Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 1 z 22
KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
ETAP WOJEWÓDZKI
MOTYW PRZEWODNI:
Wolności nie można tylko posiadać, nie można jej zużywać.
Trzeba ją stale zdobywać i tworzyć przez prawdę.
Jan Paweł II
Drogi Uczniu,
witaj w III etapie Konkursu z Języka Polskiego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się
prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Arkusz liczy 22 strony i zawiera 12 zadań.
Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny.
Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś ten fakt Komisji Konkursowej.
Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem (bądź pió-
rem).
Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Nie cytuj, jeśli nie
jesteś o to proszony.
W zadaniach zamkniętych zaznacz tylko jedną prawidłową odpo-
wiedź, stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej od-
powiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem
i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.
Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź
i wpisz poprawną.
Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które zostały umieszczone
w miejscu do tego przeznaczonym.
Obok każdego numeru zadania masz podaną maksymalną liczbę
punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.
Brudnopis nie będzie oceniany.
Pracuj samodzielnie.
Powodzenia!
Czas pracy:
120 minut
Liczba punktów
możliwych
do uzyskania:
100
…………………………………
Kod ucznia
- -
Dzień Miesiąc Rok
pieczątka WKK DATA URODZENIA UCZNIA
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 2 z 22
Zadanie 1. (0-2)
Dopasuj pojęcia do definicji.
Holocaust
odizolowana część miasta, przeznaczona dla zamieszka-
nia mniejszości narodowej, etnicznej, kulturowej bądź religij-
nej, poza którą nie wolno tej społeczności zamieszkiwać
getto
polska humanitarna organizacja podziemna działająca w la-
tach 1942–1945, jako organ polskiego rządu na uchodźstwie,
której zadaniem było organizowanie pomocy dla Żydów
Żegota
prześladowania i zagłada milionów Żydów przez władze III
Rzeszy oraz jej sojuszników w okresie trwania II wojny świa-
towej
antysemityzm postawa wyrażająca dyskryminację, uprzedzenie, niechęć
i wrogość w stosunku do Żydów
Zadanie 2. (0-6)
Przyjrzyj się plakatowi1 promującemu film Dzieci Ireny Sendlerowej (plakat znajduje się
na następnej stronie). Dokonaj jego analizy, biorąc pod uwagę następujące elementy:
kompozycję, kolorystykę oraz nastrój. Zwróć uwagę na ukazane na nim postacie i sposób
ich przedstawienia, a także na jego warstwę werbalną (językową). Na podstawie analizy
plakatu uzasadnij, że pełni on funkcję perswazyjną i stanowi zachętę do obejrzenia filmu.
Swoje odpowiedzi zapisz w tabeli.
Kompozycja
Kolorystyka
Nastrój
Postacie i sposób ich
przedstawienia
1 Źródło: http://www.filmweb.pl/film/Dzieci+Ireny+Sendlerowej-2009-496486
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 3 z 22
Warstwa werbalna
(językowa) plakatu
Perswazyjność plakatu
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 4 z 22
Zadanie 3. (0-13)
Przeczytaj uważnie zamieszczony poniżej artykuł pochodzący z czerwca 2017 roku, a na-
stępnie wykonaj polecenia.
Sejm ustanowił rok 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej2
(1) Rok 2018 będzie Rokiem Ireny Sendlerowej – zdecydował Sejm, oddając w ten
sposób „hołd Tej, która z największym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego
człowieka”. W przyszłym roku przypada 10. rocznica śmierci Ireny Sendlerowej. (…)
(2) W uchwale przypomniano, że Irena
Sendlerowa ocaliła z warszawskiego getta ok. 2,5
tys. żydowskich dzieci. W uzasadnieniu zwrócono
również uwagę na rolę jej współpracowników,
„którzy ramię w ramię, z narażeniem życia poświę-
cali się, niosąc pomoc potrzebującym i słabszym”.
(3) Z inicjatywą ustanowienia Roku Ireny
Sendlerowej wystąpił rzecznik praw dziecka Marek
Michalak, który w styczniu skierował pismo w tej
sprawie do marszałka Sejmu Marka Kuchciń-
skiego. Jak mówił PAP [Polskiej Agencji Praso-
wej], jego pomysł poparło – w pismach i petycjach
do marszałka Sejmu – ponad 4,6 tys. osób, m.in. uczniów i nauczycieli ze szkół noszących imię
Ireny Sendlerowej.
(4) Irena Sendler, z domu Krzyżanowska, urodziła się w 1910 r. w Otwocku; jej ojciec
był lekarzem. W czasie okupacji zaangażowała się w konspirację. Pomagała żydowskim współ-
obywatelom, zanim jeszcze powstało getto warszawskie. (…) Jako pracownica wydziału opieki
społecznej zarządu miejskiego w Warszawie, który znajdował się pod nadzorem okupanta,
miała przepustkę do getta. Władze niemieckie nie zgodziły się, by opieka społeczna docierała
do mieszkających tam Żydów, zezwalano jednak na udzielanie im pomocy medycznej. Prze-
brana za pielęgniarkę, wraz ze swymi współpracownikami Irena Sendlerowa nosiła tam jedze-
nie, leki i pieniądze; zorganizowała akcję przemycania dzieci żydowskich z getta.
(5) Wyprowadzane z getta dzieci, były umieszczane w polskich rodzinach, sierocińcach
i klasztorach. Ich zaszyfrowane nazwiska Sendlerowa zapisywała na paskach bibułki, które
wkładała do słoików i zakopywała. Po zakończeniu wojny rozszyfrowany spis trafił do szefa
Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, Adolfa Bermana. Prowadzony przez Sendlerową re-
jestr uratowanych dzieci pozwolił po zakończeniu wojny na poznanie przez nie własnej tożsa-
mości i odnalezienie bliskich.
(6) W 1943 r. została aresztowana przez Niemców. Była przesłuchiwana i torturowana,
więziona na Pawiaku; została skazana na śmierć. Uratowała ją Żegota, przekupując niemiec-
kich strażników. Do końca wojny ukrywała się pod fałszywym nazwiskiem. W ukryciu praco-
wała dalej nad ocaleniem żydowskich dzieci. Podczas Powstania Warszawskiego była sanita-
riuszką. (…)
2 http://dzieje.pl/aktualnosci/sejm-ustanowil-rok-2018-rokiem-ireny-sendlerowej
Irena Sendler – Matka Dzieci Holocaustu
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 5 z 22
(7) W 1965 r. została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Spra-
wiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1991 r. otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela.
(8) W 2003 r. została odznaczona Orderem Orła Białego. W 2007 r. na wniosek dzieci
otrzymała Order Uśmiechu. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński wystąpił z inicjatywą przy-
znania jej Pokojowej Nagrody Nobla.
(9) Zmarła 12 maja 2008 r., w wieku 98 lat.
(10) Do końca życia twierdziła, że mogła zrobić więcej.
A. Jak rozumiesz podpis umieszczony pod zdjęciem Ireny Sendlerowej: „Matka Dzieci
Holocaustu”?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
B. Dlaczego Rokiem Ireny Sendlerowej ustanowiono rok 2018? Odpowiedz na podstawie
1. akapitu?
________________________________________________________________________
C. Uzasadnij pisownię zaimka tej wielką literą w wypowiedzeniu: „hołd Tej, która z naj-
większym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego człowieka”.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
D. Na podstawie 1. i 2. akapitu wymień zasługi Ireny Sendlerowej, które podkreślone zo-
stały w cytowanej w artykule uchwale sejmowej.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
E. Dlaczego w akapicie 1. po liczbie 10 umieszczona została kropka („10.”)?
________________________________________________________________________
F. Kto wystąpił z inicjatywą ustanowienia Roku Ireny Sendlerowej?
________________________________________________________________________
G. Jakie działania podejmowała Irena Sendlerowa podczas wojny? Odpowiedz na pod-
stawie akapitów 4., 5. i 6.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 6 z 22
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
H. Przekształć zdanie w stronie biernej na wypowiedzenie w stronie czynnej: „W 1943 r.
została [Irena Sendlerowa] aresztowana przez Niemców.”
________________________________________________________________________
I. W jaki sposób uhonorowano zasługi Ireny Sendlerowej (akapity 7. i 8.)?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
J. Jaką mowę (zależną czy niezależną) zastosowano w zdaniu: „Do końca życia twier-
dziła, że mogła zrobić więcej.”?
________________________________________________________________________
Zadanie 4. (0-6)
Uzupełnij poniższą tabelę, opierając się na swojej znajomości filmów Dzieci Ireny Sendle-
rowej oraz Wróżka z getta: określ przynależność rodzajową obu filmów (film dokumen-
talny / film fabularny) i wskaż po dwie ich cechy, które zadecydowały o Twoim wyborze.
Dzieci Ireny Sendlerowej Wróżka z getta
RODZAJ FILMU (FABULARNY / DOKUMENTALNY)
CECHY FILMU DECYDUJĄCE O JEGO PRZYNALEŻNOŚCI GATUNKOWEJ
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 7 z 22
Zadanie 5. (0-6)
Spośród podanych par określeń wybierz i zapisz w tabeli te, które charakteryzują pamięt-
nik jako gatunek literacki. Następnie udowodnij, że Pamiętnik z powstania warszawskiego
Mirona Białoszewskiego realizuje założenia gatunkowe pamiętnika.
obiektywizm narracji subiektywizm narracji
narracja pierwszoosobowa narracja trzecioosobowa
opisywanie zdarzeń z dystansu czasowego
relacjonowanie zdarzeń, które miały miejsce
tuż przed ich opisywaniem
nie stanowi źródła wiedzy historycznej może stanowić źródło wiedzy historycznej
relacja o zdarzeniach, których autor
nie zna z własnego doświadczenia,
ale posiada o nich wiedzę
relacja o zdarzeniach, w których uczestniczył
autor lub których był świadkiem
zachowanie chronologii zdarzeń niezachowanie chronologii zdarzeń
CECHA PAMIĘTNIKA PAMIĘTNIK Z POWSTANIA WARSZAWSKIEGO
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 8 z 22
Zadanie 6. (0-15)
Zapoznaj się uważnie z fragmentami Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Bia-
łoszewskiego, a następnie wykonaj zamieszczone pod tekstem polecenia. Podczas rozwią-
zywania niektórych zadań wykaż się znajomością całego utworu.
Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego [fragmenty]
TEKST 1.
W tym domu od licytacji z krzesłami czy może w tym naprzeciwko, ale w każdym razie
w tej ślepej kiszce Żelaznej, w 43 roku chyba zrobiliśmy jeden z tak zwanych wieczorków.
Swen, Halina, Irena, Staszek, no i ja. U kogoś, kto tam mieszkał. Taki wieczorek patriotyczno-
literacki, z teatralnościami, Swen przedstawiał, grał wtedy Nicka, a ja według jego pomysłu
na prawach prawie statysty grałem króla. Z tej nieśmiałości, drewnowatości siedziałem cały
czas sztywno i tak samo mówiłem. Mój kolega z tajnego uniwersytetu, Wojtek, który też zginął
w powstaniu, na Żoliborzu, powiedział, że mu się to bardzo podoba. (…)
Graliśmy tam, pamiętam, kawałek Wesela Wyspiańskiego, Swen grał Stańczyka,
we fladze narodowej, którą beztrosko sobie przeniósł w teczce czy w zawiniątku.
Ojciec swoją drogą robił różne interesy przedziwne. Raz przytachał z Kercelaka
na Leszno, jeszcze na czwarte piętro, cały kosz kartofli. Zgniłe. Zmarznięte. Ale to i tak było
drogocenne. Nanka, Ojciec, Mama, Sabina pamiętali z zeszłej wojny, że z takich zmarzniętych
kartofli można robić placki kartoflane. Zrobili, i były dobre. (…) Albo wchodzi kiedyś
na Chłodną i ma cały płaszcz rybek, takich malutkich. Tak bez niczego. Na podołku. Przecie-
kają. Mówi Mamie, żeby zrobiła z tego kotlety. Mama zrobiła. Ale ile ich wyszło! Na wszystkie
parapety. A mieliśmy wtedy cztery okna. (…)
Do pomysłów Ojca należało wykorzystywanie umarłych, czego przykład już jeden da-
łem. Ale było ich więcej. Braliśmy marmoladę, chleb i te różne jedzenia na kartki na nazwiska
chyba czterech nieboszczyków. Oczywiście bliskich. Ale wtedy takie rzeczy się robiło. Czego
się wtedy nie robiło?
TEKST 2.
Żeby już wyjaśnić sprawę Stefy. Stefa mieszkałaby u nas do końca. Ale któregoś dnia
na wiosnę 44 roku wracam z miasta, a Mama (szyła wtedy dla bab, żeby z czego miała żyć
i ona, i ja, kiecki, a właściwie przerabiała, bo to były przeróbki z przeróbek, fatałachy tak
zwane, a jak zaczęła sobie która kombinować palto z futrem, czyli pelisę, to króliki; wiedziały,
że obłażą, i to tak jak koty na wiosnę, ale co miały robić) – więc Mama, która obszywała rów-
nież i naszą dozorczynię, mówi mi w drzwiach:
— Wyobraź sobie, że zdrętwiałam dzisiaj. Dozorczyni przyszła po tę swoją kieckę i mówi mi:
„Ta pani syplokatorka to tak, jak idzie przez podwórko, to tak głowę krzywi i tak jakoś bokiem
idzie, oj, z daleka poznać, że to taka Żydówa.” Więc Stefa musiała się wyprowadzić. Dozor-
czyni, jak się okazało, powiedziała to nie w złej myśli, ale kto ją wtedy wiedział. Trzeba było
uważać metę za spaloną, jak to się wtedy mówiło. Zresztą po wyprowadzeniu się Stefy któregoś
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 9 z 22
ciepłego dnia, chyba majowego, obudziłem się o szóstej rano i słyszę jakiś harmider. Na dole.
Tknęło mnie od razu. Lecę do okna w koszuli. A tu przed każdą klatką schodową Niemiec
z karabinem. A po wszystkich klatkach chodzą i sprawdzają wszystkich. Nie wiadomo po co.
Skończyło się, u nas przynajmniej, na sprawdzeniu kenkarty, mojego ausweisu, i poszli. Nie-
miec i konfident, mówiący po polsku, w białym płaszczu. (…)
TEKST 3.
I nagle wyrywa coś naszym domem. Fruwają framugi z okien, drzwi, szyby. Huki. Ko-
niec? Jeszcze trzaski. Jeszcze dalsze huki. Na razie wychodzimy. Podwórze zmienione, czarne,
posypane, osiwiałe, okna puste, w drzazgach. Przed bramą lej na pół jezdni. Patrzymy z dru-
giego naszego piętra. Na to. Tłumy na podwórzu. Piekło – dalsze nieco – ale bez ustanku. Źle.
Tłumy w popłoch. Z pakami, tobołami. Latają. Ci do bramy. Ci z bramy. Ci do Ogrodowej
przez dziurę. Tamci z Ogrodowej do nas. Nagle zamieszanie. Straszny krzyk. Jakieś zawirowa-
nie tłumu. Coś niosą. Kogoś... Kładą. Trupy? Krzyk... Czyj?
M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego, Warszawa 2002.
A. Kiedy wybuchło powstanie warszawskie? Podaj dzień, miesiąc i rok.
________________________________________________________________________
B. Ile lat miał Miron w momencie wybuchu powstania?
________________________________________________________________________
C. Kim są bohaterowie utworu Mirona Białoszewskiego?
a) żołnierzami Armii Krajowej
b) głównie cywilami
c) studentami tajnego uniwersytetu
d) żołnierzami niemieckimi
D. Czym zajmował się Miron podczas powstania?
a) walczył w szeregach powstańczych
b) wydawał gazetkę powstańczą
c) dostarczał żywność żołnierzom
d) pomagał własnej rodzinie i przyjaciołom, organizował kryjówki itp.
E. Co jest przedmiotem opisu w Pamiętniku z powstania warszawskiego?
a) heroiczna walka żołnierzy
b) sytuacja jeńców wojennych
c) życie ludności warszawskiej podczas powstania
d) obraz życia w getcie
F. Wskaż tytuł utworu literackiego wspomnianego w 1. tekście. Podaj nazwisko autora.
________________________________________________________________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 10 z 22
G. W jaki sposób mieszkańcy Warszawy starali się przetrwać podczas powstania (wy-
mień 4 sposoby radzenia sobie z trudną wojenną rzeczywistością)? Odpowiedz na pod-
stawie 1. tekstu i całego utworu Mirona Białoszewskiego.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
H. Uzasadnij, dlaczego Stefa musiała się wyprowadzić z domu Mirona.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
I. Wypisz z 2. tekstu przykłady trzech wyrazów, wyrażeń lub zwrotów potocznych.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
J. Stosując w relacji z powstania język potoczny, autor osiągnął:
a) realistyczne ukazanie cierpienia.
b) niezwykłą dramaturgię wydarzeń.
c) autentyzm opowiadania.
K. Wyjaśnij użyte w tekście 2. pojęcia:
kenkarta – _______________________________________________________________
________________________________________________________________________
konfident – _______________________________________________________________
L. W jaki sposób autor dynamizuje akcję w utworze? Odpowiedz na podstawie tekstu 3.,
nazywając dwa przykłady użytych środków językowych.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Zadanie 7. (0-10)
Zredaguj artykuł do szkolnej gazetki na temat książki Karoliny Lanckorońskiej Wspo-
mnienia wojenne. Tekst powinien być sprawozdaniem z elementami recenzji i zawierać
następujące elementy:
tytuł i podpis redaktora;
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 11 z 22
informacje na temat utworu;
własną refleksję na temat książki i jej ocenę.
Twój tekst powinien liczyć około 80-100 słów.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 12 z 22
Zadanie 8. (0-9)
Wykonaj polecenia na podstawie swojej znajomości Wspomnień wojennych Karoliny
Lanckorońskiej.
A. Oceń prawdziwość każdego z podanych zdań, zakreślając P, jeśli zdanie jest praw-
dziwe, lub F, jeśli uznasz, że zdanie jest fałszywe.
Akcja utworu K. Lanckorońskiej rozpoczyna się 22 września 1939. P F
K. Lanckorońska wykładała historię sztuki na Uniwersytecie Wileńskim. P F
Autorka przebywała w obozie koncentracyjnym w Dachau. P F
Po opuszczeniu obozu koncentracyjnego K. Lanckorońska wyjechała do Genewy. P F
Postacie w utworze są autentyczne, a ich losy prawdziwe. P F
K. Lanckorońska nie uczestniczyła w procesie Hansa Krügera z powodu choroby. P F
B. Przekształć poniższe zdania na równoważniki zdań.
1. Lwów zostaje zajęty przez Armię Czerwoną.
2. Lanckorońska wstępuje do Związku Walki Zbrojnej.
3. Autorka wyjeżdża do Krakowa.
4. Lanckorońska pracuje dla Polskiego Czerwonego Krzyża.
5. Bohaterka przyjeżdża do Stanisławowa, gdzie zostaje aresztowana.
6. Podczas przesłuchania Lanckorońska odkrywa prawdę o zniknięciu lwowskich profeso-
rów.
7. Autorka zostaje przewieziona na proces do Berlina.
8. Lanckorońska zostaje uwięziona w obozie koncentracyjnym.
ODPOWIEDŹ
1. ______________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________
3. ______________________________________________________________________
4. ______________________________________________________________________
5. ______________________________________________________________________
6. ______________________________________________________________________
7. ______________________________________________________________________
8. ______________________________________________________________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 13 z 22
C. Jaka jest różnica pomiędzy zdaniem a równoważnikiem zdania?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
D. Tytuł utworu Karoliny Lanckorońskiej jest:
a) wyrażeniem.
b) zwrotem.
c) personifikacją.
d) apostrofą.
Zadanie 9. (0-8)
Zapoznaj się z tekstem dotyczącym książki Aleksandra Kamińskiego Zośka i Parasol,
a następnie wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
ALEKSANDER KAMIŃSKI: ZOŚKA I PARASOL3
(1) Zośka i Parasol to książka napisana w latach pięćdziesiątych minionego stulecia
przez wybitnego pedagoga, historyka i działacza harcerskiego, Aleksandra Kamińskiego. Naj-
bardziej znany jest on jako współzałożyciel Szarych Szeregów, twórca organizacji Małego Sa-
botażu „Wawer” oraz redaktor naczelny i reporter „Biuletynu Informacyjnego”. Kierował także
Biurem Informacji i Propagandy Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej i był tejże armii żoł-
nierzem. Kamyk jest autorem wielu publikacji o tematyce harcerskiej, zuchowej i naukowej,
jednak najbardziej popularną spośród nich jest, kultowa już, książka z czasów okupacji, „Ka-
mienie na szaniec”. Opowiada ona o losach warszawskiej młodzieży harcerskiej, której czas
dojrzewania przypadł na okres wojny. (…)
(2) Zośka i Parasol to kontynuacja tej opowieści. Aleksander Kamiński przedstawia
w niej następców Tadeusza Zawadzkiego, Macieja Dawidowskiego i Jana Bytnara, tych, dla
których byli oni wzorem i którzy pragnęli wcielić w życie wypracowane przez nich ideały
i wartości. Bardziej precyzyjnie mówiąc, w książce tej znajdziemy opis niektórych akcji dwóch
harcerskich batalionów, działających w ramach Zgrupowania Radosław, które samo wchodziło
w skład Brygady Dywersyjnej BRODA 53. Baon AK Zośka (…) składał się przede wszystkim
z członków Szarych Szeregów i brał udział w akcjach dywersyjno-sabotażowych. Podczas po-
wstania walczył na Starym Mieście, Woli i Czerniakowie. Baon Parasol powstał z kompanii
wydzielonej z batalionu Zośka do zadań specjalnych, głównie do walki z gestapo. Egzekwował
wyroki śmierci na zbrodniarzach hitlerowskich. Najważniejszym zadaniem bojowym była „Ak-
cja Kutschera”. (…) Autor ukazuje sylwetki wielu żołnierzy, sanitariuszek i łączniczek obu ba-
3 Źródło: https://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=77094
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 14 z 22
talionów, ich przeżycia i rozterki, najtrudniejsze próby, jakie musieli przejść: charakteru i wier-
ności najwyższym wartościom. Na pierwszy plan wybijają się takie postacie, jak: Andrzej Ro-
mocki Morro – legendarny dowódca kompanii Rudy, jego brat Jan Bonawentura, bracia Wuttke
czy Jan Rodowicz Anoda, którego archiwum umożliwiło Kamykowi napisanie tej książki. Nie
należy pominąć również faktu, że żołnierzem obu batalionów był najwybitniejszy polski poeta
od czasów romantyków – Krzysztof Kamil Baczyński, i wzmiankę o nim również w książce tej
znajdziemy.
(3) Kamiński podzielił swą opowieść na dwie części. (…) Akcja utworu obejmuje za-
tem ponad rok. Następujące po sobie rozdziały ukazują kolejno: akcje dywersyjne, przygoto-
wania do powstania, samo powstanie i jego schyłek.
(4) Autor Zośki i Parasola już we wstępie określa charakter swojej książki. Zastrzega,
że nie jest to pozycja historyczna; że skrupulatne odtworzenie wydarzeń nie było w jego sytu-
acji możliwe, ale także nie było jego celem. Chciał on przede wszystkim pokazać człowieka –
uczestnika akcji. Jak sam niegdyś powiedział, „pisał z potrzeby serca, a nie analiz rozumowych.
Znał cudowną młodzież, był wśród nich, gdy uderzył w nich grom. Zapragnął gorąco pokazać
tę młodzież światu, utrwalić prawdę o tej młodzieży, przedłużyć jej społeczne życie poza
śmierć”. (…) Na tle ważnej chwili dziejowej ukazany zostaje człowiek, który często w książ-
kach o podobnej tematyce zostaje pominięty. W większości przypadków zawierają one pozba-
wione wszelakich emocji suche daty i opisy, traktują o wydarzeniach politycznych, wielkich
przywódcach, nie zaś o tragedii jednostki.
A. Na podstawie akapitu 1. napisz, kim był Aleksander Kamiński i wymień jego zasługi.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
B. Komu zawdzięczał swoją nazwę Baon AK Zośka, wspomniany w 2. akapicie tekstu?
Podaj imię i nazwisko postaci.
________________________________________________________________________
C. Na czym polegała i kiedy przeprowadzona została wspomniana w akapicie 2. „Akcja
Kutschera” (podaj dzień, miesiąc i rok)? Kim był Franz Kutschera (wskaż pełnioną
przez niego funkcję)? Jak zakończyła się akcja?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 15 z 22
D. Wymień tytuły dwóch części, na które podzielony został utwór A. Kamińskiego.
________________________________________________________________________
E. Napisz, jaki cel przyświecał A. Kamińskiemu, gdy pisał książkę Zośka i Parasol.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
F. Objaśnij znaczenie tytułu utworu A. Kamińskiego.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Zadanie 10. (0-6)
Zapoznaj się z fragmentami utworu Aleksandra Kamińskiego Zośka i Parasol i wykonaj
polecenia.
Aleksander Kamiński Zośka i Parasol [fragmenty]
FRAGMENT 1.
Dochodzi godzina dziewiąta pięćdziesiąt pięć rano. Jeremi, który osobiście dowodzi
akcją, stoi na przystanku tramwajowym przy rogu Marszałkowskiej i Oleandrów. Patrzy
w stronę ulicy Oleandrów, gdzie mieszka Burckl. Stąd należy się go spodziewać. W pobliżu
Jeremiego – młody człowiek z wywiadu. Kilkanaście kroków dalej oparł się o mur domu jakiś
melancholijny skrzypek, trzymając pod pachą zamknięty futerał skrzypiec. W sąsiedniej bramie
i na przeciwległym przystanku u wylotu Litewskiej – dwóch młodych, nie zwracających wza-
jem na siebie uwagi, ludzi.
W pewnej chwili wywiadowca Żar wskazuje Jeremiemu głową i wzrokiem: Ten tam,
gruby, krępy, po cywilnemu, z kobietą i z psem.
Serce zaczyna walić w piersi Jeremiego, lecz naraz – zamiera. Do przeciwległego przy-
stanku u wylotu Litewskiej, przy którym stoi Bronek Lot, zbliża się trzech żandarmów. Rów-
nocześnie od placu Zbawiciela nadjeżdża na dwóch motocyklach lotny patrol schupo, a z placu
Unii Lubelskiej wylania się tramwaj, którego przednia platforma jest cała zielona od mundurów
policji niemieckiej. Co za diabelna koncentracja przeszkód! I w tym momencie Burckl wchodzi
w Marszałkowską...
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 16 z 22
FRAGMENT 2.
Codzienne, normalne życie ludzi dywersji jeżyło się od niespodzianek i przygód, o któ-
rych nigdy nie wiadomo, czy są drobne, nieważne, czy doniosłe w skutkach. Czasem drobiazg,
rzecz niewarta uwagi, kończył się stratą najcenniejszych jednostek; kiedy indziej wyprawa
przygotowywana z dużym napięciem nerwów i woli rozładowywała się w pogodnej przygo-
dzie.
A. Kamiński, Zośka i Parasol, Warszawa 2009.
A. Fragment 1. jest:
a) opowiadaniem.
b) opisem sytuacji.
c) opisem przeżyć.
d) charakterystyką.
B. Wypisz z 1. fragmentu po jednym przykładzie zdania pojedynczego i zdania złożonego
podrzędnie.
ZDANIE POJEDYNCZE
ZDANIE ZŁOŻONE
PODRZĘDNIE
C. Wypisz imiesłów z zacytowanego poniżej wypowiedzenia. Określ precyzyjnie typ imie-
słowu.
Kilkanaście kroków dalej oparł się o mur domu jakiś melancholijny skrzypek,
trzymając pod pachą zamknięty futerał skrzypiec.
IMIESŁÓW ______________________________________________________________
TYP IMIESŁOWU ________________________________________________________
D. Podaj jeden synonim i jeden antonim wyrazu doniosły, który pojawia się w 2. frag-
mencie utworu Aleksandra Kamińskiego.
SYNONIM _________________________________
ANTONIM _________________________________
E. Określ osobę, liczbę i czas czasownika jeżyło się.
OSOBA __________ LICZBA _____________________ CZAS ___________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 17 z 22
Zadanie 11. (0-4)
Zamieszczone pod poleceniem zdjęcia to rysunki i graffiti związane z powstaniem war-
szawskim. Nadaj każdemu z nich adekwatny tytuł.
RYSUNEK 1.4
_____________________________
_____________________________
RYSUNEK 2.5
_____________________________
_____________________________
4 Źródło: http://przyjemnezpozytecznym.pl/wp-content/uploads/2015/08/ma%C5%82y.png 5 Źródło: http://www.calisia.pl/articles/graffiti-powstanie-warszawskie
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 18 z 22
RYSUNEK 3.6
__________________________
__________________________
RYSUNEK 4.7 ____________________________________________
Zadanie 12. (0-15)
Wyobraź sobie, że miałaś/-eś okazję spotkać Irenę Sendlerową, Karolinę Lanckorońską
lub Mirona Białoszewskiego i z nią/nim porozmawiać (wybierz jedną postać). Napisz opo-
wiadanie z dialogiem, będące opisem tego spotkania. Narrację poprowadź w czasie prze-
szłym, wprowadź dystans czasowy pomiędzy samym zdarzeniem a momentem jego opisy-
wania. W treści swojego wypracowania uwzględnij następujące elementy:
opis okoliczności spotkania oraz Twoich wrażeń i emocji wynikających z tego zdarze-
nia;
opis doświadczeń rozmówczyni/rozmówcy z okresu II wojny światowej;
6 Źródło: http://www.digart.pl/grupy/230/szkola_rysunku_DOMIN/praca/6954838/Powstanie_Warszawskie.html 7 Źródło: http://przyjemnezpozytecznym.pl/wp-content/uploads/2015/08/powstamie.jpg
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 19 z 22
przestrogi i rady Twojej rozmówczyni/Twojego rozmówcy dla młodego pokolenia Po-
laków;
Twoje własne refleksje po spotkaniu;
wpływ tego wydarzenia na Twoje dalsze życie.
Twoja praca powinna liczyć minimum 160 słów.
Forma
0-2 p.
Treść
0-5 p.
Kompozycja
0-2 p.
Język
0-2 p.
Styl
0-2 p.
Zapis
0-2 p.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 20 z 22
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 21 z 22
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018
Strona 22 z 22
BRUDNOPIS