Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

BI 1: NHN THC V PHT TRIN NNG LC DOANH NHNNi dung

Khi nim doanh nhn, s khc bit gia doanh nhn vi ngi sng lp, ch s hu, gim c iu hnh (CEO). c im lao ng v nhng t cht cn thit tr thnh doanh nhn. Pht trin nng lc doanh nhn. Tm kim c vn trong qu trnh to lp v iu hnh doanh nghip.

Hng dn hc

Mc tiu

Nghe ging v c ti liu nm bt cc ni dung chnh. Lm bi tp v luyn thi trc nghim theo yu cu ca tng bi. Lin h v ly cc v d trong thc t minh ha cho ni dung bi hc. Cp nht nhng thng tin v kinh t, x hi trn bo, i, tivi, mng internet v nh gi c tc ng ca chng ti hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip.

Sau khi hc bi ny, hc vin c th: Hiu bn cht v c im lao ng ca doanh nhn. Bit cch pht trin nng lc doanh nhn ca bn thn. Bit im mnh/yu ca mnh t c th tm kim s h tr t bn ngoi.

Thi lng hc

6 tit

v1.0

1

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

TNH HUNG KHI NG BI

Tnh hung dn nhp Theo s liu ca B K hoch u t, tnh n nm 2010 dn s Vit Nam vo khong 86 triu ngi, v mc d thu nhp bnh qun theo u ngi ln u tin t 1024 USD/nm, nhng Vit Nam vn l mt trong nhng nc ngho. Lch s pht trin ca khu vc ng chng minh, 30 nm l thi gian mt quc gia lc hu tr nn pht trin. Trong vng 30 nm, Nht Bn t mt nc b chin tranh tn ph nng n vn ln tr thnh mt siu cng quc th hai th gii. Hn Quc t mt nc b nh hng ca ni chin vn ln tr thnh mt quc gia cng nghip pht trin v c th gii bit n qua cc thng hiu nh Samsung, LG, Hyundai Cng trong khong thi gian ny Singapore t mt quc o mi ginh c c lp pht trin thnh trung tm ti chnh kinh t ca khu vc. Vic cc quc gia ni trn c th pht trin c nh ngy hm nay l nh s ng gp rt nhiu t cc doanh nghip ni chung v cc doanh nhn ni ring. Vy Vit Nam c th t c s pht trin nh cc quc gia trong khu vc ng , doanh nhn Vit Nam cn phi lm g?

Cu hi 1. Nu bn l doanh nhn, bn cn c nhng c im v t cht no? 2. Quan im ca bn v kht vng lm giu ca doanh nhn Vit Nam hin nay?

2

v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

1.1. 1.1.1.

Doanh nhn Khi nim doanh nhn

1.1.1.1. Ngi sng lp doanh nghip

Ni n ngi sng lp doanh nghip l ni n nhng thnh vin u tin tham gia vo qu trnh hnh thnh mt doanh nghip. i vi Cng ty trch nhim hu hn (TNHH), Cng ty hp danh, Cng ty c phn th Lut doanh nghip nm 2005 c cp n thnh vin sng lp nh sau: o Thnh vin sng lp l ngi gp vn, tham gia xy dng, thng qua v k tn vo bn iu l u tin ca Cng ty TNHH, Cng ty hp danh. o C ng sng lp l c ng tham gia xy dng, thng qua v k tn vo bn iu l u tin ca Cng ty c phn. Nh vy c th hiu ngi sng lp l nhng ngi ch s hu u tin ca doanh nghip, h b vn ra kinh doanh, tham gia xy dng v k thng qua bn iu l u tin ca doanh nghip. i vi doanh nghip t nhn, cng ty TNHH mt thnh vin, do ngun gc hnh thnh v qu trnh hot ng gn lin vi mt cc nhn (t chc) nn ngi sng lp ng thi cng l ch s hu doanh nghip. Ch s hu thng trc tip iu hnh hoc c i din tham gia iu hnh doanh nghip (i vi cng ty TNHH mt thnh vin do t chc thnh lp). i vi cng ty TNHH hai thnh vin tr ln, thng thng do s lng thnh vin cng tng i hn ch, ch s hu c th l ngi sng lp hoc c chuyn nhng li nhng thng trc tip tham gia vo b my iu hnh doanh nghip. Nhm rng buc quyn v ngha v i vi c ng sng lp, Lut Doanh nghip quy nh cc c ng sng lp phi cng nhau ng k mua t nht 20% tng s c phn ph thng c quyn cho bn v phi thanh ton y trong 90 ngy. Trong thi hn 3 nm, cc c ng sng lp c th t do chuyn nhng cho nhau nhng khng c chuyn nhng ra bn ngoi nu cha c i hi ng c ng cho php. iu ny cng bo v quyn, li ch hp php ca cc nh u t v c ng nh ng thi m bo s n nh nht nh cho doanh nghip mi thnh lp trong thi gian u hot ng. Sau khi doanh nghip hot ng n nh c 3 nm, mi hn ch i vi c phn ph thng ca c ng sng lp u c bi b.1.1.1.2. Ch s hu

Ch s hu c hiu l ngi s hu mt phn hoc ton b doanh nghip. Ch s hu c th trc tip iu hnh hot ng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip hoc y quyn iu hnh cho ngi khc (Gim c iu hnh) v chu trch nhim trcv1.0

3

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

php lut trong phm vi vn gp ca mnh vo doanh nghip (tr ch s hu doanh nghip t nhn v thnh vin hp danh ca cng ty hp danh). Xt v hnh thc s hu, doanh nghip c th c mt ch s hu (n s hu) c th c nhiu ch s hu (a s hu).o

Doanh nghip n s hu, ngi ch s hu c ton quyn quyt nh cc vn c lin quan n doanh nghip nhng c th c ri ro hn trong kinh doanh v kh khn hn khi huy ng vn. Trong mt doanh nghip a s hu, mi quan h hay s phn chia quyn lc gia cc ch s hu s ph thuc vo phn vn gp ca h vo doanh nghip, mi quan h ny l mi quan h i vn. Doanh nghip a s hu c th hn ch c nhng ri ro v kh khn ny nh s lng ch s hu ng o hn, h cng chia s quyn lc v cng gnh chu nhng ri ro c th xy ra.

o

V quyn s hu v iu hnh. Trc y, trong giai on pht trin t pht ca khoa hc qun tr (trc 1911), quyn s hu v quyn iu hnh thng i cng nhau, khi ngi s hu cng trc tip tham gia vo iu hnh hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Trong cc giai on sau, do quy m v mc phc tp trong qun l tng ln, hai vai tr ny c xu hng tch ra tng tnh chuyn nghip v hiu qu cng nh to s cn bng v quyn lc trong doanh nghip.1.1.1.3. Gim c iu hnh CEO

Bob Wright CEO ca NBC

Angela Braly CEO ca Wellpoint

Dough Moris CEO ca Universal Music

Tng gim c hoc Gim c iu hnh (Chief Executive Officer - CEO) c hiu l nh qun tr cp cao nht, chu trch nhim iu hnh mi hot ng sn xut kinh doanh trong mt doanh nghip, tp on, cng ty hay t chc. Cn phn bit hot ng qun tr doanh nghip ca b my iu hnh v hot ng qun tr cng ty trong cng ty i chng (cng ty c phn). Trong cng ty, CEO l ngi ng u Ban lnh o chu trch nhim iu hnh hot ng kinh doanh hng ngy ca doanh nghip, CEO c th l ch s hu cng ty (c ng) hoc c nhn c lp t bn ngoi. Cng vi Ban lnh o ny l mt Ban gim st (Hi ng qun tr) ph trch vic nh hng cho cng ty, c bu ra t cc c ng.4v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Hai lc lng ny c t chc bi nhng con ngi khc nhau, CEO ng u Ban lnh o, Ch tch Hi ng qun tr ng u Ban gim st, iu ny nhm m bo s c lp trong iu hnh ca Ban lnh o vi s cai qun ca Ban gim st, ng thi phn ra mt ranh gii r rng v quyn lc, trnh s tp trung quyn lc qu mc vo mt c nhn. Nhn chung, CEO c hiu l ngi c quyn iu hnh cao nht trong mt doanh nghip. lm tt nhim v ny, CEO cn phi c kin thc v k nng a lnh vc. Ngoi cc kin thc v k nng kinh doanh, CEO cn phi am hiu v lut php, nhn s, ti chnh, k ton, thu1.1.1.4. Doanh nhn h l ai?

Khi nim v doanh nhn: Doanh nhn l mt t c cc phng tin truyn thng ca Vit Nam s dng xc nh mt thnh phn kinh t t nhn mi xut hin t sau nhng nm 90, ca th k XX. Thc cht c rt nhiu cch hiu v doanh nhn, thm ch theo ngha rng, nhiu ngi cn cho rng doanh nhn l ngi c v tr trong mt doanh nghip v lm cng vic qun tr trong doanh nghip. Tuy nhin, trong phm vi cun sch ny, doanh nhn c hiu l nhng ngi t b vn ra tin hnh sn xut kinh doanh v t iu hnh hot ng sn xut kinh doanh ca chnh mnh. Vi quan nim nh vy, gim c nhng doanh nghip nh nc hin cn tn ti, nhng doanh nghip m nh nc nm c phn chi phi, cc gim c iu hnh i lm thu s khng c coi l doanh nhn. Quan nim v doanh nhn qua tng thi k: o Thi phong kin, cc doanh nhn (thng gia, thng nhn) thi ng cui trong bc thang x hi (S, nng, cng, thng) v khng c coi trng. Chnh v vy, khi thnh cng, h s c u t cho con i hc, i thi gia nhp vo tng lp S (quan li, s phu) hoc v qu mua rung, mua t t nng dn ha v gia nhp li tng lp nng. Sut thi k ny, doanh nhn khng c coi l mt tng lp c a v trong x hi v khng pht trin c. o Thi thc dn, tng lp doanh nhn Vit Nam thc s hnh thnh v pht trin. V mt s lng, h kh ng o v bt u mt qu trnh tch t vn, tri thc v kinh nghim vn ln kinh doanh, cnh tranh vi t bn nc ngoi. Nhiu ngi trong s h l nhng ngi xut chng v c nhng hnh ng yu nc thit thc nh Lng Vn Can, Nguyn Quyn, Bch Thi Bi, Nguyn Sn H o Sau gii phng, tng lp doanh nhn gn nh b phn r, h khng xut hin v khng c cng nhn trong x hi. o Nm 1990 nh du s ra i ca Lut Cng ty v Lut Doanh nghip t nhn, sau ny l Lut doanh nghip (2005), m ng cho cc doanh nghip t nhn pht trin, cng vi l s hi sinh v pht trin mnh m ca tng lp doanh nhn Vit Nam. X hi cng ngy cng c cch nhn nhn ng n vv1.0

5

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

tng lp doanh nhn. T nm 2004, ngy 13/10 l ngy c chn tn vinh doanh nhn Vit Nam v nhng ng gp ca h. Nh vy, doanh nhn h l ai? Vi quan im nh trn, doanh nhn c th l ngi sng lp hoc khng trc tip sng lp doanh nghip, nhng h chnh l ch s hu v trc tip iu hnh hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Vi kin thc v k nng cn thit; vi ch v s t tin, vi ngh lc v quyt tm; h ang khng ngng khng nh mnh, vn ln lm giu cho bn thn v ng gp vo s pht trin chung ca x hi.1.1.2. c im lao ng ca doanh nhn

1.1.2.1. Lao ng qun l

Trc ht cn lm r khi nim th no l qun l? o Mary Parker Follett nh ngha: Qun l l ngh thut khin cng vic c lm bi ngi khc. o Qun l l ngh thut iu khin ngi khc nhm t c mc tiu. o Quan im khc li cho rng, qun l c trng cho qu trnh iu khin v hng dn tt c cc b phn ca mt t chc, thng l t chc kinh t, thng qua vic thnh lp v thay i cc ngun ti nguyn (nhn lc, vt t, ti chnh, tri thc, gi tr v hnh). Lao ng ca doanh nhn l lao ng qun l. Do , lao ng ca doanh nhn cng c nhng c trng c bn sau: o Trc ht, nh qun l khng trc tip thc hin cng vic m thng qua ngi khc t c mc tiu qun l ca mnh. iu ny cho thy ch th v i tng tc ng ca hot ng qun l u l con ngi. Lao ng ca doanh nhn l lao ng qun l c ngha l thng qua vic tc ng ti cc thnh vin khc trong doanh nghip, doanh nhn s t c mc tiu kinh doanh ca mnh. o Th hai, doanh nhn th hin vai tr v t c mc tiu trong qun l thng qua vic thit lp v thay i ngun lc. Trc y, ngi ta coi ngun lc gm c ba yu t c bn l nhn lc, ti chnh v vt t. Cng vi qu trnh pht trin mnh m ca nn kinh t tri thc, hai ngun lc l tri thc (hiu bit, thng tin) v gi tr v hnh ca doanh nghip ngy cng tr nn quan trng hn (thng hiu, pht minh, sng ch, s hu tr tu...). Hot ng qun l khng ch l to lp, duy tr v khai thc cc ngun lc ny m cn phi khng ngng gia tng gi tr ca chng i vi doanh nghip nhm t c hiu qu cao hn trong tng lai.1.1.2.2. Lao ng sng to

Sng to l mt qu trnh mang tnh tr tu v x hi bao gm vic to ra cc tng v khi nim mi hoc l s kt hp mi gia cc tng v khi nim c sn. Sng to cng c hiu l s pht hin, sng kin hoc pht minh ra mt ci g mi m em li hiu qu v hu ch cho nhu cu tn ti v pht trin ca con ngi6v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

trong x hi. Khi nim sng to c s dng trong mi lnh vc ca th gii vt cht v tinh thn. Sng to nhn mnh c iu kin cn l tnh mi v iu kin l tnh hu ch. Trong kinh doanh, sng to c th c hiu l s pht hin ra v p ng nhu cu v mt loi sn phm dch v, mt lnh vc kinh doanh, mt on th trng mi; hay vic p dng mt phng php, mt cng c mi hoc theo cch thc hon ton mi trong qun l. Sng to cng c th l p dng mt cch thc gii quyt mi cho mt vn khng mi hay nhn din v xut phng n gii quyt cho mt vn mi pht sinh. V chc chn l nhng sng to ny khng ch mang li li ch cho doanh nghip m cn cho cng ng, x hi. Nu ch m bo yu t mi nhng gy hi cho s tn ti v pht trin ca cng ng, x hi th cng khng c coi l sng to.Tnh hung: Cuc khng hong sa bt ti Trung Quc

Nm 2008, sa cha Melamin ti Trung Quc gy nn mt cuc khng hong nghim trng trong ngnh thc phm ca nc ny v s hoang mang i vi ngi tiu dng cc nc, trc cc sn phm sa v lm t sa c xut x Trung Quc. Theo nghin cu ca cc nh khoa hc, thc phm cha Melamin gy tn thng ng tiu ha, si bng quang, si thn, v c th gy ung th bng quang. Tr em ung sa c cha Melamin trong mt thi gian di c th s phi chy thn nhn to sut i. Thc cht, thng 3/2007, M, Chu u v Nam Phi xc nh th phm gy nn cc vn v thn cho ch mo cc nc ny l thc n nhp khu t Trung Quc c cha Melamin. Sau h cho thu hi ton b cc kho hng ny. Tuy nhin, s vic mi tht s bng pht vo thng 6/2008 khi hng lot tp on thc phm ln ca Trung Quc nh Sanlu (Tam lc), Mengniu (Mnh Ng), Yili (Y Li) b phanh phui nhng th on la di khch hng. Thng 9/2008, B Y t Trung Quc thng bo s tr em mc bnh ln ti 54.000, trong gn 13.000 phi iu tr ni tr, hng trm bnh nhi trong tnh trng nguy kch. Nh vy c th thy vic cho Melamin vo thc phm ni chung, sa ni ring nhm lm gi hm lng m cao khng th coi l mt s sng to trong kinh doanh. iu ny khng ch gy thit hi v kinh t m nghim trng hn l nhng nh hng n sc khe ca c cng ng, c bit l tr em i tng d b tn thng nht. 1.1.2.3. Ngh thut trong kinh doanh

C rt nhiu quan im v ngh thut, mi quan im li th hin nhng cch nhn nhn khc nhau. C th hiu ngh thut l hnh thi thc x hi c bit, l s sng to ra ci mi cha ng nhng gi tr ln v t tng thm m lm rung ng lng ngi. Cng c ngi cho rng, ngh thut khng phi l s tht khch quan, ch l s tht khc nhau qua nhng lng knh khc nhau.v1.0

7

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Nhn chung ngh thut thng gn vi ngh s, cm xc hay s thng hoa. Vy c hay khng ngh thut trong kinh doanh? V nu vy liu doanh nhn c c coi l ngh s? Ni n ngh thut trong kinh doanh l ni n ngh thut trong ngh nghip. c gi l ngh thut khi mt ngh nghip c thc hin mc hon ho vi trnh iu luyn, thm ch siu vit. Chng hn nh ngh thut din thuyt, ngh thut nu n, ngh thut cm hoa, ngh thut kinh doanh, ngh thut vit vn Nh vy, ngh thut kinh doanh c hiu l kh nng tin hnh, iu hnh hot ng kinh doanh mt cch iu luyn, sng to, hiu qu hn mc thng thng. Ngh thut kinh doanh th hin trn nhiu phng din, sau y l mt s kha cnh d nhn thy: Ngh thut chp thi c trong kinh doanh. Thi c l cc c hi, dp may c kh nng em li hiu qu cao i vi hot ng kinh doanh ca doanh nghip nu doanh nghip bit tip nhn v khai thc n. Trong mt mi trng kinh doanh cnh tranh v nhiu bin ng, c hi kinh doanh khng t nhng s lng cc doanh nhn nhn ra v sn sng chp ly c hi kinh doanh cng nhiu khng km. Vn l doanh nhn phi tht s nhy bn v c kh nng phn loi c hi t c thnh cng. Ngh thut truyn cm hng. C mt cu chm ngn vi ni dung nh sau: Nu bn mun ng mt con tu, ng bt nhng ngi n ng i thu g, phn chia cng vic v ra lnh. Thay vo hy dy h khao kht bin khi mnh mng v v tn (Antoine De Saint Exupery). Trong doanh nghip, s lan ta cm hng s gip khi dy trong mi nhn vin mong mun tin b, pht trin, vt ln chnh mnh, t hon thin mnh. Vi vai tr ca mnh, doanh nhn chnh l ngi gip mi nhn vin ca mnh c mt tm nhn v tng lai ti sng v tt p hn cho doanh nghip v cho chnh bn thn h. Ngh thut m phn trong kinh doanh. m phn l mt k nng rt quan trng trong kinh doanh, c ngha quyt nh rt ln n thnh cng ca doanh nghip. Cc bn khi tham gia m phn thng phi tun th nhng nguyn tc chung nh tm hiu thng tin v i tc, xy dng hnh nh ban u, phn tch thi ca i phng hay bm st mc tiu m phn Ngh thut trong m phn ca mi doanh nhn s th hin nhiu hn trong vic s dng cu hi v ngn t kho lo thm d v lng nghe phn on mc ch thc s ca i tc. Quan trng hn na trong m phn l vic xc nh cc gii hn c th v khng c php vt qua, s li bc v tha hip ng lc. iu ny va th hin thin ch trong m phn va c th khin i tc xao lng mc tiu chnh.1.1.2.4. Yu t may mn trong kinh doanh

Trong cuc sng lun c yu t may mn. Trn thng trng c nhiu doanh nhn thnh cng nhng cng khng t ngi cng phi nm tri nhiu cay ng. Phi chng nhng doanh nghip thnh cng, nhng doanh nhn thnh t lun c thn may mn mm ci, chc phc?8v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Tht ra, trong kinh doanh, cc doanh nhn thnh t l ngi t to may mn cho chnh mnh.Tnh hung: Con ng thnh cng ca Walt Disney M hi hay s may mn

Ni Walt Disney l mt nhn vt xut chng c l cha , ng l mt thin ti ln, mt thin ti thnh cng trong nhiu lnh vc a dng, c quy m ring l nhng li h tr ln nhau. Khng ch l ngi khai sng ra lot phim hot hnh lm say m bao th h, Disney cn m ra nhng khu gii tr nh Disneyland v Disneyworld ni ting th gii. Tuy nhin, con ng n vi thnh cng ca ng khng tri y hoa hng m l nhng chui ngy lao ng mit mi y m hi v nc mt. Khi cn Kansas, mong mun tr thnh mt ha s tn tui, ng n xin vic Kansas City Star nhng b t chi thng thng. mu sinh v tip tc rn luyn i tay tr nn sc so v k diu hn, ng phi n xin v hnh trong mt nh th v xin ng li trong gara ca v linh mc. Thnh thong ng mang tranh i Hollywood bn nhng chng my ai mua. Tuy vt v nhng ng vn lm vic say m, qun n qun ng. Ri mt ngy kia, dng nh thn may mn mm ci, iu k diu n nh mt php mu m ra thnh cng cho cuc i v s nghip ca ng. m , ng ng qun, mt ting ng nh khin ng thc gic. ng thy mt ch chut nh ranh mnh va n, va gin vi nhng mu v bnh m ng trn bn. ng say sa ngm nhn nhng c ch ng nghnh ng yu . Nhn vt chut Mickey ra i t v sng mi vi hng lot phim hot hnh ca ng v trong lng khn gi. Sau chut Mickey l vt Donald, nai Bambi v nhiu con vt bit ni khc. Khng ch dng li , ng tip tc sng to v thnh cng vi rt nhiu b phim khoa hc v thin nhin. Ngy nay, s nghip ln lao v ting tm ly lng ca ng ngay c a tr con mi ln ba cng c th bit ti. ng thnh cng c trn phng din nh kinh doanh c u c ln lao, nh vn ha chn chnh, sau cng l mt ngi lm giu bng lng t tin, u c sng to phong ph, i tay cn c v i chn bn b.

Vy mun l ngi may mn trong kinh doanh, bn hy chun b hnh trang tht y n nhn khi c hi n vi bn. Hnh trang khng th thiu bao gm: Nim tin: y l yu t quan trng nht to ra s may mn nhng cng l yu t t c quan tm nht. Nu khng c nim tin, thay vo l s hoang mang v hoi nghi, mi tng, c hi khng sm th mun s cht yu. S kin tr: cn c gip doanh nhn khng bao gi ngh ngi hay b cuc. Cc doanh nhn thnh t thng kin nhn ch i, chm ch lm vic v iu gip h sn sng n nhn cc c hi v may mn trong cng vic v trong kinh doanh. Hc hi t nhng sai lm: ngi thnh cng khng xem sai lm l tht bi, h coi l c hi hc hi, rt ra bi hc nhm trnh nhng sai lm tip theo trong tng lai. C tinh thn hc hi, hp tc v chia s s gip doanh nhn c mi quan h tt p vi nhng ngi xung quanh. iu gip h c nhiu ngun lc hon tt cc cng vic thay v ch thc hin mt mnh. Tinh thn hc hi hp tc cng m ra nhiu c hi lin kt, hp tc trong kinh doanh, c hi vt qua kh khn, khng hong.v1.0

9

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

1.1.3.

T cht ca doanh nhn

1.1.3.1. Kht vng lm giu

Kht vng (mong mun) l mt cm gic kht khao hay hy vng. Kht vng l ng lc thc y, chi phi hnh ng ca con ngi. Kht vng lm giu chnh l mong mun, kht khao vt ln chin thng cnh ngho hn, t n s giu sang, ph qu cho chnh bn thn mnh, gia nh v x hi. C nhiu con ng lm giu, c nhng con ng lm giu chnh ng c x hi nh gi cao, trn trng nhng cng c nhng con ng lm giu phi php, thm ch bn r bn thn v lng tm ca chnh mnh. Vy mi doanh nhn cn c trong mnh mt kht vng lm giu chnh ng cho d bit rng con ng lm giu khng h bng phng, c nhiu chng gai v i khi cng phi chp nhn tr gi. Walt Disney trc khi thnh cng ly lng tng phi i v tranh thu trong nh th, ng nh trong gara nh linh mc. Thm ch c nhng lc i bn tranh ca mnh m vn khng th kim c mu bnh m nh. King Camp Gillette, cho n nm 40 tui vn ch l ngi bn nt chai ngho Brookline (mt th trn nh Norfolk, tiu bang Massachusetts, gn Boston v Newton). Nhng ng vn c mt c m chy bng l pht minh ra ci g cng c, min l pht minh. V tn 11 nm sau khi pht minh ra dao co ng vn cha kim c bt k xu nh no. Cho n nm 1930, tui 75, khi bn i ton b 20.000 c phiu ca mnh v thu v 1,65 triu USD, ng t chc ch tch Cng ty v t b nhng li dao co gip ng tr nn ni ting. Otto Beisheim l mt cu b nh ngho, thng minh v ham hc nhng ngay t nh phi b hc i lm thm. T mt cng nhn da giy, n nm 40 tui ng lm gim c kinh doanh ca Hasef mt cng ty chuyn kinh doanh cc sn phm in gia dng. Tuy nhin, khng dng li , ng vn p tng kinh doanh ring. Nm 1964, ng cng vi hai ngi bn l Schmidt v Ruthenbeck, ng thnh lp Metro chuyn bn cc loi mt hng. Sau hn 40 nm ra i, Metro ca Beisheim tr thnh tp on thng mi ln th hai Chu u v th t trn th gii vi doanh thu 60 t USD/nm, c 130.000 nhn vin v c mt ti 30 nc trn th gii.1.1.3.2. T duy sng to v hiu qu

T duy vi t cch l hot ng tm l bc cao nht ch c con ngi v l kt qu ca qu trnh lao ng, sng to. Khi t duy, con ngi so snh cc thng tin, d liu thu nhn c, tri qua qu trnh phn tch, tng hp, khi qut ha v tru tng ha rt ra cc khi nim, phn on, gi thuyt, l lun, quy lut T duy sng to nhm tm ra cc phng php v bin php thch hp kch hot kh nng sng to, tng cng kh nng t duy ca mt c nhn hay mt tp th lm vic chung. T duy sng to gip tm ra mt phn hay ton b phng n, gii php cho mt vn nan gii. T duy sng to khng c khun mu tuyt i, khng cn trang thit b t tin, khng phc tp nhng mang li hiu qu cao.10v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Nh vy, doanh nhn c cn kh nng t duy sng to v hiu qu? Trc ht, t duy sng to gip doanh nhn nhn ra cc c hi trong mt mi trng kinh doanh c nhiu bin ng. Trong a s cc trng hp, khi nhn ra c hi th c hi qua hoc l c hi qu nh m ngi khc b qua. Do chnh s bin ng v thay i ca mi trng l c hi ln cho cc doanh nhn sng to v bit chp thi c. Mt khc, mi trng kinh doanh cng gm nhiu yu t bin ng lin tc v tc ng theo nhiu hng khc nhau n doanh nghip. T duy sng to cng gip doanh nhn tm ra cc phng n, gii php i ph vi cc thch thc ny. Th ba, t duy sng to gip doanh nhn c kh nng khc bit ha sn phm, dch v, chin lc kinh doanh ca doanh nghip. T gip doanh nghip c kh nng nh gi khc bit v thu li nhun cao hn mc trung bnh ca ngnh. Th t, t duy sng to ca doanh nhn c th gip doanh nghip trnh i u trc tip vi cc i th cnh tranh khc khi to ra v nm bt c nhng nhu cu mi. Khi trong mt i dng xanh, doanh nghip s trnh n c nhng cuc canh tranh khc lit (Chin lc i dng xanh W.Chan Kim v Renee Mauborgne, NXB Tri thc, 2009).1.1.3.3. Nng lc lnh o v to dng ekip lm vic

C ngi tng ni rng, iu khc bit gia lnh o (Leadership) v qun l (Management) l lnh o bin t ci khng ra ci c cn qun l th gi ci c cho ng mt i thnh ci khng. Do lnh o cn tm nhn, cn lng tin, cn sng to, cn kh nng khi la v truyn cm hng cho nhng ngi theo mnh. Qun l cn quy tc, phng thc vch sn, duy tr v s dng phng thc ny duy tr v pht trin t chc. Tuy vy, nng lc lnh o cng cn th hin thng qua nhng phng php nht nh: Phng php phn quyn: y quyn nh ot ca mnh cho cp di. Phng php ny khng ch pht huy c nng lc v tnh ch ng ca nhn vin di quyn m cn gii phng cho nh lnh o khi nhng cng vic vn vt tp trung vo nhng vn quan trng mang tnh chin lc. Phng php hnh chnh: Lnh o da vo vic s dng ch th, mnh lnh mang tnh cht bt buc, cng bc biu hin di nhiu hnh thc nh ni quy, quy ch, quy nh Phng php kinh t: S dng cc cng c vt cht lm n by kinh t kch thch nhn vin thc hin mc tiu ca nh lnh o m khng cn mnh lnh hnh chnh. Phng php t chc gio dc: To s lin kt gia cc c nhn v tp th theo nhng mc tiu ra trn c s cao tnh t gic v kh nng hp tc ca tng c nhn.v1.0

11

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Phng php tm l x hi: Hng cc quyt nh (hnh ng) n cc mc tiu ph hp vi trnh nhn thc, tm l, tnh cm ca con ngi. Tuy c nhng phng php c th v r rng nhng cng cn phi hiu lnh o l mt ngh thut, l hnh ng ch khng phi l chc danh, v tr. Doanh nhn phi c t cht lnh o v th hin t cht thng qua tm nhn, nim tin v kh nng truyn cm hng cho ngi khc. Tm nhn (vision) l hng i, l ch n hp dn trong tng lai. khng phi l bc tranh treo trn tng hay li tuyn b ghi trn mt tm th, hn th n hng cc thnh vin ca t chc, doanh nghip i n nhng hnh vi mi. L nh lnh o, nu doanh nhn khng bit mnh s dn dt doanh nghip ca mnh n u v t c mc tiu g th chng th mang li tng lai cho nhn vin v doanh nghip. Doanh nhn phi c nim tin, phi c s say m, am m nht nh. Nim tin c th hng hc, rc la nhng ch trong mt giai on nht nh, hn th, doanh nhn phi c mt nim tin mnh m nhng tnh lng, chy m nhng khng th dp tt. c v duy tr nim tin , doanh nhn phi c mt ci nhn lc quan trong kinh doanh v trong cuc sng. Doanh nhn phi bit Nhn phn na y ca ly nc thay v na vi. Doanh nhn cng phi bit khi la v truyn cm hng cho ngi khc. c th khi la, doanh nhn phi l ngi c la trong lng. Khi h c th bc l s phn khch, nhit thnh v sinh lc mnh m iu m mi ngi c th nhn thy v d b cun ht. truyn cm hng, doanh nhn cn phi bit chia s cm xc, nim am m vi nhn vin, khch hng v ng nghip; v nh trng tm l, tnh cm c lng trung thnh v s tin cy ca h.Tnh hung: Howard Schultz v cng thc b mt ca Starbucks

C l khng mt doanh nhn no bit Howard Schultz, ch tch hng caf Starbucks, li khng mun p dng nhng phng php lnh o ca ng vo cng vic kinh doanh ca mnh. Phng php v phong cch lnh o ca ng c xem nh cng thc b mt to nn s thnh cng ca Starbucks. Sinh ra v ln ln trong mt gia nh ngho kh v gi y Schultz ang nm trong tay c ch Starbucks khng l hin c khong 12.000 ca hng caf trn ton th gii vi 125.000 nhn vin v doanh thu 6 t USD/nm. Hnh nh mt nh lnh o bit r nhng gi tr m mnh i din, khuych trng; lun bit cch thc kt ni cm xc vi ngi nghe c th hin thng qua k nng giao tip v cm xc mnh m ca ng. Schultz c cm xc c bit mnh m v nhng g mnh thc hin. Khng ch bn nhng ly caf thm ngon, vi khch hng ng cn cung cp cho h s pha trn gia caf v s lng mn, s thoi mi v tnh cng ng, bu khng kh m cng v thn hu. Vi nhn vin, ng cho h mt mi trng lm vic vi tt c s tn trng v chn thnh, tnh ngi v lng nhn i. Ch nhn ca Starbucks tng hnh din tuyn b rng, tin mua bo him sc khe cho nhn vin cn nhiu hn tin mua caf t Chu M, Chu , Chu Phi cung cp cho ton b h thng Starbucks.

12

v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Trong cun sch gn y ca Schultz, Pour Your Heart Into It (Rt c tm hn vo y cc), cc t nh cm xc hay am m gn nh xut hin trn mi trang giy. Qua ng, ta c th rt ra mt s bi hc v lnh o: Bi hc s 1: Hy o su nhn ra nhng g bn thc s am m (khng phi lc no cng l nim am m vi sn phm) v truyn ti thng ip ny ti cc nhn vin, khch hng, ng nghip. Bi hc s 2: Truyn cm hng cho cc ng nghip, nh u t v cc nhn vin bng vic v nn bc tranh v mt th gii tt p hn nh nhng sn phm, dch v hay cng ty ca bn. Bi hc s 3: c c s tin cy v lng trung thnh ca nhng ngi xung quanh, nh lnh o cn phi nh trng tnh cm v tm l ca h. Vi nim am m v nng lc lnh o, ng ch Schultz ca Starbucks v ang bin gic m ca mnh thnh hin thc tip tc chia s chng vi hng nghn nhn vin, nh u t v khch hng trn ton th gii. 1.1.3.4. Kin thc

C nhiu quan nim, nh ngha v tri thc (kin thc) theo nhiu cch tip cn khc nhau, tuy nhin vn khng c mt nh ngha no v tri thc c tt c mi ngi tha nhn v c kh nng bao qut ton b. Tuy nhin, kin thc hay tri thc c hiu l cc c s, cc thng tin, ti liu, cc hiu bit hoc nhng th tng t c c bng kinh nghim thc t hoc do nhng tnh hung c th. Kin thc ca doanh nhn, trc ht phi l s hiu bit v cc vn chung trong i sng, kinh t, chnh tr, x hi. Nhng hiu bit chung l c s doanh nhn tm ra cc c hi kinh doanh, cc thch thc v kh khn c th xy ra i vi ngnh, lnh vc kinh doanh v c th i vi doanh nghip ca mnh. Kin thc tng qut quyt nh u t vo u, tham gia vo hay rt lui khi ngnh kinh doanh no, cung cp sn phm dch v c th no ra th trng Th hai, doanh nhn cn cn s am hiu mc nht nh i vi cc lnh vc qun tr chung trong doanh nghip. Nhng kin thc ny s gip cho doanh nhn c kh nng phi hp tt gia cc b phn chc nng, tr gip cho mnh trong qu trnh ra quyt nh v iu hnh doanh nghip. Nhng lnh vc kin thc ny bao gm: hu cn, u vo cho qu trnh sn xut (vt t, my mc thit b, cng ngh), t chc sn xut, marketing, nhn lc, ti chnh k ton, nghin cu, pht trin, php ch Do c trng ca hot ng qun l, iu hnh tm v m v vy doanh nhn khng nht thit phi am hiu qu su nhm trnh s phn tn khi nhim v ch yu. Tuy nhin iu hnh tt, doanh nhn khng th thiu nhng kin thc ny. Th ba, doanh nhn cng cn c s hiu bit, kin thc nht nh v chuyn mn trong lnh vc kinh doanh m doanh nghip tham gia. Do mi ngnh, mi lnh vc kinh doanh u c nhng c th nht nh v sn phm, th trng, cng ngh, t chc sn xut, phn phi sn phm, marketing do doanh nhn rt cn c s hiu bit ny. V d, doanh nhn nht nh phi c hiu bit cn thit v bn v thit k, gim st thi cng, lp h s v tham gia u thu nu doanh nghip kinh doanh trong lnh vc xy dng. Hay cng l kinh doanh thng mi nhng kinh doanh theo kiu bn hng a cp cng c nhiu im c th khc lnh vc kinh doanh thng thng. c bit mt s ngnh kinh doanh, php lut cn iv1.0

13

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

hi c nhn ng ra thnh lp doanh nghip phi c giy php hnh ngh trong lnh vc . V d, mun ng k kinh doanh dch v khm cha bnh, ngi ng k trc ht phi l bc s c uy tn, kinh nghim v c cp giy chng nhn hnh ngh y t t nhn. Tng t nh vy i vi mt s lnh vc nh: t vn php l, dch v kim ton, cng ty chng khon, cng ty qun l qu... Tuy nhin, kin thc hay s hiu bit ca bn thn doanh nhn thi cha , doanh nhn cn phi l ngi bit s dng nhng ngi khc gii hn mnh mt kha cnh hay trong mt lnh vc no .Tnh hung: Andrew Carnegie ng vua thp

Andrew Carnegie (1835 1919) sinh ra v ln ln trong mt gia nh ngho kh Scotland. T mt ngi ngho khng mt xu dnh ti, ng tr thnh mt t ph v to ra rt nhiu triu ph khc trong ngnh cng nghip ca mnh. Thnh cng trong s nghip, Andrew Carnegie cn rt ni ting vi ti dng ngi. Do ch c 4 nm i hc, kin thc ca ng trong ngnh thp rt hn ch nhng Adrew Carnegie lun tha nhn, khng h giu dim iu . ng ni ting l ngi bit dn d v khng kim li khen nhn vin, do ng tp hp c quanh mnh rt nhiu ngi ti. ng ca tng nhn vin c trc mt v sau lng h, thm ch ca tng h ngay c sau khi ng qua i, trn bia m ca mnh. Khi nhc n ng, ngi ta khng ch nhc n ti nng kinh doanh kit xut m cn lun nhc n dng ch c khc trn m ng: y l ni yn ngh ngn thu ca mt ngi bit cch thu dng nhng ngi thng minh hn mnh. Nhng kinh nghim trong kinh doanh v s dng ngi ca ng tr thnh bi hc kinh in cho cc nh lnh o sau ny. 1.1.3.5. ch, ngh lc, quyt tm

Kinh doanh l mt cng vic y kh khn, phc tp v lm ri ro. Theo mt s liu thng k gn y ca C quan qun l cc doanh nghip nh Hoa K (SBA): 35% cc doanh nghip tht bi sau hai nm u tin, 56% tht bi sau bn nm hot ng. Vit Nam, cc chuyn gia cng thy rng mt t l ln cc doanh nghip nh cng thng tht bi sau 3 5 nm u tin. Nh vy, mc d ngy cng c nhiu doanh nghip thnh cng nhng chng ta cng cn phi chp nhn mt thc t l vn c mt t l ng k cc doanh nghip mi thnh lp gp tht bi khi khi s kinh doanh. L doanh nhn, khi khi s v iu hnh hot ng kinh doanh ca mnh khng ai ln k hoch cho tht bi nhng cng phi chun b tinh thn v phng n i mt vi nhng kh khn, tr ngi, c bit l trong thi gian u tin. Thnh cng ch n vi nhng doanh nhn c ch, giu ngh lc, c tnh kin nhn v lng quyt tm. Thng trng lun khc nghit, doanh nhn d c ti ba n u cng kh trnh khi nhng ln tht bi. Do , iu quan trng l phi cn c vo tnh hnh ra nhng quyt nh tin lui hp l. Cho d tnh hung no cng lun phi th ch ng v phi c k hoch sn sng ng ph vi mi tnh hung.14v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

1.2. 1.2.1.

Pht trin nng lc doanh nhn Khi dy kht vng lm giu

iu u tin v quan trng nht i vi mi ngi trc khi khi nghip l phi khi dy cho c kht vng doanh nhn, kht vng lm giu. Kht vng l ng c, l mc ch, l sc mnh gip cho mi ngi vt qua c nhng kh khn, tht bi tr thnh mt doanh nhn thnh t trong tng lai. Theo mt thng k Hoa K, hu ht nhng doanh nhn thnh t khng phi l con nh ni u i ln t hai bn tay trng. Cuc sng ngho kh trng tay chnh l ng lc gip h vn ln chin thng cnh ngho hn v t khng nh mnh. Vy nu bn khng hon ton trng tay liu bn c kht vng lm giu hay khng? Trong cuc sng, khng ai bit bn l ai, khng ai bit iu g s ch i mnh pha trc. Kht vng lm giu chnh l mt cch chng t nng lc bn thn, l con ng t ti tng lai tt p hn.1.2.2. Tch ly kin thc, rn luyn k nng

Nh cp trn, kin thc v k nng tt l nhng i hi cn thit doanh nhn khi s doanh nghip v t c nhng thnh cng trong kinh doanh. C hai con ng mt doanh nhn tch ly kin thc: tch ly thng qua o to v t tch ly thng qua sch, bo, kinh nghim iu hnh thc tin. S rt tt nu trc khi khi nghip doanh nhn c trang b y kin thc v k nng cn thit. Cc trng o to, cc kha o to v kinh t, qun tr kinh doanh u ch trng c hai phng din cung cp kin thc v rn luyn k nng. Tuy nhin nhng kin thc c cung cp s mang tnh nguyn l nhiu hn l vic phn nh hi th ca mi trng kinh doanh si ng ang din ra, cn cc k nng s ch thc s c lm ch nu c hnh thnh v rn luyn qua thc t. iu c ngha l s thnh cng ca doanh nhn trn thng trng ph thuc rt nhiu vo thc t hc tp, t tch ly, t rn luyn ca mi ngi. iu ny cng l gii ti sao trn th gii c rt nhiu doanh nhn thnh t d khng c o to bi bn v kinh t v qun tr kinh doanh. Bill Gates (William Henry Gates) l doanh nhn c nh hng nht trong cuc cch mng my tnh c nhn khng chc s ginh c danh hiu ny nu c gng hc nt 2 nm trng Harvard cho n khi tt nghip. V hn 30 nm sau, ng tr li chnh ngi trng danh ting ny nhn bng tin s danh d ngnh lut cho d cha qua i hc. Anita Roddick l ngi sng lp v iu hnh The Body Shop t mt ca hng nh kinh doanh m phm t pha ch tr thnh mt thng hiu ni ting th gii vi 1980 ca hng c mt ti hn 40 nc (nm 2004). Bn thn Anita Roddick cng cha tng hc bt c kha hc no v qun tr kinh doanh hay bn hng, b iu hnh The Body Shop vi bn nng kinh doanh c sn cng vi qu trnh t tch ly khng ngng v mt trit l kinh doanh v mi trng.v1.0

15

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

1.2.3.

Hc cch rt ra bi hc t nhng tht bi

Trn chin trng, khng mt v tng ti ba no cha tng mt ln tht bi. Trn thng trng khc nghit, doanh nhn d ti ba n my cng khng th lun nm chc thnh cng. iu quan trng l phi tm trong tht bi nhng c hi ginh thng li ln hn trong tng lai. Ishoko, ng ch ca tp ton Sanyo, ngi thng c gii kinh doanh Nht Bn gi l Thnh kinh doanh, tng ni rng: Ngi c v ngh cao cng, ng tc rt mi thng v thng nhanh hn phng ra. Trong kinh doanh cng vy, doanh nhn gii l ngi bit rt lui m khng mt thi c. Trc ht, cn khng nh rng tht bi l kh trnh khi v doanh nhn lun phi i mt vi vic ra quyt nh trong kinh doanh. Cc quyt nh i khi c y cn c v thng tin nhng trong phn ln cc trng hp lun c nhng ri ro tim n kh lng. Tht bi c th n t vic nghin cu sn phm, cng ngh mi; c th do nhng quyt nh u t chuyn hng kinh doanh sai lm; c th do nhng ri ro trn th trng chng khon Trc nhng tht bi i hi doanh nhn phi thc s tnh to, bit lng nghe v lun gi c tinh thn lc quan. iu th hai cn bit l khi i mt vi nhng tht bi trong thc t, khng ging nh l thuyt, s kh khn v cay ng hn nhiu. Khi doanh nhn c th ngp trong n nn, lng t trng b tn thng v tng lai ca doanh nghip ht sc m m. Khi , nhng doanh nhn thiu bn lnh thng mt tinh thn, chn nn, khng c ng lc bt u li. bc chn vo thng trng, doanh nhn phi chun b tm l i mt vi nhng iu ny v phi t tm ra cch vt qua c giai on kh khn . iu th ba, khi tht bi, d nh nht cng lun c nhng nguyn nhn su xa. Doanh nhn ch c th bc tip v t ti thnh cng nu nhn thy v khc phc c nhng nguyn nhn ny. Cc tht bi thng xut pht t mt trong nhng nguyn nhn sau: o Lp k hoch khng ph hp v thiu tnh kh thi: y l nguyn nhn kh ph bin. Ri ro s t hn nu k hoch kinh doanh c lp trn c s cc thng tin khoa hc, ng tin cy, mang tnh ton din, c xem xt tnh kh thi. o Thiu nng lc v kinh nghim qun l: rt nhiu doanh nhn c xut thn k thut, bn thn h c rt t kinh nghim v qun l hoc cha qua o to v qun l. Do y cng l mt trong nhng nguyn nhn dn n tht bi trong kinh doanh. o Ri ro trong kinh doanh, thm ht ti chnh: trong kinh doanh lun tim n nhng ri ro c lin quan n ti chnh hoc dn n s thm ht v ti chnh i vi doanh nghip. Qun l ti chnh cn phi nhn nh cc ri ro ny v hn ch thit hi n mc thp nht c th. o Lnh o tt, nhn vin ti: mt doanh nhn c nhit huyt, am m, c kin thc v k nng tt vn c th b nh bi bi i ng nhn vin thiu kinh nghim v mc ch km lnh mnh. Bi vy, doanh nghip cn xy dng c mt i ng nhn vin c trnh tt, nhit huyt v c tr th lao mt cch tng xng vi kt qu ng gp ca h.16v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn o

Nguyn nhn t chnh bn thn doanh nhn: bn thn doanh nhn cng cn phi xem xt nguyn nhn ca nhng tht bi t chnh bn thn mnh. C th c mt s nguyn nhn dn n tht bi nh: thiu thn trng, hnh ng gp gp, thiu thng tin, quyt nh cm tnh

Kh nng n nhn tht bi, sau khi nhn thc c nguyn nhn ca tht bi, doanh nhn cn i mt vi thc t trnh tip tc sa ly. Cho d l ngi ng u doanh nghip h cng cn bit chp nhn thc t, bit lng nghe, trung thc vi chnh mnh v quan trng nht l lun gi c tinh thn lc quan sm vt qua c nhng kh khn trc mt v t c thnh cng hn na trong tng lai.1.2.4. Doanh nhn v trch nhim x hi

Trch nhim x hi ca doanh nghip (Corporate Social Responsibility CSR) hin nay c s dng tng i ph bin. Tuy nhin vn cn nhiu quan im khc nhau v khi nim, ni dung v phm vi ca CSR. y ban Kinh t Th gii v pht trin bn vng nh ngha: Trch nhim x hi ca doanh nghip l mt cam kt kinh doanh nhm c x o c v ng gp cho s pht trin kinh t cng vi vic nng cao cht lng cuc sng ca ngi lao ng v gia nh ca h cng nh cht lng cuc sng ca cng ng v x hi ni chung. nh ngha ny nhn mnh n vai tr ca doanh nghip trong pht trin kinh t v nng cao cht lng cuc sng ca ngi lao ng, gia nh h, cng ng v x hi. M hnh Kim t thp ca A.Carroll (1999) v trch nhim x hi cng c nhiu ngi chp nhn v s dng kh rng ri. Theo , CSR bao gm trch nhim kinh t, php l, o c v t thin. Cc nc ni ting Anh li biu hin trch nhim ca doanh nghip vi khi nim PPP bao gm 3 lnh vc: Con ngi (People), Hnh tinh (Planet) v Li nhun (Profit). Vit Nam, trong quy ch v tiu ch xt Gii thng trch nhim x hi doanh nghip, Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam (VCCI) cng gii hn hai lnh vc l lao ng v mi trng nhng cng vn t thm tiu ch kinh doanh c hiu qu. Nh vy, c th ni, v c bn VCCI cng s dng khi nim PPP. Trn th gii, kinh doanh lun gn vi trch nhim x hi, rt nhiu ngi khng l b ra rt nhiu tin tr thnh mt hnh mu kinh doanh l tng v cng ng. Nike cng b cng khai nhng tiu chun trch nhim x hi ca h cng vi danh sch 700 nh my gia cng 51 quc gia trn th gii, trong c 35 nh my Vit Nam. H kim tra thng xuyn v buc cc nh cung cp phi tun th cc iu kin ny. H cng sn sng ct hp ng nu nh cung cp b pht hin hoc b t co vi phm. General Electrics s dng 2 t USD mi nm nghin cu cng ngh mi bo v mi trng. Howard Schultz, ng ch ca Starbucks, tng hnh din tuyn b, tin mua bo him sc khe cho nhn vin cn nhiu hn tin mua caf t Chu M, Chu , Chu Phi cung cp cho ton h thng Starbucks. Royal Dutch Shell, tp on du kh lu i, thnh lp nhiu qu t thin, trong c vic xy dng trung tm gio dc Early Learning Centre Nam Phi nhm gio dc tr em v dy k nng cho ngi trng thnh.v1.0

17

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Vit Nam, tuy vic thc hin trch nhim x hi CSR cn tng i mi m, nhng nhiu doanh nghip v doanh nhn Vit Nam cng th hin trch nhim v nhng ng gp nht nh ca h i vi x hi.Tnh hung: Anita Roddick Li nhun c th song hnh vi trch nhim x hi

Anita Roddick sinh ngy 23/12/1942 ti thnh ph nh Littlehampton Sussex, Anh Quc. L con th 3 trong s 4 ngi con ca mt ch tim n nh ngi , Anita tri qua phn ln thi th u ca mnh y ph gip m, ngi dy b nhng bi hc u tin v gi tr ca vic ti ch v s dng li vt. Khi trng thnh, s nhy cm vi cc vn o c thc y Anita tr thnh mt c gio trng Cao ng S phm Newton Park. Nm 1962, Anita chuyn n sng Khu nh c dnh cho ngi Israel. y cng l chuyn i u tin khi u cho cuc hnh trnh lm vic vng quanh th gii ca b. Trong nhng chuyn i ny, Anita thy cuc sng bn hn, ngho kh ca ngi dn rt nhiu ni b i qua. Nm 1976, Anita m ca hng The Body Shop u tin chuyn kinh doanh cc loi m phm c ngun gc t nhin do b t bo ch. n nm 2004, b c hn 1980 ca hng The Body Shop khong 40 nc trn th gii v trung bnh hng nm c khong 100 ca hng mi c m. iu khin Anita Roddick v The Body Shop t mt ca hng nh tr thnh mt thng hiu ton cu chnh l trit l kinh doanh v mi trng v nhng quan im v trch nhim x hi ca doanh nghip. B lun ch trng li nhun c th song hnh cng trch nhim x hi: Dng hin s nghip kinh doanh mu cu s thay i mi trng v x hi ph hp v phng din sinh thi, p ng nhu cu hin ti m khng lm nh hng n tng lai. ng gp mt cch ngha vo cc t chc a phng, quc gia v quc t trong lnh vc chng ta kinh doanh bng vic thng qua mt b lut v qun l khuyn khch s cn thn, lng thin, cng bng v tn trng. (Bn Tuyn b s mnh ca The Body Shop). Th nht, sn phm The Body Shop c bit n vi c trng xanh v sch hn l sn phm lm p tuyt i. Cc cng thc iu ch c su tm, nghin cu t cc cng thc truyn thng ca cc dn tc, b lc khp ni trn th gii. Nh cch dng l tr xanh lm sch ca ph n Chu , cch dng v cam lm p ca ph n Sri Lanca, cch lm nc gi u t chui, lm nc hoa t l bc h V mu sc, mu xanh l cy l mu ch o, to ra cm gic gn gi vi thin nhin. B cng ch trng khng dng bao b sang trng m s dng loi bao b c th phn hy v thn thin vi mi trng. Cc nh my ca The Body Shop u c thit b lc nc thi; nh kho s dng h thng n t ng tit kim in; xe ti v bao b u c s dng truyn ti thng ip x hi nh bo v c voi, bo v rng ma nhit i, tuyn truyn v AIDS, tuyn truyn chm dt th nghim trn ng vt, khuyn khch ti ch Trn mt trn x hi, The Body Shop ch trng xy dng nh my nhng vng c nhiu ngi tht nghip v trch li nhun ng gp vo qu phc li ca a phng. V d nh vic xy dng nh my x phng Glasgow, Scotland (1989) v gii quyt c hng ngn vic lm ti a phng; ti tr cho nguyt san Big Issue v 200 ngi v gia c m nhn vic pht hnh v c hng ton b s tin bn bo T nm 1987, The Body Shop trc tip mua li sn phm ca ngi sn xut v dnh tin chnh lch ti u t v ci thin cuc sng cho h, nh mua du da ca b lc da Kayapos (Amazon), mua mt ong ca nng dn Zambia, phc hi nh my giy nh Nepal18v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

Nh vy c th thy, cc doanh nhn thnh t u c thc nht nh v vn Doanh nghip Doanh nhn v Trch nhim x hi. H c bit n khng ch qua nhng thnh cng trong kinh doanh m hn th na l nhng ng gp cho s pht trin chung ca cng ng, x hi. iu ny cng c nhng tc ng ngc tr li v mang li nhiu li ch hn cho doanh nghip.1.3. Tm kim h tr t cc c vn

Trong mi trng kinh doanh c nhiu yu t bin ng v lun c s cnh tranh khc lit gia cc i th, cc doanh nhn cn c s nng ng, nhanh nhy v s am hiu trong nhiu lnh vc. Tuy nhin, khng mt doanh nhn no c th hon ton t tin mnh c kin thc v s hiu bit cn thit. Mi doanh nhn lun c nhng khong trng tri thc khc nhau cn phi lp y v ngi gip doanh nhn lp y cc khong trng tri thc chnh l i ng c vn. Hiu mnh c g, bit mnh cn nhng g cng l mt trong nhng phm cht cn thit i vi doanh nhn. Trong qu trnh khi nghip v iu hnh doanh nghip, ty tng thi im v c th kinh doanh, doanh nhn c th cn mt s c vn nh c vn php l, c vn ti chnh, c vn chuyn mn k thut, c vn marketing.1.3.1. C vn php l

y l lnh vc tng i c th, lin quan n php lut v cc quy tc ng x trong kinh doanh. Hu ht cc doanh nghip kinh doanh bi bn, c uy tn u c c vn php l ring. C vn php l c th gip doanh nhn cc th tc v giy t cn thit ngay t khi ng k thnh lp doanh nghip; thay i loi hnh doanh nghip, ngnh ngh kinh doanh; cc vn php l lin quan n quyn li ca cc i tng hu quan (CEO, nhn vin, khch hng, nh phn phi, nh cung cp, cng ng a phng); cc quy tc thng mi Vn ny cng quan trng hn i vi cc doanh nghip c hot ng thng mi quc t. Do mi th trng li c nhng quy nh, tiu chun v c cch hnh x khc nhau, do thm nhp v chim lnh th trng cc doanh nghip, doanh nhn cn c s hiu bit v i tc cng su sc cng tt. C vn php l s gip cho doanh nghip hn ch ti a vic b thua thit trong quan h thng mi quc t. c bit trong trng hp c tranh chp xy ra, c vn php l ca doanh nghip l ngi hiu r v s nhanh chng gip doanh nghip cc bc nhm gii quyt tranh chp, bo v quyn v li ch hp php ca doanh nghip.1.3.2. C vn ti chnh

Nhim v ca c vn ti chnh l t vn cho doanh nhn trong vn huy ng, qun l v s dng vn gip doanh nghip c mt c cu vn hp l vi mt chi ph ph hp. Nh ta bit, huy ng vn lun phi tnh ti kh nng tip cn, chi ph vn v nhng ri ro c th xy ra. Ty vo tnh hnh v kh nng ti chnh hin ti cng nh mc ch s dng ca doanh nghip, c vn ti chnh c nhim v a ra cc phng n v ch ra u nhc im ca tng phng n, gip doanh nhn ra quyt nh cuiv1.0

19

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

cng. Mt khc, c vn ti chnh cng gip doanh nghip s dng hiu qu nht cc ngun vn nhn ri, gip doanh nhn ra cc quyt nh u t ti chnh ng n. C vn ti chnh ng thi cng c th t vn cho doanh nhn trc nhng quyt nh mua bn, sp nhp doanh nghip, thi im u gi v nim yt c phiu trn th trng chng khon1.3.3. C vn chuyn mn, k thut

Ngi c vn ny rt cn thit trong trng hp doanh nhn khng tht s am hiu v mt k thut, chuyn mn su trong lnh vc kinh doanh m doanh nghip tham gia. Nh cp trn, doanh nhn, nh lnh o thnh cng khng nht thit l ngi gii nht v chuyn mn, iu quan trng l h bit s dng nhng ngi gii hn mnh. Andrew Carnegie, ng Vua thp Hoa K l mt v d in hnh v kh nng s dng nhng ngi gii hn mnh, t nht l v mt chuyn mn, k thut.1.3.4. C vn marketing

Marketing l cu ni Doanh nghip Doanh nhn Sn phm n vi khch hng. Marketing gip doanh nghip to ra mt hnh nh p trc cng chng v to ra gi tr gia tng cho sn phm. Nng lc sn xut ca x hi cng tng, sn phm lm ra ngy cng nhiu th vai tr ca marketing ngy cng quan trng. Trong phm vi v quy m hot ng nht nh, doanh nhn c th t lm marketing cho doanh nghip v sn phm ca mnh. Nhng khi phm vi hot ng v qun l tng ln, mun to ra mt hnh nh chuyn nghip, mt thng ip ng nht cn c vai tr ca c vn marketing chuyn nghip. Trong xu th qun tr kinh doanh hin i, vai tr ca c vn marketing rt cn thit v ngy cng quan trng hn. Nh vy, ty vo nng lc v s hiu bit ca tng ngi, mi doanh nhn c th cn c vn trong mt s lnh vc cc mc khc nhau. iu ny l khng bt buc nhng cn thit gip doanh nhn duy tr v m rng hn na hot ng sn xut kinh doanh ca mnh, trnh c cc sai lm khng ng c t ti thnh cng trong kinh doanh.

20

v1.0

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

TM LC CUI BI

Trong Bi 1 chng ta xem xt cc ni dung chnh sau y: Khi nim v doanh nhn v cc c th lao ng ca doanh nhn. Phn tch nhng t cht m mt doanh nhn mun thnh cng cn phi c. Cch nhn nhn, nh gi nng lc v phm cht ca chnh mnh. Nu thy mnh c t tin v ngh lc, s am m v lng dng cm, hy bt u khi nghip tip tc truyn i nim tin v s am m . Nu thy cha tht s t tin, hy trau di v pht trin nng lc doanh nhn ca mnh v tm kim s h tr t cc c vn. Hy lun gi nim tin rng s am m v n lc s gip bn vt qua nhng kh khn, tht bi ban u t c nhng thnh cng trong tng lai. Hy tham kho nhng ni dung tip sau ca cun sch ny, n s rt c ch cho cng vic kinh doanh ca bn.

v1.0

21

Bi 1: Nhn thc v pht trin nng lc doanh nhn

CU HI N TP

1. Lm r nhng im ging v khc nhau gia: Ngi sng lp doanh nghip Ch s hu CEO Doanh nhn 2. Th no l doanh nhn? tin hnh khi s kinh doanh, doanh nhn cn phi c nhng t cht g? Theo bn t cht no l quan trng nht? 3. tr thnh doanh nhn bn thy mnh c v cn thiu nhng t cht g? Bn b sung nhng im thiu ht bng cch no? 4. Bn c nhn xt g v i ng doanh nhn Vit Nam hin nay? C hi v thch thc i vi h trong nn kinh t m? 5. u im v hn ch ca vic s dng cc c vn trong kinh doanh l g? Khi s dng cc c vn doanh nghip c th s phi i mt vi nhng ri ro g?

22

v1.0