Kapsamlı  Gelişimsel  Rehberlik  Programları  

Prof.  Dr.  Binnur  Yeşilyaprak  Ankara  Üniversitesi  

KGRP  

•  Okullarda  KGRP’na  ne  zaman  geçildi?  •  Temel  özellikleri  neler?  •  Yeterlik  alanları?  •  Rehber  öğretmenin  rolleri  farklı  mı?  •  Uygulamada  değişen  nedir?  

Kapsamlı  Gelişimsel  Rehberlik  Programları;    PDR  hizmetlerinin  sunulmasında  Gelişimsel  Yaklaşıma  dayanır.  

 ABD’de  1980’ler    Türkiye’de  2000’ler  

KGRP  Özellikleri  •  AnasınıR-­‐12.sınıfları  kapsar  •  Tüm  öğrencileri  kapsar  •  Yaşam  becerileri/  yeterlik  kazandırmayı  hedefler  •  Okul-­‐Aile-­‐Toplum  üçgenini  kapsar  •  Ekip  çalışmasına  dayanır  •  Öğrencilerin  ihXyaçlarına  dayalıdır  •  Çevre  ve  okul  özelliklerine  uyarlanır  •  Güvenilir,  ekonomik  ve  kullanışlıdır  

Tar[şma:  •  Programa  ilişkin  algılar  ?  •  Düşünceler?  •  BeklenXler?  •  Etkililiğine  ilişkin  kanıtlar  var  mı?  

Utah  Eyale*nde  KGRP  uygulanan  252  Devlet  Yapılan  Bir  Araş?rmada  Aşağıdaki  Olumlu  Sonuçlar  Ortaya  Konmuştur:  

•  Öğrenciler  daha  amaçlı  olarak  ders  seçimine  yönelmişlerdir.    •  Öğrencilerin  çoğu  yüksek  düzeyde  beceri  isteyen  İngilizce,  

matemaXk  ve  teknoloji  yönelimli  dersler  almaya  yönelmişlerdir.  

KGRP  ETKİLİLİĞİ  KONUSUNDA  ARAŞTIRMA  SONUÇLARI  

   

•  Öğrencilerinin  akademik  başarı  düzeyleri  programı  uygulamayan  okulların  başarı  düzeyinden  daha  yüksek  çıkmış[r.        

•  Benzer  bir  örüntü  1997  yılında  yapılan  program  değerlendirme  raporunda  ve  aşağıda  sunulan  2007  çalışmasında  da  saptanmış[r.  

Nelson,  D.E.,  Fox,  D.G.,  Haslan,  M.,  &  Gardner,  J.  (2007).  An  evalua)on  of  Utah’s  Comprehensive  Counseling  and  Guidance  Program.  Salt  Lake  City,  UT:  The  InsXtute  for  Behavioral  Research  in  CreaXvity.        

   

•  Missouri’de  yer  alan  küçük  orta  ve  büyük  ölçekli  236  lisede  (Toplan  22,964  öğrenci)  KGRP  sonrasında  Okul  Psikolojik  Danışmanların  

•  Görüşleri:  

–  Öğrenciler  daha  yüksek  notlar  almışlardır.  –  Aldıkları  eğiXm  öğrencileri  geleceğe  yönelik  olarak  daha  iyi  hazırlamaktadır.  

–  Okulları  daha  olumlu  bir  örgütsel  iklime  dönüştürmektedir.  

         Lapan,  R.T.,  Gysbers,  N.C.  &  Sun,  Y.  (1997).  The  impact  of  more  fully  implemented  guidance  programs  on  the  school  experiences  of  high  school  students:  A  statewide  evaluaXon  study.    Journal  of  Counseling  &  Development,  75,  292-­‐302.                                                                                                                                                                                                                        

   

•  Missouri’de  184  okulda  bulunan  4868  öğretmenin  belirqği  sonuçlara  göre,    

•  Öğrenciler;  –  Daha  yüksek  notlar  almışlardır.  –  Okula  karşı  olumlu  tutumları  artmış[r.  –  Okulda  öğretmenler  ile  daha  olumlu  ilişkiler  gelişXrmişlerdir.  –  Aldıkları  eğiXmden  memnuniyet  düzeyleri  artmış[r.  –  Okulda  kendilerini  daha  güvende  hissetmişlerdir.  

Lapan,  R.T.,  Gysbers,  N.C.  &  Patroski,  G.  (2001).  Helping  7thgraders  be  safe  and  academically  successful:  A  Statewide  study  of  the  impact  of  comprehensive  guidance  programs.    Journal  of  Counseling  &  Development,  79,  320-­‐330.                                                                                                                                                                                                                        

   •  Missouri’de  Bulunan  ve  Kapsamlı  Psikolojik  Danışma  ve  Rehberlik  Programının  Tam  Olarak  Uygulandığı  Okullarda  Görev  yapan  Psikolojik  Danışmanlar  Aşağıdaki  Bulguları  Rapor  Etmişlerdir:  

 

–  10.  Sınıf  öğrencilerin  matemaXk  başarı  düzeyleri  yükselmişXr.  –  11.  Sınıf  öğrencilerin  ileXşim  ve  sanat  alanlarında  başarı  düzeyleri  yükselmişXr.  –  Okula  devam  düzeyi  artmış[r.  –  Daha  az  öğrenci  disiplin  sorunları  yaşamış[r.  –  Çok  az  öğrenci  okuldan  uzaklaş[rma  cezası  almış[r.  

   

Lapan,  R.T.,  Gysbers,  N.C.  &  Kayson,  M.  (2007).  Missouri  school  counselors  benefit  all  students:  How  implemen7ng  comprehensive  guidance  programs  improves  academic  achievement  for  all  Missouri  students.    Jefferson  City,  MO:  Missouri  Department  of  Elementary  and  Secondary  Educa*on.                                                                                                                                                                                                                        

Türkiye’deki  Araş[rmalar  

•  Nazlı’nın  uygulamaları  ve  araş[rmaları  (2002-­‐2011)  

•  Yeşilyaprak’ın  uygulamaları  (2004-­‐2010)  

KGRP  Unsurları  

•  İçerik  •  Program  yapısı  ve  süreç  •  Kaynaklar  

İçerik  

•  Hangi  bilgileri  kazanacaklar?  •  Hangi  becerileri  gelişXrecekler?  •  Ne  gibi  tutumlara  sahip  olacaklar?  sorularına  yanıt  aranır.  Bu  soruların  yanıtları  öğrencilere  kazandırılacak  yeterlikleri  ortaya  koyar.  

Okul  Psikolojik  Danışmanlarının  KGRP  Rol  ve  Sorumlulukları:  

1.  Gelişimsel  Yaklaşımı  Benimseme    •  “Terapist”  rolünden  çıkmak  •   Öğretmen  ile  etkin  işbirliği  kurmak  •   Zaman  kullanımını  yeniden  düzenlemek  •  Görev  ve  rol  tanımlarını  yeniden  düşünmek  

2.  KGRP  kabul  etmek  ve  savunmak  

•  Programın  ne  olduğu  •  Nasıl  uygulanacağı  •  Okullara/  öğrencilere  katkıları  •  Etkililiği  konusunda  yeterli  bilgi  ve  anlayış  sahibi  olmak  ve  

bunu  öğretmenlere  -­‐  yöneXcilere  savunmak  

3.  Sistem  Desteği  Oluşturmak        

     Sistem  desteği;  KGRP  oluşturulması,  sürdürülmesi  ve  gelişXrilmesini  sağlayacak  yöneXmsel  ve  eğitsel  etkinliklerden  oluşur.  Bunun  için  şu  çalışmaların  yapılması  gerekir:  

 •  Profesyonel  gelişim  •  Personel  ve  çevreyle  ilişkiler  •  Öğretmenlere  müşavirlik  •  Danışma  kurulları  •  Topluma  ulaşma  •  Program  yöneXmi  ve  yürütülmesi  •  Araş[rma-­‐gelişXrme  

 Okul  Psikolojik  Danışmanı  İçin  Önerilen  Zaman  

Dağılımı  Yüzdeleri                                                                                                                      İlk  Öğr.                İlköğrt.                            Lise  

           Bir.    Kad.          İkinci  Kad.      Rehberlik  Programı 35-­‐45            25-­‐35                              15-­‐25   Bireysel  Öğrenci  Planlamaları 5-­‐10            15-­‐25                              25-­‐35   Müdahale  Hizmetleri   30-­‐40            30-­‐40                                25-­‐35   Sistem  Desteği 10-­‐15            10-­‐15                                10-­‐15

------- ------------ ----------- 100                                100                                      100      

Gysbers,  N.C.,  &  Henderson,  P.  (2006).  Developing  and  managing  your  school  guidance  and  counseling  program.  Alexandria,  VA:  American  Counseling  Associa*on.  

 4.  Rehberlik  İhXyaçlarının  Belirlenmesi  

•  İhXyaç  analizi  çalışmalarını  organize  etme  •  Öğrencilerin  gereksinimlerini  tanıma  •  Farklı  popülasyonların  gereksinim  profillerini  ortaya  koyma  Aşamalar:  1.  Veri  toplanacak  grubu  tanımlama  2.  İhXyaç  analizi  aracını  oluşturma  3.  Veri  toplama    4.  Verileri  analiz  etme  

 

5.  Öğrenci  Yeterlikleri  ve  Göstergelerinin  Oluşturulması  

•  İhXyaç  analizine  dayalı  olarak  öğrencilere  kazandırılacak  yeterlikler:        göstergeleri(hedef  davranışları)  belirleme  

       Sınıf  düzeylerine  göre  düzenleme  yapma  

6.  Rehberlik  Programı  İçin  Gerekli  Etkinlikler  GelişXrme,  Seçme,  Düzenleme  

Bu  etkinlikler:  •  Program  amaçlarına  ve  önceliklerine  uygun  •  Yeterlikleri  kazandırabilecek  •  Ardışık  ve  aşamalı  •  Öğrenci  düzeyi  ve  ihXyaçlarına  uygun  •  Uygulanabilir  •  Etkililiği  ölçebilecek  nitelikte  olmalıdır.  

7.  Görevleri  Belirleme,  İşbirliği  ve  Koordinasyon  Sağlama  

•  Programın  yürütülmesinde  ilgili  tüm  birey  ve  kurulların  görevlerini  ayrın[lı  biçimde  belirleme  

•  Öncelikleri  ve  sorumlulukları  vurgulama  •  Zaman  ve  görev  analizlerini  düzenleme  •  Bir  master  takvim  oluşturma  

8.Rehberlik  Programını  Değerlendirme  ve  GelişXrme  

•  Personelin  değerlendirilmesi  •  Programın  değerlendirilmesi  •  Öğrenci  sonuçlarının  değerlendirilmesi  

9.Müdahale  Hizmetlerini  Yürütme  

•  Psikolojik  danışma  •  Sevk/refere  etme  •  Bilgi  verme  •  Risk  yöneXmi  •  Krize  müdahale  

10.Bireysel  Planlama  Hizmetlerini  Sağlama  

 Öğrencinin  kendi  eğiXmsel,  mesleki  ve  kişisel  hedeflerine  yönelik  planlama  yapmaları  ve  yönetmelerine  yardımcı  olacak  etkinlikler  

 •  Bireyi  tanıma  •  Bilgi  verme  •  YerleşXrme  ve  izleme  

11.Müşavirlik/Konsültasyon  

•  Öğrencilerin  gelişimsel  ihXyaçları  hakkında  öğretmenlere,  ailelere  ve  diğer  okul  personeline  bilgi  verme  

•  Programı  uygulamada,  etkinlik  seçme-­‐  gelişXrmede  öğretmenlere  müşavirlik  etme  

                                                           UYGULAMALAR        Güçlükler  ve  Sınırlılıklar  Neler?..  

“Değişim”,  benimle  başlar..      

“Paradigma  değişmeden                                                    Dünya  değişmez!”