KARBON MONOKSİT KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİZEHİRLENMESİ

KARBON MONOKSİT KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİZEHİRLENMESİ

YRD. DOÇ. DR. F. MUTLU KUKUL GÜVENYRD. DOÇ. DR. F. MUTLU KUKUL GÜVENACİL TIP AD. ACİL TIP AD.

SİVASSİVAS20102010

CO

• renksiz, tatsız, kokusuz, non-irritan bir gaz olup karbon içeren metaryallerin tam yanmamasından dolayı ortaya çıkar.

• havadan hafif ve düşük konsantrasyonlarda bile zehirli bir gazdır.

CO • 0.96 yoğunluğunda, renksiz, kokusuz

 

• Hb ile birleşme eğilimi, O2den 250 kat

 

• Hb + O2 HbO2 (Oksihemoglobin)

 • Hb + CO HbCO (Karboksihemoglobin)

 

• HbO2 + CO HbCO + O2

• Miyoglobine olan ilgisi, O2 den 17 kat

ALEV RENGİ İLE YANMA ANALİZİ

MAVİ ALEV-TAM YANMA

PORTAKAL RENGİ ALEV- EKSİK YANMAYI VE CO OLUŞUMU

• SARI ALEV-HİÇ YAKMA

CO Kaynakları

Çevredeki doğal CO kaynakları Sigara dumanı Egzos dumanı Bina yangınları Odun-kömür sobaları Havagazı Kalorifer kazanları Metilen klorid Barbekü Desfluran

Kullanım Yerleri

Metanol ve Fosgenin kimyasal imalatında

Plastik sentezinde, organik sentezde Metallurjide Asitlerin, esterlerin, hidroksi asitlerin ve

glikolik asitin imalatında kullanılmaktadır.

Mesleki Risk Grupları İtfaiyeciler Araba tamircileri Madenciler Çelik endüstrisinde çalışanlar Propan yakıtlı araçları kullanan işçiler Kazan dairesinde çalışanlar

• Sigara içenlerde COHb %5-10 Sigara içenlerde COHb %5-10 düzeyindedir.düzeyindedir.

• Hb yıkımı sonucunda çok az miktarda vücutta üretilir.

Havadaki CO oran artıkça daha kısa sürede ölüm oluşabilir.

Havadaki Oran (Maruz Kalma Süresi) Zehirlenme Belirtileri

%0.001 (10 ppm) ATMOSFERDEKİ ORTALAMA ORANI %0.01 (100 ppm) Kendini belli etmez, tesirsizdir. %0.02 (1.5 saat) Baş ağrısı ve zehirlenme izleri.

%0.04-0.05 (1 saat) Baş dönmesi, göz kararması, kusma, bilinç kaybı ve daha fazla maruz kalmada ölüm.

%0.08-0.1 (1 saat) Şuur kaybı ve daha fazla süre maruz kalınırsa ölüm. %1 (0.5 saat) HEMEN ÖLÜM

TOKSİKOLOJİK MEKANİZMA

Hipoksi

Sitokrom oksidaz inhibisyonu

Lipid peroksidasyon

• CO sitokrom oksidaz inhibitörüdür. Hücresel oksidoredüksüyonu bozar, solunum enzimlerini süprese eder.

• HbCO oranı % 10 olana kadar hiçbir zehirlenme belirtisi görülmez.

• CO hemoglobine oksijenden 230 ile270 kat, myoglobine ise 20 ile 25 kat daha yüksek affinite ile bağlanır

• Sitokrom aa3 ise oksijenden 9 kat daha fazla affinite ile bağlanır.

• CO neuroglobine bağlanarak beyin fonksiyonlarında bozulmaya neden olur.

• Lökositlerin endotele bağlanmasını arttırarak dokularda iskemiye neden olurlar.

ZEHİRLENME BELİRTİLERİ    Solunum süresine

   CO miktarına    Oluşan HbCO oranına    Kişinin fizyolojik ve patolojik özelliklerine

bağlıdır.

TOKSİK ARALIK

Havada 5000 ppm CO insanlar için 5 dakikada letal

COHb seviyesi % 25 in üzerinde genelde toksiktir

% 65-70 in üzerinde COHb seviyesi oksijen tedavisi yapılmadığı takdirde öldürücüdür

AKUT ZEHİRLENME HbCO Oranı (Satürasyon yüzdesi) % 10-30 : Baş ağrısı, baş dönmesi, solunum güçsüzlüğü,

yorgunluk hissi. % 30-50 : Bulantı, kusma, kaslarda güçsüzlük, uykuya eğilim,

dalgınlık, görmede bulanıklaşma. % 50-70 : Bilinç kaybı, solunum yetmezliği, kaslarda kramplar, konvülsiyonlar, tendon ve kornea refleks kaybı, inkontinans, pupillalarda ışık reaksiyon yokluğu

 % 70-80 : Solunum ve kalp durması ÖLÜM

Hafif Toksisite

Temporal veya frontal zonklayıcı baş ağrısı

Yorgunluk ve bitkinlik hissi, Hareket halinde dispneMide bulantısı, Baş dönmesi

Orta Derece Toksisite Ciddi baş ağrısı Baş dönmesi Bulantı-kusma Senkop Taşikardi ve Takipne Bradikardi ve Bradipne Flushing, siyanoz Dikkatte azalma, düşünme ve yargıda

güçlük Ataksi, hallüsinasyonlar Görmede bulanıklık, kulaklarda çınlama Kardyiovasküler toksisite

Ciddi Toksisite Senkop

Konvülzyonlar Konfüzyon, oryantasyon bozukluğu Fekal inkontinans Ventriküler disritmiler Kardiyorespiratuvar depresyon Pulmoner ödem Solunum yetmezliği Stupor, bilinç kaybı, koma, kollaps ve ölüm

Geç Dönem Etkileri

Akinetik mutism Parkinsonizm Apraksi, agnozi Görme bozukluğu, kortikal körlük Amnezi Depresyon, demans Psikoz, paralizi, inkontinans Kore, periferik nöropati Kişilik değişiklikleri, şiddet, sinirlilik

görülebilir.

Vital Bulgular :HipotansiyonVital Bulgular :Hipotansiyon

HipertansiyonHipertansiyon

Göz bulguları : RetinopatiGöz bulguları : Retinopati

Görme alanı kaybıGörme alanı kaybı

Retinal venöz dolgunlukRetinal venöz dolgunluk

Kulak bulguları : Geçici veya kalıcı Kulak bulguları : Geçici veya kalıcı duyma kayıplarıduyma kayıpları

Taşikardi Miyokardiyal iskemi Kardiyak yetmezlik Ritim bozuklukları EKG Bulguları Myokardit

Kardiyovasküler Sistem Bulguları

Solunum Sistemi

Takipne Hiperventilasyon Dispne Solunum yetmezliği Pulmoner ödem Respiratuvar alkaloz Diyafragmatik paralizi

Nörolojik Bulgular Akut etkileri: Baş ağrısı, baş dönmesi Oryantasyon bozukluğu Reflex değişiklikleri Konsantrasyon güçlüğü Hafıza kayıpları Senkop Serebral ödem Konvülzyonlar Koma

Post CO Sendromu

baş ağrısı, bulantı ve güçsüzlük halinin maruziyeti takiben 2-3 hafta kalıcı olması “Post CO Sendromu ” diye adlandırılmaktadır

Ciddi Geç Nörotoksisite

Oryantasyon bozukluğu Apati,konfüzyon Hipokinezi Akinetik mutism Ciddi hafıza kayıpları Geç dönem bilinç kaybı Yürüme bozukluğu, konuşma bozukluğu Fekal üriner inkontinans Periferik nöropati Tourette sendromu ve Parkinson

sendromu.

Fizik Muayene Bulguları

Maske yüz Kas tonusunda artış Kısa adımlarla yürüyüş Reflex artışı Klonus Ataksi Koreoateotik hareketler Tremor Babinski +

CT-MR Bulguları: Özellikle globus pallidusta olmak üzere bilateral basal ganglia lezyonları görülebilir. Diffüz beyaz cevherde değişiklikler, demiyelininazsyon gelişebilir.

EEG Bulguları: Bilateral fronto temporal alanda yaygın yavaş dalga aktivitesi görülmüştür

Geç Hafif Nöropsikolojik Sekeller

Baş ağrısı, baş dönmesi Anoreksi Bulantı Apati, letarji Hafif kişilik değişiklikleri Hafıza problemleri ve unutkanlık olabilir Fiziksel ve nörolojik muayenede pozitif

birşey yoktur, Tanı için nöropsikometrik test

yapılmalıdır.

Gastrointestinal Sistem Bulguları

BulantıKusma İntestinal iskemi Hepatik

Genitoüriner Sistem Bulguları

Hematüri Albuminüri Renal yetmezlik Miyoglobinüri Akut tubuler nekroz

Hematolojik Bulgular

• Trombositopenik purpura

• Hemolitik anemi

• Polisitemi

• Kanamalar

• Lökositoz

• Atipik lenfositler

Dermatolojik Bulgular

Büllöz lezyonlar ve veziküller

Kiraz kırmızısı deri ve mukoza

Geç lokalize alopesi

Donmalar ve yanıklar

Kas-İskelet Sistemi Bulguları

Muskuler nekroz Rabdomiyolizis Kompartman sendromu Geç hareket bozuklukları

Konjenital anomaliler: • Yarık damak, yarık dudak• Telensefalik disginezi• Konvülzyonlar• Kalıcı beyin hasarı• Mental reterdasyon• Ölü doğum, düşük doğum ağırlığı • Ekstremite malformasyonları• Hipotoni, reflex kaybı• Mikrosefali

GEBELİK TOKSİSİTESİ

• Gebelerde CO intok gebe için daha fazla risk nedeni değildir ancak fetus için daha fazla risk söz konusudur.– Çünkü fetal Hb.nin CO.e afinitesi erişkin

HB.den daha fazladır

İnfantlar ve çocuklar Gebeler Yaşlılar KOAH,iskemik kalp hastalığı ve

anemi hikayesiAlkol alımı

RİSK GRUPLARI

LABORATUVAR

COHb seviyesi EKG Elektrolit, kan şekeri CPK, Miyoglobin BUN, kreatinin LDH, Amilaz SGOT, SGPT Arteriel kan gazı CT-MR-EEG-Nöropsikometrik test

CO ELİMİNASYON YARI ÖMRÜ

Oda havasında 5-6 saat %100 oksijen ile 40-90 dakika HBO (3 atmosfer basınçda) 30

dakikadan az Fetal CO yarılanma ömrü yaklaşık

anneninkinden 5 kat uzun

TEDAVİ Hasta zehirlendiği ortamdan

uzaklaştırılmalı Oksijen HBO Tedavisi Hastada daha önce olmuş veya olan

bilinç kaybı Nörolojik ve metabolik bulgu ve

semptomu olan hastalarda COHb seviyesi %25-40 ın üzerinde

olanlarda Kardiyak komplikasyonu olanlarda Hasta hamile ise

Hamilelikte HBO Tedavisi Annenin HBO ne ihtiyacı olması CO in fetotoksisitesinin gösterilmesi

HBO Tedavisinin Komplikasyonları

Barotravma Oksijen tokisitesi Ateş Klostrofobi Reversible miyopi

Serebral ödem tedavisi Pulmoner ödem tedavisi Asidoz içinde semptomatik tedavi

yapılmalıdır N-asetil sistein ve allopurinol

tedavileri deneysel aşmadadır

Postmortem Değişimler

Dış Muayene : Yüz kırmızı, şiş Gözler parlak, Konjonktiva hiperemik

Ölü morlukları kiraz kırmızısı

Postmortem Değişimler

Dış Muayene : Yüz kırmızı, şiş Gözler parlak, Konjonktiva hiperemik

Ölü morlukları kiraz kırmızısı