Upload
ngohanh
View
214
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 1 z 12
KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
ETAP REJONOWY Drogi Uczniu, Witaj w drugim etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawi-dłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania zawarte w arkuszu konkursowym.
1. Arkusz liczy 12 stron i zawiera 30 zadań. 2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeśli
zauważysz usterki, zgłoś je Komisji konkursowej. 3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu okreso-
wego pierwiastków, tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli oraz kalkulatora prostego.
4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. 5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każ-
dym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jedno-znaczne.
6. Pamiętaj, że zadania wielokrotnego wyboru mogą mieć kilka poprawnych odpowiedzi.
7. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania pro-wadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach.
8. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym tu-szem/atramentem.
9. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 10. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 11. Jeśli zmienisz swoją decyzję, błędną odpowiedź wyraźnie przekreśl i zapisz
odpowiedź poprawną. Pracuj samodzielnie.
Życzymy powodzenia!
Czas pracy:
90 minut
Za bezbłędne rozwiąza-nie wszystkich zadań
możesz otrzymać maksymalnie
50 punktów.
………………………
Kod ucznia
- -
Dzień Miesiąc Rok
pieczątka WKK DATA URODZENIA UCZNIA
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 2 z 12
W zadaniach od 1 do 18 wybierz poprawną odpowiedź i zakreśl odpowiednie oznaczenie literowe. Odpowiedzi przenieś do tabeli na sąsiedniej stronie. Zadania rachunkowe z testu rozwiąż w brudnopisie na stronie obok – sposób obliczania nie będzie punktowany. Zadanie 1 (0 - 1) Które z podanych soli można otrzymać w wyniku bezpośredniej syntezy z pierwiastków? A. węglan sodu B. siarczan(VI) glinu C. bromek potasu D. siarczek wapnia
Zadanie 2 (0 - 1) Ile moli tlenu potrzeba do spalenia 8 moli glinu?
A. 1,5 mola B. 3 mole C. 4,5 mola D. 6 moli
Zadanie 3 (0 - 1) Ile atomów tlenu znajduje się w 3 molach tlenku azotu(V)?
A. B. C. D.
Zadanie 4 (0 - 1) Twórcą teorii dysocjacji elektrolitycznej był:
A. Albert Einstein B. John Dalton C. Svante Arrhenius D. Dymitr Mendelejew
Zadanie 5 (0 - 1) O odczynie kwasowym roztworu decyduje nadmiar jonów:
A. wodorotlenkowych B. reszt kwasowych C. wodorowych D. metali
Zadanie 6 (0 - 1) Która para nuklidów należy do tego samego pierwiastka?
A.
B.
C.
D.
Zadanie 7 (0 - 1) Który zbiór atomów o podanych liczbach atomowych zawiera co najmniej dwa elektrony na powłoce M?
A. 32, 20, 11 B. 5, 38, 13 C. 15, 17, 9 D. 19, 12, 13
Zadanie 8 (0 - 1) Wskaż zbiór tlenków będących wyłącznie tlenkami rozpuszczalnymi w wodzie.
A. K2O, CuO, SO2, P4O10 B. Na2O, SiO2, CO, SO3
C. CaO, CuO, SiO2, CO2 D. BaO, Na2O, CO2, P4O10
Zadanie 9 (0 - 1)
W pewnym tlenku na 1 część wagową azotu przypada ok. 1,714 części wagowych tlenu. Tlenkiem tym jest:
A. tlenek azotu(I) B. tlenek azotu(III) C. tlenek azotu(IV) D. tlenek azotu(V)
Zadanie 10 (0 – 1)
Bezwzględna masa atomu pewnego pierwiastka E wynosi . Pierwiastkiem E jest:
A. argon B. węgiel C. miedź D. siarka
Zadanie 11 (0 - 1) Zmieszano roztwór zawierający 2 mole wodorotlenku potasu i roztwór zawierający 2 mole kwasu siarkowego(VI). Następnie w parownicy, z roztworu odparowano wodę i otrzymano białą substancję. Substancją tą jest:
A. KOH B. K2SO4 C. KHSO4 D. K2SO3
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 3 z 12
BRUDNOPIS
Zadanie 1
A. B. C. D.
Zadanie 2
A. B. C. D.
Zadanie 3
A. B. C. D.
Zadanie 4
A. B. C. D.
Zadanie 5
A. B. C. D.
Zadanie 6
A. B. C. D.
Zadanie 7
A. B. C. D.
Zadanie 8
A. B. C. D.
Zadanie 9
A. B. C. D.
Zadanie 10
A. B. C. D.
Zadanie 11
A. B. C. D.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 4 z 12
Zadanie 12 (0 - 1) Dane są trzy zbiory substancji chemicznych:
CH4 CH3OH C2H4(OH)2
C5H12 C2H5OH C3H5(OH)3
C45H92 C22H45OH C4H6(OH)4
Każdy z tych zbiorów łączą następujące wspólne cechy:
A. atom węgla jest czterowiązalny B. należą do tej samej grupy związków organicznych.
C. odbarwiają wodę bromową D. mają charakter nasycony
Zadanie 13 (0 - 1) Które z poniższych stwierdzeń są poprawne?
A. Hydraty są to siarczany(VI) metali jedno- i trójwartościowego. B. Hydraty są to substancje krystaliczne. C. Hydraty mają inną barwę niż ich bezwodne odpowiedniki. D. Hydraty mają takie same właściwości chemiczne, jak ich bezwodne odpowiedniki.
Zadanie 14 (0 - 1) Kryształ chlorku glinu zbudowany jest z n jonów prostych. Ile jonów chlorkowych znajduje się w tym krysztale?
A.
B.
C.
D.
Zadanie 15 (0 - 1) Zawartość tlenku węgla(IV) w roztworze glebowym ma istotny wpływ na odczyn tego roztworu. Zależności te zawarte są w poniższej tabelce.
zawartość CO2 w roztworze glebowym (mg/dm3) 0,5 5,4 17,9 54,0 178,8
pH roztworu glebowego 5,7 5,2 4,9 4,7 4,5
Wskaż, jaki odczyn ma gleba przy zawartości CO2 równej 0,52 mg/dm3 roztworu glebowego.
A. słabo kwasowy B. kwasowy C. słabo zasadowy D. zasadowy
Zadanie 16 (0 - 1) Poniżej podano wzory elektronowe wybranych, cząsteczek homoatomowych. Wskaż te substancje, których wzory elektronowe zapisano poprawnie.
A. B. C. D.
Zadanie 17 (0 - 1) Procentowa zawartość (w % masowych) tlenku węgla(IV) w dolomicie wynosi:
A. 11,9% B. 25,3% C. 47,8% D. 50,6%
Zadanie 18 (0 - 1) Ile jest alkoholi będących izomerami butanolu?
A. 4 B. 3 C. 2 D. 1
O O Br Br S S H H
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 5 z 12
Zadanie 12
A. B. C. D.
Zadanie 13
A. B. C. D.
Zadanie 14
A. B. C. D.
Zadanie 15
A. B. C. D.
Zadanie 16
A. B. C. D.
Zadanie 17
A. B. C. D.
Zadanie 18
A. B. C. D.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 6 z 12
Informacja do zadań 19 – 21. Przeprowadzono cykl reakcji chemicznych zgodnie z następującym schematem:
H2O HCl H2 NaOH, H2O Al2O3 Br2 NaOH, H2O
polimeryzacja
C
CaC2 A B D E F G H
Stwierdzono, że w reakcji pierwszej oprócz gazu otrzymano roztwór o odczynie zasadowym.
Zadanie 19 (0 - 6) Posługując się wzorami półstrukturalnymi, napisz równania reakcji opisanych schematem. 1. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…..
2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…..
3. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………..
4. ………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………..
5. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
6. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
7. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
8. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 20 (0 - 1) Podaj nazwy systematyczne organicznych związków ukrytych pod literami B, C, G, H
B. …………………………................……….... C. …………………………………………………..…………….….…………
G. …………….........……………………………… H. ………………………………………………………………………………..
Zadanie 21 (0 - 2)
Zaprojektuj doświadczenie, którego przebieg pozwoli odróżnić substancję oznaczoną literą B, od substancji ozna-czonej w tym cyklu literą H. W tym celu: a) uzupełnij schemat doświadczenia, wpisując nazwę użytego odczynnika wybranego z podanej poniżej listy:
zawiesina wodorotlenku miedzi(II), wodny roztwór bromu, wodny roztwór wodorotlenku sodu;
substancja B
odczynnik:
............................................
1. 2.
substancja H
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 7 z 12
b) napisz, jakie obserwacje potwierdzą obecność substancji B w kolbce 1 i substancji H w kolbce 2 po ich wprowadzeniu do wybranego odczynnika. Uzupełnij tabelę.
Barwa zawartości kolbki
przed zmieszaniem reagentów po zmieszaniu reagentów
Kolbka 1
Kolbka 2
c) zapisz wniosek wynikający z przeprowadzonego doświadczenia dotyczący budowy związków B i H.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
Zadanie 22 (0 - 2)
Wskaż probówki, w których zachodzi tylko reakcja chemiczna opisana równaniem: . Stosując
zapis cząsteczkowy, napisz równania reakcji zachodzących w pozostałych probówkach.
Reakcja ta zachodzi w probówkach oznaczonych numerami .................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
Zadanie 23 (0 – 2)
Oprócz soli bezwodnych o znanych Ci wzorach są także sole uwodnione, tzw. hydraty. Taką solą jest związek o wzorze Na2CO3 ∙10 H2O. W 1,5 kg pierwszego roztworu Na2CO3 o stężeniu 5% rozpuszczono 500 g węglanu sodu – woda(1/10) Na2CO3 ∙ 10H2O. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego drugiego roztworu Na2CO3. Obliczenia wykonuj z dokładnością do jedności.
Odpowiedź: .................................................................................................................................................................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 8 z 12
Zadanie 24 (0 – 6)
Poniżej przedstawiono schemat siedmiu reakcji chemicznych. Napisz ich równania. Reakcje oznaczone numerami 1 – 5 przedstaw za pomocą równań w formie cząsteczkowej, a reakcje oznaczone numerami 6 i 7 równaniami w formie jonowej skróconej. W kilku reakcjach występuje więcej niż jeden produkt, należy też założyć, że produk-tami są sole obojętne.
1. .............................................................................................................................................................................
2. .............................................................................................................................................................................
3. .............................................................................................................................................................................
4. ................................................................................................................... .........................................................
5. .............................................................................................................................................................................
6. .............................................................................................................................................................................
7. .............................................................................................................................................................................
Zadanie 25 (0 – 3)
Poza głównymi metodami otrzymywania większości kwasów z tlenków i wodorków niemetali, w laboratorium
kwasy można otrzymać również z ich soli o określonym składzie. Zaprojektuj doświadczenie pozwalające otrzymać
w laboratorium kwas azotowy(V) tą metodą.
a) Uzupełnij schemat doświadczenia wybierając odczynniki spośród podanych: roztwór azotanu(V) miedzi(II),
roztwór azotanu(V) sodu, roztwór kwasu siarkowego(VI), roztwór kwasu siarkowodorowego. Napisz ich
wzory sumaryczne.
b) Podkreśl wszystkie wyrażenia informujące, co zaobserwowano
→ wydziela się bezbarwny gaz
→ wydziela się gaz o zielonkawej barwie
→ strąca się czarny osad
→ roztwór zabarwia się na niebiesko
→ roztwór odbarwia się
c) Stosując zapis jonowy skrócony napisz równanie reakcji chemicznej zachodzącej w probówce.
……………………………………………………………......................................................................................…
d) Podaj nazwę metody, którą zastosujesz do rozdzielenia składników mieszaniny poreakcyjnej.
.....................................................................................................................................................................................
.....................................
...............................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 9 z 12
Zadanie 26 (0 - 2)
Naturalna mieszanina izotopów węgla składa się z dwóch izotopów. Lżejszy izotop C-12 stanowi 98,90% tej mie-szaniny. Średnia masa atomowa węgla wynosi 12,01u. Oblicz liczbę neutronów w jądrze atomowym cięższego izotopu węgla. Odpowiedź: ........................................................................................................................................................
Zadanie 27 (0 - 1)
Poniżej przedstawiono fragment uproszczonego układu okresowego pierwiastków.
1
II
H 2 13 14 15 16 17
Li Be B C N O F
Na Mg Al Si P S Cl
K Ca Ga Ge As Se Br
I Oceń poprawność poniższych informacji w odniesieniu do pierwiastków znajdujących się w tym fragmencie ukła-du okresowego. Zaznacz P, jeśli odpowiedź jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.
Cechy pierwiastków należących do tego samego okresu zmieniają się stopniowo od aktywnego nieme-talu do aktywnego metalu zgodnie ze zwrotem strzałki I.
P F
Rozmiary atomów pierwiastków należących do tej samej grupy rosną zgodnie ze zwrotem strzałki II. P F
W grupie 2 aktywność chemiczna metali rośnie zgodnie ze zwrotem strzałki II. P F
W grupie 17 aktywność chemiczna pierwiastków w stanie wolnym rośnie zgodnie ze zwrotem strzałki II.
P F
Zadanie 28 (0 - 3)
W zależności od warunków prowadzenia eksperymentu reakcja propenu z chlorem może przebiegać w różny spo-sób. W temperaturze pokojowej, w obojętnym rozpuszczalniku (CCl4) reakcją preferowaną jest addycja. W temperaturze 500 – 6000C (w fazie gazowej) reakcją uprzywilejowaną jest substytucja, podczas której podsta-wieniu ulega atom wodoru grupy alkilowej. Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, rów-nania reakcji opisanych w informacji. Podaj nazwy systematyczne produktów obu reakcji chemicznych.
równanie reakcji addycji: ……………………………………………………......................................………………………………………… (1)
równanie reakcji substytucji: …………………………………………………….................................…………………………………………(2)
nazwa produktu reakcji (1) ...........................................................................................................................................
nazwa produktu reakcji (2) ...........................................................................................................................................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 10 z 12
Zadanie 29 (0 - 2)
Sporządzono taką mieszaninę heksanu i heksynu, że na 1 mol heksanu przypadało 3 mole heksynu. Napisz równa-
nia reakcji zachodzących podczas całkowitego spalania tej mieszaniny oraz określ, jaki jest stosunek liczby moli
tlenku węgla(IV) do liczby moli wody w produktach całkowitego spalania opisanej mieszaniny.
Równanie 1 .................................................................................................................................................................
Równanie 2 .................................................................................................................................................................
Zadanie 30 (0 - 2)
Stosując wzory półstrukturalne związków organicznych napisz równania otrzymywania propan-2-olu w reakcji:
a) addycji ......................................................................................................................................................................
b) substytucji ................................................................................................................................................................
B R U D N O P I S
( n i e p o d l e g a o c e n i e )
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017
Strona 12 z 12
FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW
1 18
1H 1,01
wodór
2He 4,00 Hel 2 13 14 15 16 17
3Li 6,94 Lit
4Be 9,01 Beryl
5B
10,81 Bor
6C 12,01
Węgiel
7N 14,01 Azot
8O 16,00 Tlen
9F 19,00 Fluor
10Ne 20,18 Neon
11Na 23,00 Sód
12Mg 24,31
Magnez
13Al 26,98 Glin
14Si 28,08 Krzem
15P 30,97 Fosfor
16S 32,07 Siarka
17Cl 35,45 Chlor
18Ar 39,95 Argon 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
19K 39,01 Potas
20Ca 40,08 Wapń
21Sc 44,96 Skand
22Ti 47,88 Tytan
23V 50,94
Wanad
24Cr 52,00 Chrom
25Mn 54,94
Mangan
26Fe 55,85 Żelazo
27Co 58,93 Kobalt
28Ni 58,69 Nikiel
29Cu 63,55 Miedź
30Zn 63,39 Cynk
31Ga 69,72
Gal
32Ge 72,61
German
33As 74,92 Arsen
34Se 78,96 Selen
35Br 79,90 Brom
36Kr 83,80
Krypton
37Rb 85,47 Rubid
38Sr 87,62 Stront
39Y 88,91
Itr
40Zr 91,22
Cyrkon
41Nb 92,91 Niob
42Mo 95,94
Molibden
43Tc 97,91
Technet
44Ru 101,1 Ruten
45Rh 102,9 Rod
46Pd 106,42 Pallad
47Ag 107,87 Srebro
48Cd 112,41 Kadm
49In 114,82
Ind
50Sn 118,71 Cyna
51Sb 121,76
Antymon
52Te 127,60 Tellur
53I 126,90
Jod
54Xe 131,29 Ksenon
55Cs 132,9 Cez
56Ba 137,3
Bar
57La* 139,9
Lantan
72Hf 148,5 Hafn
73Ta 180,9 Tantal
74W 183,8
Wolfram
75Re 186,2 Ren
76Os 190,2 Osm
77Ir 192,2 Iryd
78Pt 195,08 Platyna
79Au 196,97 Złoto
80Hg 200,59
Rtęć
81Tl 204,38
Tal
82Pb 207,20 Ołów
83Bi 208,98 Bizmut
84Po 208,98 Polon
85At 209,99 Astat
86Rn 222,02 Radon
87Fr 223,02 Frans
88Ra 226,03
Rad
89Ac** 227,03 Aktyn
104Rf 261,11
Rutherf.
105Db 263,11 Dubn
106Sg 265,12
Seaborg
107Bh 264,10 Bohr
108Hs 269,10
Has
109Mt 268,10
Meitner
110Ds 281,10 Darms.
111Rg
Roent.
Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli.
Na+
K+
NH4+
Mg2+
Ca2+
Ba2+
Ag+
Cu2+
Zn2+
Al3+
Mn2+
Fe2+
Fe3+
Pb2+
Sn2+
OH- r r r s s r n n n n n n n n n
Cl- r r r r r r n r r r r r r s r
Br- r r r r r r n r r r r r r s r
S2- r r r r s r n n n o n n n n n
SO32- r r r r n n n n s o n n o n o
SO42- r r r r s n n r r r r r r n r
NO3- r r r r r r r r r r r r r r r
PO43- r r r n n n n n n n n n n n n
CO32- r r r n n n n n n o n n o n o
SiO32- r r o n n n n n n n n n n n n
r - substancja dobrze rozpuszczalna s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu) n - substancja praktycznie nierozpuszczalna o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje