6 2 14 44 مردن دامببڕێت لەمۆزیك جەمال كوردی: مەگەر راستیز دەكاتنگەواەوە با»كەپر« كوردستانی، لەمەند سابیر هونەری كرد-لام جەكەشی م، ئەو كتێبەی كە پێشلیوەی رێبوار سیوە؟ جولەكە یەكتریان خۆشویستوردوەكەكانی سلێمانی.. بۆچی كو جولرمیان دەكاتەكانی گەوڵەتیی نێودە فیستیڤاڵەۆ، باسیدی ڤی عەباسی3 24 36 42 [email protected] طشتييةيريى روناكبي ك طؤظاريةريدةكات دى وا ك دةزطا ست رؤذ جاري بي2014 ونى دووةمىىكانو17 )23 ( ذمارةەسلێمانی ئەو ژنەی ل لێخوڕین دەكات!ی لۆریوان فێر پیا كام ژنی كورد،رە؟رهێنەناریست و دەەكەم سی یسیك،ومەتی مەكەی حككپرسە با بەربێتدی فێربەدات كور هەوڵدنی، هەڤاڵ خانەقیندار!بێتە دوكای، دەكەرە لەبەر هونەدی كفری، واحیرمیان دەكات هونەری گە لە سینەماو باسزانێت! نا، خۆی بەجوان ئەرینا، تاهیر پەریڵگاوەی كۆمەبارە لە؟ چی دەڵێت2014 ونى دووةمى كانو)23 ( ، ذمارة طشتييةيريى روناكبيك طؤظاريوسةر ســــةرنو07701583203-3291548 بةدالــة3291532-3291542 م بــةشــىريك07710159888 ةرامبةر ةكي ئاشتي، ب طةر- ماني سليتابخانةي مةولةوي نزيك قو- ي تابانرين شي پەیكای: كۆمپانی دابەشكردنى لة ذمارة يةكةموة دةرضو2011 تشرينى يةكةمىى8

Kapr23

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: Kapr23

6

2

14

44

راستی جەمال كوردی: مەگەر مردن دامببڕێت لەمۆزیك

هونەرمەند سابیر كوردستانی، لە »كەپر«ەوە بانگەواز دەكات

رێبوار سیوەیلی، ئەو كتێبەی كە پێشكەشی مام جەالل-ی كرد

جولەكەكانی سلێمانی.. بۆچی كوردو جولەكە یەكتریان خۆشویستووە؟

عەباسی ڤیدیۆ، باسی فیستیڤاڵە نێودەوڵەتییەكانی گەرمیان دەكات

3243642

[email protected]

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتييةبيست رؤذ جارَيك دةزطاى واآل دةريدةكاتذمارة ) 23( 17ىكانوونى دووةمى 2014

ئەو ژنەی لەسلێمانی پیاوان فێری لۆری لێخوڕین دەكات!

كام ژنی كورد، یەكەم سیناریست و دەرهێنەرە؟

بەرپرسە بااڵكەی حكومەتی مەكسیك، هەوڵدەدات كوردی فێرببێت

هەڤاڵ خانەقینی، لەبەر هونەرەكەی، دەبێتە دوكاندار!

واحیدی كفری، باس لە سینەماو هونەری گەرمیان دەكات

ئەرینا، خۆی بەجوان نازانێت!

پەری تاهیر، لەبارەی كۆمەڵگاوە

چی دەڵێت؟

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية، ذمارة ) 21( تشرينى دووةم 2013

مستەفا ئەحمەد: وەستاندنی )بەرنامەی بەرنامە(م بەپێویست زانی

ماهیر حەسەن: ئیشی هونەرمەند نییە گازندە لەالیەنێك بكاو بەشان و باڵی الیەنێكی دیكەدا هەڵبدات

بڵێسە جەبار فەرمان، رەخنە لەملمالنێی ژنان و ژنە ئیسالمییەكان

هاشم جەباری-ی بێژەر، جیاوازییەكانی راگەیاندنی بەعس و ئێستا..!

جوانكاريی لووت، لە كوردستانیش، بازاڕی گەرمە..

سنور ئاالنیدەبێتە كچی كافرۆش

كوڕانی قژدرێژ و تانەو تەشەری خەڵك!

ئارایشتكردننهێنییە گەورەكەی ژنان!

دەریا خالد-ی هونەرمەند بۆ كەپر:

خۆشەویستی، قوربانیی دەوێت!

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية، ذمارة ) 22( كانوونى يةكةم 2013

تۆش خۆت تووشكرد؟هاوسەريی، ئەو پڕۆسەیەی گەنجان لێی دەترسن

بۆ هاوسەرەكەی شەهید كاوە گەرمیانی!

درامای ئۆشین، 59 واڵت دۆبالژی بۆ كردووە!

تەالر هیرانی، زۆربەی شانۆكارانی كورد بە شانۆكار نازانێت!

بەچی سەرنجی هاوسەرەكەت رادەكێشیت؟

خەاڵتی هەردی كێ بردی؟

بورهان محەمەد،بۆچی وازی لە رەشماڵی

كەناڵی NRT هێنا؟

ئاوێزان نوری:ژن تەنها وەك سێكس و

جەستە!

ئەڤین ئاسۆ، لە چییەوە دەستی پێكردو داوای چی لەخانمان دەكات؟

بە هەورامی پێشوازی لە موراجیع دەكات

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتييةذمارة ) 12( تشرينى دووةمى 2012

ديدار، لةبؤني طوآلوي كتيَبدا!

ناوةندي ئةندَيشة، خةونةكاني سلَيماني دةولَةمةندتر دةكات!

ئارايشتطاكاني ذنان،وةرطرتني ثارةي خةياَلي!

طوطوش طوآ لةطؤراني كوردي دةطرَيت..!

نةخؤشخانةى سؤزي دةرووني، دايكَيك بؤ نةخؤشةكاني

ضيرؤكي كوردة هةمةوةندييةكاني ليبياو جةزائيرو يؤنان و مالَتا

وةزيرة ذنةكةمان، كاتَيك تازة لةدايك دةبيَتةوة!

بةسةرهاتي دلَدارييةكةي تايةر تؤفيق

بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيتريكالم بكة لة طؤظارى كةثر

ئَيمة زياتر دةتناسيَنين

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية، ذمارة ) 20( تشرينى يةكةم 2013

هەموو هونەرمەندێك دەرەقەتی كۆمیدیا نایەت

ژنانی رۆژهەاڵتی كوردستان، بۆچی دێن و تووشی چی دەبن؟

سواڵكردن و بەكارهێنانی مێینە!

كوردانی ئاوارەی رۆژئاوا، نایانەوێ بە كوردی بخوێنن !

شیعری هەر چوارپارچەكەی كوردستان لەكفریدا!

لەفیستیڤاڵی گەالوێژ دا، ناودارەكان دێنە كوردستان!

هونەرمەند عومەر دڵپاك، بەچی ئیحراج بوو..؟

لەگۆرانی وتندا،

ماریا پەلە ناكات!

دیاری عومەر، )حەمە دەمبڵ(:بڕیاریداوە هیچ شتێك ناكات

كۆمەڵگە رەتی بكاتەوە!

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتييةذمارة ) 13( كانوونى يةكةمى 2012

سیاسییەكانی كورد، بۆچی ستایشی ژنەكانیان ناكەن؟

بڵێسە جەبار فەرمان: مام جەالل لە زۆر شوێندا باسی

رۆڵی هێرۆخانى كردووە

چۆمان، رەخنەی توند لە گۆرانيبێژو موزیكژەنانی كورد دەگرێت

حەیات-ی شاعیر: بوێریی شیعریی، باسكردنی لێوو جەستەی پیاو نییە

بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيتريكالم بكة لة طؤظارى كةثر

ئَيمة زياتر دةتناسيَنينفریال، نیازی وابوو

بە یەكجاری وازبهێنێت !

جەمال بابان: 11/14 رۆژی سلێمانی نییە !

ئەو گۆرانییەی »پەیمان«ی بردە ئەمنە سوورەكە !

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية،ذمارة ) 17( ئايارى 2013

شاجوانی سەربەستی لێسەندۆتەوە،

چ شتێكی تری پێبەخشیوە؟

كەپر وردەكارییەكانی

شاژنــــی جانسیباڵودەكاتەوە

شیالن سەعدی سینەماكارە بزێوەكەی

شاری مەهاباد

پارك و گەنجەكانی كەركوك، لە لێواری وشك بووندان

شەیدا مەعروفی شاعیرهاوسەرگیریی لەگەڵ شیعرو وشەدا ئەنجامداوە..!

مێرولەو هێلكە بەكەرەوە، كوللەی لە چوكلێت هەڵكێشراو

»بەتامترین خواردنی سەردەم«

كێ شەقامەكانی شاری سلێمانی ناونا؟

چۆن یانەی وەرزشی سلێمانی دامەزرا؟

ماڵی سینەما دەیەوێت چی بۆ سینەماكاران بكات؟ئەو جەڕاحە كوردەی نزیكەی )10( هەزار كەسی لە كوردو عەرەب و فارس چارەسەر كردووە

كەپرێك بۆ كۆكردنەوەی هەمووان

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية، ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2014

ســــةرنووسةر07701583203 - 3291548

بةدالــة3291532 - 3291542

بــةشــى ريكالم07710159888

سلَيماني- طةِرةكي ئاشتي، بةرامبةر شيريني تابان - نزيك قوتابخانةي مةولةوي

دابەشكردن: كۆمپانیای پەیك

يةكةم ذمارةى لة 8ى تشرينى يةكةمى 2011 دةرضووة

Page 2: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية2

رێبوار سیوەیلی، ئەو كتێبەی كە پێشكەشی مام جەالل-ی كرد

نووسەران و شاعیران دەكەن، بانگەوازێكەوە داوا لەسەرجەم رۆشنبیران و لەرێگەی بنەماڵەی شەهیدی قەڵەم كاوە گەرمیانی *خێزان كە ئەوانەی نووسین یان هۆنراوە یان پەخشان یان هەر نووسینێكی تریان لەسەر شەهید كاوە نووسیوە لەرێگەی ئەم ئەدرەسەوە بۆیانی بنێرن)https://www.facebook.com/amad.kawa.3(( مەبەستی بنەماڵەكەی شەهید كاوە لەم بانگەوازەدا ئەوەیە كە

سەرجەم نووسینەكان لەدووتوێی كتێبێكەوە باڵو بكەنەوە.

كتێبێك لەسەر كاوە گەرمیانی

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية

لەتیف حسێن

و نوێ كتێبێكی فەلسەفە( و )پێكەنین

بەرهەمی قەڵەمە بە بڕستەكەی مامۆستا رێبوار

سیوەیلی-یە، مەبەستی نووسەر لەنووسینی ئەم

كتێبە ئەوەیە كە، لەسەردەمێكی بێ پێكەنین و

بگرە دژە پێكەنیندا پێكەنین بە بیری هەمووان

بێنێتەوە.

تەواو هێشتا پرۆژەیەكی وەكو كتێبە ئەم

كتێبەدا ئەم لەنووسینی كە نووسەرە، نەبووی

گرتووە، ب��ەدوور ل��ەدووش��ت خ��ۆی نووسەر

روانگەی لە پێكەنین ئەوەیە شتیان یەكەم

هەموو نووسەر بەباوەڕی كە سایكۆلۆژیاوە،

رەهەندێكی پێكەنین لەسەر قسەكردنێك

سایكۆلۆژییانەی هەیەو پێویستی بەوە نەكردووە

لەوبارەیەوە بەتایبەتی بنووسێت، دووەم شتیش

كۆمیك، زاراوەكانی)پێكەنین، جیاكردنەوەی

تانە، پالر، قۆشمەجاڕی، تەوس، گاڵتەجاڕی،

مەبەستی جێی كە هاوشێوەكانیان توانج(و

ئەم توێژینەوەیەی نووسەر نین، بەاڵم نووسەر

دەیەوێت لە دوارۆژدا كار لەسەر ئەو زاراوانەش

بكات.

قسەلەسەركردنی بابەتەكەو ئەم گرنگی

فەلسەفەی مێژووی لەفەیلەسوفەكانی هەندێك

خۆرئاواوە، وا لە نووسەر كردووە كە بەبایەخ و

گرنگییەوە لەمكارە بڕوانێت و كاری لەسەر بكات،

ئەم بابەتە لە روانگەی نووسەرەوە بۆ بابەتەكە

هەندێك و پێكەنین پەیوەندیی ن��ووس��راوەو

ئەم لەبەرئەوەی شیكردۆتەوە، دیكەی بواری

بابەتە لەزمانی ئێمەدا پێشینەی نییە، یان ئەگەر

لەبارەی سەرچاوەش دەگمەنەو بێت هەشی

نییەو ئەگەر هەشبێت بە بابەتەوە بوونی ئەم

باسی و ن��اوەڕۆك ناكەوێت، دەست ئاسانی

پێكەنین گرنگیی لەروانگەی نووسینە ئەم ناو

و هەڵبژێردراون ژیاندا جیاوازەكانی لەكایە

و تایبەت ژیانی كایەی وەك شیكراونەتەوە،

سێكس، ئاینەكان، كایەی سیاسەت و پەروەردە.

ئەو مێتۆدەشی نووسەر لەنووسنی ئەم كتێبەدا

بیركردنەوە لە بریتییە كردووە، لەسەر كاری

لێكدانەوە بیرۆكەو راپێچكردنی فەلسەفەو بە

لەبیركراوەكانی ژیانی فەلسەفییەكان بۆ دیاردە

مرۆیی...

ئەوەی ماوەتەوە لێرەدا ئاماژەی پێ بكەین

كتێبەكەی كتێبە، ئەم نووسەری كە ئەوەیە

نووسیویەتی: كردووەو جەالل مام پێشكەشی

حیسامەددین جەالل بە پێشكەشە كتێبە ئەم

هەرگیز كەسەی ئەو ج��ەالل(، تاڵەبانی)مام

ناتوانێ بەبێ پێكەنین سیاسەت بكات.

Page 3: Kapr23

3 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

كۆچەر عومەر

كارە هونەرییەكانی ئینجا بنجول، ئەكتەری

سەرسوڕمانی جێی بووەتە تورك، بەناوبانگی

بینەرانی لە زۆرێ��ك توركەكان، دەرهێنەرە

ئەو رۆڵ��ی ئ��ەوەن��دە هونەرییەكانیشی ك��ارە

بەڕای كە جوانە پێ توركەیان ئەكتەرە ژنە

نواندن ئ��ەو وەك��و ناتوانێت ك��ەس زۆری���ان

بكات. كەناڵی تەلەفزیۆنی D توركی، چەندین

بنجول ئینجا هەوادارانی لەگەڵ چاوپێكەوتنی

كردووە وەك )كاجین( كە كچێكی تەمەن )20(

ساڵە.. )31( تری كچێكی كە )ستیرك( ساڵەو

كە دەكەن لەوە باس چاوپێكەوتنەكانیاندا لە

دراما گوڵی بە بەدڵەو بنجول-یان رۆڵی زۆر

توركییەكان ناویان برد..!

هەروەها دەرهێنەری ناوداری تورك تونجا

كە دەرهێنەرانەیە لەو یەكێك كە كراجیك

خۆی وەكو بەدڵەو بنجول-ی ئینجا نواندنی

راگەیاندووە KONTV تەلەفزیۆنی كەناڵی بۆ

دەكات بەوە حەز بێت ئەو بەدەست ئەگەر

لە هەموو بەرهەمە سینەمایی و درامییەكانیدا

بنجول بەشداری تێدا بكات.

MBC دیارترین دراما كە ئێستا لە شاشەی

نمایش دەكرێت، درامای )علی مر الزمان( ئینجا

جەستە بەر دراماكە پاڵەوانی رۆڵی بنجول،

لە ئەستەنبوڵ لە هونەرمەندە ئەم دەك��ات.

كۆنسر شانۆی بەشی دەرچ��ووی دایكبووەو

ئەستەنبوڵ. لەزانكۆی نێودەوڵەتییە ڤتوار-ی

)دورمان( شانۆی لە كاری )1998(دا، ساڵی لە

كردووە كە بەناوبانگترین شانۆییە لە ئەستەنبوڵ،

لەچەندین كردووە بەشداری ئەوەی سەرباری

شانۆییدا لە ئەستەنبوڵ و ژمارەیەكی زۆر خەاڵتی

بەدەستهێناوە وەك باشترین هونەرمەندی شانۆ.

چەند دۆبالژكردنی لە بەشداری بنجول،

دۆبالژ توركی زمانی بۆ كە كردووە فیلمێكدا

ك���راوە. ه��ەروەه��ا ب��ەش��داری لە ژم��ارەی��ەك

زنجیرە درامای بەناوبانگی تەلەفزیۆنیدا كردووە

دیارترینیان )حد السكین( )ندی العمر( )علی مر

باشترین خەاڵتی توركە، ئەكتەرە ئەم الزمان(

وەرگرتووە. )2012 -2011( ساڵی هونەرمەندی

ئینجا بنجول، هاوسەرگیریی لەگەڵ هونەرمەندو

دەرهێنەر عەلی تایتوغ-دا، كردووە.

گوڵی دراما توركییەكان

*رێبوار ئەورەحمان، پێشكەشكارو رۆژنامەنووسی بەتوانای كەناڵی ئێن ئاڕتی بە یەكجاری وازهێنانی خۆی لەكەناڵی ناوبراو راگەیاند، رێبوار كە لەسەرەتای دامەزراندنی كەناڵی ئێن ئاڕتی وەك پێشكەشكارو ئامادەكاری بەرنامەی بەراشكاوی لەو كەناڵە كاری كردووە، بەاڵم لە 2014/1/1، بە یەكجاری وازهێنانی لەو كەناڵە راگەیاند، بەبێ ئەوەی ئاماژە بە هۆكاری وازهێنانەكەی بدات و ناشزانرێ وێستگەی

كاری داهاتووی كوێیە.

رێبوار-یش وازی لە NRT هێنا !

3 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 4: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية4

ئارینا، خۆی بە جوان نازانێت!بۆ »كەپر« دەدوێت:

ئارینا حەمید خانمە

بێژەری كەناڵی رووداو

لەدایكبووی ساڵی 1988ی

شاری بۆكان-ی رۆژهەاڵتی

كوردستانە، چەند ساڵێكە

لەگەڵ كۆمار نادر-ی

هاوسەری كاری ڕاگەیاندن

دەكات.

عەلی كاشان

بە هیچ شێوەیەك حەز ناكەم

ببمە بێژەری سیاسی

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية4

Page 5: Kapr23

5 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

زۆركەسم بینیوە بە هۆی كاركردنی

لە راگەیاندن، كێشەی لەگەڵ هاوسەرەكەی

هەبووە

دەكات منداڵی ژیانی باسی وەك خۆی ئارینا

منداڵێكی كوردستان رۆژهەاڵتی بۆكانی لەشاری

هاروهاجی گرینۆك بووەو تا ئێستاش دڵ ناسك و

گرینۆكە. سەرەتای كاری ڕاگەیاندنیشی لە رۆژنامەی

بێژەری ئارینا ب��ووە. خەندانەوە سایتی و ئاسۆ

بەدیهاتنی دوای و ژیانی لەخەونەكانی یەكێكە

زیاتر م��اوەی و خەندان ل��ەرادی��ۆی بێژەر بۆتە

لەساڵێك بێژەری ڕادیۆ بووە پێش ئەوەی لەكەناڵی

تەلەفزیۆنی بێژەرێكی وەك كوردستانەوە گەلی

دەربكەوێت، لەئێستاشدا بێژەری هەواڵی وەرزشیی

كەناڵی رووداوە.

بن م��ەرج دوو رەوانبێژی و جوانی ئەگەر

دەبێت سەركەوتووش بێژەری ئ��ەوا بێژەری بۆ

خۆشەویستیەكی هەبێت بۆ ئیشەكەی، لەم بارەیەوە

بووە، خۆشم لەبێژەری ئارینا دەڵێت« زۆر حەزم

بە جوان نازانم تابڵێم جوانییەكەم هۆكاری بوون بە

بێژەریمە، بەڵكو حەزی خۆم و پشتیوانی هاوڕێكانم

و هاوسەرەكەمبوو بووم بە بێژەر«.

سەبارەت بە رۆشتنی لەكەناڵی گەلی كوردستان

بێژەر وتی: رووداو كەناڵی لە دەركەوتنەوەی و

حەز هەمیشەش نییە، تایبەت كەناڵێكی موڵكی

زیاتر پێشكەوتن دەكات و منیش هەستم كرد بە

لەرووداوەوە دەتوانم پێشبكەوم.

كەپر، بۆ خۆشییەوە تایبەتی ژیانی لەبارەی

و كردووە هاوسەرگیریم زیاترە ساڵ چوار وتی:

بە خۆشەویستیش بوو، تا ئێستاش منداڵمان نییەو

لەگەڵ ئ��ەوەی لەبارەی نییە. لەبەرنامەشماندا

سێ لە وتی: كاردەكەن لەكەناڵێك هاوسەرەكەی

دەزگای ڕاگەیاندن كە كارم كردووە هاوسەرەكەمم

لەگەڵبووە ئەوە نەك تەنها لەئازادیەكانمی نەگرتووە،

بەڵكو بە پێچەوانەوە زۆر باش بووە بۆ من و هەم

بۆ ئازادییەكانم، بۆ تێگەیشتنمان لەیەك زۆركەسم

كێشەی لەراگەیاندن كاركردنی هۆی بە بینیوە

لەگەڵ هاوسەرەكەی هەبووە، چونكە هاوسەرەكەی

هیچی لەدنیای راگەیاندن نەزانیوەو نەیتوانیوە لێی

تێبگات، بەاڵم خۆشبەختانە ئێمە هەرگیز لەو جۆرە

كێشانەمان رووبەروو نەبۆتەوە.

گۆڤاری كەپر ویستی زیاتر پرسیار لەبارەی ژیانی

تایبەتییی ئاریناوە بكات و ئەویش بە خۆشحاڵییەوە

لەوەاڵمی دای��ەوەو پرسیارەكانی هەموو وەاڵمی

جوانكاریی نەشتەرگەری ئاخۆ ئ��ەوەی پرسیاری

جوانكاریم نەشتەرگەری من بەڵێ وتی: كردووە،

بۆ لووتم كردووەو لەبەرنامەمدایە لەداهاتوو چەند

یەكێكە جوانكاری بكەم، دیكەش نەشتەرگەریەكی

بڵێم ناكەم كە لەوە لەحەزەكانم و قەتیش شەرم

جوانكاریم بۆ روخسارم كردووە و نایشارمەوە.

وتی ژیانیشیەوە تایبەتیەكانی ئاواتە لەبارەی

زیاتر خەونمە هەروەها ناوترێت هەیە ئاواتێكم

بەرنامەمدایە لە و لەبێژەری سەركەوتووبم

لەئایندەدا وەك پێشكەشكاری بەرنامەش كار بكەم.

سیاسی بێژەری وەك كردۆتەوە رەتی ئارینا

كاربكات و دەڵێت« بە هیچ شێوەیەك حەز ناكەم

لەسیاسەت حەزم چونكە سیاسی بێژەری ببمە

نزیكدا لەئایندەیەكی بەاڵم نییە، سیاسی كاری و

هیوام بە بەرنامە، پێشكەشكاری ببمە دەم��ەوێ

بتوانم لەو كارەشمدا سەركەوتوو بم«.

بێژەر موڵكی كەناڵێكی تایبەت نییە

5 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 6: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية6

سابیر كوردستانی لە »كەپر«ەوە بانگەواز دەكات..

بەرهەمی نوێی بەڕێوەیە

بەهۆی خۆشەویستی بۆ نیشتمانەكەم نازناوی كوردستانیم پێبەخشرا

هونەرمەند سابیر محەمەد ئەحمەد، ناسراو بە سابیر كوردستانی، لە دیمانەیەكیدا

دەڵێت: دەكاو خۆیەوە نازناوەكەی بە شانازی سازیكردووە، لەگەڵیدا »كەپر« كە

نامەوێت نازناوێك وەربگرم كە لە كوردستان و خۆشەویستی نیشتمانەكەم دامببڕێت. لە

جێگایەكی تردا كارەكانی حكومەت بەبێ بەرنامە دەداتە قەڵەم! سەبارەت بە هەندێك لە

هونەرمەندانیش پێیوایە هەندێكیان خۆیان بەهونەری كوردیدا هەڵواسیوەو سووكایەتی بە

هونەری كوردی دەكەن..

سازدانی: تەالر عەبدولڕەحمان

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية6

Page 7: Kapr23

7 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

لەهەر پارچەیەكی كوردستانبم، بەشاری خۆمی دەزانم، بە كوردستانی خۆمی دەزانم

مەگەر لەژیاندا نەمێنم ئەگینا واز لە هونەر ناهێنم

هەندێك هونەرمەند خۆیان بەهونەری كوردیدا هەڵواسیوە

بۆچی و كوردستانی نازناوی *

لەچیەوە هاتووە؟ بۆچی ئەو نازناوەت

وەرگرتووە؟

بۆ خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی ب��ەه��ۆی -

نیشتمانەكەم ئەو نازناوەم پێبەخشراوە،

لە كە وەربگرم نازناوێك نامەوێت

كوردستان و خۆشەویستی نیشتمانەكەم

دامببڕێت لەبەر ئەوەشە ئەو نازناوەم

لەسەرەتای هەر باوەڕبكەن پێدراوە.

دێتەوە خەوێك وەك منداڵیمەوە

یادم هەمووكات بیرم لەوە دەكردەوە

كە نین؟ دەوڵ���ەت خ��اوەن��ی بۆچی

دەوڵ��ەت��ەدا ئ��ەو لەسایەی بتوانین

وەكو بحەسێینەوە. و بكەین گەشە

ئ��ەوەم خ��ەون��ی هونەرمەندێكیش

هەبوو لەسایەی ئەو دەوڵەتەدا بتوانین

هونەری و لەكاری بین ب���ەردەوام

خاوەنی تیڤی و تەلەفزیۆن و رادیۆ و

مەبەستمە بین. خۆمان راگەیاندنی

كوردستانیش نازناوی هۆكاری بڵێم

خۆشەویستییەی حەزو ئەو بۆ هەر

لەهەر دەگ��ەڕێ��ت��ەوە. ك��وردس��ت��ان

پارچەیەكی كوردستانبم بەشاری خۆمی

دەزانم بە كوردستانی خۆمی دەزانم.

بەرهەمی ماوەیەكە بۆچی *

نوێت نییە؟

بڵێم دەت���وان���م ل��ەڕاس��ت��ی��دا -

ئ��ەوك��ات��ەی خ��اوەن��ی ح��ەزێ��ك یان

ئەوە تینووی بووین تەحەمولێك

باڵوبێتەوە، نوێمان بەرهەمی بووین

ئێستا نەڕەخسا، بۆ وام��ان هەلێكی

كە هەل دەڕەخسێت چەندین هۆكار

بەرهەمی نەتوانین ئەوەی بۆ هەن

قورسی لەوانە بەرهەمبهێنین، نوێ

بارودۆخی ژیان و كەمتەرخەمی خۆمان

بۆ كارەكانمان و لەڕووی هونەریشەوە

كەمی ئاوازدانەر و چەندین شتی تر.

* بەپێی وەاڵمەكەی جەنابت بێت

دووربكەویتەوە ت��ەواوی بە رەنگە

لەكاری هونەری؟

نییە، مەگەر نا دووركەوتنەوە -

لەژیاندا نەمێنم واز لە هونەر بهێنم.

زۆر گەنجێكی ئێستادا لە *

گۆرانی هونەری بواری هاتوونەتەناو

باشیان كاریگەری ئەمانە وتنەوە،

هەیە یان خراپ؟

هەموویان بڵێم ناتوانم من -

هەمووشیان بڵێم ناتوانم و باشن

هونەرمەندی بڵێم، دەتوانم خراپن،

هونەرمەندی دەب��ن��ە هەیە وام���ان

هەندێكیشان گەلەكەمان، دواڕۆژی

خۆیان بەهونەری كوردیدا هەڵواسیوە!

ئەوەیە خراپەكەیشی كاریگەرییە

هونەری بە سووكایەتی تاڕادەیەك

كوردی دەكەن.

* ئایا هونەری ئێستا پێشكەوتووترە

یان هی جاران؟

گۆرانیبێژی ئێستا تا لەڕاستیدا -

هەر شڵێم نا بەتواناتربوون، جاران

تەكنیكی ئێستا راستە هەموویان،

ئاسانكاری ه��ەی��ەو و پێشكەوت

ستدیۆكان ب���ەاڵم ب��اش��ی��ش��ك��راوە،

سەرشانی خستۆتە قورسیان بارێكی

ئاسانی بە ناتوانن و هونەرمەندان

گۆرانییەكانی خۆیان تۆماربكەن.

* لە چ روویەكەوە باریان قورس

كردوون؟

- لەڕووی مادی و لەڕووی دانانی

كات و زۆر هۆكاری تریش.

ئاستی لە حكومەت پێتوایە *

ئایا هونەرمەنداندایە؟ داواك���اری

هاوكاری هونەرمەندان دەكات؟

هاوكاری حكومەت ناڵێم من -

ناكات یان هیچی نەكردووە، حكومەت

ئیشی كردووەو هاوكاریشی كردووین،

واتا بەرنامەیە، بێ كارەكانی بەاڵم

بەرنامەی بۆدانەڕشتووە.

* بۆچی سابیر كوردستانی درەنگ،

درەنگ، كۆنسێرت ساز دەدات؟

ب��ەاڵم ك����ردووە، كۆنسێرتم -

لەمەوبەر ساڵ دوو نا، سلێمانی لە

كۆیە، ش��اری لە ك��رد كۆنسێرتێكم

ئوتێل لە كۆنسێرتم چەندجارێكیش

چوار چرا ئەنجامداوە.

و گوێگران بە تا هەیە چیت *

خوێنەرانی گۆڤاری كەپر-ی بڵێیت؟

گۆڤارەكەتان سوپاسی زۆر -

بەسەركردنەوەیە، ئ��ەم بۆ دەك��ەم

بەردەوامیتان هیوای كێشا ئەركتان

دەڵێم: بەگوێگرانیشم دەخ��وازم. بۆ

چاوەڕێ بن بەرهەمی نوێم بەڕێوەیە،

ماوەی سێ ساڵە بێت راستی ئەوەی

لە هەندێك و سیدییەكم خەریكی

چونكە بكەمەوە، نوێ بەرهەمەكانم

و پێشكەوت تەكنیكی ئ��ەوك��ات��ە

بەشێوەیەكی دەمەوێت ئێستا نەبوو،

پێشكەوت و تازەیان بكەمەوە، ئێستا

خەریكی كلیپكردنی گۆرانییەكی تازەم

و بەمنزیكانە باڵودەبێتەوە.

7 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 8: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية8

هەمیشە كە هەیە زۆرمان خانمانی خۆماندا كوردستانی لە بگەڕێی و بتەوێ ئەگەر

لەگەڵ سەختییەكانی ژیاندا ملمالنێیانەو هەوڵی سەربەخۆیی خۆیانداوە. لەم ژمارەیەی »كەپر«دا،

و هەوڵەكانی و كارەكانی كە پێدەناسێنین خاوەنكارتان و ماندوونەناس ژنێكی ئەمجارەیان

تواناكانی هیچیان لەهی پیاوان كەمتر نییە.

سازدانی: لەتیف حسێن

شلێر، بەكردار دەیسەلمێنێت كە لەگەڵ پیاودا یەكسانە!

ئەو ژنەی لە سلێمانی پیاوان فێری لۆری لێخوڕین دەكات

» ژنان تا نەتوانن جزدانەكانیان ئازاد بكەن و تا جزدانیان سەربەخۆ نەبێت ناتوانن ئازاد بن«

*حەمید عوسمان گۆرانیبێژی الو بەنیازە لە ئایندەیەكی نزیكدا كارەكانی بۆ كلیپكردنی گۆرانییە نوێیەكەی تەواو بكات، گۆرانییە نوێیەكەی حەمید بەناوی ئاوێنەیەو هۆنراوەی ساڵح بێچارەو گۆرانی موفتی زادە ئاوازی بۆ داناوەو بەختیار فەتاحیش كاری وێنەگرتن و

دەرهێنانی بۆ كردووە، شایەنی وتنە گۆرانی ئاوێنە یەكێكە لە گۆرانییەكانی ئەلبوومە نوێیەكەی.

ئاوێنە، گۆرانییە نوێكەی حەمید عوسمان

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية8

Page 9: Kapr23

9 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

س��ەرەت��ا ه���ەر ك��ە چ��ووم��ە هیوایەكی بینیم نووسینگەكەی، سەربەخۆیی بۆ و ژیان بۆ گەورە لەشوێنەكەیدا ژن��ان كاركردنی و هەیە كە هاتەسەر باسكردنی ژیانی كاركردن و وێستگەی كارەكانی خۆی ئەم كە دەركەوت بۆم »كەپر« بۆ خاوەنكارە ژنە دەیەوێت نەك هەر بۆ خۆی بەڵكو بۆ ژنانی تریش كار ئەوانیش و بكات فێریان و بكات خۆی و سەربەخۆبن خۆی وەك��و

وتەنی جزدانەكانیان خاڵی نەبێت.خاوەنی غەریب، شلێر خاتوو نوسینگەی هاوژین-ە، بۆ فێربوونی زۆر ژمارەیەكی و گشتی شۆفێری لۆری لێخوڕینی فێری لەپیاوانی فێری زۆریشی ژنانێكی ك��ردووەو بچووك ئۆتۆمبێلی لێخوڕینی خاوەنی ل���ەوە، جگە ك���ردووە، لە گەورەیە ئارایشتی سەنتەرێكی شاری هەولێر لە گەڕەكی عەینكاوە، سەنتەرێكی سلێمانی-ش شاری لە )كچانی بەناوی جوانكاری گەورەی هەوڵی كردۆتەوەو شارەكەم(ەوە زیاتری پ���ڕۆژەی هەیە ئ���ەوەی كچەكەشی لەخۆی جگە هەبێت، فێری ئەوەكردووە كە خۆی كاربكات و خۆی هەوڵی جددی بۆ ژیانی خۆی بڕین تكت نووسینگەیەكی و بدات نێودەوڵەتی گەشتی رێكخستنی و دواجاریش كردۆتەوەو كچەكەی بۆ خوێندنی زانكۆی بە كوڕەكەی تەواو

كردووە.شلێر، لەوەاڵمی پرسیاری كەپر-خاتوونە ئەم ئایا كە ب��ەوەی دا،

لەكەیەوەو چۆن دەستی بەكاركردن ك��ردووە، وت��ی: من ب��اوەڕم وایە كارێك هەر بیەوێت مرۆڤ ئەگەر بۆ هەوڵی جددی بە ئەگەر بكات مەحاڵ بكات پێ دەستی و بدات نییەو دەتوانی بیكات، لەم باوەڕەوە دەستم بچووكەوە ل��ەك��اری من خۆمم كارەكانی و بەكاركردن كرد زۆر تاڕادەیەكی توانیم فراوانكردو سەركەوتووبم، جگە لەوە من وەكو نەتوانن تا باوەڕم وایە ژنان ژنێك تا و بكەن ئ��ازاد جزدانەكانیان ناتوانن نەبێت سەربەخۆ جزدانیان دەستییەوەو لەكاری من بن، ئازاد دەستم كاڵشەوە بلوزو چنینی لە خۆم لەوەی جگە كرد، بەكاركردن ئەمكارەم دەكرد خولم بۆ ژنانی تر دەكرد، فێر ئەوانیشم دەكردەوەو دوای ئەوە ویستم سەركێشی بكەم كە زۆرجار سەركێشییەكانمەوە بەهۆی دەبووم، كێشە تووشی لەماڵیشەوە بەاڵم من هەر بەردەوامبووم، بۆیە لەپێناوی فراوانكردنی كارەكانی خۆم دوو دەستی، كاری دوای توانیم دایەنگە بكەمەوە، یەكێك لەڕاپەڕین مەلیك، تووی لە تریش ئەوی و ئەمەشم بۆ ئەوەكرد بیرمكردەوە كە ژنانی ئێمە دەوامیان هەیەو ناتوانن منداڵەكانیان رێكوپێك بەشێوەیەكی دابنێن، حكومییەكاندا دایەنگە لە كردەوە دایەنگەیەم دوو ئەو بۆیە دوو ئ��ەو ئ��ێ��وارە شەشی ت��ا ك��ە ل��ەدوای ك��راوەب��وو، دایەنگەیە بۆ كڕی تاكسییەكم هەستام ئەوە تەكسیم كاری و مانگ ماوەی سێ

باش زۆر تەكسی ك��اری ئەكرد، نەمتوانی لەبەرئەوەی من، بۆ بوو بەردەوام بم لەسەری بەهۆی كاری لەگەڵ من لەبەرئەوەشی زۆرەوەو فێر خەڵكیشم گێڕانەكەمدا تاكسیی بۆیە دەك��رد، لێخوڕین ئۆتۆمبێل ئەمكارانەم هەموو فرۆشتمەوە، كە دواتر بوو، )2003( ساڵی پێش بۆ كرانەوە بەڕەسمی نووسینگەكان هەستام منیش شۆفێری فێربوونی

ئەم نووسینگەیەم كردەوە.لەنووسینگەكەیدا ژن��ە، ئ��ەم چ��ەن��دی��ن خ��ەاڵت��ی رێ��زل��ێ��ن��ان و توانای بەدەستهێنانی بڕوانامەی كاركردن و خولی شۆفێری پێدراوە، ئ��ەوە دەرخ���ەری ئ��ەوەب��وون كە لێخوڕینی لە باشی زۆر توانایەكی بەتایبەتی ه��ەی��ە، ئۆتۆمبێلدا و لۆری وەكو گەورەی ئۆتۆمبێلی پاس و ئەوانی تر. گرنگە بزانین ئەم ئۆتۆمبێل كاتێكەوە لەچ خاتوونە پێیووتین: لەوەاڵمدا لێدەخوڕێت، خۆی كاتی باوكم ل��ەب��ەرئ��ەوەی كاری لە مەعرەزی سەیارەدا دەكرد بۆیە هەبوو، سەیارەمان بەردەوام منداڵیمەوە لەتەمەنی هەر منیش لێخوڕینی فێربوونی خ��ول��ی��ای لە فێركرد، بووم و خۆم ئۆتۆمبێل پاسێك بە ئێمە كۆڕەوەكەدا كاتی هاتنەوەمان لەكاتی رۆیشتین نەخۆشییەكی تووشی شۆفێرەكە پاسەكە نەیدەتوانی بوو، لەناكاو ل��ەوك��ات��ەدا منیش لێبخوڕێت، ب��ەاڵم ن��ەب��وو، زۆرم تەمەنێكی سلێمانی بۆ هاتنەوەمان تا توانیم

»لە كاری دەستییەوەو لە چنینی بلوزو كاڵشەوە دەستم بەكاركردن كرد«

*بەهار مونزیر، چاالكوانی كۆمەڵگەی مەدەنی و مافەكانی ژنان لە لێدوانێكیدا بۆ راگەیاندنەكان ئەوەی ئاشكرا كرد، كە هەڕەشی لوتبڕین و ئەتككردنی لەسەرەو الیەنی پەیوەنداریش لەوبارەیەوە كەمتەرخەمە، ئەو چاالكوانە ئەوەشی خستۆتەڕوو كە بەپاساوی دژایەتیكردنی ئاینی

ئیسالم ماوەیەكە لە رێگەی چەند ژمارەیەكی تەلەفۆنەوە هەڕەشەی لێدەكرێت.

بەهار مونیزیر لەژێر هەڕەشەدایە

9 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 10: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية10

هاوكاری شۆفێرەكە بكەم و پاسەكە بێنمەوەو لەوە بەدواوە ناویان نام

شۆفێرە بچووكەكە.ئەم ه��ۆك��اری بە س��ەب��ارەت هەموو كارەی كە ئەو وەكو ژنێك ئاماژەی شلێر خاتوو دەیكات، زۆر تەمەنێكی لە من بەوەكرد، كەمدا شوومكرد، ئێستا كوڕو كچێكم مەینەتییەكانی كوێرەوەری هەیە، ك��ردم، شتی زۆر فێری ژی��ان نزیكەی ماوەی بۆ هاوسەرەكەم بوو، سیاسی زیندانی ساڵ سێ من و دوو منداڵەكەم ناڕەحەتیمان زۆر چەشت، بۆیە هەر لەوكاتەوە كارمكرد بۆ ئەوەی موحتاجی كەس هاوسەرەكەشم هاوكاری و نەبم بكەم تا بەسەالمەتی دێتەوە، ئیتر من لەو كاتەوە بەردەوام بووم و ئێستاش ك��ردووەو كارم هەمیشە جگە هەیە، زۆرم كاری پڕۆژەی سەنتەری دوو نووسینگەیە لەم هەردوو لە كردۆتەوە جوانكاریم سلێمانی، هەولێرو شاری

كچانی ناوە ناو سلێمانیم ئەوەی شارەكەم، هەروەها نووسینگەیەكی دەرەوەی گەشتی بڕینی تكت ك��ردۆت��ەوەو كچەكەم بۆ واڵت��م كاردەكات خۆم وەكو كچەكەشم دەتوانێت من وەك��و ئەویش و متمانەیەكی و لێبخوڕێت لۆری هەبێت، كارەكانی بەخۆیی زۆری ه��ەروەه��ا ك��وڕەك��ەش��م ك��اری وەك��و دەك���ات نووسینگەكەم

مامۆستایەك.ئ���ەم خ��ات��وون��ە، ئ��ەوەش��ی ئەوەی هەمیشە كە نەشاردەوە ب���ەردەوام ژن��ان ئێمەی وت��ووە لەگەڵ دەكەین یەكسانی داوای بەكرداریش دەبێت بۆیە پیاوان، بۆیە یەكسانین، كە بیسەلمێنین كە كردووە ئەوكارانەی هەمیشە داوەتی، هەربۆیە پیاوان دەستیان داوەت���ە دەس��ت��ی شلێر كاتێك یەكسەر لۆری گەاڵبەو لێخوڕینی نابێت تۆ بۆ ئ��ەوە پێیانوتووە ئەو ب��ەاڵم پیاوانە، ئیشی ئ��ەوە كە حەزەی ئەو نەهێناوەو وازی بۆ لەمنداڵیەوە هەیبووە ینی ڕ لێخو

هێناویەتیەدی. گەورە ئۆتۆمبێلی ئ��ەم خ��اوەن��ك��ارە زی��ات��ر قسەی وتی: كردو كارەكانییەوە لەبارەی من كە چووم مۆڵەتی شۆفێرییەكەم لەسەر بەگشتی بكەم لەتایبەتەوە لۆرییەك تەرایمدا، پیاوی وا هەبووە بە سێ تەرایی دەرنەچووبوو، من و دەرچ���ووم تەرایی یەكەم بە فێری ئەو خوێندكارانەی كە لەناو لێخوڕینی لۆری بووین، من یەكەم ئەو لەناو لەوكاتەدا كەسبووم، بۆ چووم خوێندكارانەدا هەموو كونەماسی بە لۆرییەكی )16( تەنی لم و چەوم هێنایەوە بۆ ئەزمەڕ، بەاڵم بەداخەوە ژنان كچان زۆری نایەن بۆ فێربوون و لێدەترسن و لێخوڕینی لۆری، تەنانەت ترسێكی وا جاری هەیە، لێی زۆریشیان كە بچووك ئۆتۆمبێلی بۆ هەبوو لەسەر فێركردووە خانمانم كاتێك بۆچی وتووە پێیانم شەقامەكان، پێیووتووم: لەوەاڵمدا ناڕۆیت؟ لۆرییە ئ��ەو با مامۆستا توخوا گەورە ئۆتۆمبێلی لە زۆر بڕوات. كاركردنم ل��ەم��اوەی دەت��رس��ن، و كچ لە جگە نووسینگەیە لەم بووكەكەی خۆم هیچ كچ و ژنێكی

تر نەهاتوون بۆ فێربوون.

*گۆڤاری نواڵەی نوێ ، كە گۆڤارێكی رۆشنبیری گشتییە، لەنوێترین راپرسیی خۆیدا بۆ دیاریكردنی باشترین بێژەرو راگەیاندنكاری ساڵی)2013(، پێشكەشكاری بەرنامەی بزانەو بمێنەی كەناڵی ئێن ئاڕتی دوو، لەنیا پلەی یەكەمی راپرسییەكەی گرتووە، راپرسییەكەی گۆڤاری نواڵەی نوێ لە 13 راگەیاندنكار پێكهاتبوو لەنێو ئەو 13 راگەیاندنكارەدا بێژەرەكەی ئێن ئارتی دوو لەپێشەوەی هەموویاندایە.

باشترین راگەیاندنكاری 2013

Page 11: Kapr23

11 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

ئا: بڕوا عوسمان

كەس هەموو هونەرێكە فۆتۆگرافی هونەری

مەرجەی بەو بەاڵم بكات، تێدا كاری دەتوانێت

كەس زۆر ئێستاشدا لە بێت، لەسەر ئ��ارەزووی

ئەلیكترۆنی وێنەی دەكات، بەكارهێنانی ئارەزووی

یەكێكە لەزانستە نوێیەكانی ئەم سەردەمەی ئێستاو

تاكو دێت رۆژانە ئەم زانستە بەرەو پێش دەڕوات.

كە دەك���ات ئ��ەوە ئ����ارەزووی كەسیش زۆر

وەكو هەمووی و تۆماربكات بەوێنە خۆی ژیانی

كەسانە ئەو بۆیە هەڵبگرێت، خۆش یادگارییەكی

كارێكی سەرەتایی زانیاریی كۆمەڵێك بە دەتوانن

ئەوەی بكەن. تۆمار بۆخۆیان مێژوویی و ئاسان

زانیاری كۆمەڵێك بیخەینەڕوو لێرەدا دەمانەوێت

و ئامۆژگاری سەرەتاییە بۆ بەكارهێنەری سەرەتایی

كامێرا، ئەوانیش:

یەكەم:

سەرەتا كامێرای گرانبەها مەكڕە.

هەندێك وا دەزانن سەرەتا بەكڕینی كامێرایەكی

گرانبەها ئەوا كارەكانیان باش و جوان دەبێت، بەاڵم

كاركردن چونكە فێردەبن، درەنگتر بەپێچەوانەوە

پێدەچێت نییە ئاسان پرۆفیشناڵ بەكامێرایەكی

بەاڵم ح��ەزە، ل��ەو وازهێنان ببێتەهۆی ئەمەش

دەكرێت سەرەتا بە كامێرایەكی سادەی نرخ هەرزان

دەست بەو حەزە بكەن وەكو كامێرایەك لەجۆری

نیكۆن Nikon یاخود Canon كە كۆمەڵێكی زۆر

كامێرای سەرەتایی گونجاویان هەیە بۆ ئەو كەسانەی

كەسەرەتا دەستبەكاری فۆتۆگرافی دەكەن.

دووەم:

هاوێنە )لێنز( گرنگە وەكو كامێرا.

هاوێنە یاخود لێنز، ئەو چاوەی كە دەتواندرێت

لێنزەوە بەهۆی ببینرێت، لێوە كامێراكەی وێنەی

بەپێچەوانەشەوە، بەرزدەبێتەوەو وێنە كواڵیتی

ئەمە خاڵێكە پێوستە ئاگاداری بین، هەندێك كەس

ئاسایی لێنزێكی لەگەڵ پڕۆفیشناڵ كامێرایەكی

خۆیان بەدڵی وێنەكان وادەك��ات ئەمەش دەك��ڕن

كە بەوەی زۆرباشە پێچەوانەكەی بەاڵم نەبێت،

گرانبەهای و چاك لێنزێكی و ئاسایی كامێرایەكی

وەربگرن زیاتر سوودی دەتوانن بەوەش بكڕن بۆ

لە كامێراكەیان.

سێیەم:

Tripod كڕینی ستاند

كڕینی ستاند ئەوە ناگەیەنێت كە بڕە پارەیەكی

زۆر خەرج بكەیت لەبەرامبەر ئەوەی كە لەسەرەتاوە

دەستبەكاری فۆتۆ بكەیت، بەاڵم بوونی ستاند هەر

تاكو پێویستە كامێراوە بەكارهێنانی لەسەرەتای

لەبەكارهێنانی دەبیت ش��ارەزا زۆر كە ئەوكاتەی

رادێت تاكو دەستت لەبەرئەوەی سەرەتا كامێرادا،

وێنە بگریت و دەستت نەلەرزێت پێویستە بەكاری

دووبارە بوویت شارەزا زۆر كە دواتریش بهێنیت

پێویستت دەبێت لەبەركارهێنانی بۆ لێنزێكی قەبارە

گەورە كە دیسانەوە ئەو قەبارە گەورەیەش ئاسان

نەلەرزێت نییە هەڵگرتنی و گرتنی وێنەو دەستت

بەتایبەت وێنەگرتن لەجۆری )ماكرۆ(.

چوارەم:

بەكارهێنانی ئینتەرنێت بۆ زیادكردنی زانستەكە.

گرتنی وێنە، ئارەزووی هەزاران كەسە لەجیهاندا

هەر بۆیە لێرەوە كۆمەڵێكی زۆر ماڵپەڕی ئەلیكترۆنی

هەیە لەسەر ئەم بابەتە، بەسەردانكردنت بۆیان و

خوێندنەوەو وەرگرتنی زانیاری لێیانەوە بەدڵنیاییەوە

ش��ارەزای��ی و زان��ی��اری زی��ات��رت دەب��ێ��ت لەسەر

بەكارهێنانی كامێراو چۆنێتی گرتنی فۆتۆ. لەزۆرێك

فۆتۆگرافی بەكاری تایبەتن كە ماڵپەڕانەی لەو

دەتوانیت ئاشنا بیت بەجۆرەكانی كامێراو نرخەكانیان

بەرهەمی نوێترین ستاندو لێنزو نرخی لەگەڵ

كامێرای كۆمپانیا بەناوبانگەكانی دنیا.

كتێبی دەت��وان��درێ��ت گرنگتر ه��ەم��ووی ل��ە

بخەیت بەدەست بوارە بەو تایبەت ئەلیكترۆنی

كە هەنگاو بەهەنگاو هاوكاریت دەكات، ئەم كارە

ئاسانترە وەك لەوەی پارەیەكی زۆر لەخولێكدا خەرج

بكەیت و سوودێكی ئەوتۆی لێنەبینیت، لە ئێستاشدا

دەتواندرێت لەتۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبووك زانیاری

پەیجانەی ئەو لەڕێگەی ئەویش بخەیت بەدەست

كەتایبەتن بەزانستی فۆتۆگرافی، هەروەها یوتیوبیش

بەهەمانشێوە قوتابخانەیەكی فێركاری گەورەیە لەو

بوارەدا.

پێنجەم:

هەستی بەچاو تاقیبكەرەوەو خۆت بەدەستی

دەتەوێت و كامێرایت خاوەنی ئێستا بكە. پێ

فێربوونی بۆ دەكەیت؟ چی بەاڵم بگریت، وێنە

هەموو دەكات واپێویست نوێ ئامێرێكی هەموو

ب��ەوەی دەگ��ەی��ت تاكو تاقیبكەیتەوە شتەكانی

زیاتر شتی ئەوەشەوە بەهۆی مەبەستتە، كەخۆت

دەتوانیت بەهەمانشێوەیە. كامێراش فێردەبیت،

كۆمەڵێك شت تاقیبكەیتەوە تاكو هەست بەجیاوازی

فۆتۆیەك بۆ فۆتۆیەكی تر بكەیت، ئەویش بەگۆڕینی

و ISO واتە رووناكی تووندی و رەنگەكان تۆنی

بەكارهێنان و بەكارنەهێنانی فالش، لەگەڵ كۆمەڵێكی

تاقیكردنەوەی و بەكارهێنان بە لەگۆڕانكاری تر

بەهۆی جیاواز، گۆشەی جیاوازو لەشوێنی ئەمانە

ئەمەوە دەتوانیت شارەزابیت لە كامێراكەت و توانای

زانیاری زیاتر بەتاقیكردنەوە بزانیت، كامێراكەت

زیاترت دەست دەكەوێت، بەاڵم ئەوەت بیرنەچێت

بۆیە فێرنابیت، تێكینەدەیت تاكو شتێك هەموو

كامێراكەت سیستمی ئەگەر بێت ئاسایی بەالتەوە

تێكچوو.

شەشەم:

لە كەسانی شارەزاوە زانیاری وەربگرە. سروشتی

دەكات حەز بوو بەكارێك حەزی كە وایە مرۆڤ

بەو كەسانە ئاشنا بێت كە لەو كارەی ئەو دەكەن

یاخود هاوپیشەو هاوحەزی ئەون، بۆیە هەر یەكێك

لەئێمە دەتوانێت پەیوەندی لەگەڵ كەسانی شارەزا

داوای و ببەستێت فۆتۆگرافەكاندا ب��وارەو لەو

هاوكاری بكات، بەمەش زانیارییەكی زیاتری مەیدانی

فۆتۆگرافێكی بە بوون هەلی و دەكەوێت دەست

پرۆفیشناڵی زیاتر دەبێت.

حەوتەم:

شتێك ه��ەم��وو وێ��ن��ەی ن��اك��ات پێویست

هەیەو ئامانجێك حەزێك هەموو دوای بگریت.

نەوەك سەرەكییە ئامانجی ئامانجە بەو گەیشتن

دەبێتە چونكە هەڕەمەكی، بەشێوەیەكی كاركردن

لە بەهەمانشێوە لەكاركردندا، لێشێواندن سەر

فۆتۆگرافیشدا رەچاوكردنی ئەو خاڵە كارێكی گرنگە.

ئەزموونی دەبێتەهۆی زۆر وێنەی گرتنی راستە

و ناشرین فۆتۆیەك هەموو گرتنی بەاڵم زیاتر،

شتی نەشازی تێدەكەوێت، رەنگە ئەمەش حەزی تۆ

لەكاری فۆتۆگرافی دووربخاتەوە.

ئامۆژگاری ئەلیكترۆنی بۆ

فـــۆتۆگرافــەری ســـەرەتایی

*لەچەند رۆژی رابردوودا هەواڵی ئەوە باڵوبوویەوە كە خانمە هونەرمەند لۆكە زاهیر داوایەكی پێشكەش بە یەكێك لەكەناڵە ئاسمانییەكان كردووە، بۆئەوەی ببێتە پێشكەشكاری بڕگەی كەشوهەوا، بەاڵم كەناڵەكە رەتیكردۆتەوە، هەر دوابەدوای ئەم هەواڵە لۆكە زاهیر هەموو ئەو دەنگۆیانەی رەتكردەوەو رایگەیاند كە ئەو هیچ كاتێك بیری لەوە نەكرۆدتەوەو ناشیەوێت ببێتە پێشكەشكاری هیچ بەرنامەیەك و هەرچی

لەوبارەیەوە دەوترێت پروپاگەندەیە.

پڕوپاگەندە لەدژی لۆكە دەكرێت

11 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 12: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية12

لەوەی ئەو جگە درامایە، بواری شانۆو ناو دیاری دەنگێكی گەزیزە عومەر

دەرهێنەرو وەكو لەئێستادا كردووە، كاری ئەكتەر وەكو راب��ردوودا لەماوەی

بەناوی درامای هەنگاوەكانی سەر سیناریست، خەریكی بەرهەمهێنانی درامایەكە

خۆڵەمێش، كە لەالیەن كۆمپانیای بابیلۆن و بە سپۆنسەری وەزارەتی رۆشنبیری و

الوان بەهەرم دەهێنرێت و رۆژی) 2013/10/19( یەكەم رۆژی وێنەگرتنی دراماكە

بوو، وابڕیارە لە پایزی داهاتوودا ئەم درامایە لەسەر شاشەكان نیشانبدرێت.

ئامادەكردنی: رێناس عەلی

بۆ یەكەمجار، ژنێك دەبێتە سیناریست و دەرهێنەری درامای تەلەفزیۆن

گەزیزە عومەر و درامای »هەنگاوەكانی سەر خۆڵەمێش«..

هیوادارم بتوانین دراماكە وەربگێڕین بۆ سەر زمانی عەرەبی یا توركی یان فارسی

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية12

Page 13: Kapr23

13 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

وەك یەكەم ئەزموون

خۆڵەمێش سەر هەنگاوەكانی «

بۆ دی��ارە ئەڵقەییە، 30 درامایەكی

سیناریست دەبێتە ژنێك یەكەمجارە

تەلەفزیۆن، درام��ای دەرهێنەری و

درام��ای��ەدا ل��ەم ك��ارك��ردن و نووسین

كارێكی پێویستەو ئەركی سەرشانمە تا

لەبواری هەبێت رۆڵی ژنیش قەڵەمی

درامادا، ئەمەش پاش ئەزمونی نووسینی

توانیومە شانۆیی دەقی 15 لە زیاتر

ئەمانە بنووسم« درام��ی��ش دەقێكی

قسەی گەزیزە عومەر بوون، سەبارەت

وردەكارییەكانی گەزیزە دراماكەی، بە

ب��ۆ ك��ەپ��ر خ��س��ت��ەڕوو و وت���ی: ئەم

سەردەمیانەیە چیرۆكێكی چیرۆكە

خێزانی كۆمەڵگاو ئەمڕۆی چیرۆكێكی

گرفتەكانی كێشەو سەرجەم كوردییە،

بەشێك دەناڵێنین، پێوەی هەموومان

رودەدات لەهەڵەبجە رووداوەكانی لە

دراماكە لەپاڵەوانەكانی یەكێك و

كیمیابارانی ك��ارەس��ات��ی بەجێماوی

سلێمانی شاری دێتە كە هەڵەبجەیە،

باس دەدات ژیانی بە بەردەوامی و

رێزو و خۆشەویستی و لەخیانەت

ئێمە كە دەك��ات شتانە ئەو هەموو

لەدەستمان چووە.

ناوەڕۆكی دراماكە

س��ەب��ارەت ب��ە ن���اوەرۆك و ئەو

دراماكەدا لەناو كە گرفتانەی كێشەو

بە دراماكە دەرهێنەری خراونەتەڕوو،

كەپری راگەیاند: موعانات و كێشەكانی

هەڵبەتە درامایەو لەم بەشێكن ژنان

ئەم درامایە بەشێكی زۆری كاریگەریی

هەیە لەسەر ژیانی ئافرەت لەكۆمەڵگای

ئێمەدا، نووسینی ئەم چیرۆكە قەڵەمی

ژنە، ویستومە هەموو كێشەو گرفتەكانی

درام��ای��ەدا ئ��ەم لەناو كچان و ژن��ان

بەچەند خەتێك جێگەی بێتەوە.

ئەكتەرەكانی

گەزیزە عومەر لەبارەی ئەكتەرەكان

و بەشداری و رۆڵی ئەكتەرەكان ئاماژەی

بەوە كرد كە: بەشێكی زۆر لە ئەكتەرە

تێدا كاری سلێمانی شاری دیارەكانی

دەكەن، بەشێكی تریشی لەئەكتەرەكانی

ئەم درامایە توانای تازەن و دەموچاوی

نوێن كە بەئەركی خۆممزانی كار لەگەڵ

بكەم، ت��ازەدا بەهرەی ت��ازەو توانای

نواندن لەبوای نوێ كەسانی تابتوانین

تر یەكێكی هەروەها پێش، بهێنینە

دڵخۆشم دراماكەدا لەناو شتانەی لەو

خەڵكی بەشداربووەكان زۆرینەی پێی

ئەوەی بۆ ئەمەش هەڵەبجەن، شاری

لەنێوان هەبێت هەماهەنگییەك

ئەكتەرانی ئەوێ و شارەكانی تر.

ماوەی كاركردن لەدراماكەدا

ماوەی و وێنەگرتن كاتی لەبارەی

عومەر گەزیزە لەدراماكەدا كاركردن

ئەوەی بۆ كەپر ئاشكرا كرد كە) 5/27

/2013( دەستمان بە ئامادەكاری كردووە

بۆ ماوەی 3 بۆ 4 مانگ ئامادەكاریمان

ك����ردووە ب��ۆ ك���اری پ��رۆدێ��ك��ش��ن و

پرۆڤەكردن ئەكتەرو هەڵبژاردنی

و لەكەسایەتییەكان تێگەیشتن و

ئەوانە لۆكەیشنەكان، هەڵبژاردنی

بۆكراوە تەواویان ئامادەكاری هەموو

ئێمە بەیانی 8ی سەعات )2013/10/19(

كردووەو وێنەگرتن بەكاری دەستمان

بەپێی ئەو گرێبەستەی كە ئێمە هەمانە

بەپێی بابیلۆناو كۆمپانیای لەگەڵ

لەگەڵ كردوومە من گرێبەستەی ئەو

وەزارەتی رۆشنبیریی و الوان دامان ناوە

یان سەرەتای مانگی 3 لەكۆتایی ئێمە

مانگی2014/4 كارەكانی تەواوبێت، دواتر

كاری مۆنتاژی بۆ دەكرێت و بەهیواین

لەساڵی تازەدا لەمانگی )9 و 10( بخرێتە

سەرشاشەو بینەران بیبینن.

شوێنی پەخشكردن

لەدوای تەواوبوونی هەموو كارێك

و پەخشكردن ب��ۆ شوێنێك ئەبێت

نیشاندانی بدۆزرێتەوە، گەزیزە عومەر

سەبارەت بە شوێنی پەخشكردن و ئەو

كەنااڵنەی كە درامەكە دادەبەزێنن وتی:

لەكەناڵەكان پەخشی باشە زۆرێك پێم

بكەن و بە تەنسیق لەگەاڵ كۆمپانیایی

ئەم لەرێگەی بەهیواین ئێمە بابیلۆن،

دراماكان چ��ۆن وەك تەجروبەیەوە

لەواڵتە و ناوەڕاست رۆژهەاڵتی لە

كەناڵەكان ل��ەزۆرب��ەی عەرەبییەكان

لێرەش ب��ەه��ی��وای��ن پەخشدەكرێت

كەناڵەكان لەرێگەی ماركێتینەوە بتوانن

تموحمانە ئێمە بكڕنەوە، درام��اك��ە

پیشانبدرێت كوردی كەناڵی لەچەندین

لە بیرم نەفەسەش بەو من بەراستی

ئیشەكە كردۆتەوە، لەبەر ئەوە من زۆر

ئیشەكەشم ئیشەكەوەو بە ماندووبووم

لەئاستێكی حەزدەكەم خۆشدەوێ زۆر

بتوانین هیوادارم و بێت باشدا زۆر

زمانی سەر بۆ وەربگێڕین دراماكە

وەك فارسی، یان توركی یا عەرەبی

كوردی درام��ای تا ت��ازە هەنگاوێكی

ببەینە دەریشەوە، بۆیە پێمخۆشە جگە

لە كەناڵی كۆرەك و كەناڵ 4 بەشێكی

هاوكارمان كوردییەكان كەناڵە زۆری

بە جیاوازتردا لەكاتی تابتوانین بن

بابیلۆن كۆمپانیای لەگەڵ پەیوەندیی

دایبەزێنن.

تێچووی دراماكە

تێچووی پ����ارەی ب���ڕی ل��ەس��ەر

باوەڕ دەڵێت: عومەر گەزیزە دراماكە

ل��ەوب��ارەی��ەوە ناتوانم ئێستا بكەن

ئێمە چونكە بڵێم، ژم��ارەی��ەك هیچ

پێنج تا چوار بگرین وێنە بەرلەوەی

ك��ردووە، ئامادەكاریمان كاری مانگ

زیاد بەرۆژ رۆژ كولفەكان ئێستاش تا

ستۆدیۆیەكی ئێمە چونكە دەك��ات،

یان وێنەگرتن بۆكاری نییە تایبەتمان

ئەوەی بەپێی دراماكە، جێبەجێكردنی

لەسەرووی هەستدەكەین دامانناوە كە

بەراستی چونكە بێت، ئ��ەوەش��ەوە

كۆمپانیای لەالیەن هێنانەكە بەرهەم

بابیلۆنە بەراستی ئەوانیش دەستیان زۆر

من بۆیە كارەكەدا، لەئاستی كراوەیە

لەم كاتەدا ناتوانم پێتان بڵێم تێچوەكەی

ئەگاتە چەند.

ستافی كاركردن

رووناكی و وێنەگرتن ك��اری

ستافێكی ل��ەالی��ەن درام��ای��ە ئ��ەم

ئێرانیەوە دەكرێت، گەزیزە ستافی

ئاشكرا كەپر بۆ كارەكەی هونەری

زۆر ستافێكی دەڵێت: و دەك��ات

هێناومانن، ئێرانەوە لە پڕۆفیشناڵ

جەمشیدی مورتەزەوی كە چەندین

لەناوخۆی هەیە ن���اوازەی ك��اری

ئێران و سوریا لەگەڵ ئەو كەسەی

كازمی ئ��ەك��ات ب��ۆ ئارایشتمان

دی��ارە، ناوێكی ئەویش ش��ی��رازی

دەرهێنانی سیناریۆكەو و نووسین

عەبدوڵاڵ عەبدولڕەحمان خۆمە،

ئاكۆ دەره��ێ��ن��ەرە، ی��اری��دەدەری

جێبەحێكارە، دەرهێنەری عەزیز

عبدولغەفار عەبدوڵاڵ سەرپەرشتیاری

محەمەد رزگ��ار كارەكەیە، گشتی

جەمشیدی بەرهەمە، بەڕێوەبەری

رووناكی بەڕێوەبەری مورتەزەوی

بەڕێوەبەری وێنەگرتن و خۆشی و

هەر وێنەگرە، ، عەلی رەزاو فەرهاد

دەدەن، ئەنجام وێنەگرتن ك��اری

هەروەها كاری مۆسیقای عەبدوڵاڵ

جەمال سەگرمە بڕیارە بۆمان بكات.

* ئارینا حەمید، خانمە بێژەرو راگەیاندنكاری بواری وەرزشی، لەدیمانەیەكی تایبەتی خۆیدا لەگەڵ كەپر، باس لەچەند الیەنێكی ژیانی تایبەتی خۆی دەكات، ئارینا كە بواری وەرزشی بۆ خۆی هەڵبژاردووەو نایەوێت ببێتە بێژەری هەواڵی سیاسی و داواشی لێ بكەن ئەوكارە بەنیازە چەند كردووەو نەشتەرگەرییەكی و بكات نەشتەرگەری جوانكاری لەوەیە ناشارێتەوە كە حەزی ئەوەش ئارینا ناكات، هەروەها

نەشتەرگەرییەكی تریش بكات.

ئەرینا، چەند نەشتەگەرییەكی تریش دەكات

13 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

» ئەم چیرۆكە، چیرۆكێكی ئەمڕۆی كۆمەڵگاو خێزانی كوردییە«

»بەشێكی زۆر لە ئەكتەرە دیارەكانی شاری سلێمانی كاری تێدا دەكەن«

Page 14: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية14

سێ نەتەوەی بە جینۆسایدكراو

ستەم و زۆرداری واڵتە زلهێزەكانی

یەكتر، لەبەرامبەر ملمالنێكردن دنیاو

ئەو هەوڵە بووە كە نەتەوە بندەستەكانی

كورەی لەنێو قوربانی، بوونەتە تێدا

نەتەوەكانی زلهێزانەدا واڵتە ئەو ئاگری

زۆر جولەكە( ئەرمەن، )ك��ورد، وەك

كراوەو لەگەڵدا مامەڵەیان مرۆڤانە نا

راوەدون���ان جینۆسایدو رووب����ەڕووی

بوونەتەوە، مێژوو لەو رووەوە گەواهی

بە دەرحەق كە تاوانانەیە هەموو ئەو

)ك��ورد، وەك��و بندەستەكانی ن��ەت��ەوە

گفتوگۆكردن كراوە. جولەكە( ئەرمەن،

لەسەر بابەتی چەوساندنەوەو راوەدونانی

دەوڵەتە لەالیەن بندەستەكان نەتەوە

زلهێزەكانەوە، هەڵگری زۆر لێكدانەوەی

فرەالیەنە.

هاتنی و س��ەره��ەڵ��دان ل��ەب��ارەی

جولەكەكان بۆ كوردستان كەریم زەند-ی

مێژووناس گەڕیدەو ساڵ، )89( تەمەن

سێ لەمێژوودا پێیوایە جوگرافیناس، و

نەتەوە بەدەست دەوڵەتانی داگیركارەوە

كارەسات یەكەم ب��ڕك��راون، و كوشت

ئەرمەنییەكانە پاكتاوكردنی پڕۆسەی

لە عوسمانی ئیمپراتۆرییەتی لەالیەن

سەردەمی سوڵتان عەبدولحەمید. دووەم:

كوشتاری جولەكەكان بەدەستی ئەڵمانیای

دووەم��ی جەنگی لەسەروەختی ن��ازی

و راگواستن سیاسەتی سێیەم: جیهانی.

پڕۆسەی ئەنفالكردنی كوردەكان لەالیەن

رژێمی بەعسی رووخاو لە ساڵی )1988(.

دابەشكردنی جولەكەكان

جوگرافیناس-ە، و مێژووناس ئەو

دەمانگێڕێتەوە بۆ مێژوویەكی دوورودرێژ

داب��ەش��ك��راوە ت��ێ��دا جولەكەكانی ك��ە

گوندەكاندا، شاروشارۆچكەو بەسەر

مێژووی باسكرد، ئەوەی گەڕیدەیە ئەو

ئەو ل��ەالی��ەن جولەكەكان راگواستنی

دەوڵەتانەوە دەگەڕێتەوە بۆ پێش زایین،

جولەكەكان كە جەختیكردەوە ناوبراو

لە فەلەستین لە هەبووە شانشینێكیان

هەزارەی یەكەمی پێش زاییندا كە تەختی

سلێمان و داود بوو، بەوتەی ئەو، ئەو

شانشینە لە مێژوودا شوێنی خۆی هەیە.

ئ��ەوەش��ی بۆ زی��اد ك��رد لە م��ێ��ژووداو

)سەبی كلدان دەوڵ��ەت��ی بۆیەكەمجار

ئاشوورییەكان، ئیمپراتۆرییەتی بابل(و

ج��ول��ەك��ەك��ان��ی��ان راگ���واس���ت���ووەو

ناوچەكانی ب��ەس��ەر داب��ەش��ی��ك��ردوون

هەڵەبجە، )قەاڵدزە، لەوانە كوردستاندا

كۆیە، پێنجوێن، قەرەداغ، سلێمانی(.

ك�����وردو ج��ول��ەك��ە ی��ەك��ت��ری��ان

خۆشویستووە

لەناو گوزەری مەزادخانەكەی شاری

سلێمانی و نزیك مزگەوتی هەالجەكان،

ساڵی )65( تەمەنی ل��ە ك��ە پیاوێك

زەردەچ���ەوەو و ئاڵەت نزیكبۆتەوەو

ه��اوش��ێ��وەك��ان��ی دەف��رۆش��ێ��ت ب��ەن��اوی

ئیسماعیل عەبدوڵاڵ كە ناسراوە بە سمە

كوردەكان پەیوەندیی لەبارەی پاڵەوان،

بەجولەكەكانەوە كە كاتی خۆی لە شاری

سلێمانیدا ژیاون، دەڵێت: ئەوەندەی من

و سلێمانی شاری لە و گشتی بە كوردستاندا باشوری لە

لەو ژی��اوەو تێدا جولەكەی زۆرێ��ك بەتایبەتی، دەوروپشتیدا

رووەوەش مێژوویەكی دوورودرێژیان لەم ناوچەیەدا هەبووە »كەپر«

لەگەڵ لەنزیكەوە كە كردووە كەسانەدا ئەو لەگەڵ چاوپێكەوتنی

جولەكەكاندا تێكەاڵوبوون و ئاگاداری پەیوەندییە كۆمەاڵیەتییەكان و

چۆنێتی ژیانی جولەكەكان بوون لە شاری سلێمانیدا.

راپۆرتی: موتەلیب سەعید

بۆچی كوردو جولەكە یەكتریان خۆشویستووە؟پیاوە بەتەمەنەكان،

باس لە جولەكەكانی شاری سلێمانی دەكەنكەریم زەند، گەڕیدەو مێژووناس و جوگرافیناس:

تا ئێستا لە قودس، كۆمەڵی برایەتی كوردو جولەكە هەیەو دروستبوونی ئەو كۆمەڵەیەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەو دۆستایەتی و خۆشەویستییەی كە لەنێوان

كوردو جولەكەدا هەیە

*هونەرمەندی بەتوانای كورد سابیر كوردستانی كە سااڵنێكی زۆرە لەبواری گۆرانی كوردیدا ناوێكی پرشنگدارە، بەاڵم ماوەیەكی زۆریشە بێدەنگی لێكردووەو بەرهەمی نوێ و كاری نوێی نییە، لەدیمانەیەكی تایبەتی خۆی لەگەڵ گۆڤاری كەپر، مژدە بە هەواداران و گوێگرانی

دەنگی خۆی دەدات كە بەرهەمی نوێی بەڕێوەیە، لەم ژمارەیەی كەپردا درێژەی چاوپێكەوتنەكەی دەخوێننەوە.

بەرهەمی نوێی كوردستانی

Page 15: Kapr23

15 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

بزانم و كە خۆم یەكێكم لە شاهیدەكان،

جولەكەكاندا لەگەڵ ب��را وەك خەڵك

دەژیان و كوردو جولەكەكان زۆر یەكتریان

خۆشویستووە.

نەریتی و داب دەرب��ارەی پاڵەوان،

)كەپر( بە راستییەی ئەو جولەكەكان،

وت كە جولەكەكان قەت لەبازاڕ گۆشتیان

هەبووە سەرۆكێكیان دەخ����واردو ن��ە

ئەو تا پاڵەوان، بەوتەی )ئامان(و بەناوی

پێیخۆشبوو نەیاندەخوارد. نەدایە فەتوای

بۆنەیەكیان جولەكەكان كە بڵێت ئەوەش

بەناوی ه��ەب��ووە زس��ت��ان��دا وەرزی ل��ە

)كەپرەشینە( لەڕۆژی شەمماندا كەپرێكیان

لەو هەبووە میوە هەرچی رێكخستووەو

بەاڵم هەڵیانواسیوە، بەپەتێكەوە وەرزەدا

باران كە لەكاتێكدا ئێوارە نەگەیشتۆتە

خواردوویانە، كردۆتەوەو لێیان لێیداوە،

میوە ئ��ەو ئ��ەو، گێڕانەوەكانی بەپێی

هەڵواسین و بە پەتەوە كردنە، یەكێك لە

نەریت و جەژنەكانیان بووە.

ناسراو و باش بازرگانی جولەكەكان،

بوون

عەباسی بە ناسراو عەزیز عەباس

لە یەكێكە ساڵ، )85( تەمەن شەرعی،

نەقیب، قەیسەری كاسبكاری كۆنترین

ماوەی زیاتر لە )60( ساڵیشە لە قەیسەری

كە بووە خۆی دوكانی خاوەنی نەقیب

هەر لە باوك و باپیرییەوە بۆی بەجێماوە.

پێش ئەوەی شەرعی لە قەیسەری نەقیب

وت��ی، خ��ۆی وەك��و بكڕێت، دوكانێك

جولەكەكان لەناو قەیسەرییەكەدا دوكانیان

نزیكترین كردووە. بازرگانییان هەبووەو

هاوڕێ جولەكەكانی عەباسی شەرعی، ناوی

پاشا، میرە، هارون، سیمانە بووە. شەرعی

جولەكەكان كە بازرگانییەی ئەو لەسەر

دەڵێت: سلێمانیدا، لەشاری كردوویانە

بازرگانیكردندا لە و لێزان زۆر بەڕاستی

چاك و ناسراو بوون، لە بەغداوە شمەكی

وەك شمەكی ئێرانیشەوە لە و یابانی

خامەو سركەییان بۆ دەهات.

لێزانین لە بازرگانیدا

عارفی حاجی عەبدولڕەحمان حاجی

حاجی حەمەساڵح-ی تەمەن )83( ساڵ كە

لە دیارترین كاسبكاری گوزەری قەیسەری

جولەكەكانیدا هاوڕێ لەگەڵ نەقیب-ە،

كۆمەڵێك یادەوەری و دۆستایەتی هەبووەو

جولەكە دوكانەكانی دراوس��ێ زۆرینەی

حاجی هاوڕێی نزیكترین )عەبدە( بوون

رێنمایی زۆرج��ار ب��ووەو عەبدولڕەحمان

كردووە لە مامەڵەكردنی شمەك فرۆشتندا.

ئەخالقی لەسەر عەبدولڕەحمان، حاجی

جولەكەكان لەشاری سلێمانیدا، دەڵێت: نە

فێڵیان دەكردو نە دزی و نە درۆ، هەرگیز

كێشە لە نێوان ئێمەو ئەواندا رووینەداوە.

زۆر خەسڵەتێكی ج��ول��ەك��ەك��ان،

شایستەو جوان و لەگەڵ ئەوەشدا هونەری

پەیڕەو كردووە، كاسبكردنیان بازرگانی و

حاجی عەبدولڕەحمان، لەسەر ئەم خاڵەش

وتی: جولەكەكان كە شمەكیان دەفرۆشت

نرخەكەی، نەدەخستەسەر قازانجیان هیچ

تەنها شەكردا فەردەیەك لە نموونە بۆ

سندوقێك لە دەكرد قازانج گونییەكەیان

چادا تەنها سندوقەكەی، هەر ئەو قەناعەت

گەیاندە ئەوانی كە بوو خەسڵەتەش و

دۆخێكی باش.

هەرگیز خیانەتیان نەكردووە

ل��ەڕێ��زو ب��اس��ی ئیسماعیل، م���ام

تا ك��ە ك��رد جولەكەكان پابەندبوونی

ب��ی��روب��اوەڕەك��ەی��ان ل��ە زۆر ئاستێكی

بە شانازیان هەمیشەش ن��ەداوەو الی��ان

بەوتەی ك��ردووە، بیروباوەڕەكەیانەوە

پابەندبوون جولەكەكان ئیسماعیل، مام

بەبیروباوەڕی خۆیانەوەو رێزیان لە خەڵك

دەگرت. ئەوەشی وت: لەگەڵ ئەوەی كە

هیچ الیاننەداوە، خۆیان لەبیروباوەڕی

كێشەیەكی فیكری و دینیشیان لەگەڵ هیچ

كەسێكدا نەبووە.

حاجی عەبدولڕەحمان، هاوشێوەی مام

دووپاتكردەوە راستییەی ئەو ئیسماعیل،

كە زۆربەی زەڕەنگەرەكانی شاری سلێمانی

جولەكە بوون و یەك هاوواڵتیش خیانەتی

عەبدولڕەحمان، حاجی ن��ەدی��وون. لێ

لەگەڵ ئێمە ئ��ەوەش س��ەرەڕای دەڵێت:

هاتوچۆكاندا پ��رس��ەو ل��ە جولەكەكان

هەرگیز ب��ەس��ەردەك��ردەوە، یەكترمان

رێگرنەبووە بیروباوەڕ و ئاین مەسەلەی

ئێستا پەیوەندییەكانماندا، ل��ەب��ەردەم

وای��ك��ردووە بیركردنەوەكان ب��ەداخ��ەوە

دەست وەردەدرێتە ژیانی یەكتر، كاكە من

دیندارم ئەو نوێژ ناكات هەركەس بۆخۆی.

بەرامبەر بەو راستییەی كە مام ئیسماعیل و

حاجی عەبدولڕەحمان وتیان، كەریم زەند،

پێداگری لەوە كرد هەتا ئێستاو لە قودس،

هەیەو جولەكە كوردو برایەتی كۆمەڵی

دروستبوونی ئەو كۆمەڵەیەش دەگەڕێتەوە

كە ئەو دۆستایەتی و خۆشەویستییەی بۆ

لەنێوان ئەو دوو نەتەوەیەدا هەبووە.

ستەم لە جولەكەكان

حاجی عەبدولڕەحمان، باس لەو ستەمە

عێراق پاشایەتی حكومەتی كە دەك��ات

جولەكەكانی بە بەرامبەر خۆیدا لەكاتی

لەساڵی باسیكرد، خۆی وەكو ك��ردووە،

دەرچووە بەغداوە لە بڕیارێك )1950(دا،

هەموو و دەرب��ك��رێ��ن جولەكەكان ك��ە

دەستیبەسەردا شمەكەكانیشیان و موڵك

بگیرێت. بەپێی ئەو راستیانەی كە حاجی

عەبدولڕەحمان بۆ )كەپر(ی دركاند، لەالیەن

س��ەردەم��ەدا ل��ەو بڕیارێك حكومەتەوە

بكرێت، مۆر دوكانەكانیان كە دەرچووە

تەنانەت مافی ئەوەشیان نەبووە شمەك و

پارە لەگەڵ خۆیان بەرنەدەرەوەی عێراق.

ستەمە لەو باس عەبدولڕەحمان، حاجی

دەكات كە لە هاوڕێیەكی جولەكەی كراوەو

دەڵێت: لەوكاتەدا شمەكەكانی دراوسێكەم

كە خۆم بردمەالی بوو )عەبدە( كەناوی

بریتیبوو لە )6( فەردە شەكرو )100( كیلۆ

بۆ بردەوە شەكرەم لەو بنەتوڵەیەك چا،

و دەاڵڵێك بۆ برد ترم ئەوانی عەبدەو

پێمووت بیفرۆشە، رۆژی دواتر پارەكەم بۆ

عەبدە برد بایی )700( دیناری ئەوكاتە بوو،

پێمووت: ئەوە پارەی شمەكەكانت. عەبدە

بەاڵم بداتێ، پارەیەم لەو بڕێك هەوڵیدا

وت: پێم و وەرمنەگرت رەتمكردەوەو

ئەوە حەرامە بەمن یەك فلس هەڵناگرم.

جولەكەكانی ل��ە هەندێك ن��اوی

سلێمانی

ساڵ )60( م���اوەی ئ���ەوەی ل��ەگ��ەڵ

تێپەڕدەكات بەسەر ئەو مێژووەدا، عەباسی

شەرعی، ناوی هەموو ئەو جولەكانەی كە

چلەكانی سااڵنی لە نەقیب قەیسەری لە

هەبووەو دوكانیان راب���وردودا س��ەدەی

لەوانە یادماوە، لە كردووە، بازرگانییان

)سیمانە، بازرگانی كوتاڵ فرۆشبووە( )پاشا

بازرگان( )جریوە، كۆڵگێڕ بووە( )هارون،

)شاوڵە ف��رۆش��ب��ووە( كوتاڵ دەستگێڕو

)سڵێوە، هەبووە( عەتاری دوكانی ریش،

كۆڵگێڕ ، )حنا هەبووە( وردەی دوكانی

پیاوان شمەكی فرۆشیاری )شالوم، بووە(

جامانە دوكانی )شەلەمۆ، بووە( ژنان و

فرۆشتنی هەبووە( )صدیقە، دەاڵڵی كڕین

دوكانی )ق��ەدوری، كردووە( فرۆشتنی و

بازرگانی وردەی هەبووە( )خدر، دوكانی

)روف��ائ��ی��ل، دوك��ان��ی وردەی ه��ەب��ووە(

هەبووە( ئیسماعیل پاڵەوان-یش، ناسیاوی

و پەیوەندی لەگەڵ جولەكەكاندا هەبووەو

وەكو )شەلەمۆ( وەكو خۆی باسیكرد كاتێ

شەلەمۆ دەركران، عێراق لە جولەكەكان

كوردستاندا لە كچەكانی ئەوەی بەهۆی

لە مایەوەو سلێمانیدا لە كردبوو شویان

قەیسەری نەقیبداو لەنزیك دوكانی حاجی

قادری جەباری كاری كردووە.

ئیسماعیل پاڵەوان

عەباسى شەرعی

حاجی عەبدولرەحمان حاجی عارف

*گەزیزە عومەر، شانۆكارو ئەكتەری دیارو بەتوانای كورد، لەدیمانەیەكی تایبەتدا لەگەڵ گۆڤاری كەپر، تیشك دەخاتە سەر نوێترین كاری هونەری خۆی، كە تێیدا وەكو دەرهێنەرو سیناریست كار دەكات و دەیەوێت ئەو بەرهەمەشی كە ئامادەی كردووەو كاری وێنەگرتنی

لە قۆناغەكانی كۆتاییدایە وەری بگێڕێتە سەر زمانەكانی عەرەبی و فارسی و توركی.

گەزیزە، چی دەوێت ؟

Page 16: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية16

راستی جەمال كوردی:

مەگەر مردن دامببڕێت لە موزیكهونەرمەندێك بە خەمی رەسەنایەتی موزیك و گۆرانی كوردییەوەیە

*پەری تاهیری بێژەری هەواڵی سیاسی كەناڵی ئێن ئاڕ تی لە چاوپێكەوتنێكی تایبەتدا لەگەڵ گۆڤاری كەپر، تیشك دەخاتە سەر چەند الیەنێكی ژیانی تایبەتی و راگەیاندنی خۆی، پەری باس لەوە دەكات كە نایەوێت گوێ بە قسەی خەڵكی بدات لەكارەكانیداو ئاماژە بەوە

دەكات ئەگەر بەقسەی خەڵكی هەڵسوكەوت بكەیت دەبێت لەماڵ نەیەتەدەر.

پەری گوێ بە قسەی خەڵك نادات !

Page 17: Kapr23

17 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

* بەبۆچوونی تۆ ئاوازو مۆسیقای

باس ئاستێكدایە، وەكو لە چ كوردی

كوردی گۆرانی مۆسیقاو كە دەكرێ

شێوێندراوە؟

- ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا ب���ەب���ڕوای من

موزیكی ئ���اوازو لەسەر قسەكردن

ئەوەی وەك گرانە كارێكی ك��وردی

ئاستی ئاستێكدایە. چ لە بڵێین كە

موزیكی كوردی تا رادەیەك لە فۆرمی

موزیكی جیهانی هەوڵی بۆ دراوە كە

كە چەند بەوەی وەربگرێ قاڵبە ئەو

بیرۆكەی بەكارهێنانی و تەكنیكێك

ن��وێ ل��ە داڕش��ت��ن��ی م��وزی��ك یاخود

گۆرانیدا بە كارهێنراوە، بەاڵم لەڕووی

ئەوەی كە زۆرێك لەڕاگەیاندنكاران و

كە دەڵێن هونەرمەندان و گوێگران

منیش شێوێندراوە! كوردی موزیكی

تێكەڵ كە بەوەی شێوێندراوە دەڵێم

بە موزیكی عەرەبی، توركی، فارسی،

ئازەری، ئەرمەنی، یۆنانی، تارادەیەك

رۆژئاوایی كراوە.

بێگومان من قسە لەسەر )مۆرك(

و موزیك دەبێت كە راستە دەك��ەم

پێشكەوتنی لەگەڵ ك��وردی گۆرانی

ژیانەوە جیاوازەكانی ل��ەڕووە واڵت

هونەرەكەش لەسەر ك��اری دەبێت

بەرەوپێش پێچەوانەشەوە بە هەبێت

بچێت و هەر لەو قاڵبە كۆنەی جاراندا

بە نوێی بەرگێكی دەبێت و نەبێت

بەردا بكرێت، بەاڵم دەبێ�ت بەوریایانە

تا نەشێوێندرێت مۆركەكەی و بێت

چەند بە مۆدێرنانە ریكۆرد بكرێت و

ئامادەكردن و رۆژئاوایی زۆر ئامێری

زۆر دانانی م���ۆدێ���رن���ان���ەی و

بەسەردا

دەبێت ب���ەاڵم ب��ك��رێ��ت، جێبەجێ

كە بەوەی بین رەسەنایەتی ئاگاداری

هەر كوردێك لە هەر جێگەیەكی ئەم

نوێیە گۆرانییە لەو گوێی بێت دنیایە

لەوتنی بەر كوردییە كە بزانێت بوو

كوردییە، بەزمانی كە گۆرانییەكە

و بەوتن ه��ەر كە ئ��ەوەی ب��ەوات��ای

كە نەزاندرێ كوردییەكەدا هۆنراوە

و ئ��اوازدان��ان بەمۆركی ك��وردی��ی��ە!

كوردییەكەی دەبێت ژەنینەكەشدا

زۆرێك ئێستا بەداخەوە پێوەدیاربێت

بە توركی موزیكی موزیسیانەكان لە

تێكەڵ بە موزیكی ستایلی ئەرەبێسك

كوردی دەكەن من كە گوێبیستی دەبم

دەكەم توركی گۆرانییەكی چاوەڕێی

بڵێین دەتوانین كەواتە كوردی. نەك

تێكدانەو شێواندنەو ئەمە بەڵێ كە

مۆركە و رەسەنایەتی لەدەستدانی

نموونەیەك وەك ئەمە جوانەكەمانە

موزكی توركیم هێنایەوە هەر بەمجۆرە

ك��ار دەك��رێ��ت ل��ەگ��ەڵ واڵت��ان��ی تری

راستە هەڵەیە بەمجۆرە كە دراوسێ

بااڵدایە پلەی لە هونەرەكەیان كە

سوودیان و لێبگرین گۆێیان دەتوانین

سەر كارنەكاتە ب��ەاڵم لێوەربگرین،

مۆركە كوردییەكەو لە دەستی نەیەین،

بە تایبەت مۆركی و ستایل چونكە

خۆمان هەیە وەك

موزیك هونەری

گۆرانی و

كوردی.

باس ك��ە پێمخۆشە ه��ەروەه��ا

موزیسیان لە زۆرێك كە بكەم لەوە

بێگانە ژەنی موزیك گۆرانیبێژان و

كە ئ��ەوەی بیانووی بە بەكاردێنن

موزیسیانی بە توانامان

زۆر ك���ە ن��ی��ی��ە

زۆر ب��ەداخ��ەوە

ڵییەوە بەخۆشحا

فاڵنە كە دەڵێن

تورك موزیسیانی

بێگانەكانی تر یاخود

ئەمە كە ژەنیووم بۆ موزیكی

ئەو چونكە هەڵەیە، دیسانەوە

پلەیەكی لە راستە موزیسیانە

بااڵدایە، بەاڵم ئەو هیچ

موزیكی ب��ە گ��وێ

و ن���ادات ئێمە

كە ن���اش���زان���ێ

بیژەنێت چ��ۆن

بۆ ئەوەی كوردی

بۆیە دەرب��چ��ێ��ت

واڵتەكەی بەمۆركی خ����ۆی ه��ەر

ئەمە كەواتە دەژەن��ێ��ت! موزیكەكە

دیسانەوە خزمەتێكە بە واڵتانی بێگانە

كوردییەكە هونەرە بە خزمەت تەنها

بۆ ئامۆژگارییەكم وەك ن��ەك��راوە.

نوێ ش��ێ��وازی ئەگەر كە ه��ەم��ووان

هێندرایە كایەوە ئاگاداری رەسەنایەتی

و بن جوانەكە كوردییە مۆركە و

سوپاسیان دەكەین.

من وەك خۆم زۆر پەیڕەوەی ئەم

رێگایە دەكەم و پەیمانیش دەدەم كە

چونكە بكەم، كار بەمشێوەیە هەر

دەبێت بكرێت تۆمار كە هەركارێك

داهاتوومان نەوەی بۆ مێژوویەك بە

لێتێك س��ەری��ان كێشەو بە دەبێت

ئەگەر دەكەن ون خۆیان و دەچێت

بەمشێوەیە نەبێت.

بەشداری موزیسیانێك وەكو تۆ

دیالێكتە كۆنسێرتی ب��ەرن��ام��ەو

لەكام حەزت كردووە، جیاوازەكانت

بۆ مۆسیقای ئ��ەوەی بۆ دیالێكتە

لێبدەی؟

- دەربارەی ئەوەی كە كام دیالێكتم

لێیە، هەر موزیك و گۆرانییەك حەز

كە كوردی بێت، من ئارەزووی ژەنینیم

هەیە، بەاڵم ئەوەی كە كاریگەری هەیە

بەهۆی كرمانجییە دیالێكتی لەسەرم

ئەوەوە كە ژەنیاری ئامێری سازم زۆر

گ�����وێ

كرمانجی ل��ە

شێوەیەكی بە ساز دەگ��رم،

زۆر بەرچاو دەبیندرێت بۆیە حەز بە

دیالێكتی كرمانجی دەكەم و ئارەزووی

ژەنینی دەكەم.

موزیكی گ��روپ��ی ئ��ەن��دام��ی *

بڵێین دەتوانین »سەهەند«یت،

»سەهەند« ستایلێكی موزیكی جیاوازە

لە گروپە مۆسیقییەكانی تر؟

موزیكی ستایلێكی بێگومان -

موزیكییەكانی گروپە لەچاو جیاوازە

گروپێكە كە ب��ەوەی كوردستان تری

ژەنینی دروس��ت��ب��وون��ەك��ەی بناغەی

موزیكی قاڵبی لە كوردییە موزیكی

ئەم هونەرمەندە لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ »كەپر« باس لە شێواندنی موزیك و گۆرانی كوردی دەكاو دەڵێ:

شێوێندراوەو تێكەڵ بە موزیكی عەرەبی، توركی، فارسی، ئازەری، ئەرمەنی، یۆنانی، رۆژئاوایی كراوە. موزیسیان

دابەشكردنی ئامادەو و دانان لە دەبم هاوكاریان دەڵێت: هەمیشە گۆرانیبێژانیش بە كوردی، راستی جەمال

موزیك و ئاوازدانان بۆیان..

سازدانی: كۆچەر عومەر

رۆژە گەڕایەوە بەسەردانێكی چەند كەالرە خەڵكی كوردەو بەرەگەز كە مەكسیك، واڵتی كۆچبەرانی وەزیری بریكاری جاف، *هانا كوردستان، سەبارە بەسەردانەكەشی بۆ كوردستان هانا ئەوەی بە رۆژنامەنووسان راگەیاند، كە ئەو كچە كوردێكە بەاڵم هیچ شتێك لەسەر

كورد نازانێت و زمانی كوردیش نازانێت، بۆیە دەیەوێت زانیاری لەسەر واڵتەكەی كۆبكاتەوەو خۆشی فێری زمانی كوردی بكات.

كوردەو هیچ لەسەر كورد نازانێت

17 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 18: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية18

لەم )2005(ەوە ساڵی لە رۆژئاواییدا.

گروپە خۆشەویستەدا كاردەكەم دەمێك

ئەو كە دەكرد ئەوەم ئارەزووی بوو

توانای كە رۆژه��ەاڵت��ی��ان��ەی ئامێرە

لەگەڵ بهێنم بەكاری هەیە ژەنینیانم

بۆخۆی خۆی ئەمە كە گروپەدا ئەم

ستایلێكی نوێیە لە موزیكی كوردی و

سەرجەمی كوردستاندا.

خۆمان ئ��ەوە دوای ه��ەروەه��ا

بۆ كۆنسێرتێكی گۆرانی ئامادەكردەوە

بۆ دكتۆر رەوا جەمال بوو كە داهاتی

هیوا نەخۆشخانەی بۆ كۆنسێرتەكە

بوو بۆ هاوكاری كردنی تووشبووان بە

نەخۆشی شێرپەنجە، وابزانم كە ئەمە

یەكەم جارە كۆنسێرتی ئاوا خێرخوایی

گروپێكی لەالیەن بكرێت پێشكەش

موزیكییەوە سەرجەمی كارەكان لەالیەن

هەروەها و ئامادەكرابوون خۆمەوە

پارچە موزیكێكیش كە لەالیەن خۆمەوە

دانرابوو پێشكەشمان كرد.

* توانیوتە ببیتە بەرهەمی خۆت؟

- بەڵێ توانیومە كە ببمە خاوەنی

بۆ ئاواز دانانی وەك خۆم بەرهەمی

بۆ موزیك دانانی ئامادەو گۆرانیبێژو

ئاوازی گۆرانیبێژان و دانانی موزیك بۆ

ئەو ئاوازانەی كە خۆم ویستوومە كە

هەر وەك پارچە موزیك كاری لەسەر

بكەم، لێرەوە بە گۆرانیبێژان دەڵێم

كە هەمیشە هاوكاریان دەبم

ل��ە دان���ان و ئ��ام��ادەو

موزیك دابەشكردنی

بۆیان. ئاوازدانان و

م��وزی��ك وەك

زۆر ژەن����ێ����ك

دانانی بە ح��ەز

دەك��ەم موزیك

ئامێرەكانی ب��ۆ

س�����ازو ع���ودو

دوور جمبوش،

بەكارهێنانی لە

ن پێشیا و ە و لە

واتە تەقلیدی.

*

ب��ەش��داری��ت

بەرنامەی لە

خ��ۆش��ت��ری��ن

كرد دەن��گ��دا

تەلەفزیۆنی لە

N R T

لە لەیەكێك

هونەرمەند كە لەكاتێكدا ئەڵقەكانداو

ماڵئاوایی گۆرانی قەرەداغی دیاری

بۆچی بزانین دەمانەوێ گریای، وت

گریایت؟

ئ��ەوەب��وو بەر - ه��ۆك��ارەرك��ەی

ل��ەب��ەرئ��ەوەی م��ن شتێك لەهەموو

ئامێرە بەتایبەت ژەنیاری ئەو ژەنیارم

رۆژه��ەاڵت��ی��ی��ە غ��ەم��ب��ارە رۆح��ی��ان��ە،

هەروەها خۆشم هەستێكی ناسكم هەیە

بەرامبەر هەموو ناخۆشییەكانی ژیان و

بچوكترین دیاردە كار لەسەر دەروونم

)2013-7-17( لە ئەوەبوو دەك��ات.

كوردی، جەمال خۆشەویستم باوكی

شێرپەنجەی قورسی نەخۆشییەكی بە

ماوە خێرا بەجێی هێشتین و ماڵئاوای

كرد، بۆ هەمیشە زۆر زۆر زۆر كاری

كردۆتە سەرم و بە هیچ

ش��ێ��وەی��ەك ب��ڕوا

ب����ەوە ن��اك��ەم

ئێستا ك���ە

ل��ەگ��ەڵ��م��ان

ن����ی����ی����ە.

ه��ەرب��ۆی��ە

ئ���ەوەب���وو

پ���ێ���ش���ت���ر

ل�����ەگ�����ەڵ

هەبوو گرێبەستم بەرنامەیە ئ��ەم

ك��ە ن��ەدەك��را دەس��ت��ب��ەرداری ب��م و

پێشكەشكرد ژەنینەكانیشم هەموو

ئەوەبوو و خۆشەویستم باوكی بە

بەرنامەكە لەالیەكەوە خۆی

دوا و ماڵئاوایی خ��ۆی

ئەو ئینجا بوو بەرنامە

گ��ۆران��ی��ی��ەش خ��ۆی

وش���ەو ئ���اوازەك���ەی

پێش كاریگەرە زۆر

ه��ەر م��ن ئێستاش

ك����اری ت��ێ��دەك��ردم

ئ���ەوەب���وو ل��ەوك��ات��ە

گوێبیستی مندا ناسكەی

بەبێ هەربۆیە بوومەوە

ئەوەی بتوانم زاڵ بم بەسەر

لە زۆرێ��ك و گریام خۆمدا

ئامادەبووانی و بینەران

لیژنەو بینەرانیش

كەوتنە ئەو جەوی گریانەوە.

* زۆرێ���ك ل��ە ه��ون��ەرم��ەن��دان

گلەییان لە وەزارەتی رۆشنبیری هەیە

تا ئەو ئاستەی كە داوادەكەن وەزیری

دەستلەكاربكێشێتەوە، رۆشنبیری

لە گلەییان هونەرمەندانە ئەو بۆچی

وەزارەتی رۆشنبیری هەیە؟

گلەیی هونەرمەندان دەربارەی -

پرسیارەكە رۆشنبیری، وەزارەت��ی لە

روون نییەو زۆر حەز بە وەاڵمدانەوەی

ناكەم دەربارەی ئەو وەزارەتە. خۆشم

بەڕێوەبەرایەتی موزیكی فەرمانبەری

ه��ون��ەرەك��ان��ی م��وزی��ك��م س���ەر بە

و رۆشنبیری گشتی بەڕێوەبەرایەتی

هونەر لە سلێمانی.

* تۆو عود لەیەكدادەبڕێن؟

پێدا، ئاماژەم پێشتر هەروەك -

ل���ەوەی ژەن��ی��اری ع��ودم م��ن جگە

ژەنیاری ئامێرەكانی سازو جومبوشیشم

و هەموویانم وەك یەك خۆشدەوێن و

خۆم بە خزمەتكاریان دەزانم هەمیشەو

لەم دامببڕێت م��ردن مەگەر تەنها

ئامێرانەو موزیك.

پڕۆفایل

لە سلێمانی ش��اری لە *

دایكبووە.

* لەزۆربەی كۆنسێرتەكاندا

بەشداری كردووە.

* لە گروپی موزیكی سەهەند

ئەندامە.

سەندیكای ك��ارای ئەندامی *

هونەرمەندانی كوردستانە.

ئەهلی موزیكی پەیمانگای لە *

سەربەخۆ، مامۆستای ئامێری سازو

عودە.

18

Page 19: Kapr23

19 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

ئەو شارۆچكەیە، نە )ماكس ئارنست( نە)سلفا

دور دالی( نەخشەیان نەكێشاوە... ئەو لەقوواڵیی

گردۆڵكەیەكی خاكی لەژێر ب��ەوالوەوە، مەتر دە

ئاركولۆجیستی لەالیەن كوردستاندا ب��اك��وورى

ئینگلیزی )جیمس میالرت( دۆزراوەتەوە.

ساڵ ه��ەزار نۆ نزیكەی بۆ سەردەمەكەی

شارۆچكەكە دانیشتووانی دەگەڕێتەوە، لەمەوبەر

تائێرە مەزەندەكراوە.... كەس هەزار بەشەش

خەیاڵێكی بەرهەمی هیۆك چەتەڵ چیرۆكی گەر

رۆمانسی نەبێت، ئەوا رازێكی ریالیستییە.. وەلێ

وادەزانی ئەوكاتە شارۆچكەكە، ناو كەدادەبەزینە

گووزەردەكەین... سووریالیزمیدا دنیایەكی بەناو

سەرتاپا خانووەكان بەپێی یەك نەخشە بونیادنراوە،

بەیەكەوە هەموویان هەنگ شانەی بەشێوەی

نووساون، بێ درگاو كەلەبەرێك بۆچوونە دەرەوە،

بۆ شەقامێك و كۆاڵن كووچەو هیچ بوونی بێ

هاتوچۆ...!

دان��ی��ش��ت��وان��ی ش��ارۆچ��ك��ەك��ە ل��ەس��ەرب��ان��ی

خانووەكانیانەوە هاتوچۆ دەكەن، لەڕێگای پەیژەی

دارینەوە دادەبەزنە ناو ماڵەكانیان..!

قایلنەبێت دال��ی سلفادور تائێرەش رەنگە

نامەعقولی دنیای ناو چووبێتە شارۆچكەیە ئەو

دابەزینە پەیژەیەكەوە لە دەبا سووریالیزمییەوە،

ئەو لەدیكۆری ئای خانووەكانیانەوە. ژووری ناو

كەلەسەری ب��ازوو و پڵنك بەدیمەنی ژووران��ە

لەگۆشەی ئێمە رازاوەت��ەوە، گا شاخی و مرۆڤ

جوانی بۆ ئەمفورم و گوڵدان ژوورەكانماندا

ژوورەكانیاندا لەگۆشەی ئەوان كەچی دائەنێین

تابلۆیە، ئائەو دان���اوە... مرۆڤیان كەلەسەری

تابلۆكانی )ماكس ئارنست(مان بیردەخاتەوە، بازێك

بێ مرۆڤێكی جەستەی بەرەو شااڵو لەئاسمانەوە

دالی سلفادور نازانم ئیتر دەب��ات.... كەللەسەر

چیدەڵێت....؟

خەڵكی چەتەڵ هیۆك مردووەكانیان لەخۆیان

دەخستە مردووانەیان ئەو نەدەخستەوە، دوور

بەردەم قەل و داڵ تا ئێسكیان لەگۆشت پاككەنەوە،

رەنگاوڕەنگ بەقوماشێكی ئێسكەكانیان ئەوسا

بەڕەنگی سوورو شین كفن دەكردو لەژێر سەكۆی

جێگای نوستنی شەویاندا دەیان ناشت...

خەیاڵی بەرهەمی هیۆك چەتەڵ ئ��ەرێ...

بەدەستی ئاركیولۆژیی قوڵنگی نییە، رۆماننوسێك

هێناوە...

*مەسعود ئۆزێلی یاریزانی هەڵبژاردەی ئەڵمانیاو یانەی ئارسناڵی ئینگلیزی، كە بەرەگەز كوردی توركیایە، بەبۆنەی جەژنی لەدایكبوونی پێغەمبەرەوە درودی خوای لێ بێت، پیرۆزبایی لەسەرجەم مسوڵمانان دەكات، ئەم پیرۆزباییەی ئۆزێل لەسەر پەیج و ئەكاونت و تویتەرەكەی

خۆی بە هەر سێ زمانی عەرەبی و توركی و ئینگلیزی باڵوكراوەتەوە.

ئۆزێل-یش مەولودی پێغەمبەری پیرۆز كرد

لەژێر خاكی گردۆڵكەیەكی باكووی كوردستاندا

چەتەڵ هیۆك... شارۆچكەیەكی سووریالی...!

شێخ معتصم

19 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 20: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية20

دارتاشە كۆنەكانی سلێمانی كێ بوون؟بەسەرهاتەكەی مەحموود پاشای جاف و دارتاشەكەی سلێمانی

»لە بەغداوەو بەواڵخ، تەختەو شوشەیان هێناوە«

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية20

گشت جێگایەك كەم و زۆر خاوەنی یادەوەری و بەسەرهات و كارەسات و رووداوی خۆیەتی، كاتێك گوێ

بۆ ئەو گێڕانەوانە شل دەكەیت، لەزۆركاتدا دەتخەنە گریان و سەرسام دەبیت بەوەی كە لەڕابردوودا روویانداوە،

لەزۆركاتی تردا دەتخەنە پێكەنین و ئاسوودە دەبیت بەو هەموو گاڵتەو گەپ و بەسەرهاتە خۆشانەی كە روویانداوە!

دواجار هەموو ئەو یادەوەرییانە بەشێكن لە مێژوو و كولتوور، گۆڤاری »كەپر« بە هەستكردن بە بەرپرسیارێتی

مێژوو بە بوون رووداوان��ەی و كارەسات ئەو لەناو هەرجارەو ك��وردەواری، كولتوورەی مێژوو بەو بەرامبەر

و كارەسات لەناوجەرگەی كەسەكان یادەوەری ژێرگڵ، نەیانبەنە كەسەكان و نەفەوتێن ئەوەی بۆ كولتوور، و

رووداوەكاندا هەڵدەهێنجێ و بۆتانی باڵودەكاتەوە..

ئامادەكردنی: موتەلیب سەعید

Page 21: Kapr23

21 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

وەستا شارەزاكان

ه��ەر وەك سلێمانی ش���اری

شارێكی تر، بێبەش نەبووە لە وەستای

هەر دەستڕەنگین، كەسانی شارەزاو

وەستایەك لەو وەستایانەش خۆی بۆ

شارو خۆیان مێژووی لە پڕە خۆی،

سەد چەند كتێبێكی بوونەتە وتەنی

تێدا شاریان مێژووی و الپ��ەڕەی��ی

ناخۆشەوە. و بەخۆش نووسیوەتەوە

ناو پیشانە خ���اوەن ل��ەو زۆرێ���ك

بڕیوەو سنوورەكانی ناوبانگیان

پیشەكەیاندا لە شارەزاییان ئەوەندە

پەیداكردووە كەم وەستای تر هەبووە

بتوانێت شان لەشانیان بدات!

فەرەج مەحموود، جگە هۆشیار

دارتاشە لە یەكێكە لەوەی كە خۆی

ش��اری دەستڕەنگینەكانی ن��اس��راو

سلێمانی، باوك و باپیریشی وەستای

دارتاشی بوون و ئەوەندە شارەزابوون

تەنانەت خ��ۆی��ان��دا، پیشەكەی ل��ە

كەم كە كردووەو تێدا داهێنانیشیان

دارتاشی تر توانیویەتی ئەو داهێنانە

لە ب��اس ف���ەرەج، هۆشیار بكات!

بیرەوەرییانە ئەو دارتاشی و پیشەی

دەكات كە وەستا مەحموودی باپیری

و باوكی هەیانبووە لەو پیشەیەدا.

هاتۆتە دارتاشی پیشەی چۆن

سلێمانی

باپیری وەستا هۆشیار كە دەكاتە

زۆر دارت���اش، مەحموودی وەستا

دارتاشیدا، لە بووە لێهاتوو شارەزاو

ئەواڵ ن��اوی كە گ��ەورەی��ان باپیرە

لە ساڵی كاتی خۆی ب��ووە، س��وور،

هاتۆتە موكریان-ەوە لە )1800(دا،

لەدوای یەكەمجار سلێمانی، شاری

یەكەم سلێمانی شاری دروستبوونی

باپیرە سوور-ەی ئەواڵ ئەو دارتاش

ئەواڵ بووە. گەورەی وەستا هۆشیار

هەبووە شاگردیشی دوو س��وور،

كە ب��ووە گەورەكەی ك��وڕە یەكیان

وەستا باپیری مەحمود-ە، وەستا

هۆشیار، ئەوی تریشیان برازای بووە

ناوی وەستا عومەر بووە.

هۆشیار، وەستا باوكی فەرەج،

كە ئێستا سیروانی نادی بەرامبەر

پێی دەڵێن بازاڕی زێوەر، لە سااڵنی

دارت��اش��ی دوك��ان��ی )1955-1946(

ناوێك عارف وەستا لەگەڵ هەبووە

وەستا وەكو شەریكبوون. بەیەكەوە

گێڕایەوە، »ك��ەپ��ر«ی ب��ۆ هۆشیار

ئەوكاتە ئەوان وەستاباشی شار بوون

و دەرگاو پەنجەرەو كورسی و مێزیان

لە دروستكردووە، جگە بەقۆنتەرات

وەستا رەشۆكەو وەستا ئەم، باوكی

لە سییەكانەوە گورون، ئەوڕەحمانی

لەو پەنجاكان سااڵنی كۆتایی تا

پیشەیەدا بەردەوام بوون.

بە واڵخ موادەكانیان گواستۆتەوە!

بۆ ئەو سەردەمەی كە گواستنەوە

لە ئاستێكی زۆر نزمدا بووە، زۆربەی

تەختەو گواستنەوەی و كارەكانیان

گواستۆتەوە، واڵخ بە دارەكانیان

و هێنان ئەو لەسەر هۆشیار وەستا

بردنەی ئەو پیشەیە، دەڵێت: وەستا

مەحمودی باپیرم لە بەغداوە بەواڵخ

سلێمانی، هێناوەتە شوشەی تەختەو

دارگوێزی شارباژێڕو چۆتە باوكم

بڕیویانەتەوەو ك��ڕی��وەو گ���ەورەی

كورسی بیناو بۆ لەوح بە كردویانە

ساڵحی حاجی ل��ەوان جگە مێز، و

شوشە، ئەمینی ح��اج��ی ش��وش��ەو

دارفرۆش و فرۆش تەختە ئەمانیش

بوون كە ئێستا بازاڕی شوشە بەناوی

ئەوەی وەستایە، ئەم ئەوانەوەیە.

كۆنانەی خانووە ئەو بەبیرهێنایەوە

زۆری بەشێكی كە سابوونكەران

هەمووی دروس��ت��ك��راون، بەتەختە

فەرەجە بووەو باپیری دروستكراوی

خۆشناو مستەفا خ��ەزوری س��وور،

لەو ی��ەك ب��ووە، باپیری ش��اگ��ردی

تەها ماڵی دروستیانكردووە مااڵنەی

دەرگ���او -ە، م��ەع��روف محێدین

پەنچەرەكانی لە گوێز بۆیان دروستیان

كردوون.

شارەزاییەكە و دەستڕەنگینی

لێرەدایە

وەستا هۆشیار، لەسەر شارەزایی

وەستا كە باپیری ناسراوییەكەی و

بەسەرهاتێكی دارتاشە، مەحموودی

بەسەرهاتەدا ل��ەو گێڕاینەوە، بۆ

مەحموودی وەستا كە دەردەكەوێت

لێهاتوو وەستایەكی چەندە باپیری

رێزو بووتەجێی چەندیش ب��ووەو

كەسە و خ��ان��ەدان خۆشەویستی

سەردەمەی ئەو دەستڕۆیشتووەكانی

دەڵێت: وەستایە ئەم كوردستان.

وەستا مەحمودی باپیرم دیوەخانێكی

گەورەو جوانی لە ئاوێنەبەندو تەختە

هەمووی دروستكردبوو خ��ۆی بۆ

شوشەی سێگوشەو چوارگوشە بووەو

ئەو تەختەگیراوە، چوارچێوەی لە

بووە كارێك ناوازەترین دیوەخانە

»عروسی« پێیانوتووە سلێمانیداو لە

»لەدوای دروستبوونی شاری سلێمانی، یەكەم دارتاش ئەواڵ سوور بووە«

21 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 22: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية22

ئەو زەمانە بەژووری میوانیان وتووە

عروسی.

وەس��ت��ا ه��ۆش��ی��ار، ب����ەردەوام

و گێڕانەوەكانی ل��ەس��ەر دەب��ێ��ت

ئەمانەتەوە بە پێیووتین خۆی وەكو

دەگێڕێتەوە. بۆ بەسەرهاتەمان ئەو

لەكاتێكدا كە مەحموود پاشای جاف،

لە هەڵەبجە بەوەی زانیوە كە وەستا

سلێمانی لە دیوەخانێكی مەحموود

عروسی- ب��ەن��اوی دروس��ت��ك��ردووە

مەحموود وەستا سەردانی ییەوە،

وەستایە، ئ��ەم ب��ەوت��ەی دەك���ات،

و ج��اف پاشای مەحموود دواج��ار

لەسەر باپیری، مەحموودی وەستا

دیوەخانێكی كە رێكدەكەون ئەوە

دروس��ت بۆ هەڵەبجە لە عروسی

بكات رۆژی بە دوو لیرە، دوو مانگ

لەو كار دەمێنێتەوەو هەڵەبجە لە

كارە عروسییەدا دەكات.

بەسەرهاتەكەی مەحموود پاشای

جاف

مەحموود وەستا كە لەكاتێكدا

وەستا وەكو دەبێت، هەڵەبجە لە

لە لەناكاو گێڕاینەوە: بۆی هۆشیار

كە پێدەگات هەواڵێكی سلێمانیەوە

دڵخۆش زۆر ئەویش بووە، كوڕیان

دەب��ێ��ت و دەس���ت ل��ە ك��ارەك��ەی

مەحموود پاشای جاف هەڵدەگرێ و

بێشكە بەدروستكردنی دەستدەكات

خاتوونەكەی تازەكەیان، منداڵە بۆ

هەست جاف-یش پاشای مەحمود

دەستی مەحموود وەستا دەك��ات

نییەو دیار هەڵگرتووەو لەكارەكەی

كاتێك بەجێهێشتووە، ك��ارەك��ەی

وەستا لێیدەڕوانێ، دەیدۆزێتەوەو

دروستكردنی سەرقاڵی مەحموود

خاتوونیش ئاوێنەبەندە، بێشكەیەكی

كە و ناكات لەگەڵدا قسەی هیچ

ژوورەك��ەی بۆ دەگەڕێتەوە كاتێك

بڕۆن دەڵێت: پیاوەكانی بە خۆی

بەوەستا بڵێن دەستیخۆش بێت چۆن

دەبێ منداڵمان بەمزوانە زانیویەتی

منداڵەكەم بۆ بێشكەیەی ئ��ەو و

دروستكردووە.

دەبێت بەردەوام وەستا هۆشیار

بەسەرهاتەكەو گێڕانەوەی لەسەر

خاتوون پیاوەكانی كاتێك دەڵێت:

دەچ���ن���ەالی وەس��ت��ا م��ەح��م��وودو

پێدەگەیەنن، خاتوونی راسپاردەكەی

وەستاش بە پیاوەكاندا وەاڵمەكەی بۆ

دەنێرێتەوە كە: نەخێر نەك بۆ كوڕی

پاشا، بۆ باوكیشی كاری واناكەم ئەمە

دروستكردووە. خۆمم كوڕەكەی بۆ

خ��ان��م��ەك��ەی پ��اش��اش دەچ��ێ��ت بە

دەنێرێتەوە ب��ۆ وەاڵم���ی ق��ی��ن��داو

ئەو مادام پێیوتووە: لەوەاڵمەكەدا

پاشادا لەماڵی ئاوێنەبەندە بێشكە

بێشكەیە ئەو نابێت دروستكراوە

لەم ماڵەدا بچێتەدەرەوەو با بۆخۆی

وەستا بكات. دروس��ت یەكێكیتر

مەحموود ئەوەی زۆر پێناخۆش دەبێ

دەدات بێشكەكە بەنهێنی شەو و

شاری بۆ دێتەوە بەالڕێدا بەشانیداو

وەستا نە دەزان��ن كاتێ سلێمانی،

ماوەو نە بێشكە.

گرێ كوێرەی لێداوە

پاشا مەحمود م��اوەی��ەك پ��اش

وەاڵمی بۆ دەنێرێ كە بۆچی كارەكەی

رووی����داوە؟ چ��ی بەجێهشتووەو

راستییەكەی م��ەح��م��وود وەس��ت��ا

لە وەستا دوات��ر پێدەگەیەنێتەوە.

سنەوە دێننە سەركارەكە، كاتێ سەیری

دەڵێن: پاشا بە وەستاكان دەك��ەن

كاری ئەم وەستایە زۆر وردە، ئێمە

پێیان سەری لێ دەرناكەین، ئەویش

پێیدەڵێن: ئەم وەستایە دەڵێت: بۆ؟

زۆر شارەزایەو گرێ كوێرەی لێداوە،

یان دەبێت بنێری ئەو وەستایە بێت

ئەم سەرجەمسەری بمانخاتەوە و

كارە یان ئەوەتا دەبێ لەنوێوە دەست

پاشا مەحموود دوات��ر پێبكەینەوە،

ناشیەوێت نابێ و هیچ دەسەاڵتێكی

سەرلەنوێ و تێكبچێ لێ كارەكەی

تێهەڵبچێتەوە، دێتە سلێمانی و وەستا

مەحموود ئاشتدەكاتەوە، بەاڵم وەستا

مەحموود بە مەحموود پاشا دەڵێت:

بۆ هاتن سنە وەستاكانی پاشا ها

بەڵێ. دەڵێت: پاشاش سەركارەكە.

پێیدەڵێت: مەحموودیش وەس��ت��ا

بۆ هاتن كە سنە وەستایانەی ئەو

باپیرم شاگردی عروسییەكە بینینی

ئەواڵسووری بەردەستی لە و بوون

وەستا بەوتەی شاگردبوون. باپیرمدا

سنە وەستایانی هەرچەندە هۆشیار

لەو كام هیچ ب��ەاڵم ش��ارەزاب��وون،

وەستایانە هێندەی وەستا مەحموودی

نەبوون كارامە و وردبین دارت��اش

لەكاری دارتاشیدا.

»شاری سلێمانی وەك هەر شارێكی تر، بێبەش نەبووە لە وەستای شارەزاو كەسانی دەستڕەنگین«

Page 23: Kapr23

23 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

ئازیزم بووم هونەرمەندێكی لەواڵتی سوید كە لەمەوبەر ساڵێك چەند داوای لێكردم هاوكاری بكەم بۆ كلیپكردنی گۆرانییەك كە خۆی لە مەقامێكدا دەبینییەوە، ئەو رۆژەی داماننابوو هات بۆ ماڵمان، بەاڵم وا رێكەوت ئەو نەبێت چەند كاری مۆنتاژەكەی هیچ بۆ نا چاربووم بوو، رۆژە زۆر سارد دیمەنێكی لە باڵەكۆنەكەی ئەو شوقەیەی خۆمی تێدا نیشتەجێبووم بۆ تۆمار بكەم. تەسجیلێكی گەورەم هێنایە باڵكۆنەكەوەو دەنگێكی زۆر گەورەی هەبوو بەرامبەر شوقەكەشم سەدان شوقەی دیكە هەبوون من لە خەمی مەقامەكەدا بووم دەنگی هونەرمەندەكەم لەڕێگای تەسجیلەكەوە بەشێوەیەكی زۆر زۆر شوقەكانی لە زانیم كاتێك دەوتەوە، مەقامەكەی برادەرەكەش كردو زیاد تەسجیلەكەم دەنگی ئەوەندە الشعوری دەكەن سەیرم خەڵك بەرامبەرەوە زیاد كردبوو بیرم الی ئەوە نەمابوو لەگەڵ داب و نەریتی ئەواندا ناگونجێت! بۆیە بەالیانەوە ئاسای نەبوو لە هەمووی خۆشتر ژنێكی سویدی لە یەكێك لە شوقەكانی ئەوێدا دەژیا تۆزێك دەمناسی بانگیكردم و وتی: ئێستە تەلەفۆن بۆ )ئیسعاف( دەكەم ئەو برادەرە زۆر گوناحەو نەخۆشە. منیش وتم: نەخێر ئەوە گۆرانی دەڵێت. وتی: گۆرانی چی ئەوە ئازاری ناوسكی هەیەو ئەوەنییە زۆر نییە نەخۆش بڕوابكە وتم: منیش زۆرە. ئازاری پێوەگرتووە دەستی سوپاس. بەاڵم لە ناخمدا زۆر ئیحراج بووم وتم ئەگەر باسی مەقامی سێ گاو و مەقاماتی تری كوردی بۆ بكەم شتی وای هەر نەبیستووە بۆیە تا شەش ئەو وەكو هەواڵی نە دەكرد لێ ون دەهات خۆمم رووبەڕووم كە مانگ

برادەرە هونەرمەندەم بپرسێت و جارێكی دیكە ئیحراجم بكاتەوە.* شانۆكار

شاری لە خوێندنەوەیان شیعر كۆڕێكی گەالوێژ، رووناكبیریی بنكەی كەركوك، بۆ ساز كردم كە بڕیاربوو دوو قەسیدەی درێژی تێدا بخوێنمەوە، لەگەڵ ئەوەی دەستم بە خوێندنەوەی قەسیدەی یەكەم كرد كارەبا كوژایەوە، لە مانگی تەمموزیشدا بوو، ئەو رۆژە زۆر گەرم بوو، لە نهۆمی سەرەوەی كۆمەڵەی رووناكبیریش بوو، نیو سەعات بەبێ كارەبا، قەسیدەیەك بخوێنیتەوە دەبێ چیت لێ بێت؟ كە لە خوێندنەوەی قەسیدەكە بوومەوە، وتم: چیدەڵێن كە بەرزبۆوە لێ هاواریان بەشداربووان بخوێنمەوە. دووەم قەسیدەی تەحەمول ناكەن؟ منیش دەستبەجێ دەستبەرداری كۆڕەكە بووم، ئیتر بوو بە غەڵبەغەڵب، ئەوەی زۆر بەالمەوە سەیر بوو كە قەت پێشبینیم نە دەكرد، برادەرێك هەر بە ئەنقەست كارەباكەی لێ كوژاندبووینەوە گوایە من پێشتر عەقڵە بەو برادەرە ئەو بۆیە گرتووە! رووناكبیریی كۆمەڵەی لە رەخنەم لە رەخنەم من گوایە ئەوەی قوربانی بە كرد خەڵكەشی ئەو بچووكەوە دەزگاكە گرتووە. چەند رۆژیك دوای كۆڕەكە لەڕۆژنامەی هەواڵ راپۆرتێك لەسەر ئەو كۆڕە كرابوو، ئەو برادەرەی راپۆرتەكەی كردبوو دیاربوو زۆری گەرما بوو بوو، ناونیشانی راپۆرتەكەی نابوو »میحرابی كارەبا رۆمانسییەكان

بەڕاستی زۆر ئیحراج بووم لەبەردەم میوانانی كۆڕەكەدا.* شاعیر

نەهرۆ ساڵح دەلۆیی:ئازاری ناوسكی نەبوو، مەقامی دەوت!

دانا عەسكەر:لە كاتی شیعر خوێندنەوەدا، كارەبای هۆڵەكەیان بڕی!

Page 24: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية24

كچە كوردە گەرمیانییەكە،گەنجترین بەرپرسی حكومی لە مەكسیككوردی نازانێت و هەوڵ دەدات فێر ببێت

*مونا زەكی، هونەرمەندو ئەكتەری دیاری میسری رەتیكردەوە كار لەگەڵ عەمرو دیابدا بكات، ئەمە پاش ئەوە هات كە عەمرو دیاب بەشداری لە فیلمی ئەلشوهرەدا دەكات و داواشی لە مونا زەكی كردبوو لەگەڵیدا بەشداری بكات، بەاڵم مونا ئەو داوایەی رەتكردەوەو

ئاماژەشی بەوەكردووە كە هۆكاری رەتكردنەوەكەی ئەوەبووە كە ئەو رۆڵەی پێیدرابوو زۆر كەم و بچووك بووە.

مونا، رۆڵی بچووك قبوڵ ناكات

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية24

Page 25: Kapr23

25 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

لەتیف حسێن

هانا جاف ئەو كچە كوردە مەكسیكییەیە كە لەواڵتی مەكسیك بریكاری وەزیری كۆچبەرانە، هانا جاف لە چواری تشرینی دووەمی ساڵی

1986 لە باوكێكی كوردو دایكێكی مەكسیكی لەدایكبووە، ماستەری لەزانستە سیاسییەكانی زانكۆی هارڤاردی ئەمریكا بەدەستهێناوەو گەنجترین

بریكاری وەزیرە لەكابینەی حكومەتی مەكسیكدا، هاوكات باڵیۆزی گەشتوگوزاری ویالیەتی مۆیۆلووە.

بڕوانامەی ماستەر لەشاری كەالرەوە روویكردووتە ویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاو لەوێ باوكی هانا ساڵی 1982 بۆ بەدەستهێنانی

لەزانكۆ عاشقی دایكە مەكسیكییەكەی هانا دەبێ و دواتر هاوسەرگیری لەگەڵ دایكی هانادا دەكات و لەواڵتی مەكسیك نیشتەجێ دەبێت،

هەرچەندە باوكی كوردەو خەڵكی كەالرە، بەاڵم كوردی نازانێت و هەوڵ دەدات كوردی فێر ببێت، هانا زمانەكانی ئینگلیزی و ئیسپانی و

فەرەنسی دەزانێت. هانا، لەمەكسیك رێكخراوێكی پەروەردەیی بەناوی عەشیرەتەكەیەوە )جاف( دامەزراندووەو سەرۆكی رێكخراوی ژنانی

شاری سانتیاگۆیە لەویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا، هەروەك كاردەكات بۆ یارمەتیدانی مندااڵنی تووشبوو بە نەخۆشی شێرپەنجە لەشاری

تیخوانای مەكسیك.

ئەم كچە كوردە لەچەند رۆژی رابردوودا گەڕایەوە بۆ كوردستان و سەردانی شاری هەولێرو سلێمانی كرد، هاوكات سەردانی زێدی

باوكی خۆی » قەزای كەالر« كرد، هانا جاف لەكاتی گەڕانەوەی بۆ كوردستان لەشاری هەولێر كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی بەست، تێیدا باسی

لەوەكرد كە گەڕانەوەی بۆ كوردستان و واڵتەكەی دڵخۆشی كردووە، بەاڵم ئەوەی جێگەی نیگەرانییە بۆی ئەوەیە كە كوردی نازانێت، بەاڵم

هەوڵی جددی داوە بۆ ئەوەی خۆی فێر بكات، هەروەها ئاماژەشی بەوەكرد هەرچەندە كە باوكی كوردە بەاڵم زانیارییی ئەوتۆی لەسەر

كوردستان نییەو دەیەوێت زانیاری زیاتر وەربگرێت و بە مەكسیكییەكانی رابگەیەنێت، چونكە مەكسیك هیچ شتێ لەبارەی كوردە نازانن،

ئەوەشی زانراوە هانا جاف بەنیازە لەمانگی ئازاری داهاتوودا فێستیڤاڵێكی كوردی لەواڵتی مەكسیك رێكبخات.

*هەیفا وەهبی بەهۆی بەشداریكردنی لە فیلمێكدا رەنگی قژی لە رەشەوە دەگۆڕێت بۆ رەنگی سوور، ئەمكارەی هەیفا لەسەر داوای دەرهێنەری فیلمی )كالم علی الورق( محەمەد سامی بوو، بەوەی كە ئەو رۆڵ و كەسایەتییەی هەیفا رۆڵەكەی دەبینێت رەنگی قژی

سوورە، بۆیە ناكرێت هەیفا بەقژی رەشەوە بەشداری بكات.

هەیفا، بۆچی قژی سوور كرد؟

25 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 26: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية26

عومەر ئیسماعیل مارف

نیشتمانێك لە ئەرخەوانشارە ئازیزەكەم بۆ من بووەتە كەژاڵ ئیبراهیم خدر-ی شاعیر:

شاعیرێك بەبڤەی دەزانێت

بچێت بەالی سیاسەتدا..

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية26

Page 27: Kapr23

27 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

)1968( ساڵی لە ئیبراهیم خدر، كەژاڵ

وەكو دایكبووە، لە قەاڵدزێ شاری لە دا،

من بۆ ئازیزەی شارە ئەو دەڵێت: خۆی

بووەتە نیشتمانێك لە ئەرخەوان، ئەو شارەی

تریفەی رۆژو رووناكی وەك هەمیشە كە

مانگەشەو لێیی دەڕوانم.

ئەو بۆ ك��ەژاڵ، خاتوو خۆشەویستی

سنوورەو بێ دایكبووە، لە لێی جێگایەی

منداڵی ژیانی دەك��ات باسی خۆی وەك��و

ئەم یادەوەرییەكانی بەسەربردووە. لەوێ

شاعیرە بۆ شارەكەی هەر ئەوەندە نییە كە

لێی لە دایكبووەو پێكەنیوەو ئاسوودە بووە

خۆشەویستی لە بووە پڕ شارە ئەو تێیدا،

وتی: خۆی، وەكو و بۆی یەكترناسین و

ئازارەكانی تریشی لەوالوە بوەستێت. لەالی

زۆر »ق��ەاڵدزێ« لە گوزارشتكردن كەژاڵ،

دەدات كارەساتاوی و جوان وێنەی ماناو

بەدەستەوە، هەر لەدەنگی ناپاڵم و راگواستن

و وێرانكردنی زانكۆو شەهیدكردنی الوە بە

ئەمەكەكانی!

ك��ەژاڵ، خاتوو نووسینی س��ەرەت��ای

لەبەرباری كە ئەوكاتەی بۆ دەگەڕێتەوە

بەناوی شیعری )30( نزیكەی كۆمەاڵیەتی،

شەونم محەمەد قادر-ەوە لە پاشكۆی عێراق

باڵوكردۆتەوە، لەو سەرەتایەوە دەگات بەو

بەردەوامی بە ئێستا هەتاوەكو كە ئاستەی

لەزۆربەی زۆری رۆژنامەو گۆڤارەكاندا شیعر

شیعریشییەوە نازناوی لەبارەی باڵوبكاتەوە.

دەڵێت: رەنگە نازناو پێناسەیەكی جوان بێت

خۆم وەكو بەاڵم كەسەكان، ناسینەوەی بۆ

هەتاوەكو ئێستا هەڵگری هیچ نازناوێك نیم،

رەنگە بیریشم بۆی نەچووبێت.

و بڤەبێ شاعیرەوە ئەم بەالی ئەوەی

تا بووە، سیاسەت بەالیدا نەچووه هەرگیز

الینەداوەو خۆی بۆچوونەی لەو ئێستاش

بارگاوی سیاسەت بە شیعر پێچاكە وای

لەگەڵدا ئێستاشی زۆرو ئاستێكی تا نەكرێ.

بێكەس شێركۆ شیعرەكانی هۆگری بێت،

خۆی وەكو بەاڵم هەڵمەت-ە، لەتیف و

ئەواندا كاریگەری لەژێر وت: »كەپر«ی بە

هۆگری هەمیشە بەاڵم نەنووسیوە. شیعری

شاعیرە، ژنە ئەم بووە. ئەوان شیعرەكانی

نەكردبێت لەبیری چركەیەك بۆ ئ��ەوەی

بۆ هەوڵدان ئەو لەالی بووە، ژنان دۆزی

لەو نەبوون بێدەنگ و دەستەبەركردن

بە بەڕێوەدەچێت لەسەریان تووندوتیژییەی

تێبكۆشێ. لەپێناویدا زانیوە خۆی ئەركی

وەكو خۆی دەڵێت: الی من نووسینی شیعر

بۆ خزمەتكردنی دۆزی ژنان و خۆشەویستی

شیعرەوە لەڕێگەی ن��ووس��راوە، ئ��ەوان

كۆمەڵگام نێو گرنگەی توێژە ئەو ناخەكانی

دەرخستووە.

)18( ئێستا هەتا ئیبراهیم خدر، كەژاڵ

نامیلكەو دیوانی چاپكراوی هەیە لە شیعرو

هەروەها م��ن��دااڵن، شیعری و چیرۆك

بەهاوبەشی لەگەڵ رێبوار-ی هاوسەری، دوو

شیعرەكانیشی بەچاپگەیاندووە. نامیلكەی

عەرەبی زمانەكانی سەر وەرگێڕدراونەتە

هەروەها التینی، و ئینگلیزی و فارسی و

زانكۆی مامۆستایەكی لەالیەن بڕیارە وا

ئەمریكاوە بەناوی د. كرمانج گوندی، بەشێكی

تر لە شیعرەكانی بكرێن بە ئینگلیزی.

خاتوو كەژاڵ، پلەكانی خوێندنی لە شاری

قەاڵدزێ تەواو كردووە، دەرچووی ئامادەییە،

پیشەسازی ئامادەیی لە فەرمانبەرە ئێستا

لەڕۆژنامەی )1987(وە ساڵی لە سلێمانی.

هاوكاری و رۆژنامەی ئاسۆ شیعرو چیرۆكی

مندااڵنی باڵوكردۆتەوە.

هۆگری شیعرەكانی شێركۆ بێكەس و لەتیف هەڵمەتم، بەاڵم لەژێر كاریگەری ئەواندا

شیعرم نەنووسیوە

رەنگە نازناو پێناسەیەكی جوان بێت بۆ ناسینەوەی كەسەكان، بەاڵم تاوەكو ئێستا

هەڵگری هیچ نازناوێك نیم

27 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 28: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية28

چیرۆكێكی دوورودرێژ

تۆدا لەپەنجەی ئێستا ئەڵقەی ئەو

دەبریسكێتەوە، ئائەو كیژە شەرمنەیش

هەروا دەبینێت، پێوە خەونی شەوان

سووك و سانا ناچێتە پەنجەوە.

ئ����ەو ئ��ەڵ��ق��ەی��ە چ��ی��رۆك��ێ��ك��ی

هێناوە، خۆیدا بەدوای دووروودرێژی

لەوێنەی ئەنسترۆپۆجی زان��ای��ان��ی

ف��رێ��زەر( )ج���ۆن )مالینۆفیسكی(

شتراوس( )لیڤی سمس( )روبرتسن

سەبارەت بەهاوسەرگیریی و پەیوەندیی

ئەفریقاو سێكسی هۆزەكانی كیشوەری

ئوسترالیا، دەمانبەنەوە بۆ ئەو قۆناغەی

كێوییەكان ئاژەڵە توخمی مرۆڤ وەك

هیچ دەژی��ان، سروشتیدا لەدۆخێكی

لەژیانی تا نەبوو كەلتورێكیان جۆرە

ب��ك��ەن��ەوە. جیا خ��ۆی��ان ئ��اژەڵ��ی��ی،

مرۆڤە ئەو بەژیانی سەبارەت هەر

چیرۆكێكی فرۆید( )سیگمۆند كۆنە

ئەو دەگێڕێتەوە، بۆ دراماتیكیمان

دێرینەدا ف��رە قۆناغە ل��ەو دەڵ��ێ��ت

مرۆڤ لەدۆخێكی مێگەلیدا دەژیا، هەر

سەرۆكایەتی بەهێز پیاوێكی مێگەلێك

دەكرد، لەئەشكەوتێكەوە بۆ ناو شیوو

بەهەنگاوە دەبوونەوە، شۆڕ دۆڵێك

دەكوتایەوە، زەوییان قورسەكانیان

ب���ەدوای ژەم��ێ��ك خ��واردن��دا وێ��ڵ و

بەلەسە دەبوون، نێرەكان هەموو كوڕی

سەركردەكە بوون، مێكان تێكڕا ژنی ئەو

تاكە پیاوە بوون، كوڕەكان بۆیان نەبوو

دەبوو بكەن، باوكیان ژنەكانی القەی

لەمێگەلێكی دیكە ژنیان بۆ خۆیان پەیدا

رقیان كوڕەكان بەوهۆیەوە بكردایە،

دێنن دەرف��ەت دەبێتەوە، لەباوكیان

باوكیان دەكوژن، گۆشتەكەی دەخۆن و

بەردەبنە القەكردنی ژنەكانیشی، دوای

باوك لەگۆشتی تێرخواردن ئاهەنگی

پەشیمان دایكدا لەگەڵ سێكسكردن و

هەرگیز دەدەن ب��ڕی��ار دەب���ن���ەوە،

نەكەن، مێگەلەكەیان ناو ژنی القەی

لەمێگەلێكی تر ژن بۆخۆیان پەیدا بكەن،

بڕوایان وایە، ئەنسترۆپۆلۆجی زانایانی

بڕیاری كوڕەكان نەرێتی هاوسەرگیریی

)Exogamous( خێڵی دەرەوەی

هاوسەرگیریی بەپێچەوانەی لێكەوتەوە

هەروەها )Endo gamous( ناوخێڵ

سێكسی تەحریمی )Taboo( تابۆ

لەتەك كەسانی مەحرەمدا وەك دایك

لەتەك كچی خۆیدا باوك و خوشك

هێناوەتە كایەوە.

گرێی ئۆدیب

سایكۆلۆجییەوە لەڕوانگەی فرۆید

سێكسییە پەیوەندییە ئ��ەو بۆ راڤ��ە

دەكات، كوڕ و دایك نێوان نەشازەی

پێناسەی ئۆدیب( بە)گرێدەرینییەكەی

لەئارەزوویەكی بریتییە كە دەك��ات،

نێرینە مرۆڤی ئاگایی بێ و نەست

باوك كوشتنی بۆ لەمنداڵییەوە هەر

ئەو ب��ەدەردی دای��ك، مارەكردنی و

كوڕی )ئۆدیب(ی بەسەر كارەساتەی

هات. یۆنانیدا )گیبە(ی شاری پاشای

باوكی )الی���ۆس(ی نائاگا، )ئ��ۆدی��ب(

مارە دایكی )جۆگستا(ی و دەكوژێت

كارەساتەی ئەو زانی كاتێك دەكات،

ل��ێ��وەش��اوەت��ەوە، چ��اوەك��ان��ی خۆی

دەرب��ەدەر لەشاریش هەڵدەكۆڵێت،

دەكرێت.

)تابۆ( پێكرد ئ��ام��اژەم��ان وەك

لەگەڵ سێكسی تەحریمكردنی و

هاوسەرگیریی نەرێتی م��ەح��رەم��دا

دەبوو لێكەوتەوە، خێڵی دەرەوەی

بۆ ژنێك، بۆپەیداكردنی خێڵ، كوڕی

رووی هاوسەرگیریی، سەرپێخەفی

لەپەناگایەكدا بكردایە، تر لەخێڵێكی

كیژێكی ت��ا ح��ەش��ارب��دای��ە، خ���ۆی

دەستنیشاندەكرد، ئەوسا پەالماری ئەداو

كیژەكەی ئەدا بەسەرشانیداو دەیڕفاند،

دووردەك��ەوت��ەوە، كیژەكە لەخێڵی تا

ك��ی��ژەك��ەی ل��ەس��ەرش��ان دادەگ����رت و

كیژەكەی مەچەكی چەرمێك بەپارچە

دەب��ەس��ت��ەوەو خ��ۆی��ەوە بەمەچەكی

بەدوای خۆیدا پەلكێشی دەكرد.

نەریتی خوازبێنی

شێخ موعتەسەم نەجمەدین

ئەڵقەی هاوسەرگیریی، لەمەچەكەوە بۆ پەنجە...

پێویستە هەموو كەسێك ئەم چیرۆكە بزانێت

دوای ئاهەنگی تێرخواردن لەگۆشتی باوك و سێكسكردن لەگەڵ دایكدا پەشیمان دەبنەوە، بڕیار دەدەن هەرگیز القەی ژنیناو مێگەلەكەیان نەكەن

Page 29: Kapr23

29 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

پەیوەندیی فراوانبوونی ل��ەدوای

نێوان خێڵەكان لەبری دیاردەی رفاندن،

دوای دێتەگۆڕێ، خوازبێنی نەرێتی

دەستی زاوا شیرینی و خوازبێنی

خۆیەوە بەدەستی بەگوریسێك بووك

دەبەستێتەوە، ئەو بەسواری گایەك یان

بەسواری بووكەخانیش گوێدرێژێك،

تا دەك��ەوێ��ت، شوێنی گوێدرێژێك

دەگەنە هەوارگەی خێڵی زاوا، خەڵكانی

پێشوازییان گ��ۆران��ی بەسەماو خێڵ

لێدەكردن. شەوبێت یان رۆژ، بووك و

زاوا دەچنە پەردەوە، زۆر بەمەبەستەوە

زاوا دەبێت چاوەڕوان خێڵ

ئەركی پیاوەتی خۆی بەجێ

بەخوێنی بووكیش و بێنێت

پەردەی دوو خێڵ روو سوور

ب��ك��ات. دی���ارە ن��ە زەم��ەن

نەمرۆڤ و رادەوەس��ت��ێ��ت

بەستوودا چەق لەدۆخێكی

نەرێتەكانیش دەمێنێتەوە،

ی�����ەك ل���������ەدوای ی���ەك

بەسەردەچن، كاڵدەبنەوەو

ل��ەك��ۆم��ەڵ��گ��ای ژن ئ��ی��دی

بەهزرو پیاوساالرییەكەیدا

ت��ێ��زێ��ك��ی ج��ێ��ن��دەری��ی��ەوە

بەپیاو بەرامبەر )Gender(

وەك دەوەس���ت���ێ���ت���ەوە،

شیرین خوێن بوونەوەرێكی

پ��ی��اوان س���ووك ئێسك و

سەودای دەبن و ژن دەبێتە

شیعری س��ەرچ��ەش��م��ەی

شاعیران و سومبولی عەشق

و ئازادی و جوانی.

هەڵوێستی بووك و زاوا

ب��وون��ەوەرە ئ��ەو ئیتر

و دەس���ت زوڵ��ف��ی بەتاڵی ن����ازدارە

وەك كە دەبەستێتەوە، پیاو مەچەكی

)شەمشونی جەببار( )دەلیلە( مەچەكی

لەبری ل��ەم��ەودوا ئیتر بەستەوە، ی

لە ب��ەن��د( )ب���ازی گ��وری��س، زنجیرو

ئەو قۆڵی. دەكرێتە یاقوت و ئاڵتوون

زەمانە بەسەرچوو زاوا بەسواری گایەك

بكەوێت، شوێنی بەپیادە بووكیش و

ماڵەوە، بەسەربانی زاوا ئەمجارە

رەنگاوڕەنگی قامیشێكی و بەخۆی

پێچراو بەگوڵێكی هەمەجۆرەوە دەبێت

چ��اوەڕوان��ی ك���ەژاوەی ب��ووك بكات،

بەسواری سوورەوە، بەتارای بووكیش

رازاوە، رەش���وە و زی��ن ماینێكی

ل��ەس��وارەو حەشاماتێك ب��ەی��اوەری��ی

گۆرانی بەدەم كاڵوالر الوێكی پیادە،

نەرم ن��ەرم رێ��گ��اوە رەوت��ی و ریتم

جڵەوی ماینەكەی رادەكێشێت، رمبازی

ناڵەی ی��اوەر، سوارانی غارغارێنی و

حیلەی تیر، سێ و دارت��اش تفەنگی

جارێك بۆچەند كەحێلە، ئەسپی

ترسی دەسڵەمێنێتەوە، بووك ماینی

پ��ەردە ل��ەش��ەوی ت��ارا س��وور بووكی

دەڕەوێنێتەوە، بەرلەوەی زەردەی خۆر

ك��ەژاوەی ب��وون، ئاوا ب��ەرەو بكشێت

لەو زاوا، بەرماڵی دەگ��ات��ە ب��ووك

دەستیان مێ نێرو دەرماڵە حەوشەو

لەشان شان ئ��ااڵوە، یەكتر لەدەستی

بەزمی هەڵدەساون، یەكتر قۆڵی و

هەڵپەڕكێیە، دووڕیز رەشبەڵەك گیراوە،

مەگەر حەزرەتی مەولەوی نیگاری ئەو

بەزمەی كێشابێت، وەك فەرموویەتی:

سەرهۆدەی وەناز.... )سەرچۆپی

دەسماڵ(

)بریقەی شیشەو.... لەرەی لیمۆی

كاڵ(

ب��ێ ش��ك دڵ��ی ه��ەرزەك��اران��ی��ان

دەبرد بەتااڵن، لەگەرمەی ئەو بەزمەدا

بەهاوكاریی برا زاوا، بوك لەماینەكەی

دادەب��ەزێ��ت، گ��ەزۆو گ��وڵ و حەڵوا

هەر زاواش دەب��ارێ��ن��ن، ب��ەس��ەری��دا

قامیشەكەی گوڵی چەپكە بەبانەوە،

و دەكێشێت بوكدا بەسەر دەستی

بووك ت��ارای خ���وارەوە، دێتە ئەوسا

الئەداو دەست لەگەردنی ئەنێت.

ئ��ەو ق��ەی��رە ك��چ��ان��ەی ش��ووی��ان

دەبەن، رۆژە بەو خۆزگا نەكردبوو،

زاوای قامیشی زەب��ری ژێر دەكەونە

رێدەكات، زەم��ەن خەونەكانیانەوە.

قامیشەكەی دەستی زاوا باوی نامێنێت

،)Folk-Lore – )فۆلكلۆر دەبێتە

بەپیری دەبێت سەربان، ناپەڕێتە زاوا

بەند( )بازی لەباتی بچێت، بووكەوە

پەنجەی بكاتە هاوسەرگیریی ئەڵقەی

لەسەر ب���ووك���ەوە( چ��ەپ��ی دەس��ت��ی

.)To my Love( ئەڵقەكەش بنووسێت

ئەڵقەی یەكەمجار بوو كێ ئاخۆ ئەی

كردە پەنجەی هاوسەرەكەی؟

ئەڵقە بۆ یەكەمجار

فیرعەونییەكان دەڵێت بۆچوونێك

یۆنانی هۆزەكانی ئەوان دوای بوون،

ك���ۆن، ئ��ەڵ��ق��ەی م��ەچ��ەك��ی��ان گ��ۆڕی

تر بۆچوونێكی پەنجە، بەئەڵقەی

كەس یەكەم بەڵكو نەخێر، دەڵێت،

ئوسترالی ماكسیمۆس(ی )ئەرشیدیۆق

بوو ساڵی )1477(ی زاینی ئەڵقەی كردە

هاوسەرەكەی. چەپی دەستی پەنجەی

وەلێ چیرۆكی ئێرلەندییەكان سەبارەت

بەو ئەڵقەیە چیرۆكی ئەوینێكە، )ریتشار

وەختەدا لەوساتە ئێرلەندی جۆنس(ی

سازكردنی ب��ۆ دەك���رد ئ��ام��ادە خ��ۆی

خۆشەویستەكەیدا، لەگەڵ زەماوەند

لەبازاڕی دەیڕفێنن، دەری��ا چەتەكانی

بەبازرگانێكی لەتوركیا كۆیلەفرۆشاندا

دەفرۆشن، بازرگانەكە ئەركی خشڵ سازیی

گەنجەكەیش دەسپێرێت، گەنجە بەو

لەخۆشەویستەكەی بیر رۆژ ش��ەوو

غەمگین و مەلول و مال دەك��ات��ەوە،

بەدروستكردنی دەكات خەریك خۆی

ئەڵقەیەك كە هێمابێت بۆ پەیوەندییەكی

كە هیوایەی ب��ەو ئ��ەب��ەدی،

پەنجەی بیكاتە گ��ەڕای��ەوە،

بازرگانەكە خۆشەویستەكەی،

و دەزانێت ریتشارد بەحاڵی

ئازادی دەسووتێت، پێی دڵی

بۆ دەینێرێتەوە و دەك���ات

بەدیداری ئەویش واڵتەكەی،

دەبێت، شاد خۆشەویستەكەی

زەم���اوەن���د س���از دەك����ات،

ئەڵقەكە پ���ەردەدا ل��ەش��ەوی

دەكاتە پەنجەی دەستی چەپی

هاوسەرەكەیەوە.

ئەڵقەی ب��اوە نەرێتێكی

ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی دەك��رێ��ت��ە

دەستی پەنجەی چ��واره��ەم

چ���ەپ���ەوە )ب����رای ت��ووت��ە(،

ب���اوەڕەوە ل��ەو نەرێتە ئ��ەم

لەو كە گرتووە سەرچاوەی

درێژ شادەمارێك پەنجەیەوە

ب���ووەت���ەوە ب��ۆ ن��اخ��ی دڵ،

خۆشەویستی كانگای دڵیش

ب���ەودەم���ارەش وەف��ای��ە، و

دەوترێت )دەمارەكەی دڵ(.

كانزای ئەڵقە

ئەڵقەكە لەئاڵتوونی سپی یان پالتین

لەڕووی دروستدەكرێت، ئەڵماس یان

گرانییان و هەرزان ماددییەوە بەهای

هەیە، وەلێ گرانترین ئەڵقە، ئەڵقەكەی

شازادە )چارلز(ی بەریتانییە، كە لەساڵی

)1981(دا بۆ شازادە )دیانا(ی هاوسەری

گراد لە)18( ئەڵقەیە ئەو دروستكرد،

بەچواردە دروستكراوە، ئاڵتوونی سپی

دراوە، دەورە شین ئەڵماسی نقێمی

پاشان دۆالرە. ملیۆن )11( بەهاكەی

پێشكەش ئەڵەیە ئ��ەو دیانا ش��ازادە

ولیەمیش دەك��ات، ك��وڕی بەولیەمی

میلتۆن(ی )كێت پەنجەی دەیكاتە

هاوسەریەوە...

Page 30: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية30

كروكودیل تیمساح )Desomorphine( ناوی نوێترین

مادەی بێهۆشكەری پیشەسازییە كە بەمدواییە لە روسیاوە

كەوتۆتە بازاڕەكانی ئێران، سەرچاوەكان ئەوەیان ئاشكرا

كەس هەزار سەد نزیكەی )2011( ساڵی تا كە كردووە

لە روسیا ئالودەی ئەو مادەیە بووە! ئاژانسی رووسیای

لێوە باسی كەس هەزار پەنجا دووسەدو بە فیدراڵیش

كردووە.

ئەو مادەیە كە نرخەكەی لە هیرۆئین زۆر هەرزانترەو

ئەو كاریگەرترە، بەهێزترو هیرۆئینیش هێندەی بیست

بەاڵیەشی كە بەسەر كەسی بەكارهێنەر دێنێت كاریگەریی

زۆرترو خراپترە، چونكە ئەم مادەیە زۆر بەزوویی دەگاتە

لەشی لە سەیر و قوڵ زۆر برینی و خانەكان ناخی

ماوەی لە كە شێوەیەك بە دەكات دروست كەسەكەدا

ساڵێكدا دەیكوژێت، ئەمەش لە قۆناغی یەكەمدا جەستەی

بازرگانییەكەی ناوە هەربۆیە دەكات سەوز بەكارهێنەر

دەكاتە لەشی هەموو پاشان لێنراوە، )كرۆكۆدیل(ی

لە مادەیە ئەم دەڵێن ئێران بەرپرسانی قووڵ، برینی

بە و دەكێشرێت دوكەڵیی بە دەچێت، مادەی)كراك(

لە ئەوانەی دەدرێ��ت، خوێن دەمارەكانی لە تەزریق

دەمارە خوێنەكانیان تەزریقی دەكەن راستەوخۆ كاریگەریی

دەكاتە سەر ئەندامانی لەشیان و رەشی دەكات و پاشان

كەسەكە ساڵدا یەك تەنیا لەماوەی و هەڵیدەوەرێنێت

دەكوژێت.

عومەر كەریم محەمەد*

وەزارەتی دروستبوونی لەگەڵ كەمئەندامان، وەك ئێمە

و كۆتایی خاڵی گەیشتووینەتە لەگەڵیدا سەدانجار ك��اردا

گەیاندوینێتە زۆرج��ار پێكردۆتەوە، دەستمان سەرلەنوێ

تەنها دەرك��ەوت��ووە بۆمان دواجاریش گەشبینی، ئەوپەڕی

هەوڵێك بووە بۆ كات كوشتن و خاو بوونەوەمان، دەنا هەر

لەسەر ئەو سیاسەت و بەرنامەیە رەوتی خۆی گرتووە كە خۆی

و حكومەت خاوەنی بوون!

رێكخراوە وەك ئێمەی بەرنامەكانی پێشنیازو زۆربەی

هەر فەرامۆشكرا وەزارەتەوە ئەم لەالیەن كەمئەندامییەكان

زۆرێكیش هەبووە دەستكەوت نەكراوە، هیچ بڵێین ناتوانین چەندە

لە كەمئەندامان و خاوەن پێداویستییە تایبەتەكان سوودمەندبوون لێی،

بەاڵم ئەوەی كراوەو ئەوەی پێشنیاز كراوەو ئەوەی ویستی ئێمە بووە

زۆر لەوە زیاتر بووە كە ئێستا هەیە.

هەستاون پێی حكومەت و وەزارەت ئەوەی بووترێت دەكرێت

زۆر خاو و لەسەر خۆ بووە وەك ئەوەی بە چەند ساڵێك یەكێك لە

داواكارییەكانمانیان جێبەجێ دەكرێت ئەویش بەو سیاسەت و بەرنامەیەی

كە حكومەت خۆی الی پەسەندە! ئەوەش وایكردووە زۆربەی جار ئێمە

بڵێین هیچ نەكراوە، رونتر بڵێین وەزارەتی كارو حكومەت لە

داواكارییە زۆر الوەكییەكانمان لە یەكێك دوای فشارێكی زۆر

هەڵدەبژێرن بۆ جێبەجێكردن ئەویش نە بەڕاوێژ لەگەڵمان وە

نە وەك وەاڵم دانەوەی فەرمی بۆ داواكانمان، لەگەڵ ئەوەشدا

بۆ رۆتینی دەكەنەوەو بەرتەسكی هێندە رێنمایی، بە هەندێ

زیاد دەكەن كە كەمترین ژمارەی كەمئەندام و خاوەن پێداویستی

لەناوبردنی دەبێتە ئەمەش لێی! دەب��ن سوودمەند تایبەت

پێداویستییە خ��اوەن و كەمئەندام و بڕیارەكان جەوهەری

تایبەتەكانیش هەستی پێناكەن و دانیشیان پێدانانێن.

شەڕی كە شوێنەیە ئەو كار وەزارەت��ی نێوەندەشدا لەم

كەمئەندامانی پێدەكەن و خەونەكانمانی تێدا دەبنە سووتوو. سەرۆكی

تازەترین لێدوانیدا لە وەاڵمدانەوەی رۆژنامەنووسێك بۆ حكومەت لە

گرفتەكانی كەمئەندامان و بەدەنگەوەنەهاتنمان، باس لەوە دەكات كە

وەزارەتی كار بەرپرسە لە كاروباری )ئەوان( واتە كەمئەندامان و خاوەن

ئەوە كاریشدا وەزارەت��ی كارنامەی لە كە و تایبەتەكان پێداویستییە

بەڕوونی هاتووە، بەاڵم بۆ دەبێت ئەم وەزارەتەو كەمئەندامان نەگەنە

خاڵێك كە پێی دەوترێت لێكتێگەیشتن.

* سكرتێری گشتی یەكێتی كەمئەندامانی كوردستان

كێ بە فریادڕەس بزانین؟

نوێترین بێهۆشكەر لە ئێران!

*پاش ئەوەی لەگەڵ یانەی بەرشەلۆنەی ئیسپانی بە یەكسان بوون یارییەكەیان كۆتایی پێهێنا، دیگۆ سیمۆنی راهێنەری یانەی ئەتلەتیكۆ مەدرید لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، كە زۆر دڵخۆشە بەوەی كە یانەكەی رێگری لە میسی و هاوڕێكانی كرد بۆ گۆڵ تۆماركردن، چونكە یانەی بەرشەلۆنە لە رووی ئابووری و توانای یاریزانەكانییەوە زۆر گەورەو بەهێزە، بەاڵم لەپاش یارییەكە دەركەوت كە

جیاوازی ئێمەو بەرشەلۆنە تەنها 400 ملیۆن یۆرۆیە.

جیاوازییەكە 400 ملیۆن یۆرۆیە

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية30

ئا: سۆما

Page 31: Kapr23

31 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

ئایەنراگەیاندنكاری شەنگی و شۆخ كچە بێ ئارەزوویەكی دەحدوح، لیانا سوری، هاوتاو سەیری بۆ راگەیاندن هەبووە، ئەو رۆژانەی لەبیرماوە كە لە نمایشی مندااڵنەدا بەرنامە، پێشكەشكاری بە كردووە خۆی و واقیع بە بووە ئارەزووەی ئەو كاتێك بووەتە كچە پێشكەشكارێكی بەرنامەیەكی لە توركی« »ئێكسترا بەناوی هونەری خواو سوپاسی زۆر MBC4 تەلەفزیۆنی ئەو كەسانە دەكات كە هاندەری بوون بۆ

ئەوەی بەو خەونەی بگات.ئەو ل��ەم��اوەی لیانا، وت��ان��ەی ئ��ەو گۆڤاری كە دركاندبووی چاوپێكەوتنەدا »أه����ال« س��ازی��داب��وو ل��ەگ��ەڵ��ی��دا. ئ��ەم و نووسین ئ����ارەزووی راگ��ەی��ان��دن��ك��ارە ژەنینی كەمانچە مۆسیقاو گەشتكردن و عەرەبی دەزانێت زمانیش سێ زۆرەو سااڵنی ماوەی لە ئینگلیزی. و فەرەنسی )2009-2011( كاری هەواڵسازی و نووسینی وتاری سیاسی كردووە لەڕۆژنامەی »نور« بەڕێوەبەرانی دەستەی لەگەڵ دەحدوح، رێكەوتووە MBC4 تەلەفزیۆنی بەرنامەی »ئێكسترا بەرنامەی پێشكەشكردنی بۆ

توركی«.حازم سلیمان، سیناریست و نووسەری سوری، لە چاوپێكەوتنێكیدا لە تەلەفزیۆنی LBC لوبنانی كە كاتێك پرسیاریان لەسەر ئایا كە ب��ەوەی سەبارەت لێكرد، لیانا سەركەوتووەكان لەڕاگەیاندنكارە یەكێكە چەندە دەڵێت: لەوەاڵمدا حازم نا؟ یان سەركەوتووە، هونەرییەكانیدا بەرنامە لە دڵنیام ئەگەر بەرنامەی سیاسیش وەربگرێ

هەر تیایدا سەركەوتوو دەبێت.خۆی ب��ۆالی ع��ەرەب��ی بینەری لینا راكێشاوە بەباڵوكردنەوەی هەواڵی هونەری هونەرمەندانی تورك و پەیوەندیی خێزانی لەگەڵیان و دانانی پالنی دواڕۆژ لەگەڵیان.

لینا دەحدوح..ئەستێرەیەكی تری راگەیاندنی عەرەبی

*لەدوای ئەوەی چاڤی ئەلۆنسۆ بڕیاریدا بۆندەكەی لەگەڵ یانەی شاهانە نوێ بكاتەوە، بەاڵم دواكەوتنی نوێكردنەوەی بۆندەكەی بۆتە هۆی دروستبوونی مشتومڕ، چونكە نوێكردنەوەكەی زۆر دوا كەوتووە، هەربۆیە بۆ وەاڵمدانەوەی ئەو مشتومڕانە ئەلۆنسۆ رایگەیاند: دڵخۆشە بەوەی لە یانەی شاهانە دەمێنێتەوەو بۆندەكەی تا)2016( نوێدەكاتەوە، بەاڵم بەهۆی بوونی چەند كێشەیەكی تایبەتی خۆی

بواری ئەوەی نەبووە كاری تازەكردنەوەی بۆندەكە تەواو ببێت.

ئەلۆنسۆ-ی ریال مەدرید، دڵخۆشە

31 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 32: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية32

شاعیرێكی كۆیی، لەڕێی »كەپر«ەوە پەیامێك بۆ خۆشەویستەكەی دەنێرێت

لە پەیامەكەیدا پێیدەڵێت:بەڵێنێكەو پێم داویت، خۆشمدەوێیت تاكو مردن

شاهەنگ ئەحمەد:تەنها ئاواتی من،

یەكگرتنەوەی هەرچوار پارچەی كوردستانە

*مۆرینهۆ راهێنەری یانەی چێڵسی ئینگلیزی، كۆتایی بەهەموو ئەو لێدوانانە هێنا كە سەبارەت بە رۆیشتنی ئایدن هازاردی گۆڵكاری یانەكەی باڵو دەكرانەوە، بەوەی كە هازارد رایگەیاندووە هاوینی داهاتوو دەچێتە یانەی پاریس سان جێرمانی فەرەنسی، بەاڵم هەر زوو

راهێنەرە پرتوگالییەكە رەتیكردەوە دەستەبەرداری هازارد ببێت و وتی: هازارد بۆ فرۆشتن و رۆیشتن نییە.

مۆرینهۆ دەستبەرداری هازارد نابێت

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية32

Page 33: Kapr23

33 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

* سەرەتای دەستپێكردنت بە نووسینی شیعر

بۆ كەی دەگەڕێتەوە؟

- لەسەرەتای منداڵیمەوە ئارەزووم دەكرد كە

شیعر بنووسم، چونكە هەستم دەكرد دەتوانم ئەو

دەرببڕم، شیعرەوە لەڕێگای ناخم ناو هەستەی

نووسی )2009(دا، ساڵی لە شیعریشم یەكەم

بەناوی )ژیان(.

* شیعرەكانت زیاتر گوزراشت لەچی دەكەن؟

شیعری ش��ی��ع��رەك��ان��م زۆری ب��ەش��ی -

شیعری لە كەمیش بەشێكی خۆشەویستین،

نیشتمانی و نەتەوەییم هەیە.

* مەرجە هەموو شاعیرێك عاشق بێت؟

- مەرج نییە هەموو شاعیرێك عاشق بێت و

هەموو عاشقێك شاعیر بێت.

* تاكو ئێستا چەند شیعرت نووسیوە؟

- زیاتر لە )150( شیعرم نووسیوە.

* شیعرەكانت بە چاپگەیاندووە؟

چاپ بە شیعرەكانم ئێستا تاكو نەخێر، -

خوێنەری دەكەم هەست چونكە نەگەیاندووە،

شیعری كەمە.

بۆچی شیعری خوێنەری كەمی هۆكاری *

دەگەڕێنیتەوە؟

هاوكات شاعیرانەوەیە، زۆری بەهۆی -

تەكنۆلۆژیا بەردەوام لە بەرەو پێشچووندایە ئەمە

وایكردووە كە خوێنەر بەگشتی كەمبێت بەتایبەتی

خوێنەری شیعر.

* لێرەوە چی بە خۆشەویستەكەت دەڵێیت؟

كە داوی���ت پێم بەڵێنكەو پێیدەڵێم -

خۆشمدەوێیت تاكو مردن.

لێی ئێستا ك��ردووەو شتێكت ژیانتدا لە *

پەشیمان بیت؟

شتێكم هیچ ئێستا تاكو بەخۆشحاڵییەوە -

نەكردووە كە لێی پەشیمان بم.

* جگە لە خولیای شیعر نووسین، چ ئارەزوو

هیوایەتێكتان هەیە؟

هەرچوار یەكگرتنەوەی من ئاواتی تەنها -

پارچەی كوردستانەو بە دەوڵەتبوونی كوردە.

*یانەی شەیتانە سوورەكان لەقەیرانێكی گەورەدا دەژین، لەدوای رۆیشتنی سێر ئەلێكس فێرگسۆن، یانەی مانچستەر یونایتد ئاستی هێندە دابەزیوە كە هاندەرانی ئەو یانەیەی تەواو نیگەران و توڕە كردووەو داوا لەئیدارەی یانەكە دەكەن كە هەرچی زووە ئەو كێشەیە چارەسەر بكەن، ئیدارەی یانەكەش لەهەوڵدان بە هاوكاریكردنی راهێنەری نوێ ئاستی تیپەكە بەرز بكەنەوە، راهێنەری نوێش دەیڤید مۆیس رایگەیاندووە

كە هۆكاری دابەزینی ئاستی تیپەكەی تەنها ناوبژیوانە.

شەیتانە سوورەكان: خەتای ناوبژیوانە

شاعیرێك لێوانلێو لە عیشق و هەستە نەتەوەییەكان، تەنها ئاواتێكی ئەم

شاعیرە یەكگرتنەوەی هەرچوار پارچەی كوردستان و بە دەوڵەتبوونی كوردە.

وەكو خۆی لەم چاوپێكەوتنەدا ئاماژەی پێداوە لەبەر زۆری شاعیران و كاریگەری

بگەیەنێت، چاپ بە نامیلكەیەكدا لەدووتوێی شیعرەكانی ناتوانێت تەكنۆلۆژیا

ئەگەرنا ئەو خاوەنی زیاتر لە )150( شیعرە. ئەو شاعیرەش شاهەنگ ئەحمەد،

شاعیری الوی شاری كۆیەیە..

سازدانی: هەورامان كاروان

پڕۆفایل:لە ئەحمەد، شاهەنگ شاری كۆیە لەدایكبووە.*

* لە ساڵی )2009(دا، یەكەم شیعری نووسیوە بەناوی )ژیان(.

شیعری )150( لە زیاتر *نووسیوە.

قۆناغی خ��وێ��ن��دك��اری *ئامادەییە.

33 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 34: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية34

زۆر شەرمن و عیناد بوو!پەری تاهیر-ی بێژەری NRT، بۆ كەپر:

ئەگەر بەقسەی كۆمەڵگا بكەیت ئەبێ لەماڵەوە نەیەیتەدەر

شاری لەدایكبووی ،)NRT( كەناڵی لەبێژەرەكانی یەكێكە تاهیر پەری

تەكنیكی لەپەیمانگای سلێمانییەو قۆناغەكانی خوێندن و بەشی كارگێڕی كاری

لەراگەیاندندا كاركردنی بە وتەی خۆی هەر خولیای تەواو كردووەو سلێمانی

هەبووە، ماوەی چەند ساڵێكیشە لەو بوارەدا كاردەكات، لەدەرفەتێكدا كەپر

بەسەریكردەوەو ئەم دیمانەیەی لەگەڵدا سازكرد.

عەلی كاشان

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية34

Page 35: Kapr23

35 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

زۆر شەرمن و عیناد بوو!پەری تاهیر-ی بێژەری NRT، بۆ كەپر:

* گەڕانەوەی میسی بۆ ناو یاریگاكان، دڵی هاندەرانی یانەی بەرشەلۆنەی ئیسپانی خۆشكرد، ناخۆشیشی بۆ هەندێ لە ركابەرەكانی لەگەڵ خۆیدا هێنایەوە، میسی لە لێدوانێكیدا ئاماژەی بەوەكرد كە لەپاش گەڕانەوەو چاكبوونەوەی لە پێكانەكەی ئێستا تەواو ئامادەیەو هەوڵی تەواوی خۆی دەدات بە بەدەستهێنانی نازناوە كۆمەڵییەكان لەگەڵ یانەكەی، ئەوەشی راگەیاند كە نازناوی كەسی بۆ ئەو هیچ

بەهایەكی نییەو زۆر بەالیەوە گرنگ نییە.

میسی، نازناوی كەسیی بەالوە گرنگ نییە !

م��ن��داڵ��ێ��ك��ی چ��ۆن پ����ەری *

بە منداڵیەوەو لەتەمەنێكی بوو؟

خوێندكاری دەستت كردووە بە كاری

ڕاگەیاندن؟

و شەرمن زۆر منداڵی بە -

بە وایكرد شەرمەكەم بووم، ئارام

بەاڵم نەگەم، منداڵیم حەزی زۆر

تەمەن رۆشتنی لەگەڵ وردە وردە

كاری خولیای و نەماو شەرمنیەكەم

راگەیاندن بووم.

راگەیاندنت كاری سەرەتای *

لەكوێ و چۆن بوو؟

بەرنامەیەكی ب��ە س��ەرەت��ا -

زەحمەتكێشانەوە لەرادیۆی هەفتانە

دەس��ت��م��پ��ێ��ك��رد، دوات���ری���ش ب��ووم

بەبێژەری هەواڵ هەر لەوێ ، ڕادیۆی

خۆشئەویست، زۆر زەحمەتكێشانم

چونكە بۆ من قوتابخانەیەك بوو كە

زۆر شتی باشی لێوە فێربووم، بەاڵم

بەداخەوە بەهۆی كێشە ناوخۆییەكانی

ئەو كاتەی ئەو حزبەوەو جیابوونەوەی

بۆ دووبەش رادیۆی زەحمەتكێشانیش

بەرەو جۆرێك لەلێكترازان چوو.

ئیشت لەرادیۆ لەكاتێكدا تۆ *

بۆ رۆشتندا بڕیاری چۆن دەك��رد

)NRT(؟

لەڕێی بوو، بەرێكەوت زۆر -

كاتەی ئەو تا هاتم هاوڕێیەكمەوە

بڕوایەدا لەو لەشاشەوە دەركەوتم

نەبووم كاری تەلەفزیۆن بكەم، بەاڵم

دەستبەكاربوونم و تێكەڵبوون پاش

زانیم میدیای بینراو چەند جیاوازترە

پێویست لەرادیۆدا، ئیشكردن لەچاو

راگەیاندن ت��ری ئەزمونێكی ب��وو

جیاوازو بەشێوەیەكی تاقیبكەمەوە

نوێ ، ه��ەرواش ب��وو، NRT زۆر

میدیای لە كرد نوێگەری جیاوازو

كوردیدا .

* تۆ دەرچووی بەشی كارگێڕیی

خۆت لەبوارەكەی بۆ پەیمانگایت،

لەپەیمانگا بۆ یان ناكەیت؟ كار

نەچوویتە بەشی راگەیاندن؟

- م��ن پ��ێ��ش ئ����ەوەی ب��ڕۆم��ە

پەیمانگاش كاری راگەیاندنم كردووە،

وەرگیرام كاریش لەكارگێڕیی كە

دابەزێنم نمرەكەم ویستم لەراستیدا

ڕۆژێكیان بەاڵم رۆژنامە، بەشی بۆ

رۆژنامەنوسم تاهیر-ی بەهمەن

تەمای شتیكی بە پێم وت كە بینی

وام، وتی تۆ ئەتوانی لەپاڵ ئیدارەدا

ڕەنگە ب��ەاڵم بیت، راگەیاندنكار

ئیداری ڕاگەیاندندا لەپاڵ نەتوانی

دەركەوت بۆ كردەوە كەبیرم بیت،

خۆم لەبەشەكەی ئەوە لەبەر وایە،

مامەوەو بۆ ئێستاشم سوودی باشم

لێ بینیوە.

داه��ات��وو، بۆ چییە پالنت *

پێی هەوڵبدەی هەیە خەونێكت

بگەیت لەراگەیاندندا؟

خەونێكی خ��ۆی ب��ۆ NRT -

خەونی نامەوێ جارێ گەورەیە،

تر ببینم

)NRT( ل��ە وەرگ��رت��ن��ت *

راگەیاندنت ك��اری ئەزموونی بۆ

دەگێڕیتەوە یان بۆ روخسارو دەنگت

یان بۆ بڕوانامەكەت؟

باسی ئەمانەی هەموو -ڕەنگە

بوبێتن باش یارمەتیدەرێكی ئەكەی

بۆ پیشەكەم

ن��ەب��وو رێ��گ��ری��ەك * ه��ی��چ

بێژەری ببیتە ت��ا ل��ەب��ەردەم��ت��دا

كەناڵێكی ئاسمانی؟

ناڕازی تۆزێ دایكم سەرەتا -

ئێستاش كرد... عینادیم بەاڵم بوو،

هاوكارێكی زۆر باشمە.

رێگرن هیچ كلتور كۆمەڵگاو *

راگەیاندكاری ل��ەب��ەردەم

كچدا؟

ن���اك���رێ���ت -

ل��ەئ��ێ��س��ت��او ل��ەم

قسە س��ەردەم��ەدا

ل���ەس���ەر ئ���ەوە

ن���ەك���ەی���ت ك��ە

كۆمەڵگا كلتورو

با هاتووە چۆن

بەاڵم بڕوات، وا

بەقسەی ئەگەر

كۆمەڵگاش بكەیت

ئ��ەب��ێ ل��ەم��اڵ��ەوە

نەیەیتەدەر .

بۆ هەیە چیت *

خولیای كە كچانەی ئەو

ناتوانن و هەیە راگەیاندنیان

خێزانەكانیان كۆنەڵگاو پێشەوە بێنە

رێگرن؟

قسەی ئ��ەوەی داخ���ەوە بە -

كۆمەڵگاو خێزانی ناچێتە سەر الی ئێمە

مێینەكان بۆ بەاڵم نێرینەكانە، تەنها

قەدەغەو نایاساییە. با كلتورو كۆمەڵگا

ئیتر ئەو مافە بەخۆی نەدا رێگری بكا

لەبەردەم راگەیاندنكارە كچەكانمان،

بەراورد كچ راگەیاندنكاری چونكە

جبهانییەكان كچە راگەیاندكارە بە

و ئازاترین بە كە ب���اوەڕەدام لەو

كچ راگەیاندنكاری تەحەمولترین بە

هەژمار ئەكرێت، تەنانەت لەهەندی

كچێك كاتێك ڕۆژهەاڵتیشدا واڵتی

سەر قاڵ ئەبێت بە كاری راگەیاندن

لەچەندین ت��ر كارێكی ه��ەر ی��ان

بەاڵم ئەكرێت، بۆ كارئاسانی الوە

كۆمەڵگا لەقسەی بەدەر ئێمە الی

و بێت دای��ك لەیەككاتدا ئەبێ

پ��ەروەردەك��ردن��ی بەرپرسیارێتی

كابانێكی لەهەمانكاتدا و منداڵ

باشو كارامەش بێ و ڕۆژانە چەندین

میوان بەرێ بكاو ئیشكەری ناو ماڵ

و ژنێكی میهرەبانیش بێت .

كارت سیاسی لەبواری تەنها *

كردۆتەوە ل��ەوە بیرت ك��ردووە،

پێشكەش تەرفیهی بەرنامەیەكی

بكەی؟

- بەڵێ تەنیا لە مەجالی هەوااڵو

نییە پێمخۆش ئەكەم، كار سیاسەتدا

هیچ بەرنامەیەكی تەرفیهی بكەم .

* وەك بێژەرێكی سیاسی هەوڵ

بۆ گەیشتن بۆ كاری سیاسی نادەیت؟

ال زۆر خ���ۆم پ��ی��ش��ەك��ەی -

دەبێ ئێمە پیرۆزە،

لەهەرێمی كوردستان كار بۆ

ئەوەبكەین پیشەكان لەیەك

ڕێ���رەوی جیابكەینەوەو

نیوەی بدۆزینەوە، خۆمان

كار لەسیاسەتدا ئ��ەوان��ەی

ئەكەن الی هاواڵتیان زیادەن،

لەو بم یەكێك نامەوێ منیش

زیادانە.

بڕیارەتدا لەڕادیۆی * چۆن ئەو

حزبییە كەناڵێكی كە گ��ۆڕان��ەوە

بڕۆیتە كەناڵیكی ئەهلی؟ بیروباوەڕی

لەسەر هەبوو كاریگەری سیاسیت

ئەو بڕیارە؟

رادیۆی - بەویستی خۆم چومە

لێی خ��ۆش��م ویستی ب��ە گ����ۆڕان،

دەرچوم، لەهەر شوێنێ كارم كردووە

لەكارەكەم سەربەخۆی داوە هەوڵم

بپارێزم و هیچ بیروباوەڕێكی سیاسی

یەكێكم ب��ۆخ��ۆم لێنەكات، ك��ارم

حەزم هەمیشە كە كەسانەی لەو

لەنوێگەرییە.

* ئێستا لەكارەكەتدا ئازادی؟

- ئەوەی زۆر پەیوەستی كردوم

بە NRT ەوە ئەو ئازادییە ڕەهایەیە

كە پێی بەخشیوم لە كارەكەم.

بە تایبەت پرسیارێكی چەند *

هاوسەریت ژیانی خ��ۆت، ژیانی

پێكهێناوە؟

- نەخێر.

* بۆ هاوسەرگیرییەكەت مەرجت

هەیە؟ واز لەكارەكەت ناهێنی لەبەر

هاوسەرەكەت؟

من لە پێشەوە دێتە ئەوەی -

چيیە، من پیشەكەی بزانێ ئەبێ

دەكات هاوسەرگیری بێژەر پ��ەری

نەك پەری تاهیرێكی سادە. ئەمەش

مەرج نییە من دایبنێم بەڵكو

ئەمە واقیعە.

35

Page 36: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية36

جیاوازیی دۆخی هونەری

دۆخی لەچاو گەرمیان هونەریی دۆخی

ئەم ج��ی��اوازە، ت��ر ناوچەكانی هونەریی

دێنێتەوەو نموونەیەك گەرمیانییە دەرهێنەرە

گەرمیانی هونەرمەندێكی كاتێك دەڵێت:

گوێگرەكان ئەچڕێت، ئەڵاڵوەیسی و قەتار

دەستدەكەن بەگریان، ئەمە لەكاتێكدا زۆرجار

هونەر لەشوێنەكانی تر بە ئاهەنگ و پێكەنین

جیاوازیی تریشەوە لەالیەكی دەستپێدەكات،

شوێنانی لەگەڵ گەرمیان ناوچەی هونەری

پڕە گەرمیان كە دەگەڕێنێتەوە ئەوە بۆ تر

لە كارەسات و پڕە لەنەهامەتی و ناخۆشی،

هەر بۆیە هەموو ئەمانە كاریان كردۆتە سەر

هونەری گەرمیان.

گەشبینی بەرامبەر بە رەوشی هونەری

واحیدی كفری لەبارەی هەلومەرجی كاری

هونەری لەگەرمیان ئەوە دەڵێت كە ئەو زۆر

هونەری ڕەوشی لەبەرەوپێشچوونی دڵخۆشە

دەڵێت: خ��ۆی وەك لەگەرمیان، ك��وردی

بەڕێوەبەرایەتیی ڕۆشنبیریی گشتی لەگەرمیان

كە دڵخۆشییە زۆر جێگەی ئەوە كراوەتەوە،

جوڵەیك و هەنگاوێك كرد، گەشبین منی

دەدات بە هونەری ناوچەكە، لەداهاتوویشدا

گەرمیان زۆر كاری سینەمایی تێدادەكرێت. ئەم

هونەرمەندە گەشەكردنی هونەری لەگەرمیاندا

بۆ دوو خاڵ دەگەڕێنێتەوە، یەكەمیان الیەنی

كە گشتی هونەر بەڕێوەبەرایەتی و حكومی

كاری بۆ جدیین هاوكاری ئ��ەودا لەدیدی

گەرم و بەدەمەوەهاتن دووەمیان هونەری،

یان هونەری، ك��اری ه��ەواداران��ی گ��وڕی و

بەكاری ح��ەزی��ان ئ��ەوان��ەی و ئەكتەرەكان

ساڵی لەچەند پێموایە دەشڵێت هونەرییە،

ێنەو ڕەنگدانەوەی ناخ و ژیانی خەڵكە و ی خەڵكە. هاوكات ئاو

ە هەمووجۆرەكانموو حەزو هەست

هونەر بەگشتی كۆكراوەی هە

ی كوردستان بەگشتی و دەڤەری گەرمیان ن و هونەردۆستان

ەكە. هونەرمەندا هەموو نەتەوەی

ژانەرێكی سەرەكی بواری ئەدەبی میللی

ی )كەپر( ئەكتەری ە دەدەن. گۆڤار

ژانەرە رۆشنبیرییهونەرو بەرەو پێشچوونی ئەم

بەتایبەتی لەئێستادا گرنگیەكی باش بە بواری

كردەوە بۆ ئەوەی لەسەر ڕەوشی هونەرو پێویستی و بایەخی كاری گەرمیان )واحیدی كفری(ی بەسەر

زێو و دەرهێنەری ناوچەیب

عومەر- گەرمیان كۆسار

گەرمیان بۆچوونی خۆی بخاتەڕوو.

هونەریی

واحیدی كفری،ئەكتەرە بزێوەكەی گەرمیان، بۆ كەپر:

لەزۆر چاالكیی هونەریدا

گەرمیانییەكان خەاڵتی یەكەمیان

بەدەستهێناوه

*كۆمپانیایەكی فڕۆكەوانی مەغریبی بۆ ئاهەنگێكی شەوانەی خۆی داوەتی هونەرمەندی لوبنانی نەجوا كەرەمی كرد، بەاڵم ئەوەی لە راگەیاندنەكانەوە باسی لێوەكرا ئەوەبوو كە نەجوا بۆ یەكەمجارە لەئاهەنگێكدا بەشدار بێت و گۆرانی نەڵێت، نەجوا لەو ئاهەنگەدا هیچ

گۆرانییەكی نەوت، ئەمەش بۆ هەوادارانی لەواڵتی مەغریب نیگەرانی دروستكرد.

نەجوا كەرەم گۆرانی وتنی رەتكردەوە !

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية36

Page 37: Kapr23

37 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

هێندە لەگەرمیاندا هونەر داهاتوودا

پێش دەكەوێت كە دەتوانێت لەئاستی

هونەری شوێنانی تردا بێت.

گ��ەرم��ی��ان��ی��ی��ەك��ان خ��ەاڵت��ی��ان

وەرگرتووە

هونەرییەكانی بەكارە سەبارەت

دەڵ��ێ: كفری واح��ی��دی گ��ەرم��ی��ان،

گەرمیان دەڤەری هونەریەكانی كارە

ناتوانین بەداخەوە كە كەمن هێندە

ب��ەاڵم ن��ا، ی��ان ڕازی���ن لێی بڵێن

كۆمەڵێك دڵخۆشییە جێگەی ئەوەی

یان بینیوە شانۆییم هونەری ك��اری

پێكراوە، بەشدارییان لەفستیڤاڵەكاندا

زۆر بەوە خۆشحاڵم كە لەسەر ئاستی

نەبووە كە كارانەدا هیچ ساڵێك ئەو

تێدا یەكەمیان خەاڵتی گەرمیانیەكان

جێگەی ئەمە نەهێنابێت، بەدەست

زۆرد ڵخۆشیە.

ڕاییكردنی بە س��ەب��ارەت ه��ەر

ك���اری ه��ون��ەری ل��ەگ��ەرم��ی��ان، ئەم

ئەو كە دەڵێت ئەوە هونەرمەندە

ب��ەس��ەردان��ی دەره��ێ��ن��ەرێ��ك وەك

سەنتەرە بەڕێوەبەرایەتی بۆ كردنی

ڕۆشنبیرییەكان لەكەالر داواو كارەكانی

كراوەو بۆڕایی بەباشی

دەشڵێت »پێم وانییە

گ��ەرم��ی��ان��ی��ی��ەك

لەگەرمیاندا

ب���ی���ەوێ

ك������اری

هونەری بكات و دەرگای

لێداخرابێت«.

گ��ەش��ب��ی��ن��ە زۆر واح����ی����د

ئەو و گەرمیان بەهونەرمەندانی

كەسانەی كە حەزیان لەكاری سینەماو

درامایە لەگەرمیان، ئەو دەڵێت ئێستا

لەگەرمیاندا ئەكتەرەكان زۆر دڵگەرم و

ڕاستگۆو پاكن و ئامادەییان تێدایە،

گەرمیان خەڵكی خولیای حەزو

بۆ كاری هونەری وایكردووە كە

هەر كارێكی هونەری لەگەرمیاندا

بكرێت سەركەوتووبێت.

نیگەرانی لە بینەر

دەرهێنەرە ئ��ەم هاوكات

هونەری كاری بینەری لە نیگەرانە

بەگشتی دەڵ��ێ��ت: و گ��ەرم��ی��ان ل��ە

لەبەر ك��راون بێزار ك��وردی بینەری

عەرز نەكردنی فلیمی جوان بۆیان و

و نەڕەخساوە بۆ ئەوەیان زەمینەی

مانایەكی سینەما كەوا تێبگەیەندرێن

جوان دەبەخشێت، هەروەها لەالیەكی

ت��ری��ش��ەوە ك��ەم��ی ب��ی��ن��ەری ك��اری

هاوواڵتیان سەرقاڵبوونی بۆ هونەری

و ئیش سەرقاڵییان بۆ دەگەڕێنێتەوە

واحید بۆیە ڕۆژان��ەوەی��ان��ەوە، كاری

بەبینەری نیم گەشبین زۆر دەڵێت

لەگەرمیان ن��ەك ه��ون��ەری، ك��اری

ئومێدم بەاڵم لەسلێمانیدا، تەنانەت

كەوا ئاییندە بۆ دڵخۆشم و هەیە

بینەری باشی هەبێت.

سێ خاڵی گرنگ

بەرەو لەبارەی دەرهێنەرە ئەم

سینەماییەوە ك��اری پێشچوونی

سێ بە ئ��ام��اژە لەگەرمیان

خاڵی گرنگ دەكات

دەڵێت و

كاری خااڵنە، ئەم جێبەجێكردنی بە

ب��ەرەو زۆر لەگەرمیاندا سینەما

بریتین خاڵەكانیش دەچێت، پێشەوە

لە بەهەند وەرگرتنی سینەما لەالیەن

بۆ دوات��ر وەزی��ران��ەوە ئەنجومەنی

بەسیستم و ڕۆشنبیری وەزارەت���ی

هەروەها سینەما. هونەری كردنی

زانكۆیی دامەزراوەیەكی كردنەوەی

لەگەرمیاندا، بەسینەما تایبەت

س��ێ��ی��ەم��ی��ش

ل��ەدەرەوەی ش��ارەزا كەسی هێنانی

فێركردنی و ب��رەوپ��ێ��دان بۆ واڵت

ئاستی ب��ەرزك��ردن��ەوەی هونەمەندو

كاری هونەری.

پرۆژەیەكی خۆی

خۆییەوە، نوێی ك��اری لەبارەی

دەكات بەوە ئاماژە كفری واحیدی

هونەری پ���رۆژەی دوو ئێستا ك��ە

ئەنجامی لەگەرمیان لەبەردەستدایەو

فلیمی ك��ورت��ە ه��ەروەه��ا دەدات،

ئ��ەم وەاڵم(، ب��ێ )پ��رس��ی��ارێ��ك��ی

دەست 2014دا لەساڵی نوێیە پرۆژە

ب��ەرێ��وەب��ەرەی پێدەكات،هەروەها

گشتی ڕۆشنبیری و هونەر و وەرزش

ئ��ەوەی بەڵێنی گەرمیان الوان��ی و

پ��ێ��داون ك��ە ه��اوك��اری��ان

درامایەك زنجیرە لەدەركردنی بێت

لەگەرمیاندا و واحید خۆیشی 11 ساڵە

سەرقاڵی نوسینەوەیەتی بەناوی)ساتێك

لەمیوانداری خۆكوشتندا(، كەپر بەوەی

زانیوە كە ئیستا ئەم پرۆژەیە تەواو

بووە تێيدا باس لە تەواوی خۆشی و

ناخۆشيیەكانی گەرمیان دەكات.

پرۆفایل:

یەكێكە كفری واحیدی دەرهێنەر

لە هونەرمەندەكانی دەڤەری گەرمیان

و لە چەندین كاری هونەری شانۆ و

سینەماییدا كاری كردوە و دەرهێنانی

لە ك���ردووەو بەرهەمێك چەند بۆ

ساڵی 2010دا، بە بەرهەمی)ئەكتەرێكی

)بابل( فستیڤاڵی لە ڕۆشنبیر(یش

ئەو دەرهێنەری باشترین خەاڵتی دا

ساڵەی پێ بەخشراوە.

شەزا، بە تەمای خۆشەویستیی ترە

37 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

*پاش ماوەیەك بێدەنگی لەدوای جیابوونەوەی لە خۆشەویستەكەی، هونەرمەندی شۆخ و شەنگی عێراقی شەزا حەسوون، لە نوێترین لێدوانیدا ئاماژەی بەوەكرد: كە هەرچەندە لە خۆشەویتسی رابردووی سەركەوتوو نەبووە، بەاڵم ئەوە بەو مانایە نییە كە خۆشەویستی تر

نەكات و بیر لەهاوسەرگیری نەكاتەوە.

Page 38: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية38

رەنگە تۆماركردنی چوار منداڵ لە چوار دایكی تەمەن )10( سااڵن لە بەرانبەر تۆماركردنی یەك ملیۆن

و سەدو دووهەزارو شەش سەدو سی و چوار منداڵ لە دایكانی تەمەن )20-34( ساڵ كە تەمەنی گونجاوی

منداڵبوونە، شتێكی سەرنجڕاكێش نەبێ، بەاڵم وێناكردنی بەخێوكردنی كۆرپەیەك لەالیەن دایكێكی تەمەن

)10( ساڵ، وێناكردنێكی تۆقێنەرە.

تۆمارە رەسمییەكانی ساڵی رابردوی ئێران ئەوەیان راگەیاند كە لە مساڵدا چوار ژنی تەمەن )10( ساڵ و

)17( ژنی تەمەن یانزە ساڵ و )50( ژنی دوانزە ساڵەو )275( ژنی سیانزە ساڵەو )1289( ژنی تەمەن )14( ساڵە

بوونەتە دایك و منداڵیان بووە.

ئەمە جگە لە تەمەنەكانی )15 تا 19( ساڵ كە پێیان دەوترێ سكپڕیی هەرزەكاران كە ئەویش رێژەی )8/2(

ی منداڵبووان پێكدێنێ.

پسپۆڕانی پزیشكی لەو باوەڕەدان كە سكپڕیی لە تەمەنی هەرزەكاری و خوار )19( ساڵ، كارێكی دروست

نییە، چونكە مرۆ لەو تەمەنەدا لە گەشەكردندایەو پێویستیان بەوزەو خواردنی گونجاوە، هەربۆیە سكپڕیی

لەو تەمەنەدا رووبەڕووی چەندین كەمایەتی دەبێتەوە كە نەك تەنیا زیان بە دایك دەگەیەنێت، بەڵكو زۆرجار

كۆرپەلەش كەمئەندام دەكات، هەربۆیە مندااڵنی ئەو جۆرە دایكانە زۆربەیان كێشیان زۆر كەمە، ئەمەش

دەبێتەهۆی ئەگەری تووشبوونی كۆرپە بە هەوكردن و بەدخۆراكی و ئیفلیجی و كەمایەتی لە بینین و بیستن

و گرفتی تری دواكەوتنی مێشك.

دایكە منداڵەكان لە زیادبووندانئا:سۆما

*محەمەد سەاڵح یاریزانی میسری و یانەی بازلی سویسری لەالیەن چەند یانەیەكی ئەوروپاوە چاوی لەسەرە، لەناویاندا یانەی ئەتلەتیكۆ مەدرید دەیەوێت بەهەر نرخێك بێت ئەو یاریزانە میسرییە بێنێتە ناو ریزەكانییەوە، بۆ ئەو مەبەستەش ئیدارەی یانەكە هەوڵەكانی خۆی

خستۆتەگەڕ تا لەو بارەیەوە لەگەڵ بازل-دا بگەنە رێكەوتن.

یاریزانێكی تری میسر بەرەو ئەوروپا

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية38

Page 39: Kapr23

39 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

لە دەركەوتن و گۆرانی وتن، دواجار پاش چەند ساڵێك

هونەرمەندی الو قاسم هەورامی توانی یەكەم ئەلبومی خۆی

بەناوی )هەناری( بەرهەمبهێنێت كە لە )8( تراك پێكهاتووەو

بەبۆنەی هاتنی ساڵی نوێی زاینییەوە وەك دیارییەك، ئەلبومەكە

خستە بازاڕەوە.

س��ەرج��ەم ك��ە ئەلبومە ئ��ەم بەرهەمهێنانی ئ��ەرك��ی

تەلەفزیۆنی لەالیەن هەورامییە، بەشێوەزاری گۆرانییەكانی

ناوەندی لەالیەن باڵوكردنەوەشی ئەنجامدراوەو خاكەوە

لەالیەن وتی: هەورامی قاسم خۆشیەوە الی بووە، ئارۆوە

دەكرێتەوە رووبەڕوو ئەوەم گلەیی هەوادارانمەوە و دۆست

دیكەی بەشێوەزارەكانی نوێیەكەمدا ئەلبومە لە بۆچی كە

زمانی كوردی گۆرانیم نەوتووە! هەربۆیە لە گۆڤارەكەتانەوە،

بەخودا، داهاتوو پشت كاری بۆ بەدڵنیاییەوە پێیانڕادەگەیەنم

گۆرانی بەزاراوەكانی دیكە دەڵێم بەتایبەتی زاراوەی سۆرانی.

هونەرمەندی ناوبراو لەبارەی تراكەكانی ناو ئەلبومەكەیەوە

بەسوپاسەوە تێكستەكەشی خۆمەو ئ��اوازی تراكێكیان وتی:

هی بەڕێز شەیدا محێدین-ە، هەروەها تراكێكی دیكەیان هی

مامۆستای زۆر بەڕێز سەاڵح هەورامی كۆچكردووە كە بەتایبەت

پێشكەشی كردبووم، هەروەها تێكستی شەش تراكەكەی دیكەش

هی شاعیری گەورە مەولەوین.

كە دووپ��ات��ك��ردەوە ئەوانە بۆ خۆی سوپاسی هاوكات

لەسەرەتای ئەلبومەكەوە تا بەكۆتا گەشتنی، بەردەوامبوون لە

هاوكاریكردنی.

هەورامی ئەوەشی بە »كەپر« وت: كە كاری ئامادەكردنی

شەش تراكیان لەالیەن ئەحمەد چاوشین-ەوە بۆ ئەنجامدراوەو

كاری ئامادەو دابەشكردنی دوو تراكی دیكەیان لەالیەن گۆڤەند

هەڵەی بەهۆی كە نەشاردەوە ئەوەشی بووە، عەبدوڵاڵ-وە

بەسەریەكدا ئەلبومەكەی تراكەكانی ریزبەندی دیزاینەرەوە،

لێبوردنی داوای هونەرمەند گرفتەش ئەو بۆ و بوون تێكەڵ

لەگوێگرانی كرد، كە بەمهۆیەوە ناتواندرێت بەشێوەی مەبەست

و ریزبەندی گوێ لەتراكەكان بگرن.

ئەلبومە هەورامییەكەی خستە بازاڕەوەهەورامان كامەران

*هاككەرەكان دەگەنە پەیجەكانی هونەرمەندی بەناوبانگی میسری عەمرو دیاب، پاش هاككردنی پەیجی تویتەركەی بەناوی عەمرەوە لێدوانێك باڵودەكەنەوە كە دەنگی بە دەستووری نوێی میسر بەبەڵی داوەو داواشی لەخەڵكی واڵتەكەی كردووە بە بەڵێ دەنگ بە دەستووری نوێ بدەن، بەاڵم هەر زوو هونەرمەندی ناوبراو ئەوەی رەتكردەوەو رایگەیاند كە تا رۆژی دەنگدان بڕیاری خۆی ئاشكرا ناكات و ئەوە

لێدوانی ئەو نییە.

عەمرو دیاب دەنگی بە دەستوور نەداوە

39 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 40: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية40

بوارە جیاوازەكان لە هەر كۆمەڵگەیەكدابن

بەشیوەیەكی سەرەكی پێویستییان بە فاكتەری

خۆشەویستییەكی بوونی و بڕوابەخۆبوون

زۆرە بۆ ئەو كارەی كە هەڵی دەبژێردرێت،

وەك ه��ون��ەری��ش بگوترێت دەك��رێ��ت

چاالكییەكی رۆشنبیری پێویستیی بە بڕوابەخۆ

بوون و خۆشەیستی زۆرە، بۆ ئەوەی كەسێك

ڕێگەیەوە لەو و بێت قاڵ تیایدا بتوانێت

بكات، میللەتەكەی و هونەر خزمەتی

كەدەست كەسانەی ئەو زۆرجار بۆیە هەر

بەكاری هونەری دەكەن لەكوردستاندا لەپێناو

زۆرێ��ك بەهونەرەكەیان ب��ەردەوام��ی��دان

كاری و دەنێن وەال ژیان تری لەكایەكانی

زیاتر بۆ هونەرەكەیان دەكەن.

كۆسار عومەر- گەرمیان

لەپێناوی ژیاندنی هونەرەكەی،

هەڤاڵ خانەقینی دوكانێك دادەنێت!

*باڵوبوونەوەی وێنەیەكی هونەرمەندی میسری غادە عەبولرەزاق، لەناو هەوادارەكانیدا هەراو مشتومڕی زۆر دەنێتەوە، پاش ئەوەی لە تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان وێنەیەكی غادە لەگەڵ كچەكەی و هاوڕێیانی كچەكەی باڵودەبێتەوەو تێیدا بەبێ ماكیاج دەردەكەوێت بەدەستیشییەوە

چەند شتێك كە بەالی هەوادارەكانییەوە سەیرە، بۆیە هەوادارەكانی و رۆژنامەكان بەدوای ئەو شتانەی دەستی غادەدا دەگەڕێن.

وێنەیەكی غادە بەبێ ئارایشت

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية40

Page 41: Kapr23

41 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

پرۆفایل:

میرزا محمد ه��ەڤ��اڵ

خانەقینی، هەڤاڵ بە ناسراو

لەخێزانێكی هەژار لە ناوچەی

خانەقین شاری و گەرمیان

)تۆڵەفرۆش( گەرەكی لە و

ل���ەدای���ك ب����ووە، ل��ەژێ��ر

هونەرمەندانی كاریگەریی

وەك ك��وردس��ت��ان��ی ك��ۆن��ی

مەزهەری و م��ەردان عەلی

و زی��رەك حسن و خالقی

كردوە دەستی كابان كەریم

لەچەندین و وتن بەگۆرانی

فیستیڤاڵی و كۆنسیرت

لەكوردستاندا جۆر ج��ۆراو

گۆرانی هونەرمەندێك وەك

لەڕێگەی دەی��ەوێ ووت��وەو

پەیامی ه��ون��ەرەك��ەی��ەوە

و خۆشەیستی و ئاشتی

بیری هاوكاری بوون بەیەكتر

بگەیەنێت.

»هونەر هەمووشتێكی لێسەندومەتەوە، جگە لەبەخشینی چەند هاوڕێیەكی خۆشەویست نەبێت!«

» زۆر خەڵك هەبووە لەبەر خراپی

باری گوزەرانم، پێیان وتوم واز

لەهونەرەكەت بێنە و بڕۆ ئیشێكی تر

بكە«

محمد ه��ون��ەرم��ەن��د«ه��ەڤ��اڵ

بە)هەڤاڵ خانەقینی( ناسراو میرزا«

دەنگە بە راب��ردوودا لەماوەی كە

جوانەكەی خانەقین و گەرمیانییەكان

و بینەری كوردی دڵخۆشكرد، لەبارەی

ڕەوشی سەرهەڵدان و بەڕێوەچوونی

هونەرەكەی، دڵی بۆ كەپر كردەوە،

هونەری بۆ خۆی خولیای و حەز

بەرهەمەكانی كارو و وتن گۆرانی

باسكردو ئاماژە بەوە دەكات كە ئەو

هونەری بۆ زۆری خۆشەویستیەكی

ئ��ەو دەڵ��ێ: گ��ۆران��ی وت��ن هەیە،

»گۆرانی وتن كارێكە كە لەخۆشی و

ناخۆشیدا لەگەڵتایە، واتا هاوڕێیەكی

خەمبارم كاتێك چونكە ڕۆحییە،

هونەرەكەمەوە بەهۆی دەت��وان��م

لەكاتی بڕەوێنمەوەو خەمەكانم

بەهونەرەكەم ه��ەر دڵخۆشیمدا

گوزارشت لەخۆشیی ناخم دەكەم«،

ئ���ەم ه��ون��ەرەی��ش ل��ەم��ن��داڵ��ی��ەوە

لەبیرمدابوە. هەڤاڵ خانەقینی وەك

خۆی دەڵێت وردە وردە تێكەڵ بە

دنیای شیعر و مۆسیقاو گۆرانی وتن

بووە، ئەگەرچی باس لەوەدەكات كە

وتن بەگۆرانی حەزی لەمنداڵیەوە

ساڵی2004ەوە لەپاش كردوە،بەاڵم

لەبواری بەهەرمەندێك وەك ئیدی

گۆرانی وتندا گۆرانی ووتوە.

ل��ەوەاڵم��ی پ��رس��ی��اری ئ��ەوەی

چی بەخشیوەو پ��ێ چ��ی ه��ون��ەر

كە وای��ە پێی سەندویتەوە؟، لێ

لەزۆرێك پرسیارە ئ��ەم زۆرج���ار

هەریەكەو كراوەو لەهونەرمەندان

هەبووە، بۆی وەاڵم��ی بەجۆرێك

جیاوازتر بەشێوەیەكی ئەو ب��ەاڵم

وەاڵمی پرسیارەكە دەداتەوەو دەڵێ:

ئەگەرچی لەوانەیە خوێنەرانی گۆڤاری

نەكەن، قسەیەم بەم بڕوا )كەپر(

دەتوانم بڵێم هونەر هەموو شتێكی

ليسەندومەتەوە، جگە لە بەخشینی

خۆشەویست هاوڕێیەكی چەند

نەبێت، هیچی تری پێنەبەخشیوم!،

زۆرشتم هونەرەكەمەوە بەهۆی

هونەر ئەوەی لەبری لەدەستداوە،

زیاترم من ببەخشێت بەمن شت

ب��ەه��ون��ەرەك��ەم )گ��ۆران��ی وت��ن(

كاسبی كارو هەندێجار بەخشیوە،

خۆم لەدەستداوە لەبەر هونەرەكەم،

خراپی لەبەر هەبووە خەڵك زۆر

پێیان ووت��وم واز ب��اری گ��وزەران��م

ئیشێكی بڕۆ و بێنە لەهونەرەكەت

تر بكە بۆئەوەی مەعیشەت بكەی،

هونەرەكە بۆ حەزم بەهۆی بەاڵم

نەمتوانیوە وازی لێ بێنم!.. هەڤاڵ

ئەوەی نەشاردەوە كە ئێستا دەیەوێ

دوكانێك هۆنەرەكەی ژیاندنی بۆ

بتوانێ ڕێگەیەوە لەو تا دابنێت

پێشبخات، زیاتر هونەرەكەی كاری

داوای���ش���ی ك���رد ل��ە وەزارەت�����ی

و وەرزش هونەرو و ڕۆشنبیری

بەڕێوەبەرایەتی بەتایبەتی و الوان

گەرمیان الوانی و وەرزش هونەرو

باش مووچەیەكی بەپێدانی ك��ەوا

هونەرمەندان مانگانەی هاوكاری

هونەری پایەی ئ��ەوەی بۆ بكەن

پێشەوە ب����ەرەو زی��ات��ر ك����وردی

كاری تۆماركردنی لەبارەی بچێت،

نوێییەوە، هەڤاڵ خانەقینی مژدەیدا

ب��ە ه��ەواداران��ی دەن��گ��ی خ��ۆی و

خوێنەرانی گۆڤاری)كەپر( كەوا ئێستا

و وەرزش هونەرو بەڕێوەبەرایەتی

CD بڕیاریانداوە گەرمیان الوان��ی

لەو جگە بهێنن، بۆبەرهەم یەكی

و خۆی تێچووی لەسەر و CDیە

CDهاوڕێیەكی چەند بەهاوكاری

هەموو كە تۆماردەكات تر یەكی

و هەڵپەڕكێن گۆرانی تراكەكانی

ئەم ن���ەورۆز جەژنی بۆ بەنیازە

كارەش تەواو بكات.

* نانسی عەجرەم بە نووسینی دێڕێك لەسەر وێنەیەكی خۆی و ملحەم بەرەكات-ی میوسیكزانی بەناوبانگی عەرەبی، هەوادارانی خۆیی خستۆتە چاوەڕوانییەكی زۆرەوە، لەپاش ئەوەی نانسی وێنەیەكی خۆی و بەرەكات لەسەر پەیجی تایبەتی خۆی لە فەیسبووك باڵودەكاتەوەو

دەنووسێ )چاوەڕوان بن بەمزوانە( بەبێ هیچ روونكردنەوەیەكی تر، هەوادارانی خۆی خستۆتە چاوەڕوانیەكی زۆرەوە.

نانسی، هەوادارانی دەخاتە چاوەڕوانییەوە

41 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 42: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية42

رۆژانە نییە پێیخۆش جوندی، النە هونەرمەند راگەیاندنكارو

ئەو جێگایەكی لە بگوازێتەوە. مردن و نەهامەتی و كارەسات هەواڵی

چاوپێكەوتنەی »كەپر« لەگەڵیدا سازیداوە، دەڵێت: ئەو كارە بۆ من لەڕووی

مرۆڤایەتییەوە قورسەو پێمخۆشە بینەرەكانم پێبكەنن. لەم دیمانەیەدا النە،

ئەزموونی و دەكات خۆی رۆژنامەنووسی ئەزموونی و نووسین لە باس

رۆژنامەنووسی خۆیشی بە ئەزموونێكی كەم نازانێت..

سازدانی: عیماد جەباری

راگەیاندنكارێكی عەرەبخوازیارە ببێتە میوانی كوردستان

النە جوندی، تایبەت بە »كەپر«:*شتی زۆر لەسەر كوردستان نازانم

*ئەحمەد كایام زۆر خۆشدەوێت* لەزمانی كوردی تێناگەم

*خانمە هونەرمەندی سووری جومانا موراد، هەموو ئەو دەنگۆیانەی رەتكردەوە كە لە چەند رۆژی رابردوودا دەربارەی وازهێنانی كراون لەكاری هونەری پاش شووكردنی، بەتایبەتی كە ئەم هەواڵە لەالیەن چەند كەناڵێكی راگەیاندنەوە باڵوكرابوویەوە، جومانا ئەوەی راگەیاند راستە شووكردن ئەركی قورس دەخاتە سەر شانم، بەاڵم بەو مانایە نییە واز لەهونەرەكەم دێنم، جومانا ئەوەشی خستەڕوو كە هاوسەرەكەی

لەكارو پیشەكەی تێدەگات و هیچ كێشەیەكی لەگەڵ هونەرەكەیدا نییە، بۆیە هەموو ئەو دەنگۆیانە دوورن لەراستییەوە.

جومانە موراد، واز ناهێنێت

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية42

Page 43: Kapr23

43 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

*جیهان عەالمە، هاوسەری هونەرمەندی بەناوبانگی لوبنانی راغب عەالمە، لەدیمانەیەكی تایبەتی خۆیدا لەگەڵ گۆڤاری زەهرەتول خەلیج، چەند نهێنییەكی ژیانی لەگەڵ عەالمە باس دەكات، جیهان كە هاوسەری راغب عەالمەیەو دیزاینەری خشڵە، ئەوەی راگەیاندووە مونافەسەی نایەوێت و بكات پێ راغبدا لەگەڵ پێشبڕكێی كە ناكات ئەوە بۆ ئەوە بەاڵم سەركەوتووە، زۆر لەكارەكەیدا هەرچەندە

هاوسەرەكەی بكات.

هاوسەرەكەی راغب عەالمە چی دەڵێت

43 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

* النە جوندی كێیە؟

ح���ەزم���ك���ردووە ه��ەم��ی��ش��ە -

سوری نووسەرێكی وەك هەوادارانم

بوارەوە لەو من چونكە بمناسنەوە،

راگ��ەی��ان��دن��ەوە، جیهانی چ��ووم��ەت��ە

هەڵبژارد، ن��ووس��راوم راگ��ەی��ان��دن��ی

خۆشدەوێت جیهانەم ئەو من چونكە

هەروەها هونەرم، ب��واری عاشقی و

هونەرمەندە لەگەڵ بەهێزم پەیوەندی

كچ و كوڕەكاندا هەیە، ئەمە وایكردووە

بێت. تر وروژێ��ن��ەر زیاتر پیشەكەم

وەك نەمتوانیوە ئێستا تا هەرچەندە

بە ب��ەاڵم دەرب��ك��ەوم، ئەستێرەیەك

هونەرییەكەم ب��وارە پێشكەشكردنی

خۆشحاڵم.

* بەڕای تۆ جوانی مەرجە بۆ ئەوەی

نێودەوڵەتییەكاندا لەڕاگەیاندنە كچ

ببێتە پێشكەشكار؟

شوێنە ئەو باسی من سەرەتا -

چونكە لێدەكەم، ك��اری كە دەك��ەم

دەكەین. عەرەبی جیهانی باسی ئێمە

لە ك��رد، باسم س��ەرەت��ادا ل��ە وەك

سەرەتاوە وەك نووسەرو رۆژنامەنووس

لە جوانی، بەڵێ بەكاركرد، دەستم

پێدەبەسترێت پشتی عەرەبیدا جیهانی

بەتایبەتی لە بواری تەلەفزیۆنیدا، بەاڵم

)12( ماوەی بۆ سیناریست وەك من

ساڵ، كارمكردووە لە بواری هونەردا،

دەربكەوم، شاشە لەسەر بەرلەوەی

بۆیە پێموایە ئەزموونی رۆژنامەنووسیم

پێمخۆشە نازانم. كەم ئەزموونێكی بە

كچە لە هەریەك بڵێم راستییەش ئەو

بێژەرە شۆخەكانی كەناڵی سكای نیوز،

بەهۆی جوانیانەوە دانەمەزراون، بەڕای

من جوانی بۆ ئەو كچانەی نمایشكاری

نەك سەرەكییە مەرجێكی جلوبەرگن

كاری راگەیاندن.

پێشكەش سیاسی بەرنامەی بۆ *

هونەری بەرنامەی تەنها ناكەیت،

هەڵدەبژێریت؟

سیاسەتم ك��ە ل��ەب��ەرئ��ەوەی��ە -

نییە پێمخۆش هەروەها خۆشناوێت،

نەهامەتی كارەسات و رۆژانە هەواڵی

و م��ردن ب��گ��وازم��ەوە، ئ��ەو ك��ارە بۆ

قورسەو مرۆڤایەتییەوە ل��ەڕووی من

پێمخۆشە بینەرەكانم پێبكەنن. بۆیە لەو

شوێنەدا دەمێنمەوە كە تێیدا شارەزام.

* الن��ە، ب����ەردەوام ح��ەزی لە

گەشتانەت لەو چێژێك چ گەشتە،

تۆ لەالی گەشتكردن مانای و دەبینی

چی دەگەیەنێت؟

- بێگومان گەشتكردن، دۆزینەوەو

نوێیەكان. لەڕۆشنبیرییە شارەزابوونە

ئەفسانەو ب��ەدوای گەڕانم وێڵی من

چیرۆك و هونەرە كۆنەكاندا.

* كام واڵت لەو واڵتانەی بینیوتە،

ئەو ب��ووە؟ جوانتر هەموویان لە

واڵتەشی خوازیاری بیبینیت كامەیە؟

- پێمخۆشە گەشت بكەم بۆ ویالیەتە

بەتایبەتی ئەمریكا. یەكگرتووەكانی

گەشتكردن بۆ ژاپۆن زۆر دەموروژێنێت

لەكاتێكدا پایزدا، وەرزی لە بەتایبەتی

واڵتە لە دەوەرێ��ت. كەرەز گوڵی كە

رۆژێ��ك خ��وازی��ارم عەرەبییەكانیشدا

لە ئەوەی وەك بكەم بابل، سەردانی

مێشكمدا نەخشێندراوە بەچیرۆكە كۆن

و باخچە هەڵواسراوەكانی وەك ئەوەی

عێراقی دەرهێنەری فیلمەكانی لە

محەمەد ئەلدەراجی-دا، دەمبینی.

* هەرگیز بیرت لەوە نەكردۆتەوە

ببیتە و بكەیت عێراق بۆ گەشت

پەیامنێر؟

كرا بۆ ئەوەم پێشنیازی بەڵێ، -

بەاڵم بكەم، هەولێر شاری سەردانی

لە ئێستادا بیرم لە گەشت نەكردۆتەوە

كە سەردان یەكەم چونكە عێراق، بۆ

كاریگەری دەكەیت، واڵتێكی هەر بۆ

گەورەت لەسەر بەجێدەهێڵێت، دەزانم

ئێستا عێراق لەڕووی ئەمنییەوە جێگیر

واڵتێكی ببێتە هەركات بۆیە نییە،

ئارامتر ئەوكات بیری لێدەكەمەوە، من

لەوە نەرمترم كە ببمە پەیامنێری شەڕ،

چونكە من توانای بینینی مردنم نییەو

بەرگەی ترسیش ناگرم.

* تۆ بەڕەگەز سوریت و لە لوبنان

بەریتانیشدا كەناڵێكی لە و ژیاویت

كاردەكەی، ئەو كاركردنەی تۆ گونجاوی

خۆتە یان چی؟

هاوواڵتیەكی ب��ەڕەگ��ەز م��ن -

نیشتەجێم، ئیمارات لە بەاڵم سوریم،

لەو یەكێكە ن��ی��وز س��ك��ای ك��ەن��اڵ��ی

دەزگایانەی كە پایەیەكی پتەوی هەیەو

دەزگایەكی گرتووەو باشی جێگەیەكی

پەخشێكی س��ەرب��ەخ��ۆی��ەو ع��ەرەب��ی

بەشی ل��ەب��ارەی ه��ەی��ە. جیهانیشی

من بەڵێ پرسیارەكەتەوە، دووەم��ی

دەگونجێم هەمواندا لەگەڵ لەڕاستیدا

بەهۆی بوونم لە یەكێك لەو واڵتانەی

لە جیهان جیاوازییەكانی سەرجەم كە

خۆدەگرێت.

كوردستانەوە ل��ەب��ارەی چی *

هاتووە خەیاڵتدا بە رۆژێك دەزانی،

بەدوای هونەری كوردیدا بگەڕێی؟

كوردستان لەسەر زۆر شتی -

لەبارەی بەگشتی ئەوەی وەك نازانم

ئەحمەد من بەاڵم دەیزانم، عێراقەوە

هەرچەندە خۆشدەوێت، زۆر قایام

بە ب��ەاڵم تێناگەم، ك��وردی لەزمانی

گوێگرتن لە گۆرانییەكانی خۆشحاڵدەبم.

ناوچەكەدا، واڵتانی لەزۆربەی *

پەیامنێر بێژەرو ژنە كەمی قەیرانی

چییە، هۆكارەكەی تۆ بەڕای هەیە،

كە بەربەستانەن ئەو هۆكارەكانی

كۆمەڵگا دروستی دەكات لەبەردەمیاندا

بە خۆیانە پێنەدانی گرنگی یاخود

بوارەكە؟

- پێموانییە لەم پرسیارەتدا دروست

ناوچەكەی باسی ئەگەر ناشزانم بیت،

زۆر م��ن چونكە ب��ك��ەی��ت، خ��ۆت��ان

ئەمڕۆ نیم، ئێوە ناوچەكەی شارەزای

ژنان وەك دیلی مێینە نەماونەتەوە. لە

پانتاییەكی ژن كەنداودا و شام واڵتی

و بینراو و بیستراو راگەیاندنی زۆری

خوێندراوی داگیركردووە.

كە كێیە كەسایەتییە ئ��ەو *

خوازیاریت رۆژێك بێت چاوپێكەوتنی

لەگەڵدا بكەیت؟

خەون كە كەسە تەنها فیرۆز، -

لەگەڵیدا دەبینم چاوپێكەوتنێكەوە بە

هەموو كەسیشە تەنها چونكە بیكەم،

عەرەب لە بەیانیاندا كۆدەكاتەوە.

داكۆكیت نووسەرێك، وەك *

كردووە لە بارودۆخی ژنان، لەكاتێكدا

رۆژهەاڵتییەكاندا كۆمەڵگە لە ژنان

دەبنەوە، ئیهانە رووب��ەڕووی رۆژانە

چارەسەرەكانی الی تۆ چین، با بزانین

تۆ باوەڕت بە چارەسەر هەیە؟

نابینم، داكۆكیكەر بە خ��ۆم -

هەستی كە دەنووسم ئەوە تەنها من

جیهان ئەمڕۆی كێشەكانی پێدەكەم،

كێشەی مرۆڤایەتییە نەك كێشەی ژنان.

چونكە كێشەی ژنان كێشەیەكی كۆنەو

م��اوەت��ەوە. دەستیخۆیاندا لە تەنها

ئەگەر خۆیانن، تەنها ژن��ان دوژمنی

بەخۆیان الی��ەق ژیانێكی بیانەوێت

هەبێت، دەبێت دەستبدەنە گۆڕانكاری.

دەستبدەنە بیركردنەوە لەخۆیان بەر لە

خەڵكی تر.

راگەیاندن، و نووسین لە * جگە

لەم ئەگەر ترە، كارێكی لەچ حەزت

بوارانەدا كارت نەكردایە، بیرت لە چ

بوارێكی تر دەكردەوە؟

بوومایە، هونەرمەندێك رەنگە -

شانۆگەریدا ب���واری ل��ە م��ن چونكە

بەاڵم ك��ردووە، كارم باش ماوەیەكی

كە تەماشام كرد، نووسین گەورەترە لە

خۆنواندن.

* غەریبی و كاری رۆژنامەنووسی،

فێری چی كردی؟

- غەریبی فێری كردم كە هەبم.

ماندوبوونە، رۆژنامەنووسیش ك��اری

هاوكات بە قەبارەی خۆی خۆشیشە.

* دوا وشەت بۆ گۆڤاری »كەپر«

چییە؟

ك��ە منت - س��وپ��اس��ت دەك���ەم

هەڵبژارد ببمە میوانی گۆڤاری »كەپر«

میوانی ببمە بێت رۆژێ��ك خوازیارم

واڵتەكەشتان.

Page 44: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية44

رۆشنبیری گشتیی بەڕێوەبەری *ماوەیەك

بوویت لەناكاو بوویت، سلێمانی هونەری و

هونەری و رۆشنبیری گشتی بەبەڕێوەبەری

گەرمیان، جیاوازیی نێوان ئەم دوو ئەزموونە بۆتۆ

چییە؟

پتەوی زۆر رۆشنبیری پێگەیەكی -سلێمانی

گەرمیان، چوومە من ئەوكاتەی ب��ەاڵم تێدایە،

بەشێك گەرمیانیش ن��ەك��راب��وو. لەسەر ئیشی

و رۆشنبیری گشتی بەڕێوەبەرایەتی لە ب��وو

كردنەوەی باسی كە كاتێكیش سلێمانی، هونەری

بەڕێوەبەرایەتی گشتی لەگەرمیان كرا، من یەكێك

خۆمدا لەژیانی گەرمیان كەپێگەی لەوانەی بووم

پێمانخۆش بوو بچمە برادەرانیش هەبوو، خۆم و

بەڕێوەبەرایەتیەكە ساڵێكە بەدیاریكراوی ئەوێ.

زۆر ئەزموونێكی بڕوایەدام لەو كە بووە، تەواو

نوێی بەخشی بێت، لەگەرمیان كۆمەڵێك وزەی زۆر

سەیری تێدایە، كە تائێستا بەكارنەهاتبوو.

سااڵنە گەرمیان، چوونەتە *لەوكاتەوەی

ڤیستیڤاڵی گەورەی جیهانی سازدەكرێت، بیرۆكەی

بۆ بایەخی ه��ات، لەكوێوە ڤیستیڤااڵنە ئەم

ناوچەكەو خەڵكی كوردستان بەگشتی چییە؟

ڤیستیڤاڵی ب��ووم، لەسلێمانی -ئەوكاتانەش

نەورۆزی لەنموونەدا ئەنجامدەدا، نێودەوڵەتیم

خۆیدا لەئاستی ك��ە ه��ەب��وو، نێودەوڵەتیمان

دەرچووبوو، تیپە جیهانییەكانیش دەهاتن بەشدارییان

گشتی بەڕێوەبەری كە لەوكاتەدا هەر دەك��رد،

ڤیستیڤاڵی بیرۆكەی دووس��اڵ لەسلێمانی، بووم

شێروانە-م قەاڵی گەالنی كولتوری نێودەوڵەتی

ئەنجامدا، بۆ سێهەمین ساڵ وەك بەڕێوەبەرایەتی

لەگەرمیان ئەنجاممدا. گەرمیان رۆشنبیری گشتی

و لەكوردستانیشدا، یاخود لەهەر شوێنێك بتەوێت

پێگەیەكی هونەری تیادا دروست بكەیت، پێویستە

جیهانی حاڵەتێكی بۆ ببەین لۆكاڵییەكە لەحاڵەتە

و سەرتاسەریی، بیرۆكەكان لەمەوە هاتوون، بۆیە

چەند ڤیستیڤاڵێكی زۆر گرنگ و سەرتاسەری لەسەر

ئاستی كوردستان ئەنجامدران وەكو شیعر، هەروەها

بۆ شێوەكاری لەسەر سەرتاسەری عیراق لەبەصرەوە

تا زاخۆ، یاخود ڤیستیڤاڵی نێودەوڵەتی كورتەفیلمی

كە عیراق سەرتاسەری مەقامبێژی یاخود كەالر،

ن��اوەوەی بەهاتنە نێودەوڵەتی دەبێتە ئەمساڵ

خەڵك وایانكرد كارێكی ئەمانە ئازەربایجان،

كەلتورییە رۆشنبیرییە ئەو لەگەڵ )ئیحتیكاك(

جیهانییە بكات و ئێستاش وردەوردە ئاسان دەبێت

خەڵكی ه��ەم و ل��ەواڵت��ان بكەین ب��ەش��داری كە

واڵتانیش بێنەالمان و بەشداری بكەن.

لەڕابردوودا خاوەنی خەبات و خزمەتێكی بەرچاو بووە بۆ ئەگەرچی عەباسی ڤیدیۆ،

گەل و نیشتمانەكەی، هاوكات لەئێستادا چەندین كاری گرنگی بۆ سلێمانی و گەرمیان كردووە،

لەنموونەشدا گەرمیانی كردۆتە چەقی فێستیڤاڵە جیهانییەكان و توانیویەتی لە باری لۆكاڵییەوە

تیشك ناوبراو، لەگەڵ لەدیمانەیەكیدا كەپر گۆڤاری هەربۆیە گڵۆباڵی. ئاستی بەرەو بیبات

دەخاتەسەر زۆربەی ئەو كاروچاالكییانەی ئەنجامیداون بۆ گەرمیان و ئەوانەش كە لەداهاتوویەكی

لەدیداری پێكدێت كە كتێبه كۆمەڵێك چاپكردنی لەگرنگترینیان دەدرێ��ن، ئەنجام نزیكدا

بەمەبەستی پەیكەرتاشەكان، جیهانییە هونەرمەندە بانگهێشتكردنی هەروەها هونەرمەندان،

كاری هاوبەش لەگەڵ هونەرمەندە ناوخۆییەكان، بۆ دروستكردنی ژمارەیەك پەیكەرو دانانیان

ناوچە لەجوگرافیای ئەو شوێنانە ناساندنی بەمەبەستی گشتییەكاندا، فولكەو شوێنە لەباخچەو

ناودارە هونەرییەكاندا. ناوبراو لە )2012/12/20(ەوە وەك بەڕێوەبەری گشتی رۆشنبیری و هونەری

گەرمیان دەستبەكاربووە.

دیمانەی، هەورامان كامەران

عەباسی ڤیدیۆ، تائێستا بەتەكسی هاتوچۆ دەكات!

گەرمیان بۆتە چەقی فیستیڤاڵە نێودەوڵەتییەكان

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية44

Page 45: Kapr23

45 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

ناوچەی رۆشنبیری *بارودۆخی

بەخۆوە پێشكەوتنێكی چ گەرمیان

ب��ی��ن��ی��وە، ب��ەب��ارەك��ەی دی��ك��ەش��دا

رۆشنبیری ب��واری كەموكوڕییەكانی

گەرمیان كامانەن؟

-كەموكوڕی زۆرە، لەهەرشوێنێكیش

بەڕێوەبەرایەتییەكی رۆشنبیری هەبێت،

ئەوا ئەو بەڕێوەبەرایەتییە بەرپرس نییە

ئەوەندەی رۆشنبیریی، لەپێشخستنی

كە بەرپرسیارە لەئاسانكاریی، هەروەها

وەسیلەیەك بێت بۆ رۆشنبیران تا بتوانن

ئیشەكانیان ئەنجام بدەن. ئەمە وادەكات

بەشێك لەئەركەكە بكەوێتە سەر خودی

بەڕێوەبەرایەتی، ن��ەك رۆشنبیران،

كۆمەڵێك بەڕێوەبەرایەتی چونكە

ئیداری ك��اری و ئیش و كارمەندن

لەگەڵ رۆشنبیران دەكەن، كە توانیومانە

ئیشێكی باش بكەین، بۆنموونە مینحەی

ڤیستیڤاڵێكی دام��ەزران��د، تیپەكانمان

وە ئەنجامدا، پەروەردەییمان شانۆی

دەستگیرۆیی وای��ە بەرنامەمان ئێمە

هەموو تواناكان بكەین و یەكیان بخەین،

یەكڕیزی تائێستا دیكەوە لەالیەكی

نەبووە، پتەو لەگەرمیاندا رۆشنبیران

بەاڵم پێگەیەك هەیە بۆئەوەی بتوانێت

یەكیان بخات، لەمساڵدا چەندین فیلمی

سینەمایی و سیدی بۆ گۆرانی بێژەكان

ئەمانەیان شێوەیەك بەهیچ كە كراوە

كێشەیەكی ن����ەدەدراو ئ��ەن��ج��ام ب��ۆ

گ��ەورەش��ی��ان ب��وو. ل��ەوب��ڕوای��ەش��دام

هەم و رۆشنبیران ه��ەم لەئێستادا

خودی بەڕێوەبەرایەتی گشتی خەریكن

بەیەكەوە ئیلتیزامێكی چاك لەنێوانیاندا

ئەگەرچی یەك ساڵە دروست دەبێت،

دام���ەزراوە، بەڕێوەبەرایەتییەكەمان

نوێیەدا لەمساڵە لەوبڕوایەدام بەاڵم

ئینسجامەكە زیاترو پتەوتر ببێت.

ناوچەكە رۆشنبیرانی لە *بەشێك

پێویست هۆڵی دەكەن ئەوە گلەیی

بەتایبەتی نییە، لەناوچەكەیاندا

چاالكی ب��ۆئ��ەوەی لەناحیەكاندا،

رۆشنبیری گەورەی تیادا بكرێت، بۆ

ئەو مەبەستە چیتان كردووە؟

ژێرخانی مەسەلەی -بێگومان

چ گلەییەكە ئ��ەم��ە رۆش��ن��ب��ی��ری��ی،

لەوەزارەت و چ لەناو كۆبوونەوەكانی

ك��ردووم��ە، گەرمیانیشدا ئ��ی��دارەی

و گەرمیان رۆشنبیریی ژێرخانی كە

ژێرخانێكی ه��ەردووك��ی��ان سلێمانی

نییە هۆڵێك لەكەالر نییە. پتەویان

پێشكەش تیادا مۆسیقای و شانۆیی تا

و وەرزش هۆڵەی لەو جگە بكرێت،

الوان كە سكێچەكەی مەتر و نیوێكەو

كورسیمان خ��ۆم��ان��ەوە الی ئێمە

هێناومانەتە بەتەختە الب����ردووەو

پێشەوە تا رێكمانخستووە، بەاڵم ئێستا

رۆشنبیری هۆڵی ناحیەكان لەزۆربەی

هۆڵی لەڕزگاری دەكرێت، لێدروست

لەكفری دروس��ت��ك��راوە، رۆشنبیریی

هۆڵی باشمان هەیە، لەكەالر كاركردن

لەهۆڵێكدا دەستیپێكردۆتەوە كە بەهۆی

كەمتەرخەمی مقاولەكەوە دواكەوتبوو،

تێدا دەكرێت و لەچەند مانگی ئیشی

لەوە جگە دەبێت، تەواو داهاتوودا

جوانەكان هونەرە كۆمەڵەی هۆڵێكی

لەخانەقینیش دەكرێت، تێدا ئیشی

نوێ بەشێوازێكی بۆنەكان هۆڵێكی

رۆشنبیریی ك��ە دەك��رێ��ت��ەوە ب��ۆی��ان

دەتوانێت تیایدا ئیش بكات، بەاڵم ئەم

منەو گلەیی جێگای هەمیشە پرسە

و گەڕەكێك ه��ەر ئەگەر پێشموایە

كەمە هێشتا بكرێتەوە، تێدا هۆڵێكی

بۆ رۆشنبیران.

*كەپر بەوەی زانیوە كەتۆ زۆرجار

بەتەكسی هاتوچۆ دەكەیت، ئەمە بۆ؟

دابین بۆ ئوتومبێلی حكومەت ئایا

نەكردویت؟

هاتوچۆ بەتەكسی من -راستە

دەكەم، جاری واش هەیە لەناو شاری

سەر ب��ۆ دەچ��م بەتەكسی ك���ەالردا

ئوتومبێلمان داوای ئێمە شوێنەكان،

هەبوو، خۆشمان بودجەی كردبوو،

وەزیران لەئەنجومەنی بڕیارێك بەاڵم

راگرت، ئوتومبێلیان كڕینی دەرچوو

كەس یەكەمین ئێمە ئەوەی بێگومان

بوو كە ڕاگیرا، تائێستاش ئوتومبێلمان

ئوتومبێل ن��ەب��وون��ی ب���ەاڵم نییە،

گەشەكردنی ل��ەب��ەردەم نییە گرفت

ئیشەكانماندا، گرنگ ئەوەیە توانیومانە

چەندێك ئیش بكەین، ئیتر بەتەكسی

بێین، یان بەئوتومبێلی تایبەت. بەڵێ،

بەتەكسی من كە راستە زۆر ئ��ەوە

كە رۆژێك هەموو دەك��ەم، هاتوچۆ

و دەچم بەتەكسی دەوام، بۆ دەچم

بەتەكسیش بەتەكسیش دێمەوەو هەر

ئیش و كارەكان دەكەم.

سنوورەكە، بۆ چییە *پ��ڕۆژەت

رۆشنبیری بەبواری گەشە تاوەكو

بدەیت؟

گرنگ زۆر پڕۆژەكان -ئەمساڵ

ناودارانمان دی��داری چەندین دەبن،

ن��اردووە كتێبمان كۆمەڵێك هەیەو

باجەاڵن رەشید دی��داری چ��اپ، بۆ

نەریمان مستەفا مینەو دی��داری و

دوو لەمانگێكدا بەجۆرێك دەكرێت،

بۆ سێ دیداری ئەو ناودارانە بەخەڵك

رابردوو ساڵی لەوانە جگە بناسێنین،

بەاڵم دروستكردبوو، پەیكەرمان )5(

پەیكەرەكان هەوڵدەدەین ئەمساڵ بۆ

س��وپ��ل��ی��زم ب��ك��ەی��ن، ه��ون��ەرم��ەن��دە

پەیكەرتاشی ب��واری جیهانییەكانی

لەگەڵ هونەرمەندانی خۆماندا بهێنین

لە هەندێ لە و دروستبكەن پەیكەر

باخچەكاندا دایبنێن، بۆئەوەی فولكەو

ئەو پەیكەرانە ببنە شوێنێكی جیهانیی.

دروستكردنی لەهەوڵی ه��ەروەه��ا

جوانییەكی كە نافورەداین پەیكەری

تایبەت بەناوچەیە ببەخشێت.

ج���گ���ەر ل����ەوان����ەش ب��ی��رم��ان

لەسەر بەرنامەكانمان لەوەكردۆتەوە

زۆر بەرنامەیەكی بێت، الو و ژن

لەساڵی هەیە، الو پرسی بۆ زۆرمان

لەسەركردو باشمان ئیشی راب��ردوودا

بەاڵم بەدەستهێنا، سەركەوتنیشمان

گ��ەورەی زۆر ئەمساڵ دەمانەوێت

ب��ك��ەی��ن، پ��ێ��دەچ��ێ��ت م��ۆن��ۆدرام��ای

ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی ی���ان س��ەرت��اس��ەری

هەروەها بكەین، ل��ەوێ كوردستان

لەبەرنامەماندایە گۆرانی و مۆسیقا بۆ

هەموو كوردستان و شوێنەكان بكەین،

پێگەیاندنی بۆ بەرنامە كۆمەڵێك

وۆركشۆپ لەڕێگەی گەنجان، توانای

لەبواری مۆسیقاو شانۆو سینەما، لێتان

حەوت یەكمماندا لەساڵی ناشارمەوە

پێشبینیش ئ��ەن��ج��ام��داوەو فیلممان

بچێتە لەفیلمەكان یەكێك دەكەین

خەاڵتی و یەكەمەكان پلە ڤێستیڤاڵە

لەكفری هەر بهێنێت، بەدەست باش

ژمارەیەك لەو فیلمانەمان نمایشكرد بۆ

خەڵكی كفری بەبۆنەی یادی سینەمای

دەتوانن شاهێدی جیهانی، كە خەڵك

بدەن لەسەر ئەو فیلمانە كە بەكوالێتی

سینەمادا لەبواری نوێ شێوازێكی و

كراون.

» لەمساڵدا چەندین فیلمی سینەمایی و سیدی بۆ گۆرانی

بێژەكان كراوە كە بەهیچ شێوەیەك ئەمانەیان بۆ ئەنجام نەدەدرا«

45 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

Page 46: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية46

زۆربەی كۆمپانیاكان بە بەرهەمی نوێ پێشوازییان لەهاتنی ساڵی تازە دەكەن، كۆمپانیای Dellیش بەهەمان شێوە چەند

Dell تازەگەریەكی ئامادە كردووە كە بڕیارە لەساڵی 2014 بیانخاتە بازاڕەكانی جیهانەوە، الی هەمووان ئاشكرایە كە كۆمپانیای

هەمیشە خاوەنی بەرهەمی ناوازە و كوالێتی بەرز بووە، بڕیاری دووبارە داڕشتنەوەی دیزاین و كوالێتی الپتۆپی )Dell XPS( وە

خستنە بازاڕی لەساڵی 2014 دا پێشوازییەكی باش بوو وە هەنگاوێكی چاوەڕوانكراو بوو بەو پێیەی كە داواكارییەكی زۆر لەسەر

ئەو بەرهەمەی كۆمپانیا هەبوو لەبەر ئەوەی خاوەن خێرایەكی زۆر و دیزاینێكی زۆر جوان بوو هەر بۆیە كۆمپانیای Dell بڕیاری

نوێكردنەوەی الپتۆپی )XPS( یدا بە شێوازێكی گونجاو ترو خاوەن تایبەتمەندی زیاتر، نوێكارییەكان لەم بەرهەمەدا بریتین

لە: شاشەی الپتۆپەكە لەجۆری )UltraSharp QHD(ە و توانای پیشاندانی زۆرەو كوالێتی وێنەكان وەك خۆی پیشاندەدات،

ئەمە جگە لەوەی كە بە سیستەمی تەچ كار دەكات و بەكارهێنەر دەتوانێت كۆنتڕۆڵی شاشەكە بكات لەڕێگەی سیستەمەكەوە،

ستایلی دەرەوەی ئامێرەكە لەمادەی »ئەلەمنیۆم« دروستكراوە كە بۆتە هۆی بەخشینی جوانیەكی سروشتی، بەشی خوارەوەش

intel( لەمادەی »كاربۆن« و »فایبەر« دروستكراوە بەهەمان شێوە توانای پلەی گەرمی بەرزییان هەیە، پڕۆسیسەرەكەی لەجۆری

Core i7(ە، قەبارەی كارتی شاشەكەی 2 گێگابایتە لە جۆری NVIDIA یە، دەرچەی USB و HDMI و MicroSD هەیە،

بەشێوەیەكی نایاب دەتوانرێت شاشەكەی بەرەو پشتەوە ببرێت و شكڵی تابلێت وەربگرێت بە هۆی سیستەمی تەچەوەكاری پێ

بكرێت، ئەمانە و چەند تایبەت مەندی تر كە بڕیارە لەكاتی باڵو بونەوەی ئامێرەكەدا ئاشكرا بكرێت.

مێژوویەكی خاوەنی )Intel( جیهانی كۆمپانیای گەورە

پەرەپێدانی، و پڕۆسیسەر دروستكردنی لەبواری ف��راوان

خستەڕوو، نوێ ساڵی بۆ كۆمپانیای ئامانجی لەڕاپۆرتێكدا

پڕۆسیسەر بەشێكی سەرەكی و گرنگی ئامێرە ئەلكترۆنیەكانە

بەو پێیەی كە »مەیدانی تەحلیل كردنی داتایە« و خێرایی

دەكەوێتە بەكارهێنەر داواكاری هێنانی بەجێ بۆ ئامێرەكە

)intel( كۆمپانیای پڕۆسیسەر، ج��ۆری و خێرایی س��ەر

لەسەرەتای گەشەكردنی كۆمپیوتەرەكانەوە هەنگاو بە هەنگاو

كاری بۆ خێراكردن و باشتر داڕشتنەوەی جۆری پڕۆسیسەر و

گونجاندنی كوالێتی لەگەڵ داواكاری كۆمپانیاكانی تردا كردووە

بوونەتەوەو باڵو بەرهەمەكانی بەرچاو شێوەیەكی بە هەتا

بەدەست بۆ كۆمپانیاكان زۆری هەرە زۆربەی لەئێستاشدا

گرێبەست ئامێرەكانیان بۆ گونجاو پڕۆسیسەرێكی خستنی

سەرژمێرییەك پێی بە دەبەستن، )intel( كۆمپانیای لەگەڵ

بریتین ناوبراو كۆمپانیای بەرهەمی خێراترین و دیارترین

)intel Xeon( هەروەها و )intel core i( لەزنیجیرەكانی

دەبینرێنەوە تردا كۆمپانیاكانی بەرهەمی لەزۆرترین كە

جێی ئ��ەوەی بینیوە، بەخۆیەوە بەرچاوی سەركەوتنێكی

جۆری بەرهەمهێنانی بۆ كار )Intel( كۆمپانیای سەرنجە

هێشتا كە لەكاتێكدایە ئەمە ،2014 ساڵی بۆ دەك��ات نوێ

بەرهەمە بۆ هەیە تەواویان توانای ئینتێل پرۆسیسەرەكانی

ئەوەشدا لەگەڵ ب��ەاڵم تەكنەلۆژیەكان كۆمپانیا نوێكانی

بڕیارە دوو جۆری نوێ لەزنجیرەی )Intel core i( بەرهەم

بازاڕەوە، هەروەها بخرێنە یەك بە دوای یەك بهێنرێت و

وەچەیەكی كردنی دروست بۆ كار كۆمپانیا گەشەپێدەرانی

نوێ لەپڕۆسیسەر دەكەن بەناوی )Intel Broadwell( بڕیاریشە

ئەلكترۆنیدا لەبەرهەمی نەكراو چاوەڕوان توانایەكی بە كە

بەكار بهێنرێن و خێرایی ئامێرەكان زۆر زیاد بكرێت، پێشبینی

باش پێشبردنێكی بەرەو ئینتێل نوێكانی بەرهەمە دەكرێت

دەبێت بۆ جیهانی ئەلكترۆنی.

دیار مێژووی خاوەنی )سۆنی( جیهانی كۆمپانیای گ��ەورە

لەبەرهەمی ئەلكترۆنیدا لەتازەترین داهێنانیدا )سمارت لێنس(ێكی

ئاشكرایە هەمووان الی جیهانەوە، بازاڕەكانی خستە نایابی زۆر

پەیوەست كامێراكاندا لەگەڵ واتە:)عەدەسەكان( لێنسەكان كە

دەكرێت بۆ گۆڕینی كوالێتی وێنەو زیاتر نزیك بوونەوە لەئامانجی

وێنەكان ئەوەی وای لەعەدەسە زیرەكەكەی سۆنی كردووە جیاواز

بێت بریتیە لەو تایبەتمەندییانەی كە لەخۆی گرتووە، لێنسەكەی

و بگرێت وێنە دەتوانیت كامێراوە بە پەیوەستكردن بەبێ سۆنی

شوێن كە لەوەی جگە ئەمە بگرێت، هەڵی ناوەكیدا لەمیمۆری

دەتوانرێت كاتدا لەهەمان هەیە دەرەكیشی میمۆری دەرچەی و

پەیوەست بكرێت بە كۆمپیوتەرەكانەوە و وێنەكان نیشان بدرێتەوە،

هەروەها یەكێكی تر لەو تایبەتمەندییە ناوازانەی ئامێرەكە بریتیە

لەڕێگەی پڕۆسەكە فۆنەكاندا، سمارت لەگەڵ بوونی لەكۆنێكت

بەاڵم هاردوێردەوە، لەڕووی دەبێت فایەوە وای خزمەتگووزاری

داونلۆد )Play Memories( ئەپلیكەیشنی بەكارهێنەر پێویستە

بكات و لەسمارت فۆنەكەیدا جیگیر بكات بۆ ئەوەی بتوانێت

هەموو كۆنتڕۆڵی فۆنەكەیەوە سمارت شاشەی لەڕێگەی

كۆپی و بگرێت پێ وێنەی و بكات لێنسەكە كارێكی

بكاتە ناو سمارت فۆنەكەیەوە، هەروەها كۆمپانیای سۆنی

ئاماژەی بە زیاتر بەرەو پێش چوونی ئامێرەكەی كردوو وە

ڕاشی گەیاند كە لەئێستادا تاكە كۆمپانیا كە خاوەنی سمارت

لێنس-ە تەنها ئەوانن، بەكارهێنەرانیش گرنگ دەڕواننە ئەم

هەنگاوەی سۆنی و پشتگیریی تەواوی ئامێرەكە دەكەن بەهۆی

هەبوونی كێشێكی كەم و كوالێتییەكی بەرز.

چەند بەرهەمێكی )Dell(لە ساڵی نوێدا!

)intel( و داهاتوی پڕۆسیسەرەكان!

)Smart Lens( تازەگەریەكی دیكەی )سۆنی(!

ئامادەكردنی: ئەیاد بەرزان

Page 47: Kapr23

47 ذمارة ) 23( كانوونى دووةمى 2013

وێب گەڕی كۆمپانیای مایكرۆسۆفت كە بریتیە لە)Internet explorer( لەپلەی یەكەمدایە

Net( كۆمپانیای لەالیەن سەرژمێرییەك پێی بە ،2013 ساڵی بۆ بەكارهێنانەوە ل��ەڕووی

گەڕی وێب تیایدا گەڕەكان وێب بۆ دەكرێت ساڵێك هەموو لەكۆتایی كە )Application

)Mozilla Firefox( پلەی یەكەمی بەدەستهێنا وە هەروەها وێب گەڕی )Internet explorer(

لەئەنجامی سەرژمێرەییەكەدا بوون، سێیەمدا لەپلەی )Google chrome( و دووەم لەپلەی

دەركەوت كە 57% بەكارهێنەران وێب گەری كۆمپانیای مایكرۆسۆفت بەكار دێنن، هەروەها

بەدەستهێناوە، گشتی ڕێژەی ی %20 لە )Internet explorer( وێبگەڕی لە )8( وەشانی

هەروەها لە 43% دەنگەكان دابەشدەبن بەسەر وێب گەڕەكانی تردا، لەگەڵ ئەوەشدا وێب

خاوەنی )chrome(ی��ش گەڕی وێب ك��ردووەو زیادی بەكارهێنانی ڕێژەی )Safari( گەڕی

ئاماژەی ئەپلیكەیشن نێت كۆمپانیای فۆنەكاندا، سمارت لەسەر بووە بەكارهێنەر زۆرترین

)40( هەزار لەڕێگەی و كراوە بەكارهێنەر ملیۆن )160( لەسەر كە سەرژمێرییەكە بەوەشدا

وێب سایتەوە و گرنگی بە ژمارەی داونلۆد كردنی وێب گەڕەكان دراوە و هۆكارێك بووە بۆ

گۆڕینی ئەنجامەكان.

ئاشكرایە ه��ەم��ووان الی وەك

پڕۆسەی )جیلبریك( بۆ بەكارهێنەرانی

ئامێرەكانی كۆمپانیای ئەپڵ پڕۆسەیەكی

هەمیشە گرنگ و چاوەڕوان كراو بووە

بە تایبەت لە ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا،

لەم پڕۆسەیەدا بەكارهێنەر ئامێرەكەی

لە قۆناغی چەق بەستن ڕزگار دەكات

)Cydia( ئەپلیكەیشنی لەڕێگەی و

لەسیستەمی زۆر گۆڕانكاری ەوە

بە دەك��ات، ئامێرەكەیدا كارپێكەری

نایاب یاری و بەرنامە شێوە هەمان

و تویكی جوان دادەبەزێنێت لەڕێگەی

بۆ تایبەتكراون كە سۆرسانەوە ئەو

داونلۆد كردنی تویكەكان، پاش ئەوەی

بە تایبەت تیمی )2012(دا لەساڵی

جیلبریك توانیان بە شێوەیەكی ڕێك

وەشانی كۆتا بۆ جیلبرێك پێك و

سیستەمی كارپێكەری كۆمپانیای ئەپڵ

كە بەكارهێنەران بەردەستی بخەنە

بریتی بوو لەوەشانی )6.1.2( ، بەاڵم

كۆمپانیا ك��ورت ماوەیەكی ل��ەدوای

وەشانێكی نوێی بۆ ئامێرەكانی ڕاگەیاند

كە هەموو ئەو كەلێنانەی گرتبوو كە

دەیانتوانی لەڕێگەیەوە هاكەرەكان

ب��دەن، ئەنجام جیلبریك پڕۆسەی

كەم كاتێكی بە نەتوانرا بۆیە هەر

جیلبریك ئامادە بكرێت و ڕابگەینرێت

هیوا بێ شێوەیەك بە بەكارهێنەران

پڕۆسەی واب���وو پێیان ك��ە ب��ب��وون

جیلبریك بەرەو لەناو چوون دەڕوات،

لەساڵی نوێدا كۆمپانیا وەشانێكی نوێی

ئامێرەكانی كارپێكەری لەسیستەمی

)7 IOS( لە بوو بریتی كە ڕاگەیاند

كرابوو ڕیشەیی گۆڕانكاری تیایدا

بوو ب��ەس��وود هەنگاوێكی ئەمەش

دروستكەرانی قۆستنەوەی هەل بۆ

كەلێنی دۆزی��ن��ەوەی وە جیلبریك

و گرتنی لێوەر سوود و پێویست

ئەم هەر لەپڕۆسەكەدا، بەكارهێنانی

هەنگاوەش بوو وایكرد بە شێوەیەكی

هەفتەی لەچەند چ��اوەڕوان��ن��ەك��راو

بەشێوازی ڕەسمی جیلبریك پێشوودا

بۆ سیستەمە نوێكەی ئەپڵ ڕابگەیترێت

ئەو لەهەموو پشتگریی تیایدا و

ئامێرانە بكات كە بە سیستەمە نوێكە

لەسەرەتادا پڕۆسەكە كراون، ڕوپۆش

بوو دروس��ت بۆ كێشەیەكی چەند

ئەپگرەیتێك چ��ەن��د پ���اش ب���ەاڵم

چ��ارەس��ەرك��ران كێشەكان زۆرب���ەی

لەگەڵ تویكەكان لەڕێكەوتنی جگە

هەبوونی لەبەر دا ئێس 5 ئایفۆن

وای ئەمەش ی، 64Bit پڕۆسیسەری

كار ك��رد )سیدیا( ل��ەدروس��ت��ك��ەری

پڕۆگرامین زمانی گۆڕینی بۆ بكات

شێوازی بۆ تویكەكان داڕشتنەوەی و

پەرۆشەوە بە بەكارهێنەران 64بیت،

گۆڕانكارییە و تویك چ��اوەڕوان��ی

پێشبینیش دەك���ەن س��وودەك��ان ب��ە

دەكرێت لەماوەی 2 مانگی داهاتوودا

كێشەكان بەشێوەیەكی گشتی هەموو

چارەسەر بكرێن.

وێب گەڕی)Microsoft( لە پلەی یەكەمدایە!

پڕۆسەی )JailBreak(لە نێوان )iDevice( كاندا؟

*پاش ئەوەی ئەلیسا بڕیاریدا ماڵئاوایی لەژیانی تەنهایی بكات، دواجار لەئاهەنگێكی واڵتی دوبەی پیاوێك دەناسێ ، ئەو پیاوەش بۆ بەرەگەز دەوڵەمەندی بازرگانێكی ئەلیسا داهاتووی هاوسەری بكات، لەگەڵدا هاوسەرگیری ژیانی دەیەوێت كە كەسەیە ئەو ئەلیسا

عێراقییەو لەدوبەی دادەنیشێت، ئەلیسا بڕیاریداوە لەگەڵیدا بژی و تەنها دوو ساڵیش جیاوازی تەمەنیانە.

ئەلیسا، بووە بوكی عێراق !

Page 48: Kapr23

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية48

ئاهەنگسازەكەی مەزهەری خالقی و شەجەریان و هایدە-یش

رۆیشت..

كۆستێكی گەورەی تری هونەری میوزیكی كوردی!

دڵشاد خۆشناو

بەداخەوە

ئەمجارە مەرگ ئەو پەنجەیەی

لە گۆ خست كە بە ویلۆنەكەی دەیان

كوردی مۆزیكی هونەری خزمەتی بوو ساڵ

بوو، ئەو قەرزارباری فارسیش مۆزیكی و دەك��رد

تر هونەری مۆزیكی كوردی كۆستێكی دیسانەوە جارێكی

گەورەی كەوت، ئەمجارەیان نەك تەنیا هونەری موزیكی كوردی

زیانی لێكەوت، بەڵكو لەمەودوا، ئیمپراتۆری مەقامی فارسیش كە

)شەجەریان(ە، بێ پەنجەیی یوسفزەمانی پێوە دیار دەبێت.

بە كۆچی دوایی ئەو هونەرمەندە كوردە دیسان سوارێكیتری هونەری

مۆسیقای كوردی لەدەست چوو، حسێن یوسف زەمانی لەساڵی 1933 لەشاری

بووە، لەدایك هونەرپەروەر لەبنەماڵەیەكی كوردستان رۆژهەاڵتی )سنە(ی

هەر لەتەمەنی گەنجییەوە لەگەڵ )حەسەن كامگار( و )محەمەد عەبدولسەمەدی(

)حەسەن یوسف زەمانی( لەخوێندنگەی مۆسیقی ئەو كاتەی )سوپای ئێران( دەست

بە كاری هونەری خۆیان دەكەن، دواتر بە مەبەستی درێژەدان بە خوێندن دەچێتە

تاران، لەوێ لەزانكۆی هونەرە جوانەكان بڕوانامەی بەكالۆریۆس وەردەگرێت لەبواری

مۆسیقادا، دواتریش بەهۆی لێهاتووی و هونەرمەندیی خۆیەوە دەبێتەوە مامۆستا لەهەمان

كۆلێژ، ئەو هونەرمەندە مەزنە لەماوەی پەنجا ساڵ كاركردنی هونەری خۆیدا جگە لە

مامۆستا وەكو مەزنەكانی هونەرمەندە بۆ كردوە ئاهەنگسازیشی كاری ژەنین ویلۆن

مەزهەر خالقی و محەمەد رەزا شەجەریان و هایدە و چەندانی تر، هەروەها سااڵنێكی

درێژ كۆنسێرڤاتۆری بەرزی مۆسیقا و ئۆركێستی سەمفۆنی و ئۆپێرای تاران و سەرۆكی

سەمفۆنیای و مۆسیقا پارچە 20 لە زیاتر هەروەها بووە، تاران رادیۆی ئۆركێسترای

ئێران هونەریی بازاڕی رەوان��ەی كاسێت و سیدی لەقاڵبی تێكست بێ جۆراوجۆری

مارشی ئازاد، زۆراب، مەرگی لە)سەمفۆنیای بریتین كارەكانی بەناوبانگترینی كردوە،

شەڕ، رێڕەو، پاڕانەوە، شەپۆڵ، لوتكە .. و چەندانی تریش( لەبواری ئاوازدانانیش بۆ

هونەرمەندانی هەرە دیاری فارس، سیدی )بۆنی باران( بە دەنگی ئیمپراتۆری گۆرانیی

فارسی )محەمەد رەزا شەجەریان( هەروەها هەردوو كاسێتی)گریان ناهێڵێ(و)دەمەوێ

قسە بكەم( شابانووی گۆرانی فارسی )هایدە( بە دەست وپەنجەی ئەو هونەرمەندە

كوردەوە هاتۆتە بەرهەم.

ناوی كە تری لەبراكەی بوو بچوكتر ساڵ دوو زەمانی یوسف حوسێن

ناسراو بەتوانا ئاوازدانەرێكی وەكو ئەویش بوو، زەمانی( یوسف )حەسەن

بوو كە زۆرێك لەكارە هونەرییە كۆنەكانی مامۆستا مەزهەر خالقی لەالیەن

حەسەن یوسف زەمانییەوە كاریان بۆ كراوە، بەداخەوە ئەویش دوو ساڵ

لەمەوبەر لەواڵتی كەنەدا كۆچی دوایی كرد.

ئەو هونەرمەندە مەزنە بوو نزیكەی ساڵێك ئەوەی دوای

بەدەست نەخۆشی شێرپەنجەوە دەینااڵند، بەداخەوە لەرۆژی

سێ شەممەی 2013/12/31، بەهۆی هەمان نەخۆشییەوە،

كۆچی تاران پ��ارس(ی )تهران لەنەخۆشخانەی

دوایی كرد.

*دادگای بااڵی ئیسپانیا بە تۆمەتی گەندەڵی دارایی شازادە كریستیانا بانگهێشت دەكات، ئەم بڕیارەی داداگا پاش ئەوە هات كە لە چەند رۆژنامەیەكەوە هەواڵی گەندەڵییەكی چەند ملیۆن دۆالری لەسەر شازادەكەی ئیسپانیا باڵوكرایەوەو دادگاش دەیەوێت ئەو دۆسیەیە یەكال بكاتەوە، ئەمە بۆ یەكەمینجارە دادگای ئیسپانیا ئەندامێكی شاهانەی واڵتەكەی بانگهێشتی دادگا دەكات، هەرچەندە شازادەكە

ئەوەی راگەیاندووە كە رێز لە بڕیاری دادگا دەگرێت، بەاڵم بنەماڵەی شاهانە هێشتا لەوبارەیەوە هەڵوێستی خۆیان دەرنەبڕیوە.

شازادەی ئیسپانیا دادگایی دەكرێت

طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية48