Embed Size (px)
Citation preview
KOS DAN FAEDAH PEMBANGUNAN SISTEM
MAKLUMAT GEOGRAFI UNTUK SISTEM
PENTADBIRAN KADARAN MAJLIS
PERBANDARAN SANDAKAN
JOHNY BIN RONGGITOM
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
BAHAGIAN A � Pengesahan Kerjasama*
Adalah disahkan bahawa projek penyelidikan tesis ini telah dilaksanakan melalui kerjasama
antara ________________________ dengan ______________________
Disahkan oleh :
Tandatangan : �����..������������. Tarikh : ������...
Nama : �����������������...
Jawatan : �����������������...
(Cop Rasmi)
* Jika penyediaan tesis/projek melibatkan kerjasama.
===================================================================
BAHAGIAN B � Untuk Kegunaan Pejabat
Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi
Tesis ini telah diperiksa dan diakui oleh:
Nama dan Alamat Pemeriksa Luar : DR. TAHIR BIN BUYONG Institut Teknologi Maju Universiti Putra Malaysia 43400 UPM Serdang SELANGOR DARUL ESHAN
Nama dan Alamat Pemeriksa Dalam : PROF. MADYA DR. BUANG BIN ALIAS Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia 81310 UTM Skudai JOHOR DARUL TA�AZIM
Disahkan oleh Ketua Jabatan (Pengajian Siswazah)
Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi :-
Tandatangan : ���������������� Tarikh : �������
Nama : ��������������..
Cop Rasmi :
KOS DAN FAEDAH PEMBANGUNAN SISTEM MAKLUMAT
GEOGRAFI UNTUK SISTEM PENTADBIRAN KADARAN
MAJLIS PERBANDARAN SANDAKAN
JOHNY BIN RONGGITOM
Tesis ini dikemukakan
sebagai memenuhi syarat penganugerahan
ijazah Sarjana Sains (Geoinformatik)
Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi
Universiti Teknologi Malaysia
APRIL 2008
iii
DEDIKASI
Buat ayah dan ibu tersayang,
Terima kasih kerana kasih sayang, pengorbanan dan tunjuk ajar. Jasamu ku kenang
sepanjang hayat. Terima kasih di atas segalanya.
Untuk isteri tersayang, Mariam Sikau, dan kedua-dua anak, Bendavelee Jr &
Bryanlee Jr, terima kasih kerana kasih sayang, nasihat, sokongan serta memahami.
Buat semua kakak dan abang serta abang dan kakak Ipar,
terima kasih kerana sokongan, dorongan dan nasihat yang diberikan. Kalian semua
adalah aspirasi kejayaanku pada hari ini dan masa hadapan.
Untuk semua penduduk Kg. Kaung, Kota Belud, dirakamkan setinggi-tinggi
penghargaan dan ucapan terima kasih kerana sentiasa memberi sokongan,
dorongan dan nasihat. Kalian adalah aspirasi kejayaan ini.
iv
PENGHARGAAN
Dalam usaha menyiapkan tesis ini, penulis ingin merakamkan penghargaan
ikhlas kepada penyelia tesis, Profesor Madya Ghazali Bin Desa dan Profesor
Madya Zurllkanian @ Zulkarnain Bin Daud serta Encik Oliver Valentine Aboy,
seorang bekas pensyarah UTM (Kini bertugas di UMS, Sabah), di atas tunjuk ajar,
nasihat dan dorongan yang berikan sepanjang tempoh penyelidikan dan penulisan
tesis ini. Tidak lupa juga kepada Profesor Dr. Mohd Razali Mahmud (Ketua
Jabatan Pengajian Siswazah, FKSG), Profesor Rosdi Bin Ab. Rahman, Profesor
Madya Dr. Buang Bin Alias (Pemeriksa Dalam) dan Dr. Taher Buyong (Pemeriksa
Luar) di atas nasihat, dorongan, tunjuk ajar dan sumbangan kepada kejayaan kajian
penyelidikan ini. Penghargaan khas juga ditujukan kepada:
• Kementerian Kerajaan Tempatan dan Perumahan Negeri Sabah,
• Datuk Adeline Leong, bekas Presiden MPS,
• Kakitangan Pengurusan & Ketua-Ketua Bahagian/Unit MPS,
• Kakitangan Bahagian Penilaian & Kadaran MPS,
• Kakitangan syarikat Menggaris IT Sdn Bhd,
• Encik Lifred Wong Nyuk Leong, Pengarah Penilaian DBKK, dan
• Puan Chin Lee Fong @ Fonda.
Akhir sekali, penghargaan ini juga ditujukan kepada semua pihak yang
terlibat sama ada secara langsung atau tidak membantu menjayakan kajian
penyelidikan tesis ini. Jasa kalian akan dikenang sepanjang hayat.
v
ABSTRAK
Analisis kos faedah (Cost Benefit Analysis - CBA) adalah satu kaedah
penilaian pelaburan yang diguna pakai sebagai garis panduan penilaian program
pembangunan (GPPPP) oleh agensi-agensi kerajaan di Malaysia termasuk pihak
berkuasa tempatan (PBT) di bawah Surat Pekeliling Am Bil. 3 Tahun 2005. Dalam
kajian ini CBA digunakan untuk menilai pelaburan terhadap pembangunan sistem
maklumat geografi (Geographic Information System - GIS) untuk sistem
pentadbiran kadaran Majlis Perbandaran Sandakan (MPS). Kos-kos dan faedah-
faedah pembangunan GIS yang diperolehi dibandingkan dengan kos-kos dan
faedah-faedah alternatif lain iaitu alternatif sedia ada (status quo) dan alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada. Tujuan membandingkan kos-kos dan faedah-
faedah tersebut ialah untuk menentukan daya maju kewangan dan ekonomi setiap
alternatif tersebut sebagai asas membuat keputusan berkualiti untuk memilih
alternatif yang paling sesuai, cekap, berkesan dan berdaya maju. Kesemua sepuluh
metodologi kajian ini telah dijalankan dengan empat metodologi yang paling
penting, iaitu: (a) model GIS; (b) anggaran kos; (c) anggaran faedah; dan (d) CBA
itu sendiri. Keputusan akhir kajian ini menunjukkan bahawa nilai kini bersih
alternatif pembangunan GIS adalah paling tinggi iaitu sebanyak RM44.43 juta dan
tempoh pulangan balik modal ialah 2 tahun 0.5 bulan. Nisbah faedah kepada kos
dan nisbah kenaikan faedah kepada kos bagi alternatif pembangunan GIS juga
paling tinggi iaitu masing-masing 13.22 dan 3.47. Manakala perbandingan nilai
relatif bagi kedua-dua faedah kuantitatif dan kualitatif bagi alternatif ini
menunjukkan nilai tertinggi, iaitu 3.36. Hasil kajian menunjukkan bahawa
alternatif pembangunan GIS adalah pilihan terbaik dan sesuai diaplikasikan untuk
sistem pentadbiran kadaran MPS berdasarkan kepada nilai terdiskaun bersih dan
nisbah-nisbah faedah kepada kos yang paling tinggi bagi faedah kuantitatif dan
kualitatif.
vi
ABSTRACT
Cost Benefits Analysis (CBA) is an appraisal investment method that
serves as a Valuation Development Program Guideline for government in Malaysia
including Local Government under Surat Pekeliling Am Bil. 3 Tahun 2005. In this
research CBA is used to appraise the capital investment on system development in
Sandakan Municipal Council�s assessment administration. The costs and benefits
of Geographic Information System (GIS) development attained is compared with
the cost and benefits from other alternatives which is the current status quo and the
current improvable alternative system. The purpose of comparing the costs and
benefits are to determine the financial liability and economy in every alternative,
which serve as the foundation in making a quality decision in selecting the most
suitable, competent, efficient and capable in the process of development. All ten
methodologies had been carried out with the four most important methods: (a) GIS
model; (b) costs estimation; (c) benefits estimation; and (d) CBA itself. The final
result of this research that the net present value of GIS development alternatives
shows the highest with the amount of RM44.3 million and payback period is 2
years and 0.5 month. Ratio benefits to costs and ratio increase benefits to costs for
GIS development alternatives also the highest with 13.22 and 3.47 respectively.
Meanwhile, the comparison relative value for both quantitative and qualitative
benefits for GIS development also showed the highest, 3.36. The summary of this
research shows that GIS development is the best and suitable application for
administration assessment system in Sandakan Municipal Council based on the
discounted gross value and the cost and benefits ratio shows the highest for
quantitative and qualitative benefits.
vii
ISI KANDUNGAN
BAB TAJUK MUKA SURAT
1
HALAMAN JUDUL
PENGAKUAN
DEDIKASI
PENGHARGAAN
ABSTRAK
ABSTRACT
ISI KANDUNGAN
SENARAI JADUAL
SENARAI RAJAH
SENARAI PETA
SENARAI SIMBOL
SENARAI LAMPIRAN
PENGENALAN
1.1 Pendahuluan
1.2 Penyataan Masalah
1.3 Matlamat Kajian
1.4 Objektif Kajian
1.5 Skop Kajian
1.6 Kawasan Kajian
1.7 Kepentingan Kajian
1.8 Metodologi Kajian Penyelidikan
1.9 Struktur Organisasi Bab
i
ii
iii
iv
v
vi
vii
xiv
xvii
xx
xxi
xxii
1
3
5
6
6
7
8
10
13
viii
2
1.10 Rumusan
KAJIAN LITRATUR
2.1 Pendahuluan
2.2 Sistem Pentadbiran Kadaran di Malaysia
2.2.1 Pengurusan data penilaian
2.2.2 Pengurusan senarai penilaian
2.2.3 Pengurusan cukai pintu
2.3 Isu-Isu Sistem Pentadbiran Kadaran
2.3.1 Mengenalpasti harta berkadar dan
pemilik
2.3.2 Penilaian dan cukai harta berkadar
2.3.3 Kutian dan penguatkuasaan
2.4 Sistem Pentadbiran Kadaran MPS
2.4.1 Modul VS
2.4.1.1 Ruang pangkalan data terhad
2.4.1.2 Pengiraan nilai tahunan
manual
2.4.1.3 Senarai penilaian lewat
disediakan
2.4.1.4 Sistem rayuan dan bantahan
tidak cekap
2.4.2 Modul HAS
2.4.2.1 Lokasi harta berkadar sukar
dikenalpasti
2.4.2.2 Sistem kutipan cukai pintu
kurang berkesan
2.4.2.3 Sistem kawalan tunggakan
cukai lemah
2.5 Sistem Alternatif Pembangunan GIS
2.5.1 Perkembangan dan definisi GIS
2.5.2 Justifikasi pembangunan GIS
sebagai sistem alternatif
13
14
14
16
17
19
21
22
23
24
25
26
27
29
30
31
32
33
34
36
37
37
39
ix
3
2.5.3 Komponen-komponen
pembangunan GIS
2.5.4 Computer assissted mass appraisal
(CAMA)
2.6 GIS Untuk Sistem Pentadbiran Kadaran
2.7 Analisis Kos Faedah
2.7.1 Keperluan kajian CBA
2.7.2 Rangka kerja CBA
2.7.3 Analisis anggaran kos
2.7.4 Analisis anggaran faedah
2.7.5 Teknik-teknik penilaian pelaburan
teknologi maklumat
2.7.5.1 Nilai kini bersih (NKB)
2.7.5.2 Tempoh pulangan balik
modal (TPBM)
2.7.5.3 Nisbah faedah kos (NFK)
2.8 Rumusan
MODEL GIS UNTUK SISTEM
PENTADBIRAN KADARAN MAJLIS
PERBANDARAN SANDAKAN
3.1 Pendahuluan
3.2 Permodelan Data
3.3 Proses Permodelan Data
3.4 Contoh Rekabentuk Model GIS
3.4.1 Model integrasi GIS dengan MRA
oleh Oliver
3.4.2 Model integrasi CAMA dengan
sistem pengurusan cukai, Indiana
3.5 Model GIS Majlis Perbandaran Sandakan
3.5.1 Data model GIS
3.5.2 Rekabentuk model GIS
40
47
50
53
53
54
56
58
61
62
63
63
64
65
65
67
73
73
78
80
81
81
x
4
3.6 Kelebihan Integrasi CAMA-GIS dengan
SPC
3.6.1 Persembahan peta
3.6.2 Sistem pangkalan data lebih cekap
3.6.3 Paparan pertanyaan
3.6.4 Paparan mudah
3.7 Rumusan
METODOLOGI ANALISIS KOS FAEDAH
4.1 Pendahuluan
4.2 Proses Kajian CBA
4.2.1 Mengenalpasti objektif kajian CBA
4.2.2 Mengenalpasti proses sistem sedia
ada
4.2.3 Menentukan keperluan sistem masa
hadapan
4.2.4 Pengumpulan data cadangan sistem
baru
4.2.5 Menentukan alternatif
4.2.6 Menyediakan dokumen CBA
4.2.7 Membuat anggaran kos
4.2.7.1 Menentukan kategori kos-
kos alternatif
4.2.7.2 Membangunkan profil kos
tahunan
4.2.7.3 Membangunkan dan
menentukan profil sistem
hayat kos
4.2.7.4 Menentukan faktor nilai kini
4.2.7.5 Membandingkan nilai kos
alternatif
83
83
84
86
87
88
89
89
90
91
91
92
92
93
93
93
98
100
103
105
xi
5
4.2.8 Membuat anggaran faedah
4.2.8.1 Menentukan kategori
faedah-faedah alternatif
4.2.8.2 Menentukan nilai ringgit
faedah
4.2.8.3 Membangunkan dan
menentukan profil sistem
hayat faedah
4.2.8.4 Membandingkan nilai
faedah alternatif
4.2.9 Mendiskaunkan kos dan faedah
4.2.10 Penilaian keputusan CBA
4.3 Rumusan
KEPUTUSAN DAN ANALISIS
5.1 Pendahuluan
5.2 Andaian Analisis Anggaran Kos dan
Faedah
5.2.1 Andaian analisis anggaran kos
5.2.1.1 Alternatif status quo
5.2.1.2 Alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada
5.2.1.3 Alternatif pembangunan
GIS
5.2.1.4 Ketiga-tiga alternatif
5.2.2 Andaian analisis anggaran faedah
5.2.2.1 Alternatif status quo
5.2.2.2 Alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada
5.2.2.3 Alternatif pembangunan
GIS
5.3 Perbincangan Profil Sistem Hayat Kos
5.3.1 Alternatif status quo
107
108
109
113
115
117
117
118
120
121
121
122
122
123
124
125
125
126
126
127
130
xii
6
5.3.2 Alternatif penambahbaikan sistem
sedia ada
5.3.3 Alternatif pembangunan GIS
5.3.4 Ketiga-tiga alternatif
5.4 Perbincangan Profil Sistem Hayat Faedah
5.4.1 Alternatif status quo
5.4.2 Alternatif penambahbaikan sistem
sedia ada
5.4.3 Alternatif pembangunan GIS
5.4.4 Ketiga-tiga alternatif
5.5 Penilaian Keputusan Kajian CBA
5.5.1 Nilai kini bersih (NKB)
5.5.2 Nilai faedah kos (NFK)
5.5.3 Tempoh pulangan balik modal
(TPBM)
5.6 Penilaian Faedah Kualitatif
5.6.1 Nisbah kenaikan peratus faedah kos
5.6.2 Perbandingan nilai relatif
5.7 Rumusan
PENEMUAN, LIMITASI, CADANGAN DAN
KESIMPULAN
6.1 Pendahuluan
6.2 Penemuan Kajian
6.2.1 Merekabentuk model GIS untuk
sistem pentadbiran kadaran MPS
6.2.2 Menentukan kos-kos dan faedah-
faedah pembangunan GIS
6.2.3 Menganalisis keputusan kajian
CBA mengenai kesesuaian
pembangunan GIS dalam sistem
pentadbiran kadaran MPS
6.3 Limitasi Kajian dan Cadangan
132
134
136
137
140
141
143
144
145
146
147
149
151
152
153
155
174
174
175
176
178
180
xiii
6.3.1 Limitasi metodologi kajian
6.3.2 Limitasi kerja-kerja lapangan
6.4 Keputusan Kajian
6.5 Cadangan Kajian Akan Datang
6.6 Kesimpulan
RUJUKAN
LAMPIRAN A � B
180
182
185
186
186
188
195-276
xiv
SENARAI JADUAL
NO. JADUAL TAJUK MUKAS SURAT
2.1
2.2
3.1
3.2
3.3
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
4.10
4.11
5.1
Jumlah kutipan cukai semasa MPS bagi
tahun 2002 � 2006
Jumlah tunggakan cukai MPS bagi tahun
2002 - 2006
Contoh fungsi-fungsi asas bagi Jabatan
Penilaian & Kadaran
Contoh aplikasi-aplikasi GIS bagi Jabatan
Penilaian & Kadaran
Contoh data bagi aplikasi GIS Jabatan
Penilaian & Kadaran
Kategori dan jenis kos
Kos pembangunan (Non-recurring cost)
Kos operasi (Recurring cost)
Profil kos tahunan
Profil sistem hayat kos
Pengiraan nilai kini pada kadar diskaun
7%
Perbandingan nilai anggaran kos
Jenis dan klasifikasi faedah
Pengukuran hayat faedah dikuantitatif
Profil sistem hayat faedah
Perbandingan nilai anggaran faedah
Profil sistem hayat kos alternatif status
35
36
67
68
69
95
96
97
99
102
104
106
111
112
114
116
xv
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
5.8
5.9
5.10
5.11
5.12
5.13
5.14
5.15
quo dari tahun 2006 hingga 2015
Profil sistem hayat kos alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada dari
tahun 2006 hingga 2015
Profil sistem hayat kos alternatif
pembangunan GIS dari tahun 2006 hingga
2015
Perbandingan nilai anggaran kos ketiga-
tiga alternatif dari tahun 2006 hingga
2015
Profil sistem hayat faedah alternatif status
quo dari tahun 2006 hingga 2015
Profil sistem hayat faedah alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada dari
tahun 2006 hingga 2015
Profil sistem hayat faedah alternatif
pembangunan GIS dari tahun 2006 hingga
2015
Perbandingan nilai anggaran faedah bagi
ketiga-tiga alternatif dari tahun 2006
hingga 2015
Profil kos faedah alternatif status quo
Profil kos faedah alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada
Profil kos faedah alternatif pembangunan
GIS
Nisbah faedah kos dan kadar pulangan
atas pelaburan
Jumlah kumulatif terdiskaun alternatif
status quo
Jumlah kumulatif terdiskaun alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada
Jumlah kumulatif terdiskaun bagi
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
xvi
5.16
5.17
5.18
alternatif pembangunan GIS
Nisbah kenaikan peratus faedah kos bagi
ketiga-tiga alternatif
Jadual pertukaran
Perbandingan nilai relatif
170
171
172
173
xvii
SENARAI RAJAH
NO. RAJAH TAJUK MUKA SURAT
1.1
1.2
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
Carta metodologi kajian
Proses pengumpulan data
Paparan menu utama sistem maklumat MPS
Paparan menu sistem penilaian (VS)
Ruang penyimpanan data-data penilaian
MPS
Paparan menu sistem cukai pintu (HAS)
Proses kerja kemasukan data dan penilaian
bagi sistem CAMA
Proses penilaian menggunakan GIS
Elemen asas class diagram
Contoh model data aplikasi GIS untuk
Jabatan Penilaian & Kadaran
Contoh model data GIS (Data Bukan
Spatial)
Contoh model data GIS (Data Spatial)
Model integrasi GIS dengan MRA untuk
menghasilkan CAMA
Model integrasi CAMA dengan sistem
pengurusan cukai, Indiana
Carta alir model GIS untuk MPS
Model GIS Majlis Perbandaran Sandakan,
11
12
26
27
28
33
49
52
71
72
75
76
77
79
80
xviii
3.9
3.10
3.11
3.12
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
5.8
Sabah
Persembahan peta
Pangkalan data
Gabungan pertanyaan spatial dan atribut
Paparan mudah
Perbandingan nilai anggaran kos bagi
ketiga-tiga alternatif bagi tahun 2006 hingga
2015
Perbandingan nilai anggaran kos bagi
alternatif status quo dan alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada bagi
tahun 2006 hingga 2015
Perbandingan nilai anggaran kos alternatif
status quo dan alternatif pembangunan GIS
bagi tahun 2006 hingga 2015
Perbandingan nilai anggaran kos bagi
alternatif penambahbaikan sistem sedia ada
dan alternatif pembangunan GIS bagi tahun
2006 hingga 2015
Perbandingan nilai anggaran faedah bagi
ketiga-tiga alternatif bagi tahun 2006 hingga
2015
Perbandingan nilai anggaran faedah bagi
alternatif status quo dan alternatif
penambahbaikan sistem sediaada bagi tahun
2006 hingga 2015
Perbandingan nilai anggaran faedah bagi
alternatif status quo dan alternatif
pembangunan GIS bagi tahun 2006 hingga
2015
Perbandingan nilai anggaran faedah bagi
82
84
85
86
87
128
128
129
129
138
138
139
xix
5.9
5.10
alternatif penambahbaikan sistem sedia ada
dan alternatif pembangunan GIS bagi tahun
2006 hingga 2015
Perbandingan nilai terdiskaun bersih bagi
ketiga-tiga alternatif
Nisbah faedah kos bagi ketiga-tiga alternatif
139
147
149
xx
SENARAI PETA
NO. PETA TAJUK MUKA SURAT
1.1
Kawasan kajian
8
xxi
SENARAI SIMBOL
CAMA - Computer assisted mass appraisal
CAV - Computer assisted valuation
CBA - Cost benefits analysis
CMK - Caruman membantu kadar
DBMS - Database management system
FD - Faedah diubah
FP - Faktor pertukaran
GIS - Geographic information system
GPPPP - Garis panduan penilaian program pembangunan
HAS - House assessment system
KD - Kos diubah
KT - Kos terdiskaun
MPS - Majlis Perbandaran Sandakan
MRA - Mass regresión appraisal
NF - Nilai faedah
NFK - Nilai faedah kos
NKB - Nilai kini bersih
NTB - Nilai terdiskaun bersih
PBT - Pihak berkuasa tempatan
SPC - Sistem pengurusan cukai
SQL - Structured query language
TPBM - Tempoh pulangan balik modal
UML - Unified modeling language
VALGIS - Valuation GIS
VS - Valuation system
xxii
SENARAI LAMPIRAN
NO. LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT
Lampiran A
Lampiran B
Keputusan analisis anggaran kos
alternatif pembangunan GIS
Keputusan analisis anggaran kos
alternatif penambahbaikan sistem sedia
ada
Keputusan analisis anggaran kos
alternatif status quo
Keputusan analisis anggaran faedah
alternatif pembangunan GIS
Keputusan analisis anggaran faedah
alternatif penambahbaikan sistem sedia
ada
Keputusan analisis anggaran faedah
alternatif status quo
195
201
207
213
239
260
BAB 1
PENGENALAN
1.1 Pendahuluan
Keperluan sistem maklumat geografi (Geography Information System-GIS)
dalam sistem pentadbiran kadaran pihak berkuasa tempatan (PBT) di Malaysia
adalah untuk mengatasi masalah-masalah sistem pentadbiran kadaran berasaskan
sistem tradisional atau manual. Masalah utama dalam sistem pentadbiran kadaran
berasaskan manual yang dihadapi oleh PBT adalah berkaitan pengurusan data,
pengurusan senarai nilaian dan pengurusan cukai. Pengurusan data memerlukan
satu sistem kawalan (Eckert et al., 1990). Tujuan kawalan diperlukan dalam
pengurusan data adalah untuk memastikan data-data yang diperolehi lebih tepat
dan kemaskini. Menurut Faris dan Ruslan (2001), kaedah pengendalian data secara
manual mengambil masa yang lama, sangat menjemukan, memerlukan kos yang
tinggi dan proses analisisnya yang terhad. Penglibatan data yang banyak boleh
menimbulkan beberapa masalah seperti data tidak konsisten, kebosanan tenaga
kerja, kesilapan manual, kerumitan dan ketidaktepatan data jika keseluruhan proses
penyediaan senarai nilaian menggunakan kaedah manual (Suriatini, 1995).
Menurut Eckert et al. (1990) lagi, bil cukai mestilah berdasarkan maklumat
pemilik dan nilai cukai yang tepat seperti yang telah dikenalpasti. Langkah ini akan
memudahkan penghantaran bil kepada pemilik baru untuk tujuan pembayaran.
2
Oleh yang demikian, suatu anjakan perlu dilakukan PBT agar masalah-
masalah yang dihadapi dalam sistem pentadbiran kadaran dapat ditangani dengan
bijak iaitu beralih daripada menggunakan pendekatan tradisional kepada teknologi
maklumat berkomputer. Sistem CAMA (Computer Assisted Mass Appraisal)
mempunyai modul untuk mengurus rekod-rekod harta berkadar. Modul tersebut
dibangunkan untuk menyimpan, mendapatkan semula, mengemaskini maklumat
dan menghasilkan laporan (Eckert et al., 1990). Memandangkan sumber manusia
adalah mahal dan sukar didapati dan juga disebabkan senarai nilaian perlu
disiapkan pada masa yang ditetapkan, maka perlu dibangunkan satu sistem
penilaian berkomputer (Mani, 1999). Sistem pentadbiran kadaran memerlukan
pembaharuan dan penambahbaikan. Komputer telah diperkenalkan sejak beberapa
dekad yang lalu untuk menyokong sistem pentadbiran kadaran (Eckert et al.,
1990).
Dewasa ini, penggunaan GIS dalam sistem pentadbiran kadaran sudah
dilaksanakan di serata dunia untuk meningkatkan kecekapan, kualiti dan
keberkesanannya seperti Amerika Sysrikat, United Kingdom, Perancis, Jerman,
Switzerland, Denmark, Sweden, Australia, Singapura, Russia, Romania, Belgium,
Ireland, Belanda, Cyprus dan banyak lagi.
Menurut Hensley (1993) dalam kajiannya terhadap penggabungan GIS
dengan CAMA untuk membuat peta informasi penilaian, mengatakan bahawa
dengan mengabungkan CAMA dengan sistem pangkalan data spatial GIS, pelbagai
peta boleh dihasilkan untuk tujuan analisis data grafik. Antaranya adalah seperti
peta ratio tanah dengan bangunan, peta nilai harga sekaki persegi dan juga peta
guna tanah.
Satu kajian lagi yang dijalankan oleh Sundquist dalam McCluskey et al.
(1997) di Sweden, mengatakan bahawa penggunaan GIS dalam GIS-TAX telah
membantu pihak berkuasa tempatan dalam menjalankan penilaian harta tanah
pertanian untuk tujuan kadaran.
Kajian yang dijalankan oleh Kirby dalam McCluskey et al. (1997) pula,
menerangkan bahawa pengintegrasian GIS dengan sistem CAMA yang dikenali
3
sebagai Computer Assisted Valuation (CAV) juga dilakukan, di mana GIS
digunakan sebagai alat untuk menentukan lokasi suatu harta tanah.
Namun demikian, peralihan sistem sedia ada kepada alternatif GIS
memberi masalah baru kepada PBT kerana terpaksa membuat pelaburan baru
untuk membangunkan GIS dan memerlukan kos tambahan. Projek GIS adalah
kompleks dan mahal (Pawlowska, 2002). Bukan semua pelaksanaan GIS berjaya
dengan baik (Huxhold and Levinsohn, 1995). Menurut Gilfoyle and Thorpe
(2004), cabaran sekarang adalah untuk mengujudkan potensi GIS yang terbaik
untuk pelaburan. Ianya bukan sahaja mengenai penggunaan teknologi dan
mendapatkan data yang kemaskini, tetapi sebaliknya ianya berupaya membantu
menyediakan strategi pengurusan maklumat dan data yang tepat, perubahan sistem
sedia ada, meningkatkan imej organisasi, meningkatkan kecekapan proses,
menghubungkan semua jabatan yang berkaitan dan meningkatkan kepuasan
kakitangan.
Justeru itu, PBT perlu membuat penilaian pelaburan yang lebih terperinci
mengenai pelaburan alternatif GIS untuk mengelak pembaziran pelaburan dari segi
kos, masa dan tenaga dengan menggunakan teknik-teknik pelaburan yang sesuai.
1.2 Penyataan Masalah
Kajian mengenai pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran di
PBT telah dibuat oleh ramai penyelidik sama ada dalam atau luar negara.
Lazimnya, tujuan utama para penyelidik membuat kajian ini adalah untuk
membantu meningkatkan kecekapan, keberkesanan dan kualiti sistem pentadbiran
kadaran sedia ada yang masih berasaskan kaedah manual. Antara kajian awal
mengenai pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran ialah kajian yang
dibuat oleh Suriatini (1995). Beliau telah membangunkan sistem penilaian yang
dinamakan sistem Valuation GIS (VALGIS) dengan mengintegrasikan perisian
4
GIS (Mapinfo) dengan kaedah penilaian secara perbandingan. VALGIS didapati
berkebolehan menjalankan proses penilaian yang baik, mudah digunakan walaupun
penggunanya kurang mahir dengan GIS dan proses penilaiannya adalah cepat,
tepat dan konsisten.
Kajian Wang (1996) pula adalah berkaitan penilaian mass appraisal dengan
menggunakan teknik MRA dan memaparkan hasil nilaian dalam GIS. Sistem ini
berkebolehan menjalankan pertanyaan maklumat dalam GIS dan dapat
memaparkan maklumat nilaian dalam bentuk pengkelasan.
Manakala, Oliver (2001) telah membuat kajian mengenai pengintegrasian
GIS dengan MRA untuk menghasilkan CAMA. Sistem CAMA yang dihasilkan
mempunyai kemampuan untuk memaparkan data spatial, data atribut serta analisis
ruang bagi memudahkan PBT membuat penilaian kadaran.
Kajian-kajian terdahulu ini telah membuktikan wujudnya kelemahan-
kelemahan dalam sistem pentadbiran kadaran sedia ada yang berasaskan sistem
manual. Selain itu, jumlah tunggakan cukai pintu yang banyak ditanggung oleh
PBT telah menunjukkan ketidakcekapan dalam pengurusan kutipan cukai.
Justeru itu, sistem alternatif GIS yang dibangunkan dalam sistem
pentadbiran kadaran oleh ramai penyelidik adalah bertujuan untuk memperbaiki
dan meningkatkan kecekapan sistem sedia ada yang berasaskan sistem manual.
Sistem alternatif GIS adalah merupakan satu pelaburan kepada PBT yang masih
menggunakan sistem manual dalam sistem pentadbiran kadaran. Pelaburan GIS
memerlukan penilaian pelaburan secara terperinci dari segi kos-kos yang terlibat
dan faedah-faedah yang dijangka boleh diterima.
Kerajaan Malaysia telah menetapkan satu garis panduan yang dikenali
sebagai Garis Panduan Penilaian Program Pembangunan (GPPPP) melalui Surat
Pekeliling Am Bil. 3 Tahun 2005 untuk memandu agensi-agensi kerajaan termasuk
PBT dalam melaksanakan penilaian program pembangunan termasuk
pembangunan teknologi maklumat (Informaion Technologi � IT). Garis panduan
ini menyatakan bahawa penilaian pelaburan boleh dibuat dengan menggunakan
5
teknik-teknik penilaian pelaburan iaitu analisis kos faedah atau lebih dikenali
sebagai cost benefit analysis (CBA) sebelum pembangunan dan pelaksanaan
sesuatu program untuk menentukan pulangan yang boleh diterima dan implikasi
ekonominya. Oleh itu, setiap PBT mestilah membuat penilaian pelaburan sistem
alternatif IT untuk mengelak pembaziran pelaburan dari segi kos, masa dan tenaga.
The European Commision (2000) pula menyatakan bahawa CBA ialah satu
kaedah pelaburan untuk mengurangkan ketidakpastian semasa membuat keputusan
dan perancangan melalui pendapat, kepercayaan dan rangka kerja untuk
menentukan dan mengenalpasti kos-kos dan faedah-faedah GIS.
Justeru itu, penyelidikan ini adalah dijangkakan dapat membantu PBT
menentukan kesesuaian pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran
dengan mengambilkira kos-kos dan faedah-faedah yang dijangka boleh
dimanfaatkan daripada model GIS sistem pentadbiran kadaran yang direkabentuk.
1.3 Matlamat Kajian
Matlamat utama kajian ini adalah untuk menentukan kesesuaian
pembangunan GIS dalam sistem pentadbiran kadaran Majlis Perbandaran
Sandakan (MPS). CBA adalah kaedah pelaburan yang akan digunakan untuk
menentukan kesesuaian pembangunan GIS tersebut. Teknik-teknik CBA seperti
kaedah nilai terdiskaun bersih (NTB), tempoh pulangan balik modal (TPBM) dan
nisbah faedah kos (NFK) digunakan untuk menghasilkan satu keputusan berkualiti
yang dijadikan sebagai pengukur bagi menentukan kesesuaian pembangunan GIS
dalam sistem pentadbiran kadaran MPS.
6
1.4 Objektif Kajian
Objektif-objektif kajian ini adalah seperti berikut:
(i) Merekabentuk model GIS untuk sistem pentadbiran kadaran MPS.
(ii) Menentukan kos-kos dan faedah-faedah pembangunan GIS.
(iii) Menganalisis keputusan kajian CBA mengenai kesesuaian
pembangunan GIS dalam sistem pentadbiran kadaran MPS.
1.5 Skop Kajian
Dalam memastikan penyelidikan ini memenuhi matlamat dan objektif
kajian, penulis akan menyediakan pengkhususan penyelidikan dan menangani
masalah kajian secara efisen dan mudah difahami. Dari segi skop penyelidikan,
kajian adalah merangkumi objektif yang ditetapkan dan tertumpu kepada kajian
CBA terhadap pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran MPS. Sistem
pentadbiran kadaran MPS mempunyai tiga elemen utama, iaitu pengurusan data
penilaian, pengurusan senarai nilaian dan pengurusan cukai pintu. Model GIS ini
akan merangkumi ketiga-tiga elemen penting ini. MPS dipilih dalam kajian ini
kerana penulis berpendapat bahawa MPS sememangnya memerlukan penilaian
pelaburan ke atas pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran bagi
menentukan kesesuaiannya dan mengenalpasti kos-kos terlibat dan faedah-faedah
yang boleh dimanfaat. Kegagalan pembangunan GIS di MPS yang diperkenalkan
beberapa tahun lalu telah mendorong penulis membuat penyelidikan ini.
Kos-kos dan faedah-faedah alternatif pembangunan GIS akan ditentukan
dan dikenalpasti untuk dibandingkan dengan dua alternatif lain iaitu alternatif
sistem sedia ada dan alternatif penambahbaikan sistem sedia ada bagi
memudahkan kajian CBA. Teknik-teknik CBA, iaitu nilai terdiskaun bersih,
tempoh pulangan balik modal dan nisbah faedah kos digunakan untuk
7
menghasilkan keputusan CBA bagi menentukan kesesuaian pembangunan ketiga-
tiga alternatif yang dicadangkan dalam sistem pentadbiran kadaran MPS.
1.6 Kawasan Kajian
Kawasan kajian yang terlibat adalah terdiri daripada kawasan pentadbiran
kadaran MPS seperti yang ditunjukkan dalam Peta 1.1. MPS yang terletak di
sebelah timur Negeri Sabah, Malaysia, telah ditubuhkan pada 1hb Januari 1982 di
bawah Ordinan Kerajaan Tempatan, 1961 apabila Lembaga Bandaran Sandakan
digabungkan dengan Majlis Daerah Luar Bandar Sandakan. MPS mempunyai
kawasan pentadbiran kadaran yang telah diwartakan dalam Warta Kerajaan seluas
266.04 km² (102.72 bt²), iaitu meliputi kawasan Bandar (119.18 km² = 46.02 bt²)
dan Separa Bandar (146.86 km² = 56.70 bt²). Jumlah pegangan harta berkadar yang
berdaftar dalam rekod MPS setakat 31hb Disember 2006 ialah kira-kira 40,000
rekod harta termasuk semua jenis harta berkadar industri, komersial, kediaman dan
pertanian (tanah kosong).
Walau bagaimanapun, kerajaan Negeri Sabah telah meluluskan kawasan
pentadbiran kadaran MPS yang baru pada 20hb Jun 2006, iaitu merangkumi
kawasan seluas 2,305.94 km² (890.32 bt²), iaitu meliputi keseluruhan keluasan
Daerah Sandakan. Dalam pada itu, kawasan percukaian pula hanya melibatkan
keluasan seluas 362.68 km² (140.03 bt²) yang meliputi kawasan bandar (159.10
km² = 61.43 bt²) dan separa bandar (203.58 km² = 78.60 bt²).
8
Sumber: Bahagian Penilaian, Majlis Perbandaran Sandakan.
Peta 1.1: Kawasan Kajian
1.7 Kepentingan Kajian
Kajian ini akan memberi faedah kepada beberapa pihak yang terlibat dalam
pelaburan GIS terutamanya PBT, swasta dan bidang akademik. Kepentingan kajian
ini kepada pihak-pihak tersebut dijelaskan seperti berikut:
(i) Pihak Berkuasa Tempatan,
(ii) Swasta, dan
(iii) Akademik.
9
i. Pihak Berkuasa Tempatan
Kajian CBA ini dibuat untuk menentukan kesesuaian, kecekapan, ekonomi
dan berdaya maju terhadap pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran
PBT, khususnya MPS. CBA ini dijangkakan dapat membantu MPS mengenalpasti
model GIS yang sesuai dan perlu dibangunkan untuk sistem pentadbiran kadaran.
Ia juga dijangka dapat membantu MPS menentukan kos-kos yang terlibat dan
mengenalpasti faedah-faedah yang boleh diterima daripada pembangunan GIS.
Oleh kerana pembangunan GIS ini melibatkan kos yang tinggi, maka keperluan
kajian CBA ini adalah sangat wajar dibuat untuk membantu MPS mengelak
pembaziran pelaburan dari segi kos, masa dan tenaga.
ii. Swasta
Kajian CBA terhadap pembangunan GIS boleh dijadikan sebagai rujukan
atau panduan kepada pihak pelabur swasta untuk membangunkan aplikasi GIS
dalam sistem pentadbiran kadaran di PBT. Data-data sistem pentadbiran kadaran
akan membantu pihak pelabur merekabentuk modul GIS untuk sistem pentadbiran
kadaran yang lebih sistematik, cekap dan mesra pengguna. Kajian CBA ini juga
dapat membantu pelabur membuat anggaran kos dan faedah terhadap
pembangunan dan pelaksanaan GIS yang boleh diterima dan dimanfaatkan oleh
PBT dan pengguna lain.
10
iii. Akademik
Kajian ini merupakan satu kajian tambahan dalam bidang penyelidikan
yang berkaitan dengan pelaburan sistem teknologi maklumat berasaskan GIS.
Hasil penyelidikan ini secara tidak langsung memberi sumbangan dalam pelbagai
aspek penyelidikan mengenai penilaian pelaburan terhadap pembangunan GIS
untuk sistem pentadbiran kadaran di PBT. Penggunaan kaedah penilaian pelaburan
yang digunakan dalam kajian ini adalah diharapkan dapat memberi ilham kepada
penyelidik yang lain untuk menggunakan kaedah penilaian pelaburan lain yang
lebih sesuai untuk menentukan kesesuaian, kecekapan, keberkesanan, kualiti dan
ekonomi pembangunan GIS dalam sistem pentadbiran kadaran.
1.8 Metodologi Kajian
Metodologi kajian merupakan peringkat pengumpulan data bagi kajian kes
untuk memudahkan CBA terhadap pembangunan GIS dapat dijalankan. Data-data
dapat diperolehi dengan dua sumber utama, iaitu pengumpulan data primer dan
sekunder. Melalui pengumpulan data primer, pemerhatian dan temubual di
kalangan kakitangan MPS, konsultan GIS dan pengguna yang terpilih. Manakala
pengumpulan data sekunder pula dapat diperolehi melalui bahan-bahan bacaan
seperti buku, jurnal, artikel, majalah, akhbar dan sumber daripada internet.
Dalam usaha untuk mencapai matlamat dan objektif kajian, pembentukan
suatu metodologi kajian CBA yang mantap, konsisten dan sistematik perlu
dititikberatkan. Justeru itu, aliran kerja kajian ini akan melibatkan 10 peringkat
aktiviti yang perlu dipatuhi seperti ditunjukkan dalam Rajah 1.1. Manakala, proses
pengumpulan data dapat dijelaskan dengan lebih lanjut seperti yang digambarkan
dalam Rajah 1.2. Metodologi kajian CBA akan dibincangkan secara terperinci di
dalam Bab 4.
11
Sumber : Olahan sendiri
Rajah 1.1: Carta metodologi kajian
Nilai Kini Bersih/ Nilai Terdiskaun Bersih
Tempoh Pulangan Balik Modal
Mengenalpasti Sistem Sedia Ada
Mengenalpasti Objektif Kajian CBA
Menentukan Model Sistem Baru
Membuat Pengumpulan Data Model Sistem Baru
Membuat Anggaran Faedah
Menentukan Alternatif
Alternatif Status Quo
Membuat Anggaran Kos
Alternatif Penambahbaikan Sistem
Alternatif Pembangunan GIS
Menyediakan Dokumen CBA
Mendiskaunkan Kos Dan Faedah
Nisbah Faedah Kos
Penilaian Keputusan CBA
12
Sumber : Olahan sendiri
Rajah 1.2: Proses pengumpulan data
Pemerhatian & Temuramah
Responden
Responden Terpilih
Teknologi Maklumat
Pentadbiran Cukai Kadaran
Sistem Teknologi Sedia Ada
Keputusan Cadangan
Data-data Kos & Faedah GIS
Analisis Kos Faedah GIS
Output Analisis
Setuju
Tidak Setuju
Cadangan Aplikasi GIS
13
1.9 Struktur Organisasi Bab
Penulisan tesis ini dibahagikan kepada 6 bab. Bab-bab tersebut dinyatakan
seperti berikut:
Bab 1 : Pengenalan,
Bab 2 : Kajian Litratur,
Bab 3 : Model GIS Untuk Sistem Pentadbiran Kadaran MPS,
Bab 4 : Metodologi Analisis Kos-Faedah,
Bab 5 : Keputusan dan Analisis, dan
Bab 6 : Penemuan, Limitasi, Cadangan dan Kesimpulan.
1.10 Rumusan
Kajian CBA terhadap pembangunan GIS ini adalah penting untuk
menentukan kos-kos yang terlibat dan mengenalpasti faedah-faedah yang boleh
diterima dalam sistem pentadbiran kadaran. Kajian ini bukan sahaja membantu
PBT mengetahui kos-kos dan faedah-faedah pembangunan dan pelaksanaan GIS
tetapi juga dapat merekabentuk model GIS yang sesuai dibangunkan untuk sistem
pentadbiran kadaran. Lazimnya, pembangunan GIS melibatkan kos yang tinggi dan
keperluan CBA adalah sangat penting selaras dengan GPPPP di bawah Surat
Pekeliling Am Bil. 3 Tahun 2005, Kerajaan Malaysia. Justeru itu, diharapkan
kajian ini dapat membantu PBT membuat keputusan terbaik untuk membangunkan
GIS berdasarkan model GIS yang sesuai dan mesra pengguna dalam sistem
pentadbiran kadaran dengan mengambilkira kos-kos yang terlibat dan faedah-
faedah yang boleh diterima.
BAB 2
KAJIAN LITERATUR
2.1 Pendahuluan
Bab ini akan membincangkan mengenai aspek-aspek literatur yang
ditekankan dalam penyelidikan ini bagi membuat kajian CBA terhadap
pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran PBT. Aspek-aspek tersebut
adalah merangkumi komponen-komponen dan isu-isu sistem pentadbiran kadaran,
model GIS, sistem CAMA dan kajian CBA. Ianya akan digunakan untuk
membantu dan memudahkan kajian ini untuk mencapai matlamat dan objektif-
obektif yang telah ditetapkan.
2.2 Sistem Pentadbiran Kadaran Di Malaysia
Di Malaysia, sistem pentadbiran kadaran telah mula diperkenalkan di
negeri Pulau Pinang selepas penubuhannya pada tahun 1786 melalui Syarikat India
Timor. Jawatankuasa Penaksir ditubuhkan pada tahun 1801 dan dalam tahun 1841
15
pula, Municipal Rate Act telah diperkenalkan di bawah peruntukkan Akta India
Timor IX (Dass, 1986).
Dewasa ini, sistem pentadbiran kadaran di Malaysia adalah tertakluk di
bawah Akta Kerajaan Tempatan 1976 (terpakai di Semenanjung Malaysia), Local
Government Ordinance 1961 dan Enakmen Kerajaan Tempatan (Pindaan) 2000
(terpakai di Sabah) dan The Local Authority Ordinance 1948 (terpakai di
Sarawak). PBT bertanggungjawab menguatkuasakan kadaran dalam kawasan
pentadbirannya seperti yang dinyatakan di bawah Seksyen 127 Akta Kerajaan
Tempatan 1976 yang berbunyi:
�Pihak Berkuasa Tempatan dengan kelulusan daripada Pihak
Berkuasa Negeri dari masa ke semasa sebagaimana yang perlu
boleh mengenakan sama ada berasingan atau disatukan kadar,
kadar tahunan atau kadar di dalam kawasan Pihak Berkuasa
Tempatan bagi tujuan akta ini atau untuk tujuan lain yang mana
adalah tanggung-jawab di mana-mana undang-undang bertulis�.
Di Sabah, PBT bertanggungjawab menguatkuasakan kadaran dalam
kawasan pentadbirannya di bawah Seksyen 72, Enakmen Kerajaan Tempatan
(Pindaan) 2000 yang berbunyi:
"An Authority may, with the approval of the minister, declare the
rating area to which all or any of the provisions of the provison to
the definition of rateable value in section 72 shall apply in respect
of the whole area or part thereof�.
Menurut kajian Kayuza (2006), kecekapan sistem pentadbiran kadaran
adalah bergantung kepada kecekapan komponen-komponen yang terlibat dalam
proses percukaian harta. Terdapat tiga (3) komponen penting dalam sistem
pentadbiran kadaran adalah pengurusan data penilaian, pengurusan senarai nilaian
harta berkadar dan pengurusan cukai (Eckert et al., 1990).
16
2.2.1 Pengurusan data penilaian
Menurut Eckert et al. (1990), pengurusan data memerlukan satu sistem
kawalan. Tujuan kawalan tersebut ialah untuk mengenalpasti bilangan harta
berkadar yang terletak dalam kawasan pentadbiran kadaran. Melalui sistem
kawalan tersebut, setiap PBT dapat mengetahui bilangan harta berkadar yang layak
dikenakan kadaran. Kebanyakan negara membangun seperti Denmark, Sweden dan
Netherlands telah membangunkan GIS untuk mengenalpasti harta berkadar dalam
kawasan pentadbiran kadaran. Sistem tersebut dikenali sebagai sistem kadestra
yang dibangunkan untuk mendapatkan maklumat-maklumat harta berkadar dan
pemilik daripada pejabat pendaftaran tanah. Hubungan baik di antara pejabat
pendaftaran tanah dan PBT membolehkan semua harta berkadar yang terletak
dalam kawasan pentadbiran dapat dikenakan kadaran (Youngman dan Malme,
1994).
Pelan kadestra telah digunakan untuk sistem pentadbiran kadaran di
Amerika Syarikat walaupun PBT bertanggungjawab membangunkan peta bagi
tujuan cukai harta. Peta lokasi bagi harta-harta berkadar yang terletak dalam
kawasan pentadbiran kadaran mestilah lengkap dan dikemaskini serta mempunyai
fail-fail pegangan harta berkadar bagi maklumat-maklumat seperti pelan bangunan,
lokasi, nama pemilik dan alamat, kegunaan, transaksi, penilaian, tarikh penilaian
dan cukai (Eckert et al., 1990).
Di Malaysia, kebanyakan maklumat-maklumat harta berkadar diperolehi
daripada pejabat Jabatan Tanah dan Galian atau Jabatan Perkhidmatan dan
Penilaian Harta (JPPH) dalam bentuk laporan yang didokumenkan di atas kertas
(hard copy). Di Sabah, semua PBT memperolehi maklumat-maklumat harta
berkadar dan pemilik daripada pejabat Jabatan Tanah dan Ukur (JTU). Harta-harta
berkadar boleh dikenalpasti apabila membuat lawat periksa di lapangan dengan
menggunakan peta lokasi manual yang diperolehi daripada pejabat JTU. Maklumat
harta berkadar dalam kebanyakan kes diperolehi semasa lawat periksa di lapangan
daripada pemilik atau penghuni harta berkadar tersebut (Kayuza, 2006). Apabila
melibatkan banyak pergerakan dokumen di antara pejabat dan lapangan (terutama
17
semasa menjalankan kerja-kerja penilaian semula), kawalan dokumen-dokumen
tersebut amat penting (Eckert et al., 1990).
Lazimnya, PBT mengendali dan menguruskan jumlah bilangan pegangan
harta berkadar yang banyak dalam sistem pentadbiran kadaran dan melibatkan
penggunaan ruang yang besar untuk menyimpan fail-fail pegangan harta berkadar
dan peta lokasi. Contohnya, MPS pada masa ini mengendali dan menguruskan
lebih kurang 40 ribu pegangan harta berkadar dan ianya dijangka akan meningkat
setiap tahun disebabkan pembangunan hartanah di daerah Sandakan yang semakin
pesat dan memerlukan satu pangkalan data yang besar, cekap dan teratur. Dengan
adanya pangkalan data yang sempurna, pelbagai analisis dapat dilakukan (Weber,
1990). Dalam penilaian kadaran pula, ia membantu mengendalikan maklumat yang
banyak sebelum menghasilkan penilaian yang tepat dan saksama (Azhari, 1992;
Ismail, 1992) kerana jumlah pegangan yang dikenakan cukai menjadi semakin
banyak. Walaupun pengumpulan data memakan masa dan memerlukan kos yang
tinggi, tetapi selagi data masih disimpan dalam pangkalan data, ia boleh
dimanipulasikan berulang kali untuk tujuan penilaian (Kirkwood, 1985).
2.2.2 Pengurusan senarai penilaian
Lazimnya, terdapat dua asas kadaran diamalkan di Malaysia iaitu nilai
tahunan dan nilai tambah. Nilai tahunan adalah diamalkan oleh semua negeri di
Malaysia kecuali negeri Johor yang berdasarkan nilai tambah. Mengikut Seksyen
2, Akta Kerajaan Tempatan 1976, nilai tahunan ditakrifkan sebagai satu anggaran
kasar sewa tahunan yang munasabah dijangka akan diperolehi dari setahun ke
setahun dari pegangan yang berkenaan jika disewa, dengan tuan punya membayar
belanja bagi pembaikan, insuran, penyenggaraan atau pemeliharaan dan segala
kadar dan cukai awam. Selain daripada itu, asas tersebut juga digunakan untuk
menganggar nilai tahunan sesuatu pegangan yang ada atau ada di atas apa-apa
jentera [Seksyen 2(b)] dan mana-mana tanah seperti mana yang diperuntukkan
18
dalam Seksyen 2(c). Manakala di bawah Seksyen 2 Akta Kerajaan Tempatan 1976,
nilai tambah pegangan ditakrifkan sebagai harga di mana seseorang pemunya
sanggup dan tidak berkewajipan untuk menjual, boleh mengharap secara
berpatutan mendapat daripada seorang pembeli yang sanggup membeli dengan
pemunya itu sedang berunding, tentang penjualan dan pembelian pegangan itu.
Nilai tambah untuk tujuan kadaran di Malaysia adalah berdasarkan kepada nilai
pasaran terbuka pegangan. Lazimnya, penilaian kadaran melibatkan tiga keadaan
iaitu penilaian semasa bagi harta berkadar baru, pindaan senarai penilaian dan
penilaian semula. Penilaian semasa dan pindaan senarai penilaian hanya
melibatkan bilangan pegangan harta berkadar yang sedikit dan penilaian semula
pula melibatkan bilangan yang banyak.
Kaedah penilaian yang lazim dan sesuai digunakan dalam penilaian
pegangan harta berkadar bagi maksud kadaran adalah kaedah perbandingan,
kaedah kos, dan kaedah keuntungan (Ahmad dan Hasmah, 2001). Kaedah-kaedah
penilaian tersebut adalah merupakan kaedah tradisional yang lazim digunakan
dalam penilaian kadaran manual. Perkembangan pesat dalam industri teknologi
maklumat telah membantu menghasilkan keadah penilaian kadaran berkomputer.
Penggunaan sistem CAMA telah lama digunakan dalam penilaian kadaran di
negara-negara maju seperti Australia, Kanada, Jerman, Jepun, Sweden,
Switzerland, Netherlands, Amerika Syarikat dan United Kingdom (Kayuza, 2006).
CAMA dibangunkan untuk membuat penilaian bersistematik bagi sekumpulan
harta tanah untuk tujuan kadaran dengan bantuan komputer (Appraisal Institute,
1998).
Menurut Hepworth (1978), bahawa senarai penilaian hendaklah
mengandungi maklumat-maklumat semasa setiap pegangan harta berkadar seperti
no. senarai penilaian, muka surat, lokasi, mukim, ruang no. rujukan, no. lot, no.
rumah, nama, no. kad pengenalan dan alamat pemilik, nilai tahunan dan tarikh
kuatkuasa senarai penilaian. Walau bagaimanapun, dewasa ini maklumat-
maklumat senarai penilaian ini perlu mengandungi maklumat-maklumat tambahan
seperti pelan bangunan, gambar fizikal pegangan harta berkadar dan peta lokasi.
Tujuan maklumat-maklumat tambahan ini ialah untuk mengenalpasti dengan tepat
senarai penilaian yang disediakan.
19
Menurut Ahmad dan Hasmah (2001), bahawa senarai penilaian bukan
sahaja penting untuk menguatkuasakan cukai pintu, tetapi sebaliknya ia juga
penting kepada PBT itu sendiri dalam perkara seperti berikut:
(i) Senarai penilaian dianggap sebagai buku rekod bagi semua
pegangan harta berkadar yang terdapat dalam kawasan pentadbiran
kadaran PBT. Dengan adanya rekod ini, PBT dapat mengesan
letakan, kegunaan, jenis pegangan harta berkadar, pemilik, nilai
tahunan dan cukai pintu yang dikenakan,
(ii) Senarai penilaian juga dianggap sebagai sebuah bank data yang
menyimpan semua maklumat semasa yang berkaitan dengan
pemilikan dan pemegangan sesuatu harta berkadar seperti nama dan
alamat pemilik dan alamat pegangan harta berkadar. Bank data ini
boleh digunakan oleh pihak tertentu dalam membuat semakan
butiran hakmilik suatu harta berkadar, dan
(iii) PBT boleh menganggarkan jumlah pegangan harta berkadar yang
terdapat dalam kawasan pentadbiran kadaran dengan merujuk
kepada senarai penilaian. PBT juga dapat menganggarkan jumlah
pendapatan secara kasar yang akan diperolehi daripada hasil cukai
pintu.
Penyediaan senarai penilaian adalah merupakan satu elemen pentadbiran
yang sangat penting dan memerlukan kecekapan dan pelaksanaan kerja yang lebih
sistematik. Sebarang kelemahan yang berlaku dalam menyediakan senarai
penilaian akan menyebabkan cukai pintu lewat dikuatkuasakan.
2.2.3 Pengurusan cukai pintu
Pengiraan kadaran yang perlu dikenakan bagi setiap pegangan harta
berkadar dan pengeluaran bil cukai pintu (tax bills) adalah aktiviti terakhir dan
20
tindakan yang perlu diberi perhatian oleh PBT dalam sistem pentadbiran kadaran
(Eckert et al., 1990).
Menurut Kayuza (2006), peratusan kadar ini ditentukan dengan
membandingkan kos perbelanjaan tahunan dengan hasil bukan cukai sebelum
dibahagikan dengan jumlah nilai tahunan bagi setiap pegangan harta berkadar.
Lazimnya, peratusan kadaran ditentukan dengan menggunakan formula seperti
berikut:
Peratusan kadar ini adalah berfungsi sebagai pengimbang kepada
perbelanjaan dan hasil PBT supaya tidak berlaku kekurangan atau defisit dalam
belanjawan tahunannya. Cukai kadaran adalah dikenakan setiap tahun ke atas
semua pegangan harta berkadar dan bil cukai akan dikeluarkan kepada setiap
pemilik berdasarkan maklumat-maklumat nilai tahunan dan tarikh kuatkuasa yang
tepat (Eckert et al., 1990). Tanggungjawab membayar cukai ini adalah di bawah
tanggungan oleh pemilik atau penghuni harta berkadar (Kayuza, 2006).
PBT juga mempunyai kuasa untuk mengutip tunggakan cukai daripada
penyewa sekiranya harta berkadar disewakan. Pembayar-pembayar cukai boleh
membuat bayaran secara tunai, cek atau masterkad di tempat-tempat yang
disediakan PBT. Perkembangan teknologi yang dibangunkan PBT dan institusi-
institusi kewangan juga membantu dan memudahkan pembayaran cukai secara
capaian paparan melalui internet. Justeru itu, menurut McCluskey et al. (2003),
sistem kutipan memerlukan satu sistem pengurusan maklumat yang berkesan untuk
mengurus pangkalan data pembayar-pembayar cukai. Ianya merupakan satu
keperluan untuk mengetahui ketepatan mengenai maklumat-maklumat seperti bil-
bil cukai yang telah dikirim, nama pembayar, jumlah bayaran diterima, jumlah
denda dan kaedah penguatkuasaan.
Kos Perbelanjaan Tahunan � Hasil Bukan Cukai Jumlah Nilai Tahunan
21
Kawalan cukai pintu adalah sangat penting dalam sistem pentadbiran
kadaran. Lazimnya, PBT diperuntukkan undang-undang untuk membantu
mengutip cukai daripada pemilik pegangan harta berkadar. PBT perlu
mengeluarkan satu notis penilaian cukai pintu dan diserahkan kepada pemilik.
Cukai pintu yang gagal dibayar dalam tempoh yang ditetapkan, satu notis
peringatan hendaklah dikeluarkan kepada pemilik pegangan harta berkadar.
Sekiranya pemilik tersebut masih gagal menjelaskan tunggakan itu dalam tempoh
yang ditetapkan, maka PBT boleh memohon kepada mahkamah untuk menyita dan
mendapatkan notis waran bagi menuntut tunggakan cukai pintu termasuk semua
kos yang terlibat.
Menurut Kelly (1998), kutipan dan penguatkuasaan cukai yang lebih
konfrehensif memerlukan sokongan daripada kombinasi tiga mekanisma iaitu
insentif (incentives), hukuman (sanctions) dan denda (penalties). Objektif utama
dalam percukaian ialah menyediakan kemudahan insentif untuk menggalakkan
pembayar-pembayar cukai menjelaskan cukai mengikut tempoh yang telah
ditetapkan. Kemudahan insentif ini boleh diberikan bagi pembayaran penuh cukai
semasa yang dibuat paling awal atau cepat mengikut tempoh yang ditetapkan PBT.
Hukuman perlu dikenakan ke atas pembayar-pembayar cukai yang gagal
membayar cukai mengikut tempoh yang ditetapkan seperti menarik balik sijil
kebenaran menduduki dan memotong bekalan air dan elektrik. Sekiranya hukuman
tersebut masih gagal dipatuhi, maka tindakan tegas akan dikenakan seperti denda,
faedah dan sita. Sistem kutipan dan penguatkuasaan akan lebih berkesan, tepat dan
licin pelaksanaannya dengan mengambilkira ketiga-tiga kaedah secara maksima.
2.3 Isu-isu Sistem Pentadbiran Kadaran
Kebanyakan PBT di Malaysia lazimnya menghadapi masalah yang sama
dalam sistem pentadbiran kadaran. Isu-isu utama yang menjadi cabaran PBT dalam
sistem pentadbiran kadaran ialah mengenalpasti pegangan harta berkadar dan
22
pemilik, penilaian dan kutipan cukai pintu. Sistem pentadbiran kadaran
memerlukan satu kaedah yang lebih cekap untuk mengenalpasti pegangan harta,
penilaian dan cukai harta berkadar serta kutipan dan penguatkuasaan (McCluskey
dan Franzsen, 2005).
2.3.1 Mengenalpasti harta berkadar dan pemilik
Lazimnya, PBT menghadapi masalah untuk mengenalpasti harta-harta
berkadar dan pemiliknya. Semua harta berkadar perlu dikenalpasti dan dimasukkan
dalam senarai nilaian (Slack, 2001). Harta-harta berkadar yang tidak dikenalpasti
menyebabkan cukai pintu tidak dapat dikuatkuasakan dan dikutip daripada harta-
harta berkadar tersebut. Masalah utama ketidakcekapan sistem pentadbiran kadaran
adalah kelemahan maklumat harta berkadar untuk membolehkan PBT
mengenalpasti pegangan harta berkadar dan menentukan pemilik (Kayuza, 2006).
Pengenalan rekod dilihat di kebanyakan negara maju bagi pengemaskinian cukai
pintu untuk menyimpan rekod dan beberapa negara telah menggunakan pelbagai
kaedah dalam sistem percukaian (Bahl, 1998). Masalah mengenai rekod ialah data
harta berkadar hanya diperolehi melalui pengakuan diri (self-declaration) oleh
pemilik pegangan harta berkadar atau individu yang mempunyai kepentingan di
atas harta berkadar tersebut. Contohnya, pembayar-pembayar cukai di Indonesia
mempunyai tanggungjawab menyediakan data harta berkadar melalui pengakuan
diri dalam kenyataan bersumpah dan PBT menggunakan maklumat tersebut
sebagai rekod harta berkadar yang tepat, maklumat audit harta berkadar dan peta
harta (Youngman and Malme, 1994).
Selain itu, pelan lokasi manual dan tidak kemaskini yang digunakan dalam
sistem pentadbiran kadaran tidak dapat membantu mengenalpasti kedudukan atau
letakan sebenar pegangan harta berkadar di lapangan. Menurut Eckert et al. (1990),
sistem peta yang baik ialah ianya berfungsi sebagai keperluan untuk lokasi,
pengenalan dan rujukan bagi semua data. Setiap pentadbiran kadaran di PBT
23
terlibat secara langsung dengan pengurusan data spatial seperti peta lokasi dan
bangunan, lot tanah, bangunan, jalan raya, penggunaan tanah, perancangan zon,
topografi dan lain-lain. Masalah utama mengenalpasti harta berkadar ini adalah
disebabkan tiada peta lokasi harta, data pemilikan harta tidak disediakan,
maklumat-maklumat penambahbaikan hilang, sijil kebenaran menduduki tiada
dikeluarkan, maklumat pemilikan tanah dan bangunan tidak kemaskini, tidak
dihubungkan secara langsung dan cukai dianggap sebagai sulit (Kitchen, 2003).
2.3.2 Penilaian dan cukai harta berkadar
Penilaian nilai tahunan ke atas pegangan harta berkadar adalah salah satu
komponen penting dalam sistem pentadbiran kadaran. Dalam menjalankan
penilaian kadaran, PBT menghadapi pelbagai masalah dalam menjalankan kerja-
kerja penyediaan senarai penilaian. Masalah-masalah dalam menjalankan kerja-
kerja penyediaan senarai penilaian ialah pengurusan dan pengendalian data yang
banyak, pendekatan yang digunakan, kekurangan kakitangan, kos yang tinggi,
memerlukan ruang penyimpanan fail yang besar, masa yang lama dan sebagainya
(Oliver, 2001). Menurut Suriatini (1995), beberapa masalah yang dihadapi oleh
PBT apabila pendekatan manual digunakan dalam kerja-kerja penilaian iaitu:
(i) terjadinya pembaziran apabila data-data dan maklumat disimpan
dalam fail-fail yang berasingan dan tersendiri. Maklumat-maklumat
tidak dapat diproses dan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) tidak
mendapat maklumat yang tepat apabila dikehendaki,
(ii) masa yang panjang diambil untuk melaksanakan kerja-kerja
pengeluaran, kemasukan dan pemprosesan data, dan
(iii) kebarangkalian untuk melakukan kesilapan adalah tinggi dalam
penggunaan pendekatan manual.
Justeru itu, penggunaan komputer perlu digunakan dalam kerja-kerja
penilaian untuk mengatasi masalah-masalah yang wujud. Kebanyakan PBT di
24
negara kita telah mempunyai sistem pangkalan data berkomputer untuk tujuan
pengutipan kadaran (Mani, 1986). Contohnya, Majlis Seberang Perai telah mula
menggunakan komputer di bahagian kewangan dan dalam proses menggunakannya
bagi tujuan penilaian untuk percukaian (Azhari dan Mohd. Nor, 1992).
Penggunaan sistem pangkalan data ini merupakan suatu langkah awal yang telah
diambil (Oliver, 2001). Dengan adanya pangkalan data yang sempurna, pelbagai
analisis dapat dilakukan (Weber, 1990).
2.3.3 Kutipan dan penguatkuasaan
Kedua-dua komponen sistem pentadbiran kadaran, iaitu mengenalpasti
pegangan harta berkadar dan penilaian adalah lazimnya mempengaruhi kecekapan
fungsi kutipan hasil pendapatan cukai pintu. Proses menentukan pegangan harta
berkadar dan penilaian akan memberi implikasi tahap kualiti kutipan cukai pintu.
PBT menghadapi kesulitan untuk mengutip cukai pintu daripada setiap pegangan
harta berkadar yang tidak dikenalpasti dan dinilai. Walaupun pegangan harta
berkadar dikenalpasti dan dinilai tetapi maklumat tidak lengkap dan tepat seperti
pemilik dan alamat, kutipan cukai pintu juga turut terjejas. Oleh itu, kecekapan
kutipan cukai pintu adalah saling berkait rapat dengan ketepatan maklumat
pegangan harta berkadar dan penilaian cukai yang dikenalpasti (Kayuza, 2006).
Selain itu, pengurusan kutipan cukai yang tidak cekap dan effisen juga
menjejaskan kecekapan sistem pentadbiran kadaran PBT. Lazimnya, terdapat dua
punca utama kelemahan dalam pengurusan kutipan cukai, iaitu sikap tidak
bertanggungjawab pemilik pegangan harta berkadar dan kelemahan
penguatkuasaan. Menurut Kayuza (2006), kelemahan kutipan cukai adalah
disebabkan faktor-faktor seperti pentadbiran kutipan cukai lemah, tiada
pemantauan kutipan cukai, kurang penguatkuasaan, tiada motivasi diri, tiada
penilaian semula dan tidak kemaskini serta sikap tidak bertanggungjawab
pembayar cukai.
25
Lazimnya, masalah keengganan pemilik pegangan harta berkadar
membayar cukai adalah berkait rapat dengan sistem penyampaian kemudahan
awam dan pulangan daripada cukai yang mereka bayar. Menurut Fjeldstad (2004),
keengganan membayar cukai adalah disebabkan kelemahan perkhidmatan-
perkhidmatan awam. Kesan daripada kegagalan pemilik pegangan harta berkadar
membayar cukai tersebut akan menyebabkan tahap kecekapan kutipan cukai
rendah. Menurut Walker (1970), ianya sukar dan melibatkan kos yang tinggi untuk
mengutip cukai apabila pembayar-pembayar cukai tidak bersetuju dengan sistem
penyampaian kemudahan tersebut dan pulangan yang diterima. Justeru itu, PBT
perlu menyediakan perkhidmatan-perkhidmatan awam kepada harta-harta berkadar
yang dikenalpasti (McClusky and Franzsen, 2005).
Kelemahan penguatkuasaan lazimnya disebabkan kekurangan tenaga kerja
dan peruntukan undang-undang yang tidak cukup tegas. Menurut Franzsen (2002),
kekurangan tenaga kerja dalam melaksanakan fungsi-fungsi sistem pentadbiran
kadaran yang berkaitan dengan kutipan dan pengkuatkuasaan adalah satu masalah
utama PBT.
2.4 Sistem Pentadbiran Kadaran MPS
Sistem pentadbiran kadaran MPS telah menggunakan sistem penilaian
berkomputer sejak tahun 1992 secara berperingkat dan siap pada tahun 1994.
Sistem pentadbiran kadaran MPS telah dibangunkan dua (2) modul, iaitu modul
sistem penilaian (Valuation System - VS) dan modul sistem cukai pintu (House
Assessment System - HAS). Kedua-dua modul ini telah dibangunkan dan
menggunakan INFORMIX sebagai bahasa pengaturcaraan dan sistem pengurusan
pangkalan data (Database Management System - DBMS). Manakala sistem
pengoperasian kedua-dua modul ini pula menggunakan UNIX. Tujuan sistem
penilaian berkomputer ini ialah untuk meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem
pentadbiran kadaran sedia ada yang berkonsepkan sistem tradisional atau manual.
26
Menu utama sistem maklumat MPS yang melibatkan modul VS dan HAS
ditunjukkan dalam Rajah 2.1.
Rajah 2.1: Paparan menu utama sistem maklumat MPS
2.4.1 Modul VS
Fungsi utama modul VS ini dalam sistem pentadbiran kadaran MPS ialah
untuk mengurus dan mengendalikan senarai penilaian. Ini bermakna semua
pegangan harta berkadar yang telah dinilai secara manual akan dimasukkan dalam
modul VS sebagai senarai penilaian baru. Maklumat-maklumat yang ada dalam
modul ini adalah termasuklah data-data mengenai pegangan harta berkadar,
pendaftaran, laporan dan penyelenggaraan senarai penilaian. Semua data tersebut
akan dimasukkan secara manual dan modul VS ini digunakan untuk
mengendalikan semua data tersebut dengan lebih teratur dan tersusun mengikut
lokasi setiap pegangan harta berkadar tersebut. Selain itu, data-data yang
dikendalikan modul VS ini akan disimpan dalam jadual hasf30 sebagai sistem
27
pangkalan data menggunakan INFORMIX dengan sistem pengoperasian UNIX.
Menu sistem penilaian (VS) ditunjukkan dalam Rajah 2.2.
Rajah 2.2: Paparan menu sistem penilaian (VS)
Kelemahan-kelemahan yang dikenalpasti melalui pemerhatian bagi modul
VS ini adalah seperti berikut:
(i) Ruang sistem pangkalan data terhad,
(ii) Pengiraan nilai tahunan secara manual,
(iii) Senarai penilaian lewat disediakan, dan
(iv) Sistem rayuan dan bantahan tidak cekap.
2.4.1.1 Ruang pangkalan data terhad
MPS perlu mempunyai satu ruang sistem pangkalan data yang lebih cekap
mengendalikan data-data yang terlibat dalam modul VS dari segi perancangan,
pemerhatian, pengumpulan, penyimpanan, pengurusan dan penganalisaan data
dengan lebih sistematik, efisen dan berkualiti. Walaupun sistem pentadbiran dan
28
pengurusan MPS yang sedia ada menggunakan INFORMIX sebagai sistem
pangkalan data untuk menyimpan data-data modul VS tetapi ianya tidak
mempunyai kecekapan dari segi pengendalian data seperti perancangan,
pemerhatian, pengurusan dan penganalisaan data. Masalah utama sistem pangkalan
data menggunakan INFORMIX ialah ianya tidak dapat berfungsi untuk
menyimpan dan mengendalikan data-data penilaian seperti peta lokasi dan pelan
bangunan. Sebaliknya peta lokasi dan pelan bangunan hanya direkodkan
rujukannya dalam fail peribadi setiap pegangan dan ianya disimpan dalam stor
seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.3.
Rajah 2.3: Ruang penyimpanan data-data penilaian MPS
MPS memerlukan banyak ruang untuk penyimpanan data-data penilaian
dan masalah ini menyebabkan pengurusannya kurang sistematik, efisen dan
berkualiti. Masalah carian dan siasatan data menjadi sukar dan lambat. Peta lokasi
dan pelan bangunan pula disimpan dalam stor yang tidak teratur dan manual
menyebabkan kualiti peta dan pelan tersebut rendah dan tidak kemaskini.
Maklumat yang terdapat dalam peta dan pelan juga bercanggah dan kurang tepat.
Ketiadaan pelan bangunan dan peta lokasi dalam sistem pangkalan data
menyebabkan modul VS tidak mampu menganalisa kedudukan dan letakan
pegangan harta berkadar dalam keadaan yang sebenar. Walaupun rekod boleh
dikenalpasti dan dipaparkan melalui skren komputer tetapi ianya sukar dikenalpasti
29
dalam keadaan yang sebenar dan akan mengambil masa yang lama untuk membuat
analisis penilaian nilai tahunan dengan melakukan kerja-kerja di lapangan.
Justeru itu, keberkesanan penggunaan data ruangan yang banyak sangat
bergantung kepada kewujudan sistem-sistem pengendalian dan pemprosesan data
yang cekap dan boleh mentranformasikan data tersebut kepada maklumat yang
berguna. Proses pengendalian, perbandingan, pengukuran dan penganalisaan data
secara manual yang memerlukan guna tenaga yang banyak, dan masa yang lama,
terdedah kepada kesilapan dan terhad dari segi keupayaan analitik tidak mampu
untuk memenuhi permintaan pemprosesan data yang diperlukan. Sebarang
kesilapan dalam pengurusan data akan menghasilkan maklumat yang salah dan
seterusnya boleh membawa kepada pembuatan keputusan yang tidak tepat.
Satu pangkalan data yang baik, cekap, berkesan dan berkualiti untuk
menguruskan data penilaian secara menyeluruh amat diperlukan untuk sistem
pentadbiran kadaran MPS. Sistem pangkalan data yang diperlukan mestilah cekap
mengendalikan data-data tersebut dari segi perancangan, pemerhatian,
pengumpulan, penyimpanan, pengurusan dan penganalisaan data dengan lebih
sistematik, efisen dan berkualiti. Keperluan pangkalan data ini adalah supaya MPS
dapat menjimatkan masa, meningkatkan kecekapan pengendalian dan
memudahkan pengguna membuat carian maklumat dalam satu masa, tempat dan
ruang pangkalan data yang sama.
2.4.1.2 Pengiraan nilai tahunan manual
Secara keseluruhannya, MPS masih menggunakan sistem tradisional atau
manual dan tidak mengautomasikan kaedah-kaedah penilaian menyebabkan
berlakunya kelewatan dalam pengiraan nilai tahunan dan penyediaan senarai
nilaian. Keadaan ini berlaku apabila nilai tahunan setiap pegangan harta berkadar
terpaksa dikira satu persatu secara manual dan amalan seperti ini mengundang
30
risiko kesilapan semasa pengiraan nilai tahunan tersebut dan proses pengiraan yang
lambat. Ini kerana sistem penilaian berkomputer yang dibangunkan untuk sistem
pentadbiran kadaran MPS tidak berfungsi untuk tujuan tersebut. Modul VS yang
dibangunkan tidak mampu membuat penilaian nilai tahunan secara automasi dan
juga penilaian yang banyak ke atas pegangan harta berkadar. Dalam erti kata lain,
kakitangan MPS yang terlibat dengan kerja-kerja penilaian masih menggunakan
sistem manual dalam membuat penilaian nilai tahunan. Ini bermakna setiap
pegangan harta berkadar akan dinilai satu persatu berdasarkan kes yang diterima
untuk menentukan nilai tahunan. Masalah ini akan mengambil masa yang lama
untuk menyediakan senarai penilaian dan juga akan meningkatkan kos kerana
melibatkan ramai kakitangan dan penggunaan peralatan alat tulis yang banyak.
Selain itu, pengiraan nilai tahunan secara manual ini juga akan melibatkan
risiko kesilapan yang tinggi dan kurang tepat. Masalah ini timbul apabila
kakitangan MPS menerima banyak kes pegangan harta berkadar untuk dinilai
dalam satu masa dan mengendalikan data-data penilaian yang tidak teratur dan
tersusun. Justeru itu, pihak pengurusan MPS perlu mempertimbangkan satu sistem
yang boleh membantu menjalankan kerja-kerja penilaian secara automatik dan
bukan manual. Dengan sistem tersebut akan membantu meningkatkan kualiti dan
kecekapan sistem pentadbiran kadaran MPS dari segi penjimatan masa dan kos
untuk menyediakan senarai nilaian. Di samping itu, ianya juga akan membantu
MPS meningkatkan hasil kutipan cukai pintu.
2.4.1.3 Senarai penilaian lewat disediakan
Penyediaan senarai penilaian ini merupakan satu proses yang sangat
penting dan memerlukan kecekapan dan pelaksanaan kerja yang lebih sistematik.
Sebarang kelemahan yang berlaku dalam menyediakan senarai penilaian akan
menjejaskan data-data senarai penilaian dan juga penguatkuasaan kutipan cukai
pintu. Dalam kes penilaian semula yang dilaksanakan oleh pihak swasta di MPS,
31
penyediaan senarai penilaian telah mengambil tempoh 2 tahun. Terdapat beberapa
faktor yang menyebabkan kelewatan penyediaan senarai nilaian ini seperti
penggunaan sistem tradisional atau manual dalam mengendalikan data-data senarai
penilaian terutama kerja-kerja mendaftarkan data-data senarai nilaian ke modul VS
secara satu persatu walaupun pegangan harta berkadar yang serupa dan terletak
dalam satu lokasi yang sama.
Walau bagaimanapun, pengiraan nilai tahunan secara manual adalah punca
utama senarai penilaian lewat disediakan. Apabila senarai penilaian ini mengambil
masa terlalu lama untuk disediakan dan dikuatkuasakan, maka MPS akan
mengalami kerugian dari segi kutipan cukai pintu dan menggangu proses bantahan
dan rayuan. Oleh itu, MPS amat memerlukan pembangunan GIS yang lebih mudah
dikendalikan dan bersifat automasi supaya senarai penilaian ini dapat disediakan
dengan lebih berkualiti, berkesan dan cepat.
2.4.1.4 Sistem rayuan dan bantahan tidak cekap
Di awal bab ini telah menyatakan bahawa proses bantahan dan rayuan ini
merupakan salah satu proses yang penting dalam sistem pentadbiran kadaran MPS,
terutama dari segi penyediaan senarai penilaian sebagai dokumen penting yang
digunakan dalam proses rayuan dan bantahan. Tujuan senarai penilaian tersebut
ialah untuk memudahkan ahli-ahli Tribunal Rayuan Cukai mengenalpasti
maklumat-maklumat senarai penilaian seperti pemilik pegangan harta berkadar,
jenis harta berkadar, akomodasi bangunan, lokasi, nilai tahunan yang dicadangkan
dan sebagainya. Secara keseluruhannya, MPS masih menggunakan sistem manual
dalam mengendalikan maklumat-maklumat di atas dan senarai penilaian yang
diperlukan adalah tidak lengkap disebabkan pengendalian data kurang cekap dan
berkualiti oleh sistem sedia ada. Contohnya, maklumat-maklumat senarai penilaian
tersebut hanya disediakan dalam bentuk laporan tanpa gambaran sebenar tentang
keadaan lokasi dan ciri-ciri fizikal pegangan harta berkadar.
32
Ketiadaan peta lokasi atau pelan bangunan digital yang boleh
menggambarkan keadaan sebenar pegangan harta berkadar sebagai rujukan dan
bahan bukti yang boleh digunakan oleh Tribunal Rayuan Cukai dan Mahkamah
Majestrit menyebabkan kesukaran dalam membuat keputusan dan kurang tepat dan
tidak adil. Justeru itu, MPS memerlukan satu sistem yang boleh mengendalikan
proses bantahan dan rayuan ini berjalan dengan lancar, tersusun dan teratur supaya
keputusan yang dihasilkan oleh Tribunal Rayuan Cukai berkualiti, tepat, adil dan
munasabah.
2.4.2 Modul HAS
Fungsi utama modul HAS ini dalam sistem pentadbiran kadaran MPS ialah
untuk mengurus dan mengendalikan sistem cukai pintu. Semua maklumat senarai
penilaian dalam modul VS akan dipindahkan secara automasi ke modul HAS untuk
diproses tuntutan cukai pintu. Maklumat-maklumat yang ada dalam modul ini
termasuklah data-data mengenai cukai pintu, rekod transaksi pembayaran, operasi
harian, pertanyaan am, laporan cukai semasa dan tertunggak, penyelenggaraan
kawalan keselamatan dan pengurusan maklumat. Semua data yang dikendalikan
modul HAS ini akan disimpan dalam jadual hasf31 sebagai sistem pangkalan data
menggunakan INFORMIX dengan sistem pengoperasian UNIX. Menu sistem
cukai pintu (HAS) ditunjukkan dalam Rajah 2.4.
33
Rajah 2.4: Paparan menu sistem cukai pintu (HAS)
Kelemahan-kelemahan yang dikenalpasti melalui pemerhatian bagi modul
HAS ini adalah seperti berikut:
(i) Lokasi pegangan harta berkadar sukar dikenalpasti,
(ii) Sistem kutipan cukai pintu kurang berkesan, dan
(iii) Sistem kawalan tunggakan cukai lemah.
2.4.2.1 Lokasi harta berkadar sukar dikenalpasti
Lokasi pegangan harta berkadar yang dinyatakan dalam modul HAS tidak
dapat membantu MPS mengenalpasti kedudukan atau letakan sebenar pegangan
harta berkadar di lapangan kerana Modul HAS tidak dapat membekalkan peta
lokasi berdigit secara automasi. Modul HAS hanya memaparkan maklumat-
maklumat seperti no. lot, no.geran / hakmilik, blok, tingkat, nama jalan, nama
taman perumahan atau kawasan dan sebagainya. Manakala peta-peta lokasi pula
adalah manual dan disimpan di dalam stor yang tidak tersusun dan teratur.
34
Lazimnya, masalah utama untuk mengenalpasti lokasi ini banyak
melibatkan jenis-jenis pegangan harta berkadar persendirian yang terletak diluar
kawasan taman-taman perumahan atau kampung. Kesukaran mengenalpasti lokasi
ini menyebabkan notis tuntutan atau bil cukai pintu tidak dapat disampaikan
kepada pemilik pegangan harta berkadar melalui serahan dengan tangan.
Walaupun setiap pemilik tersebut mempunyai alamat surat menyurat untuk
digunakan untuk mengepos setiap notis tuntutan atau bil cukai pintu, tetapi
sesetengah pemilik tersebut hanya menumpang peti surat sahaja. Banyak kes di
mana bil-bil cukai pintu dikembalikan kepada MPS kerana pelbagai masalah peti
surat seperti tidak mengenali individu yang menggunakan peti surat, tidak diambil,
dan sebagainya. Penyelesaian bagi bil-bil cukai pintu yang dikembalikan ialah
membuat penghantaran melalui serahan dengan tangan. Walau bagaimanapun,
masalah lokasi yang sukar dikenalpasti menyebabkan bil-bil cukai pintu tersebut
gagal diserahkan kepada pemilik pegangan harta berkadar. Masalah ini secara tidak
langsung memberi kesan negatif terhadap hasil pendapatan MPS. Justeru itu, MPS
memerlukan satu sistem maklumat yang boleh membantu mengenalpasti lokasi
dengan lebih mudah, tepat dan cepat.
2.4.2.2 Sistem kutipan cukai pintu kurang berkesan
Sistem kutipan cukai pintu MPS hanya bergantung kepada pengeluaran bil-
bil cukai pintu pada bulan Januari, April, Julai dan September setiap tahun. Proses
pengeluaran bil-bil cukai pintu ini sudah menjadi amalan rutin bagi kakitangan
MPS setiap tahun dan kelewatan untuk mengeluarkan bil-bil tersebut merupakan
satu kerugian kepada MPS dari segi kutipan hasil cukai pintu. Dengan amalan rutin
pengeluaran bil-bil ini menyebabkan pembayar-pembayar cukai sudah biasa
dengan sistem ini dan mereka hanya menunggu bil-bil tersebut diterima sebelum
membuat pembayaran cukai pintu. Pembayar-pembayar cukai yang sudah biasa
dengan amalan ini tidak akan membuat pembayaran sebelum menerima bil-bil
35
cukai pintu daripada MPS. Jadual 2.1 adalah rekod kutipan cukai pintu MPS dari
tahun 2002 hingga 2006.
Jadual 2.1: Jumlah kutipan cukai semasa MPS bagi tahun 2002 - 2006
Tahun Jumlah Kutipan Cukai
Pintu (RM)
Peratus
(%)
2002 8.06 juta 67.0 %
2003 8.88 juta 67.2 %
2004 9.40 juta 69.0 %
2005 10.60 juta 82.0 %
2006 11.06 juta 81.0 %
Sumber: Bahagian Penilaian, Majlis Perbandaran Sandakan
Justeru itu, MPS hendaklah mempunyai satu sistem yang lebih cekap dan
berkualiti untuk memastikan supaya bil-bil cukai pintu tersebut sampai kepada
pemilik pegangan harta berkadar dalam tempoh yang ditetapkan. Selain itu, kaedah
bayaran dan pusat tempat pembayaran yang terhad juga menyebabkan sistem
kutipan cukai pintu menjadi kurang berkesan. Contohnya, MPS hanya menerima
bayaran cukai pintu secara tunai, cek atau mastercard / visa di tempat-tempat
seperti berikut:
(i) Kaunter Bayaran Setempat, Wisma Warisan, Pusat Bandar
Sandakan,
(ii) Kaunter Unit Kadaran, Wisma Perbandaran, Majlis Perbandaran
Sandakan,
(iii) Pejabat Pos Malaysia Berhad,
(iv) Call N� Pay, MBF di Malaysia, dan
(v) Kaunter Bergerak.
Melalui pemerhatian, pembayar-pembayar cukai ini mempunyai pelbagai
ragam dan sikap seperti tidak prihatin tentang tanggungjawab sebagai pembayar
cukai, masa terhad dan tidak suka beratur. Sistem kutipan cukai pintu yang lebih
berkesan dan berkualiti adalah berdasarkan kepada keupayaan MPS menyediakan
pelbagai cara atau kaedah bayaran dan tempat-tempat pembayaran cukai pintu.
36
2.4.2.3 Sistem kawalan tunggakan cukai lemah
Modul HAS tidak mempunyai kawalan tunggakan yang baik. Sistem
kawalan tunggakan cukai pintu masih menggunakan sistem manual dalam
mengendalikan notis-notis tuntutan peringatan pertama, kedua dan terakhir. Setiap
salinan notis tersebut hanya akan direkodkan dalam fail. Selain itu, Modul HAS
juga tidak dapat membantu MPS dalam mengenalpasti lokasi setiap pegangan harta
berkadar yang mempunyai banyak tunggakan secara automasi dalam peta lokasi.
Jumlah tunggakan cukai pintu tersebut hanya dapat dikenalpasti menerusi siasatan
dan pemeriksaan secara manual dalam modul HAS. Ini bermakna bahawa
sekiranya lokasi tidak dapat dikenalpasti dan bil tuntutan cukai pintu gagal
disampaikan kepada pemilik pegangan harta berkadar, maka jumlah tunggakan
cukai pintu akan terus meningkat setiap tahun. Jadual 2.2 adalah rekod tunggakan
cukai pintu bagi MPS dalam tempoh lima tahun sejak 2002 hingga 2006.
Jadual 2.2: Jumlah tunggakan cukai MPS bagi tahun 2002 - 2006
Tahun Jumlah Tunggakan Cukai
2002 9.15 juta
2003 10.89 juta
2004 11.8 juta
2005 11.21 juta
2006 12.06 juta
Sumber: Bahagian Penilaian, Majlis Perbandaran Sandakan
Justeru itu, MPS memerlukan satu sistem baru yang dapat mengatasi
masalah-masalah yang dikenalpasti yang mampu memaparkan semua pegangan
harta berkadar yang mempunyai tunggakan cukai pintu dan tindakan undang-
undang dalam peta lokasi berdigit. Tujuan sistem baru ini ialah untuk membantu
MPS mengenalpasti mana-mana pegangan harta berkadar yang mempunyai
tunggakan cukai pintu atau tindakan undang-undang dalam peta lokasi berdigit
secara langsung supaya MPS dapat mengambil tindakan tegas kepada setiap
pemilik pegangan harta berkadar dengan cepat dan tepat.
37
2.5 Sistem Alternatif Pembangunan GIS
Kajian CBA lazimnya mempertimbangkan sekurang-kurangnya tiga
alternatif. Salah satu alternatif yang mesti diambilkira dalam kajian CBA ialah
alternatif status quo, iaitu mengekalkan sistem sedia ada tanpa perubahan (Lagas,
1999). Dalam penyelidikan kajian ini, terdapat tiga alternatif telah dikenalpasti
untuk dipertimbangkan dalam sistem pentadbiran kadaran MPS, iaitu alternatif
status quo, alternatif penambahbaikan sistem sedia ada dan alternatif pembangunan
GIS. Pemilihan alternatif-alternatif ini adalah berasaskan cadangan peralihan
sistem manual kepada pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran MPS.
2.5.1 Perkembangan dan definisi GIS
GIS merupakan suatu kaedah teknologi yang telah digunakan oleh
kebanyakan penyelidik dalam pelbagai sektor dan disiplin seperti dalam bidang
kejuruteraan, hartanah, percukaian, operasi perkhidmatan awam, perancangan dan
pengezonan guna tanah kaji cuaca dan sebagainya. Menurut Ahris (1997), sejarah
pembangunan GIS bermula di berapa buah negara maju seperti Canada, Amerika
Syarikat, Sweden, Jepun, dan Australia. Pembangunan GIS di negara-negara ini
secara tidak langsung memperlihatkan kepentingan agensi pemetaan negara iaitu
dari penggunaan peta analog kepada penggunaan peta berdigit.
Penyelidikan awal yang dijalankan terhadap pembangunan GIS adalah
berkaitan dengan konsep ruang (jarak, arah dan penyambungan), algoritma unjuran
peta, kartografi bantuan komputer, tindihan atas peta dan geometri untuk geografi
(titik, garisan dan kawasan). Namun dewasa ini, penggunaan GIS telah
merangkumi pelbagai bidang dalam sektor kerajaan atau swasta. Lazimnya, GIS
ialah gabungan di antara pemetaan berkomputer dan sistem pengurusan pangkalan
data. Setiap butiran yang boleh dilihat atas peta boleh dikodkan ke dalam komputer
38
dan kemudian dibandingkan terhadap butiran yang terdapat pada peta lain dengan
menggunakan koordinat longitud-latitud atau sistem koordinat yang lain.
Pembangunan GIS melibatkan pembinaan pangkalan data yang terdiri
daripada data spatial (data ruangan) dan data atribut (data bukan ruangan).
Pangkalan data ialah suatu tempat penyimpanan untuk semua data dan mempunyai
hubungan yang sangat rapat dengan satu sistem maklumat. Data ruang merupakan
penerangan berdigit untuk butiran peta seperti koordinat, simbol dan sebagainya.
Manakala data atribut pula ialah maklumat yang menerangkan mengenai sesuatu
butiran grafik. Menurut Castle (1998), GIS bukan hanya berfungsi sebagai suatu
alat untuk persembahan sahaja tetapi juga untuk merekabentuk suatu peta yang
berkualiti dan mampu berkomunikasi dengan sejumlah maklumat yang berpatutan
secara efisien dan menarik perhatian.
GIS merupakan alat untuk membuat analisis dan alat komunikasi yang
membenarkan manusia untuk memahami dan melihat keseluruhan hubungan yang
selama ini sukar dilakukan (Stephen, 1998). Azhari dan Mohd. Nor (1993) pula
berpendapat bahawa analisis dan olahan menggunakan GIS membolehkan
maklumat diperolehi dengan cepat, digabung dan dipaparkan dalam berbagai
bentuk yang tidak boleh dilakukan sebelum ini.
Goodchild dan Maguire (1991) mendefinisikan GIS sebagai suatu sistem
yang menggunakan data grafik untuk membekalkan jawapan kepada sebarang
pertanyaan yang mempunyai asas geografi dengan memasukkan data grafik ke
dalam komputer dengan mengeluarkan satu tujuan. GIS juga menjalankan fungsi
pengolahan seperti memilih, mengira dan memodelkan data serta membenarkan
data dimasukkan dalam bentuk peta dan dikeluarkan dalam bentuk kartografi.
Burrough (1986) pula mendefinisikan GIS sebagai satu set alat yang mampu
berfungsi untuk mengumpul, menyimpan, mendapat semula sesuka hati, mengubah
atau mentransformasi dan memapar data ruangan dari dunia sebenar. Manakala
Duecker (1979) mendefinisikan GIS sebagai suatu sistem maklumat di mana
pangkalan datanya mengandungi pengamatan tentang sifat, aktiviti dan kejadian
yang bertaburan mengikut ruang yang dirujuk dalam bentuk titik, garisan atau
kawasan. GIS memanipulasikan data-data dalam bentuk ini untuk mencapai data
39
untuk pertanyaan dan analisis secara ad hoc. Sementara Aronoff (1989) pula
mendefinisikan GIS sebagai sebarang set prosedur berasaskan manual komputer
yang digunakan untuk menyimpan dan mengolahkan data yang berujukan geografi.
Dalam kajian ini, GIS boleh ditakrifkan sebagai satu sistem teknologi
maklumat berkomputer yang mempunyai keupayaan untuk menyimpan, merekod,
mendapatkan semula, mengurus, mengolah, menganalisis dan memaparkan data
ruangan dan bukan ruangan bagi penyelesaian masalah dan menghasilkan
maklumat yang boleh digunakan dalam proses membuat sesuatu keputusan.
2.5.2 Justifikasi pembangunan GIS sebagai sistem alternatif
Kesukaran penilaian ekonomi terhadap justifikasi pelaksanaan GIS dalam
sesuatu bidang adalah amat jelas (Prisley and Mead, 1987). Oleh yang demikian,
kaedah yang sesuai adalah menjustifikasikan GIS berdasarkan peningkatan
kecekapan perkhidmatan, maklum-balas keperluan dan usaha mencapai tujuan,
misi dan objektif (Koutnik, 1996). Terdapat beberapa aspek penting dalam
pelaburan GIS yang boleh dilihat sebagai justifikasi pelaksanaan teknologi GIS
yang lebih kompleks dan terancang seperti berikut:
(i) GIS berpotensi dalam membantu melaksanakan maklumat fungsi-
fungsi PBT yang mana banyak bersifat geografi,
(ii) Peralatan GIS lebih murah dan canggih,
(iii) Keupayaan GIS menghubungkan data-data yang berlainan sumber,
(iv) GIS menyediakan data set pelan yang kemaskini sebagai alternatif
kepada sistem manual yang boleh diselenggara dengan mudah dan
cepat,
(v) GIS dapat mengurangkan kos penyediaan, pengendalian dan
penyelenggaraan ke atas data-data ruang,
(vi) GIS sebagai sistem pangkalan data memberi keupayaan dalam
menyimpan, mengendalikan, menyelenggara dan menghasilkan
40
analisis data ruang yang digunakan sesebuah jabatan atau organisasi
dalam proses membuat keputusan,
(vii) GIS sebagai sistem maklumat (information system) yang
mempunyai keupayaan bagi mendapatkan semula data ruang untuk
pertanyaan dan analisis secara �ad hoc� yang boleh digunakan asas
memperbaiki atau mempertingkatkan kecekapan operasi dalam
penyediaan perkhidmatan kepada masyarakat, dan
(viii) Analisis pelaksanaan GIS dapat menentukan dan
mempertimbangkan pihak mana yang akan memperolehi faedah
secara langsung atau tidak langsung terhadap perkhidmatan dan
melebihi kos yang dihasilkan GIS.
Justifikasi-justifikasi tersebut akan membantu dan memberi keyakinan
dalam membuat pelaburan GIS. Pembangunan GIS tidak akan berjaya sekiranya
tujuan, matlamat dan objektif pelaksanaan GIS itu sendiri gagal ditentukan.
2.5.3 Komponen-komponen pembangunan GIS
Dalam pembangunan GIS untuk pentadbiran kadaran MPS, terdapat
beberapa komponen kos yang perlu diambilkira dan perhatian khusus kerana ia
akan mempengaruhi kejayaan atau kegagalan pembangunan GIS. Setiap komponen
kos ini akan dilihat dari segi fungsi dan jumlah kos yang terlibat dalam
pembangunan GIS untuk pentadbiran dan pengurusan kadaran MPS. Lazimnya,
terdapat dua kategori komponen kos yang terlibat dalam pembangunan GIS, iaitu
kos pelaksanaan dan penyelenggaraan GIS.
Menurut Korte (1996) bahawa kos penyelenggaraan termasuklah kos
operasi dan penyelenggaraan ke atas pangkalan data digital sepanjang
pembangunan GIS. Pangkalan data GIS adalah bersifat alatan sahaja sekiranya GIS
tersebut hanya mampu menyediakan maklumat semasa. Korte juga menyatakan
41
bahawa penukaran dan penambahbaikan ke atas peralatan atau perkakasan dan
perisian perlu diberi pertimbangkan dalam penilaian kos-kos GIS yang sedang
berlaku. Menurut Worral (1994) pula menyatakan bahawa item-item yang perlu
dipertimbangkan dalam sebarang analisis kos pelaksanaan GIS ialah termasuklah
perkakasan, perisian, analisis keperluan, kontrak, konsultan, sistem pelanggan,
permohonan potfolio pembangunan, penyediaan pangkalan data dan sistem
operasi, kakitangan dan latihan, analisis komersial pembangunan GIS, pengurusan
projek, penhantaran dan pemasangan, perhubungan, pembentukan semula proses
komersial, merekabentuk dukomentasi, peralihan kos dan perolehan, pengolahan
dan penganalisaan data.
Dalam kajian ini, pembangunan GIS akan melibatkan komponen-
komponen kos seperti kajian keperluan pengguna, perkakas/peralatan, perisian,
data, pembangunan sistem, penyelenggaraan, kakitangan, latihan dan kursus,
penyewaan peralatan dan perisian dan bayaran caj. Walau bagaimanapun,
komponen-komponen kos utama pembangunan GIS adalah seperti
perkakas/peralatan, perisian, data, pembangunan system, penyelenggaraan,
kakitangan dan latihan.
i. Perkakasan/Peralatan
Dalam pelaksanaan GIS, satu set perkakasan perlu disediakan bagi
memudahkan fungsi-fungsi komponen kos yang lain dapat berjalan dengan baik
dan lancar. Tanpa set perkakasan ini, pembangunan GIS untuk pentadbiran dan
pengurusan kadaran MPS tidak dapat dilaksanakan. Menurut Ruslan (1998), satu
set perkakasan yang dimaksudkan ialah komputer (unit pemprosesan pusat � CPU),
pelantar (server), alat penyimpan data (pemacu cakera, cakera keras dan
pengimbas) dan alat-alat untuk output data (monitor, pencetak, pemplot dan
perakam filem).
42
ii. Perisian
Dewasa ini, terdapat pelbagai jenis perisian GIS sama ada yang disediakan
oleh swasta mahupun kerajaan. Menurut Ruslan (1998), bahawa jumlah perisian
ini terus bertambah dan tahap keupayaannya pula meningkat. Dalam pemilihan
perisian GIS yang banyak dan berbeza keupaannya masing-masing, kesesuaian dan
kecekapan perisian tersebut untuk berfungsi dalam bidang atau sektor yang akan
aplikasikan GIS perlu diberi pertimbangan sewajarnya. Perisian seperti ArcView
GIS, Pengaturcaraan Avenue (untuk antaramuka dan pembangunan aplikasi
ArcView), AutoCAD Map, ArcInfo, Microsoft Access, Visual Basic dan SPSS
adalah lazimnya digunakan dalam pembangunan GIS.
Menurut kajian Oliver (2001), bahawa perisian GIS seperti ArcView GIS
versi 3.1, Pengaturcaraan Avenue (untuk antaramuka dan pembangunan aplikasi
ArcView), AutoCAD Map 3.0 dan ArcInfo 8.0 adalah digunakan bagi kerja-kerja
GIS dari segi pengeditan, pembinaan topologi, analisis GIS sehinggalah kepada
antaramuka pengguna untuk tujuan interaksi secara terus ke paparan. Manakala,
Microsoft Access 2000 sebagai sistem pengurusan pangkalan data berhubungan
(RDBMS) digunakan untuk menyimpan data supaya analisis atau fungsi lain dapat
dibuat diluar persekitaran GIS, yang mana penghubung diantara perisian ArcView
GIS dengan MS Access ini dilakukan dengan menggunakan Open Database
Connection (ODBC). Bahasa pengaturcaraan Visual Basic Versi 6.0 adalah
digunakan untuk menghasilkan antaramuka sistem. Perisian SPSS pula digunakan
untuk menjalankan analisis berstatistik, yang mana berkebolehan menjalankan
regresi linear untuk menganggar coefficients suatu pengiraan linear yang
melibatkan satu atau lebih pembolehubah tidak bersandar bagi menentukan nilai
pembolehubah bersandar.
43
iii. Data GIS
Data GIS merupakan komponen kos GIS yang sangat penting untuk
dipertimbangkan kerana ia adalah nadi kepada GIS. Maklumat yang dihasilkan
daripada model data GIS adalah digunakan dalam analisis membuat keputusan.
Oleh itu, kualiti dan kesepaduan data asas dan keupayaannya untuk diintegrasikan
secara efektif dalam usaha menghasikan maklumat perlu dipertimbangkan
sewajarnya. Malah, data yang digunakan dalam sistem pangkalan data GIS mesti
kemaskini, bersih dan tepat bagi mengelakkan berlakunya sebarang kesilapan
dalam data yang boleh menghasilkan maklumat yang silap dan secara tidak
langsung menghasilkan keputusan yang tidak tepat.
Dalam pembangunan GIS, data-data yang diperlukan dibahagikan kepada 3
kategori, iaitu data kadastra, data senarai penilaian dan data cukai pintu. Data
kadastra adalah terdiri daripada peta tempatan, peta lokasi, pelan bangunan dan
geran/hakmilik. Data-data kadastra ini akan digunakan bagi menyokong aplikasi
pembangunan pangkalan data. Manakala, data senarai penilaian pula mengandungi
maklumat seperti keluasan tanah, keluasan lantai bangunan, jenis harta, nama
pemilik, alamat, nombor hakmilik/geran, lot dan akaun, dan nilai sewa harta tanah
yang terlibat. Data-data senarai penilaian ini digunakan bagi menyokong aplikasi-
aplikasi penilaian atau penilaian semula pegangan harta berkadar. Sementara, data
cukai pintu pula termasuklah nama pemilik, alamat, jenis harta, nombor
hakmilik/geran, lot dan akaun, nilai tahunan dan kadar peratusan yang dikenakan.
Data-data cukai pintu ini pula digunakan bagi menyokong aplikasi-aplikasi
kawalan cukai pintu.
Dengan adanya data-data ini akan memudahkan pembentukan model data
GIS dan secara tidak langsung akan membantu pembangun sistem dapat
memahami dengan lebih teliti dan terperinci tentang pembangunan GIS untuk
pentadbiran dan pengurusan kadaran. Menurut Twin (1994), permodelan data
merupakan suatu proses penyelidikan dan perwakilan data dan hubungannya, di
mana tujuannya ialah untuk menterjemahkan dunia sebenar kepada satu format
yang boleh difahami dengan mudah. Manakala Taher (1994) pula mendefinisikan
44
model data sebagai suatu set konsep yang digunakan bagi menyatakan struktur
pangkalan data, iaitu data perlu mematuhi jenis data, hubungan di antara data dan
kekangan yang timbul.
iv. Pembangunan sistem
Prosedur pengurusan data terhadap pembangunan GIS untuk pentadbiran
kadaran MPS melibatkan perolehan dan input data, dan pembangunan pangkalan
data. Prosedur-prosedur ini adalah sangat penting dalam pelaksanaan GIS dan
merupakan komponen kos pembangunan GIS yang perlu diberi perhatian khusus
kerana melibatkan kerja-kerja yang paling banyak untuk dikendalikan dan
diuruskan sepanjang pembangunan GIS. Data merupakan jantung dalam GIS dan
tanpa data atau data yang bersesuaian, GIS tidak dapat berfungsi sepenuhnya. Data
yang perlu dimasukkan dalam GIS dibahagikan kepada dua jenis, iaitu data spatial
dan data atribut. Data ini boleh diperolehi dalam pelbagai jenis dan format
daripada pelbagai sumber seperti peta analog sedia ada, sistem penderia jauh (foto
udara dan imej satelit), kerja lapangan, jadual dan laporan atribut dan data digital
sedia ada.
Dalam pembangunan GIS untuk pentadbiran kadaran, data diperolehi
melalui peta lokasi, peta topografi, pelan lokasi dan pelan topografi lokasi daripada
Jabatan Perancang Bandar dan Desa atau Jabatan Tanah dan Ukur. Manakala data
penilaian diperolehi daripada PBT melalui Borang Lawat Periksa Harta yang
mengandungi maklumat mengenai keluasan tanah, keluasan lantai bangunan, pelan
bangunan, jenis harta, nama pemilik, alamat, nombor geran/hakmilik/lot dan nilai
sewa harta tanah yang terlibat. Sementara data cukai pintu juga diperolehi
daripada PBT melalui laporan dan jadual melalui modul sistem cukai pintu yang
mengandungi nama pemilik, alamat, nilai tahunan, kadar peratusan dan cukai pintu
yang dikenakan.
45
Data-data ini memerlukan pelbagai pemprosesan supaya jenis data, sistem
rujukan geografi dan struktur datanya sepadan dengan GIS yang digunakan.
Prosedur-prosedur bagi menyokong kebolehan ini termasuklah penukaran format
data, pengurangan dan generalisasi data, pengeditan dan pengesanan ralat,
pencantuman sipi, pendaftaran dan rektifikasi, dan interpolasi. Pangkalan data GIS
mengandungi data berdigit. Maka itu, sumber data dalam bentuk analog mestilah
ditukarkan ke format digital yang boleh dibaca oleh perisian GIS. Manakala
sumber data dalam bentuk digital tetapi dalam format yang berlainan mestilah
ditukarkan ke dalam format yang bersesuaian dan sepadan dengan perisian yang
digunakan. Prosedur untuk mengkodkan data ke dalam format yang boleh dibaca
oleh komputer dan menuliskan atau merekodkan data tersebut ke pangkalan data
GIS adalah dikenali sebagai input data.
Sebelum input data dilaksanakan, satu pangkalan data perlu direkabentuk
sesuai dengan keperluan GIS untuk pentadbiran kadaran. Rekabentuk pangkalan
data GIS adalah suatu proses kompleks yang meliputi peringkat membuat
keputusan berlainan. Lazimnya, rekabentuk pangkalan data GIS dibahagikan
kepada tiga proses rekabentuk, iaitu rekabentuk konseptual, rekabentuk logikal dan
rekabentuk fizikal. Pangkalan data GIS direkabentuk untuk memenuhi kehendak
maklumat yang mengandungi keperluan bagi pengguna yang tertentu dan aplikasi
yang digunakan. Ia juga menyediakan struktur maklumat yang senang difahami
dan sesuai. Ia juga hendaklah berupaya menyokong keperluan memproses dan
sebarang penilaian prestasi seperti masa tindak balas, masa memproses dan ruang
storan. Pembangunan pangkalan data GIS akan memudahkan pembangunan sistem
yang diperlukan pengguna untuk sistem pentadbiran kadaran.
v. Penyelenggaraan
Komponen kos bagi penyelenggaraan GIS untuk pentadbiran kadaran
melibatkan penyelenggaraan terhadap perkakasan, perisian dan pangkalan data
46
sepanjang pelaksanaan GIS. Dari segi perkakasan, ianya perlu diselenggara bagi
mengurangkan atau meminimumkan risiko kerosakan atau kegagalan berfungsi
dan menggagalkan pembangunan GIS. Peralatan-peralatan seperti komputer (unit
pemprosesan pusat � CPU), pelantar (server), alat penyimpan data (pemacu cakera,
pemacu cakera keras dan pengimbas) dan alat-alat untuk output data (monitor,
pencetak, pemplot dan perakam filem) perlu diperiksa dan ditukar (jika rosak atau
tidak berfungsi) mengikut masa berkala yang ditetapkan supaya ianya tidak
mengganggu pelaksanaan GIS. Manakala, dari segi perisian GIS juga perlu diganti
dan ditukar kepada perisian GIS yang lebih baik, cekap dan berkualiti sesuai dan
keperluan pembangunan GIS untuk pentadbiran kadaran. Pangkalan data juga
perlu diselenggarakan setiap masa kerana adanya data-data yang perlu
dikemaskinikan. Pengeditan atau kemasukan semula data dalam sistem pangkalan
data sudah tentu memerlukan kos dan masa yang panjang kerana ianya perlu
dilakukan secara berhati-hati bagi mengelak berlakunya sebarang kesilapan yang
boleh menjejaskan keputusan atau output GIS.
vi. Kakitangan dan latihan
Kakitangan yang terlibat langsung dalam pembangunan GIS perlu dibayar
gaji setiap bulan. Manakala pendidikan dan latihan terhadap GIS adalah penting di
kalangan kakitangan untuk memberi pengetahuan dan kemahiran mengenai asas,
prosedur dan cara menggunakan GIS dalam pentadbiran kadaran. Tanpa
pendidikan dan latihan ini menyebabkan GIS tidak dapat digunakan secara
optimum dalam pentadbiran kadaran. Oleh itu, semua kakitangan (pengguna) yang
terlibat secara langsung dalam pembangunan GIS diwajibkan untuk mengikuti
kursus atau latihan ke arah melahirkan pengguna yang mahir, cekap dan berkesan.
Pendidikan dan latihan kepada setiap pengguna adalah berterusan dan merupakan
kos pembangunan GIS yang perlu diberi perhatian sepanjang pembangunannya.
47
2.5.4 Computer assisted mass appraisal (CAMA)
CAMA adalah satu kaedah penilaian berkomputer yang dibangunkan
menggunakan Mass Appraisal untuk membuat penilaian, penilaian semula,
penyelenggaraan data dan kemaskini dengan lebih sistematik. Penggunaan CAMA
ini memberi peluang untuk meningkatkan kecekapan dan keupayaan teknikal
kepada penilai bagi membuat pengiraan kadaran yang lebih cepat, tepat dan
saksama dan ia juga menyediakan storan bagi simpanan maklumat harta tanah.
Kewujudan pangkalan data berkomputer dapat memudahkan capaian semula
maklumat harta tanah apabila diperlukan.
CAMA dibangunkan untuk membuat penilaian bersistematik bagi
sekumpulan harta tanah untuk tujuan kadaran dengan bantuan komputer (Appraisal
Institute, 1998). CAMA dibangunkan berasaskan model jangkaan bagi sampel
harta tanah yang luas dan direkabentuk dengan mengambilkira nilai harta tanah
yang dipengaruhi oleh faktor fizikal dan lokasi harta tanah (Gilbert, 1998). Teknik
MRA digunakan dalam membantu sistem CAMA menjalankan penilaian kadaran
untuk sesuatu kawasan yang luas (Oliver, 2001). Pengintegrasian sistem CAMA
dengan GIS adalah sangat penting bagi membantu menjalankan penilaian kadaran
berkomputer. Penggabungan CAMA dengan sistem pangkalan data spatial,
pelbagai peta boleh dihasilkan untuk tujuan analisis data grafik. Antaranya adalah
seperti peta ratio tanah dengan bangunan, peta nilai harga sekaki persegi dan juga
peta penggunaan tanah (Hensley, 1993). Menurut Sundquist dalam McCluskey et
al. (1997) di Sweden, penggunaan GIS dalam GISTAX telah membantu pihak
berkuasa tempatan dalam menjalankan penilaian harta tanah pertanian untuk tujuan
kadaran. Ianya menggunakan perisian Arc/Info dan ArcView untuk melakukan
analisis ke atas jual beli rumah dan harta tanah penternakan termasuklah mengubah
sempadan kawasan penilaian. GISTAX mempunyai keupayaan melakukan 4 proses
tersebut iaitu:-
(i) Analisis terhadap harta tanah penternakan,
(ii) Analisis jual-beli,
(iii) Mengubah sempadan kawasan penilaian, dan
(iv) Menghasilkan peta nilaian secara digital.
48
Menurut Kirby dalam McCluskey et al. (1997), pengintegrasian GIS
dengan sistem CAMA yang dikenali sebagai Computer Assisted Valuation (CAV)
juga dilakukan. GIS digunakan untuk menentukan lokasi suatu harta berkadar.
Dengan penggunaan GIS ini, PBT dapat menghasilkan peta nilaian yang
merangkumi kombinasi lapisan-lapisan data termasuk jangkaan nilaian, Sub
Market Area (SMA), gunatanah dan nombor penilaian harta tanah.
Lazimnya maklumat lapisan daripada sumber kadestra, topografi dan
ortofoto berwarna akan digunakan. Lokasi untuk suatu harta berkadar yang
diubahsuai bagi maksud penilaian juga dapat ditentukan. Sistem CAMA
direkabentuk untuk menggunakan kebolehan komputer dalam memproses
maklumat yang banyak bagi menjalankan penilaian mass appraisal (McCluskey et
al. 1997).
Menurut McCluskey dalam Mcluskey et al. (1997), dalam sistem penilaian
mass appraisal yang dijalankan di Singapura, terdapat 7 fungsi utama dalam
sistem CAMA tersebut iaitu :
(i) Kawalan jaminan (Security Control),
(ii) Pengurusan projek,
(iii) Pembaikan untuk kumpulan sub-pasaran,
(iv) Persediaan data,
(v) Analisis sewa,
(vi) Pemprosesan nilai tahunan yang dicadangkan, dan
(vii) Persetujuan dalam sistem CAMA.
Proses kerja dalam sistem CAMA adalah terdiri daripada dua iaitu
kemasukan data-data yang mempengaruhi nilai dan proses menjalankan penilaian
seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.5.
Sum
ber :
McC
lusk
ey e
t al.
(199
7) Raj
ah 2
.5 :
Pros
es k
erja
kem
asuk
an d
ata
dan
peni
laia
n ba
gi si
stem
CA
MA
50
2.6 GIS Untuk Sistem Pentadbiran Kadaran
Menurut McCluskey (2003), cukai pintu merupakan cukai yang perlu
menggunakan sepenuhnya teknologi komputer dalam semua elemen pentadbiran
kadaran termasuk pengumpulan data, penilaian senarai penilaian, sistem bil cukai,
kutipan dan penguatkuasaan cukai. Pentadbiran kadaran melibatkan pengurusan
rekod harta berkadar yang banyak dan mempunyai taburan data yang berbeza.
Dalam mentadbir dan mengurus rekod data-data harta berkadar secara manual
sering dikaitkan dengan masalah-masalah ketidakcekapan data, melibatkan
penggunaan banyak ruang, tidak kemaskini, meningkatkan kos dan mengurangkan
kutipan cukai. Kecekapan sistem pentadbiran kadaran boleh ditingkatkan dengan
bantuan pembangunan dalam peralatan dan perisian komputer sedia ada. Dewasa
ini, terdapat kesesuaian dan secara langsungnya sistem pentadbiran kadaran boleh
menjalankan semua proses cukai pintu.
Selain itu, terdapat kaedah penilaian yang boleh mengautomasikan
penilaian harta berkadar yang banyak dalam satu masa. CAMA-GIS merupakan
salah satu sistem yang boleh diaplikasikan untuk menjalankan kerja-kerja tersebut.
Lazimnya sistem pentadbiran kadaran yang menggunakan teknologi komputer
akan menambah lebih banyak fungsi yang boleh dicapai secara langsung. Ruang
penyimpanan yang terhad bagi data-data penilaian dan rekod-rekod senarai
penilaian telah mendorong keperluan penggunaan teknologi maklumat dalam
pentadbiran kadaran untuk meningkatkan keupayaan sistem pangkalan data.
Penggunaan teknologi maklumat dalam sistem pentadbiran kadaran bukan sebagai
perhiasan teknologi tetapi sebaliknya sistem teknologi maklumat dilihat dari segi
tahap keupayaannya dalam membantu keperluan sistem pentadbiran kadaran.
Keupayaan GIS untuk menyimpan, merekod, mendapatkan semula,
mengurus, mengolah, menganalisis, memaparkan data ruangan dan bukan ruangan
bagi penyelesaian masalah dan menghasilkan maklumat yang boleh digunakan
dalam proses membuat sesuatu keputusan sangat sesuai diaplikasikan dalam sistem
pentadbiran kadaran. Kelemahan sistem sedia ada atau manual dari segi keupayaan
sistem pangkalan data untuk mengendalikan dan menguruskan data-data penilaian
51
lain seperti peta lokasi dan pelan bangunan menyebabkan data-data ruangan dan
bukan ruangan terbabit seperti letakan, guna tanah, nama jalan, pemilik, alamat,
nilai tahunan dan cukai pintu semasa dan tertunggak tidak dapat dipersembahkan
dalam bentuk peta berdigit dan keadaan sebenar pegangan harta berkadar. Maka
itu, pengurusan data-data penilaian yang kurang cekap, tidak teratur dan tersusun
memerlukan satu sistem pangkalan data yang lebih cekap, berkesan dan berkualiti.
Menurut Weber (1990) bahawa adanya satu pangkalan data yang sempurna,
pelbagai analisis dapat dilakukan. Oleh itu, pangkalan data boleh diterjemahkan
sebagai suatu kumpulan data yang boleh dikongsi oleh sistem-sistem aplikasi
berlainan dan meminimumkan data bertaburan, tidak berubah, pengintegrasian
data, perkongsian data, penguatkuasaan piawaian, memudahkan pembangunan
aplikasi, kawalan keselamatan, kerahsiaan, kesepaduan yang seragam,
ketersampaian dan tindak balas data, ketidaksandaran data dan penyelenggaraan
program yang kurang.
Justeru itu, pembangunan sistem pangkalan data GIS dalam pentadbiran
kadaran akan meningkatkan kecekapan, keberkesanan dan kualiti untuk
mengendalikan dan menguruskan data-data penilaian tersebut. Menurut kajian
Liew (1999) bahawa kelebihan penggunaan GIS dalam aspek harta tanah ialah
dapat memaparkan sebarang maklumat ruang dan juga maklumat atribut dengan
cepat serta dapat menjawab sebarang pertanyaan dan persoalan yang dikemukakan
terhadap sistem pangkalan data yang dibentuk. Penyediaan senarai penilaian secara
manual dapat dilaksanakan dengan cekap, berkesan dan berkualiti serta mudah
diautomasikan dengan menggunakan pengintegrasian GIS dengan sistem CAMA.
Penggunaan teknik CAMA adalah sangat penting apabila melibatkan
pegangan harta yang banyak untuk dinilai dengan cepat tanpa perbelanjaan yang
besar (Oliver, 2001). Pendekatan GIS pula digunakan untuk mengawasi perubahan
nilai dalam sesuatu kawasan, untuk membentuk nilai peta atau nilai berdasarkan
kontur dan untuk mengkaji jarak terhadap pembolehubah yang berkaitan dengan
data spatial.
52
Kajian yang dibuat oleh Suriatini (1995) pula menegaskan bahawa GIS
dapat membantu dalam proses penilaian harta tanah dari segi penyimpanan data,
analisis data dan paparan hasil analisis. Data bukan ruang disimpan dalam struktur
yang dipadankan dengan data ruang. Data boleh dianalisis dari segi pemilihan
dengan arahan Structured Query Language (SQL) . Hasil analisis SQL tersebut
boleh dipaparkan selepas pemilihan dibuat. Proses penilaian harta tanah
menggunakan GIS dapat diringkaskan dalam Rajah 2.6 seperti berikut:
Rajah 2.6 : Proses penilaian menggunakan GIS
Menurut kajian Azhari dan Mohd. Ghazali (1992) pula, bahawa salah satu
cara yang efisien untuk menggambarkan pengeluaran suatu nilai tanah ialah
dengan menggunakan peta nilai tanah. Untuk membina peta nilai tanah secara
efisien, suatu sistem pangkalan data mestilah mempunyai fungsi untuk menyimpan
spatial data. Melalui spatial data tersebut, penganalisaan GIS dapat dilakukan
dengan mudah dan berkebolehan menghasilkan pelbagai bentuk peta nilai yang
dikehendaki. Justeru itu, sistem CAMA-GIS merupakan satu alternatif kepada
penyelesaian yang dihadapi oleh PBT dalam membuat penilaian bagi tujuan
kadaran dan kawalan kutipan cukai pintu. Dengan aplikasi CAMA-GIS, kerja-kerja
penyediaan senarai penilaian yang selama ini mengambil masa yang panjang dan
melibatkan kos yang tinggi, akan dapat dilaksanakan dengan cepat, cekap dan
berkualiti dengan kos yang lebih murah. Sistem CAMA menyediakan kecekapan,
ketetapan, proses penilaian yang sistematik, dapat mengurangkan masa dan kos
yang diperlukan untuk kerja-kerja penyediaan senarai penilaian bagi maksud
kadaran terutama bagi kerja-kerja penyemakan penilaian semula. Sisten ini yang
digabungkan dengan GIS sebagai alat persembahan data untuk membantu PBT
dalam mengendalikan dan mengurus senarai nilaian dan mengawal kutipan cukai
pintu pegangan harta berkadar.
Data Penilaian INPUT
Analisis Data PenilaianPROCESS
Keputusan PenilaianOUTPUT
53
2.7 Analisis Kos Faedah
Analisis kos faedah atau dikenali sebagai Cost�Benefit Analysis (CBA)
merupakan satu alat pengukur kajian kemungkinan untuk menghasilkan pendapat
dan naluri dalam membuat suatu keputusan berkualiti. Lazimnya, CBA
menawarkan suatu rangka kerja untuk menentukan elemen-elemen positif dan
negatif khususnya kos-kos dan faedah-faedah yang terlibat daripada setiap
alternatif dicadang. Menurut The European Commision (2000) bahawa CBA
merupakan suatu kaedah untuk mengurangkan ketidakpastian semasa membuat
keputusan dan perancangan melalui pendapat, kepercayaan dan naluri, rangka kerja
untuk pengenalpastian dan menentukan faedah-faedah dan kos-kos pembangunan
GIS.
2.7.1 Keperluan kajian CBA
Objektif CBA ialah untuk menilai kelebihan-kelebihan pembangunan GIS
mengenai penyelesaian persaingan dan prosedur kerja manual dalam sistem
pentadbiran kadaran. Pihak pengurusan PBT perlu mengetahui faedah-faedah yang
dijangkakan dan juga kos-kos yang terlibat dalam pembangunan GIS sebelum
membuat keputusan untuk melabur. Peranan pihak pengurusan PBT amat penting
untuk memastikan pelaburan yang dibuat kelak tidak berlaku pembaziran dari segi
kos, masa dan tenaga.
CBA amat penting untuk menentukan jumlah faedah GIS kepada pengguna
dan pelanggan. Faedah-faedah GIS yang diterima oleh pengguna atau pelanggan
mestilah lebih baik berbanding sebelumnya dengan mengambilkira semua faktor.
Faedah-faedah ini mestilah dapat meningkatkan kecekapan perkhidmatan dan
kepuasan kepada pengguna dan pelanggan, di samping memperbaiki perkhidmatan
54
dalam system pentadbiran kadaran. Terdapat beberapa perkara yang perlu
dipertimbangkan dalam kajian CBA terhadap pembangunan GIS seperti berikut:
(i) Menentukan anggaran jumlah kos pembangunan GIS (termasuk kos
penyelanggaraan) sepanjang masa,
(ii) Menentukan penilaian subjektif daripada pengguna GIS khususnya
di kalangan pengguna sebenar, di mana membandingkannya dengan
aplikasi GIS yang berbeza,
(iii) Menentukan kuantitatif masa yang diperlukan untuk
membangunkan GIS. Masa ini biasanya dikaitkan dengan kos,
(iv) Menentukan keselesaan, bebanan kerja dan penerimaan positif
daripada pengguna GIS,
(v) Menghuraikan tambah nilai dan faedah yang boleh ditawarkan oleh
GIS, dan
(vi) Mempertimbangkan semua alternatif dan penyelesaian persaingan
sewajarnya.
2.7.2 Rangka kerja CBA
Jangka masa CBA yang dijalankan harus sepadan atau sesuai dengan
tempoh masa kitaran hayat pembangunan GIS. Masa kitaran pembangunan GIS
melibatkan peringkat-peringkat seperti kajian kemungkinan, merekabentuk,
pembangunan, pelaksanaan, operasi dan penyelenggaraan sistem. Aspek yang amat
penting daripada CBA ialah keputusan perlu dilihat secara berterusan dan
mengambilkira semua faktor perkembangan pembangunan GIS untuk sistem
pentadbiran kadaran. Dalam tahun pertama pembangunan GIS atau tahun
berikutnya, kos biasanya melebihi faedah yang akan diperolehi. Perbelanjaan
terhadap perancangan, menyediakan sistem, mengautomasi data, pembangunan
aplikasi, kakitangan, dan latihan tidak akan menghasilkan faedah-faedah
pembangunan GIS dalam tempoh yang singkat. Lazimnya, faedah-faedah
55
pembangunan GIS hanya boleh dilihat pada peringkat awal selepas dua hingga tiga
tahun, dan ianya boleh dilihat secara keseluruhan pada tahun-tahun berikutnya.
Justeru itu, dalam proses CBA amat penting bagi melihat kos-kos dan
faedah-faedah GIS secara berterusan sehingga pada jangka masa yang munasabah.
Jangka masa yang terlalu lama untuk melihat kos dan faedah pembangunan GIS
adalah tidak praktikal dan kurang tepat. Ketidakpastian dalam pelbagai aspek
terutama dari segi kos dan faedah pembangunan GIS wujud pada masa depan
apabila perancangannya terlalu lama. Walaupun perkakasan dan perisian GIS cepat
berkembang dan maju dari segi keupayaan fungsinya, tetapi kesannya terhadap kos
dan faedah pembangunan GIS akan berlaku ketidakpastian dan mungkin berlaku
peningkatan kos dengan faedah yang diperolehi adalah minima.
Selepas tempoh masa perancangan pembangunan GIS akan terdapat banyak
reaksi atau bentuk tipikal daripada kos-kos dan faedah-faedah dikenalpasti. Pada
tahun pertama, kos biasanya tinggi manakala faedah masih pada tahap minima.
Pada tahun-tahun seterusnya faedah secara perlahan-lahan akan dilihat melebihi
kos. Jangka masa kitaran CBA untuk pembangunan GIS akan berakhir apabila
sistem maklumat tersebut siap sepenuhnya atau dapat memperbaiki sistem sedia
ada dari segi pemprosesan, kemampuan operasi, keperluan sumber atau output.
Perancangan pembangunan GIS yang baik menawarkan kepada PBT untuk
diaplikasikan dan membantu meningkatkan kecekapan dan keberkesanan dalam
sistem pentadbiran kadaran disamping berupaya memperbaiki kelemahan sistem
sedia ada. Setiap kos bagi pembangunan GIS akan menghasilkan output, faedah-
faedah GIS yang perlu dinilai dan diukur dengan teliti. Dalam CBA, selain
mempertimbangkan input data dan sebagainya, perlu juga memberi sebab-sebab
bagi keutamaan sesetengah output GIS. Dalam usaha mempertimbangkan setiap
output GIS yang berpotensi dalan satu masa akan dapat membantu menentukan
kos-kos dan faedah-faedah pembangunan GIS dengan jelas.
Menurut Wilcox (1996), pengalaman dalam pembangunan GIS
menunjukkan bahawa tempoh perancangan pembangunan GIS selama 6 tahun
adalah munasabah untuk melihat kos-kos dan faedah-faedah GIS.
56
Menurut Lagas (1999) pula mengatakan bahawa besar dan kompleksnya
pembangunan sistem maklumat pastinya mengambil jangka masa kitaran CBA
sekurang-kurangnya lima tahun dan maksima tidak melebihi 10 atau 12 tahun.
Dalam kajian ini, tempoh masa kitaran hayat selama 10 tahun, iaitu
bermula pada tahun 2006 hingga 2015 dilihat sebagai tempoh yang lebih adil dan
munsabah. Tempoh masa kitaran hayat ini dipilih dengan mengambilkira pendapat
Lagas (1999) dan peranan-peranan GIS yang boleh diaplikasikan untuk sistem
pentadbiran kadaran.
2.7.3 Analisis anggaran kos
Menurut The European Commision (2000), objektif utama dalam membuat
anggaran kos ialah untuk memahami kos-kos yang terlibat dalam pembangunan
GIS. Keputusan anggaran kos akan mengambilkira semua kos-kos terlibat. Kos-
kos tersebut boleh dikira untuk persaingan sesuai aplikasi GIS termasuk:
(i) Menentukan pengguna dan kegunaan,
(ii) Memilih alternatif GIS yang menawarkan nilai paling tinggi kepada
pelanggan,
(iii) Menentukan komponen-komponen pembangunan GIS,
(iv) Memahami factor-faktor kos dan faedah terlibat, dan
(v) Membuat jadual bagi setiap alternatif GIS termasuk item kos dan
faktor berkaitan.
Anggaran kos adalah amat penting untuk menentukan sama ada berjaya
atau tidak pelaksanaan pembangunan GIS. Bagaimanapun, harga peralatan dan
perisian GIS adalah tidak penting bagi faktor kos. Isu utama dalam pelaksanaan
pembangunan GIS adalah termasuk keupayaan, kos latihan dan kursus, sokongan,
keperluan pengguna dan juga data-data sesuai yang memberi kesan kepada
pembangunan GIS.
57
Menurut The European Commision (2000), kos-kos GIS boleh dibahagikan
kepada komponen-komponen seperti peralatan, perisian, penyelenggaraan,
perkhidmatan, latihan dan data.
Worral (1994) pula berpendapat bahawa perkara-perkara penting yang
perlu dipertimbangkan dalam analisis anggaran kos bagi pembangunan GIS adalah
seperti berikut:
(i) Pengintergrasian peralatan dengan struktur komputer sedia ada,
(ii) Penilaian, pemilihan, perolehan dan pemasangan perisian,
(iii) Membuat kajian keperluan pengguna,
(iv) Aspek kontrak,
(v) Sokongan konsultan,
(vi) Sistem percukaian,
(vii) Aplikasi pembangunan,
(viii) Hubungkait antara data dan sistem pengendalian,
(ix) Latihan dan kakitangan,
(x) Kos peralihan sistem sedia ada dan baru,
(xi) Model data, dan
(xii) Pengumpulan dan peralihan data.
Manakala Korte (1996) berpendapat bahawa kos boleh dibahagikan kepada
dua kategori iaitu kos pelaksanaan dan penyelenggaran. Kos penyelenggaraan
boleh ditakrifkan sebagai kos operasi dan penyelenggaraan terhadap pangkalan
data berdigital sepanjang tempoh pelaksanaan pembangunan GIS. Sistem
pangkalan data GIS adalah lebih tepat dan kemaskini apabila ianya sentiasa
disediakan maklumat terkini dan semasa. Kos penggantian dan penambahbaikan
terhadap peralatan atau perisian juga perlu dipertimbangkan dalam penilaian
anggaran kos.
58
2.7.4 Analisis anggaran faedah
Menurut The European Commision (2000), dalam membuat analisis
anggaran faedah lazimnya tidak terdapat kategori faedah yang tetap. Keadaan ini
menyebabkan usaha membuat anggaran faedah GIS amat sukar dilakukan
berbanding membuat anggaran kos GIS. Namun demikian, terdapat beberapa
penulis telah menghuraikan klasifikasi faedah-faedah GIS.
Menurut Born (1992) mengklasifikasikan faedah GIS sebagai faedah-
faedah primer dan sekunder. Knepper (1990) pula mengklasifikasikan faedah GIS
sebagai faedah-faedah nyata dan tidak nyata. Manakala Prisley dan Mead (1987)
mengklasifikasikan faedah GIS sebagai faedah-faedah kecekapan, keberkesanan
dan tidak nyata.
Sementara Antenucci (1991) mengklasifikasikan faedah GIS sebagai
faedah-faedah jenis 1 sehingga jenis 5. Smith et al., (1992) pula
mengklasifikasikan faedah GIS sebagai faedah-faedah dalaman.
Dalam kajian ini, pendekatan oleh Behr (1994) akan digunakan. Behr
mengklasifikasikan faedah GIS sebagai faedah kecekapan (efficiency benefits),
faedah operasi (operational benefits), faedah strategik (strategic benefits), dan
faedah luaran (external benefits). Faedah-faedah meningkatkan kecekapan adalah
mudah dikenalpasti (Prisley, 1987) dan boleh dicapai dengan meningkatkan
produktiviti (Antenucci, 1991). Peningkatan produktiviti boleh dicapai dalam
pembangunan GIS dengan pelbagai cara seperti berikut:
(i) Kakitangan dan pelanggan mendapat maklumat yang tepat dan
kemaskini,
(ii) Kerja-kerja dapat dilaksanakan dengan cekap, berkesan dan cepat
melalui terjemahan grafik dan data atribut dalam kombinasi
maklumat yang ringkas dan mudah,
(iii) Siasatan dan carian maklumat yang membosankan dapat dielakkan,
59
(iv) Hubungan kerjasama antara agensi mengenai perancangan
optimum, pelaksanaan dan operasi perkhidmatan mudah dan cepat
dilaksanakan,
(v) Pengendalian untuk menghasilkan, mengemaskini dan
menghasilkan semula peta dapat dikurangkan dan menjimatkan kos
dan masa. Walau bagaimanapun, banyak masa diperlukan untuk
mendapatkan data dan proses penilaian (Knepper, 1991 dan Smith,
1992),
(vi) Kemasukan data secara automasi bagi perolehan data memudahkan
dan menjimatkan masa terhadap input data, dan
(vii) Meningkatkan kualiti peta dan menghasilkan data digital yang boleh
digambarkan dan dilihat dalam dunia sebenar (Webb, 1994).
Manakala faedah-faedah operasi pula lebih merujuk kepada meningkatkan
kapasiti keperluan manusia dan keupayaan teknikal. Faedah-faedah operasi
termasuklah seperti berikut:
(i) Meningkatkan kualiti data dari segi kelengkapan, kemaskini,
ketepatan dan konsisten,
(ii) Mesra pengguna dan pelanggan apabila membuat siasatan dan
carian maklumat,
(iii) Memudahkan hubungan antara agensi lain yang ada hubung kait
dengan penggunaan sistem pangkalan data yang sama,
(iv) Meningkatkan kepuasan perkhidmatan kepada pelanggan, dan
(v) Mengintegrasikan pengiraan teknikal dengan lebih mudah, cepat
dan tepat.
Sementara faedah-faedah strategik dikaitkan dengan matlamat strategi
organisasi. Matlamat organisasi boleh dicapai dengan mengintegrasikan data
spatial kepada fungsi atau tanggungjawab organisasi tersebut. Faedah-faedah
strategik ini boleh dicapai seperti berikut:
(i) Kesedaran perubahan teknologi maklumat,
(ii) Membentuk satu pangkalan data yang lebih komprehensif,
(iii) Meningkatkan kecekapan fungsi dan tanggungjawab organisasi,
(iv) Meningkatkan motivasi dan kepuasan kakitangan,
60
(v) Menghasilkan daya saing dan berdaya maju,
(vi) Meningkatkan keperluan pelanggan dan memperbaiki imej awam,
(vii) Mematuhi undang-undang, peraturan dan polisi sedia ada, dan
(viii) Meningkatkan kualiti membuat keputusan melalui pengurangan
ketidakpastian. Keputusan boleh dihasilkan dengan lebih
berkeyakinan dan kepercayaan berdasarkan maklumat yang tepat,
berkesan dan berkualiti.
Faedah-faedah luaran pula terutamanya faedah kepada orang awam perlu
diberi pertimbangan sewajarnya (Gramlich, 1981). Faedah luaran boleh dicapai
seperti berikut:
(i) Menghubungkan agensi lain yang tidak secara langsung
diintegrasikan dalam pembangunan GIS,
(ii) Meningkatkan tahap kecekapan perkhidmatan kepada pelanggan,
(iii) Memberikan pelbagai maklumat yang lebih tepat, cekap dan
berkualiti, dan
(iv) Memudahkan pelanggan memperolehi maklumat dan taburan data.
Analisis anggaran faedah GIS amat sukar dilakukan disebabkan sesetengah
faedah yang dihasilkan GIS adalah bersifat semulajadi. Walau bagaimanapun,
perlu ada keyakinan terhadap jangkaan faedah yang bakal diperolehi dengan
kredibiliti analisis kewangan. Dalam methologi analisis faedah, terdapat beberapa
langkah yang perlu dipertimbangkan seperti berikut (Lerner, 1994):
(i) Membentuk parameter untuk menentukan manfaat produktiviti,
(ii) Menentukan semua komponen GIS,
(iii) Menyediakan jadual dan proses pelaksanaan GIS,
(iv) Menentukan sasaran kakitangan terlibat,
(v) Mengira produktiviti faedah,
(vi) Menyenaraikan secara spesifik faedah-faedah bagi setiap pemakaian
GIS, dan
(vii) Menentukan keutamaan setiap faedah berdasarkan jadual
pelaksanaan.
61
Dalam penyelidikan ini, tidak semua langkah tersebut dapat dijelaskan
dengan terperinci. Sesetengah jabatan atau organisasi terlibat dalam GIS hanya
menggunakan item (i), (ii) & (vii) sahaja. Walau bagaimanapun, penyediaan jadual
dan proses pelaksanaan GIS boleh dilaksanakan mengikut prioriti yang disediakan
oleh jabatan atau organisasi. Lazimnya, prioriti ini adalah berdasarkan cara
bagaimana perancangan terhadap GIS dijalankan. Semua faedah yang terlibat
adalah dijangkakan daripada pemerhatian dan temuramah berdasarkan langkah (i),
(iv) dan (vi). Pada asasnya, faedah pelaksanaan GIS ini sukar untuk ditentukan
terutama apabila wujudnya faedah-faedah tidak nyata (intangible benefits) yang
mana tidak boleh diukur.
2.7.5 Teknik-teknik penilaian pelaburan teknologi maklumat
Menurut Lagas (1999), kedudukan tahap pelaburan IT adalah berdasarkan
faktor-faktor risiko dan pulangan. Faktor risiko termasuklah saiz pelaburan,
tempoh hayat projek dan risiko teknikal yang lain. Manakala faktor pulangan pula
termasuklah implikasi atau kecekapan pelaburan, keperluan pengguna, pulangan
pelaburan, implikasi organisasi dan tambah nilai yang dijangkakan. Isu-isu tersebut
akan dipertimbangkan dalam proses CBA, terutama apabila membuat analisis
anggaran kos dan faedah pembangunan GIS.
Menurut Ahmad (1989), lazimnya terdapat beberapa teknik penilaian
pelaburan IT berdasarkan daya maju kewangan yang boleh digunakan seperti
aliran tunai bersih (ATB), tempoh pulangan balik modal (TPBM), nilai kini bersih
(NKB), kadar pulangan dalaman (KPD), nisbah faedah kos (NFK), penyata
pendapatan (PP), analisis kepekaan (AK) dan analisis margin kasar (AMK).
62
Dalam kajian ini, hanya tiga teknik penilaian pelaburan tersebut digunakan
dalam proses CBA untuk mengukur dan melihat kesesuaian, ekonomi dan
kecekapan setiap alternatif dicadang untuk sistem pentadbiran kadaran. Teknik-
teknik penilaian pelaburan tersebut adalah seperti berikut:
(i) Nilai kini bersih (NKB),
(ii) Tempoh pulangan balik modal (TPBM), dan
(iii) Nisbah faedah kos (NFK).
2.7.5.1 Nilai kini bersih (NKB)
Konsep NKB atau lebih dikenali sebagai nilai terdiskaun bersih (NTB)
merujuk kepada nilai semasa sejumlah wang yang akan diterima untuk masa
hadapan selepas ditolak kos pelaburan. NKB diperolehi dengan proses yang
dipanggil mendiskaun, bermaksud jumlah masa hadapan didiskaunkan kepada
NKB untuk mencari nilai semasa. Mendiskaun dilakukan disebabkan jumlah wang
yang diterima pada masa hadapan mempunyai nilai yang kurang disebabkan oleh
perbezaan masa dengan andaian kadar faedah yang positif. Konsep mendiskaun ini
juga boleh digunakan untuk mengira aliran pembayaran tahunan yang diterima.
Menurut Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam Bil 2/1992 (1992), konsep
kaedah NKB menjelaskan bahawa semakin tinggi NKB dan positif, maka
pelaburan tersebut adalah berpotensi dari segi kewangan iaitu faedah-faedah yang
diperolehi adalah melebihi kos dengan mengambilkira kos melepas yang ada bagi
pelaburan tersebut. Dalam lain perkataan, pulangan daripada pelaburan tersebut
adalah lebih tinggi daripada kadar diskaun yang digunakan yang mana juga
mencerminkan pulangan daripada pelaburan alternatif terbaik yang terdekat dalam
ekonomi. Sebaliknya jika NBK adalah negatif, pelaburan tersebut pada prinsipnya
tidak berpotensi dari segi kewangan oleh sebab pulangan daripada pelaburan
adalah lebih rendah daripada kos melepas.
63
2.7.5.2 Tempoh pulangan balik modal (TPBM)
TPBM ialah tempoh masa sesuatu projek itu dapat mengembalikan balik
pelaburan yang telah dibuat pada awal projek tersebut. Teknik penilaian pelaburan
ini boleh digunakan untuk tahap pelaburan mengikut tempoh masa bayaran balik.
Modal yang terhad boleh dilaburkan terdahulu di dalam tahap pelaburan yang lebih
tinggi dan kemudian kepada pelaburan yang berikutnya sehingga selesai.
Penggunaan lain mungkin menetapkan tempoh masa bayar balik yang maksimum
dan menolak semua projek yang mempunyai tempoh bayar balik yang panjang.
Teknik ini merupakan kaedah yang mudah dan cepat di dalam mengenalpasti
pelaburan yang hendak dipilih. Walau bagaimanapun, ia mengenepikan aliran tunai
yang mungkin datang selepas tempoh masa bayar balik. Konsep kaedah ini pula
menunjukkan bahawa apabila keupayaan membayar balik dapat dibuat dalam
tempoh yang ditetapkan, maka pelaburan projek tersebut dikatakan berdaya maju
(Ahmad, 1989).
2.7.5.3 Nisbah faedah kos (NFK)
NFK ialah satu nilai yang menunjukkan nilai pulangan kepada setiap RM
kos setelah mengambilkira faktor nilai terdiskaun bersih. NFK ini juga dikenali
sebagai pulangan atas pelaburan, iaitu satu kadar peratusan yang mengukur
keuntungan dengan membandingkan jumlah faedah yang diperolehi dengan jumlah
kos yang terlibat dalam pembangunan sesuatu projek. Jumlah nilai terdiskaun
bersih (jumlah faedah terdiskaun ditolak dengan jumlah kos terdiskaun) adalah
merupakan pulangan atau keuntungan daripada pelaburan. NFK adalah dikira
dengan membahagikan jumlah faedah terdiskaun dengan jumlah kos terdiskaun.
Konsep kaedah ini ialah apabila NFK memenuhi atau melebihi NFK yang telah
ditetapkan oleh sesebuah organisasi, maka ia dikatakan berdaya maju untuk
dibangunkan. Jika sebaliknya, NFK kurang daripada NFK minima yang telah
64
ditetapkan, maka projek itu tidak berdaya maju untuk dibangunkan. Kaedah ini
juga boleh digunakan untuk membuat perbandingan atau ranking terhadap sesuatu
projek, di mana projek yang mempunyai NFK melebihi NFK minima yang
ditetapkan, maka projek tersebut merupakan pilihan pelaburan (Ahmad, 1989).
2.8 Rumusan
Secara keseluruhannya, ulasan mengenai sistem pentadbiran kadaran di
Malaysia memberikan gambaran yang jelas mengenai komponen-komponen sistem
pentadbiran kadaran PBT dan isu-isu yang lazimnya berlaku dalam sistem tersebut.
Konsep GIS dan analisis kos faedah yang diperolehi telah banyak membantu
penulis menentukan definisi GIS dan CBA yang sesuai untuk digunakan dalam
kajian ini. CBA adalah kaedah penilaian pelaburan yang terpilih dalam
penyelidikan ini kerana keupayaannya menentukan tahap kesesuaian, kecekapan
dan keberkesanan pembangunan GIS dalam sistem pentadbiran kadaran. Selain itu
teknik-teknik penilaian pelaburan yang digunakan dalam CBA yang ringkas dan
mudah dijelaskan juga merupakan kelebihan CBA. Ulasan penggunaan CBA di
luar negara juga banyak membantu penulis membuat penyelidikan dengan
berkesan dari segi konsep dan teori.
BAB 3
MODEL GIS UNTUK SISTEM PENTADBIRAN KADARAN
MAJLIS PERBANDARAN SANDAKAN
3.1 Pendahuluan
GIS adalah salah satu teknologi maklumat terkini dan mempunyai pelbagai
fungsi yang amat berpotensi untuk meningkatkan kecekapan, keberkesanan dan
kualiti sistem pentadbiran kadaran MPS. Justeru itu, penulis berpendapat bahawa
perlu ada model GIS yang sesuai dan boleh diaplikasikan pada kajian ini untuk
memudahkan pelaksanaan pembangunan GIS. Dalam merekabentuk model GIS,
kerja-kerja permodelan data perlu dilakukan sebelum membangunkan model GIS
untuk mengelak kesilapan data dan kegagalan pembangunan GIS amnya.
3.2 Permodelan Data
Beberapa penulis telah memberi definisi kepada permodelan data
berdasarkan objektif kajian masing-masing. Menurut Twin (1994), permodelan
data merupakan satu proses penyelidikan dan mewakili data serta hubungannya.
66
Objektif permodelan data adalah untuk menterjemahkan dunia sebenar kepada satu
format tersusun dan mudah difahami. Selain itu, ia juga akan menjadi satu set
rujukan di dalam pelaksanaan sesuatu pangkalan data. Proses permodelan data
akan memerlukan penelitian dan pemahaman terperinci terhadap data yang akan
dimodelkan. Selain itu, dalam membuat permodelan data perlu mengetahui dengan
jelas keperluan-keperluan pengguna untuk mengelak daripada berlakunya
ketidaktepatan data dan menyebabkan keputusan kajian kurang tepat dan tidak
memenuhi keperluan pengguna. Menurut Taher (1994) pula, model data
merupakan satu set konsep yang digunakan bagi menyatakan struktur pangkalan
data. Struktur pangkalan data termasuklah jenis data, hubungan di antara data dan
kekangan keperluan yang mesti dipatuhi oleh data. Kebanyakan model data
mempunyai fungsi-fungsi untuk penyimpanan, pencapaian dan kemaskinian data.
Model data juga berupaya menyembunyikan perincian penyimpanan yang diberi
oleh pangkalan data.
Rekabentuk pangkalan data yang tidak dilakukan secara menyeluruh akan
mengalami masalah data sering berubah, keseragaman dan kelengkapan sistem.
Justeru itu, keseluruhan model data PBT yang akan direkabentuk membolehkan
pengurusan data dilakukan secara konsisten, pencapaian maklumat dan
pengongsian data pelbagai aktiviti dilaksanakan dengan lebih efisyen. Selain itu,
sistem yang bakal dibangunkan akan mempunyai keupayaan mengintegrasikan
data-data jabatan pada PBT. Keadaan ini adalah kritikal kepada satu sistem GIS
yang berjaya, isu kegunaan dan keupayaannya untuk membangunkan pangkalan
data yang komprehensif yang boleh menampung lebih daripada satu aplikasi.
Permodelan data ini dijangka akan memaksimumkan manfaat-manfaat daripada
sistem GIS dan meminimumkan kos serta masa yang diperlukan untuk
pembangunan GIS. GIS yang dibangunkan untuk aplikasi tunggal selalunya adalah
kos tidak efektif. Lazimnya, model data merupakan hasil daripada kajian keperluan
pengguna mengenai data untuk memudahkan pemahaman dunia sebenar. Setiap
model data yang direkabentuk akan menghasilkan satu rangka struktur terperinci
terhadap sistem alternatif yang akan dibangunkan. Dalam erti kata lain,
pembangunan model data ini akan membantu untuk memahami dengan lebih teliti
tentang sistem alternatif yang akan dibangunkan. Tanpa model data, model
alternatif yang akan dibangunkan adalah sukar direkabentuk.
67
3.3 Proses Permodelan Data
Lazimnya, terdapat 4 proses pembangunan model data GIS yang boleh
dilaksanakan di PBT berdasarkan langkah-langkah seperti berikut:
(i) Mengenalpasti fungsi-fungsi jabatan,
(ii) Menentukan aplikasi-aplikasi GIS sedia ada atau baru,
(iii) Menentukan data-data yang diperlukan untuk menyokong aplikasi-
aplikasi GIS yang akan dibangunkan, dan
(iv) Merekabentuk model data GIS.
i. Mengenalpasti fungsi-fungsi jabatan
Proses pertama dalam pembangunan model data ialah mengenalpasti
fungsi-fungsi asas bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran di PBT yang dicadangkan
untuk pembangunan GIS seperti Jadual 3.1.
Jadual 3.1: Contoh fungsi-fungsi asas bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran
Jabatan / Bahagian Fungsi-Fungsi
Penilaian dan
Kadaran
• Menjalankan penilaian ke atas pegangan harta
berkadar di dalam kawasan pentadbiran kadaran
PBT bagi maksud cukai pintu (kadaran).
• Menjalankan penilaian ke atas bangunan milik
kerajaan Persekutuan dan Negeri di dalam kawasan
pentadbiran kadaran PBT bagi maksud tuntutan
caruman membantu kadar (CMK).
• Menyediakan senarai nilaian.
• Menyediakan bil cukai dan notis tuntutan CMK.
68
ii. Menentukan aplikasi-aplikasi GIS
Terdapat beberapa aplikasi GIS yang dilihat dapat membantu
melaksanakan fungsi-fungsi asas Jabatan Penilaian dan Kadaran seperti dalam
Jadual 3.2.
Jadual 3.2: Contoh aplikasi-aplikasi GIS bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran
Jabatan / Bahagian Aplikasi-aplikasi GIS
Penilaian dan Kadaran
• Mengurus data penilaian
• Menyedia senarai nilaian
• Mengurus cukai pintu (kadaran)
iii. Menentukan data-data yang diperlukan
Data perlu dikenalpasti terlebih dahulu untuk menyokong aplikasi-aplikasi
GIS di Jabatan Penilaian dan Kadaran. Terdapat 2 jenis data yang dikenalpasti,
iaitu data kadestra yang melibatkan lot-lot tanah dan jalan raya yang sudah
dihasilkan dalam format CAD (*.dwg) dan data nilaian yang terdiri daripada
maklumat hakmilik/geran tanah dan bangunan seperti tarikh transaksi, nilai
transaksi, nama pemilik, no. kad pengenalan, alamat, no lot, keluasan, lokasi, zon,
kegunaan tanah, jenis bangunan, kemasan, tarikh sijil kebenaran menduduki, nilai
sewa, nilai tahunan, tarikh senarai nilaian, cukai pintu, tarikh kuatkuasa. Contoh
data-data yang diperlukan bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran ditunjukkan dalam
Jadual 3.3.
69
Jadual 3.3: Contoh data bagi aplikasi GIS Jabatan Penilaian dan Kadaran
Ciri Atribut Geometri
Harta Tanah Transaksi (string) Alamat (string)
Fizikal Bangunan (string) Fizikal Tanah Kosong (string)
Bil Cukai Pintu (string)
Kawasan
(poligon)
Transkasi Tarikh Transkasi (date) Nilai Transaksi (string)
Nilai Sewa (string) Nilai Cukai Pintu (string)
Kawasan
(poligon)
Alamat Nama Pemilik (string) No. K/P (string)
No. Rujukan Harta (string) No. Cukai Harta (string)
Lokasi (string) Nama Jalan (string)
Alamat Perhubungan (string)
Kawasan
(polygon)
Fizikal
Bangunan
Nama Pemilik (string) Alamat Perhubungan (string)
No. K/P (string) No. Hakmilik / Geran
No. Cukai Harta (string) No. Rujukan Harta (string)
Nilai Tahunan (string) Tarikh Kuatkuasa (date)
Cukai Pintu (string) No. Rumah (string)
No. Lot (string) No. Blok (string)
Kegunaan (string) Luas Utama (string)
Luas Sokongan (string) Luas Tambahan (string)
Jenis Bangunan (string) Bilangan Tingkat (float)
Kos Bangunan (float) Tarikh Sijil Menduduki (date)
Kawasan
(poligon)
Fizikal Tanah
Kosong
Nama Pemilik (string) Alamat Perhubungan (string)
No. K/P (String) No. Geran (string)
No. Cukai Harta (string) No. Rujukan Harta (string)
Nilai Tahunan (string) Tarikh Kuatkuasa (date)
Cukai Pintu (string) No. Lot (string)
Luas (string) Alamat (string)
Lokasi (string) Kegunaan (string)
Kos Tanah (string)
Bil Cukai
Pintu
Nama Pemilik (string) Alamat (string)
No. geran (string) Tarikh Bil (date)
No. Rujukan Harta (string) No. Cukai Harta (string)
Lokasi (string) Nilai Tahunan (float)
Diskaun (float) Cukai Pintu (float)
Faedah (float) Notis (Float)
Tunggakan Cukai (float)
Kawasan
(polygon)
Sumber : Olahan sendiri
70
iv. Merekabentuk konseptual model data
Satu bahasa diperlukan untuk membolehkan model data direkabentuk dan
dapat berfungsi dengan baik. Bahasa yang digunakan hendaklah berupaya
memahami dan mengenali data-data yang dimodelkan. International Organization
for Standardization (ISO) telah menubuhkan satu jawatankuasa teknikal pada
tahun 1994 untuk membangunkan piawaian GIS dan unified modeling language
(UML) sebagai bahasa permodelan data yang digunakan dalam ISO/TC211
Geographic Information/Geomatics;
a. Unified modelling language (UML)
Menurut Booch et al. (1999), UML merupakan bahasa permodelan
visual bagi maksud umum yang digunakan untuk pengkhususan,
paparan, membina, dan mendokumenkan sistem perisian. Bahasa
permodelan UML adalah merangkumi perkara-perkara seperti
berikut:
(i) Elemen-elemen model dari segi konsep dan maksud
permodelan asas,
(ii) Sistem simbol untuk mengemukakan elemen-elemen model
secara visual, dan
(iii) Garis panduan bagi bahasa digunakan di dalam lingkungan
unsur-unsur perniagaan.
Permodelan UML yang paling jelas adalah melibatkan
sistem simbol visualnya. Permodelan UML adalah merangkumi
semua aspek dalam satu model seperti hubungan, kerjasama dan
latarbelakang data dalam satu sistem. Terdapat pelbagai diagram
yang dibangunkan dalam permodelan UML seperti static class
diagram. Class diagram ini akan membantu menghuraikan satu
kutipan data yang mempunyai ciri-ciri sama seperti atribut, operasi,
hubungan dan maksudnya. Simbol class merupakan kombinasi di
antara nama kelas, atribut dan operasinya. Elemen-elemen asas
71
yang digunakan dalam UML class diagram ditunjukkan dalam
Rajah 3.1.
Rajah 3.1: Elemen asas class diagram
b. Model data GIS untuk PBT
Model data GIS yang dibangunkan berdasarkan kepada fungsi,
aplikasi GIS dan keperluan data di Jabatan Penilaian dan Kadaran
ditunjukkan dalam Rajah 3.2. Rajah 3.2 ini menunjukkan
sebahagian daripada model data yang akan dibangunkan untuk
menyokong aplikasi-aplikasi GIS di Jabatan Penilaian dan Kadaran.
Lazimnya, terdapat lima kelas yang boleh dimodelkan seperti
�HartaTanah�, �Alamat�, �FizikalBangunan�, �FizikalTanah�, dan
�BilCukaiPintu�.
Su
mbe
r : O
laha
n se
ndiri
Raj
ah 3
.2: C
onto
h m
odel
dat
a ap
likas
i GIS
unt
uk J
abat
an P
enila
ian
dan
Kad
aran
73
3.4 Contoh Rekabentuk Model GIS
Dewasa ini, terdapat beberapa model GIS untuk sistem pentadbiran kadaran
PBT yang telah dibangunkan oleh beberapa penulis sama ada dari dalam atau luar
negara. Model-model GIS yang telah direkabentuk adalah bertujuan untuk
memudahkan para penulis tersebut untuk membangunkan sistem GIS di dalam
sistem pentadbiran kadaran PBT.
3.4.1 Model integrasi GIS dengan MRA oleh Oliver
Oliver (2001) telah membuat kajian mengenai pengintegrasian GIS dengan
Mass Regression Appraisal (MRA) untuk menghasilkan sistem Computer Assisted
Mass Appraisal (CAMA). Dalam kajian tersebut, model data GIS telah
dibangunkan sebagai panduan untuk pengintegrasian model GIS dan MRA bagi
menghasilkan CAMA seperti dalam Rajah 3.3 dan 3.4.
Menurut kajian Oliver (2001), fungsi-fungsi analisis GIS yang dirangka
perlulah sesuai dengan keperluan atau kehendak pengguna dan berupaya
melakukan suatu kerja serta melaksanakannya dengan cekap dan pantas. Kajian
keperluan analisis GIS perlulah mengambil kira kemampuan seperti berikut :
i. Browse � paparan maklumat secara sepintas lalu,
ii. Paparan Mudah � peta berdigit (lot tanah, sempadan dan jalan),
iii. Pertanyaan (Query) � menunjukkan julat nilaian dan lokasi, dan
iv. Analisis Spatial � analisis Buffer, pengkelasan dan tindihan
kawasan.
Komponen-komponen perisian yang digunakan dalam kajian tersebut
adalah seperti ArcView GIS versi 3.1, Pengaturcaraan Avenue (untuk antaramuka
dan pembangunan aplikasi ArcView), AutoCAD Map 3.0 dan ArcInfo 8.0. Semua
74
perisian tersebut digunakan untuk kerja-kerja GIS bermula dari pengeditan,
pembinaan topologi, analisis GIS sehinggalah kepada antaramuka pengguna untuk
tujuan interaksi secara langsung ke paparan. Perisian ArcView GIS 3.1 digunakan
dalam pengintegrasian GIS dengan MRA untuk menghasilkan CAMA kerana
mempunyai kelebihan-kelebihan seperti berikut :
i. Sistem GIS yang berkos rendah,
ii. Suaipakai dilakukan dengan menggunakan bahasa Object Oriented
Programming (OOP) iaitu Avenue dan Dialog Designer,
iii. Menyokong komunikasi antara aplikasi dengan aplikasi lain melalui
Dynamic Data Exchange (DDE) dan Dynamic Link Library (DLL),
dan
iv. Menyediakan antaramuka pelbagai dokumen termasuk views,
charts, tables, layouts dan scripts.
Manakala Microsoft Access 2000 digunakan sebagai sistem pengurusan
pangkalan data berhubungan Relational Database Management System (RDBMS)
untuk menyimpan. Penghubung di antara perisian ArcView GIS dengan MS Access
dilakukan dengan menggunakan Open Database Connection (ODBC). Bahasa
pengaturcaraan Visual Basic Versi 6.0 pula digunakan untuk menghasilkan
antaramuka sistem disebabkan kelebihannya seperti yang dinyatakan oleh Vaughan
(1996):
i. Kemampuan yang baik dalam mengawal tetikus dan papan kekunci,
ii. Berasaskan Object-Oriented Programming (OOP) yang mudah,
iii. Mempunyai kemampuan menjalankan DDE dan OLE,
iv. Boleh diubah menjadi fail .EXE,
v. Berkebolehan untuk menghubung sistem pangkalan data seperti
Access dan Dbase dengan bantuan Structured Query Language
(SQL),
vi. Berkebolehan menghubung perisian jana laporan seperti Seagate
Crystal Report Pro, dan
vii. Pemeriksaan kesalahan yang baik.
75
Sumber : Oliver (2001)
Rajah 3.3: Contoh model data GIS (Data Bukan Spatial)
FIZIKAL
Harta Tanah
ALAMAT
Jenis Lot
Luas Tambahan
TRANSAKSI
FAKTOR
Nilai Tahunan
Nilai Sewa
Bulanan
Kadaran
SEWAAN
Zon
LOKASI
Nama Jalan
Nama Pemilik
No Akaun
No Lot
Bilangan Bilik Mandi
Luas Sokongan
Bilangan Bilik Tidur
Luas Utama
Jenis Harta
LOT KEDIAMAN
76
Sumber : Oliver (2001)
Rajah 3.4: Contoh model data GIS (Data Spatial)
77
Sumber : Oliver (2001)
Rajah 3.5: Model integrasi GIS dengan MRA untuk menghasilkan CAMA
78
Kajian Oliver hanya terhad kepada pengintegrasian GIS dengan MRA
untuk menghasilkan CAMA. Kajian beliau tidak mengambilkira pembangunan
aplikasi yang berkaitan dengan sistem pengurusan cukai dan bil.
3.4.2 Model Integrasi CAMA dengan sistem pengurusan cukai, Indiana
Kajian Henkel dan Paulakidas (2004) pula adalah mengenai standard sistem
pengurusan cukai di Negeri Indiana, Amerika Syarikat dengan pengintegrasian
CAMA dengan sistem pengurusan cukai. Dalam kajian tersebut, satu model
pengintegrasian CAMA dengan sistem pengurusan cukai direkabentuk sebagai
panduan untuk menghasilkan sistem pengurusan cukai yang berkualiti seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah 3.6.
Tujuan pengintegrasian CAMA dengan sistem pengurusan cukai adalah
untuk membantu mengatasi masalah ketidakcekapan dalam perkongsian data di
antara modul-modul atau aplikasi-aplikasi sistem yang direkabentuk dan berlainan
dalam sistem pengurusan cukai pintu. Pengintegrasian CAMA dengan sistem
pengurusan cukai membolehkan setiap aktiviti-aktiviti yang dilakukan dapat
berhubung di antara satu sama lain. Contohnya, pelarasan atau pindaan nilai
tahunan di dalam sistem CAMA yang disebabkan keputusan Tribunal Rayuan
Cukai dapat dilihat serta merta dalam modul sistem cukai dan bil. Maklumat-
maklumat transaksi seperti nama pemilik baru, alamat, no. kad pengenalan, nilai
transaksi dan sebagainya boleh dikemaskini serta merta dengan menggunakan
pilihan modul sistem CAMA atau sistem cukai dan bil. Selain itu, pihak ketiga
(orang awam, swasta dan agensi-agensi kerajaan) juga mudah mendapatkan
maklumat-maklumat secara capaian paparan melalui internet seperti nama pemilik,
no lot, no hakmilik, nilai tahunan, cukai pintu, �E-form� dan sebagainya.
Su
mbe
r : H
enke
l dan
Pau
laki
das (
2004
)
Raj
ah 3
.6: M
odel
inte
gras
i CA
MA
den
gan
sist
em p
engu
rusa
n cu
kai,
Indi
ana
80
3.5 Model GIS Majlis Perbandaran Sandakan
Model GIS yang akan dibangunkan di Bahagian Penilaian, Majlis
Perbandaran Sandakan adalah berdasarkan gabungan bagi kedua-dua kajian Oliver
dan Henkel dan Paulakidas dengan mengambilkira keperluan pengguna dan
kesesuaian data GIS yang akan digunakan. Ini kerana kajian Henkel dan
Paulakidas dibangunkan diluar negara dan data-data GIS yang digunakan mungkin
tidak sama dan sesuai diaplikasikan di negara ini disebabkan perbezaan dari segi
amalan penilaian, keperluan pengguna, pelanggan dan pengurusan serta lain-lain
fungsi Jabatan Penilaian dan Kadaran yang boleh diaplikasikan GIS. Justeru itu,
semua data GIS dalam kajian ini adalah diandaikan sebagai data yang diperlukan
dan dapat menyokong aplikasi-aplikasi GIS yang akan dibangunkan seperti
mengurus data penilaian, mengurus senarai nilaian dan mengurus cukai pintu.
Model GIS untuk MPS boleh dikenali sebagai integrasi CAMA-GIS dengan sistem
pengurusan cukai (SPC). Carta alir proses mendapatkan cukai pintu dan bil cukai
bagi model GIS untuk MPS adalah ditunjukkan pada Rajah 3.7.
Sumber : Olahan sendiri
Rajah 3.7: Carta alir model GIS untuk MPS
81
3.5.1 Data model GIS
Maklumat utama yang diperlukan ialah data kadestra yang melibatkan lot-
lot tanah dan jalan raya yang belum dialihkan dalam bentuk digital dan diperolehi
daripada Jabatan Tanah dan Ukur, Sabah. Data nilaian dan cukai pula adalah terdiri
daripada nama pemilik, no kad pengenalan, alamat, jenis harta berkadar, lokasi, no
hakmilik, no lot, nilai sewa, keluasan tanah dan bangunan, no rujukan harta, no.
akaun cukai, nilai tahunan, peratusan kadar, peratusan diskaun dan nilai cukai.
Data yang diperlukan bagi pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran
MPS merujuk kepada data model GIS yang ditunjukkan pada Jadual 3.3. Manakala
rekabentuk model data GIS yang boleh diaplikasikan dalam sistem pentadbiran
kadaran MPS pula adalah merujuk kepada rekabentuk model data GIS yang
ditunjukkan pada Rajah 3.2.
3.5.2 Rekabentuk model GIS
Rekabentuk model GIS yang dicadangkan untuk MPS ialah integrasi
CAMA-GIS dengan SPC. Model ini dipilih selepas menggabungkan kedua-dua
kajian Oliver dan Henkel dan Paulakidas dengan mengambilkira keperluan
pengguna dalam menghasilkan analisis GIS, iaitu sistem pengurusan cukai MPS.
Selain pendapat Henkel dan Paulakidas, tujuan pengintegrasian CAMA-GIS
dengan SPC ialah untuk menghasilkan bil cukai pintu yang lebih berkualiti dan
tepat disebabkan semua aktiviti dapat berhubung antara satu sama lain secara
langsung. Rekabentuk model GIS yang telah direkabentuk untuk sistem
pentadbiran kadaran MPS ditunjukkan dalam Rajah 3.8.
82
Sumber : Olahan sendiri
Rajah 3.8: Model GIS Majlis Perbandaran Sandakan, Sabah
83
3.6 Kelebihan integrasi CAMA-GIS dengan SPC
Pengintegrasian CAMA-GIS dengan SPC menghasilkan beberapa
kelebihan kepada PBT dalam usaha meningkatkan kecekapan sistem pentadbiran
kadaran. Antara kelebihan integrasi ini adalah mampu mempersembahkan peta,
mempunyai sistem pangkalan data yang lebih cekap, paparan pertanyaan dan
paparan mudah.
3.6.1 Persembahan peta
Kepentingan integrasi CAMA-GIS dengan SPC adalah disebabkan
keupayaan GIS untuk mempersembahkan data dalam bentuk peta. Persembahan
peta ini berupaya membantu PBT mengenalpasti lokasi, corak, maklumat spatial
dan perhubungan di antaranya. Persembahan peta ini merangkumi kebolehan untuk
membuat zoom dan pan pada peringkat yang diperlukan. Peta-peta yang dihasilkan
juga mudah dipersembahkan dalam bentuk salinan keras. Selain itu persembahan
peta boleh dimanipulasi untuk menghasilkan peta tematik iaitu peta yang
dihasilkan untuk tujuan tertentu. Contohnya persembahan peta ini memudahkan
PBT mengenalpasti harta-harta berkadar yang sudah dinilai atau belum bagi
maksud cukai pintu. Persembahan peta ini membantu penilai mengenalpasti lokasi
harta-harta berkadar yang belum dinilai dan memudahkan kerja-kerja penilaian ke
atas harta-harta berkadar tersebut. Rajah 3.9 menunjukkan contoh persembahan
peta.
84
Rajah 3.9 : Persembahan peta
3.6.2 Sistem pangkalan data lebih cekap
Modul GIS berupaya menguruskan sistem pangkalan data yang lebih besar
termasuk peta, pelan bangunan, gambar dan maklumat asas harta tanah. Modul
CAMA pula akan mengurus sistem pangkalan data mengenai maklumat penilaian.
Kedua-dua modul juga menyediakan bantuan untuk simpanan data dan kemaskini
data di dalam pangkalan data. Semua maklumat harta berkadar mudah disimpan,
dikemaskini dan dicapai semula apabila maklumat-maklumat tersebut diperlukan.
85
Semua maklumat harta berkadar adalah dinamik dan cepat berubah. Justeru itu,
maklumat-maklumat mestilah kemaskini terutama bagi data-data spesifik untuk
membuat keputusan yang lebih tepat. Contohnya apabila data harta berkadar
diubah dalam pangkalan data, sistem akan dikemaskini dan seterusnya akan
menghasilkan nilai tahunan dan cukai pintu yang baru bagi harta berkadar tersebut.
Rajah 3.10 menunjukkan contoh pangkalan data.
Rajah 3.10 : Pangkalan data
3.6.3 Paparan pertanyaan
86
Lazimnya, terdapat 3 jenis pertanyaan yang boleh dibuat di dalam
pangkalan data GIS iaitu pertanyaan atribut, pertanyaan spatial dan gabungan
pertanyaan spatial dan atribut. PBT menggunakan analisis pertanyaan untuk
mendapatkan capaian semula maklumat yang diperlukan di dalam sistem
pangkalan data. Pertanyaan atribut di dalam sistem Smallworld boleh dibuat
dengan bantuan Object Browser menggunakan bahasa SQL. Ini adalah kerana hasil
pertanyaan yang diperolehi adalah cepat dan tepat. Selain itu, hasil dari pertanyaan
tersebut membolehkan aplikasi GIS memaparkannya dalam bentuk spatial dan
jadual. Bahasa pertanyaan ini juga akan bertindakbalas memaparkan maklumat
yang dikehendaki berdasarkan spesifikasi yang telah ditentukan. Pertanyaan spatial
pula boleh dibuat dengan memilih objek spatial yang diperlukan dan seterusnya
sistem akan memberikan jawapan terhadap objek yang ditandakan. Gabungan
pertanyaan spatial dan atribut juga boleh dibuat menggunakan Objek Browser
sebagaimana yang ditunjukkan pada Rajah 3.11.
Rajah 3.11 : Gabungan pertanyaan spatial dan atribut
3.6.4 Paparan mudah
87
Pengintegrasian CAMA-GIS dengan SPC boleh membantu PBT membuat
paparan mudah melalui persembahan peta untuk mengenalpasti harta-harta
berkadar yang tercicir dalam senarai nilaian, bangunan baru dibina, pembinaan
struktur penyambungan bangunan (extension) dan mempunyai tunggakan cukai.
Persembahan peta ini secara tidak langsung membolehkan PBT menilai harta-harta
berkadar yang masih belum dinilai dan menguatkuasakan undang-undang untuk
menuntut tunggakan cukai. PBT juga boleh mengawal tunggakan cukai dengan
pemantauan melalui persembahan peta. Selain itu, paparan maklumat secara
capaian paparan melalui internet membolehkan pengguna lain seperti agensi-
agensi kerajaan, swasta dan pembayar-pembayar cukai mendapatkan maklumat-
maklumat yang diperlukan dengan lebih tepat dan kemaskini. Rajah 3.12
menunjukkan contoh jenis-jenis paparan mudah.
Rajah 3.12 : Paparan mudah
88
3.7 Rumusan
Kajian keperluan pengguna memain peranan yang penting bagi mengetahui
keperluan-keperluan pengguna yang dikehendaki oleh Majlis Perbandaran
Sandakan dan yang perlu ada untuk membangunkan model GIS. Keperluan-
keperluan pengguna yang dikenalpasti membantu menghasilkan model data GIS
dan dapat merekabentuk model GIS dengan lebih jelas. Rekabentuk model GIS
dan pembangunan sistem pangkalan data adalah dilakukan berdasarkan data-data
yang diperolehi daripada data spatial dan data atribut. Justeru itu, data-data spatial
dan atribut mestilah tepat dan kemaskini supaya dapat menyokong aplikasi-aplikasi
GIS yang akan dibangunkan seperti mengurus data penilaian, mengurus senarai
nilaian dan mengurus cukai pintu. Model GIS yang direkabentuk ini akan
memudahkan analisis anggaran kos dan faedah yang perlu digunakan dalam
analisis kos-faedah.
Pengintegrasian CAMA-GIS dengan SPC menyediakan satu sistem
pangkalan data untuk menyimpan data spatial dan data atribut. Integrasi ini telah
menghasilkan sistem pengurusan data yang lebih cekap, membolehkan paparan
spatial dibuat, mudah dikemaskini dan berkeupayaan membuat analisis semula
maklumat harta berkadar yang diperlukan. Selain itu, integrasi ini juga
meningkatkan kemampuan kepada sistem untuk menghasilkan nilai tahunan
dengan lebih cepat, tepat dan saksama kepada setiap harta berkadar yang dinilai.
Ini bermakna tempoh masa membuat penilaian dan menyediakan senarai penilaian
dapat dijimatkan kerana proses pengiraan nilai tahunan yang dibuat secara manual
boleh dilakukan oleh sistem ini dengan lebih cekap dan berkesan.
BAB 3
MODEL GIS UNTUK SISTEM PENTADBIRAN KADARAN
MAJLIS PERBANDARAN SANDAKAN
3.1 Pendahuluan
GIS adalah salah satu teknologi maklumat terkini dan mempunyai pelbagai
fungsi yang amat berpotensi untuk meningkatkan kecekapan, keberkesanan dan
kualiti sistem pentadbiran kadaran MPS. Justeru itu, penulis berpendapat bahawa
perlu ada model GIS yang sesuai dan boleh diaplikasikan pada kajian ini untuk
memudahkan pelaksanaan pembangunan GIS. Dalam merekabentuk model GIS,
kerja-kerja permodelan data perlu dilakukan sebelum membangunkan model GIS
untuk mengelak kesilapan data dan kegagalan pembangunan GIS amnya.
3.2 Permodelan Data
Beberapa penulis telah memberi definisi kepada permodelan data
berdasarkan objektif kajian masing-masing. Menurut Twin (1994), permodelan
data merupakan satu proses penyelidikan dan mewakili data serta hubungannya.
66
Objektif permodelan data adalah untuk menterjemahkan dunia sebenar kepada satu
format tersusun dan mudah difahami. Selain itu, ia juga akan menjadi satu set
rujukan di dalam pelaksanaan sesuatu pangkalan data. Proses permodelan data
akan memerlukan penelitian dan pemahaman terperinci terhadap data yang akan
dimodelkan. Selain itu, dalam membuat permodelan data perlu mengetahui dengan
jelas keperluan-keperluan pengguna untuk mengelak daripada berlakunya
ketidaktepatan data dan menyebabkan keputusan kajian kurang tepat dan tidak
memenuhi keperluan pengguna. Menurut Taher (1994) pula, model data
merupakan satu set konsep yang digunakan bagi menyatakan struktur pangkalan
data. Struktur pangkalan data termasuklah jenis data, hubungan di antara data dan
kekangan keperluan yang mesti dipatuhi oleh data. Kebanyakan model data
mempunyai fungsi-fungsi untuk penyimpanan, pencapaian dan kemaskinian data.
Model data juga berupaya menyembunyikan perincian penyimpanan yang diberi
oleh pangkalan data.
Rekabentuk pangkalan data yang tidak dilakukan secara menyeluruh akan
mengalami masalah data sering berubah, keseragaman dan kelengkapan sistem.
Justeru itu, keseluruhan model data PBT yang akan direkabentuk membolehkan
pengurusan data dilakukan secara konsisten, pencapaian maklumat dan
pengongsian data pelbagai aktiviti dilaksanakan dengan lebih efisyen. Selain itu,
sistem yang bakal dibangunkan akan mempunyai keupayaan mengintegrasikan
data-data jabatan pada PBT. Keadaan ini adalah kritikal kepada satu sistem GIS
yang berjaya, isu kegunaan dan keupayaannya untuk membangunkan pangkalan
data yang komprehensif yang boleh menampung lebih daripada satu aplikasi.
Permodelan data ini dijangka akan memaksimumkan manfaat-manfaat daripada
sistem GIS dan meminimumkan kos serta masa yang diperlukan untuk
pembangunan GIS. GIS yang dibangunkan untuk aplikasi tunggal selalunya adalah
kos tidak efektif. Lazimnya, model data merupakan hasil daripada kajian keperluan
pengguna mengenai data untuk memudahkan pemahaman dunia sebenar. Setiap
model data yang direkabentuk akan menghasilkan satu rangka struktur terperinci
terhadap sistem alternatif yang akan dibangunkan. Dalam erti kata lain,
pembangunan model data ini akan membantu untuk memahami dengan lebih teliti
tentang sistem alternatif yang akan dibangunkan. Tanpa model data, model
alternatif yang akan dibangunkan adalah sukar direkabentuk.
67
3.3 Proses Permodelan Data
Lazimnya, terdapat 4 proses pembangunan model data GIS yang boleh
dilaksanakan di PBT berdasarkan langkah-langkah seperti berikut:
(i) Mengenalpasti fungsi-fungsi jabatan,
(ii) Menentukan aplikasi-aplikasi GIS sedia ada atau baru,
(iii) Menentukan data-data yang diperlukan untuk menyokong aplikasi-
aplikasi GIS yang akan dibangunkan, dan
(iv) Merekabentuk model data GIS.
i. Mengenalpasti fungsi-fungsi jabatan
Proses pertama dalam pembangunan model data ialah mengenalpasti
fungsi-fungsi asas bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran di PBT yang dicadangkan
untuk pembangunan GIS seperti Jadual 3.1.
Jadual 3.1: Contoh fungsi-fungsi asas bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran
Jabatan / Bahagian Fungsi-Fungsi
Penilaian dan
Kadaran
• Menjalankan penilaian ke atas pegangan harta
berkadar di dalam kawasan pentadbiran kadaran
PBT bagi maksud cukai pintu (kadaran).
• Menjalankan penilaian ke atas bangunan milik
kerajaan Persekutuan dan Negeri di dalam kawasan
pentadbiran kadaran PBT bagi maksud tuntutan
caruman membantu kadar (CMK).
• Menyediakan senarai nilaian.
• Menyediakan bil cukai dan notis tuntutan CMK.
68
ii. Menentukan aplikasi-aplikasi GIS
Terdapat beberapa aplikasi GIS yang dilihat dapat membantu
melaksanakan fungsi-fungsi asas Jabatan Penilaian dan Kadaran seperti dalam
Jadual 3.2.
Jadual 3.2: Contoh aplikasi-aplikasi GIS bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran
Jabatan / Bahagian Aplikasi-aplikasi GIS
Penilaian dan Kadaran
• Mengurus data penilaian
• Menyedia senarai nilaian
• Mengurus cukai pintu (kadaran)
iii. Menentukan data-data yang diperlukan
Data perlu dikenalpasti terlebih dahulu untuk menyokong aplikasi-aplikasi
GIS di Jabatan Penilaian dan Kadaran. Terdapat 2 jenis data yang dikenalpasti,
iaitu data kadestra yang melibatkan lot-lot tanah dan jalan raya yang sudah
dihasilkan dalam format CAD (*.dwg) dan data nilaian yang terdiri daripada
maklumat hakmilik/geran tanah dan bangunan seperti tarikh transaksi, nilai
transaksi, nama pemilik, no. kad pengenalan, alamat, no lot, keluasan, lokasi, zon,
kegunaan tanah, jenis bangunan, kemasan, tarikh sijil kebenaran menduduki, nilai
sewa, nilai tahunan, tarikh senarai nilaian, cukai pintu, tarikh kuatkuasa. Contoh
data-data yang diperlukan bagi Jabatan Penilaian dan Kadaran ditunjukkan dalam
Jadual 3.3.
69
Jadual 3.3: Contoh data bagi aplikasi GIS Jabatan Penilaian dan Kadaran
Ciri Atribut Geometri
Harta Tanah Transaksi (string) Alamat (string)
Fizikal Bangunan (string) Fizikal Tanah Kosong (string)
Bil Cukai Pintu (string)
Kawasan
(poligon)
Transkasi Tarikh Transkasi (date) Nilai Transaksi (string)
Nilai Sewa (string) Nilai Cukai Pintu (string)
Kawasan
(poligon)
Alamat Nama Pemilik (string) No. K/P (string)
No. Rujukan Harta (string) No. Cukai Harta (string)
Lokasi (string) Nama Jalan (string)
Alamat Perhubungan (string)
Kawasan
(polygon)
Fizikal
Bangunan
Nama Pemilik (string) Alamat Perhubungan (string)
No. K/P (string) No. Hakmilik / Geran
No. Cukai Harta (string) No. Rujukan Harta (string)
Nilai Tahunan (string) Tarikh Kuatkuasa (date)
Cukai Pintu (string) No. Rumah (string)
No. Lot (string) No. Blok (string)
Kegunaan (string) Luas Utama (string)
Luas Sokongan (string) Luas Tambahan (string)
Jenis Bangunan (string) Bilangan Tingkat (float)
Kos Bangunan (float) Tarikh Sijil Menduduki (date)
Kawasan
(poligon)
Fizikal Tanah
Kosong
Nama Pemilik (string) Alamat Perhubungan (string)
No. K/P (String) No. Geran (string)
No. Cukai Harta (string) No. Rujukan Harta (string)
Nilai Tahunan (string) Tarikh Kuatkuasa (date)
Cukai Pintu (string) No. Lot (string)
Luas (string) Alamat (string)
Lokasi (string) Kegunaan (string)
Kos Tanah (string)
Bil Cukai
Pintu
Nama Pemilik (string) Alamat (string)
No. geran (string) Tarikh Bil (date)
No. Rujukan Harta (string) No. Cukai Harta (string)
Lokasi (string) Nilai Tahunan (float)
Diskaun (float) Cukai Pintu (float)
Faedah (float) Notis (Float)
Tunggakan Cukai (float)
Kawasan
(polygon)
Sumber : Olahan sendiri
70
iv. Merekabentuk konseptual model data
Satu bahasa diperlukan untuk membolehkan model data direkabentuk dan
dapat berfungsi dengan baik. Bahasa yang digunakan hendaklah berupaya
memahami dan mengenali data-data yang dimodelkan. International Organization
for Standardization (ISO) telah menubuhkan satu jawatankuasa teknikal pada
tahun 1994 untuk membangunkan piawaian GIS dan unified modeling language
(UML) sebagai bahasa permodelan data yang digunakan dalam ISO/TC211
Geographic Information/Geomatics;
a. Unified modelling language (UML)
Menurut Booch et al. (1999), UML merupakan bahasa permodelan
visual bagi maksud umum yang digunakan untuk pengkhususan,
paparan, membina, dan mendokumenkan sistem perisian. Bahasa
permodelan UML adalah merangkumi perkara-perkara seperti
berikut:
(i) Elemen-elemen model dari segi konsep dan maksud
permodelan asas,
(ii) Sistem simbol untuk mengemukakan elemen-elemen model
secara visual, dan
(iii) Garis panduan bagi bahasa digunakan di dalam lingkungan
unsur-unsur perniagaan.
Permodelan UML yang paling jelas adalah melibatkan
sistem simbol visualnya. Permodelan UML adalah merangkumi
semua aspek dalam satu model seperti hubungan, kerjasama dan
latarbelakang data dalam satu sistem. Terdapat pelbagai diagram
yang dibangunkan dalam permodelan UML seperti static class
diagram. Class diagram ini akan membantu menghuraikan satu
kutipan data yang mempunyai ciri-ciri sama seperti atribut, operasi,
hubungan dan maksudnya. Simbol class merupakan kombinasi di
antara nama kelas, atribut dan operasinya. Elemen-elemen asas
71
yang digunakan dalam UML class diagram ditunjukkan dalam
Rajah 3.1.
Rajah 3.1: Elemen asas class diagram
b. Model data GIS untuk PBT
Model data GIS yang dibangunkan berdasarkan kepada fungsi,
aplikasi GIS dan keperluan data di Jabatan Penilaian dan Kadaran
ditunjukkan dalam Rajah 3.2. Rajah 3.2 ini menunjukkan
sebahagian daripada model data yang akan dibangunkan untuk
menyokong aplikasi-aplikasi GIS di Jabatan Penilaian dan Kadaran.
Lazimnya, terdapat lima kelas yang boleh dimodelkan seperti
�HartaTanah�, �Alamat�, �FizikalBangunan�, �FizikalTanah�, dan
�BilCukaiPintu�.
Su
mbe
r : O
laha
n se
ndiri
Raj
ah 3
.2: C
onto
h m
odel
dat
a ap
likas
i GIS
unt
uk J
abat
an P
enila
ian
dan
Kad
aran
73
3.4 Contoh Rekabentuk Model GIS
Dewasa ini, terdapat beberapa model GIS untuk sistem pentadbiran kadaran
PBT yang telah dibangunkan oleh beberapa penulis sama ada dari dalam atau luar
negara. Model-model GIS yang telah direkabentuk adalah bertujuan untuk
memudahkan para penulis tersebut untuk membangunkan sistem GIS di dalam
sistem pentadbiran kadaran PBT.
3.4.1 Model integrasi GIS dengan MRA oleh Oliver
Oliver (2001) telah membuat kajian mengenai pengintegrasian GIS dengan
Mass Regression Appraisal (MRA) untuk menghasilkan sistem Computer Assisted
Mass Appraisal (CAMA). Dalam kajian tersebut, model data GIS telah
dibangunkan sebagai panduan untuk pengintegrasian model GIS dan MRA bagi
menghasilkan CAMA seperti dalam Rajah 3.3 dan 3.4.
Menurut kajian Oliver (2001), fungsi-fungsi analisis GIS yang dirangka
perlulah sesuai dengan keperluan atau kehendak pengguna dan berupaya
melakukan suatu kerja serta melaksanakannya dengan cekap dan pantas. Kajian
keperluan analisis GIS perlulah mengambil kira kemampuan seperti berikut :
i. Browse � paparan maklumat secara sepintas lalu,
ii. Paparan Mudah � peta berdigit (lot tanah, sempadan dan jalan),
iii. Pertanyaan (Query) � menunjukkan julat nilaian dan lokasi, dan
iv. Analisis Spatial � analisis Buffer, pengkelasan dan tindihan
kawasan.
Komponen-komponen perisian yang digunakan dalam kajian tersebut
adalah seperti ArcView GIS versi 3.1, Pengaturcaraan Avenue (untuk antaramuka
dan pembangunan aplikasi ArcView), AutoCAD Map 3.0 dan ArcInfo 8.0. Semua
74
perisian tersebut digunakan untuk kerja-kerja GIS bermula dari pengeditan,
pembinaan topologi, analisis GIS sehinggalah kepada antaramuka pengguna untuk
tujuan interaksi secara langsung ke paparan. Perisian ArcView GIS 3.1 digunakan
dalam pengintegrasian GIS dengan MRA untuk menghasilkan CAMA kerana
mempunyai kelebihan-kelebihan seperti berikut :
i. Sistem GIS yang berkos rendah,
ii. Suaipakai dilakukan dengan menggunakan bahasa Object Oriented
Programming (OOP) iaitu Avenue dan Dialog Designer,
iii. Menyokong komunikasi antara aplikasi dengan aplikasi lain melalui
Dynamic Data Exchange (DDE) dan Dynamic Link Library (DLL),
dan
iv. Menyediakan antaramuka pelbagai dokumen termasuk views,
charts, tables, layouts dan scripts.
Manakala Microsoft Access 2000 digunakan sebagai sistem pengurusan
pangkalan data berhubungan Relational Database Management System (RDBMS)
untuk menyimpan. Penghubung di antara perisian ArcView GIS dengan MS Access
dilakukan dengan menggunakan Open Database Connection (ODBC). Bahasa
pengaturcaraan Visual Basic Versi 6.0 pula digunakan untuk menghasilkan
antaramuka sistem disebabkan kelebihannya seperti yang dinyatakan oleh Vaughan
(1996):
i. Kemampuan yang baik dalam mengawal tetikus dan papan kekunci,
ii. Berasaskan Object-Oriented Programming (OOP) yang mudah,
iii. Mempunyai kemampuan menjalankan DDE dan OLE,
iv. Boleh diubah menjadi fail .EXE,
v. Berkebolehan untuk menghubung sistem pangkalan data seperti
Access dan Dbase dengan bantuan Structured Query Language
(SQL),
vi. Berkebolehan menghubung perisian jana laporan seperti Seagate
Crystal Report Pro, dan
vii. Pemeriksaan kesalahan yang baik.
75
Sumber : Oliver (2001)
Rajah 3.3: Contoh model data GIS (Data Bukan Spatial)
FIZIKAL
Harta Tanah
ALAMAT
Jenis Lot
Luas Tambahan
TRANSAKSI
FAKTOR
Nilai Tahunan
Nilai Sewa
Bulanan
Kadaran
SEWAAN
Zon
LOKASI
Nama Jalan
Nama Pemilik
No Akaun
No Lot
Bilangan Bilik Mandi
Luas Sokongan
Bilangan Bilik Tidur
Luas Utama
Jenis Harta
LOT KEDIAMAN
76
Sumber : Oliver (2001)
Rajah 3.4: Contoh model data GIS (Data Spatial)
77
Sumber : Oliver (2001)
Rajah 3.5: Model integrasi GIS dengan MRA untuk menghasilkan CAMA
78
Kajian Oliver hanya terhad kepada pengintegrasian GIS dengan MRA
untuk menghasilkan CAMA. Kajian beliau tidak mengambilkira pembangunan
aplikasi yang berkaitan dengan sistem pengurusan cukai dan bil.
3.4.2 Model Integrasi CAMA dengan sistem pengurusan cukai, Indiana
Kajian Henkel dan Paulakidas (2004) pula adalah mengenai standard sistem
pengurusan cukai di Negeri Indiana, Amerika Syarikat dengan pengintegrasian
CAMA dengan sistem pengurusan cukai. Dalam kajian tersebut, satu model
pengintegrasian CAMA dengan sistem pengurusan cukai direkabentuk sebagai
panduan untuk menghasilkan sistem pengurusan cukai yang berkualiti seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah 3.6.
Tujuan pengintegrasian CAMA dengan sistem pengurusan cukai adalah
untuk membantu mengatasi masalah ketidakcekapan dalam perkongsian data di
antara modul-modul atau aplikasi-aplikasi sistem yang direkabentuk dan berlainan
dalam sistem pengurusan cukai pintu. Pengintegrasian CAMA dengan sistem
pengurusan cukai membolehkan setiap aktiviti-aktiviti yang dilakukan dapat
berhubung di antara satu sama lain. Contohnya, pelarasan atau pindaan nilai
tahunan di dalam sistem CAMA yang disebabkan keputusan Tribunal Rayuan
Cukai dapat dilihat serta merta dalam modul sistem cukai dan bil. Maklumat-
maklumat transaksi seperti nama pemilik baru, alamat, no. kad pengenalan, nilai
transaksi dan sebagainya boleh dikemaskini serta merta dengan menggunakan
pilihan modul sistem CAMA atau sistem cukai dan bil. Selain itu, pihak ketiga
(orang awam, swasta dan agensi-agensi kerajaan) juga mudah mendapatkan
maklumat-maklumat secara capaian paparan melalui internet seperti nama pemilik,
no lot, no hakmilik, nilai tahunan, cukai pintu, �E-form� dan sebagainya.
Su
mbe
r : H
enke
l dan
Pau
laki
das (
2004
)
Raj
ah 3
.6: M
odel
inte
gras
i CA
MA
den
gan
sist
em p
engu
rusa
n cu
kai,
Indi
ana
80
3.5 Model GIS Majlis Perbandaran Sandakan
Model GIS yang akan dibangunkan di Bahagian Penilaian, Majlis
Perbandaran Sandakan adalah berdasarkan gabungan bagi kedua-dua kajian Oliver
dan Henkel dan Paulakidas dengan mengambilkira keperluan pengguna dan
kesesuaian data GIS yang akan digunakan. Ini kerana kajian Henkel dan
Paulakidas dibangunkan diluar negara dan data-data GIS yang digunakan mungkin
tidak sama dan sesuai diaplikasikan di negara ini disebabkan perbezaan dari segi
amalan penilaian, keperluan pengguna, pelanggan dan pengurusan serta lain-lain
fungsi Jabatan Penilaian dan Kadaran yang boleh diaplikasikan GIS. Justeru itu,
semua data GIS dalam kajian ini adalah diandaikan sebagai data yang diperlukan
dan dapat menyokong aplikasi-aplikasi GIS yang akan dibangunkan seperti
mengurus data penilaian, mengurus senarai nilaian dan mengurus cukai pintu.
Model GIS untuk MPS boleh dikenali sebagai integrasi CAMA-GIS dengan sistem
pengurusan cukai (SPC). Carta alir proses mendapatkan cukai pintu dan bil cukai
bagi model GIS untuk MPS adalah ditunjukkan pada Rajah 3.7.
Sumber : Olahan sendiri
Rajah 3.7: Carta alir model GIS untuk MPS
81
3.5.1 Data model GIS
Maklumat utama yang diperlukan ialah data kadestra yang melibatkan lot-
lot tanah dan jalan raya yang belum dialihkan dalam bentuk digital dan diperolehi
daripada Jabatan Tanah dan Ukur, Sabah. Data nilaian dan cukai pula adalah terdiri
daripada nama pemilik, no kad pengenalan, alamat, jenis harta berkadar, lokasi, no
hakmilik, no lot, nilai sewa, keluasan tanah dan bangunan, no rujukan harta, no.
akaun cukai, nilai tahunan, peratusan kadar, peratusan diskaun dan nilai cukai.
Data yang diperlukan bagi pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran
MPS merujuk kepada data model GIS yang ditunjukkan pada Jadual 3.3. Manakala
rekabentuk model data GIS yang boleh diaplikasikan dalam sistem pentadbiran
kadaran MPS pula adalah merujuk kepada rekabentuk model data GIS yang
ditunjukkan pada Rajah 3.2.
3.5.2 Rekabentuk model GIS
Rekabentuk model GIS yang dicadangkan untuk MPS ialah integrasi
CAMA-GIS dengan SPC. Model ini dipilih selepas menggabungkan kedua-dua
kajian Oliver dan Henkel dan Paulakidas dengan mengambilkira keperluan
pengguna dalam menghasilkan analisis GIS, iaitu sistem pengurusan cukai MPS.
Selain pendapat Henkel dan Paulakidas, tujuan pengintegrasian CAMA-GIS
dengan SPC ialah untuk menghasilkan bil cukai pintu yang lebih berkualiti dan
tepat disebabkan semua aktiviti dapat berhubung antara satu sama lain secara
langsung. Rekabentuk model GIS yang telah direkabentuk untuk sistem
pentadbiran kadaran MPS ditunjukkan dalam Rajah 3.8.
82
Sumber : Olahan sendiri
Rajah 3.8: Model GIS Majlis Perbandaran Sandakan, Sabah
83
3.6 Kelebihan integrasi CAMA-GIS dengan SPC
Pengintegrasian CAMA-GIS dengan SPC menghasilkan beberapa
kelebihan kepada PBT dalam usaha meningkatkan kecekapan sistem pentadbiran
kadaran. Antara kelebihan integrasi ini adalah mampu mempersembahkan peta,
mempunyai sistem pangkalan data yang lebih cekap, paparan pertanyaan dan
paparan mudah.
3.6.1 Persembahan peta
Kepentingan integrasi CAMA-GIS dengan SPC adalah disebabkan
keupayaan GIS untuk mempersembahkan data dalam bentuk peta. Persembahan
peta ini berupaya membantu PBT mengenalpasti lokasi, corak, maklumat spatial
dan perhubungan di antaranya. Persembahan peta ini merangkumi kebolehan untuk
membuat zoom dan pan pada peringkat yang diperlukan. Peta-peta yang dihasilkan
juga mudah dipersembahkan dalam bentuk salinan keras. Selain itu persembahan
peta boleh dimanipulasi untuk menghasilkan peta tematik iaitu peta yang
dihasilkan untuk tujuan tertentu. Contohnya persembahan peta ini memudahkan
PBT mengenalpasti harta-harta berkadar yang sudah dinilai atau belum bagi
maksud cukai pintu. Persembahan peta ini membantu penilai mengenalpasti lokasi
harta-harta berkadar yang belum dinilai dan memudahkan kerja-kerja penilaian ke
atas harta-harta berkadar tersebut. Rajah 3.9 menunjukkan contoh persembahan
peta.
84
Rajah 3.9 : Persembahan peta
3.6.2 Sistem pangkalan data lebih cekap
Modul GIS berupaya menguruskan sistem pangkalan data yang lebih besar
termasuk peta, pelan bangunan, gambar dan maklumat asas harta tanah. Modul
CAMA pula akan mengurus sistem pangkalan data mengenai maklumat penilaian.
Kedua-dua modul juga menyediakan bantuan untuk simpanan data dan kemaskini
data di dalam pangkalan data. Semua maklumat harta berkadar mudah disimpan,
dikemaskini dan dicapai semula apabila maklumat-maklumat tersebut diperlukan.
85
Semua maklumat harta berkadar adalah dinamik dan cepat berubah. Justeru itu,
maklumat-maklumat mestilah kemaskini terutama bagi data-data spesifik untuk
membuat keputusan yang lebih tepat. Contohnya apabila data harta berkadar
diubah dalam pangkalan data, sistem akan dikemaskini dan seterusnya akan
menghasilkan nilai tahunan dan cukai pintu yang baru bagi harta berkadar tersebut.
Rajah 3.10 menunjukkan contoh pangkalan data.
Rajah 3.10 : Pangkalan data
3.6.3 Paparan pertanyaan
86
Lazimnya, terdapat 3 jenis pertanyaan yang boleh dibuat di dalam
pangkalan data GIS iaitu pertanyaan atribut, pertanyaan spatial dan gabungan
pertanyaan spatial dan atribut. PBT menggunakan analisis pertanyaan untuk
mendapatkan capaian semula maklumat yang diperlukan di dalam sistem
pangkalan data. Pertanyaan atribut di dalam sistem Smallworld boleh dibuat
dengan bantuan Object Browser menggunakan bahasa SQL. Ini adalah kerana hasil
pertanyaan yang diperolehi adalah cepat dan tepat. Selain itu, hasil dari pertanyaan
tersebut membolehkan aplikasi GIS memaparkannya dalam bentuk spatial dan
jadual. Bahasa pertanyaan ini juga akan bertindakbalas memaparkan maklumat
yang dikehendaki berdasarkan spesifikasi yang telah ditentukan. Pertanyaan spatial
pula boleh dibuat dengan memilih objek spatial yang diperlukan dan seterusnya
sistem akan memberikan jawapan terhadap objek yang ditandakan. Gabungan
pertanyaan spatial dan atribut juga boleh dibuat menggunakan Objek Browser
sebagaimana yang ditunjukkan pada Rajah 3.11.
Rajah 3.11 : Gabungan pertanyaan spatial dan atribut
3.6.4 Paparan mudah
87
Pengintegrasian CAMA-GIS dengan SPC boleh membantu PBT membuat
paparan mudah melalui persembahan peta untuk mengenalpasti harta-harta
berkadar yang tercicir dalam senarai nilaian, bangunan baru dibina, pembinaan
struktur penyambungan bangunan (extension) dan mempunyai tunggakan cukai.
Persembahan peta ini secara tidak langsung membolehkan PBT menilai harta-harta
berkadar yang masih belum dinilai dan menguatkuasakan undang-undang untuk
menuntut tunggakan cukai. PBT juga boleh mengawal tunggakan cukai dengan
pemantauan melalui persembahan peta. Selain itu, paparan maklumat secara
capaian paparan melalui internet membolehkan pengguna lain seperti agensi-
agensi kerajaan, swasta dan pembayar-pembayar cukai mendapatkan maklumat-
maklumat yang diperlukan dengan lebih tepat dan kemaskini. Rajah 3.12
menunjukkan contoh jenis-jenis paparan mudah.
Rajah 3.12 : Paparan mudah
88
3.7 Rumusan
Kajian keperluan pengguna memain peranan yang penting bagi mengetahui
keperluan-keperluan pengguna yang dikehendaki oleh Majlis Perbandaran
Sandakan dan yang perlu ada untuk membangunkan model GIS. Keperluan-
keperluan pengguna yang dikenalpasti membantu menghasilkan model data GIS
dan dapat merekabentuk model GIS dengan lebih jelas. Rekabentuk model GIS
dan pembangunan sistem pangkalan data adalah dilakukan berdasarkan data-data
yang diperolehi daripada data spatial dan data atribut. Justeru itu, data-data spatial
dan atribut mestilah tepat dan kemaskini supaya dapat menyokong aplikasi-aplikasi
GIS yang akan dibangunkan seperti mengurus data penilaian, mengurus senarai
nilaian dan mengurus cukai pintu. Model GIS yang direkabentuk ini akan
memudahkan analisis anggaran kos dan faedah yang perlu digunakan dalam
analisis kos-faedah.
Pengintegrasian CAMA-GIS dengan SPC menyediakan satu sistem
pangkalan data untuk menyimpan data spatial dan data atribut. Integrasi ini telah
menghasilkan sistem pengurusan data yang lebih cekap, membolehkan paparan
spatial dibuat, mudah dikemaskini dan berkeupayaan membuat analisis semula
maklumat harta berkadar yang diperlukan. Selain itu, integrasi ini juga
meningkatkan kemampuan kepada sistem untuk menghasilkan nilai tahunan
dengan lebih cepat, tepat dan saksama kepada setiap harta berkadar yang dinilai.
Ini bermakna tempoh masa membuat penilaian dan menyediakan senarai penilaian
dapat dijimatkan kerana proses pengiraan nilai tahunan yang dibuat secara manual
boleh dilakukan oleh sistem ini dengan lebih cekap dan berkesan.
BAB 4
METODOLOGI ANALISIS KOS FAEDAH
4.1 Pendahuluan
Kajian metodologi ialah satu kaedah pelaksanaan ke atas kitaran hayat bagi
setiap aktiviti yang dimainkan dalam kajian CBA seperti peranan, penyampaian
dan kualiti serta teknik dan kaedah yang digunakan untuk setiap aktiviti tersebut.
Kaedah metodologi ini akan digunakan sebagai panduan untuk membuat kajian
CBA terhadap pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran MPS.
Perancangan yang baik ke atas kaedah metodologi akan membantu menghasilkan
kejayaan dalam kajian penyelidikan.
4.2 Proses Kajian CBA
Aliran kerja kajian CBA ini melibatkan 10 peringkat yang perlu dipatuhi
seperti yang ditunjukkan pada Rajah 1.1 di Bab 1. Proses kerja kajian CBA ini
mesti dipatuhi untuk memastikan hasil kajian CBA adalah berkualiti dan mencapai
90
objektif kajian. Dalam penyelidikan ini, kerja-kerja yang terlibat dalam kajian
CBA adalah seperti berikut:
(i) Mengenalpasti objektif kajian CBA,
(ii) Mengenalpasti proses sistem sedia ada,
(iii) Menentukan keperluan sistem masa hadapan,
(iv) Pengumpulan data cadangan sistem baru,
(v) Menentukan alternatif,
(vi) Menyediakan dokumen CBA,
(vii) Membuat anggaran kos,
(viii) Membuat anggaran faedah,
(ix) Mendiskaunkan kos dan faedah, dan
(x) Penilaian keputusan CBA.
4.2.1 Mengenalpasti objektif kajian CBA
Objektif kajian ini harus dikenalpasti supaya CBA mudah dijalankan dan
difahami oleh pengguna yang tidak terlibat secara langsung dalam sesebuah
organisasi. Objektif kajian perlu dibentuk supaya ianya dapat memperbaiki proses
aliran kerja sistem sedia ada untuk meningkatkan kecekapan, keberkesanan dan
kualiti perkhidmatan MPS di masa hadapan. Antara perkara yang perlu
dipertimbangkan dalam menentukan objektif kajian ialah mengenalpasti definisi
masalah, latarbelakang sistem sedia ada dan objektif pelaksanaan sistem baru. Dari
segi definisi masalah, pihak Pengurusan MPS perlu memahami setiap masalah
yang diterima daripada pengguna, swasta dan orang awam.
Setiap masalah yang diterima perlu diterjemahkan mengikut keperluan dan
fungsi yang boleh diaplikasikan GIS. Latar belakang sistem sedia ada pula
hendaklah merujuk kepada isu-isu yang selalu dibangkitkan seperti masalah
kakitangan, kelemahan sistem sedia ada dan keperluan pengguna. Manakala
objektif pelaksanaan sistem baru pula hendaklah memenuhi keperluan pengguna
91
yang boleh membantu meningkatkan kecekapan, kualiti dan keberkesanan sistem
sedia ada. Justeru itu, setiap objektif yang dibentuk dalam kajian CBA berupaya
meningkatkan kualiti proses kerja pembangunan GIS.
4.2.2 Mengenalpasti proses sistem sedia ada
Proses penyediaan CBA adalah memerlukan pengetahuan dan kefahaman
tentang proses sistem sedia ada kerana ianya merupakan asas membuat keputusan
sama ada perlu penambahbaikan atau menggantikannya dengan sistem baru.
Menurut Lagas (1999), antara perkara penting yang perlu diketahui ialah
kecekapan dan keupayaan sistem sedia ada, tahap kepuasan perkhidmatan dan
keperluan pengguna, pelanggan dan organisasi serta rekabentuk dan kos sistem
sedia ada.
4.2.3 Menentukan keperluan sistem masa hadapan
Keperluan pelanggan perlu ditentukan dari segi keupayaan, rekabentuk
sistem dan kos-kos dan faedah-faedah GIS. Elemen-elemen yang perlu
dipertimbangkan dalam kajian CBA ialah kitaran pemakaian dan tahap kemuncak
permintaan kitaran pemakaian sistem yang dicadangkan. Selain itu, dalam proses
CBA ini juga mempertimbangkan persaingan kecekapan sistem tersebut dengan
mengambilkira kualiti dan kecekapan fungsi sistem dicadangkan berbanding
sistem sedia ada serta kos dan faedah yang bakal diterima oleh organisasi,
pengguna dan pelanggan.
92
4.2.4 Pengumpulan data cadangan sistem baru
Elemen-elemen data sistem baru perlu dikenalpasti untuk memudahkan
membuat anggaran kos dan faedah. Peringkat ini merupakan satu proses yang amat
sukar dan penting dalam menjalankan CBA. Kualiti keputusan CBA adalah
bergantung kepada kualiti data-data yang diperolehi. Data-data boleh diperolehi
daripada sumber-sumber seperti organisasi, sistem sedia ada, pasaran semasa,
penerbitan, pemerhatian analisis dan kajian lanjut.
4.2.5 Menentukan alternatif
Dalam proses CBA, alternatif lain juga perlu dikenalpasti selain daripada
alternatif status quo bagi memudahkan CBA dilaksanakan. Terdapat tiga (3)
alternatif dicadangkan seperti yang dibincangkan di Bab 2. Alternatif pertama ialah
menggunakan sistem sedia ada atau lebih dikenali sebagai status quo, iaitu tanpa
melakukan sebarang perubahan kepada sistem sedia ada. Alternatif kedua ialah
sama ada melibatkan pembangunan, operasi dan penyelenggaraan dibuat secara
dalaman oleh organisasi atau diswastakan dengan melantik kontraktor yang
berpengalaman dan berpengetahuan. Setiap kaedah dan usaha memperbaiki proses
kerja boleh dikenali sebagai alternatif penambahbaikan sistem sedia ada. Ini
bermakna bahawa sistem sedia ada hanya melibatkan perubahan kecil dan tidak
mempengaruhi perubahan secara keseluruhan sistem sedia ada. Manakala alternatif
ketiga ialah membangunkan GIS. Pembangunan GIS akan melibatkan
perubahan besar, iaitu secara keseluruhannya akan menggantikan sistem sedia ada.
93
4.2.6 Menyediakan dokumen CBA
Menurut Lagas (1999), proses CBA ini melibatkan banyak andaian dan
pendapat, maka semua elemen ini penting untuk didokumenkan. Nilai anggaran
kos dan faedah setiap alternatif sepanjang tempoh kitaran hayat adalah berdasarkan
beberapa andaian dan pendapat, maka semua anggaran kos dan faedah ini perlu
didokumenkan bagi tujuan mengenalpasti sebarang pertindihan atau percanggahan
data semasa membuat analisis. Dalam kajian ini, semua anggaran kos dan faedah
telah didokumenkan seperti yang dalam Lampiran A dan B.
4.2.7 Membuat anggaran kos
Semua komponen kos bagi setiap alternatif sepanjang tempoh masa kitaran
hayat pelaksanaan mesti diambilkira. Terdapat beberapa faktor yang perlu
diambilkira apabila membuat anggaran kos seperti berikut:
(i) Menentukan kategori kos-kos alternatif,
(ii) Membangunkan profil kos tahunan,
(iii) Membangunkan dan menentukan profil sistem hayat kos,
(iv) Menentukan faktor nilai kini, dan
(v) Membandingkan nilai kos alternatif.
4.2.7.1 Menentukan kategori kos-kos alternatif
Lazimnya, kos-kos bagi ketiga-tiga sistem alternatif boleh dilihat di
peringkat pembangunan dan pelaksanaan operasi sistem. Di peringkat
94
pembangunan dan pelaksanaan operasi, terdapat dua kategori kos yang
dikenalipasti, iaitu kos tidak berulang (non-recurring cost) dan kos berulang
(recurring cost). Jadual 4.1 menunjukkan kategori dan jenis setiap kos untuk CBA.
i. Kos tidak berulang (Non-recurring cost)
Kos tidak berulang adalah kos-kos yang terlibat semasa pembangunan bagi
setiap alternatif dan lazimnya akan digunakan sekali sahaja (one-time costs) dalam
tempoh pembangunan setiap sistem alternatif termasuk kos modal dan kos jangka.
Terdapat beberapa jenis kos yang terlibat dalam proses pembangunan dan
pelaksanaan setiap sistem alternatif yang dikategorikan dalam kos tidak berulang.
Antaranya ialah termasuklah kajian keperluan pengguna, pembelian peralatan dan
perkakasan, pembelian perisian, pembangunan sistem, penyediaan dan peralihan
data, kakitangan konsultan, latihan dan kursus. Jadual 4.2 menunjukkan kategori
kos yang terlibat dan juga butiran secara terperinci.
ii. Kos berulang (Recurring cost)
Kos berulang pula adalah kos-kos operasi yang dibelanjakan sepanjang
pembangunan dan pelaksanaan setiap sistem alternatif sehingga ke satu tahap
tempoh hayat sistem alternatif itu perlu digantikan dengan sistem baru. Kos-kos
yang terlibat dalam tempoh pembangunan dan pelaksanaan setiap sistem alternatif
ialah termasuklah kos-kos kajian keperluan pengguna, penyewaan peralatan dan
perkakasan, penyewaan perisian, bayaran caj perolehan data, penyelenggaraan, gaji
kakitangan dan elaun latihan dan kursus. Jadual 4.3 menunjukkan kategori kos
yang terlibat dan juga butiran secara terperinci.
95
Jadual 4.1 : Kategori dan jenis kos
KATEGORI KOS SISTEM ALTERNATIF
Non-recurring
costs
Status
Quo
Penambahbaikan
Sistem Sedia Ada
Pembangunan
GIS
Kajian Keperluan Pengguna 15,000 15,000 15,000
Pembelian Peralatan /
Perkakasan
299,000 284,050 331,200
Pembelian Perisian 64,400 70,000 69,000
Pembangunan Sistem 66,200 99,000 397,500
Penyediaan & Peralihan Data 17,500 420,000 420,000
Kakitangan Konsultan 83,160 128,520 128,520
Latihan & Kursus 21,420 37,800 63,000
Recurring
costs
Status
Quo
Penambahbaikan
Sistem Sedia Ada
Pembangunan
GIS
Kajian Keperluan Pengguna - - -
Sewa Peralatan & Perkakasan - - -
Sewa Perisian 57,000 114,000 171,000
Bayaran Caj Perolehan Data - - -
Penyelenggaraan Perkakasan /
Perisian
366,000 318,000 198,000
Gaji Kakitangan 2,545,200 2,545,200 2,545,200
Elaun Latihan dan Kursus 150,000 270,000 510,000
96
Jadual 4.2: Kos pembangunan (Non-recurring cost)
KATEGORI KOS BUTIRAN
Kajian Keperluan
Pengguna
Kos bayaran fi perkhidmatan kepada konsultan untuk
membuat kajian keperluan pengguna mengenai setiap
sistem alternatif dicadang untuk dibangunkan.
Pembelian Peralatan
dan Perkakasan
Kos pembelian komputer (unit pemprosesan pusat),
pelantar (server), alat penyimpan data (pemacu cakera,
pemacu cakera keras dan pengimbas) dan alat-alat untuk
output data (monitor, pencetak, pemplot dan perakam
filem) serta peralatan pejabat, alat tulis, fail pegangan harta,
mesin fotokopi dan pita ukur.
Pembelian Perisian Kos pembelian semua jenis maklumat yang memproses
perisian seperti ArcView GIS, Pengaturcaraan Avenue
(untuk antaramuka dan pembangunan aplikasi ArcView),
AutoCAD Map, ArcInfo, Microsoft Access, Visual Basic,
SPSS dan sebagainya.
Pembangunan
Sistem Alternatif
Kos bayaran fi perkhidmatan bagi perolehan dan input data
dan pembangunan pangkalan data serta modul-modul
sistem alternatif yang dicadangkan, iaitu Status Quo,
Penambahbaikan Sistem Sedia Ada dan Pembangunan GIS.
Penyediaan dan
Peralihan Data
Kos pembelian maklumat/data seperti kadastra,
geran/hakmilik pegangan harta dan pelan-pelan lokasi.
Ianya juga melibatkan kos-kos yang diperlukan untuk
tujuan peralihan data manual ke digital spatial data serta
kos-kos yang terlibat dalam ujian dan pelaksanaan bagi
setiap sistem alternatif.
Kakitangan
Konsultan
Kos bayaran gaji kakitangan yang bertanggungjawab
membangunkan setiap sistem alternatif.
Latihan & Kursus Elaun latihan & kursus berkaitan dengan pembangunan
GIS.
97
Jadual 4.3: Kos operasi (Recurring cost)
KATEGORI KOS BUTIRAN
Kajian Keperluan Pengguna Kos bayaran bulanan fi perkhidmatan kepada
konsultan untuk membuat kajian keperluan pengguna
mengenai kesesuaian dan keperluan sepanjang tempoh
hayat sistem alternatif, jika perlu.
Penyewaan Perkakas
dan Peralatan
Kos bayaran pajakan atau sewa terhadap penggunaan
komputer (unit pemprosesan pusat � CPU), pelantar
(server), alat penyimpan data (pemacu cakera, pemacu
cakera keras dan pengimbas) dan alat-alat untuk output
data (monitor, pencetak, pemplot dan perakam filem),
jika perlu.
Penyewaan Perisian Kos bayaran pajakan atau sewa terhadap lesen perisian
yang digunakan seperti ArcView GIS, Pengaturcaraan
Avenue (untuk antaramuka dan pembangunan aplikasi
ArcView), AutoCAD Map, ArcInfo, Microsoft Access,
Visual Basic dan SPSS.
Bayaran Caj Perolehan Data Kos bayaran caj atau sewa bagi maklumat mengenai
data kadastra, geran/hakmilik, pelan-pelan lokasi dan
sebagainya, jika perlu.
Penyelenggaraan Kos penyelenggaraan terhadap perkakasan, perisian,
peralatan pejabat dan sebagainya sepanjang operasi
setiap sistem alternatif.
Gaji Kakitangan Gaji dan elaun kakitangan sepanjang pembangunan
setiap sistem alternatif.
Elaun Latihan & Kursus Elaun latihan dan kurusus kakitangan sepanjang
pembangunan setiap sistem alternatif.
98
4.2.7.2 Membangunkan profil kos tahunan
Penentuan kategori dan jenis kos akan membantu membangunkan profil
kos tahunan bagi ketiga-tiga sistem alternatif. Tujuan profil kos tahunan ini
dibangunkan adalah untuk memudahkan pembangunan profil sistem hayat kos dan
seterusnya dapat mengenalpasti perbandingan nilai kos bagi ketiga-tiga alternatif
yang dicadangkan. Kaedah pembangunan profil kos tahunan yang sama akan
digunakan bagi ketiga-tiga sistem alternatif. Jadual 4.4 menunjukkan
pembangunan profil kos tahunan bagi setiap alternatif. Lampiran A menunjukkan
keputusan analisis anggaran kos bagi ketiga-tiga alternatif yang telah dibangunkan
secara keseluruhan.
Kos-kos yang terlibat bagi setiap jenis kos dapat dikenalpasti setiap bulan
dalam sepanjang tahun seperti yang ditunjukkan pada Lampiran A. Kos-kos yang
dikenalpasti akan didarabkan dengan faktor nilai kini yang dikenalpasti untuk
mendapatkan nilai kos terdiskaun. Nilai kos terdiskaun ini akan menggambarkan
nilai kini kos yang akan diperolehi sekarang apabila ianya dilaburkan dalam
tempoh tertentu. Setiap kos bulanan yang dikenalpasti bagi semua jenis kos
sepanjang 12 bulan akan dicampurkan menjadi satu jumlah nilai kos atau jumlah
nilai kos terdiskaun.
Lazimnya, jumlah nilai kos atau jumlah nilai kos terdiskaun ini akan
digunakan dalam pembangunan profil sistem hayat kos untuk mengenalpasti
keseluruhan jumlah nilai kos terdiskaun pembangunan dan pelaksanaan bagi
ketiga-tiga sistem alternatif.
99
Jadu
al 4
.4: P
rofil
kos
tahu
nan
Kat
egor
i
Kos
Jeni
s
Kos
Jan
Feb
Mac
A
pr
Mei
Ju
n Ju
l O
gs
Sep
Okt
N
ov
Dis
T
otal
Non
-Rec
urri
ng C
osts
K
ajia
n K
eper
luan
Pen
ggun
a
Pe
mbe
lian
Pera
lata
n &
Per
kaka
san
Pe
mbe
lian
Peris
ian
Pe
mba
ngun
an S
iste
m
Pe
nyed
iaan
dan
Per
alih
an D
ata
K
akita
ngan
Kon
sulta
n
La
tihan
dan
Kur
sus
Recu
rrin
g C
osts
K
ajia
n K
eper
luan
Pen
ggun
a
Pe
nyew
aan
Pera
lata
n
Pe
nyew
aan
Peris
ian
B
ayar
an C
aj P
erol
ehan
Dat
a
Pe
nyel
engg
eraa
n
G
aji K
akita
ngan
El
aun
Latih
an d
an K
ursu
s
Jum
lah
Kos
Sis
tem
Fakt
or N
ilai K
ini
Jum
lah
Kos
Ter
disk
aun
Sum
ber :
Ola
han
send
iri
100
4.2.7.3 Membangunkan dan Menentukan Profil Sistem Hayat Kos
Profil kos tahunan yang dibangunkan akan memudahkan pembangunan
profil sistem hayat kos. Tujuan pembangunan profil sistem hayat kos ini ialah
untuk memudahkan pengiraan analisis kos-faedah dan dapat menghasilkan
perbandingan jumlah nilai kos atau jumlah nilai kos terdiskaun bagi menentukan
dan mengenalpasti sistem alternatif yang mempunyai potensi dan keupayaan untuk
dibangunkan. Jadual 4.5 menunjukkan pembangunan profil sistem hayat kos bagi
setiap alternatif. Keputusan kajian hasil profil kos tahunan bagi ketiga-tiga
alternatif yang telah dibangunkan boleh dilihat dalam Lampiran A. Setiap jumlah
nilai kos yang dikenalpasti dalam pembangunan kos tahunan akan dipindah ke
profil sistem hayat kos untuk dianalisis bagi menghasilkan jumlah keseluruhan
jumlah nilai kos terdiskaun bagi ketiga-tiga sistem alternatif. Jumlah kecil tahunan
setiap kategori bagi ketiga-tiga sistem alternatif perlu diperolehi untuk
memudahkan pengiraan CBA.
Dalam menentukan profil sistem hayat kos bagi setiap sistem alternatif,
penulis akan membuat pengiraan kos dengan menggunakan kaedah analisis
anggaran kos berdasarkan pemerhatian dan perbandingan ke atas data-data yang
diperolehi daripada kes kajian serta pemerhatian yang dijalankan. Dalam analisis
anggaran ini, setiap kos yang akan ditentukan bagi setiap sistem alternatif mestilah
rasional dan munasabah untuk dikuantitatif dan dirancang. Lazimnya terdapat dua
kos ringgit yang boleh digunapakai dalam membuat anggaran ke atas kos-kos
hadapan bagi ketiga-tiga sistem alternatif iaitu sama ada menggunakan kos ringgit
tetap (constant ringgit) atau ringgit semasa (current ringgit).
Dalam analisis ini, penulis akan menggunakan konsep ringgit semasa
dalam analisis anggaran kos bagi ketiga-tiga sistem alternatif berdasarkan andaian
bahawa kos-kos tersebut akan berubah dari semasa ke semasa setiap tahun
disebabkan faktor masa, kecekapan teknologi dan tahap pembangunan sistem. Kos
ringgit semasa ialah kos-kos yang telah dibuat pelarasan bagi menunjukkan kesan-
kesan daripada index harga.
101
Terdapat tiga kaedah yang boleh digunapakai apabila menggunakan ringgit
semasa, iaitu; i). menguruskan kos ringgit tetap, atau ii). menukar ringgit tetap
kepada ringgit semasa dengan menggunakan faktor inflasi berdasarkan index harga
seperti index harga pelanggan dan index harga pengeluar. atau iii) menggunakan
kaedah nilai kini untuk menukarkan nilai ringgit di masa hadapan kepada nilai
ringgit pada masa kini.
Dalam kajian ini, kaedah nilai kini digunakan untuk menentukan nilai
ringgit pada masa kini terhadap nilai ringgit di masa hadapan bagi ketiga-tiga
sistem alternatif. Ini adalah kerana ianya lebih sesuai dan praktikal untuk
menukarkan nilai ringgit di masa hadapan kepada nilai ringgit pada masa kini.
Nilai kini dikira bukan berdasarkan kepada faktor inflasi tetapi dengan kadar
faedah dan ianya dikira dengan mendarabkan kos-kos hadapan dengan faktor nilai
kini (terdiskaun) berdasarkan kadar diskaun dan tempoh pulangan balik yang telah
ditetapkan.
Pembangunan dan penentuan profil sistem hayat ini merupakan satu
analisis yang boleh membantu mengenalpasti potensi dan keupayaan ketiga-tiga
sistem alternatif. Jumlah nilai kos atau jumlah nilai kos terdiskaun yang dihasilkan
dalam tempoh hayat ketiga-tiga sistem alternatif akan menunjukkan potensi dan
keupayaan untuk dibangunkan. Lazimnya, jumlah nilai kos terdiskaun yang rendah
menunjukkan ianya berpotensi dan mempunyai keupayaan untuk dibangunkan.
Manakala jumlah nilai kos terdiskaun yang tinggi menunjukkan ianya kurang
berpotensi untuk dibangunkan.
102
Jadu
al 4
.5 :
Prof
il si
stem
hay
at k
os
Kat
egor
i
Kos
Jeni
s
Kos
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Tot
al
Non
-Rec
urri
ng C
osts
K
ajia
n K
eper
luan
Pen
ggun
a
Pe
mbe
lian
Pera
lata
n da
n Pe
rkak
asan
Pe
mbe
lian
Peris
ian
Pe
mba
ngun
an S
iste
m
Pe
nyed
iaan
dan
Per
alih
an D
ata
K
akita
ngan
Kon
sulta
n
La
tihan
dan
Kur
sus
Su
b-To
tal
Recu
rrin
g C
osts
K
ajia
n K
eper
luan
Pen
ggun
a
Pe
nyew
aan
Pera
lata
n
Pe
nyew
aan
Peris
ian
B
ayar
an C
aj P
erol
ehan
Dat
a
Pe
nyel
engg
eraa
n
G
aji K
akita
ngan
El
aun
Latih
an d
an K
ursu
s
Su
b-To
tal
Jum
lah
Kos
Sis
tem
Fakt
or N
ilai K
ini
Jum
lah
Kos
Ter
disk
aun
Sum
ber :
Ola
han
send
iri
103
4.2.7.4 Menentukan faktor nilai kini
Dalam kajian analisis ini, penulis akan membuat perbandingan terhadap
profil kos tahunan selama 10 tahun dengan faktor kadar diskaun ialah 7% pada
pertengahan tahun. Rasional pemilihan tempoh pulangan balik selama 10 tahun
dan kadar diskaun sebanyak 7% pada pertengahan tahun adalah disebabkan
keupayaan dan ketepatan untuk melihat sama ada penggunaan ketiga-tiga sistem
alternatif itu masih relevan atau sebaliknya dengan mengambilkira anggaran setiap
kos hadapan bagi ketiga-tiga sistem alternatif dengan mengambilkira pendapat
Lagas (1999) dan Watson (1998).
Menurut Lagas (1999), bahawa besar dan kompleksnya pembangunan
sistem maklumat pastinya mengambil jangka masa kitaran analisis kos-faedah
sekurang-kurangnya lima tahun dan maksima tidak melebihi 10 atau 12 tahun.
Kenneth Watson (1998), pula menyatakan bahawa pandangan pihak kerajaan
dalam konteks kadar diskaun sosial ialah di antara 5% hingga 15%.
Jadual 4.6 menunjukkan analisis pengiraan faktor nilai kini. Dalam analisis
pengiraan faktor nilai kini, tahun akhir (Year-End) hanya digunakan apabila jumlah
keseluruhan kos dan faedah hanya dapat diperolehi pada penghujung tempoh tahun
hayat. Manakala, tahun pertengahan (Mid-Year) pula boleh digunapakai sekiranya
semua kos dan faedah masih boleh diperolehi dalam tempoh pertengahan tahun
pelaburan sistem ketiga-tiga alternatif. Dalam analisis ini, faktor kadar diskaun
pertengahan tahun (mid-year) akan digunakan.
104
Jadual 4.6: Pengiraan nilai kini pada kadar diskaun 7%
Faktor Diskaun
Tahun
Tahun Akhir
(Year-End)
Tahun Pertengahan
(Mid-Year)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
0.9346
0.8734
0.8163
0.7629
0.7130
0.6663
0.6227
0.5820
0.5439
0.5083
0.9667
0.9035
0.8444
0.7891
0.7375
0.6893
0.6442
0.6020
0.5626
0.5258
Sumber : Lagas (1999)
105
4.2.7.5 Membandingkan nilai kos alternatif
Perbandingan kos bagi setiap sistem alternatif ini adalah satu kaedah untuk
membandingkan nilai-nilai kos dirancang bagi setiap alternatif dan menentukan
nilai kos dirancang yang lebih minima. Jadual 4.7 menunjukkan perbandingan kos
bagi setiap alternatif dari tahun 2006 hingga 2015. Dalam menggunakan kaedah
perbandingan kos ini, nilai-nilai kos dirancang bagi setiap alternatif sepanjang
sistem hayat harus dinyatakan dalam bentuk nilai kini untuk membolehkan
peralihan kos berlaku pada tempoh yang berlainan di masa hadapan kepada nilai
semasa yang menunjukkan nilai jangka wang.
Perbandingan kos ini boleh dibangunkan berdasarkan kepada sistem hayat
kos setiap alternatif yang telah ditentukan dalam Jadual 4.5. Semua jumlah nilai
kos dirancang dan jumlah nilai kos terdiskaun akan diringkaskan dalam satu jadual
perbandingan kos alternatif untuk memudahkan analisis perbandingan kos.
Lazimnya, jumlah nilai kos terdiskaun bagi alternatif status quo adalah
lebih rendah berbanding dengan alternatif penambahbaikan sistem sedia ada dan
alternatif pembangunan GIS disebabkan alternatif status quo tidak melibatkan
aktiviti-aktiviti pembangunan sistem secara menyeluruh dan terhad kepada
komponen-komponen sistem sedia ada. Manakala jumlah nilai kos terdiskaun bagi
alternatif penambahbaikan sistem sedia ada dan alternatif pembangunan GIS
adalah hampir sama disebabkan kedua-dua alternatif ini melibatkan pembangunan
sistem.
106
Jadu
al 4
.7: P
erba
ndin
gan
nila
i ang
gara
n ko
s
Stat
us Q
uo
Pena
mba
hbai
kan
Sist
em S
edia
Ada
Pe
mba
ngun
an
GIS
T
ahun
N
ilai
Dir
anca
ng
(RM
)
Nila
i K
ini
(RM
)
Nila
i D
iran
cang
(R
M)
Nila
i K
ini
(RM
)
Nila
i D
iran
cang
(R
M)
Nila
i K
ini
(RM
)
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
48
3,20
0.00
28
4,40
0.00
28
9,90
0.00
30
8,40
0.00
30
8,40
0.00
63
2,02
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
46
7,10
9.44
25
6,95
5.40
24
4,79
1.56
24
3,35
8.44
22
7,44
5.00
43
5,65
1.39
22
2,01
7.09
20
7,47
3.28
19
3,89
4.46
18
1,21
1.71
54
1,10
0.00
72
8,40
0.00
31
4,40
0.00
31
4,40
0.00
31
4,40
0.00
68
6,31
0.00
35
0,64
0.00
35
0,64
0.00
35
0,64
0.00
35
0,64
0.00
52
3,08
1.37
65
8,10
9.40
26
5,47
9.36
24
8,09
3.04
23
1,87
0.00
47
3,07
3.48
22
5,88
2.29
21
1,08
5.28
19
7,27
0.06
18
4,36
6.51
64
5,60
0.00
45
8,40
0.00
80
4,40
0.00
33
2,40
0.00
33
2,40
0.00
80
1,66
0.00
36
8,64
0.00
36
8,64
0.00
36
8,64
0.00
36
8,64
0.00
62
4,10
1.52
41
4,16
4.40
67
8,39
0.96
26
2,29
6.84
24
5,14
5.00
55
2,58
4.24
23
7,47
7.89
22
1,92
1.28
20
7,39
6.86
19
3,83
0.91
TO
TA
L
3,
684,
880.
00
2,
679,
907.
77
4,
301,
570.
00
3,
218,
310.
80
4,
848,
420.
00
3,
637,
309.
90
107
4.2.8 Membuat anggaran faedah
Peringkat seterusnya ialah menganggarkan faedah-faedah pembangunan
GIS. Menentukan dan menganggarkan nilai faedah bagi setiap alternatif
dicadangkan adalah sesuatu yang sukar dan perlu diberi perhatian khusus dalam
proses CBA. Dalam kajian CBA hendaklah membuktikan supaya faedah-faedah
dirancang dapat menjamin semua perbelanjaan bagi setiap sistem alternatif untuk
pentadbiran dan pengurusan kadaran MPS. Jaminan ini dapat dikenalpasti
berdasarkan jenis pengukuran faedah dan ianya mestilah munasabah.
Di samping itu, kajian analisis anggaran faedah juga perlu membuktikan
bahawa faedah-faedah yang diperolehi mestilah dapat meningkatkan keupayaan
dan kecekapan perkhidmatan serta memberi kepuasan kepada organisasi, pengguna
dan pelanggan yang berurusan dalam pentadbiran dan pengurusan kadaran di MPS.
Justifikasi faedah-faedah ini dapat dilihat berdasarkan keupayaan setiap faedah
tersebut mudah diukur dan munasabah dari segi tahap kecekapan, ketepatan, mesra
pengguna dan sebagainya. Dalam menentukan setiap faedah sistem alternatif, ianya
dapat dikenalpasti melalui pengetahuan dan pemahaman proses kerja (Prosedur
Manual Kerja dan Fail Meja) yang disediakan oleh pihak organisasi, pemerhatian
dan penelitian setiap fungsi alternatif dan keputusan maklum balas daripada
responden-responden terpilih.
Kajian anggaran analisis faedah ini dibuat untuk melihat faedah-faedah
yang boleh memperbaiki kelemahan dan kekurangan sistem sedia ada dengan
membandingkan sistem-sistem alternatif lain. Dalam bab ini akan membincangkan
beberapa item utama yang dikenalpasti seperti berikut:-
(i) Menentukan kategori faedah alternatif,
(ii) Menentukan nilai ringgit faedah alternatif,
(iii) Membangunkan dan menentukan profil sistem hayat faedah,
(iv) Mendiskaunkan nilai faedah masa hadapan kepada nilai masa kini
bagi ketiga-tiga alternatif, dan
(v) Membandingkan jumlah nilai kini faedah sistem sedia ada dan
sistem pembangunan GIS.
108
4.2.8.1 Menentukan kategori faedah-faedah alternatif
Dalam usaha menentukan faedah-faedah ini adalah amat sukar kerana ianya
adalah mustahil dikenalpasti dan ditentukan dalam nilai ringgit ke atas faedah-
faedah yang diperlukan untuk menetapkan kos-kos pembangunan dan keperluan
sesuatu perkakas dan perisian baru bagi setiap sistem alternatif dicadangkan untuk
pentadbiran dan pengurusan kadaran di MPS. Dalam mengatasi masalah ini,
terdapat dua (2) kaedah akan digunakan untuk membangunkan profil faedah-
faedah bagi setiap sistem alternatif. Kaedah pertama ialah mengkategorikan
faedah-faedah kepada dua (2) bahagian, iaitu faedah-faedah kualitatif dan faedah-
faedah kuantitatif. Kaedah kedua pula ialah menentukan jenis dan klasifikasi setiap
faedah-faedah kualitatif dan kuantitatif kepada tiga (3) jenis, iaitu kos, operasi
atau perkhidmatan dan teknikal. Jadual 4.8 menunjukkan setiap elemen faedah
sistem alternatif adalah berdasarkan jenis dan klasifikasi. Setiap elemen-elemen
faedah tersebut diperolehi daripada proses pembangunan dan pelaksanaan sistem
setiap alternatif.
i. Faedah-faedah kualitatif (Intangible benefits)
Dalam usaha menentukan faedah-faedah kualitatif adalah lebih mudah dan
cepat daripada menentukan faedah-faedah kuantitatif tetapi ianya sukar untuk
dinilai dan dikualitatifkan. Lazimnya, faedah-faedah kualitatif bagi setiap alternatif
yang dikenalpasti adalah seperti mengautomasikan intergriti faedah, meningkatkan
kepuasan pelanggan, meningkatkan satisfikasi kakitangan, memperbaiki maklumat
organisasi, pengguna dan pelanggan, memperbaiki system kawalan, menambah
kepuasan pengguna, mudah mengendalikan laluan sistem, meningkatkan tahap
keselamatan data dan menambah proses secara automasi.
109
ii. Faedah-faedah kuantitatif (Tangible benefits)
Manakala dalam usaha menentukan faedah-faedah kuantitatif adalah rumit
dan memerlukan pemerhatian dan penelitian terperinci kerana ianya dalam bentuk
nilai dan dikuantitatifkan. Dalam kajian CBA, faedah-faedah kuantitatif ditentukan
dalam asas nilai Ringgit Malaysia (RM). Faedah-faedah kuantitatif bagi setiap
alternatif yang dikenalpasti adalah seperti mengurangkan kos, mengawal kos,
memperbaiki kemudahan kakitangan, meningkatkan produktiviti, mengurangkan
fungsi manual, meningkatkan sumber maklumat, meningkatkan pendapatan,
mengurangkan masa memproses, memperbaiki perkhidmatan pelanggan,
memperbaiki maklumat organisasi, pengguna dan pelanggan, memperbaiki
penyediaan pelbagai jenis laporan, memperbaiki penyeliaan, mengurangkan data
bertindih, mengurangkan risiko kesilapan, memperbaiki kawalan sistem,
memperbaiki keperluan pengguna, memperbaiki capaian, memperbaiki tahap
keselamatan, memperbaiki penyimpanan rekod, memperbaiki tahap
penyelenggeraan, memperbaiki proses secara automasi, memperbaiki pengendalian
aduan dan maklum balas, memperbaiki kaedah mendapatkan semula maklumat dan
memperbaiki tahap penggunaan.
4.2.8.2 Menentukan nilai ringgit faedah
Dalam menentukan nilai atau ukuran terhadap faedah-faedah sistem
alternatif hanya dapat dibuat apabila semua faedah-faedah tersebut dapat
dikenalpasti seperti dalam jadual 4.8. Misalnya, dari segi sistem alternatif yang
digunakan, faedah yang berkaitan termasuklah meningkatkan tahap keselamatan
data dan menambah ruang pangkalan data. Manakala dari segi program sistem
alternatif yang dilaksanakan ialah mengawal kos perbelanjaan ke atas perkakas
atau peralatan dan memperbaiki kemudahan kakitangan.
110
Dalam analisis anggaran faedah, semua faedah dapat dikuantifikasikan
dengan menggunakan pengukuran hayat faedah dikuantitatif seperti dalam jadual
4.9. Lampiran B pula menunjukkan keputusan analisis anggaran faedah secara
keseluruhan. Jadual 4.9 ini dapat membantu mengenalpasti faedah kuantitatif bagi
setiap sistem alternatif dan menentukan nilai terhadap faedah tersebut berdasarkan
sumber dan asas yang ditetapkan dengan andaian bahawa faedah tersebut boleh
memberi manfaat secara 100 peratus kepada organisasi, pengguna dan pelanggan.
Tempoh pulangan balik dan kadar faedah bagi profil sistem hayat faedah
dikuantitatif adalah sama digunakan dalam profil sistem hayat kos, iaitu selama 10
tahun pada kadar 7% pada pertengahan tahun.
Lazimnya, usaha menentukan faedah adalah lebih rumit dan memerlukan
penelitian secara terperinci berbanding proses membuat analisis anggaran kos.
Dalam analisis ini, terdapat 4 kombinasi digunakan untuk memudahkan membuat
analisis anggaran faedah, iaitu membuat anggaran, perbandingan, penyamaan dan
pemerhatian. Selain itu, dalam carta pengukuran hayat faedah dikuantitatif juga
mempunyai ruang untuk keputusan-keputusan daripada tiga (3) penentuan yang
lebih kritikal, iaitu andaian, asas dan sumber.
Faedah dikuantitatif yang telah siap disediakan dalam carta tersebut akan
dipindah ke jadual profil sistem hayat faedah untuk memudahkan pengiraan nilai
terhadap jumlah faedah dirancang setiap tahun dalam tempoh 10 tahun pada kadar
7%.
111
Jadual 4.8: Jenis dan klasifikasi faedah
KUANTITATIF KUALITATIF
Kos Perundangan dan Sosio-Politik
! Mengawal kos
! Memperbaiki kemudahan kakitangan
! Meningkatkan produktiviti
! Mengurangkan fungsi manual
! Meningkatkan sumber maklumat
! Meningkatkan pendapatan
! Mengautomasikan integriti faedah
! Meningkatkan kepuasan pelanggan
! Meningkatkan satisfikasi kakitangan
Operasi dan Perkhidmatan Operasi dan Perkhidmatan
! Memperbaiki maklumat organisasi,
pengguna dan pelanggan
! Memperbaiki penyeliaan
! Mengurangkan data bertindih
! Mengurangkan risiko kesilapan
! Memperbaiki maklumat organisasi,
pengguna dan pelanggan
! Memperbaiki sistem kawalan
! Menambah kepuasan pengguna
Teknikal Sistem Teknikal Sistem
! Memperbaiki penyimpanan rekod
! Memperbaiki tahap penyelenggeraan
! Memperbaiki proses secara automasi
! Memperbaiki pengendalian aduan
dan maklum balas
! Memperbaiki kaedah mendapatkan
semula maklumat
! Mudah mengendalikan laluan
sistem
! Meningkatkan tahap keselamatan
data
! Menambah proses secara automasi
112
Jadual 4.9: Pengukuran hayat faedah dikuantitatif
KATEGORI / BUTIRAN FAEDAH
Jenis Faedah:
Butiran:
NILAI FAEDAH DIRANCANG
Andaian:
ITEM ASAS SUMBER
Sukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan:
Penambahan/Pengurangan Projek:
Nilai Projek Dilaksanakan:
Sistem Hayat Profil Faedah Dirancang
(Sistem Alternatif)
Thn
1
Thn
2
Thn
3
Thn
4
Thn
5
Thn
6
Thn
7
Thn
8
Thn
9
Thn
10
Total
NILAI FAEDAH SEBENAR ATAU DISEMAK SEMULA
Andaian:
ITEM ASAS SUMBER
Sukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan:
Penambahan/Pengurangan Projek:
Nilai Projek Dilaksanakan:
Sistem Hayat Profil Faedah Dirancang
(Sistem Alternatif)
Thn
1
Thn
2
Thn
3
Thn
4
Thn
5
Thn
6
Thn
7
Thn
8
Thn
9
Thn
10
Total
Sumber : Olahan sendiri
113
4.2.8.3 Membangun dan menentukan profil sistem hayat faedah
Pembangunan profil sistem hayat faedah bertujuan untuk memudahkan
pengiraan CBA dan menghasilkan perbandingan jumlah nilai faedah atau jumlah
nilai faedah terdiskaun bagi menentukan dan mengenalpasti sistem alternatif yang
mempunyai nilai faedah yang tertinggi dan memberi manfaat dan kepuasan kepada
organisasi, pengguna dan pelanggan. Jadual 4.10 menunjukkan pembangunan
profil sistem hayat faedah. Manakala lampiran B pula adalah hasil pengukuran
hayat faedah dikuantitatifkan bagi ketiga-tiga alternatif. Dalam menentukan profil
sistem hayat faedah bagi setiap sistem alternatif, penulis akan membuat pengiraan
nilai faedah dengan menggunakan kaedah analisis anggaran berdasarkan
pemerhatian dan perbandingan ke atas data-data yang diperolehi daripada kes
kajian serta temuramah yang dijalankan. Setiap nilai faedah yang akan ditentukan
bagi setiap sistem alternatif mestilah rasional dan munasabah untuk dikuantitatif
dan dirancang. Analsis yang boleh digunapakai dalam membuat anggaran ke atas
setiap nilai faedah bagi ketiga-tiga sistem alternatif adalah sama digunakan bagi
membuat anggaran ke atas kos-kos bagi ketiga-tiga sistem alternatif, iaitu
menggunakan konsep ringgit semasa berdasarkan andaian bahawa nilai faedah-
faedah tersebut akan berubah dari semasa ke semasa setiap tahun disebabkan faktor
masa, kecekapan teknologi dan tahap pembangunan sistem.
Dalam analisis ini juga, penulis akan menggunakan kaedah nilai kini untuk
menentukan nilai ringgit pada masa kini terhadap nilai ringgit di masa hadapan ke
atas nilai faedah-faedah bagi setiap sistem alternatif. Jumlah nilai faedah atau
jumlah nilai faedah terdiskaun yang dihasilkan dalam tempoh hayat ketiga-tiga
sistem alternatif akan menunjukkan potensi dan keupayaan untuk dibangunkan.
Lazimnya, jumlah nilai faedah terdiskaun yang tinggi menunjukkan ianya
berpotensi dan mempunyai keupayaan untuk dibangunkan. Manakala jumlah nilai
faedah terdiskaun yang rendah menunjukkan ianya kurang berpotensi untuk
dibangunkan.
114
Jadu
al 4
.10:
Pro
fil si
stem
hay
at fa
edah
TA
HU
N
JEN
IS
KU
AN
TIT
AT
IF
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Tot
al
(a).
KO
S
(b).
OPE
RASI
/PER
KH
IDM
ATAN
(c).
TEK
NIK
AL
TO
TA
L F
AE
DA
H
DIR
AN
CA
NG
TO
TA
L F
AE
DA
H T
ER
DIS
KA
UN
Sum
ber :
Ola
han
send
iri
115
4.2.8.4 Membandingkan nilai faedah alternatif
Perbandingan nilai faedah bagi setiap sistem alternatif ini adalah satu
kaedah untuk membandingkan nilai-nilai faedah dirancang bagi setiap alternatif
dan mengenalpasti nilai faedah dirancang yang tertinggi. Jadual 4.11 menunjukkan
pembangunan perbandingan nilai faedah bagi setiap alternatif dari tahun 2006
hingga 2015. Dalam menggunakan kaedah perbandingan nilai faedah, nilai-nilai
faedah dirancang bagi setiap alternatif sepanjang sistem hayat harus dinyatakan
dalam bentuk nilai kini untuk membolehkan peralihan nilai faedah berlaku pada
tempoh yang berlainan di masa hadapan kepada nilai semasa yang menunjukkan
nilai jangka wang.
Perbandingan nilai faedah ini juga boleh dibangunkan berdasarkan kepada
sistem hayat faedah setiap alternatif yang telah ditentukan dalam jadual 4.11.
Semua jumlah nilai faedah dirancang dan jumlah nilai kini faedah terdiskaun akan
diringkaskan dalam satu jadual perbandingan nilai faedah setiap alternatif untuk
memudahkan membuat analisis. Lazimnya, jumlah nilai kini faedah terdiskaun
bagi alternatif status quo adalah lebih rendah berbanding dengan alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada dan alternatif pembangunan GIS disebabkan
alternatif status quo tidak mempunyai banyak aktiviti pembangunan sistem yang
memberi manfaat kepada organisasi, pengguna dan pelanggan. Manakala, jumlah
nilai kini faedah terdiskaun bagi alternatif pembangunan GIS adalah tinggi
berbanding alternatif penambahbaikan sistem sedia ada disebabkan peranan dan
fungsi yang pelbagai bagi sistem alternatif pembangunan GIS berbanding sistem
alternatif penambahbaikan sistem sedia ada.
116
Jadu
al 4
.11:
Pe
rban
ding
an n
ilai a
ngga
ran
faed
ah
Stat
us Q
uo
Pena
mba
hbai
kan
Sist
em S
edia
Ada
Pe
mba
ngun
an
GIS
T
ahun
N
ilai D
iran
cang
(RM
) N
ilai
Kin
i (R
M)
Nila
i D
iran
cang
(R
M)
Nila
i K
ini
(RM
)
Nila
i D
iran
cang
(R
M)
Nila
i K
ini
(RM
)
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
- - 2,
928,
000.
00
2,92
8,00
0.00
2,
928,
000.
00
2,92
8,00
0.00
2,
928,
000.
00
2,92
8,00
0.00
2,
928,
000.
00
2,92
8,00
0.00
- - 2,
473,
078.
72
2,31
1,11
6.08
2,
159,
990.
00
2,01
8,82
1.84
1,
886,
732.
96
1,76
3,13
7.60
1,
647,
742.
88
1,53
9,96
3.04
- 4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
- 4,
313,
670.
40
4,03
1,50
3.36
3,
767,
479.
04
3,52
1,12
0.00
3,
290,
993.
92
3,07
5,66
8.48
2,
874,
188.
80
2,68
6,07
7.44
2,
510,
379.
52
- - 8,
910,
700.
00
8,91
0,70
0.00
8,
910,
700.
00
8,91
0,70
0.00
8,
910,
700.
00
8,91
0,70
0.00
8,
910,
700.
00
8,91
0,70
0.00
- - 7,
524,
195.
08
7,03
1,43
3.37
6,
571,
641.
25
6,14
2,14
5.51
5,
740,
272.
94
5,36
4,24
1.40
5,
013,
159.
82
4,68
5,24
6.06
T
OT
AL
23
,430
,400
15,8
00,5
83.1
2
42,9
69,6
00
30
,071
,080
.96
71
,285
,600
48,0
72,3
35.4
3
117
4.2.9 Mendiskaunkan kos dan faedah
Selepas menentukan kos dan faedah pembangunan GIS dalam tempoh
kitaran hayat pelaksanaan bagi setiap alternatif tersebut, ianya perlu ditukarkan
kepada suatu unit yang mudah diukur. Ini boleh dilaksanakan dengan
mendiskaunkan nilai ringgit pada masa akan datang, iaitu dengan menukarkan kos
dan faedah akan datang kepada nilai sekarang (present value). Menurut Lagas
(1999), pendiskaunan atau nilai kini boleh dikira berdasarkan formula seperti
berikut:
Di mana P = Nilai Kini, F = Nilai Masa Depan, i = Kadar Faedah,
n = Jumlah Tahun, dan 1/(1+i)^n = Faktor Diskaun.
Walau bagaimanapun, formula 1/(1+i)^n hanya akan digunakan apabila
andaian bahawa nilai anggaran kos dan nilai anggaran faedah dijumlahkan pada
akhir tahun hayat. Manakala, formula pertengahan tahun bagi faktor diskaun
1/(1+i)^n-0.5 akan digunakan apabila andaian bahawa kos pelaburan dibelanjakan
sepanjang tahun selama tempoh hayat projek. Dalam kajian ini, formula
pertengahan tahun faktor diskaun 1/(1+i)^n-0.5 adalah digunakan. Nilai anggaran
kos dan nilai anggaran faedah yang telah didiskaunkan masing-masing ditunjukkan
dalam Lampiran A dan B.
4.2.10 Penilaian keputusan CBA
Peringkat terakhir dalam proses CBA ialah menjalankan penilaian terhadap
keputusan CBA dengan mengambilkira keputusan teknik-teknik penilaian
pelaburan yang digunakan, iaitu NKB, TPBM dan NFK. Dalam membuat penilaian
terhadap keputusan CBA setiap kos dan faedah yang terlibat mestilah terdiskaun
P = F (1/(1+i)^n
118
dan dikuantitatifkan bagi memudahkan perbandingan di antara kos terdiskaun dan
faedah terdiskaun. Walaupun CBA merupakan kunci kepada proses pertimbangan
membuat keputusan pelaburan pembangunan GIS, tetapi pihak pengurusan
organisasi memerlukan kepastian dan kesahihan keputusan CBA. Terdapat tiga
proses yang perlu diambilkira dalam perkara ini, iaitu menentukan parameter input
yang digunakan, menjalankan semula analisis kos dan penilaian semula keputusan
CBA yang dihasilkan (Lagas, 1999).
Justeru itu, pengetahuan proses CBA ini akan memudahkan dan membantu
melaksanakan CBA terhadap pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran
dengan lebih teratur dan terperinci. Ia merupakan satu garis panduan yang perlu
dipatuhi bagi menjalankan CBA supaya keputusan yang dihasilkan lebih cekap,
berkesan dan berkualiti yang boleh dirujuk oleh pihak pengurusan organisasi untuk
membuat pelaburan di masa depan.
4.3 Rumusan
CBA bukanlah satu kaedah analisis pelaburan yang mudah dilaksanakan.
CBA memerlukan pengetahuan dan kemahiran yang tinggi untuk mencapai satu
keputusan yang berkualiti. Proses CBA yang direkabentuk merupakan satu garis
panduan yang perlu dipatuhi untuk menghasilkan satu keputusan berkualiti bagi
pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran dan pengurusan kadaran MPS. Selain
itu, rangka kerja CBA bagi pembangunan GIS adalah penting untuk ditentukan
bagi melihat kos-kos dan faedah-faedah GIS yang lebih praktikal, adil dan
diterima. Biasanya, kos-kos dan faedah-faedah GIS sukar dilihat dalam jangka
masa yang pendek dan ianya akan semakin wujud dan mula mudah dilihat pada
tahun-tahun berikutnya.
Walau bagaimanapun, jangka masa yang terlalu lama pula untuk melihat
kos dan faedah GIS adalah tidak praktikal dan kurang tepat. Justeru itu, rangka
119
kerja bagi CBA bagi pembangunan GIS perlu dirancang dengan lebih diteliti agar
anggaran terhadap kos-kos dan faedah-faedah GIS dapat dikira dan dilihat secara
munasabah dan adil. Ketepatan anggaran kos-kos dan faedah-faedah GIS adalah
sangat bergantung kepada perancangan rangka kerja kos dan faedah yang teratur
dan tersusun. Kos-kos dan faedah-faedah GIS yang dikenalpasti akan dianalisis
dengan menggunakan teknik-teknik CBA yang biasa digunakan dalam teknik
pelaburan teknologi maklumat. Kos-kos dan faedah-faedah yang dapat diterima
akan dibandingkan antara satu sama lain berdasarkan keputusan teknik-teknik
CBA untuk melihat keputusan yang berkualiti. Methodologi kajian analisis kos dan
faedah sangat rumit dan memerlukan pemerhatian dan penelitian terperinci
terutama dalam mereka bentuk soalan temuramah. Ini kerana soalan temuramah
hendaklah ringkas tetapi mudah difahami dan dijawab oleh responden sesuai
dengan keperluan kajian bagi menghasilkan maklum balas yang lebih berpotensi
dan boleh diterima pakai secara rasional dan munasabah untuk membuat kajian
CBA.
BAB 5
KEPUTUSAN DAN ANALISIS
5.1 Pengenalan
Bab ini akan membincangkan secara terperinci mengenai keputusan
analisis kos-faedah terhadap ketiga-tiga alternatif yang dicadangkan. Selain itu,
dalam bab ini juga akan membincangkan setiap keputusan terhadap ketiga-tiga
alternatif berdasarkan maklumat-maklumat seperti analisis anggaran kos dan
faedah, profil kos-faedah dan kualitatif faedah untuk membantu menentukan dan
mengenalpasti pilihan alternatif yang mempunyai potensi untuk dibangunkan
dalam pentadbiran kadaran MPS.
Keputusan kajian CBA terhadap faktor kuantitatif untuk setiap alternatif
akan dibandingkan berdasarkan kepada teknik-teknik penilaian CBA sebagaimana
yang dibincangkan dalam Bab 2, iaitu kaedah nilai kini bersih (NKB) / nilai
terdiskaun bersih (NTB), tempoh pulangan balik modal (TPBM) dan nisbah faedah
kos (NFK).
121
5.2 Andaian Analisis Anggaran Kos dan Faedah
Dalam kajian ini, terdapat tiga alternatif yang dipertimbangkan dalam
kajian CBA, iaitu alternatif sistem sedia ada, alternatif penambahbaikan sistem
sedia ada, dan alternatif pembangunan GIS. Ketiga-tiga alternatif ini telah
dihubungkaitkan dengan data dirancang yang mana analisis kos - faedah ini
mengambil tempoh jangka masa selama 10 tahun dengan mengambilkira semua
data di masa hadapan. Walaupun data tersebut hanya dirancang, tetapi ianya dapat
menunjukkan ketepatan pada keadaannya yang sebenar. Walau bagaimanapun,
bagi membuktikan bahawa data yang dirancang itu lebih fleksibel, maka kajian ini
memerlukan beberapa analisis anggaran berdasarkan kepada keadaannya yang
sebenar. Analisis anggaran ini telah dibahagikan kepada dua (2) kategori, iaitu
analisis anggaran kos dan faedah. Analisis anggaran kos dan faedah ini akan
meliputi ketiga-tiga alternatif tersebut.
5.2.1 Andaian analisis anggaran kos
Dalam analisis anggaran kos ini akan menentukan potensi dan kesesuaian
setiap alternatif yang dicadangkan dengan membandingkan kos-kos yang terlibat di
antara ketiga-tiga alternatif yang dipertimbangkan dalam pembangunan sistem
pentadbiran kadaran MPS. Kajian ini akan mencari dan memilih alternatif yang
mempunyai kos yang munasabah dengan faedah-faedah alternatif yang maksimum
kepada organisasi, pengguna dan pelanggan. Dalam kajian ini, kos alternatif yang
paling rendah tidak akan menjamin bahawa alternatif tersebut dapat diterima dan
boleh dibangunkan sekiranya faedah-faedah yang diperolehi daripadanya adalah
lebih rendah. Justeru itu, dalam analisis anggaran kos ini mempunyai beberapa
andaian perlu dibuat untuk mendapatkan data-data dirancang yang lebih tepat dan
boleh menghasilkan keputusan yang lebih munasabah.
122
5.2.1.1 Alternatif status quo
Dalam proses menentukan analisis anggaran kos bagi alternatif status quo
telah mengambilkira andaian-andaian seperti berikut:-
(i) Pembangunan GIS akan dimulakan dalam tahun 2006 dan dijangka
siap pada pertengahan tahun 2008.
(ii) Bilangan kakitangan yang terlibat dalam pembangunan GIS dan
kursus serta latihan akan meningkat dalam tahun 2011.
(iii) Model GIS akan dinaik taraf pada tahun 2011.
(iv) Beberapa komponen perkakasan dan peralatan GIS akan ditukar
ganti dalam tahun 2011.
(v) Perisian GIS akan dinaik taraf dan lesen diperbaharui dalam tahun
2011.
(vi) Kos penyelenggaraan berkaitan GIS akan meningkat dalam tahun
2011.
5.2.1.2 Alternatif penambahbaikan sistem sedia ada
Dalam proses menentukan analisis anggaran kos bagi alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada telah mengambilkira andaian-andaian seperti
berikut:-
(i) Pembangunan GIS akan dimulakan dalam tahun 2006 dan dijangka
siap pada pertengahan tahun 2007.
(ii) Bilangan kakitangan yang terlibat GIS dan kursus serta latihan akan
meningkat dalam tahun 2011.
(iii) GIS akan dinaik taraf pada tahun 2011.
(iv) Beberapa komponen perkakasan dan peralatan GIS akan ditukar
ganti dalam tahun 2011.
123
(v) Perisian GIS akan dinaik taraf dan lesen diperbaharui dalam tahun
2011.
(vi) Kos penyelenggaraan berkaitan GIS akan meningkat dalam tahun
2011.
5.2.1.3 Alternatif pembangunan GIS
Dalam proses menentukan analisis anggaran kos bagi alternatif
pembangunan GIS telah mengambilkira andaian-andaian seperti berikut:-
(i) Tempoh pembangunan GIS ialah selama 2 tahun dan mula
dibangunkan dalam pertengahan tahun 2006 dan dijangka siap pada
pertengahan tahun 2008.
(ii) Bilangan kakitangan yang terlibat GIS dan kursus serta latihan akan
meningkat dalam tahun 2011.
(iii) GIS akan dinaik taraf pada tahun 2011.
(iv) Beberapa komponen perkakasan dan peralatan GIS akan ditukar
ganti dalam tahun 2011.
(v) Perisian GIS akan dinaik taraf dan lesen diperbaharui dalam tahun
2011.
(vi) Kos penyelenggaraan CAMA-GIS akan meningkat dalam tahun
2011.
124
5.2.1.4 Ketiga-tiga alternatif
Dalam kajian ini proses menentukan analisis anggaran kos bagi ketiga-tiga
alternatif telah mengambilkira andaian-andaian seperti berikut:-
(i) Ketiga-tiga alternatif dibangunkan pada tahun yang sama bagi
mendapatkan maklumat-maklumat kajian mengenai kos dan faedah
yang lebih tepat, munasabah dan terkini.
(ii) Jangka masa kitaran analisis kos-faedah bagi setiap alternatif adalah
dalam tempoh 10 tahun yang bermula pada tahun 2006 hingga
2015.
(iii) Semua sistem baru yang dibina atau dinaik taraf akan melibatkan
kajian keperluan, pembangunan sistem (termasuk mereka bentuk
sistem), peralihan data, operasi dan penyelenggaraan.
(iv) Semua kos gaji kakitangan akan meningkat dalam tahun 2011.
(v) Kos perkakasan dan peralatan GIS akan meningkat apabila
menggunakan perkakasan atau peralatan baru dalam menaikkan
taraf sistem.
(vi) Kos penyelenggaraan GIS akan meningkat apabila menggunakan
sistem-sistem baru.
(vii) Kos peralihan data dan operasi akan meningkat apabila
menggunakan sistem-sistem baru dengan perkakasan atau peralatan
dan perisian baru.
(viii) Kos perolehan dan peralihan data dalam proses pembangunan
sistem akan meningkat apabila menggunakan sistem-sistem baru.
(ix) Anggaran kos bagi ketiga-tiga alternatif adalah berbeza.
(x) Berikut adalah kos kakitangan berdasarkan jawatan dan kelayakan:
a. Bagi tahun 2006, gaji pegawai kanan ialah RM3,000.00
sebulan dan penolong pegawai kanan pula ialah
RM1,800.00. Manakala pembantu penolong pegawai ialah
RM800.00.
b. Pada tahun 2011, semua gaji kakitangan meningkat
sebanyak 10% daripada jumlah gaji asal pada tahun 2006.
125
5.2.2 Andaian analisis anggaran faedah
Dalam analisis anggaran faedah ini akan mengenalpasti faedah-faedah yang
boleh diterima bagi setiap sistem alternatif dicadangkan untuk pentadbiran kadaran
MPS. Sebagaimana yang dibincangkan dalam Bab 4 bahawa setiap faedah yang
dikenalpasti akan ditentukan dalam asas nilai Ringgit Malaysia (RM) bagi maksud
kajian ini untuk memudahkan perbandingan antara kos-kos alternatif ini. Dalam
kajian analisis anggaran faedah ini akan mengenalpasti setiap alternatif yang
mempunyai nilai anggaran faedah paling tinggi dan melebihi jumlah nilai anggaran
kos yang dikenalpasti bagi setiap sistem alternatif. Justeru itu, dalam analisis
anggaran faedah ini mempunyai beberapa andaian yang perlu dibuat bagi
membuktikan setiap nilai anggaran faedah yang dikenalpasti adalah munasabah
dan boleh meningkatkan keupayaan dan kecekapan sistem pentadbiran kadaran
MPS serta memberi kepuasan kepada pengguna dan pelanggan.
5.2.2.1 Alternatif status quo
Dalam proses menentukan analisis anggaran faedah bagi alternatif status
quo mengambilkira andaian-andaian seperti berikut:-
(i) Sistem dinaik taraf pada tahun 2011 hanya untuk menambah
aplikasi bagi sistem sedia ada.
(ii) Pembelian perkakasan dan peralatan pada tahun 2006 dan 2011
adalah sebagai sokongan terhadap sistem sedia ada.
(iii) Pertambahan kakitangan adalah untuk menjalankan kerja-kerja
menaiktaraf sistem sedia ada.
(iv) Nilai faedah tidak akan berubah dalam tempoh kitaran kajian CBA
sehingga terdapat satu sistem baru dibangunkan untuk
menggantikan alternatif ini.
126
5.2.2.2 Alternatif penambahbaikan sistem sedia ada
Dalam proses menentukan analisis anggaran faedah bagi alternatif status
quo mengambilkira andaian-anadaian seperti berikut:-
(i) Sistem dinaik taraf pada tahun 2011 hanya untuk menambah
aplikasi bagi sistem sedia ada.
(ii) Pembelian perkakasan dan peralatan pada tahun 2006 dan 2011
adalah sebagai sokongan terhadap sistem sedia ada.
(iii) Pertambahan kakitangan adalah untuk menjalankan kerja-kerja
menaiktaraf sistem sedia ada.
(iv) Nilai faedah tidak akan berubah dalam tempoh kitaran analisis kos-
faedah sehingga terdapat satu sistem baru dibangunkan untuk
menggantikan alternatif ini.
5.2.2.3 Alternatif pembangunan GIS
Dalam proses menentukan analisis anggaran faedah bagi alternatif status
quo mengambilkira andaian-anadaian seperti berikut:-
(i) Sistem dinaik taraf pada tahun 2011 hanya untuk menambah
aplikasi bagi sistem sedia ada.
(ii) Pembelian perkakasan dan peralatan pada tahun 2006 dan 2011
adalah sebagai sokongan terhadap sistem sedia ada.
(iii) Pertambahan kakitangan adalah untuk menjalankan kerja-kerja
menaiktaraf GIS.
(iv) Nilai faedah tidak akan berubah dalam tempoh kitaran analisis kos-
faedah sehingga terdapat satu sistem baru dibangunkan untuk
menggantikan alternatif ini.
127
5.3 Perbincangan Profil Sistem Hayat Kos
Profil sistem hayat kos bagi setiap alternatif menerangkan secara terperinci
mengenai jumlah anggaran kos setiap tahun dalam tempoh kitaran hayat selama 10
tahun bagi kedua-dua kategori kos yang dikenalpasti, iaitu kos bukan berulang dan
kos berulang. Profil ini juga dapat menentukan jumlah nilai anggaran kos
terdiskaun bagi ketiga-tiga alternatif setiap tahun dalam tempoh kitaran hayat yang
sama. Kajian ini adalah selaras dengan objektif kajian yang dibincangkan di awal
Bab 1 untuk mengenalpasti kos-kos bagi alternatif yang dibangunkan untuk
pentadbiran kadaran MPS. Lampiran A menunjukkan secara keseluruhan hasil
profil kos faedah bagi ketiga-tiga alternatif.
Rajah 5.1 menunjukkan perbandingan nilai anggaran kos bagi ketiga-tiga
alternatif bagi tahun 2006 hingga 2015. Rajah 5.2 pula menunjukkan perbandingan
nilai anggaran kos bagi alternatif status quo dan alternatif penambahbaikan sistem
sedia ada bagi tahun 2006 hingga 2015. Manakala Rajah 5.3 menunjukkan
perbandingan nilai anggaran kos bagi alternatif status quo dan alternatif
pembangunan GIS bagi tahun 2006 hingga 2015. Rajah 5.4 menunjukkan
perbandingan nilai anggaran kos bagi alternatif pembangunan GIS dan alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada bagi tahun 2006 hingga 2015.
128
0.00
0.10
0.20
0.30
0.40
0.50
0.60
0.70
0.80
0.90
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Year
Status Quo
Penambahbaikan SistemSedia AdaPembangunan GIS
Rajah 5.1: Perbandingan nilai anggaran kos bagi ketiga-tiga alternatif bagi
tahun 2006 hingga 2015.
0.00
0.10
0.20
0.30
0.40
0.50
0.60
0.70
0.80
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Year
Status Quo
PenambahbaikanSistem Sedia Ada
Rajah 5.2: Perbandingan nilai anggaran kos bagi alternatif status quo dan
alternatif penambahbaikan sistem sedia ada bagi tahun 2006 hingga 2015.
129
0.000.100.200.300.400.500.600.700.800.90
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Year
Status QuoPembangunan GIS
Rajah 5.3: Perbandingan nilai anggaran kos bagi alternatif status quo dan
alternatif pembangunan GIS bagi tahun 2006 hingga 2015.
0.000.100.200.300.400.500.600.700.800.90
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Year
PenambahbaikanSistem Sedia AdaPembangunan GIS
Rajah 5.4: Perbandingan nilai anggaran kos bagi alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada dan alternatif pembangunan GIS bagi
tahun 2006 hingga 2015.
130
5.3.1 Alternatif status quo
Berdasarkan Jadual 5.1, semua anggaran kos bagi alternatif ini telah
dimasukkan dalam jadual tersebut mengikut tahun dalam tempoh kitaran hayat
selama 10 tahun dari tahun 2006 hingga 2015. Semua nilai anggaran kos bagi
setiap tahun adalah berasaskan kepada andaian yang telah dibuat dalam kajian ini
berdasarkan ciri-ciri sistem alternatif ini.
Pada tahun 2006 menunjukan nilai anggaran kos adalah tinggi disebabkan
kerja-kerja seperti kajian keperluan pengguna, pembelian perkakasan dan
peralatan, pembelian perisian, pembangunan sistem dan bayaran gaji kakitangan.
Pada tahun 2006 hingga 2007, tiada kos peralihan data dan penyelenggaraan
disebabkan tahun tersebut masih dalam proses membangunkan sistem alternatif.
Jumlah nilai anggaran kos bagi GIS pada tahun 2006 ialah sebanyak RM483,200,
iaitu kos bukan berulang ialah RM225,800 dan kos berulang pula ialah
RM257,400.
Pada tahun 2007, jumlah kos yang terlibat ialah sebanyak RM284,400, iaitu
kos bukan berulang ialah RM24,000 dan kos berulang pula ialah RM260,400.
Penurunan nilai anggaran kos bagi tahun 2007 adalah disebabkan MPS hanya
melakukan kerja-kerja pembangunan sistem alternatif. Peningkatan semula kos
pada tahun 2008 adalah disebabkan MPS telah melakukan kerja-kerja
pembangunan sistem alternatif sehingga bulan Jun dan melibatkan kos peralihan
data serta penyelenggaraan. Jumlah nilai anggaran kos bagi tahun 2008 ialah
RM289,900, iaitu kos bukan berulang ialah RM29,500 dan kos berulang pula ialah
RM260,400.
Pada tahun 2009, nilai anggaran kos telah menurun dan kekal sehingga
pada tahun 2010 disebabkan kos bagi sistem alternatif ini hanya melibatkan kos
penyelenggaraan dan gaji kakitangan MPS untuk memastikan sistem alternatif ini
berfungsi dengan baik sehingga sistem ini dinaiktaraf. Jumlah nilai anggaran kos
bagi GIS pada tahun 2009 hingga 2010 ialah masing-masing berjumlah
RM308,400, iaitu hanya melibatkan kos berulang. Keadaan ini berlaku disebabkan
131
pembangunan sistem alternatif telah siap pada pertengahan tahun 2008 dan kos-kos
yang terlibat pada tahun 2009 dan 2010 hanya bagi kos operasi (sewaan perisian,
gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus) dan penyelenggaraan (perkakasan
dan perisian).
Pada tahun 2011 ialah masa yang sesuai untuk memperbaiki sistem
alternatif ini kerana diandaikan bahawa selama 5 tahun sistem alternatif ini
digunakan, pihak pengurusan organisasi berpendapat bahawa sistem alternatif ini
tidak mampu meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem pentadbiran kadaran
MPS dalam menghadapi keperluan organisasi, pengguna dan pelanggan dalam
menghadapi cabaran penggunaan teknologi maklumat yang semakin moden dan
terkini. Selain itu, diandaikan bahawa kebanyakan perkakasan dan perisian yang
berkaitan dengan sistem alternatif ini di pasaran semasa telah ditingkatkan
keupayaan versi dan kewujudan pelbagai perkakasan dan perisian baru, moden dan
terkini yang mempunyai fungsi lebih kurang sama dengan fungsi sistem alternatif
sedia ada. Justeru itu, MPS perlu membuat kerja-kerja penambahbaikan sistem
alternatif ini yang melibatkan kerja-kerja seperti kajian keperluan pengguna,
pembelian perkakasan dan peralatan, pembelian perisian, pembangunan sistem,
peralihan data, gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus. Penambahbaikan
sistem alternatif ini secara tidak langsung meningkatkan kos-kos bagi
penyelenggaraan, gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus. Jumlah nilai
anggaran kos pada tahun 2011 ialah sebanyak RM632,020, iaitu kos bukan
berulang ialah RM287,380 dan kos berulang pula ialah RM344,640.
Pada tahun 2012, jumlah nilai anggaran kos telah menurun disebabkan
kerja-kerja penambahbaikan sistem alternatif ini telah disiapkan pada tahun 2011.
Pada tahun 2012 hingga 2015 tiada kenaikan nilai anggaran kos disebabkan MPS
hanya melibatkan kerja-kerja operasi (sewaan perisian, gaji kakitangan dan elaun
latihan dan kursus) dan penyelenggaraan (perkakasan dan perisian). Jumlah nilai
anggaran kos pada tahun 2012 hingga 2015 ialah masing-masing RM344,640, iaitu
hanya melibatkan kos berulang.
132
Jumlah keseluruhan kos bagi sistem alternatif ini dalam tempoh kitaran
hayat selama 10 tahun, iaitu dari tahun 2006 hingga 2015 ialah RM3,684,880, iaitu
masing-masing jumlah kos bukan berulang ialah RM566,680 dan jumlah kos
berulang ialah RM3,118,200. Keadaan ini menunjukkan bahawa MPS memerlukan
kos yang lebih tinggi bagi kerja-kerja operasi dan penyelenggaraan untuk
memastikan kualiti dan kecekapan sistem alternatif ini dalam pentadbiran kadaran
MPS.
5.3.2 Alternatif penambahbaikan sistem sedia ada
Berdasarkan jadual 5.2, semua nilai anggaran kos bagi setiap tahun adalah
berasaskan kepada andaian yang telah dibuat dalam kajian ini berdasarkan ciri-ciri
sistem alternatif ini sepanjang tempoh kitaran hayat selama 10 tahun dari tahun
2006 hingga 2015. Kerja-kerja menaiktaraf sistem sedia ada mula dilaksanakan
pada bulan Jun tahun 2006 dan telah siap pada bulan Jun 2007.
Pada tahun 2006, kerja-kerja menaiktaraf hanya melibatkan kajian
keperluan pengguna, pembelian perkakasan dan peralatan, pembelian perisian,
pembangunan sistem. Kerja-kerja bagi penyediaan dan peralihan data hanya dibuat
pada tahun 2007 apabila semua kerja-kerja menaiktaraf ini telah siap. Jumlah nilai
anggaran kos pada tahun 2006 ialah RM541,100, iaitu kos bukan berulang ialah
RM268,700 dan kos berulang ialah RM272,400.
Pada tahun 2007, jumlah nilai anggaran kos telah meningkat dan
peningkatan kos ini adalah disebabkan kos bagi kerja-kerja penyediaan dan
peralihan data tambahan. Dalam usaha menaiktaraf sistem sedia, MPS telah
berusaha untuk memperbaiki data-data sedia ada bagi tujuan kutipan cukai
kadaran. Jumlah nilai anggaran kos bagi sistem alternatif tahun ini ialah sebanyak
RM728,400, iaitu kos bukan berulang ialah RM450,000 dan kos berulang pula
ialah RM278,400.
133
Pada tahun 2008, nilai anggaran kos telah menurun dan kekal sehingga
pada tahun 2010 disebabkan MPS hanya melibatkan kerja-kerja operasi (sewaan
perisian, gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus) dan penyelenggaraan
(perkakasan dan perisian). Jumlah nilai anggaran kos bagi sistem alternatif ini pada
tahun 2008 hingga 2010 ialah masing-masing berjumlah RM314,400, iaitu hanya
melibatkan kos berulang.
Pada tahun 2011 ialah masa yang sesuai untuk memperbaiki sistem
alternatif ini kerana diandaikan bahawa selama 5 tahun sistem alternatif ini
digunakan, pihak pengurusan organisasi berpendapat bahawa sistem alternatif ini
tidak mampu meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem pentadbiran kadaran
MPS dalam menghadapi keperluan organisasi, pengguna dan pelanggan dalam
menghadapi cabaran penggunaan teknologi maklumat yang semakin moden dan
terkini. Selain itu, diandaikan bahawa kebanyakan perkakasan dan perisian yang
berkaitan dengan sistem alternatif ini di pasaran semasa telah ditingkatkan
keupayaan versi dan kewujudan pelbagai perkakasan dan perisian baru, moden dan
terkini yang mempunyai fungsi lebih kurang sama dengan fungsi sistem alternatif
sedia ada. Justeru itu, MPS perlu membuat kerja-kerja penambahbaikan sistem
alternatif ini yang melibatkan kerja-kerja seperti kajian keperluan pengguna,
pembelian perkakasan dan peralatan, pembelian perisian, pembangunan sistem,
peralihan data, gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus. Penambahbaikan
sistem alternatif ini secara tidak langsung meningkatkan kos-kos bagi
penyelenggaraan, gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus. Jumlah nilai
anggaran kos pada tahun 2011 ialah sebanyak RM686,310, iaitu kos bukan
berulang ialah RM335,670 dan kos berulang pula ialah RM350,640.
Pada tahun 2012, jumlah nilai anggaran kos juga telah menurun disebabkan
MPS hanya melibatkan kerja-kerja operasi (sewaan perisian, gaji kakitangan dan
elaun latihan dan kursus) dan penyelenggaraan (perkakasan dan perisian). Jumlah
nilai anggaran kos pada tahun 2012 hingga 2015 ialah masing-masing RM350,640,
iaitu hanya melibatkan kos berulang.
Jumlah keseluruhan kos bagi sistem alternatif ini dalam tempoh kitaran
hayat selama 10 tahun, iaitu dari tahun 2006 hingga 2015 ialah RM4,301,570, iaitu
134
masing-masing jumlah kos bukan berulang ialah RM1,054,370 dan jumlah kos
berulang ialah RM3,247,200. Keadaan ini menunjukkan bahawa MPS juga
memerlukan kos yang lebih tinggi bagi kerja-kerja operasi dan penyelenggaraan
untuk memastikan kualiti dan kecekapan sistem alternatif ini dalam pentadbiran
kadaran MPS.
5.3.3 Alternatif pembangunan GIS
Berdasarkan jadual 5.3, semua anggaran kos bagi sistem alternatif ini telah
dimasukkan dalam jadual tersebut mengikut tahun dalam tempoh kitaran hayat
selama 10 tahun dari tahun 2006 hingga 2015. Semua nilai anggaran kos tahunan
adalah berasaskan kepada andaian yang telah dibuat dalam kajian ini berdasarkan
ciri-ciri sistem alternatif ini.
Pada tahun 2006 menunjukan nilai anggaran kos adalah tinggi disebabkan
kerja-kerja awal pembangunan GIS seperti kajian keperluan pengguna, pembelian
perkakasan dan peralatan, pembelian perisian, pembangunan sistem dan bayaran
gaji kakitangan. Tiada kos peralihan data dan penyelenggaraan disebabkan tahun
tersebut masih lagi dalam proses membangunkan sistem alternatif. Jumlah nilai
anggaran kos bagi GIS pada tahun 2006 ialah sebanyak RM645,600, iaitu kos
bukan berulang ialah RM346,200 dan kos berulang pula ialah RM299,400. Pada
tahun 2007, jumlah nilai anggaran kos telah menurun disebabkan kerja-kerja hanya
melibatkan pembangunan GIS, sewaan perisian, penyelenggaraan, gaji kakitangan
dan elaun latihan dan kursus. Jumlah nilai anggaran kos yang terlibat pada tahun
ini ialah sebanyak RM458,400, iaitu kos bukan berulang ialah RM150,000 dan kos
berulang pula ialah RM308,400.
Manakala, peningkatan semula jumlah nilai anggaran kos pada tahun 2008
adalah disebabkan kerja-kerja pembangunan sistem alternatif ini masih dijalankan
dan juga ianya melibatkan kerja-kerja peralihan data serta penyelenggaraan.
135
Jumlah nilai anggaran kos bagi tahun 2008 ialah RM803,400, iaitu kos bukan
berulang ialah RM495,000 dan kos berulang pula ialah RM308,400. Pada tahun
2009, nilai anggaran kos telah menurun dan kekal sehingga pada tahun 2010
disebabkan kos bagi sistem alternatif ini hanya melibatkan kos penyelenggaraan
dan gaji kakitangan MPS untuk memastikan sistem alternatif ini berfungsi dengan
baik sehingga sistem ini dinaiktaraf. Jumlah nilai anggaran kos bagi GIS pada
tahun 2009 hingga 2010 ialah masing-masing berjumlah RM332,400, iaitu hanya
melibatkan kos berulang. Keadaan ini berlaku disebabkan pembangunan sistem
alternatif telah siap pada pertengahan tahun 2008 dan kos-kos yang terlibat pada
tahun 2009 dan 2010 hanya bagi kos operasi (sewaan perisian, gaji kakitangan dan
elaun latihan dan kursus) dan penyelenggaraan (perkakasan dan perisian).
Pada tahun 2011 ialah masa yang sesuai untuk memperbaiki sistem
alternatif ini kerana diandaikan bahawa selama 5 tahun sistem alternatif ini
digunakan, pihak pengurusan organisasi berpendapat bahawa sistem alternatif ini
tidak mampu meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem pentadbiran kadaran
MPS dalam menghadapi keperluan organisasi, pengguna dan pelanggan dalam
menghadapi cabaran penggunaan teknologi maklumat yang semakin moden dan
terkini. Selain itu, diandaikan bahawa kebanyakan perkakasan dan perisian yang
berkaitan dengan sistem alternatif ini di pasaran semasa telah ditingkatkan
keupayaan versi dan kewujudan pelbagai perkakasan dan perisian baru, moden dan
terkini yang mempunyai fungsi lebih kurang sama dengan fungsi sistem alternatif
sedia ada. Justeru itu, MPS perlu membuat kerja-kerja penambahbaikan sistem
alternatif ini yang melibatkan kerja-kerja seperti kajian keperluan pengguna,
pembelian perkakasan dan peralatan, pembelian perisian, pembangunan sistem,
peralihan data, gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus. Penambahbaikan
sistem alternatif ini secara tidak langsung meningkatkan kos-kos bagi
penyelenggaraan, gaji kakitangan dan elaun latihan dan kursus. Jumlah nilai
anggaran kos pada tahun 2011 ialah sebanyak RM801,660, iaitu kos bukan
berulang ialah RM433,020 dan kos berulang pula ialah RM368,640.
Pada tahun 2012, jumlah nilai anggaran kos telah menurun disebabkan
kerja-kerja penambahbaikan sistem alternatif ini telahpun disiapkan pada tahun
2011. Pada tahun 2012 hingga 2015 tiada kenaikan nilai anggaran kos disebabkan
136
MPS hanya melibatkan kerja-kerja operasi (sewaan perisian, gaji kakitangan dan
elaun latihan dan kursus) dan penyelenggaraan (perkakasan dan perisian). Jumlah
nilai anggaran kos pada tahun 2012 hingga 2015 ialah masing-masing RM368,640,
iaitu hanya melibatkan kos berulang. Jumlah keseluruhan kos bagi sistem alternatif
ini dalam tempoh kitaran hayat selama 10 tahun, iaitu dari tahun 2006 hingga 2015
ialah RM4,848,420, iaitu masing-masing jumlah kos bukan berulang ialah
RM1,424,220 dan jumlah kos berulang pula ialah RM3,424,200. Keadaan ini
menunjukkan bahawa MPS memerlukan kos yang lebih tinggi bagi kerja-kerja
operasi dan penyelenggaraan untuk memastikan kualiti dan kecekapan sistem
alternatif ini dalam pentadbiran kadaran MPS.
5.3.4 Ketiga-tiga alternatif
Berdasarkan jadual 5.4, kajian ini telah membuat perbandingan di antara
ketiga-tiga alternatif dari tahun ke tahun selama 10 tahun dari tahun 2006 hingga
2015. Keputusan kajian mendapati bahawa alternatif status quo mempunyai nilai
anggaran kos yang paling rendah, iaitu hanya berjumlah RM3,732,880. Manakala
alternatif yang mempunyai nilai anggaran kos yang paling tinggi ialah alternatif
pembangunan GIS, iaitu berjumlah RM4,872,420. Kajian ini juga mendapati
bahawa kos akan meningkat apabila setiap kali pihak pengurusan MPS membuat
keputusan untuk membuat penambahbaikan terhadap ketiga-tiga alternatif.
Peningkatan kos ini adalah disebabkan kenaikan kos-kos terhadap pembelian
perkakasan dan perisian, sewaan perisian, penyelenggaraan dan gaji kakitangan
yang digunakan semasa menaiktaraf setiap alternatif.
Dalam membuat keputusan untuk memilih alternatif yang paling sesuai
dibangunkan dalam pentadbiran cukai kadaran MPS adalah amat sukar dengan
hanya merujuk kepada nilai anggaran kos yang paling rendah bagi ketiga-tiga
alternatif tanpa mempertimbangkan nilai anggaran faedah yang boleh memberi
banyak manfaat kepada pihak pengurusan MPS, pengguna dan pelanggan. Dalam
137
kajian ini, alternatif status quo yang mempunyai nilai anggaran kos yang paling
rendah adalah pilihan utama pelaburan sekiranya kajian ini hanya berasaskan
kepada analisis anggaran kos tanpa mengambilkira analisis anggaran faedah. Oleh
itu, dalam kajian analisis kos-faedah ini perlu mempertimbangkan nilai anggaran
faedah ketiga-tiga alternatif bagi mengenalpasti alternatif yang terbaik untuk
pentadbiran dan pengurusan cukai kadaran MPS.
5.4 Perbincangan Profil Sistem Hayat Faedah
Profil sistem hayat faedah bagi setiap alternatif menjelaskan secara
terperinci mengenai jumlah nilai anggaran faedah setiap tahun dalam tempoh
kitaran hayat selama 10 tahun bagi setiap faedah yang dikenalpasti. Selain itu,
profil ini juga dapat menentukan jumlah nilai anggaran faedah terdiskaun bagi
ketiga-tiga alternatif setiap tahun dalam tempoh kitaran hayat yang sama. Seperti
yang dibincangkan dalam Bab 4 bahawa bagi maksud kajian ini, setiap faedah
kuantitatif yang dikenalpasti ditentukan dalam asas nilai Ringgit Malaysia (RM).
Lampiran B menunjukkan secara keseluruhan hasil profil sistem hayat faedah bagi
ketiga-tiga alternatif.
Hasil kajian ini, faedah-faedah kuantitatif yang telah dikenaslpasti untuk
meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem pentadbiran kadaran MPS adalah
seperti dalam jadual 4.8 di Bab 4. Rajah 5.5 menunjukkan perbandingan nilai
anggaran faedah bagi ketiga-tiga alternatif bagi tahun 2006 hingga 2015. Rajah 5.6
pula menunjukkan perbandingan nilai anggaran faedah bagi alternatif status quo
dan alternatif penambahbaikan sistem sedia ada bagi tahun 2006 hingga 2015.
Manakala Rajah 5.7 menunjukkan perbandingan nilai anggaran faedah bagi
alternatif status quo dan alternatif pembangunan GIS bagi tahun 2006 hingga 2015.
Rajah 5.8 menunjukkan perbandingan nilai anggaran faedah bagi alternatif
pembangunan GIS dan alternatif penambahbaikan sistem sedia ada bagi tahun
2006 hingga 2015.
138
0.001.002.003.004.005.006.007.008.009.00
10.00
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Tahun
Status Quo
Penambahbaikan SistemSedia AdaPembangunan GIS
Rajah 5.5: Perbandingan nilai anggaran faedah bagi ketiga-tiga alternatif
bagi tahun 2006 hingga 2015.
0.00
1.00
2.00
3.00
4.00
5.00
6.00
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Tahun
Status Quo
PenambahbaikanSistem Sedia Ada
Rajah 5.6: Perbandingan nilai anggaran faedah bagi alternatif status quo
dan alternatif penambahbaikan sistem sedia ada bagi tahun 2006 hingga
2015.
139
0.001.002.003.004.005.006.007.008.009.00
10.00
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Tahun
Status QuoPembangunan GIS
Rajah 5.7: Perbandingan nilai anggaran faedah bagi alternatif status quo
dan alternatif pembangunan GIS bagi tahun 2006 hingga 2015.
0.001.002.003.004.005.006.007.008.009.00
10.00
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Mill
ions
Tahun
Penambahbaikan SistemSedia AdaPembangunan GIS
Rajah 5.8: Perbandingan nilai anggaran faedah bagi alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada dan alternatif pembangunan GIS bagi
tahun 2006 hingga 2015.
140
5.4.1 Alternatif status quo
Berdasarkan Jadual 5.5, semua nilai anggaran faedah bagi sistem alternatif
ini telah dimasukkan dalam jadual tersebut mengikut tahun dalam tempoh kitaran
hayat selama 10 tahun dari tahun 2006 hingga 2015. Semua nilai anggaran faedah
tahunan adalah berasaskan kepada andaian yang telah dibuat dalam kajian ini
berdasarkan ciri-ciri sistem alternatif ini.
Berdasarkan Jadual 5.5, pada tahun 2006 dan 2007 menunjukkan bahawa
MPS masih belum memperolehi sebarang faedah daripada sistem ini disebabkan
ianya masih lagi dalam proses pembangunan sistem alternatif ini. MPS hanya
dijangka mendapat faedah-faedah daripada sistem alternatif ini pada tahun 2008
hingga 2015, iaitu jumlah nilai anggaran faedah dalam tempoh kitaran hayat
selama 10 tahun ialah RM23,430,400 yang mana alternatif ini memberi nilai
anggaran faedah yang sama setiap tahun sebanyak RM2,928,800 kepada MPS.
Nilai anggaran faedah yang sama setiap tahun ini adalah disebabkan andaian
bahawa nilai faedah hanya akan berubah apabila alternatif ini digantikan dengan
sistem baru.
Faedah-faedah alternatif ini yang dikenalpasti dan memberi manfaat kepada
sistem pentadbiran kadaran MPS adalah seperti mengawal kos, memperbaiki
kemudahan kakitangan, meningkatkan produktiviti, mengurangkan fungsi manual,
meningkatkan sumber maklumat, meningkatkan pendapatan, memperbaiki
maklumat organisasi, pengguna dan pelanggan, memperbaiki penyeliaan,
mengurangkan data bertindih, mengurangkan risiko kesilapan, memperbaiki
penyimpanan rekod, memperbaiki tahap penyelenggeraan, memperbaiki proses
secara automasi, memperbaiki pengendalian aduan dan maklum balas dan
memperbaiki kaedah mendapatkan semula maklumat.
Hasil keputusan kajian alternatif ini, pada tahun 2008 hingga 2015 MPS
dijangkakan memperolehi nilai anggaran faedah sebanyak RM2,700,600 setiap
tahun bagi jenis dan klasifikasi kos di mana MPS mampu mengawal kos,
memperbaiki kemudahan kakitangan, meningkatkan produktiviti, mengurangkan
141
fungsi manual, meningkatkan sumber maklumat dan meningkatkan pendapatan.
Dalam tahun yang sama, sebanyak RM97,200 nilai anggaran faedah setiap tahun
dapat diperolehi oleh MPS bagi jenis dan klasifikasi operasi atau perkhidmatan di
mana MPS mampu memperbaiki maklumat pengurusan, memperbaiki penyeliaan,
mengurangkan data bertindih dan mengurangkan risiko kesilapan. Manakala jenis
dan klasifikasi teknikal, MPS memperolehi nilai anggaran faedah sebanyak
RM131,000 setiap tahun di mana MPS mampu memperbaiki penyimpanan rekod,
memperbaiki tahap penyelenggaraan, memperbaiki proses secara automasi,
memperbaiki pengendalian aduan dan maklum balas, dan memperbaiki kaedah
mendapatkan semula maklumat.
5.4.2 Alternatif penambahbaikan sistem sedia ada
Berdasarkan jadual 5.6, semua nilai anggaran faedah bagi sistem alternatif
ini telah dimasukkan dalam jadual tersebut mengikut tahun dalam tempoh kitaran
hayat selama 10 tahun dari tahun 2006 hingga 2015. Semua nilai anggaran faedah
tahunan adalah berasaskan kepada andaian yang telah dibuat dalam kajian ini
berdasarkan ciri-ciri sistem alternatif ini.
Berdasarkan jadual 5.6, pada tahun 2006 menunjukkan bahawa MPS masih
belum memperolehi sebarang faedah daripada sistem ini disebabkan ianya masih
lagi dalam proses pembangunan sistem alternatif ini. MPS hanya dijangka mula
menikmati faedah-faedah daripada sistem alternatif ini pada tahun 2007 hingga
2015, iaitu jumlah nilai anggaran faedah dalam tempoh kitaran hayat selama 10
tahun ialah RM42,969,600 yang mana alternatif ini memberi nilai anggaran faedah
yang sama setiap tahun sebanyak RM4,774,400 kepada MPS. Nilai anggaran
faedah yang sama setiap tahun ini adalah disebabkan andaian bahawa nilai faedah
hanya akan berubah apabila alternatif ini digantikan dengan sistem baru.
142
Faedah-faedah alternatif ini yang dikenalpasti dan memberi manfaat kepada
sistem pentadbiran kadaran MPS adalah seperti mengurangkan kos, mengawal kos,
memperbaiki kemudahan kakitangan, meningkatkan produktiviti, mengurangkan
fungsi manual, meningkatkan sumber maklumat, meningkatkan pendapatan,
memperbaiki maklumat organisasi, pengguna dan pelanggan, memperbaiki
penyeliaan, mengurangkan data bertindih, mengurangkan risiko kesilapan,
memperbaiki kawalan sistem, memperbaiki keperluan pengguna, memperbaiki
capaian, meningkatkan tahap keselamatan, memperbaiki penyimpanan rekod,
memperbaiki tahap penyelenggeraan, memperbaiki proses secara automasi,
memperbaiki pengendalian aduan dan maklum balas dan memperbaiki kaedah
mendapatkan semula maklumat.
Hasil keputusan kajian alternatif ini, pada tahun 2007 hingga 2015 MPS
dijangkakan memperolehi nilai anggaran faedah sebanyak RM3,501,000 setiap
tahun bagi jenis dan klasifikasi kos di mana MPS mampu mengurangkan kos,
mengawal kos, memperbaiki kemudahan kakitangan, meningkatkan produktiviti,
mengurangkan fungsi manual, meningkatkan sumber maklumat dan meningkatkan
pendapatan. Dalam tahun yang sama, sebanyak RM458,400 nilai anggaran faedah
setiap tahun dapat diperolehi oleh MPS bagi jenis dan klasifikasi operasi atau
perkhidmatan di mana MPS mampu memperbaiki maklumat pengurusan,
memperbaiki penyeliaan, mengurangkan data bertindih, mengurangkan risiko
kesilapan, memperbaiki kawalan sistem dan memperbaiki keperluan pengguna.
Manakala jenis dan klasifikasi teknikal, MPS memperolehi nilai anggaran
faedah sebanyak RM815,000 setiap tahun di mana MPS mampu memperbaiki
capaian, memperbaiki tahap keselamatan, memperbaiki penyimpanan rekod,
memperbaiki tahap penyelenggaraan, memperbaiki proses secara automasi,
memperbaiki pengendalian aduan dan maklum balas, dan memperbaiki kaedah
mendapatkan semula maklumat.
143
5.4.3 Alternatif pembangunan GIS
Berdasarkan jadual 5.7, semua anggaran kos bagi sistem alternatif ini telah
dimasukkan dalam jadual tersebut mengikut tahun dalam tempoh kitaran hayat
selama 10 tahun dari tahun 2006 hingga 2015. Semua nilai anggaran kos tahunan
adalah berasaskan kepada andaian yang telah dibuat dalam kajian ini berdasarkan
ciri-ciri sistem alternatif ini.
Berdasarkan jadual 5.7, pada tahun 2006 dan 2007 menunjukkan bahawa
MPS masih belum memperolehi sebarang faedah daripada sistem ini disebabkan
ianya masih lagi dalam proses pembangunan sistem alternatif ini. MPS hanya
dijangka mendapat faedah-faedah daripada sistem alternatif ini pada tahun 2008
hingga 2015, iaitu jumlah nilai anggaran faedah dalam tempoh kitaran hayat
selama 10 tahun ialah RM71,285,600 yang mana alternatif ini memberi nilai
anggaran faedah yang sama setiap tahun sebanyak RM8,910,700 kepada MPS.
Nilai anggaran faedah yang sama setiap tahun ini adalah disebabkan andaian
bahawa nilai faedah hanya akan berubah apabila alternatif ini digantikan dengan
sistem baru.
Faedah-faedah alternatif ini yang dikenalpasti dan memberi manfaat kepada
sistem pentadbiran kadaran MPS adalah seperti mengurangkan kos, mengawal kos,
memperbaiki kemudahan kakitangan, meningkatkan produktiviti, mengurangkan
fungsi manual, meningkatkan sumber maklumat, meningkatkan pendapatan,
mengurangkan masa memproses, memperbaiki perkhidmatan pelanggan,
memperbaiki maklumat organisasi, pengguna dan pelanggan, memperbaiki
penyeliaan, mengurangkan data bertindih, mengurangkan risiko kesilapan,
memperbaiki kawalan sistem, memperbaiki keperluan pengguna, memperbaiki
penyediaan pelbagai jenis laporan, memperbaiki penyeliaan, memperbaiki capaian,
memperbaiki tahap keselamatan, memperbaiki penyimpanan rekod, memperbaiki
tahap penyelenggeraan, memperbaiki proses secara automasi, memperbaiki
pengendalian aduan dan maklum balas, memperbaiki kaedah mendapatkan semula
maklumat dan memperbaiki tahap penggunaan.
144
Hasil keputusan kajian alternatif ini, pada tahun 2008 hingga 2015 MPS
dijangkakan memperolehi nilai anggaran faedah sebanyak RM6,243,500 setiap
tahun bagi jenis dan klasifikasi kos di mana MPS mampu mengurangkan kos,
mengawal kos, memperbaiki kemudahan kakitangan, meningkatkan produktiviti,
mengurangkan fungsi manual, meningkatkan sumber maklumat dan meningkatkan
pendapatan MPS. Dalam tahun yang sama, sebanyak RM1,005,600 nilai anggaran
faedah setiap tahun dapat diperolehi oleh MPS bagi jenis dan klasifikasi operasi
atau perkhidmatan di mana MPS mampu mengurangkan masa memproses,
memperbaiki perkhidmatan pelanggan, memperbaiki maklumat pengurusan,
memperbaiki penyeliaan, mengurangkan data bertindih, mengurangkan risiko
kesilapan, memperbaiki kawalan sistem dan memperbaiki keperluan pengguna.
Manakala jenis dan klasifikasi teknikal, MPS memperolehi nilai anggaran
faedah sebanyak RM1,661,600 setiap tahun di mana MPS mampu memperbaiki
penyediaan pelbagai jenis laporan, memperbaiki penyeliaan, memperbaiki capaian,
memperbaiki tahap keselamatan, memperbaiki penyimpanan rekod, memperbaiki
tahap penyelenggaraan, memperbaiki proses secara automasi, memperbaiki
pengendalian aduan dan maklum balas, memperbaiki kaedah mendapatkan semula
maklumat dan memperbaiki tahap penggunaan.
5.4.4 Ketiga-tiga alternatif
Berdasarkan jadual 5.8, kajian ini telah membuat perbandingan di antara
ketiga-tiga alternatif dari tahun ke tahun selama 10 tahun dari tahun 2006 hingga
2015. Keputusan kajian ini mendapati bahawa alternatif pembangunan GIS
mempunyai nilai anggaran faedah yang paling tinggi, iaitu berjumlah
RM71,285,600. Manakala alternatif yang mempunyai nilai anggaran faedah yang
paling rendah ialah alternatif status quo, iaitu berjumlah RM23,430,400. Kajian ini
juga mendapati bahawa nilai faedah hanya akan meningkat apabila pihak
pengurusan MPS membuat keputusan untuk menggantikan sistem sedia ada kepada
145
sistem baru. Peningkatan nilai faedah ini adalah disebabkan keupayaan perisian
dan kepelbagaian fungsi sistem baru.
Dalam membuat keputusan untuk memilih alternatif yang paling sesuai dan
berdaya maju dibangunkan dalam pentadbiran kadaran MPS adalah merujuk
kepada nilai anggaran faedah yang paling tinggi bagi ketiga-tiga alternatif. Dalam
kajian ini, alternatif pembangunan GIS yang mempunyai nilai anggaran faedah
yang paling tinggi adalah pilihan utama pelaburan sekiranya kajian ini hanya
berasaskan kepada analisis anggaran faedah tanpa mengambilkira analisis
anggaran kos. Oleh itu, dalam kajian CBA ini perlu mempertimbangkan nilai
anggaran kos ketiga-tiga alternatif bagi mengenalpasti alternatif yang terbaik untuk
pentadbiran kadaran MPS.
5.5 Penilaian Keputusan Kajian CBA
Keputusan kajian CBA ini adalah berasaskan tiga (3) teknik penilaian
pelaburan, iaitu nilai kini bersih (NKB) atau lebih dikenali sebagai nilai terdiskaun
bersih (NTB), nisbah faedah kos (NFK) dan tempoh pulangan balik modal
(TPBM). Hasil kajian ini, profil kos faedah bagi ketiga-tiga alternatif telah
dibangunkan bagi memudahkan pihak pengurusan MPS untuk membuat satu
keputusan pemilihan alternatif yang terbaik dengan menggunakan teknik-teknik
penilaian pelaburan tersebut.
Jadual 5.9 menunjukkan keputusan analisis profil kos faedah bagi alternatif
status quo. Keputusan analisis kos faedah bagi alternatif status quo menunjukkan
bahawa kos terdikaun yang dihasilkan dalam tempoh 10 tahun ialah
RM2,679,907.77. Manakala faedah terdiskaun yang dijangka diterima dalam
tempoh masa yang sama ialah RM15,800,583.12. Manakala Jadual 5.10 pula
menunjukkan keputusan analisis profil kos faedah bagi alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada. Keputusan analisis kos faedah bagi alternatif penambahbaikan
146
sistem sedia ada menunjukkan bahawa kos terdikaun yang dihasilkan dalam
tempoh 10 tahun ialah RM3,218,310.80. Manakala faedah terdiskaun yang
dijangka diterima dalam tempoh masa yang sama ialah RM30,071,080.96. Jadual
5.11 pula menunjukkan keputusan analisis profil kos faedah bagi alternatif
pembangunan GIS. Keputusan analisis kos faedah bagi alternatif pembangunan
GIS menunjukkan bahawa kos terdikaun yang dihasilkan dalam tempoh 10 tahun
ialah RM3,637,309.90. Manakala faedah terdiskaun yang dijangka diterima dalam
tempoh masa yang sama ialah RM48,072,335.43.
5.5.1 Nilai kini bersih (NKB)
Berdasarkan jadual 5.12, NKB atau juga dikenali sebagai nilai terdiskaun
bersih diperolehi dengan membezakan nilai faedah terdiskaun dengan nilai kos
terdiskaun. Hasil kajian ini menunjukkan nilai terdiskaun bersih adalah positif dan
ini bermakna ketiga-tiga alternatif ini mempunyai tempoh pulangan balik
pelaburan tersebut. Semakin tinggi nilai terdiskaun bersih, maka semakin berdaya
maju alternatif yang dicadangkan. Dalam kajian ini, alternatif status quo hanya
mempunyai nilai terdiskuan bersih yang paling rendah, iaitu RM13,120,675.35.
Manakala alternatif penambahbaikan sistem sedia ada juga mempunyai nilai
terdiskaun bersih yang rendah, iaitu RM26,852,770.16. Sementara alternatif
pembangunan GIS pula mempunyai nilai terdiskaun yang paling tinggi, iaitu
RM44,435,025.53. Ini bermakna bahawa alternatif pembangunan GIS merupakan
alternatif yang paling berdaya maju berbanding dua alternatif yang lain kerana
alternatif ini mempunyai nilai terdiskaun bersih yang paling tinggi. Rajah 5.9
menunjukkan perbandingan nilai terdiskaun bersih bagi ketiga-tiga alternatif.
147
44.44
13.12
26.85
-
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
35.00
40.00
45.00
50.00
Mill
ions
Alternatif
Nila
i Ter
disk
aun
Ber
sih
(RM
)Status Quo
PenambahbaikanSistem Sedia Ada
Pembangunan GIS
Rajah 5.9: Perbandingan nilai terdiskaun bersih bagi ketiga-tiga alternatif
5.5.2 Nisbah faedah kos (NFK)
Dalam kajian ini, semua nilai anggaran kos ditentukan dalam Ringgit
Malaysia (RM), tetapi nilai anggaran faedah tidak semua dapat ditentukan dalam
ringgit tersebut disebabkan sesetengah jenis faedah yang dikenal pasti sebagai
kualitatif faedah dan sukar dikuantitatifkan dalam bentuk nilai. Ini bermakna,
penilaian ketiga-tiga alternatif lazimnya tidak pada setiap masa nilai kini
digunakan terhadap kos-kos dan faedah-faedah yang dikenalpasti. Sebaliknya,
penilaian ketiga-tiga alternatif boleh menggunakan kombinasi nilai ringgit dan
nilai berkaitan yang dikuantitatifkan (bukan dalam nilai ringgit). Teknik penilaian
ini dikenali sebagai nisbah faedah kepada kos.
Jadual 5.12 menunjukkan keputusan kajian mengenai nisbah faedah kos
dan kadar pulangan atas pelaburan bagi ketiga-tiga alternatif yang dikenalpasti.
Sebagaimana yang dibincangkan di awal Bab 2 bahawa NFK atau lebih dikenali
sebagai pulangan atas pelaburan adalah diperolehi dengan nilai faedah terdiskaun
148
dibahagikan nilai kos terdiskaun. Oleh itu, diandaikan bahawa sekiranya nisbah
faedah kos kurang daripada 1, maka pelaburan alternatif tersebut adalah kurang
berdaya maju dan tidak sesuai dibangunkan. Sebaliknya sekiranya nisbah faedah
kos melebihi daripada 1, maka pelaburan alternatif tersebut adalah berdaya maju
dan sesuai dibangunkan.
Dalam keputusan kajian ini menunjukkan bahawa alternatif pembangunan
GIS mempunyai nisbah faedah kos yang terbaik, iaitu 13.22 dan lebih berdaya
maju dan sesuai dibangunkan untuk sistem pentadbiran dan pengurusan kadaran
MPS disebabkan ianya mempunyai nilai faedah terdiskaun yang paling tinggi
berbanding dengan nilai kos terdiskaun yang dilaburkan oleh MPS. Sekiranya nilai
nisbah faedah kepada kos ini diterjemahkan dalam pulangan pelaburan Ringgit
Malaysia, maka MPS akan mendapat pulangan pelaburan paling tinggi, iaitu
sebanyak RM13.22 bagi setiap nilai RM1.00 dilaburkan bagi alternatif
pembangunan GIS. Manakala, sekiranya nilai nisbah faedah kos ini diterjemahkan
dalam teknik pulangan atas pelaburan, maka MPS akan mendapat kadar pulangan
atas pelaburan berlipat ganda daripada alternatif pembangunan GIS sebanyak
1,322 %. Alternatif penambahbaikan sistem sedia ada pula merupakan alternatif
kedua yang mempunyai nisbah faedah kos yang baik, iaitu sebanyak 9.34 dan
kadar pulangan atas pelaburan sebanyak 934%. MPS boleh mempertimbangkan
alternatif ini untuk meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem pentadbiran dan
pengurusan kadarannya. Ini kerana MPS boleh mendapat pulangan pelaburan
sebanyak RM9.34 bagi setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan bagi alternatif ini.
Manakala alternatif status quo pula hanya mempunyai nisbah faedah kos
yang paling rendah, iaitu 5.90 dan kadar pulangan atas pelaburan hanya 590%
sahaja di mana nilai pulangannya adalah sangat rendah dan tidak berdaya maju
dibangunkan untuk meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem pentadbiran dan
pengurusan kadaran MPS. Ini kerana MPS hanya mendapat pulangan pelaburan
paling rendah, iaitu sebanyak RM5.90 bagi setiap nilai RM1.00 dilaburkan bagi
alternatif ini. Rajah 5.10 menunjukkan nisbah faedah kos dan kadar pulangan atas
pelaburan bagi ketiga-tiga alternatif.
149
5.90
9.34
13.22
0.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
12.00
14.00
16.00
18.00
Alternatif
RM
Status Quo
PenambahbaikanSistem Sedia AdaPembangunan GIS
Rajah 5.10: Nisbah faedah kos bagi ketiga-tiga alternatif.
5.5.3 Tempoh pulangan balik modal (TPBM)
Sebagaimana yang dibincangkan di awal Bab 2 di mana teknik penilaian
pelaburan ini ialah satu tempoh masa sesuatu alternatif itu dapat memberi pulangan
pelaburan yang telah dibuat pada awal pembangunan alternatif tersebut. Dalam
kajian ini, teknik penilaian ini digunakan untuk menentukan kedudukan pelaburan
ke atas ketiga-tiga alternatif dan lazimnya memilih alternatif yang memberi
pulangan awal pembangunan dan pelaksanaan alternatif dicadangkan. TPBM
dapat diperolehi dengan mencampurkan tempoh akhir jumlah kumulatif terdiskaun
dengan nilai mutlak kumulatif terdiskaun positif selepas dibahagikan dengan nilai
mutlak kumulatif terdiskaun positif dan dicampurkan dengan nilai kumulatif
terdiskaun kedua positif. Dalam erti kata lain, angka positif pada tahun tertentu
akan menunjukkan tahun di mana berlaku TPBM.
150
Jadual 5.13 menunjukkan jumlah kumulatif terdiskaun bagi alternatif status
quo. TPBM bagi alternatif ini adalah seperti berikut:-
= 2 + [256,955.40 / (256,955.40 + 2,228,287.16)]
= 2.10
= 2 tahun 1 bulan
Keputusan kajian ini menunjukkan bahawa MPS hanya akan mendapat pulangan
balik modal bagi alternatif ini dalam tempoh 2 tahun 1 bulan.
Jadual 5.14 pula menunjukkan jumlah kumulatif terdiskaun bagi alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada. TPBM bagi alternatif ini adalah seperti berikut:-
= 1 + [523,081.37 / (523,081.37 + 3,655,561.00)]
= 1.13
= 1 tahun 1 bulan
Keputusan kajian ini menunjukkan bahawa MPS akan mendapat pulangan balik
modal bagi alternatif ini dalam tempoh 2 tahun 6 bulan.
Manakala jadual 5.15 pula menunjukkan jumlah kumulatif terdiskaun bagi
alternatif pembangunan GIS. TPBM modal bagi alternatif ini adalah seperti
berikut:-
= 2 + [414,164.40 / (414,164.40 + 6,845,804.12)]
= 2.06
= 2 tahun 0.5 bulan
Keputusan kajian ini menunjukkan bahawa MPS akan mendapat pulangan balik
modal bagi alternatif ini dalam tempoh 2 tahun 6 bulan.
Analisis TPBM ini sebenarnya tidak mengambilkira unjuran aliran tunai
yang dilaksanakan dalam tempoh kitaran hayat selama 10 tahun bagi ketiga-tiga
alternatif. Kajian ini hanya mengambilkira tempoh awal pelaburan setiap alternatif
di mana jumlah nilai faedah akan bertindih sama dengan kos pembangunan dan
pelaksanaan alternatif. Berdasarkan kepada hasil keputusan kajian analisis
pulangan balik modal, alternatif penambahbaikan sistem sedia ada merupakan
alternatif yang paling awal mendapat kembali pulangan balik modal, iaitu 1 tahun
1 bulan. Manakala alternatif status quo dan alternatif pembangunan GIS masing-
masing 2 tahun 1 bulan dan 2 tahun 0.5 bulan.
151
Walaupun alternatif penambahbaikan sistem sedia ada boleh mendapat
kembali pulangan balik modal dalam tempoh 1 tahun 1 bulan, ianya bukan
alternatif terbaik jika dibandingkan dengan keputusan nilai kini bersih atau nilai
terdiskaun bersih dan nisbah faedah kos yang hanya mendapat nilai kedua tertinggi
bagi kedua-dua kajian analisis tersebut. Justeru itu, keputusan analisis kajian ini
menunjukkan bahawa alternatif pembangunan GIS adalah pilihan alternatif terbaik
untuk dibangunkan dalam sistem pentadbiran kadaran MPS. Ini kerana alternatif
pembangunan GIS telah mendapat nilai kini bersih atau nilai terdiskaun bersih dan
nisbah faedah kos yang paling tinggi walaupun alternatif ini mengambil tempoh
pulangan balik modal selama 2 tahun.
5.6 Penilaian Faedah Kualitatif
Dalam kajian CBA ini, nilai anggaran kos telah dikuantitatifkan dalam nilai
Ringgit Malaysia. Manakala nilai anggaran faedah pula tidak semua dapat
dikuantitatifkan disebabkan sesetengah faedah yang diperolehi adalah faedah
kualitatif dan bersifat tidak nyata (intangible benefits) seperti yang dibincangkan di
awal Bab 4. Justeru itu, penilaian terhadap faedah kualitatif adalah sangat penting
untuk membantu menghasilkan keputusan CBA yang lebih berkualiti bagi
mencapai objektif ketiga kajian ini.
Dalam kajian CBA ini, terdapat beberapa faedah kualitatif yang perlu
dipertimbangkan ke atas ketiga-tiga alternatif seperti yang dinyatakan dalam Jadual
5.9, 5.10 dan 5.11. Lazimnya terdapat dua teknik penilaian digunakan untuk
membantu pihak pengurusan MPS mengenalpasti alternatif yang terbaik dan
berdaya maju dibangunkan untuk sistem pentadbiran kadaran MPS. Teknik-teknik
penilaian tersebut adalah seperti berikut:-
(i) Nisbah kenaikan peratus faedah kos, dan
(ii) Perbandingan nilai relatif.
152
5.6.1 Nisbah kenaikan peratus faedah kos
Dalam kajian ini, satu lagi kaedah penilaian yang dikenalpasti dapat
menentukan pilihan alternatif yang terbaik ialah membandingkan kenaikan kos dan
faedah dengan kos alternatif yang paling rendah. Kaedah penilaian ini dikenali
sebagai nisbah kenaikan peratus. Tujuan kaedah penilaian ini ialah untuk
mengenalpasti alternatif yang terbaik jika dibandingkan dengan alternatif status
quo. Nisbah kenaikan peratus ini diperolehi dengan mengikuti proses kaedah
penilaian seperti berikut:-
(i) Mengenalpasti kos terdiskaun ketiga-tiga alternatif dan dimasukkan
dalam jadual mengikut tahap rendah kepada tinggi,
(ii) Mengenalpasti nisbah faedah - kos ketiga-tiga alternatif dan
dimasukkan dalam jadual mengikut tahap rendah kepada tinggi,
(iii) Mengira perubahan setiap kos terdiskaun, di mana kos terdiskaun
tertinggi setiap alternatif ditolak dengan kos terdiskaun alternatif
paling rendah,
(iv) Mengira perubahan setiap nilai faedah terdiskaun, di mana faedah
terdiskaun tertinggi setiap alternatif ditolak dengan nilai faedah
terdiskaun alternatif paling rendah,
(v) Mengira peratus perubahan kos terdiskaun, di mana nilai perubahan
kos terdiskaun setiap alternatif di bahagikan dengan kos terdiskaun
setiap alternatif dan didarabkan dengan 100,
(vi) Mengira peratus perubahan faedah terdiskaun, di mana nilai
perubahan faedah terdiskaun setiap alternaitf di bahagikan dengan
nilai faedah terdiskaun setiap alternatif dan didarabkan dengan 100,
dan
(vii) Mengira nisbah kenaikan peratus, di mana nilai peratus perubahan
faedah terdiskaun setiap alternatif dibahagikan dengan nilai peratus
perubahan kos terdiskaun setiap alternatif.
Jadual 5.16 menunjukkan keputusan kajian mengenai nisbah kenaikan
peratusan faedah kepada kos bagi ketiga-tiga alternatif yang dikenalpasti.
Keputusan kajian ini menunjukkan bahawa alternatif pembangunan GIS
153
mempunyai nilai nisbah kenaikan peratus yang paling tinggi jika berbanding
dengan alternatif status quo, iaitu 3.47. Manakala alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada hanya memperolehi nilai nisbah kenaikan peratus sebanyak 2.9
jika dibandingkan dengan alternatif status quo. Alternatif status quo pula tidak
mempunyai sebarang nilai nisbah kenaikan peratus kerana dibandingkan dengan
alternatif yang sama.
Ini bermakna bahawa alternatif pembangunan GIS adalah satu pilihan
alternatif terbaik oleh pengurusan MPS sekiranya ingin menggunakan sistem
alternatif baru menggantikan alternatif status quo untuk sistem pentadbiran dan
pengurusan kadaran MPS. Nisbah kenaikan peratus ini boleh diterjemahkan dalam
nilai Ringgit Malaysia (RM), iaitu bagi setiap nilai RM1.00 dilaburkan, maka MPS
boleh mendapat suatu nisbah kenaikan peratus pulangan yang lebih tinggi daripada
nilai RM1.00.
Berdasarkan keputusan kajian ini bahawa setiap nilai RM1.00 yang
dilaburkan oleh MPS bagi alternatif pembangunan GIS, maka MPS akan
memperolehi nisbah kenaikan peratus pulangan sebanyak RM3.47. Manakala MPS
hanya akan memperolehi nisbah kenaikan peratus pulangan sebanyak RM2.90 bagi
setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan ke atas alternatif penambahbaikan sistem
sedia ada. Alternatif status quo pula tidak mempunyai nisbah kenaikan peratus
pulangan bagi setiap nilai RM1.00. Ini bermakna kajian CBA menggunakan nisbah
kenaikan peratus faedah kos menunjukkan bahawa alternatif pembangunan GIS
adalah alternatif yang paling berdaya maju untuk dibangunkan untuk sistem
pentadbiran kadaran MPS berbanding dua alternatif yang lain.
5.6.2 Perbandingan nilai relatif
Dalam kajian CBA ini, teknik perbandingan nilai juga boleh digunakan
dengan menukar nilai anggaran kos kepada satu nilai yang boleh dibandingkan
154
dengan nilai faedah. Dalam kajian ini, diandaikan bahawa satu susunan nilai
daripada 1 hingga 10,000 dibentuk untuk membolehkan perbezaan terhadap skor
alternatif menjadi lebih signifikan, di mana nilai kos terdiskaun dibahagikan
dengan nilai 10,000 dan nilai faedah didarabkan dengan 100 untuk mendapatkan
nilai perbandingan.
Jadual 5.17 menunjukkan jadual pertukaran bagi ketiga-tiga alternatif.
Pihak pengurusan MPS hanya boleh membuat penilaian ke atas ketiga-tiga
alternatif tersebut apabila proses pertukaran nilai anggaran kos dan faedah selesai
seperti dalam jadual 5.18. Jadual ini menunjukkan perbandingan nilai relatif ke
atas ketiga-tiga alternatif, di mana perbandingan nilai ini lazimnya digunakan
untuk menilai alternatif terbaik yang dapat meningkatkan kualiti dan kecekapan
sistem pentadbiran kadaran MPS.
Hasil kajian ini, alternatif pembangunan GIS adalah pilihan utama pihak
pengurusan MPS kerana alternatif ini mempunyai nilai nisbah faedah kos yang
tertinggi, iaitu sebanyak 3.63. Manakala alternatif penambahbaikan sistem sedia
ada dan alternatif status quo merupakan pilihan kedua dan ketiga kerana kedua-dua
alternatif ini mempunyai nilai nisbah faedah kos yang rendah, iaitu masing-masing
2.90 dan 2.20.
Nisbah kenaikan peratus ini boleh diterjemahkan dalam nilai Ringgit
Malaysia (RM), iaitu bagi setiap nilai RM1.00 dilaburkan, maka MPS boleh
mendapat pulangan yang lebih tinggi daripada nilai RM1.00. Berdasarkan
keputusan kajian ini bahawa setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan oleh MPS bagi
alternatif pembangunan GIS, maka MPS akan memperolehi pulangan sebanyak
RM3.63. Manakala MPS hanya akan memperolehi pulangan sebanyak RM2.90
dan RM2.20 bagi setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan ke atas alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada dan alternatif status quo. Ini bermakna kajian
CBA menggunakan teknik perbandingan nilai menunjukkan bahawa alternatif
pembangunan GIS adalah alternatif yang paling berdaya maju untuk dibangunkan
berbanding dua alternatif lain.
155
5.7 Rumusan
Kajian CBA ini telah menunjukkan bahawa alternatif pembangunan GIS
adalah pilihan alternatif terbaik untuk sistem pentadbiran kadaran MPS setelah
membuat perbandingan di antara kos-kos dan faedah-faedah yang diterima
daripada ketiga-tiga alternatif yang dicadangkan. Keputusan kajian CBA ini telah
memilih alternatif pembangunan GIS sebagai alternatif baru yang lebih sesuai
menggantikan sistem sedia ada untuk meningkatkan kualiti dan kecekapan sistem
pentadbiran kadaran MPS. Pemilihan alternatif pembangunan GIS ini adalah
berdasarkan potensi pelaburan alternatif ini yang boleh berdaya maju berasaskan
keputusan penilaian pelaburan yang digunakan, iaitu nilai kini bersih, nisbah
faedah kos, tempoh pulangan balik modal, nisbah kenaikan peratus faedah kos dan
perbandingan nilai relatif.
Secara keseluruhannya, keputusan penilaian pelaburan ke atas alternatif
pembangunan GIS dengan menggunakan kaedah CBA adalah ditunjukkan seperti
berikut:-
Kaedah Penilaian
Analisis Kos Faedah
Keputusan
Kajian
Ringkasan
Nilai Terdiskaun
Bersih
RM44,435,025.53 Alternatif pembangunan GIS paling
berdaya maju.
Nisbah Faedah Kos 13.22 Keuntungan sebanyak RM13.22 bagi
setiap nilai RM1.00 dilaburkan ke
atas pembangunan GIS.
Kadar Pulangan Atas
Pelaburan
1,322%
Kadar pulangan atas pelaburan dalam
tempoh 10 tahun.
Nisbah Kenaikan
Peratus Faedah Kos
3.47 Keuntungan sebanyak RM3.47 bagi
setiap nilai RM1.00 dilaburkan.
Perbandingan Nilai
Relatif
3.36 Keuntungan sebanyak RM3.36 bagi
setiap nilai RM1.00 dilaburkan.
156
Jadu
al 5
.1: P
rofil
sist
em h
ayat
kos
alte
rnat
if st
atus
quo
dar
i tah
un 2
006
hing
ga 2
015
KA
TEG
OR
I KO
S 20
06
2007
20
08
2009
20
10
2011
20
12
2013
20
14
2015
T
OT
AL
N
on-
Recu
ring
Costs
:- K
ajia
n K
eper
luan
Pe
nggu
na
6,00
0
9,
000
15,0
00
Pe
mbe
lian
Pera
lata
n &
Pe
rkak
as
130,
000
169,
000
299,
000
Pe
mbe
lian
Peris
ian
28,0
00
36,4
00
64,4
00
Pe
mba
ngun
an S
iste
m
12,0
00
24,0
00
12,0
00
18,2
00
66,2
00
Pe
ralih
an D
ata
17,5
00
17
,500
Kak
itang
an K
onsu
ltan
39,6
00
43,5
60
83,1
60
La
tihan
& K
ursu
s 10
,200
11
,220
21
,420
Sub-
Tot
al
225,
800
24,0
00
29,5
00
0.00
0.
00
287,
380
0.00
0.
00
0.00
0.
00
566,
680
Recu
rrin
g Co
sts:-
Kaj
ian
Kep
erlu
an
Peng
guna
Pe
nyew
aan
Pera
lata
n
Pe
nyew
aan
Peris
ian
3,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
57,0
00
B
ayar
an C
aj P
erol
ehan
D
ata
Pe
nyel
engg
araa
n Pe
rkak
as
& P
eris
ian
48
,000
48
,000
54
,000
54
,000
54
,000
54
,000
54
,000
36
6,00
0
Gaj
i kak
itang
an
242,
400
242,
400
242,
400
242,
400
242,
400
266,
640
266,
640
266,
640
266,
640
266,
640
2,54
5,20
0
Elau
n La
tihan
& K
ursu
s 12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
18
,000
18
,000
18
,000
18
,000
18
,000
15
0,00
0
Sub-
Tot
al
257,
400
260,
400
260,
400
308,
400
308,
400
344,
640
344,
640
344,
640
344,
640
344,
640
3,11
8,20
0 Ju
mla
h K
os D
iran
cang
48
3,20
0 28
4,40
0 28
9,90
0 30
8,40
0 30
8,40
0 63
2,02
0 34
4,64
0 34
4,64
0 34
4,64
0 34
4,64
0 3,
684,
880
Jum
lah
Kos
Ter
disk
aun
467,
109
256,
955
244,
792
243,
358
227,
445
435,
651
222,
017
207,
473
193,
894
181,
212
2,67
9,90
8
157
Jadu
al 5
.2: P
rofil
sist
em h
ayat
kos
alte
rnat
if pe
nam
bahb
aika
n si
stem
sedi
a ad
a da
ri ta
hun
2006
hin
gga
2015
KA
TEG
OR
I KO
S 20
06
2007
20
08
2009
20
10
2011
20
12
2013
20
14
2015
T
OT
AL
N
on-
Recu
ring
Costs
:- K
ajia
n K
eper
luan
Pen
ggun
a 6,
000
9,00
0
15
,000
Pe
mbe
lian
Pera
lata
n &
Pe
rkak
as
123,
500
160,
550
284,
050
Pe
mbe
lian
Peris
ian
30,0
00
40,0
00
70,0
00
Pe
mba
ngun
an S
iste
m
30,0
00
30,0
00
39
,000
99
,000
Peny
edia
an &
Per
alih
an D
ata
42
0,00
0
42
0,00
0
Kak
itang
an K
onsu
ltan
61,2
00
67,3
20
128,
520
La
tihan
& K
ursu
s 18
,000
19
,800
37
,800
Sub-
Tot
al
268,
700
450,
000
- -
- 33
5,67
0 -
- -
- 1,
054,
370
Recu
rrin
g Co
sts:-
Kaj
ian
Kep
erlu
an P
engg
una
Peny
ewaa
n Pe
rala
tan
Peny
ewaa
n Pe
risia
n 6,
000
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
114,
000
B
ayar
an C
aj P
erol
ehan
Dat
a
Pe
nyel
engg
araa
n Pe
rkak
as &
Pe
risia
n
36
,000
36
,000
36
,000
42
,000
42
,000
42
,000
42
,000
42
,000
31
8,00
0
Gaj
i kak
itang
an
242,
400
242,
400
242,
400
242,
400
242,
400
266,
640
266,
640
266,
640
266,
640
266,
640
2,54
5,20
0
Elau
n La
tihan
& K
ursu
s 24
,000
24
,000
24
,000
24
,000
24
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
27
0,00
0
Sub-
Tot
al
272,
400
278,
400
314,
400
314,
400
314,
400
350,
640
350,
640
350,
640
350,
640
350,
640
3,24
7,20
0 Ju
mla
h K
os D
iran
cang
54
1,10
0 72
8,40
0 31
4,40
0 31
4,40
0 31
4,40
0 68
6,31
0 35
0,64
0 35
0,64
0 35
0,64
0 35
0,64
0 4,
301,
570
Jum
lah
Kos
Ter
disk
aun
523,
081
658,
109
265,
479
248,
093
231,
870
473,
073
225,
882
211,
085
197,
270
184,
367
3,21
8,31
1
158
Jadu
al 5
.3: P
rofil
sist
em h
ayat
kos
alte
rnat
if pe
mba
ngun
an G
IS d
ari t
ahun
200
6 hi
ngga
201
5
KA
TEG
OR
I KO
S 20
06
2007
20
08
2009
20
10
2011
20
12
2013
20
14
2015
T
OT
AL
N
on-
Recu
ring
Costs
:- K
ajia
n K
eper
luan
Pe
nggu
na
6,00
0
9,
000
15,0
00
Pe
mbe
lian
Pera
lata
n &
Pe
rkak
as
144,
000
187,
200
331,
200
Pe
mbe
lian
Peris
ian
30,0
00
39,0
00
69,0
00
Pe
mba
ngun
an S
iste
m
75,0
00
150,
000
75,0
00
97,5
00
397,
500
Pe
nyed
iaan
& P
eral
ihan
D
ata
420,
000
42
0,00
0
Kak
itang
an K
onsu
ltan
61,2
00
67,3
20
128,
520
La
tihan
& K
ursu
s 30
,000
33
,000
63
,000
Sub-
Tot
al
346,
200
150,
000
495,
000
0 0
433,
020
0 0
0 0
1,42
4,22
0 Re
curr
ing
Costs
:- K
ajia
n K
eper
luan
Pe
nggu
na
Peny
ewaa
n Pe
rala
tan
Peny
ewaa
n Pe
risia
n 9,
000
18,0
00
18,0
00
18,0
00
18,0
00
18,0
00
18,0
00
18,0
00
18,0
00
18,0
00
171,
000
B
ayar
an C
aj P
erol
ehan
D
ata
Pe
nyel
engg
araa
n Pe
rkak
as
& P
eris
ian
24
,000
24
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
19
8,00
0
Gaj
i kak
itang
an
242,
400
242,
400
242,
400
242,
400
242,
400
266,
640
266,
640
266,
640
266,
640
266,
640
2,54
5,20
0
Elau
n La
tihan
& K
ursu
s 48
,000
48
,000
48
,000
48
,000
48
,000
54
,000
54
,000
54
,000
54
,000
54
,000
51
0,00
0
Sub-
Tot
al
299,
400
308,
400
308,
400
332,
400
332,
400
368,
640
368,
640
368,
640
368,
640
368,
640
3,42
4,20
0 Ju
mla
h K
os D
iran
cang
64
5,60
0 45
8,40
0 80
3,40
0 33
2,40
0 33
2,40
0 80
1,66
0 36
8,64
0 36
8,64
0 36
8,64
0 36
8,64
0 4,
848,
420
Jum
lah
Kos
Ter
disk
aun
624,
102
414,
164
678,
391
262,
297
245,
145
552,
584
237,
478
221,
921
207,
397
193,
831
3,63
7,31
0
159
Jadu
al 5
.4: P
erba
ndin
gan
nila
i ang
gara
n ko
s ket
iga-
tiga
alte
rnat
if da
ri ta
hun
2006
hin
gga
2015
Stat
us Q
uo
Pena
mba
hbai
kan
Sist
em S
edia
Ada
Pem
bang
unan
GIS
Tah
un
Nila
i Dir
anca
ng
(RM
)
Nila
i
Kin
i
(RM
)
Nila
i
Dir
anca
ng
(RM
)
Nila
i
Kin
i
(RM
)
Nila
i
Dir
anca
ng
(RM
)
Nila
i
Kin
i
(RM
)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
483,
200.
00
284,
400.
00
289,
900.
00
308,
400.
00
308,
400.
00
632,
020.
00
344,
640.
00
344,
640.
00
344,
640.
00
344,
640.
00
467,
109.
44
256,
955.
40
244,
791.
56
243,
358.
44
227,
445.
00
435,
651.
39
222,
017.
09
207,
473.
28
193,
894.
46
181,
211.
71
541,
100.
00
728,
400.
00
314,
400.
00
314,
400.
00
314,
400.
00
686,
310.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
523,
081.
37
658,
109.
40
265,
479.
36
248,
093.
04
231,
870.
00
473,
073.
48
225,
882.
29
211,
085.
28
197,
270.
06
184,
366.
51
645,
600.
00
458,
400.
00
804,
400.
00
332,
400.
00
332,
400.
00
801,
660.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
624,
101.
52
414,
164.
40
678,
390.
96
262,
296.
84
245,
145.
00
552,
584.
24
237,
477.
89
221,
921.
28
207,
396.
86
193,
830.
91
TO
TA
L
3,68
4,88
0.00
2,
679,
907.
77
4,30
1,57
0.00
3,
218,
310.
80
4,84
8,42
0.00
3,
637,
309.
90
160
Jadu
al 5
.5: P
rofil
sist
em h
ayat
faed
ah a
ltern
atif
stat
us q
uo d
ari t
ahun
200
6 hi
ngga
201
5
KU
AN
TIT
AT
IF
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
TO
TA
L
(a).
Kos
- Men
gaw
al k
os
510,
000
510,
000
510,
000
510,
000
510,
000
510,
000
510,
000
510,
000
4,08
0,00
0
- Mem
perb
aiki
kem
udah
an k
akita
ngan
98
,600
98
,600
98
,600
98
,600
98
,600
98
,600
98
,600
98
,600
78
8,80
0
- Men
ingk
atka
n pr
oduk
tiviti
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
96
,000
- Men
gura
ngka
n fu
ngsi
man
ual
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
400,
000
- Men
ingk
atka
n su
mbe
r mak
lum
at/re
kod
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
240,
000
- Men
ingk
atka
n pe
ndap
atan
2,
000,
000
2,00
0,00
0 2,
000,
000
2,00
0,00
0 2,
000,
000
2,00
0,00
0 2,
000,
000
2,00
0,00
0 16
,000
,000
Jum
lah
2,70
0,60
0 2,
700,
600
2,70
0,60
0 2,
700,
600
2,70
0,60
0 2,
700,
600
2,70
0,60
0 2,
700,
600
21,6
04,8
00
(b).
Ope
rasi
/Per
khid
mat
an
- Mem
perb
aiki
mak
lum
at p
engu
rusa
n
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
24
0,00
0
- Mem
perb
aiki
pen
yelia
an
43,2
00
43,2
00
43,2
00
43,2
00
43,2
00
43,2
00
43,2
00
43,2
00
345,
600
- Men
gura
ngka
n da
ta b
ertin
dih
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
12,0
00
96,0
00
- Men
gura
ngka
n ris
iko
kesi
lapa
n
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
12
,000
96
,000
Jum
lah
97,2
00
97,2
00
97,2
00
97,2
00
97,2
00
97,2
00
97,2
00
97,2
00
777,
600
(c).
Tek
nika
l
- Mem
perb
aiki
pen
yim
pana
n re
kod
35,0
00
35,0
00
35,0
00
35,0
00
35,0
00
35,0
00
35,0
00
35,0
00
280,
000
- Mem
perb
aiki
taha
p pe
nyel
engg
araa
n
6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 48
,000
- Mem
perb
aiki
pro
ses
seca
ra a
utom
asi
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
240,
000
- Mem
perb
aiki
pen
gend
alia
n ad
uan
& m
aklu
m b
alas
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
30
,000
24
0,00
0
- Mem
perb
aiki
kae
dah
men
dapa
tkan
sem
ula
mak
lum
at
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
30,0
00
240,
000
Jum
lah
131,
000
131,
000
131,
000
131,
000
131,
000
131,
000
131,
000
131,
000
1,04
8,00
0 Ju
mla
h Fa
edah
Dir
anca
ng
2,92
8,80
0 2,
928,
800
2,92
8,80
0 2,
928,
800
2,92
8,80
0 2,
928,
800
2,92
8,80
0 2,
928,
800
23,4
30,4
00
Jum
lah
Faed
ah T
erdi
skau
n
2,
473,
079
2,31
1,11
6 2,
159,
990
2,01
8,82
2 1,
886,
733
1,76
3,13
8 1,
647,
743
1,53
9,96
3 15
,800
,583
161
Jadu
al 5
.6: P
rofil
sist
em h
ayat
faed
ah a
ltern
atif
pena
mba
hbai
kan
sist
em se
dia
ada
dari
tahu
n 20
06 h
ingg
a 20
15
KU
AN
TIT
AT
IF
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
TO
TA
L
(a).
Kos
- Men
gura
ngka
n ko
s
48,0
00
48,0
00
48,0
00
48,0
00
48,0
00
48,0
00
48,0
00
48,0
00
48,0
00
432,
000
- Men
gaw
al k
os
51
0,00
0 51
0,00
0 51
0,00
0 51
0,00
0 51
0,00
0 51
0,00
0 51
0,00
0 51
0,00
0 51
0,00
0 4,
590,
000
- Mem
perb
aiki
kem
udah
an k
akita
ngan
123,
500
123,
500
123,
500
123,
500
123,
500
123,
500
123,
500
123,
500
123,
500
1,11
1,50
0
- Men
ingk
atka
n pr
oduk
tiviti
72,0
00
72,0
00
72,0
00
72,0
00
72,0
00
72,0
00
72,0
00
72,0
00
72,0
00
648,
000
- Men
gura
ngka
n fu
ngsi
man
ual
67
,500
67
,500
67
,500
67
,500
67
,500
67
,500
67
,500
67
,500
67
,500
60
7,50
0
- Men
ingk
atka
n su
mbe
r mak
lum
at/re
kod
18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 1,
620,
000
- Men
ingk
atka
n Pe
ndap
atan
2,50
0,00
0 2,
500,
000
2,50
0,00
0 2,
500,
000
2,50
0,00
0 2,
500,
000
2,50
0,00
0 2,
500,
000
2,50
0,00
0 22
,500
,000
Jum
lah
3,
501,
000
3,50
1,00
0 3,
501,
000
3,50
1,00
0 3,
501,
000
3,50
1,00
0 3,
501,
000
3,50
1,00
0 3,
501,
000
31,5
09,0
00
(b).
Ope
rasi/
Perk
hidm
atan
- Mem
perb
aiki
mak
lum
at p
engu
rusa
n
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
1,62
0,00
0
- Mem
perb
aiki
pen
yelia
an
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
38
8,80
0
- Men
gura
ngka
n da
ta b
ertin
dih
6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
54,0
00
- Men
gura
ngka
n ris
iko
kesi
lapa
n
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 6,
000
6,00
0 54
,000
- Mem
perb
aiki
kaw
alan
sist
em
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
43
,200
38
8,80
0
- Mem
perb
aiki
kep
erlu
an p
engg
una
18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 1,
620,
000
Jum
lah
45
8,40
0 45
8,40
0 45
8,40
0 45
8,40
0 45
8,40
0 45
8,40
0 45
8,40
0 45
8,40
0 45
8,40
0 4,
125,
600
(c).
Tekn
ikal
- Mem
perb
aiki
cap
aian
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
1,62
0,00
0
- Mem
perb
aiki
taha
p ke
sela
mat
an
60
,000
60
,000
60
,000
60
,000
60
,000
60
,000
60
,000
60
,000
60
,000
54
0,00
0
- Cep
at m
enyi
mpa
n re
kod
35
,000
35
,000
35
,000
35
,000
35
,000
35
,000
35
,000
35
,000
35
,000
31
5,00
0
- Mem
perb
aiki
pro
ses
seca
ra a
utom
asi
18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 1,
620,
000
- Mem
perb
aiki
pen
gend
alia
n ad
uan
& m
aklu
m b
alas
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
180,
000
1,62
0,00
0
- Mem
perb
aiki
kae
dah
men
dapa
tkan
sem
ula
mak
lum
at
18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 18
0,00
0 1,
620,
000
Jum
lah
81
5,00
0 81
5,00
0 81
5,00
0 81
5,00
0 81
5,00
0 81
5,00
0 81
5,00
0 81
5,00
0 81
5,00
0 7,
335,
000
Jum
lah
Faed
ah D
iran
cang
4,77
4,40
0 4,
774,
400
4,77
4,40
0 4,
774,
400
4,77
4,40
0 4,
774,
400
4,77
4,40
0 4,
774,
400
4,77
4,40
0 42
,969
,600
Jum
lah
Faed
ah T
erdi
skau
n
4,31
3,67
0 4,
031,
503
3,76
7,47
9 3,
521,
120
3,29
0,99
4 3,
075,
668
2,87
4,18
9 2,
686,
077
2,51
0,38
0 30
,071
,081
162
Jadu
al 5
.7: P
rofil
sist
em h
ayat
faed
ah a
ltern
atif
pem
bang
unan
GIS
dar
i tah
un 2
006
hing
ga 2
015
KU
AN
TITA
TIF
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
TOTA
L (a
). Ko
s
- Men
gura
ngka
n ko
s
96
,000
96
,000
96
,000
96
,000
96
,000
96
,000
96
,000
96
,000
76
8,00
0 - M
enga
wal
kos
60
0,00
0 60
0,00
0 60
0,00
0 60
0,00
0 60
0,00
0 60
0,00
0 60
0,00
0 60
0,00
0 4,
800,
000
- Mem
perb
aiki
pen
ggun
aan
kaki
tang
an
144,
000
144,
000
144,
000
144,
000
144,
000
144,
000
144,
000
144,
000
1,15
2,00
0 - M
enin
gkat
kan
prod
uktiv
iti
96,0
00
96,0
00
96,0
00
96,0
00
96,0
00
96,0
00
96,0
00
96,0
00
768,
000
- Men
gura
ngka
n fu
ngsi
man
ual
67,5
00
67,5
00
67,5
00
67,5
00
67,5
00
67,5
00
67,5
00
67,5
00
540,
000
- Men
ingk
atka
n su
mbe
r mak
lum
at/re
kod
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
1,92
0,00
0 - M
enin
gkat
kan
Pend
apat
an
5,00
0,00
0 5,
000,
000
5,00
0,00
0 5,
000,
000
5,00
0,00
0 5,
000,
000
5,00
0,00
0 5,
000,
000
40,0
00,0
00
Jum
lah
6,24
3,50
0 6,
243,
500
6,24
3,50
0 6,
243,
500
6,24
3,50
0 6,
243,
500
6,24
3,50
0 6,
243,
500
49,9
48,0
00
(b).
Ope
rasi/
Perk
hidm
atan
- Men
gura
ngka
n m
asa
mem
pros
es
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
1,92
0,00
0 - M
empe
rbai
ki p
erkh
idm
atan
pel
angg
an
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
1,92
0,00
0 - M
empe
rbai
ki m
aklu
mat
pen
guru
san
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
1,92
0,00
0 - M
empe
rbai
ki p
enye
liaan
21
,600
21
,600
21
,600
21
,600
21
,600
21
,600
21
,600
21
,600
17
2,80
0 - M
engu
rang
kan
data
ber
tindi
h
1,
200
1,20
0 1,
200
1,20
0 1,
200
1,20
0 1,
200
1,20
0 9,
600
- Men
gura
ngka
n ris
iko
kesi
lapa
n
1,
200
1,20
0 1,
200
1,20
0 1,
200
1,20
0 1,
200
1,20
0 9,
600
- Mem
perb
aiki
kaw
alan
siste
m
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
172,
800
- Mem
perb
aiki
kep
erlu
an p
engg
una
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
1,92
0,00
0 Ju
mla
h
1,
005,
600
1,00
5,60
0 1,
005,
600
1,00
5,60
0 1,
005,
600
1,00
5,60
0 1,
005,
600
1,00
5,60
0 8,
044,
800
(c).
Tekn
ikal
- Mem
perb
aiki
pen
yedi
aan
pelb
agai
jeni
s lap
oran
24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 1,
920,
000
- Mem
perb
aiki
pen
yelia
an
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
21,6
00
172,
800
- Mem
perb
aiki
cap
aian
24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 1,
920,
000
- Mem
perb
aiki
taha
p ke
sela
mat
an
150,
000
150,
000
150,
000
150,
000
150,
000
150,
000
150,
000
150,
000
1,20
0,00
0 - M
enam
bah
pros
es se
cara
aut
omas
i
24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 1,
920,
000
- Mem
perb
aiki
tem
pat m
enyi
mpa
n da
ta
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
50,0
00
400,
000
- Mem
perb
aiki
pen
gend
alia
n ad
uan
& m
aklu
m b
alas
24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 24
0,00
0 1,
920,
000
- Mem
perb
aiki
kae
dah
men
dapa
tkan
sem
ula
mak
lum
at
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
1,92
0,00
0 - M
empe
rbai
ki ta
hap
peng
guna
an
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
240,
000
1,92
0,00
0 Ju
mla
h
1,
661,
600
1,66
1,60
0 1,
661,
600
1,66
1,60
0 1,
661,
600
1,66
1,60
0 1,
661,
600
1,66
1,60
0 13
,292
,800
Ju
mla
h Fa
edah
Dir
anca
ng
8,91
0,70
0 8,
910,
700
8,91
0,70
0 8,
910,
700
8,91
0,70
0 8,
910,
700
8,91
0,70
0 8,
910,
700
71,2
85,6
00
Jum
lah
Faed
ah T
erdi
skau
n
7,
524,
195
7,03
1,43
3 6,
571,
641
6,14
2,14
6 5,
740,
273
5,36
4,24
1 5,
013,
160
4,68
5,24
6 48
,072
,335
163
Jadu
al 5
.8:
Perb
andi
ngan
nila
i ang
gara
n fa
edah
bag
i ket
iga-
tiga
alte
rnat
if D
ari t
ahun
200
6 hi
ngga
201
5
Stat
us Q
uo
Pena
mba
hbai
kan
Sist
em S
edia
Ada
Pem
bang
unan
GIS
Tah
un
Nila
i Dir
anca
ng
(RM
)
Nila
i
Kin
i
(RM
)
Nila
i
Dir
anca
ng
(RM
)
Nila
i
Kin
i
(RM
)
Nila
i
Dir
anca
ng
(RM
)
Nila
i
Kin
i
(RM
)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
- -
2,92
8,00
0.00
2,92
8,00
0.00
2,92
8,00
0.00
2,92
8,00
0.00
2,92
8,00
0.00
2,92
8,00
0.00
2,92
8,00
0.00
2,92
8,00
0.00
- -
2,47
3,07
8.72
2,31
1,11
6.08
2,15
9,99
0.00
2,01
8,82
1.84
1,88
6,73
2.96
1,76
3,13
7.60
1,64
7,74
2.88
1,53
9,96
3.04
-
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
4,77
4,40
0.00
-
4,31
3,67
0.40
4,03
1,50
3.36
3,76
7,47
9.04
3,52
1,12
0.00
3,29
0,99
3.92
3,07
5,66
8.48
2,87
4,18
8.80
2,68
6,07
7.44
2,51
0,37
9.52
- -
8,91
0,70
0.00
8,91
0,70
0.00
8,91
0,70
0.00
8,91
0,70
0.00
8,91
0,70
0.00
8,91
0,70
0.00
8,91
0,70
0.00
8,91
0,70
0.00
- -
7,52
4,19
5.08
7,03
1,43
3.37
6,57
1,64
1.25
6,14
2,14
5.51
5,74
0,27
2.94
5,36
4,24
1.40
5,01
3,15
9.82
4,68
5,24
6.06
TO
TA
L
23,4
30,4
00
15,8
00,5
83.1
2 42
,969
,600
30
,071
,080
.96
71,2
85,6
00
48,0
72,3
35.4
3
164
Jadu
al 5
.9: P
rofil
kos
faed
ah a
ltern
atif
stat
us q
uo
PRO
FIL
SIST
EM H
AY
AT
KO
S B
utir
an
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Tota
l K
os B
ukan
Ber
ulan
g (N
on-R
ecur
ring
Costs
) 22
5,80
0.00
24
,000
.00
29
,500
.00
28
7,38
0.00
56
6,68
0.00
K
os B
erul
ang
(Rec
urrin
g Co
sts)
25
7,40
0.00
26
0,40
0.00
26
0,40
0.00
30
8,40
0.00
30
8,40
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
3,
118,
200.
00
Jum
lah
Kos
Dira
ncan
g 48
3,20
0.00
28
4,40
0.00
28
9,90
0.00
30
8,40
0.00
30
8,40
0.00
63
2,02
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
34
4,64
0.00
3,
684,
880.
00
Jum
lah
Kos
Ter
disk
aun
467,
109.
44
256,
955.
40
244,
791.
56
243,
358.
44
227,
445.
00
435,
651.
39
222,
017.
09
207,
473.
28
193,
894.
46
181,
211.
71
2,67
9,90
7.77
PR
OFI
L SI
STEM
HA
YA
T FA
EDA
H
But
iran
20
06
2007
20
08
2009
20
10
2011
20
12
2013
20
14
2015
To
tal
Jum
lah
Faed
ah D
iranc
ang
2,92
8,80
0.00
2,
928,
800.
00
2,92
8,80
0.00
2,
928,
800.
00
2,92
8,80
0.00
2,
928,
800.
00
2,92
8,80
0.00
2,
928,
800.
00
23,4
30,4
00.0
0
Jum
lah
Faed
ah T
erdi
skau
n
2,47
3,07
8.72
2,
311,
116.
08
2,15
9,99
0.00
2,
018,
821.
84
1,88
6,73
2.96
1,
763,
137.
60
1,64
7,74
2.88
1,
539,
963.
04
15,8
00,5
83.1
2
RA
TIO
FA
EDA
H �
KO
S B
utir
an
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Tota
l Ju
mla
h Fa
edah
Ter
disk
aun
(DB)
0.
00
0.00
2,
473,
078.
72
2,31
1,11
6.08
2,
159,
990.
00
2,01
8,82
1.84
1,
886,
732.
96
1,76
3,13
7.60
1,
647,
742.
88
1,53
9,96
3.04
15
,800
,583
.12
Ju
mla
h K
os T
erdi
skau
n (D
C)
467,
109.
44
256,
955.
40
244,
791.
56
243,
358.
44
227,
445.
00
435,
651.
39
222,
017.
09
207,
473.
28
193,
894.
46
181,
211.
71
2,67
9,90
7.77
Ju
mla
h N
ilai K
ini B
ersih
(NPV
) = [D
B-D
C]
(467
,109
.44)
(256
,955
.40)
2,22
8,28
7.16
2,
067,
757.
64
1,93
2,54
5.00
1,
583,
170.
45
1,66
4,71
5.87
1,
555,
664.
32
1,45
3,84
8.42
1,
358,
751.
33
13,1
20,6
75.3
5
Ratio
Fae
dah
- Kos
(BCR
) = [D
B/D
C]
0.00
0.
00
10.1
0
9.50
9.
50
4.63
8.
50
8.50
8.
50
8.50
5.
90
KU
AL
ITA
TIF
FAED
AH
Faed
ah
Obj
ektif
Si
stem
Sa
ngat
B
erke
san
Ber
kesa
n Se
derh
ana
Ber
kesa
n Ti
dak
Ber
kesa
n - M
engu
rang
kan
data
ber
tindi
h
X
- S
elar
as k
eper
luan
ker
ajaa
n
X
- M
empe
rbai
ki k
epua
san
pela
ngga
n
X
- M
enin
gkat
kan
satis
fikas
i kak
itang
an
X
- Mud
ah m
enyi
mpa
n re
kod
X
- Mud
ah m
embu
at p
enye
liaan
X
- M
udah
men
gend
alik
an la
luan
siste
m
X
- Men
ingk
atka
n ta
hap
kese
lam
atan
dat
a
X
- M
enam
bah
pros
es se
cara
aut
omas
i
X
- M
udah
men
gend
alik
an a
duan
& m
aklu
m
bala
s
X
- M
udah
men
dapa
tkan
sem
ula
mak
lum
at
X
165
Jadu
al 5
.10:
Pro
fil k
os fa
edah
alte
rnat
if pe
nam
bahb
aika
n si
stem
sedi
a ad
a PR
OFI
L SI
STEM
HA
YA
T K
OS
But
iran
20
06
2007
20
08
2009
20
10
2011
20
12
2013
20
14
2015
To
tal
Kos
Buk
an B
erul
ang
(Non
-Rec
urrin
g Co
sts)
268,
700.
00
450,
000.
00
33
5,67
0.00
1,
054,
370.
00
Kos
Ber
ulan
g (R
ecur
ring
Cost
s)
272,
400.
00
278,
400.
00
314,
400.
00
314,
400.
00
314,
400.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
3,24
7,20
0.00
Ju
mla
h K
os D
iranc
ang
541,
100.
00
728,
400.
00
314,
400.
00
314,
400.
00
314,
400.
00
686,
310.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
350,
640.
00
4,30
1,57
0.00
Ju
mla
h K
os T
erdi
skau
n (N
ilai K
ini)
523,
081.
37
658,
109.
40
265,
479.
36
248,
093.
04
231,
870.
00
473,
073.
48
225,
882.
29
211,
085.
28
197,
270.
06
184,
366.
51
3,21
8,31
0.80
PR
OFI
L SI
STEM
HA
YA
T FA
EDA
H
But
iran
20
06
2007
20
08
2009
20
10
2011
20
12
2013
20
14
2015
To
tal
Jum
lah
Faed
ah D
iranc
ang
4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
4,77
4,40
0.00
4,
774,
400.
00
42,9
69,6
00.0
0
Jum
lah
Faed
ah T
erdi
skau
n (N
ilai K
ini)
4,
313,
670.
40
4,03
1,50
3.36
3,
767,
479.
04
3,52
1,12
0.00
3,
290,
993.
92
3,07
5,66
8.48
2,
874,
188.
80
2,68
6,07
7.44
2,
510,
379.
52
30,0
71,0
80.9
6
RA
TIO
FA
EDA
H -
KO
S B
utir
an
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Tota
l Ju
mla
h Fa
edah
Ter
disk
aun
(DB)
0.
00
4,31
3,67
0.40
4,
031,
503.
36
3,76
7,47
9.04
3,
521,
120.
00
3,29
0,99
3.92
3,
075,
668.
48
2,87
4,18
8.80
2,
686,
077.
44
2,51
0,37
9.52
30
,071
,080
.96
Ju
mla
h K
os T
erdi
skau
n (D
C)
523,
081.
37
658,
109.
40
265,
479.
36
248,
093.
04
231,
870.
00
473,
073.
48
225,
882.
29
211,
085.
28
197,
270.
06
184,
366.
51
3,21
8,31
0.80
Ju
mla
h N
ilai K
ini B
ersih
(NPV
) = [D
B-D
C]
(523
,081
.37)
3,
655,
561.
00
3,76
6,02
4.00
3,
519,
386.
00
3,28
9,25
0.00
2,
817,
920.
44
2,84
9,78
6.19
2,
663,
103.
52
2,48
8,80
7.38
2,
326,
013.
01
26,8
52,7
70.1
6
Ratio
Fae
dah
- Kos
(BCR
) = [D
B/D
C]
0.00
6.
55
15.1
9
15.1
9
15.1
9
6.96
13
.62
13
.62
13
.62
13
.62
9.
34
KU
AL
ITA
TIF
FAED
AH
Fa
edah
Obj
ektif
Si
stem
Sa
ngat
B
erke
san
Ber
kesa
n
Sede
rhan
a B
erke
san
Tida
k B
erke
san
- Men
gaut
omas
ikan
inte
rgrit
i fae
dah
X
- Men
ingk
atka
n ke
puas
an p
elan
ggan
X
- M
enin
gkat
kan
satis
fikas
i kak
itang
an
X
- Mem
perb
aiki
per
khid
mat
an p
elan
ggan
X
- M
udah
men
yim
pan
reko
d
X
- M
udah
mem
buat
pen
yelia
an
X
- Mud
ah m
enge
ndal
ikan
lalu
an si
stem
X
- M
enin
gkat
kan
taha
p ke
sela
mat
an d
ata
X
- Men
amba
h pr
oses
seca
ra a
utom
asi
X
- Mud
ah m
enge
ndal
ikan
adu
an &
mak
lum
bal
as
X
- Mud
ah m
enda
patk
an se
mul
a m
aklu
mat
X
166
Jadu
al 5
.11:
Pro
fil k
os fa
edah
alte
rnat
if pe
mba
ngun
an G
IS
PRO
FIL
SIST
EM H
AY
AT
KO
S B
utir
an
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Tota
l K
os B
ukan
Ber
ulan
g (N
on-R
ecur
ring
Costs
) 34
6,20
0.00
15
0,00
0.00
49
5,00
0.00
43
3,02
0.00
1,
424,
220.
00
Kos
Ber
ulan
g (R
ecur
ring
Cost
s)
299,
400.
00
308,
400.
00
308,
400.
00
332,
400.
00
332,
400.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
3,42
4,20
0.00
Ju
mla
h K
os D
iranc
ang
645,
600.
00
458,
400.
00
803,
400.
00
332,
400.
00
332,
400.
00
801,
660.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
368,
640.
00
4,84
8,42
0.00
Ju
mla
h K
os T
erdi
skau
n (N
ilai K
ini)
624,
101.
52
414,
164.
40
678,
390.
96
262,
296.
84
245,
145.
00
552,
584.
24
237,
477.
89
221,
921.
28
207,
396.
86
193,
830.
91
3,63
7,30
9.90
PR
OFI
L SI
STEM
HA
YA
T FA
EDA
H
But
iran
20
06
2007
20
08
2009
20
10
2011
20
12
2013
20
14
2015
To
tal
Jum
lah
Faed
ah D
iranc
ang
8,91
0,70
0.00
8,
910,
700.
00
8,91
0,70
0.00
8,
910,
700.
00
8,91
0,70
0.00
8,
910,
700.
00
8,91
0,70
0.00
8,
910,
700.
00
71,2
85,6
00.0
0
Jum
lah
Faed
ah T
erdi
skau
n (N
ilai K
ini)
7,52
4,19
5.08
7,
031,
433.
37
6,57
1,64
1.25
6,
142,
145.
51
5,74
0,27
2.94
5,
364,
241.
40
5,01
3,15
9.82
4,
685,
246.
06
48,0
72,3
35.4
3
RA
TIO
FA
EDA
H -
KO
S B
utir
an
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Tota
l Ju
mla
h Fa
edah
Ter
disk
aun
(DB)
0.
00
0.00
7,
524,
195.
08
7,03
1,43
3.37
6,
571,
641.
25
6,14
2,14
5.51
5,
740,
272.
94
5,36
4,24
1.40
5,
013,
159.
82
4,68
5,24
6.06
48
,072
,335
.43
Ju
mla
h K
os T
erdi
skau
n (D
C)
624,
101.
52
414,
164.
40
678,
390.
96
262,
296.
84
245,
145.
00
552,
584.
24
237,
477.
89
221,
921.
28
207,
396.
86
193,
830.
91
3,63
7,30
9.90
Ju
mla
h N
ilai K
ini B
ersih
(NPV
) = [D
B-D
C]
(624
,101
.52)
(4
14,1
64.4
0)
6,84
5,80
4.12
6,
769,
136.
53
6,32
6,49
6.25
5,
589,
561.
27
5,50
2,79
5.05
5,
142,
320.
12
4,80
5,76
2.96
4,
491,
415.
15
44,4
35,0
25.5
3
Ratio
Fae
dah
- Kos
(BCR
) = [D
B/D
C]
0.00
0.
00
11.0
9
26.8
1
26.8
1
11.1
2
24.1
7
24.1
7
24.1
7
24.1
7
13.2
2
KU
AL
ITA
TIF
FAED
AH
Fa
edah
Obj
ektif
Si
stem
Sa
ngat
B
erke
san
Ber
kesa
n
Sede
rhan
a B
erke
san
Tida
k B
erke
san
- Men
gaut
omas
ikan
inte
rgrit
i fae
dah
X
- Men
ingk
atka
n ke
puas
an p
elan
ggan
X
- M
enin
gkat
kan
satis
fikas
i kak
itang
an
X
- Mem
perb
aiki
per
khid
mat
an p
elan
ggan
X
- M
udah
men
yim
pan
reko
d
X
- M
udah
mem
buat
pen
yelia
an
X
- Mud
ah m
enge
ndal
ikan
lalu
an si
stem
X
- M
enin
gkat
kan
taha
p ke
sela
mat
an d
ata
X
- Men
amba
h pr
oses
seca
ra a
utom
asi
X
- Mud
ah m
enge
ndal
ikan
adu
an &
mak
lum
bal
as
X
- Mud
ah m
enda
patk
an se
mul
a m
aklu
mat
X
167
Jadu
al 5
.12
: Nis
bah
faed
ah k
os d
an k
adar
pul
anga
n at
as p
elab
uran
AL
TE
RN
AT
IF
KO
S
TE
RD
ISK
AU
N
(KT
)
FAE
DA
H
TE
RD
ISK
AU
N
(FT
)
NIL
AI
TE
RD
ISK
AU
N
BE
RSI
H (N
TB
)
(FT
-KT
)
NIS
BA
H
FAE
DA
H K
OS
(NFK
)
(FT
/KT
)
KA
DA
R
PUL
AN
GA
N
AT
AS
PEL
AB
UR
AN
(NFK
*100
)
Stat
us Q
uo
2,67
9,90
7.77
15,8
00,5
83.1
2
13,1
20,6
75.3
5
5.90
590%
Pena
mba
hbai
kan
Sist
em
Sedi
a A
da
3,21
8,31
0.80
30,0
71,0
80.9
6
26,8
52,7
70.1
6
9.34
934%
Pem
bang
unan
GIS
3,63
7,30
9.90
48,0
72,3
35.4
3
44,4
35,0
25.5
3
13.2
2
1,32
2%
168
Jadu
al 5
.13
: Jum
lah
kum
ulat
if te
rdis
kaun
bag
i alte
rnat
if st
atus
quo
TA
HU
N
ITE
M
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Nila
i Kos
Terd
iska
un
467,
109.
44
256,
955.
40
244,
791.
56
243,
358.
44
227,
445.
00
435,
651.
39
222,
017.
09
207,
473.
28
193,
894.
46
181,
211.
71
Nila
i Fae
dah
Terd
iska
un
-
-
2,47
3,07
8.72
2,31
1,11
6.08
2,15
9,99
0.00
2,01
8,82
1.84
1,88
6,73
2.96
1,76
3,13
7.60
1,64
7,74
2.88
1,53
9,96
3.04
Jum
lah
Kum
ulat
if
Terd
iska
un
(467
,109
.44)
(256
,955
.40)
2,22
8,28
7.16
2,06
7,75
7.64
1,93
2,54
5.00
1,58
3,17
0.45
1,66
4,71
5.87
1,55
5,66
4.32
1,45
3,84
8.42
1,35
8,75
1.33
169
Jadu
al 5
.14
: Jum
lah
kum
ulat
if te
rdis
kaun
bag
i alte
rnat
if pe
nam
bahb
aika
n si
stem
sedi
a ad
a
TA
HU
N
ITE
M
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Nila
i Kos
Terd
iskau
n
523,
081.
37
658,
109.
40
265,
479.
36
248,
093.
04
231,
870.
00
473,
073.
48
225,
882,
29
211,
085.
28
197,
270.
06
184,
366.
51
Nila
i
Faed
ah
Terd
iskau
n
-
4,31
3,67
0.40
4,03
1,50
3.36
3,76
7,47
9.04
3,52
1,12
0.00
3,29
0,99
3.92
3,07
5,66
8.48
2,87
4,18
8.80
2,68
6,07
7.44
2,51
0,37
9.52
Jum
lah
Kum
ulat
if
Terd
iskau
n
(523
,081
.37)
3,65
5,56
1.00
3,76
6,02
4.00
3,51
9,38
6.00
3,28
9,25
0.00
2,81
7,92
0.44
2,84
9,78
6.19
2,66
3,10
3.52
2,48
8,80
7.38
2,32
6,01
3.01
170
Jadu
al 5
.15
: Jum
lah
kum
ulat
if te
rdis
kaun
bag
i alte
rnat
if pe
mba
ngun
an G
IS
TA
HU
N
ITE
M
2006
20
07
2008
20
09
2010
20
11
2012
20
13
2014
20
15
Nila
i Kos
Terd
iskau
n
624,
101.
52
414,
164.
40
678,
390.
96
262,
296.
84
245,
145.
00
552,
584,
24
237,
477.
89
221,
921.
28
207,
396.
86
193,
830.
91
Nila
i
Faed
ah
Terd
iskau
n
-
-
7,52
4,19
5.08
7,03
1,43
3.37
6,57
1,64
1.25
6,14
2,14
5.51
5,74
0,27
2.94
5,36
4,24
1.40
5,01
3,15
9.82
4,68
5,24
6.06
Jum
lah
Kum
ulat
if
Terd
iskau
n
(624
,101
.52)
(414
,164
.40)
6,84
5,80
4.12
6,76
9,13
6.53
6,32
6,49
6.25
5,58
9,56
1.27
5,50
2,79
5.05
5,14
2,32
0.12
4,80
5,76
2.96
4,49
1,41
5.15
171
Jadu
al 5
.16:
Nis
bah
kena
ikan
per
atus
faed
ah k
os b
agi k
etig
a-tig
a al
tern
atif
AL
TE
RN
AT
IF
KO
S
TE
RD
ISK
AU
N
NIS
BA
H
FAE
DA
H
KO
S
PER
UB
AH
AN
FAE
DA
H
PER
UB
AH
AN
KO
S
%
PER
UB
AH
AN
FAE
DA
H
%
PER
UB
AH
AN
KO
S
NIS
BA
H
KE
NA
IKA
N
PER
AT
US
Stat
us Q
uo
2,67
9,90
7.77
5.90
-
-
-
-
-
Pena
mba
hbai
kan
Sist
em S
edia
Ada
3,21
8,31
0.80
9.34
3.44
538,
403.
03
58.3
1
20.0
9
2.90
Pem
bang
unan
GIS
3,63
7,30
9.90
13.2
2
7.32
957,
402.
13
124.
07
35.7
3
3.47
172
Jadu
al 5
.17
: Jad
ual p
ertu
kara
n
AL
TE
RN
AT
IF
KO
S
TE
RD
ISK
AU
N
(KT
)
FAK
TO
R
PER
TU
KA
RA
N
(FP)
KO
S
DIU
BA
H
(KT
*FP)
NIL
AI
FAE
DA
H
(NF)
FAK
TO
R
PER
TU
KA
RA
N
(FP)
FAE
DA
H
DIU
BA
H
(NF*
FP)
Stat
us Q
uo
2,67
9,90
7.77
0.00
01
267.
99
5.90
100
590.
00
Pena
mba
hbai
kan
Sist
em
Sedi
a A
da
3,21
8,31
0.80
0.00
01
321.
83
9.34
100
934.
00
Pem
bang
unan
GIS
3,63
7,30
9.90
0.00
01
363.
73
13.2
2
100
1,32
2.00
173
Jadual 5.18: Perbandingan nilai relatif
ALTERNATIF
KOS
DIUBAH
(KD)
FAEDAH
DIUBAH
(FD)
NISBAH
FAEDAH KOS
(FD/KD)
Status Quo
267.99
590.00
2.20
Penambahbaikan Sistem
Sedia Ada
321.83
934.00
2.90
Pembangunan GIS
363.73
1,322.00
3.63
BAB 6
PENEMUAN, LIMITASI, CADANGAN DAN KESIMPULAN
6.1 Pendahuluan
Bab ini merupakan bab akhir penulisan ini. Hasil kajian CBA yang telah
dibincangkan secara terperinci di Bab 5 akan disimpulkan di bab ini. Keputusan
cadangan mengenai alternatif baru untuk sistem pentadbiran kadaran MPS turut
dihuraikan secara umum dalam bab ini. Di samping itu, limitasi-limitasi dalam
kajian termasuk limitasi dari segi metodologi dan limitasi sepanjang penyelidikan
kajian ini juga dihuraikan. Akhir penulisan ini ialah cadangan kepada para
penyelidik yang berminat meneruskan penyelidikan ini pada masa akan datang.
6.2 Penemuan Kajian
Kajian ini mempunyai matlamat dan objektif yang jelas seperti yang
dibincangkan di awal Bab 1. Matlamat ini telah tercapai berdasarkan objektif-
objektif yang telah ditetapkan dengan pematuhan proses penyelidikan, penggunaan
data-data yang telah diperolehi daripada MPS dan penilaian keputusan CBA yang
175
dijalankan. Kajian ini telah membuktikan bahawa CBA adalah satu alat pengukur
yang menghasilkan keputusan berkualiti terhadap pembangunan GIS melalui
pengumpulan dan pengolahan data serta kos yang mana dibandingkan dengan
faedah-faedah yang diperolehi. Lazimnya, pembangunan GIS dalam pelbagai
bidang akan memerlukan beberapa alternatif dan pemilihan alternatif terbaik
adalah dengan menggunakan CBA untuk membandingkan kos-kos dan faedah-
faedah yang diperolehi dalam pembangunan GIS.
6.2.1 Merekabentuk model GIS untuk sistem pentadbiran kadaran MPS
Objektif pertama kajian ini ialah untuk merekabentuk model GIS untuk
sistem pentadbiran kadaran MPS. Secara amnya, objektif ini telah tercapai dengan
kajian pemerhatian terperinci mengenai model GIS yang dibangunkan dalam
negara dan luar negara seperti yang dibincangkan di Bab 3. Penemuan kajian ini
mendapati bahawa kajian model integrasi GIS dengan MRA oleh Oliver dan model
integrasi CAMA dengan sistem pengurusan cukai oleh Henkel dan Paulakidas
telah membantu penulis merekabentuk model GIS yang sesuai dan boleh
diaplikasikan untuk sistem pentadbiran kadaran MPS. Model GIS untuk sistem
pentadbiran kadaran MPS telah direkabentuk dengan mengambilkira faktor-faktor
seperti sistem amalan penilaian, keperluan pengguna, pelanggan dan pengurusan
serta lain-lain fungsi Jabatan Penilaian dan Kadaran MPS yang boleh diaplikasikan
GIS.
Dalam kajian ini, model GIS yang telah direkabentuk untuk sistem
pentadbiran kadaran MPS adalah dikenali sebagai model integrasi CAMA-GIS
dengan sistem pengurusan cukai (SPC). Pengintegrasian CAMA-GIS dengan SPC
adalah bertujuan untuk membantu mengatasi masalah ketidakcekapan dalam
perkongsian data di antara modul-modul atau aplikasi-aplikasi sistem yang
direkabentuk dan berlainan dalam sistem pengurusan cukai pintu. Selain itu, ianya
dapat menghasilkan bil cukai pintu yang lebih berkualiti dengan maklumat-
176
maklumat yang lebih tepat disebabkan semua aktiviti dapat berhubung antara satu
sama lain secara langsung. Sistem pengurusan cukai pintu pula adalah lebih
mudah, cekap dan berkesan melalui bantuan GIS yang mempunyai keupayaan
untuk membuat persembahan peta dan boleh dicapai melalui . Ini bermakna,
persembahan peta boleh membantu MPS dengan mudah, cekap dan berkesan untuk
mengenalpasti lokasi, harta-harta berkadar yang mempunyai tunggakan cukai dan
boleh memaparkan maklumat secara capaian paparan melalui internet.
6.2.2 Menentukan kos-kos dan faedah-faedah pembangunan GIS
Secara keseluruhannya, objektif ini telah tercapai dengan penemuan kajian
di Bab 4. Hasil kajian analisis anggaran kos mendapati bahawa kos telah
dikategorikan kepada dua bahagian, iaitu kos tidak berulang (non-recurring cost)
dan kos berulang (recurring cost). Jenis-jenis kos tidak berulang yang dikenalpsti
dalam kajian ini termasuklah kajian keperluan pengguna, pembelian peralatan dan
perkakas, embelian perisian, pembangunan sistem, penyediaan dan peralihan data,
kakitangan konsultan, latihan dan kursus. Manakala jenis-jenis kos berulang yang
dikenalpasti termasuklah kajian keperluan pengguna, penyewaan peraltan,
penyewaan perisian, bayaran caj perolehan data, penyelenggaraan perkakas dan
perisian, gaji kakitangan, elaun latihan dan kursus. Dalam kajian ini, kaedah nilai
kini telah digunakan untuk menentukan nilai ringgit bagi kedua-dua jenis kos pada
masa kini terhadap nilai ringgit di masa hadapan dengan menggunakan faktor
kadar diskaun sebanyak 7% pada pertengahan tahun.
Hasil kajian CBA ini menunjukkan bahawa nilai kos terdiskaun bagi
alternatif pembangunan GIS dalam tempoh 10 tahun ialah sebanyak
RM3,637,309.90. Manakala nilai kos terdiskaun bagi alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada dalam tempoh 10 tahun ialah RM3,218,310.80. Nilai kos
terdiskaun bagi alternatif status quo pula dalam tempoh 10 tahun ialah sebanyak
RM2,679,907.77.
177
Keputusan kajian ini menunjukkan bahawa alternatif status quo mempunyai
nilai kos terdiskaun yang paling rendah disebabkan alternatif ini tidak melibatkan
pembangunan sistem secara keseluruhan dan terhad kepada komponen-komponen
sistem sedia ada dalam tempoh 10 tahun. Manakala jumlah nilai kos terdiskaun
bagi alternatif penambahbaikan sistem sedia ada dan alternatif pembangunan GIS
adalah hampir sama disebabkan kedua-dua alternatif tersebut melibatkan
pembangunan sistem secara menyeluruh. Walaupun alternatif status quo
mempunyai nilai kos terdiskaun paling rendah, tetapi ianya bukan pilihan alternatif
muktamad dalam kajian CBA kerana alternatif ini perlu dipertimbangkan
berdasarkan faedah-faedah yang boleh diterima dan dimanfaatkan oleh MPS.
Sekiranya nilai faedah terdiskaunnya adalah rendah, maka alternatif lain yang
memberi nilai faedah terdiskaun paling tinggi mesti dipertimbangkan.
Hasil kajian analisis anggaran faedah pula mendapati bahawa menentukan
faedah-faedah ini adalah amat sukar kerana ianya adalah mustahil untuk
dikenalpasti dan ditentukan dalam nilai ringgit ke atas faedah-faedah yang
diperlukan untuk menetapkan kos-kos pembangunan dan keperluan sesuatu
perkakas dan perisian baru bagi setiap sistem alternatif dicadangkan untuk
pentadbiran kadaran di MPS. Justeru itu, terdapat dua kaedah digunakan untuk
menentukan nilai anggaran faedah bagi setiap sistem alternatif seperti yang
dibincangkan di awal Bab 4, iaitu mengkategorikan faedah kepada faedah kualitatif
dan kuantitatif. Kaedah kedua pula ialah menentukan jenis dan klasifikasi setiap
faedah kualitatif dan kuantitatif kepada tiga jenis, iaitu kos, operasi atau
perkhidmatan dan teknikal. Setiap nilai anggaran faedah yang telah dikenalpasti
akan didiskaunkan untuk menentukan nilai ringgit bagi setiap jenis faedah
kuantitatif pada masa kini terhadap nilai ringgit di masa hadapan dengan
menggunakan faktor kadar diskaun sebanyak 7% pada pertengahan tahun.
Hasil kajian CBA ini menunjukkan bahawa nilai faedah terdiskaun bagi
alternatif pembangunan GIS dalam tempoh 10 tahun kepada MPS adalah paling
tinggi, iaitu RM48,072,335.43. Alternatif penambahbaikan sistem sedia ada pula
hanya menyumbang nilai faedah terdiskaun sebanyak RM30,071,080.96 kepada
MPS dalam tempoh 10 tahun. Manakala alternatif status quo adalah alternatif yang
178
menyumbang nilai faedah terdiskaun paling rendah kepada MPS, iaitu sebanyak
RM15,800,583.12 dalam tempoh masa yang sama.
Kajian CBA ini secara keseluruhannya telah membuat keputusan bahawa
alternatif pembangunan GIS adalah merupakan alternatif terbaik dan paling sesuai
dibangunkan untuk sistem pentadbiran kadaran MPS berdasarkan perbandingan
nilai kos terdiskaun dan nilai faedah terdiskaun yang diterima. Walaupun nilai kos
terdiskaun bagi alternatif ini adalah paling tinggi, iaitu RM3,637,309.90, ianya
masih boleh memberi manfaat yang paling besar kepada MPS dalam tempoh 10
tahun di mana nilai faedah terdiskaunnya adalah RM48,072,335.43. Jika
dibandingkan nilai faedah terdiskaun dengan nilai kos terdiskaun tersebut, MPS
mengalami keuntungan nilai terdiskaun bersih sebanyak RM44,435,025.53
daripada pembangunan GIS dalam tempoh 10 tahun. Alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada dan alternatif status quo masing-masing memberi keuntungan
rendah nilai terdiskaun bersih sebanyak RM26,852,770.16 dan RM13,120,675.35.
6.2.3 Menganalisis keputusan kajian CBA mengenai kesesuaian
pembangunan GIS dalam sistem pentadbiran kadaran MPS
Objektif terakhir kajian ini ialah membuat analisis terhadap keputusan
kajian CBA mengenai kesesuaian pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran
kadaran MPS. Hasil kajian menunjukkan status quo adalah pilihan utama sekiranya
kajian ini hanya mementingkan kos-kos yang terlibat ke atas alternatif
pembangunan GIS. Ini kerana kos-kos yang terlibat bagi alternatif status quo
adalah nilai yang paling rendah berbanding alternatif pembangunan GIS. Dari segi
konsep analisis kewangan, semakin rendah kos yang terlibat, maka ianya adalah
pilihan terbaik. Nilai kos terdiskaun bagi alternatif status quo dalam tempoh 10
tahun hanya melibatkan nilai sebanyak RM2,679,907.77 berbanding nilai kos
terdiskaun bagi alternatif pembangunan GIS yang bernilai sebanyak
RM3,637,309.90. Walaupun begitu, alternatif status quo telah memperolehi nilai
179
faedah terdiskaun yang paling minima berbanding alternatif pembangunan GIS.
Alternatif status quo hanya menyumbangkan faedah nyata (tangible benefits)
kepada MPS dengan nilai faedah terdiskaun sebanyak RM15,800,583.12 sepanjang
tempoh 10 tahun. Manakala faedah tidak nyata (intangible benefits) pula hanya
memberi nilai nisbah faedah kos sebanyak 2.20 sepanjang tempoh 10 tahun. Ini
bermakna bahawa setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan ke atas alternatif status
quo, ianya hanya akan memberikan pulangan sebanyak RM2.20. Justeru itu,
pemilihan alternatif status quo akan menyebabkan MPS mengalami kerugian
dalam tempoh 10 tahun, di mana kos-kos yang diperolehi lebih tinggi berbanding
faedah-faedah yang boleh dimanfaatkan.
Dalam kajian CBA ini, keputusan CBA telah membuat kesimpulan bahawa
alternatif pembangunan GIS adalah alternatif yang paling sesuai dibangunkan
untuk sistem pentadbiran kadaran MPS. Keputusan berkualiti ini dihasilkan apabila
alternatif ini berjaya memberi nilai nisbah faedah kepada kos yang paling tinggi
bagi faedah-faedah tidak nyata, iaitu sebanyak 3.63. Setiap nilai RM1.00 yang
dilaburkan ke atas alternatif pembangunan GIS, ianya akan memberi pulangan
tertinggi sebanyak RM3.63. Walaupun kos untuk pembangunan GIS ini melibatkan
kos yang paling tinggi, iaitu RM3,637,309.90, tetapi ianya memberi manfaat yang
lebih besar kepada MPS dari segi faedah-faedah nyata yang diterima, iaitu
RM44,435,025.53. Nilai nisbah faedah kepada kos bagi faedah-faedah nyata
adalah paling tinggi dan positif, iaitu 13.22. Jika diterjemahkan dalam pulangan
atas pelaburan, maka pulangan pelaburan ialah RM13.22 bagi setiap RM1.00 yang
dilaburkan terhadap pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran MPS.
Kadar pulangan atas pelaburan pula ialah 1,322 %.
Walau bagaimanapun, kajian ini juga menunjukkan bahawa pihak
pengurusan MPS masih boleh mempertimbangkan alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada. Pilihan kedua ini disebabkan alternatif ini mempunyai nilai
nisbah faedah kos dan nilai terdiskaun bersih yang kedua tertinggi. Nilai nisbah
faedah kepada kos bagi faedah-faedah nyata ialah 9.34. Jika diterjemahkan dalam
pulangan atas pelaburan, maka pulangan pelaburan ialah RM9.34 bagi setiap
RM1.00 yang dilaburkan terhadap alternatif ini. Manakala, kadar pulangan atas
pelaburan pula ialah 934 %. Selain itu, pemilihan ini juga akan disokong oleh nilai
180
terdiskaun bersih yang kedua tinggi dan positif, iaitu RM26,852,770.16 dalam
tempoh kitaran hayat selama 10 tahun. Alternatif ini juga berjaya memberi nilai
nisbah faedah kepada kos yang kedua tertinggi bagi faedah-faedah tidak nyata,
iaitu sebanyak 3.63. Jika diterjemahkan dalam pulangan atas pelaburan, maka
pulangan pelaburan ialah RM3.63 bagi setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan.
6.3 Limitasi Kajian dan Cadangan
Sepanjang kajian ini dijalankan terdapat beberapa masalah timbul yang
secara tidak langsung memberi kesan kepada usaha untuk mencapai matlamat dan
objektif kajian ini. Limitasi yang dihadapi sepanjang kajian ini termasuklah dari
segi metodologi kajian dan kerja-kerja lapangan.
6.3.1 Limitasi metodologi kajian
Limitasi metodologi kajian yang dikenalpasti sepanjang kajian ini
dijalankan adalah seperti berikut:-
(i) Kajian banyak melibatkan andaian dan jangkaan
(ii) Kajian memfokuskan analisis kos dan faedah sahaja
181
(i). Kajian banyak melibatkan andaian dan jangkaan
Secara keseluruhan kajian ini adalah berdasarkan beberapa andaian dan
jangkaan seperti yang dibincangkan dalam Bab 5. Setiap alternatif yang
dicadangkan untuk meningkatkan kualiti dan kecekapan pentadbiran kadaran MPS
mempunyai andaian masing-masing mengikut keperluan kajian ini. Selain itu,
anggaran kos dan faedah bagi ketiga-tiga alternatif yang dicadangkan adalah
berdasarkan pemerhatian dan pendapat penulis dan maklum balas responden sahaja
selepas mempertimbangkan data-data yang diperolehi.
Oleh kerana kajian ini banyak melibatkan andaian dan jangkaan, maka hasil
kajian ini tidak dapat memberi keputusan angka yang lebih tepat. Keputusan
pemilihan alternatif pembangunan GIS untuk pentadbiran kadaran MPS adalah
berdasarkan kepada keputusan analisis teknik-teknik penilaian pelaburan yang
berasaskan kepada data-data yang boleh diterima dan munasabah selepas
mengambilkira perbandingan keputusan ke atas alternatif yang lain.
(ii) Kajian memfokuskan analisis kos dan faedah sahaja
Oleh kerana matlamat kajian ini ialah hanya membuat kajian analisis kos
faedah sahaja, maka kajian analisis lain seperti penyelidikan pasaran, analisis
kewangan, analisis keberkesanan kos, dan sebagainya tidak dapat dijalankan
kerana kesuntukan masa kajian. Sebagai contoh, penyelidikan pasaran dari segi
permintaan terutama kemampuan dan keupayaan MPS untuk melabur ke atas
pembangunan GIS memerlukan kajian yang khusus kerana ianya melibatkan
analisis kewangan MPS secara keseluruhan dan terperinci. Ini bermakna, dalam
kajian ini tidak membincangkan sama ada MPS mampu membeli atau membayar
kos ke atas alternatif pembangunan GIS.
182
Sebaliknya, kajian ini hanya membincangkan kos-kos dan faedah-faedah
yang dikenalpasti ke atas alternatif pembangunan GIS sahaja. Oleh kerana masa
kajian ini adalah terhad, maka kajian ini hanya tertumpu kepada kajian CBA, di
mana matlamat kajian ini akan melihat kesesuaian, ekonomi dan kecekapan
pembangunan GIS untuk sistem pentadbiran kadaran MPS di samping menentukan
sama ada ianya berdaya maju dibangunkan atau sebaliknya untuk menggantikan
sistem sedia ada.
6.3.2 Limitasi kerja-kerja lapangan
Selain limitasi metodologi kajian, penulis juga telah menghadapi beberapa
masalah sepanjang menjalankan kajian penyelidikan ini seperti berikut:-
(i) Kesukaran memperolehi data
(ii) Kekurangan pengetahuan responden mengenai GIS dan CBA
(iii) Kajian penyelidikan ini memerlukan kos yang tinggi
(iv) Pelaksanaan pembangunan GIS
i. Kesukaran memperolehi data
Kajian ini telah menetapkan tiga alternatif dicadang untuk dipertimbangkan
dalam sistem pentadbiran kadaran MPS. Oleh kerana alternatif penambahbaikan
sistem sedia ada dan alternatif pembangunan GIS merupakan dua alternatif yang
baru, maka data-data mengenainya adalah sukar diperolehi, terutama apabila
mengenalpasti kos-kos yang terlibat bagi setiap alternatif. Oleh yang demikian,
penyelesaian masalah ini ialah dengan membuat pemerhatian sendiri dan
183
temuramah kepada pihak pengurusan dan kakitangan MPS dan konsultan GIS yang
mempunyai kaitan dengan pembangunan GIS untuk pentadbiran kadaran.
ii. Kekurangan pengetahuan responden mengenai GIS dan CBA
Penulis berpendapat bahawa kebanyakan responden tidak mempunyai
pengetahuan mengenai GIS terutama dari segi kegunaan dan fungsinya dalam
sistem pentadbiran dan pengurusan kadaran. Masalah ini mungkin disebabkan GIS
kurang dibangunkan dalam konteks pentadbiran kadaran. Selain itu, responden
juga kurang faham dengan kajian CBA yang digunakan sebagai teknik pelaburan
teknologi maklumat. Masalah ini menyebabkan mereka tidak tahu tentang
komponen-komponen yang diperlukan dalam analisis ini. Apabila pengetahuan
responden kurang, maka maklum balas juga hanya berkisarkan pendapat dan
jangkaan responden yang memberikan keputusan kurang tepat. Masalah ini
menyebabkan penulis membuat penilaian berganda ke atas setiap maklum balas
yang diperolehi dan hanya maklum balas yang berkualiti akan digunakan dalam
kajian selepas melalui proses tapisan.
iii. Kajian penyelidikan ini memerlukan kos yang tinggi
Kerja-kerja pengumpulan data dan proses penulisan tesis ini telah banyak
memerlukan kos, masa dan tenaga. Kos-kos yang diperlukan termasuklah bayaran
kos internet, kos masa temuramah, kos pengangkutan dan lain-lain kos yang
terlibat sepanjang penulisan kajian ini berjaya disiapkan. Selain itu, masa yang
panjang diperlukan untuk mengumpul data-data yang digunakan dalam kajian
CBA. Selain itu, proses penapisan data juga mengambil masa yang lama kerana
184
hanya data-data yang berkualiti akan digunakan dalam kajian ini. Di samping itu,
kajian ini juga telah banyak menggunakan tenaga kakitangan di MPS untuk
mengumpul data-data yang berkaitan dengan alternatif status quo, terutama di
Jabatan Kewangan, Jabatan Penilaian & Kadaran dan Jabatan Komputer dan
Penyelidikan.
iv. Pelaksanaan pembangunan GIS
Dalam kajian ini menunjukkan bahawa alternatif pembangunan GIS
merupakan alternatif yang paling sesuai dibangunkan untuk sistem pentadbiran
kadaran MPS selepas mempertimbangkan elemen-elemen faedah dan kos
pembangunan GIS. Penulis membuat kesimpulan bahawa alternatif pembangunan
GIS adalah sukar dibangunkan untuk sistem pentadbiran kadaran MPS dan juga
PBT lain kerana kos pembangunannya yang sangat tinggi dan hasil pendapatan
tahunan yang terhad. Tambahan pula, pihak pengurusan MPS tiada peruntukan
khas untuk pembangunan GIS ini.
Oleh yang demikian, untuk mengatasi masalah ini dicadangkan supaya
pihak pengurusan MPS dapat memohon geran bantuan atau pinjaman daripada
pihak Kementerian Kerajaan Tempatan dan Perumahan Sabah khusus untuk
pembangunan GIS. MPS mempunyai justifikasi untuk berbuat demikian kerana
hasil pendapatan tahunan MPS dan kebanyakan PBT di Sabah adalah di antara
60% hingga 70% daripada hasil kutipan cukai pintu. Oleh yang demikian,
pembangunan GIS secara tidak langsung akan meningkatkan kecekapan dan kualiti
sistem pentadbiran kadaran MPS dan berupaya meningkatkan hasil kutipan cukai
pintu. Selain itu, galakan kerajaan dari segi penggunaan teknologi maklumat
terhadap semua aspek pentadbiran PBT dalam usaha meningkatkan kecekapan dan
kualiti setiap perkhidmatan yang disampaikan kepada pelanggan juga merupakan
aset kepada pihak pengurusan MPS memohon geran bantuan atau pinjaman.
185
6.4 Keputusan Kajian
Dalam Bab 5 telah membincangkan keputusan kajian CBA, di mana
alternatif pembangunan GIS adalah merupakan alternatif pilihan utama untuk
sistem pentadbiran kadaran MPS setelah mempertimbangkan kos-kos dan faedah-
fadah yang telah diterima. Pihak pengurusan MPS dicadangkan supaya membuat
pilihan bijak dengan melabur dalam pembangunan GIS untuk meningkatkan kualiti
dan kecekapan pentadbiran kadaran MPS sedia ada dengan mengutamakan faedah-
faedah yang dapat diterima berbanding kos-kos pembangunan GIS. Walaupun kos
pembangunan GIS adalah tinggi dan ianya dilihat sebagai obligasi pelaburan tetapi
MPS juga harus berpandangan jauh ke hadapan dengan memberi keutamaan dan
pertimbangan kepada faedah-faedah yang bakal diperolehi melalui pelaburan ini.
Keputusan kajian menunjukkan bahawa MPS boleh memperolehi nilai
nisbah faedah kos yang paling tinggi dan positif, iaitu 13.22 dan sekiranya
diterjemahkan dalam pulangan atas pelaburan, maka pulangan pelaburan ialah
RM13.22 bagi setiap RM1.00 yang dilaburkan terhadap pembangunan GIS untuk
pentadbiran kadaran MPS. Kadar pulangan atas pelaburan pula ialah 1,322 %.
Selain itu, MPS juga boleh memperolehi nilai terdiskaun bersih yang paling tinggi
sebanyak RM44,435,025.53 dalam tempoh kitaran hayat selama 10 tahun selepas
mengambilkira nilai faedah terdiskaun dan nilai kos terdiskaun. Di samping itu,
kajian CBA terhadap faedah-faedah kualitatif bagi pembangunan GIS
menggunakan nisbah peratus kenaikan faedah kos menunjukkan MPS boleh
memperolehi keuntungan sebanyak RM3.47 bagi setiap nilai RM1.00 yang
dilaburkan. Manakala, kajian CBA menggunakan perbandingan nilai relatif pula
menunjukkan MPS boleh mendapat keuntungan sebanyak RM3.36 bagi setiap nilai
RM1.00 yang dilaburkan ke atas pembangunan GIS.
186
6.5 Cadangan Kajian Akan Datang
Bagi tujuan kajian akan datang, dicadangkan kepada para penyelidik yang
berminat meneruskan siri penyelidikan ini agar memberi perhatian khusus kepada
penggunaan kaedah-kaedah pelaburan yang lain untuk melihat sejauh mana
keberkesanan dan kemampuan pembangunan GIS ke arah meningkatkan kualiti
dan kecekapan sistem pentadbiran kadaran PBT. Cadangan ini perlu dikhususkan
kepada beberapa elemen penting dalam sistem pentadbiran kadaran seperti
pengurusan data penilaian, pengurusan senarai nilaian dan pengurusan cukai pintu
dan kawalan tunggakan cukai.
6.6 Kesimpulan
MPS adalah merupakan organisasi yang mempunyai kuasa autonomi untuk
menguatkuasakan kadaran. Oleh yang demikian, MPS memerlukan satu sistem
pentadbiran kadaran yang lebih sistematik, berkualiti dan cekap selaras dengan
ciri-ciri PBT yang cemerlang, gemilang dan terbilang.
Keputusan kajian CBA ini secara keseluruhannya telah memilih alternatif
pembangunan GIS sebagai alternatif terbaik dan paling sesuai dibangunkan untuk
sistem pentadbiran kadaran MPS. Pemilihan alternatif ini adalah berdasarkan
keputusan kajian di mana alternatif pembangunan GIS mempunyai nilai terdiskaun
bersih yang paling tinggi sebanyak RM44,435,025.53 selepas mengambilkira nilai
faedah terdiskaun dan nilai kos terdiskaun. Selain itu, alternatif pembangunan GIS
juga mempunyai nilai nisbah faedah kos yang paling tinggi sebanyak 13.22. Dalam
erti kata lain, sekiranya nilai nisbah faedah kos ini ditukar kepada nilai Ringgit
Malaysia, maka pulangan keuntungan dalam tempoh kitaran hayat selama 10 tahun
ialah sebanyak RM13.22 akan diperolehi bagi setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan
ke atas alternatif pembangunan GIS.
187
Kadar pulangan atas pelaburan bagi alternatif pembangunan GIS dalam
tempoh kitaran hayat selama 10 tahun ialah 1,322% berbanding pulangan atas
pelaburan bagi sistem sedia ada. Manakala bagi faedah-faedah kualitatif
pembangunan GIS, sebanyak 3.47 dan 3.36 masing-masing dapat diperolehi bagi
kaedah nilai nisbah kenaikan kos dan perbandingan nilai relatif. Sekiranya kedua-
dua nilai ini ditukar kepada nilai Ringgit Malaysia, maka keuntungan pelaburan
dalam tempoh kitaran hayat selama 10 tahun ialah sebanyak RM3.47 dan RM3.36
akan diperolehi bagi setiap nilai RM1.00 yang dilaburkan.
Pihak pengurusan MPS juga boleh mempertimbangkan alternatif
penambahbaikan sistem sedia ada kerana alternatif ini merupakan pilihan kedua
selepas alternatif pembangunan GIS. Pertimbangan ini adalah berasaskan kepada
skor kedua tertinggi yang diperolehi alternatif ini bagi nilai terdiskaun bersih,
nisbah faedah kos, kadar pulangan atas pelaburan, nisbah kenaikan kos dan
perbandingan nilai relatif.
188
RUJUKAN
1. Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin. Prinsip Penilaian Statut,
Universiti Teknologi Malaysia, Skudai, Johor. 2001.
2. Ahris, B. Quantifying the Costs and Benefits of Computer Projects. in
Frielink, A.B. (ed.) Economics of Informatics, Amsterdam:Elsevier/North-
Holland. 1975.
3. Ahris B. Taakup. Gunapakai GIS: Prinsip-prinsip GIS. Universiti
Teknologi Malaysia, Skudai, Johor. 1997.
4. Ahmad Mahdzan Ayob. Perancangan dan Penilaian Projek Pembangunan.
Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur. 1989.
5. Agnieszka Pawlowska. Gis as a Tool in Local Policy-Making. Political
Science Faculty Maria Curie-Sklodowska University Lublin, Poland, 2002.
3.
6. Alston, R., and D. Donelan. Weighing the Benefits of GIS. American City
& County, October. 1993.
7. Appraisal Institute. GIS In Real Estate : Integrating, Analyzing And
Presenting Location Information. United States Of America.: International
Association Of Assessing Of Officer. 1998
8. Aronoff, Stan. Geographic Information System: A Management
Perspective. Ottawa: WDL Publications. 1989.
9. Azhari Husin dan Mohamad Ghazali Hashim. The Construction of Land
Value maps using GIS & MRA : A case study of residential properties in
Johor Bahru, Malaysia. 1992.
189
10. Azhari Bin Husin dan Mohamad Nor Said. Geographic Information System
and It�s Application to Local Authority : A pilot study of Majlis Daerah
Kulai. dalam CPD Talk : Information Technology � It�s Role On Property
Development. 15hb � 16hb Jun 1992, INSPEN Bangi, 1992. 4.
11. Bahl, R. Land Taxes versus Property Taxes in Developing and Transition
Countries, in Netzer (ed), Land Value Taxation. Can It and Will It Work
Tody? Cambridge Massachusetts, Lincoln Institute of Land Policy. 1998.
141-171.
12. Beth H. Henkel dan Kostas A. Paulakidas. Indiana Uniform Property Tax
Management System � Feasibility Study. Indiana Department of Local
Government Finance, Indianapolis, Indiana, United State of America. 2004.
13. Booch, G., Rumbaugh, J., & Jacobson, I. The unified modelling language
user guide. Addision-Wesley, MA, Reading. 1999.
14. Born, J. Can the Installation of GIS be decided by cost/benefit analysis? In
Proceedings of the Geographic Information Systems and the European
Challenge. A solution for common problems across Europe. October 7-9,
Montreux, Switzerland. 1992.
15. Burrough, P.A. Principles Of Geographical Information Systems For Land
Resources Assessment. Clarendon Press, Oxford. 1986.
16. Castle, Gilbert H. GIS in Real Estate: Integrating, Analyzing and
Presenting Locational Information. The Appraisal Institute, Adams
Business Media. 1998.
17. Chrismas, N. Exploring Geographic Information Systems. Canada: John
Wiley & Sons, Inc. 1997.
18. Damien, Abbot. Encyclopedia of Real Estate Terms. Aldershot, Hants :
Gower Technical Pr. 1987.
19. Darlene L. Wilcox. A Pragmatic Approach to the Cost-Benefit Analysis of
GIS. Tomlinson Associates Consulting Geographers, Mississipi. 1996.
20. Dass, R.. Rating In Malaysia : An Overview. Buletin INSPEN September
1986, Jilid 1, Bil.4, INSPEN, Bangi. 1986. 1.
21. Dickinson, H.J. & Calkins, H.W. The economic evaluation of implementing
a GIS. International Journal of Geographic Information Systems. 1990.
307-327.
190
22. Duecker, K.J. Land resource information systems : a review of fifteen years
of experience. Geo-Processing, vol.1, no.2. 1979.
23. Eckert, J.K, Glondemans R.J. dan Almy R.R. Property Appraisal and
Assessment Administration. The International Association of Assessing of
Officer (IAAO), Illinois. 1990.
24. Emery, James C. Cost/Benefits Analysis of Information System. SMIS
Workshop Report No. i. 1971.
25. Enid Slack, Alternative Approaches to Taxing Land and Real Property, a
paper prepared for the World Bank Institute, Washington, D.C., p. 5. 2001.
26. Environment Systems Research Institute (ESRI). Local Government GIS
Solution for Community Development and Public Works. U.S. 1998
27. Fjeldstad, O-H. To pay or not to pay? Citizens� views on taxation in local
authorities in Tanzania. Chr. Michelsen Institute & Research on Poverty
Alleviation. 2004.
28. Franzsen, R.C.D. The Current Status and Future Prospects of Land Value
Tax and/or Other Property Taxes in Botswana, Lesotho, Namibia, South
Africa and Swaziland, paper presented at a David C. Lincoln Fellowship
Workshop, Lincoln Institute of Land Policy, Cambridge, Massachusetts,
United States, 2001. 1-49.
29. Gilbert, H. Commercial Applications Of GIS Technology in Appraisal
Institute. GIS In Real Estate : Integrating, Analyzing and Presenting
Location Information. United States Of America: International Association
Of Assessing Of Officer, 1998. 24-56.
30. Gillespie, S. R. A Model Approach To Estimating GIS Benefits. U.S.
Geogolical Survey (USGS). 1997.
31. Goodchild, Michael F. dan Maguire, David J. Geographical Information
Systems: Principles And Applications. Harlow, UK: Longman Scientific
And Technical. 1991.
32. Gramlich, D., J. Benefit-Cost Analysis of Governmant Programs. Prentice-
Hall, Engelwood Cliffs, NY. 1981.
33. Guptill, S. C. Evaluating Geographic Information System Technology.
Photogrammetric Engineering and Remote Sensing. 1989.
34. Harry Kitchen, Preperty Taxation: Issues in Implementation. Department
of Economics, Trent University, Peterborough, Ontario, Canada. 2003.
191
35. Hensley, Tim. Coupling GIS with CAMA data in Johnson County, Kansas.
Property Tax Journal Vol.12 March, International Association of Assessing
Officer. 1993. 19-35.
36. Hidaya M. Kayuza. Real Property Taxation in Tanzania: An Investigation
on Implementation and Taxpayer Perceptions. Doctoral Thesis, Building
and Real Estate Economics, Royal Institute of Technology, Stockholm,
Sweden. 2006.
37. Huxhold W.E and Levinsohn A.G. Managing Geographic Information
System Projects. 1st . ed. Madison Avenue, N.Y.: Oxford University Press.
CRC Press LCC, United States Of America. 1995. 67 � 72.
38. Ian Gilfoyle and Peter Thorpe. Geographic Information Management in
Local Government. CRC Press. United State of America. 2004.
39. International Association Of Assessing Of Officer (IAOA). Property
Appraisal And Assessment Administration. J. K. Eckert, R. J. Gloudemans
& R. Almy (eds), Chicago.: International Association Of Assessing Of
Officer. 1990.
40. Ismail Omar. Penilaian Harta Tanah. Dewan Bahasa dan Pustaka,
Kementerian Pendidikan Malaysia, Kuala Lumpur. 1992.
41. John Leslie King, Edward L. Schrems. Cost-Benefit Analysis in
Information Systems Development and Operation. ACM Computing
Surveys (CSUR), v.10 n.1. 1982. 19-34.
42. Kelly, R. Designing Property Tax Reform Strategies in Developing
Countries: An Analytical Framework Applied to Kenya, Harvard Institute
for International Development, Working Paper Series, Harvard University,
Cambridge, Massachusetts, United States1998. 1-31.
43. Kenneth Watson. Benefit-Cost Analysis Guide. Treasury Board of Canada
Secretariat, Canadian Journal of Program Evaluation, Canada. 1998.
44. Kerajaan Malaysia. Garis Panduan Perancangan dan Penyediaan Projek
Pembangunan. Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam Bil 2/1992.
Jabatan Perdana Menteri, Kuala Lumpur. 1992.
45. Kerajaan Malaysia. Garis Panduan Penilaian Program Pembangunan.
Surat Pekeliling Am Bil. 3 Tahun 2005. Jabatan Perdana Menteri, Pusat
Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, Putrajaya. 2005.
192
46. Kirkwood John. S. Information Technology : Its impact on Real Estate
Valuation and Management. dalam diedit oleh Arlo woolery dan Sharon
Shea. Introduction to Computer Assisted Valuation: Boston: Oelgeschlager,
Gunn & Hain. 1985.
47. Korte, George. Weighing GIS Benefits with Financial Analysis.
Government Finance Review, October. GIS World. 1996.
48. Koutnik, Mike. The Benefits of GIS in Local Government: Examples From
ESRI�s User Community. Environmental Systems Research Institute. 1996.
49. Lerner, N.B. Quantifying GIS benefits: a bottom-up approach that builds
management confidence. AM/FM, pp. 53-59. 1994.
50. Liew Kuo Ching. Pembangunan Sistem Maklumat Penilaian Berkomputer
Untuk Tujuan Penilaian Kadaran (Kes Kajian : Majlis Perbandaran
Kuantan, Pahang). Tesis Sarjana Sains (Pengurusan Harta Tanah), UTM
Skudai, Johor: 1999.
51. Liteck, Charles R. Intangibles in Cost/Benefits Analysis. Journal of Systems
management, Vol. 32. 1981.
52. Mani Usilappan. Valuation Under The Improved Value Basis. Buletin
INSPEN, Jilid 1, Bil 4, INSPEN, Bangi. September 1986. 7.
53. McCluskey, William J. Adair, Alastair S., Kirby, A. dan Sundquist, A.
Computer Assisted Mass Appraisal : An International Review. Athenaeum
Press, Ltd., Gateshead, Tyne & Wear. 1997.
54. Mohd. Ariff Hussein. Kaedah Penyelidikan Gunaan Dalam Bidang
Ekonomi, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur. 1990.
55. Mohd Faris Dziauddin dan Dr. Ruslan Rainis. Permodalan Pembangunan
Guna Tanah Komersil Menerusi Aplikasi Sistem Maklumat Geografi (GIS);
Kes Kajian: Seberang Perai Tengah, Pulau Pinang. Universiti Teknologi
Malaysia, Skudai, Johor. 2001. 23-40.
56. Oliver Valentine Eboy. Pengintegrasian GIS dengan Mass Appraisal Untuk
Menghasilkan Sistem Computer Assisted Mass Appraisal (CAMA).
Universiti Teknologi Malaysia. Tesis Sarjana. 2001.
57. Prisley, S.P. Cost-Benefit Analysis for Geographical Information System.
Proc. Second Annual International Conference, Exhibits and Workshops on
Geographic Information Systems GIS �87. American Society for
Photogrammetry and Remote Sensing, Falls Church, VA. 1987.
193
58. Prisley, S. and Roy Mead. Cost Benefits Analysis for Geographic
Information Systems: Proceeding of GIS� 87. American Congress on
Surveying and Mapping, American Society for Photogrammetry and
Remote Sensing, Bethesda, MD. 1987.
59. Robert Lagas. Cost-Benefit Analysis Guide For NIH Projects. National
Institutes of Health, Centre for Information Technology, Office of the
Deputy Chief Information Officer, U.S. 1999.
60. Ruslan Rainis. Sistem Maklumat Geografi. Dewan Bahasa dan Pustaka,
Kuala Lumpur. 1998.
61. Silva, E. Cost Benefit Analysis for Geographic Information System
Implementation Justification. Literature Review: 1998.
http://nysgis.nysed.gov/gis/costanal.htm
62. Smith, Douglas A. And Roger F. Tomlinson. Assessing costs and benefits
of geographical informastion systems: methodological and implementation
issues. International Journal of Geographical Information Systems, Vol 6,
No. 3. 1992. 247 � 256.
63. State Of Sabah. Sabah No. 11 of 1961, Local Government Ordinance 1961.
64. State Of Sabah. Sabah No. 6 of 2000, Local Government Enactment
(amendment) 2000.
65. Stutheit, Juliann. GIS Procurements: Weighing the Cost. GIS World,
April/May. 1990.
66. Suriatini Ismail. Penggunaan Sistem Maklumat Geografi (GIS) dalam
Penilaian Harta Tanah Berasaskan Kaedah Perbandingan. Tesis Sarjana
Ukur (Pengurusan Harta Tanah), Universiti Teknologi Malaysia, Skudai,
Johor. 1995.
67. Taher Buyong. GIS For Local Authority. Technical Paper. NALIS 94.
1994.
68. The European Commission. BEST-GIS: best practice in software
engineering and methodolodies for developing GIS applications (Project
no. 21580). ESPRIT Programme. Retrieved January 2003 from
http://www.gisig.it/best-gis/guides/main.htm. 2000.
194
69. Tomlinson, Roger and Douglas Smith. Assessing Costs and Benefits of
Geographical Information Systems: Methodological and Implementation
Issues. International Journal of Geographical Information Systems, Vol 6.
1992.
70. Twin, R. Implementation of Data Modelling Techniques in
Multidisciplinary GIS. ESRI South Asia. 1994.
71. Worral, Les. Justifying Investment in GIS: a Local Government
Perspective. International Journal of Geographical Information Systems,
Vol. 8, No. 6. 1994.
72. Weber Bruce R. Application of Geographic Information Systems to Real
Estate Analysis and Appraisal: The Appraisal Journal. Edisi Januari. 1990.
73. Vaughan, Tay. Multimedia : Making It Work. Barkeley : Osborne McGraw
Hill. 1996.
74. Wang Yin Siang. Pembentukan dan analisis model penilaian nilai sewaan
tahunan harta tanah kediaman dengan menggunakan analisis regresi
berganda (MRA) dan sistem maklumat geografi (GIS) untuk maksud
kadaran. Tesis Sarjana UTM. 1996.
75. William J. McCluskey. Property Tax Reform: The Experience Of Tanzania.
University of Ulster, Professor Riël Franzsen, University of South Africa,
Thomas Johnstone and Dian Johnstone, International Property Tax
Institute, Canada. 2003. 1-22.
76. William J. McCluskey and Riel Franzsen. An Evaluation Of The Property
Tax in Tanzania. University of Ulster, Jordanstown, UK and University of
South Africa, Pretoria, South Africa. Emerald Group Publisihing Limited.
2005. 43-69.
77. Walker, D. Taxation and Taxable Capacity in Underdeveloped Countries,
in M. C. Taylor (ed), Taxation for African economic development. London:
Hutchson Educational Ltd. 1970. 203-234.
78. Youngman, M. J. & Malme, H. J. An international survey of taxes on land
and buildings. The Netherlands: Kluwer Law and Taxation Publishers
Deventer: 1994.
Kategori dan butiran faedah bagi alternatif status quoKUANTITATIF ASAS SUMBER KOS TERLIBAT TAHUN
Kos 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015(a). Kos- Mengawal kos Peralatan dan perisian Perisian (ArcView Vxx.xx) = Lum-Sum 30.000.00 510 .000.00 510.000.00 510.000.00 510.000.00 510.000.00 510.000.00 510.000.00 510.000.00
Penambahbaikan sistem = 2 Modul X RM30000 60.000.00 Geran/hakmilik = 35000 pegangan X RM2.00 70.000.00 Peralihan data = 35000 pegangan X RM10 350.000.00
- Memperbaiki kemudahan kakitangan Peralatan dan perisian Komputer = 3 buah X RM2000 10.000.00 98 .600.00 98.600.00 98.600.00 98.600.00 98.600.00 98.600.00 98.600.00 98.600.00 Terminal = 6 buah X RM7000 7.500.00
Printer = 1 buah X RM10,000 & 3 buah X RM1000 13.000.00 Keperluan pejabat = Lum-Sum 20.000.00
Alat tulis = Lum-Sum 10.000.00 Fail pegangan harta = 35000 fail X RM1.00 35.000.00
Mesin fotokopi = 1 buah X RM3000 3.000.00 Pita ukur = 10 unit X RM100 100.00
- Meningkatkan produktiviti Notis & Bil Notis penilaian = 25 notis X 20 hari X 12 bulan X RM1.00 6.000.00 12 .000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 Bil Cukai =25 bil X 20 hari X 12 bulan X RM1.00 6.000.00
- Mengurangkan fungsi manual Peralatan Alat tulis = Lum Sum 15.000.00 50 .000.00 50.000.00 50.000.00 50.000.00 50.000.00 50.000.00 50.000.00 50.000.00 Fail pegangan harta = 35000 fail X RM1.00 35.000.00
- Meningkatkan sumber maklumat/rekod cukai Rekod dan masa Rekod cukai = 25 rekod X 20 hari X 12 bulan X RM5.00 30.000.00 30 .000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 - Meningkatkan hasil pendapatan cukai pintu Cukai pintu Hasil kutipan cukai = Lum Sum 2.000.000.00 2.000 .000.00 2.000.000.00 2.000.000.00 2.000.000.00 2.000.000.00 2.000.000.00 2.000.000.00 2.000.000.00
(b). Operasi/Perkhidmatan(b). Operasi/Perkhidmatan- Memperbaiki maklumat pengurusan Rekod dan masa Rekod cukai = 25 rekod X 20 hari X 12 bulan X RM5.00 30.000.00 30 .000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 - Memperbaiki penyeliaan Kakitangan Gaji = 2 kakitangan X RM1800 X 12 43.200.00 43.200.00 43.200.00 43.200.00 43.200.00 43.200.00 43.200.00 43.200.00 43.200.00- Mengurangkan data bertindih Rekod dan masa Rekod cukai = 10 rekod X 20 hari X 12 bulan X RM5.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00- Mengurangkan risiko kesilapan Rekod dan masa Rekod cukai = 10 rekod X 20 hari X 12 bulan X RM5.00 12.000.00 12 .000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00
(c). Teknikal- Memperbaiki proses secara automasi Rekod dan masa Rekod cukai = 25 rekod X 20 hari X 12 bulan X RM5.00 30.000.00 30 .000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 - Memperbaiki pengendalian aduan & maklum balas Rekod dan masa Rekod cukai = 25 rekod X 20 hari X 12 bulan X RM5.00 30.000.00 30 .000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 - Memperbaiki kaedah mendapatkan semula maklumat Rekod dan masa Rekod cukai = 25 rekod X 20 hari X 12 bulan X RM5.00 30.000.00 30 .000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 30.000.00 - Memperbaiki penyimpanan rekod Ruang Ruang Stor = Lum Sum 35.000.00 35 .000.00 35.000.00 35.000.00 35.000.00 35.000.00 35.000.00 35.000.00 35.000.00 - Memperbaiki tahap penyelenggaraan Peralatan Fail pembayar cukai = Lum Sum 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00
TOTAL FAEDAH-FAEDAH DIRANCANG = 2.928.8 00.00 2.928.800.00 2.928.800.00 2.928.800.00 2.928.800.00 2.928.800.00 2.928.800.00 2.928.800.00
TOTAL
4.080.000.00
788.800.00
96.000.00
400.000.00
240.000.00 16.000.000.00
240.000.00 345.600.00
96.000.0096.000.00
240.000.00 240.000.00 240.000.00 280.000.00
48.000.00
23.430.400.00
er Pintu
i Pintu
er
Pengukuran hayat faedah dikuantitatif alternatif pembangunan GIS dari tahun 2006 - 2015
KATEGORI/BUTIRAN FAEDAH
Jenis Faedah: MEMPERBAIKI TAHAP PENGGUNAAN DATAButiran: Rekod Cukai Pintu
NILAI FAEDAH DIRANCANG
Andaian: 100%
Item Asas SumbSukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan: Bilangan Rekod Cukai Rekod CukaiPenambahan/Pengurangan Projek: 48000 Rekod CukaNilai Projek Dilaksanakan: 1
Sistem Hayat Profil Faedah DirancangAlternatif Pembangunan GIS
Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3 Tahun 4 Tahun 5 Tahun 6 Tahun 7 Tahun 8 Tahun 9 Tahun 10 Total240.0 00.00 240 .000.00 240.000.00 240.000.00 240.000.00 240.000.0 0 240.000 .00 240.000.00 1.920.000.00
NILAI FAEDAH SEBENAR ATAU DISEMAK SEMULA
Andaian atau Syarat-syarat:
Item Asas SumbSukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan:Penambahan/Pengurangan Projek:Nilai Projek Dilaksanakan:
Sistem Hayat Profil Faedah DirancangAlternatif Pembangunan GIS
Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3 Tahun 4 Tahun 5 Tahun 6 Tahun 7 Tahun 8 Tahun 9 Tahun 10 Total
il Cukai
2015
er
er
Pengukuran hayat faedah dikuantitatif alternatif penambahbaikan sistem sedia ada dari tahun 2006 -
KATEGORI/BUTIRAN FAEDAH
Jenis Faedah: MENINGKATKAN PRODUKTIVITIButiran: Notis dan Bil Cukai Pintu
NILAI FAEDAH DIRANCANG
Andaian: 100%
Item Asas SumbSukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan: Bilangan Notis dan Bil Cukai Notis dan BPenambahan/Pengurangan Projek: 72000Nilai Projek Dilaksanakan: 1
Sistem Hayat Profil Faedah DirancangPenambahbaikan Sistem Sedia Ada
Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3 Tahun 4 Tahun 5 Tahun 6 Tahun 7 Tahun 8 Tahun 9 Tahun 10 Total72.000 .00 72.0 00.00 72 .000.00 72.000.00 72.000.00 72.000.00 72.000.0 0 72.000 .00 72.000.00 648.000.00
NILAI FAEDAH SEBENAR ATAU DISEMAK SEMULA
Andaian atau Syarat-syarat:
Item Asas SumbSukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan:Penambahan/Pengurangan Projek:Nilai Projek Dilaksanakan:
Sistem Hayat Profil Faedah DirancangPenambahbaikan Sistem Sedia Ada
Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3 Tahun 4 Tahun 5 Tahun 6 Tahun 7 Tahun 8 Tahun 9 Tahun 10 Total
il Cukaier
er
Pengukuran hayat faedah dikuantitatif alternatif status quo dari tahun 2006 - 2015
KATEGORI/BUTIRAN FAEDAH
Jenis Faedah: MENINGKATKAN PRODUKTIVITIButiran: Notis dan Bil Cukai Pintu
NILAI FAEDAH DIRANCANG
Andaian: 100%
Item Asas SumbSukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan: Bilangan Notis dan Bil Cukai Notis dan BPenambahan/Pengurangan Projek: 12000Nilai Projek Dilaksanakan: 1
Sistem Hayat Profil Faedah DirancangAlternatif Status Quo
Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3 Tahun 4 Tahun 5 Tahun 6 Tahun 7 Tahun 8 Tahun 9 Tahun 10 Total12.0 00.00 12 .000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.0 0 12.000 .00 12.000.00 96.000.00
NILAI FAEDAH SEBENAR ATAU DISEMAK SEMULA
Andaian atau Syarat-syarat:
Item Asas SumbSukatan/Saiz Dirancang Dilaksanakan:Penambahan/Pengurangan Projek:Nilai Projek Dilaksanakan:
Sistem Hayat Profil Faedah Dirancang(Sistem Sedia Ada : Status Quo)
Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3 Tahun 4 Tahun 5 Tahun 6 Tahun 7 Tahun 8 Tahun 9 Tahun 10 Total
Profil kos tahunan alternatif pembangunan GIS bagi tahun 2014
Cost Category Jan Feb Mac Apr. Mei Jun Jul Ogos Sept. Okt. Nov. Dis. TotalNon-Recurring Costs:- Kajian Keperluan Pengguna
Pembelian Peralatan & PerkakasPembelian PerisianPembangunan SistemPenyediaan & Peralihan DataKakitangan KonsultanLatihan & Kursus
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 18.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & Perisian 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 30.000.00Gaji kakitangan 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 266.640.00Elaun Latihan & Kursus 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 54.000.00
Jumlah Kos 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 368.640.00Faktor Nilai Kini 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626Jumlah Nilai Kini 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 17.283.07 207.396.86
Profil kos tahunan alternatif pembangunan GIS bagi tahun 2015
Cost Category Jan Feb Mac Apr. Mei Jun Jul Ogos Sept. Okt. Nov. Dis. TotalNon-Recurring Costs:- Kajian Keperluan Pengguna
Pembelian Peralatan & PerkakasPembelian PerisianPembangunan SistemPenyediaan & Peralihan DataKakitangan KonsultanLatihan & Kursus
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 18.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & Perisian 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 30.000.00Gaji kakitangan 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 266.640.00Elaun Latihan & Kursus 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 54.000.00
Jumlah Kos 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 30.720.00 368.640.00Faktor Nilai Kini 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258Jumlah Nilai Kini 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 16.152.58 193.830.91
Non-Recurring Costs
Latihan & Kursus
Recurring Costs:-
Elaun Latihan & Kursus 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00
15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88 15.363.88
Profil kos tahunan alternatif penambahbaikan sistem sedia ada bagi tahun 2014
Cost Category Jan Feb Mac Apr. Mei Jun Jul Ogos Sept. Okt. Nov. Dis.Non-Recurring Costs:- Kajian Keperluan Pengguna
Pembelian Peralatan & PerkakasPembelian PerisianPembangunan SistemPeralihan DataKakitangan KonsultanLatihan & Kursus
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & Perisian 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00Gaji kakitangan 22.220.00 22. 220.00 22 .220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220. 00 22. 220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 Elaun Latihan & Kursus 2. 500.00 2. 500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500. 00 2. 500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00 2.500.00
Jumlah Kos Sistem 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00Faktor Nilai Kini 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626 0.5626Jumlah Nilai Kini 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17 16.439.17
Profil kos tahunan alternatif penambahbaikan sistem sedia ada bagi tahun 2015
Cost Category Jan Feb Mac Apr. Mei Jun Jul Ogos Sept. Okt. Nov. Dis.:- Kajian Keperluan Pengguna
Pembelian Peralatan & PerkakasPembelian PerisianPembangunan SistemPeralihan DataKakitangan Konsultan
Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & Perisian 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00 3.500.00Gaji kakitangan 22.220.00 22. 220.00 22 .220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220. 00 22. 220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00
Jumlah Kos Sistem 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00 29.220.00Faktor Nilai Kini 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258 0.5258Jumlah Nilai Kini
Total
12.000.00
42.000.00266.640.0030.000.00
350.640.000.5626
197.270.06
Total
12.000.00
42.000.00266.640.0030.000.00
350.640.000.5258
184.366.51
Profil kos tahunan alternatif status quo bagi tahun 2010
Cost Category Jan Feb Mac Apr. Mei Jun Jul Ogos Sept. Okt. Nov. Dis. TotalNon-Recurring Costs:- Kajian Keperluan Pengguna
Pembelian Peralatan & PerkakasPembelian PerisianPembangunan SistemPeralihan DataKakitanganLatihan & Kursus
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 6.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & Perisian 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 4.000.00 48.000.00Gaji kakitangan 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 20.200.00 242.400.00Elaun Latihan & Kursus 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 1.000.00 12.000.00
Jumlah Kos 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 25.700.00 308.400.00Faktor Nilai Kini 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375 0.7375Jumlah Nilai Kini 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 18.953.75 227.445.00
Profil kos tahunan alternatif status quo bagi tahun 2011
Cost Category Jan Feb Mac Apr. Mei Jun Jul Ogos Sept. Okt. Nov. Dis. TotalNon-Recurring Costs:- Kajian Keperluan Pengguna 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 9.000.00
Pembelian Peralatan & Perkakas 169.000.00 169.000.00Pembelian Perisian 36.400.00 36.400.00Pembangunan Sistem 2.600.00 2.600.00 2.600.00 2.600.00 2.600.00 2.600.00 2.600.00 18.200.00Peralihan DataKakitangan 7.260.00 7.260.00 7.260.00 7.260.00 7.260.00 7.260.00 43.560.00Latihan & Kursus 1.870.00 1.870.00 1.870.00 1.870.00 1.870.00 1.870.00 11.220.00
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 500.00 6.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & Perisian 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 4.500.00 54.000.00Gaji kakitangan 22.220.00 22.220. 00 22.220. 00 22. 220.00 22. 220.00 22. 220.00 22.220.00 22.220.00 22.220.00 22.220. 00 22.220.00 22.220.00 266.640.00Elaun Latihan & Kursus 1.500.00 1.500. 00 1.500. 00 1. 500.00 1 .500.00 1. 500.00 1.500.00 1.500.00 1.500.00 1.500. 00 1.500.00 1.500.00 18.000.00
Jumlah Kos 39.350.00 39.350.00 39.350.00 39.350.00 39.350.00 247.350.00 31.320.00 31.320.00 31.320.00 31.320.00 31.320.00 31.320.00 632.020.00Faktor Nilai Kini 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893 0.6893Jumlah Nilai Kini 27.123.96 27.123.96 27.123.96 27.123.96 27.123.96 170.498.36 21.588.88 21.588.88 21.588.88 21.588.88 21.588.88 21.588.88 435.651.39
&
Jadual 5.3: Profil sistem hayat kos sistem alternatif pembangunan GIS dari tahun 2006 hingga 2015
KATEGORI KOS 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TOTALNon-Recuring Cost:- Kajian Keperluan Pengguna 6.000.00 9.000.00 15.000.00
Pembelian Peralatan & Perkakas 144.000.00 187.200.00 331.200.00Pembelian Perisian 30.000.00 39.000.00 69.000.00Pembangunan Sistem 75.000.00 150.000.00 75.000.00 97.500.00 397.500.00Penyediaan & Peralihan Data 420.000.00 420.000.00Kakitangan Konsultan 61.200.00 67.320.00 128.520.00Latihan & Kursus 30.000.00 33.000.00 63.000.00
Sub-Total 346.200.00 150.000.00 495.000.00 0.00 0.00 433.020.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.424.220.00
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 9.000.00 18.000.00 18.000.00 18.000.00 18.000.00 18.000.00 18.000.00 18.000.00 18.000.00 18.000.00 171.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & PerisianPenyelenggaraan Perkakas Pe anrisi 24.000.24.000.0000 24.000.0024.000.00 30.000.0030.000.00 30.000.0030.000.00 30.000.0030.000.00 30.000.00 30.000.00 198.000.0030.000.00 30.000.00 198.000.00Gaji kakitangan 242.400.00 242.400.00 242.400.00 242.400.00 242.400.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 2.545.200.00Elaun Latihan & Kursus 48.000.00 48.000.00 48.000.00 48.000.00 48.000.00 54.000.00 54.000.00 54.000.00 54.000.00 54.000.00 510.000.00
Sub-Total 299.400.00 308.400.00 308.400.00 332.400.00 332.400.00 368.640.00 368.640.00 368.640.00 368.640.00 368.640.00 3.424.200.00
Jumlah Kos Dirancang 645.600.00 458.400.00 803.400.00 332.400.00 332.400.00 801.660.00 368.640.00 368.640.00 368.640.00 368.640.00 4.848.420.00Jumlah Kos Terdiskaun 624.101.52 414.164.40 678.390.96 262.296.84 245.145.00 552.584.24 237.477.89 221.921.28 207.396.86 193.830.91 3.637.309.90
624.101.52 414.164.40 678.390. 96 262.296. 84 245.14 5.00 552. 584.24 237.477.89 221.921.28 207.396.86 193.830.91
645600645600827400332400332400332400801660368640368640368640368640
&
Jadual 5.2: Profil sistem hayat kos sistem alternatif penambahbaikan sistem sedia ada dari tahun 2006 hingga 2015
KATEGORI KOS 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TOTALNon-Recuring Cost:- Kajian Keperluan Pengguna 6. 000.00 9.000.00 15.000.00
Pembelian Peralatan & Perkakas 123. 500.00 160.550.00 284.050.00Pembelian Perisian 30. 000.00 40.000.00 70.000.00Pembangunan Sistem 30 .000.00 30.000.00 39.000.00 99.000.00Penyediaan & Peralihan Data 420.000.00 420.000.00Kakitangan Konsultan 61. 200.00 67.320.00 128.520.00Latihan & Kursus 18. 000.00 19.800.00 37.800.00
Sub-Total 268 .700.00 450.000.00 0.00 0.00 0.00 335.670.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.054.370.00
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 6.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 12.000.00 114.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & PerisianPenyelenggaraan Perkakas Peri ansi 36.000.0036.000.00 36.000.0036.000.00 36.000.0036.000.00 42.000.42.000.0000 42.000.0042.000.00 42.000.0042.000.00 42.000.00 42.000.00 318.000.0042.000.00 42.000.00 318.000.00Gaji kakitangan 242 .400.00 242.400.00 242.400.00 242.400.00 242.400.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 2.545.200.00Elaun Latihan & Kursus 24 .000.00 24.000.00 24.000.00 24.000.00 24.000. 00 30.000. 00 30. 000.00 30 .000.00 30.000.00 30.000.00 270.000.00
Sub-Total 272 .400.00 278.400.00 314.400.00 314.400.00 314.400.00 350.640.00 350.640.00 350.640.00 350.640.00 350.640.00 3.247.200.00
Jumlah Kos Dirancang 541 .100.00 728.400.00 314.400.00 314.400.00 314.400.00 686.310.00 350.640.00 350.640.00 350.640.00 350.640.00 4.301.570.00Jumlah Kos Terdiskaun 523 .081.37 658.109.40 265.479.36 248.093.04 231.870.00 473.073.48 225.882.29 211.085.28 197.270.06 184.366.51 3.218.310.80
523.081.37 658.109.40 265.479.36 248.093.04 231.870.00 473.073.48 225.882.29 211.085.28 197.270.06 184.366.51
541.100.00 728.400.00 314.400.00 314.400.00 314 400 00314.400.00 686.310.00 350.640.00 350.640.00 350.640.00 350.640.00
L & K
Profil sistem hayat kos sistem alternatif status quo dari tahun 2006 hingga 2015
KATEGORI KOS 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TOTALNon-Recuring Cost:- Kajian Keperluan Pengguna 6.000.00 9.000.00 15.000.00
Pembelian Peralatan & Perkakas 130.000.00 169.000.00 299.000.00Pembelian Perisian 28.000.00 36.400.00 64.400.00Pembangunan Sistem 12.000.00 24.000.00 12.000.00 18.200.00 66.200.00Peralihan Data 17.500.00 17.500.00Kakitangan Konsultan 39.600.00 43.560.00 83.160.00Latihan & Kursus 10.200.00 11.220.00 21.420.00
Sub-Total 225.800.00 24.000.00 29.500.00 0.00 0.00 287.380.00 0.00 0.00 0.00 0.00 566.680.00
Recurring Costs:- Kajian Keperluan PenggunaPenyewaan PeralatanPenyewaan Perisian 3.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 6.000.00 57.000.00Bayaran Caj Perolehan DataPenyelenggaraan Perkakas & Perisian 48.000.00 48.000.00 54.000.00 54.000.00 54.000.00 54.000.00 54.000.00 366.000.00Gaji kakitangan 242.400.00 242.400.00 242.400.00 242.400.00 242.400.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 266.640.00 2.545.200.00El L ih & KElaun atihan ursus 12 000 0012.000.00 12 00012.000.0000 .00012 000 0012 .00 .12 000 0012 000.00 .12 000 0012 000.00 18 000 0018.000.00 18 000 0018.000.00 18 00018.000.00 18 000 00 18 000 00 150 000 0000 18.000.00 18.000.00 150.000.00
Sub-Total 257.400.00 260.400.00 260.400.00 308.400.00 308.400.00 344.640.00 344.640.00 344.640.00 344.640.00 344.640.00 3.118.200.00
Jumlah Kos Dirancang 483.200.00 284.400.00 289.900.00 308.400.00 308.400.00 632.020.00 344.640.00 344.640.00 344.640.00 344.640.00 3.684.880.00Jumlah Kos Terdiskaun 467.109.44 256.955.40 244.791.56 243.358.44 227.445.00 435.651.39 222.017.09 207.473.28 193.894.46 181.211.71 2.679.907.77
467.109.44 256.955.40 285.322.76 243.358.44 227.445.00 435.651.39 222.017.09 207.473.28 193.894.46 181.211.71
