Khảo Sát Tư Liệu Của Đài Loan Liên Quan Đến Chủ Quy n Trên ... · lịch sử tại Đài Loan và là cộng tác viên Dự án Đại Sự Ký Biển Đông. Dự

Kho St T Liu Ca i Loan Lin Quan n

Ch Quyn Trn Bin ng

Tc gi: Ch nh Phc

12/2017

https://daisukybiendong.wordpress.com/

Ch nh Phc cng tc Vin Nghin cu Trung Quc, thuc Vin Hn lm Khoa hc x hi Vit Nam, hin ang l nghin cu sinh tin s chuyn ngnh lch s ti i Loan v l cng tc vin D n i S K Bin ng.

D n i S K Bin ng The South China Sea Chronicle Initiative (SCSCI) l mt d n phi li nhun, phi chnh tr vi s mnh xy dng cc bin nin s kin, tng hp v h thng ho t liu, thng tin v cc ch quan trng ca tranh chp Bin ng theo tiu chun khoa hc, a chiu. Mc ch ca D n nhm gp phn cung cp t liu v mt bc tranh tng th v h thng v din tin tranh chp Bin ng, gip cc nh phn tch v hoch nh chnh sch c th hiu c thc s bn cht tranh chp v c nhng nh gi, gii php ng n, em li cng bng v ho bnh, hng ti an ninh v hp tc bn vng trong khu vc.

Website: https://daisukybiendong.wordpress.com

Facebook: https://www.facebook.com/daisukybiendong/

Email: [email protected]

Cc n phm ca D n i S K Bin ng khng nht thit th hin quan im ca tt c thnh vin v cng tc vin, hay cc nh ti tr D n i S K Bin ng. Bn quyn cc n phm thuc v cc tc gi, dch gi v D n i S K Bin ng. Mi s s dng li hay trch dn phi ghi r ngun v dn link ti bi gc trn D n i S K Bin ng. S dng cho mc ch thng mi phi c s ng bng vn bn ca D n i S K Bin ng.


1

PHN I: H THNG T LIU LCH S I LOAN C LIN QUAN N YU SCH CH QUYN TRN BIN NG

Trong quan h quc t hin nay, vn Bin ng l mt ti nng bng, thu ht s quan tm ca cng ng quc t, mt vn c nh hng to ln n ha bnh v an ninh khu vc chu cng nh ton th gii. Vn Bin ng l ch nhng tranh chp ch quyn trn khu vc Bin ng (cc o v vng bin bao quanh) gia cc nc xung quanh vng bin ny. Qun o Hong sa, qun o Trng Sa v cc vng bin bao quanh hai qun o hin ang l ni tranh chp ch quyn gia cc nc v lnh th l Vit Nam, Trung Quc, i Loan, Philippines, Malaysia v Brunei. Nhng nm gn y, cuc tranh chp ch quyn v quyn li trn Bin ng gia tng gy nn tnh hnh cng thng, phc tp ti vng bin ny. Vn Bin ng tr thnh vn thi s trong quan h quc t. Chnh v tm quan trng, tnh cht phc tp v nhy cm ca n, cho nn vn ch quyn trn Bin ng thu ht s quan tm nghin cu ca ng o cc hc gi trong nhiu lnh vc nh s hc, a l hc, lut hc, quan h quc t, kinh t hc... Mc ch nghin cu ca hc gi mi nc ch yu l chng minh cho ch quyn ca quc gia mnh i vi cc o v vng bin trn Bin ng v phn bc li lun im ca i phng. V th cng tc nghin cu v ch quyn Bin ng u c chnh ph cc nc khuyn khch, ng h. Bn cnh Trung Quc l nc c tim lc ln, v ang ro rit u t cho cc nghin cu v Bin ng, tnh hnh nghin cu ca cc nc khc, trong c i Loan cng rt ng quan tm. Bi vit ny trn c s tng thut tnh hnh nghin cu ca cc hc gi i Loan, h thng ha mt s t liu quan trng c lin quan n yu sch ch quyn Bin ng ca pha i Loan. Nhng nghin cu ny c th c phn chia thnh cc lnh vc da trn ni dung, ch nghin cu l: lch s a l, php lut, quan h quc t v cc lnh vc khc.

I. Nhng nghin cu v lch s, a l

Nhng nghin cu ca i Loan v phng din ny, ch yu tp trung vo kho cu lch s cc o Bin ng, nhng ghi chp v vic hnh x ch quyn lnh th ca Trung Hoa Dn quc trc y i vi khu vc ny, mc ch ch yu ca nhng nghin cu v lch s a l ca i Loan l a ra nhng chng c lch s v l gii theo quan im v ch quyn c li cho h. T nhng nm 1950 v lin tc cho n nhng nm gn


2

y, i Loan u c nhng nghin cu v lch s a l Bin ng, nhng cng trnh tiu biu c th k n nh: Nam Hi ch o a l ch lc ()

ca Trnh T c xut bn nm 1947: Nghin cu vng bin Bin ng ca nc ta () do y ban Nghin cu thit k Quang phc i lc xut bn nm 1979; Ch quyn v ti nguyn khong sn Bin ng: lch s v php lut (

) ca Ph Cn Thnh xut bn nm 1981; Qu trnh hi

qun tun tra vng bin qun o Trng Sa () do i Loan Hc Sinh th cc xut bn nm 1984; Ch quyn cc o Bin ng v xung t quc t () ca Trn Hng Du xut bn nm 1987; Ngy Quc Ngn, Lu Bnh Mui vi Nghin cu c hi dng hc vng bin thuc bin Nam Trung Quc v xung quanh i Loan ()

xut bn nm 1995; Lc s kinh doanh cc o Bin ng ca nc ta (

) ca Thang Hy Dng xut bn nm 2013... Trong nhng nghin cu ca mnh, cc hc gi i Loan ra sc thu thp mt ngun t liu ln v lch s, a l, gii thch, chng minh cho quan im l t xa Trung Quc c ch quyn i vi Bin ng cng nh hai qun o Hong Sa v Trng Sa, chnh ph Trung Hoa Dn quc (i Loan) l nc k tha v tip tc thc thi ch quyn vi vng lnh th, lnh hi . C th tm tt ni dung mt s cng trnh tiu biu nh:

Nam Hi ch o a l ch lc () ca Trnh T c,

chuyn vin ca B Ni chnh, cun sch ny nm trong b Phng vc tng th ca B Ni chnh Trung Hoa Dn quc, pht hnh ln u nm 1947 Bc Kinh, sau c ti bn nhiu ln vo cc nm 1959, 1980... i Loan. y l cun sch c pht hnh cng khai vi danh ngha chnh ph Trung Hoa Dn quc, ni dung sch trnh by khi qut v cc o Bin ng, bao gm a cht a hnh (chng 2), kh tng kh hu (chng 3), lch s thm him cc o (chng 4), sn vt kinh t (chng 5), gi tr a l (chng 6) v lch s (chng 7). Trong sch c v bn hnh ch U vi 11 on, cp n s kin nm 1947, B Ni chnh Trung Hoa Dn quc ti thm nh tn gi, bn cc qun o v cc o, bi , bi ct khu vc ph cn v a ra bng i


3

chiu tn gi c v mi ca cc o Bin ng do B Ni chnh cng b.1 Mt s hc gi i Loan v c Trung Quc nh gi cun sch l chng c c sc thuyt phc mnh m cho ch quyn khng th tranh ci ca Trung Quc i vi cc o Bin ng v l ti liu quan trng c tnh cng lnh, tnh quyn uy!?2

Cun Qu trnh hi qun tun tra vng bin qun o Trng Sa (

)3 do i Loan Hc Sinh th cc xut bn nm 1984 ti i Bc ghi chp v s kin cui nm 1946, mt vin Thng t ca Qun i Quc Dn ng l Diu Nh Ngc nhn lnh ca cp trn thc hin nhim v tun tra khu vc qun o Trng Sa. on tun tra ny bao gm 4 tu chin c tn l Thi Bnh, Trung Nghip, Vnh Hng v Trung Kin, ch theo nhn vin ca cc n v nh B Quc phng, B Ni chnh, Tng b Khng qun, chnh quyn tnh Qung ng v cc nhn vin k thut trc lng, tin hnh cc hot ng thm d, o c, dng bia v ng gi trn o Ba Bnh thuc qun o Trng Sa. Cun Nam Hi phong vn: Nghin cu tho lun hi vc v vn lin quan 4 ca Dng Tc Chu, ni dung gm 7 chng, Chng I c gii thiu v c im a l ca qun o Trng Sa, Chng II a ra nhng chng c lch s v cho rng qun o Trng Sa do ngi Trung Quc pht hin v t tn sm nht, do ngi Trung Quc khai thc u tin. H Dng cng cho rng cc chnh quyn Trung Hoa trong cc thi k qun l v hnh x v ch quyn i vi qun o Trng Sa sm nht, ng thi a ra nhng s liu, bng chng kho c mi pht hin (cho ti thi im ) chng minh rng Trng Sa thuc lnh th Trung Hoa. Trong cun sch ca mnh, Dng Tc Chu t thut rng bn thn n nhiu nc, b cng su tp cng phu mt ngun s liu phong ph gm nhiu th ting nh Hn, Anh, Php, Nht, Vit... lun chng rng ngi Trung Quc pht hin qun o Trng Sa t thi Hn!? Cun Nam Hi hi dng hc, Trn Trn ng, gio s Khoa Khoa hc bin, i hc Quc lp Trung Sn (Cao Hng) xut bn nm 2001 l mt cng trnh nghin cu v a 1 Trnh T c, 1959, Nam Hi ch o a l ch lc, Dng Minh sn trang, i Bc (, 1959,

, , ), tr 82. 2 http://blog.sina.com.cn/s/blog_7395bb730102vpz8.html 3 i Loan Hc Sinh th cc, 1984, Qu trnh hi qun tun tra vng bin qun o Trng Sa, i Bc (

, 1984, ) 4 Dng Tc Chu, 1993, Nam Hi phong vn: Nghin cu tho lun hi vc v vn lin quan, Chnh Trung th cc, i Bc (, 1993, : , , )


4

l Bin ng. H Trn cho rng trong khi khng nh ch quyn ca i Loan i vi Bin ng th cn phi c hiu bit su sc v mi trng vng bin ny, nu dn chng c hiu bit y v mi trng sinh thi s tng thm thc bo v ch quyn. Trn Trn ng cng cho rng trc khi mun khai thc Bin ng cn phi nghin cu y v vic khai thc h thng sinh vt v phi sinh vt Bin ng.5

Trn Hng Du, gio s i hc m Giang, c hai cun sch ng ch v Bin ng l Ch quyn v xung t quc t cc o trn Bin ng6 v Pht hin, khai pht v xung t quc t cc o trn Bin ng 7, trnh by tng i ton din v ch quyn, khai thc ti nguyn du kh v tnh hnh xung t quc t Bin ng theo quan im ca hc gii i Loan. Trong cc sch ca mnh, Trn Hng Du gii thiu mt cch tng quan v hon cnh a duyn ca Bin ng (v tr a l cc o, tnh cht quan trng v chin lc, vic thm d khai thc du kh). V lch s pht hin cc o Bin ng, h Trn ly mc nm 1883 phn chia lm hai thi k: t nm 1883 tr v trc l thi k vng bin ny chuyn thuc v Trung Quc, thi k t 1883 tr v sau l thi k cc th lc bn ngoi can thip vo khu vc bin ny.

Ngoi ra, nhiu bi vit trn cc tp ch nghin cu ca hc gi i Loan cng a ra quan im v lch s, a l Bin ng theo cch nhn ca h. Tiu biu c: Vng Cn Dch vi S lc lch s cc qun o Bin ng () (1958); Ph Cn

Thnh vi Chng c v mt ch quyn cc o, bi trong vng bin c tnh lch s Bin ng hin do Trung Quc chim ng (

) (1994); Vng bin mang tnh lch s v tranh chp lnh th Bin ng

( ) ca Tng Yn Huy (1994); Lch s Trung Quc pht

hin cc o Bin ng () ca Trn Hng Du (1995); Bnh

lun v kho chng s a cc qun o Bin ng () ca

5 Trn Trn ng, 2001, Khoa hc bin Bin ng, Bt Hi ng vn ha c phn hu hn cng ty, i Bc (

, 2001, , , ) 6 Trn Hng Du, 1987, Ch quyn v xung t quc t cc o trn Bin ng, Cng ty s nghip vn ha u S, i Bc (, 1987, , , , 1987) 7 Trn Hng Du, 1997, Pht hin, khai pht v xung t quc t cc o trn Bin ng, Quc lp Bin dch qun, i Bc (, 1997, , , )


5

H Thc Nhn (1996); iu tra s b kho c hc o ng Sa v o Ba Bnh Trng Sa () ca Trn Trng Ngc ( 1997); Bnh

lun bn giai on ngi Trung Quc n pht hin vng bin Bin ng (

) (1998) ca Trn Thin in (1998); Lch s thay i bin

cng Hoa Nam thi cn i n nay () ca Liu Dng (2011); S pht hin cc ng hng hi, o v bi Bin ng thi k u () ca Trn Hng Du (2013)...

Trong bi iu tra s b kho c hc o ng Sa v o Ba Bnh Trng Sa Trn Trng Ngc, Nghin cu vin Vin Nghin cu Trung ng i Loan tng thut kt qu iu tra kho c hc do bn thn mnh tin hnh khu vc qun o ng Sa v o Ba Bnh (Trng Sa). Trn Trng Ngc trnh by rng c nhn mnh tin hnh iu tra kho st i vi mi trng v qu trnh pht trin kinh t hn o ny, thu thp c nhiu t liu kho c, trong c m ca ngi Trung Quc thi Thanh8. Cng Trn Trng Ngc trong bi Bnh lun v 4 giai on pht trin hng ra Bin ng ca Trung Quc 9 thng qua vic dn d nhng t liu, khi qut rng trong hn 2000 nm lch s, s pht trin ca ngi Trung Quc Bin ng bao gm 4 thi k k tip nhau: 1, Thi k hng khi ca giao thng ng bin (bt u t i Tn Hn); 2, Thi k nhn thc v cc o Bin ng (i Tng, Nguyn); 3, Thi k hot ng hng hi hng thnh (u thi Minh) v 4, Thi k khuych trng m rng v sp nhp cc o vo bn Trung Quc (i Minh, Thanh). Trn Thin in trong bi n miu trn cc o Bin ng 10, lp lun rng hot ng ca ngi Trung Quc khu vc Bin ng c lch s trn 2000 nm, k t thi Minh, Thanh, vng bin thuc cc qun o Hong Sa, Trng Sa tr thnh vng hot ng thng xuyn ca nhng ng dn

8 Trn Trng Ngc, 1997, iu tra s b kho c hc o ng Sa v o Ba Bnh Trng Sa, Tp san Vin Nghin cu Lch s Ngn ng Vin Nghin cu Trung ng, quyn 69, s 2 (, 1997,

, , 68 2 ) 9 Trn Trng Ngc, 1998, Bnh lun v 4 giai on pht trin hng ra Bin ng ca Trung Quc, Qun san Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, quyn 4, s 4, tr 85-89 (, 1998,

, , 4 4 , 85-89) 10 Trn Thin in, 2001, n miu trn cc o Bin ng, Tp san Vin Nghin cu Dn tc hc Vin Nghin cu Trung ng, s 89 ( 200189)


6

Trung Quc, nhng ng dn ny trong qu trnh thc hnh nhng hot ng tn ngng ca mnh xy dng nhiu n miu trn cc hn o Bin ng. Trn Thin in cn nhn mnh rng da vo nhng nghin cu thc a v t liu thnh vn, tin hnh thng k s lng cc n miu c trn cc o th ch pht hin c cc n miu ca ngi Trung Quc m khng c ca nc khc?!

Liu Dng li cho rng bt u t Chin tranh Nha phin, tri qua chin tranh Trung-Php, Trung-Nht vi s tht bi ca nh Thanh dn n vic giao thng vng bin cng Hoa Nam b tr ngi, do Trung Quc mt i quyn qun l hon ton i vi vng bin ny. Thi k Quc Dn ng cn thng tr i lc mc d cng coi trng hi quyn, nhng sau thng li ca chin tranh chng Nht k tip l ni chin Quc- Cng khin cho chnh ph Quc Dn ng khng c tm sc quan tm n ch quyn Bin ng. Sau khi Nc Cng ha Nhn dn Trung Hoa thnh lp, trong cc trng hp v iu kin khc nhau nhiu ln tuyn b cc o Bin ng t c n nay l lnh th ca Trung Quc, Trung Quc c ch quyn khng th tranh ci i vi cc o v vng bin ph cn Bin ng. Trong my chc nm gn y, ngun ti nguyn t nhin phong ph Bin ng khi pht tham vng ca cc nc xung quanh v h chim ot mt s o v bi . H Liu nhn nh nguyn nhn ca iu ny, mt l bin cng Hoa Nam vng Bin ng vn cha c phn gii v n nh, hai l s pht trin d thng thin v pha lc a ca cng vc thi c i ca Trung Quc hn ch s trng thnh v hi quyn ca nc ny, ba l quan im v cng vc truyn thng ca Trung Quc vn cha chuyn bin sang quan im an ninh cng vc phi truyn thng hin nay, quan nim v cng vc mi ca nc ny vn cha hon ton c xy dng. 11

Trn Hng Du trong bi vit S pht hin cc ng hng hi, o v bi Bin ng thi k u 12, tho lun v s pht hin ca cc tuyn hng hi Bin ng, cng vi l s pht hin cc qun o trn vng bin ny. H Trn trnh by rng nhng ghi 11 Liu Dng, 2011, Lch s thay i bin cng Hoa Nam thi cn i n nay, Trung Quc bin chnh, s 187 (2011, , , 187 ) 12 Trn Hng Du, 2013, S pht hin cc ng hng hi, o v bi Bin ng thi k u, Hc bo Lch s i hc Quc lp Chnh tr, tr 25-92 (, 2013, , ,

39 25-92)


7

chp thnh vn sm nht v cc tuyn hng hi Bin ng l vo th k II TCN n th k I, khi tnh nng ca tu thuyn c hn do k thut ng tu cha pht trin nn cc tuyn hng hi ch men theo b bin. V th cc tuyn hng hi ch yu l ven theo b bin Trung Quc, bn o ng Dng, bn o M Lai, bn o n ch cha i qua gia Bin ng. n th k III khi pht hin ra qun o Hong Sa v cho n th k V khi k thut ng tu thuyn pht trin, tu thuyn c th i t Qung Chu n o Java. n th k X, k thut ng tu thuyn cng tr nn tin tin, gip thuyn i xa hn nn th k XIII ngi Trung Quc pht hin qun o Trung Sa, th k XV pht hin qun o ng Sa v th k XVI pht hin qun o Trng Sa. Trong bi vit tc gi cng c s dng mt s bn ca phng Ty v Trung Quc chng minh cho lun im nhng qun o ny u do ngi Trung Quc pht hin ra u tin. Cng nhm mc ch chng minh cho ch quyn ca Trung Quc i vi cc qun o Bin ng c lch s lu i T Vn Phong c a ra nhng mi quan h v lch s v a duyn gia o Hi Nam vi cc qun o Bin ng. Theo h T c th chng thc quan h gia o Hi Nam vi Bin ng, t nhin cng c th chng minh quan h ca Bin ng vi Trung Quc.13 Trn Gi D li s dng nhng t liu ca qun i nghin cu lch trnh kinh lc cc qun o Bin ng ca chnh quyn Quc Dn ng giai on t sau khi chin tranh chng Nht (1945) n trc khi ni chin Quc - Cng kt thc (1949) v cng i n kt lun rng v lch s, a l hay lut php quc t cc qun o Bin ng v vng bin xung quanh u thuc ch quyn ca Trung Hoa Dn quc. 14 Trong nghin cu v lch s ra i ca ng ch U, Thang Hy Dng da vo nhng t liu chnh thng ca chnh ph Trung Hoa Dn quc, trnh by kh t m lch s qu trnh hnh thnh ng ch U t nm 1946 n 1956 v vic a n nhng tranh ci gia cc nc xung quanh n. Thang Hy Dng c chng minh rng vic hnh thnh ng ch U l kt qu ca qu trnh i Loan tip nhn cc o Bin ng t pha Nht Bn nm 1946, khi tin cho cng tc tip nhn cc o B Ni

13T Vn Phong, 1994, T quan im Nam Hi bn v ch quyn quy thuc Bin Bin, Qun san Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, quyn 1, s 1, tr 57-64 ( , 1994, ,

, 1 1 , 57-64) 14 Trn Gi D, 2013, Bc u tho lun lch trnh xy dng cc o Bin ng ca nc ta sau khi khng chin thng li n trc khi chnh ph di chuyn sang i Loan- Trng tm nghin cu h s qun i, Hc bo Hong Ph, s 65 (, 2013 -

, , )


8

Chnh Trung Hoa Dn quc cho tin hnh v bn v tr cc o Bin ng c ng ch U vi 11 on.15

Bn cnh vic a ra nhng chng c lch s, a l khng nh ch quyn ca i Loan Bin ng, cc hc gi i Loan cng a ra mt s quan im phn bc li ch trng v ch quyn ca cc nc khc. Tiu biu c Trn Hng Du trong bi Bnh lun v t liu c lin quan n qun o Trng Sa v qun o Hong Sa m pha Vit Nam a ra16 tin hnh phn bc li nhng chng c lch s c lin quan n ch quyn ca hai qun o trn Bin ng m pha Vit Nam a ra.

Tm li, nhng nghin cu v lch s, a l ca cc hc gi i Loan c th chia lm hai b phn: b phn th nht s dng, phn tch cc chng c lch s chng minh rng cc th tch c ca Trung Quc u c nhng ghi chp lin quan v c im a l cc o Bin ng, ng dn Trung Quc tng hot ng trong thi k lch s di vng bin ny, trn cc o cng cn st li nhng bng chng v lch s, kho c, mc ch chng minh cho ch quyn ca h Bin ng; b phn th hai l nhng nghin cu cho rng t thi cn i n nay cc nh nc Trung Hoa c nhng hnh x v ch quyn lnh th trn Bin ng nh khai thc, qun l v bo v ch quyn.

II. Nhng nghin cu v php lut

Ni dung ch yu trong lnh vc nghin cu ny ca pha i Loan l vn dng lut php quc t chng minh cho ch quyn ca h Bin ng, c bit l bin minh cho s tn ti v tnh php l ca ng ch U. Ging nh cc hc gi Trung Quc, cc nghin cu ca i Loan cng tin hnh lun gii nhng vn bn lut php quc t (Cng c lut bin nm 1982 v cc lut php quc t c lin quan) theo hng c li cho h, mt mt lun chng v nhng cn c php l quc t chng minh i Loan c ch quyn

15Thang Hy Dng, 2015, S hnh thnh v tranh ci v ng ch U Bin ng ca Trung Hoa Dn quc (1946-1956), Hi tho thng nin v Nghin cu khu vc ng Nam ca i Loan, i hc Quc lp Thanh Hoa, Tn Trc (2015, U 1946-1956 , 2015

)16 Trn Hng Du, 2001, Bnh lun v t liu c lin quan n qun o Trng Sa v qun o Hong Sa m pha Vit Nam a ra, Nghin cu Ngi Hoa hi ngoi v ng Nam , quyn 1, k 4 (2001

14)


9

i vi cc qun o Bin ng, mt khc h cng gii thch, vn dng lut php quc t phn bc li quan im v ch trng ch quyn ca cc nc c lin quan, trong c Vit Nam. Mt s cng trnh tiu biu trong lnh vc ny l: Ch quyn v ti nguyn khong sn Bin ng: lch s v php lut (

) ca Ph Cn Thnh (1981); Lut bin quc t v Trung Quc ()

ca Trn Hng Du (1991); Nam Hi phong vn: Nghin cu tho lun hi vc v vn lin quan ( : ) ca Dng Tc Chu (1993); Cng

c bin quc t v tranh chp ng quyn () (1994) v Nghin

cu a v php lut Bin ng (()) ca Ph Cn Thnh (1995); Kinh v tuyn v php l trong tranh chp lnh th cc o Bin ng: Kim lun vn ch quyn cc o iu Ng i thuc Bin Hoa ng (

) ca Du Khoan T (2000); Trung Quc v vn Bin ng () ca Ph Cn Thnh, T Bnh Ha (2007); Bn v lut bin quc t: Phn gii hi vc v vng bin ng nghip chung () ca Liu Vn Chng (2008)

Trong cun Nam Hi phong vn: Nghin cu tho lun hi vc v vn lin quan, chng II (Ch quyn v mt chng c php l), Dng Tc Chu lp lun rng v phng din lut php quc t, vic c c lnh th thng qua cc phng thc l chim hu trc tin, chinh phc, chuyn nhng, hiu lc trong thi gian nht nh..., m iu kin ca chim hu trc tin l chim hu v thit lp quyn qun l. Da vo Dng Tc Chu a ra nhng chng c khng nh rng ngi Trung Quc u c s chim hu v thit lp quyn qun l i vi cc qun o Hong Sa, Trng Sa t rt sm m khng h gin on, do v phng thc chim hu trc tin v c hiu lc trong thi gian nht nh, h u c s s khng nh ch quyn ca cc qun o ny.17 Ph Cn Thnh trong Nghin cu a v php lut Bin ng 18, tho lun vn ch quyn Bin ng t phng din lut php quc t trn quan im ca i Loan. K t ngy 1 thng 12 nm 1947, ln u tin khi chnh ph Trung 17 Dng Tc Chu, 1993, Nam Hi phong vn: Nghin cu tho lun hi vc v vn lin quan, Nxb Chnh Trung th cc, i Bc (, 1993, : , , ), tr 111-136 18 Ph Cn Thnh, 1995, Nghin cu a v php lut Bin ng, Cng ty hu hn tin tc Nht Nh Tam, i Bc (, 1995 ( ), )


10

Hoa Dn quc chnh thc cng b ng ch U cho n u nhng nm 1990, cha c cng trnh nghin cu no a ra bin minh chi tit v tnh cht php lut ca vng nc bn trong ng ch U ny. Ni dung cun sch ca Ph Cn Thnh chnh l nghin cu a v php lut ca vng nc bn trong ng ch U v cc o trong phm vi ng ny. Trong sch ny Ph Cn Thnh c gng a ra nhng bng chng v lch s v lut php quc t bin minh cho quan im ca mnh. C th l ch trng ca ngi Trung Quc i vi vng nc Bin ng, v mt php lut c th chia thnh 3 tng cp: Tng cp th nht l tt c Bin ng l bin na kn, cc nc c th da theo iu 123 Cng c Lin Hp Quc v bin, tin hnh hp tc v ti nguyn, mi trng, hng hi v nghin cu khoa hc trong vng bin ny. Tng cp th 2 tc l vng nc c tnh lch s ca Trung Quc trong ng ch U, trong ng ny Trung Quc trn c s chng c lch s, c hng cc quyn li u tin. Tng cp th 3 l qun o Hong Sa, Trng Sa v vng nc quanh qun o c v ra t ng c s, Trung Quc c ch quyn hon ton, nhng khng va chm vi quyn thng hnh qu cnh ca cc nc khc. Mc ch ca Ph cn Thnh l da vo nhng lut php quc t c lin quan phn tch v phn bc li nhng yu cu ch quyn ca cc nc c tranh chp Bin ng, chng minh rng Trung Quc t xa n nay c ch quyn khng th tranh ci khu vc ny, yu cu ch quyn ca cc nc c lin quan nh Vit Nam, Philippines l vi phm lut php quc t.

Du Khoan T, Gio s Lut hc i hc Quc gia i Loan, trong cun Kinh v tuyn v php l trong tranh chp lnh th cc o Bin ng: Kim lun vn ch quyn cc o iu Ng i thuc Bin Hoa ng19, trong phn I ca sch ln lt tho lun cc vn lin quan n Bin ng, l: Bi cnh thi i v hin trng tranh chp lnh th cc o Bin ng; Lun c ca cc nc c tranh chp i vi ch trng lnh th cc o Bin ng; Cc hi ngh trong nc v quc t v tranh chp lnh th cc o Bin ng; a v php lut v tnh cht php l ca ng ch U; Vn php l khi cng nhau khai thc khu vc c tranh chp ch quyn; nh gi v kh nng hp tc gia i Bc v H Ni trong hp tc tin hnh nghin cu khoa hc bin qun o Trng Sa; So snh lp trng v chnh sch ca hai b trong vn ch 19 Du Khoan T, 2000, Kinh v tuyn v php l trong tranh chp lnh th cc o Bin ng: Kim lun vn ch quyn cc o iu Ng i thuc Bin Hoa ng, Quc lp Bin dch qun, i Bc ( ,

2000, , )


11

quyn cc o Bin ng; Phng thc gii quyt tranh chp lnh th cc o Bin ng... H Du a ra nhn nh ng ch v ng ch U khi cho rng ng ny khng phi l ng c s lnh hi, vng bin nm trong ng ny khng phi l vng ni thy hoc lnh hi cng khng phi l vng nc mang tnh lch s (

).20 ng thi Du Khoan T cng a ra khi nim v ng c s thng

gii thch a v php l ca ng ch U. Th nhng Ha Sng V trong lun vn thc s ca mnh khi da vo nhng s kin pht sinh trong lch s so snh nhng cn c php lut ca cc quc gia c tuyn b ch quyn Bin ng, trong phn tho lun n ng ch U nhn nh rng a v php lut ca vng nc bn trong ng ch U vn cha c chnh ph i Loan gii nh mt cch minh bch, v th khi m phn vi cc nc c lin quan pha i Loan rt kh c th xc nh bn cht ca vn tranh chp. 21

Cng tho lun a v php l ca ng ch U, Lng Minh Hoa a ra kt lun ng ch U khng phi l ng c s cng khng phi l ng lnh hi hoc vng c quyn kinh t v cng khng th dng ng ny a ra ch trng quyn li mang tnh lch s m ch l ng quy thuc ca cc o. ngha php lut ca ng quy thuc ca cc o l biu th cc o, bi ... trong ng ny u thuc phm vi lnh th ca mt nc, cn a v php lut ca vng bin trong ng ny th da vo a v php lut ca cc o v qun o trong (ng) m xc nh ch khng lin quan g n ng quy thuc.22 Quan im ca h Lng nh trn l tm tt ni dung lun vn thc s nm 1999, trong lun vn ca mnh, tc gi trnh by ch trng, khi nim ca i Loan v vng nc mang tnh lch s, bn cnh vic a ra nhng bnh lun v ch trng, khi nim ny, lun vn cng phn tch ngha php lut ca ng ch U v a v php lut ca vng nc trong ng ch U, sau 20 Du Khoan T, 2000, Kinh v tuyn v php l trong tranh chp lnh th cc o Bin ng: Kim lun vn ch quyn cc o iu Ng i thuc Bin Hoa ng, tr 76-79 21 Ha Sng V, 2013, Tranh chp ch quyn cc o v bi Bin ng v nh v ch trng vng nc ca ng ch U, Lun vn Thc s, Vin Nghin cu Php lut bin i hc Quc lp Hi dng i Loan (

, 2013, U , , ) 22Lng Minh Hoa, 2014, Phn tch a v php l ca ng 9 on Bin ng, Hi tho thng nin Nghin cu khu vc ng Nam ca i Loan nm 2014 , i Bc (, 2014,

, 2014, )


12

a ra khi nim vng nc mang tnh lch s c th ().23 Tng Tha n thng qua phn tch ch trng vng nc trong ng ch U ca Trung Quc i lc li i n kt lun Trung Quc kin tr ch trng rng nc ny t nht l c ch quyn quyn li vi ngun ti nguyn v quyn qun l chuyn thuc i vi vng nc trong ng ch U, nhng nu Trung Quc p dng nguyn tc lc a chi phi bin th phm vi ng ch U s khng ln nh nc ny ch trng.24

Trn Hy Kit trong lun vn thc s ca mnh li a ra bng so snh v nhng chng c ch quyn ca cc quc gia c tranh chp Bin ng nh sau: 25

Quc gia Ch trng ch quyn Chng c ch quyn

i Loan Ch trng c ch quyn vi ton b cc o Bin ng, bao gm Hong Sa, Trng Sa, ng Sa

Ch quyn lch s

Trung Quc

Ch trng c ch quyn vi ton b cc o Bin ng, bao gm Hong Sa, Trng Sa, ng Sa

Ch quyn lch s

Vit Nam Ch trng c ch quyn vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa

Ch quyn lch s v nguyn tc quc gia

k tha

Philippine Ch trng c ch quyn vi mt s o, bi thuc Trng Sa

Chim lnh t v ch trc, nguyn tc lin k

v iu c cng gii

23 Lng Minh Hoa, 1998, T lut php quc t tho lun ch trng vng nc mang tnh lch s, Lun vn Thc s, Vin Nghin cu ng Nam i hc m Giang (, 1998

, , ) 24 Tng Tha n, 2013, Ch trng vng nc Bin ng ca Trung Quc- Kim lun vai tr ca lun c c tnh lch s, Hi tho hc thut k nim gio s Khu Hng t, i Bc (2013, , ) 25 Trn Hy Kit, 2004, T quan im ca lut php quc t phn tch tranh chp ch quyn Bin ng v chnh sch Bin ng ca Trung Hoa Dn quc, Lun vn Thc s, i hc Quc lp Chnh Tr (, 2004,

, )


13

Malaysia Ch trng c ch quyn vi mt s o, bi thuc Trng Sa

Mt s o Trng Sa thuc thm lc a nc ny

Brunei Ch trng c ch quyn vi bi cn Louisa v vng c quyn kinh t thuc khu vc tranh chp

Mt s o Trng Sa thuc thm lc a nc ny

Trn Hng Du trong bi vit Vn lnh th quy thuc ca Qun o Hong Sa v Trng Sa trong Ha c San Francisco26 tin hnh tho lun nhng vn v ch quyn hai qun o c quy nh trong Ha c nm 1952. Bi vit trnh by nm 1939 Nht Bn chim lnh cc qun o Bin ng, sau khi Nht Bn bi trn u hng, qun i Trung Hoa Dn quc tip nhn s u hng ca qun Nht Hong Sa, Trng Sa v tin hnh chim gi, qun l cc qun o ny. Ngy 8 thng 9 nm 1951 Ha c San Francisco c k kt v c hiu lc 1 nm sau . Trong 1 nm ny ch quyn ca Trung Hoa Dn quc i vi hai qun o vn c hiu lc, khi Hi ngh San Francisco din ra, n v tuyn b ch quyn vi hai qun o ny ca Cng ha Nhn dn Trung Hoa v Vit Nam Cng ha u b phn i hoc khng c tho lun n. T tc gi ny kt lun rng cho n ngy Ha c San Francisco v Ha c Trung- Nht cng c hiu lc ngy 28 thng 4 nm 1952, Trung Hoa Dn quc (i Loan) l nc lun duy tr ch quyn i vi hai qun o ny, cc nc li dng thi gian 1 nm khi 2 ha c ny cha c hiu lc tham gia vo tranh chp cc qun o Bin ng u l khng da trn c s php l no c.

Lu Thin Khi trong sch ca mnh li vin dn 3 n l v phn x tranh chp lnh th ca To n quc t v ch quyn quy thuc ca o Pulau Ligitan v o Pulau Sipadan gia Indonesia v Malaysia nm 2002, tranh chp lnh th v vng bin bin Caribe gia Nicaragua v Honduras nm 2007 v ch quyn quy thuc ca Pedra Branca, Middle Rocks v South Ledge gia Singapore v Malaysia nm 2008. Cun sch trnh by vic ta n p dng quyn chim hu c hiu lc nh th no v xem xt hnh vi v lun im lin quan ca nhng nc tham gia cc v kin v s dng cc lun im v 26 Trn Hng Du, 2011, Vn lnh th quy thuc ca Qun o Hong Sa v Trng Sa trong Ha c San Francisco, Tp ch Qu san ca Qu Vin Cnh, S 4 Quyn 12, tr. 1-50 (, 2011,

, / Prospect Quarterly, 124 (Vol.12, Issue 4), pp.1-50)


14

phn quyt ca ton n so snh lun im ca Trung Quc v i Loan i vi ch trng ch quyn cc o Bin ng, hnh vi ca hai pha i vi cc o Bin ng c ph hp vi iu kin chim hu c hiu lc khng.27Cng xut pht t gc lut quc t, ly Cng c lut bin Quc t, nhng phn quyt quc t trong thi gian gn y v hc thuyt ca cc nh lut hc phn tch s la chn chin lc i vi cc o Bin ng, c Thy Ln nhn nh s xut hin nhng lun im khc bit vi quan im truyn thng khi xem o Ba Bnh c v tr chin lc tt nht. Mc d i Loan chim ng o Ba Bnh c xem l ln nht v thch hp cho vic c tr ca con ngi, c th a ra ch trng v thm lc a v vng bin c quyn kinh t, nhng nu tin hnh phn gii vi cc o xung quanh thuc quyn khng ch ca cc nc khc th s thnh hn o khng c lnh hi v v tr a l ca o ny li l mt bt li vi i Loan. 28

Tm li, phn ln nhng nghin cu ca pha i Loan v lut hc u nhm mc ch chng minh rng ng ch U nh du quyn s hu c tnh lch s l mt s thc khch quan tn ti trong thi gian di. H cho rng cho d t gc kho st s tht lch s hay t l gii trong quy nh ca lut php quc t hin i, pha h u c ch quyn khng th tranh ci i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa. Nhng nghin cu ca i Loan i vi ch quyn Bin ng v php lut php l u nhm chng minh cho ch quyn ca h Bin ng trn c ba nguyn tc th c lnh th, bao gm: 1, Nguyn tc pht hin: ngi Trung Quc pht hin cc o Bin ng u tin, v vy m ng nhin c ch quyn i vi cc o ny v Trung Quc so vi tt c cc nc khc u c y chng c lch s chng minh cho s pht hin ny. 2, Nguyn tc chim hu trc tin: cc o Bin ng trc khi c Trung Quc pht hin l t v ch, sau khi b ngi Trung Quc pht hin ra, tri qua cc triu i, chnh quyn u tin hnh khai thc v hnh x quyn qun l i vi nhng o . 3, Nguyn tc chim hu tm thi: da theo nguyn tc ca lut php quc t, vn ca 27 Lu Thin Khi, 2013, Hnh ng ca hai b lin quan n ch trng ch quyn cc o c tranh chp Bin ng: trng tm tho lun nguyn tc thng tr c hiu lc trong lut php quc t, Tr Tri hc thut xut bn, i Bc (, 2013,

, ,) 28 c Thy Ln, 2014, T kh nng hiu lc trong phn gii cc o Bin ng tho lun s la chn chin lc ca nc ta Bin ng, Tp ch Quc phng, quyn 29, s 1 (, 2014,

, , 291)


15

qun o Trng Sa c lin quan n 3 thi k php lut: mt l php lut khi pht sinh thc t php l l pht hin, qun l, hnh x ch quyn...; hai l thc thi php lut khi pht sinh tranh chp ch quyn qun o Trng Sa; ba l thc thi php lut khi ang gii quyt tranh chp. Nhng thi k ny ln lt c lin h vi lut php trc th k 18 tr v trc, lut php quc t sau nhng nm 50 ca th k XX v lut php quc t hin ti v tng lai.

III. Nhng nhn t quc t, khu vc nh hng n vn Bin ng

Xut pht t gc quan h quc t phn tch v nghin cu v Bin ng l mt lnh vc ln khc trong nghin cu Bin ng ca hc gii i Loan. V tng th, nghin cu v phng din cc nhn t quc t, khu vc c th chia lm hai b phn: th nht l nghin cu nh hng ca cc nc ln i vi tnh hnh Bin ng, th hai l nghin cu quan h gia cc quc gia c tranh chp trong khu vc.

III.1. Nghin cu nh hng ca cc nc ln i vi tnh hnh Bin ng

Nhng cng trnh nghin cu v lnh vc ny phn ln tp trung vo nghin cu nh hng, tc ng nhn t cc nc ln nh M, Trung Quc, Nht Bn, Nga... i vi vn Bin ng.

V nhn t nc M, Dng Ch Hng trong Nc ta cn phi c chin lc Bin ng 29 nhn nh, nhn nhn t v gc qun s, nc M dng nh ang c m mt l hng ln ng Nam , v mt chin lc m ni, l mt hnh thc vn dng gim bt p lc pha ng Bc . Nhng nc M cng khng mun thy mt b quyn s xut hin khu vc Bin ng, dng lc lng qun s uy hip cc nc trong vng, hoc dng v lc gii quyt cc tranh chp v ch quyn lnh th. Vic c xut hin mt b quyn c nh s dng v lc trong khu vc hay khng s nh hng n nhng cam kt v nhng hip nh an ninh ca M v cc quc gia trong vng, nh iu c v tng tr an ninh M-Phi, M- Thi... Trong khi , Lm Chnh Ngha cho rng bt u t thp k 1990, do s pht trin nhanh chng ca quan h kinh t thng mi gia M v cc nc khu vc chu Thi Bnh Dng, nc M by t thi v cng quan tm i vi t do hng hi Bin ng. Hn na, sau khi Chin tranh

29 Dng Ch Hng..., 1996, Nc ta cn phi c chin lc Bin ng, Nxb Nghip Cng, i Bc (

, 1996, , , )


16

lnh kt thc, s trit thoi ca Lin X v M to thnh khong trng quyn lc khu vc ng Nam , th lc cng quyn khu vc l Trung Quc mi tri dy mong mun lp vo khong trng quyn lc y, buc M chuyn s ch vo khu vc Bin ng vn tim tng nhiu vn an ninh. T dn thay i thi i vi vn Bin ng, nc M ch trng cc nc c tranh chp ch quyn Bin ng cn gii quyt tranh chp bng phng php ha bnh.30

Tn Quc Tng trong sch Lp trng v chnh sch ca M, Nht i vi vn Bin ng, nhn nh lp trng v thi c bn ca nc M i vi vn Bin ng l gii quyt ha bnh tranh chp, yu cu cc bn tranh chp kim ch, phn i s dng v lc, khng can d vo ch quyn ca nc c tranh chp, ng h Tuyn b Manila nm 1992 ca ASEAN, ng h Cng c lut bin ca Lin Hp Quc.31 Trn Lp Cng cho rng, trong vic Trung Quc tch cc khuych trng lc lng qun s Bin ng, vn ch quyn Bin ng l mt trong nhng ng c ca hnh ng ny, v th khin cho cc nc xung quanh Bin ng cng tch cc pht trin lc lng qun s. V th M lit khu vc ny vo danh sch mt trong s t khu vc bt n trn th gii, ng thi quan tm mt thit n tnh hnh pht trin cn bng quyn lc khu vc ny phng nguy c bng n chin tranh32. Tng Yn Huy trong Phn ng ca nc M i vi ch trng v vng bin mang tnh lch s ca cc nc xung quanh Bin ng, cho rng t nm 1979 n nay, nc M thng qua vic thc hin Phng n t do hng hi, trong phn ng ca nc ny i vi ch trng v vng bin mang tnh lch s ca cc nc xung quanh Bin ng l mt khi vic thc hin t do hng hi v quyn li hng khng b Trung Quc v cc nc khc gy tr ngi, nc M s c nhng phn ng cng rn. ng thi tc gi cho rng nu nh nc M gia nhp Cng c Lut bin 1982, th vic p dng nhng hnh ng phn i ca M i vi 30 Lm Chnh Ngha, 1996, Tnh hnh Bin ng v chin lc ngoi giao quc phng i Loan cn c y ban Kho hch Nghin cu pht trin Vin Hnh chnh n hnh, i Bc (,

, , ) 31 Tn Quc Tng, 1998, Lp trng v chnh sch ca M, Nht i vi vn Bin ng, Bo co thnh qu k hoch nghin cu chuyn n vn Bin ng do B Ni chnh ti tr, B Ni chnh, i Bc (, 1998,

,) 32 Trn Lp Cng, 1999, T tranh chp Bin ng bn v ch trng bo v ch quyn v quyn li ca i Loan, Tp ch Quc phng, quyn 15, s 1, tr 69-79 ( , 1999,

, , 15 1 69-79)


17

ch trng vt ra khi quyn hn Bin ng ca cc nc, mi cng c sc thuyt phc v tnh chnh ng.33

V nhn t Nht Bn, L Minh Tun trong Phn tch chnh sch ca Nht Bn i vi vic x l xung t Bin ng, nhn nh t sau khi Chin tranh lnh kt thc, Nht Bn nhn ra rng mt quc gia hon ton c th khng ch khu vc ny l khng th, hn na s tng cng hip thng, i thoi gia cc cc t chc quc t v nhiu quc gia, cc nc ln v cc nc trong khu vc cng nhau n nh cc din chnh tr kinh t khu vc l trng thi thng xuyn, Nht Bn cng th nghim su sc tnh hnh ny. Quan im ca Nht Bn i vi vn Bin ng th hin cc im ch yu sau: 1. Nht Bn hon ton khng c bt c lp trng no i vi ch quyn cc o Bin ng c lin quan v mt php lut; 2. Nht Bn khng mun thy tnh hnh cng thng trong khu vc gia tng hoc bng pht xung t qun s, nh hng ha bnh n nh ng Nam ; 3. Nht Bn ch trng cc nc c tranh chp dng phng thc ha bnh hip thng tm cch gii quyt vn ; 4. Nht Bn nhn mnh rng nc ny theo lut php quc t c hng quyn t do hng hi Bin ng m khng chu s cn tr v khng ch ca cc nc c tranh chp ch quyn cc o Bin ng. 34

V nhn t Trung Quc, Hong K Lm trong lun vn thc s ca mnh s dng l lun hi quyn v cn bng quyn lc tho lun trong xung t Bin ng Trung Quc ng mt vai tr mang tnh then cht. S tri dy v thc bin ca Trung Quc dn n s chuyn bin v chin lc ca nc ny. Lun vn cng trnh by vic Trung Quc m rng th lc khu vc Bin ng nh th no v tho lun mc tiu chin lc, hnh vi thc t trong tranh chp ti nguyn ca Trung Quc, s khuych trng hi qun v th on vn dng chin lc Bin ng ca nc ny.35 Phan Ngn Ho cng vn 33Tng Yn Huy, 1998, Phn ng ca nc M i vi ch trng v vng bin mang tnh lch s ca cc nc xung quanh Bin ng (thng), Vn v Nghin cu, quyn 37, s 10, tr 1-21 (, 1998,

, (), , 37 10 , 1-21)34 L Minh Tun, 1997, Phn tch chnh sch ca Nht Bn i vi vic x l xung t Bin ng, Song nguyt san chnh sch quc gia, s 171 (, 1997, , ,

171 )35Hong K Lm, 1998, Nghin cu phn tch nhn t Trung Quc trong vn xung t Bin ng, Lun vn Thc s, Vin i lc i hc Quc lp ng Hoa (, 1998, ,

, )


18

dng l lun hi quyn tp trung tho lun v s pht trin ca lc lng v trang trn bin ca Trung Quc (bao gm hi qun v cc t chc chp php trn bin) v i n nhn nh rng nh hng ca s m rng lc lng ny s lm gia tng xung t v li ch trn bin gia Trung Quc vi cc nc ng Nam c tranh chp Bin ng.36

Trn Vnh Khang, ch Vn Trung tp trung tho lun suvn Trung Quc hin i ha hi qun. Vic Trung Quc hin i ha hi qun tr thnh s uy hip mang tnh tim ti i vi an ninh khu vc chu Thi Bnh Dng. Trong tnh hnh Trung Quc khng loi tr vic s dng v lc gii quyt tranh chp lnh th, vic nc ny tin hnh hin i ha hi qun gia tng s lo ngi ca cc nc trong khu vc. ng thi hai hc gi ny cng d bo trong tng lai cng vi s ln mnh khng ngng ca lc lng hi qun Trung Quc, lc lng hi qun ca nc ny s c nhng nh hng r rng trong khu vc chu Thi Bnh Dng, an ninh ca nhng nc trong khu vc s ng trc nhng thch thc nghim trng.37 Quch Thim Hn cng c cng quan im tng t, nhng li i su tho lun gi tr chin lc ca Bin ng i vi Trung Quc phn tch chin lc ca nc ny Bin ng.38

III.2. Nghin cu quan h gia cc quc gia c tranh chp trong khu vc

Ni dung cc nghin cu ny trnh by v cc mi quan h song phng v a phng c lin quan n vn Bin ng:

Trong cc quan h song phng lin quan vn Bin ng, quan h Vit Nam Trung Quc c ch hn c. Trn Vn trong sch Tranh chp Bin ng gia Trung Quc v Vit Nam: Mt suy ngh chin lc v Bin ng, xut bn nm 2012 ti i Bc vi

36 Phan Ngn Ho, 2012, T din bin l lun hi quyn tho lun s pht trin v nh hng ca lc lng v trang trn bin ca Trung Cng hin nay, Lun n Tin s, S Nghin cu Tn Trung Sn v Trung Quc i lc Vin Khoa hc x hi i hc Vn ha Trung Quc (2012

) 37 Trn Vnh Khang, ch Vn Trung, 1998, nh hng ca vic Trung Quc hin i ha hi qun i vi an ninh chu Thi Bnh Dng, Nghin cu trung Quc i lc, quyn 42, s 7, tr 1-24 (, , 1998,

, , 42 7 1-24) 38 Quch Thim Hn, 2011, Xem xt chin lc qun s Bin ng ca Trung Quc, Song nguyt san Hc thut hi qun, quyn 55, s 6 (, 2011, ,

, )


19

mc ch trnh by mt s quan im khng phi l ch lu i Loan v a ra mt s i sch ng ph. Tuy nhin, li l nhng quan im sai tri khi h Trn cho rng: khu vc Bin ng khng phi l khu vc nh, n c lin quan n khu vc rng ln bng na chu u, c lin h n 9 quc gia v 530 triu dn (nm 2009, khng tnh dn s Trung Quc), Vit Nam l nhn t quan trng trong vn Bin ng. Nm 1950, hai nc thit lp quan h ngoi giao, tuy nhin, nhng nm 60, 70 ca th k 20, ngi Vit Nam vi s bo tr ca M tha lc lc lng hi qun Trung Quc cn yu, xm chim cc o ca Trung Quc v chim ng cho n hin nay?!39 Cng cp n tranh chp Vit Trung, Thi Tr Ton v Vng T Tr nhn nh: thi gian gn y xung t Bin ng gia Trung Quc vi Vit Nam l quyt lit nht, mc d vn bin gii trn b v vnh Bc B gia hai nc c gii quyt thng qua m phn, nhng vn Bin ng vn cha c gii quyt. Hai nc c cng hnh thi thc h, th ch chnh tr, kinh t ging nhau, ng l phi kt thnh nc anh em, nhng quan h gia hai nc li khng c thn thit nh vy. Hin nay trong tranh chp Bin ng hai nc khng ch tng cng sc mnh qun s m v ngoi giao tch cc pht trin quan h lin minh vi cc nc, c bit l M, Nga, Nht Bn, n . Sau cng h d bo kh nng pht trin ca tranh chp Trung-Vit trong tng lai rng kh nng hai nc s dng v lc gii quyt tranh chp l tng i thp.40

V cc nc khc, Triu Hng cp n xu hng pht trin quan h gia Trung Quc v Philippines trong bi cnh gia hai nc c tranh chp lnh th. Mc d quan h hai nc tip tc c ci thin nhng Philippines vn lo lng v mt Trung Quc ang tri dy s a n nhng bt n trong khu vc, cng vi l s gia tng tm l cnh gic vi Trung Quc, tnh hnh Bin ng cng ngy cng thm cng thng.41 C th hn,

39 Trn Vn, 2012, Tranh chp Bin ng gia Trung Quc v Vit Nam: Mt suy ngh chin lc v Bin ng, Cng ty c phn hu hn vn ha Xun Thy ng, i Bc (, 2012,

) 40Thi Ch Ton, Trng T Tr, 2015, Tho lun tranh chp Bin ng gia Trung Quc v Vit Nam, Tp ch Quc phng, quyn 30, s 1 ( ; , 2015, , , )41 Triu Hng, 2013, Trin vng quan h Trung Quc v Philipine di tranh chp Bin ng, Bnh lun Chnh tr ton cu, s 43, tr 23-40 (, 2013, , , 43, .23-40


20

Dng Ho42 v Cao Thiu Phm, L Vn ng43 li tho lun tranh chp khu vc bi cn Scarborough gia Trung Quc v Philippine trong thi gian gn y v nh hng ca tranh chp ny i vi chnh sch Bin ng ca Trung Quc.

Bn cnh mi quan h song phng, nhng mi quan h a phng lin quan n vn Bin ng cng c cc hc gi i Loan cp n v tho lun kh nhiu. Lm Chnh Ngha trong Din n khu vc ASEAN vi bin php xy dng lng tin Bin ng cho rng, i vi Din n Khu vc ASEAN (ARF), Bin ng l ch u tin c quan h mt thit n an ninh khu vc, v chnh sch ro rit c tnh k hoch ca Trung Quc Bin ng c gp phi tr ngi hay khng th cn phi quan st.44 L Lnh trong bi vit ASEAN vi tranh chp Bin ng, cho rng tranh chp ch quyn Bin ng tn ti t nhng nm 30 ca th k XX, sau cng vi vic pht hin ngun ti nguyn du m v tm quan trng v ng giao thng, v tr a chin lc khin cho tnh hnh Bin ng ngy cng phc tp, ngy nay cng vi s pht trin ca hon cnh chnh tr, kinh t th gii cng khin cho khu vc Bin ng c th tr thnh im bng n ca xung t, nh hng n an ninh khu vc chu - Thi Bnh Dng.45 Vng Qun Hng li a ra kin rng trong vn cng nhau khai thc, trn phng din hp tc ng nghip, bi v tng din ca n tng i khng lin h nhiu n vn ch quyn nn trong lnh vc ny, kh nng tin hnh hp tc gia cc nc c lin quan l rt cao.46 Thm Khc Cn cho rng trong xu th ton cu ha, trong vn Bin ng, vic cc nc trong khu vc u mong mun hp tc ton din v kinh t, gii quyt ha bnh tranh chp, cng nhau hp tc khai thc ti nguyn l mt xu th ca

42 Dng Ho, 2012, , nh hng ca s bng pht li xung t Bi cn Scarborough i vi chin lc Bin ng ca Trung Quc, Tn x hi chnh sch song nguyt san, s 22 ( 2012

22 ) 43Cao Thiu Phm, L Vn ng, 2013, Tranh chp bi cn Scarborough v s chuyn bin trong chnh sch Bin ng ca Trung Quc, Thng tn Nghin cu Thi, s 11 (2012

11 ) 44Lm Chnh Ngha, 2000, Din n khu vc ASEAN vi bin php xy dng lng tin Bin ng, Song nguyt san Chnh sch quc gia, tr 21-5545 L L , 1994, ASEAN vi tranh chp Bin ng, Song chu san Chnh sch Quc gia, s 96 (, 1994,

, , 96 ) 46 Vng Qun Hng, 2003, Tranh chp cc o Bin ng v hp tc chung v ngh c, Tin tc T Uy, i Bc (, 2003, , , )


21

thi i.47 Cng quan im vi Thm Khc Cn, trong lun vn thc s ca mnh, Trn Hu nh xut pht t l lun quc t quan nghin cu tnh cht c th ca vic hp tc khu vc Bin ng, a ra quan im rng xy dng c ch hp tc x l ha bnh vn Bin ng, gim bt nguy c xung t qun s cn thng qua ch ha, minh bch ha, s tin tng chnh tr ln nhau gia cc bn48

IV. Nhng nghin cu v ch trng, chnh sch ca i Loan v cc nc i vi vn Bin ng

Bi v tnh hnh Bin ng trong nhng nm gn y tr thnh vn nng bng trong quan h quc t ca hn o ny, v vy t nhng nm 90 ca th k XX c ngy cng nhiu hc gi i Loan tp trung nghin cu i sch ca i Loan v cc nc trong vn Bin ng.

IV.1. Ch trng, chnh sch ca i Loan

V ch trng ch quyn Bin ng ca i Loan, hc gi Du Khoan T cho rng v lch s v php lut, t nm 1950 tr v trc, c hai b (i Loan v Trung Quc i lc) u c cng nhn nh rng ch quyn Bin ng thuc v Trung Quc, nhn thc chung ny c th hin 4 phng din49: Th nht, c i Loan v Trung Quc i lc u cho rng cc qun o Bin ng vn l t v ch (terra nullius) v ngi Trung Quc pht hin sm nht, hin trn cc qun o ny cn nhiu du tch lch s, kho c hc ca ngi Trung Quc. Th hai, cc chnh quyn ca Trung Quc t th k XIII n trc Chin tranh th gii th hai c mt thi k di thc hin chc nng nh nc i vi cc qun o ny. Th ba, trong thi k Chin tranh th gii th hai, mc d cc qun o ny ln lt b cc cng quc phng Ty v Nht Bn xm chim, nhng chim ng cc qun o ny l qun i Nht Bn u hng Trung Hoa Dn quc, t nc ny khi phc ch quyn lnh th Bin ng tng b Nht Bn chim 47Thm Khc Cn, 2009, Tng thut v bnh lun v tranh chp ch quyn cc o Bin ng, i Loan Hc sinh th cc, i Bc ( , 2009, )48Trn Hu nh, 2014, Phn tch tnh cht c th ca c ch x l ha bnh Bin ng, Lun vn Thc s, i hc Quc lp ng Hoa (, 2014, , , )49Du Khoan T, 1995, So snh lp trng v chnh sch ca hai b i vi vn ch quyn Bin ng, L

Lun v chnh sch, quyn 9, s 4 (, 1995, , , 94

)


22

ng trc . Th t, k t sau Th chin 2, nc ny lin tc thi hnh mt lot bin php chnh sch, bao gm 1946-1947 c chin hm n tun tra cc qun o Hong Sa, Trng Sa, phi qun i n ng gi, nhp cch qun o ny vo bn tnh Qung ng, thnh lp Khu hnh chnh cc qun o ng Sa, Trng Sa; nm 1949 li a cc o vo Khu hnh chnh c bit Hi Nam, ng thi t tn v v li bn cc o. K t sau 1950, bi v tnh hnh t nc phn lit v i u hai b, Trung Hoa Dn quc i Bc tip tc truyn thng vn c, thi hnh chc nng nh nc Bin ng.

Ng Ch cho rng trong th k 21 vn Bin ng vn l mt trong nhng im nng xung t khu vc ng , hin nay mc d cc nc c tranh chp t kim ch, v khng xy ra nhng s kin xung t ln, mc d vn c s i u qun s v xung t trn quy m nh. Cng c th do cc bn kim ch m t c s tha thun, nhng gc li tranh chp ch quyn hoc kim ch xung t hon ton khng th gii quyt tranh chp hay ha gii xung t.50 Liu Vn Chng cho rng ti nguyn bin phong ph, khi m vng lc a dn b khai thc ht th ti nguyn bin cng c vai tr quan trng. V th vic phn nh bin gii trn bin tr thnh ch quan trng v mt chnh tr v kinh t ca th gii hin nay. Cc o v v tr v din tch ln nh khc nhau nn c tnh cht khc nhau v c th c c hiu lc ton b, hiu lc b phn v v hiu lc. i vi vng bin c ngun ti nguyn phong ph, cc nc ven bin cng a ra ch trng quyn li m to thnh vng chng ln, tm thi nn gc b vn ch quyn m p dng m thc cng nhau khai thc cho php cc nc c lin quan u c hng li t ngun ti nguyn bin.51

Nc ta cn phi c chin lc Bin ng ca Dng Ch Hng v cng s l mt cun sch kh quan trng trong lnh vc ny. Cun sch l tp hp nhng bi vit ca cc 50Ng Ch, 1995, Gc tranh chp khng th gii quyt vn ch quyn- phn tch tranh chp Trng Sa gia Trung Quc v Philippines thi gian gn y, Nghin cu Trung Cng, quyn 29, s 5, tr 32-38 (, 1995,

, , 295, 32-38)

51 Liu Vn Chng, 2008, Bn v lut bin quc t: Phn gii hi vc v vng bin ng nghip chung, Dng Tr vn ha s nghip c phn hu hn cng ty, Tn Bc (, 2008, ,

, )


23

chuyn gia hc gi i Loan ti hi tho do Trung tm Nghin cu chnh sch quc gia t chc, ni dung phn tch v chin lc trn Bin ng nh: Chin lc Bin ng ca cc nc chu Thi Bnh Dng (Dng Ch Hng), Chnh sch Bin ng ca Trung Hoa Dn quc (Lm Chnh Ngha), Phn tch v kin ngh v chnh sch Bin ng ca nc ta (i Loan) (Tn Quang Dn), T tranh chp Bin ng v m thc vn hnh ca Din n khu vc ASEAN nh gi hn ch v c hi trong chnh sch hng Nam ca i Loan (Nhan Kin Pht)... Sch ny ch ra rng chin lc ca i Loan Bin ng cn c hai ni dung chnh: Mt l duy tr an ton ng hng hi khu vc ny m bo v nhu cu nhp khu nng lng v cc tuyn hng hi thng mi ca i Loan; hai l kin quyt bo v cng th qun o ng Sa v o Ba Bnh Trng Sa, t bo v c ch quyn ca i Loan Bin ng. Cc tc gi ca cun sch ny cn cho rng trong nhng nm gn y khi vn Bin ng tr thnh im nng tim tng nhng xung t khu vc chu - Thi Bnh Dng, chin lc ny nhn c s coi trng ca cc nc trong khu vc, hn na hot ng ca cc nc xung quanh Bin ng a n nhng thch thc, chnh sch Bin ng ca i Loan ang ng trc nhng thch thc nghim trng v cn phi iu chnh.52

Lm Chnh Ngha thng qua phn tch chnh sch, sc mnh qun s ca cc nc c tranh chp Bin ng cho rng trong khi cc nc c tranh chp ch quyn Bin ng ngy cng i mi v mt quc phng cnh tranh ngun ti nguyn bin v cng c ch quyn cc o chim lnh, v trong tnh hnh i Loan ang tch cc theo ui vic cn bng chnh sch i lc v chnh sch hng Nam, th chin lc ngoi giao v quc phng ca hn o ny ang ng trc th thch mi. Nu nh i Bc thi hnh chnh sch cng rn Bin ng i chi li vi cc quc gia khc trong khu vc, c th s nh hng n xung t gia i Loan vi cc nc ng Nam c lin quan, tc l c th to thnh phn ng mnh m hn ca cc nc c tranh chp, khin cho i Loan khng th t c mc tiu chnh sch kin nh duy tr ch quyn Bin ng. H Lm nhn nh nu i Loan p dng mt chin lc ngoi giao, quc phng cn

52 Dng Ch Hng..., 1996, Nc ta cn phi c chin lc Bin ng, Nxb Nghip Cng, i Bc (

, 1996, , , )


24

bng Bin ng th s khng khin cho tnh hnh Bin ng cng thng, nh hng n li ch an ninh quc gia ca hn o ny. 53

Tng Yn Huy trong bi Hi ngh Bin ng v s tham gia ca i Loan: nhn li v trin vng nhn li 6 ln Hi ngh Bin ng din ra t nm 1990 n 1996 v s tham gia ca i Loan. Trong bi vit tc gi nhn xt mc ch ca Hi ngh Bin ng l thng qua s i thoi ca cc nc c lin quan, chuyn ha xung t tim ti khu vc thnh kh nng hp tc trong vng, ng thi thng qua tin hnh qu trnh i thoi ngn chn s pht sinh xung t, nhm duy tr s ha bnh v n nh trong khu vc. S tham gia ca i Loan gp phi nhng kh khn cn ch x l cc vn nh hai b c th tham gia hi ngh vi a v ngang bng, hai b c th p dng lp trng chnh sch thng nht ... Tng Yn Huy nh gi nhng thnh qu v hn ch ca hi ngh, tho lun nhng nan m i Loan gp phi khi tham gia hi. Ngoi vic nh gi trin vng trong tng li ca Hi ngh Bin ng, bi vit cng a ra nhng kin ngh i vi i Loan khi tham gia vo nhng Hi ngh Bin ng ti.54

Trn L ng trong Tranh chp vng bin i Loan55, cho rng i Loan bn b bao quanh bi bin c, vi t cch l mt quc gia c lp c ch quyn, v ch quyn vng bin, ch quyn quyn li ti nguyn bin v quyn qun l c tranh chp vi cc nc Trung Quc, Nht Bn, Philippines v cc quc gia khc, trong c tranh chp v ch quyn cc o Bin ng. gii quyt cc tranh chp trn trc ht chnh quyn i Loan phi xc nh r rng vic kin tr nh v c lp ch quyn quc gia, sau mi da theo Cng c bin nm 1982 v cc lut php quc t lin quan mi c th gii quyt ha bnh cc tranh chp. T Tin Cng trong An ninh bin i Loan v ci cch quc phng, trnh by cc vn v hon cnh v chnh sch quc phng ca i Loan, sch lc v d ton quc phng, Quc gia ha qun i, ci cch v gio dc qun s... 53 Lm Chnh Ngha, 1996, Tnh hnh Bin ng v chin lc ngoi giao quc phng i Loan cn c, y ban Kho hch Nghin cu pht trin Vin Hnh chnh n hnh, i Bc (,

, , ) 54Tng Yn Huy, 1996, Hi ngh Bin ng v s tham gia ca i Loan: nhn li v trin vng, Vn v nghin cu, quyn 32, s 2 (, 1996, , , 322)55 Trn L ng, 2004, Tranh chp vng bin i Loan, Qu san lut php quc t i Loan, quyn 1, s 2, tr 113-118 (, 2004, , , 12, 113-118)


25

cng vi , trn c s nh gi xung t tim tng ca Trung Quc i lc m a ra chin lc ci cch quc phng ca i Loan.56 Trn Hy Kit li nhn nh hn ch ln nht trong chnh sch ca i Loan v Bin ng l ngi quyt nh ti cao xa nay vn cha th nghim, nhn thc c tnh cht quan trng ca vn Bin ng i vi hn o ny, i Loan trong vn c mi quan h thit thn ny c nguy c b gt ra ngoi. Vn Bin ng khng phi l vn c th thi hnh chnh sch m l vn ch hnh ng, hnh ng tch cc c th khng chc chn t c kt qu nh mong mun, nhng b ng tiu cc chc chn s mt ht. H Trn cng cho rng nu i Loan khng c nhng chnh sch hu hiu c th m ch dng li giai on tho lun trn giy, trong khi cc quc gia c tuyn b ch quyn khc ang tch cc hnh ng khu vc ny th i Loan s khng th trnh khi nguy c b gt ra ra trong vn Bin ng. 57 Trong khi Tng Yn Huy ch trng Chnh sch Bin ng ca nc ta (i Loan) cn phi ly bo v ch quyn Bin ng, tng cng khai thc v qun l Bin ng, tch cc xc tin hp tc gia cc nc Bin ng, ng thi dng phng thc ha bnh x l tranh chp Bin ng lm mc tiu.58 T gc chin lc, Trn Gia Nhn li tin hnh tho lun chin lc quc gia v Bin ng m i Loan cn c c th gip i Loan c c chin lc Bin ng ti u trong bi cnh tnh hnh khu vc vng bin ny ngy cng bt li cho i Loan.59

Mt trong nhng nghin cu mi nht v lnh vc ny l ca Tng Ct Phong60, trong sch ny h Tng cho rng b ngoi th xung t Bin ng xem ra l tranh chp v ch quyn v ti nguyn, thc ra li ch chin lc trong tnh ton ca nc ln mi l

56T Tin Cng, 1995, An ninh bin i Loan v ci cch quc phng, Nh xut bn Nghip Cng, i Bc (, 1995, , , ) 57Trn Hy Kit, 2004, T quan im ca lut php quc t phn tch tranh chp ch quyn Bin ng v chnh sch Bin ng ca Trung Hoa Dn quc, Lun vn Thc s, i hc Quc lp Chnh Tr (,2004,

,)58Tng Yn Huy, 2000, Bc u tho lun chnh sch Bin ng ca chnh ph mi ca i Loan, Tn th k tri kh lun m, s 10 , 2000, 10 59Trn Gia Nhn, 2012, Chin lc quc gia Bin ng ca nc ta, Lun vn Thc s, i hc Quc lp Chnh tr ( , 2012, , , ) 60 Tng Ct Phong, 2012, Chin lc hi qun ca i Loan trong tranh chp Bin ng, Tin tc T Uy, i Bc ( , 2012, )


26

im mu cht chi phi din bin ca tnh hnh. ng thi h Tng xut pht t quan im a chin lc phn tch nhng nhn t mang tnh kt cu ca xung t Bin ng, trnh by li ch chin lc ca M, Trung Quc, ASEAN v i Loan, d on m hnh chin lc trong xung t Bin ng l thi c chin lc ca hi qun i Loan, cho rng i Loan phi tch cc xy dng vai tr v quyn pht ngn trong vn Bin ng mi c th tn dng a v v u th chin lc ca hn o ny. To Hng Nguyn th ch trng, trnh khi nguy c b Trung Quc gt ra ra trong vn Bin ng, chnh quyn i Loan ngoi vic cn phi tng cng cng tc phng th v xy dng o Ba Bnh, cn phi y mnh cng tc tuyn truyn, bin php ny v i ni c th t c nhn thc chung, v i ngoi cng c th cc nc c tuyn b ch quyn hiu r v lp trng ca i Loan.61

V chnh sch trong quan h hai b, tiu biu c Bo co nh gi tnh hnh khu vc Bin ng nm 2010 62 do hc gi i Loan Lu Phc Quc v hc gi Trung Quc Ng S Tn ng ch bin, y l cng trnh u tin v Bin ng do hc gi hai b cng hp tc xut bn. Cun sch l tp hp nhng bi vit ca cc hc gi cc c quan nghin cu ch yu v Bin ng ca hai bn nh i hc Chnh tr, Vin Nghin cu Trung ng ca i Loan, Vin Nghin cu Bin ng (Hi Nam) ca Trung Quc. Bo co ny cho rng cn phi tng cng hp tc gia hai b trong vn Bin ng, xy dng s tin tng chnh tr v s hp tc mang tnh thc t v Bin ng gia hai b, thc y c ch phi hp qun s v hp tc khai thc pht trin ngun ti nguyn du m Bin ng. Khng hon ton ng vi quan im ny, Phan Triu Dn nhn nh trong ch trng chnh sch i vi Bin ng thi ca i Loan l r rng nhng hnh ng lng l v nht l khng ch trng hp tc vi Trung Quc. Theo h Phan, nguyn nhn i Loan khng hp tc vi Trung Quc trong vn Bin ng l: s va hp tc va cnh tranh v chin lc Bin ng gia Trung Quc v M, s nghing

61To Hng Nguyn, T quan im SWOT tho lun hnh ng cn c Bin ng ca nc ta, Lun m s v bin ln th 7: An ninh Bin ng v s v bin trong tnh hnh mi, S Tun tra b bin Vin Hnh chnh (

, 2012, SWOT , ,

) 62Lu Phc Quc, Ng S Tn ch bin, 2011, Bo co nh gi tnh hnh khu vc Bin ng nm 2010, Trung

tm Quan h Quc t, i hc Chnh tr, i Bc (, 2011, 2010

)


27

lnh v pha Trung Quc trong s pht trin ca hai b, nhng kh khn trong ni b i Loan v s khng tin tng ca i Loan i vi Trung Quc. 63

Tm li, c th chia nhng nghin cu v i sch ca i Loan thnh hai b phn: th nht l nhng i sch trong bi cnh quc t chung, th hai l nhng i sch trong quan h hai b eo bin i Loan.

IV.2. Trong nhng nghin cu v chnh sch Bin ng ca cc quc gia khc, cc hc gi i Loan c bit tp trung nghin cu chnh sch ca Trung Quc. L Ch Cng trong lun vn thc s ca mnh, nhn nh Trung Quc l cng quyn mi ni khu vc, quc gia ny t cho rng Bin ng v mt lch s hay php l u thuc v mnh. Bi v yu cu chin lc quc gia v s thm kht ngun ti nguyn thin nhin pht trin kinh t nn nc ny c d tm ln i vi Bin ng, dng sc mnh can thip vo tranh chp Bin ng, khin cho tnh hnh khu vc tr nn cng thng. M thc ca Trung Quc trong vic x l vn Bin ng c th l m phn ha bnh, cng nhau khai thc m cng c th l m thc dng v lc gii quyt tranh chp. 64Liu Vn Trung trong bi T quan im ca Trung Quc tho lun vn Bin ng v Trng Sa 65nh gi rng v pha Trung Quc m ni, ton b Trng Sa hin nay ng thi tn ti tnh trng phn chia vng bin v tranh chp cc o quy thuc, trong vn o quy thuc l vn quan trng nht, bi v c c o l c c vng bin xung quanh, v khi c c vng bin ri th c c ngun ti nguyn bin (bao gm ti nguyn du m), v vy thng qua cc bin php hu hiu gii quyt ch quyn quy thuc ca cc o vn l tiu im ca vn . Quch Thim Hn cho rng chnh sch ca Trung Quc i vi tranh chp ch quyn lnh th khu vc l thng s dng

63Phan Triu Dn, 2014, Phn tch so snh ch trng chnh sch Bin ng ca hai b, Ta m Tnh hnh an ninh v quan h hai b do Trung tm Ha bnh ton cu v Nghin cu chin lc i hc Trung Hng t chc ngy 17 thng 10 nm 2014 (,2014, ,

2014 10 17 ) 64L Ch Cng, 2003, M thc c th trong x l vn Bin ng ca Trung Quc, Lun vn Thc s, i hc Quc lp Trung Sn (, 1992, , , ) 65Liu Vn Trung, 1997, T quan im ca Trung Quc tho lun vn Bin ng v Trng Sa, Nghin

cu Trung Cng, quyn 30, s 5, tr 79-114 (, 1997, , , 30

5 , 79-114)


28

chnh sch 5 nguyn tc chung sng ha bnh, ch quyn ti ng, gc li tranh chp, cng nhau khai thc. Nhng ch l chiu bi nhm gim bt xung t v lnh th mt cch tm thi n nh tnh hnh, mt khi lc lng qun s ca Trung Quc pht trin n trnh c th i u vi cc cng quc th thi ca nc ny i vi vn ch quyn lnh th s c xu hng tr nn cng rn hn. V cng vi s tri dy ca Trung Quc, chin lc Bin ng ca nc ny s thay i. 66 Ph Cn Thnh li xut pht t gc lch s khi a ra nhn nh: Trung Quc lun nhn nhn ch quyn cc o Bin ng l vng bin mang tnh lch s ca Trung Quc.67 V gii thch rng Trung Quc ti sao kin quyt khng s dng phng thc php lut gii quyt vn Bin ng khin cho vn ny tr thnh tranh chp mang tnh chnh tr l v pha Trung Quc tin vo vic cc chng c lch s ca h nh vn vt, pht hin kho c hc khng nh h c ch quyn i vi cc o Bin ng.68

Trng Ngh Phong trong Nghin cu kh nng hnh ng ca Trung Quc i vi vn Bin ng69 cho rng chnh sch ca Trung Quc Bin ng hin ny l chia tr, ln dn tng bc, i tng tn cng trong thi gian trc mt l Vit Nam v Philippines, ng thi vi vic ging cao chiu bi gc li tranh chp, cng nhau khai thc, ha bnh hip thng gii quyt vn s chnh quyn a phng nh Hi Nam, Qung ng xut u l din, khng ngng m rng vic bnh trng vng bin ny. V mt qun s th vi cc nc c v tr a l gn nh Vit Nam, Philipines, kh nng Trung Quc s dng v lc cng cao. Trong tranh chp Bin ng, kh nng c th pht sinh ng v trang trong thi gian ti bao gm: 1, M thc Gc Ma: ging nh hi chin Trng Sa nm 1988 gia Trung Quc v Vit Nam, i tng tn cng

66Quch Thim Hn, 2012, Chin lc Bin ng sau khi Trung Quc tri dy, Song nguyt san Hc thut hi qun, s 2, quyn 46 ( 2012 46 2 )67Ph Cn Thnh, 1994, Chng c v mt ch quyn cc o, bi trong vng bin c tnh lch s Bin ng hin do Trung Quc chim ng (thng), Tp ch i lc, quyn 89, s 1 (, 1994,

, , 89 1 )68Ph Cn Thnh, 1995, Nghin cu a v php lut Bin ng, Cng ty hu hn tin tc Nht Nh Tam, i Bc (, 1995 ( ), )69 Trng Ngh Phong, 1997, Nghin cu kh nng hnh ng ca Trung Quc i vi vn Bin ng, trong Tin ca Trung Quc v quan h hai b, Phong Vn lun m xut bn x, i Bc (, 1997,

, , , ), tr 350-365


29

ca Trung Quc gii hn l b i Vit Nam; 2, M thc hi chin Hong Sa: Trung Quc s ly c bo v ng dn tin qun vo vng tranh chp v li dng thi c xm chim cc o do pha Vit Nam qun l; 3, M thc nh chim ton b cc o do Vit Nam qun l Trng Sa, vi m thc ny Trung Quc s dng lc lng hi qun hng hu, bc u nh chim cc o do Vit Nam qun l, dng v lc hoc uy hip ngn cn Vit nam khai thc ti nguyn di bin, sau p buc cc nc khng dm hp tc vi Vit Nam trong vic khai thc ngun ti nguyn bin khu vc ln cn. T Bn Khm trong bi T tng chin lc v li ch ca Trung Quc Bin ng trn ng Nam qu san li ch ra trong 3 tnh hung sau y pht sinh Trung Quc mi s dng v lc: 1, Khi Trung Quc cm thy rng li ch ct li quc gia ang b k ch thch thc nghim trng, nh thi k chin tranh Triu Tin 1950-1953; 2, Khi Trung Quc cm thy ch quyn v an nguy trong nc gp phi uy hip nh trong Chin tranh Trung-n 1962; 3, Khi k ch khng nhng b trc s cnh co ca Trung Quc nh trong hi chin Hong Sa nm 1974, v chin tranh bin gii Trung- Vit nm 1979.70 Quch Thim Hn t quan im v m thc chin lc, tho lun trong mc tiu, phng php v th on qun s trong chin lc Bin ng, cch thc Trung Quc s dng v lc qun s nh th no t c mc tiu chin lc. H Quch cng d bo mt khi lc lng qun s ca nc ny t n trnh ngang bng vi cc cng quc, thi ca Trung Quc i vi vn ch quyn s cng cng rn hn.71

Ngoi Trung Quc, chnh sch Bin ng ca cc nc c lin quan cng c cc hc gi i Loan quan tm nghin cu. Lm Chnh Ngha trong bi vit ca mnh tng hp chnh sch v hnh ng ca 6 nc (Brunei, Malaysia, Philippines, Vit Nam, Trung Quc v i Loan) c tuyn b ch quyn Bin ng trong 10 nm t 1993 n 2003.72 C th ni trong s cc quc gia ng Nam , chnh sch Bin ng ca Vit Nam c nhiu hc gi i Loan quan tm nghin cu hn c. H Vi Vn trong lun

70 T Bn Khm, 1997, T tng chin lc v li ch ca Trung Quc Bin ng, ng Nam qu san, quyn 2, s 4 (, 1997, ,, 2 4 ), tr 12 71Quch Thim Hn, 2012, Chin lc Bin ng sau khi Trung Quc tri dy, Song nguyt san Hc thut hi qun, s 2, quyn 46 ( 2012 46 2 ) 72 Lm Chnh Ngha, 2003, Hnh ng ca nhng nc c yu cu ch quyn vi cc o Bin ng 10 nm gn y, Thi Nghin cu lun m, s 19, tr 1-11 (, 2003,,

, 19 , 1-11)


30

vn thc s ca mnh cho rng trong thi k sau Chin tranh lnh, Vit Nam tch cc pht trin kinh t, c bit l li dng vn nc ngoi khai thc cc ngun ti nguyn thin nhin Bin ng nh du m, kh thin nhin, khin cho Vit Nam tr thnh nc xut khu du m ln th ba ng Nam . Ngoi ra, Vit Nam cng tch cc xy dng cc cng trnh kinh t v qun s trn cc o Vit Nam chim gi. Vic Vit Nam xut bo co v ng thm lc a ca cc o ln y ban thm lc a Lin Hp quc gy ra s phn i ca Trung Quc, i Loan v Philippines. H Vi Vn cng cho rng vai tr ca Bin ng ngy cng c vai tr quan trng i vi an ninh quc phng v s pht trin kinh t ca Vit Nam, lun vn xut pht t cc phng din v tr a l, lnh th cc o, bi , ti nguyn thin nhin tho lun chnh sch ca Vit Nam khu vc Bin ng thi k sau Chin tranh lnh.73 Khng Cao Sinh cho rng Vit Nam s dng chnh sch mi gi cc nc trn th gii n thm d, khai thc ti nguyn Bin ng thi hnh chnh sch cn bng gia cc nc ln, t c th cng c tnh hp php v ch quyn Bin ng. 74 Vng Cn Ngha li ly tin trnh Vit Nam tin ra Bin ng lm ch phn tch nguyn nhn hnh thnh tranh chp ch quyn Bin ng gia Vit Nam v Trung Quc vi ba thi k: thi k Chin tranh lnh, thi k sau Chin tranh lnh v thi k t sau nm 2010, ng thi phn tch s chuyn bin trong chin lc bin v qu trnh tin hnh kinh doanh Bin ng trong tng thi k ca Vit Nam.75 Lun vn thc s ca Hong Kin Minh li tin hnh so snh chnh sch Bin ng ca Trung Quc v Vit Nam. Ni dung lun vn trnh by rng trong s cc quc gia c tuyn b ch quyn i vi Bin ng, Vit Nam tuyn b c ch quyn ton b i vi Hong Sa v Trng Sa, chnh l i th cnh tranh ln nht ca Trung Quc trong tranh chp Bin ng, nm 2010 khi Vit Nam m nhn chc ch tch ASEAN tch cc quc t ha vn Bin ng xy dng chin lc cn bng vi cc nc ln nhm i ph vi Trung Quc v c c s ch ng v ngoi giao. Pha Trung Quc

73H Vi Vn, 2010, Chnh sch Bin ng ca Vit Nam thi k sau Chin tranh lnh, Lun vn Thc s, Vin Nghin cu chu i hc m Giang (, 2010, , ,

) 74 Khng Cao Sinh, 2011, ngha v nh hng ca chnh sch Bin ng ca Vit Nam hin nay, Tp ch Quc phng, quyn 26 s 2 (, 2011, , 262) 75Vng Cn Ngha, 2014, T chin lc Bin ng quan st chnh sch Bin ng ca Vit Nam, Qu san Nghin cu Quc t i Loan, quyn 10, s 4, tr 179-191 (, 2014, ,

, 10 4 , 179-191)


31

vn p dng chnh sch ch quyn thuc ng, gc li tranh chp, cng nhau khai thc nhng ra sc pht trin lc lng qun s Bin ng, ng thi kin tr nguyn tc phn i s can d ca cc quc gia ngoi khu vc v hip thng song phng c c u th ln nht.76

Mt quc gia khc khng th khng nhc n khi nghin cu v tranh chp Bin ng l Philippines, cc tiu biu c Chnh sch Bin ng ca Philippine ca Dip Chu Lun77 v Chnh sch Bin ng ca Philippine: 2007-2012 ca Tiu Qun Nh78. Dip Chu Lun trn c s trnh by mt s cc hot ng ch yu trn Bin ng ca Philippines, tp trung phn tch chnh sch Bin ng ca nc ny trn ba phng din m rng lnh th trn cc o, bi Trng Sa, khai thc du kh v ti nguyn ngh c v cc hot ng qun s trn Bin ng. Tiu Nh Qun phn tch sau s kin Vnh Khn (Mischief Reef) chnh sch Bin ng ca Philippines c nhng chuyn bin ln, phn nh trn cc lnh vc chnh sch quc phng, ngoi giao v kinh t. V quc phng tch cc tin hnh hin i ha qun i i ph vi nhng xung t c th xy ra mt khi c tranh chp vi Trung Quc. V ngoi giao Philippines thng qua ASEAN quc t ha vn Bin ng, gp p lc ngoi giao buc Trung Quc chp thun COC, ng thi li ko cc nc ln vo trong khu vc kim ch Trung Quc. V kinh t, Philippines tng tin hnh k hoch hp tc thm d Bin ng vi Trung Quc vi mong mun t c nhng hp tc c tnh cht th ch vi nc ny.

V. Nhn xt

T nhng im lun khi lc h thng cc t liu ca i Loan c lin quan n yu sch ch quyn Bin ng trn y chng ta c th phn chia nhng nghin cu ca

76Hong Kin Minh, 2011, Nghin cu phn tch so snh chnh sch Bin ng ca Trung Quc i lc v Vit Nam, Lun vn Thc s, Vin Nghin cu An ninh quc gia v i lc, i hc Chnh tr (, 2011,

, , ) 77Dip Chu Lun, 2008, Chnh sch Bin ng ca Philippine, Lun vn Thc s, Vin Nghin cu ng Nam i hc m Giang (2008) 78Tiu Qun Nh, 2012, Chnh sch Bin ng ca Philippine: 2007-2012, Lun vn Thc s, Vin Nghin cu

Chnh tr quc t i hc quc lp Trung Hng (20122007-2012

)


32

i Loan thnh ba thi k sau: 1, Thi k 1949-1987: cc nghin cu ca i Loan ch yu tp trung vo lnh vc a l, lch s; 2, Thi k 1988-1992: cc nghin cu ch yu tp trung vo lnh vc tranh chp lnh hi v lnh th (php l); 3, Thi k 1993 n nay: cc nghin cu ch yu tp trung vo lnh vc chin lc (hp tc v xung t) v quan h quc t trn Bin ng.

Ging nh Trung Quc i lc, quan im ca hc gi i Loan v vn Bin ng u cho rng i Loan c ch quyn i vi cc o Bin ng, cc nc xung quanh xm chim ch quyn v li ch ca h khu vc ny v gy ra tnh trng cng thng. V vy, nhng nghin cu v lch s, a l v php lut c lin quan n Bin ng ca i Loan u nhm mc ch a ra nhng bng chng chng minh rng i Loan (Trung Hoa Dn quc) c ch quyn i vi cc qun o Bin ng v vng bin xung quanh, ng thi ra nhng i sch gii quyt vn Bin ng theo quan im ca h. C th ni nhng nghin cu ny l kh lin tc trong thi gian tng i di v c vai tr nht nh trong vic hoch nh chnh sch ca i Loan i vi vn Bin ng. Bn cnh , do a v chnh tr c bit ca hn o ny chu tc ng v nh hng ca quan h hai b, quan h M- Trung nn nhng nghin cu chin lc v quan h quc t lin quan n vn Bin ng cng l mt lnh vc c nhiu hc gi i Loan quan tm nghin cu.

Ti liu tham kho

I. Sch

Thm Khc Cn, 2009, Tng thut v bnh lun v tranh chp ch quyn cc o Bin ng, i Loan Hc sinh th cc, i Bc ( , 2009,

)

Dng Tc Chu, 1993, Nam Hi phong vn: Nghin cu tho lun hi vc v vn lin quan, Nxb Chnh Trung th cc, i Bc (, 1993, :

, , )


33

Trn Hng Du, 1997, Pht hin, khai pht v xung t quc t cc o trn Bin ng, Quc lp Bin dch qun, i Bc (, 1997,

, , ), tr 326-327

i Loan Hc Sinh th cc, 1984, Qu trnh hi qun tun tra vng bin qun o Trng Sa, i Bc (, 1984, )

Trn Trn ng, 2001, Khoa hc bin Bin ng, Bt Hi ng vn ha c phn hu hn cng ty, i Bc (, 2001, , , )

Dng Ch Hng..., 1996, Nc ta cn phi c chin lc Bin ng, Nxb Nghip Cng, i Bc (, 1996, , ,

)

Lm Chnh Ngha, 1996, Tnh hnh Bin ng v chin lc ngoi giao quc phng i Loan cn c y ban Kho hch Nghin cu pht trin Vin Hnh chnh n hnh, i Bc (, ,

, )

Tng Ct Phong, 2012, Chin lc hi qun ca i Loan trong tranh chp Bin ng, Tin tc T Uy, i Bc ( , 2012, ,

)

Lu Phc Quc, Ng S Tn ch bin, 2011, Bo co nh gi tnh hnh khu vc Bin ng nm 2010, Trung tm Quan h Quc t, i hc Chnh tr, i Bc (

, 2011, 2010 )

Ph Cn Thnh, 1995, Nghin cu a v php lut Bin ng, Cng ty hu hn tin tc Nht Nh Tam, i Bc (, 1995()

, )


34

Du Khoan T, 2000, Kinh v tuyn v php l trong tranh chp lnh th cc o Bin ng: Kim lun vn ch quyn cc o iu Ng i thuc Bin Hoa ng, Quc lp Bin dch qun, i Bc ( , 2000,

, )

Trnh T c, 1959, Nam Hi ch o a l ch lc, Dng Minh sn trang, i Bc (, 1959, , , )

II Tp ch

Ng Ch, 1995, Gc tranh chp khng th gii quyt vn ch quyn- phn tch tranh chp Trng Sa gia Trung Quc v Philippines thi gian gn y, Nghin cu Trung Cng, quyn 29, s 5, tr 32-38 (, 1995,

, , 295, 32-38)

Trn Lp Cng, 1999, T tranh chp Bin ng bn v ch trng bo v ch quyn v quyn li ca i Loan, Tp ch Quc phng, quyn 15, s 1, tr 69-79 (

, 1999, , , 15 1

69-79)

Trn Hng Du, 2001, Bnh lun v t liu c lin quan n qun o Trng Sa v qun o Hong Sa m pha Vit Nam a ra, Nghin cu Ngi Hoa hi ngoi v ng Nam , quyn 1, k 4 (2001

14)

Trn Hng Du, 2011, Vn lnh th quy thuc ca Qun o Hong Sa v Trng Sa trong Ha c San Francisco, Tp ch Qu san ca Qu Vin Cnh, S 4 Quyn 12, tr. 1-50 (, 2011, ,

/ Prospect Quarterly, 124 (Vol.12, Issue 4), pp.1-50)

Trn Hng Du, 2013, S pht hin cc ng hng hi, o v bi Bin ng thi k u, Hc bo Lch s i hc Quc lp Chnh tr, tr 25-92 (, 2013,


35

\The Discovery of Early Sea Lanes and Islands in the

South China Sea, , 39 25-92)

Liu Dng, 2011, Lch s thay i bin cng Hoa Nam thi cn i n nay, Trung Quc bin chnh, s 187 (2011, , ,

187)

Trn Thin in, 2001, n miu trn cc o Bin ng, Tp san Vin Nghin cu Dn tc hc Vin Nghin cu Trung ng, s 89 ( 2001

89)

L L , 1994, ASEAN vi tranh chp Bin ng, Song chu san Chnh sch Quc gia, s 96 (, 1994, , , 96)

Trn L ng, 2004, Tranh chp vng bin i Loan, Qu san lut php quc t i Loan, quyn 1, s 2, tr 113-118 (, 2004, , , 1

2, 113-118)

Quch Thim Hn, 2012, Chin lc Bin ng sau khi Trung Quc tri dy, Song nguyt san Hc thut hi qun, s 2, quyn 46 ( 2012

462)

To Vn Hoa, Cc Hi Long, 2013, Bo co tnh hnh khu vc Bin ng 2012-2013, Nh xut bn Thi s, Bc Kinh (, 2013, 2012-

2013)

Vng Qun Hng, 2003, Tranh chp cc o Bin ng v hp tc chung v ngh c, Tin tc T Uy, i Bc (, 2003, ,

, )

Tng Yn Huy, 1996, Hi ngh Bin ng v s tham gia ca i Loan: nhn li v trin vng, Vn v nghin cu, quyn 32, s 2 (, 1996,


36

, , 322)

Tng Yn Huy, 1998, Phn ng ca nc M i vi ch trng v vng bin mang tnh lch s ca cc nc xung quanh Bin ng (thng), Vn v Nghin cu, quyn 37, s 10, tr 1-21 (, 1998,

, (), , 3710, 1-21)

T Bn Khm, 1997, T tng chin lc v li ch ca Trung Quc Bin ng, ng Nam qu san, quyn 2, s 4 (, 1997, ,

, 2 4 ), tr 12

Lm Chnh Ngha, 1996, Tnh hnh Bin ng v chin lc ngoi giao quc phng i Loan cn c, y ban Kho hch Nghin cu pht trin Vin Hnh chnh n hnh, i Bc (, ,

, )

Lm Chnh Ngha, 2000, Din n khu vc ASEAN vi bin php xy dng lng tin Bin ng, Song nguyt san Chnh sch quc gia, tr 21-55 (, 2001,

, , 21, 21-55)

Trn Trng Ngc, 1997, iu tra s b kho c hc o ng Sa v o Ba Bnh Trng Sa, Tp san Vin Nghin cu Lch s Ngn ng Vin Nghin cu Trung ng, quyn 69, s 2 (, 1997, ,

, 682)

Trn Trng Ngc, 1998, Bnh lun v 4 giai on pht trin hng ra Bin ng ca Trung Quc, Qun san Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, quyn 4, s 4, tr 85-89 (, 1998, ,

, 44, 85-89)

Trng Ngh Phong, 1997, Nghin cu kh nng hnh ng ca Trung Quc i vi vn Bin ng, trong Tin ca Trung Quc v quan h hai b, Phong Vn lun


37

m xut bn x, i Bc (, 1997, ,

, , ), tr 350-365

Khng Cao Sinh, 2011, ngha v nh hng ca chnh sch Bin ng ca Vit Nam hin nay, Tp ch Quc phng, quyn 26 s 2 (, 2011,

, 262)

Ph Cn Thnh, 1994, Chng c v mt ch quyn cc o, bi trong vng bin c tnh lch s Bin ng hin do Trung Quc chim ng (thng), Tp ch i lc, quyn 89, s 1 (, 1994,

, , 891)

Liu Vn Trung, 1997, T quan im ca Trung Quc tho lun vn Bin ng v Trng Sa, Nghin cu Trung Cng, quyn 30, s 5, tr 79-114 (, 1997,

, , 305, 79-114)

Du Khoan T, 1995, So snh lp trng v chnh sch ca hai b i vi vn ch quyn Bin ng, L Lun v chnh sch, quyn 9, s 4 (, 1995,

, , 94)

Tn Quc Tng, 1998, Lp trng v chnh sch ca M, Nht i vi vn Bin ng, Bo co thnh qu k hoch nghin cu chuyn n vn Bin ng do B Ni chnh ti tr, B Ni chnh, i Bc (, 1998,

,)

L Minh Tun, 1997, Phn tch chnh sch ca Nht Bn i vi vic x l xung t Bin ng, Song nguyt san chnh sch quc gia, s 171 (, 1997,

, , 171 )

III Lun Vn


38

L Ch Cng, 2003, M thc c kh nng trong x l vn Bin ng ca Trung Quc, Lun vn Thc s, i hc Quc lp Trung Sn (, 1992,

, , )

Trn Hy Kit, 2004, T quan im ca lut php quc t phn tch tranh chp ch quyn Bin ng v chnh sch Bin ng ca Trung Hoa Dn quc, Lun vn Thc s, i hc Quc lp Chnh Tr (, 2004,

, )

Khng Cao Sinh, 2011, Tranh chp ch quyn Bin ng gia Trung Quc vi Vit Nam v cch gii quyt, Lun vn Thc s, Vin Nghin cu Chin lc B Quc phng (, 2011,

).


39

PHN II: DANH MC MT S T LIU CA I LOAN C LIN QUAN N CH QUYN TRN BIN NG

(Danh mc gm 3 phn: sch; tp ch, k yu hi tho; lun vn, lun n v c sp xp theo trnh t thi gian xut bn)

I. SCH

1, Chu T Hu, 1956, Bin Trung Quc, Trung Hoa vn ha xut bn s nghip y vin hi, i Bc (, 1956, ,, )

2, Trnh T c, 1959, Nam Hi ch o a l ch lc, Dng Minh sn trang, i Bc (, 1959, , , )

3, Ph Tn (Gabriel Ferrand), Phng Tha Qun dch, 1962, Kho st tuyn hng hi Cn Lun v Bin ng thi c i, Thng v n th qun, i Bc (

, 1962,)

4, Trng Dic Thin, 1974, quc Minh v chin lc Bin ng, Quc lp Phin dch qun, i Bc (, 1974, )

5, Hi Cng tc Thanh nin y ban Trung ng Quc dn ng Trung Quc, 1974, Vn cc qun o Bin ng, i Loan Thng v n th qun, i Bc (

, 1974, , , )

6, Ha Sng Hao, 1975, Qunh Nhai ch lc, i Loan Hc sinh th cc, i Bc (

, 1975, , , )

7, Trng Dic Thin, 1976, Kho st cc on s gii ngoi giao n Bin ng ca quc Minh, Khoa Lch s i hc Quc lp i Loan, i Bc ( , 1976,

)

8, Thi Thy Phong, 1978, Nam Hi kch ngn, Thi bo Vn ha, i Bc ( ,

1978, , , )

9, L Nguyn Bnh, 1979, Nam Hi huyt l, Thanh nin chin s bo, i Bc (,


40

1979, )

10, Trng Qun Chng, 1979, Bin cng v quc phng Trung Quc, Cng ty s nghip vn ha L Minh, i Bc (, 1979, , ,

)

11, Nguyn Thin Th, 1979, Nam Hi huyt th, i hc Phng Gip, i Trung (

, 1979, )

12, y ban Nghin cu thit k Quang phc i lc, 1979, Nghin cu vng bin Bin ng ca nc ta, i Bc (, 1979, ,

)

13, Chu Kin Dn, 1980, ng Nam l k v pht trin, i Loan Thng v n th qun, i Bc ( , 1980, )

14, Ph Cn Thnh, 1981, Ch quyn v ti nguyn khong sn Bin ng: lch s v php lut, Cng ty s nghip vn ha u S, i Bc (, 1981,

)

15, Ph Tun, 1982, Qun o Hong Sa Bin ng, Nxb Th K, i Bc ( ,

1982, )

16, Phng T liu Th vin Nghin cu thc tin cch mng, 1983, Qun o Trng Sa, Nxb Thin Nht, i Bc (, 1983, ,

, )

17, Thm Th Lng, 1983, a v chin lc ca Bin ng, Phn hi thnh ph Cao Hng Hc hi Chin lc Trung Hoa xut bn (1983 ,

)

18, i Loan Hc Sinh th cc, 1984, Qu trnh hi qun tun tra vng bin qun o Trng Sa, i Bc (, 1984, )

19, Nghim Nh Dc (i Thanh), 1985, Dng phng tp yu, i Loan Hc sinh th cc, i Bc ( (), 1985, , , )


41

20, Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, 1985, Trin lm ti liu, vn kin v cc qun o Bin ng: cng c hi cng bo v quc th, i Bc (

, 1985,

)

21, Vng Chi Xun (i Thanh), 1985, Quc triu nhu vin k, i Loan Hc sinh th cc, i Bc ( (), 1985, , , )

22, Trn Hng Du, 1987, Ch quyn v xung t quc t cc o trn Bin ng, Cng ty s nghip vn ha u S, i Bc (, 1987, ,

, , 1987)

23, Vng Cung Tr o ng, 1988, Nam Hi du k, Khai Thi thin th tp ch x, Cao Hng (, 1988, , )

24, T K Khanh, 1989, Nam Hi qun trm lc, Thng v n th qun, i Bc (

, 1989, )

25, Trn Hng Du, 1991, Lut bin quc t v Trung Quc, Cng ty hu hn tin tc Nht Nh Tam, i Bc (, 1991, , ,

)

26, Ha Trng Hng, 1991, Ch quyn cc qun o Bin ng v xung t quc t, i Bc (, 1991, , )

27, Trn Hng Du, 1992, Chnh ph v chnh sch ngoi giao ca cc nc ng Nam , Bt Hi ng vn ha c phn hu hn cng ty, i Bc (, 1992,

, )

28, Dng Tc Chu, 1993, Nam Hi phong vn: Nghin cu tho lun hi vc v vn lin quan, Nxb Chnh Trung th cc, i Bc (, 1993, :

, , )

29, Trng Duy Nht, 1994, Khai thc ti nguyn v bo v ch quyn Bin ng, y ban Nghin cu ti nguyn t ai Th vin Phan Th, i Bc (, 1994,

, , )


42

30, Ph Cn Thnh, 1994, Cng c Bin Lin Hp Quc v ph lc y , Tam Dn th cc, i Bc (, 1994, )

31, Ph Cn Thnh, 1994, Cng c bin quc t v tranh chp ng quyn, Cng ty hu hn tin tc Nht Nh Tam, i Bc ( (1994), ,

, )

32, Phng Lc Hnh, L Kin Ton, 1994, Bo co th iu tra nghin cu mi trng sinh thi Bin ng, Bo tng Sinh vt hi dng quc gia, i Bc (

1994)

33, L Chun, Thm Bng Phi, Trng Chn Quc, Lng Thun Thanh, 1995, Tun hi k, Bo co iu tra qun o Hong Sa, Nam Sa hnh, Vn bin cng ca Trung Quc hin nay, i Loan Hc sinh th cc, i Bc (, ,,

, 1995, / / / ,

)

34, Cc Bin dch Lch s Chnh tr B Quc phng dch, 1995, Tp hp tnh hnh Bin ng, B Quc phng Trung Hoa Dn quc, i Bc (, 1995

, )

35, T Tin Cng, 1995, An ninh bin i Loan v ci cch quc phng, Nh xut bn Nghip Cng, i Bc (, 1995, , , )

36, Ngy Quc Ngn, Lu Bnh Mui, 1995, Nghin cu c hi dng hc vng bin thuc bin Nam Trung Quc v xung quanh i Loan, y ban Khoa hc quc gia Vin Hnh chnh, i Bc (, 1995,

, ,

37, Ph Cn Thnh, 1995, Nghin cu a v php lut Bin ng, Cng ty hu hn tin tc Nht Nh Tam, i Bc (, 1995()

, )


43

38, y ban Nghin cu thit k B Ngoi giao, 1995, Tp hp h s cc o Bin ng ca B Ngoi Giao, B Ngoi giao Trung Hoa Dn quc, i Bc (

,1995, , , )

39, Diu Gia Vn, 1995, Nam Hi thp quc xun thu, i Thn vn ha xut bn cng ty, i Bc (, 1995, )

40, Khoa Lch s i hc Quc lp Chnh tr, 1995, Bin ng v hi tho hc thut v Bin ng: Qun o Hong Sa v Trng Sa ca Vit Nam v Trung Quc, khng r ni xut bn ( , 1995,

, )

41, Dng Ch Hng..., 1996, Nc ta cn phi c chin lc Bin ng, Nxb Nghip Cng, i Bc (, 1996, , , )

42, Lm Chnh Ngha, 1996, Tnh hnh Bin ng v chin lc ngoi giao quc phng i Loan cn c, y ban Kho hch Nghin cu pht trin Vin Hnh chnh n hnh, i Bc (, ,

, )

43, Trng Vn Nhn, 1996, Nghin cu vn ch quyn cc o Bin ng ca B Ngoi giao, B Ngoi giao Trung Hoa Dn quc, i Bc (, 1996

,)

44, T Tr gip ph bin Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, 1996, Bin bn Hi tho Bin ng v Hc thut v Bin ng, Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, i Bc (, 1996,

, , )

45, T Tr gip ph bin Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, 1996, Bin bn Ta m trao i hp tc t liu Bin ng, Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, i Bc (, 1996,

, , )


44

46, T Tr gip ph bin Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, 1996, K yu Hi tho Bin ng v Hc thut v Bin ng, Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, i Bc (, 1996,

, , )

47, Trn Hng Du, 1997, Pht hin, khai pht v xung t quc t cc o trn Bin ng, Quc lp Bin dch qun, i Bc (, 1997,

, , )

48, Trn Hng Du, 1997, Tp hp php lut v iu c v hi vc ca cc nc ng Nam , Trung tm Nghin cu ng Nam i hc Quc lp Quc t K Nam xut bn, Huyn Nam u (, 1997, ,

)

49, Long Thn Ngh, 1998, Nghin cu sch lc v quy hoch vic kinh doanh cc o Bin ng, Vin Nghin cu tng hp i Loan (, 1998)

50, Tn Quc Tng, 1998, Lp trng v chnh sch ca M, Nht i vi vn Bin ng, Bo co thnh qu k hoch nghin cu chuyn n vn Bin ng do B

Ni chnh ti tr, B Ni chnh, i Bc (, 1998,

,)

51, Du Khoan T, 2000,) Kinh v tuyn v php l trong tranh chp lnh th cc o Bin ng: Kim lun vn ch quyn cc o iu Ng i thuc Bin Hoa

ng, Quc lp Bin dch qun, i Bc ( , 2000,

,

52, Trn Trn ng, 2001, Khoa hc bin Bin ng, Bt Hi ng vn ha c phn hu hn cng ty, i Bc (, 2001, , , )

53, Thi Chnh Vn, nh hng ca s pht trin tnh hnh Bin ng i vi an ninh quc gia v quan h ngoi giao ca nc ta, y ban Kho hch nghin cu pht trin


45

Vin Hnh chnh, i Bc (, 2001,

, , )

54, Ph Cm, Trn Tun, 2002, Sng ni ca o Hi Nam v k hoch khai thc pht trin, S qun huyn Nghi Lan, Nghi Lan ( , , 2002, ft

, , )

55, Vng Qun Hng, 2003, Tranh chp cc o Bin ng v hp tc chung v ngh c, Tin tc T Uy, i Bc (, 2003, ,

, )

56, Trn Hng Du, 2004, Lch s quan h ngoi giao gia Trung Hoa Dn quc v cc nc ng Nam (1912-2000), Hng Vn th cc c phn hu hn cng ty, i Bc (

, 2004, (1912-2000),

, )

57, Ph Cn Thnh, T Bnh Ha, 2007, Trung Quc v vn Bin ng, Vn Tn ng, i Bc ( , 2007, )

58, Liu Vn Chng, 2008, Bn v lut bin quc t: Phn gii hi vc v vng bin ng nghip chung, Dng Tr vn ha s nghip c phn hu hn cng ty, Tn Bc (,

2008, , , )

59, Lm Chnh Ngha, 2008, Tnh hnh Bin ng v chin lc ngoi giao quc phng nc ta cn c, Hi Nghin kho Vin Hnh chnh, i Bc (, 2008,

, , )

60, Thi Chnh Vn, 2008, nh hng ca s pht trin ca tnh hnh Bin ng i vi an ninh quc gia v quan h ngoi giao ca nc ta, Hi Nghin kho Vin Hnh

chnh, i Bc (, 2008, ,

)

61, Thm Khc Cn, 2009, Tng thut v bnh lun v tranh chp ch quyn cc o Bin ng, i Loan Hc sinh th cc, i Bc ( , 2009,


46

)

62, Lu Phc Quc, Ng S Tn ch bin, 2011, Bo co nh gi tnh hnh khu vc Bin ng nm 2010, Trung tm Quan h Quc t, i hc Chnh tr, i Bc (

, 2011, 2010 )

63, Trn Vn, 2012, Tranh chp Bin ng gia Trung Quc v Vit Nam: Mt suy ngh chin lc v Bin ng, Cng ty c phn hu hn vn ha Xun Thy ng, i Bc (

, 2012, )

64, Tng Ct Phong, 2012, Chin lc hi qun ca i Loan trong tranh chp Bin ng, Tin tc T Uy, i Bc ( , 2012,

65, Thang Hy Dng, 2013, Lc s kinh doanh cc o Bin ng ca nc ta, B Ni chnh Vin Hnh chnh, i Bc (, 2013, , ,

)

66, Ng Trinh Chnh ch bin, 2013, Tm bnh phong cng vc pha Nam: bin bn phng vn s quan v binh lnh ng gi Bin ng, B Quc phng Trung Hoa Dn quc xut bn, i Bc ( , 2013, : ,

, )

67, Lu Thin Khi, 2013, Hnh ng ca hai b lin quan n ch trng ch quyn cc o c tranh chp Bin ng: trng tm tho lun nguyn tc thng tr c hiu lc trong lut php quc t, Tr Tri hc thut xut bn, i Bc ( , 2013,

,

,)

II, TP CH, K YU HI THO

1, Vng Cn Dch, 1958, S lc lch s cc qun o Bin ng, S hc nguyt san, s 1 (, 1958, , 1


47

2, Du Khoan T, 1979, Lun vng bin c quyn kinh t, Tp ch ng Phng, quyn 13 ( , 1979, 13 )

3, Lu Sng Phc, 1991, Tiu im hi quyn chu -Bin ng, Tp ch Quc phng, quyn 7, s 2 (,1991, - , , 7 2 )

4, Trn Hng Du, 1991, Tho lun vn hp tc khu vc Bin ng, Vn v Nghin cu, quyn 30, s 8 (,1991, , , 30

8 )

5, inh Tng Dc, 1991, Bnh lun v tranh chp Bin ng gia Trung Quc vi cc nc xung quanh Bin ng, Nghin cu Vn ng Cng sn, quyn 21, s 4, tr 39-49 (,1991, , , 21 4

, 39-49)

6, i hc Trung Sn, 1991, K yu Hi tho Vn Bin ng, Cao Hng (ft,

1991, , )

7, Ng Gia K, 1992, Nghin cu phn tch tnh hnh chin lc Bin ng, Tp ch Quc phng, quyn 8, s 4 (, 1992, , , 8 4 )

8, Vng Hn Ninh, 1992, T a v chin lc ca Bin ng bnh lun v chin lc quc phng Bin ng, Nguyt san Hc thut khng qun, s 432 (,1992,

, , 432 )

9, Hong Trung Vn, 1992, Ng nghip Bin ng ca i lc, Thy sn Trung Quc, s 480 (, 1992, , , 480 )

10, Lm Bch Chiu, 1993, Ch php lut ca vng nc c tnh lch s Bin ng nc ta - Khi yu ta m hc thut, Vn v Nghin cu, quyn 32, s 8, tr 1-15 (

, 1993, , ,

32 8 , 1-15)

11, T Tin Cng, 1993, Chnh sch Bin ng ca nc ta u, Song chu san Chnh sch quc gia, s 67, tr. 12-14 (, 1993, ,


48

, 67 , 12-14)

12, Trn Hng Du, 1993, Ti nguyn du m Bin ng v kh nng c th cng nhau khai thc, Song nguyt san Chnh sch quc gia, s 69 (, 1993,

, , 69 )

13, Khu Hng t, 1993, Ch php lut ca vng nc c tnh lch s Bin ng ca nc ta, Vn v Nghin cu, quyn 32, s 8, tr 17-32 (, 1993,

, , 32 8 , 17-23)

14, Lu Thi Hng, 1993, T tranh chp Trng Sa tho lun v chnh sch i ph, Tp ch Quc phng, quyn 8, s 7 (, 1993, ,

, 8 7 )

15, Tng Yn Huy, 1993, S pht trin trong chnh sch Bin ng ca cc nc v x l xung t tim ti Bin ng: 1988-1992, Song chu san Chnh sch quc gia, s 52, tr 10-15 (,1993, 1988-

1992, , 52 , 10-12)

16, Triu Quc Thn, 1993, T quan im ca lut php quc t phn tch ch php ch ca vng nc c tnh lch s Bin ng, Vn v Nghin cu, quyn 42, s 8 (, 1993, ,

, 42 8 )

17, Triu Quc Thn, 1993, T quan im ca lut php quc t phn tch tranh chp ch quyn qun o Trng Sa, Bnh lun Thi, quyn 42, s 8 ( ,

1993, , , 42 8 )

18, Trnh Nguyt Toi, 1993, Tranh chp qun o Trng Sa v i sch hai b cn phi c, Nguyt san Trung Quc i lc, quyn 26, s 12 ( 1993,

, , 26 12 )

19, Du Khoan T, 1993, T vic bnh lun vng nc c tnh lch s- a v php lut ca ng ch U Bin ng nc ta, L lun v Chnh sch, quyn 8, s 1, tr.


49

87-102 (, 1993, U ,

, 8 1 , 87-102)

20, Trnh on Vn, 1993, Phn tch lc lng qun s Bin ng, Tp ch Phng v ton cu, quyn 18, s 5 (, 1993, , , 18 5 )

21, Ha c Anh, 1994, T quc phng ton dn nh gi v tnh hnh Bin ng, Nguyt san Hc thut khng qun, s 449 (, 1994, ,

, 449 )

22, Phan Thch Anh, 1994, Bin ng v n l quc t trong quyn li mang tnh lch s, Song chu san Chnh sch Quc gia, s 96 (, 1994,

, , 96 )

23, Trn Dn Bn, 1994, Gii thiu s lc quy hoch k hoch nghin cu mang tnh ton din v Bin ng, Nguyt san pht trin khoa hc, quyn 22, s 12 (,

1994, , , 22 12 )

24, Tng Trng Ch, 1994, Nghin cu vn cc qun o Bin ng, Hc san Chin lc Trung Hoa, s 83 (, 1994, , , 83

)

25, L Lnh , 1994, ASEAN vi tranh chp Bin ng, Song chu san Chnh sch Quc gia, s 96 (, 1994, , , 96 )

26, L Hoa, 1994, Phn tch bi cnh chin lc quc t cc o Bin ng, Hc bo Trng s quan hi qun, quyn 4, tr 145-151 (, 1994,

, , 4 , 145-151)

27, H, 1994, Vic nh gi v khai thc s dng ngun ti nguyn du m vng bin Trng Sa, Bin ng, Lun vn Hi tho Hai b v Ngi Hoa hi ngoi, Bin ng, i Bc, tr 44-54 (, 1994, ,

, , 149-154)


50

28, Tng Yn Huy, 1994, Vng bin mang tnh lch s v tranh chp lnh th Bin ng, Song chu san Chnh sch Quc gia, s 96 (, 1994,

, , 96 )

29, Tng Yn Huy, 1994, Xung t tim ti Bin ng: hin trng vng bin ch trng v kh nng nh hng, Song chu san Chnh sch Quc gia, s 77, tr 15-16 (

, 1994, , , 77

, 15-16)

30, Kim Vnh Khang, 1994, T lut php quc t nghin cu phn tch v php l ca tranh chp ch quyn Bin ng, Tp ch Quc phng, quyn 9, s 9 ( , 1994,

, , 9 9 )

31, Vng Hng Kit, 1994, Cng tc kho c trong nghin cu lch s ch quyn Bin ng ca Hong Sa, Trng Sa, Lun vn Hi tho Hai b v Ngi Hoa hi ngoi, Bin ng, i Bc, tr 44-54 (, 1994,

, , , 44-54)

32, T Vn Phong, 1994, T quan im Nam Hi bn v ch quyn quy thuc Bin Bin, Qun san Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, quyn 1, s 1, tr 57-64 ( , 1994, , ,

1 1 , 57-64)

33, Ph Cn Thnh, 1994, Chng c v mt ch quyn cc o, bi trong vng bin c tnh lch s Bin ng hin do Trung Quc chim ng (thng), Tp ch i lc, quyn 89, s 1 (, 1994,

, , 89 1 )

34, Ph Cn Thnh, 1994, Chng c v mt ch quyn cc o, bi trong vng bin c tnh lch s Bin ng hin do Trung Quc chim ng (h), Tp ch i lc, quyn 89, s 1 (, 1994,

, , 89 1 )


51

35, Ph Cn Thnh, 1994, Vng nc mang tnh lch s Bin ng ca nc ta v a v php lut ca cc o, bi trong , Khoa hc x hi lun tng, s 42, tr 149- 183 (, 1994, , ,

42 , 149-183)

36, Liu Vn Trung, 1994, Chin lc hi qun vn n vng bin xa ca Trung Quc, Nghin cu Trung Cng, quyn 28, s 12, tr 48-62 (, 1994,

, , 28 12 , 48-62)

37, L Minh Tun, 1994, Vn s hu cc o Bin ng, Chuyn san Nghin cu Hc thut Hin i, s 6, tr 151-172 (, 1994, ,

, 6 , 151-172)

38, Ng Ch, 1995, Gc tranh chp khng th gii quyt vn ch quyn- phn tch tranh chp Trng Sa gia Trung Quc v Philippines thi gian gn y, Nghin cu Trung Cng, quyn 29, s 5, tr 32-38 (, 1995,

, , 29 5 , 32-38)

39, Trn Hng Du, 1995, Lch s Trung Quc pht hin cc o Bin ng, Lch s nguyt san, s 89, tr 124-128 (2000

89124-128)

40, Trn Hng Du, 1995, Lin quan n vn cng nhau khai thc Trng Sa, Phn tch ng thi chnh sch quc gia, s 116 (, 1995, ,

, 116)

41, inh Tng Dc, 1995, Bn v tranh chp lnh th gia Trung Quc vi cc nc xung quanh Bin ng, Nghin cu Vn ng Cng sn, quyn 21, s 4 ( ,

1995, , , 21 4 )

42, Vng Vnh Hoa, 1995, i sch i Loan cn c trong tranh chp Bin ng, Nguyt san Hc thut Khng qun, s 464 (, 1995, ,

, 464 )


52

43, Tng Yn Huy, 1995, Ch quyn qun o Trng Sa v vn ng hng hi quc t Bin ng, Song nguyt san Chnh sch quc gia, s 116, tr 12-14 ( ,

1995, , , 116 , 12-14)

44, Tng Yn Huy, 1995, Quan st Hi tho x l xung t tim ti Bin ng ln th 3 ca Indonesia, Song nguyt san Chnh sch quc gia, s 124, tr 16-17 (,

1995, , , 124 ,

16-17)

45, Tng Yn Huy, 1995, Tranh chp ch quyn cc o Trng Sa v vn tuyn hng hi quc t Bin ng, Phn tch ng thi chnh sch quc gia, s 116

(, 1995, , , 116 )

46, Chung Kin, 1995, Tranh chp ch quyn Bin ng v hp tc quc t, Song nguyt san Chnh sch quc gia, s 115 (, 1995, ,

, 115 )

47, Ng i Nht, 1995, Nghin cu tnh hnh quc t Bin ng, Tp ch Quc phng, quyn 11, s 4 (, 1995, , , 11 4 )=

48, Lm Chnh Ngha, 1995, Khn cnh trong chnh sch Bin ng ca i Loan, Song Nguyt san Chnh sch quc gia, s 116 (, 1995, ,

, 116 )

49, Triu Vn Sn, 1995, Chin lc bnh trng Ty Thi Bnh Dng ca Trung Quc, Nghin cu Trung Cng, quyn 29, s 4 (, 1995,

, , 29 4 )

50, an Th, 1995, Phn tch lp trng c bn ca Trung Cng i vi tranh chp ch quyn Bin ng, Nghin cu Trung Cng, Quyn 29, s 5 ( , 1995

, 29 5 )


53

51, Du Khoan T, 1995, So snh lp trng v chnh sch ca hai b i vi vn ch quyn Bin ng, L Lun v chnh sch, quyn 9, s 4 (, 1995,

, , 9 4 )

52, Cao H Bi, 1996, Phn tch s bnh trng qun s ca Trung Quc Bin ng, Nguyt san Hc thut Lc qun, quyn 33, s 371, tr 37-45 (, 1996,

, , 33 371 , 37-45)

53, Hong D, 1996, Vn p dng lut quc t vo ch trng lnh th ca qun o Hong Sa v Trng Sa, Lut hc tng san, quyn 41, s 2 (, 1996,

, , 41 2 )

54, Trn Hng Du, 1996, Khai thc ti nguyn du m Bin ng, Qun san Phn qun i Loan Th vin Quc lp Trung ng, quyn 2, k 4 (, 1996,

, , 2 4 )

55, Trn Hng Du, 1996, Khai thc ti nguyn du m Bin ng v xung t chnh tr, ng Nam qu san, quyn 1, s 3 (, 1996,

, , 1 3 )

56, Trng Trung Dng, 1996, Sch lc ca Trung Quc i vi tranh chp Bin ng, Tp ch Quc phng, quyn 11, s 4, tr 17-33 (, 1996,

, , 11 4 , 17-33)

57, Trn Thin in, 1996, Phn tch lut php quc t v hi quyn Bin ng, Hc bo Vin Nghin cu Chnh tr i hc Vn ha Trung Quc, s 5 (, 1996,

, , 5 )

58, Trn Thin in, 1996, Tranh chp hi quyn Bin ng, Vn v nghin cu, quyn 35, s 3 (, 1996, , , 35 3 )

59, Tng Yn Huy, 1996, Hi ngh Bin ng v s tham gia ca i Loan: nhn li v trin vng, Vn v nghin cu, quyn 32, s 2 (, 1996,

, , 32 2 )


54

60, Dng T Lan, 1996, Tranh chp Bin ng v hnh vi ca Trung Quc, Tp ch tnh hnh nc Nga, quyn 5, s 3, tr 11-19 (, 1996,

, 5 3 , 11-19)

61, Lm Chnh Ngh, 1996, Bn v chnh sch Bin ng ca i Loan, Tp ch Quc phng, quyn 11, s 9 (, 1996, , 11

9 )

62, H Thc Nhn, 1996, Bnh lun v kho chng s a cc qun o Bin ng,

Vn Hin Cao Hng, quyn 8, s 4, tr 63-87 (, 1996

Documents

Khảo Sát Tư Liệu Của Đài Loan Liên Quan Đến Chủ Quy n Trên ... · lịch sử tại Đài Loan và là cộng tác viên Dự án Đại Sự Ký Biển Đông. Dự