iiJuu ty e gafaa Dios tya ts

New Testament in Chinantec, Quiotepec (MX:chq:Chinantec, Quiotepec)copyright 1983 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Chinantec, QuiotepecTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Chinanteco, Quiotepec [chq], MexicoCopyright Information

1983, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation text is made available to you under the terms of the Creative Commons License: Attribution-Noncommercial-NoDerivativeWorks. (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuation of the Bible.You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this work, provided that you include theabove copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the Scriptures.

Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with your request.The New Testamentin Chinantec, Quiotepec

1983, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-NoDerivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures anddocuments. For other uses, please contact the respective copyright owners.2014-04-22PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 14 Jun 2018 from source files dated 20 Jan 20183808f8d2-c323-5477-a114-0f18fe74613e

http://www.wycliffe.orghttp://www.ethnologue.org/language/chqhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

Contents

SAN MATEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1SAN MARCOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35SAN LUCAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57SAN JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93HECHOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122ROMANOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1541 CORINTIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1682 CORINTIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181GLATAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189EFESIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194FILIPENSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199COLOSENSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2031 TESALONICENSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2062 TESALONICENSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2091 TIMOTEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2112 TIMOTEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215TITO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218FILEMN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220HEBREOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221SANTIAGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2311 PEDRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2352 PEDRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2391 JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2412 JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2453 JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246JUDAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247APOCALIPSIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

SAN MATEO 1:1 1 SAN MATEO 2:11

Ju ty 'e gajmaaa San Mateo'L tsaci' tya' Jesucristo

1 'E loo coon j 'e taai jileei' tsaci' tya' Jesucristo, jaain jn tya' 'l David joong tya' 'lAbraham 'ii.

2 'In Abraham do jmii Isaac, joon Isaac do jmii Jacob, Jacob do jmii Jud coon' 'in ruu'i catyaaido. 3 Jud do jmii Fares coon' Zara joon sao sii Tamar. Joon 'in Fares do jmii Esrom, Esrom do jmiiAram. 4Aram do jmii Aminadab, Aminadab do jmii Naasn, Naasn do jmii Salmn. 5 Salmn do jmiiBooz joon saa sii Rahab. Joon 'in Booz do jmii Obed joon saa Obed sii Rut. Obed do jmii Isa. 6 Isado jmii ri David. Joon ri David do gasai Salomn coon' tsam 'in gal tsam tya' Uras.

7 'In Salomn do jmii Roboam, Roboamdo jmii Abas, Abas do jmii Asa, 8Asa do jmii Josafat, Josafatdo jmii Joram, Joram do jmii Uzas. 9Uzas do jmii Jotam, Jotam do jmii Acaz, Acaz do jmii Ezequas.10 Ezequas do jmii Manass, Manass do jmii Amn, Amn do jmii Josas. 11 Josas do jmii Jeconascoon' tsaruu'i. 'Yiia' joon ngajei ts seein Babilonia 'in ts Israel s'umo fu gooo.

12 Joon mo taain ts Israel Babilonia Jeconas do gasai Salatiel. Joon 'in Salatiel do jmii Zorobabel.13 Zorobabel do jmii Abiud, Abiud do jmii Eliaquim, Eliaquim do jmii Azor. 14 Azor do jmii Sadoc,Sadoc do jmii Aquim, Aquim do jmii Eliud. 15 Eliud do jmii Eleazar, Eleazar do jmii Matn, Matn dojmii Jacob. 16 Jacob do jmii Jos. Jos do gacu'mo cwooo Mara 'in li sa Jess 'in siio jon Cristo.

17 Joon mo galiseein 'l Abraham ca galiseein 'l David galiseein daytyuin jmii ts. Lajoon jon galiseein dyatyuin jmii ts ca mo galiseein 'l David ca ngalin ts Israel s'umofu Babilonia. Joon dyatyuing jmii ts galiseein 'e la n'g 'e galiseein Cristo.

Mo galiseein Jesucristo18 La noo gal mo galiseein Jesucristo. Mara, 'in ilinin sa Jess, nigan ju coon' S. Pe la n'g

icwaaa caain coon' S do gacanin Mara yn coon' 'ii' tya' Espritu Ty tya' Dios. 19 Joon 'tya'o S do, ts jaain ts tyi 'ii, jo gali'iinin 'e faa' ts 'laa' tya'a, jiin' 'iinin ituumo 'ido la joii ts fuu. 20 Joon la ' 'tsi S jilaa' 'elo lawa'a 'e co gajni jaain ngel tya' a''' tyaniijoon gajin'in:

S, jn tya' 'l David 'n, 'ii'mo'o Mara do lawa tsam tyi'i. Jo jmaa'a 'goo' ts 'in yngacanin do, 'ii' tya' Espritu Ty tya' Dios do. 21 Iliseein jaain xuui tsa' tya'a iunsii'i JESS.Ilisii la joon ts 'wii' ijmaa tiin' ts tya'a jilaa' tsaa tya'a.

22 Jilaa' 'elo gal la joon 'e untsiinin ju tya' a''' 'e gafaa' ts tya'a la mo jei. Gajin'o:23 Jaain sm icanin yn, joon iliseein yn tsa' tya'a.Joon iunsii 'ii Emanuel.('E ''tsi ts 'e sii: Dios jee jna'.)

24 Joonmo gajntsi S do gajmaaa jiin' la jin' ngel tya' a'''. Joon ga'ii'moMara lawa tsamtya'o. 25 Pe jo 'ee gajmaaa coon' 'ido ca galiseein 'in xuui tsa' nifu joon gaunsii 'ii JESS.

2Jalin 'in 'i'ts l tyin sa Jess

1 Jess galiseein fu coon fuu sii Beln 'e na coon 'w 'e sii Judea. Herodes li ri 'yiia'joon. Joon gatyalin 'inl ri magos, ts jmtsi 'ii. Gatyalin fu Jerusaln jalin l 'yeei i' do.2 Joon gaunng 'in ts do:

Xiiafu tyin 'in ri 'in nigaliseein tya' ts Israel? Ts jna'a naaa'a l' l 'yeei i' joonganeena'a n tya'a. Joon nijaliii'i jaun'gooo'o 'ii.

3 Joonmo ganuun ri Herodes 'elo l 'lai ga'tsi 'ai coon' jileei' 'in nei Jerusaln do. 4 Joon'in ri do gat' jileei' 'in ty' to tya' unts coon' 'in tfo' tya' ley tya' 'in ts do. 'E 'iininlitsaitsi xiiafu iliseein Cristo. 5 Joon 'in ts do 'in gat' ri do gajin'in:

Fuu Beln joon iliseein Cristo. Ts 'in ts 'in gafaa' ju tya' Dios cal gataanan ni j 'elo:6 Joon 'n, fuu Beln 'e na l roonon 'w tya' Jud,jo lu'u 'in pi'g la jee jileei' 'in ty' to 'e 'w lo;ts icwo'i jee lo jaain ts feei' 'in ty' to ts tyiia 'in seein Israel.

7 Joon gat' Herodes 'in ts 'i'tsi do 'uunmo, gaunng coon' tn l gangooo ni'iin 'in ndo. 8 Joon gasii ni'i 'in ts 'i'tsi do fu Beln. Joon jin'in:

Cwolinnaa', cwo'nee'naa' 'in xuui do. Joon mi tyee'naa' 'ii joon jmaaa' jna ju iniiniun'goooo jon 'ii.

9 Joon mo ganuun 'in ts 'i'tsi do ju tya' ri do ngalinmo joon no. Joon 'in n do 'inganiin 'in ts 'i'tsi fu l nei fu l 'yeei i' ngoo nifugx l ngalin 'in ts do. Ngooo ca ga'fu y' l raain 'in xuui do. 10 Jl'mo 'ai 'in ts 'i'tsi mo ganiin 'in n do. 11 Joonmo gangataiin do gangaai yn do coon' saa. Joon gasi'i 'wojnii tyani 'in yn do joon gaun'gooo 'ido.

SAN MATEO 2:12 2 SAN MATEO 3:17

Joon gan cwo tya'a icwo'o 'in yn do cwana coon' fuu sn coon' jm' 'm jmafuu siimirra. 12 Joon Dios gajmaaa gac 'in ts do 'e jo tsaling l' l tyin Herodes do. Joon ngaliinmo fuugooo fu l' xiia'.

Mo nang yn Jess fu Egipto13Mo ngayuui' ngaliin 'in ts 'i'tsi do la ' c S gajni jaain ngel tya' a''' gajin'in

s' S do:Ranu, jei yn coon' saa cwolinnaa' Egipto. Joon cwotaanmoo' do ca mi jmaaa ju ts

Herodes i'naa'in 'in yn do ijnga'mo.14 Joon garoonon S joon l 'woo ngalin jei yn do coon' saa fu Egipto. 15 Doo taanin ca

gajnmoHerodes do. La loo gal 'e gatsn ju tya' ts gafaa'a ju tya' a''' lamo jei 'in gajin'in:T'oo Yn Tyiia 'in taain fu Egipto.

Ty' Herodes to 'e junin jileei' yn seein fu Beln16Mo galili'i Herodes 'e nigacon'on 'in ts 'i'tsi 'ii to, 'amo gats 'nii'tsi joon gaty' to

junin jileei' yn tsa' 'in ni ng tn jiin' l la 'w. Jileei' yn tsa' 'in seein Belnjoong l' caai Beln gaty' to junin. Ts la joon gajin'in 'in ts 'i'tsi do 'e nigangaai 'in ndo. 17 Joon coon' la joon ngatiin' ju tya' 'l Jeremas 'in gacwo ju tya' Dios ca lamo jei. Gajin'in:18 'ai 'na 'goo fuu Ram c' xuuitsi 'ai ts Raquel c' cwain tya' jonon.Pe jo 'iinin wa'a cwo' ts 'ii fo'feei' ts najnmo yn tya'a.

19Pemo gangin gajin Herodes gac S fu Egipto do joon gajni jaain ngel tya' a''' 'in jin's' 'ii:

20Ranun, cweei' teee xuui coon' saa fu Israel ts nijunmo 'in 'iinin ijngaai' 'ii.21 Joon S do garoonon joon gat xuui do coon' saa fu Israel. 22 Pe mo galili'i S do 'e jon

Herodes sii Arquelao ty' to fu Judea 'goo'o tsalin do. Joon coon' 'e co gajmaaa Dios 'ii ju watsalin fu l sii Galilea. 23 Joon mo gatyalin l sii Galilea joon ngacwaa coon fuu sii Nazaret. Lajoon gal 'e gatsn ju gafaa'a ts cwooo ju ty tya' Dios la mo fei 'in jin'in:

Iunsii ts 'ii: ts Nazaret.3

Cwooo W saai ts jm ju tya' Dios coon l jo 'iin ts seein1 La jee tyin Jess Nazaret ga'la W saai ts jm 'wii cwooo ju ty tya' Dios l jo 'in ts

seein coon l sii Judea. 2 Joon gajin'in:Cwojaa''oo' coon' Dios ts t l ty' Dios to jee ts.3 Jaain ts 'in gacwooo ju tya' Dios la mo jei sii Isaas gafaa'a cwain tya' W do mo gajin'in:

T coon ni 'ooo jaain ts fu coon l jo 'in ts seein, jin'in:'Ij a'''. Tyaaaa' ty tyii' i'ii'moo' 'ii, tsamo'oo' 'e tymoo',jin' Isaas.

4 Joon sn' W l j camello, joon 'e ' tu'g l coon' loo. Joong 'e g' jmaai' snii' coon'to' s moo'. 5 Joon 'in nei ciudo Jerusaln coon' 'in nei la caain l sii Judea coon' 'in neicoo' l ngi jm Jordn jalin jann ju tya'a. 6 Joon la jee jmooo tyaii tya'a tyani Dios gasaaiW 'ii jm tsi jm Jordn.

7 Pe mo gacn W cwain 'e 'ai fui ts fariseos coon' ts saduceos jalin saai jmii, gajin'in:Ts 'in coon' ts to 'naa'! 'Iin nigas' 'naa' 'e laanaa' yaanaa' jee coon wu 'e

nijatyein? 8 Cwojmaaaa' jiin' la ti jm 'in nigajoo'tsi. 9 Joon jo ''oo': Jo 'e tsangna' ts jntya' 'l Abraham jna'. Ts fuuuu 'naa' 'e ca 'e cuun roon lo l jm Dios ca jn tya' 'l Abraham.10 La l 'mo li ts jon, joon Dios nityaa ty ity tya'a 'e ty' 'm ca t' jmo, joon jilaa' 'm'e jo cwo 'oofuu ty tya'a ity'o joon ijn coon' j. 11 'E la ja'mo jna sana 'naa' jiin' coon' jm'e l lawa coon li 'e nigajoo''oo'. Pe 'in j cingx la jna isai 'naa' jm coon' Espritu Ty tya'Dios joon coon' j. Feei'g 'ii lag jna ce jiin' jo tna cnoon m. 12 Joon san'o 'ido 'm tyn'trigo ts t l unty trigo tya'a. Ijmaa coon' tyi tya' trigo do. I'm trigo fu l 'm ts trigo pe tyi dotya'a ijn coon' j 'e jo dy.

Mo gasaai W jm Jess13 Joon gacwo' Jess l sii Galilea joon gango fu l taain W do t' jm Jordn. Gango 'e saai

W 'ii jm. 14 Pe jo 'iinin W saai Jess jm. Joon gas' Jess:'N 'n sau'u jna jm. T i'i 'e sana 'n jm?15 Pe gajin' Jess s' 'ii:Cwdu'u l jiin' la 'iinna. Ts ty 'e jmooo' jilaa' jiin' la to ty' Dios.Joon W do gacwooo ju. 16 Joon mo ngayuui' gasaai W jm Jess joon gacwo' Jess tsi jm

do. Joon tsifu joon gan fu 'f joon Jess gangaai 'in Espritu Ty tya' Dios li maa gajngai y' lsiin' Jess. 17 Joon ganuun coon ju fu 'f 'e jin':

'In noo yn tyiia 'in 'iinna. Jl'moo 'ai coon'on.

SAN MATEO 4:1 3 SAN MATEO 5:5

4Mo gacn Satans cwain xiiala li Jess

1Tsifu joon gangajei 'in Espritu Ty tya' Dios Jess fu coon l jo 'in ts seein. Icn Satans cwainxiiala li Jess.

2 Joon jee tunl jm joon tunl 'woo jo 'ee g' jiin' x. Joon gats un'ai mo ngi joon. 3 JoonSatans gangatyenin l sin' Jess 'e 'iinin cn cwain xiiala li Jess. Joon gajin'in s' Jess:

Wana 'n jon Dios ty' to cwol 'ii' 'e cuun roonon no.4 Pe Jess gaiii:Ni j tya' Dios jin'in: Jo taain ts ty fu juncwii lo jiin' coon' 'e 'ii' 'e s d' pe coon'

jilaa' ju ty 'e gafaa' Dios Jmii.5 Joon ngajei Satans Jess ngalin 'e fuu nicwaai' Jerusaln. Joon gasai Jess fu y' cwo' fee' si'

do. 6 Joon gajin' Satans s' Jess:Wana 'n jon Dios, cw cwotee''u ts ni j tya' Dios 'e jin':

Ity' Dios to 'e 'ai 'n ngeles tya'a.Isai 'n coon' cwooo la coon' jo tyn' cuun t'.

7 Joon gaiii Jess:Jin'o jon ni j tya' Dios: Jo untsai'o'o xiiala li a''' Dios tyi'i.8 Xiia'g tn ngajei Satans Jess fu y' moo' i 'ai. Joon ga'e'e Jess jilaa' fuu na la 'ui

juncwii coon' jilaa' 'e 'ya'g tya'a. 9 Joon gajin'in:Cwooo jilaa' 'elo tyi'i wana sii''i wojn'i tyanii 'e un'goo'o jna.10 Joon jin' Jess s' 'ii:Cwei', Satans, ts ni j tya' Dios jin': Un'goo'o a''' Dios tyi'i; joon jmoo'o jiin' to ty' 'ii.11 Joon Satans do gajeen'mo coon' Jess. Joon gatyalin ngeles 'e unjiin Jess.'La Jess 'wii jmooo to tya'a fu l sii Galilea

12 Joon mo ganuun Jess 'e W do 'yui 'n gangoon fu l sii Galilea. 13 Pe jo gajaan fuuNazaret, gangacwaaa fu Capernaum, coon fuu na t' tyia do. 'W tya' 'l tsaci' Zabulncoon' Neftal. 14 La joon gal 'e gatsn ju tya' jaain ts sii Isaas. 'Ii jaain 'in gafaa' ju tya' Diosla mo jei. Joon gataanan ni j ju 'e jin':15 'W tya' Zabuln coon' Neftal 'e roon l' caai tyia, l' caai l 'yeei i' jm Jordn l sii Galilea,

l nei ts 'in jo seein Israel.16 'In ts 'in nei l 'i n ganiii coon j fee'.Joon nigajn joo' tya' 'in ts 'in ti 'm do.

17 Joon ga'la Jess 'wii cwooo ju ty, jin'in:Cwojaa''oo' coon' Dios ts t l ty' Dios to jee ts.T' Jess tyuin ts 'in jmooo to saain' joo' taai jm

18 La ' ngoo Jess t' tyia Galilea gangaai gi ts taain to piii 'm tsi tyia do. Ts joon totya'a. La 'oo' ruu'mo 'in ts gi do. Jaain sii Simn 'in siio jon T, 'in jaaing sii D. 19 Joongajin' Jess s' 'ido:

Mooo' coon' jna joon jmena 'naa' ts jmooo to saain' ts 'in lin ts tyiia.20 Tsifu joon gat 'm tya'a joon ngalinmo coon' Jess.21 X ngx joon mo gangaai gig tsaruu'i. Jaain sii Jacobo, 'in jaaing sii W. Jonon

Zebedeo 'ii. Tai tsi barco coon' jmii 'mii n. Joon gat' Jess 'ii. 22 Joon tsifu joon ga'woomo 'ebarco do. Doo gatuumo jmii joon ngalinmo coon' Jess.

'E'e Jess ts fui23 Joon gang Jess la caain l sii Galilea 'e'e ts in cwo' tya' ts Israel sii sinagoga. Ga'e'e ts

xiiala il mi ty' Dios to ts joon gaun'lai Jess tsatsaa' 'in tynan jilaa' nii jmoowu. 24 Joongalicwiimo ts Jess la caain l sii Siria joon gangajei tsatsaa' 'in tynan jmoowu 'lai 'ii'.Seein 'in taai ty. Seenmo 'inli 'in taai 'in'li' alma tya'a, seenmo 'inli jmoo wu jooinii',seenmo jon 'in sts' cwoo t. Joon gaun'lamo Jess 'ii. 25 Joon fumo ts nei Galilea ngalinmocoon' Jess. Ngalinmo jon 'inli ts nei Decpolis, coon' Jerusaln. Seenmo jon 'in ningalincoon' fu l sii Judea joong fu cwoo' roonon l' caai l 'yeei i' jm Jordn.

5Cwooo Jess ju ty tsaa' moo'

1 Joon mo gangaai Jess 'in ts fui l gasooo coon moo' joon doo gacwo. Joon gangatyeints tya'a cu' l' l tyinin, 2 joon ga'laa Jess 'wii 'e'e 'in ts do, jin'in:

'Iin 'in ts jli'3Jl'mo 'in i 'e 'n licwiiin Dios, ts ty' Dios to 'ii.4 Jl'mo 'in ni fa' ts icwo'o Dios 'ii fo'feei' tya'a.5 Jl'mo 'in 'wotsi 'ai ts i'ii'mo 'e juncwii 'mui.

SAN MATEO 5:6 4 SAN MATEO 5:396 Jl'mo 'in 'iinin 'ai jma la to ty' Dios, ts Dios iuncoon'on 'ii 'e jmooo jiin' la 'iinin.7 Jl'mo 'in feei'tsi tya' ts xeei' ts ilifeei'tsi Dios coon' tn tya'a.8 Jl'mo 'in jo tin ju tya'a ts 'iio inii Dios.9 Jl'mo 'in jmooo 'e seein ts ty la 'oo' 'ii ts iliiin jon Dios.10 Jl'mo 'in ni wu ts 'wii' jmooo la to ty' Dios ts Dios ty' to 'ii.11 Jl'mo 'naa' mo jiin ts 'naa' joon jmaai' ts 'naa' joon faa'a ts ju tajuu g tyi'naa' 'wii'

cwain tyiia. 12 Jmaaaa' jl'naa' jo cwoliiinnaa' caain' ts i'ii'naa' coon 'e ty 'ai tyii' fu 'f.Ts la joon jon gajmaaa ts tya' 'in nigacwooo ju ty tya' Dios ca la mo jei, ga'mo ts 'ii.

'Naa' lnaa' lawa i joong lawa coon j 'e coo tyani ts taain juncwii13 'Naa' lnaa' lawa i jee ts taain juncwii lo. Pewana jo jmaai'g to i tya'a, jo li ig 'uuni

tya'a. Jo l liig tn. Jo jmeeig to jiin' 'e dya' ts tya'i fu '' ts joon.14 'Naa', 'in li ts tyiia, lnaa' lawa coon j 'e coo tya' ts taain juncwii. Wana n coon fuu

y' moo' jo l 'meei' 'a'a. 15 La joon jon jiin' jaain ts jo l 'i j coon j cooo joon sii'i n'coon 'm 'ii' cwuu. Pe x joon isii'i l y'g do joon l jneei jleei' 'in nei tsi in do. 16 Joon lajoon 'naa' jmaaaa' 'e ty 'e tnaa' joon coon' la joon icn ts cwain 'e ty jmoooo' joon iun'gooots Dios Jmii tyii' tyin n'f.

'E'e Jess ts cwain tya' ley17 Jo cwolinaa' gacwina 'a jmaaa 'e jo 'ee to tg ley tya' 'l Moiss coon' ju ga'ee 'in

nigacwooo ju tya' Dios la mo jei. Jon'on gagooo jmaaa la joon, gagooo jmaa'aa ts ju 'ee'i'tsi ts 'e ju do. 18 'E la ja'mo fuuuu 'naa' la ' roonon 'f coon' cwoo' juncwii jiin'ca pii' wa'a l 'e jo 'ee to t 'e ley do. Jmaamog to ca gatsn jilaa' 'e 'n l. 19 Joon doi'iin wanajo jmooo la to ty' ley do, xfiin' 'e 'wig 'e ley do, joon 'e'e ts 'e jmaa ts la joon, xaaig 'ints do la jee jileei' l ty' Dios to. Pe 'in jmooo jiin' la t to ty' joon 'e'e ts 'e jmaa la joon,tsafee'mo iliiin l ty' Dios to. 20 Ts fuuuu 'naa' wana jo 'i'g'oo' joon wana jo jmaag' jiin' la'iinin Dios jm ts lag 'in tfo' tya' ley coon' 'in ts fariseos jo jm cwotannaa' l ty' Dios to.

'E'e Jess ts cwain tya' 'nii'tsi ts21 Nann' ju tya' 'l tsaci' jin': Jo jngaa'naa' ts, ts 'na lis 'ii' tya' 'in jngaai'

ts. 22Pe fuuuu 'naa', doi'iin 'in tya'nii'tsi coon' ruu'i ilis 'ii' tya' 'ii. Joon tya' jileei' 'in jiinruu'i 'in tsaci' jee 'in ty' to nifu ijmaa 'ii' tya' 'ii. Joon 'in unsii ruui': Ts caai 'n. 'aityan' 'i fo' l sty 'in jin' la joon.

23 'Wii' joon wa 'iinu'u cwo''o Dios coon 'e 'yaai'o'o in cwo' pe la jee siin''in tyani altardo wa'a gat''o'o 'e 'ee'mo ruu''u 'n, 24 t 'e cwo''o Dios 'e 'yaai'o'o do tyani altar. Joon cweei',cwojmaa''a ju r coon' ruu''u. Joong i'i icwo''o 'e 'yaai'o'o do.

25 Joon wana 'iinin tsajei 'n tyani tsaa'to 'e cwo'o 'n tsaa, sin coon'on ju r tya'i fu lcwolinnaa' coon'on joon coon' la joon jo tsajei 'n tyani tsaa'to. Ts wana gajei 'n tyani tsaa'todo, joon ity' to '' tya'a tsajei 'n 'n. 26 Joon 'e la ja'mo fuuuu 'n jo l ju'u 'n do cac' coonti 'e cuu do.

'E'e Jess ts 'e jo feei' ts tsam27 'Nann' ju tya' 'l tsaci' 'e jin': Jo foou'u tsam tya' ts xeei'. 28 Pe fuuuu 'naa'

doi'iin 'in ji jaain tsam joon wana sooin ts 'ii lawa'a 'e niga'laao coon' 'ido.29 Wana unn'i tsa jmoo 'le'u, tyta, pta win ts tyg wa'a tsa' unn'i do lag wa cwoo''o l

'ii la tu'u. 30 Sna cwoo'o tsa jmoo 'le'u ty'', pta win ts tyg tyi'i tsa' cwoo'o lag wacwoo''o l 'ii la tu'u.

'E'e Jess ts wa'a tui ts tsam tya'a31 Gajin'in ts la mo jei: Wana tui ts tsam tya'a 'n cwo'o coon mo'j jin'in 'e nigatumo

'ooo. 32 Pe fuuuu 'naa' wa gatui ts 'ooo, wana jo mo 'laa coon' tsa' xeei', 'in tsa'do jmooo 'e 'lee'i 'in tsam do wa cuu'i cwooo tn coon' ts xeei'. La joon jon doi'iin tsa''in cuui' cwooo coon' jaain tsam 'in nigatui n' tya'a i'nooo 'in tsa' do tsaa lawa'a fee'itsam tya' ts xee'mo.

'E'e Jess ts 'e jo ' ts Dios33 Nann' ju tya' 'l tsaci' 'e jin': Jo cuu''u ju tyi'i 'e niga'u tyani a'''. 34 Pe

fuuuu 'naa' jo 'u'u tyani ts coonti. Jo 'u'u coon' 'f ts joon si' l sl tya' Dios. 35 Jon'g''u'u coon' cwoo' juncwii ts doo '' Dios. Jon'g' coon' Jerusaln ts doo fuu tya' ri 'infeei'. 36 Jo 'u'u Dios coon' po'tyi'i ts jo l litaa s 'wii' 'ee jiin' coon jn tyi'i. 37 Jiin' fo'ojoon s 'n 'ee. Wana foo'g' 'ai lawa 'e faa'a 'in 'li'.

'E'e Jess ts 'e jo coonon ts tya'a38 Nann' ju tya' 'l tsaci' 'e jin': Wana gaty'i coon m' unn ts la joon jon ty

ts m' unn'i. Joon wana gaty'i moojon ts la joon ty ts moojn'on. 39 Pe fuuuu 'naa': Jotu'u coon' 'in g. L' c'' jmaa'a. Wana gatynn ts ju''u cataain pe cwo'o l' cataaing

SAN MATEO 5:40 5 SAN MATEO 6:21ju''u cwotynn. 40 Wana 'in 'iinin tsajei 'n tyani tsaa'to 'e 'iinin tyi 'm' tyii''i. Cwoo'o'm' tyii''i, cwo'o jon 'm' jn y lu'u. 41 Joon wana 'in jin' cwocn'on laa coon kilometrocwocn'on coong l. Joon wana 'in m' 'n cwoo''o 'ee m do. 42 Joon mo 'iin ts 'e ty tyi'icwoo'ta.

'E'e Jess ts 'e 'na 'e li'iinin ts 'in 'eei' 'ii43 Nanoo' jon ju tya' 'l tsaci' 'e jin': Cwoli'iinmo'o ts 'in seenu'u ty coon'on joon

'ee'mo'o 'in 'eei' 'n. 44Pe jnag fuuuu 'naa', gajin' Jess cwoli'nemoo' 'in 'eei' 'naa', faaa'ty tya' 'in faa'a 'laa' tyii', jmaaaa' jmaai' 'e ty tya' 'in 'eei' 'naa', faaa' ju ty tya' 'in jiin'naa' joon tya' 'in jmaai' 'naa'. 45 Joon coon' la joon iliinaa' jon Dios ' 'in tyin 'f. Ts Diosjmoo 'yeei i' tya' ts g la joon jon tya' ts tyi, jmooo jon 'e tsa jm jee ts jmooo la toty' la joon jon jee 'in ts 'in jo jmooo la to ty'. 46 T lnaa' 'e ttsi Dios tyii' wa'a 'iinnaa'jiin' 'in 'iinin 'naa'? Ts 'in cnon 'laa' tya' l 'n ts jmooo la joon. 47 T lnaa' 'e ty jmoooo'mo foo'naa' 'e ty tya' jiin' 'in ty seennaa' coon'on? Ca 'in jo cwiiin Dios jmooo la joon. 48 Ts'wii' joon jmaaaa' ty tya' jileei' ts la jmooo Dios tyin 'f ty tya' jileei' ts.

6'E'e Jess ts tya' to ty 'e jmooo ts

1 Jo jmaaaa' 'e ty tya' ts jiin' la ni ts xeei', tswana jmoooo' la joon jo 'ii'naa' tya' a'''Dios tyii' 'in tyin 'f jiin'x tya' 'e ty 'e nigajmaaaa' do. 2Ts 'wii' joon jo fu''u ts mo 'e cwo''ots styein jm. Ts seein ts 'in ssi 'tsi 'e jmooo in cwo' sinagagas joon jee 'n 'injmooo 'e ty tya' 'in styein jm pe jiin' 'e ni ts. Joon faa' ts ty tya'a. Pe 'e la ja'mo fuuuu'naa', coon' 'e ty do 'e nigafaa' ts tya'a ga'ii'mo 'ido jiin' i'ii'i 'e gati. 3-4 Pe mo cwo''o 'e 'instyein jm, 'uunmo cwo''o, ce jiin' 'in seein ty coon'on jo iii. Joon a''' tyi'i 'in nijilaa' 'e jmooo ts 'uuin icwo'o 'n 'e gatu.

'E'e Jess ts xiiala l faa' ts ju ty5 Joon mo foooo' ju ty jo jmaaaa' la jmooo 'in ts 'in ssi 'tsi 'e jmooo. 'In ts do ttsi

tenin in cwo' sinagogas joon l l ty' jee 'n tenin faa'a ju ty tya'a l ni ts. Pe 'e laja'mo fuuuu 'naa': niga'ii'mo 'in ts do 'e gati. 6 Pe mi fo''o ju ty tyi'i joon ''u tsi in joonjn' ' do joon m' 'uuin tyani ''. Joon '' 'in nio jilaa' 'e jmooo ts 'uuin icwo'o n 'egatu.

7 Joon mo foo' ju ty jo jmaaaa' la jmooo 'in jo cwiiin Dios Jmii, ts 'in faa'a ju 'e jo 'ee tot 'ii. Joon 'tsi 'e nuuun dios tya'a wa faa'a 'lai naa' ju ty tya'a. 8 Jo jmaaaa' la jmooo 'ino ts' niio jilaa' 'e 'naaaa' la n'g 'e m'. 9 Ts 'wii' joon mo foo' ju ty joon fooo' la no:N'' tyin 'f,cwoun'gooo ts jiin' 'n.10 Cwol 'e ty'' to jee ts.Cwojmaaa ts taain juncwii jiin' la 'iinu'un la jmooo 'in taai 'f.11 Cwoo' jna'a 'uuni tyii'i jm no jiin' la 'naaa'a.12 Jmaa'a fee''o'o 'wii tyii'i jilaa' 'e g 'e nigajmooo'o.Ts la joon jna'a nigajmooo'o fee'tsii'i 'e g 'e nigajmaaa ts tyii'i.13 Jo cwo''o wa'a 'e 'naaa'a tsaa; 'lai jna'a jee jilaa' 'e g.Ts tyi'n jilaa' to coon' jilaa' 'ii' coon' jilaa' 'e 'ya'g coon tmo. Amn.

14 Ts wana 'naa' jmoooo' feei''oo' tya' 'in nigajmaaa 'e g tyii' la joon jon ' 'in tyin 'fijmaa feei'tsi 'wii tyii'. 15 Pe wana jo jmoooo' feei''oo' tya' ts xeei' la joon jon '' jo ijmaafeei'tsi 'wii tsaa tyii'.

'E'e Jess ts cwain tya' mo g' ts tyiiai'16 Joon mo c' tyiiai' jo jmaaaa' fa' lnaa' la jmooo 'in ssi 'e 'ts 'e jmooo. Ts 'iinin 'in

ts do 'e i ts 'e g' tyiiai'. 'E la ja'mo fuuuu 'naa' niga'ii'mo jilaa' iti. 17-18 Pe mo c''tyiiai' roon''un n'i joon xaai ty'i wuu' 'e jo lii ts 'e c'' tyiiai'. Wa c'' tyiiai''uuin 'e liiio '' joon 'ii icwo'o 'n 'e gatu.

'E'e Jess ts xiiala l sai 'e ty tya'a fu 'f19 Jo saaaa' jilaa' 'e ty tyii' fu ni cwoo' juncwii ts fu ni cwoo' juncwii joo'fu cuu'u, s ili'oo

'ee s itsataai 'uun icn 'ee. 20 'amo tyg tyii' wa saaaa' 'e ty tyii' fu 'f l jo icuu'u joo'fujon'g ili'oo joon jo l tsataai 'uun icn. 21 Joon doil' 'e sai ts 'e ty tya'a doo jon 'iinin cwajin' Jess.

'E'e Jess ts xiiala il ngi coon tsaFaa'g Jess jin'in:

SAN MATEO 6:22 6 SAN MATEO 7:2222La 'tsi ts la joon ing. Joon wana canii 'tsi ts coon tsa ing la ng ts mo jm. 23 Pe

wana g 'tsi ts jo iii xiiafu tsaa la mo ng ts mo 'woo. Joon wa li ts 'e ng mo jm pe 'ego 'tsi 'amo 'i n l ng.

'E'e Jess ts 'e 'na 'iinin jiin' Dios Jmii24 Jiin' jaain ts jo l jmaa la to ty' gi i'fii. Ts ili'ee'i 'in jaain joong 'in jaaing

ili'iinmo. Joon wana ijmaa la to ty' jaain 'e jo 'ee ilitsaitsi 'in jaain do. Joon jo l jma ts lato ty' cuu la ' jmooo la to ty' Dios.

'E'e Jess ts 'e 'aamo Dios Jmii 'in tsaa'tsi 'ii25 Ts 'wii' joon fuuuu 'naa', jo cuu''oo' coon' jilaa' 'e c' coon' 'e 'uuuu' 'e taannaa'

juncwii jon'g tya' 'm' tyiii'. Ts tyiing juncwii tya' ts lag 'e g' ts joon tyiing cuerpo tya' tslag 'm' 'e tyi'i. 26Coonoon' cwain tya' ton 'i tya'cw ts jo 'ee jiii, jon'g 'ee roo tya'a 'e coonon,jon'g 'e coonon wa 'maa tsi ty, x l' 'oo' 'in tyin 'f cwooo 'e g' 'ido. Joon tyiing 'naa'lag ton. 27 Jiin' jaain jee 'naa' l jmi 'a'a ca'no' metro l nig coon' jilaa' 'e cu'tsi li.

28 'Ee l' cu''oo' coon' jilaa' 'm' tyiiii'? Tyaanaan' cwain l cartu' 'e cwaain jiin' l cwii'.'E l do jo jmooo to jon'g 'miii 'm' 29 pe fuuuu 'naa', ca 'l ri Salomn coon' jilaa' 'e 'ya'gtya'a jo l la l 'e l do. 30 Joon wana gajmaaa Dios jilaa' l 'ya'g 'e taa' coon jm joon cooo coon'j, cwoli 'naa' icwo' Dios 'naa' jilaa' sn'n'. Ts 'in cu'tsi coon' Dios 'naa'! 31 Ts 'wii' joonjo cwotaannaa' cu''oo' coon' Dios. Jo ''oo' 'ee ic' jon'g tya' i'uuuu' jon'g tya' 'm' ityiii'.32 'amo 'tsi 'in jo cwiiin Dios tya' jilaa' 'e ju lo, pe a''' 'in tyin 'f iio jilaa' 'e 'njmi to tyii'. 33 Pe cwoo''oo' 'e ty' Dios to 'naa' joon jmaaaa' jiin' la 'iinin. Joon wana jmoooo'la joon i'ii'naa' jilaa' 'e catyiia do. 34 Jo ''oo' jm nano tya' fa' ilis tsa'oo ts fa' ilis tsa'oo'e tya' tsa'ooo joon. 'E fa' 'e s la coon jm linmo tya' jm joon.

7Jo jmaaaa' 'ii' tya' ts xeei'

1 Jo jmaaaa' 'ii' tya' ts xeei' joon jo ijma Dios 'ii' tyii'. 2 Ts Dios ijmaa 'ii' tyii' jiin' lanigajmaaaa' do. Coon' 'ii' 'e gatyiinaan' tya' ts coon' 'ii' joon icoonon Dios 'ii' tyi'naa'. 3 Tyj' 'e tyi pi' 'y unn tsaruu''u pe jo cn'on cwain coon po' 'm 'y unni'i 'wo'o. 4 'Ee l' fu''utsaruu''u: Cw tyiii tyi 'y unni'i, pe joong 'y coon po' 'm 'y unni'i? 5 'In ssi 'tsi 'ejmooo 'naa'! Tyidu' po' 'm 'y unni'i jei joong l tyi'i tyi 'y unn tsaruu''u.

6 Jo cwoooo' 'e ju cwaai' tya' Dios tya' ts 'in li la li tsii, 'in jo ts tsa'gooo, jo 'ee ilin'jiin' ijmee'mo 'naa'. La joon jon jo cwoooo' jilaa' 'e jai' lnaa', 'e l la l perlas tyii', tya' 'in ts 'inli la li ts jiin' i''o 'e ju do jin' Jess.

Cwoo''oo' 'e cwo' Dios 'naa' 'e ty tya'aFaa'g Jess jin'in:7 M' joon icwo' Dios 'naa'; joon wana 'naa'naa' Dios joon ityee'moo' 'ii; joon wana poo'

'ooca'n, Dios i'n tyii'. 8 Ts tya' jileei' 'in m, i'ii'mo; joon jileei' 'in 'noo'o ityii'a; joon 'in p'ooca'n 'e 'naa i'n tya'o.

9 Jiin' jaain jee 'naa' jo icwoooo' yn tyii' coon cuun wa'a gam coon 'ii'. 10 Jon'gcwoo'naa' jaain m' wa'a gamuui jaain joo' taai jm. 11 Joon wana 'naa', 'in li 'in g, oo' 'ecwoooo' 'e ty tya' yn tyii', fee'g 'ai icwo' Dios 'e ty tya' 'in m.

12 Ts 'wii' joon jmaaaa' tya' ts xeei' jiin' la 'iinnaa' jmaaa ts xeei' tyii'. Coon' la joonitiin'moo' 'e ley tya' Moiss coon' jilaa' ju tya' 'in ts 'in gacwooo ju ty tya' Dios ca la mo jei.

Cwoo''oo' 'i 'naa' 'ooca'n cu' ai13 'Ii 'naa' 'ooca'n cu' 'ai ts ' 'ai 'e 'ooca'n si' l 'ii joon 'e fu 'e tsa l 'ii 'amo ' 'e fu

joon. Joon fumo ts tsalin fu joon. 14 Pe cu' ai 'e 'ooca'n tyi fu 'f joon tii 'e fu 'e ngo' fu'f. Joon x ts 'in tsaa' 'e fu 'e tsa 'f.

Cwiii ts 'm 'oofuu coon' 'oofuu tya'15 Un''naa' yaanaa' coon' 'in ts 'in jin' 'e faa'a cwain tya' Dios pe jo jo'. Jalinmo jee 'naa'

lawa joo'saa' xuui 'in 'wotsi 'ai pe 'yiia' tsiinuu 'in 'l'mo 'ii. 16 Li licwiinaa' 'ii coon' jilaa''e jmooo ts jo cn ts m' wuunj' 'm ton, jon'g cn ts m' cwari 'm ton na. 17 La joonjon coon 'm 'oofuu ty cwooo jiin' 'oofuu ty. Coon 'm 'e g cwo jmaai' 'oofuu 'ego. 18 Coon 'm 'oofuu ty jo l cwo 'oofuu g jon'g l cwoo coon 'm 'oofuu g 'oofuuty. 19 Joon jilaa' 'm 'oofuu 'e jo cwoo 'oofuu ty 'n 'wiin'in joon cooo. 20 Ili 'naa' xiiala lits coon' jilaa' 'e jmooo.

Jo jileei' i'ii'i l tyin Dios Jmii21 Jo jileei' itsataai l tyin Dios Jmii, 'in nigas' jna jin'in: a''', a'''. Jiin' 'in

nigajmaaa la to ty' 'oo itsataai l tyinin 'f. 22 Joon mi ty jm joon fumo 'in jin'in s'jna: a''', nigafaa' jna'a coon' 'e sii 'n, joon coon' 'e sii 'n niga'wona'a 'in 'li' taai 'alma

SAN MATEO 7:23 7 SAN MATEO 8:22tya' ts, la joon jon nigajmooo'o milagros fee' 'lai tya' ts. 23 Pe joon ifuuuu 'ii: Jo mo galicwina'naa', jeen'naa' tyanii jileei'naa' 'in nigajmaaa 'e g jin' Jess.

Tn 'ii' tfuu jmooo tsFaa'g Jess jin'in:24 Jileei' ts 'in nuuun joon jmooo la to ty' li la li ts 'in 'i'tsi, 'in jmoo' 'n ni

cuun. 25 Joonmi j jm m', joon galifee' jm, joon 'la' ty 'e 'n do pe jo gaci' ts si' ni cuun.26 Pe 'in nuuun joon jo jmooo la to ty' li la li ts 'in bi 'in gajmaa' 'n ni too'. 27 Joon monaj jm joon galifee' jm, ga'la' ty 'e 'n do. Joon gac'mo 'e 'n do coonti.

28 Joon mo gauntyeei Jess ju tyaaa do 'ai tsa'goo'tsi jileei' coon' 'e ga'eee Jess do. 29 Tsga'e'e Jess ts lawa 'in 'ooo to jo 'ee la ' 'in tfo' tya' ley tya' Moiss.

8Un'lai Jess jaain ts 'in li jmoowu 'e jgoo' tya'

1 Mo gajngai Jess 'e moo' do fumo ts ngalin caluu. 2 Joon gangatyenin jaain ts 'in lijmoowu 'e jgoo' tya' coo' l ngaai' Jess. Joon 'in ts do gasii'i wojnii tyani Jess joon jin'in s'Jess:

Tsa', feei'du''o'o, wana 'iinu'un li un'lau jna.3 Joon gataanan Jess cwooo tya' 'ido joon jin'in s' 'ido:'Iinmoo jon. Un'lamoo 'n.Joon tsifu joon ga'lamo 'e jmoowu 'e jgoo' 'e li. 4 Joon jin' Jess s' 'ido:Jo 'in fu''u jiin' jaain. Jiin' cwoo''o cwo'eei' 'wo'o unts. Joon cwocwoo'o fa' tya' Dios jiin'

la to gaty' ley tya' Moiss. Joon coon' la joon lii ts 'e niga'lamo'o.Gaun'lai Jess tsa'leei' tya' 'in ty' to 'la

5 Joonmo ga' Jess fuu Capernaum joon gangatyenin jaain 'in ty' to 'la Roma co' l siin' Jess6 joon gajin'in s'i 'ii:

Tsa', jmaa'a feei''o'o 'wii tyiia ts jaain tsa'leei' tyiia raain tsaa'a coo' 'm fu tyiia.'ai j tsaa'a cuu' 'ai.

7 Joon Jess gajin'in:Inioo, niun'lana.8 Joon 'in ty' to 'la do gaiii:Tsa', jo tna 'e 'u''u in tyiia, jiin' ty'' to 'e un'lamo tsa'leei' tyiia joon i'lamo.

9Seenmo jaain 'in ty' to jna; jnaa jon ty' to 'la. Joonmo ty' to 'la tyiia 'e tsaa, tsaao.Joon wa fuuuu, na joon jooo. Joon wana ty' to tsa'leei' tyiia 'ee jmaa, jmaao.

10 Joon mo ganuun Jess 'e ju lo joon ganga'gootsi, joon jin'in s' 'in ngalin caluu:'E la ja'mo fuuuu 'naa', jo mo gatsee'na jiin' jaain jee ts Israel 'in jo' li la jo' li 'ino.

11 Fuuuu 'naa' 'e fumo jalin l 'yeei i', jalinmo jon l' l yooi' i' jaa'i ' coon' Abraham,coon' Isaac coon' Jacob fu l ty' Dios to 'f. 12Pe i'woomo Dios fu caluu 'in nana ty tya' 'e d'do. I'woomo fu caluu l 'i n. Joon ityi'i, joon cuu'i moojonon jin' Jess s' ts fui do.

13 Joon gajin' Jess s' 'in ty' to 'la do:Cwei' fu tyi'i, 'e jo' ni galu'u il tyi'i.Joon 'in tsa'leei' tya'a tsifu joon ga'lamo.Gaun'lamo Jess 'yiiaunsa T

14 Joon gango Jess fu l tyin T, joon doo gangaai 'yiiaunsa T taain y tyi. 15 Joon gason'Jess cwooo joon tsifu gacw tyi. Joon tsifu joon garoonon joon gatyaa ty 'e id' Jess coon' 'incatyaai do.

Gaun'lai Jess ts fui16 Joon mo gatsi i' gangajei ts 'in taai 'in 'li' alma tya'a l sin' Jess. Joon mo gaty' Jess

to 'e 'wi 'in 'li' do joon ga'woomo. Joon Jess gaun'lai ce jileei' 'in tsatsaa' do. 17 La joon gal'e gatsn ju ga' 'in ts gacwooo ju tya' Dios la mo jei sii Isaas mo gajin'in: Gajeen'mo 'e joptsi', joon ga'wo'o jmoowu 'e leee'.

Lawa 'in 'iinin ng coon' Jess18 Joon mo gang Jess 'ai fui ts niteenin ce cu' l' l siin'in, joon gaty' Jess to wa'a tsalin

ts tya'a l' ngoo' l na tyia do. 19 Joon jaain jee 'in tfo' tya' ley do gangatyenin l sin' Jessjoon jin'in s' Jess:

Tfo', 'iinna niii coon' 'n doixiia' cwoo''o.20 Joon Jess do gaiii:'In cwii s too tya'a t x joon 'in ton s s pe 'in Ruu'i Ts jo s tya'a l jn.21 Jaaing 'in li ts tya'a gajin'in s' Jess:a''', 'iinna niii coon' 'n pe cwo''o ni'aiduu ' jei nifu.22 Joon Jess do gaiii:

SAN MATEO 8:23 8 SAN MATEO 9:15Na coon' jna. Cwol cwo'aai 'in jo cwiiin Dios 'in 'l do.Jmooo Jess ' tii ty

23 Joon ga' Jess tsi barco coon' ts tya'a 'in ngalin coon'. 24 Joon garon coon ty t ll caganga' jm tsi barco do. Joon cwuumo Jess la jee do. 25 Joon ts tya'a ngalin ngaunjnaatsi 'ido.Joon gajin'in:

a'''! Laai jna'a. T l temoo'o.26 Joon Jess do gaiii:'Ee l' 'goo'oo' 'ai? 'ai x jai' lnaa'!Joon garon Jess joon gaty' to 'e ty do coon' jm do 'e jn tii. Joon coonti gajaanan tii.

27 'ai tsa'gootsi 'in ts do joon gajin'in:'Iing 'in tsa' no? Ca ty coon' jm n' to ty' 'ino.Lawa gi ts Gadara 'in taai 'in 'li' 'alma tya'a

28 Joon mo gatyia Jess l' ngo' tyia cataain do l roon cwoo' 'w tya' ts seein Gadara gitsa' 'in taai 'in 'li' alma tya'a ga'wooi l taa' 'an tya' 'l. 'In gi do 'in 'l'mo ca jo l ngits l' co' l tai. Joon gangatyenin l sin' Jess. 29 Joon ga'la 'wii 'ooo gajin'in:

'Ee to i''i jee jna'a, Jess? Jon Dios 'n. T i''i 'e 'e''e jna'a wu la n'g ij 'ii'?30 Joon coo' joon taain ca poo fui ll g'. 31 Joon 'in 'li' taai tya' 'in ts do gam tyani

Jess jin'in:Wana 'wooo'o jna'a wa'a cwo''o tsatooo'o alma tya' 'in no.32 Joon gajin' Jess s' 'in 'li' do:Cwolinnaa'.Joon 'in 'li' taai alma tya' 'in ts gi do ga'woomo joon ngataai alma tya' 'in do. Joon tsifu

joon 'in do ngalin cwiinin l' sj joon gaxuu'i tsi tyia do, joon gajgoo' jm do.33 Joon 'in 'aai do ngalin cwiinin 'goo'o fu ifuu gajmaa'a ts ju xiiala gal tya' 'in ts 'in

taai 'in 'li' alma tya'. 34 Joon jileei' ts nei 'e fuu do ngalin ngaji Jess. Joon mo gangaai 'ints do Jess gam tyani Jess wa cwo'i 'ido fu gooo.

9Gaun'lai Jess jaain ts 'in 'ii' t cwoo t

1 Joon ga' Jess tsi barco do joon gangi l' cataain caai tyia do. Joon gatyee'i fuu l taain. 2 Joongajei ts jaain ts 'in 'ii' t cwoo t 'yuui coon jmoo. Joon mo gan Jess xiiala jo' li 'injalin do gajin'in s'i 'in tsatsaa' do:

Tya'o'o y, ni'iinmoo tsaa tyi'i.3 Joon 'inli tfo' tya' ley 'in taai do niga'tsi: 'In ts lo faa'a 'laa' tya' Dios coon' ju tya'a.

4 Joon galiiii Jess 'ee 'tsi 'in ts do joon gaunng, jin'in:'Ee l ''oo' 'e g? 5 Noo jo taaig fuuuu 'in ts no: Ni'iinmoo tsaa tyi'i, s fuuuu 'e:

Ranun ng t'? 6Pe 'e li 'naa' 'e Ruu'i Ts 'ooo 'ii' ili'iinin tsaa tya' tsmo taain juncwii,j' 'elo.

Joon gajin' Jess s' 'in tsatsaa' d:Ranun no; p jmoo tyi'i no, cwei' fu tyi'i.7Tsifu joon garoonon 'in ts do joon nga'mo fu tya'a. 8 Joon gafoo'mo 'in ts nei do mo gan 'elo,

joon gaun'gooo Dios 'e nigacwo'o Dios 'ii' 'e li 'iin ts tsaa tya' ts.Mo gat' Jess Mateo

9 Joon mo gacwo' Jess fu l taain do gangaai jaain ts sii Mateo tyinin cn 'laa' 'e 'n ts.Joon gajin' Jess s' Mateo do:

Na coon' jna.Joon 'in Mateo do garonon l tyinin joon gang coon' Jess.10 Joon ga' Jess coon in. G' 'ii. Joon gatyalin fui 'in cn 'laa' l 'n ts coon' fumog

'in ri tsaa. Coon caanmo nei g' coon' Jess joong coon' ts tya'a. 11 Joon mo gang tsfariseos 'e tyin Jess g' coon' 'in cn 'laa' do gajin'in s' ts tya' Jess:

'Ee l' tyin tfo' tyii' g' coon' 'in cn 'laa' joong coon' 'in ts ri tsaa?12 Joon nuuun Jess 'e jin' 'in ts do joon gajin'in:'In ts tyi coon' 'in ts ty s'tsi jo 'ni tm tya'a, jiin' tsatsaa' 'ni tm tya'a.

13 Cwolinnaa', cwolitmoo' 'ee 'i'tsi ts 'e ju tya' Dios 'e jin': 'Iing 'e jma ts fee'tsi tya'ts xeei' lag' cwo'o jna fa'. Ts jo gagoooo wa'a t 'in ts tyi, gagoooo 'e t 'in ritsaa wa'a ijaa'tsi.

Gaung ts Jess cwain tya' 'e g' ts tyiiai'14 Joon gangatyenin 'in ts 'in ng coon' W saai ts jm co' l tyin Jess joon gaung:'In ts fariseos la joon jon jna'a tye'e tyiiai'. Ee l jo g' ts tyi'i tyiiai'?15 Joon gaiii Jess:

SAN MATEO 9:16 9 SAN MATEO 10:4

Jo jmooo ts fa' mo tsaa l cuui' cwoo ts la ' tyin 'in ts cuui' cwoo do. Pe ijocoon jm mo jo tying 'in nigacuui' cwoo do joong id' tyiiai'.

16 Jiin' jaain jo toon' 'm' fiin coon 'm' natsai ts mi ron' ts its' 'e 'm' fiin do joonilifee'g l 'g. 17 La joon jon jo tyiia' ts jm' mo tsi loo tsai ts wana jmooo ts la joon i'g'e loo tsai do joon tsa' 'e jm' mo do coon' loo. Ts 'wii' joon tyiia' ts jm' mo tsi loo'm joon ty jee tn do.

Lawa jam Jairo coon' 'in tsam 'in gason' sn' Jess18 La jee tyin Jess faa'a 'e ju do gatya jaain ts feei' tya' ts Israel. Joon gasi'i wojnii tyani

Jess joon gajin'in:La ngayuui' junmog yn tyiia. Pe wana cwoo''o cwotaan''an cwoo'o tya'a joon ijiin'in tn.19 Joon garonon Jess gangoo coon' 'ido coon' ts tya'a. 20-21 Joon l ningoo 'yuui fu gason'on

jaain tsam tsaa' t' sn'. Dyatun jiin ning 'e tuuin 'in tsam do. Ga'tsi 'in tsam do: Xfiin'coon' son'oon sn' 'ido in'lamoo. Ts 'wii' joon gangatyenin caluu l ng Jess gason'on sn'n.22 Joon gajiinin 'a'a Jess gaji 'in tsam do joon gajin'in:

Tya'o'o y. Ts niga'lamo'o ts 'wii'i jo'o galu'u.Joon tsifu joon ga'lamo 'in tsam do.23 La jee joon gatya Jess tya' 'in tsafeei' do. Joon mo gangooo nataai t 'e t l tsa'amo 'ido joon

ganaa 'goo 'ai. 24 Joon gajin' Jess:'Wonaa', ts jo mo 'li 'in sm no l' cwuumo 'ino.Joon 'in ts do gacoo' ng tya' Jess. 25Mo ga'woi 'in ts do ga' Jess l raain 'in sm do joon

gason'on cwooo 'ido. Joon garono 'ido. 26 Joon galii ts 'in nei la caain fuu taa' do jilaa' 'enigal.

Mo gaun'lai Jess ga ts tiui27Mo gacwo' Jess tsi in do gi ts tiui ngalin caluu Jess 'ooo t jin'in:Fu cwoliiu jna'a, Jon David!28 Joon mo gatyee'i Jess fu tya'a 'in ts tiui do gangatyenin joon gaung Jess 'ii:T la jai' lnaa' 'e liun'lana 'naa'?Joon gaiii 'in ts do:Jo'o li jna'a, a'''.29 Joon gataanan Jess cwooo unni ts tiui do joon jin'in s' 'ido:Cwol jiin' la jo' lnaa'.30 Joon ga'loo unnii. Joon Jess ga' ju jin'in s' 'ido:Xun fuu' jiin' jaain 'e niga'loo unnii'.31 Pe x joon x 'woi x do joon gajma'a ju jileei' 'in nei do jilaa' 'e nigajmaaa Jess tya'a.Mo gaun'lai Jess jaain ts 'in jo l faa'a

32 Joon mo ga'woi 'in gi do joon 'in xeei'g ngataai jei jaaing ts 'in jo l faa'a l tyin Jess.'In 'l'mo 'yuui alma tya'a. 33 Joon mo gatyiiin Jess 'in 'li' 'yuui alma tya'a do tsifu joon ga'la 'ints do 'wii faa'a. 'amo tsa'gootsi 'in ts taai do joon gajin'in:

Jiin' cafu jo mo neee' fu gooo' Israel la l 'e ganeee' nano.34 Pe 'in ts tya' fariseos do gajin'in:'In tsa' no 'wooi 'in 'li' taai alma tya' ts coon' 'ii' tya' 'in ty' to 'ii.Feei'tsi Jess tya' ts

35Ngo Jess la caain fuu coon' fuu pi' na do. Tsi in cwo' sinagogas gacwo ju ty tya' mili ty' Dios to ts. Joon gaun'lai jileei' tsatsaa' 'in tyaanan 'lai nii jmoowu. 36 Joon mo gajiJess 'in ts do fu gali ni'i 'ido ts 'in ts do li la li joo'saa' 'in jo seein 'in 'aai 'ii, 'woo'o jooncaain' li. 37 Joon Jess jin'in s' ts tya'a:

'E la ja'mo, fee' 'ai 'e s 'e roo pe x tsa'leei' seein 'in jmaaa to. 38Ts 'wii' joonm' tyaniFii 'in cw 'e roo 'e s 'e siin tsa'leei' tya'a jee to 'e conon 'e garooo do.

10T' Jess dyatooin ts tya'a 'in sii apstoles

1 Joon gat' Jess dyatooin ts tya'a joon gacwo'o Jess 'in ts do 'ii' 'e l 'woi 'ido 'in 'li' taaialma tya' ts joon 'e l un'lai ts jilaa' jmoowu 'e li ts.

2 'Eloo 'e sii 'in dyatooin ts tya'a iliin apstoles: 'in nifu sii Simn, siio jon T; coon' ruu'iD. Joon gi jon Zebedeo 'in sii Jacobo coon' W. 3 Seein jon Lii coon' Bartolom coon'Tomo coon' Unt, 'in gacn 'laa' tya' 'e 'n ts la mo jei. Joon seein Jacobo, jon Alfeo; joonseein jon Lebeo, 'in siio jon Tadeo. 4 Joon jaain jee 'ido sii Simn, jaain ts tya' ts coon poosii cananistas. Joon seein jon Judas Iscariote, 'in ga'ni Jess mo l cing.

SAN MATEO 10:5 10 SAN MATEO 10:42Siiin Jess j dyatooin apstoles tya'a 'e cwooo ju ty

5 Joon Jess gasiiin 'in dyatooin ts tya'a do joon gaty' to jin'in:Jo cwolinnaa' l nei 'in ts 'in jo seein Israel, joon jo cwotaannaa' fuu na l sii Samaria.

6 Tyg wa'a cwolinnaa' tya' jiin' ts Israel 'in li la li joo'saa' 'in nituui. 7 Cwolinnaa',cwocwoooo' ju 'e t l ty' Dios to ts. 8Un'lanaa' 'in tsatsaa' joon 'in ts li jmoowu 'e jgoo'tya'a. Jmaaaa' jiin' 'in najin. 'Wonaa' caluu 'in 'li' taai alma tya' ts. 'Naa' niga'ii''naa' 'e 'ii' lo'e jo 'ee gacin tyii' la joon jo 'ee 'laa' cnoon'.

9 Jo cwotyaanaan' cuu cwana jon'g cuu cwataa jon'g cuu yn 10 jon'g tulooo'. Coon 'm'cwaa cwotyiii' joon jo cnoon' m' jon'g soonoon' 'mo'u. Ts 'in jmooo to ti 'ii'i 'e d'.

11 Mi tyalinnaa' coon fuu s coon fuu pi' 'ee, 'naa'naa' jaain ts tyi joon doo jnoon' ca'wonaa' do. 12 Joon mi cwotaanaa' in joon fuu': 'Aamoo' ty s''oo'. 13 Joon wana ga'ii'ity 'e 'aai do iliseein ty. Pe wa jo ga'ii'i ju tyii' tyiinaan' 'e 'aai nigasiii' do. 14 Joon wanajo 'ii'i jon'g jo 'iinin nuun ju tyii' cwo'wonaa' 'e 'n do s fuu do 'ee joon x' 'laa toont'. 15 'E la ja'mo fuuuu 'naa' 'aig in wu 'in ts nei 'e fuu do mi cw jm ijm Dios 'ii'tya' ts lag 'in ts nei fuu Sodoma coon' Gomorra.

I'mo ts 'naa'16 Tyanduu' cwain, sna 'naa' lawa joo'saa' 'e cwolinnaa' jee tsiinuu. Ts 'wii' joon jmaaaa'

lii' la jmooo m' li'i pe seeinnaa' 'wo'oo' lawa jaain maa. 17 Lii' jmaaaa' tya' ts ts tsajei'naa' tyani tsaa'to joon ipoi 'naa' tsi in cwo' sinagogas. 18 Joon 'wii' jna iji ts 'naa' tyani tsaa'totsaci' joong tyani ri. Joon coon' la joon l foo' 'wii tyiia tyanii joong tyani 'in jo tsatsiDios. 19 Joon mi ji ts 'naa' tyani tsaa'to jo cuu''oo' 'ee ifoo' tyani tsaa'to do ts mi t 'ii' ifoo'Dios icwo'o 'naa' 'ee ifoo' do. 20 Jon' 'naa' 'in faa'a do pe 'in Espritu Ty tya' '' Dios Jmii 'infaa'a coon' 'naa'.

21 La 'oo' ruu'i tsajei ruu'i tyani tsaa'to ijngaa'i la joon jon tsaci' tsajei jonon. La joonijm jonon coon' sa jmii itsajei tyani tsaa'to ijngaa'i ts 'ii. 22 Jileei' ts taain juncwiiili'ee'i 'naa' ts 'wii' ja'mo lnaa' cwain tyiajna. Pe jileei' 'in jmaaa taa' ca l tyi itiin'mo. 23Moga'i ts 'naa' coon fuu cwiniin' fuu l xiia'g. Ts 'e la ja'mo fuuuu 'naa' 'in Ruui' Ts ij lan'g icwiniin' la caain fuu l nei ts Israel.

24 Jiin' jaain 'in untsaa ilifeei'g lag tfo' tya'a, jon'g ilifeei'g tsa'leei' lag i'fiii. 25 'Na'yaaitsi 'in untsaa 'e 'yee'i jiin' la tfo' tya'a do, joon 'in tsa'leei' do 'e 'yee'i jiin' la i'fiii. Joonwana gaunsii ts 'in ty' to in do Beelzeb, 'ee iunsii 'in ts taai in do? (Wana gas' jna 'eg xfoo' 'naa'g jo s' 'e g.)

'Iin ti jm 'goo'26 Ts 'wii' joon jo jmaaaa' 'goo' tyani ts. Jo 'e s jiin' coon ju 'e 'uuin wa' jo 'in lii. Joon

jiin' coon 'e s'm wa'a jo lijn niii. 27 Jilaa' ju 'e fuuuu 'naa' coon' cwofaaa' jee l nuuunts. Joon jilaa' 'e fuuuu 'naa' l 'uuin ca y' 'n cwo'oooo'. 28 Jo jmaaaa' 'g'naa' 'in jngaai' tspe jo l jngaai' alma tya' ts. Jmaaaa' 'g'naa' 'in l 'iin cuerpo coon' alma tya' ts fu l 'ii.

29 Xfiin' gi ton tyin coon cuu pe jiin' jaain ton do ijunin wa jo cwo Dios '' 'ii'tya'a. 30 Joon ca j tyi'naa' s' t ca m' ce jilaa'. 31 Ts 'wii' tyiinmo 'naa' lag ton fui jo jmaaaa''goo'oo'.

'Na jmaaaa' ju tyani ts 'e cwiinaa' Jesucristo32 Jileei' 'in jmooo ju tyani ts 'e cwiiin jna la joon jon jna ijmaaa ju 'e cwiina 'ii tyani 'oo

'in tyin 'f. 33 Pe tya' jileei' 'in jo ri 'e cwiiin jna tyani ts la joon jon jna ifo'oo 'e jo cwiina 'idotyani ' tyin 'f.

'Wii' cwain tya' Jess ijma ts t' coon poo34 'Jo cwolinnaa' 'e gagoo 'e jmaaa 'ii' 'e liseein ts ty coon' ts taain juncwii. Gagoo

'e 'wiin m' jee ts jon' wa' liseein ts ty coon' ts. 35Nigagoo ilis m' jee ts coon'jmii. La joon jon ilis m' jee sm coon' saa. Ilis m' jee unloo tya'a coon' 'yiiaunsaa.36 La joon 'in ts la 'oo' in tya'a ili'ee'mo ruu'i in tya'a.

37 Jileei' 'in 'iing sa jmii lag jna jo ti ilin ts tyiia. Joon wana 'iing ts jonon lag jnajo ti ilin ts tyiia. 38 Joon wa jo 'iinin junin 'wii' tyiia jo ti ilin ts tyiia. 39 Joon 'in 'iininintiin' juncwii tya'a icaamo juncwii tya'a. Pe 'in caamo juncwii tya'a ts 'wii' cwain tyiajna,intiin' juncwii tya'a.

'E ty ijmaa Dios tya' ts40 Joon mi 'ii' ts 'naa' in tya'a ts 'wii' lnaa' ts tyiia lawa'a 'e 'ii' 'in ts do jna iia'oo. Joon

mo 'ii' ts jna lawa'a 'e 'ii' ts N'oo 'in gasiiin jna. 41 Joon doi'iin ts 'in 'ii'i jaain ts 'in cwooju tya' Dios in tya'a i'ii'i 'in ts do coon r 'e la 'ii' 'in ts cwoo ju ty do ts ga'iin' ni 'idots 'wii' ts cwoo ju ty 'ido. Joon doi'iin ts 'in 'ii'i jaain ts tyi ts 'wii' 'in tymo 'ii i'ii''in ts do jon coon r la in'ii' 'in ts tyi do. 42 Joon doi'iin ts 'in cwo' ts tyiia xaaig doiee

SAN MATEO 11:1 11 SAN MATEO 11:29coon 'e pi', 'e la ja'mo fuuuu 'naa', xfiin' coon vaso jm cwii' gacwo'o 'ido, i'ii'i 'in ts docoon 'e ty tya' Dios.

11Mo jalin ts tya' W saai ts jm jafee'i Jess

1 Joon mo ngayuui' gaty' Jess to 'in dyatooin ts tya'a jilaa' 'e 'n jmaa joon gacwa' doganga'e'e ts joon gacwooo ju ty la caain fuu na do.

2Yiia' joon 'n yuui W saai ts jm. Joon mo galii xiiala jmooo Cristo do, joon gasiiin Wts tya'a tsaji Jess. 3Ngaunng:

T 'n 'in Cristo 'in ij s sjeenna'a 'in xeei' 'ee?4 Joon Jess do gaiii:Cwolinnaa' cwosiii'W do jilaa' 'e niganii' joong 'e nigan'. 5Cwojmaaa'W ju xiiala

nigaljnaa' 'in ts tiui. Joon 'in jluui' nigang, joon niga'lamo 'in ts jgi', joon gan loocwootya' 'in ts jo nuuun, joon 'in najin gajiin'o. Joon tya' 'in ts tai niganuuo ju ty tya' Dios. 6 Joonjl'mo 'in jo cu'tsi coon' jna.

7 Joon ngaliinmo 'in ts do joon ga'la Jess 'wii tyaa ju cwain tya' W coon' 'in ts taai do.Gajin'in:

'Ee l' tyalinnaa' tyaj' fu l jo 'iin ts seein? T tyalinnaa' tyaj' coon t 'e si' j'l ' ty? 8 Wa jo la joon 'ee l' tyalinnaa'? T tyalinnaa' tyajnaa' jaain ts tyi' 'm' 'ya'g?Ni 'naa' 'in ts 'in tyi' 'm' 'ya'g nei fu l tyinin ri. 9 'Naa' tyalinnaa' tyajnaa' jaain ts'in cwo ju ty tya' Dios. Pe 'e la ja'mo fuuuu 'naa' nigajnaa' jaain feei'g lag 'in gacwo juty tya' Dios la mo jei. 10 Ts ni j tya' Dios 'e jin' cwain tya' W do:Sna jaain ts tyiia 'e tsaa tyan'i.Joon ityaa ty coon fu l ng'.11 Pe 'e la ja'mo fuuuu 'naa' jiin' jaain jee ts taai juncwii jo seein 'in feei'g lag W saaits jm. Pe feei'g lag W do doi'iin 'in xaaig 'in ' l ty' Dios to ts.

12 Ca mo 'la 'wii cw W ju ty la ca nano jo ga'i'tsi ts r xiiala il 'e ty' Dios to ts.Joon tyitsaamo 'iinin il jiin' la 'tsi yaamo. 13 Jileei' 'in gafaa'a ju tya' Dios la mo jei coon'jilaa' ley tya' Moiss faa'a cwain tya' xiiala ty' Dios to ca mi j W. 14 Joon wana l jai' ilinaa' 'inW no li Elas 'in 'n j tn jiin' la jin' ni j tya' Dios. Ii jaain 'in gacwoo ju tya' Dios la mo jei.15 Joon jileei' 'naa' 'in nuuun, n'.

16 'Ee 'ii' ilijma ts tya' 'in ts no il coon ri? Li la li xuui taai to cooo l l''moo' joon 'ooo jin'in s' ruu'i: 17 X' lu tyi' jmooo' soin pe jo 'in gatsenen. Joonga'' soin tya' l raanin 'l pe jo 'in gatyi' jiin' jaain. 18 Ts gaj 'in W do jo 'ee g' jon'g'ee 'uun'un joon 'naa' foooo' 'e 'yuui 'in 'li' alma tya'a. 19 Mi yuui' joon jnag lna Ruu'i Tsgagoooo joon gagu'uu joong gag'oo, joon 'naa' foooo' 'e lna ts jlo tu''u. Joong lna ts 'uun'vino 'ai, jaain ts 'in ty seein coon' ts 'in ri tsaa joong coon' 'in ts cn 'laa' l 'n ts.Ts xiiala cwo'i 'e jmooo ts jmooo ju xiiala 'tsi 'in ts do s ty s 'e g 'ee.

Cwain tya' ts fuu 'in jo gajmaaa n'20 Joon ga'la Jess 'wii 'gai s' 'in ts fuu l gajmaaa 'lai 'ii' milagros tya'a ts 'in ts nei

'e fuu do jo gajoo'tsi. Jin' Jess:21 Fu 'naa' 'in nei Corazn! Fu jon 'naa' 'in nei Betsaida! Wana nigal milagros fee' jee

fuu Tiro coon' fuu Sidn la nigal jee 'naa' 'e nigajoo'tsi 'in ts do jmoono. Joon i'e'e ts 'enigajoo'tsi 'e c' 'm' l tyiia joon 'eee f tyii. 22 Joon fuuuu 'naa' xg wu in 'in ts Tirocoon' Sidn lag 'naa' mi t jm ijma Dios 'ii' tya' ts. 23 La joon jon 'naa' ts nei Capernaum, tlnaa' 'e cwolinnaa' fu 'f? X joon, cwolinnaa' fu l 'ii! Ts wana nigal fuu Sodoma milagrosfee' la nigal jee 'naa' 'e taa'a 'e fuu do ca nano. 24Pe 'e fuuuu 'naa' mi t jm 'e jma Dios 'ii'tya' ts imoog' wu lag 'in ts nei Sodoma do.

I'ii' 'woo'o jileei' 'in jalin coon' jna25 'Yiia' joon gajin' Jess s' Jmii:Cwo'oo 'n 'maai', '. 'N fii ni cwoo' juncwii coon' 'f. Cwo'oo 'n 'mau'u ts

niga'ma''a 'e ju lo 'e jo l 'i'tsi 'in jmtsi, 'in 'i'tsi joon ga'ee''e tya' 'in 'wig. 26 Ty,', ts la joon gali'iinu'un.

27 Faa'g Jess s' 'in ts taain do:' nigacwo'o jna jilaa'. Joon jiin' jaain jo l licwiiin 'in Jon Dios wa'a jo cwo Jmii. La

joon jon jo l licwiiin jiin' jaain 'in Jmii do wa'a jo cwo Jon Dios. Joon cwo 'in Jon do jiin' 'in'iinin ilicwiiin Jmii. 28ilinnaa' tyanii jileei' 'naa' 'in 'woo' coon' to 'e jmoooo' joon coon'laa tynaan'. Joon jnaa icwooo 'e 'ii' 'woooo'. 29 'Ii'naa' ju ty tyiia joon cwolicwiimoo' jna,jmoooo' la to ty'. 'E to ty' do il la l coon 'motsityi tyii'. Pe 'wotsioo joon jo ty' to

SAN MATEO 11:30 12 SAN MATEO 12:32

'ii. Joon alma tyii' i'ii'i 'woo'. 30 'E 'motsityi 'e cwo'oo 'naa' jo tyan to cnoon' joon 'e laa cwo'oo'naa' jo 'ai 'ii.

12Lawa mo gacunun ts tya' Jess 'm' trigo mo jm 'ii' 'woo' ts

1 La jee joon gango Jess fu l ji ts trigo coon jm mo 'ii' 'woo' ts. Joon gats un'aits tya'a joon ga'la 'wii cunun 'e 'm' trigo do. Gaunty coon' ja'cwooo joon gag'o. 2 Joonmo gan ts fariseos 'e jmooo 'ido gajin'in s' Jess:

J, jmooo ts tyi'i to 'e jo ti jm ts mo jm 'ii' 'woo' ts.3 Pe 'ig gajin'in: 'naa' xiiala gajmaaa 'l David. Coon jm mo gats un'ai coon' ts tya'a ngatai tsi

in tya' Dios 4 joon gag'o 'e 'ii' nicwaai' do 'e jiin' unts do ti d'. 'L David do jo ti d'jon'g ts tya'a. 5 'naa' jon 'e ni ley tya' Moiss ty' to unts 'e jmooo to in cwo' do jm 'ii''woo' ts, joon jo 'noo tsaa. 6 Joon fuuuu 'naa' jaain 'in feei'g lag 'e cwo' do nacwi lo. 7Gajin'Dios ni j tya'a: 'Iinmoo 'e seeinnaa' 'nein ruu'naa' lag ijngaa'naa' joo' joon cwoooo' jna fa'.Wana niga'i''oo' 'e ju no jo 'nnaa' 'in jo 'e tsaa ri. 8 Ts jnaa, 'in Ruu'i Ts, ty' to jonjm 'ii' 'woo' ts.

Un'lai Jess jaain ts sts' cwooo9 Joon gacwo' Jess fu do joon ga' in cwo' sinagoga. 10 Joon in cwo' do ni'yuui jaain ts

sts' cwooo. Joon ts 'wii' 'iinin 'in ts do i'ni Jess gaunng:T tsaa fee' 'e un'lao jaain tsatsaa' jm 'ii' 'woo' ts?11 Joon Jessg gaiii:Doi'iin jee 'naa'wa gat'i tsi too jaain joo'saa' tyii' ityimoo' xfiin' jmmo 'ii' 'woo'

ts. 12 Pe 'aig tyiin jaain tsa' lag jaain joo'saa'. La joon, li jm ts 'e ty mo jm 'ii''woo' ts.

13 Joon gajin' Jess s' 'in ts sts' cwooo:Nii' cwoo'o.Joon mo ganii' 'in ts do cwooo, joon ga'loo, gal la l 'e cwooo coon. 14 Joon ga'womo ts

fariseos do fu in cwo' do joon ga'la 'wii ga'noo'o xiiala ijngaa'i Jess.Coon ju 'e gafaa'a jaain ts 'in gacwoo ju tya' Dios la mo jei cwain tya' Jess

15 Joon mo galiii Jess 'e 'iinin ts jnga'mo 'ii joon gacwo'o do joon fumo ts gangalinmocoon'on. Joon gaun'lamo Jess jileei' tsatsaa'. 16 Joon gaty' Jess to 'e jo jma' 'ido ju ts 'iin 'ii.17 Coon' la joon gatsi ju ga' 'in ts gacwo ju tya' Dios la mo jei sii Isaas mo gajin'in:18 'Ino 'in ts jmooo la to ty', 'in gatyi'na.'amo 'iinna 'ii joon 'amo jl'na 'wii tya'a.Icwomoo Espritu Ty tyiia tya'a, joon 'ii 'in jma'a ts taain juncwii ju xiiala jmooo 'ii'.19 'E jo jma 'ido m', jon'g 'oo jon'g inuuun ts faa'a jee 'n.20 Joon jileei' ts seein fa' iuncoon'o joon jileei' 'in jo 'e wa' p 'ooo icwo'o 'ido wa' p tya' ca

mi ty' 'ii to coon' 'ii' r.21 Joon ilitsaitsi ts taain juncwii 'ii.

Cwo' ts Jess tsaa 'e 'ooo 'ii' tya' 'in 'li'22 Joon 'in ts do ngajei tyani Jess jaain ts tiui 'in jo faa'a joon 'yuui 'in 'li' alma tya'a. Joon

gaun'lamo Jess 'in ts do gal j joon ga'la 'wii faa'o. 23 Joon 'ai ganga'gootsi ts joongajin'in ino wa'a jon'on jon 'l David 'in ts no.

24 Pe mo ganuun 'in ts fariseos 'e jin' ts la do gajin'in:'In tsa' no 'wooi 'in 'li' taai alma tya' ts coon' 'ii' tya' Beelzeb 'in ty' to 'in 'li'.25 Joon ii Jess 'ee 'tsi 'in ts do joon gajin'in s'i 'ido:Wana 'in gobierno l 'lai poo 'ii joon tinin la 'oo' 'ii joon 'in gobierno do jo taa'a. La joon jon

wana coon fuu s la 'oo' ruu'i 'ee jmooo m' jo wo taa'a. 26 Joon wana Satans 'wooi Satans'a'a tn 'ii' li. Xiiala li taa'a 'ido wa li la joon? 27 'Naa' foo' 'e 'wona 'in 'li' taai alma tya' tscoon' 'ii' tya' Beelzeb joon wana la joon, 'iin cwoo 'ii' tya' ts tyii' 'e 'wooi 'in 'li' taai alma tya'ts? Coon' 'e jmooo ts tyii' liii' 'e l' c' ''oo'. 28 Pe 'wona 'in 'li' taai alma tya' ts coon''ii' tya' Espritu Ty tya' Dios joon wana jmooo la joon gat 'ii' 'e ty' Dios to jee 'naa'.

29 Jo l tsataai ts in tya' ts ptsi 'e 'wo' ts 'e s tya'a wa jo jei 'ni. La joon l 'wo 'e stya'a.

30 Jileei' 'in jo seein ty coon' jna 'ee'mo jna joon jileei' 'in jo uncaain ts ilin ts tya' Dioscoon' jna 'mo ts win.

31 Ts 'wii' joon fuuuu 'naa' doi'ee tsaa 'e 'nooo ts s doi'ee ju 'laa' 'e faa' ts li 'iinDios tsaa tya'a pe wana faa'a ts 'laa' tya' Espritu Ty tya' Dios jo 'iing tsaa tya' 'ii. 32 Joon doi'eeju 'laa' 'e faa' ts tya' Ruu'i Ts li 'iin Dios tsaa tya'a pe wana faa'a ts 'laa' tya' Espritu Tytya' Dios jo 'iing tsaa tya'a 'e juncwii lo la joon jon l' cataain.

SAN MATEO 12:33 13 SAN MATEO 13:14Cwiii ts 'm 'oofuu coon' 'oofuu 'e ts

33 Wana ty coon 'm 'oofuu cwoo 'oofuu 'e ty joon wana g 'e 'm do go jon 'e 'oofuu'e i'. Ts coon 'm 'oofuu cwiii ts coon' 'oofuu 'e ts. 34 Xuui tya' 'in 'li' 'naa! Xiiala lfoo' 'naa' ju ty joon yaamoo' 'li' 'naa'? Ts faa'a ts jiin' la 'tsio. 35 'In ts tyi faa'o 'e ty'e ty 'tsi. La joon jon 'in ts g faa'o 'e g ts 'wii' 'e g 'tsi. 36 Joon fuuuu 'naa', mi t jmijma Dios 'ii' tya' ts icoonon tya'a tya' jilaa' ju 'e nigasi ts 'e jo 'ee to t. 37 Ts 'e 'ii' ijmaDios tya' ts il jiin' la ju 'e nigafaa'a ts. Coon' ju tya'a icwo'i 'in tyi s 'in g 'ee.

'In ts g do m coon li milagro38 Joon 'in li ts fariseos coon' tfo' tya' ley gajin'in s' Jess:Tfo', 'iii'i 'e 'e''e jna'a coon li milagro.39 Joon gaiii Jess:'In ts g 'in jo tsatsi Diosm li milagro pe i'ii'i jiin' 'e li gacwoo 'in ts cwo ju tya' Dios la

mo jei sii Jons. 40Ts Jons do ga' n' tu' joo' taai jm 'n jm 'ng n la joon jon 'in Ruu'iTs tsa'ii 'n jm 'ng n l taai ts 'in najin. 41 Joon mi jma Dios 'ii' tya' ts 'in ts 'in neiNnive i'ni ni 'in ts seein nano ts gajoo'otsi 'in ts nei Nnive mo gang Jons ngacwooo juty tya' Dios. Joon gacwi jaain 'in feei'g lag Jons no. 42 Joon 'in tsam 'in ty' to cwoo' roononl cwoo tsa l' 'yeee i' i'ni ni 'in ts seein nano ts 'in tsam do gaj jann ju 'e jmtsitya' Salomn. Gaj l wing la jee jilaa' fuu 'e s la 'ui juncwii. Joon gacwi jaain 'in feei'g lagSalomnjin' Jess.

Lawa mo c' 'in 'li' alma tya' tsFaa'g Jess jin'in:43Mo gacwo' 'in 'li' alma tya' jaain tsa' ng la caain l tyn 'noo'o l 'ii' 'woo'o.

Joon mo jo tyii'a l 'ii' 'woo'o i'tsi: 44 Nii'moo l gajuu. Joon mi c' tn ityee'i 'in ts dolawa coon 'n 'e j 'e ty s 'ya' joon l ty. 45 Joon 'in 'li' do 'e tsateee dyi 'in 'li'g lag 'ii 'etsataai tsi alma tya'a. Joon l gatsi 'e gg tya'a lag l ga'la 'wii. La joon il tya' 'in ts g 'in seeinnano.

Jalin ruu'i coon' saa jafee'i Jess46 La ' faa'g Jess coon' 'in ts do gatyalin ruu'i coon' saa. Caluu gajaanan 'iinin fee'i

Jess. 47 Joon jaain ts gajma'a Jess ju jin'in:Saa'a coon' ruu''u tenin caluu no 'iinin fee'i 'n.48 Pe Jess gas' 'in ts gajma'a ju 'ii jin'in:'Iin saaa joong 'iin ruu'na?49 Joon ga' cwooo la caain l nei ts tya'a joon gajin'in:'Inloo saaa joong ruu'na. 50 Ts doi'iin 'in jmooo la to ty' ' tyin 'f 'ii ruu'na

tsa', joong 'ii ruu'na tsam, joong 'ii saaa jin' Jess.13

Lawa jaain ts 'in gajii m' trigo1 'E jm joon gacwo' Jess in tya'a joon gangacwaaa t' tyia. 2 Joon galicaain ts fui l tyin

Jess do. Joon ga' Jess tsi barco 'i t' jm do joon doo gacwooo. Joon 'in ts do gajaanan ni tsaado. 3 Joon ga'e'e Jess 'in ts do coon' 'lai ju cwain gajin'in:

Lawa jaain ts gajii m' trigo. 4 La ' ngo dya'a 'e m' do 'eli m' trigo do gax' tya'ifu joon gatyalin ton gag'm' trigo do. 5 'Eligm' do gax' ni cuun l jo 'na cwoo' 'lai.Ty ganii'm' trigo do jo 'o' 'na cwoo' do. 6Pemoga'yee i' gaco coon' 'yiia. Joon ts 'wii'jo jmo tya'a s galityn. 7 Joon 'elig m' gax' jee 'moton. Joon 'e ton do gacwaanmojoon gajl 'e trigo do. 8 Pe 'elig m' do gax' jee cwoo' 'oo' joon ty gacwaain. 'Elim' jn do gacwo coon ciein m', 'elig gacwo sesenta m', 'elig gacwo dyadya m'. 9 Jileei''naa' 'in nuuun, nn'.

Y to 'e'e Jess ts jmai' coon' ju cwanmo10 Joon gangatyenin ts tya' Jess co' l siin'in joon gaunng:'Ee l' 'e''e ts coon' jmai' ju cwanmo?11 Joon gaiii:Dios gacwo'o 'naa' 'e ''mo'oo' 'e ju 'uuin tya' xiiala ity' Dios to ts, pe 'in catyaai do jo

cwei wa' 'i'tsi. 12 Joon 'in 'i'tsi, icwo'o Dios 'ii i'i'tsi tyg 'ai. Pe 'in jo ga'i'tsi i'wo'o'e x 'e 'i'tsi do. 13 'Wii' joon tyiaa ju tya' 'in ts lo coon' jmai' ju cwanmo. 'In ts lo iojilaa' 'e jmoo pe tsalinmo lawa jo 'ee gao. Joon nuuo ju tyiia pe jo 'i'tsi lawa jo 'ee ganuuo.14 La joon gatsn ju ga' 'l Isaas, 'in gacwoo ju tya' Dios la mo jei mo gajin'in:'E la ja'mo, inu 'naa' joon jo i'i''oo'.'E la ja'mo, ij 'naa' pe jo iunjiiii'.

SAN MATEO 13:15 14 SAN MATEO 13:4315 Ts nigal'wa'atsi 'in ts no jo 'iing nuuun joon gajn unnii y to 'e jo lg jnaa'a, jon'g li

nug coon' loocwoo.Coon' la joon jo lg i'i'tsi 'e c' coon' jna 'e un'lana 'ii,jin' Isaas do.

16 Pe jl'mo 'naa' ts j' coon' unniin' joon nuuuun' coon' loocwoooo'. 17 'E la ja'mofuuuu 'naa' fumo 'in gacwoo ju tya' Dios la mo jei coon' ts 'in tyi nigali'iinin j jilaa''e j 'naa' pe jo gani. Nigali'iinin 'in ts do nuun jilaa' 'e nuu 'naa' pe jo ganuun.

Jmo'o Jess ts tya'a ju 'ee 'i'tsi ts 'e cwain tya' ts jii m' trigo18 Faa'g Jess jin'in:Tyaanaan' cwain 'ee 'i'tsi ts 'e cwain tya' 'in ts gajii m' trigo. 19 'In ts 'in nuuun ju

tya' xiiala ty' Dios to ts pe jo 'i'tsi li la lm' trigo 'e x' tya'i fu. Gaj 'in 'li' gatyii juganuun 'in ts do. 20 'E m' trigo gax' jee cuun l la li 'in ts ganuun ju tya' Dios joonga'ii'i jl'mo, 21 pe jo jmo jei. Joon mo nii wu s 'i ts 'ii 'ee 'wii' cwain tya' ju do tsifujoon t 'e ju do. 22 'E m' trigo gax' jee 'moton l la li 'in ts 'in ganuun ju do pe cu'tsicoon' jilaa' 'e s juncwii. Cuu gacoon 'ido to joon jo untsn to tya' ju tya' Dios coon' juncwiitya' 'in ts do. 23 Pe 'e m' trigo do 'e gax' jee cwoo' 'oo' l la li ts 'in ganuun ju tya' Diosdo joon gajmaaa n'n. Gajmeemo to 'e ju do tya'a. 'Inli la l 'e m' trigo 'e gacwo coon cieinm', 'inlig li la l 'e m' trigo 'e gacwo sesenta m', 'inlig li la l 'e m' trigo 'e gacwo dyadyam'.

Ju cwain tya' 'in gajii ton ii jee trigo24 Joon gatyaaa Jess 'e ju cwain lo tya' 'in ts do jin'in:'E ty' Dios to ts l la l mo gajii jaain tsa' jn trigo ty 'w tya'a. 25 Pe la ' cwuumo

'in ts do joon ga' jaain ts 'in 'eei' 'ii joon gajii jn ton ii jee trigo do joon nga'momi yuui'joon. 26 Joon mo ganii' m' trigo do joon galis m' tya'a ga'yee'mo joon 'e ton ii do. 27 Joon 'intsa'leei' do gangoo gangasii'i i'fiii: Patroin, ty jn gajiii' l 'w do, xiial' ga'yee'ton ii do? 28 Joon 'in i'fii do gajin'in s' 'ii: Jaain ts 'in 'eei' jna gajmaaa 'yee' tonii no, jin'in. Joon 'in tsa'leei' do gaunng: T 'iinu'un wa'a tsaaa'a tsase'e 'e ton ii do?jin'in. 29 Pe i'fiii do gajin'in: 'n, jo s' ts wana gacwot' 'e ton ii do 'n cwot' jon'e trigo do. 30 Tyg cwocwain caanmo ce rooo. Joon ity' to tsa'leei' tsalin tsasee'e jei 'eton ii do joon jmaa la catsi joon cooo. Joon mi yuui' joon is' 'e trigo do to'o in tyiia, jin'fiii jin' Jess.

Juu cwain tya' coon jn mostaza31 Tyaaa Jess jon 'e ju cwain lo jin'in:'E ty' Dios to ts l la l coon jn mostaza 'e gajii ts 'w tya'a. 32Pi'g jn tya' la jee jilaa'

jn tya' nuu pe mi nii' joon cwaain fee'g 'm tya' lag nuu catyiia ca t la ti coon 'm. Fee' 'aica jalin ton jmaa s jee cwa tya'a.

Ju cwain tya' tyiian'33 Tyaaa Jess jon 'e ju cwain lo jin'in:'E ty' Dios to ts l la l tyiian' 'e gacaai' jaain tsam 'n 'ii' fu 'ii' joon garoonon jilaa'.Ju cwain gatyaaa Jess gauntsiin ju ga' 'l ts 'in gacwoo ju ty la mo jei

34 Jmai' coon' ju cwanmo gas' Jess 'in ts do. 35Coon' la joon gauntsiin ju tya' jaain ts'in gacwoo ju ty tya' Dios la mo jei mo gajin'in:Jmai' coon' ju cwain ifo'oo;ifo'oo ju 'uuin 'e s'mo ca mo gajmaaa Dios juncwii.

Jmo'o Jess ts ju 'ee 'i'tsi ts 'e cwain tya' mo jii ts jn ton ii jee trigo36 Joon Jess ga' ju tya' 'in ts do joon ga' in. Joon ts tya'a gangatyenin l tyin Jess joon

gajin'in s' Jess:Jmaa' jna'a ju, 'ee 'i'tsi ts 'e ju cwain 'e gatya'a mo jii ts jn ton ii jee trigo.37 Joon gajin'in Jess:'In ts do 'in gajii 'e jn trigo ty li Ruu'i Ts, 38 joon 'w tya'a do l ni cwoo' juncwii. Joon

'e jn trigo ty l la li 'in ts jmooo la to ty' Dios. Joon 'e jn tya' ton ii l la li 'in ts jmooola to ty' 'in 'li'. 39 Joon 'in gajii 'e jn tya' ton ii do 'in 'l'mo 'i. Joon mo gas' 'e trigo dol la l mi tyi juncwii. Joon 'in tsa'leei' do 'in gas' 'e trigo do li la li ngeles tya' Dios. 40 Joon lagas' 'in tsa'leei' do 'e ton ii gadya'a ni j la joon il l tyi juncwii. 41 'In Ruu'i Ts ity' tongeles tya'a iuncaain jileei' 'in jmooo 'leei' ts coon' jileei' 'in ga'nooo tsaa 'e 'womo 'ido ful ty' 'ii to. 42 Joon ipiin 'in ts do l 'ii. Joon ityi'i 'ai joon cuu'i moojonon. 43 Joon jileei' 'injmooo la to ty' Dios iliji' la ji' i' fu l ty' Jmii to. Jileei' 'naa' 'in nuuun, n'.

Ju cwain tya' cuu s'mo

SAN MATEO 13:44 15 SAN MATEO 14:1644 'E ty' Dios to ts l la l cuu s'mo n' 'w. Joonmogatsaa'a jaain ts 'e cuu s'mo do ga'maaa

tn. Galijl'i 'ai joon gangaa'i nga'n jilaa' 'e s tya'a joon galo 'e 'w do l taa' cuu do.Ju cwain tya' perla 'e 'moo' 'ai

45 La joon jon 'e ty' Dios to ts l la li jaain ts 'in lo 'e 'n. 'In ts do ng to 'noo'o perlasty. 46 Joon mo gatsaa'a coon 'e tyin 'ai joon tsa'n jilaa' 'e s tya'a joon galo 'e perla do.

Ju cwain tya' n47 La joon jon 'e ty' Dios to ts l la l coon n 'e ' ts tsi jmii joon tsataai jilaa' nii joo'

taai jm do. 48 Joon mo gari 'e n do 'in ts do unron'on fu ni tsaa joon cwaa in tyii'in 'in joo'taai jm do. Joon 'in joo' tyi do taa'i tsi mot joon 'in joo' jo tyi do dyee'mo. 49 La joon il ltyi juncwii. Joon ijalin 'in ngeles 'in jmaa coon' 'in tyi coon' 'in g. 50 Joon 'in g idyee'i l'ii joon doo ityi'i joon cuu'i moojonon.

Ju 'e tyin 'e tsai coon' ju 'e tyin 'e 'mui51 Joon jin'in Jess s' ts tya'a:T ''mo'oo' jilaa' 'elo?Joon gaiii ts tya'a jin'in:Joon, ''motsii'i.52 Joon gajin' Jess:Jaain tfo' tya' ley 'in gauntsa xiiala ity' Dios to ts li la li ts fii 'n 'in l tyi' 'e 'm

coon' 'e tsai jee 'e s tya'a. Li 'e'e 'in tfo' do ts 'e ju 'mui joong ju 'e tsai.Mo gangaa'i Jess fuu Nazaret

53 Joonmo ngayuui' ga' Jess 'e ju cwain lo 54 joon gangaa'mo fu cwoo' gooo. Joon doo ga'la'wii 'e'e ts in cwo' sinagoga tya'a. Joon 'in ts gooo do ganga'goootsi, jin'in:

Xiiafu l' galiti 'in tsa' no 'e ju faa'a? Xiiala 'e gal jmooo ino milagros la no? 55 Tsjonon t'm ino joon saa sii Mara. Joon ruu'mo Jacobo, coon' Jos, coon' Simn coon' Judas.56 Joong 'in ruu'i tsam seein jee jna' jon. Xiial' galiiii jilaa' 'eno?

57 Ts 'wii' joon ga'aaa tsii wu tya' Jess jo ganuun ju tya'. Pe Jess gajin'in s' 'in ts do:Un'gooo ts jaain 'in cwo ju ty tya' Dios pe jiin' ts gooo coon' ts in tya'a jo un'gooo

'ii.58 Joon jo 'ee milagros gajmaaa Jess jee 'in ts gooo do ts jo jai' gali 'ido 'ii.

14Mo gajin W saai ts jm

1 'Yiia' joon 'in ty' to l sii Galilea, 'in sii Herodes, nigaliiii xiiala jmooo Jess. 2 Joon gas' 'innei coon'on cwain tya' Jess:

W saai ts jm ino 'in nigajiin'in jee 'l. 'Wii' joon l jmaa milagros do.3 Ga'tsi Herodes la joon ts nigataan'in 'n W do. Herodes iliseein ty coon' Herodas

gaty' to i' cadenas cwooo W l' 'yuui 'n. Herodes do nigacnmo Herodas 'in li tsamtya' ruu'i 'in sii Lii. 4 Joon W do gas' Herodes 'e jo ti jmaa la no.

5 'Iinin Herodes jngaa'i W pe 'g'mo ts. Ts jilee'mo ts 'e iii 'e faa' W cwain tya'Dios. 6 Joon mo gatsi jiin tya' Herodes gajmaaa jm. Joon ga' jam Herodas gatsenin l taai tsl na jm do. Joon 'amo gattsi Herodes lag tsenin 'in sm do. 7 Joon gajin'in ga'ei Dios gas''in sm do:

Cwooo doi'ee m'.8 Joon 'in sm do mo ngayuui' gafee'i saa jin'in s' Herodes:Cwoo' jna lo mootyi W saai ts jm 'e 'y coon tsi wun.9Galixuumotsi Herodes pe jo l un'naai ju tya'a 'e niga'ei Dios l nuuun 'in ts taai do. Gaty'

to 'e l la joon. 10 Gasiiin ts gangat luuu W l' 'yuui 'n do. 11 Joon gaconon ton'on coontsi wun gacwo'o 'in sm do. Joon 'iig gacwo'o saa.

12 Joon tyalin 'inli ts tya'W do gacoon cuerpo tya'a 'a tsa'ai. Joon ngalinmo ngajmaa'a Jessju xiiala gal.

Mo gacwo'o Jess ' mil ts 'e d'13 Joon mo galii Jess xiiala gangi W do ga' tsi coon barco joon gango coon' coon' ts tya'a

fu coon l jo 'in ts seein. Pe galii ts nei la caain fuu na do joon ngalinmo ng t. 14 Joonmo gacwo' Jess 'e barco do gangaai ts fui. Joon galifee'motsi 'wii tya' 'ido. Joon gaun'lamotsatsaa' jei 'in ts do. 15 Joon nang x jnaa tyalin ts tya' Jess s' 'ii:

Nix jnaa lo. 'i ju 'in ts no ts jo 'in seein 'e 'n 'e d' 'ino. Si'i wa tsalin fuu pi' taa'co' no 'e lx 'e d'.

16 Joon Jess gajin'in:Jo 'n tsalin 'ino. 'Naa', cwx' 'e d' 'ino.

SAN MATEO 14:17 16 SAN MATEO 15:13

17 Joon gajin' ts tya'a:Jo 'ee 'oog' jiin' ' 'ii' coon' gi joo' taai jm.18 Jess gaiii:Cwooiduu' fu lo.19 Joon gaty' Jess to wa'a cw 'in ts fui do jee ii do. Joon gason'on 'e ' 'ii' do coon'

'in gi joo' taai jm. Joon gaj fu 'f, gacwoo 'maai' Dios. Gajmaaa 'no' 'e 'ii' do joongacwo'o ts tya'a. Joon 'in ts tya'a do gajmaaa jmai'x jee 'in ts fui do. 20 Jilee'mo gag'joon jl'mo. Joon gauncaain jilaa' 'e gasig, joon gari dyatun 'mot. 21 Joon 'in ts 'in gag'do t ' mil jmai' tsa' jo s'iiin tsam coon' xuui.

Ng Jess ni jm22Mo ngayuui' joon gaty' Jess to ts tya'a wa' tsalin l' ngoo' tyia cataain do jeig lag 'ii

la ' 'g ju 'in ts do. 23 Joon mo ngayuui' ga' Jess ju 'in ts do gasooo 'a'a coon moo'ngafee'i Dios. Joon mo ga' n doo tain Jess 'a'o. 24 Joon 'e barco do tya' ts tya'a ng tn tsa'ni tyia do. 'ai jno jm tsaa' barco do ts 'ai ' ty l' c'. 25 Joon niiumog mo ngatyeninJess l 'i barco do ng to ni jm ngoo. 26 Joon mo gango ts tya'a ngoon ng t ni jm dogafoo'mo 'ai joon ga'ooo gajin'in:

Jaain ts 'mooty 'in j no.27 Pe Jess gajin'in s' 'in ts do:T ten'oo', jnaa lo; jo foo'naa'.28 Joon T gas' 'ii jin'in:Wana 'n no, a''', ty' to gooo t l sinu'un no.29 Joon Jess gajin'in:Na joon.Joon tsifuu gajngi T l' caai barco do joon ga'la 'wii ng ni jm fu l siin' Jess do. 30 Pe

gafoo'mo mo gacn cwain xiiala ' ty joon t'x ganga'aa'i jm do. Joon ga'ooo gajin'in:Jma tiin'na, a'''!31 Tsifu joon gason'on Jess cwooo gajin'in s' 'ido:'ai x jo' l'u. 'Ee l' gacu''o'o coon' jna?32 Joon mo gangatai tsi barco do tsifu gajn ' ty. 33 Joon 'in ts taai tsi barco do gasii'i wojnii

tyani Jess joon gajin'in:'E la ja'mo, Jon Dios 'n.Un'lai Jess tsatsaa' fu Genesaret

34Mo gatanin l' ngoo' cataain l roon 'w tya' ts Genesaret. 35 Joon mo galicwiiin 'in ts neido Jess tsifu joon ganii' ju la caain 'in fuu joon ngajei tsatsaa' l tyin Jess. 36Gamwa'a cwoolii' 'ido t' sn'n joon jileei' 'in galii' sn' 'ido ga'lamo.

15Jilaa' 'e 'leei' ts

1 Joon gangatyenin 'inli ts fariseos coon' tfo' tya' ley l siin' Jess. Jalin Jerusaln. Joongaunng:

2'Ee l' jo jmooo ts tyi'i la t 'e si' tya' 'l tsaci' tyi'? Jo untsiinin jiin' la tsi' 'e ruun'ts cwooo mo g'.

3 Pe Jess do gaunng:Joon 'naa', 'ee l' jo jmoooo' n' la to ty' Diosmo jmoooo' la t 'e si' tyii'? 4TsDios gaty'

to jin'in: Un'goo'o saa'a ''. Joon gajin'in: 'N junmo jileei' 'in faa' 'laa' tya' sa jmii.5Pe 'naa'g' foo' 'e l s' ts sa jmii: Jo l uncoon'g 'n ts jilaa' 'e 'oooo nigacwo'oo Dios.6 Joon wana jin' la joon jo 'n uncoon'g saa jmii. Joon coon' la joon t'naa' to ty' Dios lawa'jo 'e to 'ing 'e jmaaaa' jiin' la t 'e si' tyii'. 7 Ts ssi 'e 'tsi la jmooo 'naa'! Ty gataan ni jcwain tyii' 'in ts gacwooo ju tya' Dios la mo jei sii Isaas mo gajin'in cwain tya' Dios:8 'In ts lo untyi jna coon' 'ooope 'win s' 'a 'tsi coon' jna.9 Jo 'ee to 'iin 'e un'gooo jna.Jilaa' la 'eee jmai' 'e ty' to tsa,jin' Dios.

10 Joon ga'la Jess 'wii s' 'in ts nei l' co' do jin'in:Nn' joon cwo'i''oo'. 11 Jilaa' 'e to' ts 'ooo jo 'leei' ts coon' 'e joon. 'E 'yee' 'ooo

ts 'e joon 'e 'lee'i.12 Joon gangatyenin ts tya'a joon gas' Jess:T 'i, jo gattsi ts fariseos do ju tyi'i no?13 Pe Jess gajin'in s' 'ii:

SAN MATEO 15:14 17 SAN MATEO 16:4Jilaa' 'm 'e jo gajnii ' 'in s'o la tyan jmo. 14 Jo cuu''oo' coon' 'in ts no ts lawa ts

tiui 'in soon' 'mo'u tya' ts tiui ruu'i 'ino. Wana ts tiui 'mei ruu'i la 'oo' ts tiui joon jeewaai do xuu'i tsi too.

15 Joon T do gajin'in s' Jess:Jmaa' jna'a ju, 'ee 'i'tsi ts 'e ju cwain lo?16 Jessg gajin'in:T jo 'i''oo' 'naa' jon? 17 T jo 'i''oo' 'e jilaa' 'e g' ts tsatoo' n' tu' ts joon 'wooo

tn? 18 Pe jilaa' 'e 'yee'i 'ooo ts 'e 'tsi ts 'e joon. 'E joon 'e 'leei' ts. 19 Ts la 'tsi ts lajoon li joon. 'tsi ts 'e g ts 'in go 'ii. 'I jngaa'i ts la joon 'e ga'tsio. Fee'i ts tsam tya'ts xeei' ts ni ga'tsi la joon. 'Laa tsam coon' tsa' jiin' la niga'tsi. La joon jon jmooo ts'uun, faa'a ts ju tajuu, faa'a ts ju 'atsaa. 20 Coon' jilaa' 'elo un'leei' ts yaai. Pe wanag' ts la jo mo roon'on cwooo la t 'e si' jo mo ga'lee'i.

Ja'mo gali jaain 'yiia tsam cananea Jess21 Joon gacwo' Jess fu do joon gang fu l ty' to fuu Tiro coon' fuu Sidn. 22 Joon gaj jaain

tsam cananea 'in nei do fu l siin' Jess joon ga'ooo jin'in:a''', Jon David, fu cwoliu jna! 'In 'li' 'ui alma tya' sm tyiia. Joon 'ai wu nigango.23Pe Jess jo gaiii jiin'x. Joon ts tya'a gam tyanii wa 'a s' Jess 'in tsam do wa'a tsee'i ts

l to'o m' j caluu l ngalin do.24 Joon gajin' Jess s' 'in tsam do:Dios gasiiin jna jiin' 'e 'naa'na 'in ts stuui tya' ts Israel.25 Pe 'in tsam do gangatyenin l siin' Jess, gasii'i wojnii tyanii joon gajin'in:a''', uncoon' jna.26 Joon Jess gaiii:Jo ty wa'a tyi' ts 'ii' tya' xuui cwo'o tsii.27 Pe 'in tsam do gajin'in:Jo'o a'''; pe ca tsii tein n' mesa li d' 'no' x' l g' fii 'n do.28 Joon gas' Jess 'ii:'ai fee' jai' lu, rn! Cwol jiin' la 'iinu'un.Joon tsifu joon ga'lamo jam 'in tsam do.Un'lai Jess fui tsatsaa'

29 Gacwo' Jess do joon gangi l' co' tyia Galilea. Joon gasoo coon moo' si' do joon doogacwooo. 30 Fumo ts gatyalin l tyin joon jei tsatsaa' 'in li 'lai nii jmoowu. Jemo tsjluui', ts tiui coon' 'in jo faa'a. Jemo jon ts poo' cwoo t. Joon gatyei ni'i 'ido l' 'wii tJess joon gaun'lamo Jess 'ido. 31 'ai ganga'goootsi ts domo gan 'in ts do nafaa'a 'in ts jomoto faa' joon 'in ts poo' cwoo t na'lamo joon ts jluui' ty ning joon ts tiui nijnaa'o.Joon ga'la 'wii cwooo 'maai' Dios tya' ts Israel.

Cwo'o Jess tyn mil ts 'e d'32 Joon gat' Jess ts tya'a joon gajin'in s' 'ido:Fu lna 'in ts no ts ning 'n jm tanin coon' jna lo joon jo 'e 'ooo 'e d'. Jo 'iinna

s'na fu tya'a la jo 'ee mo g' s no xiia' ga'woo'o tya'i fu.33 Joon ts tya'a gajin'in:Xiial ijin jna'a 'e d' 'in ts fui no ts jo 'in ts taain lo?34 Joon Jess gaunng:Joo' 'ii' 'oog'?Joon ganiii:'Oog' dya 'ii' coon' jaain gi joo' taai jm pi'.35 Joon gaty' Jess to wa' cw ts ni 'w. 36 Joon gason'on 'e dya 'ii' coon' 'in joo' taai jm

joon gacwo'o 'maai' Dios. Joon gajmaaa 'no' joon gacwo'o ts tya'a 'e jmaa jmai'x jee 'in tsdo. 37 Jilee'mo gag' ca galijl'mo. Joon gari dya 'motg 'e 'no' 'e gasai. 38 Joon 'in gag'do ti tyn mil jmai' tsa' jo 'e 'iiin tsam coon' xuui. 39Mo ngayuui' joon ga' Jess 'in tsdo ju. Ga' Jess tsi coon barco joon gang cwoo' l sii Magdala.

16Ts fariseos coon' ts saduceos m coon milagro wa jma Jess tya'a

1 Gatyalin 'in ts fariseos coon' 'in ts saduceos fu l siin' Jess. Joon 'e 'iinin lawa l 'i goonl wa'a iteei' Jess gam 'in ts do wa jma coon li j fu 'f. 2 Pe Jess gaiii:

'Naa' mo j' coo jni mo x jna foo': 'E ty ijma ts coo jni. 3 Joon mo coo jnimo 'aa foo': Gx jma no ts coo 'e jni roonon. Ts 'in ssi 'tsi 'e jmooo 'naa'. ii 'naa'xiiala il mo coo jni mo 'a coon' mo x jna pe jo ii' 'e 'i'tsi 'e li 'e s nano. 4 Ts gcoon' ts 'in nigatiui Dios 'iinin coon li pe jo ilis li tya'a. Ilisgon li jiin' lag lis li tya' Jons.

SAN MATEO 16:5 18 SAN MATEO 17:5Joon gatiumo Jess 'in ts do joon gangaao.Tyiian' tya' ts fariseos

5Mo gangalin ts tya' Jess l' ngoo' tyia l' ca taain do niga'iinmotsi coonon 'ii'. 6 Joon Jessgajin'in s' 'ido:

Tynduu' cwain, un''naa' yaanaa' tya' tyiian' tya' ts fariseos coon' ts saduceos.7 Joon ga'la ts tya'a do 'wii si la 'oo' jee 'ii:'Wii' jo ga'leee' 'ii' 'e joon 'e jin' la joon.8 Joon mo galili'i Jess 'ee 'tsi 'ii joon gajin'in:Laa' 'ai x jo' lnaa'. 'E l' ''oo' 'e jo 'ii' tynaan'? 9T jomo ga''mog'oo', t jo t''oo'

xiiala mo gajmaaa tyia 'a 'ii' ' do jee ' mil tsa'? Joo' 'mot 'no' 'ii' 'e gasig? 10 Tjo t''oo' mo gajmaaa tyia 'e 'ii' dya do jee tyn mil ts? Joo' 'mot 'no' 'e gasig? 11 'aijo mo ga'i''oo' 'e jon'on fuuuu 'naa' cwain tya' 'ii' mo fuuuu 'naa' 'e un'i' yaanaa' coon'tyiian' tya' ts fariseos coon' ts saduceos.

12 Joon gali'i'tsi ts tya' Jess 'e jon'on cwain tya' tyiian' tya' 'ii' jin' Jess pe cwain tya' ju'ee ts fariseos coon' ts saduceos.

Jmooo T ju 'e Cristo Jess13Mo gatya Jess coon' ts tya'a coon l ty' to fuu Cesarea tya' Filipo gaunng Jess ts tya'a

jin'in:'Iin jna, Ruu'i Ts, jin' ts?14 Joon gaiii ts tya'a:'Inli jin'in 'eW saai ts jm 'n. 'Inlig jin'in 'e Elas 'n. Joon ts xeei' jin'in 'e Jeremas

'n s jaain 'in nigacwo ju tya' Dios la mo jei 'ee 'n.15 Joon gaunng Jess 'ii:'Naa', 'iin jna foo' 'naa'?16 Joon Simn Pedro do gajin'in:'N Cristo 'in gasiiin Dios. Jon Dios 'in jiin' 'n.17 Joon Jess gajin'in:Jl'mo 'n, Simn, jon Jons, ts jon' ts ga'e' 'n 'e ju lo. Pe 'oo 'in tyin 'f ga'e'e 'n.

18 Joon fuuuu 'n, 'e sii 'n T, joon ju tyi'i 'e foo'o 'e lna Cristo, 'in gasiiin Dios, il la l cooncuun fee' 'e jo ji' tya' 'in jai' li jna ts jileei' 'in jmooo la to ty' Dios li la joon. Joon ca 'mjo l lii'i 'e ju do. 19 Joon cwo'oo 'n jon tya' l ty' Dios to ts. Jilaa' 'e untsaa'u fu juncwii lonigaluntsaa'a fu 'f. Joon jilaa' icwo''o l juncwii lo la joon gal fu 'f jon.

20 Joon gaty' Jess to ts tya'a 'e jo 'in jma'a 'ido ju jiin' jaain 'e Cristo ii.Jmooo Jess ju ijunin

21 Joon 'yiia' joon ga'la Jess 'wii jmo'o ts tya'a ju 'e 'n tsaa Jerusaln joon doo i'e'etsaci' coon' 'in ty' to unts coon' tfo' tya' ley 'ii wu. Joon ijnga'mo 'ido 'ii pe ijiin'o tnmi t 'n jmii. 22 Joon T do ngajei l coon' joon gas' T Jess ju wu jin'in:

Jo icw Dios 'e l la joon, a'''! Jo l wa' itsangi 'n la joon!23 Joon gajiin' Jess nii joon gajin'in s' T do:Jeein' coon' jna, Satans, ts ijn'moo coon' ju tyi'i. Jo ''o'o la 'tsi Dios. La 'tsi tsa

''o'o.24 Joon gajin' Jess s' ts tya'a:Wa 'iinin ts ng coon' jna 'n t 'e 'tsi tya' 'a'a, 'n tya ty tya'a ijunin la ijuin

jna. Joon j coon' jna. 25 Ts jileei' 'in 'iinin lai juncwii tya'a 'a'a incaamo juncwii tya'a fu l'ii pe jileei' 'in caai juncwii tya'a 'wii' jna pe intii'mo juncwii tya'a. 26 'Ee to 'i tya' ts wa'ali'i jilaa' 'e s la ti ni cwoo' juncwii pe caamo alma tya'a? 'Ee coon' l ty ts tya' alma tya'a?27Ts 'in Ruu'i Ts ij coon' jilaa' 'e 'ya'g tya' Jmii coon' ngeles tya'a joon ity tya' jileei' ts tjaain t jaain jiin' la nigajmaaa. 28 'E la ja'mo fuuuu 'naa', seein 'inli 'in teein lo 'in jo ijuninca mi ji 'in Ruu'i Ts j ity' to.

17Jess gaunsi 'e li tyani gaai ts tya'a

1 Joon mo gangi jn jm ngajei Jess T coon' Jacobo coon' W ruu'i Jacobo do fu y'coon moo' i la jee tyuin do. 2 Joon doo gaunsi 'e li tyani 'in ts do. Joon nii galij' la ji'i', sn'g galitaa la taa 'yiia tya' i'. 3 Joon tsifu joon gangaain Moiss coon' Elas teenin tyaaju coon' Jess. 4 Joon gajin' T s' Jess:

a''', 'ai ty 'e toono'on lo! Wana 'iinu'u, jmooo'o 'n 'n pi': coon tyi'n, coon tya'Moiss joong coon tya' Elas.

5 La jee faa'a T do gajg coon jni taa j' l teein. Joon ganuun coon ju jee jni do 'ejin'in:

'In loo yn tyiia 'in 'iinna, 'amo jl'na 'wii' tya'a. N' 'e jin'.

SAN MATEO 17:6 19 SAN MATEO 18:86 Joon mo ganuun 'e ju do gafoo'mo 'ai joon gatyiia l' r'iin ni 'w. 7 Joon Jess gangatyenin

l teei' ts tya'a joon gataanan cwooo tya' 'ido, s':Rannaa'; jo foo'naa'.8 Joon mo gaj jo 'in gangaaig jiin' 'a'a Jess siin'g.9 Joon mo gajgai 'e moo' do ga' Jess ju ts tya'a jin'in:Jo 'e fuu', jiin' jaain, ca mi yuui' jiin' 'in Ruu'i Ts jee 'l.10 Joon gaunng ts tya'a:'Ee l' jin'in 'in tfo' tya' ley 'e 'n j Elas nifu?11 Jessg gaiii:'E la ja'mo 'n j Elas joon 'e ty ty jilaa'. 12 Pe fuuuu 'naa' 'e najo Elas joon jo galicwiiin

'in tfo' tya' ley do 'ii, l jiin' gajmaaa jiin' la 'iinin tya' 'ido. La joon jon i'e'e wu 'in Ruu'i Ts.13 Joon ga''motsi ts tya' Jess 'e faa'a Jess cwain tya' W saai ts jm.Un'lai Jess jaain xuui juin ii'

14 Joon mo gatya Jess l taai ts gangatyein jaain ts l siin' Jess joon gasii'i wojnii tyaniJess joon gajin'in:

15Jmaa'a feei''o'o 'wii' tyiia. Fu cwoliu xuui tyiia ts juin ii' ts 'ai wu ni. C'i nij s tsi jmii 'ee 'lai naa'. 16Ningajemoo xuui tyiia fu l nei ts tyi'i pe jo gal' gaun'la ni'i lo.

17 Jess gaiii:Ts 'in jo tsaitsi 'naa'; scaai' ''oo'! Twog 'ai 'n taanna coon' 'naa'? Twog 'ai

'n lifeei'tsii 'wii' tyii'? ijeeiduu' xuui do fu lo.18 Joon gaty' Jess to 'in 'li' 'yuui alma tya' 'in xuui do joon ga'womo. Joon tsifu joon ga'lamo

'in xuui do joon.19 Joon coon l nei Jess coon' la 'oo' ts tya'a joon gaunng ts tya'a:'Ee l' jo gal'' ty jna'a 'in 'li' 'yuui alma tya' 'in xuui do?20 Joon Jess gajin'in:Jo gal' gaty 'naa' 'ido ts 'wii' x jai' lnaa'. 'E la ja'mo fuuuu 'naa' wana jai' lnaa', fiin'

coon' coon 'e pii', li fuu' 'e moo' si' d: Jiin' lo; cw l' l xiia'. Joon ijeen'mo 'e moo'do. Jilaa' il tya' 'in jai' li. 21 Pe 'in 'li' la no 'womo jiin' wa'a faa'a ts ju ty joong g'ts tyiiai'.

T tn naa' 'e jmooo Jess ju ijunin22 Joonmo taanin caain fu l sii Galilea gajma'a Jess ts tya'a ju 'e tsa i'ni Ruu'i Ts. 23 Joon

ijngaa'mo 'ido 'ii. Pe mi t 'n jm ijiin'o tn. Joon 'ai ga'aaa fa' 'e ganuun 'e ju do.Cuu 'e c ts tya' cwo'

24 Joon mo gatyalin Jess coon' ts tya'a fuu Capernaum 'in ts 'in cn 'laa' tya' cwo' gafee'iT, gaunng:

T jo ty tfo' tyii' 'laa' cwo'?25 Joon T gajin'in:Tyo 'ino.Joon mo ga' T in tsifu gajin'in Jess s' 'ii:'Ee ''o'o, Simn? 'Iin ty 'laa' tya' ri taain juncwii, t ts tya'a s ts coon fuu 'ee?26 Joon T do gaiii:Ts coon fuu ty.Joon Jess gajin'in s' T do:Wana la joon jna jo 'n c 'laa' tya' cwo'. 27Pe la coon' 'e jo 'e ifaa'a 'in ts no 'laa' tyi', cw

fu t' tyia cwo'i''i moocuu. Joon 'in joo' in tenu'u nifu ityii''a coon cuu n' 'ooo. Joon 'e cuu doilinmo 'e c' 'laa' tyi'i coon' tyiajna. Cwocn tya' 'in ts cn 'laa' do.

18Iin 'in tyiing

1 'Yiia' joon gangatyenin ts tya' Jess fu l tyinin joon gaunng:'Iin 'in tyiing l ty' Dios to ts?2 Joon gat' Jess jaain xuui 'e jmaa siin'in tuntsa' jee 'in ts do, 3 joon gajin'in:'E la ja'mo fuuuu 'naa', wa jo unsnaa' 'e ''oo' joon linnaa' la li 'in xuui no jo cwotaannaa'

fu l ty' Dios to ts. 4 'E coon' la joon 'in tyiing fu l ty' Dios to ts ilin la 'in xuui no 'in jojmaa'i jloo' 'a'a. 5 Joon doi'iin 'in 'ii' jaain xuui coon' 'e sii jna la 'ino, joon 'ii'mo jna jon.

'A tsaai' i'nooo ts tsaa6 Wa seein ts itl jmaa 'e 'nooo xuui 'in jo' li jna tsaa, tyg tya'a wa'a jeig ' ts

luuu coon' coon too fee joon piiin ts 'ii tsi jm'i' l 'o'. 7 'amo g 'e s 'e 'leei' ts taainjuncwii! Joon la joon 'e 'n il pe fu 'in ts 'in jmooo 'e un'leei' ts yaai.

8 Ts 'wii' joon wa gajmaaa cwoo'o s t' 'ee 'lee''u, cwotnu'u joon cwopinu'u l win. Tstyg tyi'i 'e seenun juncwii ts pooi' s ts jluui' 'ee lag cwoo''o l 'ii l coo coon tmo

SAN MATEO 18:9 20 SAN MATEO 19:7coon' je tn cwoo'o s j tn t' 'ee. 9 Joon wa unn'i jmooo 'e 'no'o tsaa, tyii'i, pinu'u l wints tyg tyi'i 'e seenmo'o coon' coon unn'i lag cwoo''o l 'ii l coo coon tmo.

Lawa jaain joo'saa' 'in stuui10 Jo jmaaaa' wa' jo tsai'oo' xuui no. Ts fuuuu 'naa', 'in ngeles tya'a taai tyani N' 'in tyin

'f. 11 In Ruui' Ts gaj juncwii jmaa tiin' ts 'in ng stuui.12 Xiiala lnaa'? Wa' jaain ts 'aai coon cein joo'saa' joon wa gatuui jaain, itiumo 'in

noventa y nueve jee moo' joon 'e tsa'nee'i 'in stuui do. 13 Joon wa gatsee'i joon ilijli'g tya''in joo'saa' gatsee'i do lag 'in noventa y nueve do 'in jo ituui do. 14 La joon jon '', 'in tyin 'f,jo 'iinin wa' 'e ng stuui jiin' jaain jee 'in xuui pi'.

Xiiala 'n jm ts fee'tsi tya' tsaruu'i15 Wa ga'laa ruu''u tyi'i sii'du' la 'oo' ganaa' joon jmaa'a ju xiiala ga'laa. Joonwana gajmaaa

n'n ju tyi'i joon l' 'e seennaa' ty coon'. 16Pe wa jo gajmaaa n'n te' jaain gag ts 'enuun 'e snaa' iliin ts jmooo ju jai' 'in ts do. 17 Joon wana jo gajmaaa ruu''u n'n tyani'in ts jmooo ju jai' do joon cwojeeu 'in ruu''u do tyani l scaain jileei' 'in tsaa'tsi Dios. Joonwana jo galin'n tn tyani 'in ts fui 'in tsaa'tsi Dios joon liin 'in ruu''u do lawa jaain 'in jotsaa'tsi Dios s lawa jaain 'in cn 'laa' tya' 'e 'n ts 'ee.

18 'E la ja'mo fuuuu 'naa', 'e jilaa' 'e untsaa'naa' fu juncwii lo la joon jon 'e l tsaai' fu 'f.Joon jilaa' 'e cwoo' l fu juncwii lo la joon il fu 'f jon.

19 Fuuuu 'naa' jon, wana ti ganaa' 'in cwoooo' ju ruu'naa' coon' coon ju ty 'em', ''in tyin 'f icwo'o 'naa' 'e gam' do. 20 Mo nat fiin' ga gaai ts 'in scaain iun'gooo jnasiin'moo jee 'ii jin' Jess.

21 Joon T do gango ngafee'i Jess jin'in:a''', wa gajmaaa ruu'na 'e g tyiia joo' naa' 'n jmaaa feei'tsii 'wii tya'a? T ca t

dya naa'?22 Joon gaiii Jess:Jo fuuuu 'n ca t dya naa' pe fuuuu 'n ca gatya setenta naa' 'e gafuuuu 'n dya naa'.Lawa jaain tsa'leei' 'in jo gali'iinin jma feei'tsi

23 Ts 'wii' joon 'e ty' Dios to ts l la li jaain ri 'in gali'iinin jmaa'a cwain tya' tsa'leei'tya'a. 24 Joon mo ga'la 'wii gat' 'in ri do ts tya'a joon gatya jaain 'in ri tya'a 'lai 'ai.25 Joon 'in tsa'leei' do jo 'e 'ooo wa'a ty tya'a. Joon 'in ri do gaty' to tsa'leei' tya'a wa' 'nni 'ido coon' 'oo 'ido coon' jonon coon' jilaa' 'e s tya'a 'e ty 'e ri do. 26 Pe 'in tsa'leei' dogasii'i wojnii tyani i'fiii joon gam tyani 'ido 'ai: i'fi' cwolifee'mo'o'o 'wii tyiia joon icoojilaa' 'e rna tyi'i. 27 Joon i'fiii do galifee'motsi 'wii tya' jilaa' 'e ri joon galamo 'ido 'ii.28 Joon tsifu cwo' tya' i'fiii do joon x ngai'xmo gajiin'in jaain tsa' 'in nirix coon tn'ii' cuu. Joon tsifu gason'on luu 'ido s': Ty gon 'e ru tyiia do la no la! 29 Joon gasii' 'ints do wojnii tyanii joon gam: Cwolifee'mo'o'o 'wii tyiia joon icoo jilaa' 'e rna tyi'i. 30Pe'iig jo galifeei'tsi 'wii tya' 'in ts do. Joon gatan'ni'i 'ido 'ni' ca ty jilaa' 'e ri. 31Pe mo gani'in tsa'leei' catyaai do xiiala gajmaaa 'in ts do galixuumotsi joon ngalin ngajmaa'a ju i'fiiijilaa' 'e nigal. 32 Joon 'in i'fii do gaty' to tsa'leei' tya'a wa'a tsate'e 'in ts do. Joon mo gatya'in ts do gajin' ri s' 'ido: Tsa'leei' 'in g 'n! Ga'iinmoo 'e ru tyiia 'wii'i gam' tyanii.33 'Na jon jmaa'a feei''o'o 'wii tya' tsaruu''u jiin' la nigajmaaa feei'tsii 'wii tyi'i. 34 Joongats 'nii'tsi i'fiii do tya'a 'aig. Joon gaty' to i'e'e ts 'ido wu ca mi ty jilaa' 'e ri.

35 La joon jon ijma ', 'in tyin 'f, coon' 'naa' wa jo jmaaaa' feei''oo' 'wii tya'tsaruu'naa' 'e 'yaai'oo' jin' Jess do.

19'E'e Jess ts cwain tya' mo tiui ts tsam tya'a

1Mo ngayuui' gajin' Jess jilaa' 'e ju lo gacwo' l sii Galilea joon gango l roonon coon 'wl sii Judea 'e roonon l' ngoo' jm Jordn l' l 'yeei i'. 2 Fumo ts gangalin coon'on. Joongaun'lamo Jess 'in ts do.

3 Joon 'inli ts fariseos gangatyenin l ngo Jess 'e 'iinin 'e teei' Jess lawa coon nil joongaunng:

Ja il tiui ts tsam tya' coon' doi'ee cwain?4 Joon gaiii 'ii: 'naa' 'ee jin' ju ty tya' Dios 'e mo 'la 'wii gajmeei Dios tsa' coon' tsam. 5 Jin'o jon:

Ts 'wii' joon itiumo ts sa jmii ilicaain coon' 'ooo joon jee gai do iliin lawa jaanmo.6 Joon jo lig gai jaanmo gali joon. Ts 'wii' joon jo l xeei ts 'in gauncaain Dios.

7 Joon gaunng 'in ts do:Wa la joon, 'ee l' gaty' 'l Moiss to wa l cwo' ts 'ooo coon mo'j 'e l tiui ts 'ii? Joon

coon' la joon tiumo 'ido.

SAN MATEO 19:8 21 SAN MATEO 20:68 Joon gajin' Jess s' 'in ts do:Gal la joon ts 'wii' 'ai so'oo' 'naa'. Ts jo la joon l la mo 'wiin. 9 Jna fuuuu 'naa',

wana tiui ts 'ooo wamo jo mo 'laa coon' tsa' xeei' joon cuu'i cwooo coon' jaaing tsam'nooon tsaa coon' 'in tsam do. Joon wana cuu'i ts cwooo coon' jaain tsam 'in natiui 'tya'a joon 'nooon ts tsaa 'e la joon.

10 Joon gajin' ts tya'a s' Jess:Wana la joon jmooo tsa' coon' 'ooo tsaigtsi wa jo cuu'mo cwooo.11 Jessg gajin'in:Jo jileei' l 'i'tsi 'elo. L jiin' 'in nityii'in Dios il 'i'tsi. 12 'Lamo 'ii' 'e s 'e jo l

cui' cwooo ts. 'Inli jo 'iin 'e cui' cwooo ca mi liseenmo. 'Inlig ts jo cw ts jon cui'cwooo. 'Inlig ts jo 'iinin cui' cwooo ts 'wii' cwain tya' l ty' Dios to. Jileei' 'in l jm'elo, cwojmaaa.

Uncwaai' Jess xuui tya' ts13 Joon gangajei ts xuui tya'a l sin' Jess wa'a taanan Jess cwooo tya' 'ido joon faa'a ju ty.

Pe ts tya'a ga'la 'wii ji ni'i 'in ts jei xuui do. 14 Pe Jess gajin'in:Cwduu', cwojalin xuui no tyanii joon jo untsaa'naa' ts jiin' 'in li la noo tsataai l ty'

Dios to.15 Joon gataanan cwooo tya' 'in xuui do. Joon mo ngayuui' joon gacwo'o do.Jaain smii' 'in s cuu tyaa ju coon' Jess

16 Joon gatya jaaing ts 'in gaunng gajin'in s' Jess:Tfo' tyi, 'ee 'e ty 'n jmaaa 'e liseenna ty coon ti?17 Jess gajin'in:'Ee l' fu''u jna 'in tyi? Jaanmo 'in seein 'in tyi jiin' 'a'a Dios. Pewana 'iinu'u liseenmo'o

ty jmaa'a la to ty' Dios.18 Joon gajin' 'in smii' do:Noo to ty' Dios?Joon Jess ganiii:Jo jngu'u ts; jo 'laa'a coon' tsam tya' ts xeei'; jo jmaa'a 'uun; jo fu''u ju tajuu jiin'

jaain; 19 un'goo'o n'' coon' saa'a; cwoli'iinu'u tsaruu''u lawa 'wo'o.20 Joon gaiii 'in smii' do:Jilaa' la no nigajmaaa jiin' la mo xuuna. 'Ee 'n jmag?21 Joon Jess gajin'in:Wana 'iinu'un 'e jo 'e s'naaig 'e 'naa cwo'n' 'e 'oo'o joon cwo''o ts tai joon lis

'laig tyi'i fu 'f. Mi yuui' joon na, ng'' coon' jna.22 Pe mo ngayuui' ganuun 'e ju lo gangaa'i fa' 'ai ts 'amo s cuu tya'a.23 Joon gajin' Jess s' ts tya'a:'E la ja'mo fuuuu 'naa', 'ai wui cwi yaai ts s cuu ty' Dios to 'ii. 24 Fuuuu 'naa' tn,

tyang towa'a tsa' jaain ts s cuu l ty' Dios to ts lagwa' ng camello coon too tya'moocuu.25 'ai tsa'goootsi ts tya'a mo ganuun 'elo. Joon gaunng la 'oo' yaai:'Iin l tsataai l ty' Dios to ts?26 Joon gaji Jess 'ii joon gajin'in:Jo l jma ts 'elo pe jilaa' l jma Dios.27 Joon gajin' T s' Jess:a''', nigatoo'o 'e 'ooo'o joon nigang' coon' 'n. 'Ee il tyii'i?28 Joon gaiii Jess:'E la ja'mo fuuuu 'naa', mi li'mui jilaa' 'e s joon 'in Ruu'i Ts tyin l sl tya'a coon'

jilaa' 'e 'ya'g tya'a joon 'naa' 'in nigang coon' jna inii' dyatun l sl tyii'. Joon ity' to 'indyatun poo ts Israel. 29 La joon jon jileei' 'in nigat 'n s nigatiui ruu'i tsa' s ruu'i tsam'ee s nigatiui sa jmii 'ee s tsam tya'a s jonon 'ee s nigat 'w tya'a ts 'wii' jnaa; i'ii'mocein lg joon i'ii'mo jon juncwii tya'a 'e taa'a coon tmo. 30 Pe fumo ts 'in seein nano 'inli nifu 'iii ltsi cing. Joon fumo 'in ltsi nano joon 'iii nifu cingjin' Jess s' 'in ts do.

20Lawa tsa'leei' 'in gajmaaa to

1 Faa'g Jess jin'in:'E ty' Dios to l la li jaain i'fii ts l na to. Joon mo 'aa tsaa tsa'nei tsa'leei' tya'

'in cn mi' wuunj' tya'a. 2 Joon jin'in xiiati ty la coon jm. Joon gasiiin 'in ts do jee totya'a. 3 Joon la 'iin gang l l' 'moo' joon gatsee'i ts 'in ji. 4 Joon gajin'in: Ja cwolinnaa'cwojmaaaa' to tyiia joon icwooo 'e tnaa'? Joon gangalinmo 'in ts do. 5 Joon mo gat tyiiai'coon' la 'iin 'n ca 'loo gango 'in i' do l l' 'moo' do 'nai tsa'leei' tya'a. 6 Joon la 'iin '

SAN MATEO 20:7 22 SAN MATEO 21:2

ca'loo gatsee'i 'inli 'in ji, joon gajin'in: 'Ee l' nenaa' lo ti jm jo 'ee to jmoooo'?7 'Idog gaiii: Ts jo 'iinmo gal 'neei jna'a 'e jmooo'o to. Joon gajin' in i' do: Cwolinnaa'cwojmaaaa' to 'w tyiia joon ic 'lee'naa' jiin' la gati. 8 Joon la x jnaa gaty' i' do totsa'leei' tya'a 'in ty' to gajin'in: Cwotedu' tsa'leei' do joon cwo'o 'leei', joon 'la 'wii cwo'o'leei' 'in ngataai l tsi do. Joon 'in ngataai jee to nifu cwo'o 'leei' l gatsi. 9 Joon 'in ngataaijee to la 'iin ' ca'loo ga'ii'mo 'lee'i tya' la ti jm. 10 Joon mo ga'ii'i 'in ngataai nifu do'lee'i li i'ii' 'laig 'lee'i lag 'in ngataai ca'loo do. Pe x joon coon r ga'ii'i 'lee'i coon''ido. 11 Joon mo ga'ii'i 'e 'leei' do ga'la 'wii jo cwo'o ju ruu'i coon' i'fiii do 12 jin'in: 'Ingacwolin l tsi r ga'ii'na'a 'lee'na'a coon' 'ido joong coon hora gajmaaa 'ido to joon jna'g'ti jm taana'an jee 'yiia. 13 Pe 'in ts fii do gaiii jin'in s' jaain 'in ts do: Tsaru'u',jo jmooo 'e g tyi'naa'. T jo gajmooo' ju xiiati 'e 'le'u tya' coon jm? 14Con''on jiin' 'le'u'e gatu joon cweei'. Iinna cwo'oo 'in ngataai jee to l tsi do jiin' la cwo'oo 'n. 15 Li ty'to cuuu jiin' la 'iinna. T ga'aa'a tsiiwu ts ts tymo jna? 16 La joon l, 'in l tsi 'ii 'in nifu,joon 'in nifu 'ii 'in l tyi. Ts it' Dios fui ts pe x 'in gacwai' jmaa.

Xiiag tn jmo'o Jess ts tya'a ju ijunin17Mo ng Jess fu Jerusaln 'yui fu joon gajei coon' j dyatuin ts tya'a joon gajin'in:18Tynduu' cwain. 'E ningaliii' lo fu Jerusaln. Joon doo i'ni ts 'in Ruui' Ts ja'cwooo 'in

ty' to unts coon' 'in tfo' tya' ley. Joon ity' to ijunin 'ido