93
Konumayan Adam Yaam Kapsamayan Bir Anlat zge Baykan

Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Embed Size (px)

DESCRIPTION

roman

Citation preview

Page 1: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Konuþmayan AdamYaþamý Kapsamayan Bir Anla t ý

Özge Baykan

Page 2: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

www.altkitap.com

Konuþmayan AdamYaþamý Kapsamayan Bir Anla t ý

Özge Baykan

Page 3: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

altkitap -anlatý1

Konuþmayan AdamYaþamý Kapsamayan Bir AnlatýÖzge Baykan

Temmuz 2000Yayýna Hazýrlayan: Murat GülsoyDüzelti: Murat GülsoyTasarým: Faruk UlayTasarým Uygulama: Murat GülsoyKapak Resmi: Réne Magritte

© 2000 altkitap ve Özge BaykanYapýtýn tüm yayýn haklarý saklýdýr. Tanýtým için yapýlacak kýsa alýntýlardýþýnda yayýncýnýn izni olmaksýzýn hiçbir yolla çoðaltýlamaz.

[email protected]

Page 4: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yazar HakkýndaÖzge Baykan, 1981 yýlýnda Ýzmir'de doðdu. Edebiyatýn yaný sýrafotoðraf ve cazla ilgileniyor. Þiirleri Varlýk, Papirüs ve Jazz dergilerindeyayýmlandý. Geniþ Açý ile alt.zine internet dergisinde yazýyor. HalenBoðaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararasý ÝliþkilerBölümü'nde okumaktadýr.

Page 5: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Konuþmayan Adam Ne Diyor?

Baktýkça bakýyorsunuz kendinizeYetiþir! Bu da hiç konuþmayan adam yapýyor siziEdip Cansever, Amerikan Bilardosuyla Penguen

Özge Baykan, genç ve genç olmanýn tüm olumlu özelliklerinikendinde toplamýþ bir yazar. Konuþmayan Adam, kýsa sayýlmayacakbir anlatý. 68 Bölümden oluþan anlatý büyük bir metafordan oluþuyor.Ve daha ilk satýrlarýnda deyim yerindeyse giz çözülüyor: KonuþmayanAdam her keþfinin önceden baþkalarý tarafýndan zaten ortayaçýkarýlmýþ olduðunu gördüðünde sustu. Her yeni gün kimileri için yeniþeyler getirir kimileri içinse önceki günlerin tekrarýndan baþka bir þeydeðildir. Bu ruh durumunun edebiyattaki karþýlýðý 'artýk yeni bir þeysöylenemez'dir. Konuþmayan Adam böyle düþündüðü için susuyor.Fakat yazýnýn kendi içinde barýndýrdýðý paradoksun sonucu olarakkitabýn yazarý Özge Baykan bunlarý yazarak 'konuþmuþ' oluyor.Söylediklerinin bir çoðunun daha önce söylenmiþ olduðunu bile bilekonuþuyor. Okurlarýna bu hipotetik kahramanýný anlatýyor. Kimi zamanadamýn zihninin içinden, kimi zaman adamýn iliþki içinde bulunduðudiðer insanlarýn aðzýndan. Kitabý ilk okuduðumda bunu nedenyaptýðýný sordum kendi kendime. Çünkü bir taraftan da iþlek bir zekayaiþaret eden üslubu, ironik anlatýmý, zengin göndermeler dünyasý onukuþaðýnýn diðer yazar ve yazar adaylarýndan ayýrýyor; söyleyeceksözleri olan bir yazar sýnýfýna sokuyor. Anlatý boyunca süregiden mizahduygusu okuyucuyu uyanýk tutmaya yetiyor. Peki o halde neden baþkabir þey deðil de Konuþmayan Adam?

Büyük ironi ustasý Oðuz Atay'ýn neredeyse tek baþýna bir otobangibi Türk edebiyatýnýn ortasýndan geçip giden yoluna çok yakýnBaykan'ýn anlatýsý. Oysa zaman deðiþmiþtir. Tutunamayanlar'ýntarihsel konumunu oluþturan koþullar farklýlaþtýðý için Konuþmayan

iÖnsöz - Murat Gülsoy

Page 6: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Adam'ý bir tür devamlýlýk olarak da görmek olasý deðil. Ve ikincibölümün baþýnda yazar ayrýmýn altýný çiziyor: Konuþmayan Adamtutunamayan olarak da görülebilir. Ama tutunamamasýkonuþmamasýndan kaynaklanmýyor. Ayrýmý iyi yapmak gerek. Asýlsorunu, düþüncelerinin yaratýcý olmadýðýna inanmasý. Kendinigenellemiþ. Sonra da iþin içinden çýkamamýþ. Bu satýrlarý okuduðumdaister istemez Konuþmayan Adam'ýn bir Oðuz Atay okumasý olduðunudüþündüm, ve güzel tarafý, Atay'ýn çizdiði karakterin bir tekrarýolmamasý. Ayrýmýn net bir biçimde yapýlmýþ olmasý: Yaratýcý düþüncesorunsalý! Düþünen, okuyan, yazan herkesin bir biçimde yüzleþmekzorunda olduðu evrensel bir bilmece gündeme geliyor. Özgün bir þeyyaratýlabilir mi? Soruyu deðiþtirip defalarca, baþka biçimlerde tekrarsormak olasý. Özü hiç deðiþmeyen bir soru. Atay'ýn kahramanlarý (yada anlatýlarýnýn tek büyük meta-kahramaný) bir biçimde toplumla,yaþadýðý kültürle hesaplaþma halindedir. Kültürel iklimin yarattýðýkutuplaþmalar (Doðu-Batý sorunu) zaman zaman bir leitmotiveolmaktan öteye geçerek anlatýlarýnýn merkezine oturur. OysaBaykan'ýn anlatýsýnda bu sorunlar neredeyse bir ustalara saygýköþeleri gibi geçiþtirilmiþ, asýl sorunun çok daha evrensel bir boyuttaolduðunun altý çizilmiþtir. 'Özgün bir þey söyleme' sorunu sanatsalyaratýnýn bir iç meselesi olmaktan çýkarýlýp gündelik yaþamýn herkatmanýna haritalandýðýnda ortaya Konuþmayan Adam anlatýsýçýkmýþtýr. Ve bence en önemlisi, Atay'a bir düzeyde verilen yanýt: Ataykahramanlarýnýn içine düþtükleri çýkýþsýzlýða kültürel bir sorunu adresolarak vermekte; Baykan ise soruyu deðiþtirerek insanýn yaratýcýlýðý veözgünlüðü sorunlarýný iþaret etmektedir. Söz daha önce söylenmiþtir,kimin tarafýndan söylendiði önemli deðildir. Yaþam bir alýntýdýr diyorBaykan, baþkalarýnýn daha önce söyledikleri. Atay'ýn kahramanlarýnýnsancýsý da bir düzeyde Batý'nýn yanýtlarý 'biz'den önce söylemiþ olmasýdeðil midir?

Kitabýn altbaþlýðý asýl baþlýðýn ve kitabýn iddiasýný belki birazinceltmek için konulmuþ gibi. Yaþamý Kapsamayan Bir Anlatý! Yine debir iddia barýndýrýyor. Hatta kitap okuyup bitirildiðinde baþkadüzeylerde göndermeleri de olduðu anlaþýlýyor. Eðer bir anlatýnýnaltbaþlýðý olarak bu niteleme seçilmiþse, yazarýnýn "evet bu yaþamý

iiÖnsöz - Murat Gülsoy

Page 7: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

kapsamayan bir anlatý, fakat yaþamý kapsayan bir anlatý olabilir mi"sorusunu ima ettiðini söylemek de olasý.

Bir de anlatýya serpiþtirilmiþ olan, kitabýn yapýsal özgünlüðünekatkýda bulunan Yaþam Zaten Nedir Ki Serisi var. Bunlar þiir biçimindeyazýlmýþ, anlatýdan baðýmsýz gibi duran okur tarafýndan özgürceyorumlanabilecek metinler silsilesi. Anlatý ile þiirin bir aradadurabileceklerine iyi bir örnek.

Yaþamda raslantýlara inanmam. Söz konusu yazý olunca darastlantýlar büyüler beni. Konuþmayan Adam'ý yayýna hazýrlarken, birkitap kitaplýðýmdan adeta kendi baþýna çýkýp masama kondu:Umutsuzlar Parký. Edip Cansever'in Yeditepe Yayýnlarý'nca 1958yýlýnda basýlmýþ bir þiir kitabý. Daha ilk sayfalarýnda yazýnýn baþýndaalýntýlamýþ olduðum mýsralar ile karþýlaþtým. ýlahi bir þaka gibiydi:herþeyin daha önce söylenmiþ olduðuna dair küçük bir þaka. Önemlideðil, Umutsuzlar Parký'ný zevkle bir kez daha okudum, üstelik bu seferÖzge Baykan'ýn katkýlarýyla.

iiiÖnsöz - Murat Gülsoy

Page 8: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

1.Konuþmayan Adam her keþfinin önceden baþkalarý tarafýndan

zaten ortaya çýkarýlmýþ olduðunu gördüðünde sustu. Söylediði vesöyleyebileceði her þey nasýlsa söylenmiþ. O zamana kadar herkesgibi konuþan bir insan olduðundan pek de farklý bir özelliði yoktu. Adýnýbile kendi aðzýna alamadý zaten. Nasýl alsýn ki? Adý ona sustuktansonra verildi.

Ama yine de o düþünmeye devam etti. Sözleri aðzýna geldi deçýkaramadý.

1

Page 9: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

2.Konuþmayan Adam tutunamayan olarak da görülebilir. Ama

tutunamamasý konuþmamasýndan kaynaklanmýyor. Ayrýmý iyi yapmakgerek. Asýl sorunu, düþüncelerinin yaratýcý olmadýðýna inanmasý.Kendini genellemiþ. Sonra da iþin içinden çýkamamýþ. Þimdiye kadaryaþama ait her üretimini baþkalarýnda gördüðünden kendi kendiniezmiþ. Kimse bir þey dememiþken. Sonra da vazgeçmiþ.Düþünmekten deðil, daha çok, aslýnda tamamiyle konuþmaktan. Peki,düþünmemeye çalýþtý mý? Hayýr, böyle özel bir çabasý olmadý. Bir de,kendi de düþünürken eðleniyor; otoritesiz ve mesafeli durmayaçalýþarak düþünüyor. Konuþmayan Adamýn yazmadýðýný da ayrýcabelirtmek gerek. Yazmamasýnýn nedeni daha da derin. Korkudenebilir? Olabilir. Konuþmayan Adamýn baþkalarýný taklit ettiðisuçlamasýyla yüzleþmekten korktuðu kendince de malum. Bir özgecitutumu da yok deðil: olur a, öncüllerini okumadan kendisini okuyanlarda kendi düþüncelerini onda görebilir ve Konuþmayan Adamý taklitettiklerini düþünüp konuþmaktan ve yazmaktan vazgeçebilirler. Buradada Konuþmayan Adam büyüklüðünü göstererek potansiyelKonuþmayan Adamlarý ortadan kaldýrma misyonunu yükleniyor. Þimdidenebilir ki , madem ayný düþün birikimi öncül düþünürlerde demevcut, o zaman yeni Konuþmayan Adamlarýn oluþmasý zatenkaçýnýlmazdýr. Doðru. Ama en azýndan Konuþmayan Adam kendiüzerinden bu karara varacaklarý ortadan kaldýrmýþ olmaktadýr. Ayrýcabu, masumca bir karardýr; içinde tek ya da en özgün KonuþmayanAdam kalma güdüsünü barýndýrmýyor.

Konuþmayan Adamýn konuþmamasý onun yaþamasýna engeldeðildir. O yine okuyor, olabildiðince her türlü bilgiyi içermeye çalýþýyor.Suskun bilgeliði amaçladýðýný kendi de itiraf eder zaten. Toplumuniçine kapanmasý ve yabancýlaþmasý, onun aykýrý olduðu izleniminisilmesi açýsýndan iþine gelici. Süpermarketlerde, ayýrdýna varmaksýzýnen önemli özelliði haline geliveren konuþmamasýný anlayan olmuyorörneðin. Satýn aldýklarýný kasadan geçirirken bazen kasiyeregülümsüyor bile. Gülümsemesi yolda rastladýðý tanýdýklar için iyigünler, iyi akþamlar ve türevlerinin yerine de geçiyor. Hem öyle güzelbir gülümseyiþi var ki kimse tutup da, bana niye sadece bir baþ selamý

2Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 10: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

ve gülümsemeyle karþýlýk verdi, diyemez. inanýlmaz kullanýþlý yetenek.Tabii ki o da hoþnut.

Konuþmayan Adam entellektüel yýðýlýmýn verdiði bir sinirliliði debarýndýrýr kimi zaman. Eleþtirel güç. Kýzdýðýndan, yatýþmasý da güç.Duygularý mimiklere terk ettiðinden yalnýzca, kendini sözlü tesellilerekapayacak bilgi eksikliðine de neden olabiliyor. Ne de olsakonuþmamak onun seçimi. ýþte, öyle saðýrlýk dilsizliði deðil. Kendini defarklý bir konuþmama kategorisine soktuðundan fazla el hareketlerinede yüz vermez. Hayýr, kendine yakýþtýramadýðýndan. Eh, çoðu zamanda anlaþýlamýyor. Anlaþýldýrmadýðýndan. Kimse hiçbir zaman tamolarak neye sinirlendiðini falan da bilemiyor. Planlanmamýþ bir beyinçalýþtýrmasýna giriyor çevresindekiler böylece. Sistemli bir eleþtirisezgisi geliþtiriyorlar onun neye sinirlenmiþ olabileceðini tahminetmeye çalýþýrken. Konuþmamasýnýn bir yararý daha çýktý. Çevresinietkilemez mi.

3Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 11: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

3.Konuþmayan Adam çevresindekilerin (onu zaten tanýyanlar, yeni

tanýmýþ olanlar, belki bir de ilerde tanýyacaklar) kendisini algýlayýþbiçiminden rahatsýz oluyor olmasýna ama ne yapsýn? Kararýndandönecek deðil ya. O da görmezlikten gelmeye çalýþýyor iþte.

Peki, çevresindekiler yaþamsal kararýný nasýl karþýladý? Muðlak.Çünkü birdenbire anlamadý hiçbiri. Anýmsýyor; ilk birkaç gün, hastayým,sesim kýsýk, diyerek ve olabildiðince az sözcük kullanarak sýyrýlmýþtýtümcelerden. O haline gülüyor. Yani, böyle davranarak kendinitoplumda ayrýcalýklý bir pozisyona koymuþluðunu onamýþtýr. Tabii ya.Ben bu önemli kararýmla toplumdan soyutlanacaðým, aykýrýyým,yargýsýný belleðinin bir kenarýna iþlemiþ demek. Ah, KonuþmayanAdam anýmsadýkça kendisiyle dalga geçiyor. Demek toplumsalnormlarý nasýl da sýký sýkýya benimsemiþ. Hiç yakýþtýramadý.

Konuþmayan Adamýn konuþmamasýný en göze çarpýcý özelliðiyapan, toplumun kendisi. Toplumun kriterlerinden kaçmasý için belli birsüre gerekti elbette. Kolay kazýnacak tortu deðil. Kendini eðitmesizaman aldý. Bir ara, acaba çevremi bu konuda nasýl deðiþtirsem diyedüþündü. Bir iki giriþimi olmadý deðil ama ne de olsa hiçbirinde,Konuþmayan Adam konuþmamayý seçene kadar geçen yýðýlýmdansonraki kopuþ süreci yaþanmadýðý için, bu vakalarda toplumsalnormalleri silmek de olanaksýz gibi göründü. Ne yaparsýn? O da içselgeliþimini tamamen baþardýðýna inanmakla yetindi ve mutlandý.

4Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 12: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam zaten nedir ki serisi 1

iç rahatlama anlarýný dýþarý kusan bir ayaðý aksak öykü insan

ölüm?o her yerde var canýmyaþam dediðin nedir ki zaten:ele gelen kardanadam

5Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 13: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

4.Konuþmayan Adam pastaneye giderken, pastanede çalýþan yanýk

tenli bozuk þiveli delikanlýnýn alaycý tonuna kaç kez tanýklýk ettiðinianýmsamaya çalýþýyordu. Konuþmayan Adama en önemli özelliðisorulsa konuþmamak demeyecek kuþkusuz. Yalnýz, bu baþlý baþýnabir sorun olabilir onun için. Çünkü fazla daðýlýyor. Hiçbir özelliði öneçýkmýyor. Bu, onun dengeli bir kiþiliðe, yaþama, bilmemneye aitolduðunu kanýtlamaz. Hayýr, kendisi böyle düþünüyor baþta. Ama benhomoseksüelim diye de bir iddiasý da yokken nerden çýktý pastaneçýraðýnýn ona bu þekilde asýlmasý þimdi? Açýkça bir cinsel hoþlanma daþart deðil aslýnda, yani çýraðýn tek amacý bahþiþ ya da ne bileyim fazlamal satýp dükkan sahibinin gözüne girmek de olabilir. Her ne hal ise,Konuþmayan Adam bu abartýlmýþ abi-kardeþ, iki dost/sevgiliörneklerindeki muhabbete dayalý iliþkilerden iþkillenmeyi sürdürüyor.Caný sýkkýn pastaneye giriyor. Daha önce ayçöreði almýþtý, yineaynýsýndan alacak. Yeni bir olasýlýk da kattý o sýrada: bu çýrak banaacýyor belki de hesabý. Konuþmuyor ya. Konuþmamak dakonuþamamak ya aslýnda. Birden kendini acýnasý hissetti.

Acýnma en son isteyeceðiyken bir de bu çýktý þimdi. Daha birtiksinme geldi pastane çýraðýndan. Ayçöreðimi alayým çekip gideyimbaþtan savmasý.

Dükkana girdiðinde önce susamlý açmalardan birini iþaret etti.Aslýnda genel olarak açmalarýn olduðu tepsiyi göstermiþti ama çýraktam da parmaðýn doðrusunun kesildiði noktadaki açmayý alýp kesekaðýdýna koydu.

Konuþmayan Adam yeniliklerden korkmadýðýný, yani ayçöreðiyerine viþneli çöreklerden alabileceðini, hem geçen sefer çýraðýn dailkin o çörekleri önermiþliðini, her seferinde baþka deneyleringerekliliðini, çünkü yaþamýn kýsa olduðunu, yaþamýn kýsa sanatýn uzunolduðunu, son düþündüðü tümceyi baþka birinin önceden zatenkurduðunu içinden geçirirken yine sinirlendi.

6Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 14: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Baþýný da nedensizce kaldýrdýðýnda çýraðýn ona bakmadýðýný farketti. Her zamanki alaycý, yýlýþýk gülümseme de yok. Bir viþneli çöreðiiþaret etti. Onu da kaðýtta görünce duraladý. Þimdi, baþka bir arzunuz,diyecek çýrak. Hafif bir duralama. O demeden ayçöreðini iþaret etti.Kese kaðýdý hýþýrdadý. Çýrak fiyatý söyleyip fiþi kesmeye koyuldu.Konuþmayan Adam birden kendini berbat hissetti. Çýrak fiþi kesipverdi. Bir þey demeden (iyi günler ya da afiyet olsun) tezgahýn diðertarafýna geçti. Bir kez olsun bakmadan. Konuþmayan Adam dünyanýnen berbat duygusunu taþýyor. Ayçöreðini almamasý gerekiyordu.Aslýnda ilk hatasý hemen atýlýp ayçöreði istemesiydi. Oysa çýraðýnbaþka bir arzunuz demesini beklemesi gerekirdi. Hay aksi! Ne diye�Her seferinde söylerdi de çýraðýn bugün sormayacaðý tutmuþ.Konuþmayan Adam iyice gerildi. Yani çok zayýf nahif biri de deðilaslýnda. Bu da demek oluyor ki çýrak için para ne kadar önemli olsa dao Konuþmayan Adamýn fazla yemesini istemiyor. Anlaþýlan kafasýnagöre bir (susamlý)açma ve viþneli çöreðin kalorisini bir öðün için onayeterli bulmuþ. Onun bedeninde bir düzeni öngörmesi de çýraðýn onakarþý cinsel bir istek duyduðunu kanýtlayabilir. Ama burada çýraðýndüþünmediði bir þey var. Konuþmayan Adam ayçöreðini (ya da dahabüyük bir olasýlýkla viþneli çöreði, çünkü alýþkanlýkla ayçöreðini yediðiönceki alýþveriþlerinde tescillenmiþ) komþu odasýndaki genç kýzagötürüyor olabilir. Ya da caným, hepsini kendi yiyecek olsa bile, teköðünde yiyeceði ne malum. Ama olmaz ki, çýraðýn bunlarý da aklýndangeçirmesi gerek.

Konuþmayan Adam yürümeye devam etti. Köþeyi dönüncepastanenin artýk tamamen görüþünden kaybolmasýyla kesekaðýtlarýndan birini açtý ve odasýna yaklaþýrken ayçöreðini birköþesinden kemirmeye baþladý.

7Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 15: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

5.Bunlarý nereden biliyorum. Çünkü onu izliyorum. Gizli bir aþýk gibi

denebilir. Onun yaþama yaklaþýmý beni etkiliyor. Yaþamayý biliyor. Onunla yola çýkmak istiyorum.

8Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 16: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

6.Bakýn, sonuçta Konuþmayan Adamýn da düzenli bir yaþamý var.

Anlatabildim mi? Bana kalýrsa tek aykýrýlýðý konuþmamasý. Zaten, bir aile deðiþen yaþam onunkisi. Tahmin edeceðiniz, konuþmamak.Konuþamamak deðil. Bu seçimi niye yaptý anlamýyorum çünküyeterince anlatmadý. Tamam mý? Ben yazýlarýný da okumadým.Pardon, okudum ama yýllar önce. Çok önce anlayacaðýnýz.Konuþmamaya baþladýktan sonra yakmýþ yazdýklarýný. Bir kereodasýna bir þey almak için girmiþtim. O yoktu da gizlice çekmecelerinikarýþtýrmýþtým. Yazdýklarýnýn hiçbirine rastlayamadým. Son zamanlardakonuþmamasýndan mýdýr nedir, çok durgunlaþtý. Belki olgunlaþýyor.Aðýrbaþlý. Hep öyleydi de. Bazen ben de kýzýyorum. Bizi bile arayýpsormuyor. Ne diyorum ben yahu, konuþmuyor zaten; ama haniyazabilir de üç-beþ satýr. ýlla ki kapýsýna kadar gideceðiz. Odasýna dasokmuyor. Böyle yaparsa hiç þansý yok.

9Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 17: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

7.Konuþmayan Adam bugün tam gününde. Yaþam bir alýntýdýr, diye

düþündü ilk önce. Sonra düþüncesini beðendi. Birileri daha evvelmutlaka söylemiþtir bunu tabii ama artýk nasýlsa tehlike yok;alabildiðine düþünüyor. Yaþam alýþkanlýktýr. Yaþam inançtýr. Sözlergüzel de düþüncelerini açmasý gerekli. Kime açacak, o da var. Nasýlsao ne kastettiðini biliyor. Baþkalarý da zaten öðrenemeyecekaklýndakileri. O zaman bu kadarý da yeter.

10Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 18: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

8.Kendine Ait Bir OdaOkuduðu kitaplarý kitaplýðýnda saklamýyor. Çok yer kaplar. Fazla

okudu. Ne okuduysa yetersiz buluyor. Aç. Bilgiye aç, hýrslý. Islýk gibikitap okuyor, fýsýltý gibi. Kendine okuyor. Kitaplarý gelince oda bir þeyebenzedi. Renk geldi. Yoksa beti benzi atmýþ. Gri sarý karlanýyor masa.

Bir broþür koleksiyonu var. Koleksiyon tamamen pragmatisteðilimlerin dýþavurumu. En büyük tüccar kafasý. Müzayedeye çeyizolacak iki paralýk kaðýt parçasý. Oradan bol kaðýt stoku birikiyor. Kitapkaðýdý hafif samandan kokulu. Kasetler dinlenmeye; yeniden üretiminolanak kýlýnmadýðý odada tek iþlev. Kalemlerin de daðýnýklýða ve rengegereksinimi var. Bir de fotoðraf makinesinin.

Bir yataða iki sandalye boyutlarýnda beyaz yumuþak duvarlý odanýnses geçirmesi dýþýnda konfor sorunu yok.

11Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 19: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam zaten nedir ki serisi 2

Þeyleri yalnýzca þey olduklarý için göz etmeden gözetlemedengöze de etlenmeden asýl doyumkendi ýlgýmýndünyayý dünyadan kurmantutsak

tutsak da mý yalnýz-laþsak

her bilgi kafana girmez kiöyle beyninin þurasý

burasýiþi deðilbeyin ustasý gerekgecenin iþçisi gibibir de cam kentin detektifi

gibiörnek verilecekseyazar ne anlatmak istemiþ olabilirseisterse istesinyaþam zaten nedir ki

amaanbir opera masalý

yoobir gotik çað romaný(Hüseyin Rahmi de olabilir)

12Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 20: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

9.Herkes kendini iyi hissedebilir. Ama fön, deodorant, telefon

(kullanýlmamasý bulunmasýna engel deðil), masa saati, þemsiye,tuvalet kaðýdý, battaniye, kolonya, ayna, kulak çubuðu, el havlusu,vitaminler, diþ fýrçasý, plastik tabaklar, kaþýk, çatal, delgeç, fincan,dosyalar, piller, bilgisayar disketleri, sabunluk, mini dikiþ seti, boþparfüm þiþeleri, bere, eldiven, çoraplar ve renkli ayakkabý baðcýklarý.Herkesin gereksineceði denebilir yine de biraz düþünmeli. Hepsindendeðerli: adres defteri. Kendine ait bir odaya sahip olmak yalnýzlýktýr.Baþý boþ alandýr. Doðru. Yaþamsal anlatýya yaþam alaný. Kendine aitbir oda. Esine dayalý.

13Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 21: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam zaten nedir ki serisi 3

Ezbere þarkýlar kurtarýyorbazen intihardanen elveriþli yeniden üretim alanlarý onlaryaðmur yaðarkenatlamak gerek þelaledenyoksa ne anlamý varintiharmýþ ölümmüþotoban çizgileri filansen en iyisitrafik lambalarýna bakaçýlýrsýn iyi geliroyalanýrsýnlaf aramýzdaakýllý bir uçurum biliyorumama küçük bir komisyon alýrým o dasiftah olsunyaþam nedir ki zaten: o kadar

14Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 22: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

10.Onu izliyordu. Gizli bir aþýk gibi de denebilir. ýlginç bir aþk. Ama belli

etmesi gerekiyor bir anlamda. O yüzden anýný kolluyor. Atak yapacak.Nitekim yaptý.

Bilinçli, önceden tasarlanmýþ, rastlantýlýðý kalmamýþ bir karþýlaþma.Kafasýnda onlarca kez þekillendirmiþ, hatta bir gece rüyasýndadiyalogu farklý tümcelerle görünce tasarýsýný rüyadakine göredeðiþtirmiþti. Kaç gece ki, anýmsamýyor artýk, uykusu sýrf bu yüzdenkaçmýþ.

Neyse, günü gelmiþtir, deyip zarif giyindi. Hem, elbise filan.Konuþtuðu zamanlardan öðrendiðine göre beyaz.

Karþýlaþtýlar.

Aslýnda, standartlardan çok daha küçük bir adým aralýðýylailerliyordu. Çarpýþma konusunda da tereddüt içindeydi.

Çarpýþmadýlar.-Merhaba Konuþmayan Adam, dedi.

Konuþmayan Adam gülümsedi.-Biliyor musun, þey, Konuþmayan Þey, yani Adam. Gülüþün çok

hoþ. Hoþgülümsüyorsun.

15Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 23: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

11.Ben bunu daha önce bir yerde yazmýþtým.Gene mi?

Yaþamýþtým. Da. A'n'ý.Hay aksi!

Hem kavramý bile; kavranmýþ ya.Ben bulmadan.

16Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 24: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

12.Ter kötü kokuyor. Yorganýn altýnda debelenme kýrýþýklýklarý çarþafta.

Biraz da ter. Rüya çarptý. Ama hangisi?

Konuþmayan Adam aynaya kalktý. Sakinlik öðütledi kendine. Hattagaliba, bir iki dakika gözünü kapalý tuttu. Yoðunlaþma saðlayacak.

Aynaya gülümsedi. Beðenmedi gülümseyiþini. Burada þöyle birsorun var tabii: acaba, eskiden, yani bir gün öncesine kadar nasýlgülümsediðini anýmsýyor muydu doðru dürüst, bakalým.Hoþgülümsüyordu. Biliyordu. Ama bilgisi aynadan deðil, diðerlerinintepkilerindendi. O da hiç bozmadan, hep ayný üslupta sürdürüyordu.

Otomatik davranýþ.

Oysa þimdi ayna var. Aynada tüm yüz hatlarý görülebiliyor. O zamanda insanýn aklý baþka yerlere gidiyor.

Yok alt sað dudaðýmý burayým da sol gamzeme bastýrayým, gibi.Binlerce çeþitleme üstüne üstüne geliyor. Konuþmayan Adam daþaþýrdý. O, kendine de itiraf ediyor ki , baþta eðleniyordu. Bir de iltifatalmanýn güveni vardý. Ne oldu, o da bilmiyor. Birden gülüþünü yitirdi.Seçimini de yapamadý. Kalakaldý.

17Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 25: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

13.Ertesi gün de dostlarýndan birini gördü yolda.-Çok deðiþmiþsin, dedi dostu ona.(Al baþýna belayý)

O gece, tüm gece, her bir yaþam noktasýný ele alýp kendineyansýyan deðiþimleri tanýmlamaya çalýþmakla, uykusuz, geçti.

Konuþmayan Adam þimdiye kadarki tüm yadsýmalarýna karþýnyaþamýnda artýk konuþmuyorluðundan ve yazmýyorluðundan baþka birdeðiþim bulamadý.

18Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 26: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

14.MONOLOGHer seferindesarf ettiði tümceleriinceden inceyekurcaladýemin:yanlýþ anlaþýldýdüzeltmek için kurdu da kurdu diyaloglarýnýyanlýþ anlamak zorunda olanatonlamalarý gözden geçiripvurgu pozlarýyla yineledikendini düzeltti

Diðer kezbaktý datam da anlanmasý gerektiði gibianlanmýþkýzdý kendinesavunma olanaðý kalmamýþtýüstelik günler boyu -boþ yere-hýrpalanmýþtý

Konuþtuayrýldýbaktý dayine yanlýþ anlanmasý zorunluyüzlerce tümceyleuzaklaþmýþ

Sözlerini düþündüdüþündükçe

19Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 27: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

kýzarakve daha da kýzararakyenidiyaloglar kurmaya koyuldutekrar-bir sonraki buluþmaya kadar

20Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 28: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

15.Pastanenin çýraðý, bir hafta sonra Konuþmayan Adamý yolda

görünce ona doðru seyirtti.-Özür dilerim, beyefendi, dedi ayný yýlýþýk tonla. Geçen sefer sizinle

pek ilgilenemedim, isterseniz pastaneye gelin, size bir çayýsmarlayayým. Ýzin verin kendimi affettireyim, n'olur.

21Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 29: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

16.

FoyaÇýrak gerçekten de meþhur ince belli bardaklarda iyi demlenmiþ çay

ýsmarladý. Alçak hasýr taburelere oturdular.-Abi, sen çok bilgili bir insana benziyorsun, dedi yanýk tenli çýrak.

Beyefendiyken birdenbire abi olmaya alýþamayan KonuþamayanAdam duraladý. Sonra da çýraðýn, onun bilgili olabileceði kanýsýna nasýlvarmýþ olabileceðini düþündü. Demek konuþmadan da bilgeliðinidýþavurabiliyor artýk.

Aynaya gitmek gerek. ýmaj mý bu?-Abi, sen niye konuþmuyorsun öyle? Bir iki kelime bir þeyler

söylesene!Yabancý dil öðrenenlere, o dilde hiçbir þey anlamayacak olsalar da

birkaç tümce kurdurmaya çalýþan insanlardan biri, diye geçirdiKonuþmayan Adam. Konuþmak artýk onun için olaðandýþý bir yetiyedönüþüyor.

-Peki abi. Sen konuþmuyorsun, ben konuþayým.Göçmen.Yanýk ten doðudan. Þive de ondan kýrýk. Pastane iþi iyi.

Daha beteri de var. Sekiz kardeþ. En büyüðü. Askerliði de bitmiþ. Yinedoðuda.

-Bu sorun böyle çözülmez abi. Cebberrut devletin tahakkümününkalkmasý lazým.

Nasýl sýrýtýyor. Belli ki bir yerlerden duymuþ. Konuþmayan Adambýyýk altýndan güldü. Alýntýnýn gazetesini tarihine kadar biliyor.

Konuþmayan Adam kendini sorguladý bir. Hani hep halkýmbilgilensin, her konuda fikir sahibi olsun bilmemne... Varsýn ezberdenkonuþsun. Býrak, bir görüþ tutturmuþ ya sana ne.

Konuþmayan Adam burada kendini kýnadý. Hem çevresindeentellektüel birikimi yetersiz insanlarýn çokluðundan yakýn, hem deyaþamýn birincil sorunlarýný kýsmen de olsa kavramsal düzeyeçýkararak ele alanlarý çekeme.

Konuþmayan Adam, özeleþtirisini yapabilmenin olgunluðunutaþýmaktan da ayný ölçüde gururlandý aslýnda.Yine de aðýrbaþlý

22Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 30: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

bilgeliðine toz kondurmamak için bu boþ gururu kafasýndan derhalsildi. Neyse ki konuþmuyor.

Acaba bu ruh hali, bastýrýlmýþ kýskançlýktan mý kaynaklanýyor?Dünyada tek olma, üstünlüðünü de sürekli hissettirme. KonuþmayanAdam dýþ görünüþüyle kuramadýðý (kimi zaman renkli þapkalar veçoraplarla atýlým yapsa da) egemenliði bilgeliðiyle kurmak isteyecekdoðal olarak. Oysa insan iliþkilerinin güç gösterisinedönüþtürülmesinden yakýnmýþ epey. Þimdi kendiyle çeliþkiye düþüyor.Konuþmayan Adam birden kendisini bir hiç olarak hissetti. Yani, o,biraz, -nasýl anlatýlýr ki,- sýradan. Evet , korktuðu en büyük sözcük.Korktuðunu kendi de tam anlayamamýþ. Ya da biraz böyle içine atmýþ,saklamýþ. Þimdi diðerleri sökülünce korkulan soyulmuþça çýktý.Çevresinde herkes onun bildiklerini bilecek de konuþmaya devamedecekse, bunun adil yaný kalýr mý?

Konuþmayan Adam yine bunaldý. Tamam, o, sonuçta hersuskunluðu kendini güvenceye almak için kullanýyor olabilir; ama yinede baþkalarýnýn da ayný özveriyi göstermesi, hiç deðilse daha azkonuþmasý gerekmez mi?

Ama aslýnda, þunu da düþündü, o, gösterdiði için, o. Ne de olsasýradan deðil.

23Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 31: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

17.Bu yaptýðýn adil deðil. O kediye kendi kedinmiþ gibi davranamazsýn.

Aslýnda davranabilirsin ama o senin kedin deðil iþte. Sokak kedisi.Evine götürebilirsin tabii. Yine de asla tam olarak sana kendiniveremeyecek kendini. Çünkü yaþamýnýn bir kenarý (ya da en azýndantüylerinin bir kýsmý) bir zaman baþkalarýnca okþanmýþ olacak. Seniçileden çýkarýr mý? Fark etmez mi? Öyleyse sevdiklerine genel olaraknasýl davrandýðýný düþünmen gerekir.

Sevgililerini ele alalým. (Bir tane olabilir. Ya da hiç olmayabilir -birden fazla olabileceði gibi. Ama en azýndan bir dostun vardýr.Örneklersin.)Onlarýn senden önceki yaþamlarýnýn senin gözünde nekýskançlýðý var? Ne meraký? ýnceleyeceksin. Kaç kiþi tarafýndandokunulduklarýný, kaç kiþinin rüyasýna girdiklerini, kaç kiþi tarafýndanþöyle baþtan aþaðý bir süzüldüklerini, kaç kiþinin kendilerine aþýkolduðunu bilmeyi arzulamaz mýsýn. Hemsevgilin/sevgililerin/dostun/dostlarýn da bilmez artýk o kadarýný.Belirlenemez ki. Kestirilemez de.

Meraklarýn, kýskançlýklarýn varsa seviyorsun da merak etmeyipkýskanmayýnca sevmiyor mu-oluyor-sun? Sokak kedisi içindüþünmüyor da Konuþmayan Adam için aklýna düþürüyorsan busorularý, kendini nasýl savunacaksýn?

Ýkisi de konuþmuyor, bak.

24Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 32: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

18.Konuþmayan Adam onlarý bozmak isterdi. Çok sahtekarlar. Hem de

göz göre göre. Yüzlerine vurmak, ayný anda da bakmak isterdi. ýþte,yapmayacak. Konuþmamak.

Örneðin aklýna ilk o geldi diye, yoksa baþka özel bir amacý yok, yanodadaki kýzý ele alalým. Ben de onu tanýyorum diye söylüyorum. Ama-önemli not- yan odadaki kýz, onunla yola çýkmak isteyen deðil. Bukýzcaðýzýn Konuþmayan Adamýn konuþmadýðýndan neredeyse haberiyok. Öyle kendi halinde. Bir küçük muhabbet kuþu var. Arada onunlakonuþuyor, ona yemini veriyor, suyunu da. Bazen KonuþmayanAdamýn odasýndan el süpürgesinin boðuk sesi duyuluyor. Aradasýrada da kýzýn, aklýna eserse þarký söylediði oluyor. Düzensiz,genelde nakaratýn eksiksiz ve daha yüksekten okunduðu, nakarataralýðýnýnsa mýrýldanmalara dayandýrýldýðý bir þakýma biçimi. Sesigüzel, diyecek yok. Yine de Konuþmayan Adam kýzýn hiç deðilsebirkaç þarkýyý baþtan sona ezberlemiþ olmasýný yeðlerdi. Bir de aynýnakaratý altý yedi kez üst üste tekrarlamamasýný. Nasýl diyecek ki.

Birincisi konuþmuyor, ikincisi ayýp.

25Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 33: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

19.Ama kýz daha ayýp bir þey yaptý. Konuþmayan Adamý bir doðum

gününe davet etti. Davet, görünüþte çok incelikli ve teþekküreyaraþýrdý; oysa Konuþmayan Adam dýþ dünyaya açýk bir adamolduðundan kýzýn o davetten önce yaþadýklarýný az çok biliyor. Niyedavet edildiðini de.

26Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 34: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

20.Bir kere son derece kýskanç olan niþanlý, kýza kök söktürdü. Kýz onu

delice seviyor. Sevse de seviyor, dövse de. Ona göre asýl sevdabuymuþ. Yani erkeðim deðil mi, ne derse o olur. Ne yaparsa doðrudur.Diðerleri yanlýþ düþünüyor. Beni seviyor ya. Ona aidiyet. Herhangi birerkeðe aidiyet. Kiþiye. Aidiyet.(.)

Niþanlý onu terk ederken nasýl da üzüldü. Baþka kimi kimsesi yok.Niþanlý, kýza her türlü insaný yasakladý. Bakkalla gereksinimlerinsayýlmasý ve ederlerinin sorulmasý, ortamýn getirdiði koþullara baðlýolarak iyi günler dilenmesi dýþýnda uzun diyaloglara giriþilmeyecek. Nebileyim, sokakta her rastlanan tanýdýða sataþýlmayacak, mümkünse,tanýdýk kýsa bir selamla geçiþtirilecek.

Niþanlý baþka kentte çalýþýyor, tayini çýkacak; yakýndýr. Sonraevlenecekler; o zaman beraber de oturabilirler. Zaten evlendiktensonra kýzýn caný bir daha asla sýkýlmayacak. Kocasý her an varlýðýnýhissettirecek. Yýkanacak çamaþýrlarý ve iþ yerinden gelecektelefonlarýyla. Devamlý birlikte olacaklar böylece. En azýndan kýz.Karýsý. Üstelik kýz evlendikten hemen sonra hiç vakit geçirmeden, yaþýda ilerlemeden çocuk sahibi olmak istiyor. Özetle bu görece kýsabekleyiþ sürecinde sýkýntý artýk katlanýlacak, o kadarý da olacak birayrýntý.

Hafta sonlarý sabahýn erken saatlerine dek dýþarýda kalýyorlar.Konuþmayan Adam niþanlýnýn kýzý öptüðünü duyuyor. Sonra anahtarsesi. Kýz arada yataðýnda dönüyor, uygun yatýþ pozisyonunu bulmayaçalýþýyor olsa gerek. Muhtemelen çok içki içti, baþý aðrýyordur. Sýzýyor.

27Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 35: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

21.Bu durum (gece çýkmalar, sabaha karþý gelmeler, öpüþmeler ve

anahtar sesi) o kadar sýk tekrarlandý ki iliþkinin gerçekten de evliliðevaracaðý düþünülebilirdi. Ama olmadý. Niþanlý adýyla kaldý. Oðlan kýzýbýraktý.

Kýz göðsünde hafif bir sýzý hissetti.Sýzýyor.

28Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 36: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

22.

Üçten Önce

Usul usul dalgalanýyor yeþil.Yazý giderek kendini ele veriyor. Yaþamsaklanýyor yazýdan. Geriye kalan söz çöplüðü. Yaþamdan ne uzak.

aný bir

Nasýlsýn hayatým? Nasýl olayým, her zamanki. Seni çok seviyorumaþkým. Biliyorum, biliyorum hayatým, sen de. Bilmez miyim? Hayatýmneler söylüyorsu� yo-sun� Ben hiç öyle bir þey yapar mýyým. Yaparmýyým söyle. Ay, aþkým nasýl diyebilirsin bana her, ben herkes varken,ortasýnda söylüyorum, niþanlým var diye, hani yaklaþmasýnlar. Anladýnmý? Hayatým senden baþkasý olabilir mi, anladýn mý? Ben herkesesöylüyorum, adýný veriyorum, anladýn mý beni. Anladýn mý? Hayatým?Seni çok seviyorum aþkým. Öptüm. Kendine çok iyi bak.

aný iki

Nasýlsýn aþkým! Aa, nerden çýktý bu þimdi? Benim için dünyada endeðerli varlýk kim? Hm? Söyle bakalým kimmiþ! Senmiþsin! Canýmbenim, üstüne baþýna yemene içmene dikkat ediyor musun, aþkým?Sýký giyin bak karýþmam; üþütme. Söz sana mercimek çorbasýyapacaðým gelince. Kýrmýzý. Kýrmýzý mercimek? Hayatým ne oldu?Sinirlenme tatlým. Ben ne yaptým þimdi. Bana ne yaptýðýmý söylermisin? Ama ben nerden bilebilirim. Bak ha...haya..hayatým. Bir dakikaama bak ben haya... Ben sabah. Ama dinler misin bir saniye beni?Sabah kahvaltý ettim. Yedide çýktým. Niye mi. Yok artýk aþkým bilmiyormusun pazartesileri öyle çýkýyorum hep? Sen gerçekten sinirlisinbugün. Büroda bir þey mi oldu? Söyle bana. Anladým, anladým. Bitecekcaným, üç aycýk. Ne kaldý. Ben de seni seviyorum. Neyimmiþsin?Herþeyimmiþsin.

29Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 37: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

23.Davet ayrýlýðýn üç gün sonrasýna denk geldi. Konuþmayan Adam

anahtar þakýrtýlarý ve hýçkýrýklar da dahil olmak üzere niþanlýnýnkarakterini okur gibiydi oysa. Kýzý da az çok tanýmýþ. Hem þimdiyekadar herhangi bir vesileyle karþýlaþtýklarýnda Konuþmayan Adamýnyanýndan çoðu zaman selam bile vermeden geçip giderken, kýzýnansýzýn onun kapýsýný çalýp bu teklifle gelmesi pek de olaðan olamazdý.Konuþmayan Adamý niye seçmiþ? Belki yaptýðýnýn dürüstlüklebaðdaþmadýðýný da bildiði için yüzleþmakten korkuyor. Sessizlik ona iyigelecek. Peki, Konuþmayan Adam niye razý oldu? Belki, o da, kýzaitiraf ettirmek istiyor. Ya da yaþamýný meraktan. Bir ayrýntý daha vardýaslýnda. Davete gelen biri daha.

Konuþmayan Adam bir gövde gösterisinin suskun kurbaný olduðunukýzýn niþanlýsýný orada gördüðünde tamamen anladý. Kýzýn,Konuþmayan Adam ile yakýn iliþkiler içinde bulunduðunu illa kikanýtlamasý gerek. Gece boyunca kimi zaman koluna girdi, yeterinceyaklaþtý (yine de sýnýrlarý aþmadan; çünkü olasý bir barýþmada iþlediðiküçük günahlarýn barýþ tavizi içeriðinde görmezden gelinebileceðini,ancak niþanlýnýn ölçütüne göre çizilen sýnýrlar aþýldýðýnda yaþam boyuayný suçlamalarla baskýlacaðýný aklýndan çýkarmasa iyi olur).Gerçekten de dudak öpüþme pozisyonu içine de girer gibi oldular.Konuþmayan Adam yalnýzca izledi. Konuþmamasýnýn yaný sýrayapýlabilecek olasý mimikleri de açýk etmediðinden kýzdan hoþlanýphoþlanmadýðýný ya da hiç deðilse o an oradaki varlýðýndan piþman olupolmadýðýný anlamak çok zordu.

Konuþmayan Adam bir bakýma duygularýný ele vermemek içinkendini dizginliyor. Daha rahat davranabilirdi. Ama, iþte, belki,mimiklerine deðin yayýlacak bilgeliðinden pay çýkaracaklara karþý dahep tetikte durmalý.

30Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 38: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

24.Kendini tekrar etme.Kendini tekrar etme.

31Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 39: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

25.Kýz o gece kendi yakýn olma davranýþýna göre davrandý.

Konuþmayan Adam da mimiksizlik anýtý olarak onu izliyor. Tek baþýnane yapabilir? O da kýzýn yanýnda duruyor. Yani, biraz da gururlanmýyordeðil. Hem onu kullandýðý için kýzýyor kýza, hem de kýzý güzel buluyor.Doðum gününde onu tanýyan kiþilere karþý (en azýndan sima olarak)misilleme görüntüleri sunuyor (kol kola girmek, yeterince yakýnlaþmak,öpüþme pozisyonuna girer gibi olmak). Bu çift taraflý adilikten (ki aynenbu kavramla betimlemiþtir durumunu) huzursuz elbette. Hem ahlakenhuzursuz olmak zorundalýðý için deðil de huzursuzluðu katýksýz birsezgisellikle son derece naif bir biçimde hissettiði için. KonuþmayanAdam her þeye raðmen o kadarcýk huzursuzluðu bile hissetmekleanladý ki bilgeliðinden asla taviz vermemektedir.

Rahatladý.

32Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 40: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

26.Konuþmayan Adamýn suskunluðu kýzýn dilini ateþlemiþ olabilir. Bir

de; kýza göre, anlaþmanýn tek yolu konuþmak. Bir bakýma boþdurmamak. Havadaki sürekli titreþim. ýletse de iletmese de. Ne diye bukonuþmayaný buldu ki? Tüm yük onun omuzlarýnda. En çok o konuþtu.Yalnýzca o konuþtu. Arada niþanlýsýný delicesine sevdiðini aðzýndankaçýracak kadar. Ne de olsa Konuþmayan Adam ona yabancý. Bununeden yaptý?

33Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 41: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

27.Konuþmayan Adam eðleniyor aslýnda. Onu hep öyle karanlýk bir

insan olarak düþünmemek gerek. Daha önce de bahsedildiði üzere,gülümseme gibi bir refleksi bile vardý bir aralýk. Zaten o gülemiyorumkrizi fazla uzun sürmedi. Konuþmayan Adamýn huyudur, ara sýrakrizlere girer. Yok, yapamýyorum, edemiyorum, ne yapacaðým.Sonunda en iyisini yapan yine o olur ama. Nasýl bir ruh hali ona böyledavrandýrýyor, hala anlayabilmiþ deðilim. Onu tanýdýðýmdan beri öyle.Tabii son zamanlarda bu mükemmeliyetçiliði fark edilmiyor. Þeyy�Konuþmuyor ya�

34Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 42: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

28.Konuþmayan Adam eðleniyor caným. ýçeride. Sabah çýktý, çýkýþ o

çýkýþ. Sahaflarda dolaþýyor. Yine kafasýnda bir sürü proje, onlarýnpeþinden koþturuyor. Hiçbiri yazýlmayacak. Þimdi de içeride kitaplarýkarýþtýrýyor. ýlgisini çeken bir þey olursa alýr belki. Bekleyip görelim.

35Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 43: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

29.Konuþmayan Adam bir süredir kentin pastanelerini, otellerini ve

berberlerini geziyor. Bazen -çok sýk deðil- yanýna bir arkadaþýný dahaalýyor. Çok ender, üç kiþi de çýkabiliyorlar. Konuþmayan Adamýn canýgerçekten çok sýkkýnsa ve konuþmaya hiçbir þekilde müdahaleedemeyecek ( beden dili baþlýðý altýnda yazýlmýþ kitaplarý okuyanlarýyorumlamaya açýk tutabilecek her türlü bedenseldevinimden yoksun)durumdaysa, o zaman, diðerlerinin konuþmalarýný dinlemesi gerekir.Üçüncü kiþiyi zorunlu kýlan buydu. Aslýnda Konuþmayan Adam kendidinleme zevki için insanlarý seferber etmez gezilerine.Yine de üçlügruplarla çýktýðý günler bilinir ki Konuþmayan Adamýn keyifsizzamanýdýr.

Konuþmayan Adam iyi dinleyici. Hem dinlediklerini hiç unutmaz.Çok keskin bir belleði var. Zeka gibi bellek. ýþine yarýyor. KonuþmayanAdamým bazen büyüklük tasladýðý da düþünülebilir tabii; ama her þeyekarþýn onu hümanist biri olarak betimlersek yanýlgýya düþmeyiz.Genelde (asla her zaman deðil) herkesten bir þeyler öðrenebileceðiinancýný taþýr. Fazla inançlý deðil. Olanlarýysa saðlam. ýnançlarýný içinekendisi yerleþtirdi. Ne bileyim, her insanýn deðerli olduðu, kimseninbirbirinden üstün olmadýðý vs.ýnsanlara yaklaþýmýnda iþe yarayan, onuönyargýlardan ve çoðu zaman büyüklenmelerden koruyan kalkan.ýçine yerleþtirmek sanýldýðý kadar kolay olmadý. Tabii kolaylýðýnsanýlma oraný da pek kesin deðil.

Konuþmayan Adam bugün Ali'yi almýþ çýkmýþ. Oturdular. Küçük birberber dükkaný. Konuþmayan Adam kadýn olsa yine erkek berberinegiderdi herhalde. Saçý hep kýsa olacaktý çünkü.

Ne kadar dayanýksýz düþünceydi bu, diye düþünüp kendine güldüKonuþmayan Adam daha sonra. Bir kere tarihte spekülasyon olmaz.ýkincisi kadýn olarak doðmüþ olsa saçlarýnýn yine kulak hizasýna kadardüz, kulaktan aþaðý dalgalý olacaðý nasýl kestirilebilir. O, saçlarýnýdüzensiz uzadýklarý için kýsa tutuyorsa her cinsiyetteki halineuygulamak zorunda mý aynýsýný? Konuþmayan Adam uzun süredir budenli saçma (kendine de o oranda saçma görünen) bir þey

36Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 44: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

düþünmemiþti. Düþüncesi o kadar saçmaydý ki daha önce kimsetarafýndan üretilmemiþ olduðundan eminmiþ gibi geldi KonuþmayanAdama. Neredeyse konuþmaya yeniden baþlayacaktý.

37Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 45: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

30.Ali'nin baðcýðýnýn çözüldüðü ana dönelim. Eðilip baðlamasý, onu

otobüs duraðýna varýþýnda en fazla bir dakika geciktirebilir. Bu gecikmebekleyeceði otobüsü kaçýrmasýna da neden olmadý. Ayrýca bu birdakikalýk kayma sýrasýnda durakta bekleyenlerden hiçbiri deðiþmedi,duraktan hiçbir otobüs geçmedi, sokakta herhangi bir hareketlenme yada durulma olmadý. Yayalara bir yenisi eklenmedi, hiçbir arabagörünmedi ortalýkta. Görünüþte bir dakikalýk gecikme hiçbir þekildekýsa vadeli bir amaca hizmet etmiyor. Geçen dakikada da gelebilirdi vebir þey deðiþmedi, diye düþünülebilir. Baðcýk niye çözüldü? Beden,zaten yürüme ritmini yakalamýþken onu bozmanýn ne alemi var?

Baðcýðý baðlamayabilirdi. Ama o zaman düþebilirdi.

38Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 46: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

31.Düþmeyebilirdi de.

39Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 47: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

32.

Olasýlýk Hesabý

Baþka hayatlara burnunu sokup onlar adýna düþler kurduðundadüþlerin gerçekleþme olasýlýðý her zaman vardýr.

40Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 48: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

33.Baþka olasýlýklar kuytuda kalmýyor ki. Dakika farkýný bir trafik

lambasý kýrabilir örneðin. Dakika aralýkla kalkan iki araç ayný kýrmýzýýþýkta yanyana gelebilir. Olabilir. Mantýklý.

Kimi zaman kararlaþtýrýlan buluþma anýndan itibaren hesaplanan birsekme de buluþulanýn hoþgörüsüne göre önemsenmeyebilir. Havadurumuna, buluþulan kiþinin buluþma noktasýna gelirkenki yaþamkesitine, trafiðin akýþ yoðunluðuna göre dakikanýn aðýrlýðý deðiþebilir.

Bir dakikalýk gecikme bekleyene, buluþmaya daha iyi hazýrlanmaolanaðý saðlayabilir, onu soðuktan dondurabilir ya da buluþulanýncanýný sýkabilir. Tüm olasýlýklar içinde, buluþanlarýn baðýnýn niteliði degözden kaçýrýlmamasý gereken bir madde.

Ali, baþlý baþýna duruyor.O da var.Ali, baðcýðýný baðlarken yitirdiði zamandan dolayý telaþa kapýlacak,

koþturacak; pembeleþmiþ yüzü, daha hýzlý inip kalkan göðsüyleaðýrbaþlý görüntüsünü bir kalemde silip koþarak ve yetiþmeyeçalýþarak yaþadýðýný ele verecek. Duraktakiler bir dakika önce onunlailgilenmeyeceklerdi belki; ama bu haliyle herkesin dikkatini çekeceðikesin.

Ali, baðlarken bunu göz önüne aldý. Her türlü gecikmeye göðüsgerebileceðine karar vererek adým aralýðýndan taviz vermedi.

41Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 49: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

34.-Bir kez de benim için gülümser misin?(-Beni ne hakla bu denli baský altýnda tutabilirsin?)

Sinirlendi.

42Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 50: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

35.Ali ve Konuþmayan Adam sonunda otobüse bindiler. Doðal olarak,

Konuþmayan Adam, üstün bir sezgiye sahip olduðundan Ali'ninkuyruktaki sarýþýn yeþil tokalý kýza nasýl baktýðýný kaçýrmadý. Ali kýzabakarken, Konuþmayan Adam da Ali'ye bakýyor. Belki o arada kýz daKonuþmayan Adam'a bakmýþtýr.

Her ne hal ise, Ali ve Konuþmayan Adam ikili bir koltuða oturdular.Ali bugün inciler döktürüyor.

Önce, izlediði resim sergilerinden söz açtý. Konuþmayan Adam'ýnhiç günü deðil, ayýp olmasýn diye dinliyor. Pencere tarafýna oturmasýne þans; fark ettirmeden dalýp gitmek daha kolay. Ali, bir gün evvelgezdiði, daha ziyade figüratif çalýþan ve pastel tonlarýný kullananressamýn sergisini anlatýrken birden dört yýl önce Amsterdam'dabulunduðu bir sergi açýlýþýndan dem vurmaya koyulunca KonuþmayanAdam'ýn tüm dünyasý söndü artýk. Tek yapabildiði Ali' nin titreþimlerinikulaðýna sokmak oldu bir süre.

Ali neler anlatýyor. Hiç televizyon izlemezmiþ, çünkü vakit kaybýgörüyor. Efendim, sekiz yýl evvel bir aylýk bir tenis kursuna gitmiþti;attýðý servislerin hýzýyla övünüyor.

Konuþmayan Adam geniþ bir dünya görüþüne ve fazlasýyla ilgialanýna sahip.Yine de insan bu, her ne kadar tüm bilgileri içermeiddiasý taþýsa da kimi zaman kaçýrabiliyor ister istemez. Örneðin,Konuþmayan Adam tenisten hiç anlamaz. Nasýlsa olmamýþ bir türlü.Su altý sporlarýna ve atletizme meraklýdýr. Karþýlaþmalarý iyi kötü izler.Gelgelelim, tenisle alakasý yok.

Tenis bahsinde, dinlemek yerine Ali'nin neden bu denli yüksek birtondan konuþtuðunu araþtýrdý. Derken pencereden ayrýmsadý ki tokalýkýz arkadadýr. Çok silik bir profil. Zaten

de fosforlu tokanýn aynaya yansýmasýndan, olsa olsa odur diyerektanýdý. Demek Ali'nin bugünkü entellektüelliði ordan. Ali absürd tiyatrohayranýymýþ. Konuþmayan Adam, bunca yýldýr onunla beraber; bu günöðreneceði varmýþ bu sýrrý. Ne yapalým öyle olsun. Ali'yi yine de sever.

Ali sadede geliyor. Sesi de birden yumuþadý. Hani, sanki,söyleyecek; çekiniyor. Laf döndü dolaþtý, Ali'nin insanlara karþý ne

43Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 51: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

kadar da sevecen olduðuna geldi. Ali hayvanlardan köpekleri,çiçeklerden karanfili (burada sanki politik bir mesaj da veriyor gibiydi)ziyadesiyle sevdiðinin de altýný çizdi. Tüm konuþmayý bir andayapmadý elbette. Fazla konuþmasý da hakkýnda hayýrlý olmaz çünkü.Dengelenmiþ hýzda, üzerine kafa yorulmuþ aralýklarla tümcelerinikurdu. O þekilde.

Konuþmayan Adam, konuþmadýðý için, tokalý kýzýn daha ikincidurakta otobüsten indiðini söylemedi tabii. Söylese daha da kötüolurdu kuþkusuz. Býraktý, Ali bizzat fark etsin. Ama ne yazýk ki Ali dahabeþ durak konuþtu durdu. Iþte Godard ve Kubrick semineri kýsmý daüçüncü-dördüncü duraklara karþýlýk gelmektedir. KonuþmayanAdam'ýn içi acýdý. Gerçekten yazýk oldu. Keyifli bir monologtu.

44Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 52: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

36.Konuþmayan Adam apartmanýn yönetim kurulu toplantýsýna da

katýldý. Kimlerin orada olacaðýný çok da merak ediyordu. Hattaaklýndan ciddi ciddi üst komþusunu arayýp sormayý bile geçirdi. Sonra,düþündü de, yine saçmalýyor. Kimin geleceðini bilmek ne onun gitmekararýný ne de giysi seçimini etkileyecek. Sonuçta potansiyelgelecekler arasýnda, toplantýda, önceden kurduðu diyalog tümceleriniçalýþtýracaðý kimse bulunmuyor. Hepsine karþý eþit davranýyor. Yanoda da boþaldýktan sonra.

45Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 53: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

37.Keþke daha önce yaþasaydý. Belki konuþmamasýna yol açan

etmenlerden kýsmen kurtulmuþ olurdu. Konuþmamanýn gerekliliðinidaha az hissederdi en azýndan, kimbilir, belki. Konuþacak kadar.

46Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 54: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

38.Þimdi daha da sapýttý. Yahu sen daha önce ayný aný yaþadýðýný

düþündün diye herkesin ayný (þu anda düþündüðün ve ayný zamandayaþadýðýn; bir baþka deyiþle bir yandan yaþarken bir yandan da dahaönceden yaþadýðýný düþündüðün) aný yaþadýðýný düþündüðü nerdenbelli. Böyle gidersen baþkalarý yaþamýný taklit etmesin diye öleceksin.

47Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 55: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam zaten nedir ki serisi 4

Doðurulan korkulanoh içine de güzel sýzmýþhafif balçýklýðý da var bir de aðaçbakýlmasýna yaþam yetmeyenbir aðaca bile yeterli zamanayýramazkenkalk da yolculuk maymun iþtahlýlýðýn dik alasýsobe sobebilirim ben aslakörebe olamamkaçmak da bir anlamda yole? Aksanlý eaksamsýz e

yaþam ne sen onu söyle bile bile aldanmakçok anlamlý yaþamak

48Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 56: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam Zaten Nedir ki Serisi 5

Bugün sýnýfça mezbahaya gidiyoruzdekoville madene?olurtreni kullan dabir kere de tarafýndan binilsinörneði ben seçtimçadýrkent þimdi daha duygusalbir mezbahakaç filmde geçiyor da üstü çizilmiþtehlikesi geçmiþSamsa'yý orada arakonuyu deðiþtirelimöverek tutsak almakya da yumarak uyumlu olmakkültür<(ür)ete>eçhava:1-Piknik2-Bayram3-Matemsen yýlbaþýný nasýl kutlarsýn?eðlenmen gerekseç bakalým bir; bir de yedekevdeki hesap çarþýya uymaz ben vereyim bunlar yeni geldibir disko alana bir televizyon bedavayaþam dediðin ne kisaatli bomba

49Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 57: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

39.Konuþmayan Adam bir keresinde de öðrendiði tüm bilgileri öðreniliþ

tarihlerine göre sýralamayý kafasýna koydu. Baþaramazdý; baþaramadýnitekim. Ne melek ne þeytan. Alt tarafý bir Konuþmayan Adam. Hem oiþ öyle kolay mý bakalým?

50Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 58: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

40.Konuþmayan Adam eskiden de kalabalýk karþýsýnda konuþmaktan

hoþlanmazdý. O aklýna geldi. En azýndan bu konuda pek bir deðiþimgeçirdiði söylenemez.

51Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 59: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

41.Konuþmayan Adam hatayý nerede yaptýðýný bulmaya çalýþýyor. Tam

da bilgeliðe soyunurken.Biraz düþünsün.

52Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 60: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

42.-Ben izlediðim filmlerin sonunu asla anýmsayamam.-Ben de tam tersine. Her izlediðim kareyi adeta bugün görmüþ gibi

hatýrlarým.-Ne güzel.Örneðin ben oyuncularýn adlarýna hiç dikkat etmem.

Bazen filmlerin yönetmenleri bile aklýmdan çýkar.-Ben de tam tersine. Film karakterlerinin isimlerinden set

fotoðrafçýlarýnýn isimlerine kadar her ayrýntýyý ezberlerim. Ansiklopedikyönüm çok geliþmiþ.

-Ne güzel. Keþke ben de senin gibi olabilseydim.-Hiç de o kadar güzel deðil. Boþuna yýðýlan bilgi. Gereksiz. Keþke

senin gibi olabilseydim.-Haklýsýn galiba.-Sen de.

53Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 61: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam Zaten Nedir ki serisi 6

Eðreti yaþamak deðiþtirir mi-bir gömleðin yakasýna öyle teyellina þu kadarcýk gülünçlüðün olsasomurtmazsýndurup durupörtmen gerek sen de gül kurtulyalan atar mýsýn?kovalar mýsýn?yalan diyorumbenim iþimher yalan gerçekleþmeyeceksedürüstlük nerde kaldýyaþam alýntýdýrhem de alýþkanlýktýrsen biraz da ruh hastasýsýn

yaþam|a|da|

| |n

54Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 62: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

43.Burada gözden geçirilebilecek bir olay da Konuþmayan Adamýn

baþýna geldi. Asansörden iniþ anýný çok iyi tutmuþ. Kapýyý açtýðýnda üstkomþusuyla burun buruna. Komþu duraladý. Konuþkan bir adamolduðu için, apartmanda sadece selamlaþmakla yetinilemeyecekender tanýdýklardandýr. Genellikle yetinmezler zaten. O gün deyetinmeyebilirlerdi.

Konuþmayan Adam komþusunu birden karþýsýna almýþ buluncaaklýna ilkin onu apartman genel kurulu (genel kurulu-yönetim kurulu,genelkuruluyönetimkurulu-her neyse,-) toplantýsý öncesinde aramayýdüþünmüþ olduðu geldi. Aramalýydý; arayý bu kadar soðutmamalýydý. Omahçuplukla gülümsedi, kapýyý komþusu için tuttu. Bu sessizliklerdehep onun konuþmasýný bekliyordu. Hatta o kadar uzun açýk tuttu ki;kapýyý, elinin kapý koluna yapýþmýþ olmasý gibi bir nedenle býrakamýyorsanýlabilirdi. Komþunun gözünden kaçmadý bu. Selam, diye giriþti.

-Sami Beyi gördüm, size selam söyledi. Benim hanýmla dakonuþtular, ona da seni sormuþ. ýyi dedim. ýyisin deðil mi? Hani yalansöylüyor olmayalým da�Hah hah. Bugün hava da biraz kasvetli, deðilmi oðlum?

Konuþmayan Adam gülümseme ve kapý tutmanýn dýþýnda butümcelerin karþýlýðýnda komþusunu daha da teþvik edecek bir hamleyapmakta karar kýldý. Kibarca baþýný öne doðru eðdi, kaþlarýný kaldýrdýve sol bileðini, avuç içi üste gelecek biçimde saðdan sola çevirereknerden geldiðini sordu. O ana dek her nasýlsa aðýrdan almýþ olmasýnahatta konuþmayý sürdürmeye meyilli görünmesine raðmen komþu busoruyla irkildi ve acelesi olduðunu söyleyerek asansörün kapýsýnýaceleyle kapattý. Yukarý çýktý.

Konuþmayan Adam bir kez daha kendi kendine söylendi. Hiç alemiyokken, konuþmayý uzatmanýn sonu budur iþte. Böylece kalakalýrsýn.Son sözü söyleyen, bir de konuþtuðun için seni suçlayýcý tavýr takýnýr.Hem suçlu hem güçlü, der gibi de bakar. Konuþmayan Adam o andanitibaren zorda kalmadýkça gereksiz addedilecek tüm konuþmaortamlarýndan þiddetle uzak durma kararý aldý.

55Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 63: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

44.Bulanýk da olsa yaþadýðý kesin. Düþle karýþtýrmadýðý. Karýþtýrsa ne

fark eder? Belleðinde -öyle ya da böyle- yer etmesi yaþanabilirliðini göstermez mi? Belki

ileride yaþayacak.Bir kere kollarýný açmýþtý. Hem, aþýrý sevgi gösterilerinden de hiç

hazzetmez. O gün zorlamýþtý kendini. Biraz da çocuksulaþtýrarak.Açývermiþti. Hatasý, belki de karþýsýndakini daha önce ani birkolaçmaya alýþtýrmamýþlýðýydý. Ne olursa olsun, hele bir de suçluaranacaksa, suçlu kim olursa olsun, karþýsýndaki tepkisiz baktý. Sonrayalnýzca öpüþtüler. Daha kötüsü vardý: yüzüne vuruldu:

-Sen de, kollarýný açtýn öyle ama, sarýlamadýk. Neyse artýk.Gözümden kaçmadý, demeye getiriyor.

Baþka da var.

Yürüyordu.Tanýdýðýný hiç sanmadýðý bir genç adam ona yaklaþýrkengülümsemiþti. Hem de ne. ýçten, hasretle. Belki de tanýyordu. Biraz damiyoptur ve gözlüðü yoktu gözünde o sýrada (gözlüðü hala -taktýtakalý- çok zorda kalýnca takýlacak bir araç görüyor). Tanýmamýþolabilir; ama güldüðü kesin. O da selam verdi. Hatta, elini hafifçesallamýþ da olabilir.ýyice yaklaþtýklarýnda artýk, iki þeyden ayný andaemin oldu: adamý tanýmýyor, adam da onu.

Karþýdan gelen, ona hafifçe çarparak yanýndan geçti. Bu aradaKonuþmayan Adam, arkasýna baktýðýnda genç adamýn sevgilisi olduðukuvvetle muhtemel bir genç kýzla -epey hasretle, içten-kucaklaþtýðýnýayrýmsadý. Hiçbir þey olmamýþ gibi yoluna devam etti.

56Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 64: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

45.Dostlarýna sürekli olarak yalnýzlýðýndan yakýnmasý, onlara hakaret

etmekle eþ anlamlý. Ayýrdýna varmasý uzun zaman aldý.

57Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 65: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam Zaten nedir ki serisi 7

Yaþam denge-zorunluymuþ gibiyavaþlayaný da severimsaçmanýn varanýnedensizsem/sam

çok da düþünmemek gerekher dildeörümcek aðýher dil alttan baðlýkaynayan kazanbana deðildilime tapýnsöylenene kadar yaþam da yoksýraný bekle yaþamsalon az ilerde soldaaz sonra çaðrýlacaksýnyaþam nedir?-Sýradaki.

58Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 66: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

46.Bu denli sýk 'siz' tekrarý, kendini devamlý olarak geri çekmesi,

kendine -ama, - 'sen' dedirtmesi, azýmsanmaya zemin hazýrlýyor.Elinden baþka türlüsü gelmez ki. Hemen dostluðu ilerletemiyor. Dil,kavramlara zaten naylon ipliklerle baðlý. O 'sen' ya da 'siz'in önemliolmadýðýný düþünüyor biraz da. Ondan böyle. Hissettiði derinlik onayetiyor. Platonik aþk gibi. Karþýsýndakine nasýl alýþtýysa/alýþtýrdýysaöyle sesleniyor, algýlanýþýna dikkat etmeksizin(Anýmsar da çokyakýnlaþtýðý arkadaþlarýna bile iki üç yýl boyunca siz dediði olurdu).

59Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 67: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

47.Dostum, ikimiz de zor bir dönemden geçiyoruz. Zor, biliyorum.

Altýndan kalkmasý zor.Yine de cesaretini yitirme. Sen ve benbaþaracaðýz. Üstesinden geleceðiz. Ben de kendimi hiçbir yerlihissediyorum. Nedir bilirim. Hangi yaþam en iyi ki? Kimse memnundeðil. Seni seviyorum. Sen güçlüsün, þimdiye kadar yapabileceðininen iyisini yaptýn, senin katlandýklarýn hiç de azýmsanamaz. Hepimiztanýðýz. Yaþamý dikenli bir yol gibi düþün. Mayýn tarlasý. Her birimiz birmayýna ille de basmak zorundaymýþýz gibi. Bazýmýz þanslý. Bir ikisýyrýkla kurtarýyor. Bazýsý da yatalak oluyor, yine de yýlmýyor. Küçükþeyleri asla dert etme. Onlarý da seni zorluklara hazýrlayan aþamalarolarak gör. Sakýn yýlma. Doðru yoldasýn; ayrýlma. Seni seviyorum. Hepyanýnda olduðumu unutma. Yaþamda bir zaman bir yerde yalnýzlýkduyarsan eðer, seni her an dinleyecek biri burada olacak. Seniözleyen. Takdir eden. Ümit verecek. Sakýn ümidini yitirme ve yaþamasevincini. Ve merakýný. Merakýný yitirirsen anlamýný yitirirsin.

Bana inan. Seni seviyorum.

60Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 68: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

48.Konuþmayan Adam mektubu birkaç kez daha okudu. Garip. Hiçbir

yardým talep etmediði bir zamanda; tersine, yaþamýnýn en mutludönemlerinden birini sürüyorken bu tarz bir mektup gelsin. Allah Allah.

Konuþayan Adam mektubu saklamaya karar verdi. Günü gelinceaçar okurum tekrar, düþündü. Varsýn vakitsiz yazýlmýþ olsun.

61Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 69: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

49.Meðer hataymýþ. 'Sen', karþýdaki için onanmýþ bir yakýnlaþma

simgesiymiþ. Karþýdaki, dili, tamamiyle duygu yansýmasý (=içtenliksimgesi) görüyor. Ve diyor ki,

-Siz. O zaman, mesafeliyiz?Konuþmayan Adam kendini kandýrýyor olabilir. Ama köklü oturmuþ;

kolay söküp atamaz.Bunda, aldýðý eðitimin de payý var.

62Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 70: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Yaþam Zaten nedir ki serisi 7

Yaþam denge-zorunluymuþ gibiyavaþlayaný da severimsaçmanýn varanýnedensizsem/sam

çok da düþünmemek gerekher dildeörümcek aðýher dil alttan baðlýkaynayan kazanbana deðildilime tapýnsöylenene kadar yaþam da yoksýraný bekle yaþamsalon az ilerde soldaaz sonra çaðrýlacaksýnyaþam nedir?-Sýradaki.

63Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 71: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

50.Konuþmayan Adam -o zaman adý bu deðildi tabii ki- izlediði

sinemadan keyiflenerek çýkmýþtý. Kendine özgü baðlantýlar geçiþler dekeþfetmiþ. Yönetmeni takdir etmiþ. Gitti bunu bir arkadaþýna söyledi.

-Yok, ne diyorsun?! Bence yönetmen fazlasýyla acemi. Oyuncularda müsamere havasýnda oynuyor.

Bitti. Konuþmayan Adam artýk sürünebilir. Günler geceler filmitekrar tekrar izleyip piþman olabilir. Þimdi tarihe zevksiz biri olarakgeçecek. Dilden dile dolaþacak beðenisinin düzeysizliði; kimse akýldanýþmayacak ona artýk. Hem, aslýnda pek de bir þey bilmiyor sinemahakkýnda, ne konuþuyor daha? Sussa ya. Eleþtirmenler ne güneduruyor. Böyle böyle, Konuþmayan Adam-o zaman adý bu deðildi tabiiki- kendini yerden yere vurdu.

64Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 72: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

51.Konuþtukça batýyorsun, ya da, kes sesini, de diyemeyecekler artýk.

Konuþmaktan doðan her türlü sorun tamamen ortadan kalktý, evet,evet.

Konuþmamanýn ikincil üçüncül yararlarý hep sonradan çýktý. Birtaþla iki kuþ.

65Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 73: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

52.Bireysellik iyidir bir anlamda. Benim de kendime ait bir odam var.

Odamda kitaplarým, broþürler, masa saati, þemsiye, tuvalet kaðýdý,kolonya, masa lambasý, kulak çubuðu, el havlusu, vitaminler, adresdefteri, diþ fýrçasý, plastik tabaklar, sözlükler, mini dikiþ seti var. Banaaitler ve dünyamý kurmaya yardýmcý oluyorlar. Tabii ki, yani, sizi deanlýyorum, þimdi diyeceksiniz ki, odanda, paylaþýmýn asgari düzeydeolacak. Gerçek dostluklarý yaþayamayacaksýn. Çok mantýklý. Amaþunu da göz ardý etmeyin ki, bir -ne bileyim - kitap okumak, bir mektupyazmak, bireysel yapýlacak herhangi bir þey için sessiz bir ortam þart.Sohbet? O da elbet olacak. Ama düþününüz ki yirmi dört saatin onsaati sohbetle geçiyor. Sohbete malzeme de kalmaz. Hayýr, þimdi,buradan hareketle belki de þöyle bir kanýya varýlabilirsiniz; insan, tümbilgileri tükense bile yaratýcýlýðý sayesinde yeni bilgi sentezleyebilir.Sanatsal bilgi diye adlandýrabilirsiniz. Ve yine ekleyebilirsiniz ki insankonuþtukça sanatsal bilgiye eriþir. Bu anlamda on saat, yirmi saat, otuzsaat aralýksýz konuþmanýn kiþiyi sanatsallýða zorlayacaðýnýsavunabilir, her sanatçýya ve genç sanatçý adaylarýna konuþmayýöðütleyebilirsiniz. Bireysellik kiþinin karakterini belirlemesi, kiþinin,bireyliðinin bilincine varmasý açýsýndan gereklidir. Tabii sizi deanlýyorum, yani tahmin ediyorum ki, þuna baðlayacaksýnýz ki, bireysosyalleþmeden birey olamaz, bilincine varamaz. Gereksinimlerinikarþýlayamaz; yerden göðe kadar haklýsýnýz. Bireysellik insanýyalnýzlaþtýrýr. Bu, nereye kadar iyi diye sormak gerekli. Sormuyoruz,yaþýyoruz yalnýzca. Eðer yine sizin yaklaþýmýnýzý benimseyecekolursak, burada da haklýsýnýz. Zaten uzun boylu düþününcebireyselliðin daha dezavantajlý olduðu gün gibi aþikar. Kiþiyi bilincinevarmaktan ve sanatsallýktan uzaklaþtýrýyor.

Gerçekten çok mantýklýymýþ. Ben yanlýþ düþünüyormuþum.

66Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 74: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

53.Böyle böyle Konuþmayan Adam kendini yedi bitirdi. Þimdi artýk, bu

tip hatalar yapmýyor. Konuþmuyor.taþkuþtaþkuþtaþkuþtaþkuþtaþkuþtaþtaþkuþtaÞkuþtaskuskþutaþTaþkaþkaçtaçAçhuþkaþkuþtaþkuþtaþkuþ

67Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 75: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

54.- Seni çok özleyeceðim- Hangi baðlamda?

68Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 76: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

55.*Kýrk sýrýk kýsýrdýkýrk ýsýrýk da kýsýkSýdýka kasrý

*Biküvi ýsýrýrken kýzýn aklýna bu tekerleme geldi. Küçük kýz övgükoleksiyonu yapýyor ve Konuþmayan adamýn akrabasý deðil.

69Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 77: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

56.Hani baþkalarýnýn kendisi hakkýndaki görüþlerini

önemsemeyecekti? Hani öðrenecekti? Ne oluyor.

70Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 78: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

57.Selam. Ben Konuþmayan Adam. Üzerime çok spekülasyon yapýldý.

Yanýt hakkýmý kullanmak istedim.Bana tembel diyenler, içselleþtirdiðim kuramsallýðý inerþiya diye

diagnoze edenler çýkýyor halkýn arasýndan. Son derece yanlýþ. Bunlartalihsiz yargýlar. Kati surette aksepte edemem. Konuþanlar çalýþkanolur diye bir kuralýmýz mý var? Lokantalara, pastanelere, otelleregidiyor olmam niçin avare gezmek sayýlmaktadýr. Tatsýz. Gezilerimesnasýnda kimi yaþamsal noktalar üzerinde kavramsal birtakýmokumalar baðlamsallaþtýrýyorum. Ben profesyonel düþünen bir insandeðilim; yani para kazanmýyorum düþünerek. Yine düþünmeyi kendisorunsallýðýnda baþlý baþýna bir vokasyon olarak tahayyül ediyorum.Tüm ithamlar beni çekemeyenlerin egzajeresidir. Beni bir kaybedenolarak görenler de bir film nuar anti-kahramaný görenler de aynýönizlemdem yola çýkýyorlar. Bu yanlýþ bir mantalitadýr. Ben omuzlarýnýezmiþ dolaþan bir zavallý deðilim. Konuþmamam da tembelliðe deyorulmamalý. Hatta benim konuþmayaya tenezzül etmediðimi defanseedip Konuþmayan Adamýn ipini çekeceklerin sayýsý da haylikabarýkmýþ. Hakkýmda çýkan yazýlar tekmili birden asparagastýr. Çoküzülüyorum. Oysa benim yaþamý bilme biçimim ne kadar da ayrýksý.

71Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 79: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

58.Konuþmayan Adam müzik dinlemek için de yolculuk yapar. Ama

her zaman bu amaçlarla yapmaz. Yolculuk için yolculuk yaptýðý da olur(Sanat için sanat yapanlar gibi).

72Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 80: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

59.Nasýl da kandýrdým ama? Hepiniz beni Konuþmayan Adam

sandýnýz deðil mi? Ne yanýlgý. Fevkalade irrasyonel olduðunu ben deaksepte ediyorum. Konuþmayan Adam konuþsa böyle tümceler mikurar? ýlahi. Üstelik ben onu Konuþmayan Adamken tanýdým. Nasýlkonuþtuðunu hiç mi hiç bilmem.

73Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 81: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

60.Ne sýr çözmeye ne sýrrý açýk etmeye. Konuþmayan Adam bilgiyi

içselleþtirme çabasýný hep taþýdý. Vita brevis. Bazen kestiremiyor.34 satýrlý bir sayfada her satýr 7 sözcükten hesaplandý. Bir sayfayý

bir dakikada okusa, ortalama 250 sayfalýk bir kitapta 59500 sözcüðü250 dakikada tarayacak. 4 saat. Her gün 4 saat ayýramaz. O zaman yaçok daha hýzlanacak ya da daha az kitapla yetinecek. KonuþmayanAdam iddialý bir adamdýr. Bilgeliðin tek yolu deðil okumak; bilir. Yine deher kitabý okumak ister. Belki daha hýzlý sayfa atlanan polisiye korku yada aþk. Listesini bu yolla kabartabilir. Her gün bir kitaptan, üç yýlda binkitap devirerek. Ama kendini kandýrmýþ olur. Amacýný yenidentanýmlamasý gerekiyor. Bazýlarýndan vazgeçecek; seçerek. Bilgeliðiyarým kalsa da. Umre bilgesi.

Üzüldü.-Demek hiçbir zaman istediðim bilgeliðe ulaþamayacaðým.

74Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 82: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

61.Ali.Ali, Konuþmayan Adamý þaþýrtmayý sürdürüyor. Tanýþtýklarýnda bir

iki ortak özellikle (Schubert ve Musil sevgisi) yakýnlaþmýþlardý. Amaörneðin ikisinin de köy ekmeðini seviþi nasýl bir rastlantý.

ýkisi de kimi geceler saatlerce yatakta dönüp durduklarý haldeuyuyamýyor. ýkisi de sarýdan hoþlanmadýðý halde bir sarý kazaða sahip.Diþ fýrçalamaya özel önem veriyorlar ve her þiþelenmiþ suyunsertliðine bakýyorlar. Sakýz çiðnemiyorlar. Cipsten hiç hoþlanmýyorlar.Gereðinden fazla özür diliyorlar. Çayý þekersiz içiyorlar. Yanlarýndadaima kolonyalý mendil, çaký ve yara bandý taþýyorlar (KonuþmayanAdam aslýnda iki üç yýldýr taþýmýyor bunlarý sürekli. Eskisi gibi üstünedüþmüyor). Haritadan kent bulmayý ve kedileri seviyorlar. Olabildiðincegözlük takmamayý tercih ediyorlar ama ikisi de miyop. Yaðmurdakendilerini daha iyi hissediyorlar.

Üstelik tanýþmadan önce de.Hissederler-miþ.

75Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 83: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

62.Düþünmeden edemiyor Konuþmayan Adam. Cips sevmeyen,

Musil'i beðenmek zorunda mýdýr? Halka diziliþindeki potansiyel aynýlýkniçin Musil tarafýndan gidildiðinde çýkar da cips tarafýndan deðil.

cips yemeyen 42.000.000 kiþiMusil beðenen 31.000 kiþicips yemeyen ve Musil beðenen 1200 kiþiadý Ali olan ve cips yemeyen ve Musil beðenen 80 kiþiadý Konuþmayan Adam olan ve cips yemeyen ve Musil beðenen 1 kiþi

Konuþmayan Adam kendini katý sýnýrlar içinde tanýmlamaktanhoþlanmaz.

Ali de.

76Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 84: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

63.Konuþmayan Adamýn layýkýyla düþünmesi gereken bir tümce kaldý.

Yangýn alarmýný yanýp söner býrakarak çýktý. Kýþ günü tüy bulutlar; arasýra uçak izleri� Atkýsý, deri eldiveni ve sýrtýna sarkan çizgili beresiniçantasýna týkýþtýrýyor. Gerekli olabilir.

Konuþmayan Adam yaþadýðý yerin belirsizliklerle, þans eserleriyledolu olduðunu bilir. Temkinli davranýyor.

Görece tenha bir caddeden geçerken arka arkaya geçen iki cipten(ayný model; anlaþýlan o ki þamatalý kornalarla yolu tozlandýran ikisürücü birbirini tanýyor) biri onu ezebilirdi örneðin. Kimsenin de birdiyeceði olamazdý. Yayayý suçlamazlardý herhalde; çünkü yol dar,cipler de kentin þartlarýna uyamayacak denli iri. Baþýna saksý dadüþebilir. Hatta bu tip bir tehlikeye karþý ibare barýndýran tabelayý dayandaki apartman giriþinde okudu. Zaten adý geçen olasýlýk da tabelayýokuduktan sonra aklýna geldi.Yazýlý trafik kurallarýna kimseuymadýðýndan yaya ve sürücülerin arasýnda geliþen töresel birtakýmkurallarýn daha geçerli olduðu yadsýnamaz. Sürücünün 'geç'iyleyayanýn 'saðol'u örneðin. En bilineni. Yaratýcýlýða da açýk sokaklar,ezilmeye de, sonsuz iletiþime de.

77Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 85: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

64.Konuþmayan Adamýn arabasý olmadý hiç. Eksikliðini de duymadý.

Þimdi de duymuyor. Otobüse bindi. Yavaþlatýlmýþ ortamlarý seviyor.Yalnýzca kendini atmak için. Odasý ideal gibi gözüküyor, ama deðil. Enazýndan bugün.

Yanýna oturan yaþlý kadýn. Her yönden uyumlu.

Önce kredi kartlarýný çýkardý, cep telefonunu arýyor gibi yaptý, onuda çantadan çekip kucaðýna koydu. Sonra da volkmen buldu, içindekikasedi anýmsamýyormuþ gibi davranýp kapaðý açtý. KonuþmayanAdam kasedi tanýyor. Bilgisayar donanýmlý çok da satan bir grup.Bilinçli þaþýrtmaca çalýþmalarý bilinçli þaþkýnlýkla mý yanýtlanacak?Konuþmayan Adam nereye baksa nasýl dursa bilemedi. ýçindenþaþýrdý. Ama yaþlý kadýnýn(çok yakýnlaþmadýkça -hele arkadanbakýnca- yaþý çýkarýlamýyor. Bir blucin, bir de kadife boðazlý kazakgiymiþ) kasedi dinlemeyeceði her halinden belli. Çünkü KonuþmayanAdamý gözüne kestirdi.

-Siz de bu semtte mi oturuyorsunuz?Ne üzücüdür ki kadýn, Konuþmayan Adamýn içinde bulunduðu

koþullarý bilmediðinden ilkin onu konuþmaya tenezzül etmiyor sanýpkabalýkla suçladý içinden. Yine de kendini tutunamadý.

-Ben, bak, þu sokakta (bir yandan da otobüsten yavaþlayan sokaðýparmaðýyla göstererek) tam otuz yýldýr oturuyorum. Dile kolay. Peknezih, temiz bir mahalle. ýti kopuðu yok. Geceleyin rahatça çýk gez.Karýþan görüþen yok. O yüzden, tüm komþular, bak, on katlý on beþkatlý evlere çýktýlar, ben direttim. Havasý biraz kirli tabii, fabrikalaryapýldý seneler içinde; ekseriyetle buralarý tercih ediyorlar. Pek sanayidoldu. Yine de bildik yerler. ýnsanýn yýllardýr yaþadýðý yerden kopmasýçok zor.

Kadýn sinirlenmeye baþlýyor.-Havasý, diyorum.Pencereden bakar gibi yaparken bir yandan da Konuþmayan

Adamý tekrar süzdü.-Kirlendi son yýllarda. Sanayi doldu.

78Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 86: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

-Boþuna uðraþma teyze, bu adam konuþmaz.Bu tümce Konuþmayan Adamýn fazlasýyla ilgisini çekti. Baþýný sese

yöneltti. Kadýnsa aldýðý yanýtta teyze sözcüðünün geçmesinin verdiðibir düþ kýrýklýðýyla, tümcenin çaðrýþtýrdýðý genel durumu algýlayamadýbir an. Bocaladý. Tam olarak da anlayamadý. Sorsa ayýp. Olmaz.

En iyisi bir, vah yavrum, çýkardý. Çek isteðin yere.-Yok teyze senin bildiðin gibi deðil. Bu ne zamandýr öyle. Bir þeyi

yoktu, birdenbire oldu.-Vah vah�-Yok anlamadýn. Yani aðzýný açsa þimdi þu anda bile konuþur.Kadýn, yüzündeki bu ve buna benzeri durumlar için özenle

hazýrladýðý ifadeyi birden yok etti.-E niye konuþmuyor öyleyse?Sonra Konuþmayan Adama döndü.-Yavrum, bir iç sýkýntýn mý var? Varsa çekinme söyle.Konuþmayan Adam yaþamadan, yaþamý yalnýzca izlemenin ne

demek olduðunu o an daha iyi anladý. Sokak köpeklerini de.Kadýn son tümcesinin ardýndan, önden konuþmaya karýþmýþ

adamýn kulaðýna eðilerek alçakça sesle:-Ama duyuyor, yani, deðil mi?-Duyuyor, duyuyor. Her bir þeyi yapýyor da konuþmuyor sýrf.Konuþmayan Adam konuþmayan tüm varlýklarýn temsilcisi olarak

algýladý kendini katýksýzca. Bebekler, köpekler, dilsizler, yontular veölüler. Sorumluluðu altýnda ezildiðini yakaladý.

Baþýný yola çevirdi, o anki yokluðunu onaylarcasýna.-Bizim karþý evde genç bir kýzcaðýz vardý, Serap. O da böyle birden

suskunlaþtý, aðzýný býçak açmaz oldu. Delirdi herhalde, dedik, kendihaline býraktýk bir. Ailesinin gönlü razý olmadý akýl hastanesinegöndersinler. Sen el bebek gül bebek neliklerle yetiþtir, sonra tamgelinlik çaðýnda birdenbire sen þey ol.

79Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 87: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

65.Kadýn da herhalde bineceði otobüste aðlamaya baþlayacaðýný

bilmiyordu.Konuþmayan Adam da bu denli duygusal sahnelere yol açmaktan

hoþnut olmasa gerek. Kadýna ve önden lafa karýþan adama karþýiçinde kýzgýnlýk var.

Konuþmayan Adam yanýndaki yaþlý kadýnýn çantasýný kaptý, açtý;volkmen çýktý. Dinlemeye baþladý. Çantayý da kucaða geri koydu.

Kadýn, kendi gözünde normal olmayan herkesten korktuðuna göreKonuþmayan Adamýn davranýþýna ses çýkarmayýþý ayný nedenleaçýklanabilir. Öyle korktu ki kadýn, yerinden kalkarken vokmeniKonuþmayan Adamýn kucaðýnda býraktý.

80Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 88: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

66.Konuþmayan Adam düþüneceði tümceye baþlayamadýðýna

yanýyor. Bir banka oturdu. Parkta güvercinler ayaðýna takýlýyor.Konuþmayan Adam parktaki diðer banklara baktý. Hemen hemenhepsi boþ. Ala. Bir tek, üç metre solundaki bankta bir çift köpekseviyor.

Geldi, yanýna oturdu. Kendisinden altý yedi yaþ daha büyük.-Tüketim çýlgýnlýðý, dedi büyük yaþ. Konuþmayan Adam onu

tanýmlarken hala ayný ifadeyi kullanýr.-Her þeyi nasýl da çabuk tüketiyoruz. Amerikan kültürünün etkisi

altýndayýz sürekli. Boyun eðiyoruz sormadan sorgulamadan. Bak,bak� (Yandaki çfti gösterdi) Köpeði sevecekler, bir süre köpeðinsevimliliðinden bahsedecekler, sonra birbirlerini sevecekler vebirbirlerinin sevimliliðinden bahsedecekler. Böyle böyle sevgilerinitüketecekler. Birbirlerini ne kadar sevdiklerini býktýrasýya tekrarlarlakanýtlamaya çalýþarak. Her þeyi tükettikleri gibi. Allah bilir ya, birazdangidip hamburger yer, yanýnda da kola içerler.

Meðer sevgilisinden yeni ayrýlmýþ. Kendini ele verdi. KonuþmayanAdam býyýk altýndan bile gülemiyor. Gözleri bile izleniyor. KonuþmayanAdam soramadý da. Niye ayrýlmýþlar.

-Bana müsade, kalkayým artýk.Peki.

81Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 89: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

67.Konuþmayan Adam bir tek tümce için bu kadar uzun yol tepeceðini

hesap edemezdi. Çýkmýþ bulundu. Sevdiði bir çay bahçesi var. Denizenazýr. Bir gazete alýr. Okur gibi yapýp düþünür. Kendine niye bu denliiþkence ediyor.

Uðraþmadý, kendine öylesine bir gazete seçti. Aldý. Yoldaarkasýndan bir çocuk seslendi.

-Af edersiniz, saatiniz kaç acaba?Konuþmayan Adam saatini omzuna tuttu.-Üçe on var; teþekkür ederim. Yoksa siz de hala saat okumakta

zorluk mu çekiyorsunuz?

Ne alakasý var? ýlla ki ortak özellikleri mi olmalý? Ama nerdenbileceksin çocuk? Nasýl anlatacak ki þimdi.

Bu arada çocukla yan yana yürüyorlardý.-Aaa, konuþmayan abi! Nassýn?Çocuðu tanýdý. ýki ay kitapçýda çalýþtý, geçen yaz.-Senin gibisi az bulunur. Ben de baþkasý sandým, niye cevap

vermiyor diye. Ne o, hala konuþmuyoruz galiba?Konuþmuyoruz. Sana ne.-Neyse ben kaçayým artýk.Peki.

82Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 90: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

68.Konuþmayan Adam çay bahçesine girip çay ýsmarladý. Fanta

içecekti ama vazgeçti.Bu kez de boþ masa olmadýðýndan o dolulardan birine yanaþtý.

Oturdu.-Selam.Eyvah. Gazeteyi de açamadý daha. Baþýyla karþýlýk verdi.-Yazýyorum, dedi, ama yaþamým bittiði için deðil. Yalnýzca izlemeye

baþladýðým için de deðil. Yazmak için de deðil. Yazmazsam ölmem.Yine de, sürükleyicim var yazarken. Sürüklenmeyi seviyorum.

Konuþmayan Adam biraz irkildi. Acaba daha önce tanýþtýlar mý?Fikirler ortak gözüküyor.Ya da konuþmamasýný haklý çýkaracak biryazarla ayný düþünceleri farklý zamanda mý üretmiþ. KonuþmayanAdam konuþmamasýnýn haklýlýðýný kanýtlayacak biriyle karþý karþýyaolduðunu anladý.

-Yazmayabilirdim. Çünkü, zor yazmak. Kapsamam gerek. Yazýnaylondan gibi. Asla yaþamý tam olarak anlatamýyor. Hele yazýn.Bazen konuþmak bile fuzuli geiliyor. Her þey kýsaca anlatýlabilir. Hattahep susulabilir.

Konuþmayan Adam, konuþmamayý düþünen biriyle karþýlaþaraktüm felsefesini çökerttiðini ayrýmsadý. Artýk çok geç.

-Yaþanmayabilir. Olabilir. Yine de yaþýyorum. Yüzsüzce yazýyorum.Bu hiç de adil deðil. Baþarýsýzlýða mahkumum gibi geliyor. Mademyaþýyoruz, her þey önemliymiþ ve yazmaya deðermiþ gibidavranmamýz gerek, galiba. Bence su içmek bile abartýlmalý.

Konuþmayan Adam niye o gün orada o tümceyi dinledi. Tüm rotabirden deðiþti.

Önünde, ona o an en yakýn yerdeki, potansiyel olarak üretebileceðiama her zamanki geç kalmýþlýðýyla üretmesi durumunda yine taklitetme zorunluluðuyla karþýlaþacaðý tümceyi böylece son tümce kýlmayakarar verdi:

Bence su içmek bile abartýlmalý.

83Konuþmayan Adam - Özge Baykan

Page 91: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

"Tutarsýzlýða düþmekten korkmuyorum;çünkü yaþamýn kendisi tutarsýzlýklarla dolu�"

Özge Baykan'la "Konuþmayan Adam" üzerine bir söyleþi.

AltKitap: Yazma maceranýzdan söz eder misiniz?

Özge Baykan: Yazmaya ve okumaya her zaman ilgi duydum.Edebiyatýn kendimi en iyi ifade edebildiðim alan olduðuna inanýyorum.Birikimleriniz bir süre sonra ister istemez sizi yazmaya yöneltiyor.

AltKitap: Yazmak, okuma sürecinin doðal bir uzantýsý mý sizin için?

Özge Baykan: Bence yazmak için okumaktan çok yaþamak önemli.Önce yaþar, sonra yazarsýnýz.

AltKitap: Genç bir yazar olarak bu bir engel deðil mi?

Özge Baykan: ýnsanlarýn her dönemde yaþadýklarýnýn ve yazdýklarýnýnfarklý olabileceðine inanýyorum. Bazý yazarlar yaþamlarýný belki tek bireser yaratabilmek için çalýþarak geçirirler, belki bunu baþarabilirler,belki de baþaramazlar. Ben de ileride tüm yaþamýmý içinekoyabileceðim bir eser vermek istiyorum. Fakat bu, o zamana kadarhiç bir þey yazdýklarýmý yayýnlamayacaðým anlamýna gelmiyor.Yazdýklarýmýn, yaþadýðým zaman dilimindeki algýlayýþýmýyansýtmasýndan çekinmiyorum.

AltKitap: Yazarlardan söz açýlmýþken, en çok etkilendikleriniz kimleroldu?

Özge Baykan: Georges Perec'ten çok etkilendim. Dostoyevski,Kafka, Camus ve Salinger'la birlikte Oðuz Atay, Vüs'at O. Bener, BilgeKarasu, Tezer Özlü, Oruç Aruoba da yarattýklarý edebiyat dilleriyle beniçok etkileyen yazarlardýr.

AltKitap: Konuþmayan Adam çalýþmanýzda gerek bu yazarlarýngerekse baþka ustalarýn soluðu hissediliyor. Kitabýnýzýn yapýsýndanbiraz söz eder misiniz?

Özge Baykan: Konuþmayan Adam'ý bir anlatý olarak kurguladým.Konuþmayan Adam'ýn yaþamýndan kýsa bir alýntý gibi düþünülebilir. Buanlamda anlatý yaþamý hiç bir biçimde kapsamýyordu.

AltKitap: Bu tüm anlatýlara, daha doðrusu yazý ile yaþam arasýndakibir denkleme mi gönderme, yoksa Konuþmayan Adam için mi geçerli?

iSöyleþi. - Özge Baykan

Page 92: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

Özge Baykan: Bence, tüm edebiyat yapýtlarý için bu geçerli. Zaten biryapýtý nitelikli kýlan þey onun yaþamý ne oranda kapsadýðý. Ben deyazdýklarýmda bunu gerçekleþtirmeye çalýþýyorum. Tam bir baþarýnýnelde edilemeyeceðini bilmeme raðmen. Konuþmayan Adam kendikendine ulaþtýðý pek çok düþüncenin baþkalarý tarafýndan öncedenzaten düþünülmüþ olduðunu gördüðü zaman konuþmamaya kararveriyor. Bu düþünmeye devam etmediði anlamýna gelmiyor tabii.

AltKitap: Söyledikleriniz çok zengin açýlýmlar sunuyor. Birincisi,"doðan güneþ altýnda yeni bir þey söylenemez" izleði. Ýkincisi dekonuþmamak, yani düþünmek fakat söylememek; bu bir biçimdedünyayý etkilememek olarak da okunabilir. Bu durumda sanat olanaklýmý?

Özge Baykan: Tabii. Fakat bu nereden baktýðýnýza da baðlý. Bir bakýþaçýsýna göre, sanatsal anlatýmda neyin ele alýndýðýndan çok nasýl elealýndýðý önemli. Bu anlamda kimi kliþeleri kullanmaktan dakaçýnmýyorum. Hem konu hem de biçem anlamýnda. Bunlarýn dýþýnda,herkesin bildiði ve henüz söylenmemiþ, ya da daha doðrusuyazýlmamýþ þeylerin var olduðuna inanýyorum ve bunlarý ortayaçýkarmaya çalýþýyorum. Fakat bunlarýn daha önce söylenmiþ olduðunugördüðüm zaman da bundan olumsuz yönde etkilenmiyorum. Geniþbakmaya, kendimi olabildiðince sýnýrlamamaya çalýþýyorum.Tutarsýzlýða düþmekten korkmuyorum; çünkü yaþamýn kendisi,insanoðlunun iþleri baþtan sona tutarsýzlýklarla dolu. Bu tutarsýzlýklarýda ortaya çýkarmayý, deþmeyi, alaya almayý seviyorum. Baþa dönecekolursak, yaratýcýlýk temelinde tabii ki var olan hammaddelerden yenisentezler üretebilirsiniz fakat yeni hammaddeler üretemez ve temeldüþünme mekanizmalarýnýn dýþýna çýkamazsýnýz.

AltKitap: Hammaddeden temel insanlýk durumunu, veya Jung'unarketip dediði tüm insanlýðýn paylaþtýðý ortak imgelemimianlýyorsunuz?

Özge Baykan: Ýnsanlýðýn tüm yaþama potansiyelini anlýyorum. Buanlamda Jung'a katýlmamak elde deðil.

AltKitap: Kitapla ilgili son olarak da, bölümler arasýnda zaman zamankarþýmýza çýkan 'Yaþam Zaten Nedir ki' serisininden söz eder misiniz?

Özge Baykan: Bu seri benim yaþamý kapsama çabam içinde

iiSöyleþi. - Özge Baykan

Page 93: Konusmayan Adam - Ozge Baykan

sürdürmek istediðim bir ifade kanalý. Bu seri sonsuza dek ilerliyor. Bende kendi algýlayýþ basamaklarýmý böyle bir kanalda ortaya koymakistedim. Bunlar, benim kiþisel deneyimlerimde gözlemlediðim temelinsanlýk motifleri.

AltKitap: Söyleþimizi kapatmadan önce son olarak da internetyayýncýlýðý ve internet ortamýnýn edebiyat ile iliþkisi üzerinedüþüncelerinizi sormak istiyorum.

Özge Baykan: Internet bilgi ulaþýmýný kolaylaþtýran bir ortam. Internetyayýncýlýðýnýn klasik baský yöntemlerine iyi bir alternatif olduðunudüþünüyorum fakat bu ortamýn diðerlerini yok edeceðineinanmýyorum. Hepsi, her þey bir arada olacak gibi görünüyor.

AltKitap: Peki internetin edebiyatýn kendisine, pratik sorunlarýçözmenin dýþýnda bir katkýsý olduðunu düþünüyor musunuz?

Özge Baykan: Evet, internet ortamý görsel tasarým anlamýnda da dahabüyük olanaklar saðlýyor. Yaratýcý düþüncelerinizi daha rahatuygulayabiliyorsunuz.

AltKitap: Edebiyat dýþýnda da uðraþlarýnýz olduðunu biliyoruz. Diðeruðraþlarýnýzý edebiyat ile iliþkilendiriyor musunuz?

Özge Baykan: Edebiyat dýþýnda fotoðraf ve müzik ile ilgileniyorum.Geniþ Açý dergisinde fotoðraf yazýlarý ve altzine dergisinde caz yazýlarýyazýyorum. Her ikisinin de çok þey kattýðýný düþünüyorum; yaþamadisiplinlerarasý bakma yetisini kazandýrýyor.

iiiSöyleþi. - Özge Baykan