Pojmovi i hronologija II

Preromanika - doba seobe naroda

- merovinška umetnost

- karolinška umetnost

- otonska umetnost

5.-10. vek - 4.-6. vek

- 6.-8. vek

- kraj 8.-9. vek

- 10. vek-1050.

Romanika 1050.-1200.

Gotika 1144.-1420. (16. vek)

loculus

cubiculum

arcosolium

galeriae

narteks / pronaos

naos / brod

glavni brod

bočni brodovi

oltar

sistem gradjenja kupole

• bazilika• centralni tip• (de)ambulatorijum• kupola• trompa• pandantif

• katakombe• galerije• lokulus• kubikulum• Arkosolium• Oranta• Pastir Bonus

• Ostrogoti• Vizigoti• Langobardi• Burgundi• Franci• Saksonci• Juti• Vikinzi

• Merovinzi• Hiberno-saksonska

umetnost• Karolinzi• Otoni • vestverk• (de)ambulatorijum• ukrsnica• skriptorijum

Rani srednji vek

Periodizacija romanike

Rana romanika oko 1050.-1100.

Zrela romanika 1100.-1200.

• Klinijevci (Cluny)• Cisterciti (Cîteaux)• Hodočasnički hor• Kripta• Ukrsnica• Crkve-dvorane• Polukružni luk• Poluobličasti svod (bačvasti)• Krstasti svod• Rebro • Travej• Alternacija stubova i stubaca

• Kontrafori• Elevacija• Galerije (tribine)• Triforium• Pročelje luka• Potrbušje luka• Portal• Timpanon• Arhivolte• Dovratnici• Trimo• Strašni sud• Slikarstvo na svetloj osnovi• Slikarstvo na tamnoj osnovi

Romanika

Rana gotika 1144.- 1200.St. Denis, 1144.

Zrela gotika 1200.-1240.Notre-Dame, Paris

Chartres

Amiens

Reims

Cvetna gotika 1240.-1380.St.-Chapelle

Plamena gotika 1380.-1520.St. Maclou, Rouen

Gotika - Francuska

Rana gotika

(Lancet)

1190.- 1250.Wells

Lincoln, brod

Salisbury

Kitnjasti stil

(Geometric i Curvilinear ili Flambouyant)

1250.-1360.Lincoln, hor

Ely

Westminster

Exeter

Perpendikularna gotika 1360.-1480.Gloucester

Tudor Style 1480.-1600.Kapela Henrija VII, Westminster

Engleska

ostaloNemačka oko 1190.-15. vek

Keln, Nirnberg

Italija(u slikrstvu i skulpturi – duecento, 13. vek i trecento, 14. vek)

1200.-1400.Fossanova, Siena, Firenze, Orvieto

Milano

Španija stil mudéjar

13.-15. vekToledo, Leon, Barselona, Salamanka

Internacionalna gotika 1380.-1420.

• Claus Sluter• Braća iz Limbourga

• Dijon• Prag• Pariz• Srednja Evropa

ROMANIKA GOTIKA

Istočni deo razuđen jedinstven

Svod poluobličast (bačvast), ređe krstast

krstasto-rebrasti prelomljeni

Luk polukružan prelomljen

Podupirači debeli zidovi, nerazuđeni kontrafori

kontrafori i potporni luci

Prozorski niz mali prozori ogromni prozori sa vitražom

Elevacija horizontale vertikale

Spoljašnost ravna, malo dekoracije veoma ukrašena

Skulpturalna dekoracija

promenljive proporcije, stilizacija

prirodnije proporcije, realističnija

Utisak masivno, tamno visoko, svetlo

Primer St. Sernin, Toulouse Chartres

Pojmovi i hronologija III

Ranohrišćanska umetnost

(ranovizantijska umetnost)

3.- 6.vek

Srednjevizantijski period sredina 9. veka -1204.

Poznovizantijski period 1261.-1453.

slobodni krst upisani krst

ćelijasti način zidanja

plan crkve

eksonarthex

narthex

naos

kupola

eksonarteks

narteks

naos

kupola

oltar

protezis đakonikon

časna trpeza

ikonostas

pevnica

w

E

Raspored živopisa u pravoslavnoj crkvi

carske dveri

andjeoske dveri

prestone ikone

Deisis

Veliki praznici

Srpska srednjovekovna umetnost

Doba doseljavanja Slovena (rani srednji vek)

VI/VII vek – do kraja XII veka

Doba nezavisnih država

Raška (i Bosna)

kraj XII veka – sredina XV veka

Doba pod Turcima 1459. – 1690.

Doba nezavisne srpske države

Raška škola i monumentalni stil

* zverinji stil (minijatura)

kraj XII-XIII vek

Srpsko-vizantijski stil 1300.-1371.

Moravski stil ili škola 1371-1459.

Raški stil• Studenica, 1208-09, • Žiča, oko 1220, • Mileševa, oko 1222-28, • Sv. apostoli u Peći, oko 1260, • Sopoćani, oko 1263-68, • Gradac, oko 1275, • Arilje (1296); • Bogorodica Ljeviška u Prizrenu, 1220-30, • Nikoljača u Studenici, 1230-40, • Morača, 1251-52.

• Miroslavljevo jevanđelje, oko 1185. • Vukanovo jevanđelje, pre 1202.

Srpsko-vizantijska škola• Bogorodica Ljeviška kod Prizrena, 1310-13, • Ziča, 1309-16, • Kraljeva crkva (Sv. Joakima i Ane) u Studenici, 1314, • Gračanica, oko 1320, • Hilandar, do 1321, freske pripisane Georgiju Kaliergisu. • Pećka patrijaršija, treća i četvrta decenija 14. veka• Dečani, 1335-1347/48, • Sv. arhandjeli kod Prizrena, do 1352, • Mateič, 1348-52, • Markov manastir, 1377.

• četvorojevandjelje velikog vojvode Nikole Stanjevica, 1346-71, • četvorojevandjelje srpskog patrijarha Save IV, 1354-75, • Minhenski srpski psaltir, devedesete godine XIV veka

Moravska škola

• Ravanica, do 1388.-89,

• Ljubostinja, do 1389. i oko 1402-05

• Resava, do 1418,

• Kalenić, druga decenija XV veka

• Lenjingradsko srpsko jevandjelje, 1429.