Konzentrationslager der Waffen SS Lublin

Obóz koncentracyjny w Lublinie

POCZĄTEK

Obóz koncentracyjny w Lublinie, nazywany potocznie Majdankiem, powstał na mocy decyzji Heinricha Himmlera. Wizytując Lublin w lipcu 1941 roku, powierzył on dowódcy SS i policji w dystrykcie lubelskim Odilowi Globocnikowi zadanie zbudowania obozu „dla 25-50 tys. więźniów, którzy byliby wykorzystywani w warsztatach oraz na budowach SS i policji”.

Obóz miał stanowić rezerwuar darmowej siły roboczej dla realizacji planów budowy imperium germańskiego na Wschodzie.

BARAKI OBOZU

WNĘTRZE BARAKU MIESZKALNEGO

ZAMIERZENIA

Pierwotne zamierzenia dotyczące wielkości obozu kilkakrotnie modyfikowano, każdorazowo zwiększając jego rozmiary i planowaną liczbę więźniów. Tzw. generalny plan budowy Majdanka, zatwierdzony 23 marca 1942 roku, zakładał urządzenie obozu dla 250 000 więźniów i jeńców. Tym samym Majdanek miał się stać największym obozem w okupowanej Europie. Jednak trudności gospodarcze i niepowodzenia na froncie wschodnim nie pozwoliły na pełną realizację tych planów.

WŁADZA

Obóz na Majdanku podlegał Inspektoratowi Obozów Koncentracyjnych (Inspektion der Konzentrationslager), a od marca 1942 Głównemu Urzędowi Gospodarczo-Administracyjnemu (SS-Wirtschafts- und Verwaltungshauptamt). Obozem zarządzał komendant, wspierany przez załogę, której liczebność dochodziła do 1200 osób. Funkcję komendanta sprawowali kolejno: Karl Koch, Max Kögel, Hermann Florstedt, Martin Weiß i Arthur Liebehenschel.

KOMENDANCI

KOMENDANCI

WIĘŹNIOWIE

Majdanek funkcjonował od października 1941 do lipca 1944. Początkowo osadzano tu jedynie mężczyzn, w tym od stycznia 1943 roku polskich więźniów politycznych. Od października 1942 roku na jednym z pól zaczął funkcjonować obóz dla kobiet. Chociaż nigdy nie zrealizowano projektu utworzenia na Majdanku obozu dziecięcego, więźniami tego obozu były także dzieci żydowskie, białoruskie i polskie z Zamojszczyzny. Na terenie KL Lublin od maja 1943 istniał również lazaret dla sowieckich inwalidów wojennych.

PIEC KREMACYJNY

NAZWA

Budowany od jesieni 1941 roku obóz nosił początkowo nazwę Kriegsgefangenenlager der Waffen SS Lublin, czyli “obóz dla jeńców wojennych”, zaś w lutym 1943 został przemianowany na Konzentrationslager der Waffen SS Lublin - “obóz koncentracyjny”.

BUDYNKI OBOZU

WIEŻE WARTOWNICZE

FUNKCJE OBOZU Oficjalne funkcje obozu jenieckiego i koncentracyjnego nie wyczerpywały zadań wyznaczonych Majdankowi przez władze niemieckie. KL Lublin stanowił także ogniwo realizacji „Ostatecznego Rozwiązania Kwestii Żydowskiej”. Był również wykorzystywany jako obóz karno-przejściowy dla polskiej ludności wiejskiej.

POŁOŻENIE

PLAN OBOZU

WARUNKIObóz składał się z trzech sektorów: segmentu SS, kompleksu gospodarczego oraz części więźniarskiej (Schutzhaftlager), którą tworzyło pięć tzw. pól z drewnianymi barakami do zakwaterowania więźniów. Prymitywne, niedbale sklecone, przez dłuższy okres funkcjonowania obozu pozbawione podstawowych urządzeń sanitarnych, z reguły przepełnione, tragicznie rzutowały na warunki egzystencji więźniów, zwiększając panującą w obozie śmiertelność. Sytuację pogarszał brak wody, żywności, odzieży, lekarstw. Wyraźna poprawa warunków bytowych nastąpiła dopiero pod koniec istnienia KL Lublin.

ZAGŁADA ŻYDÓW

Od wiosny 1942 roku obóz koncentracyjny Majdanek stał się ośrodkiem zagłady Żydów. Początkowo masowe egzekucje więźniów dokonywano w pobliskim lesie, zwanym krępickim, później w pobliżu krematorium. W sierpniu 1942 roku została rozpoczęta budowa komór gazowych, ukończona w październiku 1942 roku. Największa egzekucja miała miejsce 3-go listopada 1943 roku (Akcja Erntefest), kiedy na Majdanku rozstrzelano jednorazowo 18.400 Żydów.

KOMORA GAZOWA

WNĘTRZE KOMORY GAZOWEJ

STRUKTURA PAŃSTWOWA WIĘŹNIÓW

POLACY 60%

pozostali 1%FRANCUZI 2%

NIEMCY I AUSTRIACY 4%

CZECHOSŁOWACY 13%

ROSJANIE 20%

STRUKTURA SPOŁECZNA WIĘŹNIÓW

CHŁOPI 49%

ROBOTNICY 40%

INTELIGENCJA 11%

STRUKTURA PŁCIOWA WIĘŹNIÓW

KOBIETY 15%

MĘŻCZYŹNI 85%

STRUKTURA WIEKOWA WIĘŹNIÓW

do lat 15 6%

między 30 a 39 rokiem życia 26%

pozostali 68%

LIKWIDACJA OBOZU

W kwietniu 1944 roku Niemcy rozpoczęli operację likwidacji obozu i zacierania śladów swoich zbrodni. Więźniów ewakuowano do innych obozów koncentracyjnych. Zniszczono wówczas całą dokumentację obozową, z tego powodu nie można ustalić dokładnej liczby ofiar Majdanka. Szacuje się, że przez obóz koncentracyjny Majdanek przeszło 300 tys.-360 tys. więźniów. Zginęło 230 tys. ludzi, w tym ponad 103 tys. Żydów. 23 lipca 1944 roku obóz został wyzwolony przez wojska sowieckie.

ZDJĘCIE LOTNICZE 1944r.

ŹRÓDŁOINTERNET:

Wikipedia Wolna EncyklopediaPaństwowe Muzeum na Majdanku

Dia PozytywIZRAEL - serwis poświęcony Izraelowi

POZYCJE KSIĄŻKOWE:J. Marszałek „Majdanek” wyd. Interpress

H. Cieniuszek „Zbrodnie hitlerowskie w Polsce” wyd. PWN

GRAFIKA

dzięki uprzejmości:

Państwowego Muzeum na Majdanku