1

ø=‘·Ô s¡T ` ø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îº\T

‘Ó\+>±D sêh MT&çj·÷ nø±&É$TôV’≤<äsêu≤<é

2

Á|ü#·Ts¡D : E …’, 2018Á|ü‘·T\T : 5000

Á|ü#·Ts¡D : ‘Ó\+>±D sêh MT&çj·÷ nø±&É$T

Á|ü‘·T\ø£T : ‘Ó\+>±D sêh MT&çj·÷ nø±&É$T Ç.HÓ+.5`9`166, #êô| Ÿ s√&é, Hê+|ü*¢ ôV’≤<äsêu≤<é 500001. bò Hé: 040`23298672

eTTÁ<äD:qe#‘·q Á|æ+Ï+>¥ Áô|dt

12`1`493/VA , –]Á|ükÕ<é uÛÑeHéã+&É¢>∑÷&É(Hê>√ Ÿ), õmdt◊ b˛dtº

ôV’≤<äsêu≤<é 500 068, ‘Ó\+>±D.

3

•ø£åD ` dü+πøåeT+

düT Bs¡È ndæÔ‘·« b˛sê≥+ ‘·sê«‘· ‘Ó\+>±D ø£\ kÕø±s¡eTsTT+~. pHé,2,2014q ‘Ó\+>±D ‘=* bı<äT› bı&ç∫+~. eTTK´eT+‹ ø£\«≈£î+≥¢ #·+Á<äX‚KsYsêe⁄H‘·è‘·«+˝À ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #dæ+~. p …’ ÀH ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<XŸÁô|dt nø±&É$Tµ ù|s¡T‘√ ñqï nø±&ÉMTì düs¡«dü«‘·+Á‘·+>± ª‘Ó\+>±D Áô|dtnø±&É$Tµ>± Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£Ï+∫+~. $uÛÑ»q #·≥º+ 9,10 ôw&É÷´fi¢ Àì dü+düú À¢Áô|dt nø±&É$Tì yÓTT≥ºyÓTT<ä @sêŒ≥T #˚dæ+~ πød”ÄsY Á|üuÛÑT‘·«+. ‘Ó\+>±D˝À@s¡Œ&çq yÓTT<äÏ nø±&ÉMT |üì #˚j·T&É+ p …’ À ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~.

dü«j·T+>± eTTK´eT+Á‹ πød”ÄsY ‘Ó\+>±D Áô|dt nø±&ÉMTøÏ e#êÃs¡T. d”ìj·TsYdü+bÕ<ä≈£î\T, »s¡ï*düTº\‘√ düe÷y˚X¯eTj·÷´s¡T. Áô|dt nø±&ÉMTøÏ eTTK´eT+Á‹sêe&É+ ≈£L&Ü yÓTT<äÏ kÕπs. Áô|dt nø±&ÉMTì ªÄsYº Ä|òt nø±&É$Tµ>± r]Ã~<ë›\ìdü÷∫+#ês¡T. Ç~ es¡≈£î˝≤ ø±≈£î+&Ü, »s¡ï*düTº\ dü+πøåeT+, •ø£åD ¬s+&É÷ πø@C…˙‡ <ë«sê »s¡>±\ì, nø±&ÉMTj˚T ¬s+&ç+Ï u≤<Ûä´‘·\÷ |üs¡´y˚øÏå+∫,ìs¡«Væ≤+#ê\ì eTTK´eT+Á‹ ìπs›•+#ês¡T. Ä düe÷yX+˝À rdüT≈£îqï ìs¡íj·÷\Á|üø±s¡yT »s¡ï*düTº\ ôV≤ ŸÔø±s¡T¶\T, nÁøÏ&çfÒwüq¢ $~Û $<ÛëHê\T, »s¡ï*düTº dü+πøåeTì~Û á eT÷&ÉT dü+πøåeT n+XÊ\qT ‘Ó\+>±D Áô|dt nø±&ÉMT |ü]wüÿ]+∫+~.»s¡ï*düTº\ø£T Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+˝À ªø£+ÁÏã÷´≥Ø ;Ûe÷µ ì~Û <ë«sê \ø£ås¡÷bÕj·T\ |ü]$T‹>∑\ ôV≤˝ŸÔø±s¡T¶ ñ+&˚~. »s¡ï*düTº\T s¡÷.900 Á|üuÛÑT‘·«+s¡÷.900 ø£+ÁÏã÷´wüHé‘√ á ø±s¡T¶ ñ+&~. ∫e] dü+e‘·‡s¡+˝À Ä ø±s¡T¶ ≈£L&Ü~≈£îÿ Ò≈£î+&Ü b˛sTT+~. ø±˙ ‘Ó\+>±D eTTK´eT+Á‹ #=s¡e yTs¡≈£î Áô|dt nø±&ÉMTÄ<Ûä«s¡ +˝À ø=‘·Ô sêÁwüº+˝À ø=‘·Ô ôV≤˝ŸÔø±s¡T¶\T e#êÃsTT. ≈£î≥T+ã |ü]~Û ô|+∫(‘·*¢ ‘·+Á&ç‘√ ø£*dæ) ˇø£ÿ ô|’kÕ ø£≥º≈£î+&Ü, n|ü]$T‘·yÓTÆq (m+‘· Ks¡ÃsTT‘˚n+‘·) ø±s¡T¶qT Ç#êÃs¡T. Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>∑T\‘√ düe÷q+>± ôV≤ ŸÔø±s¡T¶\T Çe«&É+‘Ó\+>±D˝ÀH˚ kÕ<Ûä + nsTT+~.

4

eTs√yÓ’|ü⁄ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ qT+∫ $&çb˛sTTHê ‘Ó\+>±D≈£î ‘=* @&Ü~nÁøÏ&çfÒwüHé ø±s¡T¶\T ªÄ+Á<Ûäµ ù|]fÒ ø=qkÕ>±sTT. Áô|dt nø±&ÉMT #=s¡e‘√ d”ìj·TsYdü+bÕ<ä≈£î\T ¬ø.sêeT#·+Á<äeT÷]Ô Ä<Ûä«s¡ +˝À ø£ ø£$T° y˚dæ Ä ø£$T° ìy˚~ø£e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘·«+˝À ø=‘·Ô nÁøÏ&çfÒwüqT¢ e#êÃsTT. Áô|dt nø±&ÉMT #Ó’s¡àHé Ç|üŒÏnÁøÏ&çfÒwüHé ø£$T° #Ó’s¡àHé>± ñHêïs¡T. ñeTà&ç Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À 23 õ˝≤¢\˝ÀnÁøÏ&çfÒwüqT¢ 12000 ô|’ã&ç ñ+fÒ ø£ÿ ‘Ó\+>±D 10 õ˝≤¢\˝À Ç|üð&ÉT 17000es¡≈£î nÁøÏ&çfÒwüqT¢ ñHêïsTT. &Ódtÿ »s¡ï*düTº\≈£î ≈£L&Ü nÁøÏ&çfÒwüqT¢, eTVæ≤fi\≈£î33 XÊ‘·+ ]»πs«wüqT¢ ø£*Œ+∫q sêh+ ‘Ó\+>±Dj˚T.

‘Ó\+>±D˝À »s¡ï*düTº\≈£î >=|üŒ uÛÑs√kÕ Ç∫Ã+~ e÷Á‘·+ »s¡ï*düTº\ dü+πøåeTì~Û. ‘Ó\+>±D Áô|dt nø±&ÉMT˝À »]–q düe÷y˚X¯+˝À »s¡ï*düTº dü+|òü÷\T,d”ìj·TsY »s¡ï*düTº\ düeTø£å+˝À eTTK´eT+Á‹ πød”ÄsY »s¡ï*düTº ì~Ûì Á|üø£Ï+#ês¡T.»s¡ï*düTº\ dü+πøåeT+ ø√dü+ e+<ä ø√≥¢ ì~Ûì Á|üø£Ï+∫q eTTK´eT+Á‹ Á|ü‹j˚T≤ 10 ø√≥¢ e+‘·Tq yÓTT‘·Ô+ ◊<˚fi¢bÕ≥T 50 ø√≥T¢, nq+‘·s¡ ø±\+˝À eTs√50 ø√≥T¢ πø≤sTTkÕÔeTì Vü‰MT Ç∫à Ç|üŒÏ es¡≈£î 35.50 ø√≥¢ ì<ÛäT\qTnø±&ÉMT˝À ì~ÛøÏ »eT #XÊs¡T. ‘Ó\+>±D Áô|dt nø±&ÉMT bÕ\ø£es¡Z+ Ä<Ûä«s¡ +˝Àì~Û ø√dü+ ˇø£ Á|ü‘˚ ø£ ø£$T° @sêŒ≥T #˚dæ Ç|üŒÏπø ì~Û qT+∫ eTs¡DÏ+∫q»s¡ï*düTº ≈£î≥T+u≤\≈£î ô|q¸Hé |ü<∏äø£+ neT\T »s¡T>∑T‘·Tqï~. eTTK´eT+Á‹ |ü⁄Ϻqs√E dü+<äs¡“¤+>±, ª»qVæ≤‘·µqT »s¡ï*düTº ≈£î≥T+u≤\≈£î ì~Û n+<äCÒj·T&É+‘√H˚ÁbÕs¡+_Û+#·&É+, »s¡ï*düTº\≈£î X¯óuÛÑø£s¡+. »s¡ï*düTº dü+πøåeT ì~Û qT+∫ Ç|üŒÏøÏ150 »s¡ï*düTº ≈£î≥T+u≤\≈£î \ø£å #=|üðq ‘=\T‘· #Ó≈£îÿ\T n+<ësTT. Ä q÷≥j·÷uÛ…’ ≈£î≥T+u≤\≈£î ◊<˚fi¢bÕ≥T HÓ\≈£î 3000 e+‘·Tq, Ä ≈£î≥T+u≤\˝À#·<äTe⁄≈£îH˚ $<ë´s¡Tú\T ñ+fÒ yÓsTT´ e+‘·Tq Ä]úø£ düVü‰j·T+ n+<äT‘·Tqï~.n≤¢π> |üì #˚j·T Òì dæú‹˝À ñqï »s¡ï*düTº\≈£î <ä]<ë|ü⁄ 50 eT+~øÏ 50 y˚\e+‘·Tq düVü‰j·T+ ≈£L&Ü á ì~Û qT+# Ç#êÃeTT. ÇB ‘Ó\+>±D Áô|dt nø±&ÉMTìs¡«Væ≤+∫q dü+πøåeT düe÷#ês¡+.

Áô|dt nø±&ÉMTì dü«‘·+Á‘·+>± @sêŒ≥T #˚dæq|üŒÏø° ì<ÛäT\≈£î dü+ã+~Û+∫58`42 dü÷Á‘·+ Á|üø±s¡+ nø±&ÉMTøÏ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À ø√Ï s¡÷bÕj·T\ ã&Ó®Ÿ˝À‘Ó\+>±D nø±&ÉMTøÏ πøe\+ 42 \ø£å\T e÷Á‘·yT @≤ πø≤sTT+|ü⁄\T e#êÃsTT.

5

‘·‘·Œ¤*‘·+>± eT÷&fi¢bÕ≥T ø±sê´\j·T ìs¡«Vü≤Dπø ì<ÛäT\T dü]b˛ì dæú‹˝À qT+∫,•ø£åD ø√dü+ Á|ü‘´ø£ Á>±+≥T kÕ~Û+#·T≈£îHêïø£ eT÷&√ jTÏ qT+∫ •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\TÁbÕs¡+uÛÑ+ nj·÷´sTT.

Áô|dt nø±&ÉMT •ø£åD n+fÒ nø£&É$Tø˘ •ø£åD˝≤ ø±<äT. Áô|dt nø±&ÉMTbÕ\ø£es¡Z düuÛÑT´\+<äs¡÷ düe÷y˚XÊ\ Á|ü‹ dü+<äs¡“¤+˝Àq÷ Á>±MTD $ Òø£]yês¡Ô\qT sêùd $<Ûëq+ yÓTs¡T>∑T |ü&˚ ≤>±, |üÁ‹ø£\≈£î, Ç‘·s¡ Á|ükÕs¡ kÕ<ÛäHê\≈£îyÓTs¡T¬>’q yês¡Ô\T, ø£<∏äHê\T |ü+|æ+# $<Ûä+>± ªÁbÕøϺø£ Ÿ …’H釵˝À •ø£åD ñ+&Ü\ìdü÷∫+#ês¡T. yês¡+<ä] dü÷#·q\ y˚Ts¡≈£î •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T˝À¢ m≈£îÿe uÛ≤>∑+ yês¡Ôsêj·T&É+ MT<ä, ‘·bıŒ|üð\ MT<ä, kÕ+πø‹ø£ |ü<äC≤\+ MT<ä, m˝≤ sêj·÷*?m˝≤ sêj·T≈£L&É<äT? nqï $wüj·÷\ô|’q <äèwæº ô|≤ºeTT.

‘Ó\+>±D ø√dü+ @s¡Œ&çq |üÁ‹ø£\T ‘·|üŒ ‘Ó\+>±D˝À |üÁ‹ø±j·÷»e÷Hê´\˙ï Ä+Á<Ûä eT÷˝≤\T ñqïy˚. ø±˙ ‘Ó\+>±D @s¡Œ&çq ‘·sê«‘·Ä+Á<Ûä eT÷˝≤\T ñqï nìï |üÁ‹ø£\˝À Ä+Á<Ûä, ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘ê«\ eT<ÛädüeTdü \T e∫Ãq|üð&ÉT ø±˙, $uÛÑ»q düeTdü \T e∫Ãq|üð&ÉT>±˙, Ï bÕs¡T<ä\düeTdü \T ‘· …‹Ôq|üð&ÉT ø±˙ MT&çj·÷˝À ‘Ó\+>±D ‘·q+ nH˚~ ø=s¡e>±H˚ñqï~. kÕ~Û+#·T≈£îqï ‘Ó\+>±D˝À »s¡ï*»+ m˝≤ ñ+&Ü*? qB »˝≤\$wüj·÷\T m˝≤ ns¡ú+ #˚düTø√yê*. ‘Ó\+>±D˝À düyêfi‚¢$TÏ? nqï n+XÊ\TMT<ä ≈£L&Ü •ø£åD˝À bò ø£dt ô|]–+~. Hê\T>√ @&Ü~˝À @&ÉT ñeTà&ç õ˝≤¢\˝À•ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T »]>±sTT. yÓT<äø, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, s¡+>±¬s&ç¶, KeTà+, es¡+>∑ Ÿ,ø£Ø+q>∑sY, ìs¡à˝Ÿ\˝À Ç|üŒÏπø •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T »]>±sTT. es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢ À<ä]<ë|ü⁄ 1200 eT+~ ˇø£ C≤‘·s¡ ≤>± •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\≈£î Vü‰»s¡j·÷´s¡T. @õ˝≤¢ Àq÷ 500 eT+~øÏ ‘·>∑Z Ò<äT. Ç|üŒÏπø πøe\+ ˇø£ @&Ü~˝ÀH˚ 5000eT+~øÏ ô|’ã&ç »s¡ï*düTº\≈£î •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T »]>±sTT.

•ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T »]–q ¬s+&ÉT s√E\T Á>±MTD $˝Òø£s¡T\T ˇø£ñ<ä eT+˝≤ sêe&Éy˚T ø±≈£î+&Ü ¬s+&ÉT s√E\÷ ÁX¯<ä∆>± $Hêïs¡T. á nqTuÛÑe+Ä<Ûës¡+>± ‘=* $&É‘·>± ‘=$Tà~ |ü⁄düÔø±\qT nø±&ÉMT MT eTT+<äT≈£î ‘ÓdüTÔqï~.‘Ó\+>±D Áô|dt nø±&É$T ù|s¡T, ‘Ó\+>±D sêh MT&çj·÷ nø±&É$T>± e÷]q‘·sê«‘· edüTÔqï yÓTT<äÏ Á|ü#·Ts¡D\T Ç$. ª‘Ó\+>±D »s¡ï*düTº\ düyêfió¢µ, ªø=‘·Ô s¡T

6

ø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îº\Tµ, ªdüT|ü]bÕ\q≈£î ô|<ä›~≈£îÿ düe÷#ês¡ Vü≤≈£îÿµ, ªÁ|ükÕs¡kÕ<ÛäHê\T`|üs¡düŒs¡ Ä<Ûë]‘ê\Tµ, ªH˚s¡ yês¡Ô\T |ü<äC≤\+µ, ªyês¡Ô sê‘·µ, ªyêsêÔø£<∏äHê\Tµ, ª‘·|üð\T`‹|üŒ\Tµ, ª‘·|üð\T ~<äT›ø√+&çµ ù|]≥ ‘=$Tà~ |ü⁄düÔø±\Tn+<äTu≤≥T˝ÀøÏ edüTÔHêïsTT.

Á>±MTD $ Òø£]øÏ •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\ ÄeX¯ ø£‘· ñqï~. Á|ükÕs¡kÕ<ÛäHê\πø+Á<ä ø±sê´\j·÷˝À¢, m&çwüq¢˝À |üì#˚ùd yê]øÏ, õ˝≤¢ $˝Òø£s¡T\≈£î,ñ|üdü+bÕ<ä≈£î\≈£î ø£ düyÓTÆq •ø£åD Äj·÷ |üÁ‹ø£\T (ø=ìï $TqVü‰sTT+∫), Äj·÷#êqfió¢ ÇdüTÔHêïsTT. @ •ø£åD≤, @ ns¡Ω‘ê Ò≈£î+&Ü »s¡ï*»+˝ÀøÏ edüTÔqï Á>±MTD$ Òø£s¡T\≈£î •ø£åD nedüs¡+ Ä nedüsê\qT <äèwæº À ô|≥Tºø=ì, nø£&É$Tø ‘·s¡Vü‰˝Àø±≈£î+&Ü, ø±s¡ πøåÁ‘·+˝À |üìøÏ e#˚à ø£ dü |ü]C≤„q+ n+~+#˚ ñ<›X¯ +‘√ á|ü⁄düÔø±\T, •ø£åD s¡÷bı+~+#êeTT. uÛÑ$wü ‘·TÔ À eT]ìï |ü⁄düÔø±\T ‘˚e&ÜìøÏÁ|üj·T‹ïdüTÔHêï+. n≤¢π> ªm\Áø±ºìø˘ MT&çj·÷µ ]b˛]º+>¥ ô|’q eTs√ |ü⁄düÔø£+≈£L&Ü MT&çj·÷ nø±&É$T Ä<Ûä«s¡ +˝À edüTÔqï~. Á|ü<Ûëq+>± »s¡ï*düTº\ eè‹ÔHÓ’|ü⁄D´+ yÓTs¡T>∑T|üs¡#·&ÜìøÏ nø±&ÉMT •ø£åD ‘·s¡>∑‘·T\T @sêŒ≥T #˚düTÔqï~. á‘·s¡>∑‘·T˝À¢ Á|ü<Ûëq+>± nìï |üÁ‹ø£\ Á>±MTD $ Òø£s¡T\T, #êqfi¢ Á>±MTD $ Òø£s¡T\T,∫qï |üÁ‹ø£\ yês¡T bÕ˝§Z+≤s¡T. yê]ì <äèwæº À ñ+#·Tø=ì á |ü⁄düÔø±\qTs¡÷bı+~+#êeTT.

Á>±MTD »s¡ï*düTº\≈£î •ø£åD, |ü⁄düÔø±\T m˝≤ ñ+&Ü˝À #·]Ã+∫, dü÷#·q\Tn+~+∫q MT&çj·÷ nø±&É$T bÕ\ø£es¡Z düuÛÑT´\≈£î, •ø£åD Çe«&ÜìøÏ e∫ÃqñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î, •ø£åD≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ |ü⁄düÔø±\T n+~+∫q s¡#·sTT‘·\≈£î(ñbÕ<Ûë´j·TT\T) ø£è‘·»„‘·\T.

‘Ó\+>±D sêh MT&çj·÷ nø±&É$T ‘Ó\+>±D »s¡ï*düTº\ •ø£åD, dü+πøåe÷ìøÏø£≥Tºã&ç |üì #˚düTÔ+<äì eTs√kÕ] Vü‰MT |ü\T≈£î‘·÷...

#Ó’s¡àHén\¢+ Hêsêj·TD

‘Ó\+>±D sêh MT&çj·÷ nø±&É$TôV’≤<äsêu≤<é.

‘~: 20.06.2018

7

ø=‘·Ô˙s¡T ` ø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îº\T` ø£≤º X‚KsY¬s&ç¶

_s¡_sê ø£èwüíeTà|ü⁄≥Tºø£ : eTVü‰ã ÒX¯«sY düMT|ü+˝Àì CÀsY Á>±eT+, dü‘êsê õ˝≤¢,

eTVü‰sêh.m+‘· m‘·TÔ qT+∫: düeTTÁ<äeT≥º+ qT+∫ 914 MT≥s¡T¢ (2999 n&ÉT>∑T\T).ñ|üq<äT\T : m&ÉeT qT+∫ ø£*ùd$ ` ;Ûe÷, &ç+&ç, ô|<ä›yê>∑T,

Vü‰*j·÷, eT÷d”, bÕ Òs¡T, eTTH˚ïs¡T. ≈£î&çyÓ’|ü⁄ qT+∫ ø£*ùd$ ` yÓqï, ø√j·THê, |ü+#·>∑+>∑, <ä÷<é>∑+>∑, |òüT≥Á|üuÛÑ, eT\Á|üuÛÑ, ‘·T+>∑Á|üuÛÑ.

bı&Ée⁄ : 1400 øÏ.MT. (870 yÓTÆfi¯ó¢)|üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+: 2,58,948 #·.øÏ.MT. (99,980 #·.yÓTÆfió¢)

ø£sêï≥ø£ ` 1,13,944 #·.øÏ.MT. (44.0%) eTVü‰sêh ` 69,425 #·.øÏ.MT. (26.8%) ‘Ó\+>±D ` 51,738 #·.øÏ.MT. (19.9%) Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ` 23,841 #·.øÏ.MT. (9.2%)

˙Ï \uÛÑ ‘· : ã#êe‘Y ÁÏãT´q˝Ÿ Á|üø±s¡+ 2060 °m+d”\T Á_CÒwt ÁÏãT´q˝Ÿ Á|üø±s¡+ 2578 °m+d”\T

πø≤sTT+|ü⁄\T : ø£sêï≥ø£ 700G211R911(ã#êe‘YGÁ_CÒwt ÁÏãT´q Ÿ ø£*|æ) eTVü‰sêh 560G106R666 ‘Ó\+>±D ` 299 Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ` 512 Á_CÒwt ÁÏãT´q˝Ÿ ø=‘·Ô>± ¬s+&ÉT sêÁcÕº\≈£î ø£*|æ 1001 °m+d”\T (ø=‘·Ô>± 190 °m+d”\T) πø≤sTT+∫+~. Ç+ø± |ü+|æD° #˚j·Te\dæ ñ+~.

8

uÛ≤Ø ÁbÕC…≈£îº\T : sê<Ûëq>∑], |òüTÀ&é, K&Éø˘yê˝≤‡, MsY, ø√j·THê, uÛÑÁ<ä, ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä, |òüT≥Á|üuÛÑ, Ä\àϺ, Hêsêj·TDY|üPsY, psê\, lXË’\+, b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT ¬s>∑T´ Ò≥sY, Vü≤+ÁB`˙yê, Hê>±s¡T®qkÕ>∑sY, |ü⁄*∫+‘·\, Á|üø±X¯+ u≤ πsCŸ.

‘Ó\+>±D˝À Á|üy˚•+#˚ #√≥T: ;Ûe÷ q~ ø£èwüíqT y˚s¡T #˚ùd dü+>∑+ Á>±eT+e<ä› ‘Ó\+>±DqT ‘ê≈£î‘·T+~. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ eTø£Ô Ÿ düMT|ü+˝Àì Hês¡<ä>∑&ɶe<ä› |üP]Ô>± ‘Ó\+>±D˝À Á|üy˚•düTÔ+~.

düeTTÁ<ä+˝À ø£*ùd #√≥T : Vü≤+dü\B$, ø£ècÕº õ˝≤¢, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ

‘·s¡*b˛sTTq ø£<∏äˇ ø£ nHê´j·T+ eT÷&ÉT õ˝≤¢\T eϺb˛jT˝≤ #dæ+~. |üì>∑≥Tº≈£îì s¡∫+∫q

ˇø£ |ü<∏äø£+.. Hê´j·T+>± <äø±ÿ*‡q ÁbÕC…≈£îº\qT ‘Ó\+>±D≈£î ø±≈£î+&Ü #˚dæ+~.ø£s¡&ÉT>∑Ϻq $eø£å.. ø£ õ˝≤¢qT ‘·s¡‘·sê\T |”&ç+#˚ bò ¢¬s’&é s¡ø£ÿdæ ø√s¡\ eT<Ûä ≈£îìsê›øÏåD´+>± $dæ]bÕπsdæ+~. düyÓTÆø£ bÕ\≈£î\ |ü≥ºsêì ‘·q+.. <˚X¯+˝À mø£ÿ&ÜÒì kÕúsTT˝À ˇø£ õ˝≤¢≈£î õ˝≤¢H˚ e\düu≤≥ |üϺ+∫+~. ø£ècÕíq~ô|’ ì]à+∫q

lXË’\+ ÁbÕC…≈£îº ø£u≤® ø£<∏ä. Ä ø£u≤® H|ü<∏ä +˝À lXË’ ≤ìøÏ Çe‘·*yÓ’|ü⁄q ‘Ó\+>±D˝À‘·˝…‹Ôq eTVü‰ e÷qe dü+øå√uÛ≤ìøÏ eT#·TÑ·Tqø£*$. >∑+&çø=≥Tº≈£îì eTØ‘·s¡*+#·T≈£îb˛sTTq Ï‘√ Ä+Á<Ûä ]»sê«j·Ts¡T¢ ì+&ç.. nø£ÿ&ç |ü+≥\T |ü+&ç‘˚‘Ó\+>±D bı˝≤\T m+&çb˛j·÷sTT. ø£ècÕí »˝≤\ô|’ Á|ü<∏äeT Vü≤≈£îÿ\T+&ç.. Vü≤≈£îÿÁ|üø±s¡yT ø£ dü+ bÕ‹ø£ \ø£å\ mø£sê\≈£î bÕsê*‡q »˝≤\T.. @&ÉT \ø£å\ mø£sê\qT‘·&çù|dü]πø &Édæ‡ b˛‘·THêïsTT. Ç~ <ä>±|ü&ɶ ‘Ó\+>±D ø£<∏ä. _s¡_sê ‘·s¡*b˛‘·Tqïø£èwüíeTàqT #·÷dæ ‘Ó\¢uÀsTT ≈£Ls¡TÃqï ‘Ó\+>±D bı˝≤\ e´<∏ä. ˇø£ °m+d”˙Ï‘√ s¡÷ˆˆ25 ø√≥¢ $\TyÓ’q |ü+≥ |ü+&ÉT‘·T+<äì n+#·Hê. n+fÒ á …ø£ÿq>∑&ç∫q <äXÊu≤› À¢ ‘Ó\+>±D ¬s’‘·T qwüºb˛sTT+~ \ø£å\ ø√≥T¢. n+‘·Ï Ä<ëj·T+eTVü≤ã÷uŸq>∑sY |ü+#·T≈£îì ñ+fÒ eTs√ ø√qd”eT ø±ø£b˛jTHê! n+<äT˝À ø£ düyê≤bı+<ä>∑*–‘˚ q\¢>=+&ÉqT bò ¢¬s’&é |üϺ |”&ç+#˚<ë? Ç|üð&ÉT Ç<˚ Á|üX¯ï! ø£ècÕí»˝≤˝À¢ sêÁcÕºìøÏ sêyê*‡q Á|ü‹ #·Tø£ÿ ˙Ï˙ kÕ~Û+#ê*‡+<˚qqï~ Bf…Æq|ü]cÕÿs¡+!!

9

düyÓTÆø£ bÕ\≈£î\ yÓ÷kÕìøÏ ø£ècÕí q~øÏ Çe‘·* yÓ’|ü⁄q ‘Ó\+>±D˝À eTVü‰$<Ûä«+düy˚T #√≥T #˚düT≈£î+~. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, q\¢>=+&É, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢\TˇÏºb˛j·÷sTT. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY @ø£+>± m&Ü]>± e÷πs |ü]dæú‹ <ë|ü⁄]+∫+~.‘ê>∑T, kÕ>∑T˙s¡T Òø£ \ø£å\ eT+~ e\düb˛e\dæ e∫Ã+~. q\¢>=+&É |ü•ÃeTeT+&É ≤\ Á|ü»\T bò ¢¬s’&é uÛÑ÷‘êìøÏ ã*ø±e\dæ e∫Ã+~. m+<äTøÏ ≤ »]–+~.‘· ≤|ü⁄q ø£ècÕí q~ bÕs¡T‘·THêï m+<äT≈£î ˙Ïø√dü+ n˝À sêeT#·+Á<ë nìn\eTÏ+#·e\dæ e∫Ã+~. ø£ècÕí q~ qT+∫ Vü≤+ÁB`˙yê <ë«sê mø£ÿ&√ 610øÏ.MT. <ä÷s¡+˝Àì |ü\eTHs¡T≈£î s¡T rdüT≈£îb˛e&ÜìøÏ Á|üD≤[ø£\T ydæq düyÓTÆø£bÕ\≈£î\T |üø£ÿH ñqï bÕ\eT÷s¡TqT m+<äT≈£î e~ ÒXÊs¡T. m+<äTø£+fÒ yê¬se]ø°‘Ó\+>±D Ä‘·à ˝Ò<äT ø±ãϺ. ø£ècÕº ˙Ïô|’ ‘Ó\+>±D≈£î Á|ü<∏äeT Vü≤≈£îÿ\TñHêïj·Tqï~ >∑T]Ô+#·<ä\TÃø√ Ò<äT ø±ãϺ! ‘Ó\+>±D @yÓTÆHê |òüsê« Ò<äT ø±˙..yêfi¢ ]»sê«j·Ts¡T¢ ì+&ç‘˚ #ê\T.. yêfi¢ bı˝≤\T |ü+&ç‘˚ #ê\T nqT≈£îHêïs¡T

ˇø£ °m+d” n+fÒ...ì\Te˙s¡T ø=\e÷q+:

• 100 ø√≥¢ X¯‘·ø√Ï |òüTq|ü⁄≥&ÉT>∑T\T.

• 2,80,00,000 ≈£L´_ø MT≥s¡T¢.

• 22,956 mø£sê˝À¢/n&ÉT>∑T eT+<ä+ ì\ã& s¡T.

• 2831,68,46,592 ©≥s¡T¢.

• 15,000`20,000 mø£sê˝À¢ _+<äTùd<ä´+#˚j·T&ÜìøÏ dü]b˛j˚T ˙s¡T.

• 10,000 mø£sê˝À¢ Äs¡T‘·&ç kÕ>∑T #˚j·T>∑*–q˙s¡T.

• 6,000 mø£sê˝À¢ bı\+ kÕ>∑T #j·T>∑*–q s¡T,

• 25`30 ø√≥¢ $\Te#˚ùd 2,40,000 ãkÕÔ\<Ûëq´+ |ü+&ç+#·&ÜìøÏ |üìøÏe#˚à s¡T.

• 56,63,200 yê≥sY ≤´+ø£s¡T¢ (5000 ©≥s¡¢$)ì+|ü>∑*–q s¡T.

10

ø±ãϺ! bÕ*+#˚~ @ d”e÷+Á<ÛäT&Ó’Hê.. \ø£å + Ç<˚! n~ ‘Ó\+>±D≈£î ø£èwüíeTàqTø±≈£î+&Ü #˚ùd ≈£îÁ≥. Ä ≈£îÁ≥ ˇø£ÿkÕ].. ˇø£ÿs√E˝À »]–+~ ø±<äT. ø£*dæq‘=*s√E qT+# |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡+ neT …’+~. ôV’≤<äsêu≤<é sêh+˝À s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îqïm>∑Te ø£ècÕí, ;Ûe÷, q+~ø=+&É ÁbÕC…≈£îº\T düyÓTÆø£ sêh+ ø±s¡D+>± düú\+e÷], s¡÷|ü⁄e÷], Äj·Tø£≥Tº ‘·–Zb˛sTT ø=s¡>±ì ÁbÕC…≈£îº\T>± $T–*b˛j·÷sTT.

≈£L´ôd≈£îÿ n+fÒ:• ≈£L´ôd≈£îÿ: ôdø£qT ø±\+˝À Á|üeVæ≤+#˚ |ò üTq|ü⁄≥&ÉT>∑T\ ˙s¡T

(≈£L´_ø˘ |ò”Ÿ |üsY ôdø£+&é)

• ø£ ôdø£qT e´e~Û À |òüTq|ü⁄≥&ÉT>∑T qT+∫ Á|üeVæ≤+#˚ ˙s¡T 28 ©≥s¡T¢.

• @<Ó’Hê ]»sê«j·Ts¡T qT+∫ ø±\Te <ë«sê 11000 ≈£L´ôd≈£îÿ\ ˙s¡T Çs¡yÓ’Hê\T>∑T >∑+≥\bÕ≥T Á|üeVæ≤ùdÔ ˇø£ °m+d” ˙s¡T yÓ[¢b˛‘·T+~.

• ø£ècÕí À ‘Ó\+>±D, Ä+Á<Ûä\≈£î πø≤sTT+∫q s¡T: 811 °m+d”\T (ã#êe‘YÁÏãT´q˝Ÿ πø≤sTT+∫q$) G190 °m+d”\T (Á_CÒwt≈£îe÷sY ÁÏãT´q˝Ÿπø≤sTT+∫q$)R1001 °m+d”\T.

• >√<ëe]˝À ‘Ó\+>±D, Ä+Á<Ûä\≈£î πø≤sTT+∫q s¡T: 1495 °m+d”\ ˙s¡T.

• |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+ (299G45R34 Catchment Area or Basin):MT e<ä› |ü&˚ yêq∫qT≈£î @ yê>∑T≈£î, @ ñ|üq~øÏ, @ q~øÏ #˚]‘˚ Ä q~ MTÁbÕ+‘·+ |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+. ø£ q~øÏ es¡<äqT yÓ÷düTø=#à ÁbÕ+‘·eT+‘êÄ q~øÏ |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+.

• Äj·Tø£≥Tº (Command Area): ø£ q~ Ï‘√ kÕ>∑j˚T´ ÁbÕ+‘·eT+‘ê Äq~øÏ Äj·Tø£≥Tº.

• ]»sê«j·Ts¡T |üP]ÔkÕúsTT ˙Ï eT≥º+ (Full Reservoir Level):ˇø£ ]»sê«j·Ts¡T˝À |üP]ÔkÕúsTT˝À ì\« #˚j·T>∑*–q ˙ÏeT≥º+.

• #Ós¡Te⁄ |üP]ÔkÕúsTT ÏeT≥º+ (Full Tank Level): #Ós¡Te⁄˝À |üP]ÔkÕúsTT˝À˙Ïì ì\« #˚j·T>∑*–q eT≥º+.

• ]»sê«j·TsY ø£ dü ˙Ïì\« eT≥º+ (Minimum Drawdown Level):]»sê«j·Ts¡T˝À ‘·|üŒìdü]>± ø=qkÕ–+#ê*‡q ÏeT≥º+.

11

¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T>± d”eT˝À bÕs¡T‘·Tqï lXË’\+ ÁbÕC…≈£îº »˝≤\T Ç|üŒÏø° ‘Ó\+>±Dbı˝≤\qT ‘·&ÉT|ü Ò<äT.

• 25 \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T˝ÀøÏ e∫à ñ+&Ü*ã#êe‘Y ÁÏãT´q˝Ÿ ø£ècÕí q~˝À πø≤sTT+∫q Ï À ‘Ó\+>±D yê≤qT

299 °m+d”\T>± düyÓTÆø±´+Á<Ûä Á|üuÛÑT‘·«+ #·÷ô|&ÉT‘·÷ e∫Ã+~. n+fÒ n+‘· s¡Tñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+fÒ eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, s¡+>±¬s&ç¶, q\¢>=+&É, KeTà+ õ˝≤¢ À¢ ø£ dü+25 \ø£å\ mø£sê\ uÛÑ÷$T kÕ>∑T˝ÀøÏ e∫à ñ+&Ü*. á ◊<äT <äXÊu≤› À¢ Hê\T>∑Tõ˝≤¢ À¢ ø£*dæ kÕ>∑T˝ÀøÏ e∫Ã+~ ìø£s¡+>± 7 \ø£å\ mø£sê\T e÷Á‘·y˚T. ‘êC≤>±Á_CÒwt ÁÏãT´q˝Ÿ eTs√kÕ] ñeTà&ç Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î 190 °m+d”\T n<äq+>±πø≤sTT+∫+~. >∑‘·+˝À u≤#êe‘Y πø≤sTT+∫q 811 °m+d”\qT Á_CÒwt ÁÏãT´q Ÿ1001 °m+d”\≈£î ô|+#·T‘·÷ ìy˚~ø£ Ç∫Ã+~. |üØyêVü≤ø£ ìj·Te÷\ Á|üø±s¡+eTq sêh ˙Ï yê≤ ‘˚ ≤Ã\ì eTq sêh+ Ç|üð&ÉT Hê´j·Tb˛sê≥+ #˚düTÔqï~.n<äq|ü⁄ πø≤sTT+|ü⁄˝À¢ Á|ü<Ûëq yê≤ eTq sêÁcÕºìπø <äø±ÿ*. yÓTT‘·Ô+>± ø£ dü+400 °m+d”\≈£î ô|’>± sêyê*. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, q\¢>=+&É, s¡+>±¬s&ç¶,ôV’≤<äsêu≤<é\≈£î ‘ê>∑T˙s¡T n+~+#·&É+‘√bÕ≥T 25 \ø£å\ mø£sê\≈£î nedüs¡yÓTÆqkÕ>∑T˙Ïì ø£ècÕí qT+#˚ rdüTø√yê*. ø£ècÕí q~˝À ˙fi¯ó¢ Òeqï~ ã÷≥ø£+.2010`11˝À 402.78 °m+d”\T, 2011`12˝À 209.07 °m+d”\T,2012`13˝À 55.58 °m+d”\T, 2013`14˝À 433 Ïm+d”\T ã+>±fi≤U≤‘·+bÕ\j·÷´sTT. eTq+ ø£s¡Te⁄ dü+e‘·‡s¡+>± uÛ≤$düTÔqï 2015˝À ≈£L&Ü 74.33°m+d”\T ã+>±fi≤U≤‘·+˝À ø£*XÊsTT. Çe˙ï n~Ûø±]ø£ ˝…ø£ÿ˝Ò. ø£ècÕí˝À˙fi¯ó¢ Òeqï~ πøe\+ ‘Ó\+>±D Á|ü»\qT e÷j·T #˚j·T&É+ ø√düy˚T.

• ÁbÕC…≈£îº Ò ‘·s¡*b˛j·÷sTTdüyÓTÆø£ bÕ\q˝À ‘Ó\+>±D m+‘·>± qwüºb˛sTT+<ä+fÒ.. 10 \ø£å\ mø£sê\qT

kÕ>∑T˝ÀøÏ ‘Ó#˚Ã+<äT≈£î ñ<›•+∫q q+~ø=+&É ÁbÕC…≈£îº ø±kÕÔ Hê>±s¡T®qkÕ>∑sYnsTT+~. ¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê\≈£î düe÷q+>± 132 °m+d”\T Çyê«\qï |ü<∏äø±ìïe÷]à m&ÉeTø±\Te øÏ+<ä ≈£L&Ü düTe÷s¡T 37 °m+d”\qT ø£ècÕí õ˝≤¢ Äj·Tø£≥Tº≈£î

12

eT[¢+#ês¡T. ‘Ó\+>±D˝À Äj·T≈£≥TºqT ‘=\T‘· 7.9 \ø£å\ mø£sê\T>± ìs¡ísTT+∫,Ä ‘·sê«‘· 6.64 \ø£å\ (q\¢>=+&É õ˝≤¢ 3.88 \ø£å\T, KeTà+ õ˝≤¢ 2.77 \ø£å\T)mø£sê\≈£î ≈£î~+#ês¡T. q+~ø=+&É Á>±e÷ìøÏ m>∑Teq ì]à+#·e\dæq ÁbÕC…≈£îºqT~>∑Te≈£î ~+|æ q\¢>=+&É, KeTà+ õ˝≤¢\≈£î nHê´j·T+ #˚XÊs¡T. ìC≤ìøÏ ¬s+&ÉTõ˝≤¢ À¢ ø£*|æ Ç|üð&ÉT 5 \ø£å\ mø£sê\πø ˙s¡+<äT‘·Tqï~. ¬s+&ÉT |ü+≥\≈£Lø£*|æ 13 \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T ø±yê\dæq q\¢>=+&É, KeTà+ õ˝≤¢ À¢ KØ|òt 5\ø£å\T, s¡; 2 ˝ø£å\ mø£sê\T e÷Á‘·y˚T kÕ>∑e⁄‘·Tqï~. Á>±$° <ë«sêeTVü≤ã÷uŸq>∑sY≈£î ˙fi¯ó¢ Çyê«*‡q m>∑Te ø£èwüí ÁbÕC…≈£îº (Ä ù|s¡T‘√ e∫Ãqy˚Ä\àϺ, Hêsêj·TD|üPsY ÁbÕC…≈£îº\T) eTq≈£î ø±≈£î+&Ü b˛sTT+~. m|üð&√ 1937˝ÀHs¡÷|üø£\Œq #˚dæq ;Ûe÷ ÁbÕC…≈£îº ≈£L&Ü eTq≈£î <äø£ÿ Ò<äT. ;Ûe÷, m>∑Te ø£ècÕíÁbÕC…≈£îº\T |üPs¡ÔsTT, yêÏô|’ eTq ˙Ï Vü≤≈£îÿ\qT n|üð&˚ kÕ~Û+#·T≈£îì ñ+fÒˇø£ÿ eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ ÀH˚ 5.5 \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T˝ÀøÏ e∫à ñ+&˚~. á¬s+&ÉT ÁbÕC…≈£îº\÷ ì]à+#· ‘·\ô|Ϻq qB ÁbÕ+‘ê\T ¬s+&É÷ Á|ü‹ @≤ ‘·|üŒìdü]>±$]$>± ˙s¡T \_Û+#˚ ÁbÕ+‘ê\T.

• b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT˝À Á|üyêVü≤+.. mdtm Ÿ;d” ≈£î+Ï q&Éø£eTVü≤ã÷uŸq>∑sY ñ‘·Ôs¡ ‘ê\÷ø±\T, q\¢>=+&É õ˝≤¢ ø£s¡Te⁄ ÁbÕ+‘·yÓTÆq

<˚es¡ø=+&É≈£î ˙s¡+~+#˚ &ç+&ç (<äT+<äT_Û) q~ m+&çb˛sTT #ê˝≤ ø±\yÓTÆ+~.sêj·T\d”eT≈£î b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT`lXË’\+ ≈£î&çø±\Te 20 @+&ÉT¢>± s¡TbÕ]düTÔHêï,n<˚ düeTj·T+˝À ÄyÓ÷<ä+ bı+~q lXË’\+ m&Ée ø±\Te Ç|üŒÏø° ≈£î+Ï q&Éø£q&ÉTdüTÔqï~. mdtm˝Ÿ;d”øÏ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+>± ‘˚*Ãq e÷<Ûäe¬s&ç¶ ÁbÕC…≈£îº øÏ+<ä2.2 \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T˝ÀøÏ ‘yê\ì \ø£å +>± ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. Ç|üŒÏø° 60 y\mø£sê\T ≈£L&Ü kÕ>∑Tø±e&É+ Ò<äT. eT÷d” øÏ+<ä dü>∑+ Äj·Tø£≥Tº e÷Á‘·y˚TkÕ>∑e⁄‘·Tqï~. eT÷d” eTT]øÏ ≈£L|ü+>± e÷]b˛sTT+~. ◊<äT <äXÊu≤›\ ‘·sê«‘·≈£L&Ü õ˝≤¢ À yÓTT‘·Ô+ kÕ>∑e⁄‘·Tqï~ 4 \ø£å\ mø£sê Ò. düTe÷s¡T 150 °m+d”\T$ìjÓ÷–+#·Tø√yê*‡ ñ+&É>±, Ç|üð&ÉT ˙Ï yê&Éø£+ m≤¢ #·÷dæHê 70`80°m+d”\≈£î $T+#·<äT. s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ ø£ècÕí |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+. á õ˝≤¢ À$ø±sêu≤<é ø=+&É\≈£î |ü•ÃeTyÓ’|ü⁄ yÓTT<ä\jT´ ø±>±ï q~ ;Ûe÷˝À ø£\TdüTÔ+&É>±,

13

ø=+&É\ ‘·÷s¡TŒ yÓ’|ü⁄ yÓTT<ä\jT´ eT÷d”.. q\¢>=+&É MT<äT>± ø£ècÕí À ø£\TdüTÔ+~.nsTTHê á õ˝≤¢≈£î ˙s¡+~+#˚ Á|üj·T‘·ï+ m|üð&É÷ »s¡>∑ Ò<äT.

• eTq≈£î ø±≈£î+&Ü b˛sTTq ;Ûe÷;Ûe÷ ÁbÕC…≈£îº ìsêàD≤ìï nH˚ø£ ÁbÕ+‘ê\qT |ü]o*+∫q ‘·sê«‘· j·÷~ZsY

düMT|ü+˝Àì ‘·+>∑&ç e<ä› 6.66 ø√≥¢‘√ #|ü≤º\ì n|üŒÏ ÏbÕs¡T<ä\ Ç+õ˙s¡T¢ìC≤+ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ìy˚~+#ês¡T. ‘·+>∑&çe<ä› @ dü+e‘·‡s¡yÓTÆHê dü>∑≥Tq 243°m+d”\ ˙s¡T \_ÛdüTÔ+<äì n+#·Hê\T y˚XÊs¡T. nsTT‘˚ Ä ÁbÕ»≈£îº Ä#·s¡D≈£îH√#·Tø√ Ò<äT. Ä ‘·sê«‘· ôV’≤<äsêu≤<é Á|üuÛÑT‘·«+ eTs√kÕ] n<Ûä j·Tq+ #dæ ÁbÕC…≈£îºqT‘·+>∑&ç e<˚› ì]à+#ê\ì, 100 °m+d”\ ˙Ïì ñ|üjÓ÷>∑+˝ÀøÏ ‘˚yê\ìuÛ≤$+∫+~. 29.8 °m+d”\ ì\« kÕeTs¡ú +‘√ 6.79 øÏ À MT≥s¡¢ bı&Ée⁄Äqø£≥º‘√ ]»sê«j·TsY ì]à+#ê\ì, 241 øÏ À MT≥s¡¢ bı&Ée⁄q ø±\Te ì]à+∫5,98,579 mø£sê\qT kÕ>∑T˝ÀøÏ ‘˚yê\ì n|üŒÏ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üD≤[ø£s¡÷bı+~+∫+~. n+‘ø±<äT á ÁbÕ»≈£îºô|’ m&Éeø±\TeqT ø£ÿ<ëìH ì]à+#ê\ì,≈£î&çyÓ’|ü⁄q ñqï uÛÑ÷uÛ≤>±\ø£T m>∑Te ø£ècÕí ÁbÕC…≈£îº ≈£î&çø±\Te qT+∫ ˙s¡TÇe«e#·TÃqì ≈£L&Ü á ÁbÕC…≈£îº ìy˚~ø£ À ù|s=ÿHêïs¡T. m>∑Te ø£ècÕí ÁbÕC…≈£îº<ë«sê n|üŒÏ >∑T\“sêZ, sêj·T#·÷sY, ;C≤|üPsY õ˝≤¢\≈£î kÕ>∑T˙s¡Tn+~+#·&É+‘√bÕ≥T n\+|üPsY, >∑<ë«\ ‘ê\÷ø±˝À¢ 54 °m+d”\ Ï‘√ 1.50\ø£å\ mø£sê\qT kÕ>∑T˝ÀøÏ ‘yê\ì ôV’≤<äsêu≤<é sêh+ dü+ø£*Œ+∫+~. 1951˝À»]–q Ç+≥sY ùdºŸ ø±qŒ¤¬sH釽À á y˚Ts¡≈£î n+^ø±s¡+ ≈£î~]+~. ø±˙ 1956sêÁcÕº\ |ü⁄qs¡«´ed”úø£s¡D ‘Ó\+>±D ‘·\sê‘·qT ‹s¡>∑sêdæ+~. m>∑Te ø£ècÕí ÁbÕC…≈£îºdüú\+ ø£sêï≥ø£ À ø£*dæ b˛e&É+‘√ yês¡T ÁbÕC…≈£îº s¡÷|ü⁄πsK\T e÷πsÃXÊs¡T.ø£ dü+ ;Ûe÷ ÁbÕC…≈£îº nsTTHê |üP]Ô #˚kÕÔs¡ì ‘Ó\+>±D yêdüT\T Ä•+#ês¡T.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ @s¡Œ&çq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü Á|üC≤ |üqT\ $uÛ≤>∑+ (|”&Éã÷¢ &û) ;Ûe÷ÁbÕC…≈£îºô|’ ˇø£ ìy˚~ø£ ‘·j·÷s¡T #˚dæ, n|üŒÏ ˙\+ dü+Je¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏdüeT]Œ+∫+~. ÁbÕC…≈£îºqT yÓ+≥H˚ #˚|ü≤º\ì ø√]+~. á ÁbÕC…≈£îºqT ◊<˚+&É¢ À|üP]Ô #j·Te#·TÃqì, Bìe\¢ ø£s¡Te⁄ |”&ç‘· eTVü≤ã÷uŸq>∑sY <äX`~X e÷]b˛‘·T+<äìdü÷∫+∫+~. d”»qT≈£î 3 \ø£å\ ≥qTï\ ÄVü‰s¡ <ÛëHê´\qT |ü+&ç+#·e#·TÃqì

14

ù|s=ÿ+~. mø£sê bı\+ kÕ>∑T≈£î nj˚T´ ˙Ï Ks¡Tà s¡÷ˆˆ15 ñ+≥T+<äì, mø£sê#Ós¡≈£î |ü+&ç+#·&Üìø£j˚T´ ˙Ï Ks¡Tà s¡÷ˆˆ22.50 e÷Á‘·y˚Tqì ù|s=ÿ+~. áÁbÕC…≈£îº õ˝≤¢ Á|ü»\ J$‘ê\qT e÷]ÃydüTÔ+<äì, Ä]úø£+>± dü+|ü<ä«+‘·+ #düTÔ+<äììy˚~ø£ dü÷∫+∫+~. á ÁbÕC…≈£îº ì]à+#˚ düú\+ j·÷~ZsY≈£î düMT|ü+˝Àì ‘·+>∑&çø£qï&É ÁbÕ+‘·+˝À ñHêï 80 XÊ‘·+ uÛÑ÷$T eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ ÀH˚ kÕ>∑T˝ÀøÏe#˚Ã~. eTø£Ô Ÿ qT+∫ ø=˝≤¢|ü⁄s¡+ es¡≈£î 4 \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T˝ÀøÏ e#˚Ã~. ÄÁbÕC…≈£îº ÒM #˚|ü≥º Ò<äT. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY≈£î <äø±ÿ*‡q düTe÷s¡T 150 °m+d”\˙s¡T (;Ûe÷ qT+∫ 100 °m+d”\T, m>∑Te ø£èwüí qT+∫ 50 °m+d”\T) düyÓTÆø£bÕ\q ìsê«ø£+ e\¢ #˚C≤]b˛sTT+~. n|üŒÀ¢ ÁbÕC…≈£îº\T #˚|üºø£b˛e&É+ e\¢Ä ‘·sê«‘· ÁÏãT´qfi¢ À Ï πø≤sTT+|ü⁄\T »s¡T>∑ Ò<äT. psê\≈£î e÷Á‘·+ 17.84°m+d”\T, sêCÀ*ã+&É≈£î 15.9 °m+d”\qT πø≤sTT+#ês¡T. psê\ øÏ+<äkÕ>∑T \ø£å + \ø£å mø£sê Ò. sêCÀ[ã+&É eT[¢+|ü⁄ ø±\TeøÏ+<ä 87,400 mø£sê\TkÕ>∑T #˚düT≈£îH˚ neø±X¯+ ñHêï sêj·T\d”eT H˚‘·\ <Ís¡®Hê´\ ø±s¡D+>± @dü+e‘·‡s¡eT÷ 25,000 mø£sê\≈£î $T+∫ kÕ>∑T #˚düTø√ Òì <äTdæú‹ @s¡Œ&ç+~.sê»X‚KsY¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘·«+ lXË’\+ e<ä› ‘êqT #˚düTÔqï nÁø£e÷\ qT+∫ <äèwæºeT[¢+#·&ÜìøÏ ø£\«≈£î]Ô, ;Ûe÷, HÓf…º+bÕ&ÉT m‹Ôb˛‘·\T |ü<∏äø±\T ÁbÕs¡+_Û+∫+~.ø£\«≈£î]Ô øÏ+<ä 2.6 \ø£å\ mø£sê\T, ;Ûe÷ øÏ+<ä 2.02 \ø£å\T, HÓf…º+bÕ&ÉT øÏ+<ä2 \ø£å\ mø£sê\T yÓTT‘·Ô+ 6.62 \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T˝ÀøÏ ‘uÀ‘·Tqï≥Tº Á|üø£Ï+#ês¡T.ø±˙ á s√E es¡≈£î eT÷&ÉT ÁbÕC…≈£îº\ øÏ+<ä kÕ>∑T˝ÀøÏ e∫Ãq uÛÑ÷$T ìø£s¡+>±16,000 mø£sê Ò. |ü<˚+&ÉT¢ >∑&ç∫b˛j·÷sTT. e+<ä\ ø√≥T¢ Ks¡Tà #˚XÊs¡T. ø±˙mø£ÿ&É y˚dæq >=+>∑&ç nø£ÿ&˚ nqï $<Ûä+>± |üqT\T ì*∫b˛j·÷sTT. õ˝≤¢ ÀyÓTT‘·Ô+ ÇH˚ïfi¢ ‘·sê«‘· nìï ÁbÕC…≈£îº\ øÏ+<ä ø£*|æ ìø£s¡+>± 25`30 °m+d”\˙Ïì ≈£L&Ü yê&ÉTø√ Òì <äTdæú‹. yÓTT‘·Ô+ kÕ>∑j˚T´ uÛÑ÷$T 2 \ø£å\ mø£sê\≈£î‘·≈£îÿy.

• ‘Ó\+>±D ¬s’‘·T≈£î \ø£å\ ø√≥T¢ qwüº+‘Ó\+>±D˝À eTT+<äTqT+N ‘·\ô|Ϻq ÁbÕC…≈£îº\T |üP]Ô #˚j·Tø£b˛e&É+

e\¢ Çø£ÿ&ç ¬s’‘ê+>∑+ >∑‘· eT÷&ÉT Hê\T>∑T <äXÊu≤›\˝À ø£ dü+ 10,000 °m+d”\

15

˙Ïì qwüºb˛sTT+~. ˇø£ÿ °m+d” ˙Ï‘√ |ü+&˚ e]<Ûëq´ $\Te ø£ìwüº+>±s¡÷ˆˆ25 ø√≥T¢ ñ+≥T+<äì e´ekÕj·T, Ä]úø£s¡+>∑ ì|ü⁄DT\T #ÓãT‘·THêïs¡T. Ä$<Ûä+>± #·÷ùdÔ ÇH˚ïfi¢ À Çø£ÿ&É ¬s’‘ê+>∑+ \ø£å\ ø√≥T¢ qwüºb˛j·÷s¡T. Ç|üŒÏø°qwüºb˛‘·THêïs¡T. e+<ä\ eT+~ ¬s’‘·T\T Ä‘·àVü≤‘· \T #˚düTø√e\dæq <äTdæú‹øÏHÓϺy˚j·Tã&ܶs¡T. M≥ìï+Ïø° ˇø£fÒ |ü]cÕÿs¡+ ø£ècÕí q~˝À eTq≈£î Vü≤≈£îÿ>±dü+Áø£$T+∫q Á|ü‹ #·Tø£ÿ Ïì eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, s¡+>±¬s&ç¶, q\¢>=+&É õ˝≤¢\≈£îeT[¢+#·&Éy˚T. á Á|üj·T‘·ï+˝À uÛ≤>∑+>±H˚ mdtm˝Ÿ;d”, ø£\«≈£î]Ô, HÓf…º+bÕ&ÉT,;Ûe÷ m‹Ôb˛‘·\ ÁbÕC…≈£îº\qT ‘·«]‘·>∑‹q |üP]Ô #˚j·T&É+‘√bÕ≥T ø=‘·Ô>±bÕ\eT÷s¡T`s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\≈£î s¡÷|üø£\Œq »s¡T>∑T‘·Tqï~.

bÕ\eT÷s¡T ` s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø£+

bÕ\eT÷s¡T õ˝≤¢~ ñeTà&ç Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+˝À ˇø£ $cÕ<ä >±<∏ä.bÕ\eT÷s¡T`s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø±ì~ ˇø£ b˛sê≥ #·]Á‘·. 1956˝ÀÄ+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+ @s¡Œ&É&É+ e\q n~Ûø£+>± qwüºb˛sTTq õ˝≤¢ bÕ\eT÷s¡Tõ˝≤¢. ôV’≤<äsêu≤<é sêh+>± ø=qkÕ– ñ+fÒ n|üŒsY ø£ècÕí, ;Ûe÷, ‘·T+>∑uÛÑÁ<äm&ÉeT ø±\Te <ë«sê <ë<ë|ü⁄ 7 \ø£å\ mø£sê\≈£î kÕ>∑T˙s¡T n+~ ñ+&˚~.Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ @sêŒ≥T e\q á neø±X+ |üP]Ô>± b˛>=≥Tº≈£îqï õ˝≤¢ bÕ\eT÷s¡Tõ˝≤¢. yÓTT‘·Ô+ $d”Ôs¡í+ 43.73 ø£å\ mø£sê\T ñ+fÒ n+<äT˝À e´ekÕj·T jÓ÷>∑ yÓTÆquÛÑ÷$T 4.5 \ø£å\ mø£sê\T e÷Á‘·y˚T. ‘Ó\+>±D ñ<ä eT+ ñyÓ«‘·TÔq Ò∫qdü+<äs¡“¤+˝À ‘Ó\+>±D ]f…ÆsY¶ Ç+õ˙s¡T¢ 2005˝À bÕ\eT÷s¡T, s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\|ü<∏äø£+ s¡÷|üø£\Œq #dæ n|üŒÏ d”e÷+Á<Ûä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ìy~ø£ ÇùdÔ sê»X‚KsY¬s&ç¶Á|üuÛÑT‘·«+ <ëìï ãT≥º<ëK\T #˚dæ+~. õ˝≤¢ Hêj·T≈£î˝À¢ <ëìï |üϺ+#·T≈£îqïHê<∏äT&˚ Ò&ÉT. 2009 mìïø£\ eTT+<äT düπs«\ >∑T]+∫ Jy√ ÇkÕÔeTì #Ó|æŒqÁ|üuÛÑT‘·«+ eTTK+ #êfÒdæ nH˚ø£ kÕ≈£î\T #Ó|æŒ+~. Ç|üŒÏπø #ê˝≤ m‹Ôb˛‘·\|ü<∏äø±\T e#êÃsTT. ø£qTø£ yêÏ |üìrs¡T #·÷dæq ‘·s¡Tyê‘·H˚ á m‹Ôb˛‘·\|ü<∏äø±ìï #˚|ü≥º≥+ »s¡T>∑T‘·T+<äì Ä<˚XÊ\T Ç#êÃs¡T. á $<Ûä+>± yÓTT‘·Ô+bÕ\eT÷s¡T` s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ Á|üC≤ Á|ü‹ì<ÛäT\qT nee÷q|ü]#ês¡T.

16

Bì ‘·sê«‘·, ‘Ó\+>±D düe÷»+˝À #ê˝≤ Á|üC≤ dü+|òü÷\T <Ûäsêï\T, sö+&éfÒãT Ÿ düe÷yXÊ\T, ne>±Vü≤q dü<ädüT‡\T, ø£fi≤s¡÷bÕ\ <ë«sê Á>±eT Á>±e÷ìøÏuÛ≤e yê´|æÔ CÒXÊs¡T. á Á|üC≤ dü+|òü÷\‘√ eTy˚Tø£yÓTÆ ‘Ó\+>±D ]f…ÆsY¶ Ç+õ˙s¡T¢|üì #˚XÊs¡T. n+‹eT+>± Á|ü‘˚ ø£ sêh+ eùdÔ ‘·|üŒ á ÁbÕC…≈£îº≈£î eTTøÏÔ Ò<äìÁ|ü»\+<ä]øÏ ns¡úyÓTÆ+~.

b˛‘·÷ b˛‘·÷ øÏs¡DY≈£îe÷sY ¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·T+>∑uÛÑÁ<äô|’ >∑+Á&e⁄\ »˝≤Xj·T+‘√bÕ≥T bÕ\eT÷s¡T`s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø±ìøÏ düπs« ì$T‘·ÔyÓTÆ 2013 Ä>∑düTº ÀJy√ Ç∫ÃHê ‘Ó\+>±D sêh+ e#˚à es¡≈£î f…+&És¡¢ Á|üÁøÏj·T |üP]Ô ø±≈£î+&Ün&ÉT¶≈£îHêïs¡T. nsTT‘˚ düπs« |üP]Ô nsTT ÁbÕC…≈£îº düeTÁ>∑ ìy˚~ø£ ‘·j·÷s¡T #˚dæ|ü]bÕ\Hê nqTeT‹ Ç∫à f…+&És¡T¢ |æ*∫ |üqT\T ÁbÕs¡+_Û+#ê*‡ ñ+&˚. Á|ü»\z≥¢ ø√dü+, mìïø£ À¢ \_∆bı+<ä&É+ ø√dü+, ‘Ó\+>±D ñ<ä e÷ìï nD∫y˚ùdñ<›X´+‘√ Ä Jy√ C≤Ø nsTT´+< ‘·|üŒ neT\T #<ë›eTqï ∫‘·ÔXó~∆ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏÒ<äT. ‘Ó\+>±D sêh+ e#˚à es¡≈£î f…+&És¡¢ Á|üÁøÏj·T |üP]Ô ø±≈£î+&Ü #·÷XÊs¡T.

á ÁbÕC…≈£îº Á|ü<Ûëq ñ<›X¯ + ø£ècÕí »˝≤\qT psê\ qT+∫ ø£ \ø£å ≈£L´ôd≈£îÿ\˙s¡T ÁøÏ+~øÏ Á|üeVæ≤düTÔqï <äX¯ À 25 s√E\˝À 70 Ï.m+.dæ.\ Ïì m‹Ôb˛dæ3 »˝≤X¯j·÷˝À¢ ì+|æ yêÏ <ë«sê <ë<ë|ü⁄ eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ À 7 \ø£å\T,s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ À 2.7 \ø£å\T, q\¢>=+&É õ˝≤¢ À 30,000 mø£sê\T yÓTT‘·Ô+ 10\ø£å\ mø£sê\≈£î kÕ>∑T˙s¡T, |ü]ÁXeT\ nedüsê\≈£î s¡T, »+≥q>∑sê\≈£î eT]j·TT<ë] bı&Ée⁄Hê Á>±e÷\≈£î eT+∫˙s¡T n+~+#·&É+.

bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø±ìøÏ nedüs¡eTj˚T´ s¡T 23,150≈£L´ôd≈£îÿ\T, á s¡ø£+>± psê\ qT+∫ yÓTT‘·Ô+ 28, 691 ≈£L´ôd≈£îÿ\ Ïì 9Ïm+dæ\ kÕeTs¡ú + ø£*–q psê\ »˝≤X¯j·T+ qT+∫ 28,691 ≈£L´ôd≈£îÿ\Tm‹Ô b˛ùdÔ »˝≤Xj·T+ ¬s+&ÉTqïs¡ s√E˝À¢ U≤∞ ne⁄‘·T+~. á |ü]dæú‹˝À es¡Tdü>±60 s√E˝À¢ 90 Ïm+dæ\ Ïì m‹Ô b˛j·Te\dæ ñ+≥T+~. |üø£ÿ ù|J˝À ñqï|üϺø£qT >∑eTì+∫q|üð&ÉT eT÷&ÉT »˝≤Xj·÷˝À¢ yÓTT‘·Ô+ 47 Á>±e÷\T 84,444eT+~ »HêuÛ≤, 16,342 ÄyêkÕ\T eTT+|ü⁄ u≤]q |ü&ÉT‘·THêïj·Tì ‘Ó\TdüTÔqï~.Ç+‘· uÛ≤Ø eTT+|ü⁄ì ‘·–Z+#·&É+ Á|üuÛÑT‘·«+ eTT+<äT ˇø£ düyê\T>± eTT+<äT≈£îe∫Ã+~. <ë+‘√bÕ≥T psê\ »˝≤X¯j·T+ ì\« kÕeTs¡ú + 9.567 Ïm+dæ\T

17

e÷Á‘·y˚T. bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø£+˝À s√E≈£î 1.5 Ïm+dæ\˙Ïì m‹Ôb˛j·T&ÜìøÏ kÕ+πø‹ø£+>± kÕ<Ûä´e÷? nqï Á|üX¯ï\T eTT+<äT≈£îe∫ÃHêsTT. psê\ô|’ Ç|üŒÏπø psê\ dü«+‘· Äj·Tø£≥Tº ø£ \ø£å mø£sê\T, 2\ø£å\ mø£sê\ ;Ûe÷ Äj·Tø£≥Tº, 2 \ø£å\ mø£sê\ HÓf…º+bÕ&ÉT Äj·Tø£≥Tº, 50 y\mø£sê\ ø√sTT˝Ÿ kÕ>∑sY Äj·Tø£≥Tº, yÓTT‘·Ô+ 5.50 \ø£å\ mø£sê\T Ä<Ûës¡|ü&çñHêïsTT. á Äj·Tø£≥Tº≈£î ˙s¡T n+~+#ê\+fÒ 5540 ≈£L´ôd≈£îÿ\ ˙s¡Tnedüs¡eTe⁄‘·T+~.

‘Ó\+>±D sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ sê>±H˚ á ÁbÕC…≈£îº düπs« düeTÁ>∑ ÁbÕC…≈£îº ìy˚~ø£(DPR) eT÷&ÉT HÓ\\˝ÀH düeT]Œ+# $<Ûä+>± |üì »]–+~. mH√ï dü+e‘·‡sê\T>±m<äTs¡T#·÷düTÔqï bÕ\eT÷s¡T, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢\ Á|ü»\≈£î uÛÑs√kÕ ø£*–+~.bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç¶ |ü<∏äø±ìøÏ psê\ »˝≤Xj·T+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&çq Äj·Tø£≥Tº≈£î≈£L&Ü ˙s¡T Çe« Òì dæú‹ HÓ\ø=+≥T+~. lXË’\+ »˝≤X¯j·T+ ìø£s¡ kÕeTs¡ú +215 Ïm+dæ\T. lXË’\+ »˝≤Xj·÷ìøÏ ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä »˝≤\T ≈£L&Ü e∫à #s¡‘êsTT.ø±ì bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç¶ |ü<∏äø£+ |òü\Á|ü<ä+ ø±yê\+fÒ m≈£îÿe ˙Ï \uÛÑ ‘·ñqï lXË’\+ »˝≤X¯j·÷ìøÏ e÷s¡Ã&É+ nìyês¡ + nsTT´+~.

eTTK´eT+Á‹ düeTø£å+˝À Ç+»˙]+>¥ ì|ü⁄DT\T, ]f…ÆsY¶ Ç+»˙s¡T¢ düeTÁ>∑ìy~ø£ ‘·j·÷s¡T #düTÔqï Ç+»˙]+>¥ kÕº|òt ø± ÒCŸ Ä|òt Ç+&çj·÷ (ESCI) yê]‘√

ÁbÕC…≈£îº Á|ü<ÛëHê+XÊ\T:

°m+dæ eTϺø£≥º eTT+|ü⁄ eTT+|ü⁄ eTT+|ü⁄ Äj·Tø£≥Tº m|òtÄsYm˝Ÿ ˙Ï bı&Ée⁄ Á>±e÷\T »HêuÛ≤ ÄyêkÕ\T mø£sê\T ì\« øÏ.MT

ø√sTT Ÿ 465 MT 76 14.2 34 61672 11749 145230ø=+&É>∑+&û&é 570MT 35 8.3 9 17238 3368 323447¬ø|æm Ÿ 675MT 10 12.8 4 5534 1225 531323<$|ü*¢

18

düTBs¡È #·s¡Ã\T »]–HêsTT. düπs« Ä|òt Ç+&çj·÷ yê] Àb˛ w”≥T¢, >∑÷>∑T˝Ÿ msYÔkÕ|tº ysY, psê\, lXË’\+ es¡<ä Á|üyêVü‰\ >∑D≤+ø±\ kÕj·T+‘√ ≈£L\+ø£wü+>±n<Ûä j·Tq+ »]–+~. bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø£+˝À eTT+|ü⁄qT>∑D˙j·T+>± ‘·–Z+#·>∑*π> neø±X¯+ ñ+<äì, psê\ qT+∫ ø±ø£ lXË’\+»˝≤Xj·T+ qT+∫ s√E≈£î 2 Ïm+dæ\ Ïì 60 s√E\bÕ≥T m‹Ôb˛düTø√e&ÜìøÏneø±X¯+ ñ+<äì ‘˚*+~. Çìï y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\qT Ks¡Tà #˚düTÔqï|üð&ÉTÁbÕC…≈£îº kÕ|òü\´‘·ô|’ <äèwæº ô|≥ºe\dæ ñqï~. á nìï n+XÊ\qT |ü]>∑D˝ÀìøÏrdüTø=ì bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç› m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø±ìï Ø &çC…’Hé #Ój·÷´\ì Á|üuÛÑT‘·«+ìs¡ísTT+∫+~. ÁbÕC…≈£îº düeTÁ>∑ ìy~ø£ ‘·j·÷s¡T #dæq Ç+»˙]+>¥ kÕº|òt Ç+&çj·÷(ESCI) ìy˚~ø£ Ä<Ûës¡+>± lXË’\+ qT+&ç ÁbÕC…≈£îºqT Ø &çC…’Hé #˚XÊs¡T.

• Ø &çC…’Hé ‘·sê«‘· ÁbÕC…≈£îº $esê\T:Ø &çC…’Hé ‘·sê«‘· ÁbÕC…≈£îº Á|ü‹bÕ<äq˝À¢ ø°\ø£ e÷s¡TŒ\T #√≥T #düT≈£îHêïsTT.

Á|ü<ÛëqyÓTÆq e÷s¡TŒ ˙Ï k˛sY‡ psê\ qT+∫ lXË’\+ »˝≤X¯j·÷ìøÏ e÷s¡&É+.ø=‘·Ô »˝≤Xj·÷\qT Á|ü‹bÕ~+#·&É+, |ü+|æ+>¥ kÕeTsêú ìï s√E≈£î 1.5 ÏÏm+dæ\qT+∫ 2 Ïm+dæ\≈£î ô|+#·&É+, Äj·Tø£≥Tº 10 \ø£å\ mø£sê\ qT+∫ 12.30\ø£å\ mø£sê\≈£î ô|+#·&É+, >∑‘·+˝À ø£+fÒ eTT+|ü⁄ >∑D˙j·T+>± ‘·–Z+#·&É+»]–+~.

ÁbÕC…≈£îº Äj·Tø£≥Tº $esê\T:

Áø£.dü+. õ˝≤¢ \_›bı+< Äj·Tø£≥TºeT+&É ≤\T mø£sê\T

1 eTVü≤ã÷uŸq>∑sY 22 4,13,1682 Hê>∑sYø£s¡÷ï Ÿ 7 1,00,5573 $ø±sêu≤<é 17 3,22,3754 s¡+>±¬s&ç¶ 21 3,63,9005 q\¢>=+&É 5 30,000

yÓTT‘·Ô+ 72 12.30 \ø£å\T

19

»˝≤X¯j·÷˝À¢ eTT+|ü⁄ $esê\T:Áø£. »˝≤Xj·T+ eTT+|ü⁄ eTT+|ü⁄ eTT+|ü⁄dü+. mø£sê\T ø£≥º&Ü\T Á>±e÷\T/ ‘·+&Ü\T1 n+»–], Hêsê¢|üPsY Á>±eT+ 2490 218 4 ‘·+&Ü\T2 Msê+»H˚j·T, j˚T<äT\ Á>±eT+ 4338 541 1 Á>±eT+/ 1 ‘·+&Ü3 yÓ+ø£≤Á~, ef…º+ Á>±eT+ 4245 259 5 ‘·+&Ü\T4 ≈£îs¡TeT÷]Ôsêj·T, ø£]yÓq Á>±eT+ 6374 188 4 ‘·+&Ü\T5 ñ<ä›+&É|üPsY 5297 1275 2 Á>±e÷\T/ 6 ‘·+&Ü\T6 ¬ø|æ \øÏåà<˚$ |ü*¢ 1340 0 0

yÓTT‘·Ô+ 24084 2481 3Á>±e÷\T,20 ‘·+&Ü\T

ô|’ |üϺø£qT >∑eTì+∫q|üð&ÉT Ø &çC…’Hé ‘·sê«‘· bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç¶ m‹Ôb˛‘·\|ü<∏äø£+˝À eTT+|ü⁄ >∑D˙j·T+>± ‘·–Zb˛sTT+<äì ns¡úeTe⁄‘·Tqï~.

*|ü⁄º\ $esê\T:Áø£.dü+. *|ü⁄º *|ü⁄º m‘·TÔ |ü+|ü⁄\ |ü+|ü⁄kÕeTs¡ú + Äj·Tø£≥Tº

$<äT´‘Y (≈£L´ôd≈£îÿ\T) mø£sê\T1 *|tº 1 104MT 8145 85 `2 *|tº 2 124MT 9145 75 `3 *|tº 3 121MT 9145 75 12,30,0004 *|tº 4 123MT 5145 75 9,55,0005 *|tº 5 69 MT 365 55 4,13,000

Á|üuÛÑT‘·« Jy√ 105 ‘˚~: 10.06.2016 <ë«sê ÁbÕC…≈£îº≈£î s¡÷. 35,200ø√≥¢≈£î |ü]bÕ\Hê nqTeT‘·T\T eT+ps¡T #˚dæ+~. eTTK´eT+Á‹ ÁbÕC…≈£îº≈£î11.06.2015 ‘˚Bq ø£]yÓq Á>±eT+ e<ä› X¯+≈£îkÕú|üq #˚dæq ‘·sê«‘· ÁbÕC…≈£îº|üqT\ì 18 bÕ πøJ\T>± $uÛÑõ+∫ f…+&És¡T¢ Ksês¡T #˚XÊs¡T.

ˇø£yÓ’|ü⁄ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ bÕ\≈£î\T, eTs=ø£ yÓ’|ü⁄ õ˝≤¢ Hêj·T≈£î Ò ÁbÕC…≈£îºô|’ø£ø£å >∑Ϻ ÁbÕC…≈£îºqT n&ÉT¶ø√e&ÜìøÏ ìs¡+‘·s¡+ ÁX$TdüTÔHêïs¡T. õ˝≤¢≈£î #Ó+~q ø£Hêj·T≈£î&ÉT á ÁbÕC…≈£îºqT n≥M, |üsê´es¡D nqTeT‘·T\T ˝Ò≈£î+&ÜH˚

20

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡ì, n≥M dü+|ü<ä HêX¯q+ #˚düTÔHêïs¡ì, eq´ÁbÕDT\ eTqT>∑&É≈£îÄ≥+ø£+ ø£\T>∑CÒdüTÔ+<äì Äs√|ædü÷Ô mHéõÏ À πødüT <ëK\T #˚dæHê&ÉT. Ä πødüT$wüj·T+˝À Á|üuÛÑT‘·«+ ‘êeTT πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ qT+&ç n≥M, |üsê´es¡D nqTeT‘·T\ø√dü+ Á|üj·T‘êï\T ÁbÕs¡+_Û+#êeTì, Ä nqTeT‘·T\T e#˚à <ëø± kÕ>∑T˙s¡Tn+~+# |üqT\T #ã≥ºuÀeTì düŒwüº+ #dæ+~. ‘êeTT πøe\+ ‘ê>∑T˙Ï düs¡|òüsê≈£îñ<›•+∫q |üqT\≈£î e÷Á‘·yT #|ü≤ºeTì mHéõÏøÏ düŒwüº+#dæ+~. ø√s¡Tº ÁbÕC…≈£îº|üqT\ô|’ m≥Te+Ï ùdº Çe«ø£b˛e&É+‘√ ÁbÕC…≈£îº |üqT\T ø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT.n≥M |üsê´es¡D nqTeT‘·T\T e∫Ãq ‘·sê«‘· kÕ>∑T˙s¡T düs¡|òüsê #ùd ø±\Te\T,ñ|ü ø±\Te\ |üqT\T #˚|ü&É‘ês¡T.

#·+Á<äu≤ãTHêj·TT&ÉT Á|üuÛÑT‘·«+ ÁbÕC…≈£îº≈£î ø£ècÕí uÀs¡T¶ nqTeT‹ Ò<äì,nô|ø˘‡ ø£$T° nqTeT‹ Ò<äì, ÁbÕC…≈£îºì yÓ+≥H˚ ÄbÕ\ì πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ|òæsê´<äT #˚dæ+~. ÁbÕC…≈£îº≈£î Jy√ 72 <ë«sê ñeTà&ç sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«y˚T düπs«,düeTÁ>∑ ìy˚~ø£ ‘·j·÷ØøÏ |ü]bÕ\Hê nqTeT‹ì eT+ps¡T#˚dæ+~. $uÛÑ»q#·≥º+ Á|üø±s¡+ ñeTà&ç sêÁwüº+ nqTeT‹+∫q ÁbÕC…≈£îº\ì ø=qkÕ–+#·e#·TÃ.Ç|üð&ÉT ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ ñeTà&ç sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ C≤Ø Jy√ 72 ì neT\T#düTÔqï< ‘·|üŒ ø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îº ø±<äT. ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ ø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îºqT #|üϺq≥ºsTT‘KRMB nqTeT‹ì, nô|ø‡ ø£$T° nqTeT‹ì ‘·|üŒø£ bı+<äT‘·T+~. bÕ\eT÷s¡Ts¡+>±¬s&ç¶ |ü<∏äø±ìï #˚|ü≥º&ÜìøÏ KRMB nqTeT‹ >±ì, nô|ø˘‡ ø£$T°nqTeT‹ì>±ì nø£ÿs¡ Ò<äT. n< $wüj·÷ìï ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ‘Ó*j·TCÒdæ+~.

ÁbÕC…≈£îº f…+&És¡¢ À neø£‘·eø£\T »]>±j·Tqï Äs√|üD‘√ ÁbÕC…≈£îº |üqT\ìÄ|æysTT+#·&ÜìøÏ eTs√ sê»ø°j·T Hêj·T≈£î&ÉT ôV’≤ø√sYºì ÄÁXsTT+∫Hê&ÉT. nsTT‘ôV’≤ø√s¡Tº Äj·Tq Äs√|üD˝À¢ ã\+ Ò<äì |æÏwüHéì &çdæàdt #j·T&É+ $X‚wü+. nìïn&ɶ+≈£î\ì n~Û>∑$T+∫ ÁbÕC…≈£îº |üqT\T eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘·THêïsTT. eT÷&+&É¢ ÀbÕ\eT÷s¡T õ˝≤¢ Á|ü»\ ∫s¡ø±\ Äø±+ø£å kÕø±s¡+ ø±uÀ‘·Tqï~.

21

ø£ècÕí À eTq yê≤ 439 °m+d”\T

ns¡ej˚T´+&É¢ düTBs¡È b˛sê≥+‘√ kÕø±s¡yÓTÆq sêh @sêŒ≥T‘√ ‘Ó\+>±Dn_Ûeè~∆ eTTK∫Á‘·+ düŒwüº+>± ø£ì|ædüTÔqï~. ñeTà&ç sêh+˝À nìï s¡+>±˝À¢qwüºb˛sTTq á ÁbÕ+‘êìøÏ ñqï eqs¡T Ò+~? m˝≤ $ìjÓ÷–+#·Tø√yê*? m˝≤eTT+<äT≈£îb˛yê*? nH˚~ ‘˚*b˛sTT+~. <äXÊu≤›\T>± <√|æ&ûøÏ >∑T¬s’q ø£ècÕí»˝≤˝À¢qT ‘Ó\+>±D yê≤ô|’Hê düŒwüº‘· e#Ãdæ+~. mìï uÀs¡T¶\T @sêŒ≥T #dæHê,Vü≤dæÔq˝À eT¬sìï düe÷yXÊ\T ìs¡«Væ≤+∫Hê, πøåÁ‘·kÕúsTT˝Àì yêdüÔyê\qT e÷Á‘·+$düà]+#· ÒeTì kÕ>∑T˙Ï s¡+>∑ ì|ü⁄DT\T düŒwüº+ #˚düTÔHêïs¡T. á H˚|ü<∏ä +˝ÀÇ|üŒÏ es¡≈£î πø≤sTT+∫q yêÏ‘√bÕ≥T nq+‘·s¡ |ü]D≤e÷\ <ä]$T˝≤ Vü≤≈£îÿ>±<äø±ÿ*‡q ˙Ï‘√ ø£ècÕí »˝≤˝À¢ ‘Ó\+>±D yê≤.. nø£åsê˝≤ 439 °m+d”\T!nsTTHê |üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+‘√ b˛*ùdÔ Ç~ ‘·≈£îÿy˚ nH˚~ ì|ü⁄DT\ yê<äq. Ç~ø£fi¢ eTT+<äT ø£ì|ædüTÔqï |üø±ÿ …ø£ÿ. @ ÁÏãT´q …’Hê á dü‘ê´ìï >∑T]Ô+∫ »˝≤\|ü+|æD°øÏ ÄyÓ÷<ä eTTÁ<ä y˚ùdÔ yêÏ @sêŒ≥T≈£î kÕs¡úø£‘· #˚≈£L]Ãq≥¢sTT‘·~.

d”«j·T bÕ\q yÓTT<ä\Tô|Ϻq ‘Ó\+>±D sêh+ ‘·q yê≤ »˝≤\qT ‘\TÃ≈£îH|üì˝À ìeT>∑ïyÓTÆ+~. ns¡ejT´+&ÉT¢>± HêHêÏøÏ ø£ìø£≥Tº>± e÷]q Äj·Tø£≥Tº‘√

»˝≤X¯j·T $esê\T:Áø£. »˝≤X¯j·T+ m|òtÄsYm˝Ÿ ˙Ï ì\« Äj·Tø£≥Tº »˝≤X¯j·T+dü+. mø£sê\T bı&Ée⁄ øÏ.MT.1. n+»q–], Hêsê¢|üPsY Á>±eT+ 345 MT 8.51 ` 6.6472. Msê+»H˚j·T, j˚T<äT\ Á>±eT+ 445 MT 6.55 ` 7.7163. yÓ+ø£≤Á~, ef…º+ Á>±eT+ 542 MT 16.74 1,39,000 14.7504. ≈£îs¡TeT÷]Ôsêj·T, ø£]yÓq Á>±eT+ 531 MT 17.34 1,90,000 13.1855. ñ<ä›+&É|üPsY 629 MT 15.91 4,88,000 15.8756. ¬ø|æ \øÏåà<˚$|ü*¢ 670 MT 2.80 4,13,00 6.050

yÓTT‘·Ô+ 67.85 12,30,00 64.223

22

>√dü rdæq á ÁbÕ+‘·+ düTdæús¡ ø£ècÕí »˝≤\qT kÕ~Û+#˚+<äT≈£î dæ<ä∆yÓTÆ+~. düTBs¡Èø£ècÕí |üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·eTTqï ‘Ó\+>±D≈£î ìqïÏ<ëø± πø≤sTT+∫q »˝≤\Tø£+Ï ‘·T&ÉTù|. ndü\T ø±–‘ê\ô|’H˚ ñqï á πø≤sTT+|ü⁄˝À yê&ÉT≈£îqï<Ó+‘√;fi¯ó¢ yê]q bÕ\eT÷s¡T, q\¢>=+&É õ˝≤¢\ uÛÑ÷eTT\qT #·÷ùdÔ ns¡úyÓTÆ‘·~. áH˚|ü<∏ä´+˝À sêh+ @s¡Œ&çq ‘·sê«‘·HÓ’Hê ø£ècÕº uÒdæHé˝À ñqï ÁbÕ+‘ê\qTdüdü XÊ´eT\+ #ùd+<äT≈£î ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ q&ÉT+ _–+∫+~. B+‘√ ‘\T‘·Tqï…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ bÕ‘· ÁbÕC…≈£îº …’q bÕ\eT÷s¡T, &ç+&ç m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø±\≈£î ˙Ï

˝uÛÑ ‘· |ü⁄wüÿ\+>± ñqï≥T¢ düŒwüºeTe⁄‘·Tqï~. eTTK´+>± ø£ècÕí À ñeTà&ç sêh+˝ÀJy√\ <ë«sê πø≤sTT+∫q s¡T 299 °m+d”\ ø£+fÒ n<äq+>± 140 °m+d”\Tá ÁbÕ+‘êìøÏ Vü≤≈£îÿ>± sêyê*‡ ñ+~.

• yÓTT‘êÔìøÏ yÓTT‘·Ô+ πø≤sTTùdÔ ‘·ù|Œ+~?>∑‘·+˝À Ä<ÛäTìø°ø£s¡D‘√ Ä<ë nj˚T´ 11 °m+d”\qT ÁÏãT´q˝Ÿ ìø£s¡

»˝≤˝À¢ ñeTà&ç Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î πø≤sTT+∫+~. B+‘√ düyÓTÆø£ bÕ\≈£î\T áyÓTT‘êÔìøÏ yÓTT‘·Ô+ sêj·T\d”eT˝Àì lXË’\+ ≈£î&ç >∑≥Tº ø±\Te≈£î πø≤sTT+#ês¡T.á H|ü<∏ä +˝À Á_CÒwt ÁÏãT´q Ÿ ø±´Ø zesY øÏ+<ä πø≤sTT+∫q 150 °m+d”\qTyÓTT‘êÔìøÏ yÓTT‘·Ô+ ‘Ó\+>±D≈£î πø≤sTT+#·&É+ düãuÒqì kÕ>∑T˙Ïs¡+>∑ ì|ü⁄DT\TdüŒwüº+ #˚düTÔHêïs¡T. ‘Ó\+>±D˝À düTBs¡È ø£ècÕí |üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+ ñ+~. 69%|üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·eTTqï ‘Ó\+>±D≈£î ã#êe‘Y ÁÏãT´q˝Ÿ πø≤sTT+|ü⁄˝À¢ e∫Ãq»˝≤\T πøe\+ 36.86% n<˚ 31% |üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·eTTqï d”e÷+Á<Ûä≈£î63.13% ˙Ïì πø≤sTT+#·&É+ $&É÷¶s¡+. Hê\T>∑T <äXÊu≤›\ øÏ+<ä≥ »]–qã#êe‘Y ÁÏãT´q˝Ÿ πø≤sTT+|ü⁄˝À¢ Ç˝≤ nHê´j·T+ »]–+~. Ç|üŒÏ¬ø’Hê‘Ó\+>±D≈£î Hê´j·T+ #j·÷\H e÷qe‘·«+ Á_CÒwt ≈£îe÷sY ÁÏãT´q Ÿ≈£î ø£*–‘..ø±´Ø zesY øÏ+<ä e#à 150 °m+d”\qT ‘Ó\+>±D≈£î πø≤sTT+#·&É+ düeT+»dü+.69% |üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·eTTqï sêÁcÕºìøÏ ø£ dü+ dü>∑+ »˝≤\qT πø≤sTT+#·e\dæqu≤<Ûä ‘· ÁÏãT´q˝Ÿô|’ ñ+<äì ì|ü⁄DT\T dü÷∫düTÔHêïs¡T.

23

• ÇB.. …ø£ÿ!ã#êe‘Y ÁÏãT´q˝Ÿ 1976˝À Ï πø≤sTT+|ü⁄\T »]|æ+~. ø£ècÕí »˝≤˝À¢

ÁÏãT´q Ÿ πø≤sTT+∫q 811 °m+d”\˝À ‘Ó\+>±D≈£î 299 °m+d”\T, d”e÷+Á<Ûä(Ç|üŒÏ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+)≈£î 512 °m+d”\T »˝≤*ï πø≤sTT+∫q≥Tº>±ñeTà&ç sêh Á|üuÛÑT‘·«+ …ø£ÿ\T #ÓãT‘·÷ e∫Ã+~.

@|” sêh+ b˛\es¡+˝À uÛ≤>∑+>± |üϺd”eT ÁbÕC…≈£îºqT j·TT<ä∆ ÁbÕ‹|ü~ø£q|üP]Ô #dæ+~. n+‘ø±<äT 2016`17 dü+e‘·‡s¡+˝À 53 °m+d”\ Ïì ø£ècÕí&Ó ≤º≈£î‘·s¡*+∫+~. n+fÒ >√<ëe] »˝≤\qT ø£ècÕí uÒdæHé ÀøÏ eT[¢+#˚ Á|üÁøÏj·T |üP]Ô#dæ+~. Ç~ ø±≈£î+&Ü b˛\es¡+ ÁbÕC…≈£îºqT ≈£L&Ü y>∑e+‘·+>± |üP]Ô #ùd+<äT≈£î@|” #·s¡ \T rdüT≈£î+≥Tqï~. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü C≤rj·T ¨<ë Ç∫Ãq<ä]$T˝≤ 80 °m+d”\ >√<ëe] »˝≤\T ø£ècÕí uÒdæHé ÀøÏ sêqTHêïsTT. ~>∑TesêhyÓTÆq Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ 80 °m+d”\ >√<ëe] »˝≤*ï yê&ÉT≈£îqï+<äT≈£î Ä yTs¡≈£îm>∑Te sêÁcÕº …’q ‘Ó\+>±D, ø£sêí≥ø£, eTVü‰sêÁcÕº\T 80 °m+d”\ ø£ècÕí »˝≤*ïyê&ÉT≈£îH˚ Vü≤≈£îÿ ñ+≥T+~. á 80˝À.. 45 °m+d”\qT ‘Ó\+>±D≈£î, 35°m+d”\qT ø£sêí≥ø£, eTVü‰sêh\≈£î πø≤sTT+#ês¡T. B+‘√bÕ≥T >√<ëe] qT+∫|üϺd”eT ÁbÕC…≈£îº <ë«sê ‘·s¡*+#˚ ˙Ï À ≈£L&Ü ‘Ó\+>±D≈£î ø£ècÕí »˝≤˝À¢Vü≤≈£îÿ \_ÛdüTÔ+~. n+fÒ yÓTT‘·Ô+>± ‘Ó\+>±D≈£î sêyê*‡q »˝≤\T 299G45R344°m+d”\T. Ç$ ø±≈£î+&Ü Á_CÒwt ≈£îe÷sY ÁÏãT´q˝Ÿ ø=‘·Ô>± πø≤sTT+∫q 190°m+d”\˝À ≈£L&Ü ‘Ó\+>±D≈£î Á|ü<Ûëq yê≤ sêyê*‡ ñ+~.

Çø£.. ã#êe‘Y ÁÏãT´q˝Ÿ πø≤sTT+|ü⁄\ düTBs¡È $sêeT+ ‘·sê«‘· @s¡Œ&çqÁ_CÒwt ≈£îe÷sY ÁÏãT´q˝Ÿ lXË’\+, Hê>±s¡T®qkÕ>∑sY ˝À ø±´Ø zesY Ï‘√ düVü‰190 °m+d”\qT ñeTà&ç>± ñqï|üð&ÉT Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ≈£î πø≤sTT+#ês¡T. 60 @+&É¢bÕ≥T»\<√|æ&ûøÏ >∑T¬s’q ‘Ó\+>±D.. bÕ\eT÷s¡T e+Ï e\dü\ õ˝≤¢, bò ¢¬s’&é |”&ç‘·ÁbÕ+‘·yÓTÆq q\¢>=+&É ˝≤+Ï õ˝≤¢\Tqï ÁbÕ+‘·+. á H˚|ü<∏ä +˝À ø£∫Ñ·+>±n+<äT˝À 50% »˝≤*ï, n+fÒ 95 °m+d”\T yê&ÉT≈£îH HÓ’‹ø£ Vü≤≈£îÿ á sêÁcÕºìøÏñ+≥T+<äì kÕ>∑T˙Ï s¡+>∑ ì|ü⁄DT\T ‘˚*à #ÓãT‘·THêïs¡T. Ç˝≤ <ë<ë|ü⁄ 100°m+d”\T ‘Ó\+>±D≈£î <äø£ÿqTHêïsTT. n+fÒ.. 344G95R439 °m+d”\T.

24

• lXË’\+ ø£u≤®!ñeTà&ç sêh+˝À d”e÷+Á<Ûä˝À @yÓ’Hê ÁbÕC…≈£îº\T Á|ü‹bÕ~+∫q|üð&ÉT

MT&çj·÷≈£î y\ ≈£L´ôd≈£îÿ\ s¡T düeTTÁ<ä+ bÕ\T ø±≈£î+&Ü n&ÉT¶≈£î+≥Tqï <äèXÊ´\Tø£ì|æ+#˚$. n&Ée⁄\T n&ÉT¶|ü&˚$. ø=+&É\T Äù|ùd$. e÷~ m&Ü] ÁbÕ+‘·+ nì<äu≤sTT+# sêj·T\d”eT≈£î ñeTà&ç sêh+˝À yê]øÏ Vü≤≈£îÿ ñqï ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä qT+∫ø±≈£î+&Ü Vü≤≈£îÿ\T Òì lXË’\+ ÁbÕC…≈£îº Ä<Ûës¡+>± nHø£ ÁbÕC…≈£îº\T ì]à+#ês¡T.d”eT yÓTT‘·Ô+ mø£ÿ&É|ü&ç‘ nø£ÿ&É &É»q¢ ø=B› ]»sê«j·Ts¡T¢ ø£≥Tº≈£îHêïs¡T. b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉTqT+∫ 450 °m+d”\ Ïì ‘·s¡*+#˝≤ kÕeTs¡ú + ô|+#·T≈£îHêïs¡T. Çyêfi ø£ècÕíq~ ˙s¡T b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT qT+∫ ‘Ó\T>∑T >∑+>∑ ø±\Te ù|s¡ ‘·$Tfi¯Hê&ÉT |üP+&ç<ëø± n&Ée⁄\T, q<äT\T, ø=+&É\T, >∑T≥º\˙ï #Û~+∫ _s¡_sê yÓ[¢b˛‘·Tqï~.Vü≤+ÁB˙yê Äs¡T e+<ä\≈£îô|’>± øÏ À MT≥s¡¢ <ä÷s¡+ q<äT\qT, yê>∑T\qT, ø=+&É\qT<ëfÒdæ Á|üeVæ≤düTÔqï~.

‘Ó\+>±D˝À @<Ó’Hê ÁbÕC…≈£îº #˚|ü&ÉT‘·THêïeTq>±H˚ d”e÷+Á<Ûä Hêj·Tø£‘·«+,MT&çj·÷ e+<ä s¡ø±\ Á|üX¯ï\T ÒeHÓ‘·TÔ‘·T+~. kÕ<Ûë´kÕ<Ûë´\ô|’ #·s¡Ã #˚düTÔ+~.˙Ï Vü≤≈£îÿ\ >∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT‘ês¡T. |üØyêVü≤ø£ Vü≤≈£îÿ\qT >∑Ts¡TÔ #˚kÕÔs¡T.nqTeT‘·T\THêïj·÷? nì Äsê\T rkÕÔs¡T. ø£ècÕí q~ Ï $ìjÓ÷>∑+ $wüj·T+˝Àq\¢>=+&É, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢\≈£î »]–q nHê´j·T+ >∑T]+∫ ns¡ú+#˚düTø√yê\+fÒ lXË’\+ ÁbÕC…≈£îº qT+∫ Ä+Á<Ûä Hêj·Tø£‘·«+ #˚dæq ˙Ï <√|æ&ûìns¡ú+ #düTø√yê*. lXË’\+ ]»sê«j·Ts¡T qT+∫ j·T<∏#·Ã¤>± ø±\Te\T, m‹Ôb˛‘·\Tì]à+∫q rs¡T #·÷ùdÔ ÄX¯Ãs¡ +, $düàj·T+ ø£\T>∑T‘êsTT. |ü\T õ˝≤¢\T, $$<Ûäq<äT\T, ø=+&É\T, yê>∑T\T, n|üŒÏπø ñqï ø±\Te\qT <ë≥T≈£îì lXË’\+ ˙s¡TeTT+<äT≈£î kÕ–b˛‘·T+~. lXË’\+˝À sêj·T\d”eT≈£î Ï Vü≤≈£îÿ\T Òe⁄. |üØyêVü≤ø£ìã+<Ûäq\ Á|üø±s¡+ nq+‘·|ü⁄s¡+, ø£&É|ü, Á|üø±X¯+, HÓ\÷¢s¡T, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢\Tø£ècÕí uÒdæHé ÀøÏ sêe⁄. #ê˝≤ ÁbÕC…≈£îº\≈£î πø+Á<ä »\dü+|òüT+ nqTeT‘·T\T Òe⁄.n≥M nqTeT‘·T\T Òe⁄. ìC≤ìøÏ lXË’\+ ]»sê«j·Ts¡T qT+∫ sêj·T\d”eT≈£î‘=\T‘· m≥Te+Ï πø≤sTT+|ü⁄\÷ Òe⁄. ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä qT+∫ 110 °m+d”\ ˙Ïπø≤sTT+|ü⁄ e÷Á‘·+ ñ+~. <ëìì ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä m>∑Te ø±\Te‘√bÕ≥T düT+πøX¯ó\e<ä› ‘·T+>∑uÛÑÁ<äô|’ ì]à+∫q πød” ø±\Te\ <ë«sê rdüTø√yê*. ø±˙ ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä

25

qT+∫ ‘·eT≈£î s¡T ‘·–q+‘· sêe&É+ Ò<äH ø±s¡D+ #·÷|æ d”e÷+Á<Ûä Hêj·Tø£‘·«+lXË’\+ ]»sê«j·Ts¡TqT <ë<ë|ü⁄ ø£u≤® #˚ùddæ+~. ˇø£ÿÏ ø±<äT ¬s+&ÉT.. Äs¡Tø±\Te\T lXË’\+ qT+∫ Ïì rdüT≈£îb˛‘êsTT. b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT qT+∫ ãj·T\T<πs$Hê\T>∑T ø±>±, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢ eT˝≤´\ e<ä› m‹Ôb˛ùd Vü≤+ÁB`˙yê ◊<äe~.yÓ*>=+&É kıs¡+>∑+ ÁbÕC…≈£îº Äs¡e~. uÛÑ÷$T bıs¡\qT |üÁs¡Tq |ü>∑T\>=≥Tº≈£î+≥÷,nedüs¡yÓTÆq #√≥ kıs¡+>±\T ‘·e⁄«‘·÷, m‹Ôb˛‘·\T ì]à+#·T≈£î+≥÷, q<äT\T,ø±\Te\ô|’ ˙Ï e+‘Óq\qT ì]à+#·T≈£î+≥÷ »˝≤\qT ‘·s¡*+#ês¡T. mìï]»sê«j·Ts¡T¢ ì]à+#ês√ …ø£ÿ Ò<äT. ìC≤ìøÏ Ä+Á<Ûä Hêj·Tø£‘·«+ ã]‘Ó–+∫ áÁbÕC…≈£îº\˙ï eTT+<äT≈£î ‘Ó#êÃs¡T.

á ÁbÕC…≈£îº\˙ï ì+|ü⁄ø√e&ÜìøÏ M\T>±H b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT ø±\Te kÕeTsêú ìï11,000 ≈£L´ôd≈£îÿ\ qT+∫ @ø£+>± 44,000 ≈£L´ôd≈£îÿ\≈£î ô|+#ês¡T. bÕ‘·,ø=‘·Ô ø±\Te\T ¬s+&ç+Ï <ë«sê 55,000 ≈£L´ôd≈£îÿ\ Ïì ‘·s¡*+#˚ neø±X¯+ñ+~. n+fÒ s√E≈£î ◊<äT °m+d”\ Ïì eT[¢+#·T≈£îH kÕeTs¡ú + á ø±\Te≈£îñ+~. eTTô|’Œ s√E\T es¡<ä ñ+fÒ 150 °m+d”\T, 45 s√E\T es¡<ä ñ+fÒ225 °m+d”\ ˙Ïì n\y√ø£>± ‘·s¡*+#·T≈£îb˛e&ÜìøÏ M\T>± á ø±\Te\ìsêàD+ »]–+~. 90 s√E\bÕ≥T ˙Ïì ‘·s¡*ùdÔ 450 °m+d”\ es¡≈£îrdüTø√e#·TÃ. n+‘˚ø±<äT bı‹¬s&ç¶bÕ&ÉT ø±\Te <ë«sê lXË’\+ ]»sê«j·Ts¡T˝À844 n&ÉT>∑T\ ˝À‘·T es¡≈£î ìø£s¡ »˝≤\qT ≈£L&Ü ‘·s¡*+#·T≈£îH˚ neø±X¯+ñ+~. MÏ Ä<Ûës¡+>± ì]à+∫q ]»sê«j·Ts¡¢≈£î …πøÿ Ò<äT. yÓ\T>√&ÉT, n\T>∑q÷s¡T,>√s¡ø£\T¢, ne⁄≈£î, ô|qï, n¨_\+, ‘Ó\T>∑T>∑+>∑, <äTeP«s¡T, ÁãVü≤à+>±] eTsƒ¡+,∫qïeTTø£ÿ|ü*¢, yÓTÆ\es¡+, >∑+&çø√≥, k˛eT•\, ø£+&É Òs¡T\‘√bÕ≥T |ü\eTH˚s¡TdüMT|ü+˝Àì n&É$|ü*¢ <ëø± düTe÷s¡T 32 ]»sê«j·Ts¡T¢ …ø£ÿ≈£î edüTÔHêïsTT.

• q<äT\T <ë≥T≈£î+≥÷..‘Ó\T>∑T >∑+>∑ ø±\Te >± Òs¡T, dü– Òs¡T, ô|Hêï, dü«s¡íeTTœ, Äs¡DÏ q<äT\qT

<ë≥T≈£îì Á|üj·÷DÏdüTÔ+~. >± Òs¡T`q>∑] ø±\Te >± Òs¡T, ≈£î+<äT, ô|Hêï, dü«s¡íeTTœq<äT\qT <ë≥T≈£îì ˙Ïì yÓ÷düT¬øfi¯ó‘·T+~. Vü≤+ÁB`˙yê, ô|Hêï, ∫Á‘êe‹,˙yê q<äT\qT <ë≥T≈£îì eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘·T+~. ø£&É|ü ø£s¡÷ï\T ø±\Te Vü≤+ÁB,

26

>± Òs¡T, ≈£î+<äT, ô|Hêï q<äT\qT <ë≥T≈£îì ø£&É|ü #s¡T≈£î+≥T+~. lXË’\+ Ï‘√>± Òs¡T, ≈£î+<äT, ô|Hêï q<äT\T |ü⁄qs¡®qàHÓ‘êÔsTT.

• @ ø±\Te mø£ÿ&ç <ëø±..

• Vü≤+ÁB`˙yê düT»\ Ádüe+‹ m‹Ôb˛‘·\ n+‹eT >∑eT´+ ø£ècÕí q~ qT+∫610 øÏ À MT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝À ñqï ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ |ü\eTH˚s¡T. á ø±\Teø£s¡÷ï\T õ˝≤¢ À Vü≤+ÁB q~ì, πød” ø±\TeqT, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢ À ô|Hêï,∫Á‘êe‹ q<äT\qT, ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä ø±\TeqT <ë≥T≈£îì ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢˝ÀÁ|üy˚•düTÔ+~. ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢ eT˝≤´\ e<ä› lXË’\+ ]»sê«j·Ts¡T yÓqTø£uÛ≤>∑+qT+∫ 40 °m+d”\ Ïì ‘·s¡*+∫ ø£s¡÷ï\T, ø£&É|ü, nq+‘·|ü⁄s¡+, ∫‘·÷Ôs¡Tõ˝≤¢ À¢ 6.03 \ø£å\ mø£sê\T kÕ>∑T #˚j·÷\ì \ø£å +>± ô|≥Tº≈£îHêïs¡T.

• >± Òs¡T`q>∑] düT»\ Ádüe+‹ n+‹eT >∑eT´+ 390 øÏ À MT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝Àñqï q>∑], b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT qT+∫ >± Òs¡T q~øÏ Ïì eT[¢+∫ nø£ÿ&ç qT+∫n\>∑q÷s¡T, >√s¡ø£\T¢, ne⁄≈£î ]»sê«j·Ts¡¢ <ë«sê ô|Hêï q~ô|’ ì]à+∫qyÓTÆ\es¡+, >∑+&çø√≥ ]»sê«j·Ts¡¢≈£î ‘·s¡*+∫, n≥T qT+∫ ø£&É|ü MT<äT>±ø±fi¯Vü≤dæÔ, q>∑]\ es¡≈£î ˙Ïì rdüT¬øfi≤¢\ì á ø±\Te \ø£å +. lXË’\+qT+∫ 38 °m+d”\ ˙Ïì ‘·s¡*+∫ ∫‘·÷Ôs¡T, ø£&É|ü õ˝≤¢ À¢ 2.6 \ø£å\mø£sê\≈£î ˙]yê«\qï~ \ø£å +.

• ‘Ó\T>∑T >∑+>∑ >∑eT´+ 434 øÏ À MT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝À ñqï |üP+&ç ]»sê«j·TsY.b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT qT+∫ Ïì rdüT≈£îì yÓ\T>√&ÉT ]»sê«j·Ts¡TqT ì+|æ n≥TqT+∫ q\¢eT\ n&Ée⁄\ <ë«sê ‘Ó\T>∑T >∑+>∑ ]»sê«j·Ts¡T, ÁãVü≤à+kÕ>∑sY]»sê«j·Ts¡T n≥T qT+∫ ô|Hêï q~ô|’ ì]à+∫q k˛eT•\≈£î, nø£ÿ&ç qT+∫ø£+&É Òs¡T≈£î nø£ÿ&ç qT+∫ ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ MT<äT>± ‘·$TfiHê&ÉT≈£î s¡T ‘·s¡*+#ês¡T.#ÓHÓ’ïøÏ 15 °m+d”\ ‘ê>∑T˙s¡T‘√ bÕ≥T 28.99 °m+d”\‘√ ø£s¡÷ï\T, HÓ\÷¢s¡T,ø£&É|ü, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ À¢ 2.75 \ø£å\ mø£sê\qT kÕ>∑T˝ÀøÏ ‘Ó#êÃs¡T.

• mdtÄsY;d” ø±\Te 300 øÏ À MT≥s¡¢ ˙Ïì rdüT¬øfi¯ó‘·T+~. á ø±\Teãqø£#·s¡¢ qT+∫ ô|Hêïô|’ ì]à+∫q yÓTÆ\es¡+ <ëø± 198 øÏ À MT≥s¡¢ bı&Ée⁄q19 °m+d”\ es¡<ä ˙Ï‘√ ø£s¡÷ï\T, ø£&É|ü õ˝≤¢ À¢ 1.9 \ø£å\ mø£sê\≈£îkÕ>∑T˙s¡T n+~düTÔ+~.

27

• yÓ*>=+&É ÁbÕC…≈£îº ø±\Te n+‹eT \ø£å + lXË’\+ ]»sê«j·Ts¡T≈£î 290 øÏ ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝Àì HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢ ñ<äj·T–] ‘ê\÷ø±. á ÁbÕC…≈£îº <ë«sê43.5 °m+d”\ es¡<ä ˙Ïì ‘·s¡*+∫ Á|üø±X¯+, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢ À¢ 4.38\ø£å\ mø£sê\qT kÕ>∑T #˚j·÷\qï~ \ø£å +. lXË’\+ ]»sê«j·Ts¡T qT+∫≥HÓï\T <ë«sê Á|üø±X¯+, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢ À¢ ˙Ïì bÕ]+#·&É+ á ÁbÕC…≈£îº\ø£å +.

• Ç$ ø±≈£î+&Ü ‘·T+>∑uÛÑÁ<äô|’ düT+πøX¯ó\ e<ä› ÁbÕs¡+uÛÑeTj˚T´ ø£&É|ü ø£s¡÷ï\Tø±\TeqT ≈£L&Ü ãqø£#·s¡¢ e<ä› b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT≈£î *+≈£î #˚XÊs¡T. ‘·T+>∑uÛÑÁ<äqT+∫ ‘·–q+‘· ˙s¡T sêe&É+ ˝Ò<äì, Ä ˙Ïì ãqø£#·s¡¢ e<ä› qT+∫rdüTø√yê\ì á *+≈£îqT ì]à+#ês¡T. á ø±\Te ø£&É|ü |ü≥ºD+˝À eTT>∑TdüTÔ+~.ÇB _s¡_s¡ ø£èwüíeTà ‘·s¡*b˛sTTq ø£<∏ä. ‘Ó\+>±D e´<∏ä.

28

>∑\>∑ ≤ >√<ëe]|ü⁄≥Tºø£ : düVü‰´Á~ |üs¡«‘ê˝À¢ì ÁãVü≤à–] |üs¡«‘·+,

Á‘·+j·T+ãπøX¯«s¡+, Hêdæø˘, eTVü‰sêhm+‘· m‘·TÔq qT+∫: düeTTÁ<äeT≥º+ qT+∫ 920 MT≥s¡T¢ (3018 n&ÉT>∑T\T).ñ|ü q<äT\T : m&ÉeT qT+∫ ø£*ùd$ ` |üPs¡í, yÓ’Hé>∑+>∑, ô|Hé>∑+>∑,

yêsê∆, ÁbÕDVæ≤‘·, Ç+Á<ëe‹, X¯ã], ‘ê*ù|s¡T, <ä÷<Ûäq. ≈£î&çyÓ’|ü⁄ qT+∫ ø£*ùd$ ` Á|ües¡, eT+Js¡, ô|<ä›yê>∑T, e÷H˚s¡T, øÏHÓïs¡kÕì.

bı&Ée⁄ : 1465 øÏ.MT. (910 yÓTÆfi¯ó¢)|üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+: 3,12,812 #·.øÏ.MT. (1,20,777 #·.yÓTÆfió¢)

eTVü‰sêh ` 1,47,320.65 #·.øÏ.MT. (56,880.8 #·.yÓTÆ.) ø£sêí≥ø£ ` 4,469 #·.øÏ.MT. (1,725.5 #·.yÓTÆ.) (1.6) eT<Ûä Á|ü<˚XŸ ` 23,767.49 #·.øÏ.MT. (9,176.8 #·.yÓTÆ.) #Û·rÔdt>∑&Ûé ` 37,463.28 #·.øÏ.MT. (14,464.6 #·.yÓTÆ.) (12.6) ˇ&çXÊ ` 17,213.97 #·.øÏ.MT. (6,646 #·.yÓTÆ.) (5.7) ‘Ó\+>±D ` 60,611.52 #·.øÏ.MT. (23,402.2 #·.yÓTÆ.) (19.5) Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ` 11,185.97 #·.øÏ.MT. (4,318.8 #·.yÓTÆ.) (3.8) |ü⁄<äT#˚ä] ` 36.94 #·.øÏ.MT. (#·.yÓTÆ.) (0.01)

˙Ï \uÛÑ ‘· : 3565 °m+d”\Tπø≤sTT+|ü⁄\T : eTVü‰sêh ` 890 °m+d”\T

ø£sêí≥ø£ ` 19.9 °m+d”\T ‘Ó\+>±D ` 972 °m+d”\T Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ` 507 °m+d”\T eT<Ûä Á|ü<˚XŸ, #Û·rÔdt>∑&Ûé ` 625 °m+d”\T ˇ&çXÊ ` 293 °m+d”\T

uÛ≤Ø ÁbÕC…≈£îº\T : <ës¡ï, ø£s¡+C≤, Á|ües¡, eT÷\, |æ+#·, C…’ø±«&ç, |üPs¡«D, ìC≤+kÕ>∑sY, dæ+>∑÷s¡T, lsê+kÕ>∑sY, m\¢+|ü*¢, ãe+‘ê&ç, >√dæ≈£îs¡T›, yêsê∆, m>∑Te yÓ’Hé>∑+>±, m>∑Te Ç+Á<ëe‹ ø=˝≤uŸ, ø±≥Hé ãsêCŸ.

29

‘Ó\+>±D˝À Á|üy˚•+#˚ #√≥T: ø£+<ä≈£î]Ô, ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢.düeTTÁ<ä+˝À ø£*ùd #√≥T : n+‘·πs«~, ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ.

e\e˝≤ ‘Ó\+>±DsêÁcÕºìøÏ 1495 °m+d”\ Ï πø≤sTT+|ü⁄\THêï ì\« kÕeTs¡ú +

πøe\+ 168.5 °m+d” Ò!

‘Ó \+>±D˝À |ü~ õ˝≤¢\T+fÒ n+<äT˝À ◊<äT õ˝≤¢\qT ‘ê≈£î‘·÷ Á|üeVæ≤+#>√<ëe]... ‘Ó\+>±D e÷>±D≤ìï ‘·&ÉT|ü≈£î+&Ü ‘·s¡*b˛sTTq $cÕ<ä >±<∏äÇ~! Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‘· +‘· m‘·ÔsTTq Hê\T>∑T Äqø£≥º À¢ ˇø£Ï>± ì\Tyê*‡qÇ#·Ã¤+|ü*¢ nr>∑r Ò≈£î+&Ü b˛sTTq ≈£îÁ≥\qT nH˚«wæ+#˚ Á|üj·T‘·ï$T~! m|üð&√Á|ü‹bÕ<äq\T e∫Ãq Ç#·Ã¤+|ü*¢ m+<äT≈£î ≈£îHê]*¢+<√? <˚eq÷s¡T @yÓTÆ+<√...˝Àj·TsY ô|Hé>∑+>± ∫s¡THêe÷ mø£ÿ&ÉT+<√ ‘Ó*j·÷*. sêÁcÕºìøÏ 1495 °m+d”\˙Ï πø≤sTT+|ü⁄\T+fÒ... n‘· +‘· <äj·T˙j·T+>± πøe\+ 168.5 °m+d”\ ÏHì\« #düT≈£îH ]»sê«j·Ts¡T¢ ñ+&É≥+ yÓqTø£ |üHêï>± Ò+Ï? @≤ dü>∑≥Tq 2783.6°m+d”\T eè<∏ë>± düeTTÁ<ä+ bÕ\e⁄‘·THêïsTT.. yêÏì ì*|æ... bı˝≤\qT‘·&ç|æ ‘Ó\+>±DqT |ü+&ç+#ê\qï Ä˝À#·H˚ sêø£b˛e&É+ yÓqTø£ ìs¡¢ø£å |üP]‘·≈£îÁ≥ Ò+Ï? Ä+Á<ÛäÁbÕ+‘·+˝À ÁbÕC…≈£îº\T ø£≥º&ÜìøÏ Òì ªbıs¡T>∑T sêÁcÕº\‘√$yê<ë\Tµ ‘Ó\+>±D ÁbÕC…≈£îº\qT ø£fÒº≥|üð&˚ HêÏ bÕ\≈£î\≈£î m+<äT≈£î>∑Ts=Ô#êÃsTT? es¡<ä eùdÔ ‘·|üŒ |üìøÏsêì <yê<äT\ *|ü⁄º‘√ ‘Ó\+>±D u≤e⁄≈£îH<+Ï?eTq Ks¡TÑ√... eTq uÛÑ÷eTT\T eTT+∫... eTq qT+∫.. eTq ˙ÏìeT[¢+#·Tb˛jT+<äT≈£î ñ<›•+∫q <äTeTTà>∑÷&Ó+ f…sTT ŸbÕ+&é ‘√ø£ ø£‹Ô]+#ê*‡qnedüs¡+ m+<äTø=∫Ã+~? düyê\ø£å dü+<˚Vü‰\T.. Á|ü‹ dü+<˚Vü‰ìøÏ düe÷<Ûëq+!‘Ó\+>±DqT m+&Éu…Ϻ... eTT+∫ ... Ä+Á<Ûä\ |ü+&ç+#ê\H HêÏ düyÓTÆø£ bÕ\≈£î\$eøå±|üP]‘· $<ÛëHê\ ≈£îÁ≥qT düyTàfiq$T~! eTq H\ô|’ >∑\>∑\ bÕπs >√<ës¡eTà..eTq≈£î ø±≈£î+&Ü b˛‘˚.. m+&ÉT‘·Tqï H√fi¯ó¢... ;fi¢ n+‘·T Òì e´<∏ä Ç~!!

Ç~ ‘Ó\+>±D˝À >√<ëe] ø£<∏ä! <äøÏåD >∑+>∑ (Ganges of the south)>±Á|üdæ~∆>±+∫q >√<ëes¡eTà >∑\>∑ ≤bÕs¡T‘·÷.. ‘Ó\+>±D >=+‘·T\qT ‘·&ÉT|ü≈£î+&ÜH

30

eTT+<äT≈£î kÕ–b˛sTT+~. <˚X¯+˝ÀH˚ n‹ô|<ä› q<äT˝À¢ ¬s+&Ée~ >√<ëe]. <äøÏåDuÛ≤s¡‘·<X+˝À Ç< n‹ô|<ä› q~. Hêdæø e<ä› Á‘·j·T+ãπøX«s¡+ düMT|ü+˝À düVü‰´Á~|üs¡«‘ê˝À¢ »ìà+∫q >√<ëe] eTVü‰sêÁwüº À 695 øÏ ÀMT≥s¡T¢ Á|üj·÷DÏ+∫ eTqsêÁwüº+˝À Á|üy•düTÔ+~. ‘Ó\+>±D >∑&ɶô|’ düTe÷s¡T 550 øÏ ÀMT≥s¡T¢ Á|üj·÷DÏ+#uÛÑÁ<ë#·\+ e<ä› Ä+Á<Ûä À Á|üy•düTÔ+~. ñ‘·Ôs¡ ‘· ≤|ü⁄q Ä~˝≤u≤<é, <äøÏåD ‘· ≤|ü⁄qìC≤e÷u≤<é, ø£Ø+q>∑sY, es¡+>∑ Ÿ, KeTà+ õ˝≤¢\qT ˇs¡TdüT≈£îì Á|üeVæ≤+∫>√<ëe] ‘Ó\+>±D H˚\\ô|’ ø£s¡TD #·÷|ü≈£î+&ÜH˚ ‘·s¡*b˛sTT+~. >√<ëe]◊<äTqïs¡ <äXÊu≤›\ düyÓTÆø£ ìsê«ø±\≈£î, ìs¡¢øå±´\≈£î eTÚqkÕøÏå, ø£ècÕí q~˝À‘Ó\T>∑T Á|ü»\≈£î \_Û+#˚ Ïø£+fÒ ¬s+&ÉT ¬s≥T¢ n<äq+>± s¡T \_Û+#˚ >√<ëe];fi¯ó¢ ì+&çq ‘Ó\+>±D eTTK+ #·÷&É≈£î+&ÜH˚ ã+>±fi≤U≤‘·+˝À ≈£L*b˛sTT+~.<˚eq÷s¡T sê Ò<äT. Ç#·Ã+|ü*¢ sê Ò<äT. ˝Àj·TsY ô|Hé>∑+>± ø± Ò<äT b˛#·+bÕ&ÉTôV’≤&Ü´+ Á|üD≤[ø£qT ‘·T+>∑ À ‘=øÏÿ, dü>±ìøÏ dü>∑+ ≈£î~+∫ ì]à+#ês¡T. n~≈£L&Ü ãø£ÿ ∫øÏÿ, HêHêÏø° ≈£î∫+#·T≈£îb˛‘·Tqï~. ìC≤+kÕ>∑sY m+&çb˛sTT+~.düyÓTÆø£ sêÁcÕºìøÏ 1495 °m+d”\T πø≤sTTùdÔ n+<äT˝À ‘Ó\+>±D˝À á ◊<äTqïs¡<äXÊu≤› À¢ ì]à+∫q ÁbÕC…≈£îº\ ˙Ï ì\« kÕeTs¡ú + πøe\+ 168.5 °m+d”\T.yÓTÆqsY Ç]π>wüHé ÁøÏ+<ä eTs√ 175 °m+d”\T $ìjÓ÷–düTÔqï≥Tº >√<ëe] ÁÏãT´q Ÿ‘·q rs¡TŒ˝ÀH˚ >∑T]Ô+∫+~. yÓTÆqsY Ç]π>wüHé øÏ+<ä #·÷|æ+∫qe˙ï #Ós¡Te⁄ Ò.düyÓTÆø£ Á|üuÛÑT‘·« Hs¡|üP]‘·yÓTÆq ìs¡¢ø£å + ø±s¡D+>± #Ós¡Te⁄\T |üP&çb˛sTT ‘·–q+‘·˙Ïì ì\T|ü⁄ø√ Òì |ü]dæú‹ ‘· …‹Ô+~. ÁÏãT´q˝Ÿ ]ø±s¡T¶\ Á|üø±s¡y˚T >√<ëe]˝ÀyÓTT‘·Ô+ 854.7 °m+d”\ ˙Ïì ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH˚ Vü≤≈£îÿ ‘Ó\+>±D≈£î ñ+~.ìC≤ìøÏ 972 °m+d”\T yê&ÉT≈£îH˚ Vü≤≈£îÿ ‘Ó\+>±D≈£î ñ+~. Ç$ø±≈£î+&Ües¡<ä C˝≤\T m+‘·sTTHê ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH˚ neø±X¯+ eTq sêÁcÕºìøÏ ñ+~.>√<ëe]˝À ˙Ï \uÛÑ ‘· ñ+&˚~ lsê+kÕ>∑sY ~>∑Te uÛ≤>∑+˝ÀH˚. Ä~˝≤u≤<é Àñ|üq<äT\T, yê>∑T\T nH˚ø£+ e∫à >√<ëe]ì #˚s¡T‘êsTT. e÷H˚s¡T bı+–Hê#πs~ >√<ëe]πø. ÁbÕDVæ≤‘· Jeq~. eTVü‰sêÁwüº Àì >∑&çÃs√* nuÛÑj·÷s¡D≤´\qT,Ä~˝≤u≤<é dæs¡÷ŒsY #Óq÷ïs¡T n&Ée⁄\qT N\TÃ≈£î+≥÷ Á|üeVæ≤+# ÁbÕDVæ≤‘· À˙ÏøÏ ø=<äTe˝Ò<äT. nø£ÿ&É y˚πs ÁbÕC…≈£îº\T e#˚à neø±X¯+ ≈£L&Ü ˝Ò<äT.

31

Áø£.dü+. dü+e‘·‡s¡+ ã+>±fi≤U≤‘·+˝Àø£*dæq °m+d”\T

1 1999`00 2561.72 2000`01 2448.83 2001`02 2631.74 2002`03 1593.45 2003`04 2918.76 2004`05 1562.07 2005`06 3540.38 2006`07 4432.29 2007`08 3089.710 2008`09 1840.811 2009`10 800.612 2010`11 3913.413 2011`12 1746.814 2012`13 3013.915 2013`14 5069.8

|ü~ùV≤H+&É¢ dü>∑≥T 2783.6

• >√<ëe] ì+&ÉT≈£î+&É.Á|ü‹bÕ~‘· Ç#·Ã+|ü*¢ ÁbÕC…≈£îº≈£î |üHÓï+&ÉT øÏ ÀMT≥s¡¢ m>∑Teq >√<ëe]˝À

ø£*ùd Ç+Á<ëe‹ q~ ≈£L&Ü Jeq<. <ä≥ºyÓTÆq nã÷CŸe÷&é ø=+&É\T Ç+Á<ëe‹nuÛÑj·÷s¡D´+, eTVü‰sêÁwüº+˝Àì >∑&çÃs√* n&Ée⁄\qT N\TÃ≈£î+≥÷ Á|üeVæ≤+#˚á q~˝À ≈£L&Ü ˙Ï \uÛÑ ‘· m≈£îÿy˚. Ç+ø± ~>∑Teq »+|üqïyê>∑T, ‘ê*ù|s¡T≈£L&Ü >√<ëe] q~πø eHÓï‘ÓkÕÔsTT. Çø£ÿ&Óø£ÿ&Ü ˙Ï \uÛÑ ‘·≈£î dü+ã+~Û+∫qdüeTdü Ò<äT. n~Ûø±]ø£ …ø£ÿ\ Á|üø±s¡yT Ç|üŒÏø° >√<ëe] qT+∫ ã+>±fi≤U≤‘·+˝Àø£*ùd s¡T dü>∑≥Tq @≤ 1781 °m+d”\T. Ç~ >∑‘· j·÷uÛ…’jTfi¢ dü>∑≥T. 1999

32

qT+∫ >∑‘· |ü~ùV≤H˚+&É¢ dü>∑≥TqT |ü]o*ùdÔ @≤ 2783.6 °m+d”\Tã+>±fi≤U≤‘·+˝À ø£*dæb˛‘·THêïsTT. ìC≤ìøÏ 2012` 13˝À 3013 °m+d”\T,2013 `14˝À 5069 °m+d”\T düeTTÁ<ä+ bÕ\sTTq≥Tº d”&Éã÷¢ d” …ø£ÿ\T#ÓãT‘·THêïsTT.

• eTqdü+‘ê Ä+Á<Ûëô|’H˚m+‘· n&ɶ>√\T n+fÒ ô|’q ‘Ó\+>±D≈£î n‘· +‘· nedüs¡yÓTÆq ÁbÕC…≈£îº\ô|’

ÁX¯<ä∆ #·÷|æ+#· Ò<äT. dü]ø£<ë ~>∑Teq <äTeTTà>∑÷&Ó+ f…sTT˝ŸbÕ+&é, b˛\es¡+` Á|üø±X+ ãsêCŸ\≈£î Ä>∑yT|òü÷\ô|’ nqTeT‘·T\T Çe«&É+. ø±\Te\T ‘·$«+#·&É+yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. >√<ëe] q~ qT+∫ á ¬s+&ÉT ÁbÕC…≈£îº\ <ë«sê ø£ècÕí q~øÏ˙Ïì eT[¢+∫ lXË’\+ q~ì yÓTT‘êÔìøÏ yÓTT‘·Ô+ ø±CÒj·÷\qï~ n|üŒÏ yÓ’mdtsê»X‚KsY¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£î‘·+Á‘·+. yêfi¢~ |ü]bÕ\q e÷Á‘·yT ôV’≤<äsêu≤<é qT+∫,eTqTwüß\T, eTqdüT\T n+‘ê Ä+Á<Ûëô|’H. Ç|üŒÏπø n~Ûø±]ø£+>± 224 °m+d”\˙Ïì yê&ÉT≈£î+≥Tqï >√<ëe] &Ó ≤º≈£î n+&É>± b˛\es¡+ e<ä› 194.6 Ï ì\«kÕeTs¡ú +‘√ ÁbÕC…≈£îº\qT ì]à+#˚+<äT≈£î Ç|üŒÏπø ◊<äTy˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\TKs¡Tà #XÊs¡T. á ÁbÕC…≈£îº <ë«sê yÓTT‘·Ô+ 301 °m+d”\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê\ì,yÓTT‘·Ô+ 7.5 \ø£å\ mø£sê\ø£T kÕ>∑T˙s¡+~+#ê\ì Ä+Á<Ûä Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üj·T‹ïdüTÔqï~.Ç~ ø±≈£î+&Ü Ç|üð&ÉT eϺd”eT qT+∫ >√<ëe] Ïì *|ü⁄º #j·T&ÜìøÏ n<äq+>±eTs√ ÁbÕC…≈£îºqT ì]àdüTÔqï~. &çXÊ‘√ |üŒ+<ä+ Ò<äT. #Û·rÔdt>∑&Ûé‘√ #·]Ã+∫+~Ò<äT. ‘Ó\+>±D‘√ n+^ø±s¡+ Ò<äT. ø±˙ πø+Á<ä+ Ä ÁbÕC…≈£îº≈£î C≤rj·T <ë

ÇdüTÔ+~. Ä+Á<Ûä Á|üuÛÑT‘·«+ Ä>∑y˚T|òü÷\ô|’ ìsêàD≤\T #˚|ü&ÉT‘·T+~.!

• yê≤H˚ ñ|üjÓ÷–+#·Tø√ì ‘Ó\+>±D$cÕ<ä+ @eT+fÒ ¬s+&ÉT q<äT˝À¢ ‘Ó\+>±D≈£î Ç|üŒÏø° πø≤sTT+∫q yê≤

»˝≤\H˚ $ìjÓ÷–+#· Ò<äT. sêj·T\d”eT yÓ’|ü⁄ ø£ècÕí q~ô|’ yÓ’.mdt. nqT≈£îqïÁbÕC…≈£îº\˙ï |üP]Ô #˚düT≈£îHêïs¡T. fi¯ó¢ eT[¢+#·T≈£î+≥THêïs¡T. ‘Ó\+>±D˝À ø£ÿÁbÕC…≈£îº ≈£L&Ü |üP]Ô ø± Ò<äT. düyÓTÆø£ bÕ\≈£î\T ‘Ó\+>±D ÁbÕC…≈£îº\ $wüj·T+e#˚à dü]øÏ nìï n+‘·ÁsêÁwüº $yê<ë\T >∑Ts¡TÔ≈£î ‘Ó#˚Ãyês¡T. nìï ˇ|üŒ+<ë\T

33

|üPs¡ÔsTTq Ç#·Ã¤+|ü*¢øÏ eTVü‰sêÁwüº, #Û·rÔdt>∑&Ûé |üðø√e&É+ Ò<ä+≤s¡T. @ |üŒ+<ë\TÒ≈£î+&ÜH˚ ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚y˚fi¢qT ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T. Ç<ä+‘ê ‘Ó\+>±D Á|ü»\qT

yÓ÷dü+ #˚ùd ≈£îÁ≥˝À uÛ≤>∑y˚T. ø±˙ ˙Ï \uÛÑ ‘· n~Ûø£+>± ñ+&˚ ÁbÕDVæ≤‘·,Ç+Á<ëe‹ qB dü+>∑e÷\≈£î ~>∑Teq eTs√ ÁbÕC…≈£îº sê≈£î+&Ü düyÓTÆø£ Á|üuÛÑT‘·«+≈£îÁ≥ #˚dü÷Ô e∫Ã+~. >√<ëe] q~ >∑\>∑ ≤bÕs¡T‘·÷ Ä+Á<Ûä À Á|üy˚•+#ê\qï~yê] ≈£î‘·+Á‘·+. Ç+»˙]+>¥ ì|ü⁄DT\ dü\Vü‰\qT ô|&É#Ó$q ô|Ϻ ø±fi‚X¯«sêìïe~* ‘·T$Tà&çVü≤Ϻì m+#·Tø√e&É+˝À ≈£L&Ü Ç<˚ ≈£îÁ≥ <ë– ñ+~. 1955˝ÀH˚n+^ø±sêìøÏ e∫Ãq Ç#·Ã¤+|ü*¢ ÁbÕC…≈£îºqT |üì>∑≥Tº≈£îì ‘=øÏÿ ô|≤ºs¡T. düyÓTÆø±´+Á<ÛäHêj·Tø£‘·«+ ‘Ó\+>±D ÁbÕC…≈£îº\ $wüj·T+˝À ˇø£ |üø£&É“+B eP´Vü‰ìï neT\T#˚dü÷Ô e∫Ã+~.

• düyÓTÆø£ bÕ\≈£î\ ñ<›X¯|üPs¡«ø£ ìs¡¢ø£å +düyÓTÆø£ Á|üuÛÑT‘ê«\T ñ<›X¯|üPs¡«ø£+>±H˚ >√<ëe]ô|’ ÁbÕC…≈£îº\ô|’ ìs¡¢ø£å +

#˚XÊsTT. b˛#·+bÕ&ÉT ÁbÕC…≈£îº e<ä› 330 °m+d”\ ˙Ïì ì\«#˚ùd ôV’≤&Ü´+ì]à+#ê\ì ‘=\T‘· Á|ü‹bÕ~+#·>± <ëìì ≈£î~+∫, ≈£î~+∫ 110 °m+d”\≈£î‘·–Z+∫ ì]à+#ês¡T. ÇdüTø£ y˚T≥ y˚dæ &Ü´+ ˙Ï ì\« kÕeTs¡ú + Áø£eT+>± 90°m+d”\≈£î Ç|üð&ÉT 76 °m+d”\≈£î ‘·–Zb˛sTT+<ä ˙ÏbÕs¡T<ä\ Ç+»˙s¡T¢n+#·Hê ydüTÔHêïs¡T. b˛#·+bÕ&ÉT ‘·sê«‘· >√<ëe] q~ô|’ Ç+πø ÁbÕC…≈£îº sê≈£î+&Ü#·÷&Ü\qï ≈£îÁ≥˝À uÛ≤>∑+>±H˚ Ç+‘·ø±\+ eTs√ uÛ≤Ø ÁbÕC…≈£îº @B #˚|ü≥º Ò<äT.ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚y˚fi¢ |ü<∏äø£+˝À uÛ≤>∑+>± #˚|üϺq m\¢+|ü*¢ ÁbÕC…≈£îº @<√ ˇø£$<Ûä+>± u≤´ …ì‡+>¥ ]»sê«j·TsY. |ü]$T‘· Ï ì\« kÕeTs¡ú + ø£*–q~. ÁbÕDVæ≤‘·˙s¡T yÓTT‘·Ô+ 70 øÏ ÀMT≥s¡¢≈£î ~>∑Teq ø±fi‚X¯«s¡+ e<ä› >√<ëe] q~πø e∫Ã#s¡T‘·T+&É>± ø±yê\ì n+‘·ÁsêÁwüº $yê<ë˝À¢ Ç]øÏ+∫ ÁbÕC…≈£îºqT |üP]Ô #j·T≈£î+&Üdü‘êsTT+#·&É+ ø√dü+ ‘·T$Tà&çVü≤Ϻ qT+∫ ˙Ïì ‘·s¡*+#ê\ì ÁbÕC…≈£îºqTs¡÷bı+~+#ês¡T. >√<ëe]ô|’ ì]àùdÔ b˛\esêìøÏ, >√<ëe] &Ó˝≤º≈£î n&ɶ+ne⁄‘·T+<äì uÛ≤$+∫ Ç≥Te+Ï m‘·TÔ\T õ‘·TÔ\T mH√ï düyÓTÆø£ Á|üuÛÑT‘ê«\T #XÊsTT.m+‘· $&É÷¶s¡eT+fÒ >√<ëe] q~ô|’ <˚yê<äT\ e<ä› ì]à+#·&É+.

34

• n$ @eT+fÒ1. M …’q y˚Ts¡≈£î ÁbÕC…≈£îº\T #˚|ü≥º≈£î+&Ü #·÷&É&É+. 2. ø£y˚fi¯ ‘·|üŒìdü¬s’

ÁbÕC…≈£îº\T #˚|ü≤º*‡ eùdÔ n+‘·ÁsêÁwüº $yê<ë\T ñ+&˚≥Tº #·÷&É&É+. 3. eTT+<˚$yê<ë\T ñ+fÒ dü+‘√wü+. Ò≈£î+fÒ ø=‘·Ô>± $yê<ë\T ‘· …‘Ô $<Ûä+>± #·s¡ \TrdüTø√e&É+. ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚yÓfi¢ $wüj·T+˝À ≈£L&Ü n<˚ »]–+~. ÁbÕDVæ≤‘·q~ô|’ ‘·T$Tà&çVü≤Ϻ e<ä› ãsêCŸ ì]àùdÔ eTVü‰sêÁwüº+˝À 25 Á>±e÷\T eTTqT>∑T‘êsTT.nø£ÿ&É ø£ »+‘·T dü+s¡ø£åD πø+Á<ä+ (XÊ+≈£îÃeØ) eTTqT>∑T‘·T+~. n≥M uÛÑ÷eTT\TeTTqT>∑T‘êsTT. eTVü‰sêÁwüº‘√ ø£˙dü ˇ|üŒ+<ä+ »s¡T>∑˝Ò<äT. ¬s+&ÉT sêÁcÕº\ñqï‘ê~Ûø±s¡T\‘√ ˇø£ uÀs¡T¶ @sêŒ≥T #˚j·÷\ì ˇø£kÕ] eTTK´eT+Á‘·T\Tn+^ø±sêìøÏ e#êÃs¡T. ø±˙ uÀs¡T¶\T y˚j·T&É+ ø±˙, #·s¡Ã\T »s¡T|ü&É+ ø±˙,ˇ|üŒ+<ëìøÏ sêe&É+ ø±˙ »s¡T>∑ Ò<äT. ô|’>± y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T yÓ∫Ã+∫|üqT\T yÓTT<ä\T ô|≤ºs¡T. ˙Ïì eT[¢+#˚+<äT≈£î ‘·T$Tà&çVü≤Ϻ e<ä› ôV≤&éesYÿ‡yÓTT<ä\Tô|≥º≈£î+&ÜH #yÓfi¢ <ëø£ ø±\Te\T, kıs¡+>±\T ‘·y«|üì yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T.á |üqT Ò$ [¢#à ñ<›X+‘√ #dæq$ ø±<äT. M …’q+‘· m≈£îÿeø±\+ ø±\j·÷|üq#˚j·T&É+. M …’q+‘· <ÛäHêìï ø±CÒj·T&É+ Ç~ #ê˝≤ Çwüº+>±, ÁX¯<ä›>±, ˇø£ |ü<ä∆‹Á|üø±s¡+ #˚dæq yÓ÷dü+.

lXË’\+ e<ä› b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT <ë«sê #˚düTÔqï <ä>± qT+∫ ‘Ó\+>±D Á|ü»\<äèwæºì eT[¢+#˚+<äT≈£î, dü«sêÁwüº+ ø√dü+ ñ<ä eT+ #˚düTÔqï á ÁbÕ+‘· Á|ü»\ø£fi¢ À <äTeTTà ø=fÒº+<äT≈£î yÓ’mdt sê»X‚KsY¬s&ç¶ ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚yÓfi¢qT ‘Ós¡MT~øÏ‘Ó#êÃ&ÉT.

• nr>∑r Òì Ç#·Ã¤+|ü*¢Ç#·Ã¤+|ü*¢ì n+^ø±s¡+ »]–q ‘=*s√E˝À¢H ìsêàD+ #|üϺ ñ+fÒ Çyêfi

‘Ó\+>±D |ü]dæú‹ Ç˝≤ ñ+&˚~ ø±<äT. Ç#·Ã¤+|ü*¢ m>∑Teq >√<ëe] bı&Ée⁄qn|üŒÀ¢ nìï Á>±e÷\T Òe⁄. ‘Ó\+>±D ÁbÕC…≈£îº\T nqT≈£îqï düeTj·T+˝À#˚|ü≥ºø£b˛e&É+ e\¢ á ˝À|ü⁄q eTVü‰sêÁwüº m&Üô|&Ü ÁbÕC…≈£îº\T, ãsêCŸ\Tì]à+#·T≈£îì Ï Vü≤≈£îÿ\T <äøÏÿ+#·T≈£î+~. ~>∑Teq Ä+Á<Ûë ÁbÕC…≈£îº\, $wüj·T+˝À≈£L&Ü n+‘˚ Vü≤&Ü$&ç »]–+~. eT<Ûä ˝À ‘Ó\+>±D ÁbÕC…≈£îº Ò Çyê«fi¯ ˙Ï

35

Vü≤≈£îÿ\ø√dü+, n+‘·ÁsêÁwüº $yê<ë\ |ü]cÕÿs¡+ ø√dü+ HêHê ‘·+≤\T |ü&Ü*‡q|ü]dæú‹ <ë|ü⁄]+∫+~. Ç#·Ã¤+|ü*¢ ÁbÕC…≈£îºqT Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‘· +‘· n~Ûø£+>±˙Ïì ì\Te#˚ùd Hê\T>∑e &Ü´+>± ì]à+#ê\ì 1950˝À ‘·\ô|≤ºs¡T. 125MT≥s¡¢ m‘·TÔ‘√ &Ü´+qT ì]à+∫ 1000 °m+d”\ ˙Ïì ì\Te #˚j·Te#·TÃqì‘=\T‘· n+#·Hê yXÊs¡T. áõ|ü⁄º Àì nXÊ«Hé &Ü´+qT 4600°m+d”\T, |òüTHê˝ÀìÒø z˝≤º &Ü´+qT 4200 °m+d”\T, #Ó’Hê˝Àì Ár >√¬s®dt &Ü´+qT 1350 °m+d”\

˙Ï ì\« kÕeTs¡ú +‘√ ì]à+∫q ñ<ëVü≤s¡D\THêïsTT. ø±ì ô|<ä› m‘·TÔq n&Ée⁄\TeTTqT>∑T‘êj·Tì, u§>∑TZ ìπøåbÕ\T eTTì–b˛‘êj·Tì ø±s¡D+ #·÷|æ Çø£ÿ&É Ç#·Ã¤+|ü*¢&Ü´+ m‘·TÔqT 122 MT≥s¡¢≈£î, Ä ‘·sê«‘· 90MT≥s¡¢≈£î ‘·–Z+∫ ì]à+#ê\ì düyÓTÆø£Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üD≤[≈£\T s¡÷bı+~+∫+~. ∫es¡≈£î 95 MT≥s¡¢ m‘·TÔ‘√ &Ü´+ì]à+#ê\ì ìs¡ísTT+∫ Á|ü‹bÕ<äq\T |ü+|æ‘˚ πø+Á<ä+ düTeTTK‘· e´ø£Ô+ #˚dü÷ÔdüyÓTÆø£ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ÒK ≈£L&Ü sêdæ+~. #Û·rÔdt>∑&é e÷Á‘·yT düŒ+~+#ê*‡ ñ+~.ø±˙ Ä#·s¡D˝À e÷Á‘·+ n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î |ü&É Ò<äT. >√<ëe] nHø£ Hê>∑]ø£‘·\Te]∆*¢q qB rs¡+. CÀ´‹]¢+>∑ Á‘·j·T+ãπøX«s¡Tì düìï~Ûq »ìà+∫, Hêdæø, ø√|üsY>±+,ô|’sƒêHé, Hê+<˚&é\ <ë«sê e+<ä\ øÏ ÀMT≥s¡T¢ Á|üj·÷DÏ+∫ ìC≤e÷u≤<é `Ä~˝≤u≤<é dü]Vü≤<äT› À ø£+<äT≈£î]Ô e<ä› ‘Ó\T>∑TH\qT |ü⁄˙‘·+ #düTÔ+~. ø£+<äT≈£î]Ôe<ä› eT+Js¡, Vü≤]Á<ä q<äT\T >√<ëe] q~‘√ ø£*dæ Á‹yDÏ dü+>∑eT+>± eTT+<äT≈£îkÕ>∑T‘êsTT. ‘Ó\T>∑T H˚\qT bÕ*+∫q XÊ‘·yêVü≤qT\T |ü⁄Ϻ+B, ô|]–+~,sê»<ÛëqT\qT ì]à+∫+B, kÕÁe÷C≤´ìï $düÔ]+∫+B á qB rsêìï ÄqT≈£îH.‘=\T‘· ø√Ï*+>±\, Ä ‘·sê«‘· ø√Ï*+>±\ e]∆*¢+B á qBrs¡+ yÓ+ã&˚.e÷H˚s¡T, ÁbÕDVæ≤‘·\T >√<ëe]˝À ©qyÓTÆ ø±fi‚X¯«s¡T&çì n_Ûùwø£+ #˚ùd Á‹y˚DÏdü+>∑eT+ Çø£ÿ&˚. Hê>∑]ø£‘·\T, sêE\T, sêC≤´\T qB »˝≤\T Ä\+ãq>±#˚düT≈£îH˚ ‘·eT bÕ\q kÕ–+#ês¡T.

>√<ëe]øÏ ¬sø£ÿ&ç qT+∫ edüTÔqï~?

>√<ëe]˝À eTT+<äTeTT+<äT qeTàø£+>± ˙s¡T \_Û+#˚ ÁbÕ+‘·eT+‘ê‘Ó\+>±D˝ÀH˚ ñ+~. düeTTÁ<ä+˝À ø£\TdüTÔqï >√<ëe] »˝≤\T n‘· ~Ûø£+>±eTqsêÁwüº+ qT+# ~>∑Te≈£î Á|üeVæ≤düTÔHêïsTT. eT+Js¡, Vü≤]Á<ä, Àj·TsY ô|Hé>∑+>±,

36

ø£&Ó+, kÕ‘êï\, dü«s¡í, düT<ä›yê>∑T, eϺyê>∑T` mÁs¡yê>∑T ` ô|<ä›yê>∑T, sêfi¢yê>∑T,e÷H˚s¡T, ÁbÕDVæ≤‘·, Ç+Á<ëe‹, »+|üqïyê>∑T, ‘ê*ù|s¡T, øÏHÓïs¡kÕì, X¯ã]e+Ï ñ|ü q<äT\˙ï >√<ëe] q~ ˇ&çì #πs~ ‘Ó\+>±D≈£î á ˇ&ÉT¶q Òø£ ġ&ÉT¶H˚. á ñ|üq<äT\T, yê>∑T˝À¢ m≈£îÿe yêÏøÏ n&Ée⁄\T s¡ø£åD ø£e#·+>±ñHêïsTT. lsê+kÕ>∑sY≈£î ~>∑Teq Á|ü<Ûëq ñ|ü q<äT …’q ø£&Ó+, ô|<ä›yê>∑T, ÁbÕDVæ≤‘·,Ç+Á<ëe‹, »+|üqïyê>∑T\≈£î <ä≥ºyÓTÆq n&Ée⁄\ ø±s¡D+>±H Á|ü‹ @≤ es¡<ä\TedüTÔHêïsTT. ÁbÕDVæ≤‘·, Ç+Á<ëe‹ q<äT\sTT‘˚ m|üð&É÷ m+&çb˛>± #·÷&É Ò<äìÇ+»˙]+>¥ ì|ü⁄DT\T #ÓãT‘·THêïs¡T. Ä~˝≤u≤<é q<äT\T, yê>∑T\T e+ø£\‘√n˝sês¡T‘·Tqï õ˝≤¢. ø£ n+#·Hê Á|üø±s¡+ ø£ÿ Ä~˝≤u≤<é õ˝≤¢ qT+#˚ 150°m+d”\≈£î ô|’>± ˙s¡T >√<ëe]˝ÀøÏ Á|üeVæ≤düTÔqï~. Ä~˝≤u≤<é À MT&çj·T+Ç]π>wüHé ÁbÕC…≈£îº\T ø=ìï ñHêï yêÏøÏ+<ä kÕ>∑e⁄‘·Tqï~ mø£ÿ&Ü |ü~y\ mø£sê\≈£î$T+#·<äT. d”&Éã÷¢ d” ôV’≤Á&É ≤õø£ Ÿ n<Ûä j·THê\ Á|üø±s¡+ >√<ëe] q~˝À @j˚TbÕsTT+≥T e<ä› m+‘· ˙s¡T \_ÛdüTÔqï<√ #·÷&É+&ç.1. ôV’≤Á&É˝≤õø£˝Ÿ n<Û ä´j·THê\ ìy˚~ø£ Á|üø±s¡+ lsê+kÕ>∑sY e<ä ›

ñ|üjÓ÷–+#·<ä\∫q ˙s¡T 196 °m+d”\T ø±>± Á|üdüTÔ‘·+ \_ÛdüTÔqï ˙s¡T152 °m+d”\T e÷Á‘·y˚T. eTVü‰sêÁwüº >√<ëe] bı&Ée⁄Hê 5 qT+&ç 20°m+d”\ Ïì ì\« #ùd $<Ûä+>± ô|<ä› dü+K´˝À ãsêCŸ ø£+ Á_&ç®\T ì]à+∫+~.B+‘√ nkÕ<Ûës¡D+>± esê¸\T ≈£î]dæq dü+e‘·‡sê˝À¢ ‘·|üŒ øÏ+~øÏ ˙s¡Tsêe&Éy˚T ‘·–Zb˛sTT+~. |òü*‘·+>± lsê+kÕ>∑sY e<ä› 43 °m+d”\ ˝À≥T@s¡Œ&çq≥Tº >∑T]Ô+#ês¡T. n+fÒ á ÁbÕC…≈£îº øÏ+<ä eTTK´+>± ø±ø£rj·T ø±\TeøÏ+<ä ìs¡ísTT+∫q Äj·Tø£≥Tº≈£î |üP]ÔkÕúsTT˝À ˙Ïì n+~+#· Òì |ü]dæú‹@s¡Œ&ÉT‘·Tqï~. á ÁbÕC…≈£îºô|’ nìyês¡ +>± ø=+‘· Äj·Tø£≥Tº uÛ≤s¡+ ‘·|æŒ+∫eTs√ ÁbÕC…≈£îº qT+∫ Ïì n+~yê«*‡q |ü]dæú‹ ‘· …‘·TÔ‘·Tqï~.

2. m\¢+|ü*¢ ãsêCŸ e<ä› 62.74 °m+d”\ s¡T \_ÛdüTÔqï≥Tº >∑T]Ô+#ês¡T. ø£&Ó+q~ qT+∫ yÓTT‘·Ô+ 26 °m+d”\ s¡T \_ÛdüTÔqï≥Tº ôV’≤Á&É ≤õø£ Ÿ n<Ûä j·Tq+˝Àìsê∆s¡D #˚XÊs¡T. ˇø£ÿ ø£&Ó+ ÁbÕC…≈£îº ˙Ï $ìjÓ÷>∑ kÕeTs¡ú + 18.65°m+d”\T. lsê+kÕ>∑sY m\¢+|ü*¢ eT<Ûä q ø£&Ó+ ÁbÕC…≈£îº‘√ düVü‰ MT&çj·T+,yÓTÆqsY Ç]π>wüHé ÁbÕC…≈£îº\øÏ+<ä yÓTT‘·Ô+ 41 °m+d”\ Ïì $ìjÓ÷–düTÔqï≥Tº

37

>∑T]Ô+#ês¡T. n$ b˛>± m\¢+|ü*¢ e<ä› Ç+ø± 62. 74 °m+d”\ s¡T \_ÛdüTÔqï≥Tºìy~ø£ ù|s=ÿ+~.

3. lsê+kÕ>∑sY≈£î ~>∑Teq ø±fi‚X«sêìøÏ m>∑Teq yÓTT‘·Ô+>± 150 °m+d”\ s¡T\_ÛdüTÔqï≥Tº ôV’≤Á&É ≤õø£ Ÿ n<Ûä j·Tq+˝À >∑T]Ô+#ês¡T. m\¢+|ü*¢ ãsêCŸ≈£î~>∑Teq eTT\ÿ\yê>∑T, sêfi¢yê>∑T ‘√fi¢yê>∑T, $T≥º|ü*¢yê>∑T, CÀ&ÉTyê>∑T\TÄ~˝≤u≤<é yÓ’|ü⁄ qT+∫ >√<ëe]˝À ø£\TdüTÔ+&É>±, ø£Ø+q>∑sY yÓ’|ü⁄ qT+∫e÷H˚s¡T q~ ø£\TdüTÔ+~.

4. >√<ëe]˝À #s¡ø£ eTT+<äT ÁbÕDVæ≤‘· q~˝À 297 °m+d”\ s¡T \_ÛdüTÔ+<äìá n<Ûä j·Tq+˝À yÓ\¢&Ó’+~. ìC≤ìøÏ á q~˝À Ç+ø± m≈£îÿy s¡T \_ÛdüTÔ+~.á yÓTT‘·Ô+ Ïì ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH Vü≤≈£îÿ ≈£L&Ü ‘Ó\+>±D≈£î ñ+~. ø±fi‚X«s¡+e<ä› ìø£s¡+>± 283 °m+d”\ s¡T \_ÛdüTÔ+<äì ôV’≤Á&É ≤õø£ Ÿ ìy~ø£ n+#·Hê.ÁbÕDVæ≤‘· >√<ëe]˝À ø£*dæq ‘·sê«‘· düTe÷s¡T |ü~ øÏ ÀMT≥s¡¢ ~>∑Teqy˚T&ç>∑&ɶe<ä› >√<ëe] yÓ&É\TŒ ‘·–Zb˛sTT ¬s+&ÉT ∫qïbÕÏ >∑&ɶ\ eT<Ûä qT+∫Á|üeVæ≤düTÔ+~. Çø£ÿ&É ˙Ï \uÛÑ ‘· Ç+ø± m≈£îÿe>± ñ+≥T+<äì Ç+»˙s¡T¢n+#·Hê ydüTÔHêïs¡T.

5. ÁbÕDVæ≤‘· >√<ëe]˝À ø£*dæq ‘·sê«‘· düTe÷s¡T 40 øÏ À MT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝ÀÇ+Á<ëe‹ e∫à ø£\TdüTÔ+~. Ç+Á<ëe‹ >√<ëe]˝À ø£*dæq 12 øÏ À MT≥s¡¢~>∑Teq Ç#·Ã+|ü*¢ ÁbÕC…≈£îº ì]à+#ê\ì ø£|üð&ÉT ìC≤+ Á|üuÛÑT‘·«yT ‘·\ô|Ϻ+~.j·÷uÛ…’j˚T´fi¢ dü>∑≥T ˙Ï \uÛÑ ‘· 75% ÁbÕ‹|ü~ø£>± #·÷ùdÔ Ç#·Ã¤+|ü*¢ e<ä›>√<ëe]˝À 553.92 °m+d”\ s¡T \_ÛdüTÔ+<äì ôV’≤Á&É ≤õø£ Ÿ n<Ûä j·Tq+˝À‘*+~. 50% Ï\uÛÑ ‘· ÁbÕ‹|ü~ø£>± #·÷ùdÔ 1091 °m+d”\T \_ÛdüTÔ+<äì≈£L&Ü >∑T]Ô+#ês¡T. ˇø£ÿ Ç+Á<ëe‹ q~ qT+#˚ 237.69 °m+d”\ ˙s¡T\_ÛdüTÔ+<äì ¬s+&ÉT ìy˚~ø£ À¢ ãVæ≤s¡Z‘·yÓTÆ+~.

6. Ç+Á<ëe‹ ` <äTeTTà>∑÷&Ó+\ eT<Ûä´q es¡+>∑˝Ÿ, KeTà+yÓ’|ü⁄ qT+∫Vü≤qTeT+‘·Tìyê>∑T, »+|üqïyê>∑T (<äj·÷´\yê>∑T), J&çyê>∑T, mÁs¡yê>∑T,>ösês¡+yê>∑T, eT\÷¢s¡T yê>∑T, eTTdü\eTàyê>∑T, ô|<ä›yê>∑T, #Û·rÔdt>∑&ÛéyÓ’|ü⁄<ä+&Éø±s¡D´+ qT+∫ KeTà+ õ˝≤¢ Àì yêCÒ&ÉT, yÓ+ø£≤|ü⁄s¡+, #·s¡¢ eT+&É ≤\<ë«sê #·+Á&ÉT|ü≥¢ yê>∑T, À≥º|æ≥º\>∑T+&çyê>∑T, bÕe⁄sê\yê>∑T, ÇdüTø£yê>∑T,

38

#·\¢yê>∑T, N≈£î|ü*¢yê>∑T, ã\¢ø£≥ºyê>∑T, bÕ˝…+yê>∑T, ø=+&Ü|ü⁄s¡+yê>∑T,sêfi¢yê>∑T, dü+ø£\yê>∑T, ‘ê*ù|s¡T, d”‘·eTàyê>∑T, ô|<ä ã+&çπse⁄ >√<ëe]q~˝À ø£\TkÕÔsTT. ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄\ qT+∫ >√<ëe]˝À Á|üy˚•+#˚ yê>∑T\˙ïn&Ée⁄\qT Ä\+ãq #düT≈£îì Á|ü‹ @≤ bı+–bıs¡T¢‘·Tqïy. á ñ|üq<äT\T,yê>∑T\ qT+∫ \_ÛdüTÔqï »˝≤˝À¢ ø=+‘· >√<ëe] õ˝≤¢ À¢ ñ|üjÓ÷–+#·Tø√>±$T*–q »˝≤\T düeTTÁ<ä+ bÕ\e⁄‘·THêïsTT. >√<ëe]˝À eTq≈£î Vü≤≈£îÿ>±\_Û+# Ï À Ç|üŒÏ es¡≈£î eTq+ $ìjÓ÷–düTÔqï≥Tº>± …ø£ÿ #ÓãT‘·Tqï s¡T370 °m+d”\T. n+<äT˝À ≈£L&Ü yÓTÆqsY, MT&çj·T+ Ç]π>wüHéøÏ øÏ+<äH 145°m+d”\T #·÷|ædüTÔHêïs¡T. >√<ëe] ÁÏãT´q Ÿ eTq≈£î Vü≤≈£îÿ>± πø≤sTT+∫q˙s¡T 857 °m+d”\T. n+fÒ Ç+ø± 487 °m+d”\ ìø£s¡ »˝≤\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e&ÜìøÏ ‘Ó\+>±D≈£î Vü≤≈£îÿ ñ+~. ÁÏãT´q˝Ÿ es¡<ä »˝≤\ô|’≈£L&Ü ‘Ó\+>±Dπø Vü≤≈£îÿ\T Ç∫Ã+~. düeTTÁ<ä+˝À ø£\TdüTÔqï j·÷uÛ…’j˚T´fi¢dü>∑≥T es¡<ä »˝≤˝Ò 1781 °m+d”\T>± d”&Éã÷¢´d” >∑T]Ô+∫+~. >∑‘·|ü~ùV≤H˚+&É¢ dü>∑≥T nsTT‘˚ 2783 °m+d”\T.

• m\¢+|ü*¢ ` <äTeTTà>∑÷&Ó+ eT<Ûä \_Û+#˚ »˝≤ Ò Ä<Ûës¡+‘Ó\+>±D uÛÑ$wü´‘·TÔ n+‘ê m\¢+|ü*¢, <äTeTTà>∑÷&Ó+\ eT<Ûä´ \_Û+#˚

qB»˝≤\ô|’H˚ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+~. ø£Ø+q>∑sY À ø=+‘·uÛ≤>∑+, yÓT<äø˘, es¡+>∑ Ÿ,q\¢>=+&É ø=+‘·uÛ≤>∑+, KeTà+ õ˝≤¢\≈£î kÕ>∑T ˙s¡T, ‘ê>∑T˙s¡T nedüsê\TrsêÃ*‡+~. á »˝≤\‘√H˚.

>√<ëe]˝À ˙fi¯ó¢Hêï Ç+‘·ø±\+ ‘Ó\+>±D HÓ‹Ôô|’ X¯ì ñ+~. düyÓTÆø£Á|üuÛÑT‘ê«\T ÁbÕC…≈£îº\T #˚|ü≥º˝Ò<äT. #˚|üϺHê $yê<ë\˝À Ç]øÏ+#˚+<äT≈£îÁ|üj·T‹ï+#êsTT. $yê<ë\T Òø£b˛‘˚ düèwæº+#êsTT. ÁbÕC…≈£îº\T yÓTT<ä\T ô|≤º*ø±˙ |üP]Ô ø±e<äT›. ø±\Te\T ‘·yê«* ø±˙ ˙fi¯ó¢ bÕs=<äT›. düyÓTÆø£ Á|üuÛÑT‘ê«\≈£îÁ≥\qT >∑Ts¡TÔ|üϺq ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ >√<ëe]ô|’ ÁbÕC…≈£îº\qT |ü⁄q'düMTøÏådüTÔqï~.M …’q+‘· m≈£îÿe ˙Ïì $ìjÓ÷>∑+˝ÀøÏ rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ, M …’q+‘· m≈£îÿeÄj·Tø£≥TºqT düèwæº+#·&ÜìøÏ eTTK´eT+Á‹ ¬ø.#·+Á<äX‚KsYsêe⁄ |ü+‘·+>± |üì#˚düTÔHêïs¡T. >√<ëe] q~ô|’ M …’qìï ãsêCŸ\T ì]à+∫ ˙Ïì *|ü⁄º #˚j·T&Éy˚T

39

ø±≈£î+&Ü, ô|<ä› m‘·TÔq »\$<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\T #|üfÒº $wüj·TeT÷ |ü]o*düTÔHêïs¡T.nsTT‘˚ ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ @+ #˚dæHê e´‹πsøÏ+#˚yêfi¯ó¢, ‘=Ás¡\T yÓ‹πøyêfi¯ó¢ø=+<äs¡THêïs¡T. ÁbÕDVæ≤‘· #yÓfi¢ |ü<∏äø±ìï m‘ÔdüTÔHêïs¡ì ø£s¡T, Ä~˝≤u≤<é≈£î nHê´j·T+#düTÔHêïs¡ì eTs=ø£s¡T, ø£+‘êq|ü*¢ m˝≤ ø£&É‘ês¡ì Ç+ø=+<äs¡T ø±sê\T $T]j·÷\Tq÷s¡T‘·THêïs¡T.ñqïM ÒìM b π>dæ Ä+Á<Ûë MT&çj·÷˝À ≈£î|üŒb˛düTÔHêïs¡T.

• ÁbÕC…≈£îº\ Ø ` Ç+»˙]+>¥‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ #düTÔqï ø=‘·Ô Ä˝À#·q\e\¢ @<√ uÛ≤s¡+ ô|s¡>∑uÀ‘·Tqï<äì,

ÁbÕC…≈£îº\T Ä#·s¡D kÕ<Ûä + ø±eì, Ç+ø± @y˚y√ Á|ü#êsê\T ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.Ä+Á<Ûë MT&çj·÷≈£î, Hêj·Tø£‘ê«ìøÏ ø±e\dæ+~ ‘Ó\+>±D ÁbÕC…≈£îº\TeTT+<äT|ü&=<äT›. yêfi¯ó¢ ‘Ó\+>±D yê]H˚ ø=+<ä]ì ø£e#·+>± ô|≥Tº≈£îì Á|ü#ês¡j·TT<ë∆\T kÕ–düTÔHêïs¡T. ªMTs¡T bÕ‘· Ä˝À#·q\T e~ Òj·T+&ç. Ç|üð&ÉT eTq+dü«sêÁwüº+˝À ñHêï+. ø=‘·Ô>± Ä˝À∫+#·+&ç. ùd«#·Ã¤>± Ä˝À∫+#·+&ç. mes√ @<√n+≤s¡ì eT]∫b˛+&ç. Á|ü»\≈£î ˙[¢ùdÔ n˙ï yêfi‚¢ #·÷düT≈£î+≤s¡Tµ nìeTTK´eT+Á‹ ÏbÕs¡T<ä\ Ç+»˙s¡¢‘√ |ü<|ü< #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. Ç≥Te+Ï Ä˝À#·q\qT+∫ |ü⁄Ϻ+<˚ ÁbÕC…≈£îº\ Ø ` Ç+»˙]+>¥. ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚yÓfi¢ ÁbÕC…≈£îº düMTø£å≈£L&Ü n+<äT˝À uÛ≤>∑yT. <ëìø£+fÒ eT+∫ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ @<Ó’Hê ñ+<ë? nqïÄ˝À#·qqT Á|üuÛÑT‘·«+ #düTÔqï~. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ dü+düú yê´b˛ÿdt≈£î n<Ûä j·Tq+u≤<Ûä ‘· n|üŒ–+∫+~.

• ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚yÓfi¢ô|’ eTVü‰sêÁwüº Ä+<√fi¯qÄ~˝≤u≤<é õ˝≤¢ À ÁbÕDVæ≤‘· q~ô|’ øö≤\ eT+&É\+ ‘·T$Tà&çVü≤Ϻ e<ä›

u≤ πsJ ì]à+∫ nø£ÿ&ç qT+∫ m\¢+|ü*¢øÏ, m\¢|ü+*¢ qT+∫ $T&ée÷Hs¡T≈£î ÏìeT[¢+#ê\qï~ n|üŒÏ ÁbÕC…≈£îº \ø£å +. Bìe\¢ yÓTT‘·Ô+ 6140 mø£sê\ uÛÑ÷$TeTT+|ü⁄q≈£î >∑Ts¡e⁄‘·T+<äì n+#·Hê. n+<äT˝À 5247 mø£sê\T eTVü‰sêÁwüº ÀH˚ñHêïsTT. n+<äTπø u≤ πsJ m‘·TÔ ‘·–Z+#ê\ì eTVü‰sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ >∑Ϻ |ü≥Tº<ä\‘√e´eVü≤]+∫+~. >∑‘·+˝À á ÁbÕC…≈£îº $wüj·T+˝À Ä+<√fi¯q\T #˚dæq |òü&ÉïMdtÇ|üð&ÉT eTVü‰sêÁwüº eTTK´eT+Á‹ nj·÷´s¡T. ø±ãϺ, ‘·eT ÁbÕ+‘êìøÏ y˚T\T

40

#˚j·÷\H˚ dü+ø£\Œ+‘√, ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚yÓfi¢ ÁbÕC…≈£îº À uÛ≤>∑+>± eTVü‰sêÁwüº ÀeTT+|ü⁄ ‘·π>Z neø±XÊìï |ü]o*+#ê\ì $»„|æÔ #˚dü÷Ô dü«j·T+>± $q‹|üÁ‘êìïsêÁwüº eTTK´eT+Á‹ πø #·+Á<äX‚KsY sêe⁄≈£î n+<äCÒdæq≥T¢ ˙ÏbÕs¡T<ä\ esêZ\T‘Ó*bÕsTT. eTVü‰sêÁwüº À eTT+|ü⁄ ‘·–Z+#·>∑*–‘ 160 °m+d” Ò ø±<äT, n+‘·ø£Hêïm≈£îÿe $ìjÓ÷–+#·T≈£îHêï ‘·eT≈£î nuÛÑ +‘·s¡+ Ò<äì á dü+<äs¡“¤+>± πød”ÄsY‘√|òü&ÉïMdt nHêïs¡T. ÁbÕDVæ≤‘· u≤´πsJ e<ä› qT+∫ 90 s√E\bÕ≥T ˙ÏìeT[¢+#ê\qï~ Á|üuÛÑT‘·« \ø£å +. ø=‘·Ô>± y˚T&ç>∑&ɶ e<ä› Á|ü‹bÕ~düTÔqï u≤ πsJqT+&ç Äs¡T e÷kÕ\ bÕ≥T ˙Ïì eT[¢+#·T≈£îH˚ neø±X¯eTT+<äì n~Ûø±s¡T\Tn+#·Hê y˚XÊs¡T. ÁbÕDVæ≤‘· #˚yÓfi¢ @&ÉT õ˝≤¢\ ¬s’‘ê+>±ìøÏ kÕ>∑T, ‘ê>∑T˙s¡Tn+~+# ÁbÕC…≈£îº ø£qTø£, Á|üuÛÑT‘·«+ á $wüj·T+˝À Ä∫‘·÷∫ n&ÉT>∑T\T ydüTÔqï~.eTVü‰sêh‘√ eTTK´eT+Á‹ πød”ÄsY |üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃø√>∑*>±s¡T.

• ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚yÓfi¢ |üP]Ô #ùd ÁbÕC…≈£îº ø±<äTÁbÕDVæ≤‘· #yÓfi¢ ÁbÕC…≈£îºqT eTT+<äT≈£î rdüT¬øfi¢&É+˝À #ê˝≤ düeTdü \THêïsTT.

ìC≤ìøÏ á ÁbÕC…≈£îº |üP]Ô #˚j·T&É+ ø√dü+ yÓTT<ä\T ô|Ϻq ÁbÕC…≈£îº ø±<äT. |üP]Ôø±≈£î+&Ü ñ+&É&É+ ø√dü+ s¡÷bı+~+∫q n‘· +‘· øÏ¢wüºyÓTÆq ÁbÕC…≈£îº. 28 bÕ πøJ\T,206 øÏ ÀMT≥s¡¢ ≥HÓïfió¢, 849 øÏ ÀMT≥s¡¢ Á>±$° ø±\Te\T, 22 *|ü⁄º\T, 3466yÓT>±yê≥¢ $<äT´‘Y nedüs¡+. 1775 n&ÉT>∑T\ m‹Ôb˛‘·... m|üŒÏøÏ |üP]Ô ø±yê*?#˚yÓfi¢≈£î m|üð&ÉT ˙s¡+~+#ê*? #˚yÓfi¢≈£î dü÷Ï>± 100 øÏ ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝Àñqï psê\ qT+∫ ø±≈£î+&Ü 1055 øÏ ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝Àì ÁbÕDVæ≤‘· qT+∫˙Ïì rdüT≈£îsêyê\ì Á|üD≤[ø£ s¡÷bı+~+#·&ÉyT ô|<ä› ≈£îÁ≥, ø£ècÕíq~˝À ‘Ó\+>±Dyê≤qT ø±CÒùd <ä÷s¡<äèw溑√ sê»X‚KsY¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘·«+ q&ç|æ+∫q ≈£î‘·+Á‘·+. lXË’\+qTø£u≤® #˚j·T&É+ ø√düy˚T Äj·Tq b˛\es¡+qT Vü≤&Ü$&ç>± yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. ø£ècÕíq~ì sêj·T\d”eT≈£î eT[¢+#·&É+ ø√düy˚T Äj·Tq <äTeTTà>∑÷&Ó+ f…sTT˝ŸbÕ+&éÁbÕC…≈£îºqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

• ∫e] uÛÑ÷eTT\≈£î ˙[¢e« Òì mkÕ‡¬sd”Œ$∫Á‘·+ @eT+fÒ lsê+kÕ>∑sY qT+∫ ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ ÀH ∫e] uÛÑ÷eTT\≈£î

41

˙fi¯ó¢ sêe&É+ Ä–b˛sTT+~. es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢≈£î m|üð&√ ø£kÕ] ø±ø£rj·Tø±\Te˙fi¯ó¢ ekÕÔsTT. m+&Üø±\eTsTT‘˚ eT+∫ ˙Ï ø√dü+ ≈£L&Ü m<äTs¡T #·÷&Ü*‡q|ü]dæú‹. es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢ ì+&Ü ø±\Te …’‘˚ ‘·$« ô|≤ºs¡T. ˇø£Ïø±<äT ¬s+&ÉTø±<äT. lsê+kÕ>∑sY ¬s+<√ <äX. ¬s+&ÉT bÕj·T\T>± N* ø£Ï dü÷sê ù|≥ düMT|ü+˝ÀìyÓ÷‘Ó<ëø± yÓfi¯ó‘·T+~. eTs√ ø±\Te eTVü≤ã÷u≤u≤<é <ëø± yÓfi¯ó‘·T+~. eTs√yÓ’|ü⁄ qT+∫ es¡<ä ø±\Te ≈£L&Ü #˚sê´\ ÁbÕ+‘·+˝À Á|üy˚•+∫ <˚es¡T|üŒ\<ëø±e∫Ã+~. Ç+ø√yÓ’|ü⁄ <˚yê<äT\ø√dü+ y˚dæq ô|’|ü⁄ …’qT¢. ø±\Te\ MT<ä ø±\Te\T.ø±\Te\MT<ä ô|’|ü⁄˝…’qT¢. ˇø£ |ü<ä∆‹˝Ò<äT, bÕ&ÉT˝Ò<äT, bÕ¢qT ˝Ò<äT. ¬s’‘·T\≈£î˙fi¯ó¢ e÷Á‘·+ sêe&É+ Ò<äT. ø±\Te\T e÷Á‘·+ ø£ì|ædüTÔHêïsTT. ø=ìï #√≥¢ #Ó≥T¢yÓTT\TdüTÔHêïsTT. >√<ëe] Ïì Çø£ÿ&Óø£ÿ&Ü Ç<ë›eTì Ä˝À#·q #j·Tì sê»X‚KsY¬s&ç¶ÁbÕDVæ≤‘·≈£î m+<äT≈£î yÓfi≤¢&√ me]ø° m+<äT≈£î ns¡ú+ ø±e&É+ Ò<äT? b˛˙n<äsTTHê düø£ÿ>± #XÊsê? ‘·T$Tà&ç Vü≤Ϻ e<ä› ‘·f…º&ÉT eTϺ b˛j·T≈£î+&ÜH nø£ÿ&çqT+∫ #yÓfi¢<ëø± ø±\Te\ ‘·e«ø£+ ø±+Á≤≈£îº\T Ç#ÃXÊs¡T. ‘·T$Tà&çVü≤Ϻ ãsêCŸô|’eTVü‰sêÁwüº‘√ ne>±Vü≤q≈£î sê≈£î+&ÜH˚ ~>∑Teq sê≈£î+&ÜH˚ ~>∑Teq e+<ä\ø√≥T¢ Ks¡Tà #˚XÊs¡T. yÓTT_ …’CÒwüqT n&Ü«qT‡\T Ç#˚ÃXÊs¡T. Çø£ es¡TdüÁø£eT+,ÁbÕ<Ûëq´‘ê Áø£eT+ @~ Ò<äT. @ s√E≈£î [¢yê«\qï ø±\ ìs¡íj·T Á|üD≤[ø£ Ò<äT.>√<ëe] Ï‘√ ì$T‘·Ô+ Ò≈£î+&Ü 16.4 \ø£å\ mø£sê\qT kÕ>∑T˝ÀøÏ ‘˚>∑\eTìn|üŒÏ Á|üuÛÑT‘·«+ qeTàã*øÏ+~. ø£ÿ s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ ÀH 2,46, 704 mø£sê\qTkÕ>∑T˝ÀøÏ ‘˚qTqï≥Tº sê»X‚KsY¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘·«+ ÁbÕC…≈£îº ìy˚~ø£qT Ksês¡T #˚dæ+~.eTqyêfió¢ ≈£L&Ü #ê˝≤ eT+~ ì»yT ø±uÀ\T nqT≈£îHêïs¡T. ø±˙ ndü\T $wüj·T+me]ø° ns¡ú+ ø± Ò<äT. yêfi¢≈£î ø±e\dæ+~ >√<ëe]ô|’ eTs√ ÁbÕC…≈£îº @~ Ò≈£î+&Ü#·÷&É&Éy˚Tqì À‘·T>± |ü]o*ùdÔ ‘·|üŒ ‘Ó*j·T<äT.

yê´b˛ÿdt ìy˚~ø£ #˚ùd dü÷#·q\ Á|üø±s¡+ ÁbÕDVæ≤‘· ` #˚yÓfi¢ ÁbÕC…≈£îº Àe÷s¡TŒ\T #˚ùdÔ ÁbÕC…≈£îº ø±fi‚X¯«sêìøÏ ~>∑Te≈£î e÷s¡T‘·T+~. ÁbÕDVæ≤‘· q~ô|’‘·T$Tà&çVü≤Ϻ e<ä› ∫qï Äqø£≥º ì]à+∫ |ü•ÃeT Ä~˝≤u≤<é õ˝≤¢ À eTT+<äTìs¡ísTT+∫q Á|üø±s¡+ 56, 200 mø£sê\ Äj·Tø£≥Tº≈£î ]kÕÔs¡T. ‘·T$Tà&çVü≤Ϻ e<ä›q~ô|’ Ç|üŒÏ es¡≈£î m≥Te+Ï ìsêàD≤\T #j·T Ò<äT. Ç|üŒÏ es¡≈£î ‘·T$Tà&çVü≤ϺqT+∫ m\¢+|ü*¢ À|ü⁄ 900 ø√≥T¢ Ks¡Tà ô|Ϻ ø±\Te\T, ø=+‘· ≥HÓï˝Ÿ ‘·yê«s¡T.

42

Ç+ø± s¡÷. 4500 ø=≥º $\Te #ùd |üqT\T ô|+&ç+>∑T˝À ñHêïsTT. Ä ì<ÛäT\qTø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îº≈£î eT[¢+#·e#·TÃ. eTT+|ü⁄ $yê<ëìøÏ ‘ê$e«ì Ø‹˝À Äqø£≥ºqTì]à+∫, Ïì eT[¢+∫, Ç|üŒÏπø ‘·$«q ø±\Te\ <ë«sê ô|’q ù|s=ÿqï Äj·Tø£≥Tº≈£î˙s¡+~+#ê*. Äqø£≥º ìsêàD≤ìøÏ, á Äj·Tø£≥TºqT kÕ>∑T˝ÀøÏ rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ300 qT+∫ 400 ø√≥¢ Ks¡Ãe⁄‘êj·Tì Ç+»˙s¡T¢ #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. n˝≤π> ª#˚yÓfi¢qT≈£L&Ü ÁbÕDVæ≤‘· ÁbÕC…≈£îº qT+∫ $&ÉBj·÷*. #˚yÓfi¢≈£î bÕ\eT÷s¡T s¡+>±¬s&ç¶ÁbÕC…≈£îº <ë«sê ]e«&É+ düT\Te⁄. ‘·≈£îÿe Ks¡TÑ√ ≈£L&ÉT≈£îqï |üì. #˚yÓfi¢ ø£ècÕí|ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+ ≈£L&ܵ nì ]f…Æs¡T¶ N|òt Ç+»˙s¡T¢ ‘˚ ≤Ãs¡T. Çø£ m\¢+|ü*¢qT+∫ $T&é e÷H˚sY es¡≈£î »]–q |üqT\T ≈£L&Ü es¡<ä\ ø±\+˝Àñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. yÓT<äø, es¡+>∑ Ÿ, q\¢>=+&É õ˝≤¢ À¢ \ø£å\ mø£sê\qT kÕ>∑T˝ÀøÏ‘Ó#˚Ã+<äT≈£î u≤´˝…ì‡+>¥ ]Csê«j·Ts¡T>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ $T&ée÷H˚s¡T≈£îø±fi‚X¯«s¡+‘√bÕ≥T m\¢+|ü*¢ ≈£L&Ü n<äq|ü⁄ |ò”&És¡T>± |üì#˚düTÔ+~. $T&ée÷H˚s¡TqT+∫ bÕeTT\|ü]Ô <ëø± ÁbÕC…≈£îº s¡÷|ü⁄ πsK˝À¢ ô|<ä›>± e÷s¡TŒ\T ñ+& neø±XÊ\T˝Òe⁄.

ø±fi‚X¯«s¡+ m+<äT≈£î?

‘·T $Tà&çVü≤Ϻ e<ä› \_Û+#˚ ÁbÕDVæ≤‘· πs e+<ä øÏ ÀMT≥s¡T¢ ~>∑Teqø±fi‚X¯«s¡+ e<ä› ≈£L&Ü \_ÛdüTÔ+~. #·T≥÷º <ä≥ºyÓTÆq n&Ée⁄\ qT+∫ e#˚à nH˚ø£yê>∑T\T ‘·T$Tà&çVü≤ϺøÏ ~>∑TeH ÁbÕDVæ≤‘· À ø£\TkÕÔsTT. ô|<ä›yê>∑T, sêfi¢yê>∑T<ëø±ns¡&É»qT≈£î ô|’>± Ä~˝≤u≤<é yê>∑T\T n≥T ÁbÕDVæ≤‘· &çì, Ç≥T >√<ëe]ˇ&çì #˚s¡‘êsTT. ø±fi‚X¯«s¡+ e<ä› ˙Ï \uÛÑ ‘· m≈£îÿe. ø±fi‚X¯«sêìøÏ ~>∑Teqy˚T&ç>∑&ɶ e<ä› q~ düqï>± e÷s¡T‘·T+~. nø£ÿ&ç qT+&ç ø±fi‚X¯«s¡+ <ëø± q~yÓ&É\TŒ>± ñ+≥T+~. nø£ÿ&ç qB>∑s¡“¤+˝ÀH˚ M …’q+‘· m≈£îÿe ˙Ïì ì\« #˚ùdneø±XÊ\T ñHêïj·Tì Ç+»˙s¡T¢ #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. eTT+|ü⁄ $yê<ëìøÏ m≈£îÿe>± ÄkÕÿs¡+ñ+&É<äì yês¡+≥THêïs¡T. nø£ÿ&É ˇø£ÿ #√≥ *|ü⁄º #˚dæ ≥HÓï˝Ÿ <ë«sê ø£Ø+q>∑sY|ü≥ºD≤ìøÏ m>∑Teq es¡<ä ø±\Te<ëø± rdüT≈£îeùdÔ nø£ÿ&É eTs√ *|ü⁄º <ë«sê es¡<äø±\Te˝ÀøÏ Ïì eT[¢+#·e#·TÃqì yês¡T Á|üdüTÔ‘êìøÏ n+#·Hê ydüTÔHêïs¡T. ¬s+&ÉT

43

*|ü⁄º\‘√ $T&é e÷H˚s¡T <ëø± ˙s¡T ‘˚e#·TÃqì Ç+»˙s¡T¢ ÁbÕ<∏ä$Tø£ n+#·Hê\TyXÊs¡T. Ï \uÛÑ ‘·, |ò”õãT*Ï Çø£ÿ&É m≈£îÿe>± ñ+≥T+<äì yês¡T uÛ≤$düTÔHêïs¡T.

• ø±fi‚X¯«s¡+ ˇø£ n<äT“¤‘· ÁbÕC…≈£îºeTVü‰sêh‘√ |üŒ+<ë\T ≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï ‘·sê«‘· ÁbÕDVæ≤‘·, #yÓfi¢ ÁbÕC…≈£îºqT

ø±fi‚X«s¡+ ~>∑Teq yT&ç>∑&ɶ e<ä› ì]à+#ê\ì &çC…’Hé #XÊs¡T. eTTK´eT+Á‹ πød”ÄsYs√E\ ‘·s¡ã&ç Á|üD≤[ø£\T #dæ, Ç+õ˙]+>¥ ì|ü⁄DT\‘√ #·]Ã+∫ á ÁbÕC…≈£îºqTØ&çC…’ì+>¥ #˚XÊs¡T. yê´b˛ÿdt ìy˚~ø£ ≈£L&Ü á Ø&çC…’ì+>¥≈£î nqT≈£L\+>±e∫Ãq ‘·sê«‘· á Ø&çC…’ì+>¥ |üPs¡ÔsTT+~. Çyêfi¢ ø±fi‚X«s¡+ ø£ rs¡údüú*. Xs¡y>∑+>±|üPs¡Ôe⁄‘·Tqï á ÁbÕC…≈£îº y˚T&ç>∑&ɶ, nHêïs¡+, düT+~fi¢, m\¢+|ü*¢, $T&é e÷H˚s¡TqT+∫ ø=+&Éb˛#·eTà, eT\¢qï kÕ>∑sY ]»sê«j·TsY≈£î #s¡T‘·T+~. eTs√yÓ’|ü⁄ lsê+kÕ>∑sYqT ≈£L&Ü |ü⁄qs¡TJ®$+|ü #düTÔ+~. ìC≤+kÕ>∑sY≈£î ]düTÔ+~. Ç~ uÛÑ$wü ‘·TÔ‘Ó\+>±D JeHê&ç. »\Hê&ç.

ø±fi‚X¯«s¡+ ÁbÕC…≈£îº À eTTU≤´+XÊ\T

1 ˙Ïì düs¡|òüsê #˚ùd e÷s¡Z+ bı&Ée⁄ 1832 øÏ.MT.A yê\T ø±\Te bı&Ée⁄ 1531 øÏ.MT.B yê\T ≥HÓï˝Ÿ bı&Ée⁄ 203 øÏ.MT.C Áô|wüsY ô|’|ü⁄ …’Hé bı&Ée⁄ 98 øÏ.MT.2 *|òü⁄º\T 203 |ü+|ü⁄ Vü≤ÖCŸ\T 194 nedüs¡eTj˚T´ $<äT´‘·TÔ 4627.24 yÓT>± yê≥T¢5 nedüs¡eTj˚T´ X¯øÏÔ (energy) 13558 $T.j·T÷.6 bÕ‘· ÄHé …’Hé »˝≤X¯j·÷\T 57 ø=‘·Ô>± ì]àdüTÔqï »˝≤X¯j·÷\T 208 »˝≤X¯j·÷\ ì\« kÕeTs¡ú + 147.71 Ï.m+.dæ.

44

ø±fi‚X¯«s¡+ 20 øÏ˝ÀMT≥s¡¢ ~>∑Teq y˚T&ç>∑&ɶ e<ä› u≤´πsJ (16.17°.m+.d”.\T) ìsêàD+‘√ á ÁbÕC…≈£îº ÁbÕs¡+uÛÑ+ ne⁄‘·T+~. nø£ÿ&çqT+∫ nHêïs¡+u≤ πsJ (10.87 °.m+.d”.\T), ô|’q düT+~fi¢ u≤ πsJ (8.83 °.m+.d”.\T)qT+∫ m\¢+|ü*¢ ]»sê«j·TsY≈£î ˙Ïì m‹Ôb˛kÕÔs¡T. á eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷X¯s¡y˚>∑+>± |üqT\T |üPs¡Ôe⁄‘·THêïsTT. u≤ πsJ\T, düe÷+‘·s¡+>± |ü+|ü⁄Vü≤ÖCŸ\|üqT\T |üPs¡Ôe⁄‘·THêïsTT. ‘·sê«‘· yT&Üs¡+ »˝≤Xj·T+, nq+‘·–], s¡+>∑Hêj·Tø£kÕ>∑sY, ø=eTTs¡yÓ*¢ eT\¢qï, eT\ÿù|≥, ø=+&Éb˛#·eTà, >∑+<ÛäeT\¢, ãkÕ«|üPsY,uÛÑ÷+|ü*¢, ø=+&Ó+ #Ós¡Te⁄, <ä+‘Ó|ü*¢, <Ûäs¡àsêe⁄ù|≥, yÓ÷‘ »˝≤Xj·T+ <ëø± 142°m+d”\ ì\«‘√ ‘Ó\+>±D ñ‘·Ôs¡+ qT+∫, <äøÏåD+ <ëø± 225 °m+d”\ Ïì$ìjÓ÷>∑+˝ÀøÏ ‘Ó#˚à uÛ≤Ø ÁbÕC…≈£îº ø±fi‚X¯«s¡+. Ç~ |üPs¡ÔsTT‘˚ ‘Ó\+>±Ddüdü XÊ´eT\+ ø±uÀ‘·Tqï<äqï~ dü‘· +.

45

ø±fi‚X¯«s¡+ ÁbÕC…≈£îº≈£î dü+ã+~Û+∫q|ü+|ü⁄Vü≤ÖCŸ *+≈£î\ $es¡eTT\T

*+ø˘ q+. $esê\T Äj·Tø£≥Tº ôV≤ø±ºs¡T¢ mø£sê\T

*+ø˘`I >√<ëe]ô|’ y˚T&ç>∑&ɶ qT+∫ lbÕ<ä 12141 30000m\¢+|ü*¢ »˝≤X¯j·T+ es¡≈£î(3 u≤ πsJ\T, 3 |ü+|ü⁄ Vü≤ÖCŸ\T)

*+ø˘`II m\¢+|ü*¢ »˝≤X¯j·T+ qT+∫ $T&ée÷H˚s¡T ` ` »˝≤X¯j·T+ es¡≈£î(bÕ πøJ 6,7,8 |üqT\T)

*+ø˘`III $T&é e÷H˚s¡T »˝≤X¯j·T+ qT+∫ 34864 86150n|üŒsY e÷H˚s¡T »˝≤X¯j·T+ es¡≈£î(bÕ πøJ 9 |üqT\T)

*+ø˘`IV $T&é e÷H˚s¡T »˝≤X¯j·T+ qT+∫ 241098 595754ø=+&É b˛#·eTà »˝≤X¯j·T+(bÕ πøJ 10,11,12,13,14)

*+ø˘`V Äìø£Ÿ qT+∫ ∫≤´\ 98543 243500(bÕ πøJ 15,16)

*+ø˘`VI ø=eTTs¡yÓ*¢ eT\¢qï kÕ>∑sY qT+∫ 113434 280296dæ+>∑÷s¡T »˝≤Xj·T+(bÕ πøJ 17,18,19,23,24,25,26)

*+ø˘`VII lsê+kÕ>∑sY »˝≤X¯j·T+ qT+∫ uÛÑ÷+|ü*¢ 238770 590000#Ós¡Te⁄ <ëø± (bÕ πøJ 20,2, 22) |üqT\T,lsê+kÕ>∑sY »˝≤X¯j·T+ qT+∫ ìs¡à˝ŸìjÓ÷»ø£es¡Z+˝À ~˝≤esY|üPsY <ëø±(bÕ πøJ 27 |üqT\T),lsê+kÕ>∑sYC˝≤X¯j·T+qT+∫ eTT<∏√˝Ÿ ìjÓ÷»ø£es¡Z+˝ÀVü≤+>±sê es¡≈£î (bÕ πøJ 28 |üqT\T)yÓTT‘·Ô+ Äj·Tø£≥Tº 7,38,851 18,25,700

46

ø=‘·Ô õ˝≤¢\ yêØ>± Á|ü‹bÕ~‘· Äj·Tø£≥Tº $esê\T

Áø£.dü+. õ˝≤¢ Äj·Tø£≥Tº (mø£sê\T)

1 ø£Ø+q>∑sY 8002 sê»qï dæ]dæ ¢ 1,41,2053 dæ~∆ù|≥ 3,80,3994 yÓT<äø˘ 2,59,8085 j·÷<ëÁ~ 2,32,9936 q\¢>=+&É 29,1697 ìC≤e÷u≤<é 1,80,0268 »–‘ê´\ 1,67,8009 ø±e÷¬s&ç¶ 19,50010 dü+>±¬s&ç¶ 2,34,00011 ìs¡à Ÿ 1,00,00012 yT&Éà Ÿ 50,00013 ô|<ä›|ü*¢ 30,000

yÓTT‘·Ô+ 18,25,700

mdt.ÄsY.mdt.|æ. ùdºCŸ I & II

ìC≤+ kÕ>∑sY, dæ+>∑÷s¡T ÁbÕC…≈£îº\ øÏ+<ä 18,25,700 Äj·Tø£≥Tº dæúØø£s¡D

Äj·Tø£≥Tº G dæúØø£s¡D yÓTT‘·Ô+ 37,08,670

47

˙Ï ì\e kÕeTs¡ú +

Áø£.dü+. »˝≤X¯j·T+ Á|ü<˚X¯+ ˙Ï ì\« kÕeTs¡ú + Ï.m+.dæ.

1. 100 MT.m|òt.ÄsY.m Ÿ.‘√ n+ãÏ|ü*¢ (Á>±.), 16.17y˚T&ç>∑&ɶ u≤ πsJ eTVü‰<˚e|üPsY(eT+),

»j·TX¯+ø£sY uÛÑ÷bÕ\|ü*¢ õ˝≤¢.2. 119 MT.m|òt.ÄsY.m Ÿ.‘√ nHêïs¡+ (Á>±.), 10.87

nHêïs¡+ u≤ πsJ eTVü‰<˚e|üPsY(eT+),»j·TX¯+ø£sY uÛÑ÷bÕ\|ü*¢ õ˝≤¢.

3. 130 MT.m|òt.ÄsY.m Ÿ.‘√ düT+~fi¯¢ (Á>±.), 8.83düT+~fi¢ u≤ πsJ ø£e÷Hé|üPsY(eT+),

ô|<ä›|ü*¢ õ˝≤¢.4. y˚T&Üs¡+ »˝≤X¯j·T+ q+~ y˚T&Üs¡+ (Á>±.), 0.78

<Ûäsêàs¡+(eT+), ô|<ä›|ü*¢ õ˝≤¢.5. nq+‘·–] »˝≤X¯j·T+ nq+‘·–] (Á>±.), 3.50

Ç\¢+‘·≈£î+≥(eT+),dæ]dæ ¢ õ˝≤¢.

6. l s¡+>∑Hêj·Tø£ kÕ>∑sY #·+<ë¢|üPsY (Á>±.) 3.00»˝≤Xj·T+(Çe÷+u≤<é) ∫qïø√&É÷sY(eT+),

dæ~∆ù|≥ õ˝≤¢.7. l ø=eTTs¡yÓ*¢ eT\¢qï ‘=>∑T≥ (Á>±. eT+.), 50.00

kÕ>∑sY »˝≤Xj·T+ dæ~∆ù|≥ õ˝≤¢.(‘·&Éÿô|*¢)

8. eT\ÿù|≥ »˝≤X¯j·T+ eT\ø˘ù|≥ (Á>±.), 3.00ø√qsêe⁄ù|≥ (eT+.),dæ]dæ\¢ õ˝≤¢.

9. ø=+&É b˛#·eTàkÕ>∑sY bÕeTT\|ü]Ô (Á>±.), 15.00»˝≤Xj·T+ eTs¡÷ÿø˘(eT+.),dæ~∆ù|≥ õ˝≤¢,

10. >∑+<ÛäeT\¢ »˝≤Xj·T+ >∑+<ÛäeT\¢ (Á>±.), 9.87m+.‘·Ts¡ÿ|ü*¢ (eT+.),j·÷<ëÁ~ õ˝≤¢.

48

11 ãkÕ«|ü⁄s¡+ »˝≤Xj·T+ ãkÕ«|üPsY (Á>±.), 11.39uÛÑTeq–] (eT+.),j·÷<ëÁ~ õ˝≤¢.

12 uÛÑ÷+|ü*¢ »˝≤Xj·T+ uÛÑ÷+|ü*¢ (Á>±.), 0.09dü<ë•eq>∑sY (eT+.),ø±e÷¬s&ç¶ õ˝≤¢.

13 ø=+&Ó+ #Ós¡Te⁄ u≤&ç‡ (Á>±.), 3.50ìC≤e÷u≤<é (eT+.),ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢.

14 ‹eTàø£ÿ|ü*¢ »˝≤X¯j·T+ ‹eTàø£ÿ|ü*¢ (Á>±.), 1.50<Í\‘êu≤<é (eT+.),dæ~∆ù|≥ õ˝≤¢.

15 <ä+‘Ó|ü*¢ »˝≤X¯j·T+ <ä+‘Ó|ü*¢ (Á>±.), 1.50sêe÷j·T+ù|≥ (eT+.),yÓT<äø˘ õ˝≤¢.

16 <Ûäsêàsêe⁄ù|≥ #Ós¡Te⁄ <Ûäsêàsêe⁄ù|≥ (Á>±.), 0.50dü<ë•eq>∑sY (eT+.),ø±e÷¬s&ç¶ õ˝≤¢.

17 eTT~›õyê&ç #Ós¡Te⁄ eTT~›õyê&ç (Á>±.), 0.50dü<ë•eq>∑sY (eT+.),ø±e÷¬s&ç¶ õ˝≤¢.

18 ø±fÒyê&ç #Ós¡Te⁄ ø±fÒyê&ç (Á>±.), 0.50>±+<Ûë] (eT+.),ø±e÷¬s&ç¶ õ˝≤¢.

19 yÓ÷‘ »˝≤Xj·T+ yÓ÷‘˚ (Á>±.), 1.50»–‘ê´\ (eT+.),»–‘ê´\ õ˝≤¢.yÓTT‘·Ô+ 142.00

49

ø=‘·Ô õ˝≤¢\ yêØ>± Á|ü‹bÕ~‘· Äj·T≈£≥Tº $esê\T

Áø£.dü+. $esê\T Ï.m+.dæ.

1 >√<ëe] s¡T 1802 m\¢+|ü*¢ ÁbÕC…≈£îº À \uÛÑ eTj˚T´ ˙s¡T 20A m\¢+|ü*¢ e<ä› yÓTT‘·Ô+ ˙Ï \uÛÑ ‘· 2003 ÄHé …’Hé #Ós¡Te⁄\ |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘· ˙Ï \uÛÑ ‘· 104 Äj·Tø£≥Tº ÁbÕ+‘·+˝À uÛÑ÷>∑s¡“¤ »˝≤\ Ø#êsY® 255 Ä$] qcÕº\T `10

ÁbÕC…≈£îº $ìjÓ÷>±ìøÏ ìø£s¡+>± ˙Ï \uÛÑ ‘· (AG3G4`5) 225

ÁbÕC…≈£îº À ˙Ï $ìjÓ÷>∑+

Áø£.dü+. $esê\T Ï.m+.dæ.

1 ø=‘·Ô Äj·Tø£≥Tº≈£î kÕ>∑T˙s¡T 134.52. lsê+kÕ>∑sY, ìC≤+kÕ>∑sY, dæ+>∑÷s¡T Äj·Tø£≥Tº 34.5

dæúØø£s¡D (18.82 \ø£å\ mø£sê˝À¢ yÓTT‘·Ô+>±25% ˙Ï ø£s¡‘·qT |ü]>∑DÏ+∫)

3 ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìøÏ ˙Ï düs¡|òüsê 304 <ë]bı&ÉT>∑THê Á>±e÷\≈£î ‘ê>∑T˙s¡T 105 bÕ]ÁXÊ$Tø£ nedüsê\≈£î 16

ÁbÕC…≈£îº yÓTT‘·Ô ˙Ï $ìjÓ÷>∑+ (1G2G3G4G5) 225