Johann Sebastian Bach (1685-1750) Matthäus-Passion BWV 244 · Matthäus-Passion BWV 244 EERSTE DEEL 1. Koor I en II en Koraal (Koor III) Koor Kom, dochters, help mij klagen, zie

Johann Sebastian Bach (1685-1750)Matthäus-Passion BWV 244

ERSTER TEIL

1. Chor I und II und Choral (Chor III)

ChorKommt, ihr Töchter, helft mir klagen,sehet - Wen? - den Bräutigam,seht ihn - Wie? - als wie ein Lamm!ChoralO Lamm Gottes, unschuldigam Stamm des Kreuzes geschlachtet,ChorSehet - Was? - seht die Geduld,Choralallzeit erfunden geduldig,wiewohl du warest verachtet.Chorseht - Wohin? - auf unsre Schuld.ChoralAll Sünd hast du getragen,sonst müssten wir verzagen,ChorSehet ihn aus Lieb und HuldHolz zum Kreuze selber tragen.Choralerbarm dich unser, o Jesu.

2. Matthäus 26:1-2

EvangelistDa Jesus diese Rede vollendet hatte, spracher zu seinen Jüngern:

JesusIhr wisset, dass nach zweien Tagen Osternwird, und des Menschen Sohn wirdüberantwortet werden, dass er gekreuzigetwerde.

3. Choral (Chor I und II)

Herzliebster Jesu, was hast du verbrochen,dass man ein solch scharf Urteil hatgesprochen?Was ist die Schuld, in was für Missetatenbist du geraten?

Johann Sebastian Bach (1685-1750)Matthäus-Passion BWV 244

EERSTE DEEL

1. Koor I en II en Koraal (Koor III)

KoorKom, dochters, help mij klagen,zie - Wie? - de bruidegom,zie hem - Hoe? - als een lam!KoraalO lam van God, onschuldigaan de stam van het kruis geslacht,Koor Zie - Wat? - zie zijn geduld,Koraalaltijd geduldig bevonden,hoewel u werd veracht.Koorzie - Waarheen? - naar onze schuld.KoraalAlle zonden hebt u gedragen,anders zouden wij moeten wanhopen,KoorZie hem uit liefde en genadehet hout voor het kruis zelf dragen.Koraalontferm u over ons, o Jezus.

2. Matteüs 26:1-2

EvangelistToen Jezus deze woorden had gesproken, zeihij tegen zijn discipelen:

JezusJullie weten dat het over twee dagen Pasen isen dat de mensenzoon zal wordenovergeleverd om gekruisigd te worden.

3. Koraal (Koor I en II)

Allerliefste Jezus, wat hebt u misdaandat men zo'n hard vonnis heeft uitgesproken?Wat is uw schuld, in wat voor misdadenbent u terecht gekomen?

4. Matthäus 26:3-13

EvangelistDa versammleten sich die Hohenpriester undSchriftgelehrten und die Ältesten im Volk inden Palast des Hohenpriesters, der da hießKaiphas, und hielten Rat, wie sie Jesum mitListen griffen und töteten. Sie sprachen aber:

Chor I und IIJa nicht auf das Fest, auf dass nicht einAufruhr werde im Volk.

EvangelistDa nun Jesus war zu Bethanien, im HauseSimonis des Aussätzigen, trat zu ihm einWeib, die hatte ein Glas mit köstlichemWasser und goß es auf sein Haupt, da er zuTische saß.Da das seine Jünger sahen, wurden sieunwillig und sprachen:

Chor IWozu dienet dieser Unrat? Dieses Wasserhätte mögen teuer verkauft und den Armengegeben werden.

EvangelistDa das Jesus merkete, sprach er zu ihnen:

JesusWas bekümmert ihr das Weib? Sie hat eingut Werk an mir getan. Ihr habet allezeitArmen bei euch, mich aber habt ihr nichtallezeit. Dass sie dies Wasser hat auf meinenLeib gegossen, hat sie getan, dass man michbegraben wird. Wahrlich, ich sage euch: Wodies Evangelium geprediget wird in derganzen Welt, da wird man auch sagen zuihrem Gedächtnis, was sie getan hat.

5. Arioso (Alt)

Du lieber Heiland du,wenn deine Jünger töricht streiten,dass dieses fromme Weib

4. Matteüs 26:3-13

EvangelistToen kwamen de hogepriesters en deschriftgeleerden en de oudsten van het volkbij elkaar in het paleis van de hogepriester,die Kajafas heette, en ze overlegden hoe zeJezus met een list konden grijpen en doden.En ze zeiden:

Koor I en IIIn geen geval op het feest, want er moet geenopschudding komen onder het volk.

EvangelistToen Jezus nu in Bethanië was, in het huisvan Simon de melaatse, kwam er een vrouwnaar hem toe, zij had een flesje kostbaarwater bij zich en goot dat uit over zijn hoofdterwijl hij aan tafel zat.Toen zijn discipelen dat zagen, ergerden zezich en zeiden:

Koor IWaar is die verspilling goed voor? Dit waterhad beter duur verkocht en aan de armengegeven kunnen worden.

EvangelistToen Jezus dat merkte, zei hij:

JezusWaarom maken jullie je druk over dievrouw? Ze heeft iets goeds voor mij gedaan!Armen hebben jullie altijd bij je, maar mijhebben jullie niet altijd! Dat zij dit waterover mijn lichaam heeft gegoten, heeft zegedaan voor mijn begrafenis. Voorwaar, ikzeg jullie: waar dit evangelie wordt geprediktover de hele wereld, daar zal men ook tothaar nagedachtenis vertellen wat zij gedaanheeft.

5. Arioso (alt)

O lieve Heiland,terwijl uw discipelen dwaas ruziënomdat deze vrome vrouw

mit Salben deinen Leibum Grabe will bereiten,so lasse mir inzwischen zu,von meiner Augen Tränenflüßenein Wasser auf dein Haupt zu gießen.

6. Aria (Alt)

Buß und Reuknirscht das Sündenherz entzwei.Dass die Tropfen meiner Zährenangenehme Spezerei,treuer Jesu, dir gebären.


EvangelistDa ging hin der Zwölfen einer mit NamenJudas Ischarioth zu den Hohenpriestern undsprach:

JudasWas wollt ihr mir geben? Ich will ihn euchverraten.

EvangelistUnd sie boten ihm dreißig Silberlinge.Und von dem an suchte er Gelegenheit, dasser ihn verriete.

8. Aria (Sopran)

Blute nur, du liebes Herz.Ach, ein Kind, das du erzogen,das an deiner Brust gesogen,droht den Pfleger zu ermorden;denn es ist zur Schlange worden.


EvangelistAber am ersten Tage der süßen Brot tratendie Jünger zu Jesu und sprachen zu ihm:

met een zalving uw lichaamop het graf wil voorbereiden;staat u mij dan intussen toewater van de tranen uit mijn ogenop uw hoofd te gieten.

6. Aria (alt)

Spijt en berouwknakken het zondige hart in tweeën.Mogen de druppels van mijn traneneen aangename specerij wordenvoor u, trouwe Jezus.

7. Matteüs 26:14-16

EvangelistToen ging een van de twaalf, die JudasIskariot heette, naar de hogepriesters en zei:

JudasWat geeft u mij als ik hem aan u verraad?

EvangelistEn ze boden hem dertig zilverlingen.En vanaf dat moment zocht hij eengelegenheid om hem te verraden.

8. Aria (sopraan)

Bloed nu maar, lief hart.Ach, een kind dat jij hebt grootgebracht,dat aan jouw borst heeft gedronken,dreigt de verzorger te vermoorden,want het is een slang geworden.

9. Matteüs 26:17-22

EvangelistEn op de eerste dag van het ongezuurdebrood kwamen de discipelen naar Jezus toeen vroegen hem:

Chor IWo willst du, dass wir dir bereiten, dasOsterlamm zu essen?

EvangelistEr sprach:

JesusGehet hin in die Stadt zu einem und sprechtzu ihm: ‘Der Meister lässt dir sagen, meineZeit ist hier, ich will bei dir die Ostern haltenmit meinen Jüngern.’

EvangelistUnd die Jünger täten, wie ihnen Jesusbefohlen hatte, und bereiteten dasOsterlamm.Und am Abend satzte er sich zu Tische mitden Zwölfen. Und da sie aßen, sprach er:

JesusWahrlich, ich sage euch, einer unter euchwird mich verraten.

EvangelistUnd sie wurden sehr betrübt und huben an,ein jeglicher unter ihnen, und sagten zu ihm:

Chor IHerr, bin ich's?


Ich bin's, ich sollte büßen,an Händen und an Füßengebunden in der Höll,die Geißeln und die Bandenund was du ausgestanden,das hat verdienet meine Seel.

11. Matthäus 26:23-29

EvangelistEr antwortete und sprach:

Jesus

Koor IWaar wilt u dat wij het paaslam voor ubereiden?

EvangelistHij zei:

JezusGa naar de stad naar die en die man en zegtegen hem: 'De meester laat u weten: Mijntijd is gekomen, ik wil bij u het paasfeestvieren met mijn discipelen.'

EvangelistEn de discipelen deden wat Jezus hun hadopgedragen en bereidden het paaslam.En die avond ging hij aan tafel zitten met detwaalf. En terwijl ze aten, zei hij:

JezusVoorwaar, ik zeg jullie, een van jullie zal mijverraden.

EvangelistEn ze werden zeer bedroefd en vroegen stukvoor stuk:

Koor IHeer, ben ik het?


Ik ben het, ik zou moeten boetenaan handen en aan voetenvastgebonden in de hel,de gesels en de boeienen wat u hebt doorgemaaktdat heeft míjn ziel verdiend.

11. Matteüs 26:23-29

EvangelistHij antwoordde:

Jezus

Der mit der Hand mit mir in die Schüsseltauchet, der wird mich verraten. DesMenschen Sohn gehet zwar dahin, wie vonihm geschrieben stehet; doch wehe demMenschen, durch welchen des MenschenSohn verraten wird, es wäre ihm besser, dassderselbige Mensch noch nie geboren wäre.

EvangelistDa antwortete Judas, der ihn verriet, undsprach:

JudasBin ich's, Rabbi?

EvangelistEr sprach zu ihm:

JesusDu sagest's.

EvangelistDa sie aber aßen, nahm Jesus das Brot,dankete und brach's und gab's den Jüngernund sprach:

JesusNehmet, esset, das ist mein Leib.

EvangelistUnd er nahm den Kelch und dankete, gabihnen den und sprach:

JesusTrinket alle daraus; das ist mein Blut desneuen Testaments, welches vergossen wirdfür viele zur Vergebung der Sünden. Ich sageeuch, ich werde von nun an nicht mehr vondiesem Gewächs des Weinstocks trinken bisan den Tag, da ich's neu trinken werde miteuch in meines Vaters Reich.

12. Arioso (Sopran)

Wiewohl mein Herz in Tränen schwimmt,dass Jesus von uns Abschied nimmt,so macht mich doch sein Testament erfreut,sein Fleisch und Blut, o Kostbarkeit,

Degene die zijn hand tegelijk met mij in deschaal doopt, die zal mij verraden. Demensenzoon zal weliswaar sterven zoals datover hem geschreven staat; maar wee demens door wie de mensenzoon wordtverraden, het zou beter voor hem zijn als diemens nooit was geboren.

EvangelistToen antwoordde Judas, die hem zouverraden:

JudasBen ik het, rabbi?

EvangelistHij antwoordde:

JezusJe zegt het.

EvangelistEn toen ze aten, nam Jezus het brood, dankteen brak het en gaf het aan de discipelen enzei:

JezusNeem, eet, dit is mijn lichaam.

EvangelistEn hij nam de beker en dankte, gaf hem aanhen en zei:

JezusDrink hier allemaal uit; dit is mijn bloed vanhet nieuwe testament, dat vergoten wordtvoor velen tot vergeving der zonden. Ik zegjullie: van nu af zal ik niet meer van dezevrucht van de wijnstok drinken tot aan de dagwaarop ik het opnieuw met jullie zal drinkenin het rijk van mijn vader.

12. Arioso (sopraan)

Hoewel mijn hart in tranen drijftomdat Jezus afscheid van ons neemt,word ik toch blij van zijn testament,zijn vlees en bloed, o kostbaarheid,

vermacht er mir in meine Hände.Wie er es auf der Welt mit denen Seinennicht böse können meinen,so liebt er sie bis an das Ende.

13. Aria (Sopran)

Ich will dir mein Herze schenken,senke dich, mein Heil, hinein.Ich will mich in dir versenken;ist dir gleich die Welt zu klein,ei, so sollst du mir alleinmehr als Welt und Himmel sein.

14. Matthäus 26:30-32

EvangelistUnd da sie den Lobgesang gesprochen hatten,gingen sie hinaus an den Ölberg. Da sprachJesus zu ihnen:

JesusIn dieser Nacht werdet ihr euch alle ärgern anmir. Denn es stehet geschrieben: ‘Ich werdeden Hirten schlagen und die Schafe derHerde werden sich zerstreuen.’ Wann ichaber auferstehe, will ich vor euch hingehen inGaliläam.


Erkenne mich, mein Hüter,mein Hirte, nimm mich an,von dir, Quell aller Güter,ist mir viel Guts getan,dein Mund hat mich gelabet,mit Milch und süßer Kost,dein Geist hat mich begabetmit mancher Himmelslust.

16. Matthäus 26:33-35

EvangelistPetrus aber antwortete und sprach zu ihm:

geeft hij mij als erfenis in handen.Zoals hij in de wereld voor de zijnennooit kwaad wilde,zo heeft hij hen lief tot aan het einde.

13. Aria (sopraan)

Ik wil u mijn hart schenken,daal erin af, mijn heil.Ik wil in u verzinken;als de aarde voor u te klein is,nou, dan moet u voor mij alleenmeer dan aarde en hemel zijn.

14. Matteüs 26:30-32

EvangelistEn toen ze de lofzang hadden uitgesproken,gingen ze naar de Olijfberg. En Jezus zei:

JezusIn deze nacht zullen jullie je allemaal aan mijergeren. Want er staat geschreven: 'Ik zal deherder doodslaan en de schapen van zijnkudde zullen verstrooid worden.' Maar als ikopsta, zal ik jullie voorgaan naar Galilea.


Zie mij aan, mijn beschermer,mijn herder, aanvaard mij,door u, bron van alle weldaden,heb ik veel goeds ontvangen,uw mond heeft mij gelaafdmet melk en zoete kost,uw geest heeft mij geschonkenveel hemelse vreugden.

16. Matteüs 26:33-35

EvangelistEn Petrus antwoordde:

PetrusWenn sie auch alle sich an dir ärgerten, sowill ich doch mich nimmermehr ärgern.

EvangelistJesus sprach zu ihm:

JesusWahrlich, ich sage dir, in dieser Nacht, eheder Hahn krähet, wirst du mich dreimalverleugnen.

EvangelistPetrus sprach zu ihm:

PetrusUnd wenn ich mit dir sterben müsste, so willich dich nicht verleugnen.

EvangelistDesgleichen sagten auch alle Jünger.


Ich will hier bei dir stehen,verachte mich doch nicht,von dir will ich nicht gehen,wenn dir dein Herze bricht,wenn dein Herz wird erblassenim letzten Todessstoß,alsdenn will ich dich fassenin meinen Arm und Schoß.

18. Matthäus 26:36-38

EvangelistDa kam Jesus mit ihnen zu einem Hofe, derhieß Gethsemane, und sprach zu seinenJüngern:

JesusSetzet euch hie, bis daß ich dort hingehe undbete.

Evangelist

PetrusOok al ergeren ze zich allemaal aan u,ik zal mij nooit en te nimmer ergeren.

EvangelistJezus antwoordde:

JezusVoorwaar, ik zeg je, nog deze nacht, voordatde haan kraait, zul je mij driemaalverloochenen.

EvangelistPetrus antwoordde:

PetrusAl moet ik met u sterven, ik zal u nietverloochenen.

EvangelistDatzelfde zeiden ook alle discipelen.


Ik wil hier bij u blijven,veracht mij toch niet,u wil ik niet verlatenwanneer uw hart breekt,wanneer uw hart verbleektin de laatste doodsteek,dan wil ik u in mijn armennemen en in mijn schoot.

18. Matteüs 26:36-38

EvangelistToen kwam Jezus met hen bij een hof dieGethsemane heette, en hij zei tegen zijndiscipelen:

JezusGa hier zolang zitten, ik ga daarginds bidden.

Evangelist

Und nahm zu sich Petrum und die zweenSöhne Zebedäi und fing an zu trauern und zuzagen. Da sprach Jesus zu ihnen:

JesusMeine Seele ist betrübt bis an den Tod,bleibet hier und wachet mit mir.

19. Arioso (Tenor) mit Choral (Chor II) TenorO Schmerz,hier zittert das gequälte Herz;wie sinkt es hin,wie bleicht sein Angesicht!ChoralWas ist die Ursach aller solcher Plagen?TenorDer Richter führt ihn vor Gericht.Da ist kein Trost, kein Helfer nicht.ChoralAch, meine Sünden haben dich geschlagen;TenorEr leidet alle Höllenqualen,er soll vor fremden Raub bezahlen,Choralich, ach Herr Jesu, habe dies verschuldet,was du erduldet.TenorAch, könnte meine Liebe dir,mein Heil, dein Zittern und dein Zagenvermindern oder helfen tragen,wie gerne blieb ich hier.

20. Aria (Tenor) und Chor II

TenorIch will bei meinem Jesu wachen.ChorSo schlafen unsre Sünden ein.TenorMeinen Todbüßet seine Seelennot;sein Trauren machet mich voll Freuden.ChorDrum muß uns sein verdienstlich Leidenrecht bitter, und doch süße sein.

En hij nam Petrus mee en de twee zonen vanZebedeüs en begon bedroefd en angstig teworden. Toen zei Jezus:

JezusMijn ziel is dodelijk bedroefd, blijf hier metmij waken.

19. Arioso (tenor) met Koraal (Koor II)

TenorO smart,hier beeft het gekwelde hart,hoe diep zinkt het weg,hoe bleek wordt zijn gezicht!KoraalWat is de oorzaak van al die kwellingen?TenorDe rechter brengt hem voor het gerecht.Er is geen troost, geen helper.KoraalAch, mijn zonden hebben u geslagen;TenorHij lijdt alle helse pijnen,hij moet betalen voor andermans roof.Koraalik, ach, Heer Jezus, ben de schuldvan wat u moet lijden.TenorAch, mijn heil, kon mijn liefdeuw angst en bevenmaar verminderen of helpen dragen,hoe graag zou ik hier blijven.

20. Aria (tenor) en Koor II

TenorIk wil bij mijn Jezus waken.KoorZo slapen onze zonden in.TenorVoor mijn doodboet zijn zielenood;zijn droefheid vervult mij met vreugde.KoorDaarom moet voor ons zijn verdienstelijklijden heel bitter en toch zoet zijn.

21. Matthäus 26:39

EvangelistUnd ging hin ein wenig, fiel nieder auf seinAngesicht und betete und sprach:

JesusMein Vater, ist's möglich, so gehe dieserKelch von mir; doch nicht wie ich will,sondern wie du willt.

22. Arioso (Bass)

Der Heiland fällt vor seinem Vater nieder,dadurch erhebt er mich und allevon unserm Fallehinauf zu Gottes Gnade wieder.Er ist bereit,den Kelch, des Todes Bitterkeit zu trinken,in welchen Sünden dieser Weltgegossen sind und hässlich stinken,weil es dem lieben Gott gefällt.

23. Aria (Bass)

Gerne will ich mich bequemen,Kreuz und Becher anzunehmen,trink ich doch dem Heiland nach.Denn sein Mund,der mit Milch und Honig fließet,hat den Grundund des Leidens herbe Schmachdurch den ersten Trunk versüßet.

24. Matthäus 26:40-42

EvangelistUnd er kam zu seinen Jüngern und fand sieschlafend und sprach zu ihnen:

JesusKönnet ihr denn nicht eine Stunde mit mirwachen? Wachet und betet, daß ihr nicht inAnfechtung fallet! Der Geist ist willig, aberdas Fleisch ist schwach.

21. Matteüs 26:39

EvangelistEn hij liep wat verder, viel neer op zijngezicht en bad:

JezusMijn vader, als het mogelijk is, laat dezebeker dan aan mij voorbijgaan; doch nietzoals ik wil, maar zoals u wilt.

22. Arioso (bas)

De heiland valt voor zijn vader neer,daarmee heft hij mij en iedereen opuit de val die wij hebben gemaakten tilt ons weer op naar Gods genade.Hij is bereidde beker, de bitterheid van de dood tedrinkenwaarin de zonden van deze wereldzijn gegoten en vreselijk stinken,omdat het de lieve God behaagt.

23. Aria (bas)

Graag ben ik bereidkruis en beker te aanvaarden,ik volg dan immers de Heiland na.Want zijn mond,die overvloeit van melk en honing,heeft de bodemen de bittere schande van het lijdenmet zijn eerste teug verzoet.

24. Matteüs 26:40-42

EvangelistEn hij kwam weer bij zijn discipelen en trofhen slapend aan, en hij zei:

JezusKunnen jullie dan niet één uur met mijwaken? Waak en bid dat jullie niet inverzoeking worden gebracht! De geest is welgewillig, maar het vlees is zwak.

EvangelistZum andernmal ging er hin, betete undsprach:

JesusMein Vater, ist's nicht möglich, dass dieserKelch von mir gehe, ich trinke ihn denn, sogeschehe dein Wille.


Was mein Gott will, das g'scheh allzeit,sein Will, der ist der beste,zu helfen den'n er ist bereit,die an ihn gläuben feste.Er hilft aus Not, der fromme Gott,und züchtiget mit Maßen,wer Gott vertraut, fest auf ihn baut,den will er nicht verlassen.

26. Matthäus 26:43-50

EvangelistUnd er kam und fand sie aber schlafend, undihre Augen waren voll Schlafs. Und er ließsie und ging abermal hin und betete zumdritten Mal und redete dieselbigen Worte.Da kam er zu seinen Jüngern und sprach zuihnen:

JesusAch, wollt ihr nun schlafen und ruhen?Siehe, die Stunde ist hie, dass des MenschenSohn in der Sünder Hände überantwortetwird. Stehet auf, lasset uns gehen, siehe, erist da, der mich verrät.

EvangelistUnd als er noch redete, siehe, da kam Judas,der Zwölfen einer, und mit ihm eine großeSchar mit Schwertern und mit Stangen vonden Hohenpriestern und Ältesten des Volks.Und der Verräter hatte ihnen ein Zeichengegeben und gesagt: ‘Welchen ich küssenwerde, der ist's, den greifet!’ Und alsbald trater zu Jesu und sprach:

EvangelistHij ging opnieuw weg om te bidden en zei:

JezusMijn vader, als het niet mogelijk is dat dezebeker aan mij voorbijgaat, dan zal ik hemdrinken, uw wil geschiede.


Wat mijn God wil moge altijd geschieden,zijn wil is de beste,hij is bereid hen te helpendie vast in hem geloven.Hij helpt uit nood, de goede Goden kastijdt met mate,wie op God vertrouwt, vast op hem bouwt,die zal hij niet verlaten.

26. Matteüs 26:43-50

EvangelistEn toen hij bij hen terugkwam trof hij henslapend aan, en hun ogen waren vol metslaap. En hij liet hen slapen en liep weer wegen bad voor de derde keer met dezelfdewoorden.Toen ging hij naar zijn discipelen en zei:

JezusAch, willen jullie nog steeds slapen enrusten? Zie, het uur is aangebroken dat demensenzoon wordt overgeleverd in dehanden van de zondaren. Sta op en laten wegaan, kijk, daar is degene die mij zalverraden.

EvangelistEn terwijl hij nog sprak, zie, daar kwamJudas, een van de twaalf, en met hem eenhele menigte met zwaarden en met stokken,van de hogepriesters en de oudsten van hetvolk. En de verrader had hun een tekengegeven en gezegd: 'Degene die ik zalkussen, die is het, die moeten jullie grijpen.'En meteen liep hij naar Jezus toe en zei:

JudasGegrüßet seist du, Rabbi!

EvangelistUnd küssete ihn. Jesus aber sprach zu ihm:

JesusMein Freund, warum bist du kommen?

EvangelistDa traten sie hinzu und legten die Hände anJesum und griffen ihn.

27. Aria (Sopran und Alt) und Chor II

Sopran und AltSo ist mein Jesus nun gefangen.ChorLasst ihn, haltet, bindet nicht!Sopran und AltMond und Lichtist vor Schmerzen untergangen,weil mein Jesus ist gefangen.ChorLasst ihn, haltet, bindet nicht!Sopran und AltSie führen ihn, er ist gebunden.

Chor I und IISind Blitze, sind Donner in Wolkenverschwunden?Eröffne den feurigen Abgrund, o Hölle,zertrümmre, verderbe, verschlinge, zerschellemit plötzlicher Wutden falschen Verräter, das mördrische Blut.

28. Matthäus 26:51-56

EvangelistUnd siehe, einer aus denen, die mit Jesuwaren, reckete die Hand aus und schlug desHohenpriesters Knecht und hieb ihm ein Ohrab. Da sprach Jesus zu ihm:

Jesus

JudasWees gegroet, rabbi!

EvangelistEn hij kuste hem. En Jezus zei tegen hem:

JezusMijn vriend, waarom ben je gekomen?

EvangelistToen kwamen ze op hem af en gingen Jezuste lijf en grepen hem.

27. Aria (sopraan en alt) en Koor II

Sopraan en altNu is mijn Jezus gevangen.KoorLaat hem gaan, hou op, boei hem niet!Sopraan en altMaan en lichtzijn van smart ondergegaan,omdat mijn Jezus gevangen is.KoorLaat hem gaan, hou op, boei hem niet!Sopraan en altZe nemen hem mee, hij is geboeid.

Koor I en IIZijn bliksem en donder in de wolkenverdwenen?Open je vurige afgrond, o hel,vermorzel, richt te gronde, verslind,verplettermet plotselinge woededie valse verrader, dat moordenaarsbloed.

28. Matteüs 26:51-56

EvangelistEn zie, een van Jezus' volgelingen strektezijn hand uit om de knecht van dehogepriester te slaan en hakte hem een oor af.Toen zei Jezus tegen hem:

Jezus

Stecke dein Schwert an seinen Ort; denn werdas Schwert nimmt, der soll durchs Schwertumkommen. Oder meinest du, daß ich nichtkönnte meinen Vater bitten, dass er mirzuschickte mehr denn zwölf Legion Engel?Wie würde aber die Schrift erfüllet? Es mussalso gehen.

EvangelistZu der Stund sprach Jesus zu den Scharen:

JesusIhr seid ausgegangen als zu einem Mörder,mit Schwertern und mit Stangen, mich zufahen, bin ich doch täglich bei euch gesessenund habe gelehret im Tempel, und ihr habtmich nicht gegriffen. Aber das ist allesgeschehen, dass erfüllet würden die Schriftender Propheten.

EvangelistDa verließen ihn alle Jünger und flohen.


O Mensch, bewein dein Sünde groß,darum Christus seins Vaters Schoßäußert und kam auf Erden.Von einer Jungfrau rein und zartfür uns er hie geboren ward,er wollt der Mittler werden.Den Toten er das Leben gabund legt dabei all Krankheit ab,bis sich die Zeit herdrange,dass er für uns geopfert würd,trüg unsrer Sünden schwere Bürdwohl an dem Kreuze lange.

ZWEITER TEIL

30. Aria (Alt) und Chor II

AltAch! nun ist mein Jesus hin.

Steek je zwaard weer op zijn plaats; want wiehet zwaard opneemt, zal door het zwaardomkomen. Of dacht je dat ik mijn vader nietkon vragen mij meer dan twaalf legioenenengelen te sturen? Maar hoe zou dan deSchrift vervuld kunnen worden? Het moet zogaan.

EvangelistToen zei Jezus tegen de menigte:

JezusJullie zijn erop uitgetrokken als tegen eenmoordenaar, met zwaarden en met stokken,om mij te gevangen te nemen, terwijl ik tochelke dag bij jullie zat en onderwijs gaf in detempel, en toen hebben jullie mij nooitgegrepen. Maar dit is allemaal gebeurd opdatde geschriften van de profeten vervuldzouden worden.

EvangelistToen verlieten alle discipelen hem en zevluchtten weg.


O mens, beween je grote zonde,om welke Christus de schoot van zijn vaderverliet en op aarde kwam.Uit een reine, tere maagdis hij hier voor ons geboren,hij wilde de bemiddelaar worden.De doden gaf hij het levenen hij nam alle ziekten weg,totdat de tijd kwamdat hij voor ons werd geofferd,hij droeg de zware last van onze zondenheel lang aan het kruis.

TWEEDE DEEL

30. Aria (alt) en Koor II

AltAch, nu is mijn Jezus weg.

ChorWo ist denn dein Freund hingegangen,o du Schönste unter den Weibern?AltIst es möglich, kann ich schauen?ChorWo hat sich dein Freund hingewandt?AltAch, mein Lamm in Tigerklauen,ach, wo ist mein Jesus hin?ChorSo wollen wir mit dir ihn suchen.AltAch, was soll ich der Seele sagen,wenn sie mich wird ängstlich fragen,ach, wo ist mein Jesus hin?

31. Matthäus 26:57-60

EvangelistDie aber Jesum gegriffen hatten, führeten ihnzu dem Hohenpriester Kaiphas, dahin dieSchriftgelehrten und Ältesten sichversammlet hatten.Petrus aber folgete ihm nach von ferne bis inden Palast und ging hinein und satzte sich beidie Knechte, auf dass er sähe, wo es hinauswollte.Die Hohenpriester aber und Ältesten und derganze Rat suchten falsches Zeugnis widerJesum, auf dass sie ihn töteten, und fundenkeines.


Mir hat die Welt trüglich gerichtmit Lügen und mit falschem G'dicht,viel Netz und heimlich Stricken,Herr, nimm mein wahr in dieser G'fahr,b’hüt mich für falschen Tücken.

33. Matthäus 26:60-63

EvangelistUnd wiewohl viel falsche Zeugenherzutraten, fanden sie doch keins. Zuletzt

KoorWaar is toch je vriend heengegaan,o mooiste onder de vrouwen?AltIs het mogelijk, zie ik het wel goed?KoorWaar is je vriend naartoe gegaan?AltAch, mijn lam in tijgerklauwen,ach, waar is mijn Jezus gebleven?KoorWij willen hem wel met jou gaan zoeken.AltAch, wat moet ik tegen mijn ziel zeggenals die mij angstig zal vragen,ach, waar is mijn Jezus gebleven?

31. Matteüs 26:57-60

EvangelistZij die Jezus hadden gegrepen, brachten hemnaar de hogepriester, Kajafas, waar deschriftgeleerden en de oudsten bijeen warengekomen.En Petrus volgde hem van een afstand naarhet paleis en ging daar binnen en nam plaatsbij de knechten, om te kijken hoe het zouaflopen.En de hogepriesters en de oudsten en de heleraad zochten een valse getuigenis tegen Jezusom hem te kunnen doden, maar ze vonden ergeen.


Mij heeft de wereld bedrieglijk gevonnistmet leugens en met valse verzinsels,veel vallen en heimelijke strikken.Heer, bekommer u om mij in dit gevaar,behoed mij voor valse streken.

33. Matteüs 26:60-63

EvangelistEn hoewel zich veel valse getuigen meldden,vonden ze niets.

traten herzu zween falsche Zeugen undsprachen:

Zwei ZeugenEr hat gesagt: 'Ich kann den Tempel Gottesabbrechen und in dreien Tagen denselbenbauen.'

EvangelistUnd der Hohepriester stund auf und sprachzu ihm:

HoherpriesterAntwortest du nichts zu dem, das diese widerdich zeugen?

EvangelistAber Jesus schwieg stille.

34. Arioso (Tenor)

Mein Jesus schweigtzu falschen Lügen stille,um uns damit zu zeigen,dass sein erbarmensvoller Willevor uns zum Leiden sei geneigt,und dass wir in dergleichen Peinihm sollen ähnlich sein,und in Verfolgung stille schweigen.

35. Aria (Tenor)

Geduld, Geduld,wenn mich falsche Zungen stechen.Leid ich wider meine SchuldSchimpf und Spott,ei, so mag der liebe Gottmeines Herzens Unschuld rächen.

36. Matthäus 26:63-68

EvangelistUnd der Hohepriester antwortete und sprachzu ihm:

Hoherpriester

Ten slotte meldden zich twee valse getuigen,die zeiden:

Twee getuigenHij heeft gezegd: 'Ik kan de tempel van Godafbreken en die in drie dagen weeropbouwen.'

EvangelistEn de hogepriester stond op en zei tegenhem:

HogepriesterGeeft u geen antwoord op wat zij tegen uinbrengen?

EvangelistMaar Jezus bleef zwijgen.

34. Arioso (tenor)

Mijn Jezus zwijgtbij valse leugens,om ons daarmee te tonendat zijn mededogende wilbereid is voor ons te lijden,en dat wij in soortgelijke pijnaan hem gelijk moeten zijnen bij vervolging moeten zwijgen.

35. Aria (tenor)

Geduld, geduldals valse tongen mij steken.Als ik buiten mijn schuldword uitgescholden en bespot,nou, laat dan de lieve Godde onschuld van mijn hart maar wreken.

36. Matteüs 26:63-68

EvangelistEn de hogepriester antwoordde:

Hogepriester

Ich beschwöre dich bei dem lebendigen Gott,dass du uns sagest, ob du seiest Christus, derSohn Gottes?

EvangelistJesus sprach zu ihm:

JesusDu sagest's; doch sage ich euch, von nun anwird's geschehen, dass ihr sehen werdet desMenschen Sohn sitzen zur Rechten der Kraftund kommen in den Wolken des Himmels.

EvangelistDa zerriss der Hohepriester seine Kleider undsprach:

HoherpriesterEr hat Gott gelästert, was dürfen wir weiterZeugnis? Siehe, itzt habt ihr seineGotteslästerung gehöret. Was dünket euch?

EvangelistSie antworteten und sprachen:

Chor I und IIEr ist des Todes schuldig!

EvangelistDa speieten sie aus in sein Angesicht undschlugen ihn mit Fäusten. Etliche aberschlugen ihn ins Angesicht und sprachen:

Chor I und IIWeissage uns, Christe, wer ist's der dichschlug?


Wer hat dich so geschlagen,mein Heil, und dich mit Plagenso übel zugericht'?Du bist ja nicht ein Sünderwie wir und unsre Kinder,von Missetaten weißt du nicht.

Ik bezweer u bij de levende God, vertel onsof u de Christus bent, de zoon van God.

EvangelistJezus zei:

JezusU zegt het; maar ik zeg u, van nu af zal hetgeschieden dat u de mensenzoon ziet zittenaan de rechterhand van de Machtige en hemziet komen in de wolken van de hemel.

EvangelistToen scheurde de hogepriester zijn kleren enzei:

HogepriesterHij heeft God gelasterd, waarvoor hebben wenog verdere getuigenissen nodig? Zie, nuhebt u zijn godslastering gehoord, wat vindtu?

EvangelistZij antwoordden:

Koor I en IIHij verdient de dood!

EvangelistToen spuwden ze in zijn gezicht en sloegenze hem met hun vuisten. En sommigensloegen hem in het gezicht terwijl ze riepen:

Koor I en IIVoorspel ons maar eens, Christus, wie is hetdie je heeft geslagen?


Wie heeft u zo geslagen,mijn heil, en u met kwellingenzo lelijk toegetakeld?U bent immers geen zondaarzoals wij en onze kinderen,van misdaden heeft u geen weet.

38 Matthäus 26:69-75

EvangelistPetrus aber saß draußen im Palast; und es tratzu ihm eine Magd und sprach:

Erste MagdUnd du warest auch mit dem Jesu ausGaliläa.

EvangelistEr leugnete aber vor ihnen allen und sprach:

PetrusIch weiß nicht, was du sagest.

EvangelistAls er aber zur Tür hinausging, sahe ihn eineandere, und sprach zu denen, die da waren:

Zweite MagdDieser war auch mit dem Jesu von Nazareth.

EvangelistUnd er leugnete abermal und schwur dazu:

PetrusIch kenne des Menschen nicht.

EvangelistUnd über eine kleine Weile traten hinzu, dieda stunden, und sprachen zu Petro:

Chor IIWahrlich, du bist auch einer von denen; denndeine Sprache verrät dich.

EvangelistDa hub er an, sich zu verfluchen und zuschwören:

PetrusIch kenne des Menschen nicht.

EvangelistUnd alsbald krähete der Hahn. Da dachtePetrus an die Worte Jesu, da er zu ihm sagte:

38. Matteüs 26:69-75

EvangelistEn Petrus zat op de binnenplaats van hetpaleis, en er kwam een dienstmeisje naarhem toe, die zei:

Eerste dienstmeisjeJij was toch ook bij die Jezus uit Galilea?

EvangelistMaar hij ontkende het voor iedereen en zei:

PetrusIk weet niet wat je zegt.

EvangelistEn toen hij naar de poort liep, zag een anderdienstmeisje hem, en die zei tegen deaanwezigen:

Tweede dienstmeisjeHij was ook bij die Jezus van Nazareth.

EvangelistEn hij ontkende het opnieuw en zwoer erbij:

PetrusIk ken die man niet.

EvangelistEn na een poosje kwamen degenen die daarstonden naar Petrus toe en zeiden:

Koor IIJij bent beslist ook een van hen, want jeaccent verraadt je.

EvangelistToen begon hij zichzelf te vervloeken en tezweren:

PetrusIk ken die man niet.

EvangelistEn meteen kraaide de haan. Toen dachtPetrus aan de woorden van Jezus, die tegen

‘Ehe der Hahn krähen wird, wirst du michdreimal verleugnen.’ Und ging heraus undweinete bitterlich.

39. Aria (Alt)

Erbarme dich,mein Gott, um meiner Zähren willen.Schaue hier,Herz und Auge weint vor dirbitterlich.


Bin ich gleich von dir gewichen,stell ich mich doch wider ein.Hat uns doch sein Sohn verglichen,durch sein Angst und Todespein.Ich verleugne nicht die Schuld,aber deine Gnad und Huldist viel größer als die Sünde,die ich stets in mir befinde.


EvangelistDes Morgens aber hielten alle Hohepriesterund die Ältesten des Volks einen Rat überJesum, dass sie ihn töteten. Und bunden ihn,führeten ihn hin und überantworteten ihndem Landpfleger Pontio Pilato.Da das sahe Judas, der ihn verraten hatte,dass er verdammt war zum Tode, gereuete esihn und brachte herwieder die dreißigSilberlinge den Hohenpriestern und Ältesten,und sprach:

JudasIch habe übel getan, dass ich unschuldig Blutverraten habe.

EvangelistSie sprachen:

Chor I und II

hem gezegd had: 'Voordat de haan kraait zulje mij driemaal verloochenen.' En hij gingnaar buiten en huilde bitter.

39. Aria (alt)

Erbarm u,mijn God, omwille van mijn tranen.Kijk toch,hart en ogen huilenbitter om u.


Al heb ik mij van u afgewend,ik kom toch weer terug.Want zijn zoon heeft ons verzoenddoor zijn angst en doodspijn.Ik ontken de schuld niet,maar uw genade en gunstzijn veel groter dan de zondedie ik steeds weer in mezelf aantref.

41. Matteüs 27:1-6

EvangelistIn de ochtend besloten alle hogepriesters ende oudsten van het volk Jezus ter dood tebrengen. Ze boeiden hem, namen hem meeen leverden hem over aan de landvoogdPontius Pilatus.Toen Judas, die hem had verraden, zag dathij ter dood veroordeeld was, had hij berouwen bracht hij de dertig zilverlingen terug naarde hogepriesters en de oudsten, en hij zei:

JudasIk heb kwaad gedaan doordat ik onschuldigbloed heb verraden.

EvangelistZij zeiden:

Koor I en II

Was gehet uns das an? Da siehe du zu!

EvangelistUnd er warf die Silberlinge in den Tempel,hub sich davon, ging hin und erhängete sichselbst.Aber die Hohenpriester nahmen dieSilberlinge und sprachen:

Zwei HohepriesterEs taugt nicht, dass wir sie in denGotteskasten legen; denn es ist Blutgeld.

42. Aria (Bass)

Gebt mir meinen Jesum wieder!Seht, das Geld, den Mörderlohn,wirft euch der verlorne Sohnzu den Füßen nieder.


EvangelistSie hielten aber einen Rat und kauften einenTöpfersacker darum zum Begräbnis derPilger. Daher ist derselbige Acker genennetder Blutacker bis auf den heutigen Tag. Daist erfüllet, das gesagt ist durch denPropheten Jeremias, da er spricht: ‘Sie habengenommen dreißig Silberlinge, damitbezahlet war der Verkaufte, welchen siekauften von den Kindern Israel, und habensie gegeben um einen Töpfersacker, als mirder Herr befohlen hat.’Jesus aber stund vor dem Landpfleger; undder Landpfleger fragte ihn und sprach:

PilatusBist du der Jüden König?

EvangelistJesus aber sprach zu ihm:

JesusDu sagest's.

Wat hebben wij daarmee te maken? Los hetzelf maar op!

EvangelistEn hij smeet de zilverlingen de tempel in,maakte dat hij weg kwam en hing zichzelfop.En de hogepriesters raapten de zilverlingenop en zeiden:

Twee hogepriestersHet is niet goed dat we die in de offerkistdoen, want het is bloedgeld.

42. Aria (bas)

Geef mij mijn Jezus terug!Kijk, het geld, het moordenaarsloongooit de verloren zoonvoor uw voeten neer.

43. Matteüs 27:7-14

EvangelistEn zij overlegden en kochten van het geld deakker van een pottenbakker om er pelgrims tebegraven. Daardoor heet die akker debloedakker tot op de dag van vandaag. Zo isvervuld wat gezegd is door de profeetJeremia toen hij zei: 'Zij namen de dertigzilverlingen waarmee de verkochte, die zehadden gekocht van de kinderen Israëls,betaald was, en gaven ze uit voor de akkervan een pottenbakker, zoals de Heer mij hadbevolen.'En Jezus stond voor de landvoogd, en delandvoogd vroeg hem:

PilatusBent u de koning van de Joden?

JezusEn Jezus antwoordde:

JezusU zegt het.

EvangelistUnd da er verklagt ward von denHohenpriestern und Ältesten, antwortete ernichts. Da sprach Pilatus zu ihm:

PilatusHörest du nicht, wie hart sie dich verklagen?

EvangelistUnd er antwortete ihm nicht auf ein Wort,also, dass sich auch der Landpfleger sehrverwunderte.


Befiehl du deine Wegeund was dein Herze kränktder allertreusten Pflegedes, der den Himmel lenkt.Der Wolken, Luft und Windengibt Wege, Lauf und Bahn,der wird auch Wege finden,da dein Fuß gehen kann.

45. Matthäus 27:15-22

EvangelistAuf das Fest aber hatte der LandpflegerGewohnheit, dem Volk einen Gefangenenloszugeben, welchen sie wollten. Er hatteaber zu der Zeit einen Gefangenen, einensonderlichen vor andern, der hieß Barrabas.Und da sie versammlet waren, sprach Pilatuszu ihnen:

PilatusWelchen wollet ihr, dass ich euch losgebe?Barrabam oder Jesum, von dem gesaget wird,er sei Christus?

EvangelistDenn er wusste wohl, dass sie ihn aus Neidüberantwortet hatten.Und da er auf dem Richtstuhl saß, schicketesein Weib zu ihm und ließ ihm sagen:

Pilati Weib

EvangelistEn op de aanklachten van de hogepriesters ende oudsten antwoordde hij niets. Toen zeiPilatus tegen hem:

PilatusHoort u niet hoe zwaar ze u beschuldigen?

EvangelistEn hij antwoordde nergens op, zodat ook delandvoogd erg verbaasd was.


Vertrouw uw wegenen dat wat uw hart krenkttoe aan de allertrouwste zorgvan hem die de hemel bestuurt.Hij die wolken, lucht en windenhun weg, hun loop en hun baan geeft,zal ook wel wegen vindenwaarlangs uw voet kan gaan.

45. Matteüs 27:15-22

EvangelistNu had de landvoogd de gewoonte op hetfeest een gevangene vrij te laten die door hetvolk gekozen mocht worden. En op datmoment had hij een gevangene die zeerberucht was en Barabbas heette. En toen zedaar waren samengestroomd vroeg Pilatus:

PilatusWie willen jullie dat ik vrijlaat: Barrabas ofJezus, van wie gezegd wordt dat hij Christusis?

EvangelistWant hij wist wel dat ze hem uit afgunsthadden overgeleverd.En terwijl hij op de rechterstoel zat, liet zijnvrouw hem een boodschap overbrengen:

Vrouw van Pilatus

Habe du nichts zu schaffen mit diesemGerechten; ich habe heute viel erlitten imTraum von seinetwegen.

EvangelistAber die Hohenpriester und die Ältestenüberredeten das Volk, dass sie um Barrabambitten sollten und Jesum umbrächten.Da antwortete nun der Landpfleger undsprach zu ihnen:

PilatusWelchen wollt ihr unter diesen zweien, denich euch soll losgeben?

EvangelistSie sprachen:

Chor I und IIBarrabam!

EvangelistPilatus sprach zu ihnen:

PilatusWas soll ich denn machen mit Jesu, von demgesagt wird, er sei Christus?

EvangelistSie sprachen alle:

Chor I und IILass ihn kreuzigen!


Wie wunderbarlich ist doch diese Strafe,der gute Hirte leidet für die Schafe,die Schuld bezahlt der Herre, der Gerechte,für seine Knechte.

47. Matthäus 27:23 EvangelistDer Landpfleger sagte:

Pilatus

Laat je niet in met die rechtvaardige, ik hebvannacht in mijn droom veel om hemgeleden.

EvangelistEn de hogepriesters en de oudsten haaldenhet volk over om voor Barabbas te kiezen enJezus ter dood te laten brengen. Toen vroegde landvoogd:

PilatusWie van de twee willen jullie dat ik vrijlaat?

EvangelistZij riepen:

Koor I en IIBarrabas!

EvangelistPilatus vroeg:

PilatusWat moet ik dan doen met Jezus, van wiegezegd wordt dat hij Christus is?

EvangelistZe riepen allemaal:

Koor I en IILaat hem kruisigen!


Hoe wonderbaarlijk is toch die straf,de goede herder lijdt voor zijn schapen,de heer, de rechtvaardige, betaalt de schuldvoor zijn knechten.

47. Matteüs 27:23

EvangelistDe landvoogd vroeg:

Pilatus

Was hat er denn Übels getan?

48. Arioso (Sopran)

Er hat uns allen wohl getan,den Blinden gab er das Gesicht,die Lahmen macht er gehend,er sagt’ uns seines Vaters Wort,er trieb die Teufel fort,betrübte hat er aufgericht',er nahm die Sünder auf und an,sonst hat mein Jesus nichts getan.

49. Aria (Sopran)

Aus Liebe,aus Liebe will mein Heiland sterben,von einer Sünde weiß er nichts.Dass das ewige Verderbenund die Strafe des Gerichtsnicht auf meiner Seele bliebe.

50. Matthäus 27: 23-26

EvangelistSie schrieen aber noch mehr und sprachen:

Chor I und IILass ihn kreuzigen!

EvangelistDa aber Pilatus sahe, dass er nichts schaffete,sondern dass ein viel größer Getümmel ward,nahm er Wasser, und wusch die Hände vordem Volk, und sprach:

PilatusIch bin unschuldig an dem Blut diesesGerechten, sehet ihr zu.

EvangelistDa antwortete das ganze Volk, und sprach: Chor I und IISein Blut komme über uns und unsre Kinder!

Wat heeft hij dan misdaan?

48. Arioso (sopraan)

Hij heeft ons allen welgedaan,de blinden gaf hij het gezicht,de lammen deed hij weer lopen,hij gaf ons het woord van zijn Vader door,hij joeg de duivel weg,bedroefden heeft hij opgebeurd,hij heeft de zondaars open aangenomen,verder heeft mijn Jezus niets gedaan.

49. Aria (sopraan)

Uit liefde,uit liefde wil mijn Heiland sterven,van zonden weet hij niets.Opdat de eeuwige ondergangen de straf van het jongste gerichtniet op mijn ziel blijft rusten.

50. Matteüs 27:23-26

EvangelistMaar ze schreeuwden nog harder:

Koor I en IILaat hem kruisigen!

EvangelistEn toen Pilatus zag dat hij niets voor elkaarkreeg maar dat het tumult nog veel sterkerwerd, nam hij water en waste zijn handenvoor de ogen van het volk, en zei:

PilatusIk ben niet schuldig aan het bloed van dezerechtvaardige, lossen jullie het maar op.

EvangelistToen antwoordde de hele menigte:

Koor I en IILaat zijn bloed maar over ons en onzekinderen komen!

EvangelistDa gab er ihnen Barrabam los, aber Jesumließ er geißeln und überantwortete ihn, dasser gekreuziget würde.

51. Arioso (Alt)

Erbarm es Gott,hier steht der Heiland angebunden,o Geißelung, o Schläg, o Wunden,ihr Henker, haltet ein!Erweichet euchder Seelen Schmerz,der Anblick solchen Jammers nicht?Ach ja, ihr habt ein Herz,das muss der Martersäule gleichund noch viel härter sein,erbarmt euch, haltet ein!

52. Aria (Alt)

Können Tränen meiner Wangennichts erlangen,o so nehmt mein Herz hinein.Aber lasst es bei den Fluten,wenn die Wunden milde bluten,auch die Opferschale sein.

53. Matthäus 27:27-30

EvangelistDa nahmen die Kriegsknechte desLandpflegers Jesum zu sich in das Richthausund sammleten über ihm die ganze Schar undzogen ihn aus und legeten ihm einenPurpurmantel an und flochten eine dorneneKrone und satzten sie auf sein Haupt und einRohr in seine rechte Hand und beugeten dieKnie vor ihm und spotteten ihn undsprachen:

Chor I und IIGegrüßet seist du, Jüdenkönig!

Evangelist

EvangelistToen liet hij Barrabas vrij en Jezus liet hijgeselen, en hij leverde hem over om hem telaten kruisigen.

51. Arioso (alt)

Moge God medelijden hebben,hier staat de Heiland vastgebonden,o geseling, o slagen, o wonden,beulen, hou op!Kan de zielepijn,de aanblik van die ellende,jullie niet vermurwen?Ach ja, jullie hebben een hartdat wel even hard als de martelpaalen nog veel harder moet zijn,heb medelijden, hou op!

52. Aria (alt)

Kunnen tranen van mijn wangenniets bereiken,o, neem dan mijn hart erbij.Maar laat dat, als het bloed stroomt,als de wonden mild bloeden,ook de offerschaal zijn.

53. Matteüs 27:27-30

EvangelistToen namen de soldaten van de landvoogdJezus mee naar het gerechtsgebouw en zettende hele menigte om hem heen en kleeddenhem uit en trokken hem een purperen mantelaan en vlochten een doornenkroon en zettendie op zijn hoofd en gaven hem eenrietstengel in zijn rechterhand en knieldenvoor hem en bespotten hem en zeiden:

Koor I en IIWees gegroet, Jodenkoning!

Evangelist

Und speieten ihn an und nahmen das Rohrund schlugen damit sein Haupt.


O Haupt voll Blut und Wunden,voll Schmerz und voller Hohn,o Haupt, zu Spott gebundenmit einer Dornenkron,o Haupt, sonst schön gezieretmit höchster Ehr und Zier,jetzt aber hoch schimpfieret,gegrüßet seist du mir.

Du edles Angesichte,dafür sonst schrickt und scheutdas große Weltgewichte,wie bist du so bespeit,wie bist du so erbleichet,wer hat dein Augenlicht,dem sonst kein Licht nicht gleichet,so schändlich zugericht'?

55. Matthäus 27:31-32

EvangelistUnd da sie ihn verspottet hatten, zogen sieihm den Mantel aus und zogen ihm seineKleider an und führeten ihn hin, dass sie ihnkreuzigten.Und indem sie hinausgingen, funden sieeinen Menschen von Kyrene mit NamenSimon, den zwungen sie, dass er ihm seinKreuz trug.

56. Arioso (Bass)

Ja, freilich will in uns das Fleisch und Blutzum Kreuz gezwungen sein,je mehr es unsrer Seele gut,je herber geht es ein.

57. Aria (Bass)

Komm, süßes Kreuz, so will ich sagen,mein Jesu, gib es immer her.

En ze bespuwden hem en namen derietstengel en sloegen daarmee op zijn hoofd.


O hoofd vol bloed en wonden,vol pijn en vol met hoon,o hoofd, waarop tot spoteen doornenkroon is gedrukt,o hoofd, anders fraai gesierdmet de hoogste eer en prachtmaar nu ernstig beschimpt,wees gegroet door mij.

O edel gelaat,waarvoor anders de hele wereldvreest en schroomt,hoe komt u zo bespuwd,hoe komt u zo bleek,wie heeft het licht van uw ogendat met geen enkel licht te vergelijken is,zo schandelijk toegetakeld?

55. Matteüs 27:31-32

EvangelistEn toen ze hem hadden bespot, trokken zehem de mantel uit en deden ze hem zijnkleren weer aan en namen ze hem mee omhem te kruisigen.En onderweg kwamen ze een man uit Cyrenetegen die Simon heette, en hem dwongen zezijn kruis voor hem te dragen.

56. Arioso (bas)

Ja, natuurlijk wil in ons het vlees en bloedtot het kruis worden gedwongen,hoe beter het voor onze ziel is,des te harder drukt het op ons.

57. Aria (bas)

Kom, zoet kruis, dat wil ik zeggen,mijn Jezus, leg het mij voortdurend op.

Wird mir mein Leiden einst zu schwer,so hilfst du mir es selber tragen.

58. Matthäus 27:33-44

EvangelistUnd da sie an die Stätte kamen mit NamenGolgatha, das ist verdeutschet Schädelstätt,gaben sie ihm Essig zu trinken mit Gallenvermischet, und da er's schmeckete, wollteer's nicht trinken.Da sie ihn aber gekreuziget hatten, teilten sieseine Kleider und warfen das Los darum, aufdass erfüllet würde, das gesagt ist durch denPropheten: ‘Sie haben meine Kleider untersich geteilet, und über mein Gewand habensie das Los geworfen.’Und sie saßen allda und hüteten sein. Undoben zu seinen Häupten hefteten sie dieUrsach seines Todes beschrieben, nämlich:‘Dies ist Jesus der Jüden König’.Und da wurden zween Mörder mit ihmgekreuziget, einen zur Rechten und einen zurLinken.Die aber vorüber gingen, lästerten ihn, undschüttelten ihre Köpfe, und sprachen:

Chor I und IIDer du den Tempel Gottes zerbrichst undbauest ihn in dreien Tagen, hilf dir selber,bist du Gottes Sohn, so steig herab vomKreuz!

EvangelistDesgleichen auch die Hohenpriester spottetensein samt den Schriftgelehrten und Ältestenund sprachen:

Chor I und IIAndern hat er geholfen und kann ihm selbernicht helfen. Ist er der König Israel, so steigeer nun vom Kreuz, so wollen wir ihmglauben. Er hat Gott vertrauet, der erlöse ihnnun, lüstet's ihn; denn er hat gesagt: ‘Ich binGottes Sohn.’

Evangelist

En als mijn lijden eens te zwaar wordt,dan helpt uzelf het mij dragen.

58. Matteüs 27:33-44

EvangelistEn toen ze bij de plaats kwamen dieGolgotha heet, dat betekent Schedelplaats,gaven ze hem zure wijn te drinken, gemengdmet gal, en toen hij het proefde, wilde hij hetniet drinken.En toen ze hem gekruisigd hadden,verdeelden ze zijn kleren door erom te loten,opdat vervuld zou worden wat gezegd is doorde profeet: 'Ze hebben mijn kleren onderlingverdeeld en om mijn gewaad hebben ze hetlot geworpen.'En ze zaten daar en hielden de wacht. Enboven zijn hoofd bevestigden zij eenopschrift met de oorzaak van zijn dood,namelijk: 'Dit is Jezus, de koning van deJoden'.En er werden twee moordenaars met hemgekruisigd, een rechts van hem en een links.En mensen die voorbij kwamen scholdenhem uit en schudden hun hoofd en riepen:

Koor I en IIJij die de tempel van God afbreekt en hem indrie dagen weer opbouwt, help nu jezelf; alsje Gods zoon bent, kom dan van het kruis af!

EvangelistOok de hogepriesters bespotten hem, evenalsde schriftgeleerden en oudsten, en zeiden:

Koor I en IIAnderen heeft hij geholpen maar zichzelf kanhij niet helpen. Als hij de koning van Israëlis, laat hij dan nu van het kruis komen, danzullen we hem geloven. Hij heeft op Godvertrouwd, laat die hem nu verlossen als hijdaar zin in heeft; want hij heeft gezegd: 'Ikben de zoon van God.'

Evangelist

Desgleichen schmäheten ihn auch dieMörder, die mit ihm gekreuziget wurden.

59. Arioso (Alt)

Ach Golgatha, unselges Golgatha!Der Herr der Herrlichkeitmuss schimpflich hier verderben,der Segen und das Heil der Weltwird als ein Fluch ans Kreuz gestellt.Der Schöpfer Himmels und der Erdensoll Erd und Luft entzogen werden.Die Unschuld muss hier schuldig sterben,das gehet meiner Seele nah.Ach Golgatha, unselges Golgatha!

60. Aria (Alt) und Chor I

Sehet Jesus hat die Hand,uns zu fassen, ausgespannt,kommt - Wohin? - in Jesu Armen.Sucht Erlösung, nehmt Erbarmen,suchet - Wo? - in Jesu Armen,lebet, sterbet, ruhet hier,ihr verlassnen Küchlein ihr,bleibet - Wo? - in Jesu Armen.

61. Matthäus 27:45-50

EvangelistUnd von der sechsten Stunde an war eineFinsternis über das ganze Land bis zu derneunten Stunde. Und um die neunte Stundeschriee Jesus laut, und sprach:

JesusEli, Eli, lama asabthani?

EvangelistDas ist: ‘Mein Gott, mein Gott, warum hastdu mich verlassen?’Etliche aber, die da stunden, da sie dashöreten, sprachen sie:

Chor IDer rufet dem Elias.

Zo beschimpten ook de moordenaars hem diemet hem waren gekruisigd.

59. Arioso (alt)

Ach Golgotha, onzalig Golgotha!De Heer der heerlijkheidmoet hier smadelijk ten onder gaan,de zegen en het heil der wereldwordt als een vloek aan het kruis genageld.De schepper van hemel en aardemoet worden beroofd van aarde en lucht.De onschuld moet hier schuldig sterven,dat gaat mij aan het hart.Ach Golgotha, onzalig Golgotha.

60. Aria (alt) en Koor II

AltZie, Jezus heeft zijn handuitgestrekt om ons te omvatten,kom - Waarheen? - in Jezus' armen.Zoek verlossing, aanvaard ontferming,zoek - Waar? - in Jezus' armen,leef, sterf, rust hier,o verlaten kuikentjes,blijf - Waar? - in Jezus' armen.

61. Matteüs 27:45-50

EvangelistEn vanaf het zesde uur lag er een duisternisop het hele land tot aan het negende uur. Enrond het negende uur schreeuwde Jezus luid:

JezusEli, Eli, lama asabthani?

EvangelistDat betekent: 'Mijn God, mijn God, waaromhebt u mij verlaten?'En enkele omstanders die dat hoordenzeiden:

Koor IHij roept Elia.

EvangelistUnd bald lief einer unter ihnen, nahm einenSchwamm und füllete ihn mit Essig undsteckete ihn auf ein Rohr und tränkete ihn.Die andern aber sprachen:

Chor IIHalt, lass sehen, ob Elias komme und ihmhelfe?

EvangelistAber Jesus schriee abermal laut undverschied.

62. Choral (Chor I und II) Wenn ich einmal soll scheiden,so scheide nicht von mir,wenn ich den Tod soll leiden,so tritt du denn herfür,wenn mir am allerbängstenwird um das Herze sein,so reiß mich aus den Ängstenkraft deiner Angst und Pein.

63. Matthäus 27:51-58

EvangelistUnd siehe da, der Vorhang im Tempel zerrissin zwei Stück, von oben an bis unten aus.Und die Erde erbebete, und die Felsenzerrissen, und die Gräber täten sich auf undstunden auf viel Leiber der Heiligen, die daschliefen, und gingen aus den Gräbern nachseiner Auferstehung und kamen in die heiligeStadt und erschienen vielen.Aber der Hauptmann und die bei ihm warenund bewahreten Jesum, da sie sahen dasErdbeben und was da geschah, erschraken siesehr und sprachen:

Chor I und IWahrlich, dieser ist Gottes Sohn gewesen.

EvangelistUnd es waren viel Weiber da, die von fernezusahen, die da waren nachgefolget aus

EvangelistEn een van hen haastte zich om een spons tepakken; hij vulde die met zure wijn en stakhem op een rietstengel en gaf hem te drinken.En de anderen zeiden:

Koor IIWacht, laten we kijken of Elia hem komthelpen.

EvangelistMaar Jezus schreeuwde opnieuw luid, en gafde geest.


Als ik eens het leven moet verlaten,verlaat u mij dan niet,als ik moet sterven,verschijnt u dan.Als mijn harthet allerbangst is,trek mij dan weg uit mijn angstenkrachtens uw angst en pijn.

63. Matteüs 27:51-58

EvangelistEn zie, het gordijn in de tempel scheurde intweeën, van boven naar beneden. En de aardebeefde en de rotsen scheurden en de gravengingen open en veel lichamen van heiligendie daar sliepen stonden op, en zij verlietenhun graven na zijn opstanding en kwamen inde heilige stad en verschenen aan velen.En toen de commandant en zijn mannen, dieJezus bewaakten, de aardbeving zagen en watdaar gebeurde, schrokken ze hevig en zeiden:

Koor I en IIWerkelijk, deze man was de zoon van God.

EvangelistEn er waren daar veel vrouwen die uit deverte toekeken; zij waren hem gevolgd vanuit

Galiläa und hatten ihm gedienet, unterwelchen war Maria Magdalena und Maria,die Mutter Jacobi und Josefs, und die Mutterder Kinder Zebedäi.Am Abend aber kam ein reicher Mann vonArimathia, der hieß Joseph, welcher auch einJünger Jesu war, der ging zu Pilato und batihn um den Leichnam Jesu. Da befahlPilatus, man sollte ihm ihn geben.

64. Arioso (Bass)

Am Abend, da es kühle war,ward Adams Fallen offenbar;am Abend drücket ihn der Heiland nieder,am Abend kam die Taube wiederund trug ein Ölblatt in dem Munde,o schöne Zeit, o Abendstunde!Der Friedensschluss ist nun mit Gottgemacht;denn Jesus hat sein Kreuz vollbracht,sein Leichnam kömmt zur Ruh,ach, liebe Seele, bitte du,geh, lasse dir den toten Jesum schenken,o heilsames, o köstlichs Angedenken!

65. Aria (Bass)

Mache dich, mein Herze, rein,ich will Jesum selbst begraben,denn er soll nunmehr in mirfür und fürseine süße Ruhe haben,Welt, geh aus, lass Jesum ein.

66. Matthäus 27:59-66

EvangelistUnd Joseph nahm den Leib und wickelte ihnin ein rein Leinwand und legte ihn in seineigen neu Grab, welches er hatten lassen ineinen Fels hauen, und wälzete einen großenStein vor die Tür des Grabes und ging davon.Es war aber allda Maria Magdalena und dieandere Maria, die satzten sich gegen dasGrab.

Galilea en hadden hem gediend; onder henwaren Maria Magdalena en Maria de moedervan Jacobus en Jozef, en de moeder van dekinderen van Zebedeüs.En 's avonds kwam er een rijke man uitArimathea, die Jozef heette en die ook eendiscipel van Jezus was; hij ging naar Pilatusen vroeg hem om het lichaam van Jezus. EnPilatus beval het hem te geven.

64. Arioso (bas)

In de avond, toen het koel was,kwam Adams val aan het licht;in de avond maakt de Heiland die ongedaan,in de avond kwam de duif terugmet een olijfblad in zijn snavel,o schone tijd, o avonduur!Er is nu vrede met God geslotenwant Jezus heeft zijn kruis volbracht,zijn lichaam komt tot rust,ach, lieve ziel, alsjeblieft,aanvaard de dode Jezus als geschenk,o heilzaam, o kostbaar aandenken.

65. Aria (bas)

Maak jezelf rein, mijn hart,ik wil Jezus zelf begraven,want hij zal voortaan in mijblijvendvan zijn zoete rust genieten,wereld, verdwijn, laat Jezus binnen.

66. Matteüs 27:59-66

EvangelistEn Jozef nam het lichaam en wikkelde het ineen schone linnen doek en legde het in zijneigen nieuwe graf, dat hij in een rots hadlaten uithouwen, en rolde een grote steenvoor de ingang van het graf en ging weg. EnMaria Magdalena en de andere Maria gingenbij het graf zitten.

Des andern Tages, der da folget nach demRüsttage, kamen die Hohenpriester undPharisäer sämtlich zu Pilato und sprachen:

Chor I und IIHerr, wir haben gedacht, dass dieserVerführer sprach, da er noch lebete: ‘Ich willnach dreien Tagen wieder auferstehen.’Darum befiehl, dass man das Grab verwahrebis an den dritten Tag, auf dass nicht seineJünger kommen und stehlen ihn und sagen zudem Volk: ‘Er ist auferstanden von denToten’, und werde der letzte Betrug ärgerdenn der erste.

EvangelistPilatus sprach zu ihnen:

PilatusDa habt ihr die Hüter; gehet hin undverwahret's, wie ihr's wisset.

EvangelistSie gingen hin und verwahreten das Grab mitHütern und versiegelten den Stein.

67. Arioso (Sopran, Alt, Tenor, Bass) mitChor II

BassNun ist der Herr zur Ruh' gebracht.ChorMein Jesu, gute Nacht.TenorDie Müh ist aus, die unsre Sünden ihmgemacht.ChorMein Jesu, gute Nacht.AltO selige Gebeine,seht, wie ich euch mit Buß und Reu beweine,dass euch mein Fall in solche Not gebracht.

ChorMein Jesu, gute Nacht.Sopran

De volgende dag, na de dag van devoorbereiding voor Pasen, kwamen allehogepriesters en farizeeën bij Pilatus enzeiden:

Koor I en IIHeer, wij bedachten dat deze verleider, toenhij nog leefde, heeft gezegd: 'Ik zal na driedagen opstaan.' Geef daarom opdracht hetgraf te laten bewaken tot aan de derde dag,om te voorkomen dat zijn discipelen hemkomen stelen en tegen het volk zeggen: 'Hijis opgestaan uit de dood', want dan zou hetlaatste bedrog nog erger zijn dan het eerste.

EvangelistPilatus zei:

PilatusHier zijn de bewakers, laat het graf maarbewaken zoals u weet dat het moet.

EvangelistZij gingen naar het graf en zetten er bewakersbij en verzegelden de steen.

67. Arioso (sopraan, alt, tenor, bas) metKoor II

BasNu is de Heer tot rust gebracht.KoorMijn Jezus, goede nacht.TenorDe moeite is voorbij, die onze zonden hemhebben gekost.KoorMijn Jezus, goede nacht.AltO, gelukzalige beenderen,zie hoe ik jullie boetvaardig en berouwvolbeweenomdat mijn val jullie in die ellende heeftgebracht.KoorMijn Jezus, goede nacht.Sopraan

Habt lebenslang vor euer Leiden tausendDank,dass ihr mein Seelenheil so wert geacht'.

ChorMein Jesu, gute Nacht.

68. Chor I und II

Wir setzen uns mit Tränen niederund rufen dir im Grabe zu,ruhe sanfte, sanfte ruh.Ruht, ihr ausgesognen Glieder,euer Grab und Leichensteinsoll dem ängstlichen Gewissenein bequemes Ruhekissenund der Seelen Ruhstatt sein,höchst vergnügt schlummern da die Augenein.

(Text: Neue Bachausgabe II/5, Leipzig 1972)

Ontvang levenslang mijn grote dank voorjullie lijden,voor het feit dat jullie mijn zieleheil zobelangrijk vonden.KoorMijn Jezus, goede nacht.

68. Koor I en II

Wij gaan zitten in tranenen roepen u in het graf toe:rust zacht, rust zacht.Rust, uitgeputte ledematen,jullie graf en lijksteenmoeten voor het angstige geweteneen gerieflijk hoofdkussenen een rustplaats voor de ziel zijn,heel tevreden vallen de ogen in slaap.

(© vertaling: Ria van Hengel)

Documents

Johann Sebastian Bach (1685-1750) Matthäus-Passion BWV 244 · Matthäus-Passion BWV 244 EERSTE DEEL 1. Koor I en II en Koraal (Koor III) Koor Kom, dochters, help mij klagen, zie