Manastir Mileševa

UvodUvod

Tokom duge i burne prošlosti Tokom duge i burne prošlosti srpskog naroda, manastiri i crkve srpskog naroda, manastiri i crkve nisu bili samo mesta okupljanja nisu bili samo mesta okupljanja vernika i širenja i očuvanja naše vernika i širenja i očuvanja naše vere. Vekovima, u manastirima se vere. Vekovima, u manastirima se razvijala i negovala srpska kultura. razvijala i negovala srpska kultura. Brojni su i manastiri u kojima su Brojni su i manastiri u kojima su postojale, tada prve i jedine, škole postojale, tada prve i jedine, škole u Srbiji. u Srbiji.

Istorija MileševeIstorija Mileševe

Osnovao je kralj Stefan Vladislav.Osnovao je kralj Stefan Vladislav.

Vreme podizanja mileševske crkve Vreme podizanja mileševske crkve nije precizno određeno. nije precizno određeno.

Više puta je rušena i obnavljana.Više puta je rušena i obnavljana.

U manastiru Mileševa radila je U manastiru Mileševa radila je jedna od najstarijih srpskih škola, a jedna od najstarijih srpskih škola, a izuzetno je bila važna i mileševska izuzetno je bila važna i mileševska štamparija.štamparija.

ArhitekturaArhitektura

Manastir je nastao u vreme Latinskog carstva, kada i Manastir je nastao u vreme Latinskog carstva, kada i nastaje takozvaninastaje takozvani ,, ,,plastični stil" koji se odlikuje plastični stil" koji se odlikuje monumentalnošću, izbegava dekorativnost i naginje monumentalnošću, izbegava dekorativnost i naginje formama klasične antikeformama klasične antike..

Glavna crkva manastira Mileševe pripada, po Glavna crkva manastira Mileševe pripada, po arhitektonskim obeležjima, drugom, zrelom dobu arhitektonskim obeležjima, drugom, zrelom dobu

monumentalne arhitekture u Raškojmonumentalne arhitekture u Raškoj

FreskeFreske

U manastiru Mileševa postoje takoreći tri U manastiru Mileševa postoje takoreći tri fresko-celine. One se nalaze u naosu, u fresko-celine. One se nalaze u naosu, u unutrašnjoj i spoljašnjoj priprati. Svojim unutrašnjoj i spoljašnjoj priprati. Svojim osobinama prikazuju tri etape umetničkog osobinama prikazuju tri etape umetničkog života u Mileševi u godinama kada se manastir života u Mileševi u godinama kada se manastir dovršavao i kada je dobio svoj konačan oblik. dovršavao i kada je dobio svoj konačan oblik. Sva tri živopisa Mileševe nastala su za vreme Sva tri živopisa Mileševe nastala su za vreme života njenog osnivača kralja Vladislava.života njenog osnivača kralja Vladislava.

SlikarstvoSlikarstvo

Mileševske freske odaju Mileševske freske odaju izuzetno visok umetnički izuzetno visok umetnički kvalitet. kvalitet. Slikari su bili Grci, Slikari su bili Grci, školovani u jednom od školovani u jednom od velikih centara Vizantijskog velikih centara Vizantijskog carstva, u Carigradu, Nikeji carstva, u Carigradu, Nikeji ili Solunu, gde je negovan ili Solunu, gde je negovan rad u tehnici mozaika. rad u tehnici mozaika.

Slikarstvo – portreti vladaraSlikarstvo – portreti vladara

Velika pažnja posvećena je portretima na Velika pažnja posvećena je portretima na srpskoj vladarskoj porodičnoj kompoziciji. srpskoj vladarskoj porodičnoj kompoziciji. Izdvajaju se portreti kralja Vladislava-ktitora, Izdvajaju se portreti kralja Vladislava-ktitora, zatim Svetog Save, Svetog Simeona-zatim Svetog Save, Svetog Simeona-Nemanje, prestolonaslednika Radoslava i Nemanje, prestolonaslednika Radoslava i Stefana Prvovenčanog.Stefana Prvovenčanog.

Slikarstvo – religiozni motiviSlikarstvo – religiozni motivi

Osmišljene do detalja jezikom slike, Osmišljene do detalja jezikom slike, saopštene su vernicima u Mileševi ideje saopštene su vernicima u Mileševi ideje hrišćanske dogme od inkarnacije i hrišćanske dogme od inkarnacije i ovaploćenja Hristovog, preko stradanja i ovaploćenja Hristovog, preko stradanja i vaskrsenja, do ponovnog dolaska na vaskrsenja, do ponovnog dolaska na Strašnom sudu. Sve je to pokazano kroz Strašnom sudu. Sve je to pokazano kroz monumentalno i svečano mileševsko monumentalno i svečano mileševsko slikarstvo plastičnog stila XIII veka, koje slikarstvo plastičnog stila XIII veka, koje po svojoj lepoti i umetničkim po svojoj lepoti i umetničkim vrednostima pripada vrhunskim vrednostima pripada vrhunskim ostvarenjima pravoslavnog sveta ostvarenjima pravoslavnog sveta srednjeg veka.srednjeg veka.

Kult Svetog SaveKult Svetog Save

Sveti Sava je bio simbol Mileševe, Sveti Sava je bio simbol Mileševe, što je presudno uticalo na njen što je presudno uticalo na njen ugled i značaj. Njegov kult je ovde ugled i značaj. Njegov kult je ovde negovan i širio se u sve krajeve negovan i širio se u sve krajeve zemlje. Svetog Savu su poštovali i zemlje. Svetog Savu su poštovali i verovali u njegovu moć verovali u njegovu moć isceljivanja. Mileševski kaluđeri isceljivanja. Mileševski kaluđeri su uvek naglašavali svoju ulogu su uvek naglašavali svoju ulogu čuvara njegovih moštiju, čak i čuvara njegovih moštiju, čak i kada su one odnete i spaljene.kada su one odnete i spaljene.

Stefan Vladislav – osnivač Stefan Vladislav – osnivač MileševeMileševe

Vladao u periodu Vladao u periodu 1234-12431234-1243, , drugo dete Stefana drugo dete Stefana Prvovenčanog.Prvovenčanog.Na vlast dolazi uz pomoć Na vlast dolazi uz pomoć Svetog Save i bugarskog Svetog Save i bugarskog cara Jovana II Asena.cara Jovana II Asena.Nakon smrti njih dvojice s Nakon smrti njih dvojice s vlasti ga zbacuje mlađi brat vlasti ga zbacuje mlađi brat Stefan Uroš.Stefan Uroš.Umire 1267. a sahranjen je u Umire 1267. a sahranjen je u Mileševi.Mileševi.

ZaključakZaključak

Kao što smo rekli manastiri za srpsku Kao što smo rekli manastiri za srpsku istoriju nemaju značaj samo u verskom istoriju nemaju značaj samo u verskom smislu već i u kulturološkom, smislu već i u kulturološkom, umetničkom a pogotovo istorijskom, umetničkom a pogotovo istorijskom, kao živi posmatrači i simboli istorije kao živi posmatrači i simboli istorije ovog naroda. Jedan od najvažnijih je i ovog naroda. Jedan od najvažnijih je i manastir Mileševa sa svim onim što ga manastir Mileševa sa svim onim što ga čini a kao najznačajniji njegov deo čini a kao najznačajniji njegov deo izdvajaju se njegove freskeizdvajaju se njegove freske.