Kraków 2004 - egis.com.pl = Edynburg (stolica Szkocji) let’s go = chodźmy walk = spacer go for a walk = pójść na spacer Slow down! ... 11Joe is Paul and Sarah’s

Kraków 2004

ISBN 978-83-7396-009-1

Wszelkie prawa zastrze¿one. ¯adna czêœæ tej pracy nie mo¿e byæ powielana,

czy rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie w jakikolwiek sposób,

b¹dŸ elektroniczny, b¹dŸ mechaniczny, w³¹cznie z fotokopiowaniem,

nagrywaniem na taœmy lub przy u¿yciu innych systemów, bez pisemnej

zgody wydawcy.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored

in a retrieval system, transmitted, in any form or by any means, electronic,

mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior

written permission of the publishers.

EGIS Sp. z o.o.

ul. Pilotów 71, 31-462 Kraków, Poland

[email protected], www.egis.com.pl

Original edition published by Express Publishing

Liberty House, New Greenham Park, Newbury,

Berkshire RG 19 6HW

© Elizabeth Gray – Virginia Evans, 2002

Colour illustrations: © Express Publishing, 2002

Illustrated by Terry Wilson, Nathan

First published 2002

ISBN 960-361-583-8

Polish edition copyright © by EGIS

Redakcja: EGIS

This Polish edition is published by arrangement with Express Publishing

Elizabeth Gray - Virginia Evans

CONTENTS 17/5/06 16:10 Page 1

3

Unit 1 Welcome to Edinburgh! .................................................................................................................................. 5

Unit 2 Meet my friends! ............................................................................................................................................... 12

Unit 3 Meet our pets! ................................................................................................................................................... 17

Unit 4 Round the clock! ................................................................................................................................................ 20

Unit 5 What time does the game start? ............................................................................................................. 28

Unit 6 A summer of adventure! ................................................................................................................................. 33

Unit 7 Shall I make the biscuits? ............................................................................................................................. 36

Unit 8 Burns Night! .......................................................................................................................................................... 43

Unit 9 The Indian Summer Festival! ......................................................................................................................... 47

Unit 10 Forever famous! .................................................................................................................................................. 51

Unit 11 It looks very old! .............................................................................................................................................. 58

Unit 12 A day to remember! ........................................................................................................................................ 62

Unit 13 You ’ve got a lot to learn! ........................................................................................................................... 66

Unit 14 I wonder what’s happened! ......................................................................................................................... 71

Unit 15 Our precious planet! ........................................................................................................................................ 74

Unit 16 I’m sure you’ll have a great summer! ..................................................................................................... 77

Unit 17 I think I’ll go bungee jumping! .................................................................................................................... 82

Unit 18 Working holidays! .............................................................................................................................................. 87

Culture Clip 1 ........................................................................................................................................................................... 91

Culture Clip 2 ........................................................................................................................................................................... 93

Culture Clip 3 ........................................................................................................................................................................... 95

Culture Clip 4 ........................................................................................................................................................................... 97

Culture Clip 5 ........................................................................................................................................................................... 99

Culture Clip 6 ........................................................................................................................................................................... 101

Culture Clip 7 ........................................................................................................................................................................... 102

Culture Clip 8 ........................................................................................................................................................................... 103

Irregular Verbs / Czasowniki nieregularne ................................................................................................................. 106

Index to the Vocabulary ..................................................................................................................................................... 108

Key / Klucz ............................................................................................................................................................................... 115

Contents

CONTENTS 17/5/06 16:10 Page 3

5

(str. 6)

Welcome to Edinburgh!

(str. 7)

1.11.21.31.41.51.61.71.81.91.101.111.121.131.141.151.161.171.181.19

parents = rodzicebrother = bratniece = siostrzenica, bratanicanephew = siostrzeniec, bratanekgrandparents = dziadkowieLondon = Londynfill in = uzupełnić, wypełnićcome on = chodźfirst = pierwszyday = dzieńEdinburgh = Edynburg (stolica Szkocji)let’s go = chodźmywalk = spacergo for a walk = pójść na spacerSlow down! = Zwolnij!so = więcfast = szybko Not so fast! = Nie tak szybko!This is ... = To jest ....

1.201.21

1.221.231.24

1.251.26

1.271.281.291.301.311.321.33

is called = ma na imięShe’s called Mossie = (Ona) Ma na imięMossie Nice to meet you! = Miło cię poznać.So, ... = A więc...where ...? = gdzie[where... from? = skąd?]well, ... = no cóż...the USA = USA (Stany ZjednoczoneAmeryki Północnej)but = alelive = mieszkaćhere = tutajnow = teraz, obecniereally = naprawdęOh, really? = Naprawdę?welcome = witać

1.341.351.361.371.38

1.391.401.411.421.431.441.451.46

take = zabieraćcinema = kinosurname = nazwiskothen = następnie, potemtalk with your friend = porozmawiaj z kolegą/koleżankąScotland = Szkocjathe UK = Zjednoczone Królestwovery good = bardzo dobryEngland = Angliatwelve years old = dwanaście latcousin = kuzyn, kuzynkateacher = nauczyciel, nauczycielkastudent = uczeń, uczennica

1.471.481.491.501.511.521.531.541.551.561.571.581.591.60

thirteen = trzynaścieTurkey = TurcjaAmerican = Amerykanin, Amerykanka Britain = Wielka BrytaniaBritish = Brytyjczyk, Brytyjka Poland = PolskaItaly = WłochyItalian = Włoch, WłoszkaFrance = FrancjaGreece = GrecjaChina = ChinySpain = Hiszpaniachoose = wybieraćnationality = narodowość

unit 1 COMPA 17/5/06 16:25 Page 5

6

(str. 9)

(str. 8)

1.611.621.63

the rest of the class = reszta klasytry = próbować, usiłowaćguess = zgadywać

1.641.65

correct = właściwySpanish = Hiszpan, Hiszpanka

1.661.671.681.691.701.711.721.731.741.751.761.771.78

1.791.801.811.821.831.841.85

hairdresser = fryzjer, fryzjerkareporter = reporter, reporterkaengineer = technik, mechanik, inżynieractor = aktorvet = weterynarzscientist = naukowiecwho = ktowhat = cowhen = kiedywhose = czyjwhy = dlaczegohow = jakmatch = połączyć w pary, dopasować dosiebiecoat = fartuch (laboratoryjny), płaszcztest tube = probówkacostume = kostiumhelmet = kaskmike = mikrofonhairdryer = suszarka do włosówHow are you? = Jak się miewasz?

1.861.87

1.881.891.901.911.92

1.93

1.941.951.96

1.971.981.991.1001.1011.102

Fine, thanks. = Dziękuję, dobrze.the brown one = ten brązowy / ta brą-zowa / to brązowegarden = ogródbirthday = urodzinysixteen = szesnaścieJune = czerwiec10th June = dziesiątego czerwca, dzie-siąty czerwcaWhat nationality are you? = Jakiej jesteśnarodowości?French = Francuz, FrancuzkaParis = ParyżWhat do you do? = Czym się zajmujesz?/ Jaki wykonujesz zawód?circle = zakreślić kółkiemson = synhusband = mążaunt = ciociawife = żonadaughter = córka

1.1031.1041.1051.1061.1071.1081.1091.1101.1111.1121.1131.1141.1151.116

first name = imięage = wiekjob = praca, wykonywany zawódaddress = adresstreet = ulicaprofessor = profesorEnglish = Anglik, Angielkaover there = tampicture = fotografia, zdjęciedoctor = lekarz, lekarkaolder = starszystand = staćbehind = za, z tyłusit = siedzieć

1.1171.1181.1191.1201.1211.1221.1231.124

1.1251.1261.127

next to = oboktwin = bliźniakother = drugi, pozostały in front of = przedoutside = na zewnątrzsummer house = dom letniskowynear = niedalekoproject = specjalna praca domowa,referat, projektdraw = rysowaćstick = przyklejaćStart like this: = Rozpocznij w nastę-pujący sposób:

unit 1 COMPA 17/5/06 16:25 Page 6

7

Britain ➝ British

..................... ➝ Spanish

Greece ➝ ...................

Italy ➝ ...................

A. Przyjrzyj si´ flagom i wpisz wœaÊciwe sœowa.

B. Przyjrzyj si´ drzewu genealogicznemu i uzupeœnij zdania.

..................... ➝ Turkish

France ➝ ...................

..................... ➝ American

..................... ➝ Scottish

åwiczenia

1 Jane is Susan’s mother.2 Kate is Paul and Sarah’s ......................... .3 Pat and Robert are Joe’s ........................ .4 Richard is Pat and Robert’s .................... .5 Sarah is Paul’s ....................................... .6 Pat and Robert are Richard and Paul’s ......

............................................................. .7 Paul is Joe’s .......................................... .8 Susan is Kate’s ...................................... .9 Kate is Jane and Richard’s ..................... .

10 Robert is Pat’s ....................................... .11 Joe is Paul and Sarah’s .......................... .12 Jane is Kate’s ........................................ .

unit 1 COMPA 17/5/06 16:25 Page 7

8

Gramatyka

C. Wpisz: am, is, are, isn’t lub aren’t.

1 I am Emma and this ....... my brother, Joe.2 “.................................... you from Italy?”

“No, I ................................ from Turkey.”3 Dogs ..................................... clever pets.4 “....................................... she a doctor?”

“No, she ................. . She .............. a vet.”5 Mrs Johnson ................. your new teacher.6 Lucy, meet my parents. They .................

called Peter and Linda.7 I ..................... eleven years old. How old

........... you?8 Judy’s dog ........................ called Blackie.9 “ ................................... you a student?”

“Yes, I ................................................. .”10 Andy ................................... an engineer.11 Paul ................................ my best friend.

12 I ....................... Sue’s daughter and Sarah.............................................. my cousin.

13 “......................... Bill and Paula English?”“No, they ............ . They ............. Scottish.”

14 Where .................................. my glasses? ................................ they in your room?

15 This costume ................... very expensive.16 Excuse me, what ....................... the time,

please?17 Helen and Alison ........................... twins.18 “ ........................ you and Sam brothers?”

“No, we .............. . We ............... cousins.”19 Mr Douglas ...................... from Scotland,

but he lives in the USA.20 Your new clothes ...................... fantastic.

Czasownik “to be” - byç — Czas Present Simple (am-is-are — jestem-jest-sà)

Are you English?Yes, I am/we are.

Are they English?Yes, they are.

No, I’m not/we aren’t. ` No, they aren’t.

Is he/she/it English?Yes, he/she/it is.No, he/she/it isn’t.

Krótkie odpowiedzi

Forma twierdząca Forma przecząca Forma pytającapełna skrócona pełna skrócona

I am I’m I am not I’m not Am I?You are You’re You are not You aren’t Are you?He is He’s He is not He isn’t Is he?She is She’s She is not She isn’t Is she?It is It’s It is not It isn’t Is it?We are We’re We are not We aren’t Are we?You are You’re You are not You aren’t Are you?They are They’re They are not They aren’t Are they?

� W mowie używamy najczęściej form skróconych, np. I’m Jenny. - Nazywam si´ Jenny.Jestem Jenny.

unit 1 COMPA 17/5/06 16:25 Page 8

9

ñ Who - kto/kim/kogo, itp. używane jest w pytaniach dotyczących ludzi.

Np. “Who is that man?”“He’s my father.”

ñ What - co/czego/czym, itp. używane jestw pytaniach o rzeczy lub czynności.

Np. “What is this?” “It’s a pencil.”

ñ Where - gdzie występuje w pytaniacho to,gdzie coś lub ktoś jest.

Np. “Where’s the cinema?”“It’s next to my house.”

ñ When - kiedy występuje w pytaniach o czas.

Np. “When is your birthday?”“It’s in September.”

ñ Whose - czyj/czyja/czyje, itp. używanejest w pytaniach o własność.

Np. “Whose is this book?”“It’s Mary’s.”

ñ Why - dlaczego występuje w pytaniach o przyczynę czegoś.

Np. “Why are you sad?”“Because I have a headache.”

ñ How - jak to pytanie o sposób, stan,cechę itp.

Np. “How are you?”“I’m fine, thanks.”

Question Words (Sœówka pytajàce)

E. ZakreÊl wœaÊciwe sœowo.

1 “How/Why are you?” “I’m fine, thanks.”2 “Where/When are you from?”

“I’m from England.”3 When/Why are you here?4 How/When old are you?

5 “Who/Whose is this coat?” “It’s Robin’s.”6 Where/How is the train station?7 “What/Who is that girl?” “It’s Jenny.”8 What/How is the time?

Przedimek okreÊlony “the”� Przedimka the używamy przed rzeczownikiem, który odnosi się do konkretnych rzeczy, osób lub zjawisk, określonych przez kontekst lub sytuację. The nie występuje przed nazwami państw, z wyjątkiem tych, w których pojawia się rzeczownik pospolity, taki jak state - stanlub kingdom - królestwo.

Np. England, France, Spain ALE the USA (United States of America)the UK (United Kingdom)

D. Zaznacz (�) przy poprawnym zdaniu.

1 I am from the UK. �I am from UK. .........

2 Is Sue from the USA? .........Is Sue from USA? .........

3 Angelo is from the Italy. .........Angelo is from Italy. .........

4 Does Frank live in the Mexico? ........Does Frank live in Mexico? ........

5 Scotland is in the United Kingdom. ........Scotland is in United Kingdom. ........

6 Helen isn’t from the Turkey. ........Helen isn’t from Turkey. ........

unit 1 COMPA 17/5/06 16:25 Page 9

Possessive Case (Forma dzier˝awcza)� Aby wyrazić, że coś należy do kogoś, do imienia tej osoby dodajemy ’s.

UWAGA! Kolejność wyrazów w języku angielskim jest inna niż w języku polskim.Np. Paul’s dog = pies Pawœa Tom’s bike = rower Toma

G. Przyjrzyj si´ rysunkom i przyporzàdkuj przedmioty odpowiednim osobom. Nast´pnie uœó˝ pytania i odpowiedzi jak w przykœadzie.

1 Whose suitcase is it?It’s Pam’s.

2 ...............................................................?.............................................................. .

3 ...............................................................?.............................................................. .

4 ...............................................................?.............................................................. .

1 Pam

2 Andy

3 Ronnie

4 Howard

a b c d

My mother.

She’s got a sore throat.

Oh, she’s at the doctor’s.

Hello, Marie. 1) How areyou today?

Well, give my love tothe family.

4) ........................... is athome with the baby then?

3) ...........................’sthe matter with her?

Fine, thanks.2) ................... is Sally?

10

F. Wpisz wœaÊciwy wyraz.

unit 1 COMPA 17/5/06 16:25 Page 10

Określniki Zaimki osobowe dzierżawcze Zaimki dzierżawcze

I (ja) me (mnie, mi,...) my (mój) mine (mój)you (ty/pan/pani) you (tobie, ci,...) your (twój/Pana/Pani) your

(twój/pana/pani)he (on) him (jego, go,...) his (jego) his (jego)she (ona) her (jej, ją,...) her (jej) hers (jej)it (ono/to) it (go, to,...) its (jego)we (my) us (nas, nam,...) our (nasz) ours (nasz)you (wy) you (was, wami,...) your (wasz/państwa) yours

(wasz/państwa)

(występują przedczasownikiem, zastępującrzeczownik)

(występują poczasowniku, zastępującrzeczownik)

(zawsze występują ponich rzeczowniki)

(nigdy nie występują po nichrzeczowniki)

Np. Np. Np. Np.Mark is in the car. Look at John and This is my car. This dog is theirs. He is in the car. Kim! Look at Our house is . them! small.

11

H. ZakreÊl wœaÊciwà form´.

1 My cat’s ears are grey. ........ eyes are green.A Hers B Its C His

2 The blue car is ......... .A mine B my C me

3 Is this ......... house?A your B yours C you

4 Paul and Jim are brothers. ......... are fromScotland.A Their B Theirs C They

5 ......... new dog is called Phantom.A We B Our C Ours

6 Sue has a car. ......... is yellow.A Her B It C His

7 Celine Dion is a singer. ........ is from Canada.A Her B Hers C She

8 This is the Johnsons’ house. That car is .......,too.A theirs B their C they

9 “Why are you sad?” “Because I can’t find......... doll.”A my B me C mine

10 Mum, look at .........! We’re wet!A our B we C us

unit 1 COMPA 17/5/06 16:25 Page 11

12

Meet my friends!

(str. 11)

2.12.22.32.42.52.62.7

2.82.92.102.112.12

2.132.14

2.152.162.172.18

curly = kręconywavy = falujący wavy hair = falujące włosystraight = prostymoustache = wąsybeard = brodaWhat does he look like? = Jak onwygląda?quite = dość, całkiemslim = szczupłyshort = krótkifair hair = jasne włosyReporting for work! = Zgłaszam się dopracy!meet = poznawać, spotykaćMeet my friends ... = Poznaj moichprzyjaciół...Pleased to meet you! = Miło cię poznać!editor = redaktormagazine = czasopismoschool magazine = gazetka szkolna

What’s he like? = Jaki on jest?worry = martwić się, przejmować sięDon’t worry! = Nie przejmuj się!friendly = życzliwyhelpful = pomocnyneed = potrzebowaćarticle = artykułunusual = niezwykłypet = zwierzątko domoweproblem = problemlove = kochaćAnd one more thing ... = I jeszcze jednarzecz...delay = zwlekać, odkładać na późniejwant = chciećtoday = dzisiaj

2.342.352.362.372.382.392.402.412.422.432.442.452.46

write = pisaćlike = lubićtable = stółbus = autobusbaby = niemowlę, dzieckowolf = wilkman = mężczyzna, człowiekwoman = kobietachild = dzieckofoot = stopatooth = ząbmouse = myszsheep = owca

fish = rybagoose = gęśox = wółplural = liczba mnogabike = rowerhat = kapeluszwatch = zegarekdrawer = szufladafridge = lodówkaparty = prywatka, przyjęcieshelf = półkadark = ciemnydark hair = ciemne włosy

2.192.202.212.222.232.242.252.262.272.282.292.30

2.312.322.33

2.472.482.492.502.512.522.532.542.552.562.572.582.59

(str. 10)

Unit 2 COMPA 17/5/06 16:41 Page 12

13

(str. 13)

(str. 12)

2.602.612.622.63

green = zielonyeye = okofamily = rodzinaguard = strzec, stać na straży

2.642.652.662.67

eat = jeśćleaf = liśćgrass = trawagreat = świetny

2.682.69 2.70

2.712.72

brown = brązowyblue = niebieskired = czerwony[red hair = rude włosy]glasses = okularydescribe = opisać

quiet = spokojnyshy = nieśmiałyclever = bystry, inteligentnykind = uprzejmyfat = grubyfunny = wesoły

2.79

2.802.812.822.83

2.84

2.852.862.872.882.89

2.902.91

2.922.932.94

walk around the room = przejść się poklasieclassmate = kolega, koleżanka z klasycomputer = komputerpen-friend = korespondencyjny znajomyHow are things in Edinburgh? = C osłychać w Edynburgu?What’s your new house like? = Jaki jestTwój nowy dom?Guess what it is! = Zgadnij co (to)!python = pytone-mail = poczta elektronicznaPolish = Polak, Polkatell me all your news = daj mi znać, co uCiebie słychać (dosł. przekaż mi wszystkieswoje nowiny)miss = tęsknić zaWe miss you! = Tęsknimy za Tobą! / Brakuje nam Ciebie!radio = radiolizard = jaszczurkaone-word answer = odpowiedźwyrażo-na jednym wyrazem

2.952.962.972.982.992.1002.1012.1022.1032.104

2.1052.106

2.1072.1082.1092.1102.1112.1122.113

greetings = pozdrowieniacity = miastobig = dużyold = starycentre = centrumin the centre = w centrumone of them = jedna z nichhope = mieć nadziejęone day = pewnego dniaSay hello to everyone. = Pozdrówwszystkich.colour = kolorlabel the paragraphs = opisz(poszcze-gólne) akapityclosing remarks = uwagi końcowegoodbye = do widzeniafeelings = odczucia, uczuciaappearance = wygląd zewnętrznycharacter = charakteropening remarks = uwagi wstępneput it in writing = napisz to

2.732.742.752.762.772.78

Unit 2 COMPA 17/5/06 16:41 Page 13

Gramatyka

B. ZakreÊl wœaÊciwà odpowiedê.

Margaret is quite 1) tall,with 2) .................... hairand 3) ................... eyes.

Ben has got brown 4) ........................ and a 5) .......................... .

1 A: John, meet my friend, Alex.B: a Really?

b Nice to meet you!

2 A: What is Dave like?B: a He is kind and friendly.

b He’s very tall!

3 A: Have you got a pet?B: a Yes, I’ve got two cats.

b It’s in the garden.

4 A: How are things?B: a No problem.

b Just great!

5 A: What does Lucy look like?B: a She’s tall and slim.

b She’s shy.

6 A: How many brothers have you got?B: a There are three.

b Only one.

åwiczenia

Liczba mnoga

ñ Formę liczby mnogiej u większości rzeczowników tworzymy przez dodanie końcówki -s.

Np. one table – two tables

ñ Rzeczowniki zakończone na litery -s, -ss, -ch, -sh, -x, -o otrzymują w liczbie mnogiejkońcówkę -es. Np. bus – buses, glass – glasses, potato – potatoes

ñ W niektórych rzeczownikach zakończonych na -f, -fe, w liczbie mnogiej zmieniamy -f, -fe na -ves. Np. knife – knives

ñ W rzeczownikach zakończonych na spółgłoskę + -y, opuszczamy -y i dodajemy -ies.

Np. baby – babies ALE boy - boys

A. Przyjrzyj si´ zdjćiom i wpisz odpowiednio podane sœowa.

ñ tall ñ curly ñ moustache ñ green ñ eyes

14

Unit 2 COMPA 17/5/06 16:41 Page 14

1 potato potatoes2 key .....................3 party .....................4 wife .....................5 box .....................

6 boy .....................7 chair .....................8 magazine .....................9 tomato .....................

10 class .....................

11 knife .....................12 eye .....................13 city .....................14 leaf .....................15 baby .....................

C. Wpisz liczb´ mnogà.

Rzeczowniki nieregularne

Niektóre rzeczowniki tworzą liczbę mnogą w sposób nieregularny. Należą do nich:

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

man (człowiek / men (ludzie /mężczyzna) mężczyźni)

woman (kobieta) women (kobiety)child (dziecko) children (dzieci)fish (ryba) fish (ryby)mouse (mysz) mice (myszy)

goose (gęś) geese (gęsi)

A

C

H

I

L

D

R

E

N

L

I

W

O

T

R

O

Z

E

W

O

M

E

N

I

L

A

B

O

F

I

S

H

S

G

A

M

T

E

E

T

H

F

E

D

E

S

E

S

T

O

X

E

N

N

H

T

C

U

R

I

S

G

A

E

A

X

K

P

N

E

R

C

E

M

I

C

E

Y

N

A

H

P

M

A

C

X

D

O

S

I

15

D. Przyjrzyj si´ i znajdê odpowiednie wyrazy.

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

sheep (owca) sheep (owce)foot (stopa) feet (stopy)tooth (ząb) teeth (zęby)

person (osoba) people (ludzie)ox (wół) oxen (woły)

Unit 2 COMPA 17/5/06 16:41 Page 15

16

E. Wpisz: am, is, are, have got lub has got.

Have you got green eyes?Yes, I/we have. No, I/we haven’t.

Has he/she/it got green eyes? Yes, he/she/it has.No, he/she/it hasn’t.

Have they got green eyes? Yes, they have.No, they haven’t.

Czasownik “have got” – mieç — Czas Present Tense (have got - has got)

Forma twierdząca Forma przecząca Forma pytająca

pełna skrócona pełna skrócona

I have got I’ve got I have not got I haven’t got Have I got?Àou have got You’ve got You have not got You haven’t got Have you got?∏e has got He’s got He has not got He hasn’t got Has he got?She has got She’s got She has not got She hasn’t got Has she got?It has got It’s got It has not got It hasn’t got Has it got?We have got We’ve got We have not got We haven’t got Have we got?You have got You’ve got You have not got You haven’t got Have you got?They have got They’ve got They have not got They haven’t got Have they got?

Krótkie odpowiedzi

Dear Jane,Hi! How 1) are you? How 2) ................... things in Rome? What 3) ................... your

new school like?I 4) ................... in Year Seven at school now. My new teacher 5) ................... really

nice. He 6) ........................ called Mr Ford. He 7) ...................... tall and slim. He8) ................... fair hair and a beard. He 9) ................... very friendly and funny!

Soraya 10) ....................... a new bike and Alex 11) ..................... a new baby sister.Her name 12) ................... Tania. And I 13) ................... a new pet! Guess what it is!A parrot!

14) ................ you ............ any new friends? Write and tell me all your news. Wemiss you!

Love,Fay

Unit 2 COMPA 17/5/06 16:41 Page 16

17

Meet our pets!

(str. 15)

3.1

3.23.3

3.43.53.63.73.83.93.103.113.123.133.143.153.163.17

iguana = iguana (jaszczurka występują-caw Ameryce Środkowej i Płd.) cage = klatkaglass cage = akwarium [dosł. szklanaklatka]hedgehog = jeżspike = kolectarantula = tarantula (gatunek pająka)sand = piasekhairy = włochaty caterpillar = gąsienicaworm = dżdżownicatortoise = żółw (lądowy)know = znać, wiedziećat least = przynajmniejtail = ogonlarge = dużyfruit = owoc, owocesometimes = czasami

swim = pływaćbath = wannakeep = trzymaćcold places = zimne miejscaround = okrągły, zaokrąglonybody = tułów, ciałowhite = białyhair = włos, włosystomach = brzuchvery fast = bardzo szybkolook for = szukaćat night = w nocyNovember = listopadApril = kwiecieńfrom ... to ... = od... do...whenever = kiedy tylko, kiedykolwiekinsect = owadbe afraid of = bać się

3.363.373.383.393.40

favourite = ulubiony in teams = w grupkachbear = niedźwiedźsea = morzepea = groszek

pear = gruszkatea = podwieczorekfind the odd one out = znaleźć element,który nie pasuje do pozostałych

3.183.193.203.213.223.233.243.253.263.273.283.293.303.313.323.333.343.35

3.413.423.43

(str. 14)

(str. 16)

3.443.453.463.473.483.49

complete = uzupełniaćpuzzle = krzyżówka, zagadkasharp = ostryshell = muszla, skorupa (np. żółwia)slow = wolnywild = dziki

clown = klowncarrot = marchewear = uchohuge = olbrzymifarm = gospodarstwo rolne, farmagive = dawać

3.503.513.523.533.543.55

unit 3 COMPA 17/5/06 16:44 Page 17

18

A. Wpisz odpowiednie sœowa lub wyra˝enia.

1 Fish live in the sea.2 Dana’s tarantula is in a glass ............ .3 Hedgehogs can run very ................... .4 Dana’s friends are .......................... of

her tarantula.5 Iguanas eat ........................ and fruit.6 Irene is very ............................ today.7 Actors act in a(n) ............................ .

8 Tortoises sleep in the ........................ .9 Don’t drive so fast. .......................... !

10 Can you ................................ my dog this afternoon?

11 I use my bike to .................................the city centre.

12 Michael is a(n) ..................................name for a girl.

(str. 17)

3.753.763.773.783.793.803.81

beak = dzióbstranger = nieznajomy, obcynoisy = hałaśliwynaughty = niegrzecznyclaws = pazury, szponynuts = orzechyseed = nasienie, ziarno

3.823.833.843.853.863.873.88

because = ponieważinteresting = interesującywinter = zimashiny = błyszczącydig = kopaćvegetables = warzywacute = sympatyczny

3.563.573.583.593.603.61

3.62

3.633.643.65

milk = mlekobest = najlepszya lot of hours = wiele godzinlook after = opiekować sięsmall = małyeasy to keep = łatwy w utrzymaniu, łatwyw hodowlihe likes exercising = lubi ruch, lubi ćwi-czenia fizycznedrive = prowadzić samochódhelp = pomagaćget around = przemieszczać się, poru-szać się po

rich = bogatyfamous = sławnysinger = piosenkarzshow = występ, program artystycznyact = występowaćtheatre = teatroutside in the streets = na ulicachcollect = zbieraćmoney = pieniądze

3.663.673.683.693.703.713.723.733.74

åwiczenia

ñ sea ñ theatre ñ afraid ñ naughty ñ winter ñ get around ñ fast ñ leaves ñ slow down ñ unusual ñ look after ñ cage

unit 3 COMPA 17/5/06 16:44 Page 18

19

B. Przyjrzyj si´ rysunkom i wpisz: teeth, legs, claws, beak, wing oraz tail.

1) teeth

4) ..............................

2) ..............................

3) ..............................

6) ..............................

5) ..........................

C. Przeczytaj, a nast´pnie popraw podane zdania.

This is Dolly the duck. Shehas got a long beak andshort wings. Dolly likesgrass and insects. Herfavourite place is in thelake.

Henry the hippo lives in thezoo. He’s got a big fat bodyand short legs. He’s gotsmall eyes and a bigmouth. All the children lovegoing to see Henry at thezoo.

Candy the cow lives on myuncle’s farm. She’s blackand white and she’s got abig body and a long tail.Candy’s favourite food isgrass!

1 Dolly’s favourite place is in the house.Wrong! Dolly’s favourite place is in thelake.

2 You can see Henry on a farm....................................................... .

3 Candy is white and brown....................................................... .

4 Candy’s favourite food is leaves....................................................... .

unit 3 COMPA 17/5/06 16:44 Page 19

20

Round the clock!

(str. 23)

4.14.24.34.4

4.54.64.74.84.94.104.114.124.134.144.154.164.17

rollerblades = łyżworolkieveryday = codziennyactivity = czynnośćeveryday activities = czynności co-dziennedressed = ubranyget dressed = ubierać sięmake the bed = (po)ścielić łóżkowashing-up = zmywaniedo the washing-up = zmywać naczyniago shopping = iść na zakupycatch = łapaćcatch the bus = łapać autobusgo jogging = biegać, uprawiać joggingget up = wstawaćmum = mama, mamusiadad = tato, tatuśtakes him to school = zabiera go doszkoły

early = wcześnieHow do you get to school? = Jakdostajesz się do szkoły?/Jak dojeżdżaszdo szkoły? usually = zazwyczajon my rollerblades = na łyżworolkachby bus = autobusemalways = zawszeIt’s time for school! = Czas (iść) doszkoły!Excuse me! = Przepraszam! (wypowia-dane, aby zwrócić czyjąś uwagę)kilo = kilogrammango = owoc mangoin the fruit = na owocach, wsródowocówCool! = Nieźle! / Spoko!See you at school! = Do zobaczenia w szkole!

4.314.324.334.344.35

4.364.374.38

4.394.404.414.42

on my bike = (swoim) roweremby car = samochodemon foot = na piechotęby taxi = taksówkąon the school bus = autobusemszkolnymby train = pociągiemshower = pryszniccatch the bus to work = łapać autobusdo pracystyling salon = salon pięknościcut = strzyc, obcinaćstyle = układaćstart = rozpoczynać

finish = kończyćafternoon = popołudniesay = mówićcomplain = skarżyć się, narzekaćis lucky = ma szczęściegroom = szczotkować (psa, konia itp.)title = tytułchoose the best title = wybierać naj-lepszy tytułstylish = modny, wytwornysleep = spaćunder = podpark = park

4.184.19

4.204.214.224.234.24

4.25

4.264.274.28

4.294.30

4.434.444.454.464.474.484.494.50

4.514.524.534.54

(str. 22)

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 20

21

(str. 24)

4.554.564.574.584.594.604.614.624.634.644.654.664.674.684.694.704.714.72

underline = podkreślaćelephant = słońshark = rekinwhen = kiedyare asleep = śpiąrhino = nosorożecwalk = chodzićunderwater = pod wodącan’t see colours = nie widzą kolorówwhale = wieloryb, waleństay = pozostawaćlion = lewtiger = tygryshunt = polowaćin the day = w ciągu dniapanda = pandaspend = spędzaćspend 12 hours a day eating = spę-dzają 12 godzin dziennie na jedzeniu

Thank you for your time. = Dziękuję zapoświęcony mi czas.never = nigdyOf course! = Oczywiście!gym = siłowniainterview = przeprowadzić wywiadlesson = lekcjado my homework = odrabiać lekcje,robić zadanieoften = częstoput a tick = wpisać znaczek (�)cook = gotowaćsupper = kolacjabrush my teeth = myć zębyWhat about you? = A ty?

4.73

4.744.754.764.774.784.79

4.804.814.824.834.844.85

(str. 25)

4.864.874.884.89

finish school = kończyć lekcjebusy = zajętyvisit = odwiedzaćwalk (my) dog = wychodzić z psem naspacer

4.904.91

pizza = pizzaenjoy = lubić, dobrze się bawić

åwiczenia

A. PodkreÊl wœaÊciwy wyraz lub wyra˝enie.

1 Jogging is my favourite every day/everydayactivity.

2 After you get dressed/dress, come down foryour breakfast.

3 Paul is a hairdresser and works at astyle/styling salon.

4 Ssh! The baby’s sleep/asleep!5 I can’t stay underwater/under water for

more than a minute.6 Who’s doing the wash-up/washing-up

today?

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 21

22

B. SkreÊl sœowo nie pasujàce do pozostaœych.

22

C. Wpisz podane sœowa i wyra˝enia do odpowiedniej kolumny.

ñ my bike ñ bike ñ foot ñ taxi ñ car ñ the school bus

on

my bike............................................

by

bike............................................

ñ Teraz uzupeœnij poni˝sze zdania.

A: How do you get to school?B: I go to school .................. . What about you?A: I ..................................... .

1 2

34

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 22

Gramatyka

Czas Present Simple

� Czasu Present Simple używamy, gdy mówimy o czynnościach, które wykonujemy codziennielub takich, które powtarzają się z pewną regularnością. Na ogół używamy przy tym takichwyrażeń, jak every day (=codziennie), every week (=co tydzień) itp. oraz przysłówkówczęstotliwości, takich jak always ( = zawsze), usually ( = zwykle) itp.Np. I drink milk every day. - Codziennie pij´ mleko.

She usually goes jogging at seven o’clock in the morning. - Ona zazwyczaj idzie biegaç o 7 rano.

ñ Zdania twierdzące w czasie Present Simple składają się z podmiotu (np. I, you, he...) i bezokolicznika. W 3. osobie liczby pojedynczej (he, she, it) do czasownika dodajemy końcówkę -s. Np. I work - he works

ñ W zdaniach przeczących po podmiocie umieszczamy do not (don’t), a następnie czasownik. W 3. osobie liczby pojedynczej, po podmiocie he, she, it, zamiast do notużywamy does not (doesn’t).Np. I don’t stay at home on Saturdays. He doesn’t stay at home on Saturdays.

ñ Pytania tworzymy przy pomocy Do/Does, po którym umieszczamy podmiot i czasownik.Np. Do you live in Edinburgh? Does she live in Edinburgh?

UWAGA! W zdaniach, w których używamy Do/Does, nie dodajemy -s do czasownika.Np. She sleeps late. Does she sleeps late? She doesn’t sleeps late.

23


pełna skrócona

I play I do not play I don’t play Do I play?You play You do not play You don’t play Do you play?He plays He does not play He doesn’t play Does he play?She plays She does not play She doesn’t play Does she play?It plays It does not play It doesn’t play Does it play?We play We do not play We don’t play Do we play?You play You do not play You don’t play Do you play?They play They do not play They don’t play Do they play?

Pisownia

ñ Tworząc formę 3. osoby liczby pojedynczej czasu Present Simple (po podmiocie he, she,it), do czasownika dodajemy -s.Np. I like - she likes I visit - he visits

ñ Do czasowników zakończonych na -s, -ss, -ch, -sh, -o, -x dodajemy -es.Np. I catch - he catches I wash - he washes

ñ W czasownikach zakończonych na spółgłoskę + -y, opuszczamy -y i dodajemy -ies.Np. I try - he tries ALE I stay - he stays

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 23

24

1 play soccer/every TuesdayGary plays soccer every Tuesday.

2 study/in the evening ............................................................ .

3 drink a glass of juice/every morning............................................................ .

4 do the washing-up/in the morning............................................................ .

5 go fishing/on Saturdays............................................................ .

6 go swimming/on Fridays............................................................ .

Wymowa

Końcówkę trzeciej osoby liczby pojedynczej wymawiamy na trzy sposoby:

ñ /s/, jeśli forma podstawowa czasownika kończy się na spółgłoskę bezdźwięczną /f/, /k/, /p/lub /t/. Np. laughs, likes, sleeps, visits

ñ /æz/, gdy dodajemy ją do czasownika zakończonego na spółgłoskę /s/, /«/, /∏/, /π/ lub /z/.Np. misses, finishes, catches, changes, loses

ñ /z/ w każdym innym wypadku. Np. plays, rides, tries, listens

D. Wypowiedz na gœos form´ 3. osoby liczby pojedynczej podanych poni˝ej czasowni-ków, a nast´pnie wpisz je do odpowiednich kolumn.

ñ stand ñ look ñ wash ñ give ñ meet ñ choose ñ put ñ guess ñ rain ñ match ñ describe ñ hope

/s/

looks ...........................................................................................................................

/æz/

washes...........................................................................................................................

/z/

stands...........................................................................................................................

E. Z podanych wyra˝eƒ uœó˝ zdania zgodnie z tym, co widzisz na obrazkach.

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 24

25

G. Uzupeœnij zdania tak jak w przykœadzie.

1 A: Do you speak French?B: Yes, I do.

2 A: Does he like rock music?B: No, .................................................. .

3 A: Does Susan like tennis?B: Yes, .................................................. .

4 A: Does he read newspapers?B: Yes, .................................................. .

5 A: Do Sam and Michael play football?B: Yes, .................................................. .

6 A: Do you go to bed early?B: No, .................................................. .

Krótkie odpowiedzi

Do you dance? Do they dance?

Does he/she/it dance?

Yes, I/we do.No, I/we don’t.

Yes, he/she/it does.No, he/she/it doesn’t.

Yes, they do.No, they don’t.

1 A: Does Scott go to work on hisrollerblades?

B: No, he doesn’t go to work on hisrollerblades. He goes to work on his bike.

2 A: ................................ tea in the kitchen?B: .......................................................... .

...................................... in the garden.3 A: ........................................... the piano?

B: .......................................................... ........................................................... .

4 A: ............................... shopping together?B: .......................................................... .

.......................................................... .5 A: .......................... books in his free time?

B: .......................................................... ........................................................... .

6 A: ....................................................................................TV on Sunday morning?

B: .......................................................... . .......................................................... .

F. Przyjrzyj si´ obrazkom i uœó˝ stosowne pytania i odpowiedzi.

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 25

26

1 drinks/in the morning/Maggie/milk/alwaysMaggie always drinks milk in the morning.

2 tidies his room/in the evening/sometimes/Ben................................................................................ .

3 rains/in autumn/often/It.................................................................................. .

4 play tennis/on Sundays/Joe and Alison/usually.................................................................................. .

5 sometimes/get/very hungry/Matt.................................................................................. .

6 never/make the beds/Janet/in the morning................................................................................ .

a

b

c

d

e

f

Przysœówki cz´stotliwoÊciñ Wyrazy takie, jak always - zawsze, usually - zazwyczaj, sometimes - czasami oraz never

- nigdy nazywamy przysłówkami częstotliwości, gdyż określają, jak często coś się dzieje.

ñ W zdaniach czasu Present Simple przysłówki częstotliwości umieszczamy przed czasowni-kiem głównym, ale po czasowniku posiłkowym do/does, can itp.Np. I always have a big breakfast.

They are often late for school.

always (zawsze)

usually(zazwyczaj)

often(często)

sometimes(czasami)

never(nigdy)

H. Uœó˝ podane elementy w odpowiedniej kolejnoÊci, aby utworzyç zdanie, a nast´pnieprzyporzàdkuj je do odpowiedniego obrazka.

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 26

27

Przyimki czasu (in, on, at)

in + morning/afternoon/evening Np. I go jogging in the morning.

on + day/date Np. We always go out on Sundays.My birthday is on 1st October.

at + time/noon/night Np. The lesson starts at seven o’clock.

� In występuje w wyrażeniach typu in the morning - rano / in the afternoon - po południu/ in the evening - wieczorem.

� On występuje w wyrażeniach odnoszących się do dni, np. on Friday - w piątek, on 11th March - jedenastego marca itp.

� At występuje z godzinami, np. at six o’clock - o szóstej, at eleven o’clock - o jedenastej itp.oraz w wyrażeniach at noon - w południe/at night - w nocy.

I. Wpisz at, in lub on.

1 We can go bowling on Saturday.2 People go swimming ................ the summer.3 My birthday is ................ 2nd January.4 The school year usually starts ................

September.

5 Can you come to my house ................ fiveo’clock?

6 What do you usually do ....... the afternoon?7 We usually have lunch ................ noon.8 I get up late ................ Sundays.

J. Przeczytaj poni˝szy tekst i podkreÊl odpowiednià form´.

Lucy 1) like/likes spending time withher family at the weekends.

On Saturday mornings, Lucy and herbrother 2) take/takes their dog to thepark. 3) In/On the afternoon the family goshopping together. Then, 4) in/at aboutfive o’clock they go to a restaurant in townfor dinner.

5) At/On Sundays, they 6) don’t getup/not get up early. They 7) go sometimes/ sometimes go on a picnic or have abarbecue in the garden.

Weekends are very special for Lucy and her family!

unit 4 COMPA 17/5/06 16:47 Page 27

What time does thegame start?

(str. 26)

(str. 27)

5.15.2

5.35.4

5.5 5.6

5.7 5.85.95.105.11

sport = sportSports and Activities = Sporty i zajęciarekreacyjnebowling = gra w kręgleice skating = łyżwiarstwo, jazda na łyż-wach, hang-gliding = lotniarstwoscuba diving = nurkowanie z aparatemtlenowymmartial arts = sztuki walkigymnastics = gimnastykabasketball = koszykówkateam = drużyna, zespółsports reporter = sprawozdawca spor-towy

ticket = biletgame = mecztonight = dziś wieczoremGreat! = Świetnie! Wspaniale!let’s go = chodźmyplayer = gracz, zawodnikkangaroo = kangurDefinitely!= Zdecydowanie!/Oczywiście!Would you like to ...? = Czy chciałbyś?before = przedI’d love to! = Z wielką przyjemnością!No problem! = To żaden problem. Niema o czym mówić!

5.245.255.265.275.285.295.305.31

TV guide = program telewizyjnynews = wiadomościcomedy = komediaquiz show = teleturniejsports news = wiadomości sportowetable tennis = tenis stołowyrollerblading = jazda na łyżworolkachwonderful = wspaniały

great fun = olbrzymia przyjemnośćboring = nudnydangerous = niebezpiecznydifficult = trudnyawful = okropnyI think it’s great! = Myślę, że jest wspa-niały/wspaniałe!either = także, też ( w przeczeniach)

5.125.135.145.155.165.175.185.195.205.215.225.23

5.325.335.345.355.365.37

5.38

(str. 28)

5.395.405.415.425.435.44

after = po, po tym jakmeal = posiłeksumo wrestler = zapaśnik sumobecome = zostać, stać sięJapan = Japonianational = narodowy

join = przyłączyć się dosumo wrestling = walki sumo, zapasysumoclub = klubspecial = specjalnystew = gulasz, duszone mięso z warzy-wami

5.455.46

5.475.485.49

28

Unit 5 COMPA 18/5/06 10:17 Page 28

(str. 29)

5.505.51

5.525.535.545.555.565.575.585.59

5.605.615.625.635.645.655.665.67

train = trenowaćstable = stajnia, tu: szkoła gromadzącazawodników sumostables = stajnie, tu: szkoły sumobeginning = początekat the beginning = na początkueach = każdymatch = walka, meczclap = klaskaćshow = pokazaćstamp = (mocno) tupać, uderzyć stopą w ziemięrinse = płukaćthrow = rzucaćsalt = sólin the air = w powietrzeto be ready = być gotowymlast = trwaćend = koniecat the end of... = na końcu...

bow = robić ukłon, kłaniać sięhead = głowaloser = zawodnik, który przegrałleave = opuszczaćring = ringsee for yourself = zobacz sambend = zgiąćclean = wyczyścić, umyć sięground = podłoże, ziemiaput your foot down hard on the ground= tupnąć [dosł. mocno postawić stopę naziemi]thick soup = gęsta zupameat = mięsoprepare = przygotować sięexercise = ćwiczyć, wykonywać ćwicze-nia fizyczneby exercising = przez wykonywanie ćwi-czeń

5.835.845.855.865.875.885.895.90

thin = chudysandwich = kanapkapepper = pieprzlemonade = lemoniadaSorry, I can’t. = Przykro mi, nie mogę.The Match of the Year! = Mecz roku!Don’t miss ... = Nie przegap...soccer = piłka nożna

5.915.925.935.945.955.965.97

stadium = stadionburger = hamburgercall = zadzwonić dolet = pozwalaćlet me know = daj mi znaćvolleyball = siatkówkanote = krótki list, notatka

5.685.695.705.715.725.735.74 5.755.765.77

5.78 5.795.805.81

5.82

åwiczenia

A. Uzupeœnij zdania, wpisujàc podane ni˝ej wyrazy.

ñ reporter ñ stamping ñ join ñ training ñ rinse ñ claps ñ lasts ñ national ñ bow ñ stew

1 Lia’s dad is a sports reporter.2 When the match finishes, sumo wrestlers

............................................ their heads.3 A football match ............................ about

90 minutes.4 Why are you ....................... on the floor?

You are making so much noise!5 He is .................................... for the race

this weekend.

6 Eat this ...................... ! It’s good for you!7 Baby Steve always ............................. his

hands when we give him something.8 After you wash the plates, .......................

them with water.9 Would you like to .............................. the

bowling club?10 Sumo wrestling is Japan’s .............. sport.

29

Unit 5 COMPA 18/5/06 10:17 Page 29

1 ice skating b2 martial arts ...

3 bowling ...4 gymnastics ...

5 tennis ...6 scuba diving ...

7 hang-gliding ...8 rollerblading ...

Gramatyka

B. Przyporzàdkuj nazwy sportów do odpowiednich ilustracji.

Present Simple� Czasu Present Simple używamy, mówiąc o zajęciach, czynnościach czy wydarzeniach, które

odbywają się (lub będą się odbywały w najbliższej przyszłości) zgodnie z ustalonymharmonogramem, planem lub rozkładem (np. jazdy pociągów czy autobusów).Np. The bus to Liverpool leaves at 8:30. = Autobus do Liverpoolu odje˝d˝a o 8:30.

The quiz show starts at 6:30. = Teleturniej rozpoczyna si´ o 6:30.

D. Posœugujàc si´ informacjami z tabeli, uœó˝ pytania i odpowiedzi tak jak w przykœadzie.

1 A: What time does the train to York leave?B: It leaves at six o’clock.

2 A: ........................................................?B: ........................................................ .

3 A: ........................................................?B: ........................................................ .

4 A: ........................................................?B: ........................................................ .

C. ZakreÊl sœowo lub wyra˝enie nie pasujàce do pozostaœych, a nast´pnie uœó˝ poprawnezdanie.

1 go ice skating/swimming/gymnasticsJohn does gymnastics every afternoon.

2 play soccer/tennis/bowling

3 do gymnastics/hang-gliding/martial arts4 go washing-up/shopping/dancing5 play jogging/basketball/badminton

a

c

de

h

gf

b

30

Unit 5 COMPA 18/5/06 10:17 Page 30

1 Victoria can swim.She can climb, too.

2 Mike can’t play table tennis.He can’t ride a bike, either.

3 Linda ................................................... .............................................................. .

4 Andy .................................................... ............................................................... .

Can you sing? Yes, I/we can.

No, I/we can’t.

Krótkie odpowiedzi


Pełna Skrócona

I can talk I cannot talk I can’t talk Can I talk?You can talk You cannot talk You can’t talk Can you talk?He can talk He cannot talk He can’t talk Can he talk?She can talk She cannot talk She can’t talk Can she talk?It can talk It cannot talk It can’t talk Can it talk?We can talk We cannot talk We can’t talk Can we talk?You can talk You cannot talk You can’t talk Can you talk?They can talk They cannot talk They can’t talk Can they talk?

Czasownik “can” - móc, umieç, potrafiç

� Can wyraża umiejętność lub możliwość, która dotyczy teraźniejszości, a can’t brakumiejętności lub możliwości w teraźniejszości.Np. Sally can swim. - Sally umie pœywaç. John can’t draw. - John nie umie rysowaç.

Can they sing? Yes, they can.

No, they can’t.

Can he/she/it sing? Yes, he/she/it can.

No, he/she/it can’t.

E. Uœó˝ zdania zgodnie z tym, co widzisz na obrazku.

31

Unit 5 COMPA 18/5/06 10:17 Page 31

Before = zanim After = Po tym, jak� Spójnik before oznacza, że to, o czym jest mowa w zdaniu rozpoczynającym się tym spójnikiem,

jest późniejsze niż to, o czym jest mowa w zdaniu poprzednim lub następnym.Np. I always brush my teeth before I go to bed. = Zawsze myj´ z´by, zanim poœo˝´ si´

spaç. (Najpierw myję zęby, potem idę spać).� Spójnik after oznacza, że to, o czym jest mowa w zdaniu rozpoczynającym się tym spójnikiem jest

wcześniejsze niż to, o czym jest mowa w zdaniu poprzednim lub następnym.Np. He sometimes watches TV after he does his homework. = On czasami oglàda

telewizj´ po tym, jak odrobi lekcje.

1 Sue always has breakfast. She goes to school.Sue always has breakfast before she goes to school.

2 Jamie usually does the washing-up. He has dinner.Jamie usually does the washing-up after he has dinner.

3 Donna makes her bed. She gets up.................................................................................... .

4 I always do my homework. I go to bed.................................................................................... .

5 You should clean the bathroom. You have a shower.................................................................................... .

6 My father sometimes puts on his glasses. He starts reading.................................................................................... .

G. U˝ywajàc spójników before i after, poœàcz zdania tak jak w przykœadach.

1 Dogs/flyDogs can’t fly.

2 kangaroos/jumpKangaroos can jump.

3 Birds/fly............................................................. .

4 Lions/run fast............................................................. .

5 Fish/walk............................................................. .

6 Elephants/climb trees............................................................. .

7 Tortoises/run fast............................................................. .

8 Parrots/talk............................................................. .

9 Dogs/see colours............................................................. .

10 Rhinos/swim underwater............................................................. .

F. Uœó˝ zdania, u˝ywajàc can lub can’t.

5 My little brother ..................................... ............................................................... .

6 Aunt Bessie ........................................... .............................................................. .

32

Unit 5 COMPA 18/5/06 10:17 Page 32

33

6.16.26.36.46.56.66.76.86.96.106.11 6.12

6.13 6.146.156.166.17

6.18 6.196.206.216.226.23

playing field = boiskogolf = golfcanoeing = kajakarstwofencing = szermierkadrama = teatrart = sztukacrafts = rękodziełocamp = obózgroup = grupafor the rest of the day = przez resztę dniaplenty = mnóstwoplenty of things to do = mnóstwo rzeczydo robieniaparents evening = wieczór z rodzicamisummer = latoform = formularzadventure = przygodaa summer of adventure = lato pełneprzygódbelieve = wierzyćthere = tamoffer = oferowaćteam games = gry zespołowehockey = hokejtennis = tenis

go sailing = (po)pływać żaglówką, że-glowaćon the lake = na jeziorzesomething = cośexciting = ekscytującytry something new = spróbować cze-goś nowegothe Art and Crafts class = zajęcia z plastyki i rękodzielnictwaleader = liderTeam Leader = instruktor, opiekun grupycamper = uczestnik obozulots = dużolots more fun = dużo więcejprzyjemnościquiz = konkursfilm = filmmusic = muzykawait (for) = czekać (na)find = znaleźćinformation = informacja

6.24

6.256.266.276.28

6.29

6.30 6.316.326.33 6.34

6.35 6.366.376.386.396.40

A summer of adventure!

(str. 30)

(str. 31)

6.416.426.436.446.45

summer camp = obóz letnihorse riding = jazda konnabadminton = badmintonthistle = osetthousands = tysiące

thorn = kolecmime = pokazać na migiin your free time = w wolnym czasie

6.466.476.48

unit 6 COMPA 18/5/06 10:21 Page 33

34

åwiczenia

B. PodkreÊl odpowiedni wyraz lub wyra˝enie.

1 Camp McCullen offers many activities.2 Sumo wrestling is a(n) ...................... art.3 You can get more ....................................

by calling 0800-123 456.4 What do you like doing in your ................

time?

5 Lucy’s favourite ........................... game is hockey.

6 There are a lot of .......................... things to do at the summer camp.

7 I love collecting shells at the ................... .8 Take some time to .................... this form.

(str. 33)

6.496.506.516.526.53

6.54

6.55

seaside = wybrzeżeseaside holiday = wakacje nad morzemyoung people = młodzi ludziesunrise = wschód słońcaall the following activities = wszystkiewymienione poniżej zajęciahave the time of your life = wspanialesię bawićis situated = znajduje się, jest usytuo-wany

6.566.57

6.586.59

6.606.616.62

Scottish = szkockicountryside = krajobraz, tu: okolicapozamiejskaclear = czystynext to a clear blue lake = nieopodalczystego, niebieskiego jezioraanyone = każdy, ktokolwiekbrochure = broszurkaJanuary = styczeń

A. Uzupeœnij zdania, wpisujàc wœaÊciwe sœowo lub wyra˝enie.

ñ offers ñ fill in ñ seaside ñ team ñ free ñ exciting ñ information ñ martial

1 Jim usually goes to work on/by hismotorbike.

2 Sumo wrestlers clap/stamp their handsbefore a match.

3 We always do/have a fantastic time atJohn’s parties.

4 There are helpful match/team leaders toteach you all about soccer.

5 You can play/go canoeing on the river.6 Harlech Castle is situated/builds on the

coast of North Wales.7 At Camp Surprise you can do one of the

above/following activities: golf, tennis orswimming.

8 Do you want to try something new? Whynot take/make fencing lessons?

unit 6 COMPA 18/5/06 10:21 Page 34

35

C. ZakreÊl wœaÊciwà odpowiedê.

1 A: I keep my pet python in a glasscage in my bedroom.

B: a Cool!b Sorry, I can’t.

2 A: Would you like to go bowling withme?

B: a Yes, I do.b I’d love to.

3 A: Let’s meet outside the stadium at 5!B: a OK! See you there!

b I usually go after school.

4 A: Do you like sumo wrestling?B: a It’s Japan’s national sport.

b No, it’s dangerous.

5 A: Anne can’t skate.B: a She can’t ski, either!

b She can ski, too!

6 A: I’d like to start Art and Crafts classes.B: a Oh, good! What time are they?

b They are on Mondays and Wednesdays.

D. Oto tabliczki informacyjne z Camp Adventure. Poœàcz je w pary z odpowiednimi zdaniami.

A

B

C

D

E

F GH

1 You can leave the camp from here. E

2 You can play soccer here today. .......3 You can join a group here

today. .......

4 You can look for a job here. .......5 Only young people over

eighteen can do this sport. .......6 You can have something to

eat at this time. .......

E. Przeczytaj poni˝szy tekst i wpisz: at, in oraz on.

Paul’s favourite day is Saturday. He usually gets up 1) at 10 o’clock 2) ............ themorning. He has breakfast and takes his dog for a walk. Then, he usually plays basketballwith his friends. 3) ............ noon, he has lunch with his parents. 4) ............ the afternoon,he usually watches a soccer match on TV and 5) ............ the evening he sometimes goesbowling. Paul goes to bed late 6) ............ night 7) ............ Saturdays and he never gets upearly 8) ............ Sunday mornings!

unit 6 COMPA 18/5/06 10:21 Page 35

36

(str. 38)

Shall I make thebiscuits?

(str. 39)

7.17.27.37.47.57.67.77.87.97.107.117.127.137.14

poet = poetapoem = wierszbeef = wołowinalamb = jagnięcinasteak = stekcabbage = kapustavegetarian = wegetarianin, wegetariankalettuce = sałatamushroom = grzybcucumber = ogórekturnip = rzepabiscuit = ciasteczko, herbatnikcelebration = uroczystośćYou’re coming, right? = Przychodzisz,prawda?

Burns Night = uroczystośćobchodzona przez Szkotów dlaupamiętnienia urodzin Roberta Burnsa,sławnego szkockiego poety.flour = mąkaa lot (of) = dużo (czegoś)butter = masłoShall I make...? = Czy mam zrobić...?haggis = szkocka potrawa narodowa z podrobów baranich, jedzona tradycyj-nie z gotowaną rzepą i ziemniakamitraditional = tradycyjnydish = potrawa

7.237.24

cake = ciastowash = myć

study = uczyć siętest = klasówka, test

7.15

7.167.177.187.197.20

7.217.22

7.257.26

(str. 40)

7.277.287.297.307.317.32

7.337.347.357.36

sugar = cukiercupboard = szafka, kredensstrawberry = truskawkabasket = koszykcherry = wiśnia, czereśniapie = placek (zazwyczaj z owocami, nakruchym cieście)apple = jabłkocheese = seroil = olej, oliwaonion = cebula

carton = kartonyogurt = jogurtpacket = paczkaspaghetti = spaghettitin = puszkabeans = fasolajar = słoiczek, słoikhoney = miódjam = dżemslice = kromka, plasterek rice = ryż

7.377.387.397.407.417.427.437.447.457.467.47

unit 7 COMPA 18/5/06 10:27 Page 36

37

åwiczenia

(str. 41)

7.487.497.50

7.517.527.537.547.557.56

starve = umierać z głoduhot dog = hot dogAre there any ... left? = Czy zostałyjeszcze (jakieś)...?How about ...? = A może...?sausage = kiełbaska, kiełbasasalad = sałatkainvent = wynaleźć, wymyślićtype = rodzajkilt = tradycyjna spódniczka szkockanoszona przez mężczyzn

kite = latawieccelebrate = świętować, obchodzić jakąśuroczystośćmidnight = północdelicious = pyszny, wyśmienityforget = zapominaćtradition = tradycjafancy dress party = bal kostiumowy, balprzebierańców

7.577.58

7.597.607.617.627.63

A. Podpisz rysunki.

1 steak 2 ..........................

5 ........................... 6 ...........................

3 .......................... 4 ..........................

7 ......................... 8 .........................

B. ZakreÊl wœaÊciwà odpowiedê.

1 A: I’m starving!B: a Have some spaghetti.

b Cool!

2 A: Where’s the sugar?B: a It’s a packet.

b It’s in the cupboard.

3 A: Would you like some cake?B: a Yes, please.

b Not me.

4 A: Is there any haggis left?B: a It’s on the right.

b There’s plenty.

5 A: Shall I make the cake?B: a No, it’s OK.

b I’m a vegetarian.

6 A: There are some oranges in the fridge.B: a Do you need it?

b Can I have one?

unit 7 COMPA 18/5/06 10:27 Page 37

Czas Present Continuous

Gramatyka

� Czasu Present Continuous używamy, odnosząc się do czynności, które odbywają się teraz, czyli w momencie, kiedy o nich mówimy. W zdaniach w czasie Present Continuous naj-częściej występującymi określeniami czasu są: now, today, at the moment.Np. Mary isn’t sleeping now. She is reading a book. = Mary teraz nie Êpi. Ona czyta

ksià˝k´.� Present Continuous służy do opisywania planów na przyszłość, zwłaszcza w zdaniach z cza-

sownikami, takimi jak: come, fly, travel, go itp. Zdania takie zawierają stosowny okolicznik czasu określający, kiedy w przyszłości planowana czynność ma się odbyć. Np. I’m going to the cinema tonight. = Dzisiaj wieczorem wybieram si´ do kina.

Brian is having a party on Saturday. = Brian urzàdza przyjćie w sobot´.

ñ Czas Present Continuous składa się z odpowiedniej formy czasownika to be oraz czasownika z końcówką -ing.

38



I am working I’m working I am not working I’m not working Am I working?You are working You’re working You are not working You aren’t working Are you working?He is working He’s working He is not working He isn’t working Is he working?She is working She’s working She is not working She isn’t working Is she working?It is working It’s working It is not working It isn’t working Is it working?We are working We’re working We are not working We aren’t working Are we working?You are working You’re working You are not working You aren’t working Are you working?They are working They’re working They are not working They aren’t working Are they working?

Krótkie odpowiedzi

Are you sleeping? Are they sleeping?

Is he/she/it sleeping?

Yes, I am/we are.No, I’m not/we aren’t.

Yes, he/she/it is.No, he/she/it isn’t.

Yes, they are.No, they aren’t.

ñ Najczęściej końcówkę -ing dodajemy do formy podstawowej czasownika bez żadnych zmian.Np. work + ing � working

read + ing � reading

ñ W czasownikach zakończonych na -e zazwyczaj opuszczamy -e i dodajemy -ing.Np. take + ing � taking

dance + ing � dancing

Pisownia

unit 7 COMPA 18/5/06 10:27 Page 38

39

1 Carmen is making (make) the biscuits.2 I .................................................... (cook)

dinner for Paul tonight.3 You should put on a coat – it ........................

...................................................... (rain).4 Kate .............................................. (have)

a shower at the moment.5 “..................... Joe ............................ (talk)

on the phone?”“No, he isn’t. He ................................ (play)with his dog.”

6 Tom Hanks ............................. (not/make)a new film at the moment. He’s on holiday.

7 “What ................. you ........................ (do)on Tuesday morning?”“I ...................................................... (fly) to Rome.”

8 “................. you ............................. (come)to the party on Friday?”“No, I ............................... (visit) my uncle.”

9 Ben and Alison ..................................... (go)shopping tomorrow.

10 We ........................................... (not/travel)by plane on Saturday. Mum is afraid ofaeroplanes.

C. Uzupeœnij poni˝sze zdania, u˝ywajàc czasu Present Continuous.

ñ Jeśli w ostatniej (lub jedynej) sylabie czasownika samogłoska jest krótka (zapisanapojedynczą literą), a po niej stoi pojedyncza spółgłoska, dodając -ing, zazwyczaj podwa-jamy spółgłoskę.Np. put + t + ing � putting stop + p + ing � stopping

ñ Jeśli zaś czasownik zakończony jest na -l przed którym stoi pojedyncza samogłoska, literę -l podwajamy. Np. travel + l + ing � travelling

1 (play/tennis)A: Who’s playing tennis?B: George is.

2 (run)A: Who’s running?B: Kate and Steve are.

3 (read/book)A: ........................................................?B: ....................................................... .

4 (watch/TV)A: ........................................................?B: ....................................................... .

5 (listen/music)A: ........................................................?B: ....................................................... .

6 (cook/dinner)A: ........................................................?B: ....................................................... .

7 (walk/dogs)A: ........................................................?B: ....................................................... .

8 (eat/pizza)A: ........................................................?B: ....................................................... .

D. Uœó˝ pytania i odpowiedzi zgodnie z tym, co widzisz na obrazkach.

unit 7 COMPA 18/5/06 10:27 Page 39

1 There isn’t any cake left.2 I’m going to the supermarket. I need

............................ eggs.3 We can’t make a cake because we’ve got

............................ flour.4 There aren’t .......................... strawberries

in the fridge.

5 You need ...................... apples to makethe apple pie.

6 Have you got ................................ bread?7 He can’t buy ........................ food. He’s

got .......................... money.8 I need ......................... butter but there

isn’t ......................... .

E. Wpisz: some, any lub no.

40

Some - Any - No� Some oznacza trochę lub kilka i jest wyrazem używanym w zdaniach twierdzących z rzeczownikami

policzalnymi w liczbie mnogiej lub z rzeczownikami niepoliczalnymi.Np. I’ve got some mushrooms. = Mam kilka grzybów. We’ve got some butter. = Mamy troch´ masœa.

� Any to odpowiednik some w zdaniach przeczących i pytających. W zdaniach przeczących polskimodpowiednikiem any jest żad-en, -na, -ne, -ni itd., a w pytaniach jak-iś, -aś, -ieś itp., chociaż bardzoczęsto wyraz ten nie jest w ogóle tłumaczony.Np. Have you got any cucumbers? = Czy masz ogórki? I haven’t got any flour. = Nie mam màki.

� No - żaden, żadna, żadne ma znaczenie przeczące. W zdaniu przeczącym można użyć albo not + any +rzeczownik, albo no + rzeczownik. Jeśli w zdaniu występuje no + rzeczownik, czasownik ma formętwierdzącą, inaczej niż w języku polskim (gdzie forma żaden wymaga przeczącej formy czasownika). Np.He hasn’t got any sugar. He’s got no sugar. = On nie ma cukru.

She hasn’t got any cherries. She’s got no cherries. = Ona nie ma czereÊni.

F. Ustnie zadajcie sobie nawzajem pytania i odpowiedzcie na nie tak jak w przykœadzie.

S1: Are there any apples left?S2: Yes, there are some apples left. Is there any milk left?S3: No, there is no milk left. or No, there isn’t any milk left.

Is there any cheese left?

unit 7 COMPA 18/5/06 10:27 Page 40

A lot of - Much - Many

� Wyrażenie a lot of (= dużo, wiele) występuje w zdaniach twierdzących z rzeczownikamipoliczalnymi w liczbie mnogiej i z rzeczownikami niepoliczalnymi.Np. We’ve got a lot of turnips. = Mamy du˝o rzepy.

She needs a lot of flour. = Ona potrzebuje du˝o màki.

� Much (= dużo) występuje z rzeczownikami niepoliczalnymi w zdaniach przeczących i w pyta-niach. Np. Do you need much sugar? = Czy potrzebujesz du˝o cukru?

I don’t need much olive oil. = Nie potrzebuj´ du˝o oliwy.

� Many (= dużo, wiele) występuje z rzeczownikami policzalnymi w pytaniach i przeczeniach.Np. Do you need many carrots? = Czy potrzebujesz du˝o marchewek?

He doesn’t need many strawberries. = On nie potrzebuje du˝o truskawek.

� Pytamy ile, używając how much z rzeczownikami niepoliczalnymi lub how many z rzeczowni-kami policzalnymi.Np. How much butter do you need? Not much. = Ile potrzebujesz masœa? Niedu˝o.

How many tomatoes do you need? Not many.= Ile potrzebujesz pomidorów? Niedu˝o.

1 We need a lot of flour to make the cake.2 How .................. children have you got, Mr

Smith?3 There isn’t .................. honey left.4 The little girl has got .................. toys.5 How .................. sugar do you take in your

coffee?6 There are .................. shops in the town

centre.7 Have you got .................. books?

8 “Are there .................. children in yourclass?” “Yes, there are .................. .”

9 Bob doesn’t have .................. money atthe moment.

10 We have got .................. butter for thesandwiches.

11 Have you got .................. friends?12 We don’t have .................. cheese in the

fridge.

G. Wpisz: a lot (of ), much lub many.

ñ Rzeczowniki policzalne odnoszą się do rzeczy, które można policzyć. Mają one liczbępojedynczą i mnogą.Np. a steak - two steaks a cucumber - two cucumbers

ñ Rzeczowniki niepoliczalne odnoszą się do substancji i materiałów nie dających się policzyć. Mająone tylko liczbę pojedynczą.Np. beef, lamb, oil, tea, jam, milk, soup itp.

Rzeczowniki policzalne/niepoliczalne.

41

unit 7 COMPA 18/5/06 10:27 Page 41

42

1 A jar of jam. 2 Two .............. of bread. 3 A .............. of milk.

4 Two .............. of water. 5 A .............. of spaghetti. 6 A .............. of beans.

Maggie: Angie, why don’t we ask Ann to join us for dinner tonight?Angie: Err... but have we got enough food? 1) How much beef is there in the fridge?

Maggie: Well, there isn’t 2) .................... but there are three steaks.Angie: OK. I can cook some turnips to go with the steaks.

Maggie: There aren’t 3) ..................... turnips left, I’m afraid! We’ve got 4) ........................potatoes though.

Angie: 5) ......................... potatoes have we got? Let’s see ... Oh yes, you’re right. There are6) ...................., so I can make some French fries.

Maggie: Oh, yes! That sounds nice! There are 7) .......................... vegetables too, so we can makea nice big salad.

Angie: Great. What drinks have we got?Maggie: Well, we’ve got 8) ......................... lemonade.

Angie: 9) ......................... Coke is there in the fridge?Maggie: Not 10) ......................... . Can you get a bottle?

Angie: Sure!Maggie: Good! Let’s call Ann then!

I. Wpisz: How much, How many, much, many oraz a lot (of).

� A/an może wystąpić tylko przed rzeczownikami policzalnymi w liczbie pojedynczej, przedrzeczownikami niepoliczalnymi zaś możemy użyć some. Wyraz some może występowaćrównież przed rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej.Np. a mushroom ALE some beef, some biscuits

� Niektóre rzeczowniki niepoliczalne można zamienić na policzalne, jeśli postawimy przed nimiokreślenie miary, ilości lub pojemnika. Np. a carton of milk, two cans of cola, four jars of honey itp.

H. U˝ywajàc podanych sœów, uzupeœnij podpisy pod rysunkami.

ñ jar ñ bottles ñ slices ñ tin ñ carton ñ packet

unit 7 COMPA 18/5/06 10:27 Page 42

43

Burns Night!

(str. 43)

8.18.28.38.48.58.68.78.88.98.108.118.12

mayonnaise = majonezmustard = musztardatuna = tuńczykcooking = gotowanieslice = (po)kroićboil = gotować, wrzećpour = nalewaćgrill = piec na ruszcie, grillowaćchop = (po)siekaćmash = rozgniatać, tłucpeel = obieraćmix = mieszać

fit = w świetnej formie fizycznejhealthy = zdrowythe others = pozostaliWhat shall I do with these? = Co mamzrobić z nimi?bowl = miskalooks delicious = wygląda smakowicieCoke = coca cola

8.208.21

8.228.23

event = wydarzenieput the events in the right order = ułóżwydarzenia w odpowiedniej kolejnościFrench fries = frytkilime = limona (odmiana cytryny)

school team = drużyna szkolnasoon = wkrótceWrite soon with all your news. =Napisz wkrótce, co u Ciebie nowego.

8.138.148.158.16

8.178.188.19

8.248.258.26

(str. 42)

(str. 44)

8.278.288.298.308.318.328.338.348.358.368.37

sweets = słodyczewhen you’re ill = kiedy jesteś choryIrish = irlandzkiIreland = Irlandiainto pieces = na kawałkifinally, ... = na końcusaucepan = garnekeasy = łatwyroast beef = rostbef, pieczeń wołowapudding = deserYorkshire pudding = specjalne, niesłod-kie ciasto, tradycyjnie podawane do pie-czeni

fat = tłuszczoven = piekarnikheat = (roz)grzać, (na)grzaćmixture = mieszaninaWelsh Rarebit = grzanki zapiekane z seremtoast = tost, grzankaAll you need is … = Potrzeba tylko...mix everything else together = zmie- szać ze sobą wszystkie pozostałeskładniki

8.388.398.408.418.42

8.438.448.45

unit 8 COMPA 18/5/06 10:56 Page 43

44

(str. 45)

8.468.478.488.49

potato salad = sałatka ziemniaczanabake = piecadd = dodaćonto = na

8.508.518.52

fry = (u)smażyćingredient = składniktablespoon = łyżka stołowa

1 Grill the meat. 2 .................. the carrots. 3 ...................... the eggs.

4 ...................... the bread. 5 ....................... the cake. 6 ................. the potatoes.

åwiczenia

B. ZakreÊl wœaÊciwe wyrazy.

1 Salads are healthy /fresh meals.2 You must always toast/peel bananas

before you eat them.3 My favourite sweets/fats are chocolates.4 First, you mix/mash the eggs with the flour.5 Welsh Rarebit is a traditional plate/dish.

6 You boil/chop the onions, then you fry/mix them.

7 Mix all the ingredients/slices in a large bowl. 8 You should wash/mash your hands before

you eat.

A. Uzupeœnij podpisy pod ilustracjami.

Gramatyka

A Little - A Few� A litte - trochę ma zabarwienie pozytywne i występuje z rzeczownikami niepoliczalnymi.

Np. We’ve got a little flour. We can make a cake. = Mamy troch´ màki. Mo˝emy upiecciasto.

� A few - kilka, parę ma również zabarwienie pozytywne i występuje z rzeczownikamipoliczalnymi.Np. There are a few letters for you. = Jest par´ listów do ciebie.

unit 8 COMPA 18/5/06 10:56 Page 44

45

C. Co zwykle jada Stuart Little? Przyjrzyj si´ rysunkom i odpowiedz na to pytanienajpierw ustnie, a nast´pnie pisemnie. W zdaniach u˝yj a little oraz a few.

Czas Present Continuous

� Czasu Present Continuous używamy,mówiąc o czynnościach, które odbywają sięteraz, w chwili gdy o nich mówimy.Np. He is playing soccer

now.

� Present Continuous używamy również,mówiąc o czynnościach zaplanowanych nanajbliższą przyszłość.Np. My team is playing tomorrow at

6:00.

Określenia czasu

ñ now, today, at the moment itp.

Czas Present Simple

� Czasu Present Simple używamy, mówiąco czynnościach, które odbywają sięregularnie, powtarzają się lub wykony-wane są codziennie.Np. He rides his bike

every day.

� Present Simple używamy w odniesieniu doprzyszłości, mówiąc o czynnościach lubwydarzeniach, które odbędą się zgodnie zharmonogramem, rozkładem (np. jazdy) itp.Np. The bus to London leaves at 7:30.

Określenia czasu

ñ always, often, usually, sometimes,never, every ... itp.

For breakfast, Stuart Little usually has a feweggs, a little bread, ................................................................................................................................................................. .For lunch, ................................................................................................................................................................................................................................................ .For supper, .............................................................................................................................................................................................................................................. .

unit 8 COMPA 18/5/06 10:56 Page 45

1 Tony .................... canoeing every summer.A is going es C go

2 Dad ..................................... a kilt tonight.A wear B wearingC is wearing

3 I’m making an Irish stew ........................ .A always B tomorrow C often

4 What .............................. tomorrow night?A are we doing B do we doC we are doing

5 We always ...................... New Year’s Dayon 1st January.A celebrate B celebratingC celebrates

6 Mum .................................. the food now.A prepare B are preparingC is preparing

7 Oscar .......................... bowling every day.A isn’t going B don’t go C doesn’t go

8 Kamal always ................ his hands beforesupper.A is washing B wash C washes

9 Mary ..................... does her homework inthe afternoon.A now B alwaysC tomorrow

10 Are you ........................ soccer tomorrow?A play B playing C plays

Should / Shouldn’t

� Aby udzielić komuś rady, aby powiedzieć co powinien lub czego nie powinien robić,używamy should lub shouldn’t. Po should/shouldn’t występuje bezokolicznik bez to.Np. You should do your homework. = PowinieneÊ odrabiaç lekcje.

You shouldn’t be late for work. = Nie powinieneÊ spóêniaç si´ do pracy.

Winter is here! It’s time to put on your jackets, gloves and boots,

make snowmen and go ice skating! Unfortunately, winter is the time

of the year when most people fall ill. Don’t let this happen to you this

year! Here are a few tips to protect yourself: You 1) should eat a lot of

fruit and vegetables and you 2) .................... drink cold water. Be careful!

You 3) ..................... wear too many warm clothes. You 4) .................... go

to bed early and you 5) .................... make sure there is a lot of fresh air in

your bedroom. When you’re ill, you 6) ................... drink a lot of orange juice.

You 7) .................. stay in bed but you 8) .................... watch

too much TV. Make sure you eat healthy food, too!

Follow our advice and enjoy this winter!

E. Przeczytaj poni˝szy tekst i uzupeœnij luki, wpisujàc should lub shouldn’t.

46

D. ZakreÊl wœaÊciwà form´.

unit 8 COMPA 18/5/06 10:56 Page 46

47

(str. 46)

The Indian SummerFestival!

(str. 47)

9.19.29.39.49.59.69.79.89.99.109.119.129.13

9.149.159.16

blanket = kocbuffalo = bawółIndian = indiańskijewellery = biżuteriacolourful = barwny, kolorowymagic = magiczny, czarodziejskitrick = sztuczkarace = wyścigfirework = sztuczne ognie, fajerwerkidisplay = pokazmake a fire = rozpalić ogniskofestival = festiwal, świętoan event for all the family = wydarze-nie dla całej rodzinyprize = nagrodaperformer = wykonawcalive music = muzyka grana na żywo

artist = artystaWatch the artists at work ... = Przyjrzyjsię pracującym artystom.moccasins = mokasyny (buty namiękkiej podeszwie, uszyte z dobrze wy-prawionej skóry)take a walk = przejść się, pospacero-waćmarket = rynekanimal skin = skóry zwierzęce, futrzakidifferent = różnyIndian fry bread = indiański chleb w kształcie płaskich placków, pieczony nadogniembuffalo burger = burger (bułka) z mię-sem bawołuwhole = cały

9.27

9.28

trainers = buty sportowe (tenisówki,adidasy)clue = wskazówka, trop

Here’s a clue. = Oto wskazówka.point = punkt

9.179.18

9.19

9.20

9.219.229.239.24

9.25

9.26

9.299.30

(str. 48)

9.319.329.33

sour = kwaśnydifference = różnicapineapple = ananas

í2.50 (two pounds fifty) = dwa funtypięćdziesiąt pensów

9.34

Unit 9 COMPA 18/5/06 11:17 Page 47

48

åwiczenia

(str. 49)

9.359.369.379.389.39

9.40 9.41

9.42

9.439.449.459.469.47

probably = prawdopodobnieworld = światbiggest = największyfight = walkafood fight = walka, w której pociskami sąartykuły spożywczetown = miasto, miasteczkothrow tomatoes at each other = rzucaćpomidorami w siebie (nawzajem)live band = orkiestra lub zespół muzy-czny grający muzykę na żywolorry = ciężarówkafull of = pełny, wypełniony czymśarrive at = przyjechać doready for = gotowy nawinner = zwycięzca

pick up = podnieśćripe = dojrzałyat anyone you like = w kogokolwiek, w dowolną osobęattract = przyciągaćmostly = głównietomato juice = sok pomidorowyif you like = jeśli będziesz chciałof all ages = w każdym wiekuNext time ... = Następnym razemHow long ...? = Jak długo...?paragraph = akapitwhat happens = co się odbywa, dziejecomment = uwaga

9.489.499.50

9.519.529.53 9.549.55 9.569.579.589.599.60

1 pineapple 2 b — — — — — — 3 I — — — — — j — — — — — — — —

A. Przyjrzyj si´ obrazkom i napisz, co przedstawiajà.

4 l — — — — 5 b — — — — — — 6 t — — — — — — —

Unit 9 COMPA 18/5/06 11:17 Page 48

49

E. Wybierz wœaÊciwà form´.

1 Have you got ......... sugar?A any B some C no

2 Lynn ......... a party on Saturday.A has B have C is having

3 I can’t buy new trainers. I’ve got .........money.A no B some C a few

4 Is there ......... coffee left?A a few B many C any

5 Vegetarians ......... meat.A doesn’t eat B aren’t eatingC don’t eat

6 Helen ......... afraid of spiders.A does B is C are

7 Tom’s parents ......... to Australia on Monday.A flying B are flying C fly

8 “Would you like some honey in your tea?”“Just a ........., please.”A few B lot C little

9 You ......... eat so many burgers. They’re nothealthy.A shouldn’t B can’t C wouldn’t

10 Would you like ......... biscuits?A some B a little C no

1 Colourful clothes for celebrations. costumes

2 A person who acts, sings, etc for other people. ......................

3 Clowns do these to make people laugh. ......................

4 Something important that happens. ......................

5 A show with bright coloured lights. ......................

6 We give this to someone who wins a competition or a game. ......................

B. Przeczytaj opisy i wpisz sœowa im odpowiadajàce tak jak w przykœadzie.

D. Przeczytaj zdania i podkreÊl wœaÊciwy wyraz.

1 Why don’t you bring your children to thefestival? It’s an event of/for all the family.

2 Let’s listen in/to some music!3 Do you like Mexican food? No? How

about/along some Chinese food then?

4 The train arrives to/at the station at 6:30.5 Johnny, pick on/up your toys, please.6 Are you ready for/to an adventure?7 The bag is full with/of sweets.8 People from/of all ages can join our club.

C. Utwórz wyra˝enia z podanych wyrazów, a nast´pnie u˝yj ich w zdaniach tak jak w przykœadzie.

1 horse b

2 ripe .........

3 make .........

My father loves horse riding.

4 live .........

5 animal .........

6 traditional .........a band

b riding c skin d dancese a fire

f tomato

eventcostumes

prizeperformer

tricks

firework display

Unit 9 COMPA 18/5/06 11:17 Page 49

50

F. ZakreÊl wœaÊciwà form´.

1 A: How much cheese do you need?B: a A lot!

b Yes, please!

2 A: What are you doing on Sunday afternoon?

B: a I’m going to a football match.b I’m not.

3 A: I’ve got a headache.B: a I would like one.

b You should take an aspirin.

4 A: What are you having for dinner?B: a A lot.

b Just a salad.

5 A: What does Alex do on Thursdays?B: a He’s having a shower.

b He goes to the gym.

6 A: Can I help you?B: a I’d like a burger and some French

fries, please.b I’m starving!

7 A: How much flour do you need?B: a I’ve got a few.

b Just a little, please.

8 A: We’ve got some eggs.B: a Let’s make an omelette.

b At the supermarket.

G. Przyjrzyj si´ obrazkowi, a nast´pnie uœó˝ zdania zgodnie z jego treÊcià.

1 Paul is eating an apple.

2 Ted and Paul .....................................

next to the bookcase.

3 Lisa ............................. on the board.

4 John ..................................... a book.

5 Wendy ...................................... milk.

6 Jill ................................. at a picture.

7 Ron ...................................... a letter.

8 Ron, Wendy and John .................... at

their desks.

Unit 9 COMPA 18/5/06 11:17 Page 50

51

(str. 54)

Forever famous!

(str. 55)

10.110.210.310.410.510.610.710.810.910.1010.11

scared = przerażonyexcited = rozentuzjazmowanyartist = artystamusician = muzyklawyer = prawnikbattery = bateriazip = zamek błyskawicznymiss the bus = spóźnić się na autobusmoon = księżyclate = spóźnionywriter = pisarz

10.1210.1310.1410.1510.1610.17

10.1810.1910.2010.21

story = opowiadaniemuseum = muzeum·nyway = tak w ogóleWhen was he born? = Kiedy on się urodził?look like = wyglądaćcharacter = bohater (książki), postać lite-rackascary = przerażający, strasznyturn into = zmienić się ( w kogoś)horrible = strasznyugly = ohydny, brzydkimain = główny

10.2210.2310.2410.2510.26

10.27

10.2810.2910.3010.3110.3210.3310.3410.35

Russian = rosyjskiGerman = niemieckiuniversity = uniwersytet∏istory = historia (piszemy z dużej litery,jeśli odnosi się do przedmiotu w szkole lub na studiach)went = pojechał-em/eś, itd.[go-went]see = widzieć (się z kimś)hear = słyszećbell = dzwonekprince = książęprincess = księżniczkafirst child = pierworodny syn lub córkahospital = szpitalpeople = ludziecall = nazwać, nadawać imię

10.3610.3710.3810.3910.4010.4110.4210.4310.4410.4510.4610.4710.4810.4910.5010.5110.52

sail = wypłynąć, (po)żeglowaćfeel = czuć (się)tired = zmęczonysailor = żeglarz, marynarzcaptain = kapitanship = statekpleased = zadowolonyloud = głośnyscream = krzykterrible = straszny, potwornymouth = usta (tu: pysk)teeth = zębysuddenly = naglejump = skoczyćfall = upaśćgo for = rzucać się na (coś/kogoś)throat = gardło

unit 10 COMPA 18/5/06 11:22 Page 51

52

(str. 56)

10.5310.54

10.5510.5610.5710.5810.5910.6010.6110.6210.6310.6410.65

sail round the world = popłynąćdookoła świataproduce = (wy)produkowaćelectric = elektrycznyuse = używaćplay = graćguitar = gitaraword = słowo, wyrazuntil = (aż) dostrangely = co dziwnewrite music = zapisywać nutybehind his back = (założony) z tyłupiece of music = utwór muzycznyonce = jeden raz

10.6610.6710.68

10.6910.7010.7110.7210.7310.7410.7510.7610.77

grow up = wyrosnąć (na kogoś)brilliant = błyskotliwy, genialny, znako-mitypopular = popularny·ll over the world = na całym świecieviolin = skrzypcetalk = mówićride a bike = jeździć na rowerzeread = czytaćdance = tańczyćsing = śpiewaćrun = biegać

(str. 57)

10.7810.7910.8010.8110.8210.8310.8410.8510.8610.8710.8810.8910.9010.9110.92

10.93

self-cleaning = samoczyszczącyidea = pomysłletter = listwardrobe = szafa ubraniowaclothes = ubraniatidy = doprowadzić do ładuperson = osobawho = którycreate = (s)tworzyćsuch as = taki jakyoung = młodyold = starystill = nadalill = chorybegan = zaczął[begin-began]instead = w zamianagree = zgodzić się

10.9410.9510.9610.9710.9810.9910.10010.10110.102

10.10310.104

10.10510.10610.10710.10810.109

marry = poślubićtogether = razemcountry = krajfinally = wreszcie, w końcudecide = zdecydować (się)island = wyspadie = umieraćleft = (po)zostawił-em/eś, itd.[leave-left]remember = pamiętaćheading = nagłówek, główne zdanieakapituearly years = dzieciństwo i młodośćeducation = wykształceniemarriage = małżeństwofamous work = słynne dziełobiography = biografia

unit 10 COMPA 18/5/06 11:22 Page 52

Gramatyka

Czas Past Simple — Regular Verbs (Czasowniki regularne)ñ Formy czasu Past Simple tworzymy przez dodanie końcówki -ed do formy podstawowej cza-

sowników regularnych.

podmiot + czasownik z końcówką -ed

Np. She washed her hair last night. He missed the bus yesterday.

ñ Przeczenia tworzymy przy pomocy czasownika posiłkowego did not (didn’t), po którymnastępuje podstawowa forma czasownika głównego bez końcówki -ed.

podmiot + did not (didn’t) + czasownik bez końcówki

Np. I didn’t walk to work last week. We didn’t dance at the party.

ñ Pytanie tworzymy przy pomocy czasownika posiłkowego did, po którym stawiamy podmiot, a następnie czasownik główny bez końcówki -ed.

Did + podmiot + czasownik bez końcówki

Np. Did you play tennis last weekend? Did they use computers at work in 1985?

UWAGA! Końcówkę -ed dodajemy do czasownika tylko w zdaniach twierdzących. 53

1 excited 2 ....................... 3 ....................... 4 .......................

A. Podpisz obrazki.

B. Wpisz w luki wyrazy z listy: missed, bell, born, produces, created, scary, main, tired.

åwiczenia

5 ....................... 6 ....................... 7 ....................... 8 .......................

1 I was late for work because I missed the bus.2 My first child was ............ on my birthday.3 We watched a .......... film on TV last night.4 What’s the ................................ character

in his new book?5 When we heard the ................... , we went

into our classrooms.

6 After five hours of work, Sally felt really....................... .

7 His company ........................... computers.8 Professor McDuff ................ a self-cleaning

wardrobe.

unit 10 COMPA 18/5/06 11:22 Page 53

� Dla czasu Past Simple charakterystyczne są takie określenia czasu, jak yesterday - wczoraj, last week - w ubiegłym tygodniu, last year - w ubiegłym roku, five years ago - pięć lat

temu, two days ago - dwa dni temu, in 1999 - w roku 1999 itp.

ñ Do większości czasowników regularnych dodajemy w formie Past Simple końcówkę -ed. Np. miss - missed

ñ Jeśli czasownik w formie podstawowej zakończony jest na -e, dodajemy do niego samo -d.Np. use - used

ñ Jeśli czasownik w formie podstawowej kończy się na spółgłoskę+ y, opuszczamy y i dodaje-my -ied. Np. fry - fried try - tried

ñ Jeśli ostatnia (lub jedyna) krótka samogłoska czasownika jest akcentowana i stoi pomiędzydwoma pojedynczymi spółgłoskami, podwajamy ostatnią spółgłoskę i dodajemy -ed. Np. stop - stopped

ñ W czasownikach, które w formie podstawowej kończą się -l, podwajamy tę literę przydodawaniu końcówki -ed. Np. travel - travelled

Spelling rules - Pisownia

Short Answers - Krótkie odpowiedzi

Did you cry?Yes, I/we did.No, I/we didn’t. Did they cry?

Yes, they did.No, they didn’t.

Did he/she/it cry?Yes, he/she/it did.No, he/she/it didn’t.


pełna skrócona

I finished I did not finish I didn’t finish Did I finish?You finished You did not finish You didn’t finish Did you finish?He finished He did not finish He didn’t finish Did he finish?She finished She did not finish She didn’t finish Did she finish?It finished It did not finish It didn’t finish Did it finish?We finished We did not finish We didn’t finish Did we finish?You finished You did not finish You didn’t finish Did you finish?They finished They did not finish They didn’t finish Did they finish?

Pronunciation - WymowaKońcówkę -ed wymawiamy jako:ñ /æædd/, jeśli forma podstawowa czasownika kończy się dźwiękiem /tt/ lub /dd/.

Np. visited, decidedñ /tt/, jeśli forma podstawowa czasownika kończy się dźwiękiem /kk/, /ss/, /∏∏/, /««/ / ff/ lub /pp/.

Np. looked, missed, matched, washed, laughed, jumpedñ /dd/, jeśli forma podstawowa kończy się innym dźwiękiem niż wymienione wyżej.

Np. lived, travelled, used, listened

54

unit 10 COMPA 18/5/06 11:22 Page 54

55

Czas Past Simple – Irregular Verbs (Czasowniki nieregularne)


pełna skrócona

I went I did not go I didn’t go Did I go?You went You did not go You didn’t go Did you go?He went He did not go He didn’t go Did he go?She went She did not go She didn’t go Did she go?It went It did not go It didn’t go Did it go?We went We did not go We didn’t go Did we go?You went You did not go You didn’t go Did you go?They went They did not go They didn’t go Did they go?

Czasowniki nieregularne w czasie Past Simple mają specjalną formę - nie dodajemy do nich końcówki-ed.Np. do - did see - saw catch - caught itp.

Formę przeczącą i pytającą tworzymy przy pomocy czasownika posiłkowego did/did not (didn’t)oraz formy podstawowej czasownika głównego, tj. czasownika bez końcówki.Np. He met Paula yesterday. He didn’t meet Paula yesterday.

Did he meet Paula yesterday?

C. Powiedz, jak wymawia si´ nast´pujàce czasowniki w formie czasu Past Simple, a nast´pnie wpisz je w odpowiednie rubryki.

ñ want ñ jump ñ sail ñ love ñ produce ñ need ñ travel ñ create ñ mash ñ decide ñ cry ñ stop ñ open ñ watch ñ land

/ææd/

wanted....................................................................................................................................................................

/t/

jumped....................................................................................................................................................................

/d/

sailed....................................................................................................................................................................

* Lista czasowników nieregularnych znajduje się na str. 106.

unit 10 COMPA 18/5/06 11:22 Page 55

56

E. Wstaw w luki czasowniki podane w nawiasach w odpowiedniej formie.

“I 1) sat (sit) for an hour, not moving, until it 2) ..........….... (get)dark. Then, I 3) ..........….... (see) it! It 4) ..........….... (make) astrange noise, like a wild animal. It 5) ..........….... (come) towardsme and its long arms 6) ..........….... (try) to touch me. I7) ..........….... (be) very scared! I 8) ..........….... (scream) and9) ..........….... (run) away. I 10) ..........….... (know) that themonster 11) ..........….... (want) to kill me. I 12) ..........….... (feel)terrible, but I 13) ................... (not/know) what to do.”

D. Przeczytaj zdania i popraw bœ´dy.

1 Did you tidied your room? tidy2 Tom goes swimming last weekend. ................3 Mary didn’t did her homework last night. ................4 Robert studies Art at university two years ago. ................5 Mark didn’t wanted to become a lawyer. ................6 Did Sue grew up in London? ................7 We stop for a cup of tea and then continued our journey. ................8 Charlie Chaplin is a famous British actor. ................

Could

ñ Odpowiednikiem can w czasie przeszłym jest could.Np. I can swim now but I couldn’t swim three years ago. = Teraz umiem pœywaç, alenie umiaœem pœywaç trzy lata temu.

ñ Could informuje, że ktoś umiał/potrafił coś robić w przeszłości.

Forma twierdząca Forma przecząca Forma pytającapełna skrócona

I could swim I could not swim I couldn’t swim Could I swim?You could swim You could not swim You couldn’t swim Could you swim?He could swim He could not swim He couldn’t swim Could he swim?She could swim She could not swim She couldn’t swim Could she swim?It could swim It could not swim It couldn’t swim Could it swim?We could swim We could not swim We couldn’t swim Could we swim?You could swim You could not swim You couldn’t swim Could you swim?They could swim They could not swim They couldn’t swim Could they swim?

unit 10 COMPA 18/5/06 11:22 Page 56

57

G. Co si´ staœo wczoraj? Dopasuj do siebie zdania z obu kolumn.

a she/not/eat/her sandwichb he/not/do/the washing-upc she/not/come/to the partyd we/not/go and play outsidee Lisa/not/go shoppingf he/not/go to work

1 Mike/be/tired2 Jane/have/toothache3 The shops/not/be/open4 Doug/be/ill5 Mandy/be away/on holiday6 It/rain

Krótkie odpowiedzi

Could you Yes, I/we could.draw? No, I/we couldn’t. Could they draw?

Yes, they could.No, they couldn’t.

Could he/she/it Yes, he/she/it could.draw? No, he/she/it couldn’t.

1 Mike was tired, so he couldn’t do the washing-up.2 ...................................................................................................................................... .3 ...................................................................................................................................... .4 ...................................................................................................................................... .5 ...................................................................................................................................... .6 ...................................................................................................................................... .

F. Przeczytaj pytania i udziel na nie odpowiedzi.

1 “Did you watch the film last night?”“Yes, I did.”

2 “Could you write when you were four?”“No, .................................................. .”

3 “Did Helen remember to buy milk?”“No, .................................................. .”

4 “Were your parents at home yesterday?”“Yes, .................................................. .”

5 “Did Charles have a party on his birthday?”“Yes, .................................................. .”

6 “Could you walk when you were two?”“Yes, .................................................. .”

7 “Was John at the cinema with you?”“No, .................................................. .”

8 “Did Paul and Kim fly to Mexico last week?”“Yes, .................................................. .”

unit 10 COMPA 18/5/06 11:22 Page 57

(str. 58)

It looks very old!

(str. 59)

11.111.211.311.411.511.611.711.811.911.10

antique shop = sklep z antykamiinventions = wynalazkiprinting press = prasa drukarskatelescope = teleskopelectric heater = grzejnik elektrycznythermometer = termometrwashing machine = pralkalamp = lampavase = wazonbring = przynosić

11.11

11.12

11.1311.1411.15

the most unusual things = najdziw-niejsze rzeczyWhat was this used for? = Do czegotego używano?measure = mierzyćtemperature = temperaturaIt was used for measuring thetemperature = Używano go domierzenia temperatury.

11.1611.1711.18

keep houses warm = ogrzewać domstar = gwiazdaprint = drukować

11.19

1.20

I used to live = dawniej/kiedyś miesz-kałemtake the dog for a walk = wyprowadzićpsa na spacer

11.2111.2211.2311.2411.2511.2611.27

11.2811.2911.3011.31

CD player = odtwarzacz płyt CDbuilt = zbudował-em/eś, itd.steam train = lokomotywa parowahad = miał-em/eś, itd.between = pomiędzywon = wygrał-em/eś, itd.became = stał-em/eś się, itd.[become-became]easy to run = łatwy w obsłudzeEurope = Europarailway = kolejRussia = Rosja

11.3211.3311.3411.3511.3611.3711.3811.3911.4011.4111.4211.43

gift shop = sklep z pamiątkamisafe = bezpiecznyheavy = ciężkicomfortable = wygodnyuncomfortable = niewygodnyunpopular = niepopularny, niemodnydirty = brudnycheap = taniexpensive = drogilight = lekkiway of travelling = sposób podróżowaniaat first = na/z początku

(str. 60)

58

unit 11 COMPA 18/5/06 11:31 Page 58

59

1 a gift shopb antique shop

2 a thermometerb camera

3 a slideb telescope

4 a theme parkb steam train

5 a washing machineb printing press

6 a electric heaterb roller coaster

åwiczenia

(str. 61)

11.44

11.4511.4611.4711.4811.4911.5011.5111.5211.5311.5411.55

roller coaster = kolejka górska (w wesołym miasteczku)in the beginning = na początku, najpierwslide = zjeżdżać, ześliznąć sięmade of = zrobiony zwood = drewnocovered with = pokryty czymśice = lódclimb = wejść na, wspiąć się naa set of stairs = kondygnacja schodówslid = ześliznąć sięenjoyable = przyjemnybigger and bigger = coraz większy

A. Wybierz wœaÊciwy wyraz lub okreÊlenie.

accident = wypadeklater = późniejinventor = wynalazcadesign = (za)projektowaćattraction = atrakcjafunfair = wesołe miasteczkotheme park = park rozrywki, w którymatrakcje dotyczą jednego tematu, epoki,itd.rode = jeździł-em/eś, itd.[ride-rode]Holland = Holandia

11.5611.5711.5811.5911.6011.6111.62

11.63

11.64

unit 11 COMPA 18/5/06 11:31 Page 59

Used to� Konstrukcji used to + czasownik główny używamy, informując o pewnej zwyczajowej,

powtarzanej (regularnie) czynności przeszłej, która obecnie nie ma miejsca.Np. I used to spend my summer holidays at home. = Dawniej sp´dzaœem wakacje letnie

w domu. (W przeszłości nie wyjeżdżałem nigdy na wakacje z domu, natomiast terazspędzam wakacje poza domem).

Gramatyka

1 Mary used to have milk for breakfast, butnow she has toast and coffee instead.

2 ............................................................................................................................ .

3 ............................................................................................................................ .

4 ............................................................................................................................ .

B. Zapoznaj si´ z podanymi informacjami, a nast´pnie uœó˝ zdania informujàce o tym, co Mary robiœa dawniej, a co robi teraz.

ñ have milk for breakfast

ñ play soccer

ñ work from 9 to 5

ñ ride a bike

ñ have toast and coffee for breakfast

ñ play basketball

ñ work at night

ñ drive a car

Comparison of adjectives - Stopniowanie przymiotnikówñ Przymiotniki mają trzy stopnie: równy (positive), wyższy (comparative) i najwyższy (superlative).ñ Formy przymiotnika w stopniu wyższym + than (= niż/od) używamy przy porównaniu różnych ludzi lub

rzeczy pod względem tej samej cechy. Do przymiotników jedno- i dwusylabowych w stopniu wyższymdodajemy końcówkę -er, natomiast do przymiotników składających się z więcej niż dwóch sylab w stopniu wyższym dodajemy more.

Np. Cars are faster than bikes. CD players are more expensive than radios.

ñ The + stopień najwyższy + of/in (= z/spośród) pozwala na porównanie większej ilości ludzi lub rzeczypod względem pewnej cechy. Of używamy w odniesieniu do osób i rzeczy. In używamy w od-niesieniudo miejsc. W stopniu najwyższym do przymiotników jedno- i dwusylabowych dodajemy końcowkę -est. Formę stopnia najwyższego przymiotników składających się z trzech i więcej sylab tworzymy przezdodanie most przed przymiotnikiem w stopniu równym. Z przymiotnikiem w stopniu najwyższymużywamy również the.

Np. The longest railway in the world is in Russia. Some of the most comfortable trains are in Japan.

przymiotnik jedno- lub dwusylabowy + -er + than

more + przymiotnik złożony z trzech i więcej sylab + than

the + przymiotnik jedno- lub dwusylabowy+ -est + of/in

the + most + przymiotnik złożony z trzech i więcej sylab + of/in

60

unit 11 COMPA 18/5/06 11:32 Page 60

61

C. Utwórz formy stopnia wy˝szego i najwy˝szego podanych przymiotników.

D. PodkreÊl wœaÊciwà form´.

Spelling rules - Pisowniañ Do jednosylabowych przymiotników kończących się na -e, dodajemy -r w stopniu wyższym

i -st w najwyższym.Np. large - larger - largest

ñ W dwusylabowych przymiotnikach zakończonych na -y zamieniamy -y na -i, a następnie dodajemy odpowiednio -er lub -est.Np. heavy - heavier - heaviest

ñ W przymiotnikach zakończonych na akcentowaną samogłoskę występującą pomiędzy dwiemapojedynczymi spółgłoskami przy dodawaniu końcówek -er i -est podwajamy ostatnią spółgłoskę.Np. thin - thinner - thinnest

1 Lisa is taller from/than Tania.2 Let’s get the train. It’s faster/fastest than

the bus.3 Ron is the happier/happiest person I

know!4 This show is the funniest than/of all.5 My car is very dirty/dirtiest today.6 Who’s the best/better student in the class?

7 The food at that café is worse/worst thanmine!

8 Tonight I’d like to do something more/mostinteresting than watch TV.

9 This film is good/better than the one wewatched last night.

10 I think horse riding is more/most dangerousthan bungee jumping.

Irregular adjectives - Wyjàtki

1 small2 expensive3 dirty

4 fat5 strong6 beautiful7 pretty

8 comfortable9 noisy10 safe11 difficult12 big

1 smaller

2 ........................

3 ........................

4 ........................

5 ........................

6 ........................

7 ........................

8 ........................

9 ........................

10 ........................

11 ........................

12 ........................

1 smallest2 ........................3 ........................4 ........................5 ........................6 ........................7 ........................8 ........................9 ........................

10 ........................11 ........................12 ........................

Stopień równygood

bad

Stopień wyższybetter

worse

Stopień najwyższybest

worst

unit 11 COMPA 18/5/06 11:32 Page 61

(str. 62)

A day to remember!

(str. 63)

12.112.212.312.412.512.612.712.8

12.9

12.1012.11

12.1212.13

12.1412.15

break = (z)łamaćfall off = spaść z concert = koncertannoyed = zły, rozgniewanyworried = zmartwionya day to remember = pamiętny dzieńlife = życietold = (o)powiedział-em/eś, itd.[tell-told]broke = złamał-em/eś, itd.[break-broke]leg = nogafell off = spadł-em/eś, itd.[fall off-fell off]happen = zdarzyć sięfelt = czuł-em/eś, itd.[feel-felt]unhappy = nieszczęśliwywoke up = z/obudził-em/eś się, itd.

12.16

12.1712.1812.19

12.2012.2112.22

12.2312.2412.2512.26

12.2712.28

saw = zobaczył-em/eś, itd.[see-saw]smile = uśmiechface = twarzsaid = powiedział-em/eś, itd.[say-said]happily = szczęśliwiequickly = szybkoheard = usłyszał-em/eś, itd.[hear-heard]loudly = głośnosang = zaśpiewał-em/eś, itd.practise = ćwiczyćleft = wychodził-em/eś [leave-left]As he left, ... = Wychodząc...wave goodbye = (po)machać komuś napożegnanie

12.29

12.3012.3112.3212.3312.3412.35

wrote = napisał-em/eś, itd. [write-wrote]bored = znudzonyspider = pająkempty = pustywooden = drewnianycreak = (za)skrzypiećas = gdy

12.3612.37

12.3812.39

12.4012.41

upstairs = na góręspoke = rozmawiał-em/eś, itd. [speak-spoke]to each other = ze sobąran = wy/pobiegł-em/eś, itd.[run-ran]scream = krzyczećverb = czasownik

12.4212.4312.4412.45

adverb = przysłówekshout = krzyczećas soon as = jak tylkoa knock on the door = pukanie do drzwi

12.46

12.4712.48

downstairs = na dole (domu piętro-wego)sadly = smutnostation = stacja

(str. 64)

62

unit 12 COMPA 18/5/06 11:35 Page 62

63

åwiczenia

(str. 65)

12.49

12.5012.5112.5212.5312.5412.55

threw = (w)rzucił-em/eś, itd. [throw-threw]fire = ogieńbright = jasnylight = światłosky = niebowonder = zastanawiać siędrove = jechał-em/eś, itd. [drive-drove]

12.56

12.5712.5812.59

12.6012.61

thought = pomyślał-em/eś, itd. [think-thought]he thought to himself = pomyślał sobieturn around = odwrócić sięThat was all that mattered! = Tylko to sięliczyło!bubble = balonik (tu: dymek)stole = ukradł-em/eś, itd. [steal-stole]

A. Wpisz w luki wœaÊciwe sœowo z listy.

1 So, how was the concert? Did you have agood time?

2 Anne ........................... the horse but shedidn’t hurt herself!

3 You are late! I was ................. about you! 4 Every time my daughter sees a spider, she

............... .

5 The door ................... whenever I open it. 6 Tom’s parents are very .............................

when he doesn’t clean his room.7 Our grandmother used to live in a little

................................. house in the forest.8 Her baby brother ................ her new kite.

12.6212.6312.64

12.6512.6612.67

arrive = przyjechaćhungry = głodny∏e couldn’t believe his eyes. = Niewierzył własnym oczom.furniture = meblemobile phone = telefon komórkowypocket = kieszeń

12.68

12.6912.7012.7112.72

got out = wysiadł-em/eś, itd. [get-got]notice = zauważyćexplain = (wy)tłumaczyćsilly = głupioin the end = na/w końcu

unit 12 COMPA 18/5/06 11:35 Page 63

64

B. Utwórz przysœówki do podanych przymiotników.

C. Uzupeœnij zdania wedœug wzoru.

1 soft softly2 angry ....................................3 awful ....................................4 simple ....................................5 happy ....................................6 safe ....................................7 dangerous ....................................8 healthy ....................................

1 He is a slow driver.He drives slowly.

2 John is a careful worker.He ........................................................ .

3 You’re a good dancer.You ........................................................ .

4 She is a quick learner.She ........................................................ .

5 They are fast runners.They ...................................................... .

Adverbs - Przysœówkiñ Przysłówki zazwyczaj tworzymy przez dodanie końcówki -ly do przymiotnika.

Np. quick – quickly , slow – slowlyñ Jeśli przymiotnik zakończony jest na spółgłoskę + y, opuszczamy -y, a w jego miejsce

wstawiamy -ily. Np. noisy – noisily , easy – easily

ñ Aby utworzyć przysłówek od przymiotnika zakończonego na -le, opuszczamy -e, a w jegomiejsce wstawiamy -y.Np. terrible – terribly , probable – probably

ñ Do przymiotników zakończonych na -l dodajemy -ly. Np. beautiful – beautifully , wonderful – wonderfully

Gramatyka

Irregular adverbs - Przysœówki tworzone nieregularnieNiektóre przysłówki nie podlegają powyższym regułom. Przyjmują one zupełnie nową formę albomają tę samą postać co przymiotniki.Np. good – well = dobry – dobrze early – early = wczesny – wczeÊnie

fast – fast = szybki – szybko late – late = póêny – póênohard – hard = ci´˝ki, trudny – ci´˝ko, trudno

Przysœówki czasu

ñ as = kiedy, gdy, jakNp. He cut his finger as he opened the

tin. = Skaleczyœ si´ w palec, gdy otwieraœ konserw´.

ñ as soon as = kiedy/gdy/jak tylko/zaraz potym, gdyNp. As soon as we walked in,the phone

stopped ringing. = Telefon przestaœ dzwoniç, kiedy tylko weszliÊmy do Êrodka.

ñ suddenly = nagleNp. Suddenly, I remembered it was my

wife’s birthday. = Nagle przypomnia-œem sobie, ˝e to byœy urodziny mojej ˝ony.

ñ then = potem, następnieNp. She closed the book, then put it

back on the shelf. = Zamkn´œa ksià˝k´, a nast´pnie odœo˝yœa jà z powrotem na póœk´.

unit 12 COMPA 18/5/06 11:35 Page 64

65

1 Oliver opened the door, .......... he turnedthe lights on.A as soon as B then C after

2 .......... I arrived home, the phone rang.A Suddenly B Before C As soon as

3 I read my book, .......... I went to bed.A then B after C as

4 I sat down to study. .........., I heard loudmusic from Tim’s room.A First B Suddenly C As soon as

5 Susan got up, .......... she went downstairs.A first B before C then

6 I waved goodbye .......... I left.A suddenly B as C then

D. Wybierz wœaÊciwy przysœówek.

E. Wpisz w luki brakujàce wyrazy.

Last 1) summer, Betty Kendall 2) went (go) to stay with her aunt in the country. It

was a long journey and when Betty 3) ....................... (arrive), she 4) ........................ (feel) very

tired. She 5) ......................... (decide) to go to 6) .................... early that night.

In the middle of the night, Betty 7) .................... (wake up) suddenly. She 8) ............ (can) hear

a strange noise. She 9) ............... (be) sure there was someone in her room. She 10) ...................

(turn on) the light, then 11) ................... (jump) quickly out of bed. The noise 12) ..............

(come) from the 13) ..................., so she 14) ................. (walk) slowly over to it. As

she carefully 15) ................... (open) the door, she 16) .................. (see) one of her aunt’s hats

moving across the floor of the wardrobe. She 17) ......................... (scream) loudly and her aunt

18) ......................... (run) into the room.

“It’s alright,” her aunt said, laughing. “It’s only Tiny the 19) ........................... . He

sometimes comes in from the 20) ...................... and sleeps in the wardrobe.” She

21)......................... (pick up) the hat and Betty saw Tiny’s funny face looking up at her!

ñ Wybierz najlepszy tytuœ do opowiadania. Postaw znaczek (�) w odpowiednim kwadracie.

1 My favourite aunt! 2 Betty’s dream! 3 A night visit!

unit 12 COMPA 18/5/06 11:35 Page 65

(str. 70)

You’ve got a lot to learn!

(str. 71)

13.113.213.313.413.513.6

13.7

13.813.913.10

band = zespół muzyczny sell = sprzedawaćmotor = silniknet = siećbook = (za)rezerwować, zamawiaćhas sold = sprzedał-a/o [sell-sold-sold]has prepared = przygotował-a/o [prepare-prepared-prepared]school hall = aula szkolnaorganize = (z)organizowaćcharity = organizacja charytatywna

13.11

13.1213.1313.1413.1513.16

13.1713.18

Have you heard of them? = Czy sły-szałeś o nich?already = jużtaxi = taksówkanot yet = jeszcze niereport = sprawozdanieyou’ve done = wy zrobiliście [do-did-done]so far = do tej poryPhew! = Ojej!

13.1913.20

13.2113.2213.23 13.2413.25

invitation = zaproszenienumber Ône = numer 1 (na liście prze-bojów, zespołów, itp.)contact = (s)kontaktować sięautograph = autografmillion = milionimprove = poprawiać, ulepszaćmedicine = lekarstwo

13.26

13.27

13.2813.2913.30

show people how to grow their ownfood = pokazywać ludziom, jak hodo-wać/produkować własną żywnośćlives = życie [liczba mnoga rzeczownikalife]since I was a child = od dzieckahearing aid = aparat słuchowymuch better = o wiele lepszy

13.31

13.3213.3313.3413.3513.3613.37

Have you ever been to the opera? =Czy był-eś/aś kiedyś w operze?empty = opróżniaćbin = kosz (na śmieci)feed = (na)karmićwater = podlaćplant = roślinadecorate = (u)dekorować

13.3813.39

13.4013.4113.42

put on = założyć/włożyć (na siebie)party hat = kapelusik, który nosi się naprzyjęciu, balu (zwykle papierowy w kształcie stożka)minute = minutasnail = ślimaksee a live band = oglądać zespółgrający na żywo

(str. 72)

66

unit 13 COMPA 18/5/06 14:57 Page 66

67

A. PodkreÊl wœaÊciwy wyraz.

åwiczenia

(str. 73)

13.43

13.4413.45

Nessie = pieszczotliwe określeniepotwo-ra z Loch Nesstake off = zdjąć (z siebie)wheel = koło

13.4613.4713.48

on the back of ... = z tyłu (samochodu)order = zamówićbazaar = wenta (sprzedaż rzeczy na celecharytatywne)

1 Jack went to a summer school in France toimprove/grow his French.

2 Kelly wrote to her favourite bank/bandasking for an autograph.

3 I’m sorry but I forgot to order/book a tableat the restaurant for tonight.

4 Aunt Jane made sure that all her childrenhad a good education/decoration.

5 Mr Ford didn’t manage to feed/sell any ofhis paintings last month.

6 What did you do when the motor/netstopped?

Gramatyka

Czas Present Perfect Simple

ñ Orzeczenie w czasie Present Perfect Simple składa się z czasownika posiłkowego have/hasoraz czasownika głównego w formie past participle. Formę past participle czasownikówregularnych tworzymy przez dodanie do formy podstawowej czasownika końcowki -ed. Np. book – booked, study – studied, stop – stopped

podmiot + have/has + czasownik w formie past participleNp. I have booked two tickets. She has stopped working on the project.

ñ W zdaniach przeczących po have/has stawiamy not.podmiot + have not/has not (haven’t/hasn’t) + czasownik w formie past participle

Np. We have not/haven’t watered the flowers. She has not/hasn’t phoned Tom.

ñ W zdaniach pytających have/has przesuwamy przed podmiot.Have/Has + podmiot + czasownik w formie past participle

Np. Have you talked to them? Has he repaired it?

unit 13 COMPA 18/5/06 14:57 Page 67

68

Forma twierdząca Forma przecząca Forma pytającapełna skrócona pełna skróconaI have washed I’ve washed I have not washed I haven’t washed Have I washed?You have washed You’ve washed You have not washed You haven’t washed Have you washed?He has washed He’s washed He has not washed He hasn’t washed Has he washed?She has washed She’s washed She has not washed She hasn’t washed Has she washed?It has washed It’s washed It has not washed It hasn’t washed Has it washed?We have washed We’ve washed We have not washed We haven’t washed Have we washed?You have washed You’ve washed You have not washed You haven’t washed Have you washed?They have washed They’ve washed They have not washed They haven’t washed Have they washed?

Forma twierdząca Forma przecząca Forma pytającapełna skrócona pełna skróconaI have done I’ve done I have not done I haven’t done Have I done?You have done You’ve done You have not done You haven’t done Have you done?He has done He’s done He has not done He hasn’t done Has he done?She has done She’s done She has not done She hasn’t done Has she done?It has done It’s done It has not done It hasn’t done Has it done?We have done We’ve done We have not done We haven’t done Have we done?You have done You’ve done You have not done You haven’t done Have you done?They have done They’ve done They have not done They haven’t done Have they done?

ñ Czasowniki nieregularne nie tworzą formy past participle przez dodanie końcówki -ed.Ich lista znajduje się na stronie 105.

B. Uœó˝ zdania z podanych wyrazów i wyra˝eƒ tak jak w przykœadzie.

1 We/already/write/our reportWe have already written our report.

2 you/send/the letters/yet.............................................................?

3 I/just/eat/a mango............................................................ .

4 They/not/travel/to Europe/yet........................................................... .

5 he/ever/show/you his horses............................................................ ?

6 She/already/feed/her cat............................................................ .

7 We/just/learn/how to say ‘Hello’ in Spanish............................................................ .

8 I/not tell/my parents/the news/yet............................................................ .

unit 13 COMPA 18/5/06 14:57 Page 68

69

Time expressions - OkreÊlenia czasu

Czasu Present Perfect Simple używamy:

� w odniesieniu do czynności, które wydarzyły się w bliżej nie określonym momencie w prze-szłości. Dokładny czas nie jest sprecyzowany, ponieważ nie jest ważne, kiedy czynność sięodbyła. Ważne jest, że ona ma jakiś związek z teraźniejszością.Np. I’ve invited Chris to the party. = Zaprosiœam Chrisa na przyjćie.

� w odniesieniu do stanów i czynności, które rozpoczęły się kiedyś w przeszłości i nadal trwają.Np. I have lived in this neighbourhood for twelve years. = Mieszkam w tej okolicy od

dwunastu lat.

� dla wyrażenia czynności, które zakończyły się niedawno, a których skutki widzimy obecnie. Np. Mmm! It smells great! Mum has baked a cake! = Mmm! Cudownie pachnie! Mama

upiekœa ciasto!

Dla czasu Present Perfect Simple charakterystyczne są: ever, already, yet oraz just.

Np. Have you ever eaten Italian food? She hasn’t come back yet.He’s already booked the tickets. Has he read it yet?Have you already had breakfast? We’ve just seen them.

C. Z podanych fragmentów uœó˝ zgodne z prawdà zdania o sobie.

Krótkie odpowiedzi

Have you had breakfast?

Has he/she/it had breakfast?

Have they had breakfast?

1 eat/shark soupI have eaten shark soup. or I haven’t eaten shark soup.

2 visit/the Pyramids............................................................ .

3 live/in another country............................................................ .

4 buy/a new bike............................................................ .

5 swim/in a river............................................................ .

6 cook/a meal ............................................................................................................. .............................................................

7 organize/a concert............................................................ .

8 decorate/the school hall............................................................ .

Yes, I/we have.No, I/we haven’t.

Yes, he/she/it has.No, he/she/it hasn’t.

Yes, they have.No, they haven’t.

unit 13 COMPA 18/5/06 14:57 Page 69

70

1 Al and Sue have already bought a new house.2 Jason hasn’t painted all the walls yet.3 ...................................................................................................................................... .4 ...................................................................................................................................... .5 ...................................................................................................................................... .6 ...................................................................................................................................... .

E. Wstaw przysœówek w odpowiednie miejsce w zdaniu.

1 Have you tidied your room? (yet)Have you tidied your room yet?

2 We’ve decorated the house for the party.(already)............................................................ .

3 Tom has fed the baby. (just)............................................................ .

4 Have you seen a live band? (ever).............................................................?

5 Alex hasn’t emptied the bin. (yet)............................................................ .

6 The students have prepared the school hallfor the celebration. (already)............................................................ .

F. Dopasuj do siebie pytania i odpowiedzi.

1 Have you ever been to Scotland?2 What have you done so far?3 Has Bob sold all the tickets?4 Have you finished the report?5 Has Sue ever travelled to another country?

a I’ve watered the plants.b No, he hasn’t.c Yes, she has.d No, I haven’t.e I’ve just done it.

1

2 5

3 64�

✗ �

✗ ✗�

Jason Jim and Dessie

Al and Sue

MarkJohn and Amy

Paul and Trisha

D. Przyjrzyj si´ fotografiom, a nast´pnie uœó˝ zgodne z ich treÊcià zdania, wykorzy-stujàc wyra˝enia z listy: buy a new house, paint all the walls, move into a new house, meet their neighbours, plant all the flowers, repair all the windows.

unit 13 COMPA 18/5/06 14:57 Page 70

71

(str. 74)

I wonder what’s happened!

(str. 75)

14.114.214.314.414.514.614.714.814.914.10

fire brigade = straż pożarnaput out = gasićnatural disaster = klęska żywiołowaflood = powódźrescue = ratowaćvolcanic eruption = wybuch wulkanuvolcano = wulkanhurricane = huraganearthquake = trzęsienie ziemitidal wave = fala pływowa (wysoka falapowstająca np. po trzęsieniu ziemi)

14.1114.12

14.13

14.1414.1514.1614.17

phone = (za)dzwonić (do kogoś)I wonder what’s happened! = Zastana-wiam się, co się stało!newsflash = wiadomości (w przerwieprogramu)heavy rain = ulewny deszczcause = spowodowaćespecially = szczególniea little bit wet = trochę zmoknięci

14.1814.1914.2014.2114.22

Chinese food = chińskie potrawyflood = ulec zalaniucome back = wrócićexperience = przeżycie, doświadczeniebe back = wrócić

14.2314.2414.2514.26

flat = mieszkaniecheck-up = badanie kontrolnerole = roladialogue = dialog

14.27

14.2814.2914.3014.3114.3214.33

I’ve flown = Ja leciałem [fly-flew-flown]hit = uderzaćsouthern coast = wybrzeże południowevillage = wioska, wieśarea = obszarrescue worker = ratownikdestroy = zniszczyć

14.34 14.3514.3614.3714.3814.39

(be) on (my) way = (być) w drodzeTaiwan = Tajwantext = tekstheadline = nagłówekquake = trzęsienieerupt = wybuchnąć

(str. 76)

unit 14 COMPA 18/5/06 14:59 Page 71

72

1 tidal wave

3 ...................

5 ...................

A. Uœó˝ z liter wyrazy odpowiadajàce treÊci obrazków.

åwiczenia

2 ...................

4 ...................

6 ......................................

14.40

14.4114.42

14.4314.4414.4514.4614.4714.48

Mount = część nazwy szczytu górskiego,np. Mount Everestactive volcano = czynny wulkanget a close look at = przyjrzeć się z bliskasince then = od tej pory, odtądcloud of smoke = tuman dymublock out = zasłaniaćeverywhere = wszędziedust = kurzclose to = blisko

14.4914.50

14.5114.5214.5314.5414.5514.56

14.57

fan = fan, wielbicielfireworks display = pokaz sztucznychogniphrase = wyrażeniemean = znaczyćthe following = następującyrecently = niedawnodistance = odległośćhid = zakrył-em/eś, itd. [hide-hid-hidden]sunlight = słońce, światło słoneczne

(str. 77)

da

li

w

at

ve

a

nc

lo

v

o

er

k e

a

h u

aq

ar

uh

in

er

c

lo

d f

o

b rf

ii

re

eg

t

ad

unit 14 COMPA 18/5/06 14:59 Page 72

73

Gramatyka

B. Z podanych fragmentów uœó˝ zdania informujàce o zdarzeniach w bli˝ej nieokreÊlonej przeszœoÊci oraz o zdarzeniach, które odbyœy si´ w podanym czasie.

4 ñ Beth and Michael/ drive/ to Wales

ñ three years ago........................................................................................................

2 ñ Jason/paint his house

ñ yesterday........................................................................................................

5 ñ Paul/catch/a big fish

ñ last summer........................................................................................................

6 ñ Terry/ride a camelñ on holiday

..........................

..........................

..........................

..........................

3 ñ Gary and Ted/win/a prize

ñ last Monday..................................................................................................................................

1 ñ Julie/fly/to Londonñ last month

Julie has flown to London.She flew to London last month.

Czas Present Perfect Simple

� Czynność odbyła się w bliżej nieokreślo-nym momencie w przeszłości.Np. I’ve baked the cake. = Upiekœam

ciasto.(Kiedy? Nie wiadomo dokładnie).

� Czynność lub stan rozpoczął się w prze- szłości i nadal trwa w chwili obecnej. Np. I have worked in this school for 3

years. (= I still work here.) = Pracuj´ w tej szkole od trzech lat. (Nadal pracuj´ w tej szkole).

Czas Past Simple

� Czynność odbyła się w określonym mo-mencie w przeszłości.Np. I baked the cake two hours ago. =

Upiekœam ciasto dwie godziny temu.(Kiedy? Wiadomo dokładnie - 2 godzinytemu).

� Czynność lub stan rozpoczął się i zakoń-czył w przeszłości.Np. I worked as a nurse. (= I don’t work

as a nurse any more.) = Pracowaœam jako piel´gniarka.

unit 14 COMPA 18/5/06 14:59 Page 73

(str. 78)

Our precious planet!

(str. 79)

15.115.215.315.415.515.615.715.815.915.1015.1115.1215.13

15.14

drop litter = śmiecić, rzucać śmiecichemical = środek chemicznyrecycle = odzyskiwać surowcerubbish = śmiecipollution =zatrucie, zanieczyszczeniefactory = fabrykaocean = oceanrainforest = las tropikalnycut down = ścinaćpollute = zanieczyszczaćair = powietrzeEarth = ZiemiaWhat Ôn earth has happened? = Co siędo diabła stało?take care of = troszczyć się o coś/kogoś

15.1515.1615.1715.18

15.1915.2015.2115.2215.2315.2415.2515.2615.2715.28

planet = planetakill = zabijaćmillions of = milionywater animals and plants = zwierzęta irośliny wodnebreathe = oddychaćserious = poważnyhealth = zdrowiehealth problems = kłopoty zdrowotneforest = lastropical = tropikalnydestruction = zniszczeniedisappear = zniknąćforever = na zawszeflooding = powodzie, podtopienia

15.2915.3015.3115.3215.33

poison = truciznaprotect = ochraniaćmove = przesunąćtough = wytrzymały, silnylaugh at = śmiać się z kogoś/czegoś

15.3415.3515.3615.37

neighbour = sąsiadmember = członekmusic magazine = magazyn muzycznymarried = żonaty; zamężna

15.3815.3915.4015.4115.4215.4315.4415.4515.46

15.47

foe = wrógworst = najgorszyenemy = wrógquiz = kwiz, teston both sides = po obu stronachin danger = w niebezpieczeństwieprotection = ochronaturn off = wyłączyćleave the water running = odkręcić ku-rek z wodą, puścić wodęyou could do a lot better = stać cię nawięcej

15.4815.4915.50

15.5115.5215.5315.5415.5515.5615.57

try harder = starać się bardzieja friend in need = przyjaciel w potrzebieKeep up the good work! = Dalej dobrzewykonuj swoją pracę.wildlife = dzika flora i faunasave = oszczędzaćelectricity = energia elektrycznaplastic = plastikcan = puszkafilter = filtrspecial filters = specjalne filtry

(str. 80)

74

unit 15 COMPA 18/5/06 15:04 Page 74

15.5815.5915.6015.6115.6215.63

campaign = kampaniabe in trouble = mieć kłopotysave = (u)ratowaćprovide = dostarczyćlitter bin = kosz na śmiecijoin us in our fight = przyłącz się donaszej walki

15.6415.6515.66

15.67

clean-up group = zespół sprzątającyinstead of = zamiastbuild more parks = założyć więcej par-kówcampaign poster = plakat reklamującykampanię

A. Wpisz brakujàce sœowa.

Across1 I’ve never been to a tropical ............. .2 The ............. we pour into our rivers and lakes have

killed a lot of plants and animals.5 We shouldn’t drop ............. in the streets.7 The air we ............. is polluted.8 London is a ............. in England.

Down1 We should always ............. our rubbish.3 We ............. protect planet Earth.4 Try to ............. electricity; turn off the lights when

you leave a room.6 Are you a friend or an ............. of our planet?

(str. 81)

åwiczenia

Gramatyka

� Must używamy dla wyrażenia przymusu lub konieczności, kiedy należy coś robić.

Np. We must protect animals. = Musimy chroniç zwierz´ta.

� Musn’t używamy dla wyrażenia zakazu, kiedy nie wolno czegoś robić.Np. We mustn’t leave the water running. = Nie wolno zostawiaç otwartego kranu.

Must - Mustn’t

75

unit 15 COMPA 18/5/06 15:04 Page 75

1 A lot of animals and birds live in forests.

A Right B Wrong C Doesn’t say

2 Forests cause flooding.


3 Forests provide fresh air.


4 We mustn’t drop litter in the forests.


5 We mustn’t take our dogs to the forest.


6 When we see a fire, we must try to put it

out.


B. Dopasuj do siebie fragmenty z obu kolumn, a nast´pnie u˝yj ich w zdaniach.

1 pollute the air b2 destroy our forests .......3 kill a lot of animals .......4 poison our seas and rivers .......

1 We have polluted the air.We must use bikes instead of cars.

2 ............................................................ ............................................................. .

3 ............................................................ .............................................................. .

4 ............................................................ ............................................................. .

Forests are our best friends! This is how they take care of us:ñ They help us breathe fresh air.ñ They protect our cities from flooding.ñ They provide wildlife with a home.

But what do we do to take care of them?The answer is nothing! Instead:ñ We burn them down and build factories in their place.ñ We pollute them with our rubbish.ñ We kill the animals that live in them.

Now is the time to do something!ñ We must plant new trees.ñ We must stop dropping litter.ñ We must phone the fire brigade when we see a fire.

Forests need us and we need them. Join us in our fight toprotect them!For more information contact Christina JohnsonTel: 0131-566723

C. ZakreÊl kóœkiem to okreÊlenie, które jest zgodne z treÊcià poni˝szego ogœoszenia.

76

a keep our seas and rivers cleanb use bikes instead of carsc plant more treesd protect animals in danger

unit 15 COMPA 18/5/06 15:04 Page 76

77

(str. 86)

I’m sure you’ll have agreat summer!

(str. 87)

16.116.216.316.416.516.616.716.816.9

16.10

India = IndieNew Zealand = Nowa ZelandiaPeru = Perupassport = paszportbutton = guzikpress = naciskać, wciskaćdoorbell = dzwonek (u drzwi)harbour = port, przystańadventure holiday = pełne przygód wa-kacjefor a while = przez jakiś czas

16.1116.1216.1316.1416.1516.1616.1716.18

16.19

ring the doorbell = dzwonić do drzwiI’ll answer it. = Ja otworzę.poor = biednyon her own = (całkiem) samasure = pewienwhen I get back = kiedy wrócępostcard = pocztówkaanywhere = nigdzie (w zdaniach prze-czących i pytających)without = bez

16.2016.2116.22

16.2316.24

16.25

go on holiday = (po)jechać na wakacjecheck = sprawdzićcollect my mail = odbierać moją pocztę,wyjmować pocztę z mojej skrzynkipoczto-wejrecord = nagrywać∆he Tower of London = dawna forteca,królewski zamek oraz słynne więzienie nadTamizą we wschodniej części Londynumaybe = być może, możliwe

16.2616.2716.2816.2916.30

16.3116.3216.3316.34

request = prośbapromise = obietnicaprediction = przewidywaniea hundred years from now = za sto latÔn-the-spot decision = decyzja podej-mowana “na gorąco”future = przyszłośćreal = prawdziwyvirtual holiday = wirtualne wakacjeget sunburn = doznać oparzenia słone-cznego

16.3516.3616.3716.3816.39

I’ll turn it down. = Ściszę ją.turn the light on = zapalić swiatłocarry = nieśćMexico = MeksykHow long will you be away? = Jak długocię nie będzie?

16.4016.41

16.42

Have a great time! = Baw się dobrze!Loch Ness = jezioro Loch Ness w pół-nocnej Szkocji, znane z legendarnegopotworaschool trip = wycieczka szkolna

(str. 88)

unit 16 COMPA 18/5/06 15:46 Page 77

78

16.4316.44

16.4516.4616.47

explore = (z)badać, zwiedzaćseven-day programme = siedmiodnio-wy programa couple of days = parę/kilka dnirelax = odpocząć, zrelaksować sięsee the sights = zwiedzać zabytki, atrak-cje turystyczne

16.4816.4916.5016.5116.5216.53

on board a yacht = na pokładzie jachtuwater taxi = taksówka wodna land = ziemia, lądbarbecue = przyjęcie ogrodowe z grillemchance = szansa, możliwośćflight = lot

åwiczenia

A. ZakreÊl wœaÊciwy wyraz.

1 You can’t go to Mexico without your passport/prediction.

2 Can you answer the radio/doorbell, please?3 There are a lot of ships at the market/

harbour.

4 I’ll send you a postcard/mail from Peru!5 I don’t know which button to explore/

press.6 Our class will go on a programme/school

trip to Loch Ness.

B. Wybierz wœaÊciwe wyra˝enie.

1 Did you feed the cat?a No, there was no catfood.b No, it’s empty.

2 Will you collect my mail, please?a Of course! Every morning.b What’s wrong with it?

3 Don’t stay too long in the sun!a OK. I will.b Oh, you’re right! I’ll get sunburn!

(str. 89)

4 Why did you turn the lights on?a It was very dark in here!b I needed fresh air!

5 We all want to see the sights of London.a Really? What do they look like?b Don’t forget the Tower of London!

6 Oh, you’re so lucky! An adventure holiday inPeru!a Well, I always win.b Well, it’s only for a couple of weeks!

unit 16 COMPA 18/5/06 15:47 Page 78

Gramatyka



π will go I’ll go I will not go I won’t go Will I go?You will go You’ll go You will not go You won’t go Will you go?He will go He’ll go He will not go He won’t go Will he go?She will go She’ll go She will not go She won’t go Will she go?It will go It’ll go It will not go It won’t go Will it go?We will go We’ll go We will not go We won’t go Will we go?You will go You’ll go You will not go You won’t go Will you go?They will go They’ll go They will not go They won’t go Will they go?

ñ Orzeczenie w czasie Future Simple tworzymy przy pomocy will oraz czasownika głównegow formie podstawowej. Czasownika will używamy z podmiotem w każdej osobie i liczbie.

podmiot + will + czasownik główny

Np. He will buy a new car.

ñ W zdaniach przeczących po will stawiamy not. Skróconą formą will not jest won’t.

podmiot + will not (won’t) + czasownik główny

Np. She won’t go to the party.

ñ W pytaniach will przesuwamy przed podmiot.

Will + podmiot + czasownik główny

Np. Will you open the door, please?

Czasu Future Simple używamy:� dla wyrażenia prośby (request). Np. Will you take my dog for a walk, please? = Czy

mógœbyÊ wyjÊç z moim psem na spacer?� dla wyrażenia obietnicy (promise). Np. I will buy you this computer game for your

birthday. = Kupi´ ci t´ gr´ komputerowà w prezencie urodzinowym.� dla wyrażenia przewidywanych czynności lub stanów (prediction) z określeniami czasu

przyszłego, takimi jak: tomorrow, soon, one day, ten years from now itp., a także z wyrażeniami I think, I’m sure, maybe, perhaps itp.Np. It’ll be cold tomorrow. = Jutro b´dzie zimno.

I’m sure he will come. = Jestem pewna, ˝e on przyjdzie.� dla wyrażenia decyzji podejmowanej dopiero w momencie, kiedy o niej mówimy, nie wcześniej

(on-the-spot decision).Np. A: Mary! The phone is ringing! = Marysiu! Telefon dzwoni!

B: I’ll answer it! = Odbior´!

Czas Future Simple - PrzyszœoÊç

79

unit 16 COMPA 18/5/06 15:47 Page 79

ñ How long/be/in New Zealandñ Where/go firstñ What/do thereñ go sailing/when you are there ñ two weeks

ñ Aucklandñ relax by the sea/see the sightsñ no/go horse-riding

80

Krótkie odpowiedzi

Will you come?Yes, I/we will.No, I/we won’t.

Will they come?Yes, they will.No, they won’t.

Will he/she/it come?Yes, he/she/it will.No, he/she/it won’t.

C. Aston Towers wybiera si´ w przyszœym miesiàcu do Nowej Zelandii. Uœó˝ pytania i odpowiedzi dotyczàce jego planów.

1 A: How long will you be in New Zealand?

B: I’ll be there for two weeks.

2 A: .................................................................... ?

B: ..................................................................... .

3 A: .................................................................... ?

B: ..................................................................... .

4 A: .................................................................... ?

B: ..................................................................... .

A: I’m sure you’ll have a great time there!

B: Thank you.

ñ Teraz w parach odegrajcie rozmow´.

unit 16 COMPA 18/5/06 15:47 Page 80

81

E. Przyjrzyj si´ poni˝szym sytuacjom, a nast´pnie odpowiedz na pytania.

Will you help mewith these, please?

Will you buy methis one, please?

Don’t worry! I’llhelp you withthis exercise.

Bye now! I’llcall you in theafternoon.

I will probablyhave a babyboy.

1 Who makes an on-the-spot decision?Chris

2 Who makes a promise?............................ and ............................

3 Who makes a request?............................ and ............................

4 Who makes a prediction?...............................................................

D. Wstaw w luki wyrazy podane w nawiasach, tak aby powstaœy poprawne zdania.

Danny: 1) Will you be (you/be) here allsummer, Nancy?

Nancy: Yes, I will.Danny: 2) ..................................... (you/be)

on your own?Nancy: Well, my cousin, Dave, from Wales

3) ...................................................(probably/come) and stay for a while.

Danny: Oh? That 4) ...................... (be) nice.5) ............................ (you/take) himto see the sights?

Nancy: Well, we 6) ........................ (not/go)everywhere, but we 7) .................................................. (definitely/go)to the Tower of London. Dave hasn’tbeen there yet.

Danny: It sounds good!Nancy: Yes, we 8) .......................................

........... (probably/have) a great time together – we usually do!

It’s not bad.I’ll take it!

unit 16 COMPA 18/5/06 15:47 Page 81

82

(str. 93)

17.34 for now = na razie

(str. 90)

I think I’ll go bungee jumping!

(str. 91)

17.1

17.2

17.3

17.4

bungee jumping = skoki bungee (skokinp. z mostu na elastycznej linie)snorkelling = pływanie pod wodą z rurkądo nurkowania hiking = wędrówki piesze, turystyka pie-szaairport = lotnisko

17.517.617.717.8

17.9

binoculars = lornetkabridge = mostrucksack = plecakpacked lunch = suchy prowiant (naobiad)Who’s first? = Kto (jest) pierwszy?

17.1017.1117.1217.13

refer (to) = odnosić się (do)grey = szaryjumper = sweter (nierozpinany)plant = (po)sadzić, posiać

17.1417.1517.1617.17

intention = zamiarbeach party = przyjęcie na plażycrisps = chipsy, chrupkinuts = orzeszki

17.18

17.19

17.2017.2117.2217.2317.2417.2517.26

Will you drive me to the airport? = Czyodwieziesz mnie na lotnisko?go on a school trip = (po)jechać nawycieczkę szkolnąjeans = dżinsyswimsuit = kostium kąpielowysunny = słoneczniewindy = wietrznierainy = deszczowocloudy = pochmurniefoggy = mglisto

17.2717.2817.2917.30

17.3117.3217.33

Ankara = Ankara (stolica Turcji)Warsaw = Warszawahelicopter ride = lot helikopteremtake a helicopter ride = przelecieć sięhelikopteremwater-skiing = jazda na nartach wod-nychlocal = lokalny, miejscowysouvenir = pamiątka

(str. 92)

unit 17 COMPA 18/5/06 15:50 Page 82

A. ZakreÊl wœaÊciwy wyraz lub okreÊlenie.

1 jeans/swimsuit 2 binoculars/telescope 3 bridge/harbour

åwiczenia

4 sunny/foggy 5 snorkelling/scuba diving 6 cherries/nuts

7 airport/island 8 tent/rucksack 9 hiking/bungee jumping

Konstrukcja “be going to” - mieç zamiar

ñ W zdaniu twierdzącym orzeczenie składa się z odmienionej formy czasownika be (am/is/are itp.),formy going to oraz czasownika głównego w formie podstawowej.

podmiot + am/is/are going to + czasownik główny

Np. I am going to drive Sarah to the airport tomorrow.He is going to go water-skiing.

ñ W zdaniu przeczącym pomiędzy am/is/are oraz going to wstawiamy not.

podmiot + am/is/are not going to + czasownik główny

Np. He is not going to buy a new computer.They are not going to come back next year.

ñ W zdaniu pytającym Am/Is/Are stawiamy przed podmiotem.

Am/Is/Are + podmiot + going to + czasownik główny

Np. Are you going to tidy your room?Is she going to travel to England?

Gramatyka

83

unit 17 COMPA 18/5/06 15:50 Page 83

Forma przecząca Forma pytająca

pełna skrócona

I am not going to walk I’m not going to walk Am I going to walk?You are not going to walk You aren’t going to walk Are you going to walk?He is not going to walk He isn’t going to walk Is he going to walk?She is not going to walk She isn’t going to walk Is she going to walk?It is not going to walk It isn’t going to walk Is it going to walk?We are not going to walk We aren’t going to walk Are we going to walk?You are not going to walk You aren’t going to walk Are you going to walk?They are not going to walk They aren’t going to walk Are they going to walk?

Forma twierdząca

pełna skrócona

I am going to walk I’m going to walkYou are going to walk You’re going to walkHe is going to walk He’s going to walkShe is going to walk She’s going to walkIt is going to walk It’s going to walkWe are going to walk We’re going to walkYou are going to walk You’re going to walkThey are going to walk They’re going to walk

Are you going to jump? Yes, I am.No, I’m not.

Krótkie odpowiedzi

Is he/she/it going to jump? Yes, he/she/it is.No, he/she/it isn’t.

Are they going to Yes, they are.jump? No, they aren’t.

� Konstrukcji be going to używamy dla wyrażenia zamiaru lub chęci zrobienia czegoś oraz w odniesieniu do czynności, co do których jesteśmy na podstawie widocznych oznakprzekonani, że wydarzą sie nieuchronnie. W zdaniach z be going to często występuje takieokreślenie czasu przyszłego, jak tomorrow, next month itd.

Np. I’m going to start violin lessons next month. = W przyszœym miesiàcu rozpoczn´ lekcje gry na skrzypcach.

There are a lot of clouds in the sky. It’s going to rain. = Na niebie jest du˝o chmur.B´dzie padaç.

84

unit 17 COMPA 18/5/06 15:50 Page 84

B. Uœó˝ zdania z czasownikami z listy: fall off, be, go, ask, throw lub eat.

Czas Future Simple

Czasu Future Simple używamy:� dla wyrażenia naszych przewidywań

dotyczących przyszłości.Np. I will probably visit my

grandparents next weekend.

� dla wyrażenia przypuszczenia dotyczą-cego przyszłości.Np. Two hundred years from now,

we’ll live on the moon.

� dla wyrażenia obietnicy lub prośby.Np. I’ll help you with your homework.

Will you drive me to work, please?

� podejmując jakąś decyzję na gorąco, w danym momencie.Np. There’s no milk left. I’ll go and

buy some.

Be going to

Konstrukcji be going to używamy:� mówiąc o tym, co zamierzamy lub

planujemy (z)robić w przyszłości.Np. I’ve bought a lot of eggs because

I’m going to make an omelette.

� kiedy chcemy powiedzieć na podstawietego, co widzimy lub wiemy, że coś sięnieuchronnie wydarzy w najbliższejprzyszłości.Np. Be careful! You’ re going to fall

down the stairs!

85

1 Be careful, John!You are going tofall off your bike.

2 Sue .......................................................a question.

5 Look! Wilson ............................................................................................the ball.

6 Henry is carrying alot of suitcases andbags. He ................................................ ...............................on a long holiday.

3 Oh, no! It’s 7:55! I ......................................................late.

4 Jack is really hungry!He ........................................................another biscuit.

unit 17 COMPA 18/5/06 15:50 Page 85

86

C. Uœó˝ zdania, wzorujàc si´ na przykœadach.

D. Dopasuj do siebie fragmenty z obu kolumn, a nast´pnie u˝yj ich w zdaniach.

Czasownika can nie używamy w zdaniach w czasie Future Simple. Zamiast can używamy be ableto.

ñ W zdaniach twierdzących orzeczenie składa się z will be able to oraz czasownika głównego wformie podstawowej.Np. I will be able to ride a motorbike when I’m older.

ñ W zdaniach przeczących pomiędzy will be able to oraz czasownik główny wstawiamy not.Np. I will not (won’t) be able to come.

ñ W pytaniach will stawiamy przed podmiotem.Np. Will you be able to help me?

Czasownik “can” - Wyra˝anie mo˝liwoÊci w czasie przyszœym.

1 bring you some apples2 travel to India3 be sunny tomorrow4 stay at home tonight5 buy a camera

a have a picnicb make an apple piec watch a film togetherd take photos of her babye see the Taj Mahal

1 A: Tom is going to bring you some apples.B: Oh, good! I’ll be able to make an apple

pie!2 A: Kimberly and Ryan ..............................

......................................................... .B: Oh, good! They ..................................!

3 A: It ..................................................... .B: Oh, good! We .....................................!

4 A: I ........................................................!B: Oh, good! We .....................................!

5 A: Angie ............................................... .B: Oh, good! She ....................................!

1 tidy the house help you

A: I’m going to tidy the house.B: OK. I’ll help you then.

2 go to the supermarket

get me a carton of milk

A: I’m going to go to the supermarket.B: Will you get me a carton of milk, please?

3 clean the windows wash the floor

A: ......................................................... .B: OK. ............................................ then.

4 see Phil this afternoon give him this book

A: ......................................................... .B: ..............................................., please?

5 do the washing-up

put the dishes in the cupboard

A: ......................................................... .B: OK. ............................................ then.

6 travel to India bring me a souvenirA: ......................................................... .B: ..............................................., please?

7 buy the plane tickets

book the hotel room

A: ......................................................... .B: OK. ............................................ then.

8 phone Janet tell her to come to the party

A: ......................................................... .B: ..............................................., please?

unit 17 COMPA 18/5/06 15:50 Page 86

87

(str. 94)

Working holidays!

(str. 95)

18.118.218.318.418.518.618.7

18.8

18.918.1018.11

18.12

18.1318.1418.1518.16

Switzerland = Szwajcariatour guide = przewodnikuniform = mundurlife-saving = ratowanie życiaArchaeology = archeologiajet-skiing = jazda na skuterze wodnymunderwater photography = fotografiapodwodnarock climbing = wspinaczka wysokogór-skamountain biking = kolarstwo górskieEgypt = Egiptsummer job = praca wakacyjna/praca wsezonieDo you love the outdoors? = Czy lubiszprzebywać na świeżym powietrzu?energetic = pełen wigoru, energiiinclude = obejmowaćcamp guide = przewodnik obozowyforeign language = język obcy

18.1718.1818.1918.20

18.21

18.2218.2318.24

18.2518.2618.2718.2818.2918.3018.3118.3218.33

as = jakopart = częśćif = jeślibe interested (in) = być zainteresowa-nym (czymś)e-mail us = prześlij nam wiadomośćelektronicznieapplication form = formularz podaniaholiday centre = wakacyjne centrumfree-time activities = zajęcia w czasiewolnym od pracy, zajęcia własneeven = nawetjust = tylko, po prostugive us a call = zadzwoń do nasstudent = studentAncient = starożytnypay = płacićexpenses = wydatki, kosztyspend the summer = spędzać latothe Land of the Pyramids = Kraina Pi-ramid

18.3418.3518.36

mountain = góraname an object = wymienić przedmiotwork outdoors = pracować na zewnątrz/na świeżym powietrzu

18.3718.38

serve = podawać, obsługiwaćpolite = grzeczny, uprzejmy

18.3918.40

18.4118.4218.43

visa = wizamy own (expenses) = moje własne (wy-datki)king = królknight = rycerzkey = klucz

18.4418.4518.4618.4718.48

bank = bankchange = wymienić, rozmienićsuitcase = walizkatravel agent’s = biuro podróżypick up my ticket = odebrać bilet

(str. 96)

unit 18 COMPA 18/5/06 15:53 Page 87

A. Podpisz obrazki.

B. Uzupeœnij luki, wpisujàc brakujàce sœowo. Ka˝da kreska oznacza jednà liter´.

1 When did you buy this s _ _ t _ _ _ e ?2 You have to fill in an ap _ l _ _ _ _ i _ _

form.3 Jim is working as a tour g _ _ d _ these

days.4 Do I have to have a v _ _ a to travel

to the USA?

5 Do you have to wear a u _ _ _ o _ _ at work?

6 Can you ask the t _ a _ _ l a _ e _ t tochange the tickets for 5th June?

7 Christine can speak three f _ _ e _ _ nlanguages!

8 I’m ready to s _ r _ _ dinner!

18.4918.50

course = kursa twenty-year-old person = osobadwu-dziestoletnia

18.51 birth = urodzenie; narodziny

(str. 97)

88

åwiczenia

u i c a s

1 b o w l i n g

2 ............................

3 ............................

4 ............................

5 ............................

6 ............................

unit 18 COMPA 18/5/06 15:53 Page 88

Have to = Musieç

Have to wyraża przymus lub konieczność. ñ W zdaniach twierdzących orzeczenie składa się z have to/has to oraz czasownika głównego

w formie podstawowej.Np. You have to get up early tomorrow.

ñ W zdaniach przeczących używamy czasownika posiłkowego do/does, po którym stawiamy not.Np. You don’t have to go to school on Saturday.

ñ W zdaniach pytających czasownik posiłkowy do/does stawiamy przed podmiotem.Np. Does he have to have a visa to travel to Turkey?

Gramatyka


pełna skrócona

I have to go I do not have to go I don’t have to go Do I have to go?You have to go You do not have to go You don’t have to go Do you have to go?He has to go He does not have to go He doesn’t have to go Does he have to go?She has to go She does not have to go She doesn’t have to go Does she have to go?It has to go It does not have to go It doesn’t have to go Does it have to go?We have to go We do not have to go We don’t have to go Do we have to go?You have to go You do not have to go You don’t have to go Do you have to go?They have to go They do not have to go They don’t have to go Do they have to go?

Krótkie odpowiedzi

Do you have to go?Yes, I/we do.No, I/we don’t.

Do they have to go?Yes, they do.No, they don’t.

Does he/she/it have to go?Yes, he/she/it does.No, he/she/it doesn’t.

89

C. ZakreÊl wœaÊciwà form´.

1 Don has to washes/ wash the dishes afterdinner.

2 Pete and Diane has/have to be at work ateight o’clock.

3 You don’t have/haven’t to help me. I can doit on my own.

4 Does Mary have/has to work outdoors?5 Have they/Do they have to finish the

project this week?6 “Does he have to water this plant every

day?” “No, he hasn’t/doesn’t.”

unit 18 COMPA 18/5/06 15:53 Page 89

Joanna istwenty-twoyears old.She studiesHistory andshe can speakFrench and Italian. She likesworking with people and shewould like a job where she cantravel. .....

90

Mum: Oliver, I’ve got some information herefrom your new school.

Oliver: Oh, good! 1) Do I have to wear(I/wear) a school uniform, Mum?

Mum: Yes, you do, but it’s a really nice one!

Oliver: How far is it? 2) ......................(I/take) the school bus?

Mum: Well, 3) ........................................(you/not/go) by bus. You can walkthere. It’s only ten minutes on foot.

Oliver: 4) .................. (I/be) at school early?

Mum: It starts at 8:30, so 5) ............................................. (you/not/get up)until 7:30. That’s not so bad!

D. Uœó˝ zdania z have to.

E. Zdecyduj, która praca b´dzie najlepsza dla Joanny i Paula.

A

B

C

Paul istwenty-

five yearsold. He is a

drama studentand he can play the guitar. Heenjoys teaching children. Hewould like to work outdoors. .....

JAMESON SCHOOL OF LANGUAGES

Jameson School of Languages is looking for foreign

language teachers for June and July. You have to be able to

speak French, German or Italian and be over 18 years old.

You don’t have to work in the evenings but you should be

able to work with young children. If you’re interested, please

contact Mr Brown on 0131-561630.

Tour guides wanted

Horizon Travel is looking for young students of History to

help us this summer. Our tour guides have to be polite and

helpful and speak at least one foreign language. They also

have to be ready to travel any day of the week. If you’re

interested, please e-mail us at [email protected]

FUNCAMP

Are you looking for a summer job? We need young

people to work as camp guides at Funcamp in Cumbria.

Activities at the camp include hiking, swimming, drama

and Art and Crafts. Don’t worry, you don’t have to pay

your expenses! Just send us your application form and

you’ll be able to get the summer job of your dreams!

Tel. 02890-439824

unit 18 COMPA 18/5/06 15:53 Page 90

91

(str. 102)

(str. 103)

CC1.1CC1.2CC1.3CC1.4CC1.5CC1.6CC1.7CC1.8CC1.9

north = północsouth = południewest = zachódeast = wschódcoast = wybrzeżecapital (city) = stolicaWales = WaliaNorthern Ireland = Irlandia Północnaalmost = prawie

Cathedral = katedrahave a look around = rozejrzeć się,rozglądnąć sięthe Tower of London = dawna forte-ca, zamek królewski oraz słynne wię-zienie w LondynieBuckingham Palace = pałac królew-ski, siedziba dworu królowej Elżbiety II.lakeside café = kawiarnia nad brze-giem jeziorka

CC1.15CC1.16CC1.17

CC1.18

CC1.19CC1.20CC1.21CC1.22

Royal = królewskipay a visit = odwiedzać, złożyć wizytęWhy not pay us a visit? = Może od-wiedziłbyś nas?∞re you good at Geography? = Czyjesteś dobry z geografii?Rome = Rzym Munich = MonachiumMadrid = Madrytcontinent = kontynent

the Statue of Liberty = Statua Wol-nościNew York = Nowy JorkWashington = Waszyngtonthe longest = najdłuższythe Nile = Nilthe Thames = Tamizathe Danube = Dunajthe Eiffel Tower = Wieża Eifflaholiday = wakacyjny

CC1.23

CC1.24 CC1.25CC1.26CC1.27CC1.28CC1.29CC1.30CC1.31

CC1.10CC1.11

CC1.12

CC1.13

CC1.14

01 Cult Clip 17/5/06 15:38 Page 91

92

A. Wstaw wœaÊciwy wyraz z listy: look around, visit, south-east, holiday brochure,capital city lub walk.

B. Przyjrzyj si´ mapie, a nast´pnie uœó˝ pytania i odpowiedzi tak jak w przykœadzie.

1 Come to our street bazaar and have a look around.2 You can find more information in our ....................................... .3 We usually take a .................................... around Hyde Park on Sundays.4 Cardiff is on the ...................................... coast of Wales.5 When you are in London, pay a ................................... to Madame Tussaud’s museum.6 Rome is the ........................................ of Italy.

1 A: Where’s Paris?B: It’s in the north of France.

2 A: .................................................... Nice?B: ........................................................... .

3 A: ................................................ Nantes?B: ........................................................... .

4 A: .......................................... Strasbourg?B: ........................................................... .

5 A: .......................................... Montpellier?B: ........................................................... .

6 A: ..................................................... Lille?B: ........................................................... .

7 A: ................................................ Rennes?B: ........................................................... .

8 A: ............................................ Bordeaux?B: ........................................................... .

åwiczenia

01 Cult Clip 17/5/06 15:38 Page 92

93

(str. 104)

CC2.1

CC2.2CC2.3CC2.4CC2.5

CC2.6CC2.7CC2.8

CC2.9CC2.10CC2.11CC2.12CC2.13CC2.14CC2.15CC2.16

CC2.17

caber = ociosany pień młodej sosnyużywany do zabawy “Tossing theCaber”bagpipe = dudysheepdog = owczarek (pies pasterski)trial = sprawdzianhighland fling = żywy taniec szkocki,zwykle wykonywany przez jednegotancerza w jednym miejscupole = słup, palcompetition = zawody, konkursthe Highland Games = szkockiezawodynearly = blisko, prawiepiping contest = zawody dudziarzyshout = krzykathletics = lekkoatletykaracing = biegifair = targduring = podczastake place = odbywać się, mieć miej-sceamong = pośród, wśród

soldier = żołnierzstrong = mocny, silnypowerful = silny, potężnytoss = rzucać (do góry), podrzucaćclan = klan (grupa spokrewnonych zesobą szkockich rodzin)also = równieżopportunity = okazjagive Scottish people the opportunity= dać Szkotom możliwośćculture = kulturaend = koniec, zakończenienarrow = wąskiweigh = ważyćathlete = sportowiecend-over-end = obrót o 180 stopnispin = obracać siępoint away = odwrócić się odband = zespół muzycznysolo = solowytune = melodia, utwór muzycznya number of tunes = kilka melodiijudge = sędzia

CC2.18CC2.19CC2.20CC2.21CC2.22

CC2.23CC2.24CC2.25

CC2.26CC2.27CC2.28CC2.29CC2.30CC2.31 CC2.32CC2.33CC2.34CC2.35CC2.36CC2.37CC2.38

(str. 105)

CC2.39CC2.40CC2.41CC2.42CC2.43CC2.44CC2.45 CC2.46

(be) able = być w stanie, potrafićherd = paść, pędzić stadoowner = właścicielwhistle = gwizdthrough = przezcourse = torfastest = najszybszyfirst appeared = pojawił-em/eś się poraz pierwszy

battle = bitwaon one spot = w jednym miejscuone of the greatest tests = jeden z najlepszych sprawdzianówwÔn = wygrał-em/eś, zdobył-em/eśitd. [win-won-won]painting = obraz

CC2.47CC2.48CC2.49

CC2.50

CC2.51CC2.52

02 Cult Clip 17/5/06 15:40 Page 93

94

CC2.53CC2.54CC2.55

hero = bohater (filmu, książki, itp.)belong = należeć dopoliceman = policjant

the missing dog = zagubiony piestake it back to its owner = odprowa-dzić / odwieźć go do właścicielatake part in = brać udział w

CC2.56

CC2.57

A. Wpisz w luki wœaÊciwy wyraz.

ñ shout ñ paintings ñ clan ñ part ñ include ñ herd ñ winner ñ wooden

1 Don’t shout! I can hear you.2 The Scottish Highland Games ....................................

piping contests.3 Pablo Picasso is famous for his ............................. .4 Sheepdogs can ........................................ sheep for

their owners.5 The caber is a long ........................................ pole.6 The hero in the film “The Highlander” belonged to the

McLeod ............................................................... .7 The .................................................... gets a prize.8 I had the opportunity to take .................................

in a singing competition.

B. ZakreÊl wœaÊciwe wyra˝enie.

1 A: Does Scott play the bagpipes?B: a It’s a Highland game.

b Yes, he won a contest.

2 A: Would you like to watch the HighlandGames?

B: a I’d love to.b I think it’s OK.

3 A: I’m going to enter a dance competition.B: a Oh, I hope you win!

b You should go out.

4 A: How much do you weigh?B: a Just a couple, please.

b About 57 kilos.

åwiczenia

02 Cult Clip 17/5/06 15:40 Page 94

(str. 106)

(str. 107)

CC3.1CC3.2CC3.3CC3.4CC3.5CC3.6CC3.7CC3.8

CC3.9CC3.10

CC3.11CC3.12 CC3.13CC3.14

Roman numerals = cyfry rzymskieare written = pisze się, są zapisywanewas born = urodził-a/o sięshoot = strzelaćbow = łukarrow = strzałaname = nazywać, nadać imięat the same time as = w tych samychczasach cobehead = ściąć (komuś) głowęby order of the king = z rozkazukrólewskiegohalf-brother = przyrodni bratthrone = tronpass = przejść na kogośhalf-sister = przyrodnia siostra

governess = guwernantkahate = nienawidzić, nie znosićsew = szyćportrait = portretpale = bladyred-headed = rudowłosyset new fashions = wprowadzić nowąmodęfollower = naśladowcareign = panowanieGolden Age = Złoty Wieksuccess = sukcesscholar = uczonyfull name = pełne nazwiskoQueen Mother = Królowa Matka

CC3.29CC3.30CC3.31CC3.32CC3.33CC3.34CC3.35

known as = znany jakocoronation = koronacjacorgis = rasa małych psów walijskichbreed = rasaon long journeys = w długie podróżeeldest = najstarszytitle = tytuł

Duke = książęLady = tytuł używany z imieniem księ-żniczki, córki markiza, hrabiankigardening = ogrodnictwo, pielęgnacjaogroduYour Majesty = Wasza WysokośćCrown Jewels = klejnoty królewskie

CC3.36CC3.37

CC3.38

CC3.39CC3.40

CC3.15CC3.16CC3.17CC3.18CC3.19CC3.20CC3.21

CC3.22CC3.23 CC3.24CC3.25CC3.26CC3.27CC3.28

95

03 Cult Clip 17/5/06 15:43 Page 95

96

A. Wpisz w luki wyrazy z listy: half-brother, numerals, eldest, coronation, pale, shoot, success.

1 Edward VII was Elizabeth’s half-brother.2 My ...................................... brother is called Andy.3 Can you ................................... a bow and arrow?4 Some people still use Roman ............................... .5 You look a bit ................................... . Are you ill?6 The Sydney Olympics were a great ...................... .7 Elizabeth II’s ............................ was in June 1953.

1 A painting, drawing, etc of a person.2 The written story of someone’s life.3 The son of a king or queen.4 A special chair for a king or queen.5 A person who studies and knows a lot about a subject.6 A type of animal or plant.7 A person who teaches young children at home.8 To make clothes, etc.

B. Kto jest na fotografii? Rozwià˝ krzy˝ówk´ i odgadnij hasœo.

................................ Diana.

åwiczenia

1

2

3

4

5

6

7

8

03 Cult Clip 17/5/06 15:43 Page 96

(str. 108)

(str. 109)

CC4.1CC4.2CC4.3CC4.4CC4.5CC4.6CC4.7

CC4.8CC4.9

CC4.10CC4.11CC4.12CC4.13 CC4.14

stand for = oznaczać, znaczyćright sort = właściwy rodzajgave = dał-am/eś, itp.permission = zgodaorganisation = organizacjaclinic = klinikaprevention = zapobieganie,profilaktykacruelty = okrucieństwoAnimal Protection ∞ct = ustawa o ochronie zwierzątillegal = nielegalnywelfare = społecznyinspector = inspektorinvestigate = badaćcase = przypadek

treat = leczyć, zajmować sięencourage = zachęcaćpet owner = właściciel zwierzęcia do-mowegoproper = właściwy, odpowiedniresearch = badania naukoweinjured = rannycruelly = okrutnie, z okrucieństwemraise money = zbierać pieniądze (nacele charytatywne)animals in need = zwierzęta potrze-bujące pomocyanimal lover = miłośnik zwierzątvolunteer = wolontariusz, ochotniksimply = po prostumake sure = upewnić się

CC4.28CC4.29CC4.30CC4.31 CC4.32

CC4.33 CC4.34 CC4.35CC4.36 CC4.37 CC4.38

CC4.39CC4.40

make-up = do makijażuproduct = produkt, środekinvolve = pociągać za sobąunkindness = okrucieństwoit is not allowed = nie wolno, zakazujesięnot allowed by law = prawo zabraniadentist = dentysta, stomatologtruth = prawdamedical = medyczny, lekarskiseat belt = pas bezpieczeństwato keep you safe = dla zabezpiecze-nia sięluck = szczęście, fartresult = wynik

studies = studia, badaniaproperly = właściwiehurt = (z)ranićinjure = (z)ranić, doznać obrażeńask for money = prosić o pieniądzeleash = smyczon a leash = na smyczybeware = strzec się, uważaćgate = bramanot tested on animals = nie testo-wany na zwierzętachperfume = perfum∫eep your car windows closed. = Nie otwieraj okien.library = biblioteka

CC4.41CC4.42CC4.43CC4.44CC4.45CC4.46CC4.47CC4.48CC4.49CC4.50

CC4.51CC4.52

CC4.53

CC4.15CC4.16CC4.17

CC4.18CC4.19CC4.20CC4.21CC4.22

CC4.23

CC4.24CC4.25CC4.26CC4.27

97

04 Cult Clip 17/5/06 16:02 Page 97

98

CC4.54CC4.55

chemist’s = aptekainjection = zastrzyk

animal protection group = towa-rzystwo opieki nad zwierzętamiposter = plakat

CC4.56

CC4.57

A. Wpisz brakujàce litery tak, by utworzyç sœowa odpowiadajàce treÊci obrazków.

B. ZakreÊl poprawnà form´.

1 You should always keep your dog on a law/leash when you take it for a walk.

2 My teacher gave me permission/protectionto leave the classroom.

3 Kate felt very ill so she went to the charity/hospital.

4 Where’s the baker’s/chemist’s? I must buysome medicine for my grandmother.

5 Make sure/Beware of the dog.

6 Many volunteers/inspectors offer their helpwithout asking for money.

7 You should always wear a seat belt/costumewhen you drive.

8 Something smells nice. Is it your product/perfume?

9 The little boy rescued/tested the injured dog.10 I’ve got a gate/poster of Sting on my

bedroom wall.

Welcome 2 CompanionUnit 10 Ex. D No. 1 library

åwiczenia

➚➚

4 l __ __ s __ 5 __ __ r f __ __ e 6 l __ b __ __ r __

1 __ __ __ __ __ __ __ __ 2 d __ __ t __ __ __ 3 __ n j __ __ t __ __ nh o s p i t a l

04 Cult Clip 17/5/06 16:02 Page 98

(str. 110)

(str. 111)

CC5.1CC5.2CC5.3CC5.4CC5.5CC5.6

CC5.7CC5.8CC5.9CC5.10CC5.11CC5.12CC5.13

kind = rodzajsplit up = rozejść siępop star = gwiazda muzyki popcandle = świecawind = wiatrtrain = kształcić się, zdobywać kwalifi-kacjerecord = płytacome out = ukazać się na rynkucrowd = tłumscreaming = krzyczący, wrzeszczącylive concert = koncert na żywowing = skrzydłocareer = kariera

solo career = kariera solistyshot = zastrzeliłlegend = legendatouch many people’s hearts = trafićdo serca wielu ludziomRoyal Academy of Music = Królew-ska Akademia Muzycznahit = przebój, hitrocket = rakietacrocodile = krokodylrewrote = ponownie napisałstage = scenaon stage = na scenie

CC5.25CC5.26CC5.27CC5.28CC5.29CC5.30CC5.31CC5.32CC5.33CC5.34CC5.35CC5.36CC5.37

successful = odnoszący sukcesduo = duetflute = fletwent on = kontynuowałrename = dać nową nazwęalbum = albumform = stworzyć, założyćcopy = egzemplarzspiritual = duchowycowboy = kowboyas well as = jak rownieżreceive = otrzymaćceremony = ceremonia

Brits Award ceremony = ceremoniawręczenia nagród dla najlepszychbrytyjskich wykonawców muzyki poprelease = wypuścić na rynek (nowyalbum, CD, itp.)peace = pokójtour = tourn e (podróż z koncertami)hidden = ukrytymusical instrument = instrument mu-zycznyinterest = zainteresowanieskill = umiejętnościrecording = nagraniealone = sam, bez udziału innych

CC5.38

CC5.39

CC5.40CC5.41CC5.42CC5.43

CC5.44CC5.45CC5.46CC5.47

CC5.14CC5.15CC5.16CC5.17

CC5.18

CC5.19CC5.20CC5.21CC5.22CC5.23CC5.24

99

05 Cult Clip 17/5/06 16:04 Page 99

100

A. Uzupeœnij brakujàce literki.

Reporter: Hello, Melanie!Melanie: Hi!Reporter: You must be very happy. Your new 1) a __ __ __ m has

already sold over a million copies!Melanie: You’re right. When my group, ‘The Jewels’, 2) s __ l __ t

up, I was really worried about my future. Then I decidedto follow a solo 3) c __ r __ __ r. I gave a lot of concertsand had lots of big 4) h __ __ s.

Reporter: You also did a 5) s __ c __ __ __ __ f __ l world tour lastspring. And now, you are going to receive a specialaward at the Brits Award 6) c __ __ __ m __ __ y! Isthere something you would like to tell your 7) f __ __ sbefore you go on 8) st __ __ e?

Melanie: Oh yes! “I love you all!”Reporter: Thank you for this interview, Melanie.Melanie: You’re welcome!

B. Wpisz podane wyrazy w luki w zdaniach.

1 His new CD came out in June.2 I’ve never been to a ....................................... concert before!3 The ....................................... of his song touched my heart.4 A .............................................. of The Rolling Stones came to my village on holiday!5 Last week she started learning how to play the ....................................................... .6 When my parents were young, there weren’t any CDs; there were only ........................

and cassettes.7 After their tour of Europe, they ....................................... to make an album of

traditional German songs.8 Can you play any ....................................... instruments?

lyrics = słowa piosenkiCC5.48

l

åwiczenia

ub

05 Cult Clip 17/5/06 16:04 Page 100

(str. 112)

(str. 113)

CC6.1CC6.2CC6.3CC6.4CC6.5CC6.6CC6.7CC6.8CC6.9CC6.10CC6.11CC6.12CC6.13CC6.14

science-fiction = fantastyka naukowamystery = kryminałromance = romansappear = występować, pojawiać sięspy = szpiegfunny = zabawnyassistant = asystent, pomocnikBelgian = belgijskidetective = detektywcap = czapkasmoke = palićpipe = fajkapublish = publikowaćsolve = rozwiązywać

case = przypadek, sprawa[solve cases = rozwiązywać zagadkikryminalne]were made into films = doczekały sięfilmowych wersji, na ich kanwie nakrę-cono filmycriminal = przestępcacatch the criminal = złapać przestęp-cęcontinue = kontynuować[continue to enjoy = nadal znajdująprzyjemność w ... ]novel = powieśćmysterious = tajemniczyaffair = sprawaTV series = serial telewizyjny

CC6.24CC6.25CC6.26

agent = agenthandsome = przystojnyalive = żywy

get into trouble = pakować się w tarapatycartoon = kreskówka, film rysunkowyjungle = dżungla

CC6.27

CC6.28CC6.29

CC6.15

CC6.16

CC6.17CC6.18

CC6.19

CC6.20CC6.21CC6.22CC6.23

A. Przeczytaj i dopasuj nazw´ do opisu.

1 A story about a crime, usually with a surprise ending.2 Stories about the future or life on other planets.3 A film, story, etc that makes people laugh.4 A set of TV programmes with the same characters but

in different situations.5 A long, printed story.

a series

b novel

c science-fiction

d mystery

e comedy

101

Exercise

06 Cult Clip 17/5/06 16:06 Page 101

(str. 114)

(str. 115)

CC7.1CC7.2CC7.3CC7.4CC7.5

CC7.6CC7.7

CC7.8CC7.9CC7.10

wizard = czarodziejsword = mieczpull = wyciągnąćcastle = zamekthe Lady of the Lake = Pani Jeziora,Władczyni Jeziorathe Isle of Wight = wyspa Wightthe knights of the Round Table =Rycerze Okrągłego Stołujewels = klejnotystone = kamieńbrave = dzielny

well-loved = powszechnie kochanyperform magic = czarować, używaćmagiifell in love with = zakochał się w wedding present = prezent ślubnyit could seat a hundred knights = mogło przy nim zasiąść stu rycerzyleg = nogathick = grubycarved = rzeźbionygolden = złotyask = (po)prosić

CC7.21 cave = jaskinia gift = prezentCC7.22

CC7.11CC7.12

CC7.13CC7.14CC7.15

CC7.16CC7.17CC7.18CC7.19CC7.20

102

åwiczenie

A. PodkreÊl wœaÊciwy wyraz lub wyra˝enie.

1 My aunt has an old chair carved/covered with flowers.2 Do you know Robbie Williams? He’s a famous/brave superstar.3 A huge cave/rock fell on Jill’s car yesterday!4 The legend says that Arthur was a well-loved/magic king. Everybody liked him.5 It’s so cold today! I’m going to put on a thick/round jumper.6 The princess in the story had long golden/stone hair.7 Have you ever been to that battle/castle?8 Our dining table can seat/perform up to twelve people.

07 Cult Clip 17/5/06 16:07 Page 102

(str. 116)

(str. 117)

CC8.1CC8.2CC8.3

CC8.4 CC8.5CC8.6

CC8.7CC8.8

smell = czuć zapachy, wąchaćAD = naszej erytake a close look at = przyjrzeć się z bliskawax = woskwax figure = figury z woskutheme ride = przejażdżka, w czasiektórej zwiedzający zdobywają informa-cje na określony temat, np. o różnych znanych osobach lub wydarzeniachhistorycznych związanych z jakimśmiejscemplay = sztuka (teatralna)thrilling = ekscytujący, porywający

go on a historical journey = wyruszyćw podróż przez wieki (dosł. w podróż historyczną)moment = momentthe past = przeszłośćtimecar that takes you back in time =wehikuł czasu, który zabiera cię w prze-szłośćexperience = doświadczyć, przeżyćride around = przejechać się pobusy = ruchliwyalong = wzdłużfisherman = rybakas though = jak gdyby

CC8.19CC8.20

CC8.21

CC8.22 CC8.23CC8.24

CC8.25CC8.26CC8.27CC8.28

lifelike = realistycznyamaze = zdziwić się, wprawić w zdu-mieniehave (my) picture taken = dać sobiezrobić zdjęciecelebrity = sława, znana osobistośćvillain = łotr, złoczyńcafor an extra thrill = aby przeżyć do-datkowe emocjespirit = duch (specyficzna atmosfera)recreate = odtwarzaćrecreating = odtwarzającybuilder = budowniczy

St Paul’s Cathedral = katedra św.Pawłathe rich and famous = bogaci i sławnishow around = oprowadzić (kogoś)¡Ô entry = Zakaz wstępustaff = osoby zatrudnione, personelavailable = dostępnyweek day = dzień powszednibeverages = napojenot allowed = zakazanyfire exit = wyjście ewakuacyjneaccompany = towarzyszyćadult = dorosłyÔpening times = godziny otwarcia

CC8.29

CC8.30CC8.31CC8.32CC8.33CC8.34CC8.35CC8.36CC8.37CC8.38CC8.39CC8.40CC8.41

CC8.9

CC8.10CC8.11CC8.12

CC8.13CC8.14CC8.15CC8.16CC8.17CC8.18

103

08 Cult Clip 17/5/06 16:09 Page 103

1 lifelike2 amaze3 celebrity4 thrilling5 villain6 staff7 adult8 exit

a famous personb excitingc something that looks reald person over 18 years olde surprisef way outg person/people who work in a placeh bad character in a novel, film or

play

104

B. Wpisz: artist, fisherman, builder i sailor pod odpowiednim obrazkiem.

A. Poœàcz wyrazy z wœaÊciwym znaczeniem, tak jak w przykœadzie.

C. Uzupeœnij zdania, wpisujàc podane przyimki.

on in around at to into

1 Put on your jacket or you’ll catch a cold!2 Don’t forget to pay a visit .................... the

railway museum.3 Let’s go ...................... the cave!4 I’m going .................. a journey on Friday.5 Do you ever wish you could travel back

.................. time?

6 What time did you arrive ..........................the museum?

7 We want to take a close look ....................the historical buildings.

8 Danny can show you .................... the citycentre tomorrow morning.

åwiczenia

1 artist 2 .......................... 3 .......................... 4 ..........................

08 Cult Clip 17/5/06 16:09 Page 104

Project1 11-11-17 12:20 Page 1

106

BBeezzookkoolliicczznniikk CCzzaass pprrzzeesszz∏∏yy IImmiieess∏∏óóww bbiieerrnnyy OOddppoowwiieeddnniikk ppoollsskkii

bbee /b∞/ wwaass /w≥z/, /wºz/ bbeeeenn /b∞n/ byçwweerree /wº(r), /wª(r)/

bbeeaarr /beº/ bboorree /b¥/ bboorrnn((ee)) /b¥n/ wytrzymywaç; rodziçbbeeaatt /b∞t/ bbeeaatt /b∞t/ bbeeaatteenn /b∞tn/ biçbbeeccoommee /bæ`k∑m/ bbeeccaammee /bæ`keæm/ bbeeccoommee /bæ`k∑m/ stawaç si´bbeeggiinn /bæ`gæn/ bbeeggaann /bæ`g±n/ bbeegguunn /bæ`g∑n/ zaczynaçbbiittee /b¡t/ bbiitt /bæt/ bbiitttteenn /`bætn/ gryêçbbllooww /blºµ/ bblleeww /bl∂/ bblloowwnn /blºµn/ dmuchaçbbrreeaakk /breæk/ bbrrookkee /brºµk/ bbrrookkeenn /`brºµkºn/ ∏amaçbbrriinngg /bræ…/ bbrroouugghhtt /br¥t/ bbrroouugghhtt /br¥t/ przynosiçbbuuiilldd /bæld/ bbuuiilltt /bælt/ bbuuiilltt /bælt/ budowaçbbuurrnn /bªn/ bbuurrnntt /bªnt/ ((bbuurrnneedd /bªnd/)) bbuurrnntt /bªnt/ ((bbuurrnneedd /bªnd/)) paliç bbuurrsstt /bªst/ bbuurrsstt /bªst/ bbuurrsstt /bªst/ p´kaçbbuuyy /b¡/ bboouugghhtt /b¥t/ bboouugghhtt /b¥t/ kupowaçccaann /kºn/, /k±n/ ccoouulldd /kud/ móc, umieç, potrafiçccaattcchh /k±∏/ ccaauugghhtt /k¥t/ ccaauugghhtt /k¥t/ ∏apaçcchhoooossee /∏∂z/ cchhoossee /∏ºµz/ cchhoosseenn /`∏ºµzn/ wybieraçccoommee /k∑m/ ccaammee /keæm/ ccoommee /k∑m/ przychodziç, przyje˝d˝açccoosstt /k≥st/ ccoosstt /k≥st/ ccoosstt /k≥st/ kosztowaçccuutt /k∑t/ ccuutt /k∑t/ ccuutt /k∑t/ kroiçddeeaall /d∞l/ ddeeaalltt /delt/ ddeeaalltt /delt/ rozdawaç; dotyczyçddiigg /dæg/ dduugg /d∑g/ dduugg /d∑g/ dduugg /d∑g/ kopaçddoo /d∂/ ddiidd /dæd/ ddoonnee /d∑n/ robiçddrraaww /dr¥/ ddrreeww /dr∂/ ddrraawwnn /dr¥n/ rysowaçddrreeaamm /dr∞m/ ddrreeaammtt /dremt/ ddrreeaammtt /dremt/ Êniç; marzyç

((ddrreeaammeedd /dr∞md/)) ((ddrreeaammeedd /dr∞md/))ddrriinnkk /dræ…k/ ddrraannkk /dr±…k/ ddrruunnkk /dr∑…k/ piçddrriivvee /dr¡v/ ddrroovvee /drºµv/ ddrriivveenn /`drævºn/ prowadziç samochódeeaatt /∞t/ aattee /eæt/ eeaatteenn /`∞tºn/ jeÊçffaallll /f¥l/ ffeellll /fel/ ffaalllleenn /f¥lºn/ upadaçffeeeedd /f∞d/ ffeedd /fed/ ffeedd /fed/ karmiçffeeeell /f∞l/ ffeelltt /felt/ ffeelltt /felt/) czuç (si´)ffiigghhtt /f¡t/ ffoouugghhtt /f¥t/ ffoouugghhtt /f¥t/ walczyçffiinndd /f¡nd/ ffoouunndd /faµnd/ ffoouunndd /faµnd/ znaleêçffllyy /fl¡/ fflleeww /fl∂/ fflloowwnn /flºµn/ lataçffoorrbbiidd /fº`bæd/ ffoorrbbaaddee /fº`b±d/ ffoorrbbiiddddeenn /fº`bædn/ zabraniaçffoorrggeett /fº`get/ ffoorrggoott /fº`g≥t/ ffoorrggootttteenn /fº`g≥tn/ zapominaçffoorrggiivvee /fº`gæv/ ffoorrggaavvee /fº`geæv/ ffoorrggiivveenn /fº`gævn/ wybaczaçffrreeeezzee /fr∞z/ ffrroozzee /frºµz/ ffrroozzeenn /frºµzn/ marznàç; zamarzaçggeett /get/ ggoott /g≥t/ ggoott /g≥t/ dostawaçggiivvee /gæv/ ggaavvee /geæv/ ggiivveenn /`gævn/ dawaçggoo /gºµ/ wweenntt /went/ ggoonnee /g≥n/ chodziç, jechaçggrrooww /grºµ/ ggrreeww /gr∂/ ggrroowwnn /grºµn/ rosnàçhhaanngg /h±…/ hhuunngg /h∑…/ hhuunngg /h∑…/ wieszaç

hhaannggeedd /h±…d/ hhaannggeedd /h±…d/) wieszaç (kogoÊ)hhaavvee /h±v/ hhaadd /h±d/ hhaadd /h±d/ mieçhheeaarr /hæº(r)/ hheeaarrdd /hªd/ hheeaarrdd /hªd/ s∏yszeçhhiiddee /h¡d/ hhiidd /hæd/ hhiiddddeenn /`hædn/ chowaç, ukrywaçhhiitt /hæt/ hhiitt /hæt/ hhiitt /hæt/ uderzaçhhoolldd /hºµld/ hheelldd /held/ hheelldd /held/ trzymaçhhuurrtt /hªt/ hhuurrtt /hªt/ hhuurrtt /hªt/ raniç, kaleczyçkkeeeepp /k∞p/ kkeepptt /kept/ kkeepptt /kept/ trzymaçkknnooww /nºµ/ kknneeww /nj∂/ kknnoowwnn /nºµn/ znaç; wiedzieçllaayy /leæ/ llaaiidd /leæd/ llaaiidd /leæd/ k∏aÊç, po∏o˝yçlleeaadd /l∞d/ lleedd /led/ lleedd /led/ prowadziçlleeaarrnn /lªn/ lleeaarrnntt /lªnt/ ((lleeaarrnneedd /lªnd/)) eeaarrnntt /lªnt/ ((lleeaarrnneedd /lªnd/)) uczyç si´lleeaavvee /l∞v/ lleefftt /left/ lleefftt /left/ opuszczaç, wyje˝d˝açlleenndd /lend/ lleenntt /lent/ lleenntt /lent/ po˝yczaç

Irregular Verbs/Czasowniki nieregularne

irregular 17/5/06 16:14 Page 106

107

BBeezzookkoolliicczznniikk CCzzaass pprrzzeesszz∏∏yy IImmiieess∏∏óóww bbiieerrnnyy OOddppoowwiieeddnniikk ppoollsskkii

lleett /let/ lleett /let/ lleett /let/ pozwalaçlliiee /laæ/ llaayy /leæ/ llaaiinn /leæn/ le˝eçlliigghhtt /laæt/ lliitt /læt/ lliitt /læt/ zapalaçlloossee /l∂z/ lloosstt /l≥st/ lloosstt /l≥st/ traciç, gubiçmmaakkee /meæk/ mmaaddee /meæd/ mmaaddee /meæd/ robiçmmeeaann /m∞n/ mmeeaanntt /ment/ mmeeaanntt /ment/ znaczyç; mieç na myÊlimmeeeett /m∞t/ mmeett /met/ mmeett /met/ spotykaçppaayy /peæ/ ppaaiidd /peæd/ ppaaiidd /peæd/ p∏aciçppuutt /pµt/ ppuutt /pµt/ ppuutt /pµt/ k∏aÊç, po∏o˝yç, postawiçrreeaadd /r∞d/ rreeaadd /red/ rreeaadd /red/ czytaçrriiddee /raæd/ rrooddee /rºµd/ rriiddddeenn /`rædºn/ jeêdziç (konno, na rowerze)rriinngg /ræ…/ rraanngg /r±…/ rruunngg /r∑…/ dzwoniçrriissee /raæz/ rroossee /rºµz/ rriisseenn /`ræzn/ podnosiç si´; wschodziçrruunn /r∑n/ rraann /r±n/ rruunn /r∑n/ biegaçssaayy /seæ/ ssaaiidd /sed/ ssaaiidd /sed/ mówiç, powiedzieçsseeee /s∞/ ssaaww /s¥/ sseeeenn /s∞n/ widzieçsseeeekk /s∞k/ ssoouugghhtt /s¥t/ ssoouugghhtt /s¥t/ szukaçsseellll /sel/ ssoolldd /sºµld/ ssoolldd /sºµld/ sprzedawaçsseenndd /send/ sseenntt /sent/ sseenntt /sent/ wysy∏açsseett /set/ sseett /set/ sseett /set/ umieszczaç, ustawiaçsseeww /sºµ/ sseewweedd /sºµd/ sseewwnn /sºµn/ szyçsshhaakkee /«eæk/ sshhooookk /«µk/ sshhaakkeenn /`«eækºn/ potrzàsaçsshhiinnee /«aæn/ sshhoonnee /«≥n/ sshhoonnee /«≥n/ Êwieciçsshhoooott /«∂t/ sshhoott /«≥t/ sshhoott /«≥t/ strzelaçsshhooww /«ºµ/ sshhoowweedd /«ºµd/ sshhoowwnn /«ºµn/ pokazywaçsshhuutt /«∑t/ sshhuutt /«∑t/ sshhuutt /«∑t/ zamykaçssiinngg /sæ…/ ssaanngg /s±…/ ssuunngg /s∑…/ Êpiewaçssiitt /sæt/ ssaatt /s±t/ ssaatt /s±t/ siedzieçsslleeeepp /sl∞p/ sslleepptt /slept/ sslleepptt /slept/ spaçssmmeellll /smel/ ssmmeelltt /smelt/ ssmmeelltt /smelt/ pachnieç; czuç

((ssmmeelllleedd /smeld/)) ((ssmmeelllleedd /smeld/))ssppeeaakk /sp∞k/ ssppookkee /spºµk/ ssppookkeenn /`spºµkºn/ mówiçssppeellll /spel/ ssppeelltt /spelt/ ssppeelltt /spelt/ literowaç

((ssppeelllleedd /speld/)) ((ssppeelllleedd /speld/))ssppeenndd /spend/ ssppeenntt /spent/ ssppeenntt /spent/ sp´dzaç; wydawaçssppiillll /spæl/ ssppiilltt /spælt/ ssppiilltt /spælt/ rozlewaçsspplliitt /splæt/ sspplliitt /splæt/ sspplliitt /splæt/ rozszczepiaç; roz∏upywaçssppooiill /sp√l/ ssppooiilltt /sp√lt/ ssppooiilltt /sp√lt/ psuç

((ssppooiilleedd /sp√ld/)) ((ssppooiilleedd /sp√ld/))sspprreeaadd /spred/ sspprreeaadd /spred/ sspprreeaadd /spred/ rozciàgaç, rozpoÊcieraçsspprriinngg /spræ…/ sspprraanngg /spr±…/ sspprruunngg /spr∑…/ skakaçssttaanndd /staend/ ssttoooodd /stµd/ ssttoooodd /stµd/ staçsstteeaall /st∞l/ ssttoollee /stºµl/ ssttoolleenn /`stºµlºn/ kraÊçssttiicckk /stæk/ ssttuucckk /st∑k/ ssttuucckk /st∑k/ wbijaç, wtykaç; lepiçssttiinngg /stæ…/ ssttuunngg /st∑…/ ssttuunngg /st∑…/ k∏uç; ˝àdliçssttrriikkee /straæk/ ssttrruucckk /str∑k/ ssttrruucckk /str∑k/ uderzaçsswweeaarr /sweº(r)/ sswwoorree /sw¥(r)/ sswwoorrnn /sw¥n/ przysi´gaç; klàçsswweeeepp /sw∞p/ sswweepptt /swept/ sswweepptt /swept/ zamiataçsswwiimm /swæm/ sswwaamm /sw±m/ sswwuumm /sw∑m/ p∏ywaçttaakkee /teæk/ ttooookk /tµk/ ttaakkeenn /`teækºn/ braçtteeaacchh /t∞∏/ ttaauugghhtt /t¥t/ ttaauugghhtt /t¥t/ nauczaçtteeaarr /teº(r)/ ttoorree /t¥(r)/ ttoorrnn /t¥n/ rwaç, targaçtteellll /tel/ ttoolldd /tºµld/ ttoolldd /tºµld/ mówiç, powiedzieç, opowiadaçtthhiinnkk /ıæ…k/ tthhoouugghhtt /ı¥t/ tthhoouugghhtt /ı¥t/ myÊleçtthhrrooww /ırºµ/ tthhrreeww /ır∂/ tthhrroowwnn/ırºµn/ rzucaçuunnddeerrssttaanndd /¿∑ndº`st±nd/ uunnddeerrssttoooodd /¿∑ndº`stµd/ uunnddeerrssttoooodd /¿∑ndº`stµd/ rozumieçwwaakkee /weæk/ wwookkee /wºµk/ wwookkeenn /`wºµkºn/ budziçwweeaarr /weº(r)/ wwoorree /w¥(r)/ wwoorrnn /w¥n/ nosiç, mieç na sobiewwiinn /wæn/ wwoonn /w∑n/ wwoonn /w∑n/ wygrywaçwwrriittee /raæt/ wwrroottee /rºµt/ wwrriitttteenn /`rætn/ pisaç

irregular 17/5/06 16:14 Page 107

108

Index to the Vocabulary

A

a couple of days (16.45)a day to remember (12.6)a friend in need (15.49)a hundred years from

now (16.29)a knock on the door

(12.45)a little bit wet (14.17)a lot (of)(7.17)a lot of hours (3.58)a number of tunes

(CC2.37)a set of stairs (11.52)a summer of adventure

(6.17)a twenty-year-old person

(18.50)accident (11.56)accompany (CC8.39)act (3.70)active volcano(14.41)activity (4.3)actor (1.69)AD (CC8.2)add (8.48)address (1.106)adult (CC8.40)adventure (6.16)adventure holiday (16.9)adverb (12.42)affair (CC6.22)after (5.39)afternoon (4.44)age (1.104)agent (CC6.24)agree (10.94)air (15.11)airport (17.4)album (CC5.30)alive (CC6.26)all over the world (10.70)all the following activities

(6.53)All you need is … (8.44)allowed (CC8.37)almost (CC1.9)alone (CC5.47)along (CC8.16)already (13.12)also (CC2.23)always (4.23)amaze (CC8.20)American (1.49)among (CC2.17)an event for all the family

(9.13)Ancient (18.29)And one more thing ...

(2.30)animal lover (CC4.24)animal protection group

(CC4.56)

Animal Protection ∞ct(CC4.9)

animal skin (9.22)animals in need (CC4.23)Ankara (17.27)annoyed (12.4)antique shop (11.1)anyone (6.60)anyone you like (9.50)anyway (10.14)anywhere(16.18)appear (CC6.4)appearance (2.110)apple (7.33)application form (18.22)April (3.31)Archaeology (18.5)Are there any … left?

(7.50)are written (CC3.2)Are you good at

Geography? (CC1.18)area (14.31)arrive (12.62)arrive at (9.45)arrow (CC3.6)art (6.6)article (2.25)artist (9.17)artist (10.3)as (12.35)as (18.17)As he left, ... (12.27)as soon as (12.44)as though (CC8.18)as well as (CC5.35)ask (CC7.20)ask for money (CC4.45)asleep (4.59)assistant (CC6.7)at first (11.43)at least (3.13)at night (3.29)at the beginning (5.54)at the end of ... (5.67)at the same time as

(CC3.8)athlete (CC2.30)athletics (CC2.12)attract (9.51)attraction (11.60)aunt (1.100)autograph (13.22)available (CC8.34)awful (5.36)

B

baby (2.38)badminton (6.43)bagpipe (CC2.2)bake (8.47)band (13.1)band (CC2.34)bank (18.44)

barbecue (16.51)basket (7.30)basketball (5.9)bath (3.19)battery (10.6)battle (CC2.47)bazaar (13.48)(be) able (CC2.39)(be) afraid of (3.35)be back (14.22)be in trouble (15.59)be interested (in) (18.20)(be) on (my) way (14.34)beach party (17.15)beak (3.75)beans (7.42)bear (3.38)beard (2.6)became (11.27)because (3.82)become (5.42)beef (7.3)before (5.21)began (10.92)beginning (5.53)behead (CC3.9)behind (1.115)behind his back (10.64)Belgian (CC6.8)believe (6.18)bell (10.30)belong (CC2.53)bend (5.74)best (3.57)between (11.25)beverages(CC8.36)beware (CC4.48)big (2.97)bigger and bigger (11.55)biggest (9.37)bike (2.51)bin (13.33)binoculars (17.5)biography (10.109)birth (18.51)birthday (1.89)biscuit (7.12)blanket (9.1)block out(14.45)blue (2.69)body (3.23)boil (8.6)book (13.5)bored (12.30)boring (5.33)bow (5.68)bow (CC3.5)bowl (8.17)bowling (5.3)brave (CC7.10)break (12.1)breathe (15.19)breed (CC3.32)bridge (17.6)

bright (12.51)brilliant (10.68)bring (11.10)Britain (1.50)British (1.51)Brits Award ceremony

(CC5.38)brochure (6.61)broke (12.9)brother (1.2)brown (2.68)brush my teeth (4.84)bubble (12.60)Buckingham Palace

(CC1.13)buffalo (9.2)buffalo burger (9.25)build more parks (15.66)builder (CC8.28)built (11.22)bungee jumping (17.1)burger (5.92)Burns Night (7.15)bus (2.37)busy (4.87)busy (CC8.15)but (1.27)butter (7.18)button (16.5)by bus (4.22)by car (4.32)by exercising (5.82)by law (CC4.33)by order of the king

(CC3.10)by taxi (4.34)by train (4.36)

C

cabbage (7.6)caber (CC2.1)cage (3.2)cake (7.23)call (5.93)call (10.36)camp (6.8)camp guide (18.15)campaign (15.58)campaign poster (15.67)camper (6.32)can (15.55)can’t see colours (4.63)candle (CC5.4)canoeing (6.3)cap (CC6.10)capital (city) (CC1.6)captain (10.41)career (CC5.13)carrot (3.51)carry (16.37)carton (7.37)cartoon (CC6.28)carved (CC7.18)case (CC4.14)

Index 17/5/06 16:12 Page 108

109


case (CC6.15)castle (CC7.4)catch (4.11)catch the bus (4.12)catch the bus to work

(4.38)catch the criminal

(CC6.18)caterpillar (3.9)Cathedral (CC1.10)cause (14.15)cave (CC7.21)CD player (11.21)celebrate (7.58)celebration (7.13)celebrity (CC8.22)centre (2.99)ceremony (CC5.37)chance (16.52)change (18.45)character (2.111)character (10.17)charity (13.10)cheap (11.39)check (16.21)check-up (14.24)cheese (7.34)chemical (15.2)chemist’s (CC4.54)cherry (7.31)child (2.42)China (1.57)Chinese food (14.18)choose (1.59)choose the best title

(4.50)chop (8.9)cinema (1.35)circle (1.97)city (2.96)clan (CC2.22)clap (5.57)classmate (2.80)claws (3.79)clean (5.75)clean-up group (15.64)clear (6.58)clever (2.75)climb (11.51)clinic (CC4.6)close to (14.48)closing remarks (2.107)clothes (10.82)cloud of smoke (14.44)cloudy (17.25)clown (3.50)club (5.47)clue (9.28)coast (CC1.5)coat (1.79)Coke (8.19)cold places (3.21)collect (3.73)collect my mail (16.22)

colour (2.105)colourful (9.5)come back (14.20)come on (1.8)come out (CC5.8)comedy (5.26)comfortable (11.35)comment (9.60)competition (CC2.7)complain (4.46)complete (3.44)computer (2.81)concert (12.3)contact (13.21)continent (CC1.22)continue (CC6.19)cook (4.82)cooking (8.4)Cool! (4.29)copy (CC5.32)corgis (CC3.31)coronation (CC3.30)correct (1.64)costume (1.81)country (10.97)countryside (6.57)course (18.49)course (CC2.44)cousin (1.44)covered with (11.49)cowboy (CC5.34)crafts (6.7)creak (12.34)create (10.86)criminal (CC6.17)crisps (17.16)crocodile (CC5.21)crowd (CC5.9)Crown Jewels (CC3.40)cruelly (CC4.21)cruelty (CC4.8)cucumber (7.10)culture (CC2.26)cupboard (7.28)curly (2.1)cut (4.40)cut down (15.9)cute (3.88)

D

dad (4.16)dance (10.75)dangerous (5.34)dark (2.58)dark hair (2.59)daughter (1.102)day (1.10)decide (10.99)decorate (13.37)Definitely! (5.19)delay (2.31)delicious (7.60)dentist (CC4.34)describe (2.72)

design (11.59)destroy (14.33)destruction (15.25)detective (CC6.9)dialogue (14.26)die (10.101)difference (9.32)different (9.23)difficult (5.35)dig (3.86)dirty (11.38)disappear (15.26)dish (7.22)display (9.10)distance (14.55)do my homework (4.79)do the washing-up (4.9)Do you love the

outdoors? (18.12)doctor (1.112)Don’t miss ... (5.89)Don’t worry! (2.21)doorbell (16.7)downstairs (12.46)drama (6.5)draw (1.125)drawer (2.54)dressed (4.5)drive (3.63)drop litter (15.1)drove (12.55)duke (CC3.36)duo (CC5.26)during (CC2.15)dust (14.47)

E

each (5.55)ear (3.52)early (4.18)early years (10.105)earth (15.12)earthquake (14.9)east (CC1.4)easy (8.34)easy to keep (3.61)easy to run (11.28)eat (2.64)Edinburgh (1.11)editor (2.16)education (10.106)Egypt (18.10)either (5.38)eldest (CC3.34)electric (10.56)electric heater (11.5)electricity (15.53)elephant (4.56)e-mail (2.87)e-mail us (18.21)empty (12.32)empty (13.32)encourage (CC4.16)end (5.66)

end (CC2.27)end-over-end (CC2.31)enemy (15.40)energetic (18.13)engineer (1.68)England (1.42)English (1.109)enjoy (4.91)enjoyable (11.54)erupt (14.39)especially (14.16)Europe (11.29)even (18.25)event (8.20)everyday (4.2)everyday activities (4.4)everywhere (14.46)excited (10.2)exciting (6.27)Excuse me! (4.25)exercise (5.81)expenses (18.31)expensive (11.40)experience (14.21)experience (CC8.13)explain (12.70)explore (16.43)eye (2.61)

F

face (12.18)factory (15.6)fair (CC2.14)fair hair (2.11)fall (10.51)fall off (12.2)family (2.62)famous (3.67)famous work (10.108)fan (14.49)fancy dress party (7.63)farm (3.54)fast (1.17)fastest (CC2.45)fat (2.77)fat (8.38)favourite (3.36)feed (13.34)feel (10.38)feelings (2.109)fell in love with (CC7.13)fell off (12.11)felt (12.13)fencing (6.4)festival (9.12)fight (9.38)fill in (1.7)film (6.36)filter (15.56)finally (10.98)Finally, ... (8.32)find (6.39)find the odd one out

(3.43)

Index 17/5/06 16:12 Page 109

110


Fine, thanks. (1.86)finish (4.43)finish school (4.86)fire (12.50)fire brigade (14.1)fire exit (CC8.38)firework (9.9)fireworks display (14.50)first (1.9)first appeared (CC2.46)first child (10.33)first name (1.103)fish (2.47)fisherman (CC8.17)fit (8.13)flat (14.23)flight (16.53)flood (14.4)flood (14.19)flooding (15.28)flour (7.16)flute (CC5.27)foe (15.38)foggy (17.26)follower (CC3.22)food fight (9.39)foot (2.43)for a while (16.10)for an extra thrill (CC8.24)for now (17.34)for the rest of the day

(6.10)foreign language (18.16)forest (15.23)forever (15.27)forget (7.61)form (6.15)form (CC5.31)France (1.55)free-time activities (18.24)French (1.94)French fries (8.22)fridge (2.55)friendly (2.22)from ... to … (3.32)fruit (3.16)fry (8.50)full name (CC3.27)full of (9.44)funfair (11.61)funny (2.78)funny (CC6.6)furniture (12.65)future (16.31)

G

game (5.13)garden (1.88)gardening (CC3.38)gate (CC4.49)gave (CC4.3)German (10.24)get a close look at (14.42)get around (3.65)

get dressed (4.6)get into trouble (CC6.27)get sunburn (16.34)get up (4.14)gift (CC7.22)gift shop (11.32)give (3.55)give Scottish people the

opportunity (CC2.25)give us a call (18.27)glass cage (3.3)glasses (2.71)go for (10.52)go for a walk (1.14)go jogging (4.13)go on a historical journey

(CC8.9)go on a school trip

(17.19)go on holiday (16.20)go sailing (6.24)go shopping (4.10)golden (CC7.19)Golden Age (CC3.24)golf (6.2)goodbye (2.108)goose (2.48)got out (12.68)governess (CC3.15)grandparents (1.5)grass (2.66)great (2.67)great fun (5.32)Great! (5.15)Greece (1.56)green (2.60)greetings (2.95)grew up (10.67)grey (17.11)grill (8.8)groom (4.48)ground (5.76)group (6.9)guard (2.63)guess (1.63)Guess what it is! (2.85)guitar (10.59)gym (4.76)gymnastics (5.8)

H

had (11.24)haggis (7.20)hair (3.25)hairdresser (1.66)hairdryer (1.84)hairy (3.8)half-brother (CC3.11)half-sister (CC3.14)handsome (CC6.25)hang-gliding (5.5)happen (12.12)happily (12.20)harbour (16.8)

has prepared (13.7)has sold (13.6)hat (2.52)hate (CC3.16)have (my) picture taken

(CC8.21)Have a great time! (16.40)have a look around

(CC1.11)have the time of your life

(6.54)Have you ever been to

the opera? (13.31)Have you heard of them?

(13.11)He couldn’t believe his

eyes. (12.64)he likes exercising (3.62)he thought to himself

(12.57)head (5.69)heading (10.104)headline (14.37)health (15.21)health problems (15.22)healthy (8.14)hear (10.29)heard (12.22)hearing aid (13.29)heat (8.40)heavy (11.34)heavy rain (14.14)hedgehog (3.4)helicopter ride (17.29)helmet (1.82)help (3.64)helpful (2.23)herd (CC2.40)here (1.29)Here’s a clue. (9.29)hero (CC2.52)hid (14.56)hidden (CC5.42)highland fling (CC2.5)hiking (17.3)History (10.26)hit (14.28)hit (CC5.19)hockey (6.22)holiday (CC1.31)holiday centre (18.23)Holland (11.64)honey (7.44)hope (2.102)horrible (10.20)horse riding (6.42)hospital (10.34)hot dog (7.49)how (1.77)How about ...? (7.51)How are things in

Edinburgh? (2.83)How are you? (1.85)How do you get to

school? (4.19)

How long ...? (9.57)How long will you be

away? (16.39)huge (3.53)hungry (12.63)hunt (4.68)hurricane (14.8)hurt (CC4.43)husband (1.99)

I

I think it’s great! (5.37)I used to live (11.19)I wonder what’s

happened! (14.12)I’d love to! (5.22)I’ll answer it. (16.12)I’ll turn it down. (16.35)I’ve flown (14.27)ice (11.50)ice skating (5.4)idea (10.79)if (18.19)if you like (9.54)iguana (3.1)ill (10.91)illegal (CC4.10)improve (13.24)in danger (15.43)in front of (1.120)in teams (3.37)in the air (5.63)in the beginning (11.45)in the centre (2.100)in the day (4.69)in the end (12.72)in the fruit (4.28)in your free time (6.48)include (18.14)India (16.1)Indian (9.3)Indian fry bread (9.24)information (6.40)ingredient (8.51)injection (CC4.55)injure (CC4.44)injured (CC4.20)insect (3.34)inspector (CC4.12)instead (10.93)instead of (15.65)intention (17.14)interest (CC5.44)interesting (3.83)interview (4.77)into pieces (8.31)invent (7.54)Inventions (11.2)inventor (11.58)investigate (CC4.13)invitation (13.19)involve (CC4.30)Ireland (8.30)Irish (8.29)

Index 17/5/06 16:12 Page 110

111


is called (1.20)is situated (6.55)island (10.100)it could seat a hundred

knights (CC7.15)it is not allowed (CC4.32)it was used for measuring

the temperature (11.15)It’s time for school! (4.24)Italian (1.54)Italy (1.53)

J

jam (7.45)January (6.62)Japan (5.43)jar (7.43)jeans (17.20)jet-skiing (18.6)jewellery (9.4)jewels (CC7.8)job (1.105)join (5.45)join us in our fight (15.63)judge (CC2.38)jump (10.50)jumper (17.12)June (1.91)jungle (CC6.29)just (18.26)

K

kangaroo (5.18)keep (3.20)keep houses warm

(11.16)Keep up the good work!

(15.50)Keep your car windows

closed. (CC4.52)key (18.43)kill (15.16)kilo (4.26)kilt (7.56)kind (2.76)kind (CC5.1)king (18.41)kite (7.57)knight (18.42)know (3.12)known as (CC3.29)

L

label the paragraphs(2.106)

lady (CC3.37)lakeside café (CC1.14)lamb (7.4)lamp (11.8)land (16.50)large (3.15)last (5.65)late (10.10)

later (11.57)laugh at (15.33)lawyer (10.5)leader (6.30)leaf (2.65)leash (CC4.46)leave (5.71)leave the water running

(15.46)left (10.102)left (12.26)leg (12.10)leg (CC7.16)legend (CC5.16)lemonade (5.86)lesson (4.78)let (5.94)let me know (5.95)let’s (1.12)let’s go (5.16)letter (10.80)lettuce (7.8)library (CC4.53)life (12.7)lifelike (CC8.19)life-saving (18.4)light (11.41)light (12.52)like (2.35)lime (8.23)lion (4.66)litter bin (15.62)live (1.28)live band (9.42)live concert (CC5.11)live music (9.16)lives (13.27)lizard (2.93)local (17.32)Loch Ness (16.41)London (1.6)look after (3.59)look for (3.28)look like (10.16)looks delicious (8.18)lorry (9.43)loser (5.70)lots (6.33)lots more fun (6.34)loud (10.44)loudly (12.23)love (2.29)luck (CC4.39)lucky (4.47)lyrics (CC5.48)

M

made of (11.47)Madrid (CC1.21)magazine (2.17)magic (9.6)main (10.22)make a fire (9.11)make sure (CC4.27)

make the bed (4.7)make-up (CC4.28)man (2.40)mango (4.27)market (9.21)marriage (10.107)married (15.37)marry (10.95)martial arts (5.7)mash (8.10)match (1.78)match (5.56)maybe (16.25)mayonnaise (8.1)meal (5.40)mean (14.52)measure (11.13)meat (5.79)medical (CC4.36)medicine (13.25)meet (2.13)Meet my friends ... (2.14)member (15.35)Mexico (16.38)midnight (7.59)mike (1.83)milk (3.56)million (13.23)millions of (15.17)Mime (6.47)minute (13.40)miss (2.90)miss the bus (10.8)mix (8.12)mix everything else

together (8.45)mixture (8.41)mobile phone (12.66)moccasins (9.19)moment (CC8.10)money (3.74)moon (10.9)mostly (9.52)motor (13.3)Mount (14.40)mountain (18.34)mountain biking (18.9)mouse (2.45)moustache (2.5)mouth (10.47)move (15.31)much better (13.30)mum (4.15)Munich (CC1.20)museum (10.13)mushroom (7.9)music (6.37)music magazine (15.36)musical instrument

(CC5.43)musician (10.4)mustard (8.2)my own (expenses)

(18.40)mysterious (CC6.21)

mystery (CC6.2)

N

name (CC3.7)name an object (18.35)narrow (CC2.28)national (5.44)nationality (1.60)natural disaster (14.3)naughty (3.78)near (1.123)nearly (CC2.9)need (2.24)neighbour (15.34)nephew (1.4)Nessie (13.43)net (13.4)never (4.74)New York (CC1.24)New Zealand (16.2)news (5.25)newsflash (14.13)Next time ... (9.56)next to (1.117)next to a clear blue lake

(6.59)Nice to meet you! (1.22)niece (1.3)No problem! (5.23)noisy (3.77)north (CC1.1)Northern Ireland (CC1.8)Not so fast! (1.18)not tested on animals

(CC4.50)not yet (13.14)note (5.97)notice (12.69)novel (CC6.20)November (3.30)now (1.30)number Ône (13.20)nut (3.80)nuts (17.17)NÔ entry (CC8.32)

O

ocean (15.7)of all ages (9.55)Of course! (4.75)offer (6.20)often (4.80)Oh, really? (1.32)oil (7.35)old (2.98)old (10.89)older (1.113)on a leash (CC4.47)on board a yacht (16.48)on both sides (15.42)on foot (4.33)on her own (16.14)on long journeys

(CC3.33)

Index 17/5/06 16:12 Page 111

112


on my bike (4.31)on my rollerblades (4.21)on one spot (CC2.48)on stage (CC5.24)on the back of … (13.46)on the lake (6.25)on the school bus (4.35)once (10.66)one day (2.103)one of the greatest tests

(CC2.49)one of them (2.101)one-word answer (2.94)onion (7.36)on-the-spot decision

(16.30)onto (8.49)opening remarks (2.112)opening times (CC8.41)opportunity (CC2.24)order (13.47)organisation (CC4.5)organize (13.9)other (1.119)outside (1.121)outside in the streets

(3.72)oven (8.39)over there (1.110)owner (CC2.41)ox (2.49)

P

packed lunch (17.8)packet (7.39)painting (CC2.51)pale (CC3.19)panda (4.70)paragraph (9.58)parent (1.1)parents evening (6.13)Paris (1.95)park (4.54)part (18.18)party (2.56)party hat (13.39)pass (CC3.13)passport (16.4)past (CC8.11)pay (18.30)pay a visit (CC1.16)pea (3.40)peace (CC5.40)pear (3.41)peel (8.11)pen-friend (2.82)people (10.35)pepper (5.85)perform magic (CC7.12)performer (9.15)perfume (CC4.51)permission (CC4.4)person (10.84)Peru (16.3)

pet (2.27)pet owner (CC4.17)Phew! (13.18)phone (14.11)phrase (14.51)pick up (9.48)pick up my ticket (18.48)picture (1.111)pie (7.32)piece of music (10.65)pineapple (9.33)pipe (CC6.12)piping contest (CC2.10)pizza (4.90)planet (15.15)plant (13.36)plant (17.13)plastic (15.54)play (10.58)play (CC8.7)player (5.17)playing field (6.1)pleased (10.43)Pleased to meet you!

(2.15)plenty (6.11)plenty of things to do

(6.12)plural (2.50)pocket (12.67)poem (7.2)poet (7.1)point (9.30)point away (CC2.33)poison (15.29)Poland (1.52)pole (CC2.6)policeman (CC2.54)Polish (2.88)polite (18.38)pollute (15.10)pollution (15.5)poor (16.13)pop star (CC5.3)popular (10.69)portrait (CC3.18)postcard (16.17)poster (CC4.57)potato salad (8.46)pour (8.7)powerful (CC2.20)practise (12.25)prediction (16.28)prepare (5.80)press (16.6)prevention (CC4.7)prince (10.31)princess (10.32)print (11.18)printing press (11.3)prize (9.14)probably (9.35)problem (2.28)produce (10.55)

product (CC4.29)professor (1.108)project (1.124)promise (16.27)proper (CC4.18)properly (CC4.42)protect (15.30)protection (15.44)provide (15.61)publish (CC6.13)pudding (8.36)pull (CC7.3)put a tick (4.81)put it in writing (2.113)put on (13.38)put out (14.2)put the events in the right

order (8.21)put your foot down hard

on the ground (5.77)puzzle (3.45)python (2.86)

Q

quake (14.38)Queen Mother (CC3.28)quickly (12.21)quiet (2.73)quite (2.8)quiz (6.35)quiz (15.41)quiz show (5.27)

R

race (9.8)racing (CC2.13)radio (2.92)railway (11.30)rainforest (15.8)rainy (17.24)raise money (CC4.22)ran (12.39)read (10.74)ready for (9.46)real (16.32)really (1.31)receive (CC5.36)recently (14.54)record (16.23)record (CC5.7)recording (CC5.46)recreate (CC8.26)recreating (CC8.27)recycle (15.3)red (2.70)red-headed (CC3.20)refer (to) (17.10)reign (CC3.23)relax (16.46)release (CC5.39)remember (10.103)rename (CC5.29)report (13.15)

reporter (1.67)Reporting for work! (2.12)request (16.26)rescue (14.5)rescue worker (14.32)research (CC4.19)result (CC4.40)rewrote (CC5.22)rhino (4.60)rice (7.47)rich (3.66)ride (10.73)ride around (CC8.14)right sort (CC4.2)ring (5.72)ring the doorbell (16.11)rinse (5.60)ripe (9.49)roast beef (8.35)rock climbing (18.8)rocket (CC5.20)rode (11.63)role (14.25)roller coaster (11.44)rollerblades (4.1)rollerblading (5.30)Roman numerals (CC3.1)romance (CC6.3)Rome (CC1.19)round (3.22)Royal (CC1.15)Royal Academy of Music

(CC5.18)rubbish (15.4)rucksack (17.7)run (10.77)Russia (11.31)Russian (10.23)

S

sadly (12.47)safe (11.33)said (12.19)sail (10.37)sail round the world

(10.54)sailor (10.40)salad (7.53)salt (5.62)sand (3.7)sandwich (5.84)sang (12.24)saucepan (8.33)sausage (7.52)save (15.52)save (15.60)saw (12.16)say (4.45)Say hello to everyone.

(2.104)scared (10.1)scary (10.18)scholar (CC3.26)school hall (13.8)

Index 17/5/06 16:12 Page 112

113


school magazine (2.18)school team (8.24)school trip (16.42)science-fiction (CC6.1)scientist (1.71)Scotland (1.39)Scottish (6.56)scream (10.45)scream (12.40)screaming (CC5.10)scuba diving (5.6)sea (3.39)seaside (6.49)seaside holiday (6.50)seat belt (CC4.37)see (10.28)see a live band (13.42)see for yourself (5.73)see the sights (16.47)See you at school! (4.30)seed (3.81)self-cleaning (10.78)sell (13.2)serious (15.20)serve (18.37)set new fashions (CC3.21)seven-day programme

(16.44)sew (CC3.17)Shall I make ...? (7.19)shark (4.57)sharp (3.46)She’s called Mossie (1.21)sheep (2.46)sheepdog (CC2.3)shelf (2.57)shell (3.47)shiny (3.85)ship (10.42)shoot (CC3.4)short (2.10)shot (CC5.15)shout (12.43)shout (CC2.11)show (3.69)show (5.58)show around (CC8.31)show people how to grow

their own food (13.26)shower (4.37)shy (2.74)silly (12.71)simply (CC4.26)since I was (13.28)since then (14.43)sing (10.76)singer (3.68)sit (1.116)sixteen (1.90)skill (CC5.45)sky (12.53)sleep (4.52)slice (7.46)slice (8.5)

slid (11.53)slide (11.46)slim (2.9)slow (3.48)Slow down! (1.15)small (3.60)smell (CC8.1)smile (12.17)smoke (CC6.11)snail (13.41)snorkelling (17.2)so (1.16)so far (13.17)So, … (1.23)soccer (5.90)soldier (CC2.18)solo (CC2.35)solo career (CC5.14)solve (CC6.14)something (6.26)sometimes (3.17)son (1.98)soon (8.25)Sorry, I can’t. (5.87)sour (9.31)south (CC1.2)southern coast (14.29)souvenir (17.33)spaghetti (7.40)Spain (1.58)Spanish (1.65)special (5.48)special filters (15.57)spend (4.71)spend 12 hours a day

eating (4.72)spend the summer (18.32)spider (12.31)spike (3.5)spin (CC2.32)spirit (CC8.25)spiritual (CC5.33)split up (CC5.2)spoke (12.37)sport (5.1)Sports and Activities (5.2)sports news (5.28)sports reporter (5.11)spy (CC6.5)St Paul’s Cathedral

(CC8.29)stable (5.51)stables (5.52)stadium (5.91)staff (CC8.33)stage (CC5.23)stamp (5.59)stand (1.114)stand for (CC4.1)star (11.17)start (4.42)Start like this: (1.127)starve (7.48)station (12.48)

stay (4.65)steak (7.5)steam train (11.23)stew (5.49)stick (1.126)still (10.90)stole (12.61)stomach (3.26)stone (CC7.9)story (10.12)straight (2.4)strangely (10.62)stranger (3.76)strawberry (7.29)street (1.107)strong (CC2.19)student (1.46)student (18.28)studies (CC4.41)study (7.25)style (4.41)styling salon (4.39)stylish (4.51)success (CC3.25)successful (CC5.25)such as (10.87)suddenly (10.49)sugar (7.27)suitcase (18.46)summer (6.14)summer camp (6.41)summer house (1.122)summer job (18.11)sumo wrestler (5.41)sumo wrestling (5.46)sunlight (14.57)sunny (17.22)sunrise (6.52)supper (4.83)sure (16.15)surname (1.36)sweets (8.27)swim (3.18)swimsuit (17.21)Switzerland (18.1)sword (CC7.2)

T

table (2.36)table tennis (5.29)tablespoon (8.52)tail (3.14)Taiwan (14.35)take (1.34)take a close look at

(CC8.3)take a helicopter ride

(17.30)take a walk (9.20)take care of (15.14)take it back to its owner

(CC2.56)take off (13.44)take part in (CC2.57)

take the dog for a walk(11.20)

takes him to school (4.17)takes place (CC2.16)talk (10.72)talk with your friend (1.38)tarantula (3.6)taxi (13.13)tea (3.42)teacher (1.45)team (5.10)team games (6.21)Team Leader (6.31)teeth (10.48)telescope (11.4)tell me all your news

(2.89)temperature (11.14)tennis (6.23)10th June (1.92)terrible (10.46)test (7.26)test tube (1.80)text (14.36)Thank you for your time.

(4.73)That was all that mattered!

(12.59)the Art and Crafts class

(6.29)the brown one (1.87)the Danube (CC1.29)the Eiffel Tower (CC1.30)the following (14.53)the Highland Games

(CC2.8)the Isle of Wight (CC7.6)the knights of the Round

Table (CC7.7)the Lady of the Lake

(CC7.5)the Land of the Pyramids

(18.33)the longest (CC1.26)The Match of the Year!

(5.88)the missing dog (CC2.55)the most unusual things

(11.11)the Nile (CC1.27)the others (8.15)the rest of the class (1.61)the rich and famous

(CC8.30)the Statue of Liberty

(CC1.23)the Thames (CC1.28)the Tower of London

(CC1.12)The Tower of London

(16.24)the UK (1.40)the USA (1.26)theatre (3.71)

Index 17/5/06 16:12 Page 113

114


theme park (11.62)theme ride (CC8.6)then (1.37)there (6.19)thermometer (11.6)thick (CC7.17)thick soup (5.78)thin (5.83)thirteen (1.47)This is ... (1.19)thistle (6.44)thorn (6.46)thought (12.56)thousands (6.45)threw (12.49)thrilling (CC8.8)throat (10.53)throne (CC3.12)through (CC2.43)throw (5.61)throw tomatoes at each

other (9.41)ticket (5.12)tidal wave (14.10)tidy (10.83)tiger (4.67)timecar that takes you

back in time (CC8.12)tin (7.41)tired (10.39)title (4.49)title (CC3.35)to be ready (5.64)to each other (12.38)to keep you safe (CC4.38)toast (8.43)today (2.33)together (10.96)told (12.8)tomato juice (9.53)tonight (5.14)tooth (2.44)tortoise (3.11)toss (CC2.21)touch many people’s

hearts (CC5.17)tough (15.32)tour (CC5.41)tour guide (18.2)town (9.40)tradition (7.62)traditional (7.21)train (5.50)train (CC5.6)trainers (9.27)travel agent’s (18.47)treat (CC4.15)trial (CC2.4)trick (9.7)tropical (15.24)truth (CC4.35)try (1.62)try harder (15.48)try something new (6.28)

tuna (8.3)tune (CC2.36)Turkey (1.48)turn around (12.58)turn into (10.19)turn off (15.45)turn the light on (16.36)turnip (7.11)TV guide (5.24)TV series (CC6.23)twelve years old (1.43)twin (1.118)í2.50 (two pounds fifty)

(9.34)type (7.55)

U

ugly (10.21)uncomfortable (11.36)under (4.53)underline (4.55)underwater (4.62)underwater photography

(18.7)unhappy (12.14)uniform (18.3)university (10.25)unkindness (CC4.31)unpopular (11.37)until (10.61)unusual (2.26)upstairs (12.36)use (10.57)usually (4.20)

V

vase (11.9)vegetables (3.87)vegetarian (7.7)verb (12.41)very fast (3.27)very good (1.41)vet (1.70)village (14.30)villain (CC8.23)violin (10.71)virtual holiday (16.33)visa (18.39)visit (4.88)volcanic eruption (14.6)volcano (14.7)volleyball (5.96)volunteer (CC4.25)

W

wait (for) (6.38)Wales (CC1.7)walk (1.13)walk (4.61)walk around the room

(2.79)walk (my) dog (4.89)want (2.32)

wardrobe (10.81)Warsaw (17.28)was born (CC3.3)wash (7.24)washing machine (11.7)Washington (CC1.25)washing-up (4.8)watch (2.53)Watch the artists at work

… (9.18)water (13.35)water animals and plants

(15.18)water taxi (16.49)water-skiing (17.31)wave goodbye (12.28)wavy (2.2)wavy hair (2.3)wax (CC8.4)wax figure (CC8.5)way of travelling (11.42)We miss you! (2.91)wedding present (CC7.14)week day (CC8.35)weigh (CC2.29)welcome (1.33)welfare (CC4.11)well, ... (1.25)well-loved (CC7.11)Welsh rarebit (8.42)went (10.27)went on (CC5.28)were made into films

(CC6.16)west (CC1.3)whale (4.64)what (1.73)What about you? (4.85)What do you do? (1.96)What does he look like?

(2.7)what happens (9.59)What nationality are you?

(1.93)What shall I do with

these? (8.16)What was this used for?

(11.12)What Ôn earth has

happened? (15.13)What’s he like? (2.19)What’s your new house

like? (2.84)wheel (13.45)when (1.74)when (4.58)when I get back (16.16)When was he born?

(10.15)when you’re ill (8.28)whenever (3.33)Where ...? (1.24)whistle (CC2.42)white (3.24)

who (1.72)who (10.85)Who’s first? (17.9)whole (9.26)whose (1.75)why (1.76)Why not pay us a visit?

(CC1.17)wife (1.101)wild (3.49)wildlife (15.51)Will you drive me to the

airport? (17.18)wind (CC5.5)windy (17.23)wing (CC5.12)winner (9.47)winter (3.84)without (16.19)wizard (CC7.1)woke up (12.15)wolf (2.39)woman (2.41)won (11.26)wonder (12.54)wonderful (5.31)wood (11.48)wooden (12.33)word (10.60)work outdoors (18.36)world (9.36)worm (3.10)worried (12.5)worry (2.20)worst (15.39)Would you like to ...?

(5.20)write (2.34)write music (10.63)Write soon with all your

news. (8.26)writer (10.11)wrote (12.29)wÔn (CC2.50)

Y

yogurt (7.38)Yorkshire pudding (8.37)you could do a lot better

(15.47)You’re coming, right?

(7.14)you’ve done (13.16)young (10.88)young people (6.51)Your Majesty (CC3.39)

Z

zip (10.7)

Index 17/5/06 16:12 Page 114

Documents

Kraków 2004 - egis.com.pl = Edynburg (stolica Szkocji) let’s go = chodźmy walk = spacer go for a walk = pójść na spacer Slow down! ... 11Joe is Paul and Sarah’s