VI Interdyscyplinarna Międzynarodowa Konferencja Naukowa

Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym)

Paradyż, 17-19 września 2012 r.

1

ORGANIZATORZY

ZAKŁAD GRAMATYKI WSPÓŁCZESNEGO JĘZYKA

POLSKIEGO I ONOMASTYKI IFP UAM

WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UAM

KOMISJA JĘZYKOZNAWCZA PTPN

NIEDZIELA – 16 WRZEŚNIA 2012

19.00 Kolacja

20.00 Wieczór filmowy – prezentacja filmu Pawła Woldana „August

Kardynał Hlond” oraz kilku wybranych odcinków jego serialu „Profesor

Stefan Swieżawski”

2

PONIEDZIAŁEK – 17 WRZEŚNIA 2012

9.00 – Inauguracja – aula Zielonogórsko-Gorzowskiego Wyższego

Seminarium Duchownego w Paradyżu (Gościkowo 3, 66-200 Świebodzin)

Słowo wstępne – Prof. dr hab. Stanisław Mikołajczak

Jego Magnificencja Rektor UAM Prof. dr hab. Bronisław Marciniak

Dziekan Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej – Prof. dr hab. Bogumiła

Kaniewska

Dyrektor Instytutu Filologii Polskiej – Prof. dr hab. Krzysztof Trybuś

9.20 – 11.00 Obrady plenarne

Prof. dr hab. Bogdan Walczak (Poznań), O nazwach miejscowych typu

Paradyż

Prof. dr hab. Ásdís Egilsdóttir (Rejkiawik), Icelandic Hagiography and

the Language of Tradition

Ks. Prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz (Poznań), Kazania sejmowe Piotra

Skargi dzisiaj odczytane

Prof. dr hab. Stanisław Mikołajczak (Poznań), Ojczyzna w „Kazaniach

sejmowych” księdza Piotra Skargi

11.00 – 11.20 Przerwa na kawę

3

Prof. dr hab. Kalina Wojciechowska (Warszawa), Językowy obraz kobiet

w pismach narracyjnych Nowego Testamentu

Dr Marta Dalgiewicz (Warszawa), Ks. Prof. dr hab. Wiesław Przyczyna

(Kraków), Polskie tygodniki w świetle zasad pisowni słownictwa

religijnego

Dyskusja

13.00 – Obiad

14.30 –16.40 Obrady w sekcjach

Grupa A

Prof. dr hab. Karel Komarek (Ołomuniec), Dialogiczne modlitwy

w liturgii z aspektu językoznawstwa

Prof. dr hab. Mirosława Wronkowska-Dymitrowa (Bydgoszcz),

dr Anna Paluszak-Bronka (Bydgoszcz), O języku i językowych

przemianach w modlitwach z Małego katechizmu

Dr Katarzyna Czarnecka (Poznań), Od „Kompendium Katechizmu

Kościoła katolickiego” do „YOUCAT”. Uwagi o modelach pytań

katechizmowych

Mgr Beata Warzecha (Kraków), Językowy obraz pokory w katechizmach

i podręcznikach do nauki religii z lat 1918 – 2009

4

Dr Monika Peplińska-Narloch (Bydgoszcz), Frazeologizmy

z komponentem GRZECH utrwalone we współczesnej polszczyźnie

Dyskusja

Grupa B

Ks. Prof. dr hab. Marek Lis (Opole), Sacrum i jego negacja

w ekranizacjach literatury

Prof. dr hab. Piero Pasini (Wenecja), Patriotic priests and National

“Christs”. The contact between religion and Nation in Italian 1848, the

case of Venice

Dr Joanna Popielska-Grzybowska (Pułtusk), Język rytuału

pogrzebowego a staroegipska proza religijna

Dr Małgorzata Okupnik (Poznań), Językiem filmu o antropologii żałoby.

Przypadek „Tataraku” Andrzeja Wajdy i „33 scen z życia” Małgorzaty

Szumowskiej

Mgr Beata Jerzakowska (Poznań), Język tłumaczeń audiowizualnych dla

architektury sakralnej na przykładzie białostockiej Cerkwi Katedralnej św.

Mikołaja i Bazyliki Mniejszej pw. Wniebowzięcia NMP. Próba

porównania

Dyskusja

Grupa C

Prof. dr hab. Katarzyna Skowronek (Kraków), Język poradników

psychologicznych jako „świecka” odmiana języka religijnego

5

Prof. dr hab. Marcela Grygerková (Ostrawa), dr Michaela

Lašťovičková (Praga), Funkcje języka religijnego

Dr Małgorzata Rybka (Poznań), dr Jolanta Sławek (Poznań),

„I stworzyli sobie piekło z odrobiną nieba”, czyli o sacrum w języku

reklamy

Dr Irena Seifert (Wrocław), Sacrum i profanum w „Niecodziennikach”

ks. Jana Twardowskiego

Mgr Hanna Zdanowska (Gdańsk), „Tabletki z krzyżykiem” na religijny

ból głowy. Kilka uwag o języku i stylu Szymona Hołowni

Dr Marta Šramek (Brno), Barokní zdroje písní a legend v lidové

slovenosti na Moravě

Dyskusja

Grupa D

Prof. dr hab. Renata Rogozińska (Poznań), Czy abstrakcja jest do

zbawienia koniecznie potrzebna?

Prof. dr hab. Elżbieta Skorupska-Raczyńska (Gorzów Wielkopolski –

Szczecin), Wszyscy święci na cztery pory roku (na przykładzie frazeologii

i paremiologii polskiej)

Dr Agnieszka Sieradzka-Mruk (Kraków), Droga krzyżowa w świetle

teorii aktów mowy (wybrane zagadnienia)

Mgr Joanna Rutkowska (Gorzów Wielkopolski), Motyw opiekunki

w polskich litaniach maryjnych

6

Mgr Anna Malińska (Katowice), Różańcowe pienia – o nieznanym

nabożeństwie dominikańskich gorzkich żali

Dyskusja

16.40 – 17.00 Przerwa na kawę

17.15. Zwiedzanie kościoła pw. Wniebowzięcia NMP i św. Marcina

18.00 – Msza św. pod przewodnictwem J.E. Ks. Bp. dr. Stefana Regmunta

19.30 Uroczysta kolacja

WTOREK – 18 WRZEŚNIA 2012

9.00 – Obrady w sekcjach

Grupa A

Prof. dr hab. Andrzej Kominek, Językowy obraz wolności w pismach ks.

Franciszka Blachnickiego

Dr Anna Kozłowska (Warszawa), Autografy niepublikowanych wierszy

wchodzące w skład Aktów Kardynała Karola Wojtyły w Archiwum Kurii

Metropolitalnej w Krakowie. Uwagi filologiczne

6

Mgr Anna Malińska (Katowice), Różańcowe pienia – o nieznanym

nabożeństwie dominikańskich gorzkich żali

Dyskusja

16.40 – 17.00 Przerwa na kawę

17.15. Zwiedzanie kościoła pw. Wniebowzięcia NMP i św. Marcina

18.00 – Msza św. pod przewodnictwem J.E. Ks. Bp. dr. Stefana Regmunta

19.30 Uroczysta kolacja

WTOREK – 18 WRZEŚNIA 2012

9.00 – Obrady w sekcjach

Grupa A

Prof. dr hab. Andrzej Kominek, Językowy obraz wolności w pismach ks.

Franciszka Blachnickiego

Dr Anna Kozłowska (Warszawa), Autografy niepublikowanych wierszy

wchodzące w skład Aktów Kardynała Karola Wojtyły w Archiwum Kurii

Metropolitalnej w Krakowie. Uwagi filologiczne

7

Dr Marta Wrześniewska-Pietrzak (Poznań), „Im bardziej wzrok

natężam, tym widzę mniej” – językowy obraz widzenia w poezji Karola

Wojtyły/Jana Pawła II w kontekście aksjologicznym

Mgr Małgorzata Bogusz-Imiołek (Katowice), Językowe obrazy

społecznej roli kobiety i mężczyzny w nauczaniu Kościoła (na podstawie

tekstów konferencji religijnych)

10.20 – 10.50 Przerwa na kawę

Dr Małgorzata Nowak (Lublin), Ezechiel i Kohelet w przekładzie Jerzego

Żuławskiego

Dr Jowita Żurawska-Chaszczewska (Gorzów Wielkopolski), Słownictwo

religijne w powieści „Nowe Wędrówki Oryginała” Józefa Korzeniowskiego

Dyskusja

Grupa B

Prof. dr hab. Mislav Kovačić (Zagrzeb), The Sameness as the Principle of

the Differring: The Old Church Slavonic Bible Translation (A Case Study)

Prof. dr hab. Diana Ivanova (Płowdiw), Tetroewangeliarz Ławrentija z II

połowy XVI wieku i jego dwa wydania

Prof. dr hab. Mariola Mikołajczak (Poznań), Proza religijna Sofroniusza

Wraczańskiego jak przyczynek do dyskusji nad kształtem literackiej

bułgarszczyzny

8

Prof. dr hab. Aleksander Wojciech Mikołajczak (Poznań), Język religijny

Michała Boyma SI

10.20 – 10.50 Przerwa na kawę

Dr Jolanta Klimek (Lublin), O prawosławnym życiu zakonnym w XVII-

wiecznych polonikach kijowskich (studium leksykalne)

Dr Katarzyna Tempczyk (Warszawa), „David is...” Symboliczne

przedstawienia charyzmatycznego przywódcy we Wspólnocie Niezależnych

Zgromadzeń Misyjnych „Rodzina”

Dyskusja

Grupa C

Prof. dr hab. Bożena Matuszczyk (Gdańsk), Potoczność we współczesnym

dyskursie religijnym

Prof. dr hab. Tomasz Mika (Poznań), dr Dorota Rojszczak-Robińska

(Poznań), „Rozmyślanie przemyskie” odkrywane na nowo.

O konsekwencjach analiz lingwistycznych największego zabytku prozy

religijnej polskiego średniowiecza

Dr Jan Kamieniecki (Wrocław), Zależności między rodzajem

argumentacji a formą przekazu w staropolskich polemikach religijnych

Dr Renata Bizior (Częstochowa), Między Bogiem a człowiekiem.

Nadawca w kazaniach przedsoborowych (na materiale tekstów

dziewiętnastowiecznych)

10.20 – 10.50 Przerwa na kawę

9

Mgr Beata Byczkowska (Gdańsk), Kamila Piskunowicz (Gdańsk), Język

religijny jako narzędzie komunikacji we współczesnym dyskursie

kaznodziejskim

Małgorzata Łyczykowska (Poznań), Marta Wiśniewska (Poznań),

„Młoda dziewczyna chciałaby jakoś potwierdzić swoją kobiecość”, czyli

o relacji kobieta – mężczyzna w poradnikach katolickich

Agata Świderska (Poznań), „Hej Ty, który mieszkasz w niebie, proszę

pożycz mi swój grzebień”. O elementach języka religijnego w muzyce

rockowej, punkowej i reggae

Dyskusja

Grupa D

Prof. dr hab. Mahmoud Kassem (Kair), Re-reading a statue of king

Ramesses II: text or iconography?

Dr Wiktor Tyborowski (Poznań), Język religijny prywatnych listów

w okresie starobabilońskim (1. poł. II tys. przed Chr.)

Prof. dr hab. Dorota Kozaryn (Szczecin), „Święte niewiasty” Klementyny

z Tańskich Hoffmanowej (uwagi o językowo-stylistycznym kształcie tekstu)

Prof. dr hab. Leszek Teusz (Poznań), Biblijne znaki świadomości

egzystencjalnej polskich poetów barokowych

10.20 – 10.50 Przerwa na kawę

10

Dr Jola Migdał (Poznań), Wyższe funkcje i godności kościelne

w polszczyźnie XVI wieku

Dr Joanna Gorzelana (Zielona Góra), Spojrzenie człowieka na Boga Ojca

w „Pieśniach sobie śpiewanych” Konstancji Benisławskiej na podstawie

leksyki określającej ojca

Dr Ewa Anna Piasta (Würzburg), Słowo w dialogu z dźwiękiem.

O korespondencji sztuk na przykładzie pieśni Hugo Wolfa „Karwoche”

i „Wo find’ ich Trost?” do słów Eduarda Mörike’go

Dyskusja

12.00 – 13.30 PANEL DYSKUSYJNY

Język współczesnych mediów katolickich – cele – zagrożenia

Moderator: Ks. Prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz, paneliści: Jolanta

Hajdasz, Agata Ławniczak, Tomasz Terlikowski

14.00 – 15.00 Obiad

Zwiedzanie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnień, czyli zespołu

poniemieckich fortyfikacji

lub do wyboru

Prezentacja filmu „Prymas w Komańczy”, a po niej spotkanie z jego

twórcą reż. Pawłem Woldanem, które poprowadzi Prof. dr hab. Mikołaj

Jazdon

10

Dr Jola Migdał (Poznań), Wyższe funkcje i godności kościelne

w polszczyźnie XVI wieku

Dr Joanna Gorzelana (Zielona Góra), Spojrzenie człowieka na Boga Ojca

w „Pieśniach sobie śpiewanych” Konstancji Benisławskiej na podstawie

leksyki określającej ojca

Dr Ewa Anna Piasta (Würzburg), Słowo w dialogu z dźwiękiem.

O korespondencji sztuk na przykładzie pieśni Hugo Wolfa „Karwoche”

i „Wo find’ ich Trost?” do słów Eduarda Mörike’go

Dyskusja

12.00 – 13.30 PANEL DYSKUSYJNY

Język współczesnych mediów katolickich – cele – zagrożenia

Moderator: Ks. Prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz, paneliści: Jolanta

Hajdasz, Agata Ławniczak, Tomasz Terlikowski

14.00 – 15.00 Obiad

Zwiedzanie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnień, czyli zespołu

poniemieckich fortyfikacji

lub do wyboru

Prezentacja filmu „Prymas w Komańczy”, a po niej spotkanie z jego

twórcą reż. Pawłem Woldanem, które poprowadzi Prof. dr hab. Mikołaj

Jazdon

9

Mgr Beata Byczkowska (Gdańsk), Kamila Piskunowicz (Gdańsk), Język

religijny jako narzędzie komunikacji we współczesnym dyskursie

kaznodziejskim

Małgorzata Łyczykowska (Poznań), Marta Wiśniewska (Poznań),

„Młoda dziewczyna chciałaby jakoś potwierdzić swoją kobiecość”, czyli

o relacji kobieta – mężczyzna w poradnikach katolickich

Agata Świderska (Poznań), „Hej Ty, który mieszkasz w niebie, proszę

pożycz mi swój grzebień”. O elementach języka religijnego w muzyce

rockowej, punkowej i reggae

Dyskusja

Grupa D

Prof. dr hab. Mahmoud Kassem (Kair), Re-reading a statue of king

Ramesses II: text or iconography?

Dr Wiktor Tyborowski (Poznań), Język religijny prywatnych listów

w okresie starobabilońskim (1. poł. II tys. przed Chr.)

Prof. dr hab. Dorota Kozaryn (Szczecin), „Święte niewiasty” Klementyny

z Tańskich Hoffmanowej (uwagi o językowo-stylistycznym kształcie tekstu)

Prof. dr hab. Leszek Teusz (Poznań), Biblijne znaki świadomości

egzystencjalnej polskich poetów barokowych

10.20 – 10.50 Przerwa na kawę

11

18.00 Kolacja

19.15 KONCERT w kościele. Teksty Piotra Skargi przypomną

wybitni aktorzy Halina Łabonarska i Jerzy Zelnik; komentarz: Prof. dr

hab. Bogdan Walczak

ŚRODA – 19 WRZEŚNIA 2012

9.00 – 10.20 – Obrady w sekcjach

Grupa A

Prof. dr hab. Izabela Kępka (Gdańsk), Językowa kreacja kapłana

w „Sztygarze Bożej kopalni” ks. Bronisława Kanta SDB

Mgr Agata Ławniczak (Poznań), „Jak sprzedać Boga?” – o metodach

„portretowania” Boga w mediach i sztuce

Dyskusja

Grupa B

Dr Dorota Kulczycka (Zielona Góra), Język (nie)religijny we

współczesnym serialu amerykańskim „Żona idealna (The good wife)”

Dr Tomasz Korpysz (Warszawa), Pacyfka i krzyż. Sacrum w poezji

polskich hippisów

12

Dr Krzysztof Skibski (Poznań), „Postapostata”. Sacrum w eseistyce

Jerzego Sosnowskiego

Dyskusja

Grupa C

Dr Urszula Wieczorek (Katowice), Pojęcie »radości« w opisie

doświadczenia mistycznego

Dr Izabela Rutkowska (Głogów), Język mistyki w języku religijnym.

Próba klasyfikacji

Dr Aleksander Gomola (Kraków), Konceptualizacje wybranych pojęć

religijnych w Dzienniczku siostry Faustyny Kowalskiej w świetle

językoznawstwa kognitywnego

Dyskusja

10.20 – 10.40 Przerwa na kawę

10.40 – Obrady plenarne

Prof. dr hab. Joanna Sobczykowa (Katowice), Wokół świętych i ich

żywotów

Ks. dr Marcin Godawa (Kraków), Modlitwa dzięki retoryce. Funkcje

elementów retorycznych w religijnej perswazji w „Pobudkach do modlitwy

40 godzin” księdza Piotra Skargi

Ks. Dr Sławomir Płusa (Radom), Kształt kerygmatu w wybranych

kazaniach ks. Piotra Skargi

13

Ks. Prof. dr hab. Andrzej Draguła (Zielona Góra), Od grzechu

bluźnierstwa do przestępstwa obrazy uczuć religijnych. Język między

teologią a prawem

Prof. dr hab. Viara Maldjieva (Toruń), Sacrum między Wschodem

i Zachodem (problemy przekładu)

Prof. dr hab. Rudolf Šramek (Brno), Roku 863 započala christianizace

Slovanů (K 1150. výročí příchodu sv. Cyrila a Metoděje na Moravu)

Prof. dr hab. Jarosław Różański OMI (Warszawa), Bóstwa i duchy

w tradycyjnych religiach afrykańskich. Problemy terminologiczne

i teologiczne

Prof. dr hab. Wojciech Kudyba (Warszawa), Inkulturacja w przekładzie.

O polskich tłumaczeniach aforyzmów i pieśni Johannesa Schefflera

(Angelusa Silesiusa)

Dyskusja

Zamknięcie obrad – Ks. Prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz

14.00 – Obiad

13

Ks. Prof. dr hab. Andrzej Draguła (Zielona Góra), Od grzechu

bluźnierstwa do przestępstwa obrazy uczuć religijnych. Język między

teologią a prawem

Prof. dr hab. Viara Maldjieva (Toruń), Sacrum między Wschodem

i Zachodem (problemy przekładu)

Prof. dr hab. Rudolf Šramek (Brno), Roku 863 započala christianizace

Slovanů (K 1150. výročí příchodu sv. Cyrila a Metoděje na Moravu)

Prof. dr hab. Jarosław Różański OMI (Warszawa), Bóstwa i duchy

w tradycyjnych religiach afrykańskich. Problemy terminologiczne

i teologiczne

Prof. dr hab. Wojciech Kudyba (Warszawa), Inkulturacja w przekładzie.

O polskich tłumaczeniach aforyzmów i pieśni Johannesa Schefflera

(Angelusa Silesiusa)

Dyskusja

Zamknięcie obrad – Ks. Prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz

14.00 – Obiad