit te karbonit ne cdo moment.

28. Zemra e femrave rreh me shpejte se ajo e meshkujve. Shkaku duhet kerkuar ne masen trupore, megjithese eshte zbuluar qe zemra femerore punon ndryshe nga ajo mashkullore.

29. Shkencetaret kane arritur te numerojne me shume se 500 funksione te melcise. Me shume mundesi kur dalim te shtunave dhe dehemi nuk mendojme per melcine tone, por ne qofte se doni ta dini melcia eshte organi qe punon me shume ne brendesi te trupit tone.

30. Aorta, arteria kryesore qe nis nga zemra jone ka diametrin e nje tubi normal. Kjo arterie eshte kaq e gjere sepse duhet te trasportoje ne brendesi te saj pjesen me te madhe te gjakut qe do te qarkulloje ne sistemin tone.

31. Mushkria e majte eshte me e vogel se mushkria e djathte per ti lene hapsire zemres.

32. Ne njeri mund te jetoje pa pjesen me te madhe te organeve te tij. Trupi yne mund te duket i dobet, por mund te mbijetoje pa stomak, pa 75% te melcise, 80% te zorres,dhe pa nje veshke. Me siguri s’do te ndiheshit shume mire, por organet e munguara nuk do t’ju sillnin vdekjen.

33. Gjendrat mbiveshkore e nderrojne madhesine gjate jetes. Perpara lindjes keto jane te medha sa nje veshke, ndersa me kalimin e kohes behen gjithnje e me te vogla, deri behen veshtiresishte te dukshme ne moshe te madhe

100 kuriozitete per trupin e njeriut

Edhe pse gjatë gjithë ditës jemi në lëvizje, apo bëjmë një jetë aktive dhe ndjejmë simptoma e ndjesi të ndryshme, nuk e dimë se edhe

organizmi ynë zbaton një orë të caktuar. Shumë prej nesh nuk e venë re se trupi ynë ndjek një ritëm të caktuar, sidomos ndryshimet midis

gjendjes trupore para gjumit dhe asaj pasi jemi zgjuar. Të gjitha këto vihen në funksion të mirëfunksionimit të organeve në trupin e njeriut.

Zakonisht çdo funksion në trupin tonë, operon gjatë ditës në mënyrë të tillë duke ndjekur një cikël të caktuar, i cili bashkërendon me

funksionimin e një organi tjetër. Organizmi i njeriut është ndërtuar në një mënyrë specifike dhe organizuar në mënyrë të përsosur. Por veç

atyre fakteve të njohura për funksionimin e organizmit tonë, ka edhe shumë të panjohura e fakte interesante që zbulon shkenca çdo ditë e më

shumë. Sot në suplementin e shëndetit në “Tirana Observer” do të lexoni plot 100 kuriozitete për trupin e njeriut. Mes tyre do të njiheni me

zbulimet për trurin, meqë është pa asnjë dyshim pjesa me komplekse e trupit njerëzor dhe me e panjohura, zemrën, organet e aparatit tretës,

gjymtyrët, hormonet, e deri te flokët e thonjtë. Simetria e trupit, e cila është prezente te secili njeri, prania e dy krahëve, dy këmbëve, paraqet

raportin e trupit ndaj krahëve, këmbëve apo raportin ndaj kokës, dhe ky raport është jashtëzakonisht i përpiktë. Kështu ju do të lexoni se

gjatësia trupore e secilit njeri është tetë herë më e madhe se gjatësia e kokës, fytyra është tri herë sa gjatësia e hundës, ndërmjet dy syve ka

një hapësirë sa gjatësia e njërit sy. Ndërsa ndërtimi i brendshëm i trupit të njeriut është përplot me detaje të imta. Një galeri e tërë

kuriozitetesh për organizmin e njeriut dhe mënyrat surprizuese sesi “ora e brendshme” e trupit ndikon në jetën tonë. Gjithçka në një suplement

prej pesë faqesh.

1

TRURI

Në trurin e njeriut mesatarisht gjenden 10 miliardë qeliza nervore, ndërsa numri i lidhjeve që mundësojnë komunikimin ndërmjet këtyre

qelizave është 100 trilionë. 100 trilionë, padyshim se është një numër mbi 52 metoda e lidhje me organet e tjera. Ndërsa informatat e bartura

në tru nëpërmjet numrit është matur rrugëve nervore, në brendi të trurit udhëtojnë në shpejtësi të pa paramenduar prej 320 h., në orë, ndërsa

nervat që arrijnë në trup nga qelizat trunore kanë një detyrë si në autostradë, për bartjen e informatave të vazhdueshme ndërmjet trurit dhe

trupit. Shkurt thënë në brendi të trupit në çdo sekondë kemi një komunikacion të jashtëzakonshëm, ndërmjet organeve trupore dhe trurit,

brenda çdo sekonde shkojnë dhe vijnë me mijëra informata të ndryshme. Madje është e njohur se vetëm për një minutë në tru realizohen prej

100 mijë deri 1 milionë reaksione të ndryshme kimike. Edhe të gjithë operacionet që realizohen në trupin tuaj, gjatë shikimit të një filmi bëhen

në saj të qindra informacioneve që shkojnë e vijnë ndërmjet trurit dhe muskujve për të njëmijtën pjesë të sekondës. P.sh. përdorimi i syve, të

mbështeturit gjatë uljes, të kuptuarit atë që e shihni, rrahja e zemrës, frymëmarrja, lëvizja e syve, zgjatja e flokëve, perceptimi i erërave ose të

dëgjuarit e zërave përreth veshit. Nëse operacionet trupore të cilat mundësojnë realizimin e vetëm të njërit nga këto veprime i shënojmë në

një letër do të nevojitej të shkruajmë faqe të tëra me formula kimike, dhe nëse në këta formula do të kishte një gabim më të vogël trupi juaj do

të dilte nga kontrolli, duke i krehur flokët mundë që ta futni dorën në sy apo duke ecur mundë të mos arrini të lëvizni një hapë dhe do të

rrëzoheni në tokë.

2

PESË SHQISAT

Pesë shqisat: pra të shikuarit, të nuhaturit, të prekurit, të dëgjuarit, të shijuarit, përbëjnë veç e veç nga një mrekulli. Pesë shqisat janë krijuar

pikërisht për nevojat e njeriut, p.sh veshi i percepton dridhjet e zërit të cilët vijnë vetëm brenda kufijve të caktuara, këta kufij të perceptimit që

emërohen si pragu i dëgjimit janë në vlera ideale. Po që se posedoni një vesh shumë të ndjeshëm duke filluar nga zëri i rrahjes së zemrës

deri te pëshpëritja e insekteve mikroskopike do ti ngatërronim të gjitha zërat, kjo për ne do të ishte mjaftë shqetësuese. Gjithashtu rregulli i

ndjeshëm vlen edhe për shqisat e të prekurit. Nervat e ndjeshme të prekjes të cilat gjenden nën lëkurën e njeriut në mënyrë sa më të mirë

janë sensibilizuar dhe në mënyrë ideale janë shpërndarë në trup, p.sh në majat e gishtave, që kemi më shumë nevojë për prekjet e ndjeshme

në krahasim me pjesët tjera të trupit, ka më shumë tepër skaje të nervave. Ndërsa në vendet, si shpina të cilat nuk janë aq funksionale skajet

e nervave janë mjaftë të rralla. Lëkura në realitet është një organ i përsosur i cili është i ndërtuar nga disa shtresa dhe i cili përmban nerva

perceptues, kanale të qarkullimit, sisteme të ajrosjes, rregullues të nxehtësisë dhe lagështisë.

3

SKELETI

Skeleti është një mrekulli inxhinierike i cili është i përbërë me bashkimin e 206 pjesëve të ndryshme të eshtrave. Trupi i njeriut në saje të

këtyre pjesëve të nyjëzuara me njëra tjetrën posedon një aftësi të jashtëzakonshme të lëvizjes. Eshtrat janë jashtëzakonisht të forta dhe në

gjendje që të përdoren me lehtësi, edhe në vendet ku eshtrat nyjëzohen njëra me tjetrën vërehen argumentet e krijimit, sipërfaqet e fërkimit të

nyjave janë të mbuluara me një shtresë kërcore të hollë dhe pupore dhe në këtë shtresë gjendet një lëng i rrëshqitshëm, nëse ashti e shtyp

atë në ndonjë vend, ky lëng nga puporet del jashtë dhe e mundëson sipërfaqen e nyjes të rrëshqasë si vaj. Njeriu në saje të këtij ndërtimi të

përsosur lëvizjet e tij i realizon me gjithëdije dhe shpejtësi të madhe.

4

ZEMRA

Njëri nga organet më vitale të trupit të njeriut pa dyshim se është zemra. Zemra është e vendosur në një ndër vendet më të sigurta të trupit.

Ajo është njëra ndër organet më të rëndësishme, me një ndërtim të veçantë, e cila është e vendosur në kafazin e kraharorit ku është e

mbrojtur nga goditjet që mund të vijnë nga jashtë. Zemra e cila fillon të rrah akoma duke qen në barkun e nënës, punon gjatë tërë jetës pa u

ndalur me një tempo prej 100 rrahje në minutë, ndërmjet çdo rrahje pushon vetëm gjysmë sekonde dhe brenda ditës rreh afërsisht 10 mijë

herë. Nëse këtë vlerë e llogarisim duke marr parasysh gjatë tërë jetës së njeriut do të na del një vlerë në llogaritjen e të cilit do të mundohemi,

pra gjatë jetës së njeriut zemra realizon afërsisht 255 milion rrahje. Zemra e cila mundëson pompimin e gjakut në pjesë të ndryshme të trupit

pa mos u përzier gjaku i pastër dhe i papastër, është i ndërtuar nga katër dhomëza të ndryshme nga valvulet që mundësojnë rrjedhjen e

gjakut në një drejtim dhe posedon një ndërtim që është ndërtuar mbi ekuilibër të ndjeshëm.

5

DORA

Dora është për t’i mbërthyer rrobat, për të shkruajtur, për të prerë ushqimin. Dora e cila me një sukses të madhe i realizon këta operacione të

cilat duken si të thjeshta por që janë shumë të vështira, është një mrekulli inxhinierike. Veçoria më e rëndësishme e dorës është se në fusha

të ndryshme përdoret me një sukses të madh, krahët të cilët posedojnë një numër të madh të muskujve dhe nervave ndihmojnë dorën

varësisht nga kushtet për të kap fortë dhe butë. Në trupin e njeriut ka një numër të madh të ekuilibrave të ndjeshëm, njerëzia në saje të

sistemeve të cilat punojnë plotësisht të varura nga njëri-tjetri në saje të lidhjeve me sisteme të tjera të trupit i realizon funksionet vitale pa

asnjë pengesë, mbi të gjitha këta i realizon pa ndonjë mund të veçantë, pa mos u ballafaquar me ndonjë vështirësi. Njeriu për shumë gjëra

nuk është i njoftuar p.sh. kur fillon dhe kur mbaron tretja në lukth, për ritmin e zemrës, për bartjen e materieve të nevojshme nga ana e gjakut

në pjesët e nevojshme të trupit, për të shikuarit, për të dëgjuarit.

6.

Shpejtësia e impulseve

Impulset nga nervat në drejtim të trurit dhe anasjelltas udhëtojnë me një shpejtësi prej 380 km/h.

7.

Energjia e trurit

Truri jonë gjatë funksionimit zhvillon një energji të barabartë me atë të një llambe 10 watt.

8.

Memoria

Truri njerëzor është në gjendje të memorizojë 5 herë më shumë se informacionet që ndodhen në Enciklopedinë Britanike, ose çfarëdo lloj

enciklopedie tjetër. Llogaritet në terma elektronikë se truri ynë ka një kapacitet prej 3 deri në 1000 Terabyte.

9.

Konsumimi i oksigjenit

Vetëm truri, përdor 20 % të oksigjenit që hyn në trupin tonë dhe që transportohet në gjak. Masa cerebrale është e barabartë me 2 % të trupit

tonë, por konsumon më shumë oksigjen se çdo pjesë tjetër e trupit.

10.

Aktiviteti cerebral

Aktiviteti cerebral është më i madh gjatë natës, sesa gjatë ditës. Kjo ndodh sepse, në të kundërt të asaj që mund të besohet, ndodh që truri

vihet në aksion, pikërisht kur në flemë. Nuk dihet mirë akoma perse, por në qoftë se shihni ëndrra të bukura gjatë gjumit duhet të falënderoni

trurin dhe punën e tij gjatë natës.

11.

Inteligjenca

Shkencëtarët konfirmojnë se sa më i madh të jetë koeficienti juaj intelektiv (IQ), më shumë ëndërroni. Kjo nuk duhet t’ju bëjë të mendoni se në

qoftë se nuk kujtoni ëndrrat tuaja nuk jeni inteligjent sepse pjesa më e madhe e ëndrrave ka një gjatësi shumë të shkurtër.

12.

Qelizat e trurit

Neuronet gjatë jetës sonë rriten. Deri pak kohë më parë besohej se qelizat e trurit nuk zhvilloheshin apo rigjeneroheshin, kurse sot dihet se

edhe meqenëse kjo rritje nuk është si në pjesët e tjera të trupit, ajo ekziston.

13.

Neuronet

Informacionet lëvizin me shpejtësi të ndryshme në bazë të tipit të neuroneve. Jo të gjithë neuronet janë njëlloj: ekzistojnë disa në gjendje të

transportojnë informacione me shpejtësi 0,5 metër në sekondë kurse të tjerë arrijnë edhe deri në 120 metër në sekondë.

14.

Receptorët

Truri nuk ndjen dhembje. Kjo thjesht sepse në të nuk ka receptorë të dhembjes.

15.

Ndërtimi i trurit

Rreth 80 për qind e trurit tonë është e ndërtuar nga uji.

16.

Fytyra

Qimet e fytyrës rriten shumë më shpejt se çdo qime tjetër në trup. Nëse jeni meshkuj e dini shumë mirë se sa shpejt rritet mjekra, mjafton të

mendosh se në qoftë se një mashkull nuk do ta priste mjekrën e tij gjatë jetës, kjo e fundit do të bëhej më e gjatë se nëntë metra.

17.

Flokët

Çdo ditë çdo njëri humbet mesatarisht 60 deri në 100 flokë. Numri ndryshon shumë nga personi në person, por varet edhe nga stinët, nga

sëmundjet, nga shtatzënia, nga mosha, etj. Kështu që në qoftë se kuptoni që po ju bien më shumë se 100 flokë në ditë, bëhuni merak, do të

thotë se po bëheni qeros.

18.

Raca njerëzore

Flokët e një mashkulli e kanë diametrin sa 2-fishi i diametrit të flokëve të një femre. Sigurisht që diametri varet edhe nga raca njerëzorë dhe

tipi i flokëve.

19.

Fuqia e flokëve

Çdo flok është në gjendje të mbajë një peshë deri në 100 gram. Në qoftë se kjo peshë shumëzohet me numrin e flokëve mendojeni vetë

rezultatin.

20.

Thonjtë

Thoi që rritët më shpejt është ai i gishtit të mesit. Për të qenë më të saktë është thoi i dorës që ju përdorni më shumë. Për më tepër shpejtësia

e rritjes së thonjve është e lidhur ngushtë me gjatësinë e gishtave, edhe pse nuk dihet akoma mirë përse.

21.

Lëkura

Në çdo centimetër katror të lëkurës sonë ka po aq qime sa ka në çdo centimetër katror të lëkurës se një majmuni shimpanze.

Njeriu nuk është aq i zhveshur sa duket, por ky mendim vjen ngaqë pjesa më e madhe e qimeve në trupin tonë janë aq të vogla saqë nuk

duken me sy të lirë.

22.

Vatrat e flokëve

Biondët kanë më shumë flokë. Ngjyra e flokëve përcakton dendësinë e flokëve në kokë. Një person ka mesatarisht 100 mijë vatra që janë në

gjendje të prodhojnë rreth 20 flokë secila gjatë gjithë jetës sonë. Biondët kanë rreth 150 mijë vatra të tilla. Ndërsa të flokëkuqët janë ata që

kanë më pak, rreth 86 mijë.

23.

Duart dhe këmbët

Thonjtë e duarve rritën rreth 4 herë më shpejt se ato të këmbëve. Kjo ndodh sepse thonjtë sa më shumë të përdorën, aq më shpejt rriten.

24.

Jeta e flokëve

Jeta mesatare e çdo floku është nga 3 deri në 7 vjet. Në fakt para se flokët të bien mund të prihen, ngjyrosën, shkurtohen disa herë, deri sa

bien vetë.

25.

Rënia e flokëve

Një njëri mund të humbë deri gjysmën e flokëve të tij përpara se dikush ta kuptojë.

26.

Rezistenca

Flokët duken të pashkatërrueshëm. Përveç mundësisë që mund të marrin flakë, flokët janë në gjendje të mos dekompozohen edhe pas

vdekjes. Flokët nuk mund të shkatërrohen nga uji, nga i ftohti, apo nga ndryshimet klimaterike, dhe janë shumë rezistentë ndaj acideve të

ndryshme apo agjentëve kimikë.

27.

Zorra e vogël

Organi më i madh i organizmit tonë është zorra e vogël (intestinum tenue). Edhe pse quhet nga anglezët “small intestine” është 4 herë më e

gjatë se gjatësia mesatare e një njeriu të rritur.

28.

Rrahjet e zemrës

Zemra e njeriut prodhon gjak me një presion për ta pompuar atë deri në 9 metra lartësi. Kështu që mos u preokuponi në qoftë se arrini të

dëgjoni rrahjet e zëmrës tuaj. Për të pompuar gjak në të gjithë trupin tonë në një kohë kaq të shkurtër duhet një presion i mirë nga kontraktimi i

zemrës.

29.

Lëngjet

Lëngjet gastrike janë në gjendje të tresin edhe një fletë brisku.

30.

Gjaku

Mendohet se trupi njerëzor ka më shumë se 96 000 kilometra enë gjaku. Dukë bërë një llogari të thjeshtë me enët tona mund të bëhen më

pak fjalë 2 xhiro rreth botës.

31.

Stomaku

Çdo 3 apo 4 ditë në stomakun tonë krijohet një membranë mukoze e re. Kjo për shkak të forcës së madhe të acideve prezente në stomak dhe

kush vuan nga ulcera mund ta kuptojë shumë mirë sa të dhimbshme janë këto acide, sidomos kur sulmojnë muret e stomakut.

32.

Mushkëritë

Sipërfaqja e mushkërive tona është e barabartë me atë të një fushe tenisi; në fakt për të dërguar sa më lehtë oksigjenin në gjak, mushkëritë

janë të pajisura me qindra bronke dhe hojëza. Këto janë të lidhura me kapilarët që çojnë oksigjenin në gjak duke marrë dyoksidin e karbonit

(CO2). Sipërfaqja gjigante e mushkërive ndihmon këto veprime dhe na siguron një shkëmbim të denjë oksigjeni dhe dyoksidit të karbonit në

çdo moment.

33.

Zemra

Zemra e femrave rreh më shpejt se ajo e meshkujve. Shkaku duhet kërkuar në masën trupore, megjithëse është zbuluar që zemra femërore

punon ndryshe nga ajo mashkullore.

34.

Mëlçia

Shkencëtarët kanë arritur të numërojnë më shumë se 500 funksione të mëlçisë. Më shumë mundësi kur dalim të shtunave dhe dehemi nuk

mendojmë për mëlçinë tonë, por në qoftë se doni ta dini mëlçia është organi që punon më shumë në brendësi të trupit tonë.

35.

Arteriet

Aorta, arteria kryesore që nis nga zemra jonë ka diametrin e një tubi normal. Kjo arterie është kaq e gjerë, sepse duhet të transportojë në

brendësi të saj pjesën më të madhe të gjakut që do të qarkullojë në sistemin tonë.

36.

Masa e mushkërive

Mushkëria e majtë është më e vogël se mushkëria e djathtë për t’i lënë hapësirë zëmrës.

37.

Organet e trupit

Në njëri mund të jetojë pa pjesën më të madhe të organeve të tij. Trupi ynë mund të duket i dobët, por mund të mbijetojë pa stomak, pa 75 %

të mëlçisë, 80 % të zorrës, dhe pa një veshkë. Me siguri s’do të ndiheshit shumë mirë, por organet e munguara nuk do t’ju sillnin vdekjen.

38.

Gjëndrat mbiveshkore

Gjëndrat mbiveshkore e ndërrojnë madhësinë gjatë jetës. Përpara lindjes këto janë të mëdha sa një veshkë, ndërsa me kalimin e kohës

bëhen gjithnjë e më të vogla, deri sa bëhen vështirësisht të dukshme në moshë të madhe.

39.

Qarkullimi i gjakut

Gjaku në organizmin e njeriut udhëton shumë shpejt. Prej zemrës deri të gishtërinjtë e këmbës arrin për 16 sekonda, deri në tru për 8

sekonda, deri në mushkëri vetëm për 6 sekonda.

40.

Acidi i stomakut

A e dini se stomaku ka një acid hydroklorik, lëndë gërryese e njëjtë me atë që përdorët për të trajtuar metalet në industri. Ai mund të gërryejë

hekurin. Por në stomak gjithçka është perfekte. Mukusi që rrethon muret e stomakut ruan këtë lëng të mos bëhet i dëmshëm, por vetëm të

shërbejë për të tretur ushqimin.

41.

Pozicioni i trupit

Nuk kujtoni një përvjetor? Atëherë provoni të uleni në gjunjë. Memoria mishërohet edhe nga pozicioni. Disa studiues argumentojnë se disa

gjëra kujtohen më mirë nëse njeriu ulët në të njëjtin pozicion që ka qenë dikur gjatë ngjarjes.

42.

Ushqimi për trurin

Megjithëse truri përbën vetëm 2 % të peshës së përgjithshme trupore të njeriut, ai kërkon 20 % të kalorive dhe oksigjenit të trupit. Për të

mbajtur trurin në gjendje pune, tre arterie kryesore pompojnë oksigjen pa pushim. Sikur qoftë edhe njëra prej këtyre arterieve të dëmtohet ose

mos të pompojë një herë truri fillon mosfunksionimin normal.

43.

Pubertiteti

Pubertiteti ndryshon strukturën e trurit. Në e dimë se hormonet që ndodhen në trup janë të nevojshme për të stimuluar rritjen dhe të përgatisin

trupin për riprodhim. Por pse adoleshenca është kaq e pakëndshme për të gjithë? Kjo pasi hormone si testosteroni, influencojnë në zhvillimin

e neuroneve në tru dhe ndryshimet e bëra në strukturën e trurit shkaktojnë ndryshime të sjelljes.

44. Ngjyrat e lëkurës

Të gjitha lëkurat kanë katër ngjyra. Edhe lëkura e bardhë ka 3 ngjyra të tjera të fshehura. Kështu afër vënave lëkura merr ngjyrë të kuqe. Po

ashtu lëkura shoqërohet me pigment të verdhë në pjesë të saj. Ngjyra e fundit është e zeza dhe ndikohet nga melanina. Kjo bën që lëkura të

ngjajë e zezë në pjesë të mëdha të saj. Të katërta këto ngjyra miksohen dhe krijojnë njerëzit me ngjyra të ndryshme në të gjithë globin.

45. Kockat

Ashti më i madh në trupin e njeriut, ashti i femurit është i qëndrueshëm ndaj masës prej 800 kilogramë, kurse në pozitë horizontale ndaj

masës prej 200 kilogramë. Eshtrat tuaja janë katër herë më të fuqishme (forta) sesa betoni. Mund të jenë më të fuqishëm se çeliku, por masa

e tyre është më e vogël. Një copë ashti me gjatësi prej 5 centimetra mund ta mbajë masën e elefantit. Vajzat mund të rriten deri në moshën

20-vjeçare, kurse djemtë deri në moshën 25-vjeçare.

46.

Zgjatja

Është vënë re se njeriu në mëngjes, pas fjetjes është pak më i gjatë se gjatë ditës. Kjo ndodh sepse disqet kërcore ndërunazore ditën tkurrën

(mblidhen), kurse natën shtrihen.

47.

Muskujt

Muskujt e fytyrës suaj janë të rëndësishëm. Ata ju ndihmojnë ju të tregoni si e ndjeni botën përreth. Gjatë buzëqeshjes aktivizohen 12 muskuj

kryesorë të fytyrës e gjatë rrudhjes së vetullave aktivizohen vetëm 11 muskuj. Muskuli më i gjatë është sartoriusi, i cili fillon prej komblikut,

ndërsa përfundon nën gjurin: i gjatë është mbi 40 centimetra. Muskuli më i shpejtë është muskuli ngritës i qerpikëve.

48.

Funksioni i mëlçisë

Mëlçia është organ aq i rëndësishëm, saqë nëse ajo fillon të dështojë së funksionuari jeta jonë vihet në rrezik.

49.

Masa e zemrës

Zëmra e njeriut peshon 250-300 gramë. Pse letrat e Shën Valentinit kanë zemrat në to? Pse njerëzit flasin për atë çka do të thotë “të kesh

zemrën e thyer”? Kjo është për arsye se njerëzit që nga kohët e lashta kanë menduar se zemra është organ i dashurisë dhe i emocioneve. Ky

besim është ruajtur deri në ditët e sotme. Më ç’fuqi punon zemra juaj? Shtrëngoni një top tenisi një herë në sekondë gjatë dy minutave. A

mund ta bëni këtë? Ja sa fuqishëm punon zemra juaj.

50.

Frymëmarrja

Ju merrni frymë më shumë se 20.000 herë në ditë! Për një muaj qimja e flokut rritet 1 centimetër, për një vit 13 centimetër. Po të mos

qetheshin flokët gjatë gjithë jetës ata do të ishin të gjatë 10 metra.

51.

Fuqia e trurit

Truri juaj ndalet së rrituri në moshën 15-vjeçare. Por të mësuarit nuk ndalet kurrë, prandaj mësoni sa të mundeni. Qelizat nervorë të trurit tuaj

gjatë gjithë jetës formojnë lidhje të reja. Truri juaj shfrytëzon aq shumë fuqi (energji) sa edhe një poç elektrik i fuqisë prej 10 wat.

52.

Sëmundjet gjenetike

Ekzistojnë rreth 6 000 sëmundje gjenetikë dhe nga këto vetëm për një pjesë shumë të vogël shkencëtarët kanë idenë se si t’i kurojnë.

Shpresohet që me deshifrimin e materialit gjenetik të arrihet të kuptohen më mirë sëmundjet, mekanizmat e tyre dhe mundësisht të gjendet

një kurim.

53.

Kolesteroli

Nivelet e kolesterolit në trupin e njeriut ndryshojnë me stinët. Është ky rezultati i arritur nga një kërkim i kryer nga Universiteti i Masacusetit

mbi 517 persona të shëndetshëm. Doli si përfundim që nivelet e kolesterolit ishin më të mëdha në vjeshtë dhe në dimër, dhe më të ulëta në

pranverë dhe verë. Nuk dihet mirë se cilët janë mekanizmat që çojnë në këtë rezultat. Matjet tregonin që vlerat më të mëdha për meshkujt

mbërrijnë në dhjetor, kurse për femrat në janar. Vlerat e regjistruara tregonin një rritje rreth 3.9 mg/dL tek meshkujt (vlerat mesatare ishin 222

mg/dL) dhe 5.4 mg/dL tek femrat (vlerat mesatare ishin 213 mg/dL). Disa nga këto ndryshime mund të përshkruheshin me variacionet që

pëson plazma në stinët e ndryshme. U gjet edhe që nuk kishte lidhje me dietën që përdoret në stinët e ndryshme.

54.

Asimetria e trupit

Njerëzi me trup asimetrik kanë tendencë më të madhe ne agresione. Këtë të paktën sjell një rezultat i një hulumtimi amerikan.

Shkencëtarët në fillim hulumtuan supozimin e pohuar më parë, që një pamje e jashtme asimetrike ka të bëj me një defekt në sistemin nervor

dhe me kontrollim të pakësuar të agresionit.

Shkencëtarët e Universitetit të Ohajos i matën veshët, duart, krahët dhe këmbët e 100 personave vullnetarë dhe nga kjo përcaktuan simetrinë.

Me pretekstin për t’ia u matur forcën bindëse të tyre, kërkuan nga pjesëmarrësit të bëjnë dy telefonata, në të cilat ata bashkëbiseduesit e tyre

duhej ti bindnin për të dhuruar të holla për një qëllim bamirës.

Pjesëmarrësit nuk e dinin se të dy bashkëbiseduesit në anën tjetër të telefonit punëtorë të Universitetit ishin. Njëri prej tyre refuzonte lutjën e

tyre në mënyrë miqësore, ndërsa i dyti reagonte ekstrem me një vrazhdësi. Agresivitetin e pjesëmarrëseve hulumtuesit e matën se sa

vrullshëm ata e hudhnin receptorin mbi telefon. Studimi rezultoi që ata persona me trup asimetrik dëgjuesen shumë më shpesh e përplasnin

se sa të tjerët pjesëmarrës. Udhëheqësja e studimit Zeynep Benderlioglu e shpjegon këtë lidhje me faktin, se asimetria formohet në mitër në

kushte të pafavorshme. Kjo ndikon pra jo vetëm në dukurinë e trupit, çka edhe shihet, por gjithashtu edhe në sistemin nervor. Defektet e tilla

në sistemin nervor, sipas vlerësimit të shkencëtares, influencojnë aftësitë e njerëzve për të kontrolluar agresivitetin e tyre.

55.

Inteligjenca

Foshnjat të cilat peshojnë më shumë gjatë lindjes kanë përparësi në zhvillimin e inteligjencës më vonë gjatë fëmijërisë, tregojnë studimet e

fundit. Kjo është me siguri për shkak se foshnjat më të rënda janë më të ushqyera në momentet kyçe në fazat fetale. Studimet tjera kanë

treguar se pesha e vogël e lindjes është e lidhur me zhvillim të pakët mental. Foshnjat e lindura para kohe janë më të predispozuara rrezikut

që të lindin me peshë të vogël. Mirëpo, studimet e fundit, të publikuara në “Revistën britanike të mjekësisë”, sugjeron se pesha e vogël e

lindjes është e lidhur me inteligjencën. Një ekip nga qendra për studime epidemiologjike urbanistike në New York ka vëzhguar 3.484 foshnje

të lindura të lindura ndërmjet viteve 1959 dhe 1966. Pesha e tyre e lindjes ishte nga 1.500 deri 4.000 gram, kurse koeficienti i inteligjencës

(IQ) është testuar 7 vite më vonë. Në përgjithësi, pesha më e madhe e lindjes ka shënuar dhe një rritje të lehtë të IQ. Dallimi në mes të

foshnjave me peshë më të vogël se 2.5 kg me ata mbi 4 kg ishte 10 poena të IQ. Këta autorë të studimit thonë: Edhe pse variacioni i

koeficientit të inteligjencës është i lidhur me peshën e lindjes brenda peshës normale të lindjes është shumë e vogël dhe e pavlefshme për

individualë, rezultatet e marra janë shumë të rëndësishëm për nivelin e tërë popullatës.

56.

Lëvizja e gjakut

Zemra jonë është pompa më e përpikte në botë. Për çdo 23 sekonda nëpër zemër kalojnë 5 litra gjak. Për një ditë zemra shtie në qarkullim 19

mijë litra gjak. Për 60 vjet qarkullojnë 480 milionë litra gjak. Kjo pompë tejet e përsosur me vetëlëvizës speciale peshon mesatarisht 230

gramë te femrat, ndërsa 280 gramë te meshkujt.

57.

Presioni i gjakut

Gjaku qarkullon nëpër enët e gjakut 100 mijë kilometra për 23 sekonda. Kjo shpejtësi e qarkullimit të gjakut është 215 herë më e madhe se

shpejtësia e anijeve në gjithësi.

58.

Rruazat e gjakut

Për 11 sekonda, 25 miliardë kamionë mbartës të ngarkuar me oksigjen dhe materie ushqyese të domosdoshme (rruazat e kuqe të gjakut)

shkarkojnë barrën e tyre nëpër qeliza të uritura të kapilarëve të gjakut.

59.

Ripërtëritja

Jeta e rruazave të kuqe zgjat 42 ditë, ndonëse ato me përballim mund të jetojnë deri në 127 ditë. Kjo do të thotë se gjaku ynë ripërtërihet për

çdo 2 muaj, pra 200 miliardë rruaza të kuqe të gjakut lindin dhe vdesin për çdo ditë.

60.

Rrugët e frymëmarrjes

Gjatë ecurisë së frymëmarrjes mbushen me oksigjen 400 milionë zgavra në mushkëritë tona. Sipërfaqja e zgavrave (kanaleve) është 150 m².

61.

Diafragma

Diafragma, muskuli që ndan zgavrën e kraharorit nga ajo e barkut, është organi muskulor më veprues gjatë jetës së njeriut. Ky organ nuk

pushon asnjëherë. Ky muskul tkurret (kontrakton) 11 mijë herë në orë, afro 264 mijë herë gjatë ditës apo 670 milionë herë për 70 vjet jetë.

62.

Qelizat e trurit

Truri ynë është kompjuteri më i përsosur në botë. Ai përbëhet prej 100 miliardë qelizash të përhimëta, e barabartë me një fuqi të mbi 10 mijë

programeve kompjuterike në veprim të përhershëm.

Sipërfaqja e këtyre kompjuterëve është 250 mijë km² (sa gjysma e sipërfaqes së Francës). Të shtojmë edhe diçka: nevojiten pak dashuri dhe

intimitet për të lindur krijesën e re, njeriun. Këtë nuk mund ta realizojë kurrë asnjë kompjuter.

63.

Shkenca e njeriut

Për çdo ditë shkenca zbulon gjëra të reja te njeriu. P.sh në kohë të fundit biologët e Universitetit të Miçiganit zbuluan në lëkurë dhe në flokë të

njeriut metale, siç janë: argjendi, plumbi, kallaji, zinku, hekuri, bakri dhe alumini.

64.

Kordat zanore

Ciklonet dhe anticiklonet rrallëherë kalojnë shpejtësinë 130 deri 140 km në orë, kurse shpejtësia e ajrit që del prej mushkërive nëpër kordhat

zanore gjatë teshtitjes arrin shpejtësinë 390 km në orë.

65.

Sytë

Gjersa bëhesh më i vjetër në moshë, sytë e tuaj bëhen më të ndritur.

66.

Eshtrat e njeriut

Trupi i njeriut përmban 260 eshtra, kurse fëmijët kanë 300 (disa eshtra bashkohen derisa fëmija rritet)

67.

Qerpikët

Njeriu i rrah qerpikët e syrit mesatarisht 4.200.000 herë gjatë vitit. Gjithashtu qerpikët janë qimet më të forta te njeriu.

68.

Tretja

Tretja e ushqimit realizohet në të gjitha hallkat e organeve të aparatit tretës. Duhet të kalojnë së paku 12 orë që trupi ta tretë ushqimin.

69.

Qelizat e trupit

Qelizat më jetëgjate në trupin e njeriut janë qelizat e trurit të cilat mund të jetojnë gjerë në vdekje të njeriut!

70.

Rritja e thonjve

Thonjtë e duarve rriten 4 herë më shpejtë se ata të këmbëve. Po ashtu më shpejt rritet thoi i gishtit të mesëm. Sa më shumë të përdoren

thonjtë aq më shpejt rriten.

71.

Të qeshurit

Një person normal qesh rreth 15 herë gjatë ditës. Gjatë realizimit të së qeshurës në fytyrën e njeriut aktivizohen mbi 13 muskuj.

72.

Temperatura

Faktin që temperatura e ulët redukton nevojshmërinë e të gjithë organeve për oksigjen është provuar edhe nga kirurgjia e trapiantove. Në fakt,

ortopedikët e specializuar në zëvendësimin e pjesëve të arteries rekomandojnë që pjesët zëvendësuese duhet të vijnë të konservuara – pas

një pastrimi rrënjësor – në një thes plastik të mbushur me akull dhe i mbyllur hermetikisht. Kështu pjesët e zëvendësuara të arteries

funksionojnë pas 6-12 orë pas operacionit.

73.

Qëndrueshmëria

Eshtrat e njeriut janë katër herë më të qëndrueshme se çeliku. Sidomos eshtrat të cilat mbajnë pjesën e organeve më jetike për jetën e njeriut.

74.

Takikardia

Sa herë ka rrahur zemra jonë kur jemi në moshën 79-vjeçare? Shkencëtarët e kanë zgjidhur këtë pyetje. Rreth 2,5 miliardë herë.

75.

Mushkëria

Mushkëria jonë (e shpalosur) do ta mbulonte një fushë tenisi, domethënë 100 m². Po ashtu mushkëria e majtë është më e vogël se mushkëria

e djathtë.

76.

Enët e gjakut

Enët e gjakut të njeriut (të kapura njëra pas tjetrës) janë 2,5 herë më të gjata se ekuatori.

77.

Jetëgjatësia

Në fund të jetës së tij trupi ka prodhuar 950 kilometër flokë, ndërsa sytë janë mbyllur rreth 415 milionë herë. Edhe në moshë të vjetër asnjë

është i njeriut nuk është më i vjetër se 20 vjet-sepse eshtrat përtërihen rregullisht. Shkencëtarët zbuluan se flokëkuqet kanë vetëm rreth 90

000 flokë, zeshkanet 100 000, ndërsa biondinët 150 000 fije floku. Por vetëm 20 për qind e biondinave e mbajnë këtë shifër të flokëve.

78.

Uji në organizëm

Shkencëtarët gjermanë kanë zbuluar se si brenda një ore pas konsumimit të ujit të pastër, harxhimi metabolik i energjisë rritet për 24%,

ndërsa kjo nuk ndodh nëse pihet sasi e njëjtë e tretësirës fiziologjike. Sipas një teorie, mendohet se organizmi harxhon energji për ta bërë

temperaturën e ujit të pirë të ngjashme me temperaturën trupore. Megjithatë edhe pas eksperimenteve me ujë të ngrohur në temperaturë

37°C (sa është edhe temperatura trupore), janë arritur rezultate të ngjashme në harxhimin e energjisë. Kështu që mendohet se flitet për

ndonjë proces të komplikuar fiziologjik. Studimet kanë treguar se rritja e harxhimit energjik pas konsumimit të ujit, te meshkujt pasohet me

harxhimin e yndyrave, ndërsa organizmi i femrave i shfrytëzon më shumë karbohidratet.

79.

Drunjtë parandalojnë astmën

Një studim i realizuar së fundmi nga shkencëtarët amerikanë, ka treguar se fëmijët të cilët jetojnë në vende ku ka drunj do të sëmuren më pak

nga astma. Shkencëtarët nga Universiteti Columbia në New York, kanë llogaritur se nëse në një sipërfaqe prej një kilometër katrorë ka 343

drunj, atëherë rreziku i fëmijëve (të moshave ndërmjet katër dhe pesë vjet) për të fituar astmën, është më i vogël për 25%. Sipas këtij

mendimi, drunjtë ndikojnë pozitivisht në kualitetin e ajrit dhe njëkohësisht i nxisin fëmijët për aktivitet fizik.

80.

Ecja ul shtypjen e gjakut

Shkencëtarët koreanë kanë llogaritur ndikimin e të ecurit prej 40 minutash në shtypjen e gjakut, në një studim në të cilin kanë marrë pjesë 23

meshkuj me shtypje të rritur të gjakut. Rezultatet kanë treguar se shtypja e gjakut është zvogëluar si rezultat i ecjes, ndërsa nga ky ndikim

pozitiv i ecjes është rekomanduar që të ecet së paku një orë brenda ditës. Ky zbulim mund t’u ndihmojë në veçanti personave të cilët për

shkak të llojit të punës nuk mund të ushtrojnë, por vazhdimisht nguten për të arritur nga një takim në tjetrin.

Ja cilat janë shtatë faktet e njohura për funksionimin e ritmikës së trupit.

81.

Temperatura e trupit

Temperatura e trupit të njeriut është më e ulët në momentin kur në çohemi në mëngjes, krahasuar me temperaturën që organizmi tregon në

mbrëmje. Temperatura 37 gradë celsius në orën 7 të mëngjesit mund të tregojë ethe, ndërsa në orën 5 të mbasdites mund të jetë normale.

82.

Ritmi i trupit

Për arsye po të ritmit të trupit është zbuluar se organizmi i njeriut është më i predispozuar për të pësuar atak kardiak në orët e para të

mëngjesit. Dhe kjo gjendje është gati 2 herë më e rrezikshme se sa në kohë të tjera të ditës.

83.

Lindja e fëmijëve

Po ashtu lindjet e fëmijëve janë më të shpeshta në orët e mëngjesit dhe të mbrëmjes, edhe kjo për arsye të ecurisë të ritmit që ndjek

organizmi.

84.

Psikika

Por ritmi i organizmit shfaq edhe ndryshimet që ndodhin në sferën psikike, çka mund të pasohet edhe me dëmtime nëse ndodhin çrregullime.

Për shkak të këtyre çrregullimeve një pjesë e vetëvrasjeve kryhen në orët e para të mëngjesit.

85.

Mjekimet

Po për këtë arsye edhe recetat mjekësore të dhëna nga mjekët zbatojnë një orar të caktuar. Sipas rasteve më të shpeshta mjekimet merren

zakonisht në mëngjes dhe në darkë. Për shembull aspirina dhe antihistamina do të jepnin një efekt më të plotë nëse do të merreshin në

mëngjes. Por disa tipa mjekimesh, për shembull kimioterapia ndaj kancerit, mund të jetë më e efektshme nëse do të administrohej gjatë natës.

86.

Marrëdhënia seksuale

Njerëzit, zakonisht, pëlqejnë seksin gjatë natës, pikërisht para kohës së gjumit, krahasuar me çaste të tjera gjatë ditës.

87.

Hormonet

Nëse ne do të jetonim në errësirë të plotë, në do të ndiqnim një cikël të tillë në ditë-natë që do t’i kalonte 25-orët. “Ora gjenetike” kontrollon

temperaturën e trupit, sekretimin e hormoneve dhe shumë aktivitete të tjera të nivelit qelizor.

Cilat janë pjesët “e papërdorshme” të trupit

Trupi njerëzor ka një numër pjesësh “të papërdorshme”, që nga dhëmbët e pjekurisë deri tek muskujt e jashtëm të veshëve. “CBS” në bazë të

zbulimeve të publikuara në revistën “Human Discovery” boton këto pjesë anatomike të cilat ende i kemi, edhe pse nuk na shërbejnë prej

kohësh.

88.

Gjoksi i meshkujve

Acidi laktik dhe qumështi i gjirit prodhohet nga gjëndrat e gjirit, gjatë shtatzënisë dhe pas lindjes fëmija ushqehet me qumësht gjiri. Por ky

funksion i njihet vetëm gjirit të femrës. Edhe pse meshkujt e kanë indin, muskulin, për të prodhuar qumësht, kjo realisht nuk ndodh. Ky organ

te mashkulli e ka humbur funksionin e tij.

89.

Dhëmballët e pjekurisë

Njeriu për të përpunuar, copëtuar, ushqimin kalon në një sërë etapash. Për këtë përdoren dhëmbët prerës, dhëmballët dhe sekrecionet e

pështymës. Por me kalimin e adoleshencës te njeriu fillojnë të dalin dhëmbët shtesë të njohur si dhëmballët e pjekurisë. Në ditët e sotme

vetëm 5 për qind e popullsisë ka dhëmballë të shëndetshëm pjekurie, pasi pjesa më e madhe e njerëzve kalojnë shqetësime prej tyre dhe

shpesh herë kryejnë ndërhyrje kirurgjikale duke i hequr.

90.

Muskuli i jashtëm i veshit

Në pjesën e prapme të veshit janë tre muskuj, të cilët bëjnë të mundur të lëvizen indet e veshit ashtu si te qeni apo macja. Këtë veprim

mendohet se mund ta bënin edhe njerëzit e lashtë, ashtu si edhe në ditët e sotme disa persona mund ta lëvizin kërcin e veshit të tyre.

91.

Brinja e qafës

Gati 1 për qind e popullsisë së botës ka të shfaqur një kockë apo brinjë të vogël në pjesën e qafës. Kjo brinjë mund të shkaktojë probleme me

nervat dhe arteriet që përshkojnë atë pjesë të trupit. Kjo kockë mendohet ët jetë mbetje nga epoka e zvarranikëve.

92.

Qepalla e tretë

Kjo është një flegër, cipë e hollë dhe e vogël, në pjesën e brendshme të cepit të syrit e cila gjendet akoma te njeriu. Te zogjtë kjo pjesë kryen

funksion mbrojtës gjatë fluturimit për të pastruar sytë dhe shmangur ngacmuesit.

93.

Muskuli nën shpatull

Një muskul i vogël gjendet te shpatulla e disa njerëzve. Ai e ka fillesën në shpatull dhe vazhdon deri te brinja e parë në afërsi të klavikulës. Ky

muskul do të ishte i nevojshëm nëse njeriu do të përdorte të katër gjymtyrët për të ecur. Disa njerëz kanë një muskul të tillë, disa nuk e kanë,

ndërsa disa të tjerë kanë dy të tillë.

94.

Muskuli i dorës

Ky është një muskul i gjatë i cili fillon që nga bërryli dhe vazhdon deri te kyçi i dorës e në pëllëmbë. Ai mendohet të këtë qenë i nevojshëm për

të mundësuar ngjitjen dhe kacavarjen nëpër pemë. Rreth 11 për qind e popullsisë nuk e kanë një muskul të tillë.

95.

Qimet e trupit

Edhe qimet e trupit radhiten ndër pjesët e trupit të cilat kanë humbur funksionin e tyre. Qerpikët janë ato që e ruajnë akoma funksionin e tyre

mbrojtës të syve, po ashtu i japin hijeshi fytyrës. Këtë funksion e ruajnë edhe flokët. Por trupi i njeriut është i mbuluar më qime të cilat nuk

kanë ndonjë funksion apo qëllim të caktuar.

96.

E ngjethura në lëkurë

Ky muskul i cili lejon dhe stimulon të ngjethurat në lëkurë gjendet edhe te kafshët. Ai shërben për të fryrë dhe mbushur gëzofin e tyre gjatë të

ftohtit për t’i mbajtur ngrohtë, ose për t’u mbrojtur nga grabitqarët te disa kafshë të tjera. Edhe te qenia njerëzore ky muskul shkakton të

ashtuquajturat të ngjethura në trup.

97.

Muskujt e shputës

Ky muskul i këmbës i ka ndihmuar primatët të kapen me këmbë. Është zhdukur gati në 9 për qind të njerëzve.

98. Brinja e trembëdhjetë

Shimpanzetë dhe gorillat e kanë. Por vetëm 6 për qind e njerëzve kanë një brinjë të tepërt.

99.

Apendisiti

Kjo pjesë e aparatit tretës të njeriu i hershëm kryente funksionin e vazhdimit të tretjes së ushqimit. Te njeriu i sotëm apendisiti e ka humbur

këtë funksion, duke qenë mbeturinë e aparatit tretës. Pjesa më e madhe e popullsisë e kanë hequr atë pas ndërhyrjeve kirurgjikale.

100.

Eshtra e bishtit

Mendohej se kjo kockë kryente funksion mbështetës dhe komunikues mes organeve. Por në ditët e sotme shumë persona e kanë hequr atë

dhe nuk kanë asnjë problem shëndetësor.

Çfarë nuk keni ditur për organizmin tuajPublikuar: E enjte 2 Qershor 2011, 22:480 Komente 14 Rekomandime

Organizmi i njeriut është shumë i komplikuar, e shumica e njerëzve as që janë të njoftuar me gjysmën e proceseve që zhvillohen aty. Ja disa fakte interesante për sa i përket organizmit të njeriut.Njeriu mund të jetojë edhe nëse i largohet shpretka, veshka, njëri krah i mushkërive, 75% e mëlçisë, 80% e zorrëve. Çdo minutë vdesin rreth 300.000 qeliza në trup. Tingëllon shumë, por kjo është më pak se 0.0001% e sasisë së përgjithshme të qelizave që kompensohen çdo ditë. Smalti i dhëmbit është materia më e fortë në trupin e njeriut. Njeriu mesatarisht mund të jetojë dy deri tre muaj pa ushqim, por vetëm disa net pa gjumë, sepse kjo shkakton ndryshime radikale në psikikë.Pos shenjave të ndryshme të gishtërinjve, secili njeri ka edhe shenja ndryshe të gjuhës.Përveçse mund të digjen, flokët nuk mund të shkatërrohen nga asgjë. Flokun nuk mund ta shkatërrojë të ftohtit, ndryshimi i klimës, uji dhe fuqitë e tjera natyrore, e është rezistues edhe ndaj shumë thartirave dhe kemikaleve. Një person mesatarisht ka rreth 100.000 qime, e që çdo ditë humb nga 40 deri 100 qime floku.Pas lindjes foshnja posedon 300 eshtra, derisa personi i rritur posedon 206.Qeliza vezë është më e madhja në trupin e njeriut. Ajo është 175 mijë herë më e rëndë se qeliza më e vogël në trupin e njeriut, spermatozoidet.Shtypja e zemrës është aq e fortë sa që gjakun mund ta hedhë deri në 10 metra.Një person i rritur posedon rreth 96.000 kilometra qeliza të gjakut.Veshka e filtron gjakun deri në 300 herë brenda një dite.

Semundje dhe kuriozitet Mjeksore

                                            Alergjite 

Me ardhjen e pranveres rikthehen tek alergjiket simptomat si sy qe lotojne apo qe te kruhen, hunde qe rrjedhin, te teshtira, acarime dhe per rastin me te keq astma.

 Alergjia apo kunderveprimi alergjik eshte ai veprim qe ndodh kur sistemi i imunitetit te trupit kundervepron ndaj disa antigjeneve ne  qe zakonisht nuk te ben ndonje dem. Ajo qe shkakton alergjine quhet alergjene. Alergjite mund te shkaktojne shfaqjen e nje sere simptomash te cilat varen nga sa serioze eshte alergjia. I njejti alergjen mund te jape simptoma te ndryshme ne njerez te ndryshem. 

Simptomat me te zakonshme te shkaktuara nga alergjite jane: Hunde qe rrjedhin apo te zena Sy te kuq te acaruar qe te kruhen Kollitje Te teshtira Tharje gjuhe dhe fyti, edhe acarime te tyre. 

Veshtiresi ne frymemarrje Diarre Vjedhje ushqimi Tharje dhe acarim te lekures Disa nga simptomat e shkaktuara nga alergjite mund te shkaktohen edhe prej gjendjesh te tjera.

Alergjenet me te zakonshem jane: alkooli ,thumbim i bletes apo i ndonje insekti tjeter, pushi ushqimi poleni i luleve bari, pemet, shkurret pluhuri i shtepise ilaqet myshku nikeli Shume alergjike nuk e dine se jane te tille deri ne qastin kur trupi u kundervepron ne menyre alergjike. Ne nje rast te tille njeriu duhet te shkoje te keshillohet me mjekun sepse ndonese alergjia nuk mund te quhet drejtperdrejte si semundje simptomat qe te jep mund te marrin permasa dramatike.

Me ane te provave ne lekure mjeku arrin te gjeje ndaj kujt kundervepron trupi. Ne kete menyre alergjiku mund te perpiqet tiu shmanget vendeve me alergjene te fuqishem, por kjo gje nuk eshte gjithnje ne dore te tij. Ne kete rast vuajtjet mund te pakesohen me marrjen e ilaqeve Antihistaminike ose ne raste te veqanta Kortizoni. Ilaqet Antihistaminike mund te japin pasoja anesore si lodhje trupore perkeqeim ne perqendrim dhe ne aftesi per te reaguar. Nje menyre per kurimin e alergjise eshte metoda e Hyposensibilizimit me ane te se ciles injektohen ne trup doza te vogla alergjenesh ndaj te cileve trupi i te semurit kundervepron. Kjo eshte nje perpjekje per te mesuar trupin me keto alergjene dhe te mos te jete kaq i ndjeshem ndaj tyre. Hyposensibilimi injektohet pergjate disa vjeteve. Ne 80 % te rasteve jep rezultat.

 Pergatiti Baton Bekeri > 

Riniti alergjik (Rhinitis alergia) 18 janar 2002 Eshte inflamacioni i hundes dhe i rrugeve te siperme te frymemearrjes, qe rezulton nga nje reaksion alergjik ndaj nje substance p.sh. pluhurit, leshit te kafsheve, polenit te luleve etj. 

Qe ta kuptojme kete duhet shpjeguar per ju : C`ESHTE ALERGJIA? Eshte hipersensitivitet (mbindjeshmeri) ndaj substancave te caktuara, qe reflektohet nga nje reagim eksesiv (i tepert) i Sistemit IMUN (sistemi mbrojtes). Sistemi Imun me mekanizma te ndryshem tenton te eleminoje substanca te huaja te cilat nuk "i njeh" si mikroorganizmat (bakteriet,viruset etj).

 Nje nga rruget e veprimit te Sistemit Imun eshte prodhimi i antitrupave.Kur trupi takon nje substance te huaj (alergjen) per here te pare, nje tip i qelizave te bardha (limfocitet), prodhojne antitrupa qe ngjiten te qelizat mast (tip tjeter qelizash te bardha). Nese e njejta substance takohet prape, alergjeni "ngjitet" te antitrupat ne qelizat mast, duke shkaktuar leshimin e disa mediatoreve (substanca kimike) qe ndihmojne per te shkateruar agresoret. MEDIATORI ME KRYESOR ESHTE -HISTAMINA. Kjo substance sjell skuqje, fryrje ose ngushtim te hundes e rrugeve te siperme te ajrit, dhe ulje te presionit te gjakut. Pra e kuptojme se ne rast sulmi nga bakteriet a viruset keto mediatore mbrojne trupin nga infeksionet, ne kete rast ato "hutohen", "turbullohen" e padrejtesisht (trupi nuk eshte nen rrezik) shktatojne nje reaksion alergjik . 

Nje nga problemet me te hasura nga mjekesia ne reaksionet alergjike eshte poleni i barit, qe sjell rinitin alergjik, po ashtu pluhurat e ndryshem, qimet e kafsheve, puplat e shpendeve etj. Ketu futet urtikaria, disa forma ekzemash dhe dermatitesh e alveoliti alergjik ( e quajtur-mushkeria e fermerit). Pra duke menduar se leshimi, lirimi i ketyre mediatoreve, sjell mbireagimin e sistemit mbrojtes te organizmit tone, atehere duhet gjetur nje forme per ti bllokuar keto mediatore -histaminen, qe permendem me lart. PRA ekziston nje grup i tere barnash te quajtur ANTI- HISTAMINIKE ose : antihistaminat. Antihistaminat bllokojne aksionin e Histamines ne receptoret H1.

 Keto gjinden zakonisht ne enet e vogla (te gjakut) te lekures ,hundes dhe syve .Pra parandalohet zgjerimi i ketyre eneve duke ulur, skuqjen dhe enjtjen.po ashtu ulin sekrecionet (rrjedhjen) nga gjendrrat e lotit e te hundes. Nga gjaku ANTIHISTAMINAT kalojne ne tru duke parandaluar vjelljen e mekanizmin e kollit (te kolliturit). Por ato kane dhe efekte anesore: Tharje goje, turbullim shikimi e veshtiresi ne urinim te cilat largohen pas nje fare kohe, gjithashtu personat me probleme zemre a melcie mund te ndikohen nga to.

 Pas nje fare kohe ANTIHISTAMINAT e mbajne Rinitin Alergjik nen kontroll. Pervec tyre kemi dhe nje grup tjeter te quajtur Kortikosteroidet. Nje teknike e re quhet DESENSITIVIZIM. Nese barnat kane fare pak efekt atehere injektohet alergenti ne sasi te ndryshme (ne rritje) per te desensibilizuar sistemin imun. ME INJEKSIONE ne seri,duhet thene se konsumon shume kohe e mund te jape nje reaksion alergjik te rende e nuk eshte gjithmone efektiv. Si perfundim, mund te permendim disa barna te tilla (antihistaminike) si: Acrivastine, Astemizole, Chlorpheniramine, Diphenhydramine, Loratadine, Promethazine, Triprolidine etj. 

EkraniEkrani rrit rrezikun per te marre alergji 2, Rreziku per te marre ndonje alergji u shtohet njerezve te shendetshem kur ulen perdite perpara kompjuterit. eshte e njohur prej kohesh qe atyre qe jane te ndjeshem ndaj rrymes elektrike mund tu shkaktohen shume lehte kunderveprime alergjike nga puna me kompjuter. Por nje studim i ri i kryer ne Suedi ka treguar se edhe njerezit e shendetshem mund te marrin alergji duke qendruar perpara kompjuterit. Eksperimenti tregoi qe rrezatimi i ekranit e ben lekuren te zhvilloje te ashtuquajturat qeliza maste, qeliza qe sjellin kunderveprimin alergjik.

Tek dy te tretat e te testuarve te cilet ndejten te ulur me shpinen perkundrejt ekranit u vu re nga matjet prania e nje sasie te larte qelizash master. Pra lekura eshte bere gati per nje kunderveprim alergjik. Alergjite e tipit te astmes, ekzemes dhe alergjia prej barit shtohen nga rrezatimi i ekranit te kompjuterave. 

                  Duhan Piresit jetojn me pak se te tjeret

Shkencetaret thone se kur nje person e fillon duhanin qe ne moshe te re, ai e ka me te veshire se sa te tjeret per te hequr dore prej tij. Edhe studimet e meparshme kane treguar se adoleshentet jepen shume pas duhanit. 

Cilido qofte efekti i nikotines fillimisht ne organizmin e njeriut, efektet negative jane me te vogla tek adoleshntet dhe te rinjte se sa tek te rriturit. Kjo i ben ata ta pijne me teper duhanin.

Kur duhani pihet per dekada te tera dhe ne trup hyjne elementet helmuese, pikerisht kjo shkurton jeten. Pra, nuk eshte thjesht nikotina, por eshte ekspozimi i vazhdueshem ndaj elementeve te tjere te rrezikshem te duhanit, ajo qe demton.

Studimi me i gjate i bere ndonjehere mbi efektet e pirjes se duhanit mbi shendetin ka arritur ne perfundimin se piresit e duhanit jetojne mesatarisht dhjete vjet me pak se sa ata qe nuk pijne duhan.

Hulumtimi, i botuar ne British Medical Journal, filloi para pesedhjete vjetesh kur u vu lidhja e pare midis duhanit dhe kancerit te mushkerive.

Hulumtimi tregoi poashtu se lenia e duhanit, madje edhe ne moshen gjashtedhjete-vjeqare, mund te permiresoje jetegjatesine per tri vjet, ndersa lenia e duhanit ne moshen tridhjetevjeqare duket se anulon demin qe i eshte bere shendetit me pare.

Studiuesit kane arritur ne perfundimin se eshte me e rendesishme qe femijet te mos lejohen fare ta pijne duhanin.

Studime te tjera tregojne se njerezit me te ardhura me te vogla dhe ata me nje nivel me te ulet shkollimi, konsumojne me shume duhan. Me pirjen e duhanit keta e keqesojne edhe me shume gjendjen e tyre ekonomike dhe sociale. Te varferit shpenzojne me shume per duhan, se sa per plotesimin e nevojave te tjera baze si ushqimi, kujdesi shendetesor dhe arsimimi.

Organizata Boterore e Shendetesise llogarit se qdo 6,5 minuta ne bote vdes nje njeri nga pasojat e pirjes se duhanit. Keshtu rreth 5 milione persona gjejne vdekjen ne nje vit dhe sipas parashikimeve ky numer pritet te dyfishohet gjate 20 vjeteve te ardhshem.

Semundjet dhe vdekja si pasoje e pirjes se duhanit godasin gjithnje e me shume pikerisht vendet e pazhvilluara. Shikuar nga numrat del se 84 perqind e te gjithe njerezve qe pine duhan jejtojne ne vendet ne zhvillim.

Organizata Boterore e Shendetesise llogarit se nga pasojat e pirjes se duhanit gjithnje e me shume rendohet edhe sistemi shendetesor. Sipas te dhenave te Bankes Boterore gjashte deri 15 perqind e te gjitha shpenzimeve te sistemit shendetesor ne vendet e zhvilluara industriale jepen per sherimin e semundjeve nga duhani. Per vendet e varfera nuk ekzistojne te dhena te sakta, por eshte e ditur se shpenzimet per keto qellime jane jashtezakonisht te larta.

           Duhani dhe te rinjte

Shkencetaret thone se kur nje person e fillon duhanin qe ne moshe te re, ai e ka me te veshire se sa te tjeret per te hequr dore prej tij. Sipas studiuesve, adoleshentet, mund te behen me te varur nga nikotina se sa te rriturit, per arsye se organizmi i te rriturve reagon ndryshe nga ai te rinjve. Doktor Xhorxh Kob i institutit Skrips thote se sa me teper nikotine qe marrin njerezit gjate viteve te adoleshences, aq me e madhe eshte mundesia qe ata ta pine duhanin kur te rriten.

Dihet qe duhani perben kercenim per jeten e njeriut. Edhe studimet e meparshme, tregojne se adoleshentet jepen shume pas duhanit. Per kete arsye, Studjuesit e Institutit Scripps eksperimentuan me minjte, duke studiuar sasine e nikotines se thithur nga minjte e vegjel dhe ata te rritur dhe arriten ne perfundimin se minjte ne moshe te vogel nuk shfaqin fare shenja se kane thithur nikotine.

Cilido qofte efekti i nikotines fillimisht ne organizmin e njeriut, efektet negative jane me te vogla tek adoleshntet dhe te rinjte se sa tek te rriturit. Studjuesi Koob thote se meqenese ndjeshmeria ndaj efekteve negative te duhanit eshte me e vogel tek te rinjte, kjo i ben ata ta pijne me teper duhanin. Kur duhani pihet per dekada te tera, thote ai, dhe ne trup hyjne elementet helmuese, pikerisht kjo shkurton jeten. Pra, nuk eshte thjesht nikotina, por eshte ekspozimi i vazhdueshem ndaj elementeve te tjere te rrezikshem te duhanit, ajo qe demton, thote studjuesi. Nga nje eksperimentim me perfshirjen e rreth 6 mije femijeve nen moshen 18-qdo dite, studjuesit arriten ne perfundimin se eshte me e rendesishme qe femijet te mos lejohen fare ta pijne duhanin.

  

 

 

            Demet nga Pijet Alkoholike; Operacion me Reze Lazer 

Nje studim i ri tregon se 50 perqind e konsumatoreve te pijeve alkoholike ne Shtetet e Bashkuara jane te te rinj nen moshen e lejuar dhe te rritur qe pijne tej mase. Sipas standarteve te departamentit te shendetesise, me shume se dy gota ne dite per burrat dhe me shume se 1 gote ne dite per grate nje cilesohen si pirje tej mase.

Profesorja Susan Foster qe kryesoi studimin prane universitetit Columbia thote se te rinjte nen moshen e lejuar konsumojne thuajse 20 perqind te pijeve alkoholike ne Shtetet e Bashkuara, ndersa te rriturit qe pijne tej mase kosumojne 30 perqind te ketyre pijeve. Studimi arriti ne perfundimin se ata qe perdorn pije alkoholike tej mase shpenzojne rreth 57 miliarde dollare ne vit.Kjo eshte sa gjysma e shumes se pergjitheshme qe amerikanet shpenzojne per pije alkoholike gjate nje viti. Perdorimi i tepruar i alkoholit i kushton shoqerise rreth 180 miliarde dollare, ketu perfshihen aksidentet, problemet shendetsore, cenimi i rendit dhe ligjit, ulja e prodhimit e te tjera Studime te tjera kane treguar se problemi i te pirit fillon qe ne moshe te re, dhe kjo nxjerr edhe nje here ne pah rolin edukues qe duhet te luajne prinderit dhe institucionet arsimore e mbare shoqeria per te shmangur te rinjte nga perdorimi i pijeve alkoholike.

OPERACION ME REZE LAZER.. Per shume vite Colleen Allen perdorte lente kontakti per te syte. Para disa vjetesh ajo vendosi te mos i perdrte me ato dhe iu nenshtrua nje operacioni me reze lazer. Jeta ime ndryshoi, thote ajo. Klinika LCA Vision, Lasik Plus eshte nga te parat qe filloi tu ofronte pacienteve operacione me reze lazer. Drejtori Stephen Joffe thote se kjo klinike ofron sherbime si per qdolloj eproblemi te syve. Firma Lasic Plus ka mbi 30 dege te shperndara ne Kanada e Evrope. Mjeku Vincent Marino thote se te mirat e operacionit te syve me reze lazer mund te ndjehen nga pacienti menjehere pas operacionit. E gjithe procedura zgjat vetem pak minuta dhe te nesermen pacienti mund te shkoje ne pune ose te kthehet ne jeten normale pa asnje problem.

                           ILAQ I RI PER  KUJTESEN E HUMBUR

Kompanite farmaceutike jane hedhur ne gare per krijimin e nje ilaq qe mund te riktheje kujtesen e humbur, dukuri qe fillon te shfaqet kryesisht pas moshes 40 vjeqare.

Ne moshen 77 vjeqare, Nancy Dow eshte gjithnone ne levizje, duke bere thuajse nje jete normale. Ajo thote se diqka ndodh me njeriun kur ai e kupton se shume gjera qe i kane ndodhur ne jete papritmas i ka harruar. Dhe ne kete rast, nje vizite tek mjeku eshte e domosdoshme. Por ne treg nuk ka ndonje ilaq per kurimin e kesaj semundjeje. Nancy Dow vuan nga dementia nje forme paksa e perparuar e humbjes se kujteses. Shpresa e saj e vetme eshte nje vizite ne kliniken e doktor Stephen Salloway, i cili po eksperimenton ilaqin Arisept.

Tek personat qe kane marre kete ilaq kujtesa eshte permiresuar dhe shpresat per sherim te plote jane shtuar. Arisept eshte nje prej 40 ilaqeve eksperimentale per permiresimin e kujteses. Mbi 10 shoqeri farmaceutike po shpenzojne mbi 1 miliarde e 500 milione dollare, duke e ditur se nese ilaqi del me sukses fitimet e tyre do te jene te medha.

Vetem ne tregun e tanishem, thote ky analist, fitimet mund te arrijne ne 10 miliarde dollare ndersa personat qe kane nevoje per nje ilaq te tille po shtohen. Nje ilq per kujtesen do te bente shume me teper buje se sa Viagra. Por qfare ndodh praktikisht nese provat me ilaqin e ri dalin me sukses. Ekspertet thone se nese efektiviteti i ilaqit provohet, qeverise do ti duheshin edhe 3 deri ne 5 vjet te tjera per te dhene lejen qe ai te hidhet ne treg.

 Ne nje spital te Bethesdes ne shtetin Maryland, Bryan Wright eshte gati ti lejoje shkencetaret te analizojne trurin e tij ne zonat me te thella, ashtu siq kane bere qe kur ai ishte 13 vjeq. Bryan, 17 vjeqar, eshte nje prej qindra te rinjve qe marrin pjese ne kete studim per trurin. Doktor Jay Giedd i Institutit te Shendetit, thote se perparimet e koheve te fundit ne teknologjine e fotografise, u lejojne shkencetareve te shohin me imtesi edhe ne zonat me te thella te trurit.

Mendohej se deri ne moshen 6 vjeqare truri e ka arritur permasen apo zhvillimin e tij te plote. Por ne fakt nuk eshte keshtu. Shkencetaret tani thone se nga mosha 13 deri ne 19 vjeq anatomia e trurit peson ndryshime shume me dramatike se sa mendohej.

Dihet se mosha e rinise shoqerohet shpesh me sjellje te pakontrolluara, me emocione te forta, e ndjenja nga me te ndryshmet, shpesh kundethenese.

Profesor Charles Nelson prane universitetit te Minesotes thote se kjo ndoshta ndodh pasi zona te trurit pergjegjese per kontrollin e ketyre emocioneve ende nuk jane zhvilluar plotesisht.

Shkencetaret thone se ky kuptim i ri i trurit te te rinjve mund te shpjegoje arsyen se perse prinderit disa here nuk jane ne gjendje te kontrollojne me lehtesi sjelljet e femijeve te tyre, sepse keto sjellje nuk jane rezultat thjesht i ndryshimeve hormonale, por veprime te nje truri ne zhvillim

                        Gjumashet Vdesim ma shpejt

 

 Studiuesit amerikane kane mberritur ne perfundimin se ata qe flene shume ore naten rrezikohen te vdesin me shpejte se ata te cileve u mjaftojne shtate ore gjume.

Studiuesit kane hetuar mbi nje miljon njerez te moshave 30 deri 102 vjeq. Gjate atyre gjashte viteve qe zgjati studimi vdekshmeria ishte me e ulet midis atyre qe flinin shtate ore pernate, duke pasur parasysh edhe moshen, nese personi pinte duhan dhe problemet e meparshme shendetesore. Atyre qe flinin te pakten nje ore me teper ose me pak u rritej ndjeshem rrezikshmeria per te vdekur. Rrezikshmeria per te vdekur rritej me 15 % tek ata qe flinin 8,5 ore ose me pak se 4,5 ore.

 

 

 

 

                                Tregtia E  Organeve 

 

 

Shumica e vendeve te botes e kane te ndaluar me ligj tregetine e organeve. Ne disa vende te botes, pacientet mund te blejne organe ne tregun e zi.

Rreth nje milione paciente ne te gjithe boten presin me deshperim te sigurojne nje veshke, edhe ne se per ta blere ate, mund te shkelet ligji. Shtrohet pyetja: nese dikush del vullnetar per te dhuruar veshken, perse te mos e shese ate?

Por ne kushtet kur nje numer i madh njerezish rrezikojne te vdesin nga nevoja per nje veshke te shendoshe, tregu i zi i veshkave mund tua siguroje ate per dhjetra mijera dollare. Nje person madje, u perpoq ta shese veshken nepermjet faqes se njohur kompjuterike E-Bay, ku tregetohen me ankand objekte te ndryshm qmimi i pare i ofruar ishte 25 mije dollare. Brenda vetem 8 ditesh, paciente te deshperuar, ne kerkim te nje veshke te shendoshe, e quan qmimin ne miliona dollare, deri sa kompania e bllokoi shitjen.

Kerkesa per organe shpeshhere plotesohet me lehtesi ne vende si India, Brazili dhe Filipinet. India e ndaloi zyrtarisht me ligj shitjen e organeve ne vitin 1994. Por kjo nuk i ka dhene fund kesaj praktike, sidomos ne radhet e banoreve te lagjeve te varfera.

Duket se numri i atyre qe duan ti shesin organet per para nuk po pakesohet. Edhe ne vendet perendimore jane bere thirrje per rishikimin e ligjit qe ndalon shitjen e organeve, duke i kompensuar dhuruesit e organeve. Debati per kete qeshtje vazhdon.

 

 

 

                    Ndihm per te luftuar renien e flokeva

 

Fenomeni fillon ne moshen ne mes 20 deri 30 vjteve. Floket behen me te dobet, bijne ne menyre masive dhe nuk dalin me te rinj. Mbi 70 % e burrave vuajne nga renia e flokeve. Fajin per kete e ka kryesisht hormoni seksual mashkullor testosteron.

Nje njeri i shendetshem ka nga 100 000 deri 130 000 qime flokesh. Floku i njeriut zgjatet me rreth 2 milimetra ne jave. Ushqimi i keq dhe semundjet e zgjasin proqesin e rritjes se flokeve. cezari mundohej te fshihte floket e rene duke vendosur nje kurore perqark kokes.

Shkaqet e renies se flokeve

Floket rriten per dy deri tre vjet perpara se te bijne. Renia e flokeve te vjeter eshte krejt natyrale. Nga pori prej te cilit ra floku i vjeter zakonisht pas nje fare kohe del nje qime e re floku. Ne nje dite njerezve mund tu bine 150 qime flokesh. Ka shkaqe te ndryshme qe shkaktojne renien e flokeve, si ndonje semundje infektoze, perdorimi i nje ilaqi te caktuar etj.

Renie flokesh e trasheguar

Renia e flokeve mund te shkaktohet edhe nga trashegimia gjenetike. Hormoni seksual testosteron krijon lidhje me nje enzime te caktuar dhe shnderrohet ne nje dihidrotestesteron- apo si qemerohet ndryshe DHT. Kjo futet nepermjet gjakut qe riqarkullon ne rrenjet e flokeve dhe ngunjohet aty. DHT jo vetem pengon rritjen e flokeve por edhe ndalon daljen e flokeve te rinj. Me kalimin e kohes, porja mbyllet krejt.

Floket e trashe zevendesohen me floke shume me te imet, me te shkurter, dhe te thinjura. Renia fillon ne dy anet e ballit dhe pastaj ndiqet nga krijimi i nje tulle ne pjesen e prapme te kokes. Propecia - nje mjet kunder renies se flokeve Propecia bllokon enzimen qe lidhet me Testosteronin duke e penguar keshtu kete lidhje. Numri i DHT ne lekuren e kokes pakesohet keshtu me dy te tretat. Kjo ben qe te ndaloje renia e flokeve ne pjesen me te madhe te burrave , dhe ne shume raste arrijne rrenjet e flokeve te rigjenerohen dhe te prodhojne floke te fuqishem si me pare.

Megjithese nuk ka prova, 2% e burrave qe marrin tableten Propecia thone se ajo i ben impotente por 90 % e tyre thone se nuk ndjejne asnje lloj ndryshimi ne fuqine e tyre seksuale. Tableta duhet marre perdite, dhe nese ndalohet marrja e saj, procesi i renies se flokeve nis nga e para.

Propecia nuk funksionon per grate. Grate shtatzena nuk duhet ne asnje menyre te marrin apo qofte edhe te prekin me dore ato tableta sepse kjo mund te qonte ne shperfytyrimin e foshnjeve qe do te lindnin.

                                Floket mund ta marin veten

Floket jane te lidhura me aftesine e njeriut per te qene i terheqshem nga ana shoqerore dhe seksuale. Prandaj renia e flokeve mund te ndikoje ne menyren se si njeriu ndjehet. Shume meshkuj ndjejne sikur renia e flokeve i ben me pak te terheqshem dhe me pak burra, sidomos nese kjo renie fillon qe heret.

Zakonisht te gjithe meshkujt ne fillim nuk duan ta pranojne qe po u bien floket. Pastaj i kap paniku kur bejne mendime mbi gjerat negative qe mund te vinin si pasoje e kesaj renieje flokesh. Disa vete perpiqen ta fshehin pjeset e kokes ku floket kane rene.

Njeriu nuk ka perse te ndjehet keq nga renia e flokeve pasi kjo eshte nje pjese e vete personalitetit te tij. Megjithate ka rruge per te ngadalsuar apo penguar renien e flokeve.

Regaine eshte nje kure qe vepron kunder renies se trasheguar te flokeve dhe mund te ndihmoje 4 nga 5 perdorues te mos humbasin me floke nese e perdorin kete kure qe ne fazat e para te renies se flokeve. Ne disa raste atyre u shtohen qime te reja flokesh. Kohet e fundit ka dalur nje lloj i ri Regaine - Regaine Extra Strength - i cili sipas studimeve jep rezultate te dukshme pas 16 javesh ku floket mund te ndalojne se renuri dhe mund te shtoje numrin e qimeve te flokeve me 40 % ose me teper brenda nje periudhe 1 vjeqare kohe.

Regaine jep rezultate vetem per rastet me poshte te gjitha se bashku: rastin e renies se trasheguar te flokeve, kur nuk kane kaluar akoma 10 vjet qe nga fillimi i renies se flokeve, kur tulla nuk eshte me e madhe se 10 centimetra, kur njeriu nuk ka semundje te tjera.

Regaine ka aftesi te riaktivizoje qelizat e qimeve te flokeve prandaj duhet te perdoret perdite ne ato pjese te kokes ku qimet e flokeve kane filluar te behen me te imta d.m.th. ku qelizat e qimeve kane filluar te bien ne nje faze gjumi.

Gjate 2 deri 6 javeve te para te kurimit me Regaine mund te ndodhe qe te bien me teper floke se zakonisht por kjo nuk eshte gje per tu shqetsuar pasi qimet e vjetra te flokeve jane duke rene per tu lene vend qimeve te reja. eshte me shume rendesi qe kurimi me Regaine gjate kesaj faze te vazhdoje pa nderprerje. Gjithashtu po gjate kesaj periudhe fillestare mund te ndodhe qe lekura e kokes te acarohet. Ky acarim pushon pas disa ditesh. Nese shqetesimi vazhdon, duhet te nderpresesh kuren dhe te keshillohesh me nje mjek perpara se te vazhdosh me tutje.

Per te arritur rezultate sa me te mira Regaine duhet perdorur dy here me dite tek daljet e flokeve qe nuk duhet te jene te lagura. Ky kurim duhet kthyer ne nje zakon, ashtu si larja e dhembeve.

Me Regaine njeriu duhet te kurohet tere jetes, nese pushon se perdoruri kete kure brenda dy tre muajsh do te fillonte perseri renia e flokeve.

loket jane te lidhura me aftesine e njeriut per te qene i terheqshem nga ana shoqerore dhe seksuale. Prandaj renia e flokeve mund te ndikoje ne menyren se si njeriu ndjehet. Shume meshkuj ndjejne sikur renia e flokeve i ben me pak te terheqshem dhe me pak burra, sidomos nese kjo renie fillon qe heret.

Zakonisht te gjithe meshkujt ne fillim nuk duan ta pranojne qe po u bien floket. Pastaj i kap paniku kur bejne mendime mbi gjerat negative qe mund te vinin si pasoje e kesaj renieje flokesh. Disa vete perpiqen ta fshehin pjeset e kokes ku floket kane rene.

Njeriu nuk ka perse te ndjehet keq nga renia e flokeve pasi kjo eshte nje pjese e vete personalitetit te tij. Megjithate ka rruge per te ngadalsuar apo penguar renien e flokeve.

Regaine eshte nje kure qe vepron kunder renies se trasheguar te flokeve dhe mund te ndihmoje 4 nga 5 perdorues te mos humbasin me floke nese e perdorin kete kure qe ne fazat e para te renies se flokeve. Ne disa raste atyre u shtohen qime te reja flokesh. Kohet e fundit ka dalur nje lloj i ri Regaine - Regaine Extra Strength - i cili sipas studimeve jep rezultate te dukshme pas 16 javesh ku floket mund te ndalojne se renuri dhe mund te shtoje numrin e qimeve te flokeve me 40 % ose me teper brenda nje periudhe 1 vjeqare kohe.

Regaine jep rezultate vetem per rastet me poshte te gjitha se bashku: rastin e renies se trasheguar te flokeve, kur nuk kane kaluar akoma 10 vjet qe nga fillimi i renies se flokeve, kur tulla nuk eshte me e madhe se 10 centimetra, kur njeriu nuk ka semundje te tjera.

Regaine ka aftesi te riaktivizoje qelizat e qimeve te flokeve prandaj duhet te perdoret perdite ne ato pjese te kokes ku qimet e flokeve kane filluar te behen me te imta d.m.th. ku qelizat e qimeve kane filluar te bien ne nje faze gjumi.

Gjate 2 deri 6 javeve te para te kurimit me Regaine mund te ndodhe qe te bien me teper floke se zakonisht por kjo nuk eshte gje per tu shqetsuar pasi qimet e vjetra te flokeve jane duke rene per tu lene vend qimeve te reja. eshte me shume rendesi qe kurimi me Regaine gjate kesaj faze te vazhdoje pa nderprerje. Gjithashtu po gjate kesaj periudhe

fillestare mund te ndodhe qe lekura e kokes te acarohet. Ky acarim pushon pas disa ditesh. Nese shqetesimi vazhdon, duhet te nderpresesh kuren dhe te keshillohesh me nje mjek perpara se te vazhdosh me tutje.

Per te arritur rezultate sa me te mira Regaine duhet perdorur dy here me dite tek daljet e flokeve qe nuk duhet te jene te lagura. Ky kurim duhet kthyer ne nje zakon, ashtu si larja e dhembeve.

Me Regaine njeriu duhet te kurohet tere jetes, nese pushon se perdoruri kete kure brenda dy tre muajsh do te fillonte perseri renia e flokeve.

                                 Dukuria E Mbipeshes tek njeriu

Njerezit sot trashegojne aftesine per te ruajtur kalorite edhe ne se ato nuk u nevojiten. "Kur njerezit jetojne ne nje vend ku ushqimi eshte i pamjaftueshem, mbijetues te evolucionit do te jene ata qe jane te afte per grumbullimin dhe konsumimin e ushqimeve e te kalorive dhe depozitimin apo ruajtjen e tyre nga frika se javen tjeter nuk do te jene ne gjendje te sigurojne ushqim", thote doktor Arthur Frank prane universitetit Xhorxh Uashington duke fajesuar keshtu midis te tjerash te paret tane mbi dukurine e mbipeshes.

"Kur njerezit jetojne ne nje vend ku ushqimi eshte mese i mjaftueshem, kjo gjendje krijon lehtesira dhe ne kete rast shtohet prirja qe njerezit te hane me shume dhe te pakesojne veprimatrine fizike, keshtu qe ata shtojne ne peshe".

Vihet re se si ne vendet e zhvilluara edhe ne ato ne zhvillim njerezit me mbipeshe trupore gjenden si mes te varferve edhe te pasurve. "Ndonjehere eshte me i kushtueshem perdorimi i frutave dhe sendeve te tjera ushqimore te mira per shendetin. Nderkohe qe ushqime me shume yndyrna dhe sheqerna jane me praktike per t’u perdorur nga femijet e te rinjte", thote doktor Hoksiel Garcia, nendrejtor i organizates shendetesore mbare amerikane, prane organizates boterore te shendetesise.

Ai thote se sipas studimeve, prirja drejt shtimit te mbipeshes ne Shtetet e Bashkuara eshte diçka qe zyrtaret e shendetesise tani e shohin te shfaqet edhe ne Ameriken Latine, Karaibe, si dhe ne Evrope e Afrike.

Shkaqe te tjera qe qojne ne mbipeshe

Vertet qe kafeja mund te kete pak, ose aspak kalori, por qumeshti, kremi, apo sheqeri qe ne hedhim ne te kane shume kalori. Nje kafe e zakonshme, pa krem ka rreth 10 kalori. Po t’i shtosh asaj pak krem, i ke shtuar edhe 130 kalori te tjera. Nje kafe Mocha me qumesht, ka 400 kalori, kurse nje gote e madhe me Java Chip Frapuchino me akull ka 650 kalori.

Qrregullimet hormonale qe kane te bejne me stresin mund te qojne gjithashtu ne mbipeshe. E keqe per shendetin

Mbipesha trupore apo dhjamosja e trupit shkakton e nderlikon shume semundje serioze, por behet shkak edhe per vdekje. Ajo eshte shkaktarja numer nje e semundjeve te zemres dhe diabetit dhe vleresohet se shkakton gati 70 mije raste te reja me kancer qe zbulohen çdo vit ne Evrope. Ne Shtetet e Bashkuara, mbi 400 mije veta vdesin qdo vit per shkak te mbipeshes.

Mbipesha ndikon negativisht duke ulur edhe pasqyren e testosteronit ne trup.

Humbja qofte edhe fare pak ne peshe ka nje efekt pozitiv te jashtezakonshem mbi shendetin e njeriut.

Mbipesha tek femijet

Mbipesha trupore tani quhet nje semundje qe prek jo vetem vendet e pasura, ashtu siq mund te thuhet se prej saj preken jo vetem te rriturit por edhe femijet. Reklamat ndikojne mbi sjelljen e femijeve ndaj ushqimit, duke i drejtuar nga fastfood-et (ushqimet e gatuara shpejt) apo atyre te paketuara, te mbushura me yndyrna dhe sheqerna te teperta per dieten e femijeve.

Mbipesha e individit rendon mbi shoqerine

Lufta kunder kileve te teperta nuk eshte vetem nje problem individual, ai tani eshte kthyer ne problem te qeverive, pasi sherbimet shendetesore falas paguajne koston e mjekimeve per ata paciente qe vuajne nga semundjet qe lidhen me mbipeshen. Ne mbare boten si pasoje e mbipeshes ne fushen e prodhimit regjistrohen humbje prej nje trilion dollaresh.

Luftimi i mbipeshes

Kjo arrihet duke kombinuar te ushqyerit korrekt, - nje diete e pasur me perime e fruta, - me nje rutine ushtrimesh fizike. Doktor Frank thote se marrja me pak e ushimeve nuk eshte qeshtje alternative. "Tani e dime se gjate dekades se fundit, per marrjen e ushqimit njeriu kontrollohet apo nxitet nga sinjalet e trurit dhe vetem ne disa raste, marrja e ushqimit kontrollohet nga deshira e personit."

Ndersa doktor Gracia thote se per parandalimimin e mbipeshes trupore nevojitet nje rol me i gjere i edukates ushqimore, industrise ushqimore, qeverive, shkollave, sistemeve te transportit ne menyre qe çdo njeri te jete ne gjendje te marre ushqim te mjaftueshem dhe te kryeje veprimtari te mjaftueshme fizike. Ne rast te kundert, thote doktor Garcia, semundja e peshes trupore do t’ia kaloje kancerit si shkaktar kryesor i vdekjeve. "Gjeja me e rendesishme eshte qe njerezit te behen me te vetedijshem, pasi mbipesha eshte nje problem nga i cili ne nje menyre apo nje tjeter, preken te gjithe".

Perfshirja e familjeve ne luften kunder mbipeshes eshte diçka qe legjislatura e shtetit Teksas ka ne plan te beje. Ligjvenesit teksan kane miratuar nje ligj qe do t’u kerkonte te gjitha shkollave publike t’i peshojne nxenesit dhe permasat t’ua dergojne prinderve si bashku me kartelen e notave. Senatorja e Teksasit, Letricia Van de Putte thote se ajo e propozoi kete ligj pasi prinderit duhet te vihen ne dijeni rreth problemeve te femijeve te tyre me mbipeshen. "Ne po perpiqemi t’u shpetojme jeten femijeve. Te dhenat tregojne se brezi i tanishem i femijeve do te vdese para prinderve per shkak te gjendjes se tyre shendetesore".

 

                                        Sporti dhe Dhjami

Mbushja e barkut plot me ushqim pasi ke ushtruar ndonje sport zvogelon mundesine per te shtuar dhjam . Kjo sipas biokimikut Gale B. Carey i Universitetit te New Hampshire. 

Qe ne vitin 1994 dihej qe ushtrimi i sportit ben dhjamin te shkrihet. Kjo ndodh pasi aktivizohen hormonet te quajtura adrenaline te cilat i thone qelizave te dhjamit te çlirojne dhjamin. Por ka edhe hormone te tjera si adenozina, qe bejne te kunderten, duke u thene qelizave te dhjamit te mbajne dhjamin. Marrja me sport i ben qelizat e dhjamit te mos degjojne urdherin e hormoneve Adenozine. Qelizat e dhjamit ne trupin e njerezve qe jane marre me sport ua vene veshin shume pak ketij lloj hormoni.

Ne nje eksperimt qe Carey beri me derrat, doli qe trupi i atyre derrave qe kryenin levizje te shpeshte trupore por qe hanin me teper (duke marre me teper kalori) se derrat e tjere ishte me i padegjueshem ndaj urdherave te hormoneve te llojit te Adenozines. Keshtu aftesia e trupit te tyre per te krijuar dhjam zvogelohej ne menyre te dukshme ne krahasim me derrat qe gjithashtu kryenin levizje te shpeshte trupore por qe hanin me mase.

Deshira per te kryer mardhenie seksuale

Deshira per te kryer marredhenie seksuale :Nga nje kerkim i bere nga fabrikanti i kondomave (Durex) eshte konstatuar qe Hollandezet kryejne marredhenie seksuale mesatarisht 91 here ne vit. Hollandezet zinin vendin e nente ne listen boterore. Ne vendin e pare ishin Francezet te cilet kishin marredhenie seksuale 141 here ne vit.

Me pas vijonin Amerikanet me 138 here dhe ne vendin e trete ishin Ruset me 131 here ne vit. Ne nje kohe kur kafshet kryejne aktin vetem per tu shumuar, eshte seksi per njerezit nje forme argetimi. Per njerezit akti seksual eshte gjithashtu nje faktor i rendesishem per te pasur nje lidhje te forte dhe te shendeteshme me partnerin. 

Njeriu ka disa periudha ne jeten e tij ku deshira per seks shtohet apo pakesohet. Zakonisht keto periudha kane formen e dallgeve, pra edhe nese ndonjehere nuk do te keni deshire per te pasur marredhenie mos u merzisni pasi do te jete nje situate e perkohshme. 

Problemi eshte vetem qe nevoja seksuale midis partnereve nuk ecen gjithnje paralelisht. Kjo gje mund te sjelle probleme brenda lidhjes me partnerin. Mos u besoni te afermve apo shokeve te cilet ju thone qe kane te pakten 3 here ne jave marredhenie me partnerin e tyre. Nga kerkime te ndryshme qe jane zhvilluar eshte konstatuar qe njerezit kryejne me rralle aktin seksual se sa u tregojne njerezve te tjere. Keshtu rreth 40% e burrave midis moshes 18 dhe 45 vjeq kryejne me pak se nje here ne 2 jave aktin seksual.Kini kujdes nga monotonia ne shtrat. Rreziku me i madh ne nje marredhenie te gjate seksuale eshte merzitija dhe monotonia ne shtrat .

Monotona si dhe irritimet e vogla te perditshme te cilat merren me vete kur shkon ne shtrat mund te influencojne negativisht motivin per te pasur marredhenie me partnerin. Nga kjo vjen qe kryerja e aktit te rrallohet nga nje here apo dy ne jave ne nje here ne muaj ose me rralle se kaq. Kur qifti vjen ne nje situate te tille eshte mire te krijohet dicka e re. Nje faktor i rendesishem ne kete periudhe eshte kreativiteti i cili e mban lidhjen sa me te fresket. Faktore te tjere te cilet influencojne negativisht deshiren per te pasur marredhenie seksuale jane tek femrat: - frika per marrjen e ndonje semundjeje gjate aktit seksual - perdorimi i ilaqit kunder mbetjes shtatzene (anti-conception).

Disa lloje te tilla ilaqesh perbehen nga nje sasi e madhe progestoroni i cili ul deshiren per te pasur marredhenie - pasja e nje vagine te thate Tek burrat faktoret negative jane: - tensioni per te kryer aktin seksual sa me suksesshem - perdorimi i tejkaluar i alkolit Seksuologet Amerikan Masters dhe Johnson konstatuan qe 47% e femrave pas lindjes te pakten per nje periudhe prej 3 muajsh kane pak deshire per te pasur marredhenie seksuale. Rreth 22% nga femrat e pyetura kishin stopuar me kryerjen e aktit seksual.

                 NE VDESIM TERE KOHEN  Dy kilo qeliza te nje te rrituri vdesin perdite pa lene asnje gjurme. Keto qeliza kryejne vetevrasje per te mbrojtur trupin ndaj semundjeve. Trupi yne ruan peshen dhe formen e tij pasi qeliza te tjera ndahen e shumohen duke zene vendin e qelizave te meparshme.

Kjo lloj vrasjeje e organizuar dhe e kontrolluar e qelizave quhet Apoptoze qe ne greqisht do te thote "te biesh".

Apoptoza eshte nje mekanizem themelvenes qe eshte mese i nevojshem per funksionimin e trupit. Ajo nevojitet per te mbajtur te pandryshueshme sasine e qelizave por edhe eshte njekohesisht nje mekanizem i rendesishem mbrojtes. Qelizat qe dalin jashte kontrollit asgjesohen nepermjet vetevrasjes. Si edhe qelizat te cilat si pasoje e ndonje difekti ne informacionin gjenetik nisin te ndahen ne menyre te parregullt dhe kthehen ne qeliza kanceroze ashtu edhe ato qe semuren ne ndonje menyre tjeter. P.sh. qelizat e infektuara duhet te shthuren perpara se nje viruspushtues te kete marre kontrollin e mekanizmit te tyre dhe te nise te prodhoje nje sere kopjesh te vetvetes.

Por Apoptoza eshte e nevojshme edhe per te ndertuar struktura te ndryshme ne trup si ne qastin e krijimit te femijes ne barkun e nenes ashtu edhe ne rastin e formit te qelizave funksionale te trurit apo krijimin e qelizave funksionale nervore. Keshtu qelizat qe nuk jane te afta te bejne keto pune zhduken nepermjet Apoptozes.

Nepermjet Apoptozes krijohen edhe thonjte ku qelizat e lekures nen thua vdesin per te krijuar thoin. Shkencetaret nuk e dine akoma se si e kuptojne qelizat nen lekuren e thoit se duhet te vdesin.

Tere kohes prodhohet brenda te gjitha qelizave mekanizmi i vetevrasjes. Kur vjen sinjali per veteshkaterrim nis kryerja e nje rradhe procesesh qe kane per qellim shkaterrimin e kodit gjenetik ne qelize por njekohesisht marrjen e molekulave dhe ushqimeve te ndryshme qe ndodhen ne qeliza.

Ai grup proteinash qe ben pastaj pastrimin e mbeturinave quhet Caspaser (kazpazer) dhe deri tani jane gjetur 14 te tilla ne trupin e njeriut.

Caspaser'at vene njera-tjetren ne gjendje aktive pergjate nje reaksioni zinxhir.

Kur mekanizmi i Apoptozes nuk funksionon siq duhet shkaktohen forma te ndryshme kanceri. Nje qelize kanceroze eshte ajo qelize qe vazhdon te ndahet e te shumohet ne pafundesi ne menyre te pakontrolluar.

                           Kolla nga te Ftoftit

Kur njeriu eshte i ftohur dhe nuk ndjehet mire ka shpesh kolle. Mund te jete bezdisese por kolla eshte nje pjese e mbrojtjes trupore. Duke u kollitur njeriu heq qafe ate qe ngacmon rruget e frymarjes.

Kur ngacmohen cipat jargore ne bronke, njeriut i shkaktohet kolla e thate. Pas njefare kohe mund te krijohet ndonjehere me teper kelbaz ne rruget e frymemarrjes dhe kolla e thate mund te kthehet ne kolle me kelbaze. Kelbaza e nxjerrur mund te jete e verdhe apo e gjelber dhe eshte zakonisht nje pasoje e natyshme e viruseve te zakonshme qe shkaktojne ftohjen. Kjo nuk do te thote se kemi marre nje infeksion bakterial.

Kolla mund te vazhdoje edhe pak kohe pas ftohjes pasiqe cipat jargore jane akoma te ndjeshme, por ne rastet me te shumta largohet pas dy deri kater javesh.

Lengjet Mund Te Zbusin

 Uje me mjalte apo qaj japin nje efekt lehtesues ne fyt dhe ne rryget e frymemarrjes keshtu qe kolla lehtesohet. Edhe kelbaza hollohet dhe behet e lehte per ta nxjerre jashte permes kollitjes.

Mund te ndjehesh me mire kur koka rrin pak larte gjate gjumit prandaj pse te mos te vendosesh disa jasteke shtese ne ate ane te shtratit ku do te jete koka. Gjithashtu mund te duket mire kur dhoma eshte pak e fresket. Nese ke nje gote uje gati, disa gllenjka uje mund mund te lehtesonin kollen nese kollitesh gjate nates. Shume njerezve qe jane ftohur u bllokohen hundet prej sekrecioneve gjate nates. Meqenese ne kete rast njeriu merr fryme permes gojes dhe i thahen rruget e frymemarrjes, atehere kollitet me teper. Pika lengu qe perdoret per hapjen e hundeve, te perdora per disa nete, mund te lehtesojne me te keqen.

Tuhatja ngacmon rruget e frymemarrjes dhe e keqeson kollen si dhe e ben ate te zgjase me teper. Njeriu duhet me mire te mos qendroje aty ku te tjeret pijne duhan.

Nese njeriu ka temperature te larte te trupit ne lidhje me te ftohuren, do te ishte mire te qendronte ne shtepi derisa temperatura te kete zbritur.

Nese njeriu ka kolle me kelbaze atehere eshte e rendesishme qe kelbaza te nxirret jashte me kolle ne menyre qe te qlirohen bronket. Ka ilaqe qe zbusin kollen, por keto nuk duhet te perdoren ne rastin e kolles me kelbaze pasiqe atehere njeriu do te kollitej me pak dhe nuk do ta nxirrte jashte kelbazen. Nga ana tjeter njeriu mund te provoje te perdore ilaqe qe zbusin kollen kur ka kolle te thate bezdisese. Ne Suedi mund te merren pa recete, ne barnatore, ilaqe qe permbajne noskapine si Noskapin ose Nipaxon.

Ne rastin e kolles me kelbaze te trashe mund te provohen ilaqe kolle kelbazeholluese si Bisolvon, Bromhexin, Quilla Simplex dhe Resyl S.

Mund te lind nevoja per kontroll Mjeksore

Eshte e zakonshme qe kolla te zgjase per nje kohe te gjate, por qe njeriu ndjehet mire ne pergjithesi. Nese nuk eshte eshte permiresuar pas dy deri tre javesh dhe njeriu ndjehet i pafuqishem dhe i semure atehere duhet kontaktuar sherbimi mjekesor.

Njeriu duhet te kontaktoje menjehere sherbimin mjekesor kur perveq se ka kolle e ka edhe te veshtire per te marre fryme. E njejta gje vlen edhe nese njeriut i dhemb kraharori apo kurrizi kur merr fryme thelle, ose kur ky nis te kollise jashte gjak.

Nese njeriu ka kolle dhe temperature te larte, por temperatura nuk ka zbritur pas kater deri pese ditesh, edhe ne kete rast duhet kontaktuar sherbimi mjekesor.

Gjaku dhe Grupet e Gjakut 

          Gjaku, grupet e gjakut dhe transfuzioni

Gjaku eshte mediumi nepermjet te cilit qelizat aktive dhe indet e trupit mbahen ne marredhenie me njeri-tjetrin. Substancat ushqyese, perfshire oksigjenin kalojne nepermjet gjakut; materialet e padobishme perfshire acidin karbonik, kalojne nga indet ne gjak - kjo lidhje e vazhdueshme furnizon indet me energji dhe lejon daljen e materialeve te padobishme.

Sekrecionet e shume gjendrave te trupit kalojne nepermjet gjakut ne indet e ndryshe qe jane te destinuar te influencojne. Gjithashtu qarkullimi i gjakut luan rol themelor ne mbajtjen konstante te temperatures se trupit ne pjese te ndryshme te tij.

 Gjaku eshte me ngjyre te kuqe, viskoz, opak, alkalin (ne reaksion) e me nje ere te dobet por karakteristike. Perbehet nga nje likuid transparent, ngjyre te verdhe te hapur - i quajtur PLAZMA - ose liquor sanguinis, ne te cilin "notojne" nje numer i pafund qelizash apo trupezash, qelizat e bardha dhe te kuqe e plateletet e gjakut . Qelizat e Kuqe -ERITROCITET. Jane disqe te rrumbullakte bi-konkave, ngjyre te verdhe - por kur shihen ne grup jane ne ngjyre te kuqe.

Mesatarisht kemi rreth 5.000.000 eritrocite per nje milimeter kub. Keto permbajne Hemoglobinen e cila eshte nje komponent i hekurit, me nje afinitet per oksigjenin. Pra bazuar ne aftesine e hemoglobines per te te "kapur" e transportuar oksigjenin nga mushkerite ne inde, gjaku behet nje nga komponenetet baze te trupit njerezor. Cdo qelize e kuqe ka nje jetegjatesi te shkurter, kur "lodhet" atehere trupi e shkaterron nepermjet melcise apo shpretkes dhe e ekskreton (jashteqet) me ane te biles.

 Qelizat E Bardha-LEUKOCITET. Jane qeliza pa ngjyre me forme e madhesi te ndryshme.Me te medha se qelizat e kuqe por me te pakta ne numer (raporti eshte 1 me 500). Gjithashtu ato kane dhe nje vecori tjeter-Levizjen, e nepermjet kesaj kalojne nga muret e kapilareve, ne lengjet e trupit. Invazioni nga mikro-organizmat sjell nje rritje te shumte te korpuskulave te bardha (leukocitozis) te cilat tentojne te kongregohen tek vendi i infeksionit duke rrethuar e shkaterruar invaduesit e huaj. Ky proces quhet FAGOCITOZE - eshte nje mekanizem qe trupi mbrohet  ndaj infeksioneve. Rruazat e bardha derivojne nga palca e kockave dhe nga gjendrat limfatike, e keto ndahen ne tipe te ndryshme, sipas funksionit qe kane.

TROMBOCITET - jane qeliza ne forme disku, shume me te vogla se rruazat e kuqe, me origjine jo krejtesisht te qarte, por kane rol ne koagulimin e gjakut, jane rreth 300.000 per milimeter kub. PLAZMA Nje leng ne te cilin trupat e permendura me lart "notojne", eshte solucion me vlera ushqyese dhe sherben per jashteqijen e produkteve te panevojshme. Plazma mban ne forme solucionesh proteina, yndyrna, sheqerna, urene, kripera (me te njohurat klorurin e potasit dhe bikarbonatet, po ashtu dhe gazra-oksigjen, acidin karbonik dhe nitrogjenin.

Nje nga proteinat e rendesishme ne plazme quhet - Fibrinogjen. Ky gjendet ne trajte solucioni, por ne rastin e humbjes se gjakut -HEMORRAGJI- alterohet dhe merr nje forme tjeter te quajtur - Fibrine. Si rezultat i kesaj qelizat "ngaterohen" e ngjiten me njera tjetren duke formuar TROMB-in i cili ne fillin eshte i bute e me pas forcohet plotesisht-ky proces njihet me emrin

Koagulimi i Gjakut dhe eshte nje mekanizem natyror i mbrojtjes tone ndaj hemorragjise - pra nje metode per te parandaluar humbjen e gjakut duke mbyllur enen e demtuar. Sasia e plote e gjakut te nje njeri ndryshon nga faktore e individe te ndryshem, por ka formula specifike per ta llogaritur ate me afersi te kenaqshme, megjithate nuk eshte gabim te themi se nje person i rritur, i shendetshem ka rreth 5-6 litra gjak. Pas dhenies se ketij informacioni te shkurter mbi gjakun, te cilin shume mund ta kene degjuar ne periudha te ndryshme, gjate shkolles, leximeve apo nga kontakti me mjekun e spitalet, le te ndalemi te Grupet e gjakut;

Grupet e GJAKUT. - Eshte mese e mundur qe njerezit ne te shkuaren te kene menduar, se vdekja nga Hemorragjia - mund te parandalohet duke dhene gjak nga nje person te tjetri. Veshtiresite teknike e mungesa e njohurive e kane penguar kete praktike te kaloje pertej spekullimit. Megjithate, Richard Lower, ne 1666, tentoi te transfuzoje gjakun e qingjit ne nje pacient qe vuante nga konvulsionet. Ne te njeten kohe te njejten gje beri ne France, Jean Dean. Rezultatet ishin te pakendeshme; pak tentativa u bene me pas deri ne 1901. Ishte pikerisht ne kete vit qe Karl Landsteiner, nje patolog amerikan - demonstroi se suksesi i nje transfuzioni te gjakut varet nga dy gjera: a.qelizat e gjakut te donor-it (dhuruesit) b.plazma e recipientit (marresit).

Duke bere eksperimente te ndryshme - perzierjen e qelizave dhe plazmes ne kombinimet e mundeshme - ai gjeti kater grupe gjaku. Keto grupe varen nga prezenca ne qelizat e kuqe te nje substance, per te cilen sot dime qe permban proteine e karbohidrate. Keto substanca quhen - Antigjene. Te injektuara ne kafshe keto detyrojne organizmin qe te prodhoje antibodies (antitrupa). Megjitate shume antitrupa jane prezente qe ne lindje, si ne rastin e antitrupave te grupeve te gjakut. Kemi dy substanca te grupeve te gjakut, te quajtura A dhe B, ose A e B te marra se bashku ose asnjeren prej tyre. Grupet e gjakut jane emeruar A, B, AB dhe O.

Plazma permban antitrupa te ketyre substancave ne nje menyre te tille qe qelizat e individit nuk i shkaterrojne ato. Keshtu pra qelizat e grupit A ekzistojne ne plazmen e cila permban nje anti-B antitrup; qelizat e grupit B jetojne ne prezencen e anti -A antitrupash; Qelizat e grupit AB nuk jane te shoqeruara nga asnje lloj antitrupash; personat me gjak te grupit O kane plazme qe ne perberjen e saj gjinden dhe anti-A e anti B anti trupat.

Pra nuk eshte absolutisht e domosdoshme tu japim njerezve te njejtin grup gjaku. P.sh nje person me grup gjaku A mund te jete dhurues per nje person me grup gjaku AB, sepse ne trupin e ketij te fundit nuk ka antitrupa. Po keshtu mund te themi se grupi i gjakut O mund ti jepet cdo personi pasi ky i fundit ne qelizat e tij nuk ka antigjene, ky fakt na ka bere qe ne apelime ta quajme " dhurues universale" njerezit me grup gjaku O dhe "recipiente universale" njerezit me grup gjaku AB. Vlen per te thene ketu se keto "substanca" te grupeve te gjakut jane presente dhe ne indet e tjera vec gjakut. Kjo shpjegon veshtiresite qe lindin ne graftet e lekures apo gjate transplanteve. Pasi indet, po ashtu si dhe gjaku, do shkaterroheshin nga anti-trupat.

 C`NDODH NESE JAPIM NJE GRUP GJAKU GABIM ?

Nese kjo ndodh, ky gjak "do sulmohej" e shkaterrohej nga antitrupat, nese jepen sasi te medha gjaku atehere mund te kemi demtime te pakthyeshme te veshkave e vdekja mund te vije si rezultat i kesaj. Grupi RHESUS. Eshte nje grup tjeter me nje rendesi te konsiderueshme, ka marre emrin pasi per here te pare u gjend te majmunet Rhesus (Rhesus monkeys). Tek njeriu sillet si tek grupet e gjakut A, B, O - ne aspektin se eshte nje antigjen present ne rruazat e kuqe, por ndryshe nga to nuk ka antitrupa presente ne plazem.

Thuhet se rreth 85 % e popullsise jane Rhesus positive - pra kane antigjenin resus, ndersa 15 % ku antigjeni mungon eshte Rhesus negative. Njerezit me grup Rhesus negative, ndryshe nga ata pozitive, prodhojne antitrupa tek ky rhesus antigjen - nese u injektohet. Kjo gje mund te ndodhe gjate nje transfuzioni, nese pervec grupit te gjakut - nuk kontrollohet dhe faktori Rhesus.

Rendesia e Faktorit Rhesus gjate shtatezanise eshte kjo : Nese nena e ka gjakun me Rhesus negativ dhe babai me Rhesus positive femija, natyrisht mund te jete me gjak ose Rh -, ose me Rh+. Kjo e fundit nuk paraqet problem, por nese femija ka gjakun me Rh pozitive, disa nga rruazat e kuqe te tij mund te futen ne qarkullimin e gjakut te nenes e per rrjedhoje trupi i saj stimulohet qe te prodhoje Rhesus antitrupa. Ne nje menyre a nje tjeter keto antitrupa, mund te kthehen ne sistemin e femijes dhe fillojne e shkaterrojne rruazat e kuqe te tij. Kjo mund te jete serioze dhe ne disa raste femija lind i vdekur ose provokohet lindje e parakohshme.

 Megjithate tablloja e vertete nuk eshte kaq e frikshme, ne realitet duhen 2 ose me shume shtatezani per nenen qe trupi i saj te prodhoje antitrupa ne sasi te mjaftueshme qe te rrezikohet jeta e femijes se saj. Po ashtu ne analiza ne mund te kapim shume shpejt e fare thjesht nese gjate shtatezanise trupi i nenes ka filluar te prodhoje antitrupa, nese ato jane presente atehere merren masa per te ruajtur jeten e femijes (natyrisht qe nena nuk eshte ne rrezik ne kete rast). Kjo fushe eshte akoma me e zgjeruar sesa po e paraqesim ne ketu, pasi natyrisht nuk mund te permendim te gjitha teknikat qe mjekesia ka ne dispozicion per kete problem, i cili eshte nen kontrollin e plote te mjekesise moderne.

GRUPE TE TJERA GJAKU. Jane shume grupe te tjere gjaku qe njihen, por eshte teper e rralle mundesia qe ato te shkaktojne probleme, ne cfaredo lloj menyre. Kemi grupet M dhe N e S dhe P e shume te tjere, disa e kane marre emrin nga pacientet e pare ne te cilin jane zbuluar - nje mode mjekesore moderne kjo. Rendesia kryesore ne studimin e ketyre grupeve dhe shume te tjereve eshte ne Etnologji - studimet sociale dhe te origjines fisnore ashtu si dhe ne mjekesine ligjore, perdoret ne rastet e percaktimit te atesise se femijes; por kurre nuk mund ta provoje ate me ekzaktesi - sot per kete problem perdoret testi i DNA.

 Shenja me e qarte per nje Transfuzion gjaku eshte ne rastet e hemorragjise - vecanerisht ne ato akute dhe masive (aksidente, trauma etj) ku gjaku i humbur duhet zevendesuar me shpejtesi e ne sasine e plote. Ne hemorragjite e ngadaleshme, gjaku zevendesohet - gjithashtu - por jepet me kohe me te ngadalte - per te mos renduar punen e zemres. Ne raste shoku (shock) apo gjate djegjeve, nuk humbet shume gjak por kemi humbje te plazmes e per pasoje presioni i gjakut bie. Kjo eshte teper e rrezikshme. Ne nje moment hemorragjik humbja e plazmes konsiderohet me e rrezikshme sesa humbja e rruazave te kuqe. Ne fakt kur nuk kemi mundesi te japim direkt gjak apo plazme - ne rastet urgjente jepet nje solucion te dobet salin (kripor) sa per te restauruar presionin e gjakut derisa te arrijme te marrim furnizime me gjak. Mund te mendohet se jepet transfuzion gjaku ne rastet me anemi, por meqe jane faktore e mekanizma te tjere ne veprim kjo aplikohet rralle, sepse: 1. Anemia zakonisht kurohet me metoda te zakonshme, si ilacet. 2. Gjithmone ka nje element Risku - sado te vogel, ne transfuzion. 3. Anemia eshte ne qeliza dhe jo ne plazme, pra dhenia e sasive te medha te lengjeve direkt ne qarkullimin vazal ,mund te mbisforcoje nje zemer paksa te demtuar nga anemia. Por ka dhe raste, kur mund te behet transfuzion, ne anemi teper te avancuara, kjo behet me "qeliza te paketuara", duke hequr plazmen nga gjaku.

Nje rendesi te vecante transfuzioni merr gjate operimeve kirurgjikale. Shume operacione kane humbje gjaku pasi ka procedura ekstensive te cilat duan kohe. Kjo humbje gjaku ve ne pikepyetje sukseshmerine e operacionit. Transfuzione gjaku perpara, gjate dhe/ose pas operacioneve bejne te mundur qe kirurget te bejne nderhyrje te tilla, qe parardhesit e tyre shume vjet me pare vec mund ti enderronin. Ka raste te pafundme se kur mund te jepet nje transfuzion gjaku, por mendja menjehere te shkon te perdorimi numer nje dhe ne shkalle masive i tij - e ku tjeter vecse ne lufte. Nuk mund te rrime pa kujtuar kirurget e mjeket e Luftes se dyte Boterore te forcave aleate, te cilet bene transfuzione e operime ne nje shkalle te papare ndonjehere. Me nje guxim vetmohues e organizim shembullor, sallat operatore e ekipet e transfuzionit - shpesh kane vepruar ne vijen e frontit apo fare prane tij, e ku ka qene nje nder faktoret, qe nuk mund te konsiderohet i vogel, ne fitoren perfundimtare. Pergatiti per Rruzullin Baton Bekeri. 

             DY ILAQE PREMTUSE KUNDER KANCERIT

Nje kure e re kunder tumoreve ka qene teper e suksesshme gjate provave klinike, ve veqanerisht ndaj kancerit te zorres se trashe kur ai ndodhet ne nje faze te avancuar.

Ky lloj kanceri shkakton rreth 57 mije viktima ne vit ne Shtetet e Bashkuara, duke u renditur i dyti, vetem pas kancerit te mushkerive, qe shkakton 157 mije viktima ne vit.

Studimi u krye me paciente te prekur rende nga kaceri i zorres se trashe, qe u ishte perhapur me tej ne organizem. Mjeket thone se dy ilqet e reja jane shpresedhenese.

Nje prej ilaqeve, i quajtur Avastin, bllokon enet e gjakut qe ushqejne tumoret me oksigjen, keshtuqe qelizat kancerogjene vdesin.

Deri tani, kjo metode neper provat klinike kishte dale pa rezultat. Por kete here mjeket e kombinuan ilaqevein e ri Avastin me kimoterapine. Si rezultat, jeta e pacienteve u zgjat me 20 muaj, nga 15 muaj qe zgjatej ajo vetem me kimoterapi.

Ilaqi tjeter i quajtur Erbituks po ashtu pengon rritjen e tumoreve. Erbitux i kombinuar me kimoterapine arriti ti zvogeloje tumoret ne 23 perqind te pacienteve.

Ne se miratohen nga Agjencia e Kontrollit te Barnave, keto  ilaqete te reja mund te dalin ne treg qe vitin e ardhshem. 

Nje menyre te re per trajtimin e tumoreve fibroide tek femrat

Xhill Mekuini ndjehet e forte, krejt ndryshe nga dy vjet me pare, kur menstruacionet e benin ate te ndjehej tejet e lodhur e plot dhimbje. Simptomat kryesore qe ajo ndeshte ishin ishin stergjatja e periodave ose hemoragjia e vazhdueshme, si dhe dhimbje te forta.

Pas vizitave, mjeket i thane se qrregullimet i shkaktoheshin nga fibroidiet, tumore jo kanceroze ne miter, dhe se e vetmja menyre kurimi ishte heqja e mitres me operacion apo histeroktomi. Por Xhill Mekuini zgjodhi nje rruge tjeter, ajo vendosi te merrte pjese ne nje eksperiment te mjekeve kanadeze per trajtimin e fibroideve pa operacion. Kjo menyre e synon zvogelimin deri ne zhdukje te tumoreve jo kanceroze ne miter duke bllokuar arteret qe i ushqejne keto tumore. Gjate nje studimi te rreth 500 pacienteve, mjeket pane se kjo metode e re e zvogelonte masen e fibroideve 40 perqind dhe mbi 80 perqind e grave pjesmarresve ne studim treguan shenja te dukeshme permiresimi.

Mjeket thone se perparesia me e rendesishme e kesaj menyre te re trajtimi eshte se me menyren kirugjike te trajtimit te fibroideve, shanset e femres per te lindur femije zhduken plotesisht, ndersa te dhenat kane treguar se nje numer grash qe jane trajtuar pa operacion, kane mundur te lindin femije.

Firma Novartis AG siguroi miratimin nga Agjencia federale e ilaqeve per nxjerrjen ne treg te ilaqit Lescol dhe Lescol XL. Keto dy ilqe ndihmojne ne uljen e nivelit te kolesterines duke parandaluar ngushtimin e venave tek pacientet qe vuajne nga semundjet koronare te zemres. Ilaqi i ri shitet ne Amerike vetem me recete nga mjeku.

Nje aparat te ri qe mund te zevendesoje    proceduren  e transplantimit te zemre

Mjeket e perdorin kete pajisje per te mbajtur gjalle zemren e pacientit deri ne kohen e transplantimit me nje zemer te shendoshe. Por shkencetaret prane universitetit Duke thone se ky aparat mund te shpetoje jeten e pacientit, pa qene nevoja e nje transplantimi.

Aparati zevendeson punen e zemres vetem perkohesisht dhe kjo i jep rast zemres qe te pushoje e qlodhet. Shkencetaret e shohin kete si arsye qe gjendja e zemres se semure permiresohet pas heqjes se aparatit.

Gjate kohes se vendosjes se aparatit, shkencetaret perdorin mikroprocesore gjenetik per te analizuar mostrat e mara nga zemra e pacientit. Ne studimin e tyre shkencetaret thone se aparati i ri ndryshon veprimtarine e gjeneve ne qelizat e zemres. Ata mendojne se keto ndryshime zhvillohen ne nje forme te veqante tek ata paciente zemra e te cileve ishte forcuar ne saje te aparatit.

Studimi eshte paraprak, por me kerkesat e shumta per transplantim organesh, shkencetaret shpresojne qe studimi i tyre do te qoje ne perqasje te reja per trajtimin e semundjeve te zemres.

.

 

 

                     Njerezit Mesojn Ne Gjum 

 

 

 

Dihet qe gjumi eshte i nevojshem per te mbijetuar. Mendohej se ai ishte vetem nje periudhe pushimi por kohet e fundit dijetaret kane pare nje lidhje midis kujteses dhe gjumit.

Freud (Frojdi) qe ne 1897-ten shkruante se nuk mendonte qe endrrat ishin te pakuptimta por ishin nje menyre per te levruar pervojat e fituara.

Ne eksperimentet e fundit te bera me njerez eshte verejtur se ato pjese te trurit qe kane qene ne veprim gjate dites jane ne veprim edhe gjate nates. Edhe kur trupi pushon pjesa qendrore e trurit vazhdon te punoje pa nderprerje ndonese edhe pjesa ballore e trurit, ajo qe ka te beje me vetedijen, shkeputet.

Gjithashtu pas nje gjumi te rregullt, te nesermen njerezit ishin me te pergatitur per te kryer zanatin e ri qe kishin nisur te benin nje dite me pare. Eshte verejtur edhe se ata qe nuk flene sa duhet e kane te veshtire te mesojne gjera te reja.

Tere keto vrojtime tregojne se diqka ndodh me trurin kur fleme. Keshtu eshte arritur ne perfundimin se ndonese ne nuk e kuptojme, truri yne gjate nates vazhdon te punoje per sqarimin e qeshtjeve qe na dalin gjate dites. Pra gjumi eshte i rendesishem per te mesuar gjera te reja. Kjo vlen jo vetem per njerezit por edhe per kafshet, zogjte e insektet.

Gjate nje nate fjetjeje te zakonshme kryhen 4 deri 5 qarqe gjumi secila me nga 5 gjendje te ndryshme. Ne gjendjen e pare te nje qarku gjumi eshte kaq i lehte sa nje individ qe zgjohet gjate kesaj gjendje thote se nuk eshte e vertete qe ka qene duke fjetur. Ne gjendjen qe vjen pas kesaj flihet pak me thelle, dhe quhet gjum themeltar. Ne gjendjen e trete dhe te katert flihet thelle dhe gjate ketyre gjendjeve trupi trupi merr vehten. Pas tyre vjen i ashtuquajturi gjum me endrra qe ka si tipar dallues levizjen e shpejte te syve (rapid eye movements - REM).Muskujt e trupit leshohen krejt. Dijetaret mendojne se kjo eshte nje mase sigurie qe te mos ecim ne gjume apo te perjetojme endrrat me veprime. Perveq kesaj, truri e leshon kontrollin mbi temperaturen e trupit. Gjaku yne ftohet dhe i pershtatet temperatures se mjedisit.

Gjumi REM zgjat vetem disa minuta gjate qarkut te pare te gjumit. Pas tij nis qarku i dyte ku shkohet perseri pergjate te 5 gjendjeve te permendura me siper. Ne qarqet qe pasojne REM eshte pak me i gjate.

Eshte pikerisht gjendja REM ajo ne te cilen ne mesojme pasi rritet shume e ashtuquajtura kujtese implicite (e nderlikuar). Eshte ajo lloj kujtese gjate se ciles njeriu nuk mendon ne menyre aktive, por qe ne menyre automatike gjendet aty dhe na meson me teper duke na shtuar aftesite si fizike ashtu edhe mendore.

Keshtu pra gjendja REM qe arrihet vetem kur flihet gjum i thelle, eshte shume i rendesishem, sidomos per ata studente qe duan te permiresojne kujtesen e tyre.

Gjate gjumit te thelle behet shartimi i fragmenteve te kujteses se dites dhe mendohet se ajo pjese e trurit qe quhet Hippocampus vendos se qfare duhet ruajtur ne kujtese.

Mendohet se kujtesa e nje qasti ruhet e ndare ne pjese ne disa vende te trurit. Nje vend ruan ngjyren, nje tjeter formen, dhe nje tjeter figuren.

Ne vendin ku eshte ruajtur ngjyra e nje sendi, ruhen edhe ato fragmente te kujteses qe kane te njejten ngjyre dhe eshte me e lehte ti sjellesh ndermend kur kujton ngjyren ne fjale.

                                                  

                                        Orjentimi njerzor

Ne orientohemi me te gjitha shqisat tona: ne shohim dhe prekim, nuhasim, shijojme dhe ndegjojme. Por shqisat tona jane te kufizuara. Per kete arsye ne na duhet dicka qenesore (shpirterore): aftesine qe informacionet e ndryshme te marrura t'i kombinojme, ruajme dhe prape t'i mbajme si dije (njohuri). Por me gjithate prape truri yne na "mashtron".

Syri 

Njera prej mjeteve me te rendesishme per orientim eshte syri. Por a eshte me te vertete realitet ajo cka ne shohim? Ka shume mashtrime te syrit qe na bejne te qarte kufirin e perceptimit tone. I famshem ishte bere zari ngacmues te cilin njeriu mund ta perceptonte nga dy perspektiva. Edhe aftesia e disa kafshemve qe t'i shohin disa gjera te cilat ne nuk mund t'i perceptojme, si p.sh. driten ultraviolete, deshmojne qe ne perceptojme vetem nje pjese te kufizuar. 

Veshi 

Me veshet tone ne jo vetem qe i ndegjojme pershperitjet por edhe e dime se nga cili drejtim vijne. Por per kete na duhet dy veshet. Nga diferenca kohore, me te cilen nje ton njehere shkon ne njerin e pastaj ne tjetrin vesh, ne mund t'a lokalizojme se nga vjen ai ton. Kete diference mund ta kapim per 1/100.000 e sekondes. Ne veshin e brendshem gjenden disa qime te buta te cilat e mundesojne ndegjimin tone. Per secilin ton ekziston qeliza e caktuar e qimes e cila i dergon impulset nervore ne tru. Por me gjithate ne nuk mund t'i rregullojme ne menyre perfekte te gjitha tonet. Po qe se nje ton vjen direkt nga para atehere ai i arrin te dy veshet ne te njejten kohe, keshtu qe ne nuk mund te themi plotesisht sigurte se a vjen nga para a prapa. Dhe poashtu ne nuk mund t'i ndegjojme te gjitha tonet: tonet mbi 20.000 H (herc) ne nuk mund t'i perceptojme dhe tonet nen 18 H (herc) njeriu, per dallim nga disa kafshe. 

Organi i drejtpeshimit 

Por veshi mundet te beje edhe me shume. Kushti kryesor, qe ne te vertete na orienton ne hapsire, eshte qendrimi i drejte (baraspeshe). Ne duhet ta dime se ku eshte larte, ku poshte, ku eshte majtas e ku eshte djathtas, ku eshte para e ku prapa. Ky organ gjendet ne labirintin e rruges se ndegjimit. Jo vetem qe na sjell informata rreth gravitetit por edhe reagon ndaj levizjeve te kokes. Per kete arsye ne "trembemi" ne menyre refleksive kur ne jemi ulur dhe na ze gjumi. Dhe prap jane qimet e vogla te cilat i percjellin informacionet. Cdo ndryshim te vetedijshem truri mund ta pranoje si te tille. Po qe se e kthejme koken me deshire atehere cdo gje do e shohim drejte (mire), ndersa po qe se jemi ne detin me dallge dhe pranojme informata te ndryshme per gjendjen dhe levizjen e trupit, keshtu shpejt mund te ndihemi keq. Ne kushtet normale ne na ndihmojne informacionet e ndryshme: keshtu ne mund te ngjitemi me shkalle levizese, po ashtu dhe me shkalle normale ose te ngjitemi ne nje koder, pa e humbur drejpeshimin. 

Ndjenja

Ne e ndjejme nese dicka eshte e rrumbullaket apo katrore, e madhe apo e vogel. Po qe se jemi te pasigurt ne shqisat e tjera, ne na ndihmon me tutje p.sh. shqisa e te prekurit. Kete te gjithe e dijme kur jemi ne terr dhe nuk shohim asgje. Edhe shqisa e te nuhaturit mund te ndihmoje shume: po qe se eshte duke u djegur dicka dhe ne nuk e dijme se nga po vjen tymi, padyshim se hunda do te na orientoje. Kete aftesi me shume e kane perdorur njerezit me perpara se sa ne sot. Keshtu detaret e koheve me te hershme i arrinin ishujt e Polinezise pa ndonje kompas, shume kohe para se te bardhet kane zbarkuar atje. Kete e arrinin ata duke futur ne pune te gjitha shqisat: ata shihnin ngjyren e qiellit dhe te detit, ndegjonin ushetimen e valeve, nuhasnin ererat dhe keshtu orientohesh ne drejtim te ishujve. 

Kombinimi 

Aftesia me e madhe eshte padyshim qe te gjithna informatat e marrura te dijme se si t'i radhisim. Per kete

shpesh na ndihmon edhe pervoja. Ne e dime se dicka ne largesi duket me e vogel se sa afer dhe madhesine e saj mund ta vleresojme mire. Ne po ashtu edhe mund t'i mbyllim syte dhe te orientohemi me te ashtuquajturen "mental map" (harte mentale). Do te thote se ne me koke mund ta marrim me mend se si ne mund te arrijme me se miri prej vendit A deri te vendi B. Por edhe orientimi me i vogel kerkon nje kombinim te larte shqisor. Qe te ecim para pa pengesa, pa humbur orientimin, mund te funksionoje vetem atehere kur te gjitha informatat i kombinojme mes veti. Keshtu ne ende mund ta dijme, pa marre parasysh se nga e kthejme koken, se nga eshte para e nga prapa. Ky kombinim behet fatmiresisht ne menyre te pavetedijshme. Po qe se do t'i kishim perjetuar ne menyre te vetedijshe te gjitha veprimet (shikimin, ndegjimin, nuhatjen, mendimin, ndjenjen) atehere sigurisht qe do te ishim gjithmone te mbingarkuar dhe sdo te mund ta perdornim energjine tone per gjera tjera. Me ndihmen e intelegjences sone, ne ndertojme mjete ndihmese teknike, te cilat na orientojne edhe ne vende te panjohura, ne te cilat mungon cdo ndihme orientimi. Me ato mjete orientohemi qofte ne polin verior, qoft edhe ne hene.

 

 

 

 

 

 

                        Rreziqet e nje puthje dashurie

 

 

Duke mos puthur ne goje partnerin tuaj mund t´i shmangeni kontaktit me ato mbi 500 bakterie qe bujtojne brenda ne goje.

"Puthja ne goje eshte menyra me e mire nepermjet se ciles ngjitet virusi" shpjegon Lewis Smith qe eshte profesor ne mjekesi ne Universitetin e Chicago-s. 

Per shembull virusi i gripit, ne menyre qe te shumefishohet dhe zhvillohet ka nevoje per nje mjedis te pershtatshem, si eshte trupi i njeriut, pastaj mberrin bujtinarin e mepasshem nepermjet rrymezash te lengshme qe lirohen ne ajer permes nje teshtitjeje apo kollitjeje. Ose permes nderrimit te peshtymes, qe njihet ndryshe si puthje. Viruset kane me vete proteina ngjitese me te cilat u bashkangjiten qelizave te shendosha, ku futen dhe shumefishohen. Pjeseza virale eshte e mbuluar nga nje mbulese glikoproteine, brenda se ciles gjenden dy lloje te ndryshme enzimash: hemaglutinina qe eshte ngjitese dhe ndihmon virusin te gjeje qelizat e shendosha ne hunde, fyt apo mushkeri dhe neraminidasi qe ndihmon virusin te shperndahet nga njera qelize ne tjetren. Keto dy enzima u bejne te mundur viruseve te pushtojne qelizen ku shumefishohen dhe kur qeliza nuk eshte me ne gjendje te mbaje tere keto syresh, shperthen. Ndaj ketij sulmi trupi kundervepron me simptoma teper te dukshme, ftohje, ethe, dhimbje muskujsh, hunde te zena, skuqje te bajameve. Por mos kini frike, kjo tregon se sistemi imunitarka nisur te veproje. Linfocitet, perbejne ate ushtri qelizash pergjegjese per kunderveprimin imunitar. Posa stimulohen te veprojne nga prania e virusit te gripit, linfocitet leshojne produkte kimike qe therrasin qelizat e tjera, per te vazhduar luften kunder virusit. Si rezultat i ketij veprimi ngjet malcimi i mushkerijve si dhe njeriu nis te mos ndjehet mire, por ne fund kur sistemi imunitar fiton kthehet shendeti i meparshem. Procesi i malcimit kerkon zakonisht dy jave dhe nuk merret aspak si te jete ndonje rrezik, pervecse kur mbizoterojne disa kushte te caktuara. Meqenese nje puthje ndryshon si nga kohezgjatja ashtu edhe nga thellesia, nuk ka ndonje menyre per te kuptuar kur nje puthje mund te shkaktoje nje infeksion viral, por sipas asaj qe thone ata qe kane njohuri nga kjo fushe, mjaftojne 10 pjeseza virale per te ngjitur nje infeksion. Keshtu sa me te gjata dhe te thella te jene puthjet midis dy vetave, aq me e mundshme eshte qe ndonje virus t´i ngjitet tjetrit.

100 këshilla nga mjekësia angleze

Ai i cili vendoset i pari në listë është gjithmonë shëndeti. Shpeshherë kur përballemi me probleme të vogla a të mëdha në jetën e përditshme,

kërkojmë se pari të jemi të shëndetshëm. Se shëndeti fizik e mendor është ai që e bën të plotë trupin e njeriut e vetë jetën. Sigurisht,

sëmundjet mund të kurohen në spitale e klinika mjekësore, por, nëse do ishte e mundur, parandalimi është rruga më e sigurt për një jetë të

gjatë e të shëndetshme. Por dhe në ato raste kur dikush është prekur nga një sëmundje e caktuar, ekzistojnë procedura të thjeshta që mund

të ndiqen në kushtet e shtëpisë, të cilat ndihmojnë në mos përkeqësimin e gjendjes. Çelësi është gjithnjë tek informacioni. Specialistët e

shëndetësisë angleze kanë deklaruar se 35 për qind e sëmundjeve në trupin e njeriut shfaqen nga mungesa e njohurive. Jo pak herë është

vërtetuar se janë vetë njerëzit ata që i dëmton kolesterolin, që krijojnë probleme me mushkëritë, që acarojnë funksionimin e mëlçisë apo që

nuk kujdesen aq sa duhet për mirëqenien organike. Pikërisht për këtë arsye, gazeta “Tirana Observer” boton në suplementin e sotëm këshillat

më të fundit nga mjekët anglezë si të parandalojmë sëmundjet në shekullin e XXI. Në shumë raste këshillat vlejnë për të evituar shfaqjen e një

sëmundjeje të caktuar dhe në raste të tjera për ta kuruar atë. Kështu ju mund të lexoni në këtë suplement rekomandime të mjekëve për

sëmundjet kardiake, ato të veshkave, mëlçisë, stomakut, pankreasit, të lëkurës, obezitetin, këshilla për kancerin dhe evitimin e tij. Këshillat e

përmbledhura në numrin e sotëm lidhen kryesisht me mënyrën tonë të të ushqyerit për të parandaluar e luftuar sëmundjet që shqetësojnë sot

njerëzit, si duhet të veprojmë, si dhe zakonet e përditshmërisë që një njeri nuk duhet t’i harrojë asnjëherë. Obeziteti, diabeti, sëmundjet e

zemrës, forma të ndryshme tumorale, etj; shpesh si shkak kryesor kanë një regjim ushqimor dhe një ushqim të papërshtatshëm. Por jo vetëm

kaq. Mjaft prej tyre mund të arrinin të parandaloheshin falë një ushqyerje të shëndetshme dhe të ekuilibruar. Ndërkohë, shkenca ka arritur,

falë studimeve të ndryshme, që të tregojë se mjekimi nëpërmjet ushqyerjes së përshtatshme (terapia mjekësore popullore) përmirëson

cilësinë e jetës dhe kursen shpenzime për kujdesin mjekësor. Por çfarë është një ushqyerje e përshtatshme dhe e ekuilibruar? Të gjitha këto

sqarohen në suplementin e fundjavës në “Tirana Observer”, me receta të dobishme për të siguruar shëndet dhe jetëgjatësi. Mund të merrni

përgjigje për shumë nga pyetjet që çdokujt mund t’i lindin në jetën e përditshme, siç janë roli dhe funksioni i yndyrnave, proteinave,

vitaminave, çfarë është një dietë e shëndetshme, dhe për shumë elemente të tjera të rëndësishme që përbëjnë atë që quhet një ushqyerje e

shëndetshme. Dieta është mënyra e vetme për t’i lënë të pushojnë organet jetësore dhe për t’i ndihmuar ato të funksionojnë sa më mirë, duke

shmangur problemet e ndryshme shëndetësore. Është e nevojshme të mësohet një teknikë sa më e përshtatshme për një dietë efikase dhe

pa rreziqe, si edhe “sekrete” të tjera për një shëndet të mirë. Cilat janë ushqimet që kurojnë aneminë, frutat e perimet e dobishme për

organizmin. Ndërsa më poshtë, radhiten këshilla dhe receta me bimë e ushqime, të cilat janë të njohura për efektet e tyre kundër të gjitha

sëmundjeve më të shpeshta që rrezikojnë organizmin e njeriut. Këto e shumë të tjera në një suplement prej pesë faqesh, një strategji e

vërtetë për një jetë të shëndetshme.

ASTMA

Ndihma e ekspertëve kundër astmës

- Këshillohet të pihen sa më shumë çajra me përzierje bimore, të nxehtë, pasi ato ndihmojnë në largimin e kollës. Këshillohet uji me mjaltë dhe

limon, ndihmon në zbutjen e fytit. Këshillohet mbajtja pranë e 1 gote uji, lehtëson kollën, nëse kollitesh gjatë natës.

- Duhet të shmanget pirja e cigares për sa kohë që të sëmurët kanë kollë, pirja e përkeqëson më tepër shëndetin. Këshillohet të mos përdoren

ushqime, si vezë, qumësht që

shkaktojnë astmë.

-Evitoni jetesën në ambiente të lagështa. Evitoni jetesën në ambiente me duhanpirës. Evitoni jetesën në qytete të ndotura.

- Mos qëndroni për shumë kohë në dush, as në dimër e as në verë. Bëni masazhe me vaj ulliri dhe raki në të gjithë trupin. Frekuentoni sa më

shumë plazhin dhe ambientet me diell.

TUMORI I TRURIT

Si t’i shmangim komplikimet

- Kompresimi më ujë të ftohtë mund të shkaktojë dëmtime të përhershme në indet e trurit. Mos e provoni. Shumica e simptomave të bëhet më

mirë kur tumorin është hequr, por ndonjëherë nuk ka dëme të pakthyeshme.

- Dëmtim i trurit shkaktohet edhe gjatë shfaqjes së simptomave të tilla nëse i sëmuri nuk i përshtatet gjendjes.

- Ekzistojnë rreziqet e natyrshme në trajtimin, qoftë nga një operacion ose nga medikamentet.

TURBEKULOZI

Këshilla për parandalimin e tuberkulozit

-Është e këshillueshme një ajrosje e vazhdueshme si dhe filtrim i ajrit. Është mirë që të dilet vazhdimisht për të marrë ajër të pastër në zonat

që nuk kanë ndotje të ajrit.

- Po ashtu edhe në shtëpinë tuaj nuk duhet të hyjë ajër i papastër, ndaj duhet të merrni masa për ta filtruar atë.

- Nëse një person mendohet se ka qenë në kontakt me një person tjetër që është me tuberkuloz, duhet t’i jepet menjëherë antibiotiku

parandalues. Po ashtu personat e infektuar duhet të qëndrojnë në vende të izoluara dhe të marrin kurë të menjëhershme.

- Secili duhet t’i kushtojë rëndësi mbrojtjes personale. Nëse e dini që do të jeni në kontakt me një person që është i infektuar me tuberkuloz,

duhet të vishni një respirator personal, si dhe duhet të jeni sa më shumë higjienikë.

ALERGJIA

Si të evitojmë alergjitë

- Alergjikët duhet të mos konsumojnë kikirikët, qumështin, vezët, grurin, sojën. Nuk duhet të konsumojnë ato ushqime me përbërje vajore si

arrat dhe bajamet.

- Edhe në rastet kur bëhet fjalë për puthje, këshillohet që partnerët të lajnë dhëmbët dhe fytyrën nëse ata kanë ngrënë një ushqim që

shkakton alergji tek partnerët.

- Mos përdorni në rroba detergjentë aromatikë.

Qëndroni larg vendeve të lulëzuara gjatë stinës së pranverës dhe vjeshtës. Mos përdorni facoletë, letra higjienike apo letra duarsh me

përmbajte aromatike.

KOLESTEROLI

Këshilla për të ulur kolesterolin

- Për të ulur përqindjen e lartë të kolesterolit nuk duhet të pini cigare dhe nëse pini, mundoheni ta ulni numrin e tyre deri sa ta ndaloni

krejtësisht.

- Merruni me ushtrime fizike në mënyrë të rregullt. Mbani një peshë ideale (pesha ideale është ajo që keni pasur kur keni qenë 25 vjeç).

Favorizoni më tepër konsumin e peshkut se sa të mishit.

- Përdorni më shumë vajin e ullirit se sa gjalpin në përgatitjen e vakteve.

- Kujdes me ëmbëlsirat e ndryshme, sepse bëhen gjithnjë me shumë vezë, po ashtu duhet të largoni nga ushqimet tuaja gjalpin, djathin,

sallamet e ndryshme.

OBEZITETI

Si të mposhtini mbipeshën

- Duhet të lëvizni duke caktuar kohë për aktivitete çdo ditë. Planifikoni të kaloni 5-10 minuta relaks çdo mëngjes.

- Zgjidhni ushqimin cilësor, duke i dhënë organizmit gjithçka për të cilën ai ka nevojë. Yndyrat dhe sheqernat kanë shije të mirë dhe ju

nevojitet një masë e caktuar e tyre çdo ditë.

- Balanconi dietën tuaj, të gjitha ushqimet mund t’i vendosim në dietë të shëndetshme. Planifikoni një meny të shumëllojshme gjatë ditës.

Mundohuni të jeni korrektë me ushqimin, hani nga të gjitha llojet, por me kufi.

PERDHESI

Si të shmangni përdhesin

- Është e nevojshme të kontaktoni me mjekun për të marrë hapa të mëtejshme për të parandaluar sulmet e përdhesit. Qëllimi është që të

kontrollojë nivelet e urinës acidit në gjak. Ju mund të bëni këtë duke shmangur ushqimit të pasura me një grup të quajtur kimikateve purines,

kjo përfshin ushqime të konservuara, vaj peshku, mish pule, etj. Si dhe shmangia e tepruar të alkoolit në konsum.

- Këshillohet pirja sa më shumë e ujit dhe lëngjeve të ndryshme për të lehtësuar nxjerrjen e acidit urik nga trupi. Duhet pasur parasysh se,

nëse vuajmë nga sëmundjet e zemrës, duhet të këshillohemi me mjekun për sasinë e lëngjeve që konsumojmë.

- Rënia në peshë është e rëndësishme për të pakësuar rrezikun e shfaqjes së sëmundjes. Sasia e proteinave në ushqim ndikon në një farë

mënyre në sasinë e acidit urik në gjak. Por edhe një dietë koncize nuk mund të sjellë uljen e acidit urik në gjak në të njëjtën mënyrë si mjekimi.

OSTEOPOROZA

Këshilla për të luftuar sëmundjen

- Për të luftuar shfaqjen e osteoporozës është e nevojshme ajo që hamë. Për këtë duhet të ndiqet një dietë ushqyese e balancuar me një

përbërje kalorike, të përshtatshme me nevojat fiziologjike të individit.

- Dieta duhet të përmbajë një gram proteinash për çdo kile të organizmit tonë. Duhet të përmbajë një përbërje të duhur yndyrash dhe

karbohidratesh që nuk duhen të jenë më tepër se 55-60% të kalorive totale. Po që duhen marrë çdo ditë. Po ashtu rekomandohen sasi të larta

kalciumi, potasi, magnezi dhe sasi të pakta sode.

- Vitamina D është nga ana tjetër një përbërës i rëndësishëm për asimilimin e kalciumit dhe për këtë duhet marrë me dietë apo me tableta.

- Përveç kësaj vitaminat: A, C, E, K dhe minerale të tjera si fosfori, fluori, hekuri, zinku dhe bori janë të nevojshëm për një metabolizëm normal

të kockave dhe mund të merren falë një ushqyerjeje të larmishme dhe korrekte. Së fundmi rekomandohet eliminimi i alkoolit, kafeinës dhe

pijeve të gazuara. Këto të fundit duket se e rrisin më shumë riskun për fraktura te gratë që i konsumojnë.

MAJASELLI

Këshilla për personat që kanë probleme

- Në të gjitha rastet me majasëll këshillohet që të përdoren krundet e grurit në supë apo në gjellë, tri herë në ditë. Krundet nuk duhet të

përvëlohen, por të hidhen atëherë kur serviret ushqimi në tryezën e ngrënies.

- Krundet e grurit duhet të zëvendësojnë mëlmesat e tjera që janë shumë të dëmshme për hemorroidet. Mëlmesa me përbërje të barishteve

natyrore që përgatitet e bluar, ka hekur dhe e përmirëson shëndetin e të sëmurëve.

-Përdorimi i kësaj mëlmese krijon lirimin e kapsllëkut. Mëlmesa e tillë nuk duhet të përvëlohet, por të qitet në supë apo në gjellë ashtu e

“gjallë” të përzihet dhe të hahet. Ngrënia e një molle të ëmbël para ushqimit liron zbrazjen e zorrëve.

-Ata që kanë probleme në zorrë duhet të pinë rregullisht tri herë në ditë nga një gotë lëng molle para ushqimit. Kundër mbylljes kronike të

zorrës së trashë (për rregullimin e jashtëqitjes), ndihmojnë gjethet e pelinit. Ndihmues janë edhe lëvoret e dardhës si dhe kamomili, i cili mund

të pihet në vend të ujit.

KUJTESA/ALZAIMER

Si mbani kujtesë të fortë

- Lexoni libra. Në këtë mënyrë jo vetën që do të vini trurin në lëvizje duke imagjinuar periudha të ndryshme kohore dhe kultura, por do të keni

histori interesante për të treguar. Lojërat janë mënyra më e mirë për të sfiduar trurin. Kështu fjalëkryqet. Lojërat elektronike përmirësojnë

shpejtësinë dhe kujtesën e trurit, pasi të gjitha mbështeten tek matematika.

- Përdorini dorën e kundërt. Kalojeni ditën duke bërë gjëra me dorën që nuk e përdorni, si dhe mbajeni orën në dorën e kundërt të që

kujtoheni për të. Mësoni numrat e telefonit. Hani edhe për trurin tuaj. Kjo do të thotë se duhet të përqendroheni tek vajrat e peshkut, salmoni,

arrat, bajamet dhe vaji i ullirit.

-Ndahuni nga rutina. Ndryshoni dyqanin ku jeni klient, hani gjëra që si keni ngrënë më parë, frekuentoni lokale që s’keni qenë më parë, pasi

kjo do ta bëjë trurin tuaj të zgjohet nga zakoni dhe të jetë përsëri vigjilent. Kaloni nga një rrugë e ndryshme. Kaloni apo udhëtoni në rrugë të

ndryshme, kjo e ndihmon trurin të stërvitë kujtesën.

- Mësoni një aftësi të re. Në këtë mënyrë kujtesa hyn më shumë në punë kur mësoni gjëra të reja, që më parë si bënit dot. Bëni lista. Bërja e

listave ju ndihmon që t’i lidhni artikujt njëri me tjetrin. Në këtë mënyrë ju luani me kujtesën tuaj, sa herë që listoni ushqimet, fjalët, veprimtaritë

e ditës.

- Zgjidh një mjeshtëri të re. Gjeni diçka që ju pëlqen dhe që nuk kushton shumë. Fotografitë me aparat dixhital, mësimi i pikturës, mësimi i një

instrumenti muzikor, mësimi i stileve të ndryshme të gatimit, të kërcimit, e bëjnë trurin që të jetë në aktivitet gjatë gjithë kohës.

CELULITI

Si të trajtoni celulitin

- Ndonjëherë infektimi i celulitit mund të jetë i shkaktuar nga disa bllokime në inde, për shembull, rreth një muskuli ose ligamenti, ose në tulet.

Presioni në rritje bën që të ketë komplikacione, prerja e furnizimit me gjak (e cila mund të shkaktojë gangrenë) dhe duke dëmtuar nerva. Kjo

ka nevojë për trajtim urgjent dhe dekompresion.

- Një tjetër komplikacion është helmimi i gjakut ose septicemi, kur bakteret kalojnë dhe lëvizin bashkë me gjakun. Kjo mund të jetë fatale me

shpejtësi dhe ka nevojë për trajtim shumë urgjent.

- Për fat të mirë, zakonisht celulitit i përgjigjen edhe antibiotikët. Realisht, plagët e lëkurës duhet të jenë testuar për llojin e baktereve që e

shkaktojnë këtë problem, atëherë një antibiotik lloj penicilinë është zakonisht e nevojshme (ose erythromycin për ata që janë alergjik në

penicilinë). Gjatë kohës së mjekimit mund të jetë e nevojshme një periudhë kohe deri në dy javë.

- Celuliti mund të parandalohet duke qenë të kujdesshëm në lidhje me higjienën dhe apo me krijimin e plagëve në lëkurë. Nëse ju është

shkaktuar një plagë në lëkurë në një farë mënyre, sigurohuni që është pastruar dhe të trajtohen me një antiseptik, dhe të mbulohet me

leukoplast. Nëse në lëkurën përreth ka plagë të kuqe dhe dhembje, duhet të merrni këshilla mjekësore sa më shpejt të jetë e mundur.

GRIPI

Si të kurojmë gripin

- Shumica e njerëzve kanë humbje oreksi kur ata kanë të ftohtë dhe nuk e vërejnë shumë ndryshim në oreksin e tyre, ndonëse ata mund të

preferojnë ushqime që nuk i dëmtojnë në fyt. Gjatë gripit është mjaft e zakonshme të humbasësh interesin për ushqimin për disa ditë dhe

madje mjaft të shkakton të përziera ose ndjesi të vjellash (njerëzit nganjëherë e quajmë këtë grip të stomakut, por ai mund të jetë një

karakteristikë e gripit të çdo rasti).

- Simptomat e të ftohurit zakonisht fillojnë pas dy deri në tre ditësh pasi ka filluar përmirësimi dhe largohen brenda një jave. Gripi mund të

zvarritet për më gjatë, dhe shpesh është një ose dy javë derisa personi ndjehet mirë përsëri. Për disa, gjendja e gripit zgjat disa javë.

- Komplikimet e gripit, gjithashtu priren të jenë më të ashpra. Probleme të tilla si pneumonia janë një rrezik të veçantë për njerëzit të cilit janë

imunizuar ndaj gripit dhe atyre me sëmundje kronike të mushkërive ose sëmundje zemre.

- Shumica e formave të shfaqjes së gripit nuk ka nevojë për trajtim të veçantë, trajtim shtesë. Antibiotikët nuk janë të një përfitimi të madh. Një

vaksinë gripi është gjithashtu në dispozicion. Por dhe kjo nuk është 100 për qind efikase në parandalimin e sëmundjes së gripit, e të ftohurit.

- Edhe pse shumica e njerëzve me grip nuk kanë nevojë për trajtim të veçantë, medikamentet antigrip mund të ndihmojë në shmangien e

përhapjes së sëmundjes ose mund të ndihmojë për të zvogëluar rrezikun e avancimit të mëtejshëm. Këto ilaçe mund të jenë veçanërisht të

dobishme për ata që janë në rrezik të lartë të komplikimeve të gripit.

NGERÇI

Këshilla kundër ngërçit

- Para se të ushtroheni gjatë aktiviteteve fizike duhet të kujdeseni për shëndetin tuaj, gjendjen e muskujve dhe nëse keni marrë lëndët e

nevojshme ushqyese. Ushtrimet duhet të vazhdojnë në një hark të caktuar kohor, në mënyrë që t’iu ndihmojnë për të shmangur spazmat e

ngërçit. Disa njerëz mund të rekomandojnë krem me vitaminë E për shtrëngimet në muskuj, por ka pak dëshmi se ata kanë ndonjë efekt tjetër

përveç se të mirave.

- Dehidratimi ul nivelet e kalciumit dhe fosforit në trup, të cilat mund të shkaktojnë dhimbje barku. Derisa të siguroheni që keni marrë masën e

nevojshme të mineraleve vazhdon kjo situatë. Zëvendësuesit e kalciumit apo fosforit gjithashtu mund të ndihmojnë në uljen e dhimbjeve të

barkut.

- Nëse natën dhimbjet e muskulit janë një problem, duhet të komunikoni me mjekun. Mbuloni pjesën e muskulit dhe shtrëngojeni fort për të

shmangur lodhjen e muskulit që është forcuar. Nëse dhimbjet e muskulit vazhdojnë, duhet të merrni këshilla nga farmacisti juaj për

medikamentet e nevojshme. Nëse këto nuk ndihmojnë, flisni me doktorin tuaj.

- Ndonjëherë është përdorur kinina për të parandaluar dhimbjet e muskujve. Megjithatë, përdorimin e saj është i diskutueshme dhe sepse

ende nuk janë plotësisht të qarta efektet që ajo jep. Uji tonik përmban shumë sasi të vogla të kininës, të cilat mund të jenë të mjaftueshme për

të lehtësuar dhimbjet e muskujve natën.

CISTET

Këshilla par t’i shmangur

- Shumica e cisteve shfaqen papritur për asnjë dukshme apo arsye dhe zakonisht shfaqen pas dallime të dukshme qartë. Cistet dhjamore në

lëkurë mund të ndodhin kur bllokohet nj gjëndër dhjamore. Këto ciste mund të jenë të vogla, por edhe në masa të dukshme.

- Disa forma të shfaqjes së cisteve duken menjëherë pas lindjes. Këto ciste kongjenitale rezultojnë nga një keqformim gjatë zhvillimit. Ky është

rasti me disa ciste në veshka. Ato ciste që e nuk mund të ndjehen apo shihen zakonisht diagnostikohen kur është kryer një rreze x ose

skaner. Shumica e cisteve nuk janë të rrezikshëm dhe nuk kanë nevojë për trajtim për heqjen e tyre, nëse ato nuk shkaktojnë probleme.

TIROIDJA

Ushqimet që i bëjnë keq tiroides

- Personat me tiroide nuk duhet të konsumojnë lakrën e bardhë. Nuk duhet të konsumojnë fasulet. Nuk duhet të konsumojnë gështenjat.

- Në rast se personat kanë mungesë jodi, në këtë rast kripa duhet të ruhet nga lagështira dhe kontakti me dritën. Në rast se personat e kanë

me tepri jodin, atëherë duhen zbatuar konsultat e mjekëve në mënyrë që sëmundja të mos kthehet kronike.

ETHET TROPIKALE

- Këshillohet pirja e mjaft lëngjeve, duke qetësues dhe duke pushuar, por nuk ka asnjë trajtim të veçantë. Ata që janë të prekur rëndë mund të

kenë nevojë për t’u trajtuar në spital. Shumica e njerëzve shërohen plotësisht pa probleme të mëtejshme.

- Nuk ka në dispozicion ende një vaksinë për këtë sëmundje. Pra është e rëndësishme që kur udhëtojmë në rajonet tropikale të përdoren

mbuloja të mjaftueshme për të shmangur pickimin e mushkonjave.

- Ndryshe nga mushkonjë që përmban malaria, i cili shfaqet në mbrëmje ose natën, mushkonja që mbart ethet tropikale shfaqet gjatë ditës,

kështu që është domosdoshme veshja për të mbrojtur veten kundër mushkonjë gjatë ditës.

MIGRENA

Këshilla për të evituar dhimbjen

- Kontrolloni tensionin çdo ditë, pasi luhatjet e tij janë shkak për shfaqjen e krizave të migrenës. Kuroni dhimbjet e dhëmbëve, dhimbjet e syve,

sinozitet apo bllokimin e hundëve, pasi ato bëhen shkak për migrenë kronike edhe pas këtyre sëmundjeve.

- Evitoni zemërimin, emocionet e forta, shokimet, çlironi tensionet, çlirohuni nga streset. Evitoni mbilodhjen, ndryshimin e rutinës, çrregullimet

e gjumit, çrregullimet seksuale. Mos qëndroni në vende me zhurmë të lartë, në ambiente me drita të zbehta si dhe ambiente me lagështirë.

ATAKU KARDIAK

Si të shmangni krizat

- Ndalo pirjen e duhanit: përjetshëm duhanpirësit janë dy herë më të rrezikuar nga sëmundjet e zemrës krahasuar me jo-duhanpirësit. Rreziku

bie shpejt pas mbarimit të duhanit, edhe pse ai mund të jetë 20 vjet, para se rreziku është plotësisht i kundërt.

- Dieta të ndryshme: zvogëloni sasinë e yndyrës, hani pesë pjesë të konsiderueshme të frutave dhe perimeve të freskëta në ditë, zvogëloni

sasinë e kripës së konsumuar. Bëni rregullisht ushtrime fizike. Moderoni aktivitetin tuaj fizik, duke rezultuar rrezikun e shfaqjes së sëmundjeve

të zemrës.

DUART, KEMBET, GOJA

Si të shmangni problemet

- Ju mund të marrin mjete të thjeshta për çdo simptomë të pakëndshme, si lehtësim për dhimbjen e ulcerës dhe temperaturë të ulët. Fëmijës i

duhet dhënë paracetamol ose ibuprofen shurup. Aspirina nuk rekomandohet për fëmijët nën 16 vjeç, për shkak të një lidhje të mundshme me

një problem serioz që quhet sindromi i Reye. Ju mund ta provoni edhe duke u dhënë atyre të buta ushqime të ftohta të tilla si kosi ose

akullore, dhe pijet shumë të ftohta, për të lehtësuar një shqetësim të butë gojës.

- Fëmijët janë të përjashtuara nga çerdhet apo shkollat gjatë ditëve të parë të sëmundjes, në n përpjekje për të penguar përhapjen e saj, por

kjo mund të jetë e vështirë sepse viruset përhapen shumë shpejt.

- Mos i mbani këmbët në këpucë më shumë se tri orë. Trajtoji çdo ditë me ujë të ngrohtë, brenda së cilës duhet të keni hedhur vaj bajame ose

rozmarinë. Gjatë verës është mirë që përdorni vetëm shapka ose sandale, në mënyrë që këmbët të ajrosen sa më shumë.

-Burrat janë më problematikë në sëmundjet e gishtave të këmbëve. Morthi, është sëmundje që u krijohet zakonisht atyre njerëzve që i veshin

çorapet e lagura ose nuk u djersinë këmbët.

STRESI

Disa teknika për të shmangur stresin e panevojshëm:

- Menaxho kohën. Programimi dhe organizimi i kohës suaj mund t’ju bëjë më shumë produktivë. Strategjitë për të përballuar. Përpiqu të

dallosh mënyrat e sjelljes që ndikojnë në stres dhe gjej mënyrat për t’i reduktuar.

- Krijo një stil jete. Balanco detyrimet duke i dhuruar vetes kohën e mjaftueshme për t’u qetësuar. Ushqehu mirë, mos pi duhan dhe limito sa të

mundesh konsumin e alkoolit. Mbaj afër miq të mirë: Njerëzit që kanë një rrjet të fortë shoqëror që i mbështet dhe që janë shumë të aftë të

përballojnë ndryshimet e jetës.

- Ndrysho mënyrën e të menduarit. Thuaju “stop” mendimeve që të shkaktojnë stres. Zgjidhi problemet duke punuar dhe krijo intimitet me

orenditë e zyrës apo shtëpisë, që të jenë sa më të këndshme për syrin.

ZEMRA

Si të luftoni sëmundjet kardiake

- Bisedoni me mjekun tuaj për antidepresantët sepse kështu do të ndjeni zemrën më të sigurt, pasi të jeni këshilluar me të. Një psikoterapi

mund të ndihmojnë gjithashtu.

- Pakësoni ushqimet me yndyrë, shtoni perimet dhe frutat e freskëta në dietën tuaj. Bëni çdo ditë të paktën 30 minuta ecje. Bëni çdo ditë të

paktën 15 minuta ushtrime.

- Konsumoni një gotë verë të kuqe në ditë. Evitoni, alkoolin, duhanin.

PAGJUMËSIA

Këshilla për të stimuluar gjumin

- Ushtrimet ju ndihmojnë që të flini, por evitoni ushtrimet e shkurta para se të shkoni në shtrat. Një dush i ngrohtë para se të shkoni në shtrat

do t’u vinte shumë në ndihmë.

- Evitoni konsumimin e pijeve që përmbajnë kafeinë (kafe, kakao dhe koka-kola), sidomos natën vonë. Seksi para se të jetë koha për gjumë

mund të jetë një mënyrë për të përafruar gjumin tuaj. Meshkujt mund të flenë pas seksit, ndërkohë që femrat mund të mbeten shumë

energjike.

- Lexoni një libër derisa të ndiheni të përgjumur. Nëse nuk jeni në gjendje të flini, çohuni përsëri. Uluni dëgjoni pak muzikë ose vazhdoni të

lexoni derisa të kalojë gjysmë ore. Atëherë gjumi me siguri që nuk do “t’u bëjë naze”.

GURET NE VESHKA

Si të evitoni sëmundjet e veshkave:

- Duhet pasur kujdes me dietën tuaj për të shmangur një tepri të acidit oksalik. Evitoni kripën e tepërt sepse kjo mund të bëhet shkak për të

rritur sasinë e kripërave në gjak dhe në organizëm.

-Pini sa më shumë lëngje. Konsumoni çaj nga trëndafili i egër. Konsumoni lëng kumbulle. Pini më shumë se 1 litër e gjysmë ujë mineral në

ditë.

PANKREASI

Këshilla për të mos u dëmtuar pankreasi:

-Mospërdorimi i alkoolit është këshilla numër një e specialistëve të shëndetësisë për të evituar pankreasin. Për të luftuar sëmundjen e

pankreasit këshillohet një jetë sa më e qetë, pa strese dhe çrregullime nervore.

-Femrat dëmtohen më shpesh sesa meshkujt nga sëmundja, pasi stomaku i tyre e ka më të vështirë tretjen e ushqimeve, për këtë arsye atyre

u këshillohet të përdorin sa më pak kripë, yndyrna.

DIABETI

Ushqimet që duhet të konsumojnë pacientët:

- Pacientët me diabet duhet të kontrollojnë peshën. Duhet të kufizojnë sheqernat e rafinuara. Duhet të rrisin sasinë e fibrës në dietë.

- Yndyrat duhet të jenë vajra me një lidhje dyfishe. Duhet t’i shtojnë dietës së tyre arra. Efikase janë edhe bajamet. Të kurosh diabetin, duke

zgjidhur problemet që mund të keni me gjumin. Kjo është këshilla më e fundit që japin shkencëtarët, pas një sërë ekzaminimesh dhe

analizash pa fund që bëjnë një lidhje mes sëmundjes dhe gjumit jo të mirë që bëhet gjatë natës.

TALASEMIA

Çfarë duhet të bëjnë talasemikët

- Fëmijët me talasemi janë të shëndetshëm në lindje por bëhen zbehtë, nervoz, të dobët, nuk ushqehen si duhet dhe nuk arrijnë të zhvillohen

plotësisht.

- Trajtimi përbëhet nga rregullt transfuzion të gjakut të gjithë jetës, çka mund të çon në akumulimin e hekurit në trup dhe komplikime të tjera.

Është e mundshme që talasemia të shërohet me anë të transplantim në palcën kockave, por është e vështirë për të gjetur përkimin e duhur

dhe se mund të bartin rreziqe dhe komplikime të tjera.

- Talasemikët duhet të konsumojnë fruta me vitaminë C. Talasemikët duhet të konsumojnë spinaq dhe barëra jeshile. Fiku, shalqiri dhe

luleshtrydhja, efikase për t’u trajtuar. Talasemikët duhet të pinë 150 gram lëng karotash në ditë. Çajin, kakaon dhe kafen duhet t’i marrin tri orë

përpara se të hanë, pasi ndryshe vështirëson tretjen.

-Pacientët duhet të pinë çdo ditë 150 ml lëng të rrepës së kuqe, para buke. Këshillohet të konsumohet sa më shpesh domatja. Të sëmurët

duhet të marrin gjithashtu, çdo ditë 10-15 fruta të mandarinës për një kohë prej 20-25 ditë.

REUMATIZMA

Si ta kurojmë reumatizmin

- Bëni dy herë në javë ushtime gjimnastikore të lehta. Merrni here pas herë (një herë në dy ose tre muaj) tableta multivitaminë. Jetoni në

ambiente që nuk janë të ftohta.

-Bëni plazh çdo vit dhe e rëndësishme është që të shtriheni në rërën e mëngjesit dhe pasdites. Pini sa më shumë çarja me bimë jeshile.

Përdorni ujë mineral. Hani sa më shumë fruta me vitaminë C dhe A. Sa herë që ndjeheni të lodhur përdorni paracetamol ose medikamente të

tjera me përmbajtje paracetamoli.

SPONDILIATROZA

Si të evitojmë dhimbjet

- Çdo mëngjes duhet të bëni të paktën 15 minuta ushtrime për muskujt e qafës. Duhet të bëni në darkë dush me temperaturë mesatare. Duhet

të evitoni stresin dhe dëgjimin e televizorit me zë të lartë.

- Pirja e çajrave të ndryshëm, veçanërisht me mente, bën mirë për sëmundjen. Ecja, shëtitjet pasditeve ndihmojnë për një gjumë më të mirë.

Zgjedhja e dyshekut, e jastëkut duhet të jetë e kujdesshme, në mënyrë që ato të përshtaten me masën e qafës.

- Kurimi i sëmundjes ka për bazë kortizonin. Për të hequr dhimbjen nuk duhet të pini asnjëherë paracetamol dhe aspirina.

SINOZITI

Këshilla për të luftuar sëmundjen

- Evitoni diellin në pikun e vapës. Mbani gjithmonë syze edhe në dimër, edhe në verë. Ushqime me fibra që në mëngjes. Kjo është një nga

këshillat bazë për të mbajtur sa më larg sinozitin. Sipas specialistëve, shumë nga ushqimet e veçanta ndikojnë në mirëqenien tonë, por një

ndryshim i veçantë që rrit nivelin e energjive ndodh kur njeriu ha për mëngjes një ushqim të pasur me fibra. Është provuar se fibra rrit nivelin e

energjive, ka një efekt pozitiv në funksionimin e organeve.

- Përdorni sa më shumë ushqime me fibra. Në rast se ju fillojnë dhimbje është mirë që të konsumoni menjëherë kafe.

92- Evitoni zhurmat e larta, të magnetofonit, televizorit. Për t’u qetësuar, qëndroni në qetësi të plotë dhe në një ambient të mbyllur, dhe në

errësirë për të paktën 30 minuta.

PANKREASI

Këshilla për të mos u dëmtuar pankreasi

- Mospërdorimi i alkoolit është këshilla numër një e specialistëve të shëndetësisë për të evituar pankreasin. Për të luftuar sëmundjen e

pankreasit këshillohet një jetë sa më e qetë, pa strese dhe çrregullime nervore.

-Femrat dëmtohen më shpesh sesa meshkujt nga sëmundja, pasi stomaku i tyre e ka më të vështirë tretjen e ushqimeve, për këtë arsye atyre

u këshillohet të përdorin sa më pak kripë, yndyrna.

MËLÇIA

Ushqimet që kurojnë dhe dëmtojnë mëlçinë

- Përdorimi i 20-40 gramëve alkool në ditë dëmton mëlçinë. Mosha është një ndër faktorët kryesorë të dëmtimit të mëlçisë, pasi sa më e vogël

që të jetë mosha e konsumatorëve të alkoolit aq më të rënda janë dëmtimet.

- Predispozicioni gjenetik është një ndër faktorët kryesorë të shfaqjes së sëmundjes. Këshillohet konsumimi i produkteve të mishit.

- Këshillohet përdorimi i rrepave të kuq, lakrës së kuqe dhe brokolit. Këshillohet të mos pihen shumë kafe gjatë ditës, të mos konsumohet birra

dhe lëngjet me gaz.

HIPERTENSIONI

Rregulla për të mos nxitur sëmundjen

- Stresi krijon një dominante në sistemin nervor, e cila shton prodhimin e adesteronit në veshka, e për pasojë çon në ngushtimin e enëve të

gjakut dhe shfaqjen e hipertensionit. Një personi që ka probleme me hipertensionin i rekomandohet përdorimi i ushqimeve me përbërje të ulët

yndyrash të ngopura, yndyrash në total dhe kolesteroli. Kjo përfshin konsumin e sa më shumë zarzavate, frutave dhe bulmet pa yndyrë. Ne u

rekomandojmë këtyre personave të ndjekin një dietë sa më të pasur në fruta, zarzavate dhe drithëra.

- Personat me hipertension duhet të kenë kujdes gjatë dimrit, për shkak të së ftohtit, por dhe luhatjeve të theksuara të temperaturave. I ftohti

ngushton enët e gjakut dhe rrit tensionin.

- Prandaj këtyre pacientëve u rekomandohet të jenë korrekt në marrjen e ilaçeve dhe të kenë kujdes me menynë dhe stilin e jetës. Të sëmurët

duhet të eliminojnë daljet në ditët shumë të ftohta, të dalin vetëm gjatë orëve të ngrohta dhe të vishen mirë.

Ilaçet Popullore

1. MJALTI

Mjalti prodhon rezultate efektive kur përdoret për plagët sepse ka veti antibakteriale (antibacterial quality) që të mbron nga infeksionet.

Gjithashtu hiqen helmimet apo materialet e huaja dhe ulen “edema” ose fryrjen pra ka aktivitet “anti-inflammatory”.

2. GARCINIA CAMBOGIA

Ekziston një bimë e kuqe, e madhe sa një kokërr portokalli që njihet në botanikë me emrin GARCINIA CAMBOGIA. Kjo bimë thahet dhe

bluhet duke e bërë në këtë mënyre pluhur. Ky pluhur ka pasur përdorime të ndryshme për shumë e shumë vite me radhë. Në Indi përdoret për

infeksione te ndryshme. Gjithashtu është përdorur si punë çamçakëzi për të mbajtur të shëndetshëm dhëmbët dhe mishin e dhëmbëve. Ne

Indi, gjithashtu përdoret si erëz në gatim, sidomos në gjellët e famshme indiane “Keri”. Në disa vende bima është përdorur si afrodiziak (nxitës

i epshit seksual).

Në Kinë përdoret në diabetin tipi 2, në disa sëmundje mëlçie dhe për parazitë.

3. KURA PER ULCEREN

a) Lule Basani është një nga bimët më të rëndësishme që rekomandohet për kurimin e ulcerës në stomak.

Çaji i përfituar nga zierja e kësaj bime në një përzierje me vajin e ullirit, lihet për rreth 40 ditë në një ene prej qelqi. Kur kjo masë të marrë një

ngjyrë të kuqërremtë, atëherë mund të përdoret. Masa e krijuar në forme kremi mund të përdoret çdo mëngjes derisa ajo të japë rezultatin e

dëshiruar

b) Përzierja e majdanozit, Gremit dhe mustaqeve të misrit.

Lëngu i përftuar nga këto bimë pihet për 5-6 ditë. Pas kësaj përzihet një lugë piper i zi i bluar, 1 luge sheqer, pak kine e shtypur dhe vezë e

rrahur.

Me këtë përzierje bëhen hape, të cilat pihen nga 3 në ditë. Edhe ky mjekim përsëritet për 6 ditë radhazi.

4. HURDHA

N.q.s keni kolesterolin e lartë, çdo mëngjes rekomandohet të përtypni gjysmë boçe hurdhë.

5. N.q.s vuani nga mos tretja e ushqimit, zieni dy boçe hurdha në 200 ml qumësht, kjo gjë i rekomandohet dhe atyre që vuajnë nga azma.

Fruta – Ilaçe popullore për të mposhtur aneminë

Të sëmurët anemike duhet të konsumojnë ushqime të pasura me hekur, si mish, peshk, shpretkë, vezë, perime, fruta etj. Këtyre të sëmurëve

u këshillohet përdorimi i frutave të freskëta, që përmbajnë vitamine C, e cila ndihmon ne absorbimin ose marrjen e hekurit. Nëse pinë kafe,

çaj, kakao apo edhe lëngje të tjera, që përmbajnë kafeine, duhet t’i marrin dy orë para ose pas ushqimit, sepse vështiresojnë absorbimin e

hekurit.

6. HURMA

Për kurimin e kësaj sëmundjeje në mjekësinë popullore përdoren pothuajse të gjitha pjesët e bimës, frutat, gjethet, degët, rrënjët etj. Në

vendet arabe është ushqim kryesor, i cili shuan urinë për shkak të përbërjes së celulozës. Hurmat kanë gjetur përdorim të mirë kundër

anemisë.

7. KAROTA

Karota është e pazëvendësueshme për shëndetin e njeriut. Lëngu ditor i karotës në sasi prej 50-150 gr është ilaç efikas te të sëmurët, që

vuajnë nga anemia. Karota në periudhë rekord e rregullon pastrimin e gjakut.

8. RREPA E KUQE

Të sëmurëve u këshillohet pirja çdo ditë e 150 ml lëng të rrepës së kuqe, para buke, apo të konsumohet sa më shpesh domatja. Duhet të

marrin, gjithashtu, çdo ditë 10 – 15 fruta të mandarinës për një kohë prej 20 – 25 ditë.

9. GJETHE HITHRE

Një kurë e efektshme është edhe ajo e përgatitur nga 250 gramë gjethe hithre, 10 gramë uthull dhe 10 gramë gjethe delli. Të gjitha këto

vendosen në 1 litër ujë të ftohtë, ku qëndrojnë 12 orë. Pastaj zihen për 10 minuta, ëmbëlsohen sipas dëshirës me mjaltë dhe pastaj sërish

mbyllen dhe qëndrojnë të mbyllura për 20 minuta. Kullohen dhe pihen gjatë tërë ditës me lugën e kafesë.

10. LULESHTRYDHJA

Është bimë shumëvjeçare me shije të hidhur në të ëmbël. Në fitoterapi përdoren gjethet, rrënja dhe lulet. Gjethet e reja të kësaj bime janë

mjaft të pasura me vitaminë C, me kripën natyrore, e cila bën pastrimin e gjakut. Në shumë vende përdoret si sallatë, sidomos për ata që

vuajnë nga anemia. Luleshtrydhja përmban glikozidet e hidhura, insulinën, taninet, vitaminën B, C dhe provitaminën A, shumë minerale, ka

përqindje të lartë të kripërave të kaliumit, sidomos në gjethe, karotenoide, proteinë, pektinën, holinën etj.

11. FIKU

Është një frut, që përmban shumë karbohidrate, albuminë, yndyrë. Përdoret i freskët, i tharë dhe i përpunuar në produkte të ndryshme.

Rekomandohet të përdoret nga personat e dobësuar, nga anemikët dhe nga ata që ndiejnë shumë të ftohtë, pasi i japin organizmit forcë dhe

nxehtësi.

12. SHALQIRI

Një tjetër mënyrë për kurimin e të sëmurëve me anemi është edhe pirja e tri lugëve kafeje në ditë nga masa e përftuar nga shalqiri, karafili,

mastiku dhe sheqeri. Tre kokrra shalqiri mbushen me 50 gr karafil dhe 100 gr mastikë. Pasi piqen u hidhet sheqer. E gjithë masa e krijuar

zihet derisa të mpikset mirë dhe pihet çdo ditë.

13. FARA E ZEZE

Fara e zezë përmban vaj acidik të pangopur, vaj me eter, vitamina dhe një sërë substancash të tjera të domosdoshme për organizmin.

Tashmë është vërtetuar se vaji acidik i pangopur që përmban fara e zezë ndikon pozitivisht mbi metabolizmin e trupit, rrit imunitetin dhe

ndalon alergjinë. Fara përmban përafërsisht 38% karbohidrate, 35% vajra të ndryshëm, 21% albumin dhe pjesa tjetër përbëhet prej më shumë

se njëqind substanca të ndryshme. Për t’u përmendur janë: Vajrat acidike të pangopura, acidi Linolein, acidi alfa-Linolein, vajrat me eter

(nigellon, alfa-pinen etj.), vitaminat (B1, B2, B6, acidi Folik, Niacina), mineralet (hekur, kalcium, magnez, zink, etj.) dhe aminoacidet.

14. QEPA

Vetitë e qepës, hudhrës, qepëve të njoma dhe preshit, njiheshin që në kohen e Hipokratit, gjithashtu përdoreshin tek Egjiptianët. Sot njihen

nga mjekësia moderne për efektet kundër sëmundjeve të kancerit të stomakut, të kancerit të zorrës së trashë, sëmundjet e zemrës etj. Në

mjekësinë popullore përdoret qepa e shtypur ose për kollën, e zier me sheqer etj. Hudhra ka veti antibakteriale dhe ndihmon ne qarkullimin e

pastrimin gjakut. Për t’u përmendur janë dhe të gjitha llojet e lakrave, lakra e bardhe, brokoli, lakra e kuqe, lulelakra, të cilat kanë të njëjtat veti

si qepa dhe hudhra në luftimin e sëmundjeve kanceroze dhe uljen e kolesterolit ose yndyrnave në gjak.

15. Rrepa

Rrepat janë rrënjë me ngjyrë të kuqe. ato kanë shije të ëmbël dhe janë shumë ushqyese dhe vitaminoze, pothuajse më tepër se çdo perime

tjetër. Veçanërisht e shijshme është pjesa afër me lëkurën mbuluese të rrepës. Efektet e rrepës janë të ngjashme me ato të spinaqit dhe të

dyja këto bimë janë të nevojshme e të dobishme për organizmin. Rrepat përmbajnë folat dhe batainë, dy lëndë ushqyese të cilat ndihmojnë në

ruajtjen e nivelit të gjakut, rindërtojnë arteriet e dëmtuara, zvogëlojnë rrezikun për sëmundjet e zemrës etj.

16. LAKRA

Edhe pse mungon në tryezën amerikane, kjo bimë është mjaft e njohur dhe e përdorur në dietën ditore, si në Evropë ashtu edhe në Azi.

Mjafton të hash vetëm një masë të mjaftueshme lakre dhe me të ke marrë rreth 22 kalori. Lakra përmban përbërës të cilët stimulojnë

prodhimin e enzimave në organizëm, të cilat realizojnë prodhimin e radikaleve të lira dhe reduktojnë rrezikun e kancerit. Lakra mund të hahet

ashtu siç është e freskët, mund të gatuhet duke u zierë me kujdes apo të merret gjatë ngrënies së produkteve në fast food-e.

17. GUJAVA

Gujava është një frut tropikal, pak i njohur në vendin tonë, por që ka filluar të zërë vend në tryezën e shumë vendeve evropiane. Ajo ka shije

të ëmbël, por edhe pak të athët, për vetë sasinë e pakët të acideve trupore që përmban. Gujava përmban sasi të larta likopeni, një

antioksidant i cili lufton kancerin e prostatës. Ky frut tropikal si asnjë prodhim tjetër bimor përfshin në përbërjen e tij edhe përbërësit e domates

dhe të limonit. Në fakt 1 gotë lëng nga fruti gujava përmban 688 mg potasium, një sasi që mund të gjendej te një banane.

18. LAKRA ZVICERIANE

Bashkë me të gjitha llojet e tjera të bimëve jeshile të shitura në tregun e zarzavateve, në tregun evropian dallohet edhe një lloj tjetër bime

jeshile, në formën e gjethes së lakrës. Kjo gjethe përmban lëndë të nevojshme për mirëfunksionimin e shëndetit. Në të gjenden përbërës të

ndryshëm ushqimorë, ndër ta edhe betakaroteni. Në lakrën zvicerane gjenden kimikate të cilat mbrojnë retinën e syrit, si dhe përmban

pigmente që akumulohen dhe shfaqen në retinën e syrit.

19. KANELLA

Kanella është një nga aromat dhe erëzat më të vjetra të njohura në botë, e cila njihej për ndihmën që jepte te burrat që kishin probleme me

stomakun, vetëm nëse përzihej me sheqer. Kanella ndihmon në kontrollimin e nivelit të sheqerit në gjak, nivelet e larta të të cilit përbëjnë

rrezik për shfaqjen e sëmundjeve të zemrës. Sipas studimeve, u zbulua se nëse të sëmurët me diabet tipi-2 konsumojnë kanellë për 6 javë, jo

vetëm ulin nivelin e sheqerit në gjak, por edhe LDL, kolesterolin e keq.

20. PURSLANA

Edhe pse për FDA, Agjencinë e Kontrollit të Ushqimeve në botë, kjo bimë përbën një bar të keq, një lloj droge, në shumë vende të tjera

përfshirë Meksikën, Kinën dhe Greqinë, kjo bimë barishtore është shumë e njohur dhe e përdorur. Purslana përmban Omega-3, një përbërës i

cili është shumë i dobishëm për sëmundjet e zemrës. Shkencëtarët shprehen se në të përmbahet 10 deri në 20 herë më shumë edhe

melatonina, një antioksidant i cili parandalon prodhimin dhe shtimin e qelizave kancerogjene.

21. SHEGA

Lëngu i shegës është pija më e preferuar për dekada të tëra, në vendet e Mesdheut Lindor dhe tani ka filluar të jetë edhe shumë e kërkuar në

Amerikë. Disa shkencëtarë izraelitë kanë zbuluar se burrat që pinë një gotë me lëng shege në ditë, jo vetëm mbrohen nga kanceri i prostatës,

por edhe rregullojnë sistemin e tyre sistolik, punën e zemrës dhe presionin e gjakut. Katër gota me një lëng të tillë do të plotësonin 50 për qind

të nevojave tuaja ditore për Vitaminën C. Kështu ajo ndihmon jo vetëm në shumë procese trupore, por shton edhe rezervat e vitaminave në

organizëm.

22. FARAT E FRUTAVE

Arrat e disa frutave në mjaft raste janë jo vetëm ngacmuese, por edhe të kujtojnë shijen e frutit nga janë marrë. Edhe pse frutat nuk mund t’i

mbijetojnë kohës, me farat e tyre nuk ndodh e njëjta gjë e tillë, sidomos kur ato përpunohen dhe konservohen. Të tilla janë farat e kajsisë,

bajamet, frutat e ndryshme të thata, etj. Këto fara dhe fruta të thata përmbajnë antioksidantë të cilat reduktojnë nivelin e insulinës rezistente

në gjak e cila mund të jetë faktor rreziku për shfaqjen e diabetit.

23. KUMBULLA E THATE

Pse janë të shëndetshme? Kumbullat e thara përmbajnë sasi të larta acidi neoklorogjenik dhe klorogjenik, antioksidantë që janë veçanërisht

efektivë në luftën kundër “radikalit superoksid anion”. Ky radikal i keq shkakton dëmtime strukturale për qelizat dhe dëmtim i tillë mendohet të

jetë shkaktari kryesor i kancerit. Si t’i hani? Si një meze. Mbështillni një copë të hollë proshute rreth kumbullës së tharë dhe ngulni një kunj

dhëmbësh. Piqeni për disa minuta në furrë derisa kumbulla të jetë e butë dhe proshuta e tharë.

24. LENGU I MOLLES

Të sëmurët nga zorra e trashë duhet të kenë kujdes që jashtëqitja të mos jetë e fortë. Ata duhet të pinë nga një herë në ditë nga një gotë

komposto frutash. Të sëmurët është mirë që larjen ta bëjnë në vaskë në pozicionin ulur, duke i shtuar ujit lëvore të bungut dhe kamomil. Por,

për t u shëruar nga kalbja e zorrëve, duhen ngrënë qepë dhe hudhra të freskëta. Në të gjitha rastet kur tek të sëmurët pezmatohen nga

hemorroidet, u këshillohet që të përdorin krundet e grurit në supë apo në gjellë, tri herë në ditë, duke pasur kujdes që ato të mos përvëlohen,

por të hidhen atëherë kur serviret ushqimi në tryezën e ngrënies. Krundet e grurit duhet të zëvendësojnë mëlmesat e tjera që janë shumë të

dëmshme për hemorroidet. Mëlmesa me përbërje të barishteve natyrore që përgatitet e bluar, ka hekur dhe e përmirëson shëndetin e të

sëmurëve. Përdorimi i kësaj mëlmese krijon lirimin e kapsllëkut. Mëlmesa e tillë nuk duhet të përvëlohet, por të qitet në supë apo në gjellë

ashtu e “gjallë” të përzihet dhe të hahet. Ngrënia e një molle të ëmbël para ushqimit liron zbrazjen e zorrëve. Ata që kanë zorrë përtace duhet

të pinë rregullisht tri herë në ditë nga një gotë lëng molle para ushqimit

25. TAMLAGJAKU (parandalon kancerin)

Tamblagjaku, bima mjaft e njohur e zonave gurishtore e me lagështirë, është një ndër bimët më efektive që ndihmon në parandalimin e rritjes

së qelizave të tumoreve dhe veçanërisht shfaqjes së kancerit të lëkurës. Studimet mjekësore tregojnë se kjo bimë, e cila ka veti fitoncide, me

mjaft sukses është përdorur për parandalimin e shfaqjes së kancerit në lëkurë. Studimet më të fundit kanë treguar se bima frenon rritjen e

qelizave të tumoreve, për shkak të elementeve që ajo përmban. Sipas mjekëve, bima e freskët, kur këputet, në vendin e prerjes nxjerr një lëng

qumështor me ngjyrë portokalli, shumë i pasur me alkaloide. Falë kësaj përbërjeje bari i tamblagjakut, pas tharjes dhe grimcimit të tij vepron

dukshëm në uljen e tensionit të lartë të gjakut, shumë shqetësues ky problem në pjesën më të madhe të moshës së rritur. Në këto raste

mjekët këshillojnë pirjen e lëngut, por edhe të qëndrojnë për disa minuta shtrirë. Nëse ndiqen këshillat, shumë shpejt do ta ndiejnë veten mjaft

mirë. Në sajë të vetive kuruese, tamblagjaku këshillohet si qetësues e antispazmatik që qetëson dhimbjet e mëlçisë së zezë dhe si ndihmues

në zgjerimin e enëve të gjakut, duke përmirësuar qarkullimin e gjakut në organizëm. Lëngu i përftuar nga bima përdoret edhe në rastet e të

sëmurëve me kollë dhe lehtëson krizat e shkaktuara nga astma,

26. ÇAJ E AKULL(nervi shiatik)

Rreth 90 për qind e rasteve të të sëmurëve, që vuajnë nga dhembjet e nervit shiatik, mund të lehtësohen me anë të masazheve dhe

mënyrave të tjera popullore. Vetëm 10 për qind e tyre kërkojnë ndërhyrje të domosdoshme kirurgjikale. Këto janë raste kur i sëmuri vuan që

prej 6 muajve nga këto dhimbje ose mund ta ketë lënë pas dore mjekimin.

Për përmirësimin e dhimbjeve të shpinës dhe nervit shiatik, ekzistojnë kura dhe çajra të ndryshme të rekomanduara nga mjekë popullorë. Një

nga mënyrat më të suksshme që ka dhënë rezultate në lehtësimin e dhimbjeve është bërja e masazheve me vaj dhe akull. Masazhet duhet të

bëhen çdo ditë për 30 minuta çdo seancë. Çdo i sëmurë që vuan nga dhimbjet e nervit shiatik duhet t i vazhdojë masazhet për 15 ditë. Për

përmirësimin dhimbjeve të nervit shiatik shërben edhe kura e përftuar nga përzierja e 100 gramë jodio, 30 gramë vaj gruri, 4 lugë gjelle vaj

ulliri, 30 tableta aspirinë dhe një kuti rozmarinë të njomë. Të gjitha këto përzihen së bashku në një ene dhe lihen në qetësi për 5 orë. Pasi kjo

përzierje ka marrë trajtën e pomades, bëhet masazhi i këmbës për 15 deri në 20 minuta, atje ku nervi shiatik është i ngacmuar. Kjo kurë

vazhdon për 7 deri në 10 ditë rresht. Menjëherë pas përdorimit, ju do të keni mundësi të shihni edhe efektet pozitive të kësaj kure.

27. SHEREBELA (asma)

Çaji i sherbelës shërben jo vetëm si freskues gjatë ditëve të nxehta, por në mjekësinë popullore ndihmon edhe në lehtësimin dhe parandalimin

e sëmundjeve të shumta. Në mjekësinë alternative ekstrakti i fituar nga gjethet e sherbelës u jep një ndihmesë të madhe të sëmurëve, që

vuajnë nga tuberkulozi. Në gjethet e bimës ndodhet një fitoncid aktiv, që lufton këtë sëmundje të rrezikshme. Mjekët rekomandojnë pirjen e tre

gotave çaji të sherbelës çdo ditë të ëmbëlsuar me mjaltë, pasi ndihmon në lehtësimin e sëmundjes. Gjithashtu, bima sjell rezultate mjaft të

mira edhe në sëmundjet, që mund të prekin mëlçinë e zezë dhe tëmthin. Mëlçia është organi qendror i gjithë metabolizmit dhe gjëndra më e

madhe e trupit. Detyrat më të rëndësishme të saj janë prodhimi i proteinave të rëndësishme për jetën dhe përpunimin e pjesëve përbërëse të

ushqimit. Në mëlçi bëhet prodhimi i lëngut të tëmthit, tretja dhe eliminimi i produkteve të metabolizmit të trupit, si dhe e helmeve. Kjo është

dhe arsyeja përse funksionimi sa më mirë i saj është shumë i rëndësishëm. Për parandalimin dhe qetësimin e sëmundjeve të mëlçisë mjekët

këshillojnë të pihet 3 herë gota në ditë çaj sherbele.

28. ALO E VERA DHE MJALTË

Lëngu i bimës Aloe Vera është mjaft i mirë për të gjithë ata që janë të sëmurë nga leuçemia. Aloe Vera ka dhënë efekt të mirë në infeksionin

në gjak. Për përgatitjen e kurës nevojiten 900 gr lëng nga kjo bimë dhe 100 gr mjaltë. Masa e përftuar duhet të pihet 3 herë në ditë nga 100

gramë për çdo vakt. Mjekimi me këtë kurë duhet të zgjasë 2 deri në 3 muaj. Edhe Aloe Vera në formë xheli shërben për kurimin e sëmundjes.

Xheli përzihet me 300 gramë vodka. Lihen në qetësi për 5 orë dhe dhe pihet 3 herë në ditë nga 50 miligramë para buke. Kura vazhdon për 2

muaj me radhë deri në përmirësim të dukshëm të shëndetit. Një tjetër kurë është edhe përzierja e verës me Lule Basani. Kjo kurë ka dhënë

rezultate të mira, por paralel me këtë duhet të merrni bri kau, që duhen djegur deri sa të mbetet hiri.

29. DAFINA DHE CIGORE (pankreasi)

Dafina është një ndër bimët e shumta, që përdoret për të lehtësuar dhimbjet e shkaktuara nga pankreasi.

Bimët mjekësore

Pjesët që përdoren janë gjethet, të cilat pasi grimcohen mund të përzihen me lëvoret e portokallit edhe këto të grimcuara. Së bashku hidhen

në një enë ku më parë është shtuar një gotë me ujë të valuar. Kjo masë lihet për 10 minuta dhe më pas kullohet dhe ëmbëlsohet sipas

dëshirës. Nga kjo përzierje pihen 2 deri 3 gota në ditë. Ky çaj përmirëson edhe tretjen sa më mirë të ushqimit në pankreas. Edhe bima e

çikores përdoret për këtë sëmundje. Gjethet ose rrënjët e grimcuara të kësaj bime zihen në një enë me ujë. Çaji i përftuar kullohet dhe pihet 2

deri në 3 doza të tilla në ditë. Ky mjekim e gjallëron organizmin, përmirëson tretjen dhe urinimin si dhe zbrazjen e fshikëzës së tëmthit të

pankreasit dhe jashtëqitjen pa acaruar aparatin tretës.

30. PESHKU (kujtesa)

Vazhdimisht është vënë re se njerëzit, që përfshijnë në dietën e tyre shumë peshk, janë më të mbrojtur nga sëmundja e Alcajmeri, ose më

pak në rrezik për t u prekur nga kjo sëmundje. Ekspertët e shpjegojnë këtë me praninë e acideve yndyrore të llojit Omega 3 tek ushqimet e

detit. Gjatë një studimi mbi vlerat e këtyre acideve, shkencëtarët morën në shqyrtim 200 pacientë me Alcajmer dhe për efekt studimi i ndanë

ata në dy grupe. Grupit të parë iu dha Omega 3 në formë tabletash çdo ditë, ndërsa grupit tjetër vetëm Placebo. Pas 6 muajsh, shkencëtarët

panë se disa pacientë që morën Omega 3, ndjeheshin më mirë dhe sëmundja e tyre kishte përparuar më ngadalë sesa tek pacientët e tjerë,

që kishin marrë vetëm tableta të ëmbla ose placebo

31. LULE PJESHKE (bajamet)

Shumica prej nesh e ka provuar se çfarë do të thotë të të dhembin bajamet. Në të shumtën e rasteve ato shkaktohen nga sëmundje të tjera,

siç është gripi ose ftohja. Megjithatë, nuk duhet të shqetësohemi, pasi mjekët popullorë e kanë gjetur kurën e kësaj sëmundjeje. Për

përgatitjen e mjekimit të inflamacionit të bajameve, nevojiten 15 deri 30 gramë lule pjeshke, që më pas duhen zier në 500 ml ujë. Kjo masë

pihet në formë çaji ose përdoret si gargarë. Për këtë qëllim përdoret edhe pluhuri i luleve të thara e të imtësuara të pjeshkës, i cili merret me

majë të lugës për çdo përdorim.

32. ÇAJI I KINFUSHËS (Mëlçia)

Bari i kinfushës në bujqësi konsiderohet si një prej barërave të këqija dhe vështirëson punën e fermerit. Por në mjekësinë popullore, për shkak

të elementëve kurativë që ajo përmban, jep një ndihmesë të madhe në shërimin e sëmundjeve të ndryshme.

Një rol të rëndësishëm luajnë lulet e bimës në lehtësimin e sëmundjes së sheqerit. Kjo sëmundje karakterizohet nga çrregullimi në këmbim të

karbohidrateve, si pasojë e pamjaftueshmërisë së prodhimit të insulinës. Kjo sjell ngritje të sasisë së sheqerit në gjak dhe nxjerrjen e tij me

anë të urinës. Në këtë rast mjekët popullorë këshillojnë pirjen e çajit të përftuar nga lulet e bimës 2 herë në ditë. Në sajë të heterocideve të

hidhura dhe të substancave të tjera që ajo përmban, bari përdoret për të shtuar lëngun e stomakut dhe për të përmirësuar oreksin. Rezultate

mjaft të mira kjo bimë jep edhe për të lehtësuar dhimbjet e stomakut

33. BIMËT E LIRIT (djegiet)

Bima e lirit është ndër më të njohurat, që ka dhënë rezultate në mjekimin e plagëve, edhe kur ato shoqërohen me qelb dhe kore. Për këtë

qëllim përdoren farat e bimës, të cilat janë të pasura me mucilagjene, pektinë, vaj, enzima. Për përgatitjen e brumit me farat e lirit këshillohet

që më parë të njomen me ujë të ngrohtë dhe të valohen derisa përzierja të kthehet në brumë. Masa e përftuar mbështillet në një fasho dhe

vendoset mbi plagë. Ky mjekim ndihmon në qetësimin e dhimbjeve, por edhe në lëngëzimin e daljen e qelbit. Një mënyrë tjetër është edhe

larja e pjesës së infektuar disa herë në ditë me lëngun e përftuar nga gjethet e bimës. Farat e lirit, në sajë të mucilagjeneve, që kanë në cipën

e jashtme, bëjnë të mundur zgjerimin e zorrëve dhe ndihmojnë në daljen jashtë të lëndëve të panevojshme. Çaji i përftuar prej bimës ka

dhënë efekte pozitive në kurimin e kapsllëkut pa acaruar aparatin tretës. Për këtë qëllim këshillohet

34. LENGU I LIMONIT (hipertensioni)

Një mënyrë mjaft e suksesshme për uljen e tensionit të lartë të gjakut, është lëngu i limonit. Mjekët popullorë rekomandojnë lëngun e përftuar

nga shtrydhja e të paktën 4 kokrrave në ditë. Lëngu mund të pihet ashtu siç është ose i ëmbëlsuar. Kura me limon këshillohet të zgjasë për 2

muaj. Sëmundja e hipertensionit, është pasojë e çrregullimeve të funksioneve të aparateve nervore qendrore, që marrin pjesë në rregullimin e

presionit të gjakut. Por ajo mund të shfaqet edhe me rritjen e moshës si dhe prej sëmundjeve të veshkave. Shenjat e sëmundjes shfaqen

gradualisht. Presioni arterial, në fazat fillestare, lëkundet me ngritje e zbritje dhe më vonë stabilizohet me shifra të ngritura. Me zhvillimin e

mëtejshëm të sëmundjes shfaqen dhimbjet e kokës, marrja e mendve, çrregullimi i gjumit, shpejtimi i ritmit të pulsit si dhe dobësi e

përgjithshme

35. SPINAQI (reumatizma)

Bima e sinapit para 300 vjetësh përdorej nga kinezët si erëz për t’i dhënë shije ushqimeve. Më pas një mjek grek, pas eksperimenteve të

kryera me të, zbuloi se sinapi mund të përdorej për lehtësimin e dhimbjeve të reumatizmës. Që prej asaj kohe bima u bë e njohur në të gjithë

botën.

Në sajë të esencave, që lirohen nga farat e sinapit, duke i shtypur dhe mbajtur në ujë me temperaturë 25 deri 35 gradë, lëngu ka veti të irritojë

dhe të skuqë lëkurën. Për efektin që jep në lëkurë, sinapi në formë banjash përdoret për të aktivizuar qarkullimin e gjakut. Në këtë mënyrë

pakëson ose mund t’i largojë plotësisht dhimbjet reumatizmale. Kurimi i sëmundjes mund të bëhet në dy mënyra. Së pari, farat e sinapit pasi

bluhen përftohet një pluhur, i cili përdoret për të krijuar një masë në formë brumi dhe vendoset në vendin ku ndihen dhimbjet. Farat përmbajnë

vaj, proteina, mucilagje dhe në sajë të tyre ndihmojnë në skuqjen e vendit ku vendoset, duke lehtësuar dhe dhimbjen. Për përgatitjen e brumit

nevojiten 50 gramë miell sinapi, që përzihen me ujë gjysmë të vakur 25 deri 35 gradë dhe mbahet për 15 minuta në vendin e dhimbjes. Më

parë vendi ku vendoset masa, këshillohet të lyhet me vaj.

36. MURRIZI (zemra)

Murrizi, shumë i njohur në vendin tonë, nuk është vetëm një shkurre, që shërben si ushqim për kafshët, por edhe një bimë e pasur me

substanca, të cilat në mjekësinë popullore ndihmojnë në parandalimin dhe lehtësimin e shumë sëmundjeve. Murrizi ka veti të rralla dhe

ndihmon në lehtësimin e sëmundjeve të shumta, që prek organin më të rëndësishëm të trupit, zemrën. Bima është e pasur me lëndë

vepruese. Përmban substanca flavonike, adeninë, adenosinë, guaninë, aminopurinë, krategalaktone dhe derivate tritepenilë. Çaji ndihmon

edhe kur të sëmurët ndiejnë dhimbje të zemrës. Në këto raste këshillohet që, përveç pirjes së çajit, i sëmuri duhet të drejtohet patjetër për

vizitë te mjeku përkatës. Rezultate të shkëlqyera jep ky çaj edhe për të normalizuar goditjet e forta, që pëson ky organ. Në këto raste

këshillohet pirja e menjëhershme e çajit për të shmangur pasojat e mëvonshme të mundshme.

37. ROZMARINA, (lëkura)

Të lash trupin me lëngun e rozmarinës i jep lëkurës shkëlqim dhe mbron atë nga sëmundjet, që mund ta prekin. Shumë e rëndësishme është

larja e trupit me ujin e përftuar nga rozmarina në stinën e verës, pasi duke i frekuentuar së shumti detin dhe pishinat, lëkura është më e prirur

ndaj infeksioneve. Papastërtitë e ujit dhe të rërës mund të shkaktojnë mykun në lëkurë. Për përgatitjen e ujit nevojiten 50 gramë gjethe

rozmarine të thata dhe të grimcuara, të cilat hidhen në 1 litër ujë të nxehtë. Kjo masë lihet në qetësi për 30 minuta dhe më pas kullohet. Lëngu

i përftuar do të shërbejë për larjen e trupit dhe hidhet në vaskën e mbushur me ujë 35 deri 38 gradë. Këshillohet të qëndroni në ujin e

përgatitur për 20 minuta dhe më pas këshillohet të bëhet një orë pushim. Është mirë që banja me ujin e rozmarinës të bëhet në mbrëmje,

përpara se të shkoni për të fjetur.

38. BAR BLETA (migrena)

Bar bleta është një bimë mjaft e njohur në mjekësinë popullore. Prej kohësh çaji i përftuar nga kjo bimë ka ndihmuar në parandalimin dhe

lehtësimin e shumë sëmundjeve.

Një rol të rëndësishëm lulebleta luan në qetësimin e dhimbjeve të migrenës. Çaji rekomandohet kryesisht kur ajo karakterizohet nga dhimbje

të forta të kokës dhe sidomos në gjysmën e saj. Në këtë rast këshillohet të pihet menjëherë një got çaj barblete. Shumë shpejt të sëmurët do

shohin rezultatet e shkëlqyera të bimës. Ky çaj ndihmon edhe në parandalimin dhe qetësimin e sëmundjeve të shfaqura në mëlçi.

RIGONI (gurët në tëmth)

Bima aromatike shpesh është me nuancë të kuqe të dobët. Gjethet i ka të holla dhe në formë vezake. Kërcelli i rigonit ka gjithmonë ngjyrë të

gjelbër. Bima lulëzon nga muaji qershor deri në shtator dhe ka një lartësi deri në 15 centimetra. Gjendet në ferra e pyje.

Përmbajtja

Vetitë e rigonit në kurimin e sëmundjeve e kanë bazën te përbërësit e tij. Kjo bimë është e pasur me vaj kariofilenë, timolo, karvarkrolo dhe

terpininë. Janë pikërisht këta komponentë, që i japin bimës vlera.

39. ÇAJI I KOPRES, (qumështi i gjirit)

Bima e koprës, përveç shijes mjaft të mirë që jep në gatime, ndikon dukshëm edhe në përmirësimin e shëndetit. Në mjekësinë popullore bima

e koprës njihet qindra vjet më parë. Çaji i përftuar ka dhënë rezultate të shkëlqyera në shkrirjen e gurëve në veshka. Mjekë popullorë

rekomandojnë pirjen e 2 deri 3 gotave me çaj kopre dhe shumë shpejt të sëmurët do të shohin rezultatet. Bima jo vetëm që ndikon në veshka,

por edhe në rrugët urinare dhe shkakton urinim të shpeshtë, duke ndihmuar në pastrim të organizmit nga helmet përmes urinimit. Çaji i koprës

ndihmon edhe ata që vuajnë nga anemia, apo siç i thonë ndryshe, pagjakësia. Për shërimin e sëmundjes shërbejnë farat e koprës, 1 lugë

kaçë dhe tërfil. Dhjetë gramë nga kjo përzierje hidhen në 350 miligramë ujë të nxehtë. Më pas kullohet dhe këshillohet të pihet 3 deri 4 gota në

ditë.

40. HITHRA

Në mjekësinë popullore hithra njihet si mbretëresha e bimëve mjekësore, për shkak të efekteve të saj pozitive në shërimin e disa sëmundjeve.

Përdorimi i kësaj bime gjatë periudhës së pranverës ndihmon në pastrimin e gjakut dhe te të sëmurët me anemi. Në kozmetikë ndihmon

kundër rënies së flokut dhe zbokthit. Personat që kanë probleme me zbokthin u rekomandohet larja e kokës me lëngun që përftohet nga zierja

e hithrës. Është mirë që larja të kryhet dy herë në javë dhe të vazhdojë deri në eliminimin përfundimtar të zbokthit. Larja e kokës me ujin e

hithrës këshillohet edhe për ata që kanë probleme me rritjen e ngadaltë të flokut. Për të pasur një flokë të gjatë e të shëndetshëm

rekomandohet larja e flokut me këtë bimë.

TO

100 këshilla mjekësore më me interes për çdo njeriPosted by shqipmedia1 on Pri 18th, 2010 // No Comment

Si të shmangni problemet e hipertensionit, zemrës, kancerit, hollimit të kockave e shumë sëmundjeve të tjera, këshilla dhe sugjerime për

parandalimin dhe kurimin tyre. Shëndeti fizik e mendor janë ato çka e bëjnë të plotë trupin e njeriut e vetë jetën, por si ndikon aktiviteti fizik në

shëndetin tonë. Shqetësimet që shfaqen dhe shumë këshilla mjekësore për t’i shmangur ato. Recetat më të fundit që japin mjekët për të

shmangur shfaqjen e stresit, problemeve me zemrën, hipertensionin, sëmundjet e trurit e shumë të tjera. Si të përvetësoni aleatët bazë të

mirëqenies tuaj. Një guidë e veçantë për shëndetin e gjithsecilit në një speciale prej pesë faqesh në gazetën “Tirana Observer”, me këshilla

dhe “strategji” tepër të thjeshta të cilat mund të sjellin dobi kolosale për mirëqenien tuaj. Sigurisht, sëmundjet mund të kurohen në spitale e

klinika mjekësore, por, nëse do ishte e mundur, parandalimi është rruga më e sigurt për një jetë të gjatë e të shëndetshme. Por dhe në ato

raste kur dikush është prekur nga një sëmundje e caktuar, ekzistojnë procedura të thjeshta që mund të ndiqen në kushtet e shtëpisë, të cilat

ndihmojnë në mos përkeqësimin e gjendjes.Këshillat e përmbledhura në numrin e sotëm lidhen kryesisht me mënyrën tonë të të ushqyerit, si

duhet të jetë ajo, si dhe me zakonet e përditshmërisë që një njeri nuk duhet t’i harrojë asnjëherë. Tipat, mënyrat dhe sugjerimet e mëposhtme

janë shpallur si rezultat i një kërkimi disavjeçar në ketë fushë. Mbi ketë studim është punuar për rreth 30 vjet. Janë testuar shumë njerëz dhe

të kategorive të ndryshme. Sugjerimet që jepen këtu mund t’i zbatoni në jetën tuaj të përditshme pa asnjë dyshim sepse ato nuk shfaqin as

probleme e as efekte anësore. Mbi të gjitha ato bazohen në ligje të natyrës.

Këshillat e mjekeve për të qenë të shëndetshëm

Tipat mënyrat dhe sugjerimet e mëposhtme janë shpallur si rezultat i një kërkimi disavjeçar në ketë fushë. Mbi ketë studim është punuar për

rreth 30 vjet. Janë testuar shumë njerëz dhe të kategorive të ndryshme. Sugjerimet që jepen këtu mund t’i zbatoni në jetën tuaj të përditshme

pa asnjë dyshim sepse ato nuk shfaqin as probleme e as efekte anësore. Mbi të gjitha ato bazohen në ligje të natyrës.

1- Konsumoni me pak ushqim sesa jeni të uritur. Eksperimentet e realizuara kanë treguar se jeta e një personi i cili

ushqehet normalisht dhe pa e tepruar, duke reduktuar njërin nga vaktet në 40 për qind, dyfishohet.

2- Natyra na ka bërë shumë dhurata të arta. Shega përmban minerale shumë të rëndësishme dhe vitamina të domosdoshme për trupin tonë.

3- Mjalti i luleve është po ashtu një dhurate e mrekullueshme e natyrës për të cilin organizmi ynë ka nevojë.

4- Lëngu i arrave të kokosit sidomos i arrës së gjelbër të kokosit është nektari më i pasur me vitamina për trupin tonë.

5- Shumë vitamina esenciale gjenden në fruta të tjera dhe ndihmojnë në mënyrë të pazëvendësueshme në kurimin dhe luftimin e sëmundjeve

të zemrës apo edhe shumë shqetësimeve të tjera.

6- Bel, dhurata më madhështore e natyrës e dobishme për luftimin e shumë sëmundjeve të stomakut apo të sistemit që mbron tretjen e

ushqimit.

7- Konsumoni produkte vegjetarianë dhe ushqime me fibra. Në ketë kategori përfshihen të gjitha perimet dhe frutat, duke shmangur ushqimet

e skuqura dhe të yndyrshme.

8- Konsumoni të paktën dy vakte në ditë, veçanërisht pas perëndimit të diellit apo një ditë të lodhshme pune.

9- Ushqimet cilësore me përmbajtje të lartë vitaminash dhe lëndë të tjera ushqyese mbrojnë shëndetin tuaj dhe zgjasin jetën.

10- Kujdesuni për veten duke përfshire dhe dietën tuaj ditore: perime të ndryshme, fruta, shegë, mollë, limon, portokall, arra, lajthi, bajame,

kungull, etj.

11- Çdo ditë është e këshillueshme që të konsumohen në të paktën një vakt produkte të freskëta të gjelbërta, si: spinaq, lakër, sallate jeshile,

etj. Ato ndihmojnë në normalizimin e qarkullimit të gjakut dhe në rregullimin e normës së tensionit të gjakut.

12- Kungulli i verdhë dhe i pjekur mirë përmban betakaroten e cila gjendet edhe të karota dhe i jep energji të vazhdueshme zemrës.

13- Shmangni kafen dhe çajin. Ato përmbajnë substanca toksike të cilat dëmtojnë inde të ndryshme të organizimi dhe sjellin mundësitë për

vdekje të hershme. Çajit i nevojiten rreth 6 orë për të shkatërruar metabolizmin e trupit dhe për të shfaqur shqetësime të ndryshme për

organizmin. Konsumimi i vazhdueshëm i çajit dhe kafes thuhet se dëmton qelizat e gjakut koagulimin e tyre në raste plagosjesh, dobëson

nervat dhe shfaq gjendje të shpeshta nervoziteti, si dhe dobëson kontrollimin nga truri të shumë funksioneve që ndodhin në trupin e njeriut.

14- Shmangni përdorimin e sheqerit sa më shumë të jetë e mundur, sepse përdorimi i tij sjell aciditet, mbingopje të trupit me karbohidrate dhe

sheqerna, si dhe shëndoshje dhe kalim në mbipeshë.

15- Mundohuni që të paktën një dite në jave të konsumoni vetëm fruta në mënyre që t’i bëni një “shpëlarje” sistemit tuaj të

tretjes.

16- Po ashtu një dite në jave konsumoni ujë me

tepër se zakonisht.

17- Një ditë në muaj mundohuni të mos konsumoni fare ujë.

18- Herë pas here në vend të kafes që ju dëmton pini ujë të ngrohtë.

19- Mbani gjithmonë të njëjtën masë të gotës me të cilën pini ujë në mënyrë që t’i jepni organizimit tuaj çdo herë që pini ujë të njëjtën sasi.

20- Është mirë që ujë të mos pihet menjëherë por pak nga pak me pushime të vogla.

21- Po ashtu tre here ne jave pini lëngje frutash të shtrydhura, si lëng limoni, portokalli, pjeshke, rrushi, karote, etj.

22- Ndërroni vajin që përdorni për gatim nëse e vini re se ai nuk përmban lendet e nevojshme ushqyese.

23- Mos konsumoni kripë me shumicë. Përdoreni atë sa me pak të jete e mundur. Mos harroni se çdo produkt i krijuar nga natyra nuk është i

kripur në shijen e tij, ai është zakonisht i ëmbël ose i athët. Po ashtu kripa gjendet të uji i detit i cili nuk rekomandohet të pihet veç në rasteve

kur personi është i etur dhe nuk ka si të veproje ndryshe.

24-Shtoni lakrat ne dietën tuaj ditore.

25- Konsumoni gjethet jeshile të spinaqit, sallatës;

për sëmundjet e zemrës dhe diabetit.

26- Thjerrëzat po ashtu janë të pasura me lende ushqyese si dhe përbërës tonike të domosdoshme për organizmin.

27- Bërthamat e ndryshme të frutave janë të dobishme për forcën muskulore dhe luftimin e diabetit.

28- Soja përmban 9 lloje vi vitaminash

29- produktet e drithërave dhe veçanërisht gruri produktet të cilat përmbajnë vitaminën E dhe zgjasin jetën.

30- produktet e konservuara përmbajnë lëndë të ndryshme ushqyese të cilat janë të rekomanduara për të ruajtur në normën presionin e gjakut

si dhe çrregullime të tjera që mund të ndodhin në organizimin tonë.

31- Vitamina komplekse B është nga më të përdorshmet dhe efektive në dietën suplementare dhe duhet të merret nga ushqimi juaj i

përditshëm. Ajo gjendet më shumë tek farat e lakrave të kuqe.

32-Biokimiket në kombinim numër 28, përmbajnë të 12 llojet e kripërave që merren nga trupi gjithmonë. Është një forcues i përgjithshëm dhe

duhet të merret pas ushqimit.

33- Marrja e përditshme e vitaminës C rrit veprimtarinë dhe jetëgjatësinë e trupit.

34- Pjesa e të gjithave produkteve dietike shkakton në disa raste sëmundje prandaj përpiquni t’i shmangni ato.

35- Pjesa e të gjithave llojeve të produkteve të

erëzave mund të shkaktoje sëmundje të sistemit

kardiovaskular.

36- Trupi i njeriut është si një makineri që duhet të jete gjithmonë në lëvizje për ketë nevojitet stërvitje dhe joga.

37- Lubrifikues – Lëvizjet e stërvitjes janë në lakueshmëri me lëvizjen e trupit, zmadhimi i tyre rritë qarkullimin dhe lakueshmërinë.

38- Karrikimi i baterisë. Rrezet e sistemi nervorë janë si një bateri e trupit dhe ndihmon hapjen e poreve të lëkurës dhe ajrosjen e tyre gjatë

lëvizjes.

39- Sistemi i ftohës. Çlodhja furnizon freskinë e trupit.

40- lëndë djegëse një dietë e duhur, ushqimi, ajër, ujë dhe drita e diellit shërbejnë si karburant për trupin.

41- Shofer i ekuilibruar. Mendja është shoferi i trupit. Ajo mund të ekuilibrohet dhe kontrollohet me anë të meditimit dhe përqendrimit.

42- Beni rregullisht ushtrime të lehta.

43- Mos bëni ushtrime të lodhshme siç është vrapimi i shpejte, sepse ato rrisin ritmin e metabolizmit të trupit tuaj.

44- Ecja e lehte është ushtrimi më i mirë për të mbajtur nën kontroll diabetin dhe problemet e zemrës.

45- Duke jetuar në një vend të ftohtë (në lartësitë e kodrave), ritmi i metabolizmit të trupit ulet dhe mosha e jetesë rritet.

46- Frymëmarrja e thelle dhe mbajtja e saj për pak kohe ndihmon në rritje e jetëgjatësisë së personit.

47- Ritmi normal i frymëmarrjes sonë p.sh. frymëmarrja,

mbajtja e frymës dhe nxjerrja duhet të jeta 1:4:2.

48- Mbajeni trupin drejt

49- Përpiquni të merrni, fryme me anën e majtë të hundës gjatë ditës, dhe me anën e djathtë të hundës gjatë natës

50- Organet tona të brendshme janë po aq të rëndësishme sa organet tona të jashtme për të na mbajtur të shëndetshme, kështu

që për të mbajtur mëlçinë, stomakun dhe mushkëritë në gjendje të shëndetshme ecja përditshme në mëngjes dhe në mbrëmje është shumë

thelbësore.

51- Është e mundur që problemet e zemrës të shërohen duke mos

përdorur aspak vaj apo terapi, vetëm duke ngrëne perime të ziera

duke praktikuar kështu me joge dhe duke bërë një jetë pa strese.

52- E rëndësishme është mendja temperamenti dhe mënyra e jetesës.

53- S’ka joga më të rëndësishme se kontrolli i mendjes.

54- Mbajeni mendjen të zënë dhe aktive më shumë punë fizike.

55- Jini të lumtur dhe të qetë shmangeni zemërimin dhe temperamenti shpërthyes.

56- Tensioni i lartë harresa dhe procesi i plakjes mund të kontrollohet dhe procesi i plakjes nga meditimi.

57- Vazhdoni te kënaqni mendjen tuaj në rast të problemeve me shëndetin.

58- Merreni jetën si ju vjen, mos u shqetësoni nga uljet dhe ngritjet e jetës. Hani dhe pini në mënyrë të moderuar kini besim punoni shumë dhe

aplikoni zakonin e të fjeturit shpejt dhe të zgjuarit herët.

59- Një studim i kryer në Japoni zbuloi që shumë prej personave që jetojnë prej një shekulli kanë pasur si punë të tyre kryesore bujqësisë apo

janë marrë me pyjet.

Efekte pozitive dhe negative të kafesë në organizmin e njeriut 

Konsumatorët e kafesë ende nuk janë të qartë nëse kafeja ka efekte pozitive apo negative në shëndetin e tyre. Kjo pasi studime të ndryshme

gjatë viteve kanë dhënë edhe rezultate të ndryshme, madje shpeshherë edhe kontradiktore. Një artikull i publikuar disa ditë nga e përditshmja

amerikanë “New York Times” tregon mbi këto studime, mitet ekzistuese rreth kafesë, dhe efektet e saj në organizmin e njeriut. A ka mundësi

që këto kontradikta për kafenë dhe kafeinën të jenë të drejta? Përgjigjja është po, pasi kafeja dhe çaji, mbi të gjitha kanë në përbërjen e tyre

kimikate të ndryshme, të cilat mund të ndikojnë në forma e mënyra të ndryshme në shëndetin e njeriut.

60- Hidratimi

Për një kohë të gjatë tek njerëzit dhe një grup mjekësh mbizotëronte mendim,i se kafeja dhe kafeina ishin diuretike. Por studimet e kryera vitet

më të fundit treguan se njerëzit të cilët konsumojnë deri në 550 miligramë kafeinë në ditë prodhojnë urinë po aq sa ata persona të cilët nuk

marrin kafeinë. Por konsumimi i kafeinës mbi 575 miligramë, kthehet në diuretike. Kështu nëse ju konsumoni rreth 330 miligramë kafeinë në

ditë, nuk do ju duhet të urinoni më tepër se në rastin kur do të pinit 400 mililitra ujë. Personat të cilët konsumojnë një sasi të caktuar kafeine

brenda dozave të lejuara, janë të hidratuar, dhe ashtu si uji, ndihmon në nevojat e organizmit për lëngje.

61- Sëmundjet e zemrës

Pacientët që kanë probleme me zemrën, sidomos ata që kanë presionin e lartë të gjakut, duhet të konsumojnë në një masë të caktuar kafenë

dhe kafeinën, pasi njihen efektet e saj stimuluese. Por studimet e kryera 10 vitet e fundit në mbi 400 000 persona treguan se rastet e

sëmundjeve e zemrës nuk tregojnë rritje te njerëzit të cilët vazhdojnë të konsumojnë kafen e mëngjesit, me apo pa kafeinë. “Kundërshti që

duhen besuar”, përfundojnë kardiologët e Universitetit të Kalifornisë, në San Francisko. Evidencat tregojnë se kafeja dhe kafeina e konsumuar

në sasi të caktuara rrit rrezikun për shfaqjen e problemeve të zemrës, atakut kardiak, vdekja e hershme apo edhe prishje e ritmit të zemrës.

Por në fakt tek 27 000 gra të studiuara në 15 vjet në qendrën e Studimeve të shëndetit të gruas në Iowa, rezultoi se gratë që pinin një deri në

tre kafe në ditë reduktonin në 24 për qind rrezikun e problemeve kardiovaskulare.

62- Hipertensioni

Kafeina shkakton një rritje të lehtë dhe të përkohshme të presionit të gjakut. Por studimi i realizuar tek disa 15 000 femra, tregoi se gratë të

cilat konsumonin kafe me apo pa kafeinë për një dekadë ishin njëlloj të predispozuarat shfaqnin shenja hipertensioni si gratë që nuk

konsumonin kafe. Një studim i John Hopkins tek 3 000 meshkuj tregoi se ndikimi i kafes dhe kafeinës në shfaqjen e hipertensionin ishte

shumë i ulët.

63- Kanceri

Në vitin 1981 në Harvard u tha se konkluzionet e një studimi tregonin rrezikun e lartë që sillte konsumimi i kafesë në shfaqjen e kancerit në

pankreas. Por konsumimi i kafesë ka vazhduar gjithnjë e më tepër dhe studimet e mëtejshme treguan se duhani dhe kafeja ndikonte në

zhvillimin e kancerit.

64- Hollimi i kockave

Disa studime të viteve të kaluara thanë se konsumimi i kafesë shkaktonte hollimin e kockave dhe frakturat. Por studimet e mëvonshme

treguan se kafeja ndikonte vetën në një nivel të ulët reduktimi të përvetësimit të kalciumit nga organizmi, dhe nuk ndikonte në sekretimin e

kalciumit. Doktor Robert Heaney nga Universiteti Creighton thotë se efektet negative të kafeinës tek kalciumi mund të kompensohen me dy

lugë gjelle qumësht. Ai mendon se personat të cilët konsumojnë kafen dhe çajin, nuk duhet të shqetësohen duke menduar se kafeina ndikon

negativisht në kockat e tyre.

65- Humbja në peshë

Ky është një zhgënjim. Konsumimi i kafesë rrit dhe shpejton metabolizmin. Një studim i realizuar nga profesionalistët tek 58 000 persona gjatë

12 vjetëve treguan se tek të dyja sekset, edhe te femrat edhe te meshkujt të cilët shtonin nivelin e konsumimit të kafeinës shtonin në peshë,

dhe nuk pësonin aspak rënie.

66- Efektet pozitive të kafesë në trupin e njeriut

Mbërrijnë lajmë të mira për ata që konsumojnë rregullisht kafenë. Ajo madje këshillohet si një terapi e mirë edhe për një sërë sëmundjesh,

përfshi atë të zemrës, por mos u çudisni, edhe për fëmijët. Por, nuk është e këshillueshme për gratë shtatzëna dhe ata me ulcerë në stomak.

“Kafeja, -thotë një prej dietologëve më të njohur të Italisë, – të bën mirë, ju, ashtu edhe fëmijëve.” “Harrojini njoftimet frikësuese”, thotë

dietologia Chiara Trombeti, e institutit Humanitas Gavazeni në periferi të Milanos. Ka arsye të shëndosha shkencore për ta gëzuar ekspresin e

mëngjesit pa u shqetësuar për pasojat negative ndaj shëndetit.

Të dhëna shkencore

Kafeja përmban taninë dhe antioksidante, që janë të mirë për zemrën dhe arteriet. Kafeja mund të lehtësojë dhimbjet e kokës. Ajo është e

mirë për mëlçinë dhe mund të ndihmojë në parandalimin e cirrozës dhe gurëve në veshka. Dhe kafeina në kafe mund të zvogëlojë rrezikun e

krizave të astmës dhe ndihmon në përmirësimin e qarkullimit brenda zemrës. Por nuk mund të mohohet se kafeja nuk është e mirë për të

gjithë. Nëse pi më shumë se ç’duhet mund t’iu bëjë nervozë, mund të shkaktojë shpejtim të rrahjeve të zemrës dhe dridhje të duarve. Gratë

shtatzëna, të sëmurët me zemër dhe ata që vuajnë me ulcera në stomak zakonisht këshillohen ta shmangin kafenë. Dr.Trombeti thotë se

asnjë nuk duhet të pijë më shumë se 3-4 filxhanë në ditë.

Kafeja ndikon mirë për:

- zemrën e arteriet

- dhimbjet e kokës

- mëlçinë

- cirrozën

- gurët në veshka

- astmën

67- Mangani largon depresioni

Stimulimi i qelizave të trurit me ndihmë të impulseve të shpejta magnetike nuk është veprim i rrezikshëm dhe do të mund të ishte një

ndihmesë e madhe në luftën kundër depresionit, është përfundimi i një hulumtimi të ri i cili është publikuar në SHBA.

Studimi i ri do të mund të ishte me interes për 20 deri në 40 për qind të pacientëve, me të cilët nuk janë të arritur rezultate të kënaqshme në

shërimin me anë të kombinimit të anti-depresivëve dhe psikoterapisë, apo tek ata që refuzojnë të marrin ilaçe për të shëruar këtë sëmundje.

“Ky hulumtim është dëshmi e re e efektshmërisë të stimulimit magnetik në shërimin e depresionit”, vlerëson redaktori përgjegjës i revistës së

njohur, Biological Psychiatry, John Krystal, i cili ka publikuar artikullin për këtë studim.

Teknika e stimulimit magnetik përtej kafkës ka të bëjë me stimulimin e mbështjellësit të trurit me një bobinë magnetike, e cila vendoset në

skalpin e pacientit dhe krijon fushë magnetike.

Edhe në studimet e mëhershme është dëshmuar që magnetet mund të forcojnë aftësitë mendore.

Hulumtimi është kryer për nëntë javë rresht me 325 pacientë në Kanada, Australi dhe Shtete të Bashkuara të Amerikës.

68- Hipertensioni

Presioni i gjakut lidhet me forcën e shtytjes së fluksit të gjakut mbi muret e enëve të gjakut. Zemra pompon gjakun nëpër sistemin arterial

sistem i cili shpërndan gjakun neper gjithë indet e organizmit. Presioni i lartë i gjakut i thirrur ndryshe edhe si hipertension është një patologji

kardiovaskulare e rrezikshme pasi detyron miokardin të punojë më me vështirësi, dhe çon në ndryshime cilësore të enëve të gjakut drejt

arterosklerozës. Ka stadifikime të ndryshme për sa i përket ndarjes së presionit të gjakut në kategori apo stade të caktuara, por më i

pranueshmi është ky i mëposhtmi:

Normal i barabartë a më i ulët nga 120/80 mmHg

Prehipertension -120-139/80-89 mmHg

Hipertension stadi I – 140-159/80-89mmHg

Hipertension stadi II – > 160/90-99mmHg

SHKAQET

Nuk njihen në mënyre të qarte shkaqet e hipertensionit. Shumë faktorë të thirrur si faktorë risku luajnë një rol të rëndësishëm në shfaqjen e

patologjisë, disa nga këto janë:

FAKTORI GJENETIK

-Obeziteti

-Rënia e aktivitetit fizik

-Dieta e ngarkuar me kripëra

-Alkooli

-Stresi

-Mosha

-Shenjat

Nuk ka ndonjë shenje specifike të lidhur direkt me hipertensionin, ose më mirë të themi që shenjat nganjëherë mungojnë ose shfaqen në rritje

të shprehura të presionit të gjakut. Personi i prekur mund të ndihet mirë në një hipertension ekzistues, dhe ai mund të zbulohet nëpërmjet një

ekzaminimi rutine. Të tjerë mund të ankohen nga dhimbje koke, zhurme në veshe, miza para sysh, lodhje, vështirësi në frymëmarrje, këputje,

ndjesia e rrahjeve të zemrës, rrahje të parregullta zemre (ekstrasistola), prania e gjakut në urinë, dhimbje të forta gjoksi, etj.

Më të predispozuar për të zhvilluar hipertension janë personat që:

-Kanë persona të afërm që vuajnë nga një patologji e tillë.

-Gratë shtatzëna.

-Gratë të cilat janë nën mjekim hormonal (të cilat marrin kontraceptive).

-Popullsia mbi 35 vjeç.

-Personat mbipeshe.

-Personat që kanë një stil jetese inaktive, jetë sedentare.

-Duhanpirësit.

Këshilla për të shmangur hipertensionin

Pacientet me hipertension të stadit I mund të kenë avantazhe nga trajtimi medikamentoz. Medikamenti i zgjedhur në këto raste duhet të jetë

një diuretik tiazidik, ndoshta i shoqëruar me një medikament të një klase tjetër. Diuretiket kanë demonstruar të jenë efikas në parandalimin e

komplikacioneve kardiovaskulare të hipertensionit. Motivimi i pacienteve është një element themeltar për suksesin e strategjisë terapeutike së

duhur. Ndryshimi i stilit të jetës redukton presionin e gjakut dhe favorizon efikasitetin e terapisë anti-hipertensive. Ja disa këshilla për të

rikthyer në normalitet vlerat e tensionit arterial.

69- Reduktimi i peshës trupore

Objektivi është të mbahet një indeks i masës trupore (BMI) mes 18,5 dhe 24,9 kg/m (2). Për çdo 10 kg të reduktuara ka një ulje të presionit që

varion nga 5-20mmHG.

70- Adoptimi i dietës DASH

Konsumimi i një diete të pasur me fruta, perime dhe përmbajtje të ulet yndyrash mund të çoje në uljen e presionit prej 8-14 mmHg.

Reduktimi i kripës në dietë

Reduktimi i përmbajtjes së kripës në dietën ditore në jo më shumë se 100mmol/die (= 6 g klorur natriumi) mund të ule vlerat e presionit prej 2-

8 mmHg.

71- Aktiviteti fizik

Një aktivitet fizik aerobik, siç psh. ecja normale për të paktën 30 minuta në dite, çon në një ulje të presionit prej 4-9mmHg.

72- Moderimi i marrjes se alkoolit

Limitimi i konsumit të alkoolit në jo më shumë se dy gota pije alkoolike në dite (birre, verë) për burrat dhe prej një gote tek femrat, (për

personal me peshë trupore të ulet, normale), mund të çoje në uljen e shifrave të presionit arterial prej 2-4 mmHg.

Mënyrat e shfaqjes së hipertensionit dhe sintomat

Për shkak të ndikimit të faktorëve që nxisin hipertensionin tek secili individ niveli i lartë i tensionit arterial mund të shfaqet në forma të

ndryshme dhe intensitet të ndryshme.

73- Kriza Hipertensive

Kur presioni i gjakut arin një nivel kritik të rritjes mund të ndodhin dëmtime të organeve. Presioni i rritur i gjakut shoqëruar me dëmtime

progresive të organeve pasojë e hipertensionit, referohet apo njihet si krizë hipretensive. Kiza hipertensive përfshin një gamë problemesh që

kanë të bëjnë me urgjencën hipertensive, kriza e vërtetë hipertensive.

74- Urgjenca hipertensive

Kur presioni i gjakut rritet në shifra të larta, por nuk ka dëmtime organore si pasojë e kësaj rritje dhe shifrat e presionit të gjakut rritjes, mund të

ndodhin mund të sillen në normë dëmtime të organeve, apo afër saj lehtësisht brenda disa orësh me medikamente antihipertensive atëherë

flasim për urgjencë hipertensive.

75- Emergjenca hipertensive

Nëse një apo më shumë organe dëmtohen nga rritja e presionit të gjakut kemi të bëjmë me një emergjencë hipertensive. Dëmtimi organore të

shoqëruar në një emergjencë hipertensive mund të përfshijnë: Ndryshimin në statusi mental siç konfuzion apo koma pamjaftëshmëri të

zemrës angina pectoris, lëngje në pulmone, atak kardiak, eklampsia. Fatmirësisht emergjenca hypertensive është e rrallë. Kur ndodh ajo

është pasojë e një mosndjekje të HTA-së për një periudhë të gjatë ose e një mjekimi jo korrekt.

SIMPTOMAT E KRIZES HIPERTESIVE:

Dhimbje koke

Kontraktura-konvulsione

Dhimbje gjoksi

Vështirësi në frymëmarrje

76- HAPJA E GOJËS NA MBAN ZGJUAR

Psikologët që i kanë përcjellë 44 pjesëmarrës në studim, kanë konstatuar se hapja e gojës i mundëson ajrin e ftohte që të të depërtojë deri në

tru, duke i ndihmuar atij që të mbetet “i zgjuar”. Krahas kësaj, studimi, rezultatet e të cilit i ka publikuar revista shkencore “Evolutionary

Psychology”, sugjeron që në e hapim gojën kur ketë e bën dikush afër nesh, për shkak se kjo bazohet në format e sjelljes që i mundësojnë

grupit që të mbetet zgjuar, kur i kanoset ndonjë rrezik. Është i zakonshëm mendimi se njerëzit e hapin gojën sepse ju nevojitet me shumë

oksigjen, por në ketë studim, është parë që ndryshimi i nivelit të oksigjenit dhe dioksidit të karbonit në gjak, nuk rezulton me ndonjë ndikim në

hapjen e gojës. Shkencëtaret amerikane kanë konstatuar së frymëmarrja më anë të hundës, dërgon sasi shtesë të ajrit të ftohte në drejtim të

trurit, duke e zvogëluar kështu nevojën për hapjen e gojës.

Dushi ndihmon qarkullimin e gjakut

Disave u pëlqen që të bëjnë dush me ujë të ftohte, e disa të tjerëve më të vaket, e disa edhe më të nxehtë. Nga temperatura e ujit nga 18 deri

37 grade celsius. Varet nëse dushi do t’jufreskoje apo do t’ju relaksojë. Zgjidheni temperaturën ideale

77- Dushi i ftohët për tu zgjuar

Filloni dushin me ujë të vakët, e pastaj dalëngadalë uleni temperaturën derisa uji të behet plotësisht i ftohte. Filloni nga këmbët dhe shkoni

lart. Një dush i tillë e shpejton

ritmin e zemrës dhe e përmirëson qarkullimin. Është ideal për mëngjes, kurse në mbrëmje duhet të bëhet vetëm nëse duhet të rrini zgjuar deri

natën vonë.

78- Uji i vakët për një formë të mirë

Dushi me uji të vakët është i këndshëm si në mëngjes, po ashtu edhe në mbrëmje. Për një fillim të mirë të një dite të re, ideal është dushi me

ujë që ka temperature 30 deri 32

Grade. Ai e stimulon organizmin, por nuk shkakton shok, e përshpejton metabolizmin dhe qarkullimin dhe e largon ndjenjën e peshës në

këmbe. Dushi i tille i bërë në mbrëmje, para darke, do t’ju freskojë pa ndikuar në mbarëvajtjen e gjumit tuaj. Ky dush preferohet edhe gjatë

ditës, në rast se lodheni shumë.

79- Dushi me ujë të nxehtë për relaksim

Dushi me ujë të nxehtë nuk kërkon kurrfarë angazhimi shtesë të organizmit, meqë nuk ulet temperatura e tij. Fillojeni dushin me ujë të nxehte,

deri në 37 grade. Në mbrëmje, ky dush sjell qetësi, kurse në mëngjes siguron një zgjim të ngadalshëm. Ka të ngjarë që, pas që keni bërë

dush me ujë të nxehte në mëngjes, tërë ditën të jeni i përgjumur. Për ta evituar ketë, përfundojeni dushin duke spërkatur duar dhe këmbët me

ujë të vakët.

Helmimet nga ushqimi në stinën e verës

Gjate verës ka shumë faktorë që e rrisin rrezikun nga helmimi me ushqim, siç janë prishja me e shpejt e ushqimeve, insektet, përgatitja

johigjienike e ushqimit, etj. Ja disa këshilla që t’i kaloni pushimet verore pa u helmuar me ushqim:

80- Shikojeni afatin e qëndrueshmërisë së produkteve ushqimore. Nëse ushqimi duket i prishur, apo nëse ka erë të keqe, më mirë mos

rrezikoni, edhe nëse nuk i ka kaluar ende afati.

81- Mundimi, vjellja, dhimbja e barkut, barkqitja dhe temperatura e ngritur janë shenja që shfaqën te helmimet me ushqim. Paraqiten 1-36 orë

pas ngrënies së ushqimit të prishur.

82- Ushqimi në konserva të mbyllura hermetikisgr mund të ruhen në temperaturën e dhomës. Por, pas hapjes hajeni menjëherë apo ta

vendosni në frigorifer.

83- Evitojeni ruajtjen e ushqimeve të mbetura gjatë verës, ngase aty shumohen shumë shpejt baktere. Ato është rrezik që të ruhen edhe në

frigorifer afër ushqimeve të freskëta.

84- Ushqimet e freskat ruajini vetëm në frigorifer pasi temperaturat e larta favorizojnë bakteret sidomos salmonellën.

85- Mishi i papjekur, peshku e bile edhe perimet mund të përmbajnë baktere që do ti kontaminojnë ushqimet e tjera në frigorifer.

86- Para dhe pas përgatitjes së ushqimit lajini mirë duart.

87- Sporti dhe kafeina u mbrojnë nga kanceri i lëkurës

Ushtrimet e përditshme trupore dhe konsumi i një sasie të matur të kafesë paraqesin mbrojtjen nga kanceri i lëkurës të shkaktuar nga rrezet e

diellit, thonë rezultate e studimit të publikuar në revistën profesionale “Proceedings for the Nationale Academy of Sciences” (PNAS). Sipas

studimit që kanë bërë shkencëtarët nga Universiteti “Rutgers” në Nju Xhersi, kjo ka të bëjë me pengimin e efektit kancerogjen të rrezeve

ultravioletë B (UVB), pjesë përbërëse e rrezeve të dellit. Sipas rezultateve të institutit shtetëror për hulumtimin e zhvillimin të kancerit, kanceri i

lëkurës i shkaktuar si rezultat i ekspozimit të tepruar në diell është forma më e shpeshtë e kancerit në SHBA, më shumë se 1 milionë raste të

reja në vit. Këta shkencorë kanë konstatuar te minjtë laboratikë se ushtrimet e përditshme trupore të kombinuara me sasi të matur të kafeinës

e arrijnë efektin e dobishëm duke mundësuar shkatërrimin e qelizave prekanceroze që kanë ADN të dëmtuar nga rrezet UVB. Njëri grup të

minjve i ishte dhënë ujë i përzier me kafeinë kurse grupi i dytë i minjve detyrohej të bënte aktivitet fizik. Minjtë e grupit të trete bëni në edhe të

parë edhe të dytën. Minjtë e grupit të katërt nuk bënin ushtrime as nuk merrnin ujë me kafetinë. Mijtë e të gjitha grupeve ishin rrezatuar me

rreze të dëmshme UVB. Të minjtë e grupit që edhe ushtroheshin edhe merrnin kafeinë ishin para shkatërrimit të qelizave prekanceroze, në

dallim nga tri grupet e tjera që kishin rezultate të dobëta.

88- Si dhe pse krijohet celuliti

Celuliti është një lloj indi dhjamor në shtresën e nënlëkurës që përmban tufa indi i lidhor. Ka dy lloje kryesore të celulitit. Celuliti i fortë ose

solid zakonisht gjendet tek gratë aktive si: balerina, atletet etj. Ky lloj, celuliti është i vshtirë të eliminohet, sepse nuk largohet kollaj nga trupi.

Nga ana tjetër, në disa raste është i vështire dhe te diktohet, sepse ngjitet direkt me muskulin. Celuliti i shkrifet nuk është aq i përqendruar dhe

është me i dukshëm se celuliti solid. Zakonisht gjende në zona të mëdha, është i lëvizshëm dhe mund të shkaktoje atoni muskulore. Edhe pse

me i dukshëm celuliti i shkrifet mund të eliminohet me lehtësisht.

Kush preket nga celuliti

Zakonisht, janë gratë ato që preken me shumë nga celuliti. Ai

fillon të shfaqët tek vajzat rreth moshës 14-vjeç dhe rritet si rezultat i hollimit dhe rishpërndarjes se shtresës së lëkurës me

kalimin e moshës. Celuliti zakonisht formohet te gratë pas lindjes dhe tek ato që marrin i kontraceptive orale, sepse sistemi i eliminimit nuk

mund të përballojë fluksinfluksin tepër të madh të estrogjeneve në trup. Ai mund të zhvillohet edhe pas traumave aksidentale që dëmtojnë

sistemin e qarkullimit të gjakut ose tek ato që bëjnë jetë pasive. Shumë rrallë celuliti mund të formohet edhe te meshkujt kjo sepse rrjeti i tyre

qelizave yndyrore është në thellësi të lëkurës.

SHKAKTARET E CELULITIT

1. Dietat janë të dëmshme dhe gjithmonë krijojnë shtresa dhjamore në trupin e femrave.

2. Stresi bën që muskujt dhe indi dhjamor të trashen.

3. Trashëgimia është gjithmonë faktor për formimin e celulitit.

4. Duhani edhe në rast se një shkon në palestër, gjithmonë është e rrezikuar nga celuliti në rast se pi duhan.

5. Uji. Marrja e pamjaftueshme e ujit formon celulitin.

6. Mungesa e ushtrimeve. Është e këshillueshme që pesë herë në jave të bëhen ushtrime nga 20 minuta.

89- TRAJTIMI ANTCELULIT

Nuk mund ti nënshtrohesh kësaj terapie në rastet kur vuan nga zemra, organet e frymëmarrjes , diabet, varicet, mëlçi kronike, epilepsi, puçrra

masive, lëkura është e dëmtuar, shtatzënia, gjatë ciklit menstrual, kur ke plage të pashëruara plotësisht në lëkurë menjëherë pas ndërhyrjes

kirurgjikale etj. Për të pasur rezultatin e dëshiruat, duhet të kemi parasysh rregullin e hekurt të bashkëpunimit me specialistin. Ky trajtim është i

thjeshtë i pranueshëm dhe relaksues. Humbja e peshës behet gradualisht, pa shkaktuar efekte anësor. Është e rëndësishme që të

konceptojmë faktin që kemi të bëjmë me bilanc energjetik dhe gjatë terapisë nuk duhet të shkelim limitet e kalorive të marra. Duhet hequr dorë

nga konsumimi i ushqimeve të trajtuara në vaj të nxehtë, pasi këto produkte shkaktojnë vështirësi në tretje.

90- Duhani dhe luhatja e peshës

Ushtrimet janë aleati më i mirë i atij që lë duhanin, sepse pengon shtimin e peshës largon tensionin dhe dyfishon mundësinë për sukses. Frika

nga shtimi i shpejte i peshës është njëra nga pengesat kryesore në ndërprerjen e pirjes së duhanit mirëpo. sipas statistikave një e treta e

pirësve të duhanit pas ndërprerjes se tij nuk e fitojnë as një grame në peshe, ndërsa të tjerët mesatarisht fitojnë deri në tri kilogramë në peshe.

Mirëpo nëse në të njëjtën kohë me lënien e duhanit fillon të merreni me ushtrime, kjo do t’iu ndihmoje që të mbani peshën në normalitet.

Studimi amerikan gjithashtu ka treguar se ushtrimet dyfishojnë gjasat për lënien me sukses të duhanit. Po ashtu, ushtrimet aktivizojnë

endorfinën, hormonin e disponimit të mirë, ç’ka ndihmon në uljen e tensionit që mund të paraqitet pas lënies së duhanit. Përqendrohuni në atë

së si ndiheni dhe jo se sa jeni të rendë sepse disa kilogramë të tepërt, shumë më pak i bëjnë dëm shëndetit sesa pirja e duhanit. Filloni të hani

sa më shumë fruta të freskëta, sepse kështu do të zvogëloni dëshirën për ëmbëlsira.

91- uria mund të ndihmojë kundër reumës

Disa dhembje reumatike në nyja mund të kontrollohen me uri të kontrolluar. Kjo rezulton nga studimi i berë në Universitetin “Friedrich-Schiller”

në Jene. Uria nën mbikëqyrjen e mjekut, krahas marrjes së lëngjeve u ka ndihmuar disa pacienteve që për 15 ditë të kenë dhembje shumë

më të vogla në nyja. Ishte përmirësuar edhe funksioni i nyjave, por edhe gjendja e përgjithshme e pacientit. Studimit e ka bërë Qendra

universitare për mjekim natyror, e në studim kanë marre pjese 36 meshkuj dhe femra me artrit reumatoid në gjunjë, kryqe apo gishta të

duarve. Ata janë kontrolluar para dhe pas urisë. Me ketë rast është parë lidhja midis të ushqyerit dhe degjenerimit. Konsumimi i ushqimeve

me prej ardhje shtazore e nxit formimin e thartirës arahidonike, gjë që mund të shkaktoje infeksion. Ndikimi pozitiv i mjekimit kishte vazhduar

edhe tre muaj pas studimit. Me ane të dietës, pacientet kanë jetuar pa barna kundër dhembjeve. Por, ekspertet këshillojnë që dieta të behet

vetëm nen mbikëqyrjen e mjekut.

92- pak yndyrë ul rrezikun e kancerit të gjirit

Një studim në shkalle të gjere mes grave tregon se dieta me pak yndyre pakëson rrezikun e prekjes nga kanceri i gjirit, kanceri i zorrës së

trashe apo sëmundjet e zemrës 50 për qind e këtyre grave të marra në studim përdornin diete frutash, perimesh dhe nënprodukte drithërash,

ushqime të njohura për nivel të ulet yndyrash, ndërsa 25 mije gra të tjera përdornin diete të zakonshme. Disa gra që para studimit kishin

përdorur diete ushqimore me nivel të larte yndyrash dhe gjate studimit përdoren diete me pak yndyra, vunë re një pakësim 20 për qind të

rrezikut të kancerit të gjirit. Dieta me pak yndyra është e mirë për shëndetin, prandaj ato gra që janë në ketë dietë duhet ta vazhdojnë atë.

93- Ja disa këshilla nga mjekët për astmatikët

Astma bronkiale, një sëmundje kronike serioze, që dita ditës po shpeshtohet, dhe futet ndër problemet shëndetësor botërore. Në Shtetet e

Bashkuara të Amerikës, prej 1965-19B3, sulmet astmatike u katërfishuan, në Angli u trefishuan; por arsyet nuk janë të qarta. Shkaktarët e

astmës, si edhe të sëmundjeve tjera atopike janë alergjenë të ambientit jetësor dhe të disa llojeve të ushqimit. Këtu hyn në rendë të parë

pluhuri i shtëpisë, ku gjendet një lloj tenje. Sipas të dhënave të shkencëtarëve të ndryshëm, mbi 55 % të astmatikëve janë të ndjeshëm në

ketë tenjë, kurse mbi 30% në qimet dhe epitelin e kafshëve, në mykra (kërpudha) rreth 10% dhe në polen rreth 40%. Mirëpo, rolin kryesor në

shfaqjen e astmës e luan trashëgimia. Trashëgohet paraprirja për të reaguar me manifestime alergjike në kontakt me alergjenët e caktuara;

në rastin e astmës me reagime pezmatuese alergjike të mukozave bronkiale, që manifestohet më sulme astmatike. Pra, për t’u shfaqur astma,

nevojitet prirja e trashëguar dhe kontakti me lenden alergjike. Astmën e shkaktojnë poleni (pluhuri i disa luleve, qimet e bagëtive, pendlat,

pluhuri kur i pastrojmë rrobat, me furçe, pastaj edhe pluhuri i shtëpisë. Disa të sëmure janë të ndjeshëm edhe ndaj ushqimit. Astmatiket janë

rreptësishtë të ndaluar të pine duhan, kafe, alkool, lëngje të gazuara, të mos pinë qumësht të lopës, vezë, domate, mish me shumë yndyre,

lëkuren e mishit të pulës, mish të peshkut si dhe ushqim të konservuar.

94- Bimët kundër kollës dhe pezmatimit bronkeve

Një bime mjaft frytdhënëse në luftën kundër kollës së shkaktuar nga mushkëritë dhe pezmatimi i bronkeve është edhe lulëkuqja. Nga kjo bimë

përdoren vetëm petalet e saj. Çaji i lulëkuqes pihet i ëmbëlsuar me mjaltë, sepse ai jo vetëm i jep ëmbëlsi çajit por ndihmon edhe në

përmirësimin e fytit. Petalet e bimës, pasi janë tharë, hidhen në gjysme gote me ujë. Lihen për 30 minuta dhe nga lëngu i përftuar pihet 1 e

treta e masës. Këto çajra shërbejnë edhe në rastet, kur kolla shoqërohet me gëlbaze, pasi e bëjnë me të lehte nxjerrjen jashtë të saj përmes

kollitjes. Një tjetër bime që përdoret kundër kollës është edhe lulja e blirit. Mjeket këshillojnë të pihet 3 deri në 4 gota me çaj bliri në ditë nga

njerëzit që kane kolle. Efektet do të jenë të menjëhershme. Një tjetër mënyre që përdoret nga mjekësia popullore për largimin e kollës është

fieri i gurit. Çaji i përftuar nga fieri pihet çdo mëngjes nga një gotë.

95- Çokollata lufton astmën

Një grup shkencëtaresh kanë vërtetuar se çokollata është një ushqim mjaft i mirë kundër disa sëmundjeve. “Merita i takon teobrominës, një

substance që ndodhet në farat e kakaos, e cila ka rezultuar se është me efikase se kodeina, një nga qetësuesit më të mëdhenj të kollës

kronike. Kjo substancë vepron duke bllokuar aktivitetin e “nervit endacak”, që luan një rol kyç për shkaktimin e kollës. Ky përbërës i çokollatës

duket mjaft i mirë ndaj kollës dhe ajo që duhet nënvizuar është fakti se nuk ka efekte anësore si trajtimet e tjera tipike që janë përdorur deri

më sot, thonë studiuesit.

Këshilla për astmatikët

1- Këshillohet të pihen sa më shumë çajrat e nxehta, pasi ato

ndihmojnë në largimin e kollës.

2- Të pihen sa më tepër çajra të përgatitur me përzierje bimësh.

3- Të shmanget pirja e cigares për sa kohe që të sëmuret kanë

kollë pirja e përkeqëson më tepër shëndetin.

4- Mjeket rekomandojnë të pihen 2 deri në 3 litra lëngje në ditë,

5- Këshillohet uji me mjaltë dhe limon, ndihmon në zbutjen e fytit.

6- Mbajtja pranë e 1 gote uji, lehtëson kollën nëse kollitesh gjate natës.

7- Pluhurat në ushqime, si veze, qumësht, shkaktojnë astme

96- Masat që duhen të merrni kur jeni djegur nga dielli

Nëse lëkura është skuqur dhe ju shkakton dhimbje, por në sipërfaqe e saj nuk janë formuar flluska, mund të bëni një banjë me ujë të vakët për

të zvogëluar dhembjen.  Ose mund të mbuloni zonat e djegura me kompresa garzash të lagura me ujë të vakët dhe qumësht. Në dush ose në

ujin e vaskës mos përdorni sapun ose produkte të tjera agresive. Pas dushit thajeni me kujdes lëkurën. Mos e rrëshqisni peshqirin mbi lëkurë.

Vetëm tampojeni. Me siguri që do të ishte e tepërt të themi se në rastet kur lëkura është djegur nuk duhet të depilohet ose për meshkujt të

rruhet. Flluskat e formuara mbi lëkurë mund të mbulohen me garza të thata për të shmangur infeksionin. Por edhe në këtë rast është mirë të

konsultoheni me mjekun.  Lëkura e djegur duhet të trajtohet me një krem hidratant. I këshillueshëm është një krem hidratant që përmban aloe

vera, sepse ka veti të shkëlqyera qetësuese.

Edhe fetat e holla të kastravecit mund ta dobësojnë dhimbjen. Duke i ndërruar herë pas here.  Kundër dhimbjes mund të pini një aspirinë por

edhe në këtë rast velen e njëjta këshillë: Konsultohuni me mjekun. Pasuroni ushqyerjen me vitamina sidomos me vitamina A dhe E dhe

minerale që mund të përshpejtojnë shërimin e lëkurës. Shmangni diellin derisa lëkura ta ketë marrë veten plotësisht dhe kujtoni që herë tjetër

të përdorni një krem solar me faktor mbrojtës sipas tipit të lëkurës sa herë që ekspozoheni në diell. Për fat të keq lëkura e mban gjithmonë mbi

lëkur kujtimin e djegies. Edhe një djegie e vetëm është shumë për lëkurën.

97- Zbuloni gjenin që u jep shpresë alergjive

Hulumtuesit kanë gjetur një gjen që ka lidhej me astmën. Ky zbulimi hap rrugën për ilaçe të reja kundër si astmës, ashtu edhe alergjisë.

Studimi është i drejtuar nga Juha Kere, profesor në gjenetikën molukalare pranë institutit “Karolinska” në Huddinge të Stokholmit. Shoqëria

“Genos” në Helsigfos ku Kere është bashkëpronar ka marrë patentën për këtë zbulim të ri. Juha Kere ka bashkëpunuar me hulumtues

suedezë, finlandezë dhe kanadezë. Ata kanë hetuar mbi 1000 të sëmurë nga asma duke i krahasuar me njerëz të shëndoshë. Hetimet kanë

gjetur vend në tre treva të ndryshme dy në Finlandë dhe një në Quebec të Kanadasë. E përbashkët për këto tre treva është se popullsia ka

jetuar pak a shumë e veçuar gjatë shumë qindvjeçare. Pas një hetimi më të hollësishëm të disa të sëmurëve nga astma doli se njëfarë gjeni

në kromozomin shtatë ishte më aktiv tek ata se tek njerëzit që nuk vuanin nga asma. Gjeni në fjalë shfaqet jo vetëm në bronke dhe mushkëri

por edhe në lëkurë dhe zorrë kjo mund të shpjegohet përse shqetësimet alergjike shpesh shfaqen si ekzemë ose si shqetësim në bark. “Në

hetuam të sëmundjet nga astma. Por ka shumë mundësi që gjeni është domethënës edhe për sa i përket sëmundjeve të tjera alergjike”, thotë

Kere. Gjeni quhet GPRA dhe i parkete një kategorie të veçante gjenesh marrëse që kanë të bëjnë me proteinat. e gjithë kjo do të thotë se

industria e barnave ka tashmë diçka goxha të gatshme për të krijuar ilaçe të reja për alergjitë duke u nisur nga gjeni i porsazbuluar.

98- Shëtitja intensive e dobishme për të moshuarit

Këtë e kanë treguar rezultatet e studimit të botuar kohët e fundit në revistën profesionale “Mayo Clinic Proceedings”. “Numri gjithnjë e më i

madh i pleqve në numrin e banorëve të shumë vendeve të botës e rriste rëndësinë e ushtrimeve trupore ngase ato ulin rrezikun nga

shpejtësia e sëmundjeve të pleqërisë e shton pavarësimin e të moshuarve dhe e rrit kualitetin e përgjithshëm të jetës”, thonë Dr. Hiroshi Nose

dhe kolegët e tij nga Fakulteti i Mjekësisë i Universitetit “Shinshu” në Japoni. Shëtitja e moderuar mbron nga shtangimi dhe u këshillohet

njerëzve të moshës mesatare dhe moshuarve.

99- Aktiviteti trupor dhe jetëgjatësia

Kërkuesit shkencorë me studimet e bëra te disa minj kanë konstatuar së pakësimi në tru e rriste jetëgjatësinë. Duke shkruar në revistën

“Science” shkencëtarët nga instituti “Howard Hughes Medical Institute” shprehin bindjen se ulja e nivelit të insulinës krahas efektit të stilit të

shëndoshë të jetës dhe mbajtjes së peshës normale trupore, mund të ketë efekt të njëjtë edhe te njerëzit. Nëse testimi e mëtejme i vërtetojmë

këto rezultatet niveli i insulinës krahas gjeneve do të konsiderohet njëri nga faktorët kryesor për jetëgjatësi. Rezultatet e reja sugjerojnë se

përgjysmimi i nivelit të proteinës me emrin IRS2 që është përgjegjës për transmetimin e sinjaleve të insulinës në tru për pasojë ka zgjatjen e

jetesës për mesatarisht 18 për qind.

100- Ekrani i kompjuterit rrit rrezikun për të marrë alergji

Rreziku për të marrë ndonjë alergji u shutohet njerëzve të shëndetshëm kur ulen përditë përpara kompjuterit. Është e njohur prej kohësh që

atyre që janë të ndjeshëm ndaj rrymës elektrike mund tu shkaktohen shumë lehtë kundërveprime alergjike nga punë me kompjuter. Por një

studim i ri kryen në Suedi ka treguar se edhe njerëzit i ri kryer në Suedi ka treguar se edhe njerëzit e shëndetshëm mund të marrin alergji

përpara kompjuterit. Eksperimenti tregoi që rrezatimi i ekranit e bën lëkurën të aktivoj të ashtuquajturën qeliza maste, qeliza që sjellin

kundërveprimin alergjik. Tek dy të treta e të testuarve të cilët qëndruan të ulur me shpinën përkundrejt ekranit u vu re nga matjet prania e një

sasie të lartë qelizash master. Pra lëkura është gati për një kundërveprim alergjik. Alergjitë e tipit astmës, ekzemës dhe alergjia prej barit nga

rrezatimi i ekranit.

Ja 100 medikamentet qe luftojne dhe kurojne te gjitha semundjet

Për çdo shqetësim që ndjejmë në organizmin tonë, i drejtohemi menjëherë mjekut. E prej andej dalim me një

sërë këshillash mjekësore, e me një recetë ilaçesh në dorë. I drejtohemi menjëherë farmacisë më të afërt për të

filluar kurën. Por sa i njohim medikamentet që përdorim, s’i duhet t’i përdorim ato në mënyrë që të japin sa më

shpejt rezultatin e dëshiruar. Për këtë “Tirana Observer” sjell një speciale për të hyrë në atë që ë quajmë “botë

të mjekëve” pasi shumë emërtime të tyre nuk i kuptojmë. Por ilaçet janë substanca që ndërveprojnë me trupin e

njeriut në mënyra të ndryshme; dieta dhe stili i jetesës mund të influencojnë shumë mbi efikasitetin e një ilaçi.

Disa ushqime, pijet, alkooli, kafeina dhe cigaret mund të veprojnë më substancat që gjenden në lacë. Kjo mund

të provokojë efekte të dëmshme anësore. 

Kur ne marrim ilaçe duhet të ndjekim me vëmendjen më të madhe këshillën e mjekut apo farmacistit për të

marrë nga ilaçi efikasitetin më të madh me rrezikun më të vogël. Efekti i një ilaçi pas ndërveprimit me ushqimin,

alkoolin, kafeinën mund të jetë domethënës dhe është në vartësi të dozës, moshës, peshës, seksit dhe

gjendjes shëndetësore. Kjo speciale përmban të gjitha ndërveprimet e mundësomë ndërmjet ilaçeve dhe

ushqimit, alkoolit, kafeinës, etj; por që gjithsesi nuk mund të zëvendësojë këshillën e mjekut apo farmacistit

tuaj. Gazeta “Tirana Observer” në suplementin e sotëm përmbledh një paketë më plot 100 medikamente për

sëmundje të ndryshme, që nëse çdokush do t’i zbatojë në mënyrën e duhur do të luftojë shqetësimet në

mënyrë të efektshme. 

Kështu, në numrin e së shtunës ju do të keni mundësi të lexoni gjithçka për ilaçet e njohura prej vitesh, por dhe

ato të sapozbuluara nga shkenca moderne. Si të kuroni sëmundjet me medikamentet më cilësore, si t’i luftoni

ato që në momentin e dallimit të simptomave të para. Cilat janë ilaçet që mund të përdoren pa recetën e

mjekut. Këshillat më të fundit që japin mjekët për të përdorur në mënyrën e duhur ilaçet e zemrës, tensionit,

osteoporozës, reumatizmës. Si të përvetësoni ato pa efektet anësorë që mund të shkaktojnë. Antihistamikët

largojnë alergjinë, paracatamoli largon temperaturën, penicilina lufton bakteret, qetësuesit dhe antibiotiket. Këto

dhe të tjera, për të hyrë në botën e ilaçeve. Gjithçka në numrin e sotëm në një suplement prej gjashtë faqesh,

me një paketë plot 100 medikamente që përdoren në shekullin XXI. Do të gjeni udhëzimet më të dobishme për

të përdorim e tyre.

Ilaçet dhe ndërveprimi me ushqimin

Ilaçet kanë substanca që ndërveprojnë me trupin e njeriut në mënyra të ndryshme; dieta dhe stili i jetesës

mund të influencojnë shumë mbi efikasitetin e një ilaçi. Disa ushqime, pijet, alkooli, kafeina dhe cigaret mund të

veprojnë me substancat që gjenden në ilaçe. Kjo mund të provokojë efekte si të rrezikshme, ashtu dhe të

dëmshme. Kur në marrim ilaçe për këtë arsye duhet të ndjekim me vëmendjen më të madhe këshillën e mjekut

apo farmacistit për të marrë nga ilaçi efikasitetin më të madh me rrezikun më të vogël. Efekti i një ilaçi pas

ndërveprimit me ushqimin, alkoolin, kafeinën mund të jetë domethënës dhe është në vartësi të dozës, moshës,

peshës, seksit dhe gjendjes shëndetësorë. Studimi për të cilin do flasim, përmban të gjitha ndërveprimet e

mundshme ndërmjet ilaçeve dhe ushqimit, alkoolit, kafeinës, etj; por që gjithsesi nuk duhet të zëvendësojë

këshillën e mjekut apo farmacistit tuaj. Është e rëndësishme të kujtojmë që shumë ilaçe mund të ndërveprojnë

me ilaçe të tjera dhe mund të provokojnë edhe problemë serioze.

1. Alergjitë

Anti-histaminikët përdoren për të lehtësuar simptomat e rrufës, teshtiturit dhe fenomeneve të tjera alergjike.

Veprimi i tyre është të limitojë apo bllokojë lirimin e histaminës që lëshohet nga organizmi si përgjigje e

ekspozimit ndaj substancave që provokojnë reaksione alergjike. Këto ilaçe mund të provokojnë përgjumësi me

intensitet të ndryshëm.

Antihistamikët

1. Klorfenamina maleato

2. Difenidramina kloridrato

3. Loratadina

4. Cetirizina kloridrat

5. Astemizolo

Ndërveprimi me ushqimin: Është mirë që antihistaminikët të merren me stomak bosh për të rritur efikasitetin e

tyre.

Ndërveprimi me alkoolin: Disa antihistaminikë mund të rrisin përgjumjen. Kujdes në përdorimin e tyre kur të

ngisni makinën, etj.

Analgjezikët/Antipiretikët Janë ilaçe që trajtojnë dhimbjen, temperaturën dhe inflamacionin.

6. Paracetamoli

Ndërveprimi me ushqimin: Për një lehtësim të shpejtë të dhimbjës apo temperaturës, ilaçi merret me stomak

bosh sepse prania e ushqimit ngadalëson thithjen e paracetamolit. Ndërveprimi me alkoolin: Evito apo limito

përdorimin e alkoolit pasi, mund të rrisë rrezikun e dëmtimit të mëlçisë apo atë të hemorragjisë në stomak.

Anti-Inflamatoret jo-steroidë Reduktojnë temperaturën, dhimbjen dhe inflamacionin.

7. ACID ACETIL SALICILIK – ASPIRINA

8. IBUPROFENI

9. NAPROKSENI

10. KETOPROFENI

11. NEBUMETONE

Ndërveprimi me ushqimin: Këto ilaçe mund të irritojnë stomakun, është e preferueshme të merren me ushqim

ose me qumësht.

Ndërveprimi me alkoolin: Evito apo limito përdorimin e alkoolit, pasi përdorimi kronik i tij mund të rrisë rrezikun

e dëmtimit të mëlçisë ose hemorragjisë së stomakut. Aspirina e veshur me cipë (e quajtur edhe tamponuar)

është e preferuar ndaj asaj normales (pa cipë) për një rrezik më të vogël në provokimin e hemorragjisë në

stomak.

Kortikosteroidët

Reduktojnë ënjtjen dhe kruajtjen, dhe ndihmojnë në zgjidhjen e problemeve me alergjinë, reumatizmin.

12. METILPREDNISOLON

13. PREDNISON

14. PREDNISON ACETAT

Ndërveprimi me ushqimin: Përdorën me ushqim ose me qumësht për të parandaluar dëmet në stomak.

Analgjezikët narkotik

Shitën vetëm me recetë të mjekut. Veprojnë mirë në format e dhimbjes akute. Kodeina mund të përdoret për të

qetësuar refleksin e kollës. Merret me kujdes dhe vetëm sipas këshillës së mjekut sepse mund të japin vartësi

dhe efekte dytësore seriozë në qoftë se merren në mënyrë të gabuar.

KODEINA, KODEINA ME PARACETAMOL

MORFINE SULFAT

Ndërveprimi me alkoolin: Evito përdorimin e alkoolit pasi rrit efektin sedativ të këtyre ilaçeve. Kujdes edhe në

përdorim për shoferet e mjeteve.

Astma

BRONKODILATANTET

Përdoren në trajtimin e simptomave të astmës bronkiale, bronkitit kronik dhe enfizemës. Këto ilaçe veprojnë

duke favorizuar fluksin e ajrit në mushkëri duke përmirësuar kështu respiracionin.

15. TEOFILLINA

16. SALBUTAMOLI

17. EPINEFRINA – ADRENALINA

Ndërveprimi me ushqimin: Efekti i ushqimit tek ilaçet me bazë teofillinën mund të jetë i ndryshëm. Kështu vaktet

shumë të yndyrshme mund të rrisin përqendrimin e teofillinës në trup, ndërsa vaktet me shumë karbohidrate

mund ta ulin përqendrimin.

Ndërveprimi me alkoolin: Duhen evituar pijet që përmbajnë kafeinë (çokollata, kola, çaji, kafeja) pasi

bronkodilatantët gojorë dhe kafeina, stimulojnë sistemin nervor. Duhet evituar alkooli nëse merren ilaçe me

bazë teofillinën pasi, mund të japin të vjella, dhimbje koke, irritacion.

Problemet kardiovaskulare

Mjekimet për problemet kardiovaskulare janë të shumta, ato ndërhyjnë në kontrollin e presionit të gjakut,

anginës, ritmit kardiak, kolesterolit të lartë. Këto ilaçe mund të kombinohen mes tyre për një efekt më optimal.

P.sh: B-bllokuesit mund të trajtojnë hipertensionin, anginën apo dhe aritminë. Disa nga klasat e ilaçeve

kardiovaskulare janë:

DIURETIKËT

Diuretikët ndihmojnë në eliminimin e ujit, natriumit dhe kripërave të tjera nga trupi.

18. Furosemidi

19. Triamterenë dhe hidroklortiazidi

20. Hidroklortiazidi

21. Bumetamide

22. Metolazone

Ndërveprimi me ushqimin: Diuretikët kanë ndërveprime të ndeshmë me ushqimin. Disa prej tyre provokojnë

eliminimin e kaliumit, kalciumit, magnezit. Triamtereni nga ana tjetër, nuk eliminon fare kaliumin, duke

provokuar hiperkalemi. Teprica e kaliumit në gjak mund të japë ritëm jo të rregullt dhe përpëlitje të zëmrës. Kur

merret triamterenë, duhet të evitohet ngrënia e ushqimeve të pasura me kalium si banane, portokall, zarzavate,

etj.

B-BLLOKUESIT:

B- Bllokuesit zvogëlojnë impulset e nervave tek zemra dhe enët e gjakut. Kjo ul portatën apo sasinë e gjakut

dhe punën e zemrës.

23. Atenolol

24. Metoprolol tartrat

25. Propanolol kloridrat

26. Nadolol

Ndërveprimi me alkoolin: Evito alkoolin me propanolol kloridrat. Kombinimi i tyre ul presionin e gjakut.

NITRATET

Nitratet relaksojnë enët e gjakut dhe ulin kërkesën për oksigjen të zemrës.

27. Isosorbit nitrati

28. Nitroglicerina

Ndërveprimi me alkoolin: Evito alkoolin sepse mund të fuqizojë efektin vazodilatant të nitrateve dhe mund të ulë

presionin e gjakut rrezikshëm.

ENZIMA QE KONVERTON ANGJOTENSINËN

Ndërveprimi me ushqimin: Ushqimi mund të ulë përthithjen e Captoprilit, enalaprilit, etj. Bllokuesit e ACE-s

merren një orë para apo dy orë prapa ushqimit, ato mund të rrisin përqendrimin e kaliumit (K) në trup. Kjo rritje

e kaliumit mund të jetë e dëmshme, për këtë duhen evituar dieta që përmban kalium si bananet, përhimët dhe

portokallët.

HMG-COA BLLOKUESIT E REDUKTAZËS

Këto ilaçe janë të njohura ndryshe dhe me emrin statina. Përdorën për uljen e kolesterolit, ulin përqindjen e

prodhimit të LDL (kolesterolit të keq). Disa prej tyre ulin dhe trigliceridet (yndyrnat) në gjak.

29. Atorvastatina krip kalciumi

30. Fluvastatina krip natriumi

31. Pravastatina krip natriumi

32. Simvastatina

33. Rosuvastatina

Ndërveprimi me alkoolin: Evito pirjen e sasive të mëdha të alkoolit që të mos rritësh rrezikun e dëmtimit të

mëlçisë.Ndërveprimi me ushqimin: Statinat duhet të merren me vaktin në darkë për të rritur përthithjen.

ANTIKOAGULANTËT

Antikoagulantët ndihmojnë në parandalimin e koagulave të gjakut (mpiksjes)

34. Warfarin kripë natriumi.

Ndërveprimi me ushqimin: Vitamina K prodhon substanca që ndërveprojnë me koagulimin e gjakut, dukë ulur

efikasitetin e këtyre ilaçeve. Për këtë arsye duhen evituar ushqimit e pasura me vitaminë k (brokoli, spinaqi,

lulelakër, etj). Doza të larta të vitaminës E (400 IU ose më shumë) mund të rrisin kohën e koagulimit dhe

rrezikun e gjakderdhjes. Konsultoni mjekun në rast se duhet të merrni vitamina E.

ANTIBIOTIKËT DHE ANTIMYKOTIKËT.

Disa këshilla të përgjithshme:

- Tregoni doktorit tuaj në qoftë se keni pasur raste të skuqjeve të lëkurës nga antibiotiku. Një skuqje e lëkurës

mund të jetë simptomë e një reaksioni alergjik, të cilët mund të jenë edhe tepër serioz.

- Tregoni doktorit tuaj nëse vuani nga diarreja.

- Tregoni nëse jeni duke përdorur kontraceptivë oralë, pasi disa produkte antibiotike mund të zvogëlojnë

efikasitetin e tyre.

- Kura antibiotike duhet përfunduar edhe pse mund të ndiheni më mirë.

- Përdorni antibiotikun me shumë ujë.

ANTIBAKTERET

35. PENICILLINA

36. Amoxicillina trihidrat

37. Ampicillina trihidrat

Ndërveprimi me ushqimin: Merren me stomak bosh një orë para ose dy orë prapa vakteve. Nëse keni probleme

me stomakun merren me ushqimin.

KINOLONET

38. CIPROFLOXACINA CLORIDRAT

39. LEVOFLOXACINA

40. OFLOXACINA

Ndërveprimi me ushqimin: Merren me stomak bosh një orë para apo dy orë prapa vakteve. Nëse keni problemë

me stomakun merren me ushqimin. Duhet të evitohen produktet që përmbajnë kalcium si qumështi, kosi,

vitaminat apo mineralët që përmbajnë hekur (Fe), si dhe antiacidet pasi zvogëlojnë ndjeshëm përqendrimin e

ilaçit në gjak.

Ndërveprimi me kafeinën: Duke marrë këto ilaçe me kafeinë apo me produkte që e përmbajnë kafeinën (kafe,

kola, çaj, apo çokollata) mund të rritet niveli i kafeinës në gjak.

CEFALOSPORINAT

41. CEFACLOR MONOHIDRAT

42. CEDROXIL MONOHIDRAT

43. CEFIXIME

44. CEFPROZIL MONOHIDRAT

45. CEFALEXIMA KRIPË LIZINE

Ndërveprimi me ushqimin: Merren me stomak bosh një orë para apo dy orë prapa ushqimit. Merren me

ushqimin në rastet e problemeve me stomakun.

MACROLIDET

46. AZITROMICINA BIHIDRAT

47. CLARITROMICINA

48. ERITROMICINA

Ndërveprimi me ushqimin: Merren me stomak bosh një orë para apo dy orë prapa vakteve. Merren me

ushqimin në rastet e problemeve me stomakun.

SULFONAMIDET

49. SULFAMETOXAZOL DHE TRIMETOPRIM

50. COTRIMAZOL

Ndërveprimi me ushqimin: Merren me stomak bosh një orë para apo dy orë prapa ushqimit. Merren me

ushqimin në rastet e problemeve të stomakut.

TETRACIKLINAT

51. TETRACIKLINA KLORIDRAT

52. DOXICICLINA KLORIDRAT

53. MINOCICLINA DICLORIDRAT.

Ndërveprimi me ushqimin: Ilaçet merren me stomak bosh një orë para apo dy orë prapa ushqimit. Ato merren

me ushqimin në rast problemesh me stomakun. Është e rëndësishme të merren tetraciklinat bashkë me

lakticinet, antiacidet apo integratorët që përmbajnë hekur (Fe), pasi këto të fundit mund të ndërhyjnë në

efikasitetin e mjekimit.

NITROIMIDAZOLI

54. METRONIDAZOLI

Ndërveprimi me alkoolin: Evito alkoolin, apo ushqime ose pije që përmbajnë alkool si gjatë kurës, ashtu dhe tre

ditë prapa. Alkooli në këtë rast mund të provokojë dhimbje abdominale, të vjella, dhimbje koke.

ANTIFUNGINET

55. FLUCONAZOL

56. GRISEOFULVINA

57. KETOCONAZOL

58. ITRACONAZOL

Ndërveprimi me ushqimin: Është e rëndësishme të evitohet përdorimi i këtyre ilaçeve bashkë me qumështin,

djathin, kosin, akulloren, etj; apo antiacidet.

Ndërveprimi me alkoolin: Evito përdorimin e alkoolit gjatë kurës me ketokonazol (Nizoral) edhe për të paktën tre

ditë pas kurës. Alkooli mund të provokojë dhimbje abdominale, të vjella dhe dhimbje koke.

SHQETËSIMET E HUMORIT

DEPRESIONI, ANKTHI.

Depresioni, paniku dhe ankthi janë disa nga shembujt e shqetësimeve të humorit. Në përdorimin e ilaçeve për

trajtimin e shqetësimit të humorit është e rëndësishme ndjekja e këshillave precize të doktorit. Duhet të merret

gjithmonë doza e duhur edhe pse pacienti ndihët mirë, asnjëherë nuk duhet të ndërpritet kura me iniciativë

personalë, pa u këshilluar më parë me doktorin. Në disa raste duhet të pritet edhe disa javë për të parë

përmirësimet e simptomave.

BLLOKUESIT E MONOAMINO OKSIDASES (MAO)

59. TRANILCIPROMINA DHE TRIFLUOPERAZINA

Ndërveprimi me ushqimin: Inhibitorët e MAO-s kanë shumë limite dietetike, dhe personat që janë në trajtim me

këto ilaçe kanë nevojë të ndjekin me shumë kujdes orientimin e dietës dhe këshillat e mjekut. Mund të ketë një

rritje shumë të shpejtë dhe potencialisht fatale të presionit të gjakut, në qoftë se merren ushqime apo pije që

përmbajnë Tiraminë (derivat i Tirozinës=aminoacid), ndërsa jeni në kurë me inhibitorë të MAO-s.

ILAÇET KUNDER ANKTHIT

60. LORAZEPAM

61. DIAZEPAM

62. ALPRAZOLAM

Ndërveprimi me alkoolin: Edhe pse alkooli nuk ndërvepron shumë me këto ilaçe, ai gjithsesi mund të alternojë

përqendrimin dhe reflekset. Personat me depresion nuk duhet të pinë alkool.

Ndërveprimi me ushqimin: Këto ilaçe mund të merren si para, ashtu edhe prapa ushqimit.

ANTIACIDET

Reflukset e lëngut gastrik, djegia e stomakut, problemet e digestionit dhe gazrat janë tepër të njohura. Trajtimi

me ilaçe parandalon dhimbjen dhe shkaktarët që rrisin hiperaciditetin e stomakut. Mënyra e jetesës dhe dieta

mund të kenë një rol të rëndësishëm, në shfaqjen e simptomave, por edhe në zhdukjen e tyre. Për shembull,

pirja e duhanit dhe konsumi i pijeve me bazë kafeinë mund të përkeqësojnë simptomat.

63. CIMETIDINA KLORIDRAT

64. FAMOTIDINA

65. RANITIDINA KLORIDRAT

66. NIZATIDINA

Ndërveprimi me ushqimin: Mund të merren si pranë, ashtu dhe larg vakteve të ushqimit.

Ndërveprimi me alkoolin: Evito përdorimin e alkoolit me këto ilaçe, ai mund të irritojë stomakun.

Ndërveprimi me kafeinën: Produktet me kafeinë (kola, kafeja, çokollata, çaji) mund të irritojnë stomakun.

67. KORTISTEROIDET

Janë përdorur qysh në vitet 1950. Efekti i fillimit i zhgënjeu doktorët se më në fund u gjet dhe një kurë për

artritin reumatik. Megjithatë ky mendim u braktis shpejt. Nëse koto ilaçe merren në doza të larta ose për një

kohë të gjatë ato mund të shkaktojnë disa efekte anësore ku përfshihet: shtim i peshës trupore, osteoporozë,

katarakt, hipertension, rritje të nivelit të sheqerit në gjak, ulet aftësia për të luftuar infeksionet dhe mbyllur

plagët. Gjatë viteve të përdorimit të kortisteriodeve në kemi mësuar se si t’i përdorim ato në mënyrë që të kemi

sa më shumë përfitime nga ato, dhe sa më pak efekte anësore. Për të arritur këtë qëllim këto ilaçe përdorën

më doza të vogla. Funksionimi i kortisteriodeve është i tillë: ato ndalojnë prodhimin e qelizave destruktive

inflamatore tek kyçet dhe ndalojnë të tjerat që t’i afrohen kyçeve. Por gjithashtu ato ulin prodhimin e kolagjenit

që është blloku qendror i shumë indeve të organizmit, si dhe të kartilaxhës (element ndërtues i kyçeve), si dhe

ulin thithjen e kalciumit nga organizmi gjë që mund rrisë shpejtësinë e shkatërrimit të kyçeve prej artritit

rëumatik. Sa më e lartë të jetë doza e kortisteriodeve e përdorur aq më shumë ulet inflamacioni tek kyçet, por

aq më shumë rritet mundësia që ilaçi do shkaktojë efekte anësore. Prandaj doza e këtyre ilaçeve ulet me

kalimin e kohës për të shmangur efektet anësore që vijnë nga përdorimi i gjatë i ilaçit si Osteoporoza (hollimi i

kockave) dhe katarakti i syve.

68. Guarana

Këto tableta përmbajnë pluhur i guaranës (500 mg-një tabletë), vaj të karafilit të natës, magnez, siliciumdioksid.

Për përdorim rekomandohet të merren dy tableta para mëngjesit me pak lëngje, por edhe dy-tri tableta brenda

ditës. Rekomandohet për shtimin e nevojës për punë intelektualë, në mundimet fizike, te personat e sëmurë jo

dinamikë dhe të molisur. Për njerëzit afaristë, menaxherët, studentët, si afrodiziak natyror dhe për shtimin e

energjisë, motivim dhe qëndrueshmëri.

ILAÇE QË MUND TË PËRDOREN PA REKOMANDIMIN E MJEKUT

69. Një ilaç antipiretik

Si ilaç antipiretik (në rast temperature), më i përdoruri është paracetamoli. Është mirë të mbajmë në shtëpi, si

një flakon shurup apo pikash, ashtu edhe një kuti me supozitorë: kjo sepse në rast fëmija ka diarre në të njëjtën

kohë, është e preferueshme që ilaçi të merret nga goja, kurse në rast të përzierash ose të vjellash është mirë

që ilaçi të merret në rrugë retale apo me supozitore.

70. Një qetësues kolle

Mund t’i jepet në rast se kolla është e thatë, e bezdisshme dhe jep shqetësim në gjumin e foshnjës. Duhet

theksuar që kolla gjithsesi është e dobishme për organizmin, i cili me anë të saj eliminon sekrecionet nga rrugët

e frymëmarrjes. Në rast se kolla është e tipit aziatik qetësuesi i saj është i kundërindikuar.

71. Flakon me pika për rrufën

Mund të mbajmë solucion fiziologjik për të bërë lavazhe të hundës, që është e indikuar sidomos në foshnjat që

akoma nuk dinë të fryjnë hundën. Për fëmijët pak më të mëdhenj mund të përdoren edhe pikat vazokostritore,

për një periudhë jo më shumë se 4-5 ditë dhe të përdoren vetëm në fazë akute sepse "lirojnë" hundën dhe,

nëse i jepen fëmijës para gjumit e favorizojnë atë pozitivisht.

72. Një ilaç kundër të vjellave

E vjella është një simptomë që shoqëron sëmundje të ndryshme. Zakonisht e vjella kalon në mënyrë spontane

por, nëse nuk kalon dhënia e një doze Domperidone (ilaçi me më pak efekte anësore) mund të jetë në ndihmë.

73. Hydroxichloroquinën

Si në shumë raste të tjera të provuara në mjekësi, një ilaç që ka efekte të mira mbi një sëmundje mund të këtë

efekt edhe mbi sëmundje të tjera. Po kështu edhe me Hydroxichloroquinën, që në fillim është prodhuar si ilaç

anti-malarie. Në vitet 1950-1960 studimet e rasteve klinike treguan se ky ilaç ishte efektiv gjithashtu edhe në

trajtimin e artritit reumatik. Hydroxichloroquina është më pak toksike dhe shkakton më pak efekte anësore së

ilaçet e tjera IASM. Por i duhet 3-6 muaj trajtim që të fillojë të ketë efekt mbi sëmundjen dhe që të arrijë

maksimumin e vlerës terapeutike që ka i duhen plot 12 muaj. Gjithashtu organizmi e ka të vështirë ta eliminojë

këtë ilaç edhe pasi është pushuar trajtimi me të. Ilaçi mbetet në organizëm edhe për 5 vjet që nga dita kur u pi

tableta e fundit e ilaçit. Në raste të rralla Hydroxichloroquina mund të shkaktojë dëmtimin e Makulës, që është

zona e syrit që rregullon figurën.

74. Antibiotikët

Veprojnë vetëm në rast të një sëmundje me origjinë bakterike. Në pediatri shumica e sëmundjeve është me

origjinë virale, ku edhe viruset mund të japin temperaturë të lartë, prandaj prindi duhet të rezistojë nga tundimit

për t’i dhënë fëmijës antibiotik kur ai ka temperaturë duke menduar se po e shëron.

75. KORTIKOSTEROIDET ME ANË TË AEROSOLIT

Ka një tendencë tek prindërit në përdorimin e këtyre ilaçeve gjatë sëmundjeve banale të rrufës duke menduar

që dhënia me anë të aerosolit është më e dobishme dhe më e padëmshme. Nuk është kështu: dobia e kësaj

mënyre është demonstruar vetëm në disa kushte patologjikë, dhe efektet anësore, të lidhura më shumë tek

dozat e tepërta që fëmija mund të marrë, dhe jo vetëm, mund të jenë jo pak të rëndësishme.

76. ANTIINFLAMATORET

Nuk shërojnë nga sëmundjet as parandalojnë përkeqësimin e gjendjes së fëmijës në rast rrufe, dhimbje fyti,

kolle, etj. Në veçanti nuk duhet përdorur asnjëherë aspirina tek fëmijët, përveç atyre rasteve që përshkruhet

nga pediatri: mund të shkaktojë kompilikacione tek mëlçia apo edhe truri.

77. PIKA PËR VESH

Për dhimbjen e veshit më mirë të përdoret paracetamoli i cili ka edhe veti kundër dhimbjës. Kjo pasi në rast të

shpimit të timpanit (që ndodh shpesh në rastet e otiteve akute) pikat në vësh mund të jenë të dëmshme.

78. ACIDI FOLIK

Acidi Folik që ul nivelet në gjak të homocisteinës, a është i aftë të reduktojë rrezikun kardiovaskular? Disa

kërkues shkencorë anglezë kanë bërë një studim, duke mbështetur idenë që ulja e nivelit plazmatik të

homocisteinës, sjell reduktimin e rrezikut kardiovaskular në 10–20 %. Acidi Folik është një vitaminë e grupit B

që merret me anë të dietës së përditshme, dhe gjendet në natyrë tek bimët me gjithë jeshile. Homocisteina rrit

rrezikun e sëmundjeve kardiovaskularë, duke dëmtuar veshjen e brendshme të arterieve.

79. KAFEINA

Kafeina (ose 1,3,7, trimetilxantina, është quajtur ndryshe edhe Teina), është një alkaloid natyral që e gjejmë në

bimën e kafesë, kakaos, çajit, kolas, guaranas dhe matés, si dhe në pijet që prodhohen nga këto bimë. Nga

ana kimike është një xantinë dhe si e tillë ka veprim stimulues në sistemin nervor qendror (eliminon

përgjumësinë dhe aktivizon sensin e kujdesit dhe të përqendrimit). Kafeina ka një efekt të lehtë diuretik dhe një

efekt modest enëzgjerues. Ajo ka një efekt irritues për mukozat e stomakut. Efektet negativë nga mbidozimi

janë: eksitimi, pagjumësia, dridhjet e duarve, të përzierat, të vjella, rritja e diurëzes, e ritmit të zemrës

(takikardia) dhe ekstrasistola. Popullariteti i pijeve që përmbajnë kafeinë (mbi të gjitha kafeja dhe çaji) e

rendisin këtë substancë psikoaktive më të përhapurën në botë.

80. SULFONILURET

Ky lloj ilaçi ka dalë në qarkullim prej vitesh. Është mekin nga goja. Emra të njohur që kanë në përbërje këtë ilaç

janë minodiab dhe diabinese. Këtu futet dhe Daunil (i njohur në Shqipëri). Këto lloj llacësh stimulojnë

pankreasin duke rritur në këtë mënyrë sasinë e insulinës që derdhet në gjak. Kjo insulinë shtesë e detyron

glukozën të hyjë në muskuj me sforcim. Problemi me këtë ilaç është se ato nuk e rrisin ndjeshmërinë e

organizmit ndaj insulinës, por ato rrisin thjesht sasinë e insulinës (pra sasi dhe jo cilësi). Kjo e zgjidh problemin

përkohësisht duke ulur nivelin e glukozës në gjak, por krijon një problem afatgjatë sepse stimulon rritjen në

peshë. Pra ky ilaç veçse sa rrit sasinë e insulinës në gjak. Por disa diabetike e kanë nivelin e insulinës shumë

të lartë edhe pa e marrë ilaçin. Nivel që mund të shkojë deri në 5 herë më tepër se normalja.

81. BIGUANIDET

Ilaçet me këtë përbërje janë zhvilluar në vitin 1994. Ato veprojnë nga një drejtim i ndryshëm në krahasim me

sulfoniluret. Në vend që të rrisin nivelin e insulinës ato ngadalësojnë sasinë e glukozës që prodhohet nga

mëlçia dhe zorrët e vogla ku tretet ushqimi. Këto ilaçe janë më të përparuara se te sulfoniluret sepse nuk

shkaktojnë rritje peshë ose ndonjë sëmundje zemre. Por këto ilaçe megjithëse janë më të përparuara kanë disa

efekte anësore. Shkaktojnë problemë stomaku, diarre, ndjenjën e ngopjes abdominale, etj. Njerëzit që vuajnë

me zemër, mëlçi ose veshka këshillohen të mos e marrin këtë ilaç. Ilaçi tipik që përmban biganide quhet

metformin.

82. ALFA GLUKOZË NDALUES

Disa nga këto lacë si për shëmbull Acarbose, ngadalësojnë shpërbërjen e sheqernave në zorrët e vogla duke

ndërhyrë në enzimën me të njëjtin emër, enzimën alfa glukozë. Kjo enzimë bën shpërbërjen e sheqernave që

ndodhen në ushqimet që hamë. Duke ndaluar këtë enzimë nga funksionimi nuk bëjmë gjë tjetër veçse

parandalojmë rritjen e sheqerit në gjak. Efekte anësore: gazra dhe dhimbje të abdomenit, po ashtu diarre. Nuk i

këshillohet veçanërisht të sëmurëve me ulcera ose kolitis, gjithashtu shkakton punë të tepruar të mëlçisë që

mund të shkojë në dëmtim të saj.

83. THISCOLIDINIDION

Ilaçi më i ri i dalë në treg. Emri në kutinë e ilaçit: rezulin.

Ky është ilaçi i parë që ndihmon trupin që ta përdorë më mirë insulinën duke stimuluar disa pjesë thithëse të

indeve të ashtuquajturat “vendkalimi” nëpërmjet të cilave glukoza hyn në qelizë nga gjaku. Nga studimet e bëra

në pacientët që përdorin këtë ilaç dhe ilaçin e parë (sulfoniluret) rezultoi se megjithëse kishte ulje të glukozës

përsëri kishte rritje në peshën trupore. Ky ilaç ka efekte anësore kryesisht në mëlçi, ka pasur bile edhe vdekje

prej tij. Si dhe shkakton dhimbje, infeksion dhe dhimbje koke.

84. INSULINA

Insulina është përdorur gjithnjë në diabetin Tipi 1, në njerëzit të cilët nuk prodhojnë dot insulinë. Ndërsa në

diabetin Tipi 2 insulina përdoret si mundësia e fundit e mbetur. Në fakt rreth 29 % e diabetikëv të Tipit 2

mjekohen me injeksione insuline. Dihet se praktikisht diabeti Tipi 2 me anë të dietës dhe ushtrimeve fizike nuk

duhet të arrijë në këtë pikë të injeksionit të insulinës. Pacienti që ka arritur në atë fazë që duhet patjetër

injeksion insuline edhe sikur ta kuptojë më së miri rëndësinë e dietës (perizës) dhe aktivitetit fizik, tashmë nuk

gjejnë dot forca në personalitetin e tyre që ta fillojnë luftën nga e para. Ata ja lënë çdo gjë në dorë ilaçeve.

Insulina e zbuluar më 1922 vepron shpejt, brenda disa orësh pasi është marrë. Insulina detyron mëlçinë të

ndalojë prodhimin e glukozës dhe të fillojë përdorimin e saj, detyron muskujt të thithin glukozën, bile në një farë

shkallë detyron edhe qelizat e yndyrës që të thithin glukozë. Ka shumë rëndësi sasia dhe momenti i injektimit të

insulinës. Me tepricë dhe niveli i glukozës ulet shumë duke shkaktar hipoglicemi. Shumë pak nuk ja del që të

detyrojë qelizat të thithin glukozë. Pra është shumë delikat mënyra se si merret insulina. E cila ka dhe efekte

anësore që janë hipoglicemi, shtim në peshë trupore dhe sëmundje gjaku.

88. MIOTENS

Tiocolchicoside. Ampulë 4 mg/2ml. Ampula përmban 2 ml solucion: Përbërës aktiv: Tiocolchicoside 4mg. Një

kuti përmban 6 ampula për përdorim intramuskular. Miorelaksant me veprim qendror. Tiocolchicoside sipas

disa studimeve ushtron një aktivitet selektiv agonist mbi receptorët GABA-ergjike dhe glicinergjike. Kjo

shpjegon efektin e Miotens si në kontrakturat e tipit reflektiv, reumatizmale e traumatike, ashtu edhe në ato

spastike me origjinë centrale. Miotens nuk ndryshon as lëvizshmërinë e vullnetshme, as aktivitetin e muskujve

respiratorë. Nuk ndikon në sistemin kardiovaskular. Në të gjitha patologjitë ku janë të pranishme kontraktura të

grupmuskujve dhe hipertoni muskulore si

tërheqje muskulore, tortikolis, sindroma të dhimbshme post-traumatike ose post-operatore. Sindroma të

dhimbshme të kolonës vertebrore dhe të artikulacioneve, artralgji, cervikobrakialgji, lumbalgji dhe lumboiskialgji,

dhimbje radikulare. Gjendjet spastike të hemiparezave me origjinë vaskulare, traumatike, neoplazike, Morbus

Parkison dhe parkisonizmi medikamentoz.

89. AZATRIL

Azithromycin. Përmbajtja e saj është 8 kapsula, Azitromicinë dihidratë, ekuivalent me 250 miligramë

azitromicinë, niseshte gruri E 122 dhe substanca të tjera ndihmëse. Mënyra e përdorimit bëhet me rekomandim

të mjekut.

90. AMOKSIKLAV

Amcilinum/Acidum Clavulanicum. Tableta të veshura me film 625 mg, në blister me 10 tableta. Përbërësit

veprues janë Trihidrati i amoksicilinës dhe klavulanat kaliumi. Për çfarë përdoret:

Çdo tabletë 625 mg përmban 500 mg amoksicilinë në formën e trihidratit të amoksicilinës dhe 125 mg acid

klavulanik në formën e klavulanatit të kaliumit. Amoksiklav 2x është një antibiotik i grupit të penicilinave (beta-

laktamik). Ai është një antibiotik me spektër të gjerë, me veprim baktericid (vrasës) kundrejt baktereve të

ndryshme, shkaktare të infeksioneve. Amoksiklav përdoret për trajtimin e infeksioneve të mëposhtme:

Infeksione të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes; infeksione akute dhe kronike të kaviteteve paranazale

(sinusit), infeksione të rrugëve të poshtme të frymëmarrjes (bronkit, pneumoni), infeksione të traktit urinar;

infeksione të përziera të shkaktuara nga baktere gram negative, gram pozitive ose mikroorganizma anaerobë,

infeksione të gojës dhe dhëmbëve (infeksione odontogenike).

91. Analgjezikët

Analgjezikët janë ilaçe që lehtësojnë dhimbjen pa e ulur inflamacionin. Ato janë shumë efektive në uljen e

dhimbjeve të lehta dhe jo shumë të forta të ngjashme me atë të dhimbjës së kokës ose të dhëmbit. Ato nuk

kanë efekte anësore si ilaçet e tjera IAJS. Analgjezikët japin efekt shpejt, zakonisht brenda një ore. Çlirimi nga

dhimbja zgjat zakonisht nga 4 deri në 8 orë. Këto ilaçe funksionojnë duke penguar dërgimin e sinjaleve dhe

dhimbjes në tru ose duke penguar vetë trurin që të marrë sinjale. Acetaminophen, përbërësi aktiv që ndodhet

në analgjezikët më të përdorur. Përfshi ato që nuk kanë aspirinë në përbërjen e tyre si: Anacin, execedrin dhe

Tylenol. Acetaminophen nuk e irriton stomakun si llacët IAJS, por duhet të kihet kujdes që të mos merret me

ilaçe që merren për hollimin e gjakut. Gjithashtu nuk duhet të pihen pije alkoolikë shpesh, pasi kjo shkakton që

ilaçi të dëmtojë mëlçinë kur pihet alkool rregullisht.

92. Ilaçet e quajtura COX-2

Nëse ju keni probleme me stomakun, ju mund të përdorni ilaçet COX-2. Këto ilaçe ulin dhimbjet dhe kanë më

pak efekte anësore se aspirina dhe ilaçet IASM. Ky ilaç ndikon në enzimën që prodhon trupi që është

përgjegjës për dhimbjen dhe inflamacionin. Ilaçi i tillë që është aprovuar nga ministria amerikane e

shëndetësisë quhet Celecobix dhe në dyqan e gjeni me emrin celebrex, përdoret 200-400 mg në ditë. Pra ky

ilaç ka përparësinë se nuk dëmton mukozën e stomakut, siç bëjnë ilaçet e tjera që merren kundër dhimbjës

(IAJS).

93. SULFASALAZINË

Ky ilaç është prodhuar për të mjekuar kolitin dhe "sëmundja e kron-it". Më shpesh përdoret për trajtimin e

formave të lehta të artritit reumatik. Dhe me sa duket vepron si methotrexate, pra duke shtypur disa pjesë të

sistemit imunitar. Sulfasalazine kombinon salicilate (salicylates) dhe sulfa, nuk u rekomandohet atyre me alergji

ndaj përbërësve të sulfa-s. Gjithashtu mjekimi ka efekte anësore si shqetësime gastrointestinale, të vjella,

dhimbje koke, plasaritje lëkure. Në raste shumë të rralla mund të ndikojë në numrin e qelizave të bardha të

gjakut. Mund të ndikojë në efektshmërinë e spermës, gjë që normalizohet me ndërprerjen e ilaçit.

94. AZATHIOPRINE

Hyn tek ilaçet që shtypin sistemin imunitar (immunosuppressive). Në fillimet e veta është përdorur për të

parandaluar mospranim që i bën organizmi organeve të transplantuara. Më pas Azothioprine u përdor në

njerëzit me artrit reumatik tek të cilët ilaçet e tjera më popullore nuk kanë pasur asnjë rezultat. Ashtu si ilaçet e

tjera IASM, edhe ky ilaç është i vonuar në dhënien e efekteve të tij. Mund t’i duhen deri në 3 muaj që të fillojë të

japë efektet e para dhe deri në 6 muaj që të japë efektin maksimal. Ka disa efekte anësore, si: marramendje, të

dukët sikur do vjellësh. Meqë sulmon sistemin imunitar zvogëlon aftësinë e organizmit për t’u mbrojtur nga

infeksionet e jashtme, si: gripi, ftohje, etj. Para se të merrni këtë ilaç merrni parasysh avantazhet dhe

disavantazhet që sjell përdorimi i ilaçit.

95. CYCLOSPORINE

Ashtu si Azothioprine edhe Cyclosporine është ilaç që shtyp sistemin imunitar (immunosuppressive) që është

përdorur për të parandaluar mospranimin që i bën organizmi organeve të transplantuara. Cyclosporine mund të

mund të shkaktojë efekte anësore që fillojnë me rritje të tepruar të qimeve dhe me rritjen e tensionit të gjakut e

deri tek probleme më seriozë, si: jofunksionim (dysfunction) të veshkave. Nuk u rekomandohet atyre që vuajnë

nga presioni i lartë i gjakut dhe sëmundje të veshkave dhe mëlçisë. Ky ilaç përdoret tek ata njerëz ku ilaçet e

tjera nuk kanë patur efekt.

96. GOLD SALTS

Ky ilaç ul aktivitetin e artritit reumatik, por se si vepron saktësisht nuk dihet. Që kur ky ilaç u përdor në fillim e

deri tani, ky ilaç nuk përdoret më aq shpesh si edhe më parë. Ilaçi ekziston si tabletë, edhe si injeksion. Efektet

anësore përfshijnë: diarre, plasaritje lëkure, irritim të gojës. Gjatë trajtimit me këtë ilaç duhet të bëhen rregullisht

analizat e gjakut dhe urinës për të kontrolluar nëse ka toksicitet.

97. KORTIKOSTEROIDET

Këto ilaçe janë prodhime sintetike që imitojnë hormonet e prodhuara nga gjëndrat e adrenalinës, të cilat

ndodhen pranë veshkave. Kortikosteroidet japin ulje të menjëhershme dhe të fuqishme të inflamacionit tek

njerëzit që vuajnë me artrit reumatik. Këto përdoren më tepër në rastet e krizave kur dhimbja është e madhe.

Jepen në formë tabletash ose injeksionesh. Ato mund të përdoren bashkë me ilaçet IASM deri në momentin që

ilaçet IASM fillojnë të japin efektin e tyre (siç e pamë më sipër ilaçet IASM vonojnë me muaj deri sa të japin

efektin e tyre). Ilaçi më i përdorur nga ky grup llacësh është Prednisone, por ka edhe shumë të tjerë.

98. TETRACIKLINA

Ilaçet e kësaj familje kanë gjetur përdorim në trajtimin e artritit reumatik. Këto ilaçe njihen prej kohësh për

aftësinë e tyre për të luftuar infeksionet. Tetraciklina nuk ka shumë efekte anësore dhe merret lehtë. Disa

studime të ndërmarra në kafshë dhe në njerëz tregojnë se tetraciklina ka aftësinë që të zvogëlojë numrin e disa

qelizave të caktuara të sistemit imunitar, si dhe kimikatet që shkatërrojnë lëndën ndërtuese të kyçeve

(kartilageve). Doksicikline (doxycycline) dhe minocikline (minocycline) janë lloje ilaçesh të familjes së

tetraciklinës që janë përdorur për të luftuar infeksionet e lëkurës së fytyrës (acne) këto ilaçe tani po studiohen

në trajtimin e osteoarthritis dhe artritit rëumatik.

99. MODIFIKUESIT E KUNDËRPËRGJIGJES BIOLOGJIKE

Njihen ndryshe si "agjentët biologjikë". Kjo kategori e re ilaçesh vepron në qeliza të caktuara të sistemit

imunitar të cilat janë përgjegjës për shkatërrimin e kyçeve. Në këtë mënyrë këto ilaçe të reja nuk kanë efektet

anësore që kanë ilaçet tradicionale të përdorura deri tani. Nga mënyra se si veprojnë mbi sistemin imunitar këto

ilaçe i quajnë ndryshe edhe "bomba inteligjente". Përdorimi i këtyre ilaçeve po shkakton eufori në fushën e

trajtimit të artritit reumatik, jo vetëm se po jep rezultate shumë të mira, por edhe sepse është një metodë

krejtësisht e re mjekimi. Deri tani janë aprovuar dy lloje ilaçesh të tilla për përdorim të gjerë: Etanercept (emri

në farmaci: Enbrel) dhe Infliximab (emri në farmaci: Remicade)

100. ETARNECEPT (ENBREL)

Ky ilaç vepron mbi faktorin tumor-nekrotik që shkurtimisht do e quajmë FTN. FTN luan rolin kryesor në procesin

e ënjtjes dhe dhimbjes së kyçeve. FTN është një Citokinë, një lloj proteinë që ndihmon në rregullimin e

funksioneve të shumë qelizave përfshi ato që shkaktojnë inflamacionin e kyçeve. Ilaçi ekziston në formë

injeksioni dhe merret dy herë në javë. Pluhurin duhet ta ruani në frigorifer (jo tek akulli). Avantazhet e ilaçit: ky

ilaç përdoret në njerëzit ku llacët e tjera anti-reumatike, sëmundje modifikuese nuk kanë pasur efektet e

dëshiruara. Gjithashtu, ilaçi mund të rekomandohet të përdoret edhe para se ilaçe të tjera të jenë përdorur.

Rezultatet janë të kënaqshme. Në 60-70 % të rasteve që janë trajtuar me këtë ilaç pacientët kanë pasur një

lehtësim të theksuar të ënjtjes dhe dhimbjeve në kyçe. Efektet vijnë shpejt në më se dy javë dhe i duhet 3 muaj

që të japë efektin maksimal.

Ilaçet dhe bimët mjekësore që shërojnë të gjitha sëmundjetPër sëmundje të shumta në trupin e njeriut si p.sh., obeziteti, diabeti, sëmundjet e zemrës, forma të ndryshme tumorale, etj; shpesh si shkak

kryesor kanë një regjim ushqimor dhe një ushqim të papërshtatshëm. Por jo vetëm kaq. Mjaft prej tyre mund të arrinin të parandaloheshin falë

një ushqyerje të shëndetshme dhe të ekuilibruar. Ndërkohë, shkenca ka arritur, falë studimeve të ndryshme, që të tregojë se mjekimi

nëpërmjet ushqyerjes së përshtatshme (terapia mjekësore popullore) përmirëson cilësinë e jetës dhe kursen shpenzime për kujdesin

mjekësor. Por çfarë është një ushqyerje e përshtatshme dhe e ekuilibruar? Të gjitha këto sqarohen në suplementin e fundjavës në “Tirana

Observer”, me receta të dobishme për të siguruar shëndet dhe jetëgjatësi. Mund të merrni përgjigje për shumë nga pyetjet që çdokujt mund t’i

lindin në jetën e përditshme, siç janë roli dhe funksioni i yndyrnave, proteinave, vitaminave, çfarë është një dietë e shëndetshme, dhe për

shumë elemente të tjera të rëndësishme që përbëjnë atë që quhet një ushqyerje e shëndetshme. Dieta është mënyra e vetme për t’i lënë të

pushojnë organet jetësore dhe për t’i ndihmuar ato të funksionojnë sa më mirë, duke shmangur problemet e ndryshme shëndetësore. Është e

nevojshme të mësohet një teknikë sa më e përshtatshme për një dietë efikase dhe pa rreziqe, si edhe “sekrete” të tjera për një shëndet të

mirë. Cilat janë ushqimet që kurojnë aneminë, frutat e perimet e dobishme për organizmin. Ndërsa më poshtë, radhiten këshilla dhe receta me

bimë e ushqime, të cilat janë të njohura për efektet e tyre kundër të gjitha sëmundjeve më të shpeshta që rrezikojnë organizmin e njeriut. Këto

e shumë të tjera në një suplement prej pesë faqesh, një strategji e vërtetë për një jetë të shëndetshme. Cilat bimë kurojnë aneminë,

sëmundjet e zemrës. Një sërë recetash të mbështetura në mjekësinë moderne, por aq dhe në atë popullore, për të kuruar sëmundje të

ndryshme që shfaqen në organizmin tonë. Këshillat më të fundit që japin mjekët për të shmangur sëmundjet e zemrës, stomakut, aparatit

tretës, gripit. Si të luftoni kancerin, diabetin e shumë shqetësime të tjera me fruta dhe perime. Si të shmangni sëmundjet e ndryshme, cila

është strategjia e duhur për një jetë të shëndetshme. Cilat janë recetat më të fundit të rekomanduara nga mjekët për të qenë të shëndetshëm.

Gjithçka në numrin e sotëm në një suplement prej pesë faqesh, një strategji e vërtetë për një jetë të shëndetshme. Do të gjeni këshilla dhe

receta për të luftuar çdo sëmundje që ju shqetëson.

Ilaçet Popullore kundër anemisë

Të sëmurët anemikë duhet të konsumojnë ushqime të pasura me hekur, si: mish, peshk, shpretkë, vezë, perime, fruta etj. Këtyre të sëmurëve

u këshillohet përdorimi i frutave të freskëta, që përmbajnë vitamine C, e cila ndihmon në absorbimin ose marrjen e hekurit. Nëse pinë kafe,

çaj, kakao apo edhe lëngje të tjera, që përmbajnë kafeinë, duhet t’i marrin dy orë para ose pas ushqimit, sepse vështirësojnë absorbimin e

hekurit. Në numrin e këtij suplementi, janë përzgjedhur disa nga ushqimet bazë të cilat luftojnë sëmundjen e anemisë dhe ndihmojnë të gjithë

pacientët kronikë të kësaj sëmundje ta ndjejnë sa më pak atë. Gjithçka përgatitet dhe konsumohet në kushtet e shtëpisë, pa shpenzime të

mëdha financiare.

HURMA

Hurma duket të jetë edhe një nga frutat bazë, që ndihmon në eliminimin e sëmundjes. Për kurimin e anemisë në mjekësinë popullore

përdoren pothuajse të gjitha pjesët e bimës, frutat, gjethet, degët, rrënjët etj. Në vendet arabe është ushqim kryesor, i cili shuan urinë për

shkak të përbërjes së celulozës. Hurmat kanë gjetur përdorim të mirë kundër anemisë. Edhe në vendin tonë, mjekët popullorë i kanë kthyer të

gjitha kërkimet për sëmundjen e anemisë tek hurmat. Tezë kjo e cila hedh poshtë faktin e hurmat bëjnë mirë vetëm për gjëndrat tiroide. Pasi

ato janë shumë të domosdoshme të konsumohen nga të gjithë ata që kanë probleme me gjakun e tyre, kryesisht mangësira si në rastin e

anemikëve.

KAROTA

Karota është e pazëvendësueshme për shëndetin e njeriut. Lëngu ditor i karotës në sasi prej 50-150 gram është ilaç efikas te të sëmurët, që

vuajnë nga anemia. Karota në periudhë rekord e rregullon pastrimin e gjakut. Këshillohet që të gjithë ata persona që vuajnë nga anemia, të

konsumojnë minimalisht 2 karota që qëruara çdo ditë, ndërkohë që në ushqimet e tyre nuk duhet të mungojë asnjëherë karotat. Vetëm

përdorimi i përditshëm i karotave sjell eliminimin e problemeve me gjakun dhe ul riskun për sëmundje të tjera.

RREPA E KUQE

Nisur edhe nga vetë ngjyra kuptohet që rrepa e kuqe është ushqimi bazë për anemikët. Këtyre të sëmurëve u këshillohet pirja çdo ditë e 150

ml lëng të rrepës së kuqe, para buke, apo të konsumohet sa më shpesh domatja. Nga ana tjetër këta pacientë kronikë, të çfarëdo grupmoshe

që të jenë, duhet të marrin çdo ditë 10 – 15 fruta të mandarinës për një kohë prej 20 – 25 ditë. Injektimi i vitaminave, lëngjeve dhe sasive të

gjakut nëpërmjet frutave dhe perimeve, sipas Mjekësisë Popullore duket të jetë edhe rroga më e mirë për rritjen e nivelit të gjakut në

organizëm dhe mbi të gjitha normalizimin e sistemit organik.

GJETHE HITHRE

Një kurë e efektshme për të sëmundjen e gjakut është edhe ajo e përgatitur nga 250 gramë gjethe hithre, 10 gramë uthull dhe 10 gramë

gjethe delli. Të gjitha këto vendosen në 1 litër ujë të ftohtë, ku qëndrojnë 12 orë. Pastaj zihen për 10 minuta, ëmbëlsohen sipas dëshirës me

mjaltë dhe pastaj sërish mbyllen dhe qëndrojnë të mbyllura për 20 minuta. Kullohen dhe pihen gjatë tërë ë ditës me lugën e kafesë. Kjo duhet

të përsëritet disa herë në muaj dhe ndihmon në qarkullimin normal të gjakut si dhe rritjen e sasisë së tij në organizëm. Është një nga bazat

kryesorë të Mjekisë Popullore.

LULESHTRYDHJA

Është bimë shumëvjeçare me shije të hidhur në të ëmbël. Në fitoterapi përdoren gjethet, rrënja dhe lulet. Gjethet e reja të kësaj bime janë

mjaft të pasura me vitaminë C, me kripën natyrore, e cila bën pastrimin e gjakut. Në shumë vende përdoret si sallatë, sidomos për ata që

vuajnë nga anemia. Luleshtrydhja përmban glikozidet e hidhura, insulinën, taninet, vitaminën B, C dhe provitaminën A, shumë minerale, ka

përqindje të lartë të kripërave të kaliumit, sidomos në gjethe, karotenoide, proteinë, pektinën, holinën etj. Në rast se konsumatorët e kanë të

vështirë në periudha të caktuara që të gjejnë luleshtrydhe në treg, atyre u këshillohet edhe përdorimi i lëngjeve të frutave që me luleshtrydhe

por që nuk përmbajnë gaz.

FIKU

Është një frut, që përmban shumë karbohidrate, albuminë, yndyrë. Përdoret i freskët, i tharë dhe i përpunuar në produkte të ndryshme.

Rekomandohet të përdoret nga personat e dobësuar, nga anemikët dhe nga ata që ndiejnë shumë të ftohtë, pasi i japin organizmit forcë dhe

nxehtësi. Një tjetër mënyrë për kurimin e të sëmurëve me anemi është edhe pirja e tri lugëve kafeje në ditë nga masa e përftuar nga shalqiri,

karafili, mastiku dhe sheqeri. Tre kokrra shalqiri mbushen me 50 gram karafil dhe 100 gram mastikë. Pasi piqen u hidhet sheqer. E gjithë

masa e krijuar zihet derisa të mpikset mirë dhe pihet çdo ditë.

FARAT E ZEZA

Fara e Zezë përmban vaj acidik të pangopur, vaj me eter, vitamina dhe një sërë substancash të tjera të domosdoshme për organizmin.

Tashmë është vërtetuar se vaji acidik i pangopur që përmban fara e zezë ndikon pozitivisht mbi metabolizmin e trupit, rrit imunitetin dhe

ndalon alergjinë. Por farat e zeza u bëjnë mirë edhe anemike. Kjo pasi fara përmban përafërsisht 38 për qind karbohidrate, 35 për qind vajra

të ndryshëm, 21 për qind albumin dhe pjesa tjetër përbëhet prej më shumë se njëqind substanca të ndryshme. Për t’u përmendur janë: vajrat

acidike të pangopura, acidi Linolein, acidi alfa-Linolein, vajrat me eter (nigellon, alfa-pinen etj.)

Bimët mjekësore që përdoren për mjekim

Aloa Vera

Për këtë bimë janë gjetur shkrime të ndryshme edhe nëpër papiruse, për të cilën thuhet se është bimë shumë e dobishme dhe nga ajo janë

prodhuar tableta të vogla kundër infeksioneve të ndryshme.

Kopra

Foshnjave të posalindura iu jepet në formë çaji, për pengimin e dhembjeve dhe shtangimeve të cilat e përcjellin foshnjën në muajt e parë të

lindjes. Me sukses përdoret edhe kundër kollit.

Trumëza

Është ekaspektorans i mirë dhe spazmolitik i lehtë. Ka edhe veprim bakteriologjik. Përdoret si bar për shërimin e organeve të tretjes, si edhe

ndodhet si përbërës i shumë çajrave tjera.

Kamomili

Përdoret kundër dhembjeve dhe shtrëngimeve, inflamacioneve të lëkurës dhe mukozës së gojës, fytit, hundës, syve, po ashtu për rregullimin

e tretjes së ushqimit, pastrimin e rrugëve urinare nga jashtë dhe brenda, kundër hemorroideve.

Mendra

Përdoret si spazmolitik (kundër ngërçeve dhe shtangimeve në lukth e organe tjera), pastaj për qetësimin e shtangieve të muskujve sidomos

në organet e tretjes etj.

Lëngu i Kulfimës

Bima e kufilmës ose lulevathit është një prej bimëve më të njohura, që ndihmojnë në qarkullimin sa më të mirë të gjakut, dhe ndihmon në

funksionimin e mirë të zemrës. Në rrahjet e shpejta të saj çaji ka dhënë rezultate shumë të mira. Mjekët këshillojnë pirjen e dy gotave çaji në

ditë.

Kakaoja mbron nga sëmundjet e zemrës

Kakaoja mbron nga sëmundjet kardiovaskulare, stimulon neuronet, kuron gjendjen shpirtërore. Ajo ka të gjitha vetitë e çokollatës.Stimuluese,

antidepresive, për çdo nevojë afrodiziake. Për disa persona nuk ka shumë ndryshime nga një drogë. Kakaoja, mes të gjitha ushqimeve, është

burimi më i pasur me “flavanoli”, substanca biologjikisht aktive, të cilat gjenden tek ushqimet bimore. Të mos i ngatërrojmë me “flavanoli”-t e

verës, të cilat mungojnë te kakaoja. Ato janë substanca intoksikuese, që gjenden në brendësi të saj, që mbrojnë nga sëmundjet

kardiovaskulare dhe ndihmojnë në mbajtjen hapur të arterieve. Pak kakao mund t‘i japë një shtysë kujtesës. Kakaoja, si çaji dhe kafeja,

përmban substanca të ngacmuese të cilat veprojnë mbi receptorët e sistemit nervor, duke rregulluar efektshmërinë e qelizave. “Flavanoli” nxit

një pjesë të mirë të përgjigjeve të neuroneve, që është reagimi i parë në bazë të fenomeneve shumë të vështira të kujtesës dhe kuptimeve.

Kakaoja përmban Flavan-3-ols, një përbërës i cili ndihmon në uljen e presionit të gjakut. Përbërësit e kakaos njihen si nga antioksidantët më

të përqendruar dhe që ju mbrojnë realisht nga sëmundjet e zemrës dhe nga kanceri. Po ashtu, mos harroni edhe çokollatën e zezë, e cila ju

mbron nga rreziku i vdekjes.

Kakao kuron:

1-Të mbron nga sëmundjet kardiovaskulare

2-Është antidepresive

3-Bën të mundur uljen e presionit të gjakut

4-Parandalon kancerin

5-Zhvillon kujtesën

Fiku

Të gjithë të dhënat e mjekësisë popullore arrijnë në të njëjtin përfundim. Fiku është i domosdoshëm për të vënë në punë aparatin tretës dhe i

jep nxehtësi trupit. Për këtë arsye rekomandohet përdorimi i këtij fruti përgjatë gjithë kohën e sezonit të tij. Kryesisht tek personat që kanë

probleme me gjakun, tek fëmijët, si dhe tek problematikët e stomakut.

Molla

Janë të padiskutueshme efektet pozitive të këtij fruti. Madje që në lashtësi është vënë re,domosdoshmëria e organizmit për mollët e kuqe dhe

jeshile. Sipas Mjekisë Popullore ky frut pastron veshkat, shëron çrregullimet në aparatin tretës. Dhe përdorimi i mollës jeshile bën të mundur

edhe rënien nga pasha, për të gjithë fanatikët e pamjes estetike.

Banania

Bën mirë për organin bazë të njeriut, zemrën, forcon muskujt dhe e çlodh trupin. Është e këshillueshme përdorimi i këtij fruti kryesisht në

mëngjes, si dhe përdorimi i tij shoqëruar me qumësht. Nga ana tjetër në estetikë, banania përdoret për të relaksuar fytyrën, për t’i dhënë asaj

ndriçim dhe elasticitet. Mjekësia Popullore e rekomandon për të gjitha grupmoshat.

Kajsia

Ky mund të quhet edhe si futi çudibërës, për Mjekësisë Popullore. Nëpërmjet konsumimit të kajsisë, trupi i njeriut përfton prodhimin e gjakut.

Zbukuron lëkurën dhe bën mirë për flokët. Mbi të gjitha është e këshillueshme kryesisht për femrat, pasi mjekët e bimëve deklarojnë se

përdorimi I kajsisë bën të mundur parandalimin e kancerit.

Vishnja

Është një frut i ëmbël në shije, shpesh mund të ngatërrohet edhe me qershinë. Por për ekspertët e Mjekisë Popullore ky frut është super i

pasur me vitamina dhe mineralet bazë për organizmin e njeriut. Pikërisht për këtë arsye rekomandohet që ky frut të konsumohet nga të gjitha

grupmoshat, veçanërisht fëmijët dhe të moshuarit.

Qitro

Është një frut me origjinë greke, në pamje të parë ngjan me portokallin, por ka një shije më të athët se agrumi tjetër i ngjashëm. Mjekësia

Popullore tregon se ky lloj fruti, i cili e ka kohën e vet në vjeshtë, ndihmon veçanërisht në tretjen e ushqimit. Gjithashtu pakëson rrjedhjen e

gjakut nga mishi i dhëmbëve, si dhe shëron ftohjen dhe bën të mundur stabilizimin e kolesterolin.

Portokalli

Shumë e përdorin kur janë të ftohur, ndërkohë që rekomandohet konsumimi i portokallëve edhe përpara se të na zërë sëmundja. Sipas të

dhënave rezulton se portokalli jo vetëm bën të mundur parandalimin e ftohjes apo të gripit por edhe është një “aleat” shumë I mirë për të gjitha

sëmundjet e zemrës dhe ndihmon qarkullimin e gjakut tek të sëmuret e paralizuar.

Mandarina

Duket të jetë një ndër agrumet më të preferuar të Grekëve të Lashtë, pasi vetë fruti është tepër i ëmbël dhe ka shumë lëng në përbërjen e tij.

Madje shekuj më parë ekzistonte një teori, sipas së cilës mandarina ndihmon në luftimin e infeksionit. Teori e cila mbështetet edhe në ditët e

sotme, madje më të vjetrit e shtrydhin këtë frut dhe e vendosin në vendin që ka marrë infeksion.

Rrushi

I bardhë apo i kuq kjo nuk ka shumë rëndësi. Ajo çfarë na rekomandojnë mjekët popullorë është konsumimi i të paktën një çerek kilogrami

rrush në ditë nga të gjithë personat, pavarësisht moshës. Rrushi pastron veshkat, ndihmon në eliminimin e gurëve të vegjël, pastron

infeksionet në mëlçinë e zezë dhe stabilizon rrahjet e zemrës.

Pjepri

Për të gjithë ata persona të cilët vuajnë nga pagjumësia por që nuk kanë gjetur ende zgjidhje me medikamentet, apo rekomandimet e mjekëve

specialist, kurat popullore japin siguri maksimale. Sipas tyre konsumimi i pjeprit largon pagjumësinë, si dhe bën mirë për kancerin e zorrëve

dhe të lëkurës. Për këtë arsye pjepri rekomandohet të konsumohet në temperaturën normale, pa e future në frigorifer, pasi i humbasin vlerat.

Qershia

Duket e pabesueshme por është e vërtet. Qershitë bëjnë të mundur uljen e kolesterolit në trup. Madje ndryshe nga shumë fruta të tjera, për

përdoruesit e qershive vjen edhe një lajm i mirë nga Mjekësia Popullore. Pasi ata mund të hanë sasi të mëdha qershisë dhe të mos

shëndoshen, përkundrazi ky frut bën të mundur rënien nga pesha si dhe kontrollon nivelin e yndyrnave në gjak.

Dardha

Është një ndër frutat që u rekomandohet të gjithë njerëzve që kanë probleme me zemrën. Pasi dardha me të gjitha përbërjet e veta bën të

mundur forcimin e damarëve të zemrës si vendos ekuilibër mes presionit të ulët të gjakut. Pikërisht për këtë arsye, mjekët popullorë

këshillojnë që dardhat të konsumohen çdo ditë nga njerëzit që kanë probleme me rrahjet e shpeshta të zemrës, si dhe ata që përjetojnë

emocionet të forta.

Speci

Për Mjekësinë Popullore, ky perim duket të jetë një “fabrikë” mrekullish. Pasi konsumimi i shpeshtë i specit, rekomandohet një i pagatuar çdo

ditë, bën shumë mirë për forcimin e flokëve dhe eviton rënien e tyre. Nga ana tjetër nëpërmjet specat mund të zgjidhin edhe problemet e atyre

që i kanë thonjtë e dobët dhe nuk u rriten. Speci është një kurues total i lëkurës.

Brokoli

Preferohet të konsumohet i zier, dhe pa asnjë yndyrë. Brokoli, një ndër bimët jeshile më të përdorura në kuzhinën mesdhetare, për të Urtët

Popullorë, veç të tjerash është edhe “medikamenti” bazë për pakësimin e rrezikut të kancerit të stomakut dhe të tubit të ushqimit. Nisur nga

kjo, rekomandohet konsumimi i brokolit kryesisht nga gratë që kanë rrezikshmëri të lartë ndaj kancereve të ndryshme.

Llahanaja

Është një nga perimet më të veçanta që kohët e fundit, ka hyrë edhe në tregun tonë. Libra të tërë të Mjekësisë Popullore tregojnë se

nëpërmjet kësaj bime, bëhet e mundur edhe pengimi i plakjes dhe rigjenerimi i lëkurës. Një arsye e mirë kjo për konsumimin të përditshëm,

kryesisht për të gjithë ato femra që harxhojnë para pa fund në këmbim të rinisë së tyre.

Karota

Janë të njohura thuajse për të gjithë njerëzit veçantitë dhe të mirat e karotës. Përveçse u bën shumë mirë dhëmbëve dhe ndihmon në

zbardhjen e tyre, karota i jep energji trupit të njeriut dhe bën të mundur stabilizimin e nivelit të kolesterolit në gjak. Nuk lihen mënjanë dhe

vetitë e betakarotenit, aq shumë i këshillueshëm edhe nga mjekësia moderne, si një element bazë për jetëgjatësinë dhe funksionimin e mirë

të gjitha organeve të njeriut.

Kastraveci

Jo më kot, që në epokën primitive, kohë kur ende nuk kishin dalë kremrat dhe produktet e paketuara të cilat ndihmonin në “zhdukjen” e syve

të plakur, të enjtur dhe të rrudhur. Edhe në ditët e sotme, përdorimi i kastravecit, duket të ketë të njëjtat veti çudibërëse. Mjekësia Popullore

vërteton se ky produkt bën të numri në rinimin e muskujve të lëkurës, si dhe i jep elasticitet qelizave.

Hudhra

Hudhra është pa diskutim me vlera të jashtëzakonshme. Sipas mjekëve përdorimi i saj bën të mundur uljen e tensionit, ndalon mpiksjen e

gjakut, bën mirë për zhdukjen e kancerit të stomakut dhe forcon qëndrueshmërinë e trupit. Për këto dhe shumë të tjera, rekomandohet

përdorimi i hudhrës, nga të gjitha grupmoshat.

Ananasi

Ananasi është fruti që ndihmon në forcimin e kockave, në përmirësimin e gjendjes shëndetësore gjatë gripit, si dhe ndihmon në parandalimin

e problemeve dhe ul rrezikun e sëmundjeve të zemrës. Edhe pse është pak e vështirë ta ndash frutin nga lëkura, rëndësia qëndron të

përbërësit që ky frut përmban. Ananasi ka vlera të shumta për shëndetin e njeriut, sidomos për forcimin e kockave, pasi është një frut shumë i

pasur me vitaminë C. Sidomos një ndikim të dobishëm, ky frut ka për të gjithë ata njerëz që kanë probleme me jashtëqitjen. Është e

këshillueshme që fruti të jetë i freskët dhe kjo gjë dallohet tek gjethet e tij. Ato nuk duhet të jenë aspak të zverdhura, por në një jeshile sa më

të errët. Më të mirët janë ananaset e kultivuar në Costa Rica, sepse përmbajnë më shumë vitamina, në krahasim me të vendeve te tjera.

Bananet

Bananet janë shumë të rëndësishme në përdorimin kundër hemorragjisë Cerebrele, po ashtu ato ulin tensionin e lartë, ulin aciditetin e

stomakut, si dhe ndihmojnë kundër diarresë. Në qoftë se vuani nga tensioni i lartë duhet të mendoni gjithmonë, për frutin tropikal të Bananes.

Dielli është ai që ngre tensionin, ndërsa banania bën të kundërtën e tij. Studimet kanë treguar se banania është frut shumë i pasur me Kalium,

dhe si e tillë ajo ndihmon në uljen e rrezikut të hemorragjisë Cerebrale. Banania është burim kaliumi, një frut i tillë ka 396 miligram ose 11 për

qind të mineraleve të nevojshme të një dite. “y deri tre banane ne dite janë optimale”, thotë Biofisikanti David Young. Nëpërmjet këtij fruti

ndodh ulja e ndjeshme, që shkakton kundër aciditetit të lartë në stomak. Banania mbron stomakun, pasi arrin të bllokojë bakteret që mund të

jenë aktive në të.

Dardha

Dardhat njihen për efektet e tyre pozitive në forcimin e kockave. Ato ulin sasinë e yndyrnave në gjak,ndihmojnë në tretjen e ushqimit, si dhe

luftojnë infeksionet e ndryshme. Në çështjen e shëndetit edhe dardha do të vendosej krahas mollës dhe portokallit. Por fruti jeshil, ka dhe

diçka të përbashkët me fasulen, pasi ka një përmbajtje shumë të dobishme për uljen e kolosterolit në gjak. Dhe siç e shpjegon dhe Dr.Mary

Ellen Camire, kjo është diçka e rrallë te frutat. Gjithashtu, dardhat përmbajnë një mineral shumë të domosdoshëm për forcimin e kockave,

duke ndihmuar kështu, kundër osteoporozës, që shkaktohet si rrjedhim i mungesës së këtij minerali, të gjendur te dardha. Ky frut është i

dobishëm dhe për trurin. Dardha para ngrënies ashtu si molla nuk duhet qëruar, pasi shumë vitamina ndodhen në lëkurën e saj.

Peshku

Vlerat e peshkut janë të padiskutueshme. Ato ulin rrezikshmërinë e sëmundjeve të zemrës. Gjithashtu, mjaft vlera ka për ata që pinë duhanin,

pasi bën pastrimin e infeksioneve në laring. Një vlerë të madhe ka vaji i Peshkut, i cili është i pasur me omega 3, shumë i nevojshëm për

organizmin. Eskimezet janë njerëzit që përdorin peshkun më shumë nga çdo popull në botë dhe sëmundjet e zemrës për ta janë pothuajse të

panjohura. Sipas studiuesve Omega 3, që përmban peshku ka ndikimin më pozitiv në organizmin e njeriut. Përdorimi i shpeshtë i peshkut

është shumë me vlera për njerëzit që kanë vështirësi frymëmarrjeje, për ata që vuajnë nga azma, ose për përdoruesit e rregullt të duhanit.

Peshkun rekomandohet ta përdorim patjetër çdo javë, mbase dhe dy herë në javë.

Vaji i ullirit

Vaji i ullirit është shumë i dobishëm për zemrën dhe ndikon në mirëfunksionimin e saj. Ky vaj ndikon në uljen e sasisë së kolesterolit në gjak,

si dhe ul rrezikun e shfaqjes së kancerit te femrat. Të gjitha llojet e yndyrnave, si gjalpi,margarina dhe vajrat përmbajnë kalori të shumta, por

që nga organizmi i njeriut perceptohen në mënyra të ndryshme. Greket e duan dhe janë përdoruesit e parë të vajit të ullirit dhe përdorin

shumë pak gjalpin dhe margarinën. Vaji i ullirit është quajtur ndryshe nga mjekësia “Shoku më i mirë për gruan”, pasi luan një ndikim shumë

pozitiv në mbrojtjen nga kanceri i gjirit. Përmbajtja kryesore në vajin e ullirit është Vitamina E, e cila ka vetinë e rigjenerimit. Në përgjithësi vaji

i ullirit, rron gjatë, si dhe duhet të mbahet në ambiente të freskëta dhe të thata, të mbrojtura nga drita.

Qumështi

Qumështi është një ndër komponentët më të rëndësishme në një dietë të shëndetshme. Në të gjenden përbërës të Çilët luajnë rol të

rëndësishëm në forcimin e kockave, ulin tensionin e gjakut, si dhe nivelin e lartë të kolesterolit në gjak. Qumështi ndihmon edhe në uljen e

rrezikut të prekjes nga paraliza të ndryshme. Me gjithë vlerat e mëdha që ka qumështi, përsëri i rekomandueshëm është përdorimi i qumështit

me yndyrë të reduktuar. Një gotë qumësht përmban 10 për qind yndyrë. Në kohët e sotme ekziston mundësia e një qumështi me yndyrë të

reduktuar. Qumështi është i dobishëm edhe për trurin. Në një studim të bërë u zbulua se personat që pinin një gjysmë litri qumësht në ditë

kishin 50 për qind rezistencë më të fortë kundrejt trombozës. Në uljen e tensionit dhe kolosterolit ndikon përmbajtja e kalciumit të gjendur te

qumështi. Këshillohet të paktën një gotë qumësht në ditë.

Kosi

Nëse dikush do t´iu ofronte një luge me mikroorganizma të gjallë për të ngrënë, natyrisht që gjithkush s´do të pranonte. Por çfarë do të bënit

nëse kjo gjë do të sillte të mira në shëndetin tuaj? Miliona njerëz e bëjnë këtë gjë duke ngrënë, organizma të vegjël të gjallë nëpërmjet kosit.

Sipas studiuesve janë pikërisht këta mikroorganizma që forcojnë imunitetin e njeriut. Ata mbrojnë nga infeksionet. Kosi është një burim ideal i

kalciumit. Një e mirë e madhe e kosit është efekti kundër mykut në trupin e njeriut. Kjo gjë ndodh kryesisht tek femrat. Po ashtu kosi ka efekte

kuruese edhe për ulçerën e stomakut dhe këto efekte i kryen njësoj si antibiotikët. Kosi duhet të përdoret i ftohtë. Kosi i freskët përmban 100

milionë baktere për gram, ndaj rekomandohet përdorimi sa më i freskët i tij.

Misri

Misri vazhdon të jetë numri një për të mbajtur konstante nivelin e kolosterolit në gjak, pasi ul ndjeshëm grafikun e yndyrës në gjak. Ai luan rol

në prodhimin e energjisë trupore te njeriu. Në jug të Dakotës në ShBA, popullsia që prej vitit 1892 feston një festë me emrin “Festa e Misrit” ku

njerëzit dekorojnë gjithçka me misër. Misri është një burim i vërtetë proteinash dhe vitaminash. Në një studim të bërë me meshkuj të cilët

kishin kolosterol të lartë, pas një trajtimi me produkte misri, si dhe me ushqime të varfra në yndyre, u arrit në rezultate mjaft të kënaqshme.

Misri gjithashtu është burim energjie. Ai përmban një lloj vitamine B (Thiaminë) që është e domosdoshme për njeriun.Në vendin tonë një

përdorim të veçantë ka zënë “Buka e misrit” dhe gjithmonë është rekomanduar për njerëzit që vuajnë nga hipertensioni.

Birra

“Paradoksi francez” apo më mirë efektet pozitive të alkoolit të marrë në doza të vogla, që do të ishin shkatërruese në doza të mëdha, është

mbështetur së fundmi edhe nga mjekësia, jo vetëm për verën por edhe për pijet e tjera alkoolike si birra. Përveç kësaj, sinteza e studimeve

dhjetëvjeçare ka treguar se e pirë në mënyrë të rregullt e të moderuar, birra ndihmon në parandalimin e një sërë sëmundjesh koronare apo

kardiovaskulare, në sajë të vitaminave të grupit B, B6, B12; në uljen e nivelit të kolesterolit, në sajë të fibrave të mureve të qelizave të elbit, etj.

Një tjetër efekt pozitiv i birrës është pikërisht veprimi antioksidant i maltos dhe ai parandalues i osteoporozës. Pra, mbron më mirë se aspirina.

Nëse e pirë në mënyrë të moderuar nënkupton deri në 2 gota në ditë nga 20Çl secila, në mënyrë të rregullt nënkupton pirjen e birrës gjatë

vakteve dhe aplikimin e kësaj doze çdo ditë.

Mjalti

Mjalti ka aftësi kuruese për vetë vitaminën B që përmban. Mjalti përmban veti dezinfektuese për plagë dhe gërvishtje të lëkurës. Sipas studimit

të Dr.Molan mjalti triumfon mbi 7 lloje të ndryshme bakteresh. Përveç shërimit të jashtëm mjalti ka dhe veti kuruese të brendshme, si në

qetësimin e stomakut. Kështu për këta paciente do ishte e rekomandueshme 4 lugë çaji mjaltë në ditë. Një rol të rëndësishëm mjalti luan

kundër diarresë, sidomos për fëmijët e vegjël, pasi është një metode, mjaft e mirë kuruese brenda një ushqimi. Mjalti në këtë rast, lufton

bakteret dyfish më shpejt, se sa një tretje sheqeri. Gjithashtu, mjalti ndihmon edhe në rastin e problemeve me jashtëqitjen. Kujdes duhet

treguar në përdorimin e mjaltit nga foshnjat. Në ndryshim nga fëmijët e vegjël dhe të rriturit, foshnjat nuk mund të përballojnë tretjen në

mënyrë optimale të tij. Mjalti ka përmbajtje shumë të lartë sheqeri, 300 gram sheqer mund të krahasohen me 250 gram mjaltë.

5 të mirat e rrepave

Rrepat janë rrënjë me ngjyrë të kuqe. Ato kanë shije të ëmbël dhe janë shumë ushqyese dhe vitaminoze, pothuajse më tepër se çdo perime

tjetër. Veçanërisht e shijshme është pjesa afër me lëkurën mbuluese të rrepës. Efektet e rrepës janë të ngjashme me ato të spinaqit dhe të

dyja këto bimë janë të nevojshme e të dobishme për organizmin. Rrepat përmbajnë folat dhe betainë, dy lëndë ushqyese të cilat ndihmojnë në

ruajtjen e nivelit të gjakut, rindërtojnë arteriet e dëmtuara, zvogëlojnë rrezikun për sëmundjet e zemrës, etj. Mjekësia Popullore vë theksin tek

domosdoshmëria e kësaj perimeje, madje këshillohet të gjithë amvisat që të përdorin sa më shumë të jetë e mundur në menynë e tyre rrepën

e kuqe. Është e domosdoshme mësimi i fëmijëve që në vegjëli me shijen e rrepave.

1-Zvogëlojnë rrezikun e sëmundjeve të zemrës

2-Rindërtojnë arteriet

3-Ruajnë nivelin e gjakut

4-Ndihmojnë anemikët

5-Përmbajnë vitamina të ndryshme

5 mënyrat e konsumimit të lakrës

Jo pak por 22 kalori mund të përftojë gjithsecili nga ne nëse konsumon qoftë edhe 30 gramë lakër të gatuar. Mjekësia Popullore ne Evropë,

Azi, kohët e fundit edhe në Amerikë, tregon se ky është një nga bimët më çudibërëse dhe më të domosdoshme, kjo edhe për numrin e

kalorive që përmban. Lakra përmban përbërës të cilët stimulojnë prodhimin e enzimave në organizëm, të cilat realizojnë prodhimin e

radikaleve të lira dhe reduktojnë rrezikun e kancerit. Lakra mund të hahet ashtu siç është e freskët, mund të gatuhet duke u zierë me kujdes

apo të merret gjatë ngrënies së produkteve në fast-food-e. Nuk është i këshillueshëm përdorimi i tepërt i lakrës turshi.

1-Përmban 22 kalori

2-Stimulon enzimat në organizëm

3-Reduktojnë rrezikun e kancerit

4-Rekomandohet lakra e zier

5-Nuk këshillohet në turshi

Gujava

Gujava është një frut tropikal, pak i njohur në vendin tonë, por që ka filluar të zërë vend në tryezën e shumë vendeve evropiane. Ajo ka shije

të ëmbël, por edhe pak të athët, për vetë sasinë e pakët të acideve trupore që përmban. Gujava përmban sasi të larta likopeni, një

antioksidant i cili lufton kancerin e prostatës. Ky frut tropikal, si asnjë prodhim tjetër bimor përfshin në përbërjen e tij edhe përbërësit e

domates dhe të limonit. Në fakt 1 gotë lëng nga fruti gujava përmban 688 mg potasium, një sasi që mund të gjendej te një banane. Të urtët

kinezë, këshillojnë që të gjithë njerëzit, veçanërisht meshkujt të konsumojnë këtë frut, pasi thuhet që meshkujt nuk dinë t’i zgjedhin ushqimet e

tyre dhe të hanë më shumë yndyrna, duke lënë mënjanë ushqimet vitaminoze.

1-Përmban 688 potasium

2-Në përbërjen e tij ka domate dhe limon

3-Një gotë lëng nga ky frut, e barabartë me një banane

4-Përmban sasi të vogël acidesh

5-Shmang kancerit e prostatës

Lakra zvicerane

Bashkë me të gjitha llojet e tjera të bimëve jeshile të shitura në tregun e zarzavateve, në tregun evropian dallohet edhe një lloj tjetër bime

jeshile, në formën e gjethes së lakrës. Kjo gjethe përmban lëndë të nevojshme për mirëfunksionimin e shëndetit. Në të gjenden përbërës të

ndryshëm ushqimorë, ndër ta edhe betakaroteni. Në lakrën zvicerane gjenden kimikate të cilat mbrojnë retinën e syrit, si dhe përmban

pigmente që akumulohen dhe shfaqen në retinën e syrit.

1-Ka formën e gjethes së lakrës

2-Përmban lëndë të nevojshme për organizmin

3-Në të gjenden përbërës të ndryshëm ushqimorë

4-Përmban betakaroteni

5-Përmban kimikate që mbrojnë retinën e syrit

Kanella

Kanella është një nga aromat dhe erëzat më të vjetra të njohura në botë, e cila njihej për ndihmën që jepte te burrat që kishin probleme me

stomakun, vetëm nëse përzihej me sheqer. Kanella ndihmon në kontrollimin e nivelit të sheqerit në gjak, nivelet e larta të të cilit përbëjnë

rrezik për shfaqjen e sëmundjeve të zemrës. Sipas studimeve, u zbulua se nëse të sëmurët me diabet tipi-2 konsumojnë kanellë për 6 javë, jo

vetëm ulin nivelin e sheqerit në gjak, por edhe LDL, kolesterolin e keq.

1-Ndihmon meshkujt për problemet me stomakun

2-Ndihmon në kontrollimin e nivelit të sheqerit në gjak

3-Ndihmon në sëmundjet e zemrës

4-Të sëmurët me diabet duhet të konsumojnë kanellë për 6 javë

5-Ul nivelin e sheqerit në gjak dhe kolesterolin e keq

Purslana

Edhe pse për FDA, Agjencinë e Kontrollit të Ushqimeve në botë, kjo bimë përbën një bar të keq, një lloj droge, në shumë vende të tjera

përfshirë Meksikën, Kinën dhe Greqinë, kjo bimë barishtore është shumë e njohur dhe e përdorur. Purslana përmban Omega-3, një përbërës i

cili është shumë i dobishëm për sëmundjet e zemrës. Shkencëtarët shprehen se në të përmbahet 10 deri në 20 herë më shumë edhe

melatonina, një antioksidant i cili parandalon prodhimin dhe shtimin e qelizave kancerogjene.

1-Bimë barishtore shumë e njohur dhe e përdorur

2-Purslana përmban Omega-3

3-E dobishme për sëmundjet e zemrës

4-Ajo përmban 10 deri në 20 herë më shumë melatonina

5-Parandalon prodhimin dhe shtimin e qelizave kancerogjene

Shega

Lëngu i shegës është pija më e preferuar për dekada të tëra, në vendet e Mesdheut Lindor dhe tani ka filluar të jetë edhe shumë e kërkuar në

Amerikë. Disa shkencëtarë izraelitë kanë zbuluar se burrat që pinë një gotë me lëng shege në ditë, jo vetëm mbrohen nga kanceri i prostatës,

por edhe rregullojnë sistemin e tyre sistolik, punën e zemrës dhe presionin e gjakut. Katër gota me një lëng të tillë do të plotësonin 50 për qind

të nevojave tuaja ditore për Vitaminën C. Kështu ajo ndihmon jo vetëm në shumë procese trupore, por shton edhe rezervat e vitaminave në

organizëm.

1-Mbron nga kanceri i prostatës

2-Rregullojnë sistemin sistolik

3-Rregullojnë punën e zemrës dhe presionin e gjakut

4-Përmban vitaminën C

5-Shton rezervat e vitaminave në organizëm

Farat e frutave

Farat e disa frutave në mjaft raste janë jo vetëm ngacmuese, por edhe të kujtojnë shijen e frutit nga janë marrë. Edhe pse frutat nuk mund t’i

mbijetojnë kohës, me farat e tyre nuk ndodh e njëjta gjë e tillë, sidomos kur ato përpunohen dhe konservohen. Të tilla janë farat e kajsisë,

bajamet, frutat e ndryshme të thata, etj. Këto fara dhe fruta të thata përmbajnë antioksidantë të cilat reduktojnë nivelin e insulinës rezistente

në gjak e cila mund të jetë faktor rreziku për shfaqjen e diabetit.

1-Farat i mbijetojnë kohës

2-Ato mund të përpunohen dhe konservohen

3-Përmbajnë antioksidantë

4-Reduktojnë nivelin e insulinës rezistente

5-Parandalojnë shfaqjen e diabetit

Kumbulla e thatë

Pse janë të shëndetshme? Kumbullat e thara përmbajnë sasi të larta acidi neoklorogjenik dhe klorogjenik, antioksidantë që janë veçanërisht

efektivë në luftën kundër “radikalit superoksid anion”. Ky radikal i keq shkakton dëmtime strukturale për qelizat dhe dëmtim i tillë mendohet të

jetë shkaktari kryesor i kancerit. Si t’i hani? Si një meze. Mbështillni një copë të hollë proshute rreth kumbullës së tharë dhe ngulni një kunj

dhëmbësh. Piqeni për disa minuta në furrë derisa kumbulla të jetë e butë dhe proshuta e tharë.

1-Përmbajnë sasi të larta acidi neoklorogjenik dhe klorogjenik

2-Janë efektivë kundër “radikalit superoksid anion”

3-Luftojnë kancerin

4-Rigjeneron qelizat e dëmtuara

5-I reziston kohës

Fara kungulli

Këto produkte që hidhen poshtë nga kungulli janë pjesa më e ushqyeshme e tij. Pse janë të shëndetshme? Kapërdimi i farave të kungullit

është mënyra më e thjeshtë për të konsumuar magnez. Shkencëtarët francezë kanë zbuluar se meshkujt me nivele të larta magneziumi në

gjak janë 40 për qind më pak të rrezikuar nga vdekja e hershme se sa ata me nivele të ulëta. Mesatarisht, meshkujt konsumojnë 353 mg nga

minerali në ditë, ndërsa sasia e rekomandueshme është 420 mg. Si t’i hani? Të plota, me gjithë lëvozhgë. Lëvorja ju siguron fibër.

1-Përmbajnë magnez

2-Shmangin vdekjen e hershme

3-Lëvorja e tyre ju siguron fibrën

4-Është mirë të hahen me gjithë lëvore

5-Janë të shëndetshme për zemrë

Muskuli më i fortë i trupit të njeriut është Gjuha.

Rrotullimi i hënës rreth tokës zgjat 27 ditë.

Golin e parë në kampionatin e parë botëror të futbollit e ka shënuar Meksika.

Hartuesi i ligjeve të para në botë ishte Hamurapi.

Filmi i parë shqiptar ishte “Fëmijët e saj”

Fjala TURIZËM ka ardhur nga vizita e parë e një grupi në histori që u bë ne zonën franceze TOURS.

Që të arrinte të ecte me ecjen krenare dhe sexi, Merilin Monroe kishte sharruar një copë nga taka e njërës këpucë.

Në qoftëse do të humbasë trysnia e kabinës së një aeroplani, pasagjeri mund të mos i humbasë ndjenjat e tij vetëm për 18 sekonda.

Foshnjat ëndërrojnë përpara se të lindin.

Lopët prodhojnë më shumë qumësht kur dëgjojnë muzikë.

Tirana ndodhet në të njëjtin paralel me Napolin, Madridin dhe Stambollin dhe në të njëjtin meridian me Budapestin dhe Krakovin.

Tirana u themelua më 1614 nga Sulejman Pasha, me origjinë nga fshati Mullet. Fillimisht ai ndërtoi një xhami, një furrë dhe një hamam. Dy

shekuj më vonë drejtimin e qytetit e mori familja Toptani nga Kruja.

Gjuha e balenës blu është më e rëndë se sa një elefant mesatar.

Në qoftë se do të hapnim nervat e një njeriu mesatar, atëherë ato do të kishin së bashku një gjatësi prej 40 milje.

Gratë, hapin dhe mbyllin sytë e tyre dyfish ne krahasim me burrat.

25 % e grave në Amerikën jugore, e njohin dashurinë me përdhunim.

Një banor mesatar Baglandez, duhet të mbledhë rreth 70 rroga mujore që të blejë një kompjuter.

Milingonat e ndjejnë tërmetin që më parë dhe dalin menjëherë nga foletë.

Në fytyrën e një maceje ndodhen 146 muskuj.

Peshkaqenët nuk sëmuren.

Breshka mund të ecë me 10 km në orë.

Nëse do të mund të përdornim 13% të trurit, do të mund të shfaqeshim nga një vend në një tjetër.

Strucat i kanë sytë më të mëdhenj se truri.

Hyrja e folesë së milingonës drejtohet përherë nga Veriu.,

Nëse damarët e njeriut do të vendoseshin njeri pas tjetrit do të mund të përshkronin Ekuatorin 2 herë.

1 në 10 persona në botë jetojnë në ishull.

Një njeri harxhon mesatarisht 3 vjetë të jetës ne banjo.

Peshqit e harrojnë çdo gjë që ndodhen vetëm pas 10 min.

Një njeri i rritur merr frymë afërsisht 25 000 herë në ditë

Kompjuterat modern janë ndërtuar duke u bazuar në sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i afrohet as nivelit të nje zvarritësi.

Mjalti mund të qëndrojë pa u prishur 3000 vjet dhe për këtë arsye dylli i mjaltit përdoret për procesin e mumjazimit.

Njeriu më i gjatë është 2.75 cm

Në 1870 në Londër jetonin më shumë Irlandezë sesa në Dublin.

Mundësia për të të rënë rrufeja është 1 në 600,000

Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluara përfundon në koshat e plerave.

Gjysma e popullisë së botës është nën moshën 25 vjeç.

Në Perëndim njerëzit ndërrojnë shtepi mesatarisht 1 herë në 7 vjet.

Sherbimi Postar i SHBA dërgon rreth 43% të postës botërore, ndjekësi më i afërt është Japonima me 6 %.

Në vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen ra nga 72% ne 1970 në 60 % ne 1996. Mundësia për divorcim në martesën e parë u rrit

nga 50% në 67%. Mundësia për divorcim në martesën e dytë është rreth 10 % me e lartë se në martesën e parë.

Në krahun e një majmuni ka rreth 25 milionë qime.

DNA ka një madhësi prej 1 të mijtat e milimetrit, përbehet prej rreth 200 miliard atomesh dhe përmban 1 milion faqe njohuri.

-Fluturat shijojne me ane te kembeve.

-Delfinet flene me nje sy hapur.

-Nje njeri qesh mesatarisht 13 here ne dite.

-Minjte mund te durojne pa uje me teper se devete.

-Ne trupin e nejriut muskuli me i forte eshte gjuha.

-Pavaresiht nga madhesia dhe trashesia nje flete nuk mund te paloset me teper se 9 here.

-Femrat i perpelitin syte 2 here me shume se meshkujt.

-Nje ari i rritur mund te vrapoje po aq shpejt sa nje kale.

-Syri i nje struci eshte me i madh se truri i tij.

-Ne trurin e maceve ka 32 muskuj.

-Seul (kryeqyteti i Korese se Jugut) ne gjuhen vendase do te thote * kryeqytet.

-Ne SHBA 1/3 e zezakeve mes 20-29 vjeç jane ne burg ose nen hetim.

-Nje mashkull harxhon mesatarisht 3350 ore duke u rruajtur e qethur.

-Kur thyhet nje xham disa copeza shperndahen me shpejtesi 3000 milje ne ore.

* Bethoveni para se te kompozonte fuste koken ne uje te ftohte.

-Planeti Uran mund te shihet me sy te lire.

-Ajsbergu me i madh i matur deri me sot ka qene me gjatesi 200 milje dhe gjeresi 60 milje, ai ka pasur nje siperfaqe me te madhe se Belgjika.

-Dallga me e madhe e regjistruar deri me sot ka qene ne vitin 1971 ne * Ishullin Ishigaki, Japoni, me lartesi 85 m.

-Ne nje nate te kthjellet mund te shihen rreth 2000 yje me sy te lire.

-Vetem mushkonjat femra pickojne.

-Lindjet vjetore ne Indi, e kalojne popullsine e Australise.

96% e sallatorit, eshte uje.

-Ne 1 kg limon ka me teper sheqer se ne 1 kg luleshtrydhe.

-Shteti me me teper rruge te asfaltuara eshte Franca.

-Ajnshtajni deri ne moshen 9-vjeçare nuk fliste normalisht.

-Nje shqiponje mund ta shohe prejen e saj qe 3000 metra larg.

-Kuajt mund te qendrojne deri ne 1 muaj ne kembe.

-Eshte e pamundur te teshtish pa i mbyllur syte.

Zinxhirët u krijuan në vitin 1913. Atëherë i përdor i përdornin vetëm tek çizmet, tek portofolet dhe tek rrobat e aviatorëve. Përdorimi i tyre në

llojet e tjera të rrobave filloi në 1930.

Suksesi ishte shumë i madh. Në ditët tona prodhohen gati 400.000 kilometra zinxhir çdo vit.

Ndoshta keni përshtypjen se brumërat u zbuluan për herë të parë në Itali. Por e keni gabim! Hetuesi i madh Marko Polo, i pa të prodhoheshin

në Kinë dhe mori me vete recetën e gatimit të tyre në vitin 1295!

• Autobusi i prodhuar në Moskë (Rusi) më vitin 1955 është i gjatë 17 metra dhe në të mund të vendosen 200 udhëtarë.

• Shpejtësia më e madhe e arritur mga një makinë elektrike është 395.821 km/h nga Patrick Rummerfield (SHBA).

• Më shumë njerëz mësojnë anglisht në kinë sesa e flasin atë në shtetet e bashkuara të amerikës rreth 300 milion.

• Rezultati perfekt I testit shkencor SAT është 1600.Bill Gates në SAT e tij I mori 1590 .Paul Allen, partneri I tij I Microsoft-it shënoi

maksimumin e mundshëm 1600.Bill Cosby shënoi më pak se 500 pikë.

• Vetëm në Texas krimineli nëse e paraqet viktimën brenda 24 orëve me shkrim apo me gojë dhe I tregon shkaqet e krimit mund të shpallet I

pafajshëm dhe të lihet I lirë.

• Numëri 2 dhe 3 në gjuhën shqipe kanë aq shkronja sa edhe e kanë vlerën.

A e dini se cfare distance pershkron zakonisht nje foshnje duke ecur kemba-dores deri ne moshen 2 vjec ? – 160 km

A e dini nese i gjithe ajri qe nxjerr gjate frymemarrjes do te grumullohej ne tallumbace deri ne moshen 22 vjec do te beheshin …? – 3.5 milion

A e dini sa te gjata do te ishin floket e nje njeriu n.q.s ai nuk do ti priste (dhe nese nuk do ti binin) per 50 vjet ? – 6 metra

A e dini se sa eshte temperatura me e ulet e regjistruar ndonjehere mbi siperfaqen e tokes ? – 89.2° C, ne Antarktide

A e dini sa veze mund te leshoje nje blete mbretereshe Brenda nje dite ? 1200 veze

A e dini se sa here ne minute I rreh krahet bleta ? 11 400 here

A e dini se sa km duhet te fluturoje nje blete per te mbledhur nectar per nje kg mjalte ? 176 000 km

Syri i nje struci eshte me i madh se truri i tij.

Ne trurin e maceve ka 32 muskuj.

Seul (kryeqyteti i Korese se Jugut) ne gjuhen vendase do te thote kryeqytet.

Ne SHBA 1/3 e zezakeve mes 20-29 vjeç jane ne burg ose nen hetim.

Nje mashkull harxhon mesatarisht 3350 ore duke u rruajtur e qethur.

Kur thyhet nje xham disa copeza shperndahen me shpejtesi 3000 milje ne ore.

Bethoveni para se te kompozonte fuste koken ne uje te ftohte.

Planeti Uran mund te shihet me sy te lire.

Ajsbergu me i madh i matur deri me sot ka qene me gjatesi 200 milje dhe gjeresi 60 milje, ai ka pasur nje siperfaqe me te madhe se Belgjika.

Dallga me e madhe e regjistruar deri me sot ka qene ne vitin 1971 ne Ishullin Ishigaki, Japoni, me lartesi 85 m.

Ne nje nate te kthjellet mund te shihen rreth 2000 yje me sy te lire.

Vetem mushkonjat femra piskojne.

Lindjet vjetore ne Indi, e kalojne popullsine e Australise.

96% e sallatorit, eshte uje.

Ne 1 kg limon ka me teper sheqer se ne 1 kg luleshtrydhe.

Shteti me me teper rruge te asfaltuara eshte Franca.

Ajnshtajni deri ne moshen 9-vjeçare nuk fliste normalisht.

Nje shqiponje mund ta shohe prehen e saj qe 3000 metra larg.

Kuajt mund te qendrojne deri ne 1 muaj ne kembe.

Eshte e Nuk mund te teshtish pa i mbyllur syte.

Fluturat shijojne me ane te kembeve.

Delfinet flene me nje sy hapur.

Nje njeri qesh mesatarisht 13 here ne dite.

Minjte mund te durojne pa uje me teper se devete.

Ne trupin e njeriut muskuli me i forte eshte gjuha.

Pavaresiht nga madhesia dhe trashesia nje flete nuk mund te paloset me teper se 9 here.

Femrat i perpelitin syte 2 here me shume se meshkujt.

Nje ari i rritur mund te vrapoje po aq shpejt sa nje kale.

Në tokë ekzistojnë 4 oqeane dhe 56 detëra që së bashku e formojnë “Detin Botëror” I cili përfshin 71% të sipërfaqës së përgjithshme të tokës

(316 mil.km2)

Për nga sasia e kripës më së shumti ka deti I Kuq ndësa më së paku deti Baltik

Oqeani më i madh është oqeani i Qetë, pastaj oqeani Atlantik, oqeani Indian dhe oqeani i Ngrirë i Veriut.

Lumi Amazona është i vetmi lum që nuk ka të ndërtuar asnjë urë mbi të.

Një grek maratonist ka vrapuar 42 km pa u ndalur. Më së shumti në bote ka vrapuar për të dytën herë që mban rekordin 42 km e 195 m,

Në Evropë patataja është sjellë nga Amerika në vitin 1536. Në fillim e mbillnin për shkak të lulës së bukër që ka, kurse më vonë filluan ta

përdorin për ushqim.

Peshku “Pegava” është lloj ngjallash që mund të qëndrojë vërtikalisht. Kur peshkon, ajo ngritet, kurse me bishtin përforcohet mbi shkëmb ose

ndonjë trup tjetër.

Gjethet më të mëdha i ka një lloj palme e quajtur “Rafia”, rritet në brigjet e lumit Amazon. Gjethet e saj të blerta arrin gjatësi deri 22 metra dhe

gjereësi afër 12 metra, kurse bishtin e gjethës e ka 5 metra të gjatë.

Një gjethë e tillë mund të shtrehoj 10 njerëz.

Në Brazil gjatë shek. XX-të është vrarë gjarpëri më i madh në botë, Anakonda, gjatësia e të cilit arrinte ne 35 metra. Për ta vrarë këtë gjigant u

desh që të goditej me 500 plumba.

Druri i cili e mban rekordin e trshësisë në botë është “Baobabi”, i cili gjendet në Tan- ganike me moshë rreth 30 shekuj. Ky dru perimetrin e

trungut e ka 47 m, lartesinë 22 metra, ndërsa perimetrin e kurorës 145 metra.

Më 1560 kirurgu francez Ambruaz Pare i pari bëri gjymtyrë artificiale të njeriut.

Më 1590 holandezi Zaharijaz Jansen që merrej me optikë, konstruktoi mikroskopin.

Në vitin 1790 në Amerikë është shpikur turleja e parë për shpuarjen e dhëmbëve.

Lumi më i gjatë në botë është Nili me gjatësi 6.671 km. që gjendet në Afrikë.

Kina është shteti më i madh në botë me 1.221,692,000 banorë. Në Mesjetë quhej Katai.

Gjarpëri i ujit që jeton në veriperëndim të Australisë rreth shkëmbinjëve të ujit, është shtaza më helmuese në botë. Helmi i tij është 100 herë

më i fortë se helmi i gjarpërit Australian në tokë i quajtur “Tapana e Shkretëtirës” e që konsiderohet gjarpëri më helmues tokësor.

Rusia është shteti më i madh për nga sipërfaqja me 17.075,000 km².

Peshkun trashanik “Siluris Glanis”- shkencëtarët erdhën në përfundim se përkundër kokës së madhe, është peshku më budalla në Botë,

sepse në pranverë ku bënë nxehtë, në breg të lumit rriten shelgjet dhe në ujë bien thuprat e këtij druri së bashku me gjethet, peshku trashanik

me ngutësi i përbin duke menduar se bie ushqimi I tyre i preferuar. Në lukth këto fije të shelgjes lëshojnë alkool që e bën peshkun të humbur.

Malet më të larta në Ballkan janë Alpet Shqiptare dhe kanë 13 maje me mbi 2.500 metra lartësi dhe sipërfaqe 2.240 km².

Rruga më e vjetër në Ballkan ka qenë “Vija Egnatia” (Vija Egnacia).

Njeriu më i gjatë në botë ka qenë 2.72 metra.

Në trupin e njeriut ka rreth 656 muskuj. Disa prej tyre jane 38 cm, e disa mezi arrijne nje milimetër.

Maja me e larte ne bote eshte Mont Everest me 8882 m, gjendet ne Nepal.

Flutura më e madhe në Botë është 270 centimetra katror.

Qelizën i pari e zbuloi shkencëtari anglez Robert Hooke me 1665 i cili edhe ia dha emrin. Ky është zbulimi më i madh në mjekësi, sepse

qeliza është njësia themelore kryesore e çdo organizmi të gjallë.

Novobërda është quajtur Mali I Argjentit e më vonë Kodra e Re e cila ra nën sundimin osman më 1455.

Maja e Korabit është maja më e lartë në Shqipëri.

Romani I parë shqiptar është “Marcja” I Ndoc Nikajt I botuar në vitin 1899.

Në vitin 1530 Prishtina kishte 12 lagje, prej tyre 9 të krishtera katolike shqiptare dhe vetem 3 muslimane. Sot është qyteti më I madh në

Kosovë, përkatësisht kryeqytet.

Piktori venecian Marco Basaiti që pikturoi rreth viteve 1500-1530, ka qenë me prejardhje shqiptare.

Në qytetin e Amalfit në Kampani në kishën kryesore të këtij qyteti, në vitin 1506 ngritet përmendorja e varrit të perbashkët të familjës së

Skënderbeut me një shqiponjë dykrenare shqiptare.

Katund quhen disa fshatëra në Dalmaci. Gati në të gjithë qytetet e Dalmacisë nga një rruge mban emrin “Rruga Ilire”.

Armata e shtetit të Vatikanit është armata më e vjetër në botë. Zyrtarisht është themeluar më 21 janar 1506, por fillimet e saj shënohen që në

vitin 1400. Përveç se është armata më e vjetër në Botë, ajo është edhe ndër më të voglat, me vetëm 83 ushtarë. Uniformat e tyre kanë qenë

të dizajnuara nga artisti gjenial Mikelanxhelo.

Libri I parë I shruar shqip është “Meshari” I Gjon Buzukut. Në parathënje të veprës dëshmon se veprën e kreu nga 20 marsi 1554 deri me 5

janar 1555.

Libri është botuar në kohën e humanizmit dhe të kundërreformës, kur u krijuan kushtet që feja katolike të mësohej e të predikohej në gjuhët

kombëtare. Mesharin e gjeti Gjon Nikollë Kazazi nga Gjakova më 1740. Ky libër përmban: Librin e Orëve dhe Librin e Meshës. Me këtë vepër

filloi Letërsia Shqiptare e Rilindjës.

Ujëdhesa më e madhë është në Atlantikun Verior me 2.6 milion km².

Gjaku në organizmin e njeriut udhëton shumë shpejte: prej zemrës deri te gishtërinjtë e këmbës arrin për 16 sekonda, deri në tru për 8s, deri

në mushkëri vetëm për 6 s.

M 1592 Galileu Galileo zbuloi termometrin e parë, mirpo termometri me I përshtatshëm u punua në Itali më 1654.

Më 1628 shkencëtari V. Harvej nga Anglia I pari dha shpjegimin mbi qarkullimin e gjakut në trupin e njeriut.

Në Turqi gjendet një skulpturë, vepër e natyrës, që paraqitet një grua duke qarë. Lotët e saj rrjedhin me shekuj, por nga burimet e fshehta të

ujit që ndodhen nën shkëmb.

Ujëvara më e madhe në Botë është “Engjël” e lumit Karao (Venezuelë). Lartësia nga e cila bie uji është 1.000 m. Kjo ujëvarë është vetëm një

nga shumë ujëvarat e larta në këto anë te Venezuelës. Emrin e ka marrë sipas pilotit amerikan Xhimi Engjël i cili në vitin 1933 e ka vizituar

dhe vendosur në ditarin e tij.

Ujëvara e dytë është në Republikën Jugafrikane me lartësi 414 m.

Ujëvara e tretë është “Kukenani” në Venezuelë me 610 m, lartësi.

Mali më I lartë në Kosovë është Gjeravica me 2.656 m, lartësi.

Xhejson Pitri nga Mexburgu (SHBA), plot 13 vite nuk bëri asnjë mungesë në shkollë.

Helmi i Meduzës mund ta mbys njeriun nëse është në sasi të mëdha, ndërsa shkencëtarët prej tij po perpiqen të nxjerrin ilaqin për sherimin e

sëmundjes së zemrës.

Tomas Jang, fizikan nga shekulli XVIII-të fliste dymbëdhjetë gjuhë kur i kishte vetëm tetë vjet moshë.

Gjatë ndërtimit të kanalit të Panamasë kanë humbur jetën më tepër se 25 mijë njerëz.

Masa e virusit ndaj masës së njeriut mesatar është proporcionale me masën e njeriut ndaj masës së Tokës.

Gjirafa është e vetmja kafshë e cila mund të dalloje ngjyrat, sepse syri i saj është përafërsisht i njejtë me syrin e njeriut.

Në qoftë se bërtisni gjithmonë për 8 vjet, 7 muaj dhe 6 ditë, do të krijoni aq energji sa mund te ngrohni një filxhan kafe.

Përveç njeriut vetëm derri mund te digjet nga dielli.

Zemra e karkalecit të detit gjendet ne kokën e tij.

Zemra e qenit rreh 40 herë më shumë se sa e njeriut.