KAMUDA STRATEJK YNETMALIMA GRUBU RAPORU

T. C.KALKINMA BAKANLII

2023

ISBN NO: 978-605-9041-57-7

T.C.KALKINMA BAKANLII

YNETM HZMETLER GENEL MDRLBLG VE BELGE YNETM DARES BAKANLII

KALKINMA BAKANLII YAYINLARI BEDELSZDR, SATILAMAZ.

.Ankara 2015

Necatibey Cad. No: 110/A 06100 Ycetepe - ANKARA Tel: +90 (312) 294 50 00 Faks: +90 (312) 294 69 77

KAMUDA STRATEJK YNETMALIMA GRUBU RAPORU

ANKARA 2015

T. C.KALKINMA BAKANLII

ISBN 978-605-9041-57-7

YAYIN NO: KB: 2942- K: 759

Bu yayn 500 adet baslmtr.

Bu alma Kalknma Bakanlnn grlerini yanstmaz. Sorumluluu yazara aittir. Yayn ve referans olarak kullanlmas Kalknma Bakanlnn iznini gerektirmez.

KAMUDA STRATEJK YNETMALIMA GRUBU RAPORU

ANKARA 2015

T. C.KALKINMA BAKANLII

ISBN 978-605-9041-57-7

YAYIN NO: KB: 2942- K: 759

Bu yayn 500 adet baslmtr.

Bu alma Kalknma Bakanlnn grlerini yanstmaz. Sorumluluu yazara aittir. Yayn ve referans olarak kullanlmas Kalknma Bakanlnn iznini gerektirmez.

iii

NSZ

Onuncu Kalknma Plan (2014-2018), Trkiye Byk Millet Meclisi tarafndan 2 Temmuz 2013 tarihinde kabul edilmitir.

Plan, kresel dzeyde gelecee dnk risklerin ve belirsizliklerin srd, deiim ve dnmlerin yaand, yeni dengelerin olutuu bir ortamda Trkiyenin kalknma abalarn btncl bir erevede ele alan temel bir strateji dokmandr.

lkemizde kalknma planlarnn hazrlk aamasnda yrtlen zel htisas Komisyonlar almalar erevesinde 50 yl akn katlmc ve demokratik bir planlama deneyimi bulunmaktadr. Kamu kesimi, zel kesim ve sivil toplum kesimi temsilcileri ile akademik evrelerin bir araya geldii zel ihtisas komisyonu almalar, 2014-2018 dnemini kapsayan Onuncu Kalknma Plan hazrlklarnda da ok nemli bir ilevi ifa etmitir.

5 Haziran 2012 tarihinde 2012/14 sayl Babakanlk Genelgesiyle balatlan almalar erevesinde makroekonomik, sektrel, blgesel ve tematik konularda 20si alma grubu olmak zere toplam 66 adet zel htisas Komisyonu oluturulmutur. lkemizin kalknma gndemini ilgilendiren temel konularda oluturulan Komisyonlarda toplam 3.038 katlmc grev yapmtr.

Bakanlmzn resmi grn yanstmamakla birlikte; zel htisas Komisyonlar ve alma Gruplarnda farkl bak alar ile yaplan tartmalar ve retilen fikirler, Onuncu Kalknma Plannn hazrlanmasna perspektif sunmu ve plan metnine girdi salamtr. Komisyon almalar sonucunda kamuoyuna arz edilen raporlar kurumsal, sektrel ve blgesel planlar ile eitli alt lekli planlar, politikalar, akademik almalar ve aratrmalar iin kaynak dokmanlar olma niteliini haizdir.

Plan hazrlk almalar srecinde oluturulan katlmc mekanizmalar yoluyla komisyon yelerinin toplumumuzun faydasna sunduklar tecrbe ve bilgi birikimlerinin lkemizin kalknma srecine ciddi katklar salayacana olan inancm tamdr.

Bakanlm adna komisyon almalarnda emei geen herkese kranlarm sunar, zel htisas Komisyonu ve alma Grubu raporlar ile bu raporlarn sunduu perspektifle hazrlanan Onuncu Kalknma Plannn lkemiz iin hayrl olmasn temenni ederim.

Cevdet YILMAZKalknma Bakan

v

NDEKLER Sayfa No

NSZ............................................................................................................................iii

TABLO LSTES..........................................................................................................viii

KISALTMALAR............................................................................................................ix

KOMSYON YELER................................................................................................xi

1. GR.............................................................................................................................1

2. STRATEJK YNETM SRECNN ARKA PLANI VE GEREKES............4

3. STRATEJK YNETM SRECNE LKN MEVZUAT..................................7

3.1. Kanunlar..................................................................................................................7

3.1.1. Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu......................................................7

3.1.2. Bykehir Belediyesi Kanunu.......................................................................9

3.1.3. l zel daresi Kanunu....................................................................................9

3.1.4. Belediye Kanunu.............................................................................................9

3.1.5. 5018 Sayl Kanun ile Baz Kanun ve KHKlarda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanun...........................................................................................10

3.1.6. Saytay Kanunu...........................................................................................10

3.2. kincil Mevzuat.....................................................................................................10

3.2.1. Strateji Gelitirme Birimlerinin alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik.......................................................................................................10

3.2.2. Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmelik...11

3.2.3. Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik...................................................................................................12

3.2.4. Kamu darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelik...................................................................................................13

3.2.5. Kontrol ve n Mali Kontrole likin Usul ve Esaslar Ynetmelii.........14

3.3. ncl Dzey Mevzuat......................................................................................14

3.3.1. Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzu.........................................14

3.3.2. Performans Esasl Bteleme Rehberi Tasla.............................................15

3.3.3. Kamu Kontrol Standartlar Teblii...........................................................15

vi

3.3.4. Kamu Denetim Rehberi............................................................................15

3.3.5. Performans Program Hazrlama Rehberi.....................................................15

3.3.6. Kamu Kontrol Taslak Rehberi..................................................................16

3.3.7. Kamu darelerince Hazrlanacak Stratejik Planlara Dair Tebli..................16

3.3.8. Performans Bilgisi Denetimi Rehberi...........................................................16

4. 5018 SAYILI KANUNLA KAMU DARELER LE BRM VE KLERE VERLEN ROLLER VE SORUMLULUKLAR.....................................................17

4.1. Srecin Ynetiminden Sorumlu Merkezi darelere Verilen Roller ve Sorumluluklar.......................................................................................................17

4.2. Dier Kamu darelerine Verilen Roller ve Sorumluluklar....................................21

4.3. Birim ve Kiilere Verilen Roller ve Sorumluluklar..............................................23

5. TRK KAMU YNETMNDE STRATEJK YNETM SRECNN GELM...................................................................................................................26

6. UYGULAMADA YAANAN SORUNLAR VE KAZANILAN DENEYMLER BALAMINDA MEVCUT DURUM ANALZ.....................................................31

6.1. Makro Boyutta Sorunlar.......................................................................................31

6.1.1. Sahiplenme....................................................................................................31

6.1.2. Hesap Verebilirlik ve Faaliyet Raporlar......................................................32

6.1.3. Koordinasyon................................................................................................34

6.1.4. Bte Hazrlama Takvimi ile Bte ve Yatrm Kararlarnda Stratejik Plana Uygunluk......................................................................................................35

6.1.5. Kontrol......................................................................................................36

6.1.6. Denetim.....................................................................................................37

6.1.7. D Denetim..................................................................................................38

6.1.8. st Politika Belgeleriyle Stratejik Plan likisi............................................39

6.1.9. Stratejik Plan-Performans Program-Bte likisi......................................40

6.1.10. Strateji Gelitirme Birimleri.......................................................................40

6.2. Mikro Boyutta Sorunlar........................................................................................41

6.2.1. st Ynetimin Destei..................................................................................42

6.2.2. Eitim ve Danmanlk htiyac....................................................................42

vii

6.2.3. Planlarn Nitelii...........................................................................................43

6.2.4. ve D Katlmn Salanmas....................................................................44

6.2.5. Kurumlar Aras Bilgi ve Deneyim Paylam...............................................45

6.2.6. Stratejik Planlarn Karar Alma Srelerinde Kullanm...............................45

6.2.7. zleme Deerlendirme Sistemi Kurma..........................................................46

6.2.8. Klavuzlar Arasnda Dil Birlii ve Sreklilik Olmamas..............................46

6.2.9. Tek Klavuz Kullanm..................................................................................47

6.3. Srete Kazanlan Deneyimler.............................................................................47

7. DNYADAK GELME ELMLER................................................................49

7.1. Amerika Birleik Devletleri..................................................................................50

7.2. Birleik Krallk.....................................................................................................56

7.3. Norve...................................................................................................................59

7.4. rlanda...................................................................................................................60

8. 2014-2018 KALKINMA PLANI DNEMNDE BEKLENEN GELMELER..62

8.1. 2023 Vizyonu........................................................................................................62

8.2. Onuncu Plan Dnemine likin Ama ve Hedefler...............................................62

9. GENEL DEERLENDRME VE SONU.............................................................78

KAYNAKA..................................................................................................................81

viii

TABLOLAR

Tablo 4.1: Stratejik Ynetim Srecine likin Mevzuat ile Srecin Ynetiminden Sorumlu Merkezi darelere Verilen Rol ve Sorumluluklar.............................20

Tablo 4.2: Stratejik Ynetim Srecine likin Mevzuat ile Dier Kamu darelerine Verilen Rol ve Sorumluluklar.........................................................................22

Tablo 4.3: Stratejik Ynetim Srecine likin Mevzuat ile Birim/Kiilere Verilen Rol ve Sorumluluklar.............................................................................................24

ix

KISALTMALAR

AB Avrupa BirliiABD Amerika Birleik DevletleriAEP Acil Eylem PlanBMKO Bte ve Mali KontrolDPT Devlet Planlama TekilatEd. EditrGPRA Hkmet Performans ve Sonular Kanunu (Government Performance and Results Act)GZFT Gl, Zayf Yanlar ile Frsat ve TehditlerKGM Karayollar Genel MdrlKHK Kanun Hkmnde KararnameKT Kamu ktisadi TeebbsKMYKK Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol KanunuMEB Milli Eitim BakanlMYKMUB Mali Ynetim ve Kontrol Merkezi Uyumlatrma BirimiOMB Ynetim ve Bte Ofisi (Office of Management and Budget)OVMP Orta Vadeli Mali PlanOVP Orta Vadeli ProgramPART Program Deerlendirme ve lme Arac (Program Assessment and Rating Tool)PEIR Public Expenditure and Institutional ReviewPFPSAL Program Amal Mali ve Kamu Sektr Uyum Kredisi (Programmatic Financial & Public Sector Adjustment Loan)RG Resmi Gazetes. SayfaSGB Strateji Gelitirme BirimiSHEK Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme KurumuTBMM Trkiye Byk Millet MeclisiTSSDE Trkiye Sanayi Sevk ve dare Enstitsvb. Ve benzeriYPK Yksek Planlama Kurulu

xi

KOMSYON YELER

BAKANKutluhan TAKIN Kalknma Bakanl Kurumsal ve

Stratejik Ynetim Dairesi BakanKOORDNATRMuhammet Fatih YILDIRIM Kalknma Bakanl Planlama UzmanRAPORTRProf. Dr. Nee SONGR Trkiye ve Orta Dou Amme

daresi Enstits (TODAE) retim yesiYELER (ALFABETK SIRA LE)Prof. Dr. brahim Attila ACAR zmir Katip elebi niversitesiEvrim AKMAN anakkale BelediyesiMustafa AKMAZ Hazine Mstearlidem ASLANKARA SaytayAli Mercan AYDIN Maliye BakanlAlpaslan AZAPAASI Adalet BakanlMehmet BLBL Maliye BakanlDr. Sefa ETN Konya Valiliieref EFE SaytayDr. Volkan ERKAN Kalknma BakanlFevzi GRGN SaytayCneyt GLER Maliye BakanlProf. Dr. Mehmet Cahit GRAN Hacettepe niversitesiM. lker HAKTANKAMAZ ileri BakanlHseyin IIK Maliye BakanlKubilay NAN Adalet BakanlMustafa Kemal LER stanbul Bykehir BelediyesiErhan KARACAN Kalknma BakanlDr. Suat ZEREN Kalknma BakanlProf. Dr. Hseyin ZGR Pamukkale niversitesiSibel ZMERT BabakanlkMuhsin SEZG BabakanlkAnl YILMAZ Bilim, Sanayi ve Teknoloji BakanlDo. Dr. Hakk Hakan YILMAZ Ankara niversitesiOsman YILMAZ Kalknma Bakanl

1

1. GR

1980li yllardan itibaren hz kazanan ekonomik, siyasal ve teknolojik gelimeler kamu ynetimini de derinden etkilemi; kamu hizmeti ve kamu ynetimi anlaynda ciddi deiimlere yol amtr. Yaanan bu deiimde kreselleme, hzlanan teknolojik gelime, devletler arasndaki karlkl bamlln giderek derinlemesi, toplumlarn ihtiya ve beklentilerinin eitlenmesi, demokratikleme akmlar, karar alma srelerinde katlmclk ve sivil toplum bilincinin gelimesi gibi etmenler nemli rol oynamaktadr. Dnyada yaanan bu gelimelere paralel olarak vatandalar hizmetlerin zamannda, kaliteli ve hzl olarak sunumunu talep etmeye balamtr.

1990l yllara gelindiinde lkemizde yaanan krizlere bal olarak ekonomik bymede istikrarszlklarn yaanmas, yksek enflasyon oranlar, artan bte aklar, sk hkmet deiikliklerinin yaratt gnlk ve ksa vadeli karar alma alkanl, btelemede yaanan sorunlar, mali kontrol ve d denetim sisteminin etkili alamamas gibi sorunlar gndeme gelmitir. Bu srete, Trk kamu ynetiminde var olan eitli ynetsel ve mali etkinsizlik sorunlar nedeniyle deien koullara uyum salama ihtiyac artmtr. Btn bunlarn sonucunda uluslararas kurulularn da etkisiyle Trk kamu ynetiminde reform almalar gndeme gelmitir.

Kriz sonras dnemde kamu ynetiminde yeniden yaplanma almalarnn gerekesinin ve uygulanacak yaklamlarn anlatld Babakanlk Raporunda (Diner ve Ylmaz, 2003:127) yukarda zetlenen sorunlar ortadan kaldrmaya ynelik sekiz temel ilke belirlenmitir. Bunlar; (1) ihtiyalara uygunluk, (2) katlmclk ve ok ortakllk, (3) halk odakllk, (4) stratejik ynetime gei, (5) performansa dayanma, (6) denetimde etkililik, (7) etik kurallar ve insana gven ile (8) hizmetlerin yrtlmesinde yerindeliktir. Yeniden yaplanmada daha katlmc, daha saydam, daha hesap verebilir, insan hak ve zgrlklerine saygl bir kamu ynetimi hedeflenerek kamu hizmetlerinin adil, etkili, verimli, hzl ve kaliteli sunumu amalanmtr. Bu dorultuda kamu ynetiminin piyasa aralarn kullanan, sivil toplum rgtlerine ve bireye geni bir alan tanyan, yerel ve yerinden ynetim yaplarn ne karan, bilgi teknolojilerinden yararlanan, etkili alan, yatay rgt yaplarn ve yetki devrini gerektiren, hesap verebilen, alanlarn glendiren ve yetkilendiren; katlmcla, stratejik ynetim anlayna, performansa ve kaliteye dayanan bir anlayla yaplandrlmas benimsenmitir.

Kamu ynetiminde erevesi izilen bu deiimi gerekletirmek amacyla 2003 ylndan itibaren eitli dzenlemeler yaplmtr. Bu dzenlemelerin en nemlisi

2

24.12.2003 tarihli ve 5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunudur. Bu Kanunla kamuda stratejik ynetim modeli uygulamaya konularak stratejik planlama kamu idareleri iin zorunlu hale getirilmitir. Bununla birlikte, Kanun tm maddeleriyle 01.01.2006 tarihinden itibaren uygulamaya konulmutur. 5216 sayl Bykehir Belediyesi Kanunu, 5393 sayl Belediye Kanunu ve 5302 sayl l zel daresi Kanunu da stratejik planlamann ilikilendirildii dier kanunlardr. Bu Kanunlar uyarnca Trk kamu ynetiminde merkezi ynetim kapsamndaki kamu idareleri, sosyal gvenlik kurumlar, il zel idareleri ile nfusu 50.000in zerinde olan belediyeler stratejik plan hazrlamak zorundadr. Ayrca, 15.07.2007 tarihli ve 2007/12702 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile Kamu ktisadi Teebbsleri (KT)nin de stratejik plan hazrlamas gerekmektedir.

5018 sayl Kanunun dokuzuncu maddesinde stratejik plan kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amalarn, temel ilke ve politikalarn, hedef ve nceliklerini, performans ltlerini, bunlara ulamak iin izlenecek yntemler ile kaynak dalmlarn ieren plan olarak tanmlanmaktadr. Kanunda ngrlen stratejik ynetim modeli; planlama, uygulama ve izleme-deerlendirme srelerini oluturan stratejik plan, performans program ve faaliyet raporu bileenlerinden meydana gelmektedir. Ayrca i kontrol, i denetim ve d denetim ise stratejik ynetim modelinin etkinliini artrmaya ynelik dier ynetsel aralardr.

Kamu idarelerinde planl hizmet sunumu, politika gelitirme, belirlenen politikalar somut i programlarna ve btelere dayandrma, uygulamay etkili bir biimde izleme ve deerlendirme ile kamu kaynaklarn etkili, ekonomik ve verimli biimde elde etme ve kullanma, hesap verebilirlik ve mali saydamlk salamaya ynelik temel bir ara olarak benimsenen stratejik ynetim modeli, pilot uygulamalar balang alndnda, 2003 ylndan itibaren uygulanmaya allmaktadr. Bu sreteki uygulamalar incelendiinde nemli gelimeler salanmakla birlikte makro ve mikro boyutta pek ok sorunla karlald grlmektedir.

Uygulanmakta olan stratejik ynetim modelini tm boyutlaryla tartmak, srete yaanan sorunlar belirlemek, sistemin kamu ynetiminde etkili biimde ilemesini salayacak zm nerileri gelitirmek ve bu balamda ksa ve uzun dnemli uygulama stratejileri oluturulmasn salamak amacyla Onuncu Kalknma Plan (2014-2018) hazrlk almalar kapsamnda Kamuda Stratejik Ynetim alma Grubu kurulmutur.

alma Grubunun katklaryla hazrlanan bu raporun hazrlk aamasnda mevzuat analizi, yz yze grme ve toplant yntemleri kullanlmtr. Raporda, ncelikle Trk

3

kamu ynetiminde stratejik ynetim srecinin arka plan ile mevzuat incelenmektedir. Mevzuat analizi ile srecin ynetiminden sorumlu merkezi kamu idareleri, dier kamu idareleri, birimler ve kiilerin rol ve sorumluluklar somutlatrlmaktadr. Mevcut durum analiz edilmeden nce lkemizde stratejik ynetim srecinin geliimi ksaca ele alnmaktadr.

Mevcut durum analizi balamnda uygulama srecinde kazanlan deneyimlerle birlikte stratejik ynetim modelinin btnn ilgilendiren makro nitelikli sorunlar ile modelin uygulayclar olan kamu idarelerinin karlatklar mikro boyutlu sorunlar ayr ayr incelenmitir. Stratejik ynetim sreci kapsamnda yer alan farkl kamu idareleri benzer nitelikte sorunlar yaadklar iin bu blmdeki balklarda kurumlara zg bir farkllamaya gidilmemitir.

Raporda stratejik ynetim sistemlerinde 2010 yl sonras nemli deiiklikler yapm olan Amerika Birleik Devletleri (ABD) ve Birleik Krallk ile Norve ve rlanda uygulamalar dnyadaki gelime eilimleri balamnda incelenmitir.

Dnyadaki eilimler ve lkemiz stratejik ynetim modeli uygulamalarna ilikin potansiyel ve riskler gz nne alnarak genel bir deerlendirme yaplm ve 2014-2018 dnemine ynelik bir neri seti gelitirilmitir.

4

2. STRATEJK YNETM SRECNN ARKA PLANI VE GEREKES

2000 ylnda Kalknma Bakanlnca Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan hazrlk almalarna k tutmak zere hazrlanan Kamu Ynetiminin yiletirilmesi ve Yeniden Yaplandrlmas zel htisas Komisyonu Raporu Trkiyede kamu sektrnde stratejik ynetimin dile getirildii ilk resmi belgedir. Bu belgenin kamu ynetimi reformu almalarna ilikin nerilerden biri, plan dneminde kamu idarelerinin stratejik plan hazrlamasna yneliktir.

Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan dneminde uluslararas kurulularla yrtlen projelerde bte srecinin etkililiini artrmak amacyla kamu harcama ynetimine ynelik bir dizi alma yaplmtr. Bu balamda, idarelerin bte hazrlama ve uygulama srecinde mali disiplinin salanmas, kaynaklarn stratejik nceliklere gre datlmas, bu kaynaklarn etkili kullanmnn izlenmesi ve bunun zerine kurulu bir hesap verme sorumluluunun gelitirilmesi amalanmtr. Stratejik ynetimin uluslararas kurulularla yaplan almalarda ilk kez gndeme gelmesi 12 Temmuz 2001 tarihinde Dnya Bankas ile imzalanan 1. Program Amal Mali ve Kamu Sektr Uyum Kredi Anlamas (PFPSAL-1) ve 20 Austos 2001 tarihinde yaymlanan Kamu Harcamalar ve Kurumsal Gzden Geirme Raporu (PEIR) ile olmutur. PFPSALn ierdii taahhtlerden biri kamu ynetimi reformu kapsamnda yaplmas ngrlen Kamu Harcama Ynetimi: Bte Reformudur. Reformun nemli aamalarndan biri, kamu kurumlarnda politika oluturma kapasitesinin glendirilmesi ve stratejik planlama uygulamasnn balatlmasdr.

Tarihsel sre ierisinde stratejik planlamaya vurgu yaplan metinlerden bir dieri Ocak 2003 tarihinde 58. Hkmet tarafndan hazrlanan Acil Eylem Plan (AEP)dr. AEPde ngrlen faaliyetler arasnda idare dzeyinde stratejik planlama uygulamasna geilecei yer almaktadr. Bu faaliyet;

Ar merkezi yap iinde alan ve sk sk siyasi mdahalelere konu olan kamu kurulular genel olarak politika retme kapasitesinden yoksun hale gelmilerdir. Kurulu dzeyinde stratejik planlarn hazrlanmas sonucunda kurulular varlk nedenlerini, ulusal plan ve stratejiler erevesinde netletirecek, politika ve nceliklerini ortaya koyabilecek, performans gstergeleri gelitirmek suretiyle baarlarn lebileceklerdir. Katlmc bir anlayla hazrlanacak olan bu planlarda

5

d ve i mteri memnuniyeti esas alnacak, planlama srecine ilgili tm taraflar dhil edilecektir. Kurulu stratejik planlarnn hazrlanmas sonrasnda kurulu bteleri bu planlara dayal olarak oluturulacaktr. (AEP, 2003:29)

biiminde aklanmaktadr.

Yukarda bahsi geen gelimelere paralel olarak 4 Temmuz 2003 tarihinde Yksek Planlama Kurulu (YPK) tarafndan 2004 yl Program ve Mali Yl Btesi Makro ereve Karar yaymlanmtr. Bu Kararda kamu idarelerinin ilk aamada Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan ve yllk programlarda yer alan politikalar ve makro hedefler erevesinde kendi stratejik planlarn hazrlamalar ve gelecek dnemlerde idare btelerini bu planda yer verilen idarenin misyonu, vizyonu ve hedefleri dorultusunda oluturmalar ngrlmtr. Bu hedef dorultusunda 2004 yl btesi hazrlklar erevesinde; Kalknma Bakanlnn hazrlad Stratejik Planlama Klavuzunu ilgili tm idarelerin bilgisi ve kullanmna sunaca vurgulanarak orta vadede btn idarelere yaygnlatrmak zere 2003 ylnda sekiz pilot kuruluta stratejik planlama almalarn balataca belirtilmitir.

Kalknma Bakanlna kurulular tarafndan yrtlecek pilot almalar ynlendirme, izleme, deerlendirme; almalarn sonularna bal olarak Stratejik Planlama Klavuzunu gncelleme; yaygnlatrma aamasna ynelik gerekli kurumsal ve mevzuat dzenlemeleri ile dier ilikili faaliyetleri gerekletirme yetkisi verilmitir. Ayn Kararla belirlenen pilot kurulularn stratejik planlarn 2005 yl bte teklifine baz oluturacak ekilde en ge Haziran 2004 tarihi itibaryla tamamlamalar hedeflenmitir. Kalknma Bakanlnca incelenmesinden sonra YPKnn onayna sunulacak olan pilot kurulularn stratejik planlarnn, Maliye Bakanl tarafndan yrtlmekte olan performans esasl bteleme almalarna temel oluturmas ngrlmtr.

Yukarda aklanan YPK Karar ile ayn ay iinde kabul edilen Avrupa Birlii Mktesebatnn stlenilmesine likin Trkiye Ulusal Program ile bu Programn Uygulanmas, Koordinasyonu ve zlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararnda1 Kalknma Bakanlnn Stratejik Planlama Klavuzu nihai taslan hazrlad ve pilot kurulularda stratejik ynetim yaklamnn pilot uygulamalar gerekletirildikten sonra tm kamu kurulularna aamal olarak yaygnlatrlaca belirtilmektedir.

1 27.07.2003 tarih ve 25178 sayl Resmi Gazete

6

Stratejik ynetim uygulama srecinin arka plann oluturan yukardaki belgelerde grld zere Trk kamu ynetiminde stratejik ynetim uygulamasna balanma gerekeleri aadaki gibi zetlenebilir:

1. st politika belgelerinde ngrlen politikalarn kurulu dzeyinde uygulamaya geirilmesinde yaanan glklerin azaltlmas,

2. Mali ynetim ve stratejik karar oluturmann glendirilmesi ile bte uygulamas zerindeki ar kontroln yol at etkinsizliin giderilmesi,

3. Kurulu leinde planlama ilevinin gelitirilerek plan-program-bte ilikisinin kurulmas,

4. darelerin orta/uzun vadeli ve somut hedeflere dayal politika oluturma ve uygulama kapasitesinin glendirilmesi, sonulara ve performansa odaklanlmas,

5. effaflk ve hesap verme sorumluluunun hayata geirilmesi,

6. Katlmclk kltrnn gelitirilmesi ve kamu hizmetlerinin sunumunda yararlanc taleplerine duyarlln artrlmas.

Stratejik ynetim yaklamyla kamu kaynaklarnn etkili, ekonomik ve verimli kullanlmasyla kamu hizmetlerinin daha kaliteli sunulmas amalanmaktadr. Kamu ynetim ve harcama sisteminin etkinletirilmesi, idarelerde stratejik bak asnn yerletirilmesi, baar ve baarszlklarn denetimi ile sebeplerinin ortaya konulmas, idarelerin faaliyet alanlaryla ilgili sistematik biimde bilgi toplanmas sreten beklenen faydalardr.

7

3. STRATEJK YNETM SRECNE LKN MEVZUAT

Kamuda stratejik ynetim srecinin erevesini izen yasal dzenlemeler; kanunlar, ikincil ve ncl dzey mevzuat balklar altnda kronolojik olarak incelenmektedir.

3.1. Kanunlar

3.1.1. Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu

24.12.2003 tarih ve 5018 sayl Kanun ile kamuda stratejik planlama uygulamasnn yasal altyaps oluturulmu ve stratejik plan hazrlama kamu idareleri iin zorunlu hale getirilmitir. Ancak, Kanunun tm maddeleriyle birlikte 01.01.2006 tarihinde uygulanmaya balanmtr.

5018 sayl Kanunda stratejik plan; kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amalarn, temel ilke ve politikalarn, hedef ve nceliklerini, performans ltlerini, bunlara ulamak iin izlenecek yntemler ile kaynak dalmlarn ieren plan eklinde tanmlanmaktadr.

Kanunun Stratejik planlama ve performans esasl bteleme baln tayan dokuzuncu maddesinde ise kamu idarelerine; kalknma planlar, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler erevesinde gelecee ilikin misyon ve vizyonlarn oluturmak, stratejik amalar ve llebilir hedefler saptamak, performanslarn nceden belirlenmi gstergeler dorultusunda lmek, bu srecin izleme ve deerlendirmesini yapmak amacyla katlmc yntemlerle stratejik plan hazrlamak; bteleri ile program ve proje baznda kaynak tahsislerini stratejik planlarna, yllk ama ve hedefleri ile performans gstergelerine dayandrmak ve btelerini, stratejik planlarnda yer alan misyon, vizyon, stratejik ama ve hedeflerle uyumlu ve performans esasna dayal olarak hazrlamak zorunluluu getirilmitir.

Kanunun yine ayn maddesinde, Kalknma Bakanl; stratejik plan hazrlamakla ykml olacak kamu idarelerinin ve stratejik planlama srecine ilikin takvimin saptanmas ile stratejik planlarn kalknma plan ve programlarla ilikilendirilmesine ynelik usul ve esaslarn belirlenmesinde yetkili klnmtr. Kamu idarelerinin btelerinin stratejik planlarda belirlenen performans gstergelerine uygunluunu salama ve idarelerin bu erevede yrtecekleri faaliyetler ile performans esasl btelemeye ilikin dier hususlar belirleme konusunda da Maliye Bakanl yetkilendirilmitir.

8

Kanunun Bakanlar baln tayan 10. maddesinde Bakanlar; hkmet politikasnn uygulanmas ile bakanlklarnn ve bakanlklarna bal, ilgili ve ilikili kurulularn stratejik planlar ile btelerinin kalknma planlarna, yllk programlara uygun olarak hazrlanmas ve uygulanmasndan, bu erevede dier bakanlklarla koordinasyon ve ibirliini salamaktan sorumlu tutulmulardr. Ayrca Bakanlar; kamu kaynaklarnn etkili, ekonomik ve verimli kullanlmas konusunda Babakana ve Trkiye Byk Millet Meclisi (TBMM)ne kar sorumlu tutularak, idarelerinin amalar, hedefleri, stratejileri, varlklar, ykmllkleri ve yllk performans programlar konusunda her mal yln ilk ay ierisinde kamuoyunu bilgilendirme ile de grevlendirilmilerdir.

st yneticiler baln tayan 11. maddede st yneticiler, bakanlklarda mstear, dier kamu idarelerinde en st ynetici, il zel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye bakan olarak tanmlanmtr. st yneticiler; idarelerinin stratejik planlarnn ve btelerinin kalknma planna, yllk programlar ile hizmet gereklerine uygun olarak hazrlanmas ve uygulanmasndan, sorumluluklar altndaki kaynaklarn etkili, ekonomik ve verimli ekilde elde edilmesi ve kullanmn salamaktan, kayp ve ktye kullanmnn nlenmesinden, mal ynetim ve kontrol sisteminin ileyiinin gzetilmesi, izlenmesi ve Kanunda belirtilen grev ve sorumluluklarn yerine getirilmesinden Bakana; mahall idarelerde ise meclislerine kar sorumlu tutulmulardr.

Kanunun bte ilkeleri baln tayan 13. maddesinde; btelerin hazrlanmas, uygulanmas ve kontrolnde belirli ilkelere uyulmas gerektii ifade edilmektedir. Bu erevede btelerin kalknma plan ve programlarda yer alan politika, hedef ve nceliklere uygun ekilde, idarelerin stratejik planlar ile performans ltlerine ve fayda-maliyet analizine gre hazrlanmas, uygulanmas ve kontrol edilmesi ngrlmektedir. Ayrca, btelerin stratejik planlar dikkate alnarak izleyen iki yln bte tahminleriyle birlikte grlmesi ve deerlendirilmesi esas alnmtr.

Kanunun faaliyet raporlar baln tayan 41. maddesinde; st yneticilere ve bteyle denek tahsis edilen harcama yetkililerine, hesap verme sorumluluu erevesinde, her yl faaliyet raporu hazrlama, st yneticiye, harcama yetkilileri tarafndan hazrlanan birim faaliyet raporlarn esas alarak, idaresinin faaliyet sonularn gsteren idare faaliyet raporunu dzenleyerek kamuoyuna aklama grevleri verilmitir.

9

3.1.2. Bykehir Belediyesi Kanunu

10.07.2004 tarihinde yrrle giren 5216 sayl Bykehir Belediyesi Kanunuyla bykehir belediyelerine mahalli idareler genel seimlerinden sonra alt ay ierisinde stratejik plan hazrlama ykmll getirilmitir. Kanunla bykehir belediyesinin grev yetki ve sorumluluklar arasna bykehir belediyesinin stratejik planna uygun olarak btesini hazrlama grevi verilmitir.

Bykehir belediye bakanna belediyeyi stratejik plana uygun olarak ynetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluturmak, bu stratejilere uygun olarak bteyi hazrlamak ve uygulamak, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ltlerini belirlemek, izlemek ve deerlendirmek, bunlarla ilgili raporlar meclise sunmak grevi verilmitir. Ayrca, bykehir belediyesinde genel sekreter ve yardmclarnn, hizmetlerin yrtlmesini mevzuat hkmlerine, belediyenin ama ve politikalarna, stratejik planna ve yllk programlarna uygun olarak salama grevi bulunmaktadr.

3.1.3. l zel daresi Kanunu

22.02.2005 tarih ve 5302 sayl l zel daresi Kanununa gre, il zel idareleri de mahalli idareler genel seimlerinden sonra alt ay iinde stratejik plan hazrlamak zorundadr. Kanuna gre Vali, il zel idaresini stratejik plana uygun olarak ynetmek, il zel idaresinin kurumsal stratejilerini oluturmak, bu stratejilere uygun olarak bteyi, il zel idaresi faaliyetlerinin ve personelinin performans ltlerini hazrlamak ve uygulamak, izlemek ve deerlendirmek, bunlarla ilgili raporlar meclise sunmakla ve ilgili hkmlere gre performans plan ve faaliyet raporu hazrlamakla ykmldr.

Kanunla il genel meclisine stratejik plan ile yatrm ve alma programlarn, il zel idaresi faaliyetlerini ve personelinin performans ltlerini grmek ve kabul etmek; encmene ise, stratejik plan ve yllk alma program ile bte ve kesin hesab inceleyip il genel meclisine gr bildirme grev ve yetkileri verilmitir.

3.1.4. Belediye Kanunu

5393 sayl Belediye Kanunu 03.07.2005 tarihinde yrrle girmitir. Kanuna gre, nfusu 50.000nin zerinde olan belediyelerin mahalli idareler genel seimlerinden sonra alt ay iinde stratejik plan hazrlamak zorundadr. Kanunda belediye meclisi ve encmenine Bykehir Belediyesi Kanunuyla verilen grevler dier belediyelere de

10

verilmitir. Belediye bakan ayrca, yerel ynetimler genel seimlerinden itibaren alt ay ierisinde, kalknma plan ve program ile varsa blge planna uygun olarak stratejik plan ve ilgili olduu ylbandan nce de yllk performans plann hazrlayp belediye meclisine sunmak zorundadr.

3.1.5. 5018 Sayl Kanun ile Baz Kanun ve KHKlarda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanun

Kamu idarelerinde stratejik ynetim anlaynn uygulamaya geirilmesine ynelik rgtlenmenin oluturulmas amacyla 22.12.2005 tarihinde kartlan 5436 sayl KMYKK ile Baz Kanun ve KHKlerde Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanun ile kamu idarelerinde strateji gelitirme birimleri (SGB) kurulmas ngrlmtr. Bakanlk, daire bakanl ya da mdrlk biiminde rgtlenmesi ngrlen strateji gelitirme birimlerine idarenin stratejik plan ve performans programnn hazrlanmasn koordine ile sonularnn konsolide edilmesi almalarnn yrtlmesi grevi verilmitir.

3.1.6. Saytay Kanunu

6085 sayl Saytay Kanunu 03.12.2010 tarihinde yrrle girmitir. Kanunda Saytay denetiminin dzenlilik ve performans denetiminden olutuu belirtilmektedir. Dzenlilik denetimi, mali denetim ile uygunluk denetimini kapsamaktadr. Mali denetim, kamu idarelerinin hesap ve ilemleri ile mali faaliyet, mali ynetim ve kontrol sistemlerinin deerlendirme sonular esas alnarak, mali rapor ve tablolarnn gvenilirlii ile doruluuna ilikin denetimi kapsar. Uygunluk denetimi ise kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarna ilikin hesap ve ilemlerinin kanunlara ve dier hukuki dzenlemelere uygunluunun incelenmesine ilikin denetimi ifade eder. Kanunda performans denetimi hesap verme sorumluluu erevesinde idarelerce belirlenen hedef ve gstergelerle ilgili faaliyet sonularnn llmesi olarak tanmlanmaktadr.

3.2. kincil Mevzuat

3.2.1. Strateji Gelitirme Birimlerinin alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik

18.02.2006 tarihli Strateji Gelitirme Birimlerinin alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelikte, SGBlerin grevleri stratejik ynetim ve planlama, performans ve kalite ltleri gelitirme, ynetim bilgi sistemi ve mali hizmetler olmak zere drt fonksiyon kapsamnda belirtilmektedir.

11

Ynetmelie gre, SGBlerin stratejik ynetim ve planlama fonksiyonu kapsamnda yrtecekleri grevler unlardr: darenin stratejik planlama almalarna ynelik bir hazrlk program oluturmak, idarenin stratejik planlama srecinde ihtiya duyulacak eitim ve danmanlk hizmetlerini vermek veya verilmesini salamak, stratejik planlama almalarn koordine etmek, idare faaliyet raporunu hazrlamak, idarenin misyonunun belirlenmesi almalarn yrtmek, idarenin grev alanna giren konularda, hizmetleri etkileyecek d faktrleri incelemek, yeni hizmet frsatlarn belirlemek, etkililik ve verimlilii nleyen tehditlere kar nlemler almak, kurum ii kapasite aratrmas yapmak, hizmetlerin etkililiini ve yararlanc memnuniyetini analiz etmek ve genel aratrmalar yapmak, idarenin stnlk ve zayflklarn belirlemek, idarenin grev alanyla ilgili aratrma-gelitirme faaliyetlerini yrtmek, idare faaliyetleri ile ilgili bilgi ve verileri toplamak, tasnif ve analiz etmek.

SGBlerin performans ve kalite ltleri gelitirme fonksiyonu kapsamnda yerine getirmeleri gereken grevler; idarenin grev alanna giren konularda performans ve kalite ltleri gelitirmek, idarenin ynetimi ile hizmetlerin gelitirilmesi ve performansla ilgili bilgi ve verileri toplamak, analiz etmek ve yorumlamak, idarenin ve/veya birimlerin belirlenen performans ve kalite ltlerine uyumunu deerlendirerek st yneticiye sunmaktr.

SGBlerin ynetim bilgi sistemi fonksiyonu kapsamnda; ynetim bilgi sistemlerine ilikin hizmetleri varsa ilgili birimlerle ibirlii iinde yerine getirme, ynetim bilgi sisteminin gelitirilmesi almalarn yrtme, istatistik kayt ve kalite kontrol ilemlerini yapma grevleri bulunmaktadr.

SGBlerin mali hizmetler fonksiyonu kapsamnda yerine getirmeleri gereken grevler ise unlardr: darenin btesini, performans programn ve mali istatistikleri hazrlamak, i kontrol sisteminin kurulmas, standartlarnn uygulanmas ve gelitirilmesi konularnda almalar yapmak ve n mal kontrol grevini yrtmek.

3.2.2. Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmelik

17.03.2006 tarihinde yaymlanarak yrrle giren Ynetmelik, kamu idarelerinin performans programlarna uygun olarak hazrlamak zorunda olduklar faaliyet raporlarna ilikin esaslar dzenlemektedir. Raporlar hazrlanrken idarelerin sorumluluk, doruluk ve tarafszlk, aklk, tam aklama, tutarllk ve yllk olma ilkelerine uymalar

12

gerekmektedir. Genel bte kapsamndaki kamu idareleri, zel bteli idareler, sosyal gvenlik kurumlar ve mahalli idarelerin st yneticilerinin idarenin faaliyet raporunu, idarenin faaliyet sonularn gsterecek ekilde hazrlamas gerekmektedir.

Ynetmelie gre idare faaliyet raporlar, st yneticiler tarafndan izleyen mali yln en ge Nisan ay sonuna kadar kamuoyuna aklanmaldr. Bu raporlarn birer rnei ayn sre ierisinde Saytaya ve Maliye Bakanlna gnderilir. Mahalli idarelerce hazrlanan idare faaliyet raporlarndan, il zel idarelerinin faaliyet raporlar Mart ay toplantsnda vali veya genel sekreter tarafndan il genel meclisine; belediyelerin faaliyet raporlar Nisan ay toplantsnda belediye bakan tarafndan belediye meclisine sunulur. st yneticiler, idare faaliyet raporlarnn ieriinden ve raporlarda yer alan bilgilerin doruluundan ilgili Bakana; mahalli idarelerde ise meclislerine kar sorumludur.

3.2.3. Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik

Planlama, bteleme, uygulama ile izleme ve deerlendirme aamalarn dikkate alan bir yaklama sahip bu Ynetmelik, stratejik plan hazrlamakla ykml kamu idarelerinin ve stratejik planlama srecine ilikin takvimin tespiti ile stratejik planlarn kalknma plan ve programlarla ilikilendirilmesine ynelik usul ve esaslarn belirlenmesi amacyla hazrlanmtr. Kamu idarelerinde politika belirleme ve maliyetlendirme kapasitesinin glendirilmesi, ama ve hedeflere dayal ve ayn zamanda sonu odakl ynetim anlaynn ve btelemenin gelitirilmesi, kamu hizmetlerinin arznda yararlanc taleplerine duyarlln artrlmas, katlmclk ve hesap verme sorumluluunun tesis edilmesi bu Ynetmeliin dier nemli amalardr.

Ynetmelie gre mahall idareler dndaki kamu idarelerinin, stratejik planlarn deerlendirilmek zere stratejik plann kapsad dnemin ilk ylndan nceki yln ocak aynda Kalknma Bakanlna gndermesi gerekmektedir. Kalknma Bakanl, stratejik planlar;

a) Kalknma plan, orta vadeli program ve faaliyet alan ile ilgili dier ulusal, blgesel ve sektrel plan ve programlara uygunluk,

b) Bu Ynetmelikte, Klavuzda ve stratejik planlamaya ilikin dier rehberlerde belirtilen usul ve esaslara uygunluk,

c) Stratejik planda yer alan misyon, vizyon, ama ve hedeflerin birbirleri ile balantlar ve kavramsal tutarllk,

13

d) Dier idarelerin stratejik planlar ile uyum ve tutarllk,

hususlar asndan incelemekte ve ilgili idareye ay ierisinde deerlendirme raporunu gndermektedir.

Stratejik planlar, bakanlklar ile bakanlklarn bal ve ilgili kurulularnda Bakann, dier kamu idarelerinde en st yneticinin onayn mteakip performans program ve bte hazrlklarnda esas alnmak zere Maliye Bakanlna ve Kalknma Bakanlna gnderilmektedir. Ayrca, stratejik planlarn birer nshas, Trkiye Byk Millet Meclisine ve Saytaya da iletilmektedir. Mahall idareler ise ilgili meclis tarafndan kabuln mteakip stratejik planlarn ileri Bakanlna ve Kalknma Bakanlna gndermektedir.

Stratejik planlamann kamu idarelerince ilk kez uygulanacak olmas ve etkili biimde hayata geirilebilmesi amacyla Ynetmelikte tedrici bir uygulama stratejisi benimsenmitir. Bu erevede, stratejik planlama ykmllnn kamu idarelerine 31.01.2009 tarihine kadar yaygnlatrlmasn ngren aamal bir gei program oluturulmutur. Ynetmelikte ayrca stratejik planlarn sresi, gncelletirilmesi ve yenilenmesi ile ilgili usul ve esaslar dzenlenmitir.

3.2.4. Kamu darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelik

Kamu darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelik 5.7.2008 tarihinde yaymlanmtr. Kamu idareleri, stratejik planlaryla uyumlu olarak, bir mali ylda yrtlecek faaliyetlerini; faaliyet ve proje baznda kaynak ihtiyacn, performans hedef ve gstergelerini ieren performans program eklinde hazrlamak zorundadr. Stratejik planlarn yllk uygulama dilimini oluturan performans program, idare btesinin ve faaliyet raporunun hazrlanmasna esas tekil eder.

Ynetmelikte, performans program bir kamu idaresinin program dnemine ilikin ncelikli stratejik ama ve hedeflerini, performans hedeflerini, bu hedeflere ulamak iin yrtecekleri faaliyetler ile bunlarn kaynak ihtiyacn ve performans gstergelerini ieren program olarak tanmlanmaktadr. Genel bte kapsamndaki kamu idareleri ile zel bteli idareler, performans programlarn bte teklifleri ile birlikte Maliye Bakanlna ve Kalknma Bakanlna gndermek zorundadr. Ynetmelie gre performans programlarnn; kamu idarelerinin bte tekliflerine temel olarak, Maliye Bakanl ve

14

Kalknma Bakanlnda yaplan bte grmelerinde deerlendirilmesi gerekmektedir. dareler, performans programlarn; Merkezi Ynetim Bte Kanun Tasarsnn TBMMye sunulmasndan sonra Tasarda yer alan byklklere gre revize ederek, idare bte tasarsnn grlmesinden en ge gn nce Plan ve Bte Komisyonunun bilgisine sunmak zorundadr. Merkezi Ynetim Bte Kanunuyla belirlenen bte byklklerine gre nihai hali verilen performans programlar; bakanlklarda Bakan, dier idarelerde ise ilgili Bakan veya st ynetici tarafndan Ocak ay ierisinde kamuoyuna aklanr.

3.2.5. Kontrol ve n Mali Kontrole likin Usul ve Esaslar Ynetmelii

31.12.2005 tarihinde yaymlanan Ynetmeliin amac; dzenleyici ve denetleyici kurumlar hari olmak zere genel ynetim kapsamndaki kamu idarelerinde i kontrol ve n mali kontrol faaliyetlerinin yrtlmesine ilikin ilke, i, ilem ve sreleri belirlemektir. darelerin stratejik planlarnda yer alan hedeflere ulamalarn kolaylatracak i kontrole ilikin ynetim standartlar daha sonra bu Ynetmelie dayanarak gelitirilmitir. Ynetmelik ile st yneticiler i kontrol sisteminin kurulmas ve gzetilmesinden, harcama yetkilileri ise grev ve yetki alanlar erevesinde, idari ve mali karar ve ilemlere ilikin olarak i kontroln ileyiinden sorumlu tutulmulardr.

3.3. ncl Dzey Mevzuat

Bu kapsamda yaymlanan tebli ve klavuzlarn nemli detaylarna aada yer verilmektedir.

3.3.1. Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzu

Kamu idarelerince hazrlanacak stratejik planlarn genel erevesini izmek ve hazrlk srecinde idarelere yol gstermek amacyla Kalknma Bakanl Haziran 2003te Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzunu hazrlamtr. Klavuz, Mays 2006 tarihinde yaymlanan Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmeliin hemen ardndan, pilot kurululardan alnan uygulamaya ilikin geri bildirimlerden de yararlanlarak Haziran 2006da gncellenmitir.

Klavuzda stratejik planlama srecinin hazrlk aamasndan izleme deerlendirme aamasna kadar sreler detayl bir biimde ele alnmtr. darelerin hazrlk programlar ile stratejik planlarnda yer alan misyon, vizyon, ama, hedef ve performans gstergeleri ile stratejilerini nasl oluturacaklar somut rneklerle aklanmaktadr.

15

3.3.2. Performans Esasl Bteleme Rehberi Tasla

Stratejik ynetim srecinde stratejik planlardan sonra, planlarla btnlk iinde

hazrlanmas gereken performans esasl bteler iin Maliye Bakanl Bte ve Mali

Kontrol (BMKO) Genel Mdrl tarafndan Aralk 2004te Performans Esasl

Bteleme Rehber Tasla hazrlanmtr. Stratejik ynetime ilikin birincil ve ikincil

mevzuat yaymlanmasna ramen Rehber Tasla halen nihai hale getirilmemitir.

3.3.3. Kamu Kontrol Standartlar Teblii

Maliye Bakanl tarafndan hazrlanan bu tebli 26.12.2007 tarihinde

yaymlanmtr. Kamu Kontrol Standartlar, idarelerin, i kontrol sistemlerinin

oluturulmasnda, izlenmesinde ve deerlendirilmesinde dikkate almalar gereken temel

ynetim kurallarn gstermekte ve tm kamu idarelerinde tutarl, kapsaml ve standart

bir kontrol sisteminin kurulmasn ve uygulanmasn amalamaktadr.

Kamu Kontrol Standartlar, uluslararas standartlar ve iyi uygulama rnekleri

erevesinde, i kontroln; kontrol ortam, risk deerlendirmesi, kontrol faaliyetleri,

bilgi ve iletiim ile izleme bileenleri esas alnarak, tm kamu idarelerinde uygulanabilir

dzeyde olmasn salamak zere genel nitelikte dzenlenmitir. Mevcut durumda toplam

18 standart ve bu standartlara ait 79 arttan olumaktadr.

3.3.4. Kamu Denetim Rehberi

darelerin i denetim srecinin erevesinin izilmesi ve i denetim uygulamasna

ilikin ilkelerinin belirlenmesi ile i denetim yapacak olan i denetilere yol gsterilmesi

amacyla hazrlanan Rehber, Denetim Koordinasyon Kurulu tarafndan 07.04.2008

tarihinde onaylanmtr.

3.3.5. Performans Program Hazrlama Rehberi

Stratejik planlarn yllk uygulama dilimlerini oluturan ve planlarla btelerin

balantsnn kurulmas amacyla kurgulanan performans programlarnn hazrlanmas

aamasnda, kamu idarelerine yol gstermek ve yardmc olabilmek amacyla Maliye

Bakanl BMKO Genel Mdrl tarafndan Temmuz 2008de yaymlanmtr.

16

3.3.6. Kamu Kontrol Taslak Rehberi

Rehber, Avrupa Birlii (AB) tarafndan finanse edilen ve 1 Nisan 2009 tarihinde balayan Eletirme Projesi kapsamnda hazrlanmtr. Taslak Rehber, kamu i kontrol standartlarnn uygulanmas konusunda kamu idarelerini ynlendirmek amacyla, i kontrol bileenleri erevesinde hazrlanmtr ve uygulama admlar ile rneklerini de iermektedir.

3.3.7. Kamu darelerince Hazrlanacak Stratejik Planlara Dair Tebli

Bu tebli, Kalknma Bakanl tarafndan 12 Haziran 2011 seimlerinden sonra stratejik planlarn yenilenme ve yeni kurulan, birletirilen veya yaps deitirilen bakanlklar ve kamu idarelerinin stratejik plan hazrlama srecine ve bu srete uyulmas gereken genel hususlara ilikin olarak hazrlanarak 28.07.2011 tarihinde yaymlanmtr.

3.3.8. Performans Bilgisi Denetimi Rehberi

Bu rehber, stratejik ynetim srecinde d denetim balamnda performans denetimi yapmas ngrlen Saytayn uygulayaca denetim metodolojisinin ortaya konulmas amacyla Saytay denetilerinden oluan bir komisyon tarafndan, AB ve Dnya Bankas projelerinden yararlanlarak Mays 2012de hazrlanmtr.

17

4. 5018 SAYILI KANUNLA KAMU DARELER LE BRM VE KLERE VERLEN ROLLER VE SORUMLULUKLAR

4.1. Srecin Ynetiminden Sorumlu Merkezi darelere Verilen Roller ve Sorumluluklar

5018 sayl Kanunun dokuzuncu maddesiyle Kalknma Bakanl; stratejik plan hazrlamakla ykml olacak kamu idarelerinin ve stratejik planlama srecine ilikin takvimin tespiti ile stratejik planlarn kalknma plan ve programlarla ilikilendirilmesine ynelik usul ve esaslarn belirlenmesi iin yetkili klnmtr. Bu madde uyarnca Kalknma Bakanl yukarda akland zere Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzunu hazrlam ve Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmeliki yaymlamtr. Ynetmelie gre kamu idarelerinin, stratejik planlarn deerlendirilmek zere stratejik plann kapsad dnemin ilk ylndan nceki yln Ocak ay sonuna kadar Kalknma Bakanlna gndermesi gerekmektedir. Stratejik planlarn Kalknma Bakanlnda hangi kriterlere gre incelenecei Ynetmeliin 13. maddesinde yer almaktadr. Planlar bu maddede yer alan kriterlere gre deerlendirilmekte ve ay ierisinde ilgili idareye deerlendirme raporu gnderilmektedir. Stratejik planlarn nihai hale getirilmeden nce kalitesinin artmas asndan Bakanln deerlendirme raporlar nem tamaktadr.

Kamu idarelerinin btelerinin stratejik planlarda belirlenen performans gstergelerine uygunluu ve idarelerin bu erevede yrtecekleri faaliyetler ile performans esasl btelemeye ilikin dier hususlar belirleme yetkisi 5018 sayl Kanunun dokuzuncu maddesiyle Maliye Bakanlna verilmitir. Ayn maddeye gre Maliye Bakanlnn, Kalknma Bakanl ve ilgili kamu idaresi ile birlikte idarelerin btelerinde yer alacak performans gstergelerinin belirlenmesine katk salamas gerekmektedir. Bu madde uyarnca yukarda akland zere Maliye Bakanl; Performans Esasl Bteleme Rehberi Tasla ile Performans Program Hazrlama Rehberini hazrlam ayrca, Kamu darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmeliki yaymlamtr.

5018 sayl Kanunun bte ilkeleri baln tayan 13. maddesinde btelerin kalknma plan ve programlarda yer alan politika, hedef ve nceliklere uygun ekilde, idarelerin stratejik planlar ile performans ltlerine ve fayda-maliyet analizine gre hazrlanmas, uygulanmas ve kontrol edilmesine; ayrca btelerin stratejik planlar dikkate

18

alnarak izleyen iki yln bte tahminleriyle birlikte grlmesi ve deerlendirilmesine vurgu yaplmaktadr.

Kanunun 16. maddesi Maliye Bakanln merkez ynetim bte kanunu tasarsnn hazrlanmasndan ve bu amala ilgili kamu idareleri arasnda koordinasyonun salanmasndan sorumlu tutmutur. Merkez ynetim btesinin hazrlanma sreci; Bakanlar Kurulunun en ge Eyll aynn ilk haftas sonuna kadar2 Kalknma Bakanlnca hazrlanan orta vadeli program (OVP) kabul etmesiyle balamaktadr. OVP ile uyumlu olmak zere, gelecek yla ilikin toplam gelir ve gider tahminlerini ieren ve Maliye Bakanl tarafndan hazrlanan orta vadeli mal plan (OVMP) en ge Eyll aynn onbeine kadar3 YPK tarafndan karara balanr. Bu dorultuda, kamu idarelerinin bte tekliflerini ve yatrm programn hazrlama srecini ynlendirmek zere; Bte ars ve eki Bte Hazrlama Rehberi Maliye Bakanlnca, Yatrm Genelgesi ve eki Yatrm Program Hazrlama Rehberi ise Kalknma Bakanlnca hazrlanarak en ge Eyll aynn onbeine kadar4 yaymlanmas gerekmektedir.

Kanunun faaliyet raporlar baln tayan 41. maddesi uyarnca Maliye Bakanlnn, merkezi ynetim kapsamndaki idareler ile sosyal gvenlik kurumlarnn bir mali yldaki faaliyet sonularn gsteren genel faaliyet raporunu hazrlamas, raporu kamuoyuna aklamas ve bir rneini de Saytaya gndermesi gerekmektedir. Maliye Bakanl, ayn maddeye dayanarak Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmeliki yaymlamtr.

Kanunun 41. maddesine gre ileri Bakanl, her yl mahalli idareler genel faaliyet raporunu hazrlayarak kamuoyuna aklamak ve Saytay ile Maliye Bakanlna gndermekle ykmldr.

Saytayn ayn madde uyarnca, mahall idarelerin raporlar hari idare faaliyet raporlarn, mahall idareler genel faaliyet raporunu ve genel faaliyet raporunu, d denetim sonularn dikkate alarak grlerini de belirtmek suretiyle TBMMye sunmas gerekmektedir. Kanunun 43. maddesiyle Saytay; d denetim raporlar, idare faaliyet raporlar ve genel faaliyet raporunu dikkate alarak merkez ynetim kapsamndaki kamu

2 Mays aynn sonuna kadar ibaresi 26.09.2011 tarihli ve 659 sayl KHK ile en ge Eyll aynn ilk haftas sonuna kadar eklinde deitirilmitir.3 Haziran aynn onbeine kadar ibaresi 26.09.2011 tarihli ve 659 sayl KHK ile en ge Eyll aynn onbe-ine kadar eklinde deitirilmitir.4 Haziran aynn sonuna kadar ibaresi 26.09.2011 tarihli ve 659 sayl KHK ile en ge Eyll aynn onbeine kadar eklinde deitirilmitir.

19

idareleri iin genel uygunluk bildirimini kesin hesap kanun tasarsnn verilmesinden balayarak en ge yetmi be gn iinde TBMMye sunmakla grevlendirilmitir.

5018 sayl Kanunun 55. maddesinde mali ynetim ve i kontrol srelerine ilikin standartlar ve yntemlerin Maliye Bakanlnca; i denetime ilikin standartlar ve yntemlerin ise Denetim Koordinasyon Kurulu tarafndan belirlenmesi, gelitirilmesi ve uyumlatrlmasn hkme balanmtr. Ayn zamanda Maliye Bakanl ve Denetim Koordinasyon Kurulundan sistemlerin koordinasyonunu salamalar ve kamu idarelerine rehberlik hizmeti vermeleri de beklenmektedir.

Kanunun d denetim balkl 68. maddesinde, performans denetimi ayn maddede kamu kaynaklarnn etkili, ekonomik ve verimli olarak kullanlp kullanlmadnn belirlenmesi, faaliyet sonularnn llmesi ve performans bakmndan deerlendirilmesi olarak tanmlanmaktadr. Bu erevede, Saytay Kanununa dayanlarak denetim ynetmelii karlmtr. Saytay, hem bu maddeye hem de Saytay Kanununa dayanarak kendisine verilen performans denetimini gerekletirme grevine ynelik Performans Bilgisi Denetimi Rehberini hazrlamtr.

5018 sayl Kanunun 41. maddesi uyarnca, TBMMnin Saytayn sunduu raporlar ve deerlendirmeler erevesinde kamu idarelerinin ynetim ve hesap verme sorumluluklarn kamu kaynann elde edilmesi ve kullanlmasna ilikin grmesi beklenmektedir.

Yukarda aklanan stratejik ynetim srecine ilikin mevzuat uyarnca stratejik ynetim srecinin ynetiminden ve koordinasyonundan sorumlu kamu idarelerine verilen roller, grevler ve sorumluluklar Tablo 4.1de gsterilmitir.

20

Tablo 4.1: Srecin Ynetiminden Sorumlu Merkezi darelere Verilen Rol ve Sorumluluklar

MERKEZDARELER

ROLLER/SORUMLULUKLAR

TBMM

Saytayn sunduu mahall idarelerin raporlar hari idare faaliyet raporlar, mahall idareler genel faaliyet raporu ve genel faaliyet raporu ile Saytayn bu raporlara ili-kin d denetim sonularn da dikkate alarak hazrlad gr ve deerlendirmeleri erevesinde, kamu kaynann elde edilmesi ve kullanlmasna ilikin olarak kamu idarelerinin ynetim ve hesap verme sorumluluklarn grmek

Kalknma Bakanl

Stratejik planlama srecinde merkezi uyumlatrma ve ynlendirme fonksiyonunu yerine getirmek; bu kapsamda ilgili ulusal ve uluslararas aktrlerle ibirlii ieri-sinde kamu idarelerine ynelik eitim programlar dzenlemek ve projeler yrtmek

Stratejik plan hazrlamakla ykml olacak kamu idarelerini ve stratejik planlama srecine ilikin takvimi tespit etmek

Stratejik planlarn kalknma plan, orta vadeli program ve faaliyet alan ile ilgili dier ulusal, blgesel ve sektrel plan ve programlara uygunluunu gzetmek

Stratejik planlamaya ilikin ikincil ve ncl mevzuat hazrlamak Kamu idarelerinin taslak stratejik planlarn deerlendirip gr bildirmek OVPyi ve yllk programlar hazrlamak Yatrm Genelgesi ve Eki Yatrm Program Hazrlama Rehberini hazrlamak ve ya-

ymlamak Kamu idarelerinin yatrm tekliflerinin stratejik planlarndaki ama ve hedeflerine

uygunluunu gzetmekKalknma Bakanl ve Maliye Bakanl

darelerin btelerinde yer alacak performans gstergelerini ilgili kamu idaresiyle birlikte belirlemek

Maliye Bakanl

Performans programlarna ilikin ikincil ve ncl mevzuat hazrlamak Kamu idarelerinin btelerinin, stratejik planlarda belirlenen performans gstergele-

riyle uygunluunu incelemek darelerin bu erevede yrtecekleri faaliyetler ile performans esasl btelemeye

ilikin dier hususlar belirlemek OVMPyi hazrlamak Bte ars ve Eki Bte Hazrlama Rehberini hazrlamak ve yaymlamak Genel faaliyet raporunu hazrlamak ve raporu kamuoyuna aklamak Genel faaliyet raporunun bir rneini Saytaya gndermek Faaliyet raporlarnda yer alacak hususlar, raporlarn hazrlanmas, ilgili idarelere

verilmesi, kamuoyuna aklanmas ve bu ilemlere ilikin sreler ile dier usul ve esaslar belirlemek

Mali ynetim ve i kontrol srelerine ilikin standart ve yntemleri belirlemek, ge-litirmek ve uyumlatrmak

kontrol ve i denetim sistemlerin koordinasyonunu salamak ve kamu idarelerine rehberlik yapmak

ileri Bakanl Mahalli idareler genel faaliyet raporunu hazrlamak ve kamuoyuna aklamak Raporu Saytay ile Maliye Bakanlna gndermek

21

Saytay

Genel uygunluk bildirimini hazrlamak ve TBMMye sunmak D denetim balamnda performans denetimi yapmak, d denetim genel deerlen-

dirme raporunu hazrlamak ve TBMMye sunmak Faaliyet genel deerlendirme raporunu hazrlamak ve TBMMye sunmak Mali istatistikleri deerlendirme raporu hazrlamak ve TBMMye sunmak

Denetim Koordinasyon Kurulu

denetime ilikin standart ve yntemleri belirlemek, gelitirmek ve uyumlatrmak Sistemlerin koordinasyonunu salamak ve kamu idarelerine rehberlik yapmak

4.2. Dier Kamu darelerine Verilen Roller ve Sorumluluklar

5018 sayl Kanunun dokuzuncu maddesi uyarnca kamu idarelerinin; kalknma planlar, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler erevesinde gelecee ilikin misyon ve vizyonlarn oluturmak, stratejik amalar ve llebilir hedefler saptamak, performanslarn nceden belirlenmi olan gstergeler dorultusunda lmek ve bu srecin izleme ve deerlendirmesini yapmak amacyla katlmc yntemlerle stratejik plan hazrlamalar hkme balanmtr. Ayrca kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen dzeyde ve kalitede sunulabilmesi iin bteleri ile program ve proje baznda kaynak tahsislerini; stratejik planlarna, yllk ama ve hedefleri ile performans gstergelerine dayandrmak zorundadr.

Buna ek olarak kamu idareleri, yrtecekleri faaliyet ve projeler ile bunlarn kaynak ihtiyacn, performans hedef ve gstergelerini ieren yllk performans programn hazrlamakla ykml tutulmulardr. Kamu idarelerinin btelerini, stratejik planlarnda yer alan misyon, vizyon, stratejik ama ve hedeflerle uyumlu ve performans esasna dayal olarak hazrlamalar, performans gstergelerinin btelerinde yer almas ve performans denetimlerinin bu gstergeler erevesinde gerekletirilmesi ngrlmtr. Bu madde uyarnca 5018 sayl Kanuna ekli (I), (II) ve (IV) sayl cetvelde yer alan kamu idareleri stratejik plan ve planlarn yllk uygulama dilimini oluturan performans program hazrlamaktadr.

5018 sayl Kanunun 17. maddesi uyarnca kamu idarelerinin, stratejik planlar ile Bte Hazrlama Rehberinde yer alan esaslar erevesinde bte gelir ve gider tekliflerini gerekeli olarak hazrlamalar ve yetkilileri tarafndan imzalanm olarak en ge Eyll ay sonuna kadar Maliye Bakanlna; yatrm tekliflerini deerlendirilmek zere ayn sre ierisinde Kalknma Bakanlna gndermeleri gerekmektedir.

22

Kanunun 41. maddesiyle kamu idarelerine; kullanlan kaynaklar, bte hedef ve gereklemeleri ile meydana gelen sapmalarn nedenlerini, varlk ve ykmllkleri ile yardm yaplan birlik, kurum ve kurulularn faaliyetlerine ilikin bilgileri de kapsayan mal bilgileri; stratejik plan ve performans program uyarnca yrtlen faaliyetleri ve performans bilgilerini ierecek ekilde idare faaliyet raporu hazrlama zorunluluu getirilmitir.

Yukarda aklanan mevzuat uyarnca dier kamu idarelere verilen roller ve sorumluluklar Tablo 4.2de zetlenmitir.

Tablo 4.2: Dier Kamu darelerine Verilen Rol ve Sorumluluklar

DER DARELER ROLLER/SORUMLULUKLAR

Merkezi Ynetim Kap-samndaki Kamu dare-leri ve zel Bteli da-reler ile Sosyal Gvenlik Kurumlar

Taslak stratejik plan hazrlayarak deerlendirilmek zere Kalknma Bakanlna gndermek

Deerlendirme raporu sonucuna gre nihai hale getirilen planlar, performans program ve bte hazrlklarnda esas alnmak zere Kalknma Bakanl ve Maliye Bakanlna, ayrca Saytaya ve TBMMye gndermek, kamuoyuna aklamak

Performans program hazrlamak ve plan bte teklifleriyle birlikte Maliye Ba-kanl ile Kalknma Bakanlna gndermek

Faaliyet raporu hazrlamak ve raporu Maliye Bakanl ile Saytaya gndermek, kamuoyuna aklamak

Bte gelir-gider tekliflerini Maliye Bakanlna gndermek Yatrm tekliflerini Kalknma Bakanlna gndermek

Bykehir Belediyeleri

Stratejik plan ile stratejik plana uygun olarak bteyi hazrlamak Performans programn hazrlamak ve bte teklifinden nce belediye meclisine

sunmak Faaliyet raporu hazrlamak ve raporu ileri Bakanlna gndermek ve kamu-

oyuna aklamak

l zel dareleri

Stratejik plan ile stratejik plana uygun olarak bteyi hazrlamak Performans programn hazrlamak ve bte teklifinden nce il genel meclisine

sunmak Faaliyet raporu hazrlamak ve raporu ileri Bakanlna gndermek ve kamu-

oyuna aklamak

Belediyeler (nfusu 50.000in ze-rinde olan)

Stratejik plan ile stratejik plana uygun olarak bte hazrlamak Performans programn hazrlamak ve bte teklifinden nce belediye meclisine

sunmak Faaliyet raporu hazrlamak ve raporu ileri Bakanlna gndermek ve kamu-

oyuna aklamak

23

4.3. Birim ve Kiilere Verilen Roller ve Sorumluluklar

5436 Sayl Kanunun 15. maddesine gre SGBler, idarenin stratejik plan ve performans programnn hazrlanmasn koordine etme ve sonularnn konsolide edilmesi almalarn yrtme ile izleyen iki yln bte tahminlerini de ieren idare btesini, stratejik plan ve yllk performans programna uygun olarak hazrlama ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluunu izleme ve deerlendirme grevlerini yrteceklerdir.

5018 sayl Kanunun 10. maddesi Bakanlar; hkmet politikasnn uygulanmas ile bakanlklarnn ve bakanlklarna bal, ilgili ve ilikili kurulularn stratejik planlar ile btelerinin kalknma planlarna, yllk programlara uygun olarak hazrlanmas ve uygulanmasndan, bu erevede dier bakanlklarla koordinasyon ve ibirliini salamaktan sorumlu tutmaktadr. Ayrca, Bakanlar kamu kaynaklarnn etkili, ekonomik ve verimli kullanlmas ile hukuki ve mali konularda Babakana ve TBMMye kar sorumludur. Bunun yan sra Bakanlarn; idarelerinin amalar, hedefleri, stratejileri, varlklar, ykmllkleri ve yllk performans programlar konusunda her mal yln ilk ay ierisinde kamuoyunu bilgilendirmeleri gerekmektedir. Bu maddede hkme balanan sorumluluk siyasi bir sorumluluktur.

Kanunun st yneticiler baln tayan 11. maddesinde; bakanlklarda mstear, dier kamu idarelerinde en st ynetici, il zel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye bakan st ynetici olarak tanmlanmaktadr. st yneticiler, idarelerinin stratejik planlarnn ve btelerinin kalknma planna, yllk programlara, hizmet gereklerine uygun olarak hazrlanmas ve uygulanmasndan, sorumluluklar altndaki kaynaklarn etkili, ekonomik ve verimli ekilde elde edilmesi ve kullanmn salamaktan, kayp ve ktye kullanmnn nlenmesinden, mal ynetim ve kontrol sisteminin ileyiinin gzetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen grev ve sorumluluklarn yerine getirilmesinden Bakana; mahall idarelerde ise meclislerine kar sorumludurlar. st yneticilerin bu sorumluluun gereklerini harcama yetkilileri, mal hizmetler birimi ve i denetiler araclyla yerine getirmeleri hkme balanmtr.

5018 sayl Kanunda i denetimin i denetiler tarafndan yaplaca vurgulanmakta ve 64. maddede i denetinin grevleri saylmaktadr. Bu grevler arasnda; kaynaklarn etkili, ekonomik ve verimli kullanlmas bakmndan incelemeler yapmak ve nerilerde bulunmak ile idarenin harcamalarnn, mal ilemlere ilikin karar ve tasarruflarnn, ama ve politikalara, kalknma planna, programlara, stratejik planlara ve performans programlarna uygunluunu denetlemek ve deerlendirmek bulunmaktadr. Yasal mevzuat uyarnca stratejik ynetim srecine ilikin birim ve kiilere verilen roller ve sorumluluklar Tablo 4.3te yer almaktadr.

24

Tablo 4.3: Birim ve Kiilere Verilen Rol ve Sorumluluklar

BRM/K ROLLER/SORUMLULUKLAR

StratejiGelitirmeBirimleri

darenin stratejik plan ve performans programnn hazrlanmasn koordine etmek ve sonularn konsolide etmek

dare faaliyet raporunu hazrlamak zleyen iki yln bte tahminlerini de ieren idare btesini hazrlamak ve idare faaliyetlerinin

bunlara uygunluunu izlemek ve deerlendirmek

Bakanlar

Bakanlklarnn stratejik planlar ile btelerinin kalknma planlarna, yllk programlara uygun ola-rak hazrlanmasn ve uygulanmasn salamak, bu erevede dier bakanlklarla koordinasyon ve ibirlii yapmak

darelerinin amalar, hedefleri, stratejileri, varlklar, ykmllkleri ve yllk performans programlar konusunda kamuoyunu bilgilendirmek

Kamu kaynaklarnn etkili, ekonomik ve verimli kullanlmas ile hukuki ve mali konularda Babaka-na ve TBMMye kar sorumlu olmak

st Yneticiler

darelerinin stratejik planlarnn ve btelerinin kalknma planna, yllk programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazrlanmasn ve uygulanmasn salamak

Sorumluluklar altndaki kaynaklarn etkili, ekonomik ve verimli ekilde elde edilmesi ve kullanm-n salamak, kayp ve ktye kullanmn nlemek

Mal ynetim ve kontrol sisteminin ileyiini gzetmek ve izlemek kontrol sisteminin kurulmas ve gzetilmesini salamak

Vali

l zel idaresini stratejik plana uygun olarak ynetmek, il zel idaresinin kurumsal stratejilerini oluturmak, bu stratejilere uygun olarak bteyi, hazrlamak, uygulamak ve bunlarla ilgili raporlar meclise sunmak

Stratejik plan ve yllk performans plan hazrlayp il genel meclisine sunmak Yllk faaliyet raporu hazrlamak, ileri Bakanl ve Saytaya gndermek, kamuoyuna aklamak

l zel daresi Genel Sekreteri

l zel idaresi hizmetlerini il genel meclisi ve il encmeni kararlarna, il zel idaresinin ama ve politikalarna, stratejik plan ve yllk alma programna gre dzenlemek ve yrtmek

Bykehir Be-lediye Bakan

Belediyeyi stratejik plana uygun olarak ynetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini olu-turmak, bu stratejilere uygun olarak bteyi hazrlamak ve uygulamak, bunlarla ilgili raporlar mec-lise sunmak

Stratejik plan ve yllk performans plann hazrlayp belediye meclisine sunmak Belediyenin faaliyet raporunu hazrlamak, meclise sunmak, raporun bir rneini ileri Bakanlna

gndermek ve kamuoyuna aklamak

BelediyeBakan

Belediyeyi stratejik plana uygun olarak ynetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini olu-turmak, bu stratejilere uygun olarak bteyi hazrlamak ve uygulamak, bunlarla ilgili raporlar mec-lise sunmak

Stratejik plan ve yllk performans plan hazrlayp belediye meclisine sunmak Belediyenin faaliyet raporunu hazrlamak, meclise sunmak, raporun bir rneini ileri Bakanlna

gndermek ve kamuoyuna aklamakBykehir BelediyesiGenel Sekreter ve Yrd.

Hizmetleri belediyenin ama ve politikalarna, stratejik planna ve yllk programlarna uygun olarak yrtmek

25

l Genel Meclisi Stratejik plan ile yatrm ve alma programlarn, il zel idaresi faaliyetlerini ve personelin perfor-

mans ltlerini grmek ve karara balamak

l Encmeni Stratejik plan ve yllk alma program ile bte ve kesin hesab inceleyip il genel meclisine gr

bildirmekBelediyeMeclisi

Stratejik plan ile yatrm ve alma programlarn, belediye faaliyetlerini ve personelinin perfor-mans ltlerini grmek ve kabul etmek

BelediyeEncmeni

Stratejik plan ve yllk alma program ile bte ve kesin hesab inceleyip belediye meclisine gr bildirmek

Denetiler

Kaynaklarn etkili, ekonomik ve verimli kullanlmas bakmndan incelemeler yapmak ve nerilerde bulunmak

darenin harcamalarnn, mal ilemlere ilikin karar ve tasarruflarnn, ama ve politikalara, kalknma planna, programlara, stratejik planlara ve performans programlarna uygunluunu denetlemek ve deerlendirmek

26

5. TRK KAMU YNETMNDE STRATEJK YNETM SRECNN GELM

Trkiyede stratejik ynetime ilikin temeller, 2001 ylnda yaymlanan PEIR raporundaki reform nerileri ile atlmtr. Bu rapor ile temel olarak mali ynetim ile stratejik karar oluturmann zayfl, politika ve planlarn bte ile balantszl ve bte uygulamas zerindeki ar kontroln yol at etkinsizlik ortaya konulmutur. Bu sorunlarn ayrntl bir biimde tartld raporda mali ynetimin glendirilmesi, politika kararlar iin kapasite oluturulmas ve operasyonel performansn iyiletirilmesine ynelik reform stratejisi oluturulmutur. PEIR kapsamnda kamu harcama ynetimi iin oluturulan stratejik ereve ve bu balamda planlanan reformlar incelendiinde, PEIRin Trkiyedeki kamu ynetimi ve kamu mali ynetimi reform giriimlerine temel oluturduu grlmektedir.

2001 ylnda mevcut uygulamadan farkl olarak, Maliye Bakanlnca faaliyet ve proje baznda Srekli Kalite Gelitirme ve Kamu Bteleme Sisteminin Yeniden Yaplandrlmas Projesi ile alt kurumda5 stratejik ynetimin bteleme bileeni olan performansa dayal bteleme sisteminin pilot uygulamalar yrtlmtr.

4 Temmuz 2003 tarihinde YPK tarafndan 2004 yl Program ve Mali Yl Btesi Makro ereve Karar YPK karar yaymlanarak Kalknma Bakanlnn orta vadede btn kamu kurulularna yaygnlatrmak zere, 2003 ylnda sekiz pilot kuruluta stratejik planlama almalarn balatmas ngrlmtr. Belirlenen pilot kurulular unlardr:

1. Tarm ve Ky leri Bakanl

2. Devlet statistik Enstits Bakanl (TK)

3. Hudut ve Sahiller Salk Genel Mdrl

4. Karayollar Genel Mdrl

5. Hacettepe niversitesi

6. Denizli l zel daresi

7. ller Bankas Genel Mdrl

8. Kayseri Bykehir Belediyesi

5 Bu kurumlardaki faaliyet ve/veya projeler unlardr: Milli Eitim Bakanl Yurtd Burslar, Trkiye Sa-nayi Sevk ve dare Enstitsne Yardm ve i cretleri, Tarm ve Ky leri Bakanl Sne ve Kml M-cadelesi Projesi, Karayollar Genel Mdrl Kaza Kara Noktalarnn yiletirilmesi ve zlenmesi Projesi, Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu Seyranbalar Huzur Evi Yal Bakm ve Rehabilitasyon Merkezi Hizmetleri, Orta Dou Teknik niversitesi Yayn ve Ktphanecilik Hizmetleri.

27

Pilot kurulularda stratejik planlama almalar devam ederken 24.12.2003 tarihinde yaymlanan 5018 sayl Kanunla kamuda stratejik planlama tm kamu kurumlar iin zorunlu hale getirilmitir.

Kalknma Bakanl, kamu idarelerinde stratejik plana gei iin bir takvim oluturmu ve bu takvim dorultusunda kamu idarelerinin stratejik planlarn hazrlamalarna karar vermitir. Bu kapsamda 26.05.2006 tarihinde yaymlanan Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik hkmlerine gre, drt yllk bir gei takvimi erevesinde birinci gruba giren 17 kamu idaresi 31.12.2006, ikinci gruba giren 31 kamu idaresi 31.03.2007, nc grupta yer alan 60 kamu idaresi 31.12.2008, drdnc gruptaki 40 kamu idaresi de 31.12.2009 tarihine kadar stratejik planlarn hazrlamtr.

5018 sayl Kanun ile kamu ynetiminde kurulu dzeyinde stratejik planlama almalarnn yrtlmesinde Kalknma Bakanl yetkili ve sorumlu olmas dolaysyla Bakanlk tarafndan aadaki faaliyetler yrtlmtr:

Haziran 2003te Kamu dareleri iin Stratejik Planlama Klavuzu hazrlanmtr. Klavuz pilot kurululardan elde edilen uygulamaya ilikin geri bildirimlerden yararlanlarak Haziran 2006da gncellenmitir.

Temmuz 2005te Stratejik Ynetim Aratrmas gerekletirilmitir. Aratrma, kamu idarelerinde ynetim sreleri, ynetim kalitesi ve kurumsal kapasite dzeyi ile yneticilerin stratejik ynetim yaklam ve ynetsel etkinlik konusundaki dnce ve alglarn belirlemek amacyla yaplmtr.

Mays 2006da Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik yaymlanmtr.

Austos 2007de strateji gelitirme birimlerinin grevlerini yeterli ve etkili dzeyde yerine getirmekte karlatklar sorunlarn belirlenmesi amacyla Babakanlk, Maliye Bakanl, Kalknma Bakanl ve Hazine Mstearlnn ortak almalaryla Strateji Gelitirme Birimleri Aratrmas yaplmtr.

2011 ylnda Kamu Kesiminde Stratejik Ynetimin Gerektirdii Ynetsel Kapasite htiya Analizi ve Kapasite Geliim Programlarnn Oluturulmas Projesi gerekletirilmitir.

28

2011 ylnda kamu idarelerince yrtlen stratejik plan almalarnn katlmclk boyutuna ilikin bir deerlendirme erevesi oluturmak, katlmcln ve kalitesinin artrlmasna ynelik kapasite gelitirilmesi amacyla Stratejik Planlama ve Politika Gelitirmede Katlm projesi gerekletirilmitir.

2013 ylnda Stratejik Ynetimin Glendirilmesi projesi balatlmtr.

2004 ylnda stratejik ynetimle ilgili mevzuat, uygulamalar, idarelerin stratejik planlar ve konuyla ilgili aratrma ve yaynlara yer verilecek ekilde oluturulan internet portal (www.sp.gov.tr), 2012 ylnda kamuda stratejik ynetimin tm unsurlarn kapsayacak bir yaklamla yenilenerek kamunun hizmetine sunulmutur.

Yerel ynetimler kapsamnda ilgili kanunlarla bykehir belediyelerine, nfusu 50.000in zerindeki belediyelere ve il zel idarelerine stratejik plan hazrlama ykmll getirilmi; yerel ynetimlere ilk stratejik planlarn hazrlamalar iin ilgili olduklar kanunlarn yrrle giri tarihinden itibaren bir yl sre verilmitir. Buna gre; il zel idareleri 4 Mart 2006 ve belediyeler 13 Temmuz 2006 tarihine kadar ilk stratejik planlarn hazrlamakla ykml tutulmulardr. 205 belediye ve 81 il zel idaresinin byk ounluu belirtilen tarihlerde hazrlk almalarn tamamlamtr. Belediyeler ve il zel idareleri mahalli idareler genel seimlerinden sonra alt ay ierisinde stratejik plan hazrlamak zorunda olduklar iin 29 Mart 2009 seimlerinden sonra ikinci kez stratejik plan hazrlamtr. Planlarn bir ksm gncellenmi bir ksm ise yenilenmitir.

te yandan, merkezi idareler ve yerel ynetimler iin zorunlu olan stratejik planlama almas, 19 Ekim 2007 tarihinde yaymlanan 12702 sayl Bakanlar Kurulu Kararyla KTler iin de zorunlu hale getirilmitir. Bu Karara gre; 233 sayl Kamu ktisadi Teebbsleri hakknda Kanun Hkmnde Kararname (KHK)ye tabi KTler ile bal ortaklklar ve 4046 sayl zelletirme Uygulamalar Hakknda Kanuna tabi olup sermayesinin yzde 50sinden fazlas kamuya ait olan kurulular 2009-2013 yllar arasn kapsayan be yllk stratejik planlarn Kalknma Bakanl tarafndan hazrlanan Klavuza uygun ekilde dzenleyerek Hazine Mstearl, Kalknma Bakanl ve ilgisine gre zelletirme daresi Bakanlna gndereceklerdir. 2013 yl itibaryla on be KT stratejik planlarn uygulamaya geirmi olup drt KTte plan hazrlklar srmektedir.

12 Haziran 2011 tarihinde yaplan genel seimler sonrasnda baz bakanlklar stratejik planlarn yenilemitir. 633 ve 645 sayl KHKlar ile yeni kurulan, birletirilen

29

ve yaps deitirilen bakanlklar ve kamu idarelerinin, stratejik planlarn Kamu darelerinde Hazrlanacak Stratejik Planlara Dair Teblide yer alan plan dnemleri iin belirlenen takvime uygun olarak hazrlamalar istenmitir.

Kamu idarelerinin btelerinin stratejik planlarda belirlenen performans gstergelerine uygunluu ve idarelerin bu erevede yrtecekleri faaliyetler ile performans esasl btelemeye ilikin dier hususlar belirlemeye Maliye Bakanlnn yetkili klnmas nedeniyle Bakanlk bu kapsamda aadaki almalar gerekletirmitir:

Aralk 2004te Performans Esasl Bteleme Rehber Tasla hazrlanmtr.

Ekim 2005te Denetim Koordinasyon Kurulunun alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik yaymlanmtr.

Aralk 2005te Kontrol ve n Mali Kontrole likin Usul ve Esaslar Ynetmelii yaymlanmtr.

ubat 2006da Strateji Gelitirme Birimlerinin alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik yaymlanmtr.

Mart 2006da Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmelik yaymlanmtr.

Temmuz 2006da Denetilerin alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik yaymlanmtr.

Aralk 2007de Kamu Kontrol Standartlar Teblii yaymlanmtr.

Nisan 2008de Kamu Denetim Rehberi yaymlanmtr.

Temmuz 2008de Kamu darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelik yaymlanmtr.

Temmuz 2009da Performans Program Hazrlama Rehberi hazrlanmtr.

Nisan 2012de Kamu Kontrol Rehberi tasla hazrlanmtr.

Bu srete Maliye Bakanl, Trk Kamu Mali Kontrol Sisteminin Uluslararas Standartlar ve AB Uygulamalar ile Uyumlatrma Projesi, Trkiyede Kamu Mali Ynetim ve Kontrol Sisteminin Glendirilmesi ve Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Ynetimi projelerini hayata geirmitir. Bakanlk ayrca idarelere ynelik

30

eitli (mali ynetim ve kontrol, performans program hazrlama, i kontrol risk ynetimi, i kontrol sistemi ve kamu i kontrol standartlar gibi) eitim faaliyetleri dzenlemektedir.

Trk kamu ynetiminde stratejik ynetim uygulama sreci bir btn olarak deerlendirildiinde merkezi ynetim kapsamndaki kamu idareleri, sosyal gvenlik kurumlar, belediyeler, il zel idareleri ve KTlerin tamamna yaknnda stratejik planlarn hazrlanm olduu grlmektedir.

31

6. UYGULAMADA YAANAN SORUNLAR VE KAZANILAN DENEYMLER BALAMINDA MEVCUT DURUM ANALZ

5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu ynetiminde planlama, bteleme ve raporlamaya ynelik yeni bir ynetim dngs tanmlanmtr. Kanunla politika oluturma kapasitesinin artrlmas, plan ve bte balantsnn glendirilmesi ile izleme, deerlendirme ve denetim srelerinin etkinliinin artrlmas ngrlmtr. Kanunda stratejik ynetim dngsnn en temel dokmann oluturan stratejik planlar bata olmak zere performans program ve faaliyet raporlar yeni uygulama aralar olarak belirlenmitir.

Uygulanan stratejik ynetim sreci idareler dzeyinde orta-uzun vadeli planlama, ok yll bteleme, performans gstergeleri belirleme ve faaliyetleri belirlenen performans gstergelerine gre izleme, deerlendirme ve raporlamay kapsamaktadr. Bu srete stratejik planlarn baarl bir biimde uygulanabilmesi iin etkili biimde ileyen i kontrol sisteminin kurulmu olmas olduka nemlidir. Kaynaklarn ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarna gre ynetilip ynetilmediini deerlendirmek amacyla yaplan bamsz, nesnel gvence salama ve danmanlk faaliyeti olarak tanmlanan i denetim ise srecin etkili bir biimde ilemesini salayan nemli bir ara olarak kabul edilebilir. Saytay tarafndan gerekletirilmesi ngrlen d denetim ise stratejik ynetim srecinin baarsn temin edecek en nemli unsurdur.

Stratejik ynetim kapsamnda yukarda bahsedilen unsurlara ilikin gerek makro gerekse mikro boyutta eitli sorunlar yaanmakta olup bu sorunlara dair deerlendirmelere aada yer verilmektedir.

6.1. Makro Boyutta Sorunlar

Makro boyutta yaanan sorunlar kurumsal dzeyi aan ve reformun uygulanmas ile ynetilmesini etkileyen temel sorunlardr. Bu sorunlar stratejik ynetim srecine dhil tm merkezi ve yerel ynetim birimlerini etkilemekte olup aadaki balklar erevesinde incelenmektedir:

6.1.1. Sahiplenme

Stratejik ynetimde sahiplenmenin dzeyde salanmas gerekmektedir. Bunlar; siyasi dzey, srecin koordinasyonundan sorumlu idareler dzeyi ve kurumsal dzeydir. Bu dzeylerdeki sahiplenme hiyerarik olarak birbirini gl bir ekilde etkilemektedir.

32

Siyasi dzeyde sahiplik kanunlarn karlmasnn yannda mevzuatla getirilen yeni aralarn baarl bir ekilde uygulamaya gemesinin takip edilmesi ve siyasi karar alma srelerine temel tekil etmesidir. Balangta Babakanlk dzeyinde gerekleen stratejik ynetim reformunun sahipliinde sreklilik salanamamtr. Bu problem, hem srecin koordinasyonundan sorumlu idareler dzeyinde hem kurum dzeyinde sahiplenme sorunlarn beraberinde getirmitir.

Siyasi sahiplik yannda srecin koordinasyonundan sorumlu idarelere de nemli sorumluluklar dmektedir. Bu idareler sreteki sorumluluklarn belirli dzeyde yerine getirmekle beraber kendi aralarndaki birlikte alma kltrndeki eksiklik, srecin bir btn olarak ele alnmasn engellemekte bu da stratejik ynetim srecinin bileenlerinin arasndaki uyumun yeterince salanamamas sonucunu ortaya karmaktadr.

Kurumsal dzeyde sahiplenme sorununun nemli nedenlerinden biri st ynetim desteinin yeterince salanamamasdr. Bunun nedenlerinden biri srecin takibinin koordinasyondan sorumlu idareler ve Saytay tarafndan yeterince yaplmamasdr. Kurumlarca konuya gerekli nemin atfedilmemesi ve kurumlarn stratejik ynetim konusunda yeterli kapasiteye sahip olmamas, kurumsal sahiplik sorununun dier nedenleri arasnda gsterilebilir.

6.1.2. Hesap Verebilirlik ve Faaliyet Raporlar

5018 sayl Kanunla Bakanlar kamu kaynaklarnn etkili, ekonomik ve verimli kullanlmas ile hukuki ve mali konularda Babakana ve TBMMye kar sorumlu tutulmutur. darelerin stratejik planlarnn ve btelerinin kalknma planna, yllk programlara ve hizmet gereklerine uygun olarak hazrlanmasn ve uygulanmasn salama grevi de st yneticilere verilmitir. Kanunun 5. maddesinde kamu maliyesinin kamu grevlilerinin hesap verebilmelerini salayacak ekilde uygulanmas gerektii ifade edilmektedir.

5018 sayl Kanuna gre hiyeraride st kademede yer alan yneticilerin daha alt kademedeki yneticilerden hesap sormalar beklenmektedir. Ancak uygulamada Bakanlar iin Plan ve Bte Komisyonu bata olmak zere TBMMnin organlarnca stratejik plan, performans program ve faaliyet raporlar zerinden hesap verme mekanizmalar yeterince iletilemedii iin Bakanlara bal kurumlarn st yneticilerine ynelik hesap verebilirlik mekanizmalar da bu belgeler zerinden yeterince iletilememektedir. Bu noktada hesap verebilirliin TBMMden aaya doru ileyebilmesi iin Saytayn

33

yapaca performans denetimi ve hazrlayaca raporlar kritik nemi haizdir. Ancak, Saytayn performans denetimine ilikin TBMMye henz rapor sunmam olmas ve Merkezi Ynetim Bte Kanun Tasarsnn TBMMde grlmesi srasnda grme takviminin younluunun da etkisiyle srecin hesap sorma ve hesap verme boyutunun gz ard edilmesi nedeniyle stratejik ynetim sreci sahiplenilmemektedir. Bu srete idarenin faaliyet sonularn gsterecek ekilde st ynetici tarafndan hazrlanmas gereken faaliyet raporlarnn niteliinin yan sra istenilen amaca hizmet edecek ekilde hazrlanmas da nemlidir.

Uygulamada faaliyet raporlarnn idareler tarafndan farkl nitelikte hazrland, bu raporlarn performans yanstan dokmanlar olmas gerekirken idarenin tantm klavuzu niteliinde olduu, ilgili idare tarafndan bir nceki yl gerekletirilen faaliyetleri ieren tek dze belgeler haline geldii, performans programyla dorudan ilikilendirilmedii ve bylece stratejik ynetim srecinin amacna hizmet etmedii grlmektedir. Raporlarda yer alan, duraan ve byk blm raporun hazrlanma amacna hizmet etmeyen bilgilerin okluu nedeniyle, nemli ve asl gerekli hususlar bu detaylar iinde kaybolmakta ve buna bal olarak da raporlar muhataplarnca btnl iinde yeterince kavranamamaktadr. Bu balamda stratejik ynetim srecinin en zayf bileenlerinden birinin faaliyet raporlar olduu sylenebilir. Bunun en nemli sebebi ilk stratejik planlarn ve performans programlarnn hazrlanmasndan nce idarelere faaliyet raporu hazrlama zorunluluunun getirilmesidir. Buna bal olarak faaliyet raporlar balangta sz konusu ana dokmanlarla balants kurulmadan hazrlanm ve bu durum faaliyet raporlarnn performans raporu nitelii kazanamamasna neden olmutur. Ayrca faaliyet raporlarnn hazrlanmasna ilikin yol gsterici bir klavuzun bulunmamas da bir dier etkendir.

Arlkl olarak vatandalarn vergilerinden oluan kamu kaynaklarnn etkili, verimli ve hukuka uygun olarak kullanm her geen gn artan bir duyarllk alan haline gelmektedir. Bu nedenle hesap verebilirlik zincirinin son ve nemli bir halkas olan vatanda, srete mutlaka dikkate alnmal, kamu idarelerindeki yneticiler vatandaa hesap verebilir aklkta olmal ve katlm srelerini iletebilmelidir. Bu erevede, stratejik ynetim srecinin gerektirdii belgelerin vatanda tarafndan anlalr biimde hazrlanmas nemli bir husus olarak karmza kmaktadr. Ancak uygulamada idarelerin vatandalara tam olarak hesap verme bilincinde olmadklar ve buna zorlanmadklar; vatandalarn da bu yndeki taleplerini gl bir biimde ifade edecek mekanizmalarn yeterince olumad grlmektedir.

34

Hesap verebilirlik sistemi bir btn olarak deerlendirildiinde stratejik ynetim srecinde yaanan pek ok sorunun bu sistemin ilememesinden kaynakland grlmektedir. Sonu olarak sistem, yneticilerde yeterince sorumluluk oluturmamakta, bu da stratejik planlarn uygulanmasn olumsuz ynde etkilemektedir.

6.1.3. Koordinasyon

Stratejik ynetimin ana unsurlar olan stratejik plan, performans program ve faaliyet raporu ile destekleyici unsurlar olan i kontrol, i denetim ve d denetim srelerine ilikin sorumluluklar farkl idarelerle ilikilendirilmitir. Stratejik planlamadan Kalknma Bakanl; performans program, faaliyet raporu ve i kontrol aamalarndan Maliye Bakanlnn eitli birimleri; i denetimden Denetim Koordinasyon Kurulu ve d denetimden ise Saytay sorumludur.

Stratejik ynetim srecine her kurumun kendi perspektifinden bakmas stratejik ynetimin bir btn olarak ele alnmasn engellemektedir. Srecin sadece mali ynetim ve kontrol bak asyla ele alnmas idarelerin ynetim sistemlerinin gelitirilmesini engellemekte, srecin bteyle snrl grlmesine ve dolaysyla kapsamnn daraltlmasna neden olmaktadr. Srecin tasarm ve ynetiminden sorumlu kurulularn farkl bak alaryla farkl kavramlara ynelmesi, dil birliini bozmakta ve kavramsal tutarll salamada zorluklara neden olmaktadr.

Bu erevede, srecin tm aamalarnn uyum ierisinde ve bir btnlk arz edecek ekilde ilemesi, etkin bir koordinasyon mekanizmasnn mevcudiyetini gerektirmektedir. Ancak Kalknma Bakanl, Maliye Bakanl, ileri Bakanl ve Saytay arasnda gl bir koordinasyon mekanizmasnn varlndan sz etmek mmkn deildir. Sreci bir ynetim sistemi olarak kabul edip btn aamalaryla ele alan, bu aamalarn birbirleriyle koordineli bir ekilde uyumlatrlmasndan, uygulama stratejilerinin belirlenmesinden ve sistemin kamu ynetiminde etkili biimde ilemesinden dorudan sorumlu olacak bir st yapnn eksiklii hissedilmektedir.

Srece btncl bir bak asyla bakan ve sorunlar sistem yaklam erevesinde ele alan bir st yapnn oluturulmas kamu ynetimi reformunun uygulayclar olan kamu idarelerinde motivasyonu artracaktr. Bu yaklamla, stratejik ynetim srecine ilikin deneyimlerden elde edilen geri bildirimlerden yararlanlarak reformun uygulamasnn gelitirilmesine ynelik admlarn atlmas mmkn olacaktr.

35

6.1.4. Bte Hazrlama Takvimi ile Bte ve Yatrm Kararlarnda Stratejik Plana Uygunluk

5018 sayl Kanunun 16. maddesi 26.09.2011 tarihli 659 sayl KHKnn 17. maddesiyle deitirilmitir. Bu deiiklikle bte hazrlama takviminde OVPnin yaym tarihi Mays ayndan Eyll aynn ilk haftasna, OVMPnin yaym tarihi ise Haziran ayndan Eyll aynn ortasna alnmtr. Ancak uygulamada bu tarihlere dahi uyulmad gzlenmektedir. Bte srecini balatan bu belgelerin yaymlanma tarihlerinin hemen hemen anayasa gereince btenin TBMMye sunulmas gereken tarihe denk geldii sylenebilir. Bu nedenle bte grmeleri skk bir takvimle yaplmakta, bteye esas tekil eden stratejik plan ve performans program belgeleri zerinden mzakere edilememekte ve idarelerin faaliyet raporlarnn Meclisin bte hakk balamnda hesap verebilirlik adna incelenmesi yeterince yaplamamaktadr. Bununla birlikte nmzdeki dnemde Saytayn hazrlayaca ve Meclise sunaca performans denetimine ilikin raporlarn da grlmesi gerektii gz nne alndnda sz konusu takvimin ilgili belgelerin yeterli ayrntda incelenmesine imkn vermeyecei dnlmektedir.

darelerin OVP ve OVMP ile belirlenen snrlar ierisinde kendi kurumsal nceliklerinin yer ald stratejik planlarn yllk uygulama dilimi olan performans programndan yararlanarak btelerini hazrlamalar gerekmektedir. Ancak uygulamada bte teklifleri idarelerden OVP ve OVMP yaymlanmadan Temmuz ay ierisinde istenmektedir. Bylece idareler OVP ve OVMPden yararlanmadan baka bir ifadeyle hkmetin rotasn gsteren orta vadeli bir perspektif olmadan bte hazrlamak zorunda kalmaktadr. Bu da orta vadeli program ve planlarla stratejik plan ve bte ilikisinin kurulmasn engellemektedir.

5018 sayl Kanuna gre idarelerin bte tekliflerini stratejik planlarna uygun olarak hazrlamalar gerekmektedir. Ancak, Bte Hazrlama Rehberinde btelerin stratejik plana uygun olmasna ilikin vurgu yaplmamakta; kamu idarelerinin btelerini hizmet ncelikleri ve performans hedeflerini dikkate alarak OVMP ekinde yer alan denek teklif tavanlar dhilinde hazrlayacaklar ifade edilmektedir. Yatrm Program Hazrlama Rehberinde idarelerin yatrm tekliflerini stratejik planlarnda ve performans programlarndaki ama, hedef ve performans gstergelerine dayandracaklar ve projelerini stratejik plan ve performans program ile ilikilendirerek teklif edecekleri vurgulanmaktadr.

36

Kamu darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmeliin yedinci maddesine gre performans programlarnn kamu idarelerinin bte tekliflerine ilikin olarak Maliye Bakanl ve Kalknma Bakanlnda yaplan bte grmelerinde deerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak uygulamada hem Maliye Bakanlndaki bte grmelerinde hem de Kalknma Bakanlndaki yatrm kararlarnda stratejik plann uygulama dilimlerini oluturan performans programlarnn yeterince temel alnd sylenememektedir. Sonu olarak uygulamada stratejik planlar ve performans programlar kaynak tahsisine ilikin srelere gl bir biimde entegre edilememitir.

Ayrca idarelerin bte teklifleriyle b