Vel. Bil. Derg. (1999). 15. 2; 5·13

KEOioE MioENiN FARKLI OOLULUK OERECELERiNiN iNTESTiNUM

TENUE'NiN TOPOGRAFiSiNE ETKiLERi'

Memduh Gezici 1

T he Effects of the Varying Filling Degrees of the Stomach on the Topognlphies of the Smalllntcstine in Cat

Summary: The purpose of this study was determined the effect of the varying degrees 01 fullness of the stomach on the topographies of the small intestine in cal: with this aim twenty-four adu!! cats of different sex and age were used as a material, cats were divided into 3 groups, of which. group 1 had empty, group 2 had half filled and group 3 had maximum filled stomach, the small intestine were dissected and abdominal cavity was cross sectioned longitudinally and transversally. This investigation is different from that 01 Deniz and Klesty in that the longitudinal and transversal cross secliones of the abdominal cavity were done after the materials were deep freezed; the topographies of the small intestine and their relations with the other organs were determined: following dissection the photographes 01 the mentioned organs were taken; it was detected that the dudenum and jejunum shilled approximately in three lumbar vertebrae length, ileum in two lumbar vertebrae length caudally according to the fullness degrees of the stomach in the cat. Furthermore, jejunum was observed to be shifted backward, upward and rightward in the abdominal cavity.

Key words: Small intesline, topography, cat. anatomy

Ozet: Sunulan yah~mancn amaci mldenin doluluk derecelerinin Inteslinum tenue'nin topografilerine olan elkilerini in­celemeklir. Bu amayla 24 adet ye~itli cins ve ya~ta ergin kedinin kullanlldl~l'"bu yah~mada kediler. midasi ~, orta de­recede ve maximal dolu olarak ~ grupta incelenmek uzere disseksiyona ve kesitlere tabi tutuldu. Deniz ve Klesty'nin yaptlgl yall~madan farkh otarak piyesler derin dondurucuda dondurulduktan soma cavum abdominis'in longitudinal ve transversal kesilleri allndl. Ince barsaklann lopogralileri ve kom~uluklan belirlendi, disseksiyonlar yap,larak piyeslerin 10lograflan ahndl. Midenin doluluk derecelerine gOre duodenum ve jejunum'un uy bel omuru boyu, ileum'un ise iki bel omuru boyu caudal'e yer degi~lirdigi belirlendi. Aynca jejunum'un, cavum abdominis'de saga, caudal'e, dorsal'e dogru ilerledigi gOzlendi.

Anahtar kelJmeler: Ince barsak, topografi. kedi, anatomi

Gi ri!i

Gunumuzde pet olarak adlandlfilan kedi­kopek besleme all~kanh{ll ulkemizde de yay­glnla$maktadlr. Soz konusu hayvanlann de{ler ve populasyonunun artmasl, aynca deney hayvanl olarak kullanllmasl (Bohensky, 1979; Oon­nersberger ve Lesak, 1998) kediye yonelik ya­h~malar lein ba~lIca sebep le~kil etmektedir. Be~eri lebabeUe oldu{lu gibi veteriner hekimli{limizde de karm organlanyla ilgili hastallklafln te~his ve le­davisinde, laboratuvar ve radyoloj i bulgulanna olan ihtiyay giderek artmaktadlr. Veleriner hekimin ult­rasonografi, radyografi ve bilgisayarll lomograli (skanograli) bulgulanndan yararlanabilmesi iyin, adl geyen organlarm topografik analomi bilgilerinin (Guzel ve Yavru, 1997) yanmda, ozellikle bil-

gisayarh lomografide, karin bo~lu{lunun trasversal kesitlerine iIi$kin bilgilere kesinlikle gereksinim du­yulmakladlr (Fike ve ark., 1980: Hillen, 1984: Fe­eney ve ark., 1991 : Breiling, 1994).

Yurt dl~mdan lemin edilen lileratUrde, kedinin karin organlan uzerine yapllan bircok eall$maya (Wilkens, 1951; Crouch, 1969; Field ve Taylor, 1969; Mc Clure ve ark, 1973: Schbilz ve Wilkens 1977; Bohensky, 1979; Nickel ve ark,1979: Chi­asson, 1982; Popesko, 1986; Boyd. 1991; Small­wood, 1993; Srelling, 1994; Chiasson ve Radke, 1996; Done ve ark, 1996; Oonnersberger ve Lesak, 1998) ra{lmen midenin ye~itli doluluk derecesinin ince barsaklann lopografisine etkisini sadece Deniz (1966) ve Klesly (1984) geryekle~tjrmi~tir.

Pylorus'dan ba~langly alan duodenum, cra­niolateral bir ilerleme ile 9. intercostal arallk dO-

Gch~ Tanhi : 1 3.()9. I 999 *: flu ara~lInna 5 .0 . Ara~llmla Fonu'Proje no: (61014) larafmdan dCSlc\dcnmi~tir. I . S. O. Vetcriner Fa!':UItc!si. AnatQmi AllIlbilim Dah. KONYA.

CEZlel

zeylnde (Klesty. 1984) karOin sa{l duvanna ula­~arak pars cranialis'i ~ekmendirir (Smallwood. 1993). Duodenum. 9. intercostal arallk yiiksekJi{li dOzeYlOde (Klesty. 1994) yada 12. 51ft omurunun caudal klsml hizasmda (Breiling, 1994) flexura du­odeni cranialls'j yaparak caudal'e yenelir (Crouch, 1969: McClure ve ark. 1979; Klesty, 1994). Kamin sa{l duvanna temas ederek (Deniz. 1966) je­junum'un dorsal'inde, sa{l bObre{lin ventral'inde (NICkE'l ve ark. 1979: Popesko, 1986: Done ve ark, 1996): 5. (Klesty. 1984: Smallwood. 1993) ve 6. (Klesty, 1984) bel omuru dOzeyine kadar pars des­cendens adml ahr ve vOcudun uzun eksenine pa­ralel bir ~ekilde pelvise doQru yOkselerek (Klesly. 1984: Vollmerhaus ve Habermehl, 1994: Done ve ark, 1996) ilener. Be~inci yada alllnCI bel omuru dO­zeyinde cranial'e klvnlarak flexura duodeni ca­udalis'i (Schebitz ve Wilkens 1977; Klesty, 1984) yapan duodenum, cranial olarak ilener ve pars ascendens adlnl allr (McClure ve ark, 1973; Sche­bilz ve Wilkens, 1977; Klesty, 1984; Smallwood, 1993). Jejunum ile Slnlnnl belirleyen flexura du­odeni jejunalis'i yaparak jejunum'a g~er (McClure ve ark, 1973; SChebitz ve Wilkens, 1977; Klesly, 1984, Smallwood, 1993). ,

Ince barsaklann en uzun ve en haraketli bO­h:JmO olan (Smallwood, 1993) ve duodenum ile colon'un ventraJ'inde yer afan (Klesty, 1984; Vol­merhaus va Habem;lehl. 1994) jejenum; ventral kann duvanndan omentum ile aynhr (Deniz, 1966; Breiling, 1994).

Ince barsaklarm son ve en klsa bOlUmO olan ileum (Smallwood, 1993); 4. yada 5. bel omurlan hizaslnda, median ha"ln saQlnda yer allr (Deniz. , 966\.

Duodenum, yer ve ~eki( olarak midenin (aridr doluluk derecelerinden elkilenmektedir (Deniz, 1966; Klesly, 1984). Mide bo~ iken duodenum; 8. (Deniz. 1966) ya da 10. (Klesty, 1984) intercostal arahkta ba~lar ve flexura duodeni caudalis 5. bel omuru hizaslnda bulunur (Deniz. 1966). Midenin or1a derece dolu durumunda. duodenum'un ba~­langlcr 10. (Deniz. 1966) ya da 11. (Klesty, 1984) intercostal arallkta. lIexura duodeni caudalis ise 4. (Klesly, 1984) ya da 6. (Deniz. 1966) bel omllru hi­zasrnda bulunur. Midenin maximal dolu oldu{lu ko­numda duodenum'un- ba~langlcl 10. (Deniz, 1966) ya da 11 . (Klesty. 1984) intercostal arah{la itilir ve pars cranialis'in ~ekli bozularak adeta pars des­cendens'e kan~mr~ gibi gOrUnur (Deniz, 1966: Klesty. 1984). Deniz (1966) midenin bu fazlnda fle­xura duodeni caudalis'in midenin caudal srnln ile aynl hizada ve 6. bel omuru dOzeyinde oldu{lunu

6

bildlrmi~tir.

Midenin ar1an hacml jeJunum'u tedrici olarak caudal'e itmekledl r (Deniz. 1966). Jejunum mide bo~ iken 4., mide dolu iken 6. verlebra lumbalis'ten gecen transversal dOzlemle pelViS giridi arasrnda bulunmaktadlr (Deniz. 1966). Orla derecede dolu midenin jejunum'a bir tesiri olmadrQr (Deniz. 1966) ya da kann bo~lu{lunun saQ yanmrna baskllandrQr, duodenum, cecum ve colon ascendens'in vent­ral 'lnde bulunduQu (Klesty, 1984) bildirilmektedir. Jejunum'un dorsal kann duvarl ile lemasr yalnlz mide dolu iken geryekle~mektedir (Deniz. 1966: Klesty, 1984). Mldenin maximal dolu olmasl je­junum'u kann bo~lu{lunun sag yanmrna (Klesty. 1984; Breiling, 1994) ve dorsal'e (Deniz. 1966; Bre­iling, 1994) yer de{ll~tirir. Maximal dolu mide hal­lerinde jejunum'un caudal srnln 5. ver1ebra lum­balis'e kadar gerilemi~tir (Deniz. 1966).

Midenin doluluk derecetennin ileum'un to­pografisi Ozerine etklsi yoktur (Denlz,1966).

Materyal ve Metot

Bu yall~mada Konya ve yevresinden temin edi­len. aQlrlrklan 1.5-3.5 kg. araslnda de{li~en 24 adet ye~itli Irk. ya~ va cinsryette ergin kediler kullanrldl. Midenln doluluk derecalerinin intestinum tenue'nin lopogratisine yaptlklarr elkileri belirlemek amaclyla, materyaller 3 gruba ayrrlarak incelendi.

1. Midesi bo~ kediler: Midenin tamamen bo-~almasi iyin, kedilar 36 saal ay-susuz kaldl.

2. Midasi or1a derecede dolu kediler: Su ama~a lylCS OOyurlllan nayvan)ar oana sonra boa saat ay ve susuz blraklldrlar.

3. Midesi maximal dolu kediler: Bu amayla 36 saat ay ve susuz blrakrlan hayvanlar Vi· yebildikleri kadar yadirildiler.

Gruplara ayrrlan hayvanlar birbirinden teent edilmi~ 6 adet ay,. kaleste muhafaza edildi. Hay­vanlara yiyecek olarak. blyakla klyrlml~ sl{llr kalbi ve akci{ler verildi. Bu ~ekilde gruplanan hayvanlann 6 adetinin (2'~er ade! midesl bo~, or1a dereeede dolu, maximal dolu) longrtudinal kesili, 6 adetinin de (2'~er adel midesi bo~. or1a derecede dolu, maximal dolu) transversal kesltleri yaprldr. Geriye kalan 12 kedi (4'er adel midesi bo~. orla dereeede dolu. mao ximal dolu) ise makroskobik olarak incelenmek Ozere disseke edildl. Lileratur (8refling, 1994) bil­gilenn 1~IQrnda ve geryekre~tirrlen dissekslyonlann sonucunda; kesilleri yapllacak olan piyesler derin

Ktdid~ Midenin to-larkh Doluluk Dfrecelerini n ...

dondurucuda (-20 C'de) dondurularak, vertebra lumbalis III-IV arasl ile vertebra tumbalis VII du­zeyinde transversal {to.5 cm.} kesiUerinin aim­maslmn uygun oldugu sonucuna vanldl. Organlann kom~uluklanmn belirlenmesinin yanlSIra cranial­caudal slmrlanmn tespit edilmesi amaclyla, planum medianum duzeyinde longitudinal (±O.5 cm.) ke­sitler ahnmaya ~h~lldl. Materyallerin geri kalan 00' IOmu ise. adl g~en organlann cavum abo dominis'deki topografisinin incelenmesi it;:in karm bo~lugu at;:lldl. Su amat;:la arcus costarum'a paralel otarak sagh sol1u iki ensizyon yaplldl. Daha sonra bu ensizyona dik olarak cartilago xiphoidea'dan os pubis dOzeyine kadar median bir ensizyon ya­pllarak kann duvan yanlara ekarte edildi.

Kediler oldOrOlmeden Once dissosiyatif anes­tezi ile uyutuldu. Hayvan aneslezide iken, v. ju­gutaris'len. liquemin enjeksiyonu yaplldl. Su i~­

lemden 5 dakika sonra a. carolis communis at;:lga t;:lkanlarak kan bo~altlldl ve damarlar %10'luk luzlu su ile Ylkandl. Hayvan ayakla duror (quadripedie) pozisyonunda %1 O'luk formaldehit solusyonu en· jekte edilerek tespil edildi.

Terminoloji olarak Nomina Analomica Ve­terinaria (NAV) (1994) esas allnd ..

Bulgular

Duodenum:

Duodenum'un ampulla duodeni adlyla pyla­rus'dan . ba~ladlgl, hepar'ln facies visceralis'inde pars cranialis adlyla (l;)ekil 10) cranial yOnde iler­ledigi ve porta hepatis'e yakln bolgeda flexura du­odeni cranialis'i yapugl gOrOldO (l;)ekit 6). Daha sonra pars descendens adlyla omenlumla or­tOlmemi~ durumda va karmn sag duvanna paralel olarak, midenin doluluk derecalerine gore, apex cec;'n;n farkll hizasma kadar geldigi tespi! edildi (l;)ekil 1.4,5,6,7,8,9). Burada flexura duodeni ca­udalis'i (l;)ekil 6) yapt.ktan sonra vOcudun uzun ek­senine dik seyrederek pars transversa'YI (l;)ekil 8) ~ekillendirdigi belirlendi. Su MIOmOn sonunda, saga g8t;:en MIOmun biraz daha cranial'e ve dor­sal'e yonelerek pars ascendens adlm aldlgl, bunun da pars descendens'in yakla~lk yansl uzunlugunda oldugu ve flexura duodenojejunalis'i ~ekillendirerek jejunum'a kailldlgi gOrOldO. Pars ascendens'in, plica duodenocolica vasltaslyla colon des­cendens'e baglandlgl tespil edildi.

Midesi bo~ kadida (~ekil 1.4,7): pars des­cendens'in cranial smlnnm VIII. intercostal arallk

7

dOzeyinde bulundugu, cranial'de lobus hepatis si­nister lateralis'in medial kenan ve lobus hepatis dexter medialis'in lacres visceralis'j ile kom~u 01· dugu lespi! edildi. Pars descendens'in caudal nj­hayelinin, apex ceci'yi yakl~~lk 1-1.5 cm. get;:ligi ve vertebra lumbalis V dOzeyinde flexura duodeni ca· udalis'i yaptlgl gOrOldO. Su bolOmun dorsal'da cra· nial olarak ran dexter'a, caudal olarak ovarium dex­ter'e, ventromedial'de: jejunum, cecum ve colon ascendens'e, medial'de: lobus pancreatis dexter'e kom~u oldugu, laleral'de ise karin duvarlna temas ettigi belirlendi. Pars transversa'nm, dorsal'de cornu uteri dexter (di~ide), m. psoas major ve m. psoas minor'a, ventral'de jejunum'a, pars ascendens'in ise, dorsal'de colon descendens'e, ventral'de je­junum'a kom~uluk yaptlgl tespil edildi.

Midesi orta derecede dolu kedide (~ekil 5.8): pars descendens'in cranial Slmr,"," X. intercostal arallk dOzeyinde oldu{lu, caudal nihayetinin apex ceci'yi yakla~lk 0.5-1 em. g9(ftigi ve vertebra lum­balis VI dOzeyinde flexura duodeni caudalis'i yaptlgl gorOtdO. Kom~uluklan ay kedininkine benzerlik gas­termekle birtikte pars ascendens'in dorsal'e yo­nelerek m. psoas major et minor'a yakla~tlgl gez­lemlendi.

Midesi maximal dolu kedide (l;)ekil 2,6,9); pars descendens'in cranial SlOmnln XI. intercostal arahk dOzeyinde bulundugu, cranial'de lobus hepatis dex· ter medialis'in lateral kenafl ile lo.bus hepatis dexter lateralis'in facies visceralis'l ile kom~uluk yaptlgl , lateral ve dorsal yonde yer degi~lirdigi tespit edildi. Halla ren dexter'in adl g9(fen bolOmOn cranial ya­nmmm dorsal'inde iz meydana getirdigi goz­lemlendi. Pars descendens'in caudal nihaystinin, vertebra lumbalis VI-VII dOzeyinde flexura duodeni caudalis'i yaphgl gOrOldu. Bu Mlumun dorsal'de cranial'den caudal'e dogru lobus hepatis dexter la­tsralis , proc. caudatus, ren dexter ve ovarium dex­ter'e, medial'de lobus pancrealis dexter'e, vent· rarde cranial olarak jejunum'a. caudal olarak da cecum'a kom~uluk yapll{ll belirlendi. Pars des­'cendens'in cranial 113'unOn pylorus'a yak fazla yak· la~maslOdan dolaYI pars cranialis'in kayboldugu go­rOldO. Pars transversa'mn, dorsal'de cornu uleri ile m. psoas major ve m. psoas minor'a, ventral'de ileum ve apex ceci'ye kom~uluk yapllgl belirlendi. Pars ascendens'in ko~ulukla(lnm midesi orta de­rece dolu ked in in kine benzerlik gosterdigi goz­lemlendi.

Jejunum:

Jejunum'un ince barsaklann en uzun bOlOmunu te~kil enigi, kann bo~lugunu actlglmlzda omentum majus'un hemen altlnda yer akhgl tespit edildi (l?ekiI4).

GEZ1CI

~kIl1 . Mldesl bo, kedi ~kiI2. Mida.1 maximal dolu kedl

$ekil t, 2. Kann bo~IUO'u organlannln ventrarden g6rCinumu a. }ejunum b. duodenum'un pars descendens'i c. vesica urinaria d. colon descendens e. lien f. corpus ventricuti g. hepar

$ekil 3. Mldesl orta derecede dolu kedi. soldan gorunum a. Jejunum b. vesICa unnana c. colon descendens d.hen

. e. corpus ventriculi f. hepar g. ren sinister h. lobus pancreatis sinister I. ovarium sinister

8

Kedide Midenin Farkh Ooluluk Derecelerinin ...

~kil4 $ekil5

$ekil6 $ekll 4. Midesi bo, kedl, sag ventrolateral'den gorunum a. jejunum b. omentum majus c. duodenum'un pars des· cendens'i d. ren dexter e. vesica urinaria 1. proc. caudatus g.lob.hep.dext.lat. i. lob.hep.dext.med. $ekll 5, Mldesl orta derecede dolu kedl, caudal'den gorunum, transversal keslt (vertebra lumballs 1I1·IV duzeyi) a. jejunum b. duodenum'un pars descendens'i c. pars ascendens'i d. lob.panc.dext e. lob.panc.sin. f. ren dexter g. corpus ventriculi h. lien i. hepar I. mm. psoas $ekll 6. Mldesl maximal dolu kedl, cavum abdomlnis'ln dorsal'l, sagdan gorunum a. jejunum b. pars descendens c. Ilex. duodeni cranialis d. Ilex. duodeni caudalis e. ampulla duodeni 1. lob.panc.dex!. g. ileum h. apex ceci I. basis ceci k. colon ascendens I. ren dexter m. proc. caudatus

9

GEzier

~ekil7. Midesl bo~ kedl

~ekil 8. Midesi orta derecede dolu kedi

~ekil 9. Midesi maximal dolu kedi ~ekIl7.8.9. Kann bo~lugu organlarmm sagdan gorunumu a. jejunum b. pars descendens c. pars transversa d. lob.panc.dext. e. caecum 1. colon ascendens g. corpus ventriculi h. pylorus i. ren dexter k. proc. caudalus I. lob.hep.dext.lal. m. lob.hep.dexl.med. n. lob. quadratus o. lob.hep.sin.lat. p. ovarium dexter r. vesica urinaria

10

Kl·d idC' ~lidenin Farkh Doluluk Derecelrrinin ...

~ekiI10,11. Longitudinal kesiller, sol yanm $ekH 10. Mldesl bo~ kedl $ekil 11 . Mldesl maximal dolu kedl a. vertebra thoracica XIII b. vertebra lumbalis VII c. duodenum'un pars cranialis'i d. jejunum e. lobus pancreatis si· nister 1. fundus ventrICuli g. sulcus ventrICuli h. colon transversum I. hepar

~ekIl12. Midesl b01i kedl $ekH 13. Midesl maximaf dofu kedi ~ekif 12,13. Transversal keslUe{ (vertebra lumballs VII duzeylnde-caudal'den gorunum) a. vertebra lumbal!s V1t b. mm. psoas c. m. iliacus d. tuber coxae e. m. lensor fasciae lalae 1. m. rectus femoris g. a. IIIaca interna h. v. iliaca intema i. a. sacral!s mediana k. jejunum I. colon descendens m. vesica urinarla n. cornu uteri dexler o. cornu uteri sinister

11

GEZICI

Mides! bo~ kedide ($ekit 1,4,7,10); jejunum'un cranial'de vertebra lumbalis II-III ile caudal'de ver­tebra lumbalis V dOzeyinden g~en transversal dOZlemler arasmda bulundu~u lespit edildi. Ansa jejunalis'in Olduk«3 yaygm oldu~u, kann duvannm yakla~lk 2I3'OnO kapladlQI gOrOldO. Cranial'de lobus hepatls sinister lateraUs ve lobus hapalis dexter medialis'e, solda ve cranloiateral'de lien'e kom~u oldugu belirlendi. Dorsal olarak; sa~da du­odenum, ileum, cecum ve colon ascendens'e, cra­nial'de colon lansversum'a, solda colon des­cendens'e lemas etti~i belirlendi. Ventral'de, kann duvan ile arasmda omentum majus'un bulunduQu. caudat'de ise vesica urinaria ile kom~uluk yaptlQI saptandl.

Midesi orta derecede dolu kedide ($ekil 3,5.8); jejunum'un, cranial'de vertebra lumbalis II I ile caudal'de vertebra lumbalis VI dOzeyinden g~en transversal dOzlemler araslndan bulundugu taspi! edildi. Ansa jejunalis'in, kapladlgl alan iti­banyle midesi bo~ kedininkine banzer1ik g6s­termekle bir1ikte biraz daha saga kaydlgl gorOldO. Ko~uluklannln bo~ mideli kedl ile banzer olduQu. fakat regio abdominalis lateralis'in dorsal'inde; du­odenum pars descendens'i ile araslOa cecum'un yerle~mesi sonucunda pars descendens'le alan Ie­maslO klsltlandlgl, caudal'de ise vesica urinaria'ya biraz daha yaslandlgl gOzlemlendi.

Midesi maximal dolu kedlde ($ekil 2.6.9.1 1,13); jejunum'un, cranial'de vertebra lum­balis V ile caudal'de vertebra lumbalis VII dO­zeyinden g~en transversal dOzlemler arasmda bu­lunduQu lespit edildi. Ansa jejunalis'in birbir1erine daha yok yalda~llgl, karin duvarlOlO yakla~lk 11 3'OnO kapladlgl, bOyOk bir bOlOmOnOn median hat­lin saglOda yer aldlgl gOrOldO. Cranlal'de COrpus ventriculi ile kom~uluk yaptlgl, diger kom­~uluklannln isa midesi orta derece dolu ke­dilerinkine benzer1iX gosterdigi tespit edildi. Aynca diger doluluk dercelerine nazaran ($ekil 12) vesica unnaria'YI bariz bir ~ekilde caudal'e ve dorsal'e it­ligi belir1endi ($ekiI13),

Ileum:

Ileum'um planum medianum'un sa9ma yer­le~tiQi, cecum ile arasmda plica ileocecalis'in bu­lundugu, fakat bu yapmlO, yak kOyuk olmaslOdan dolaYI, jejunum ile He'um'un smlrlOl lam olarak ver­medigi tespi! edildi. Sununla birlikle ileum'un je­junum'a gore daha dOz seyrelmesi. yeperinin geni~ ve kahn oimasl ile makroskobik olarak jejunum'dan aylrt edlleblldigi gozlendl ($Ski! ~).

Midesi bo~ kedide; jejunum'dan itibaren, me-

12

dian hatlln saglnda ve vOcudun uzun eksenlne pa­ralel olarak yakla~lk 2-2.5 cm. cranlal'e seyrellikten sonra vertebra lumbalis IV-V dOzeyinde ostium ce­cocolicum ile cecum ve colon'a aylldlgl tespit edildl. Darsal'de mesoduodenum'a. laterat'de apex ceci'ye, ventral ve medlal'de ise jejunum'a kom~u oldugu gorOldO.

Midesi arta de recede dolu kedide: median hat­M saglnda lakat ae kediye gOre blraz daha median halta yakm ve vOcudun uzun eksenine oblik olarak cranial yOnde seyrettikten sonra vertebra lumbalis V dOzeyinde ostium cecocolicum He cecum ve calon'a aelldlgl, ko~uluklannln ise midesi bo~ ke­dininkine benzerlik gosterdigi tespit edlldl.

Midesi maximal dolu kedide; median haltlO sa­glOda almakla birlikte midesi bo~ ve ortaderecede dolu kediye gore median halla daha yakln ve vO­cudun uzun eksenine dik olarak seyrettikten sonra vertebra lumbalis VI dOzeylnde ostium cecacolicum ile cecum ve colon'a aylldlQI, kom~ululdannlO ise degi~medigi belir1endi.

Tartl~ma ve Sonu~

Sunulan eall~mada, Deniz (1966)'ln bildirdigine uygun olarak, midesi bo~ kedi duodenum'unun VIII. intercostal arallk ile V. vertebra lumbalis'den g9((en transversal dOzlamler araslOda yer aldlgl tespit edil­di, Midesi orta derecede dolu kedide; Klesty (1984)'nin bildirdiginden larkh alarak duodenum'un; bir omur boyu caudal'e yer degi~llrdigi g6zlendi. Mi­desi maxial dolu kedide, Deniz (1966), du­odenum'un cranial-caudal Slnlrlannm midesi orta derecede dolu kedi midesinden larkll almadlglnl ve flexura duodeni caudalis'in midenln caudal SlOm ite aynl hlzada oldugunu bildirmi~tir. Su ara~tlrmada ise flexura duodeni caudalis'in midenin caudal Sl­nlnndan yakla~lk 1.5 omur boyu daha caudal'de al· dugu langitunal kesiUerle ortaya konmu~tur. Aynca mide dolulugunun tesiri ile duodenum'un, bObregin ventral yOzOne uygun olarak kavis yapllgl behr1endi.

Kedi jejunum'unun literatUr (Deniz. 1966; Klesty 1984)'e uygun olarak midenin dolulugundan en lazla etkilenen organ oldugu gOrDldO, Adl ger;:en organ midenin doluluguna paralel olarak cavum ab­dominis'in caudal'ine, saglna ve dorsal'ine yoneldigi transversal ve longitudinal kesiUer1e ortaya kondu.

heum'um midenin dolulugundan etkilenmedigl bildirilmesine (Deniz, 1966) ragmen. bu eah~mada. adl g*n orgaOin midesi bo~ kedide vertebra lum­balis IV-V dOzeyinde. midesl orta derecede dolu ke-

Kctl idc l\'l idcnin Farkh Onlll lllk Dcrccdcri nin ...

dide vertebra lumbalis V dOzeyinde, midesi ma­ximal dolu ked ide vertebra lumbalis VI dOzeyinde caecum'a a4tlldlgl lespil edildi.

Kedide midenin her IOriO dolulugunda du­odenum ile ileum'un cavum abdominis'in sag ve dorsal yanmlnda, jejunum'un ise midenin do­lulugundan etkilenerek caudal ve sag yanma yer­le:?tigi tespit edildi. Bu topografik bilgilerin de kli­nikte ve bilgisayarll tomografide olduk4ta gerekli oldugu dO~OnOlmektedjr.

Kaynaklar

Boyd. J. S. (1991). "Color Alias 01 Clinical Anatomy of the Dog Cat". Mosby - Wolfe, London.

Breiling, F. (1994). ·VergJeichende Makroskopisch­Fotografsche Transversale Schnitta Transvesale Schnit­tanomie der Abdominalen Organe von Hund und Katze". Oiss. Anatomischen Institut der TierArztlichen Hochs­chule Hannover.

Bohensky, F. (1979). "Fotomanuel and Dissection Guide of the Cat". Avery Publishing Group Inc., Garden City Park, New York.

Chiasson, R. B. (1982). "Laboratory Anatomy of the Cat". Seventh Edition, Wm. C. Brown Com. Publishers, Dubuque, Iowa.

Chiasson, A. B. and Radke, W. J. (1996) "Laboratory Anatomy of the Cal". WCB. Mc Graw - Hill Com. Du­buque. Iowa.

Crouch, J. (1969). "Text - Alias of Cat Anatomy". Lea & Febiger, Philadelphia.

Deniz. E. (1966). Kedide Midenin <;e~itli Doluluk De­recesinin Kann Organlaflnln Topogralisi ve $ekilleri Ozerine Etkisi. D~entlik Tezi. Ankara Oniversitesi Ve­tenner Fakultesi Anatomi Kursusu.

Done, S. H., Goody, P. C., Evans, S. A. and Stickland, N. C. (1996). ·Color Atlas of VeterinalY Anatomy, The Dog & Cat", Volume III, Mosby - Wolfe. London.

Donnersberger. A.B, and Lesak, A.G. (1998). "A La· boratolY Textbook of Anatomy & Physiology". Sixth Edi­tion, Jones and Bartlett Publishers, London.

Feeney, D.A., Fletcher, T.F. and Hardy, A.M. (1991). "Atlas of Correlative Imaging Analomy of Ihe Normal Dog - Ultrasound and Computed Tomography": W,B. Saunders Co., London.

13

Field. HE and Taylor, M.E. (1969). "An atlas of Cat Ana· tomy·, Second Edition, The University of Chicago Press, Chicago.

Fike, J.R., Druy. E.M" Zook, B.C., Davis. D.O., Thomp­son, J.E" Chaney. E. and Bradley. E. (1980) Canine Ana­tomy as Assessed by Computerized Tomography. Am. J. Vet., 41 , 1823·1832.

Guzel, N. ve Yavru, N. (1997). "Veteriner Genel Rad­YOlojr, S. O. Vet. Fak.Yay.On .. Konya.

Hillen, B. (1984). Computerized Tomography In Anatomy. 15. Kongress der Euopaeischen Vereinigung der Ve­terinaeranatomen. 26. bis 30. August, Utrecht.

IntemationaJ Cominee on Veterinary Gross AnatomICal Nomenclature (1994). "Nomina Anatomica Veterinaria", Fourth Edition. Ithaca, New York.

Klesty, C. (1984). "Lage und Lageveraenderungen der BauchQhlenorgane der Katze bei Verschiedenen KOr· perstellungen im Hindblick uaf die Klinische Un· tersuchung~. Diss. Justus-Liebig-Universitat Giessen. Ins· btut fOr VeterinAr·Anatomie, Hist. und Embry.

Leach. W. J. (1961). "Functional Anatomy mammalian and Comparative~. Third Ed., McGraw·HiII Book Com­pany. London.

Mc. Clute, R.e., Dallman, M.J. and Garrett, P.D. (1973). The Abdominal Region in 'Cat anatomy and Alias, TeXl and Dissection Guide-. Verlag Lea and Febiger, Phi­ladelphia.

Nickel, R.. Schummer, A. and Seiferle. E. (1979). "The Viscera 01 the Domestic Mammals·. Second Rewived Edition, Vol. II, Verlag Paul Parey, Hamburg.

Popesko, P. (1986). Internal organs in "Atlas of To­pogrophical Anatomy of the Domestic Animals". Fifth Edi­tion, Vol. II .. p, 186-187" W.B. Saunders Company, Phi­ladelphia.

Schebitz, H. und Wilkens, H. (1977). "Atlas of Rad· yographic Anatomy of the Dog and Cat". Third Rev. Edi­tion., Verlag Paul Parey, Hamburg.

Smallwood, J. E. (1993), Digestive System in "Atlas of Feline Anatomy lor Veterinarians". Ed. Hudson. L. C., W.B Saunders Company, Mexico.

Vollmerhaus, B. (1994), Hamapparat in "Anatomle von Hund und Kalze" Herausgegeben von Frewein. J, und Vollmerhaus, B., Blackwell-MZV,Wien.

Wilkens, H. (1951). Mesogastrium Dorsale der Katze . Diss. Analomischen Institut der Tierarztlichen Hochs· chule Hannover.