kadının ruhu2

7/29/2019 kadının ruhu2

http://slidepdf.com/reader/full/kadinin-ruhu2 1/32

O (Kemal) doğmasaydı, biz buKem ale ermeden yok olurduk

Yazan

S A F İ Y E M İ T H A T

İstanbul A K S'A M Matbaa sı



/ V .A o a 4

/ l§ 5 ‘2-

Kadın ruhuI

Yazan

S A F İ Y E M İ T H A T

O (Kemal) doğmasaydı, biz buKem ale ermeden yok olurduk

İstanbul A K Ş A M Matbaası



/

Mukaddeme

Mariz olan içtimaiyatımızla ötedenberi çok

yakından alâkadar olduğumu bilen muhteremdostlarım intihalarımı yazmaklığım için beniteşvik ettiler. Bu eseri teşvikle müfrit milliyet-perver coşkun ruhumun tesellisini bu satırlardabulurum ümidile okuyucularıma müfit olacağımızannettiğim bir, iki mevzu üzerine naçizanefikirlerimi hülâsaten yazmağa karar verdim. Banabu hususta daha çok cesaret veren kanaatim

şudur: Şimdiye kadar çok geri kalmış olanmemleketimizi Vatan ve Milletini seven her fertmeııafii umumiyeyi temin eden şeyleri iktidarınisbetinde yapacak olursa müstakbel emelleri-mizin husulüne yaklaşmış oluruz.



_ 4 —Bu gün artık Cumhuriyet devrindeyiz. Hü-

kümet münevverlere geniş bir faaliyet sahasıaçmıştır. Bu serbesti ve salâhiyet Milletin ten-vir ve terakkisi içindir. Demokrasi hükümetleremalik olan Milletlerin terakki ve tereddisi ya-lnız o memleketin idare adamlarına raci de-

ğildir. Milletlerin tekâmülü, cemaatların müşte-rek faaliyeti ve yardımile mümkündür. Biliyo-ruz ki memleketimizin terakkisini atalette bırakang ayri mütekâmil bir unsur keseriyeti teşkiletmektedir. Bunlârı tenvir ve irşat etmek erbabıkaleme terettüp eden bir vazifedir. Fakat mem-leketimizin muhtaç olduğu bu fedakârlığa

bilmeliyiz k i; bu muhterem zevat neden bu ka-dar lâkayt ve derin bir sükûn içindedirler. Fentekâmül devrini semalarda cihana ilân ederkenbiz hâlâ her şeyi Hükümetten ve yahut ta yeninesilden beklersek bir az daha geç kalmış ol-maz mıyız? Hem nesli hazırı medenî hayatıntalep ve mefhumlarına göre hazırlamazsak acaba

yeni nesilden nekadar hizmet bekleyebiliriz?Medeniyet ilmin kucağında paydar olur. Bukıymetli zamanlarımızı boş geçirmeyelim zirainkılâbımızdan bu ane kadar millete millîmefkureyi tanıtacak, halkı tenvir ve irşat edecekhiç bir faydalı esere tesadüf etmedik. Medenîmilletler gibi biz de el birliğile memleketimizin

ıslahına ve terakkiyatına çalışalım. Kendini mil-leti uğruna feda eden bir Mustafa Krmııl daha



bulamayız. Altıyüz senede vatanımıza doğan bugüneşin kudretli ve azametli varlığından isti-fade edelim. Sağlam temellere istinat eden faa-liyetler gösterelim ki zamanın mantıki bu asarıyıkmasın.



------------ I .................

........ ........

O adamlar ve mucizeli el

Bin bir milletin kanile Türk seciyesinibenliğinde çürüterek Türklükten çıkmış olano adamlar yalnız kendi menfaati şahsiyeleriiçin vatanımızı cahalete boğdular. Saltanatlarınının ibkası için Türk milletinin gözlerineDin namile siyah bir perde çektiler. Tam altıyüz sene efsaneli masallarla uyuttular. IS için

uyuduk ? Çünkü Din kitabımızı kendi dilimizleokuyamadığımız için Dinin evamiri deye kimne söylediyse inandık. Dinin mahiyeti hakikiyesini bilmeden körü körüne itaat ettik. Bizcamilerde ağlarken onlar da zevku sefa etti. Tâki;O mucizeli el bu gafleti yırtarak Türk milletinişimdiye kadar uyutmuş olan sergerdelerin elle



rini kırdı. O menhus siyah perdeyi parçaladı.

İrfaıı ile iman teklif eden (Levhai Dini) gös-terdi. İşte o sergerde taçdarlar olmasaydı ilkmedeniyet nişanelerini cihana tanıtan Türklerhiç şüphe yok ki bu gün bütün milletlerdendaha müterakki ve mütemeddin bir milletolacaktı. Halbuki cehaletin ağır kâbusundanuyandığımız zaman medenî ihtiyaçların hepsinibirden hissettik. Şimdi bu boşluğu doldurmak

için içtimaiyatımızı sarsan baş döndürücü birsüratle koşuyoruz. Vatan ve millet mefhumuşahsında temerküz etmiş olan harikalar timsalimücessemi Büyük Rehberimiz bu süratle bizibir an evvel medeniyet güneşine isal edecektir.Türkler ezelî kehraman ve medeniyet âşıkıolmasaydı; 0 büyük Kemal ondan doğmazdı.O Kemal ki ; doğmasaydı biz bu Kemale ermedenyok olacaktık.



Mesai ve Gaye

Sây ve gaye hayatın namütenahiliğidir. İnsanı

en evvel faaliyete sevk eden maddî ve manevîihtiyaçlardır. İnsanlar için faaliyet gaye ve mesaiyalnız ihtiyeçları temin ve tatmin etmeklekalmaz, tabiatın tahmil ettiği ıztırapları da izaleeder. Ve hayatın hiçliğini düşünmeğe zaman bı-rakmaz. Mesai ve gaye olmasaydı, hayatta zevk teolmazdı.Bunu çok güzel takdir eden mütemeddin

milletlerde milyoner ve lord evlâtları dahifabrikalara gidip çalışıyorlar. Zaten onlarsâylarının semeresiledir ki; milyoner olmuşlarbu idrak ve servetle medeniyeti bu günkümevkiine isal etmişlelerdir. Sâyugayret ve gaye,husulü gayri mümkün gibi görünen dileklere



bile erişmiş ve mümkün kılmıştır. İşte o zaman

insanlar kendilerine has yaratıcı ruhlarınıneserlerine kendileri de hayret etmişlerdir. Yoksatabiat ihtiyacı yalnız beşer değil; bir kus taaçlık hisseder. Onun da karnını doyurmakyavrularına bakmak şevki tabiîsinde var. Hayatıbeşerin asıl fazilet ve meziyeti faaliyetlerininşümullü ve içtimaiyata faydalı olmasıdır. Onuniçin umumun menafiini düşünerek faaliyete

geçmiş olan milletler hedef ve gayelerine dahaevvel vasıl olmuşlardır. İleri gitmek için şuurlubir faaliyet ve çevik olmak lâzımdır. Bu barizhakiketların karşısında biz de artık kolumuzubağlıyan hükümdarlar zamanındaki süflî zihni-yetlerden ve o zaman işsizlik içinde okuduğumuzhiç faydası olmayan hayalî romanlardan vazge-

çelim. Hayatı hakikîyenin medeniyet kahraman-larından ilham ve intiba alalım hiç olmazsanümunesi meydanda olan asarı medeniyeyi biran evvel imale çalışalım. Bu gün edebiyatınmübalağalarına zaman hasretmeğe değmez veesasen ona lüzum kalmamıştır. Medenî hayatınasarından biri olan sinemalar daha bariz dahacanlı bir şekilde ve kısa bir zamanda bizi daha

çok enteresan edecek bir surette ihtiyacımızıtatmin ediyor. Fakat bizim için asıl düşünecekmes’ele bu değildir. Bunlara milyonlarca dök-tüğümüz parayı düşünelim. En basit olanfilimciliği bile şimdiye kadar memleketimizde



— 10

ilıya edemedik. Bunu ıslah ve ihya etmek içinbilgi ve servet lâzım. Birinin bilgisi diğerininserveti birleşecek olursa muvaffakiyet kolaylaşır.

Fakat bunu da fakir tiyatroculara tahmiledersek başka memleketleri değil: bizi bileenteresan etmiyen henüz canlı tarihi olduğumuzvakayii tarif ve tasvir eden filimler imal veirae edilir. Vatanımızın mütefekkirlerine,zenginlerine, münevverlerine hitap ediyorum.Sükût insanlara hiç bir şey öğretmemiştir.Türklüğe yakışmıyaıı bu lâkaydi ve atalettenkendimizi kurtarmak zamanı gelmiştir. Zamanauymıyan milletlerin akıbet cezaları, inkırazdır.

Tenbel olan cemaatlar fertler küçük sıskaruhlarından ıztırap çeken zavallılardır. Biliyo-ruz ki tenbel bir adam seviye itibarile yüksek deolsa cinayete, sirkate, ahlâksızlığa müsteittirve faal olanların esiridir. İnsanlığa yakışanşuurlu ve şümullü faaliyetler; cemaatları vemilletleri terakki ve tekâmüle götürür. Fertlerbundan mütevellit haklı bir gurur ve sevinçduyarlar.



Teksiri Nüfus

Teksiri nüfus, yalınız kalabalık bir camaatınlüzumlu veya işe yarayacağı zannetmek tabiî

doğru değildir. Yalınız cemaatların faydalı birunsur olaması lâzımdır. Meselâ biliyoruz ki Osmanlı devleti yirmi milyon nüfusla ne yapabil-mişti? Tabiî hiç, çünki fertler faydalı bir uzuvolmak için yetiştirilmemişti. Ancak Cumhuri-yet hükümetimizin, tesisindenberi tevsii irfanagayret edilmiştir. Bizi bu gün müteessir ve

münkesir eden mevcut nüfusumuzun azlığı, dalıamübrem ihtiyacımız olan ilmü irfan noksandır.Fakir bir babanın iaşelerini temin edemiyecekkadar çocukları fazla olursa sefalet ve mahrumi-yet o masumlan sirkate, cinayete dilenciliğe sev



keder ve seciyeleri bozularak beşeriyete muzir

bir şahsiyet olurlar Bir babanın beş tane hayır-sız evlâdı olacağına bir tane hayırlı evlâdı olmasımüreccahtır. Vatanda bir aile ocağı demektirfaydasız ve muzır böyle teksiri nüfus istemiyo-ruz. Hayatı medeniyeye hadım faal dimğlar faalbazular istiyoruz ki Türk mediniyetini ihya veitmam etsin. Bunun için de evvelâ ilim ve fikir

sahasında yükselmiş münevver bir halk yetiştir-mek ve memleketimize refah, servet temin edecekmuazzam fabrikalar vücude getirmektir. Biz demütemeddin milletler gibi tayyare, otomobilve hayatı medeniyeye lâzım olan her şeyi imaletmek isteriz hedef ve gayemiz işte bu devritekâmüldür ki medeniyetin bu mevkiine vasıl

olduktan sonra nüfusun tezyidini düşünürüz,Zaten nesli, memleketin refah ve serveti teksiredecektir, Hangi medenî memleket nüfus ihti-yacını düşünmüştür?



Zengin Memleketler ve Tasarruf Cereyanlarımız

Son günlerde iktisadiyatımıza ehemmiyetveriliyor. Kahveye bilhassa çaya bir nevi boy-kot yapıldı. Millî galyanı tahrik ve teşvik içinbirer rop veya kostıımlıık tedarik edildi. Fakatiktisat meselesi âzami ehemmiyet verilmesi lâzımgelen memleketimizin en hassas bir nokta-sıdır. Onun için iktisadiyatımızı yükseltmiye

bukadarcık rağbet ve fedakârlık kâfi değildir.Hepimiz biliyoruz ki memleketimizin servetinikemiren lüks fantezi ve sefahattir. Yüzlercehattâ binlerce liralık kürk manto ve kostümtuvaletler barlarda şampanya şişeleri patlarsabu zararı bir bardak İhlamurla telâfi edemeviz.



— 14 —

Israfkâr bir ailenin kapısında sefalet bekler.İsraf bir memleketi felâket ve inkıraza süreklerFaziletkâr Türk kadınları beheri yüzlerce lirayamalolan tuvaletleri vatana tercih etmemeli, on-lar ki bütün milletlerin kadınlarından dahavatanperver olduklarını İstiklâl mücadelesindeispat etmişlerdir.

Bu mücadelemiz de onun kadar lâzım vemühimdir. Fuzulî masraf olan vahşi hayvan

derilerini, şampanya şişelerini ve buna mümasilolanları geldiği yere göndermeli. Türkiye paza-rında bunlara mevki verilmemelidir. Fakat buyalnız kadınların hal ve temin edeceği bir şeydeğildir. Hükümet ve bilûmum erkekler de elbirliğile iktisadiyatımızı yükseltmeğe çalışalım.Bize şimdiye kadar iktisat ve tasarruf kaideleriöğretilmemiştir. Memleketimiz cahaletin istilâ-

sında iken düstur bir lokma bir hırka idi. Cahaletbir ferdi olduğu gibi bir memleketi de ya sefa-lete veya sefahate sevkeder. Artık bu ifrat vetefritten kendimizi kurtaralım. Hayatta olanlariçin gaye yalnız karın doyurmak veya sefahatdeğildir. Milletleri medeniyete ve refaha götü-ren kuvvet servettir, serveti temin etmek te millî

varlığı ihya etmek ve tasarruf kaidelerine riayetetmekle mümkündür. İşte o medenî zenginmilletler bu suretle memleketlerini refaha isaletmişlerdi. Yalnız hayatlarını kazanmak içindeğil vatanlarına servet taşımak için memleke-



15 —

timize gelen ecnebilerin tarzı hayatlarını birdefa tetkik ediniz. Muazzam ve muhteşem Da-rülfünunlar da yetişen dört hattâ sekiz yüz liramaaş alıyorlar da evlerin de mobilye olarak nü-fus başına birer tahta sandalye ile iktifa ediyor-lar, seneler devam eden bu hayattan şikâyetetmek hatırlarına bile gelmez, çünkü gayelerisefahat eğlence değil memleketlerine servet verefah götürmektir. İşte tasarruf kaideleri, işte

medenî müreffeh memleketlerin servet katarlarıböyledir.



Kadının ifrat derecesindeki fanteziyedüşkünlüğü nedir?

Kadını israfa sevkeden yalnız güzel olmak

için fıtrî temayüllerinden maada başka saiklerdevar. Yoksa kadın isterse az bir masrafla kendi-ni yalnız bediî zevki ve görüşüyle pek giizelsüslemeğe muvaffak olur. Fanteziye israf dere-cesinde ehemmiyet veren kadın ya düşüncesiz-dir ki kendi aleyhine olan bu zararlı hareket-lerinin farkına varmaz yahut ta mes’ut olmıyanve mes’ut edilmiyen kadındır. Fakat tuhaftır ki

bunu bir çok kadınlar bilerek yapmıyor. Meselâdüşüncesizlikten israf eden kadına sorulsa zevkiiçin yaptığını söyler. Diğeri mevki icabı oldu-ğuna kanidir. Bilerek, bilmiyerek ve her ne



17 —

fikir ve maksatla olursa olsun israf erkeklerdenziyade kadınlar için tehlikeli bir eğlencedir,

tsrafkâr, idaresiz olanlar için vukuu melhuzfelâketleri ve sefaletleri kadın hiç bir zamanunutmamalıdır. Düşünmelidir ki, sefil bir kadınsokakta bile barınamaz. Kadın o zaman çokfeci, çek elim bir vaziyete düşer. Seviye itibarile yüksekte olmasa müdebbire bir kadın ken-dini daha faydalı sahalarda avutmalıdır. Hiçbir iş yapamasa yuvasının noksan ve tanzimineçocuklarının terbiyesine itina eder. Boş zaman-larında nafi eserler okur. Dostlarının, zevcininmuhabbet ve takdirlerini kazanır, muhitindetemayüz eder. Herkese bir nümunei imtisalolur. Bu hem kendi menfaati hem de vatanınabüyük bir hizmet etmiş olur.



Mes’ul kimdir?

İtaat öğretilmemiş terbiyei esasiye almamışbaşı boş bırakılan genç kızlarımız muhabbet

testileri ellerinde çığırından çıkmış hepsi birerhakikî roman kahramanı olmak sevdasmdadir.Âşık roluna girmiş bu küçük aktörlere hersokak başı birer sahnedir. Gençliğin hırçındalgalarında boğulan bu zavallı gençler gayrişuurî hareketlerinin kendilerine hazırladığıkaranlık istikbali hissedemiyorlar. Bilmiyorlar ki

avareliğe alıştırdıkları ruhları onlara hiç biryerde hiç bir zaman ne rahat bir yuva ne deparlak bir istikbal temin edemiyecektir. Halbukimüstakbel bir valide bir ev kadını veya birmemur olacaklardır, bu vazifeleri başaramıya



19

caklardır her gün tesadüf edilen aile facialarıve küçük sefileler, bariz bir delildir. Fakat en bü-

yük mes’uliyet lakayt ve müsamahakâr davrananebeveyinlere racidir. Ebeveyinler evlâtlarının neyaptığına, nereye gittiğine dikkat ve itina etmezseinkişaf etmemiş dimağlar uzakları göremedi-ğinden her yere girer çıkar, netice itibarileahlâkı ve seciyesi bozulur istikbali söner, sefilolur. Bu faciaların ve sükutun önünü almakiçin hükümet on sekiz yaşına kadar ahlâksızlık

eden yaramazları idraksiz ve lâkayt ebeveyinlerle beraber tecziye etmelidir. Bu mecburî itaatve terbiye şimdilik memleketimiz için çoklâzımdır.



İntihar salgını

Ben ne bir içtimaiyatçı ne de bir asabiye mü

tahassısı sıfatile bu hususta söz söylemeğesalâhiyettar değilim. Yalnız vaziyetin şekli za-hirini tetkik ederek fikirlerimi yazmakla iktifaedeceğim. Temenni ederim ki salâhiyettar olan-ları halkı daha eyi tenvir etmeleri için tahrikve teşvik etmiş olayım. Gazetelerde gün ve haftageçmiyor ki aramızdan sağlam bir kurban gitti-

ğini okumıyalım. Bunların sebebi intiharlarıalelâde sebepler olarak gösteriliyor. Halbuki bugibi yeis ve teessürler insanı ölüme götürenbir vasıta olaydı kısa bir zamanda beşeriyetteneser kalmazdı. Beşerin sinesi açık bir oltadır.Bu gün ıztırap yarın neg’e dolar. Bunu bile bile



21 —

kimse ölüme gitmez. Bundan iki sene evvelgazetenin birinde bir zatın şöyle bir mütalâasıvardı. İntiharlar İçtimaî bir marazdır. Bu günün

içtimaiyatına tahammül edemiyen zaif iradelersararmış bir lıezan yaprağı gibi dökülüp ara-mızdan gidecektir. Bunun önüne geçmek müm-kün değildir, demişti. Başka memleketler içinbelki böyledir. Her memleketin içtimaiyatı başka,başka sebeplerle intihar hadiselerini doğurabilir. Fakat biz kendi memleketimizi nazarıdikkate alalım. Uzun seneler temadi eden facia

ve zaruretlerle sinesi ezilmiş felâketzede fakirbir milletiz. Eğer bir istatistik yapılacak olursaşüphesiz memleketimizin üçte ikisi bu İçtimaîmarazla malüldür. Hem bu maraz öyle elim birmarazdır ki hayatta kalanları işe yaramaz birşekle koyar. Memleketi atalette bırakan busürekli afatın önünde kollarımızı kavuşturacakolursak bu zararı ne ile telâfi edeceğiz ve iç-timaiyatçı asabiye mutahassısları bundan dahafaydalı bir işe mi yarayacak? Bu iki meslekmüntesiplerinin alâka ve yardımlarının hiç birtesiri olmaz mı acaba; Cümlei asabiyesinde buh-ranların tevalisile bedbin, hayattan müşteki hiçbir şeyden zevk almaz, yalnız ölüm deye hay-kıran zavallı bedbahtlar için selâmeti memleket

namına alınacak hiç bir tedbir yok mudur?



Kadın iş hayatında

Kadını iş bayatına içtimai zaruretlerdenbaşka onu her zaman tehdit ve tahrip edensefalet ve esareti hayatiyesi sevketmiştir. Tabi-atın ona bahşettiği cazibe kuvveti silâhtanziyade bir belâyı saiktir. Onun için kadın kendivarlığından doğan sağlam bir istinada muhtaçtı.Bu da ancak maddî kuvvetine müracaatetmekle mümkündü. Kadın istediği gibi muvaf-fakiyetli bir varlık göstermiştir. Fakat Kadınne zaman çalışmalıdır? Çalışan ve çalışmıyan

kadınların haleti ruhiyelerini tetkik edelim.Maişet derdile uzun müddet çalışan kadınlartabiatile iş hayatından memnun olamaz. Ancakkısa bir zaman ve keyf için hafif vazifelerde



bulunan hanımlar iş hayatından zevk almaktave bundan dolayı bütün kadınların çalışmasıtarafdarıtır. Çalışmıyan bir ev kadını İ9e: eğerhayat arkadaşını kusurlu intihap etmemişse hiçbir kadın yoktur ki; yalnız yuvasının kadınıolmaktan memnun olmasın. Çünkü kadın yuva-sını süslemek ve tanzim etmekten aldığı zevkihiç bir şeyden alamaz. Ev kadınına has olanbir temayül ve haslettir. Ne çare ki, bu gününiçtimaiyatı kadına çok müşkül ve ağır bir yük

tahmil etmiştir. Hayat kadından iki mühimvazife bekler. İş ve ev kadını her ikisini debilmek, her ikisini de hazırlamak zaruretindedir.İkisi ile onun için mühim ve hayatî bir meseleteşkil eder. Kadın bunlardan hiç birini diğerinetercih edemez. Her hangi birinin ihmali onubedbaht eder. Uzun müddet mecburî vazifeninağırlığı kadını yorar kadının hassas ruhu bu

ağır vazifeye mütehammil olmadığından yor-gunluk onu kadınlık hislerinden tecrit eder.Kadın hislerinden uzaklaştığı ande hayattanbezgin ve bihuzurdur. Artık o canlı bir işmakinesinden hiç farkı yoktur. Fakat zamangeçmiş bunun telâfisi gayri mümkün ve asapyorgunluğu, bedbin ve miişkilpesent etmiştir.

Bütün arzularına rağmen tarzı hayatını değiştirememesi itiyadında her şeye hakim olmasıdır.İşte kadının iş hayatında bu dönüm yeri pekfecidir. Bununla beraber bizde iş hayatına

— 23 —



atılmamış olau bir kadını nazarı dikkate alalım.Hayata atılnııyan kadın hayatı anlamıyan kadın-dır. Hiç şüphe yok k i : böyle tufeyli bir genç

hayat arkadaşını da kusurlu olarak intihap eder.Dalıa doğrusu görmeden, bilmeden izdivaç birgaye diye lâaalettayin bir numara çekmiş olur.Taliine iyi çıkmıyacak olursa bu istinatsız kadınsönük ve ıztıraplı bir hayat geçirir. Aile saadetimahvolur. Şu halde genç kızlarımız hem buiki elim vaziyetten hiç birine maruz kalmamakhem de yuvasına vatanına müfit olacak birtarzda yetinmelidir.

Havaî ve hayalî şeylerle iştigal edeceklerinefaydalı bir uzuv olmağa çalışsınlar bir taraftanistikbalini temin ederken yarının bir ev kadını,müstakbel bir valide yuvasının ondan saadetbekleyeceğini unutmasınlar. Zira bu günün kadınıbu iki evsafı şahsında tecemmü ettirmesi şarttır.

Buna hazırlandıktan sonra maişeti temin edil-miş ve mes’ut bir yuvası olursa mecbur olma-dıkça çalışmamalıdır. Çünki; kadın yuvanınzevkidir. Onun infikâki muvakkat ta olsa ailesaadetini ihlâl eder ve kadın iş hayatındanziyade yuvasını sevmelidir. İzdivaç kadın içinimtiyazlı bir istikbaldir. Bazı hanımlar yalnız

iş hayatında olanların hürriyetinden bahseder.Halbuki; vazifesini müdrik olan her ve kadınıhürdür. Bahusus zamanımızda istediği gibi ha-reket etmekte serbest bir ev kadını Ahmet beyin

— 24 —



zevcesi olmakta bir esaret duyar da Mehmetbeyin maiyyetinde sabahtan akşama kadar lâyenkatı çalışmakta nasıl bir hürriyet hissedebilir.Ben bunda hürriyeti ifade eden bir tarz göre-miyorum. öyle dahi olsa istikbali, bunun fay-dasız bir hürriyet olduğunu düşünmek lâzımgelir. Bazıları da zevcine minnettar vaziyette kal-mamak için çalıştığını söyler. Bir baba yetişmişevlâdına ( Sana bakıyorum deye ) söyleye bilir.Fakat bir zevç için bu hiç bir zaman varit

olamaz. Çiinki bu vazifeyi ifaya kanunen mükel-leftir ve refikai hayatının da mukabil vazifesivar. Aile yuvasının saadetini kadının dahilîvazifesi itmam eder. Kadın istirahat bahşedenyuvanın ziynetidir, istikbalini temin etmiş ha-yatı anlamış bir genç kız bu vazife ağır gelecekolan bir adamı her halde zevç olarak intihap

etmez. Genç kızlarımız bilmelidir ki zaman vehayatın istediği gibi hareket ederlerse mes’utolurlar.



« M

İzdivacın faydaları

İzdivaç lehinden ziyade aleyhine söz söylenenbir üıesele olmuştur. Hattâ, bir ecnebi profesörübu hususta daha ileri giderek (zifaf odasının

cehenneme açılmış bir pencere) olduğunusöylemiştir. Bu profesörün aile hayatını hangicihetten tetkik ederek bunu söylediğini bilmi-yoruz. Yalnız her zaman tesadüf edilen ailefacialarını, şikâyetleri, talâkları nazarı dikkatealacak olursak profesöre hak vermek lâzımgelir. Fakat bu beşeriyet için zaruridir. İzdivaçolmasaydı harimi İsmet olmaz, temiz aile yuva-

lan yerine o menfur yerler kaim olur vebeşeriyet sönerdi: Her şeyden evvel izdivaçbeşeriyetin istirahat bahseden nezih bir melce



idir. Ve beşeriyetin teksiri ve selâmeti gibimühim bir mesele var ki; İnsan neslinin güç

neşviinüma bulması muhtaç olduğu fedakârlığabir valide şefkat ve ihtimamı kâfi gelmiyeceğisaniyen fertler arasında bir ahenk tesisi temizlikve İçtimaî faydalarına binaen bir esasa raptedilmiştir. Şu halde şimdi bu faydalı müesseseyeıztırap veren ve bunu ıztıraplı bir şekle koyanamilleri arayalım. Bu pürüzlerin zuhuruna

mahal bırakmıyalım ki; cehenneme dönmesin.İzdivaçta en çok şayanı dikkat olan şey herhangi bir gafletle seciye, seviye farkları göze-tilmeden servet, mevki, güzellik cazibesinealdanıp hissiyata kapılarak vuku bulan izdi-vaçların umumiyetle neticesi hüsrandır. Bu yuvaer geç, yıkılmağa mahkûmdur. Gerçi, izdivaçiçin bir mertebei kabiliyet olmaz, insan nekadardurendiş ve müdekkik olursa olsun izdivaçbütün bekârlar için bir muamma teşkil eder.O hayata katıldıktan sonradır ki: o muammanıniçinde evvelâ kendi kusur ve noksanım bulur.Fakat bu çok acı bir tecrübe olur. Çok defamuvakkat bir zevk için bütün ömründe ıztırapçekmek zaruretinde kalır. Onun için izdivaca

evvelden hazırlanmak lâzımdır. En mühim olanesasları tespit ederek şeraiti hayatiyesine uygungelecek ve maddî manevî iktidarı ne evsaftabir hayat arkadaşım mes'ut etmeğe kafi gelece-ğini düşünmelidir. Bilhassa bu noktaya çoko *



dikkat etmelidir; bile, bile fedakârlık dahiher ikisinin aleyhine çıkar. Her hususta etrafile

düşünmek ve teennile hareket etmek lâzımdırki; bilâhara nedamet ve bedbalıtiyi mucip olma-sın. Böyle ciddî işlerde hislerimizi değilkafamızı dinleyelim. Her ne olursa olsun şuurlabina edilen her şey güzel ve sağlamdır. Şuurlatesis edilen aile yuvaları da mes’ut bir neticeverir. İnsan kanunen mükellef olduğu vazifeyi

ifa ederken ruhu bir eza değil büyük bir zevkduyar. Yeterki; müessisler vazifelerine müdrikolsunlar.

Aile yuvası denince müzikli, varyeteli gazinogibi bir eğlence yeri değil temizlik, istirahat,samimiyet sadık bir arkadaş arzeden bir mü-essesedir. Zaten insanlara da lâzım olan budur.

Yoksa eğlence yerlerinin insanın sıhhat ve serve-tini kemirmekten başka ne faydası vardır? Menfaatları icabı olan böyle faydalı müesseseninharicinde kalmak isteyenler hem kendi nefsininhem de insadiyetin düşmanıdır.

— 28 —



Kadın Ruhu

Naçizane fikirlerimi ihtiva eden bu küçükKitaba ( Kadın Ruhu ) ismini niçin verdim ?Kadın olmaklığım hasebile kalemi elime aldı-ğım dakikada ilk düşündüğüm şey kadınlıkve kadınlardı. Hem cinslerimin ruhî evsaflarınaçok kıymet verdiklerini bildiğim için bilhassaVatanımın kadınlarının istifadesini mutazammınnaçizane fikir ve intibaalarımı muhtevi satırlarüzerine alâkadaranı uyandırmak için Kadınruhu ismini verdim. Gerçi; bütün kadınlar be-

nim için mukaddestir. Hattâ yavrularına kanatçırpan bir dişi kuş dahi şefkatin timsalidir.Hassas, ince, müşfik olan kadınlar ise kürreiarzın en faydalı bir ziynetidir. Bununla beraber



— 30 —

kadın kelimesini telâffuz ederken bile kadın-lığın lıusulpezir olmıyan ince duygularınınaltında lıem cinslerimle beraber ezildiğimi his-sediyorum. Hassasiyetin, inceliğin, şefkatin tim-sali demek olan kadın ne yazık ki; lıilerininezelî ve ebedî masum bir katilidir. Evet masum-dur kadın, ne hain ne de cani değildir. Kadınıbu ve bütün hunharlıklara kadın ruhunu an-lamadığını kadın bir muammadır demekle isbateden ona muarız olan ciııs sevketmiştir. Kadınruhunun bir kitap olduğunu söylediler. Fakat buvarakı mihrivefayı ne okuyan ne anlayan olmadı.Kadının kendi varlığından yükselen ince duy-guları her zaman ademle karşılaştı. O yalnızhodgâm ve hodbin ellerde hırpalandı. Bu tabi-at nasıl bir tabiattır ki; şefkati zulme ezdirdi.İşte bu kara düşüncede iken diyorum ki;teşkili beşere hakim olaydım, zalimleri yokederdim. Fakat kadınlığım hayır deye cevapveriyor. Benim kollarım ve teşkilâtı bedeniyemhislerim kadar ince ve nahiftir. Eğer dünyadayalınız kalmış olaydım sevkı tabiîsinde uçmuş

olan kanatsız bir kuş olacaktım. Bu gördüğü-müz muazzam asarı hep o vücude getirdi. Obunları benim için yaptı. Ben olmasaydım yap-mazdı. Bunca asarı fedakâri affa değmez midiyor.



V ecizeler

Türklüğü hakir görenler medeniyetin mepdeive temelini kuran türkler olduğunu bilme-yenlerdir.

Tekâmül etmemiş bir millet çocuğa benze-diği için kelâm hakkı verilmez.

İçtimaiyatımızın inkişafına mani olan amillerdenbiri de tesettürdü.

Büyük adamların küçük sözleri dimağınınyorgun zamanına tesadüfe der.

Alil olmıyan dilenciye verdiğiniz para taliinideğiştirmez seciyesini bozar.

Başkalarının hislerine hürmet etmesini bilmiyen hürmet beklemesin.

Yalnız kendini düşünenlere rahatlık müyesserolmaz.

Hodbin kendini metheder kusurlarını görmedigi için

Israfkârın kapısında sefalet bekler.

Sefahat zaif iradelerin mıknatisidir.



Beyanı itizar

Yeni harfleri nazarı dikkatte alarak mevzu-

ların müsait olmasına rağmen çok muhtasaryazdım. Bununla beraber bir çok kusur ve nok-sanlarım olabilir. Evvelden böyle eser yazmakniyetinde olaydım okuyucularıma daha faideliolacak bir tarzda hazırlanırdım. Bu gün yalnızTürk Cumhurunun o Muazzam [Şulesinin] akis-lerinden ilham alarak bu küçük eseri vücudegetirdim. Bunun maddî menfaate müstenidenyapılmamış olmasını bir dakika mülâhaza etmekvaki olan kusurlarımı örtmek ümidile mütesellioluyorum. 24/1/1930

Ankara: CebeciSafiye Mithat

Documents

kadının ruhu2