1

Tema vg2

Læreplanen seier at du skal kunne• forklare korleis ulike førestellinger om det norske blei skaptei sentrale tekstar frå 1800 til 1870• forklare korleis litteratur og andre kunstuttrykk i og utanfor Noreghar påverka kvarandre dei siste hundreåra• lese eit utval av sentrale norske tekstar frå mellomalderen og framtil 1870 i original språkdrakt og reflektere over språk og innhald

Kapittel 4Førestellingar om det norske

2Mari Slaatelid (f. 1960): Romantic Backdrop with a Flash No 1 og No 2, 2003

Kunstnaren har teke to fotografi av eit bilete av målaren Lars Hertervig. Blitsen frå fotoapparatet speglar seg i bileta, slik at det blir ein slags kommentar til det romantiske biletet.

3

Læreplanen seier at elevane skal kunne• forklare korleis ulike førestellingar om det norske

blei skapte i sentrale tekstar frå 1800 til 1870

Førestellingar om det norske

Tema vg2, kap 4

4

Førestellingar om det norske

Johan Christian Dahl (1788–1857): Bjerk i storm, 1849

Svein Rønning (f. 1946): Samtale, 1979

Dette er eit døme til på samtidskunst som kommenterer nasjonalromantisk kunst. Her er kommentaren ikkje så subtil, med kraftige overstrykingar og målingsflekker spreidde utover. Det kvite i framgrunnen kan minne om halsen på eit strengeinstrument. Tema vg2, kap 4

5

Førestellingar om det norske

• ideal fra opplysningstida og den franske revolusjonen• alle i landet skal vere frie, likestilte og ha visse rettar• yte noko til gjengjeld (til dømes respektere lovene i

landet)

Kva er ein nasjon?Svar: Det er ei gruppe menneske som blir oppfatta som og føler seg som ein einskap.

To tradisjonelle oppfatningar:

a Ein plikt- og rettsfellesskap

Tema vg2, kap 4

6

Førestellingar om det norske

b Ein kulturfellesskap• tysk romantisk tradisjon• ei gruppe menneske som i hovudsak har

- det same språket

- den same religionen

- ei felles historie

- ei oppfatning av at dei høyrer saman

Tema vg2, kap 4

7

Førestellingar om det norske

Grunnlova

• demokratisk

• maktfordelings-

prinsippet

• symbol på norsk

fridom/sjølvstende

• medborgarlege rettar

• kulturfellesskap

• tru på politiske

institusjonar

Oscar Wergeland (1844–1910): Riksforsamlingen på Eidsvoll, 1885

Tema vg2, kap 4

8

Førestellingar om det norskeNaturen

• nasjonalt symbol

(stordom)

• romantisk

naturdyrking

• ulik naturen i

Danmark

• samanheng mellom

naturen og

folkekarakteren?

Tema vg2, kap 4

Torbjørn Rødland (f. 1970): I et norsk landskap 18, 1995

9

Språket• dansk skriftspråk?• norsk skriftspråk?

– fornorske

– skape eit nytt språk• to språk –

ingen nasjon?

Førestellingar om det norske

P.A. Munch, H. Wergeland, Ivar Aasen og Arne Garborg

Tema vg2, kap 4

10

Historia• trekkje linjene tilbake til mellomalderen• vise historisk kontinuitet• folkekarakter• odelsbonden• innvandringsteori

Frå utgravinga av Osebergskipet Hamar Olympiahall

Førestellingar om det norske

Tema vg2, kap 4

11

Førestellingar om det norske

Diktinga• nasjonsbyggjande• linjer til eldre litteratur• val av motiv• idyllisering• naturromantikk• folkekarakteren

Jørgen Moe, J.S. Welhaven, Bj. Bjørnson og H. Ibsen

Tema vg2, kap 4

12

Kva blir oppfatta som norsk i dag?• «Mellom bakkar og berg» anno 1854

Førestellingar om det norske

Tema vg2, kap 4

Hans Gude (1825–1903): Høyfjell i soloppgang, 1854

13

Førestellingar om det norskeAnne Katrine Dolven f.1953): 1.15 am South, 2003

Kva blir oppfatta som norsk i dag?– «Mellom bakkar og berg» anno 2003

Tema vg2, kap 4

14

Biletliste

Tema vg2, kap 2

side 2 © Mari Slaattelid / BONO 2008Mari Slaattelid (f. 1960): Romantic Backdrop with a Flash No 1 og No 2, 2003

side 4

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/ICDahl%2C_Bjerk_i_storm.jpg

Johan Christian Dahl (1788–1857): Bjerk i storm, 1849

side 4 høgre © Svein Rønning / BONO 2008

Svein Rønning (f. 1946): Samtale, 1979

side 7

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ed/Eidsvoll_riksraad_1814.jpeg

Oscar Wergeland ( 1844–1910): Riksforsamlingen på Eidsvoll, 1885

side 8 © Torbjørn Rødland / BONO 2008Torbjørn Rødland (f. 1970): I et norsk landskap 18, 1995

side 9 (ingen kreditering)P. A. Munch, Henrik Wergeland, Ivar Aasen og Arne Garborg

side 10Kulturhistorisk Museum, Universitetet i Oslo

Frå utgravinga av Oseberg-skipet i Vestfold i 1904

side 10 høgre Scanpix / Hans Brox Hamar Olympiahall fra 1992

side 11

Jørgen Moe, Johan Sebastian Welhaven, Bjørnstjerne Bjørnson og Henrik Ibsen

side 12 Nasjonalmuseet for kunst, arkitektur og design, Nasjonalgalleriet / foto: Jacques Lathion

Hans Gude (1825–1903): Høyfjell i soloppgang, 1854

side 13 Galleri MGM / © Anne Katrine Dolven / BONO 2008

Anne Katrine Dolven (f. 1953): 1.15 am South, 2003