Embed Size (px)
Citation preview
F R I E S C H
J I E R B O E C R J E N
F O A R I T J I E R
1 8 3 O.T KO G
IT FRIESCH GENOATSCHIP
FOAR
SCHUD-, ADHEYTE- m TEAL-KINDE,
TWAEDE JIERGONG.
TO LIEAÜWERD,B Ï G . T. N. SURINGAR.
SINNE- IN MOANNE-
FORTJUESTERINGEN.
U n dit jier schalie er segs fortjuesleringen
oppe yerde sjoen wirdde kinne, fjoiiwer ooime
Sinne, in twae oomie Moaiine. JFeniJizze schil yen
oonne Moanne allinne by uwz to sjean wezze.
DJE EERSTE oonne Simie, de s3 February,
to sjean ijn it noardwestelrjcke diel fen ^dsien, ijn-
ïie eastelijcke helte fen Europisch Ruslân. Foar
Petersburg iz jæ naet to sjeaii, mar foar Moskou
wirt de Simie 2-| tomme fortjnestere. It begin fen-r
ne algemiene foartjuesteringe iz , ney uwz tijd i-ecke-
ne, moarns 4 tvwre 1 min., it midden 5 uwre 14
min.,* 2
min., it eyii 6 uwre 27 min.; in schil op har heagst
v~ tomme fortjuesterjc , it jinge yenige mij Hen be-
westcii feu Nova-Zernbla fbarfalt.
DE TIVABOE oontie Moanne , de 9 Maert, to
sjeati ijn byney heel Aaien} de eastelijcke griiizen
feu Europa , in il westelijcke diel fen Noard-Aine-
rika. De Moanne schil heel fortjueslerje. It begin
middeys 12 uwre 1 miu., it midden æftermiddeys
l uwre 56 min., it eyn 3 uwre 5\ min.
Ds TSMDDE oonne Sitine , de 24 Maert. Al-
ljnne' to sjean vja. it suwdlijcke diel fenne Atlanti-
sche Oceaan, ijnne suwdlijcke spits fen Afrika 'va.
ijniie Suwder IJzsea. It begin æftermiddeys 1 uwre
27 min., it midden a uwre 56 min., it eyn 4 uwre
a5 min. De greatste fortjuesteringe iz dy fen G
tomme , in fâlfc ijnne IJzsea foar.
DM FISUDE oone Sinne, de 18 Augustus. Al~~
limie to sjean ijnne Suwder IJzsea, wier fen de
greatste fortjuesteringe iiaet meer az i | tomme wez-
ze
ze schil, lt begin moariis 11 uwre 38 min., it mid-
den middeys 12 uwre 32 min., it eyn æftermiddeys
1 uwre 26 min.
DE FIIFSTE oo'une Moanne, de 2 September,
by uwz in ijn lieal Europa , jffrllca 7 it westelijcke
diel fen jisien, Suwd-Amerika, in it easîelijck diel
fen Noard-Amerilca to sjean. De Moanne schil al-
heel fortjuesterje, in iz fen it begin to it eyn by uwz
to sjean.
It begin juwns 9 uwre i5 mm. 34 sec.
lieal fortjuestereg uwre 44 min. 25 sec.
lieel fortjucsterc 10 uwre i3 min. ig sec.
it midden i l uwre 2 min. ïg sec.
it begin feiiiie forljeaclitiuge n uwre 5i min. ig sec.
lieal foi-ljeaelit nachts ia uwre 20 min. i3 sec.
it eyn 12 uwre 49 min. 5 sec.
'De Moanne giet 21I tomnie ijnne' scliaedkijgel
lenne yerdbol.
DE
'OB SEGSTS ooime Sinne, ijnne yere moarn
ferme 17 September. To sjean ijn it noardeaste-
lijcke diel fen -Äsien, in it noardwestelijcke diel
ien Noard-Ameriha. It begin moarns 1 uwre a
min., it midden 3 uwre 38 min,, it eyn 4 uwre i3
min. De Sinne schil 4 | tomme fortjnesterje.
J I E R - T I J P E N .Ir FOARJIER begint de 21 Maert moarns 3 uwre
23 min.
DE SIMMER begint de 22 Juny moarns o uwre
26 min.
DE HEARST begint de 23 September æftermiddeys
2 uwre 27 min.
DE WINTER begint de 22 December moarns 7
uwrê 35 min.
QUATERTEMPERS.De eerste de 3j 5 in 6 Maert.
De twaede de 2 , 4 in 5 Juny.
De tredde de i5, 17 in 18 September.
De fier de de i5, 17 in 18 December.
CHRONOLOGISCHE CIRKELS.l t g i l d e n t o l . . . . . . . . . . . 7
-Z?e Sinne-cirhel . , •£
7?e Roomsche Indictle .3
J?e Epacta . 2 6 *
J e S n e y n s l e b t e r . . . . . . . . C .
i Freed
2 Snjuen
3 Sneyn
4 Moandey
5 Tijesdey
6 Woansd.
y Tongersd.
8 Freed
9 Snjuen
io Sneyn
il Moandey
i2 Tijesdey
i3 Woansd.
i4 Tongersd.
iS Freed
16 Snjuen
JA NU A11Y, æfhet 3i deagen.
S. JJeTcama st. i558.
h. Bos st. 1717.
liero Ockinga st. 1587.
Menno Simons st. I 5 6 I .Fr. Halma b. i653 st. 1732.
EersleKetier.moains3u-wre
3 min. ijnneEaem.
FolleMoannemourns (\ uwre
5 min. ijnneKreeft.
17 Sneyn
18 Moandey
19 Tijesdey
20 Woansd.
21 Tongersd.
11 Freed
a3 Snjuen
2/j Sneyn
ia5 Moandey
2'3 Tijesdey
i"j Woansd.
28 Tongersd.
29 ï reed
3o Sn;uen
31 Sneyn
LOUWMQANNE
Hendrik Casimirïi.h, t6à~.
Igo Galama formoard 1492.
Henr. Schotanus st. i6o5.
Suffridus Petri st. 1007.
Karel de Greate st. 814.
Leste Ketier,moarns4u\vrc
3S min. ijnneWeagscheal.
Nye Moanne,juwns 5 uwre
3a rain. ijnneWetterman.
Eerste Keiier,moarns 11u\vre25 min.ijime Bolle.
FEBRUARY, æfhet 28 deagen.
1 Moandey
2 Tijesdey
3 Woansd.
4 Tongersd.
5 Freed
6 Snjuen
- Sneynj j *
8 Moandey
9 Tijesdey
10 Woansd.
11 Tongersd.
12 Freed
i3 Snjuen
i4 Sneyn
Sixtusfenïtemmema b. i533
Festus Hommiush. i5^6.
FolleïïlociTLTiejuwns 8 uwre25 min. ijnneLieuw.
S E L L E
i5 Moandey
16 Tij esdey
17 Woansd.
18 Tongersd.
19 Freed
20 Snjuen
21 Sneyn
2a Moandey
aS Tijesdey
24 Woansd.
î5 Tongersd.
26 Freed
27 Snjuen
28 Sneyn
Cunerus Fetri , eerste Bis-schop toliieauwerdst.iSSo.
Petrus Tiara st. i588.
Hendrik Casimir I. b. 1612.fF. f.Haren (dejonge)b. 1710.Eise Misinga b. 1 44*
L. f en Aitzema st, 1669,
Simon Stijl b. i -3 j .
Corn. Gemma h. i535.
^-jeste Ketier.moarns 1 uwre
7 min. ijnneSchorpioen.
Sinne ijnneFisschen op7 uwrt'4 minonder 4 uwre56 min.
Lijtze Festel-juwn.
NyeMoanne,moarns 5 uwre
15 min. ijnneFisschen.
Greate Fes-teljuwn.
1 Moandey
2 Tijesdey
3 Woansd.
4 Tongersd,
5 Freed
6 Snjuen
7 Sneyn
8 Moandey
9 Tijesdey
io Woansd.
i i Tongersd.
ia Freed
13 Snj uen
(4 Sneyn
i5 Moandey
i6 Tijesdey
M A E ïl T , æfhet 3i deagen.
Hero Sïbersma st. 1728.
fpïllemy. b. IJ48.
R. Dodonaeus st. i585.
Princes Anna st, iySg.
Willem Xodewijjc b. i56oU. Huber b. i636.
v. Rossum st. 1-555.
Hendrik Casimir II. st. 1696
B. Fullenius b. 1640.
EersleKelier,ju^ns 8 uwio
39 min ijnncTwaeliugeu.
Föïle"Moanne(lefterraiddeysa uwre6 min.ijnne Faem.
1 FC
17 Woaiisd.
t8 Toiigersd.
19 Freed
20 Snjuen
21 Sneyn
22 Moandey
23 Tijesdey
24 Woansd.
25 Tongersd.
26 Freed
27 Snjuen
28 Sneyn
29 Moandey
3o Tijesdey
3i Woansd.
>ARJIEKMOA<NNE
/If. Coehoorn st. 1704.
O. ff. Heucker Andrece st.i8->.8.
iS. ƒ. Brugmans b. i^63.
C Wdrînga st. 1722.Arjen Roelofs b. 1754.
1Leste Keiier,'juwiis 6 uwre.
10 mi»; ijuneîSjietter.
Sinne ijnneBaem op inonder 6 uwreIt Foarjierbegint.
Nye Moanneæfïerrniddeys3uwrei5minijnne Raem.
Eerst»Ketier%moarns - uwre
27 min. ijnneKreeft.
A P R I L , æfhet 3o deagen.
i Tongersd,
i Freed
3 Snjuen
4 Sneyn
5 Moandey
6 Tijesdey
7 Woansd.
8 Tongersd.
9 Freed
IO Snjuen
ti Sneyn
12 Moandey
i3 Tijesdey
i4 Woansd.
i5 Tongersd.
Maria Louisa st. 1765.
Willen f en Maren (de âde)st. 1708.
FolleMoannemoarns - uwre
55 min. ijnneWeagscheal.
GERZMOANNE
6 Freed
7 Snjuen
8 Sneyn
9 Moandey
o Tijesdey
i Woansdey
22 Tongersd»
23 Freed
24 Snjuen
25 Sneyn
26 Moandey
27 Tijesdey
28 Woansdey
29 Tongersd.
3o Freed
Jpo LiaucTcama st. i535.
Leste Keiiermoarns 7 uw-e 14 min. ijne Stienbock. [inne ijnneBolle op 4uwre5-minin onder -nwre 3 min.
]^ye"Mo(XTi7i.juwns 11uwre5ominijnne Bolle.
Eers. Ketiejuwns8uwr
16 minutenijnnelieuw
1i Snjuen
a Sneyn
3 Moandey
4 Tijesdey
5 Woansd.
6 Tougersd.
7 ÏYced
8 Snjuen
9 Sneyn
10 Moandey
I [ Tijesdey
12 Woansd.
[3 Tongersd.
i4 Freed
t5 Snjuen
i6 Sneyn
M A E Y ,• æfliet 3i deagen.
Henr. Schotanus b, i5/J9.
A.M. Schuurmans st. 1678.
V.fen Ayta st. 1577. .
Ar jen Roelofs st. 1828.
Albertlna Agnes st. 169G.
Johannes Mulder b. 1569.
C. Vitringa b. i65g.
FoïleMoannemoarns 0 uwre
24 œin.ijnneSchorpioen.
Leste Ketier,æftermiddeys4 uwre 38min. ijnneWettennan.
BL 0 M M E M O A N N E
i-] Moandey
18 Tijesdey
19 Woansd.
20 Tongersd.
21 Freed
22 Snjuen
>.3 Sneyn
24 Moandey
a5 Tijesdey
26 Woansd.
27 Tongersd.
28 Freed.
29 Snjuen
3 o Sneyn
3i Moandey
Reinerus Gemma Frisius st.1555. H. VenemasX. 1787,Schema Wijhe st. 1482.
Tfillem Lodewijh st. 1620
ïî ij m m e 1-f e a r t s d e y .Sinne ïjnueTwaclingenop
4 uwrea min.onder 7 uwre58 min.
Nj'e Moanne,moarns 7 uwre
34 min. ijnneTwaelingen.
Eerste ICeiiermoarns 11 uw-re 10 min.ijnne Faem.
P i n k s t e r .
j
i Tijesdey
2 Woansd.
3 Tongersd.
i 4 Freed
' 5 Snjuen
6 Sneyn
- Moandey
8 Tijesdey
9 Woansd.
lo Tongersd.
i i Freed
12 Snjuen
i3 Sneyn
i4 Moandey
i5 Tijesdey
J. Ü N Y , œfliet 3o deagen.
ff. Galema,S. Beijem in W-Ëonga lo Brussel onthaedgoi568.
Ernst Casimir st. i63a.
Bonîfacius formoard -54-
Foppe Camstra st. i4a5.
Balthazar BeJcJcer st. i6g8.S. Fulleniiis st. 170-.
FoUeMoanneæflermiddeysîuwre4îinin.ijnne Sjietler.
juwns tiuwrei4 min. ijnneFisschen.
i 6
'7
18
19
JO
21
23
23
•4
25
26
17
28
29
5o
BOB
S
Woansd.
Tongersd.
Freed
Snjuen
Sneyn
Moandey
Tijesdey
Woansd.
Tongersd.
Freed
Snjueu
Sneyn
Moandey
Tijçsdey
Woansd.
•
IMMEIU10A
Epo Douma st. 1602.
Georg. Coopmans b. 1
R. Dodonaeus b. i5i
NN
734.
7-
iiMBunm
E
A7 e Wfoanne.•sfleriïiiddeys3u"wre'>9îïiin.ijune Twae-lingen.
Sinne ijnneKreeft op 3uwre 3S min.in onder 8uwreaamin.De siœnierbegint. Lang-ste dey.
EersteKeiier,moarïjs 3 uivre43 min. ijnneWeagscUealle
111111111 MUI pmBt
i Tongersd,
2 Freed
3 Snjuen
4 Sneyn
5 Moandey
6 Tijesdey
•j Woansd.
8 Tongersd.
9 Freed
to Snjuen
ii Sneyn
12 Moandey
i3 Tijesdey
i4 Woansd.
i5 Tongersd.
i6 Preed
J U L ¥ , æfliet 3i deagen.
JBavius Voorda b. 1729.
Willen Jen Haren (de jonge)st. 1768.
Festus Hommius st. 1642.
B. Voorda st. 1799.
Jan VPillem Friso fordrinst1711.
Tjerk Hiddes st. 1666. P.Tiara b. i5i6.
Lieuwe Fons st. i5oo.
FolleMoannemoarns.auwre53min. ijnneStienbock.
Leste Ketter,moarns4 uwre6 min. ijnneRaem.
i 8
'9
20
21
22
•>=!
24
25
26
27
28
29
3o
3 i
Snj uen
Sneyn
Moandcj'
Tijesdey
Woansdey
Tongersd.
Freed
Snjuen
Sneyn
Moandey
Tijesdey
Woansdey
Tongersd.
Freed
Snjuen
HEAM0Â NNE
Hendiik Casimir I st. 1640.
D. R. Camphuize
S, J. Brugmand
Sicke Liauckama
Toko Aehinga st
n st. 1627.
st. 1819.
st. i553.
. l5l2.
lîfeMoannsÎTlOai'ÏKS O
ijimeKreelt.
Lieuweop4u w e 2min.in onder 7Fiwre58min.
EersteTLeûerjuwns 9 uwre7 îiiiïi. ïjuneSchorpioen.
i Sneyn
2 Moanâey
3 Tijesdey
4 Woansd.
1 5 Tongci'sd.
6 Freed
7 Snjuen
8 Sneyn
9 Moandey
to Tijesdey
E i Woansd.
(2 ToDgersd.
(3 Freed
i4 Snjueu
i5 Sneyn
t6 Moandey
AUGUSTUS, æfliet 3i deag^n.
/ara 0 Mem Friso b. 16S7.
Tjerk Hiddes b. 1622. CAr.Schotanus b. ï6o3.
PFillem Frederih st. l6 i3 .
Jlf. Lijchlarna à Njeholtst. 1625.
Gadso Coopmans st 1810.
FolleMoanrteæftermiddeysluwresytïHii.ijmie Wetter-aian.
moarns 8 uw-re 38 min.ijnne Bolle.
17 Tijesdey
18 Woansd.
19 Tougersd.
ao Freed
31 Snjuen
22 Sneyn
23 Moandey
24 Tijesdey
2 5 Woansd.
2G Tongersd.
27 Freed
28 Snjuen
29 Sneyn
3o Moandey
3i Tijesdey
RISPMOAJVNE
Juw Jongema forsleyn bySchoterzijl i3ç)7,
Z). Meeze st. 1770. . . .
Kening Wïllem I. b. 1772.
P. Winsmeius b. i586. .
Eise Eisinga st. 1828.
Zach, Huber b. 1669.
Nye Moanne,middeys 12uwre2i min.ijnneljieuwe.
Sinne îjnneFaem op 4uwre Sj min.in onder 7uwre 3 min.
EersteKetier,æftermiddeys2U"wre 2c) min.ijnne Sjietter.
SEPTEMBER,het 3o deageu.
i Woansd.
2 Tongersd.
3 Freed
4 Snjuen
5 Sneyn
6 Moandey
7 Tijesdey
8 Woansd.
9 Tongersd.
10 Freed
ii Snjuen
12 Sneyn
i3 Moandey
i4 Tijesdey
i5 Woansd.
Wïllem 1Y b. i j n .
FolleMoanneuwns 11 ùwre^2 min. ijnneiFisschen. |
Lette Ketter,æftermiddeys2 uwre 20min. ijnneTwaelingen.
1
HEARSTMOANNE
16 Tongersd.
17 Treed
18 Snjuen
19 Sneyn
20 Moandey
21 Tijesdey
22 Woansd,
23 Tongersd.
24 Freed
a.5 Snjuen
a6 Sneyn
27 Moandey
28 Tijesdey
29 Woansd.
3o Tongersd.
Timaeus Faber st. i6a3.
Sicco f en Goslinga st. ij3i.
iSv. Wassenbergh b. i ^ 2 -
Ke/e Hommema st. Ï5O6.
Gemma fen Burmania st.ï602»
A^e Moannemoarns a uw-re 47 Biin.ijnne ï?aem.
Sinne, ijnneWeagschealleop in onder 6uw re. DeHearst begint,EersteKetier,moarns 7 uw re
Stienbock,
i Freed
2 Snjuen
3 Sneyn
4 Moandey
3 Tijesdey
6 Woansd.
7 Tongersd.
8 Freed
g Snjuen
10 Sneyn
it Moandey
ia Tijesdey
l3 Woansd.
i4 Tongersd
l5 Freed
i6 Snjuen
hot 3i deagen.
Fenna Mastenbroek st 18 J6.
Douwe Galama st. i5or.
E. J. Borgen st. i8so.Corn. Gemma st. 1579.
Sixtin Amama b. 1S93.
-
PolleMoannemoarns 8uwre!
11 min. ijnne
Leste Kelier.juwnsio uw re44 min. ijnneKreeft.
Nye'Moànne,j'Uwns 7 uwre4a min. ijnneWagsclie alle.
WIJNMOAN.NE " ' 1
17 Sneyn
18 Moandey
19 Tijesdey
20 Woansd.
2t Tongersd.
22 Freed
23 Snjuen
2/J Sneyn
25 Moandey
26 Tijesdey
27 Woansd.
28 Tongersd,
29 Freed
3o Snjuen
3 < Sneyn
Wïllem fen Haren (de âde)b. 1626.
Vigle fen Ayta, b. i5o7, i
) IV. S. Grovestins fordrinstV I3 I3 . ffülemFrederiksl.' 1664.Zach, Hubersiij32.Wïllem IV st. 1731.
Greate Pier st. i52o.
iSinne ijrmeiSchorp.j op] 7 uwr3m.inf cmd4u.57ïn.
EersleKelier,;uwïisio uwre29 min. ijnneWetterman.
FolleMoannejuwns 5 uwre27 min. ijnneBolle.
NOVEMBER, œfhet 3o deagen.
I Moandey
2 Tijesdey
3 Woansd.
4 Tongersd,
5 Freed
1 6 Snjuen
<j Snejn
8 Moandey
g Tijesdey
10 Woansd.
i i Tongersd.
ia Freed
i3 Snjuen
i4 Sneyn
i5 Moandey
P. 0insemtU8 st. i644-
D. Hamerster b. 1689
Sixtin Amama st. i6ac).
1 Joh. Mulder st. 1810 J.f Hoppers :;b. 15a3. DoekeJ Marlend st. i6o5.Wijtze Camminga st. >6o5.
CA. Schotanus st. i6j i .
Leste Ketier,moarns nuw-re i min. ijnneLieuwe.
æftermiddeys2uwre5imin.jjnne Schor-pioen.
SLACHTMOANNE
iG Tijesdey
i- Woansd.
18 Tongersd.
19 Freed
20 Snjuen
21 Sneyn
22 Moandey
23 Tijesdey
a4 Woansd.
a5 Tongersd.
26 Freed
27 Snjuen
28 Sneyn
29 Moandey
3o Tijesdey
Gerhr. "Mockema in Jeîtime£Lr* Juwsma onthaedge toLiauvterd i5i2.
L. fen Aitsema b, 1600,
Graef Jan fen Nassau h.i535.
L. Bos b. I6JO.
Joh. Schrader st. 1783-
, Sinne ijnnev Sjietter,op7J uwre 58 m./ in onder 4- uwrea min.
Eerste Keiier,moarns n u v -re 56 min.ijn-ne Fisschen.
FoUeiïîoannemoarns 3uwre2ï min. ijnneTwaelingeu.
DECEMBER, æfhet 3l deagen.
i Woansd. •
2 Tongersd.i
3 Freed
4 Snjuen ;
5 Sneyn j
6 Moandey i
7 Tijesdey ;
8 Woansd.
9 Tongersd.'
lo 'Freeä '
i l Snjuen
12 Sneyn
13 Moandey
i4 Tijesdey -
i5 Woansd-
i6 Tongersd.
E-v. ffassenbergh st. 1826.
Ubbo Emmius b. ï5!tf.
Gemma Frisius b. i5o8.
Ha/o Holdinga st lüoy. •
J. Hoppers st. 1576.
Leste Ketter,moarns 3 uwre3i min.ijnneFaem.
Nye Moanne,\moarns 8uwre|^9 min. ijunejSjietter. jj
•7
i 8
'9
2 0
2 1
2 2
23
-425
26
27
28
||3o
3 i
w
Freed
Snjuen
Sneyn
Moandey
Tijesdey
Woansd.
ïongersd.
Freed
Snjuen
Sneyn
Moandey
Tijesdey
"Wosnsd»• f VUUÜU f)
Tongersd.
Freed
ÏNTERMO
Ubbo Emmius st.
Ernst Casimir b. i
D. Meese h. 1723
Petrus Wieràsma
ANNE
1625.
•
•
573.
• •
•
st. 1811.
Eerste Ketterjuwns 11 uwre6 min. ijnneBaem.Sinne îjnne
Stienbock op 8uwre 23 min.in onder 3uw-re 38 min.De Winter be-%vaU Kirtstedey.K r ij s t-t ij d.
FolleD-fociTiTieæftermiddeys2uwre29min.ijnne Kreeft.
F O R S C H A E T
KIJM IN ON RUM.
O E R . I T W A P E N
FEN
F R I E S h A N.
Yen P.redicaat îjn it fcoerelân komt folie by ypn fen
siju ádcrlingen, ày yen eyn-erfde boer i z , in waerns
sonen folie •wirck meytsje fenne icare fenne Dorneny ia
âe Schoallemaestet', dy iijgge gnep iz ijnne Micttekinde.
Bomeny mey dear jearn vteac, om it de Oare-ht-yte
fea dy bera jietle lilibet, in by harren ijmvermet. Div.ïa
iz foarhinïie Bysiltef wesU, in iz yen oprjuechte Stant-
* 1
(Ofries uwtte âde tijd, bj uester bedreauwn ijnne schijde-
nisse, in ijnne teal fen uwz Lân.
Wy schille Domeny salin forhellje litte , bet er trog
dizze Ijue hockerdeys is forhànle, in ijn it -wirck stelle.
It iz nuwr fieftien deagen forlijnne, dat ick niiju
frjuen , DODWE TIJSSES , besijke, in do scag ick siju
Heyte mcyen suwncrlinge oondachtc loaylsjen oppo
print mey it Wapen feu Frleslân, lijck az it stiet foar
it boeck feil BEKNARDUS SCHOTAHDS à STEERIBGA , , Uyt-
baeldinghe van de heerlijkheyt van Friesland, æf
lcarre foarre kaerten fenne trijttig Grielenyen.
Wy seagen him oon in oon meye holle schoddjen >
in dearom freege iek : <t Ho nuw , Pake , het iz er
« den , dat jo so min noasket ?"
«« Schoe yen minsche naet beckstallig wirde ,"" sey
er , i(« az hy sjoght, het er al fcn it Wapen fen uwz
u« Lân macke iz? — moat den yen Wapen naet yen sin~
«« nelijcke uwtbijldinge wezze fen it Lin sahne?""
CKIÏO lioiiiaic"" frecga hy alooa} «na! dv lieim'sn
( 5 )
«n by TYieslân to pas , naet allinne dy twae boppa el-
«« tjoar op it schijld, mar eack dy twae oonnc sijdeu,
«« in dan jiette yan healc oppc keap tù 3 cef er boppa
«« op? In hettc betjuette dy sân hlockjes æf torven ,
a« dy lijckewol plompebledden wezze moatte, folgen»
««it âde Wapen, in den al dy krollen in wimpels
«« dearom hinne?
«« Tck schoe "wol haest sizze, dat de lieuwen oep~
««blieuwsils binne fenne tijden fen oerkreflinge, ck>
«« de yene Fries de oare sijke to formeljen, in do frog
«« it heele lân kreft foar rjuecht jolde; ia dy plompe-
«« Wedden schille betjuette moatte, bo Friesldn ijn dy
u« âde tijden az op it wetter dreauw , in yen greate
«<i krijte er fen jiette ijn dobben in poeflen laey ; dogge
«te mey dy krollen ia wimpels wijt îck mn rie 3 dizze
««hearre sijcker wier naerne minder to az by uwz
««Lân.""
««lek siet joed so bette to oerkoayen, in tochte,
nadat de Heeren, dy yen ny Reglemint op it Bestjoer
«« ien dit Lân macke habbe, eack wol yen ny Wapen
«« dear foar uwttinckje moatten hienè. Dy lieuwen ,
( 6 )
««plompebledden. in krollen koene den allegearre wey-
KK bleauwn habbe. De tijden fen oerwjealding in
«« wreadheyt binne forroan , in de poellen binne
««Irogge folcks-nommclheyt tjinwirdig ijn frochtbre
«<t fjilden foroarre, in mey dy fraenjen wolle wij nuw
«« eack naet meer to dwaen habbe.""
«Mar, Pake!" sey ick, « y -wiftte ommers wol dat
« docke schijlden in byspilleu to i'c AVapenkînde be-
« hearre, wer by me silsum meye onderfijnning
« rieplachtjet; hier jilt al folie it spreckwird: ho mâl-
« Ier, ho moayer. Wijtte y dear hette oara in hette
« bstters op to betinckjen ? , . . Het woene y er den
«foar ijnne pleats habbe? siz!
««Ick hab r e y s , " anderde h y , ««fen uwz
«(•.Grietman ATLVA yen pinning krijgge, dy to
tut cere fen sijn Oare-heyte ijn Sweden macke iz (*).
(*) Dear Ijinîie twae socke pinningen macke Lo ecio fenHÏINDIHIC WILLIÎK RUIÆPFÏ1 , ijn 1706 Minister by dj Koning
('ea Siveden. Jæ Binne beyde to fijnnen by VAN LOON , Xlis-
lertepenuiiigcn D. IV. b. 461. Op beyden atiet de blockstien,Pjjpe ycnc iz it om.clirifte : Æqualis et crectcts. (Lijck ita
( 7 )
««Hier stiet yen fjouwerkante hlochstîen op ïïwûàjlcte.
««In socks iz, tinckt my, krekt fen pas foar yen
««"Wapen fen UTB Lân. It âde spreckwird fen wws
«« folck iz ommers: sljuecht in rjuecht, sonder malle
«« raeiijen in krollen , in iz it ijn alles naet so
««bleauwn, it hearde dogge so to "weszen, in er iz
«« jiette folie fen oer." "
« Mar, Pake!" sey ick, so 'n Uockstien kin yea
« goe sinnebijld wezze foar yen tins-pinning fen yea
«brauwe in stantheftige tzierl, mar dat iz nin Wa>
«pen foar yen Lân, Dear to wirt to minste yen
« schijld foræsche , mey, it yene æf oare dear op , het
«foar socken Làn æf Folck fen betjuettinge iz , in
«oonne kanten mey schijldhâders , in mey yen orae-
« mint boppa oppe kroane æf helme."
u iEuw, Domeny,"" — sey de âde man, —•
«« ïnej'tsje y deav mar hette betters fen; ick -wol er wol
««ney hearre, dogge ney mijn dom forstân komme
âtKUtfeat ocreya.) Oppe oare : Stat ûrmitsr aitjUo* (Hy stietonforwriggjende ti-og eya krefU)
( 8 )
uu dear joedeys nin kroane æf helme meer to pas*
«<c TJWÎ Kening dreagt nuw de kroane fön al sijn lân-
•Kinen, in Hy in sijn sonen schiüe de helme wol oppe
«ei holle sette, az jæ uwz fordegenje moatte. De block»
.««stien, az it sinnebijld fenne befte in feste ijnboarste, in
K« it onforwricke bestean fenne Friezen, moat it foar-
«« neamste blieu-we, in het jiemme er by bringje in
«ii oonhingje * wolle t i n my naet schecle, mar mey
«« dy krollen in wimpels moatte jiemme my naet oon
mi komme.""
So schaeten wy'do fen eltjoarmes
De Schoallemaester in uwz âdste learlingj dy fiks
begint to teyckenjen, katten er æfterney mey my oer,
in wy kaemen al njuencke lijtzeu meyen oar oeryen.,
dat er wol yen goe in spreekend ny wapen foar Frieslân
betocht wirde koe.
De blockstien bleauw it foarneamste. Er foar æf er
tjin oon wirdde yen scbijld pleatsge, az tjin yen hecht-
feste stoan, in op dat schijld, ijn yen grien fjild, yen
( 9 )
ticht fet mey hoeytter, meye letter F ijttige, yen ijpen
seck mey sied} in yen oerheapte koer mey yerctpels*
IJnne pleats fenne schijldhâdcrs, scüen wy yen great
Fiiesch hijnser in yen lizzende fctte Ttutv oomie
sijden , om it dizze fijf dingen de foarneamste stoanen
uwtmeytsje fenne Friesche wolfeart.
Dogge "wy hiene folie meer swicrigheyt om bette
goeds foar it boppenstick uwt to fijnnen. Wijl 't it
boppenste fjouwerkant wier , koene wy hier naet uey
uwz sin mey lo rjuechle komme. Maester woe oarz foar-
stelle, om dear yen Friesch jong-wijf œf faem, oonne
middel to , op æf to bijldjen, mey reade wangen, in
yen brie gouden earyerzen oppe holle mey goudene
spjealden dear by.
Wy lietene dit den so fier blieuwe , in besleaten om
oer it boppenstick it reys meye âde man to besprecken.
"üwz learling macke de teyekening klear, in eack
yen fen it âde Wapen, lijck az it ijn it wirek feu
SCBOTAHÜS Stiet .
( 1 0 )
Yen pear deagen to ney kaeraen vrij weer oppe
boerepleats by elljoarme. TTwz wirck wier wol ney it
sin., it schijld inne pleatsforfangers fenne schijldhâders
stiene Pake bjuester oon; mar do wy mey Maester
sijn foarstel oer it boppenstick oppe laepen kaemen,
krîjggene wy tijgge de wijn fen foaren.
<«( A% wy doeken frouwminsche mey so folie goud
«ti oerditsen er boppa op setlene , " " sey er , »» den
schoene de uwtlanders nws sijeker wier belaebje,
den schoe it lijckje krekt az woene wy sizze:
uasjog, so folie jïld habhe wy ! in sock pochjén
«u past naet oonne Fi iezen. Mey dy goudene hollen
UK rint it nuw eack al to fier. It kin foroarje , sey
«« BREEROO. In den koene wy wol reys fen uwz
uu bernsbern oppe kop krye, dat wy de forweende
«« bern fen Stearum lijckene, dy de stoepen (*) mey
au goud besloegene.""
«Het moat er den op? Pake!" fteege ick so.
««Wol nuw"" sey h y , uu jiemme liabbo de tziis
(*) Dat Mnne dx-iukkoppen , bij'-kevs , atûopen ijn it Hol-lansen.
u«
uu
( 1 1 )
«« forjiUen» Lia er yen greate grouwe tzijs meyen
cm lijtse stvietemolcks tzijs op, in set dear den yen
<•'« ijpen kijnlzen mey boeytter, az foar ijnliinsch
«o gebruwck in naet foarre forseyning tjicnjende,
uu boppa op. De boeytter ax de foarneamste boarne
««fenne rijekdom fen uwz Lân mey "wol jiette reys
<t«bctocht wirde in ijnne top stean. In om it de
«a Friesdie boeytterfetten trogstring it steeken lye
«n kinne, lijck az de Friezen it ondersijkjen^ meye
««jiemme er eack wol yen bocy ttergoatte njueneken
«u settc.'" "
"• ei 't Is hier klear boeytter oone beame ,
«« In naet yen tomm'-brie binne searoe.""
De teyekening wirdde hier mey oonfolle , mar de
boeyttergoatte moast wol wey blieuwe, om it hy oara
to lijts wirde schoe. Nuw njuencke dy fen it àde
Wapen pleatsge, foldie hy uwz trogge tjinstrijdigheyt.
Do wy it klear hiene in oonne âdc maa brocn»
leue f fuwnen wy dear yen swregcr fen DOITWE ,
( 1 2 )
yen stedtjer, d j by him to gast wier. Dizze
hie er yen bulte op to leckschoayen. Naet allinne,
tocht bidt , moast me oonne torf in oon it haern-
liout tinsen habbe, mar eack oonne baerg, oon it
schiep , in oonne yel, dy so folie jïld oou Frieslân
opbringje. Hy woe fir jiette folie sinnebijldigs by hân
habbe , lijck az de tryet&n fen NEPTTIUUS , de slange-
stcef fen MEitcVRrus , yen passer meyen winckelhœck ,
in yen heap hoecken, omme seefearte inne Tceappen-
schip fenne Friezen, in eack jearm suwnerlinge
njue foarre Miettekinde in oare wittenschippen to he-
tjuetlen.
Pake stoppe him gauw de rmvwlle in freege him :
«« i«f doeken Wapen mey al dy omballingen naet weer
uu lijekje scboe oppe âde wapens fenne Foar.sten ? Jæ
«ie habbe , lijck az me wol reys seyt, folie fen mereke-
u« printen , dy sonder de forklearinge fenne man
«m mey it stoackje naet to forstean binne.""
„, Dear moat dogge jiette meer sjeu by, âde, '" seyde
stedtjer, ,„ schoene jiemme er nin wimpel, œf tuwgjen
,„ meyen scheai'hout, yen sulyeren swiepe, in yen pear
( 1 3 )
, u reedens , boppa op oon yen stoack, æf oonne kanten
,y, to yen cieraadje bybringe kinne, dear uwt schoene
„, jæ sjean kinne, hot yen nogt de Friezen habbe oon
n> hirdsïjllen , hirddraven en hirdrïjden?n
«« Bylievcn naet ,"" sey Pake , 11» ick hád nact feu
«<i alles , dat so hird giet, in fen al dat fleanen.''"
«« De miette hddt sieat scyt it spreck-wird.":'
«« It is nu\Y goe noagh , in gonder proncke in preal-
«ti Ie , ho yenfâdiger, ho better ; it nye Wapen moat
«ueack by it âcle ajfstecke, it Hjckt de ijnboarste
aci fen uwz lânsljue: sljuecht in rjuecht, dogge
«u ïWer in lottere."
Az hy uuw de beyde teyekeningen oerjoeg, om jæ
æfter yen glez to setten, trieu-wde hy uwz jiette to ;
« « d a t , bo folie hy eack oppe print by SCHOTASDS to
«cisizzen hân h ie , by dogge betjuwgja moast, dat
oK de man, dy dizze tefbijlding foar meer az hon-
««derd in trijilig jier macke, in it schijld op
«« yen stienen foetstick set h ie , folie wijzer to
uu wirek gien wier, az dy man, dy it Wa"?n
( u)««foarrc steatskrante teyckene het , dear me tjin-
«« •wirdig de lieuwen op yen lintje stean sjogt.""
J. S.
Doiuuuy het uwz yen œfteyckeninge fcn dizze
foeyde printjes tostjoerd, in dat jaene wij er
op to.
(Forfriesche trog yen fenne Forgearers.)
•4* S
't ix
\n
>;î f
1
-^>-">A
"-SËSKSS
I'. ?
OON MIJN FRJTJEN
G. K IJ L S T R A , L z . ,
da iele heaide dat hy uwi mulck forlitle soe.
H e t ! — Breagje >ck act? — Hab iet ït wol
(forslean ?
Wol cieii mijn frjuen syn Frjuenen hier forlitte ?
"Wa dwerss't hem stien by slien den op sijn beaa,
Dat liy (Yme igg' mistreastig wol foi'jitte?
Och ljeave stalcke! bïîetrw dogs ija dit Gea!
Blieu-w by jon frjueneiij ây jo ljeafje in aclitje!
Wez omme roze-tornen dogs net kweaî
Lit't frjuene hert ney jo forgcea net smachtje!
( 16)
Ocli! tins' dogs laster-tongen fijnt me oeral,
In dijvcls-bcrn , dy't kwea foar't goc foar-steane i
Mar frjueacn 9 dy ijn goe in tjoe stean' pal,
Sille y ocral net fijne, der y geane.
In don de sted, de neare stcd foar't lân,
Foar't blyo lân forwickselje, iney wollen!
Och stalckc! wer's jon smeyts ? wer's jon forstân ?
Het nachtspoeck foll't jon gaest doz op mey grollen?
Ney't reynen schijnt wer't Wiere sinne-ljeacht;
Ney't nacht-schâd komt it golle moarn-ljeacbt deagea.
Wa moed in hoop-fol steez op't bettere eagt,
Fijnt sijn forwachting seldsom hier bedreagen.
Be,tins' dit frjuen! in wol dogs net for-tjeani
Blieuw by uwz ijn it schiene Dragten wenjen!
lek kin, ijn't fiert, jon lock-stier reez al sjean,,
Dy al jon quolm' milddiedig sil belenje.
J. G. VAM B L O M .
OON
H E R O G A L A M A .
Bolsuîna oongljoercke' ijn oongenamme njoe ,
Jer ljeav let-jong, waems lett're' uwt-bijld, by djoe,
Earnstheftig , Ijeacht op ljeacht-striell' feii 'im joe.
*k Touw't (earne s') naet forlerne' ijn 't græf to gloarjen,
Gouwn' jonge tzierll'! dijn tinsfr-inck't berg't for soarjen
Mijn schonck'-yessche', om naet ijn forjit to smoarjen.
O 'kgrienje' ijn 't græf! ick luwck de' haed-holle oer eyn
Trog dijn druvrek-troay', in reyzgje' om fiere' in heyn.
Mijn gloar-namm' wirt, op ny trog dy opteyn'.
3
( 1 8 )
Dijn boeckstoay'-stâll ontwraegs'let my 't fordearren.
Dijn ferss'-gesjong, dijn Lierom wit to klearren
Dat ick oon' Wrâdz-eyu' lodd're-libbje', ijn eeren.
'k Loayts' (: sleat se':) ô Sin! ijn dy mijn herts bejearren.
Dy njueggentiende fenneG. J A 1 U C X .
öerz-naoanne, 't jier yen
tuwzcn segs hondert segs in
fijftïgh, to Bôlsert.
O O N
IT MAERTEBLOMKE.''1
J\om mijn ljeav« foarjiersberntje,
Mey dijn wijtte poeiine op ,
Kroepstu eack wer. uwt dijn herntje,
Wolkom, wolkom griene pop!
Koeste irogge snie jîett' boárgte,
Lijtse Ijeave poenneman?
Koeste troggc birde loarste
Poarje , lijtse Maerteman ?
(*) Gulanihus JSwaHs, Linnei, sneeuwklokje, ijn it Hüllânsc-li.
( 2 0 )
'Wierste dear net trog forklotnme „
Uu dy ijzerhirde gruwn ?
Koesle trogge Winter lomrae ?
Wierste heele Winter suvvn ?
Hieste 't dear net kâd, mijn kuwze ,
Hest' dear eack nin silschip fuwa ?
'fleste dear allinne kluwze ,
Un dy djiep beferzen gruwn?
Wolkom tryreys vrolkom, soantje
Fenne schrouwske -wintertijd,
Wis du blieuwste hier yen toantje
In du mackeste uwz reys blijd.
^lar mijn Ijeave griene bode
Fen dy romme griene tijd,
Fy.' it ruwge in kade naarden'
Guwlt in bijllet wijd in sijd,
r( 2 1 )
Spy't jiett' heyl uwt swarte loften,
Reynt in touwert wijld in kâd, —
Æft er tuwzen tongers ploften
Oppe keale kade wrâd, —
Pijpet jiett' trog mest in toerren,
I'agget teek in beammen wey,
Schoddet jiett' mey huwz in schoerren,
Bliest de wijlde weagen wey.
Nuw du biste er nuw, mijn kuwze,
Mey dijn wijtte poenne op,
Simmerloften schill' bier ruwze,
Blieuvr hier mar mijn ljeave pop.
Och , du kinste bier net blieuwe.
Dat leyt net ijn dijn natuwr;
Sîesnig awren siste llieuwe,
Ia den iz dijn libben oer.
( 22 >
Hacst lîtstu dijn holtje sincke,
In den giest "wer neye gruwn.
Simmen schil om dy meer t incle ,
A?. Dy 'tlibben dy het juwn',
Dy schil dy ijn 'tlibben roppe
Grien in proesig lijck az joed ,
In du komste wer hier boppe,
Ljeaf forgetten Maertekruwd!
E. HALBEETSMA.
FORKLEARING
FEN TWAE
FTxlESCHE SPRECKW1RDEN.
XJWÏ Laust JACOEOS SCHEI/TEMA. joeg ijn sijn Mingel-
wlrck yen forklearing fcn it Friesche spreckwir.d uwtte
achttjiende jeuw: dear wier nin kaey fen, sey SICKE ;
nuw het er uvn: yen toljeachting toseynct fen twae
oare, dy jiette ader binne.
It eerste iz:
Setter yen wohey,
jlz Hfijf-krju.esjen alle dey,
sey ABE SIUCKSMA..
( 24 )
Dizze ABE wier omme mids fenne segstietide yeuw
Grietman fen Ferwerderadiel. Dy tijds koam er jjnne
juwn, forschaete wijden neyen oar , yen aesgier op
it krjues fenne toer flean , dy muwlck wol oppe luft
fenne dea minschen ijn tijden fen pest æfkoam. Yen-
fâdige bygcloavige ljue foarseagen hieruwt folie pleagen
in de Presters setten dy tjerckedoarren ijpen, in
befelne it gedjoerig æf fiertiguwrig gebed om it driegen-
de uwnck æf to keeren. De Grietman hádde meer
fen to taesten , az fen bidden. Sjietijzers omme fuwggel
fenne toer to bliezen hie me do nog naet; dear mecken
jæ 't letter to Amsterdam by yen gelijck geval mey óf.
Hy roap alle huwzljue op it tjerckhoaf by yen oar, in
dear hiet er herre om allegear to gelijck yen kiel op to
setten. In de fuwggel fleag wey. Nuw sey jne:
Setter yen wohey,
Az 'tfijf fcrjuesjen aüe dey-
Yen great boha to tneytzeu holpt meer, aa alle dey
mey fâden' hânnen to lizzen.
Dit spreckwird iz jiette opmerklijker, om 't it de
forklearing jouwt feiine menear om by 't bidden naet
( 2 5 )
allinne de hânnen to fâden, mar eack dy fingers trog
yen oar to flechtjen; me mecket den ijn wierheyt
fijf krjuessen.
It oare spreckwird iz :
Fjueclite œf suwppje , sey SJDCK.
Jonker SJOCK FEN BCRMANIA wier ijnne sântjiende
yeuw Grietman feu Lieauwerderadiel, in wenne to
Stiens.
By yen oproer wirdde er mey plunderjen drijge.
Hy helle so folie folck by yen oar, az er koe , in
joeg harre snaphoannen in wapens.
Hy macke de poarte t icht , in stoe dear by meye
gleônne lonte ijnne hân by yen stick kanon.
Do nuw dy dolstjoerige heap oonkaem, róp er :
«Stean mannen! in hark.' Az er yen fen jiemme
ii oonne poarte æf öerre græft komt, den baern ick er
« op ijiï, in mijn folck eack. Ick schil mijn huwz in
« mijn huwd djoer forleapje. IJnne herberg iz bjear
ie in jenever. Ker nuw mannen! fjuechte œf suwppje"
( 26 )
Jæ kerden it leste ; in so kaem it spreckwird ijnne
wràd :
Fjuechte œf suwppje, sey SJECK.
DÉ LEKKEN IN DE BREKKEN
M I N S K E IV.
G o d , JüPiTER, het uus twa sekken
Opleid , in de iene hinget foor,
Wei' ijn dat binne ien oor sija lekken,
Dij wij so klear sjogg': Dogs dij oor'
Mei unsers iz op uus reg hinge,
Dij kin me uus naat ligt foar 't æg bringe.
Nei PHAEDRDS.
R. P .
RINSE IN SWOBKE,
ROMANCE.
God schil dy each ? ney wircfc t heleanje ,
Aef^hreche* ijnne' ijvigheyt' ,
FVey-schoerre* in grijjjpje' uwt tinte 'm wenje s
Tuu/ck\ staemme* in tvirtl'te beyd,
lîwb-luwche {ijn hiet-ontstits*ne moed)
Uwt dWihb'ne lart , as. wjoed.
G-IISBEE.T JAPICX.
l t Spaenscbe foret, ney bloed fortoarst,
Sïoeg op uwz ïàn sîjn dijvelscbe eagen:
TOLEDO kaem , mey moard in dead ;
Mey bloedrie f helsch forrled (o nèad!)
In tuw^en oare tjuest're pleagen.
( 2 8 )
' t Wier kreauw in gil-gjealp aonder eyn,
By 'ttongerjen om muwr in stinzen;
De wanhoap stieck de lonte ijn 't kruwd j
OSABJE fleag; (oarz great fen moed.)
Graef HOOKNB in EOMOKD wirdden finzen.
Op 't greate slot fen Ljeaukema
Siet RIMSE mey sijn SWOB to djoeyen :
« O Jjeaf! het biste seft in mijld,
« De nioyste faem, yen gouden bijld l"
Spreekt EIHSE in pât har onder 't stjoeyen.
'k Wier earn sa grutsch in stjoer fen sin
In sey: « nin faem schil my rejearje.
« Mar az ick dy , mijn tuwtel, seag ,
K Wier 't of my 't fjoer trog 't herte fleag;
ii Ick koe't my selme neat forklearje.
•e Dijn eag trogflijmet merg in bien
« Ia het zae ija minnesjoclit ontstitsen.
( 2 9 )
« lek bin foreald in buwtte rie; -
« Mijn brân fordoaft nin ijz , uin snie ;
K It fjoer blieuwt onder de yesch' beritsen.
<i Mar swietert, of 't sa korame mogt',
« Dijo ljeafde allin kin my genezze;
« ' k Jouw dy mijn hert in hân op trouw;
(c Oerljeafste pân ! och wird mijn frouw!
« Dijn boasohe schil mija hijmmel wezze."
Hy sprijck. — Jæ bleauw allijcke stoin
In wier dog to sijn ljeafde willig:
Jæ seag sa mijld in Hier omheag,
Yen trientje ontroan oan ' t laeytsende eag,
In macke EIKSE hijinmelsilHg.
IJn 't eyn herfett' jæ kreft in moed
In sprijck folnuwge in seft fen stimme:
(( Mijn frjuen , du haste 't hert my wuwn ,
«In jern wier ick oon dy forbuvra :
« Aa heyte 't wp l , ick schil dy nimrae." -»
( 3 0 )
Xiearmey gong EIKSE fol fen njue f
ïn sey oon lieyt het hy bejearre:
<c Scliins my jon bern , jon wirdste pân ,
« Mijn hbbenslock ia ijn har hân s
« Kry ick iiar aeat den moat ick stearre."
« ô EiNSE ! (ia 't antwird) 't iz nin tijd,
« Dat y fen Ijeafde in boaschjen sprecke ;
ii De Spanjird brinsget grijm in wijld ,
« XJwz Mn wird scheynd, forbaernd, fornield;
« Nead in fortwijfling iz folmecke.
« It godleaz swird , de schie ontteyn ,
«Het BEIMA, GALAMA trogdolge.
u 6 Gruwle! onwird'ge sniaed! o spot!
«Dat Friesch bloed roppet wreek fen God,
.« 't Wirt strajleaz neat huynd in forfolge.
« Op KIHSE nuvï.' it harnasck oon !
« ïïey 't oorlogs fjild! de free iz britsen!
(31 )
« 't Geweer in slagswird ijnne hân .'
« Strijd foarre fryheyt fen uwz lân ,
« De Spanjird moat forplet, trogstitsen!
« In koniste weer , mey roem bestriekl,
« Den schil dijn namme gloarje in prijckje ,
« Ben kryste Swois, mey -wiiisck in wâd ,
«De schienste pearle fenne wrâd,
« Nin Kenings kroan kin dearby Ijjckje."
Doz, wier sijn teal. — De diede op 't wird :
Ja! KIHSE sehoe sijn lansljue wrecke.
Hy scheat de stielen resting oon;
't Eag oppe onthiettene ccrekroon
Woe hy it yerz'ne jock forbrecke.
Da EIESE neye hayen teag,
In nnw foar 't lest sijn SWOBKE omearmde}
Dear wier jæ , ljeave faem, ijn nead ,
Bescheat in laey îjn swijmme az dcacl,
Wijlst RiifSE suchtte in weynne in kiermde.
( 3 2 )
IJn 't eyn bekaem jæ bette weer
lu sey: (yen trien roan lanz har wangen,)
« Het •weanwijt EIKSE! krinckt dijn sin?
« Forjitstc miw dijn sill'ge min ? —
<t Of bin 'k neat meer dijn sielsforlangen ? —
« Het droasheyt drieuwt dy neye see
et Dy fieaslyck bruwzet, gjealpt in gappet? —>
« lek sjog al , ho uwz fîjnne (o smert!)
« Tiy girzje scïiil trog biente in hert;
« Dijn ligchem wread forpropp't, fortraeppet."
Dat wird trogboarre him de sie}
Hy sprijck har t o : «mijn hertsbejearen,
« My roppet deugd in plichte in eer ;
a God iz mijn holp, mijn slinz in Heer,
« Hy schil de deydolck fen my werre.
« Ney tijdsforrinnen kom ick •weer ,
<i 'k Schil dy , mijn hertsnjue, nea forlitte.
( 33 )
a By God, dear ich mijn hoape op bouw,
H Swer iel: dy ijvig Friesche trouw!
u lek schil dy nintertijd forjitte."
« Nuw , ferre wol! az 't neadlot ropt,
(Herfette jæ mey droavige eagen)
ei Mijn' libben Hieuwt oon dy forknoatt';
« lek bidde dijn behâd fen God;
« Hy schil dy stjoerre op wetterweagen." —•
Dearjney gong EIKSE droave oon böerd* *—*
De wijn steekt op in guwlt in ruwzet.
It schip sijll't ringen d'haven uwt
In fleag ijnn' hol schomwetters tuwt ,
Dear de æfgruwn freazlijck him oonguwzet.
It spalt de scholprîg-sâte floed
In klieuwt omheag tot oonne woleken.
't Weag schodt sijn grijz-oerschomde kop
In luwckt it ijken boerd ijn top,
Of slingret it ijn djiepe koleken. —
( 3 4 )
Mey ængst heart SWOBKE oon 't strân de stoarm
Dy oon in oon sijn grijinm' formearet ;
Dy twierjet, in de dijeken schoert,
De swiep foar weagen iz in boerd
In 't romme welterfjild rejearct.
Har eag folgt sijlarck, flagge in mesi
Mey suchtjen, mey oerdroavig Hermen
In jammer-kleyen sonder eyn. —
It schip wird oon har eag ontteyn, —
Jæ sonk ijn swijmme ijn heyte's earraen.
De sinne duwckt oonne oare ig del,
Har heal eag iz mey'n woleke sletten.
De oar lielt bemielt de sâte floed
Mey'n tuwzenfâde gloarre-gloed ,
In 't seeschom iz mey goud oergetten.
De toalfde moannc wier forfleyn, —
Win tijding fen har hertshejearen.
( 3 5 )
n ô RISSE (galts') het strân , liet klip ,
« Het grijrome kolek forslirwn dijn schip
« In stirt my cynlcas ijn 'tfordearen? —
« Of het de Spanjird wread in dol
« Mey 't gleônne swird dy 't hert trogdolgc ?
« Of het it gru'wlijck oarlogsfjour,
« Mey dealsche tosck in helsche klocr,
« Dy jammerlijck forschoerd , forswolgc i1 —
(t Dijn stcarren '\% mijn stearren eack. —•
« My -walgjet 't kiermen , suchljen, trienjen.
'« Mey BIHSE iz al mijn lock forlern ;
(i Nin holp j nin tvcast iz my beschem^
« De dead allinn' schil uwzforyenje!"
Dê greate sniert oerstjealpt Iiar siel
lœ galt, jæ beart, jœ ealt uwlh'tlen.
Mar och ! de miet wier nog neat fol,
O hertsbreck ! dealschheid ! smaed ! o liol!
Har EIKSE hie sijn SWOE forjitten! —
( 36 )
De deugd "wier gled fen hiro forteyii;
Jij joeg sija hert , sijn hân yen freamde.
Har falsche treken , list in min
ï'orbjuest're RIMSE'S hert in sin ,
Dy carne SWOB sijn hertsnjue neainde, —<•
ô Brot de Min den doeken kwéa,
Dat minschen dwijlje , az djler , in duynje ?
Foar rjueoht in plicht ijz-kad in iiird,
Fortraepje trouw iii eed in wird ,
Ja , God ijnn' hijmtnej gru-çvlijck huynje ?
Da 't gruwelséck har to earen kaem,
Trogpriemde de ontrouw SWOB de sïnnen^
Jæ swijgge iu suchtte al oon in oon;
Jæ swijtnme in wier allijck bestoarn;
Kin trientje koe har eag ontrinne,
Segs wijeken laeyse op 't sjeackbod dol.
De dead allinn' wier har bejearen. -—
( 3 7 )
Har eagen , earn sa blief in goî,
Forsoncken djiep jjnn' hoîle dol
In sleaten har al rju to stearren. —*
Jæ laey dear uwtterd trog fortriet j
De holl' mey't stcarren-swit oergetten*
Har lippen wirdden blauw az lead,
Jæ restt' ijn de earmen fenne dead $
De hijmmcl "wirdde har ontsletten. —•
F^^^/^^J-W^'fc^^l
't Wier nacht! yen schricklijck tjuestre nachts
De moan mey'n tjocke wolek belitsen ,
De, stoarm schodt beamte huwz in floed;
De tonger romm'let helsch forwoed ;
De yerd iz mey blicksem-fjoer beditsen. —
Op Hollâii's gruwn, ijn de onwaersbuy,
Laey KINSE rcsllijck deî to sliepen.
Op yens heart hy de stim fen SWOB :
« Weyts op , ô KmsE ! feynt! weyts op !
«Dijn fijnne neackt! de doar moat yepen! ---
( 3 8 )
ie To ! reppe dy , de grijmmc dead
« Bret dealsche flincken , tjuestre leagen ,
«In bijllet fuwl mey gleônne tosck.
«t Folg my ! ontschuwle îjn 't ncyste bosck ;
« lelt stjoerre dy lanz sijckre weagen,"
Hy schrickt, rijsbosckjet stom in ke i ,
In freaz* fornîelt sijn hert fen binne.
et Wa het dy (sprijck er) to my suwn? ™
K Ho komst' hier ijnne lette juwn ? —
ii Hel wotte dog ? — Wer moat ick hinne ?" —
«Dat sitte hearre! folg mijn foet!
ie In from minsch moat neat freazje in schrilje."
Herfette jæ in gong him foar. —
Hy sloep har ney in folgt har spoar;
Hy œngjet, — al sijn Ijea dy trilje.
IJn 't eyn stoe SVÎOBKE stil in sprijck,
Mey'n stim^ dy TUKSE ' t hert trogboarre :
( 3 9 )
et ô Ondjier ! wriggc fen natuwr !
«Don hast , mey'n godleaz onbestjoer,
« Dijn eed in wird ijn 't hert fcrsmoarre !
« Hier fier fen dinne ijn 't heyte lsm
« Dear leyt mijn lij e t ijnne yerd beditsen.
«Myn geast sijkt dy mijn moardner op! —
« Gods wreek forplet dijn helsche kop ! —
« Siz tzjcrl! het haste my forspritsen,
« Da 'k earne oerdroavig fen dy schaet r —
« Mey doeken eed hast my beljeagen:
« By God , dear ich mijn hoape op bouw ,
« Swer ick dy ijvig Friesche trouw ! —
K Doz slijekstu ' t hijmmel-haed ney de eagen!
« Dy trouwe wirt nea straüeaz scheyn .'
« God piieavvt it hert fen boase' in fromme.
n Kca strafleas \^irt it kwea bedreau~m,
« It stiet ijn 't libbens-boeck opschreau-wn.
«-o Tzjerl! nin minsch kin God ontkomme!
( 4 0 )
« Dîja wruwgwierm pricket yer of let.
•« Fortwijfling schil dy 't hert forschoerre. —
« Dijn libbenstîjd iz gauw forroaïi:
« De kade dead grijnt dy al oon
« In schil dy smoarje ija yerz'ne kloeren."
Doz sprijck jæ in fleag do ringen hin. —
De illicd'ge RIRSE wier bedwelme.
Fortwijflings wijlde helsche smert ,
Ængst , wrijt in spijt trogpriemt sijn hert ;
Hy knerseltosckt, forflockt him selme, —
De stoarm guwlt freazlijck oon in oon, —
De reyn stirt uwtte gnjinme •wolckcn, —
De tonger romm'let hol in skel, —
Dear scheat op yens de blicksem del s
Trogboarre KIKS' mey tuwzen dolcken! —
T. P. TRESLINS.
T R 0 6 i T R I N K E T .
r o a r tachtig jier wenne er yen Smids wijf oppe
Gordijh , dy har man schien oer hic, in dy nearne
meer ney langhalze, az ney de uwre fen sijn dea. Yen
bijsfeynt, dy onderduyms eack yen goe fijuen fenne
Smid wier, joeg har de r ie , om har man alle moar-
nen op waerme boltjes ta tracktearjen, in dear soe er
Wijn fen wirdde, in eynling wol stearre. Dear harcke
sleauwkemôy ney, æft har ly wetlcr ijnne earen getten
wirdde. In man! bar besluwt wier: de smid soe
er oon, hy soe de seafte waermboltjedea stearre.
( 4 2 )
Az jæ moarnsyer de backershoarn hearde, den fleag
jæ az yen wijlde draeck ta de doarren uwt , in belle
foar yen schelling waerm boltjes. De Smid bearde
dat er uearne fen wist, in sey tjin sijn wijf, dy oara
sa {ijml az yen schierre wier: « hee ljeave, ho komt
« Peasschc sa ijn ' t lân? dn wirdste rijnsch! "
«ti J a , " " sey j æ , ««baes, wy habbe langer noag
««goarre, wy nioatte it er mar reys hette rommer
ii K fca nimme ; in jy moalte er sa swier foar smeye,
«ei dat my tinckt jy mey it er ten minsten wol goed
tut fen nimme." J>
In de Smid , dy yen greatlongerig keareî wier, in
dy lijck az de mearstc fen sijn swarte collega's yen
man oon it ambeld , mar eack yen man ooniie kreabbe
uvrtmackcj friet az yen lieuvre alle moarncn wol tweyn-
tig waerme boltjes op.
Eynling stoe it him dogs tjin , in' do er seag,
dat it sijn wijf eack begoe to begrutjen, klagge er
dat him de eagen begoene to schiinimerjen, in
hy dronck siju dickkop eack net meer, omdat er
wol reys heard hie, dat it kwea foar 't gesicht wier.
( 4 3 )
Dit stoe it bygeloavige Wijf danig oon , in jæ be-
klagge him jielte eack , dy falsche nierre! Dit wirck:
sjampère nog al twac deagen sa oon, mar de trcdde
deys , do de Smid nioams op stoe, \roc er sijn broed
krye , in by taeste iju it turffet, hy woe sijn sclioen-
nen oontjean, in hy krijgge de âde boarre by de
kop, hy woe de pruwck opsette, in by bie de
feger beet. Jiemme kinne tincke het yen nocht it Wijf
dear oou hie, mar jæ hâdde har froed in fijn, in sey:
«te och hee baes, kin je net meer sjean?""
« Nee, Lus ," sey er, <c nuw bin ick stoackbliju ,
« nuw bin ick ongelockig, nuw woe ick mar, dat ick
« mar dea wier, mar ho kom ick dea ? Ick. hab wol
u reys heard fea Maester I J P B , dat fordrinsgjen de seaf-
ti ste dea iz. Mar ick doar it sels net dwaen, den
« moast du my helpe ljeave,"
« « F y , sock raer praet, baes, jy moatte so n e t , " v
sey it falsche Wijf, «o jy kinue ligt jiette wol reys
«« betterje, Ick sil reys ney Maester BALTES gean, dy
««het sock superbex- eagwetter."" « W o l , " sey de
(U)
Smid, « ick wol dca, dat hab ick so mar ijn mijn
« holle set, in du sist my helpe." «« Dat iz oarz al
«ii wat raer , ' ' " scy it Wijf, ««mar ifc iz lijck az je
«nsizze, baes, yen Mijn minsche iz yen ongelockig
B« minsche. Sa iz eack dogs net oon it libben. It
<u« grijst my oarz az ick er om tinck , mar ho
«ei moat dat den, baes?""
« W o l , " sey de Smid, «my tocht dü moast my mar
« ney de rânne fenne feart liede , in dear sil ick stil
« stean Mieuwe, in den flioastu er my mey yen oonrin
«i ijnfiere."
Sa seyn, sa dien, De oare deys, do de Vallaatsman
krekt oon it schutten wier, laete Lus de Smid neye
kolckswâl, in do gong jæ eerst æfter uwt, in do fleag
jæ mey koegelsfeart op him ta; mar de baes, net
sleauw , stapte twae tredden uwtte wey , in nuw fleag
sijn Wijf him az yen sweal foarby, hals oer kop ijnne
kolek.
Do moardtje in guwle sa onhiermlijck, dat jin
hearren in sjean forgong. ««Och,"" rópse , «« Ijeave
»»baes, help my dogs!""
( 4 5 )
« J a , " sey de Smid, « ick soe dy -wol hclpe ljeave,
« mar ick kin dy net sjean, Ick bin Mijn."
««Help , h e l p ! " " rôpse foar de leste reys, in dcar
«et mey sonck jæ onder vetter.
De Vallaatsman, forheerd fen it girwlen in geyen
fen Lus , kaem ta de doar uwt stuwen, in dy rôp
oonne Smid , ««« dit iz rae»1, net boerman! moat dit
«««sa, m a n ? " " "
« J a , man," sey er, «jæ iz er sels ijn floyn, in
« wostu se opfisekje, dat kinste dwaen , mar ick wol
tt er nin hân ney uwtstecke, want jæ woe er my iju
« raeme, mar ick wier har ta red."
De Vallaatsman grijpte sijn hæck, in flssche ijnne
kolek , mar de stroam He har trog it Binket litsen, in
do kaem jæ oonne oare kant fenne sijlsdoar weer op-
boarsten, in do piekte er har mey de hæck ijn it
jack, schoerde har oppe wal , in brocht har heal dea
by de Smid t'huwz, dy har yen heal romerfol Beren-
borger ijnne hals geat, har forschienne in ney bed
brogt.
De Smid koe sjean, in dronck de selle juwn sijn
( 4 6 )
dickkop weer op, in 't wijf wier ta ney sa mack , dat
er se omme finger "wijnne koe.
Manljue, dy onmacke froiiwljue habbe, litse trog it
Rinket fleane, it helpt , hear! —
E. HALBERTSMA.
D E K I N S T N E R ,
knieîjende f o ar it Jrouwne-bijld,
Nin ljeacht, dat sa mey glanz bemiell't,
Kin gloed , Aj sa for-smeltjend' striell't,
Az 'tfjocr, ficdde ijnne frouwene-eagen ;
Nin jniddey-sinn', ho schien jæ Honck,
Trof êa sa az yen frouwne-lonck ,
Sels mey yen wolck fen leed omteagen.
( 4 8 )
Wa ca , mey djiep-forsleyne siel,
Foar 't æb'le Gods-bijld buwgge in kniell',
Oonne âter-stion az buwn in kloncken ,
't Iz hild , dy oon natuwr foldogt,
Az se oonne téere foet uwz sjogt
Fenne æb'la swacke frouw delsoncken.
Natuwr, ijn alles gol in mijld,
Forteant bar Ijeauwst ija 't frouwne-bijld ,
Mey folie tate, My ta jeftme,
Mey'n earm-stâl, dy holp-wille uwtdruwckt,
'. In mey yen eag, dat lonckt in luwckt,
ïn mey yen Iaeyts , fol linte-seftœe.
De kinstner, fol fen 't wiere ljeacht,
De iinstner, dy. op 't heagere eagt,
In gaest-forhefjen wacht fen hoppen,
Hoaft mey nin eangst foar swiere strat
De Gfton, ijn yen uwtholl'ne staf,
It hijmmelsch fjoer ta moeck t'ontroppen;
( 49 )
Sîjn bliek gean' flauwckes mar omheag t
Hy spegelj' him ijn 't dricuwjende eag,
Wer uwt yen hijmmel laeck't fen wjealde ;
Hy bidje it schiene it stoff'lijcke oon,
In heager drift besiell't de yerds-soon,
Az êa de boarst fen Goden strealde.
Az de eagne-winck , der 't al foar km'elTt,
I Jn 't brân-punt fen siju blieken striell't p
Al bidjende der ney opsleynnej
Az 't eag ijn 't frouwene-eage gljuerck't,
Ta yen der mey ijn trienen sîjuerck't,
Den iz hy ijnne Hijmmel teynne.
Den iz it dat hy wollust drinst,
Dy 't frouwene-eag folop him schinst;
Yen sin mar weytst, — al de oore sleppej
It eag nimt alle sinnen ijn ,
In 't schijnt, ja 't iz haest meer az schijn
Æf 'tlichem om it eag wier scheppe.
4
( 5 0 )
Strack weagg't yen fjoer-stream trog sijn bloed;
't BeseiPleas lichme fielt dy gloed ;
Hy tint'let trog ta tomme in fingren:
Az wist de sefte frouwne-Ionck,
Mey hijmmelkreft, yen blixme-fonck
Trog al sijn ye»eu Iiinn' ta slœgVen.
Nuw streamt de kinstners siele fol;
It fronwene-eag iz sijn Apol ,
Sîjn Venus, ja alhiel de bijmmel;
Het oppe Olymp, op Pindus treant
"Wirt him ija 't frouwene-eag forteand ?
Mey Muzenkoor in donz-gewijmmel.
Nuw grijpp' hy beytel, æf pinsiel,
Æf Herj ta ljeaffiijck teane-tiel;
' t Wirt thauwer-reauw ; 'tsil wond'ren schinckje.
De Ijeafde mack't it mormer seft,
Jæ jouwt de •weacke ferwen kreft,
Dogt 't sjong-luwd femie lippen klinckje.
( 51 )Den jouwt de kinstner ftye team
In rin oon sijn gedachtne-stream ,
t>y uwtwey sijk't trog tol fen muwllen.
Watuwr redt ta ; de sweang're geast,
Dy antjenl' wier fen hette greats ,
Bcrnt nuw de dragt, ijn bim bescîmwUc,
De frucht iz der , — yen libb'ne bijld,
Dat heyte siel op 't wezzen spijll'tj
Hy «jogt it oon, — 't hert fljucht ney heag^n ;
Sijn bern foldogt sijn eynne-min,
De freamde strealt it siel in sin,
In blijdschip dauwet heyt uwtte eagen.
o Grutscke kinslner! smoar dijn wean,
In wol dijn bliek sa heag net sJean.
Het iz de wrâd oon dy forschildge ?
Hastu dit wondre bijld den tield
Trog eynne kreften , in besield ?
Mat min dy hier ta. schepper hildge?
* 4
( 5 2 )
Bil wierste it spijltuvrg m a r . . . . . . . dy tcan
Die 't frouw-bijlds-schiento uwt dy ontstcan,
Du wierste, it wirck-rcauw ijn ïiar fingren,
ïæ wist d y , by dijn hilde bie'n,
Lans doock , pampicr æf rnormer-stien >
Ai pin æf beytel, qni ta sliugVen.
Du mienst' haste uwt dy salm sa tocht,
Dijn eynne wirck ta foarscliijn brogt,
Pijn eynne geast-drift salm ontstitsen;
Du spriekst' mienst' jin trwz siel in sin,...«.
Och! doest' dj' wey-droagste ijnne min ,
Doe hat de frouwe trog dy spritzen.
De roos, dy kinst der bloazjen dogts
In ' tbijld, fol libben, dat min sjogt. s
In de Ingle-sang fenn' ljeafde in minne s
In al 't forlockjende, nws foarset
't Iz kinstner! uwt dy salme net ,
't Iz berne uwt 't froirwene-eag alîinne.
( 5 3 )
Sa •wcane , ijn trotsckhcyt, yenmal de yerd'}
Dat griente in kruwd, dat har foraiert,
Har wirck wier •—• Jæ allinn' ta rommcn:
Mar de ijskoarst sleat har yeren tigt.
Jæ bea it ljeacht, der ' t a l foar swigt $
't Wirdd' linte— in de yerd stie fol fen blommen.
Ney V Uôllanz, fen Eoois.
J. G. VAK BLOM.
GREATE LJEAPENS.
Yen Munsterlànner wier, taey'n stoarm, opp' sec ijnncaj
It wier yen gruwlijck waer, so 't al it schijpsfolck bea:
Elck sprieck, az 't schijp forgiet hâd 'k earne iny oon fest,
Hy sey , it ancker iz mijn treast den op it lest.
Ney J. EE BRÜSE.
C. E. B.
OON YEN JONG FAMCKE,
K'L HAR LJEAFSTE HAR ÆFSTOARN WIER.
Sitst' nou in swy'st' forsleyn, in sjogst' so strack foardel?
Mey net yen trientje dy it droavig eag ontsjiette,
Dijn earem brilzen hert nin jammerklacht uwtjiette ?
Sitste earem famcke! nou in sjogst so strack foardel ?
Ocii ja! hy'z dea, hy'z wey; dou sjogst him hier net wer.
De laetnpe fen dijn eag iz ondere yesch beditzen;
Nou'z 't tjuester op dijn paed; nin ljeacht wirt dy ontstitzen.
Ocli famcke! ja } hy'z wey, dou sjogst' him hier net wer. *
( 5 5 )
Dijn liiben, laeytsjend eer 'n, iz tier in fleur ontaimd.
De ljeafling fcn dijn hert moast so jongfeynt al stearre I
H y , de âpel fen dijn eag, ijnne yere jeugd fordcarre!
Dijn libben earnie faem! iz tier in fleur ontnimd!
Dou bist dijn Ijeafste pân , dijn treast, dijn •wille k-wijt!
De græfkuwl gappe wread, in het dijn schat forswolge;
Dy het deadwrigges priem 't onnoazle hert trogdolge '.
Schriem, earem famcke, schriem! dou bist dijn wille kwijt.
Kley, earem famcke! schriem, jou luft oon de eange boarst;
Sjog ho't dijn heyte weynt, dijn meroke in sisters kleye;
O! 't hiette trienwiet schil smerts ijz'ge kjeald ontteye.
Kley , earem famcke! schriem, ontlet dijn eange boarst!
Mar kley net sonder hoap! dijn ljeafling iz by God!
God het him dy oiünimd. God schil dijn Ireaster wezze.
God sloeg dijn hert dizz' wuwn. God schil dy wnwn genezze.
Kley den net sonder hoap, dijn treaster iz dijn God!
ffijnmoanne 1829.
A. TELTING.
UUT HEINTJE BE POKS,
SRVVNTIX: , de beer, wirt f en, de lieuw ;
de keuning f en de dieren , uutstjoerd
om, HEINTJE f de foks , oon it paleis
foar rjuecht to citearjen om al
sijn ondoogens dwaan in bijsestikken.
BSOÜNTJS komt oon HEINTJES hoes,
dogt syn boatsehip oon liiin in wirt
nou so betritsen.
D o REIN 't heeg wird uut BREUK sijn moelle
Eerst heerde, bleauw hij wat beschoelle,
In tocht, BKTJÜSS sizzen iz naat wier 7
Hij het ien afterdoor ijn 't kien.
( m)Mar do hij wol goed hie foarnommenj
Dat ir nin mei de beer wiern' kommen,
Kleauw sijn moed wer fenn' tean nei'e kop.
In die hij BKUBS de door driest op.
« Ljeave Omke ! wolkom mot jo wezze ,
« 'k Wier ijn 't gebcdboek jiette oon 't lezzen/
Sei hij , « in dearom kom 'k so let ,
» 'k Hoop, dat jou komst wat goeds ijn het.
<i Wolkom! nou , az altijd , aiz 'k jiette ,
a Dats' him de ribben stikken stiette l
« Omke ! dij jou dizz' lest oplaai,
« San reis' trog swiere in djieppe klaai.
« Ien switdrip hing't oon al jou hierren.
u Oaf 't ir oon 't hoaf nin ooren" wieren }
u Dij ' t uus heer keuning stjoere koe ,
«Az jou , de beste? 't Iz to tjoe.
<c Ik sil ir wis ien bult trog winne,
« Dat jo bier nou bij mij komd binne.
« Jou froede rie helpt mij -wis gled
«Bij uus heer keuning. Wiern' jo net
« Joed bij mij lio:nd, dan wier 'kdogs sijkker
( 5 8 )
« Moorn sels oon 'thoaf komd. Mar', de dijkker!
« Ik ljeauw, dat ik nou naat gean kin ,
« Omdat 'k so sed fen îjtten bin:
« ' tWier nije kost , dij mij foarmakke.
rt 't Lijf dogt mij seer, so het 't mij smakke."
Bituim sei: » KEIKTJE , wat ijt jo dan ?''
REIE dearop: «Se i 'k , wat ik hab han
«In wat 'k meast kr i j , wat soe 't jou bate?
« 't Komt krap om , 'k mei ir naai fen prate.
« len earm man iz lang nin graaf.
«• Mijn huusgezin , ho ik eak slaaf,
M Mot jamk mei huunig him belije:
« Ik kin uut need jamk neat oors krije ;
u Dij makket mij mijn boek so tjok.
« In , dear ik her so rju ijaslok ,
anf^k ik mij dear heal siek oon ijlten.
ii A% ik oors mar wat hie to bijtten,
« Woe 'k om nin huunig meer opstean."
BRDUS sei: «Wat! -wat! Ho kin 'k'toongean,
« Dat jo naat meer fen huunig hâde,
ti Dij mennig sijkk't trog bietuie in kade?
( 5 9 )
« De swiete humiig iz bij mij
« Ien allergreatste lekkernij.
« R E I H ! help ir mij oon, 't vnrt jou leane."
KEIS sei: « BRÜLH ! lit jou gekjen steane.''
« Nee, wrijgtig!" sei BRUUN , «'k mien it -wol:
« Soe 'k spotte ? Dat dog ik naat foU'."
't Read HEINTJE seî hierop tjin Omke ,
Nei dat hij him so goed hie tomke :
«Iz dit jou earnst? Kom , siz it mi j ,
ei Iz huunig dan so fen jou flij ?
u.BusTEVEEii, ien hier fen de boeren,
« Wennet hier oaf ien lijts heal oere;
« Dij het meer huunig , aa jou folk
«In jo habb' sjoen, heer mij , jou tolk!"
BRÜUK roan al 't wetter om de tosken;
Hij preauvr 't swiet nou al , dat de bosken
Him oors bij bijtjes joegen'. « Wijs"
Sei h i j , «mij d i j , 'kset 't heeg op prijs:
« 'k Sil jou wer ien deugd dwaan in minne.
« Sil *k mij sed huunig ijtte kinne ,
« Dan gong ir eak rju koerren trog."
( 6 0 ) .
HEIN sei: « Kom gauw, ijn ien omsjoch
«Op reis.' jo sil jou sed wol fijime.
ti Mijn trouw , mijn giust, foar jou , sil schîjnné !
«i Al wraggelje ik nou az ien goes.
•«Want mank mijn frjúenen bij de roes
« Kin 'k nin dij ik 't so goed kin mienje
« Az jou. Jo kin mij ris wer tjienje
« IJn 'tkeumngs hoaf op sijn rjueciitdei
« Tjin mijn kweagunders t dij me oonklei**
« Joon sil ik jou , wol hierop lette 1
« So fol fen 'e beste huunig sette ,
* Az jo mar drage in tooie kin."
(Mar ien pak bruien wier BEIBS sin.)
REIK rint foarop om 't paad to fijnnen,
In BRUUN him nei lijk az de blijnne.
lff^>»tocht: « Krij 'k nou mijn sin , man .' hark!
« Dan bring 'k dij mids op'e huunigmark."
Do jae op RUSTVEELS hiem komd wieren',
Begon Bnucn hast fen freugd1 to gieren.
Mar dat him freugd' joeg, briek soer op:
Jamk giet 't so meer mei ien domkop.
(61 )
't Wier lette joon, in EEIKTJE wiste t
Dat POJSTEVEEJ, , so az nooi t miste,
Nou al mei 't folk op 'e fearroan laai.
Sijn boes wier so fol az ien aai
Fen wirk; hij wier dogs fen bedrieuwe
Ien timmerman, dij lezzc in sciirieuwe
Koe; iep swiere eek laai ijn sîjn hoaf,
Omkappe in fen sijn wortel oaf,
Dij RUSTEVEEI, mids twa soe kleauwe (
Werijn jac gledde kîjllen dreauwen'.
EEIN sæg , dat dij beam opspat wier
Meer az ien jellen wijd in fier.
Hij sei : « Heer > Omke! ija dizze eekç
R Fijn jo ien folie buunigbeeke ,
a Meer az jo ljeauw; stek mar jou kop
ei Ir djiep ijn. U t jou meug dan op:
« Mar naat ta folie , soe 'k jou riede 3
ft Oors mogt ir jou wol kwea om schiede^
« Oors krije jo wol pijn ijn 't lijf,
«Ik siz jon dit to jou gfrijf."
BRVÜS sei: « EEIH ! hab dearfaar uin sorge»
( 6 2 )
« Mien j o , dat 'k mija foarstan foarborge ?
« Iz 'e miette it beste ijn alles net ?"
So het de foks hier BHÜOT foarret,
Dat hij ijn dizze beam opboarre
Kop , foorste lobben mei maîkoarre.
REIK schoert ir nou de lijllen uuî ,
Sodat de schoer BRDCH ligt omslunt.
Nou siet hij so fest ijn de knijpe
Mei kop in lobben : ho hij pijpe ,
In flokte in bea , it holp him neat,
Ho sterk hij oors eak wier in great.
So het REIN ijn dizze eeken stamme
Trog slimmens omke wol fest kramme.
In hier litte wij BROTH nou mar foar dizze keer ris
sitte. Ho^r*^fen RÜSTEVEEL in sijn folk dear op huf
in ribsmoor ijn pleats fen op huunig traktearre wirden
iz , in ho it foart mei him gong, kin vtij jiemme to-
Bei wol i-is foarhelje.
Woll' wij naat sokke huunig prieuwe,
Daa mott' wij op uus opens blieuwe.
( 63 )
Foar slimme foksen: IJn de wijn
TJus BOOS jamk stckke: In naat so Mijn
De REIHTJES ljeauwe in mar neirinne:
Dan sill' wij uus nooit so foarsinne.
R. POSTHUMUS.
W O B B E L K E .
Wobbelke sette op yen rinne
Har twâ Ijeapperkes, sa gauw,
Dat se mey har soalckes nauw
Krucke i t gerz fen greyde œf finne,
Dat belâen -wier meye dauw.
Tins' ho frees in eangstme macken,
Dat har siel He swiere smert:
Haytse siet har oppe hacken;
Oeb'le laey har ijn it hert.
Ney 't Ilèllanz , fen HOOET.
. J. G. VAK BLOM.
B O O J S K R I J M K E
FOAR
1EN PE^R JONGE LIEUf^E.
«'t lenîijk libben ," sei uus Meitser, « iz foar minsken
goe , nog swiet,"
Do sija vfijse in greate ljeafde uus hier op ierd' to
•wezzen hiet :
Do hij minsken hiette tochtme nei malkoar anie iju
it hert'.
So tvoe hij't: In 'tienlijk libben hâdt ncat ija as
lest in smerf.
( 65 )
So spriek hij : In minsten loeken', langen', sont steea
nei elkoar :
Minsken woen' bij minsken wezze: De iene sijklse iu
foon nou de' oor',
't Frouljues herte az waaks seft, boegsum, mannen
moed in grealer kreft,
Stijpje elkoar, lijk az ien klimmer oon de jnoerrc Iiâtlt
in heft.
Wijse Meitser! dit jon sizzen klonk so loed, klinkt
oppen tloer:
Al de wrad heart nei dit sizzcn fen lier iene oon de
oore oer'.
Oer-oerîokkig jae! dij harkje nei dij stimm'. Aa twE
wirde ien,
Smeits' jae doebbel libbens swictme, heal so sût i?.
s libbens trien.
Kuunigswiete willen,, nochten ilcar az glez in wijt
&z snie , .
Het sok pearjen ijn, roemmiettig, giet it nei Gods
üict in He.
( 60 ) !
Twa kinn' better tille in drage. lesten, dij her God
opleit :
Twa kinne elkoar stjoere in riede: Treast jouwt de j
iene} sa. de oore kleit.
Hier iz schâd in schoell' jin 't stekken fen de sinne
op holle in Ijea :
ïlosen laaitse uus oon, swîetroekjend'; toarnen dwaan'
hier minder kwea,
Stjoert de deugd uus oer tijds -weagen, jouw' wij her
^vfe it roer ijn h a n ,
Jae briEgt ijn behâd'ne haven uus in ijn ien bot-
ter lan:
Deugd fen twa , ijn ien , bewarret foar it dwelnrjea ,
dormjen , uus ;
Laat, ho -wrâds see roeset, broeset, -wisser noag uus
't paad lanz tuus.
Mei jierara' boosk so lokkig wezze, breid in brugg'naan!
'k -winskje it so.
Deugd mei Ijeafde, dij al ooirwaags't, helje diaze
knotte to !
( 6 7 )
Bern mei' her nog fester meitse! Jae folmeitse jiem-
me lok!
Jiet dizz1 boosk so ijn jiemm' herlen folie segen , mar
nin flok!
Pei in tjamkje it soere in 't swiete trog elkoar. Het
swiete smeits
Jouwt dit oon it swiet, naat walgsum, mar to doerjend
herts foarmeits !
God! Et jo uus soks oonschoagje, todat i-ijddende
âderdom
Uus , wurg, sed fen 't libbens bodjen, seft dogt fallen
ijn deads slom.
Dan sill' wij elkoär wer fljnne, bij 't ontweitsen, boppe
it sliert:
Dear trogknipt de dead nin bannen, wijlst uus lok
steez klieuwt in tiert.
H. POSTHUMUS,
MIJN KlY$ MEY PARSOP NET STED.
— — © « — -
TJwx Lânherre forhelle my ris dat min fen païren
•wijn meytze koe az oaîje , in om't ick de romt' fen
parrebeamen ijn't hoaf bab , sey ick foilijnne moandcy
ijin mijn wijf : ik schil L&nherre de eagen uwtstiijkke.
Ick naom yen fctje fol parren, in treauw se twisle twa
toellen uwt; ick liet it sop trog y en Broudoek rinne, in
tape 't ijn yen flesse. De oare moarns teag ick mey
üy flesse in trye honderd goone Lânshier ney sted.
Daalck dear ick de Easterportte ijn staep, stie'n man
mey 'n spaansch reyd, der'n sulveren kjetting oon in 'n
( 69 )
passeleyncn knop op siet, ijnne hân; âj seag my oon
aa'n earn in frege rimpen: heb je daar water boer? —
Wetter, man! wat wetter ? frege ik, — Zieke water
sey de man. — IJn dy flesse mienje? nee man, dat iï
parsop. — Zoo dat is wat anders , sey de man ; hy
seag de portte uwt, in sey: het is niet best te gaan ,
boer»
Fijf buwzen fierder stie yen oaren yen, in dat -wier
eack al wer : wat heb je in die vlesch boer? — Neat
Heer! sey'k; — Wat duvel, dat is'n raar antwoord,
jou heb er dogs wat in; nou ja, sey'k, az je krel't
witte wolle , parsop foar uwz Lânherre. —Zoo, krekf,
dal is zoo, vraag excuus; 'ra sludderig weertje
he? — in dearmey gong hy fierder ney de portte.
Ney ik oppe Easterdijk. nog yen keer oonraamd wier
om de flesse , kaam ik behâiîen in wol ijn uwz ketier
tippe Poalle. Dear sieten twa fellekeapers mey'n buwt-
terkeaper to redeneaijen oer Domeny's eerlijkheyd, kons-
jinsje in gnap beteljen. lek selte mijn parsop ijn 't fin-
sterbanck, in sey : dearmey kom ick wer , ick schil
iny gau schere litte. — Doe ick wer kaam s seag ick
( 7 0 )
yen pear spochtigc keerdels mey de flesse schoddjen ,
in wrakseljen; dan dijgere d'yene er trog, in dan
d'oare , in jæ gloerden ei' sa foelbandig trog az of't
er 'n seckje secîistehealen uwt to schoerren wier. lek
sey. dat iz 'n diJ7els wirek, wat wolle jimme mey
dy flesse ? — Is't van jou zelfs Boer, of van jou
•vrouw ? fîç^gfcse. — It iz uwzers mey eltzoar, sey
ick, parsop dat uwz Lânlierre habbe schil. — Mey yen
seagense uwz master mey de inketkanne reysgjen; in
dear fleagense op toa^ datse haest oer eltjoar hinne
truwzelen. Blijd dat ick er oaf wier.
Heere Kasteleynske sey ick, wat iz er dog geande
ijnne sted ? Ick bin hier wol ris meyen muddefel
hinne teyn, dat my'n heal snies smoussen oon't baaitje
hingene, eer ick de sted trog de mist sjean koe, mar
nooit hab ick it sa sjoen, az joed mey dy flesse;
mienese dat de boeren de stedljue forjaan wolle? of
iz 't oorz wat ? dat binne dear nou al fijf dy oon dy
flesse tornd ha', wat hâdt dat ijn ? — E y , dat schil
ick je sizze, mijn goede man, sey it wijfke. Folie
üjerrmgen binne slop, in mey dat wiete waar de eai .
(71 )
spe's djoer, in nou de buwtter de heele simmer sa
goekeap i z , iz 't net better. Om kort to gean; wy
habbs hier rom genoag dokters, ia dat schoe oara "wol
gean om oon 't brea to kommen, az de molcktapers har
molck in suwpe forkoften sa se ried in foer ; mar,
noed fen har mingers steande, smijttV er 'n treddel
part welter ijn, — nou kin lijts in great it fortarre in
krye selden 'nmismiel. Koen' de dokters lijkker az de
ljue dy oonsteld binne, om de yene d'oare de buwt-
ter in tzijs toa to weagjen, fen beyde kanten fenne evener
wat gnobje, az bar traktemint to lijts ia om er eer-
lijk lànz to kommen , dan wier 't wat oarz, mar nou
moatt'se er op u w t , of de stock ijnne hals , in dy de
ljue de kwalen by seckfollea uvrt it weltev oplezze
kin, in best te fooren liege doar meyen from gesicht,
dy giet er mey op, I t iz 'n bedroefd kruwz. — Ja
mar -wijffce, sey ick , goede Dokters habb' jiemme net
licht to folie. — Dat sizje wol man, seyse, mar vier
fijnn1 jouse allegearre goed, dear sa'n keppel binne?
d'yene huwn wirt mey d'oare fuwl. — — Yen sïach-
ter, dy sijn healfeantje dear aaom in er ris raar mey
( 7 2 )
de greate bijlle ijnhouwe kin, sey. ick betrouw ss
Lest; ick hab eris mey'n miei fen 'n âd baarg, d/ ik
d'oare deys slachten in ijn't sât leyn hie, ney'n Dokter
•west, om ris to sjean, wat er dear u\rt meytsje schoe ;
ia it eerst vrier: pas vroeg man, vier dagen later
had het TwSS^jsest! de patiënt leil, he ! — Ja dok-
ter , az 'ÏI stien. —• Geen eetlust ? — Nee, dokter. —
En het andere wil ook niet? — Gled dien, doktor,—
De tong beslagen ? — Sa'n minscketonge habje nooit
sjoen, dear iz er dokter; in dear mey ley ick de
baargetonge oppe tafel, in spijlle hakken op.
* * * *
E E A
OM D RVWGTE.
Wijs Bestjoerder fenne wrâd,
Gfeate GOD > Dij oon uwx raiasch^iï
Wondru dieden rju onltâdt,
Lock in libben jouDvt, u « winschen,
Binn1 jæ to u-wz wol bytocht,
Foar \»y ' t freegje , jamck foîdogt.
Kreftig breydler fenn' Naluwr
Paed-foarachrieuwei- oonne stearren ,
Macker fen it sinnefjoer,
Dy u r n boedjet foar fordearren ,
Dy jon berntjes nœ forjit,
Æf ijn druwck foramachtje lit ,
( U)ÏJngoe GOD , wy sleane nuw
UWÏ ijn trienen swomjende eagen
To Jo op j in biddje To,
War fen uwz dizz' droave pleagen;
Hâd to beek 't oerfloedig wiet,
InPfeùndre uwz hertsfoi'triet.
Heyte! o sjogh, 't oarz frochtbre Lân
îz troghsijpple feu it wetter,
In troghweackt iz klaey in sân
Heel az bry, in 't w t naet better ;
Hea in griente binn' fordoarn ,
In de krôtte iz iju it koarn.
Mcltze in fette ky, in schiep
Kimie ijn 't lân nin gerz meer fijnne,
Traepje ijnn' weacke weaze djiep,
Guwlje om druwgte in sinneschijnne;
't Wijlde fuwggelt nuyntjet naet,
Un it fjild j æf beamte schaed.
( 75 )Habbe Y , GOD , uwz uwnck fomomne ?
Habbe Y sjoen uwz ængc nea?
ïz uwz Ideycn to Jo korone ?
Eeck't Jon heylig ear uwx bea?
Tinck meylyig oon Jon bern,
Reyts' nin yen fen jearm forlern!
Lit Jon blijde sinne rijzje,
Blauwje weer dy swarte loft;
Lit uwz hert Jon -woldien prijzje,
Mey fornoeylijck libbensnoft ;
Trieuv/ Jon vrôlckensijllen ticht,
Jouw Natuwr yen blier oonsiclit!
ïp ijnmcanne, 1829.J. D. AWKRIN6A.
N E R I N E.
- • » -
W e r 'k sit, ref slean, œf gean , sef Ijeap,
Iz Damon my by-ney ,
tn , æft ijn him de deale liuwx'l,
Hy pleag't my jimmer-wey.
Gean''k mey mijn schiepkes moarn.s ney 'tfjild,
Hy silschipt my der hinn' ,
In a.% ick juwns ney huwz ta gean.
Hy'z altijd der ick bin.
( 7 7 )
Den tepter al mijn strickjes los ,
Dy fladdre meye wijn ,
In siz ick: fy! in sjog ick soer,
Den lijck't er doaf in blijn.
ÏÏSy pleag't mar foavt, ho-vrol ick gnor 5
In siz'k: « Ut my mey free î"
Den seyt, — op dizze grijmme tean } —
De bijsfeynt, laeytsjend: «nee!"
Derby bat hy sa'n rare teal,
"Wer mey er tjin my spreekt,
Dat'k oarz net tinse æf ljeauwe kin ,
Aa dat er my begeckt.
H Du bist mijn freugd, mijn lust, mijn al."
Sa kât er ijder dey ,
Æf ljuent, op hoaseke mijlde teaa :
K Nim dogs tnija sraerte "weii !"
( 78 )
Den praet er fen sijn Ijeafde-fjoer ,
Dat ick ijnn' flamme set; —
ïn wat er der mey siaze wol s
Dat wit ick sijeker net.
Lest freage ick Damon, — 't pleagjen sed
« Het wost du den fen my ?"
In 't antwird wier •— yen stille sucht —
In ick . . . . ick . . . . bloazze er by.
Het jonge Damon dogs beëag't.
Dat freagje ick m'alle deag';
Want ljeawer den nog boaseke oon him ,
Az langer sa'n gepleag.
J?ry ney V Hôttanz , fen
A. J. TÉ» HAGEN, JZ ,
J, G, VAK CLOM,
O O N
JOHN B O W R 1 N O.
Koe Friesne basterdteam , fy! âdmems teal forjitte,
Dy oarheyts fryheit tju-wgt in rjuechte sljuechtigheit,
Har , dy to't herte spreekt, mey smaed in huyn forlitte,
Foreald op freamde preal, in leaa' schijn-svrietigheit;
Dogs luvfckt jæ d'holl' wer op, ja Hiereag't az de sinne,
Ney twierre touwerfleag uwt •wolekkneboey ontsleyns
Nou , oavde JIIKIUS ! jon -teal-trognoazings-minne
Jo fen Brittanjes seam het ney uwz lânnen teyn.
lîearstmoanne, 1828,
A. TELTING.
IJN DE DOLLEJORUM RINNE,
Dear het reys yen jong schrieuwerke Op it lânshuwz to
Lieuwerd west} dy sa wat yen slok in de tabak, piper
in sât in om koart togean alles fortjinne, behalven dear
er fen libje koe, in dy dearom fen it neyfoerjen fen
jnems bry libbe. Dit mantje roon jimmerwey to practi-
«earjen hoe er it better krye soe. Op in waerme
simmer inoarn stapt' er meycn stok ijnne hân to
'thuwz uwt; œf de jooges al goelden in him ney
pieuwden der heard' er net ney; eynling komt er de
Tontjepijp opstappen, hè wat ia 't hiet! ropt er uwt ,
(81 )
in sliijkt mcy de hân oer de foarhollc in hier merkt er
eerst dat er nin hoed oppe holle liet, mar in wijlte
poenncmoelze; hy bestooT er fon, want fen fierren seag
er twa dogters fen yen lijk keapman op him ta kom-
men. Mar dalik smiet er de stok ijn 't wetter in de
poennemuwtze dear hy, want togt him az er sa last
wey oer de striette roon , sonder hoed op de holle , koe
't jitte lijkje œft er sa reys even ney sijn boerman oer-
stapte om yen moonpraatje , lijck az min wol reys dogt,
mar yen stoak der by ijn de hân dat stie sa raar.
Mar just laey de stoak in de muwfze jijn de feart
tef 'n fiskwijf lit har fiskbin stean in pakt him mej har
stjonkende eartnen stevig fen æfteren om 'tlijf; « neefeint-
ze', suden jou jou hier te leurt doen, dat suud te jammer
•weie, soon jonge hlom" tinkende dat er him foardrinke
woe. Flocken, razen, bijtten, spyen, schoppen, stam-
pen , schriemen, goelen, neat koe him hier heljje, hy
siet ijn hadershannen in hy moast it blieuwe. Dear
mei komt er foart eack al yen heal snies fen dy frouljue
by rinnen, dy by alle rabouljes uwt de loft reynen
komme; dy hiene it klcar sjoen, hyhte al mey de yens
6
r^( 8 2 )
foet op âe leoning slien; kortom, dy tvvongen de man
om to sizzen wer ei' weime, iu trieuweii hîm oer de
duwbbelde hals ijn yen leeg sleepkoetskc , dat dc-ar foarby
kaem, in sa wirdde er, meyen sleep jongps teftcr hitn,
ney siju huwz iju de tjerkstriette brogt , dear cr jit
eack yen schelling foar it sleepkoetske betelje koe.
De oare vtijke's stoe er ijn yen krante ijn Holïân :
Van de persoon, die in de voorgaande week te
Leeuwarden in hel water gesprongen is , heeft men
tot nog toe niets dan de stok Isunnen wedervinden.
lek ljeauw dy wol Iranteman , want de sliepmuwtze
drieu-wt twiske wijn in wetter, in sijn' hoed hinget jit
oon de spijker op sijn keamer.
E. H.
G R A F S R R I F TXJPPA
THA ETIIELE AND FRÏA FRÏSA
Jonker SCHELTE HESSEL ROORDAFON E Y S I N G A ,
Lithfan there Riddereshap and stalen f on Fnsionde ,Grèlmon fon Soniawarstal and Jiiddere
jon there Nederlandslte Lauwe, ,
sturvon
lip thá sjágiin and twintegosle fon Rispmonatli
in thet Je'r en thúsend aohta liundred njá-
gun and iwlntich in sin Jiftegoste Je'r
Co L a n g w e e r
Rest saft o ethele inon.' then' nom' fon Fn'a wiHliieh,
Ther uppa thisse wrald in alles wér rjuchtfcrtich;
Ther sidsze thurfst sa 't we'r , and 't seide in 't opinbe'r,
Xherunib' then' nom' fou Pri aud Ethel wirthich wei',
* 6
( 84 )
Tlicr fii fou 't eïnbilang, 'l bilang fou thinc llerue,
Ilwer tliu se hjeljia muchlst, Sk. hjelpa wenskst foljeme ,
Aud alles de'de , hwad 'lbest wet for tfain Folk;
Ther inne staten Wr én wirthich Frislonds Tolk,
Nawl bang for't grimmich ách fcm Fursfne grát' onbidd're,
Oprjuclitand sljucht andrjucht, fojifrig, fri and blid,
't Bilang on juw' bitrowed bihirtigend' mith flith,
Was thu én grát and wirthicli Eth'ling, Gr^tmon, Ridd're.
M. HETTEMA.
It boppesteande iz yen prieuwcke, Lezzers! fen
txwz âde memmetealj so jæ har ijnne ólfde in toalfde
yeuw bruwckene , in so't jiemme har jiette iju folie stic-
ken fenne âde Friesche Wetten fijnne kinne. It
freamde sit him maest ijnne spjealding. De th moat
naet hird uwtspritzen wirde , mar az yen sefte d; áh
iz uwz eack , àch uwz eag, nawl uwz naet , gràt,
dwz greate. And sizze de Ingelslen jietle foaruwz in.
D E D E A D.
Al wat moude, al wat wrâd i z , rint ijn ien ijvige
ring roon.
Mar uus geast, BO-WRIKG ! giet lanz 'n rjuecht paad foar
uut : Hâd' wij dit fest!
Moaiens in dead binne ien. It moaiste ding
t Iz mar ien græfstiens kranz'. De Mom ontloekt,i
Knopp't, liîcddet, dearmei springt sijn kroone eak o p ,
ïn dan sleart Lij. Wij rijpje in groeie ijn prijs
( 8 6 )
In ijn krcft fcn foarstan, winne eere in lof
î'en mijljoenen, stearr' dan in de ierd' krijt mar
Wat walgáum stoffen u u s , dat him onljouwt
Trog reinschoer, sinn'striel in it mijld foaijúr:
Ban libbet dat wer. Ien ijvig tjernpaad
J?en raoaiens, freugde in gloorje. Wat svirt dan
Feu (ïods fjoer ijn de minst ' , sijn p-nst in ti'ns'.'
Wis j Hij j dij uus widse in græf malkr he t ;
Wans Ijeafdebestek nin miette in seam kin ,
VTol it naat, dat uus glans in gloarr nacht Avirt.
De ttva boppersie rijggels hinne
f en mij. De oore hah. ik iiei
it Ingels jen de heer 3. Bow-
RiSiG foarjneslce.
R. POSTHUMUS.
R O E M B E T E L L B .
len Frieake boer, dij so wat goed in froed
Foar îiim sels Iiiiine lijkke, dreauw iens swiet
In seft icu keppel dwars , steeg, barge-goed
Wer fen it mark mei lijen in foartriet.
Trije gikke stedtjers sjogg' ' t , ho hij mei dit
Mâl goed nou tangeld s i t : In sill' dizz' boer
So bot in plomp , dij nearne naat oaf wit,
Foar 'tsooltjc habbe, him kimi' jae wol oer.
De iene sei: « Wat zijn de varkens dom!"
De twade: P Een boer gelijkt veel op een zwijn.''
De tredde nou ,_ ho laken' jae hierom !
a'kKcn hier geen onderscheid, 'kweet geen', àïe dommer zijn.'?
De boer dij iiarket slil hiernei,
In jouwt her droeg wei dit nou mei:
«Mij tinkt, mijn' beeren! dat jae 't fier ijn dommuns wimie
Fen boer in baarg, dij her naat oendeisciiiede kinrie."
R. POSTHUMUS.
FORFOLG FENNE HEYSE
TROG IT
H A RT S B E R G TM E.
(Uwt de papieren fen OUCK. ALLINGA.)
« Trachet auf, meine Hcrnn! wachet auf! die
Sonne wird eucli bald einem prächtïgen Anhlick ge-
währen ,•" so droan de groowe stimme fen uwz wecrd
trog it tjockmuwrige huvvz, dat alle man uwlte
sliep opfleag. 't Wier amper fjouwer u w e ; ringen
( 89 )
hetlu klean omslcyn , kcarr.eu \vy nj'ienckc lijtxcn
alle gearre, eagcn in earen jit heal ijnne sliep b>~
dobbe , buwlte doar. De ycre moarnloft 3 hier folie
kader az om leegpns , iniie scherpe wijn , dy a « i iiwt
ît noardcastcn oonbliez't, dwaen u m slieprige ljca
schroinjen in schiiljtn. It sijerrentol wirt aloon ltjtïer.
De kiemmen , eerst flaegsgicl wirde al mey reader ia
reader goud fenne opkommende sinne oerteyn. Eynling
oonschoagje wy hira az en r a r a e reade bol, Hy iz at
hette boppe uwz eageyn rijze, mar troggen tjocle
wolekenmist linne sîjn sti'ielcn jit neat to uwz hinne
brecke. Nuw glanzet sijn fjoer oerre hijmmel, in al
gauw op it huwz in op uwz. Wijlst iz alles onder
uwz jit ijnne tjucstere nacht bcditzen. Langsom wijekt
jaj foarre klieuwende sinne , dy hier in dear de heagste
bergkru-wnen ijn 't ruwuom mey sijn s'aieleglced uwt
il heaîtjuestcre lânscliip ijnne dey oerbringt, So koimïie
foar in ney berg in bearu iu huwz dj iep onder uwz
oon 't ljeacht.
Do 't nuw ilear dey -wirden wier , gongen \fy oppe
toer, dy mids uwt it huwz oereyn rijz't, oni dear de
( 9 0 )
îieele krijle oer to sj'ean. Mar de mist onttjocht uwz
ît lâu ijnnc fierens. Al het neycr b y , tigt' onder uvvz
laey , lijck az Clausthal, Ilsenburg, ïFeriugcrode ,
J^lbingerode koene \vy klear lizzcn sjcan. — Lit dy
riuw dogs ncat tinckje , dat dizze schilderyc so moy
wier, az immeii v-'ûl niiene schoe. 't Hecle lânschip
ijeket n?at oarz az en disck fol mey bouten readleclige
Uuwzkes in beamkes, lijck az ilear de bern mey bortje.
Men iz to heeg om alles klear to sjean so 't it ijnne
leegte trog en oar wrijmclt in uwz de eagen forbjues-
tert. Om dit oonkijck dogs eack mey to nîmmen be-
sîealen wy bier nog en bijtje lo blieuwen. Onderwij-
lens beseagen wy it Hïkserb-âter inne Dijveh-hanssel,
in liezen onder 't ontbijten de Kammen in njmkes ijnne
Urochenhoec^ien neyt Dear moat eltz dy 't hier komt
äijii îiamme ijn tcyekenje, in so bie mennig yen dear
en rijmke by schreauwn ; dear stoenen' nuvere ijn , dear
sne wol om laeytze moast. Yen joeg er oonlieding dat
ick mey en Tjutscker oon 'tsprecken recke, ' <t Ey siz
« my , freege er niy, iz't mpy jon "wille , iz dat znn
« Hollânz ? it het folie feu , ja it iz , doar 'k bast wol
( 9 1 )
«isizze, by ney uwz Plat-Tjutsck." «ciJern, onderde
«itick, ja , it iz Hollânz. Mar y schille dogs wol sjean
«ii kînnc dat it fen it Plat-Tjutsck forschijlt. Sijcker
«« wier u r n Neerlânske teal iz heel het oarz,""
« ïæ stammet dogs cack allijckegoed az it Plat-tjutsck
« fen it Heagtjutsck ôf, in iz dear mar en tak fen."
«« Ho schoe 't wezze, az ick jon sizzen reys om-
ar; keerde ?" "
a Woeno y de moer oonne berns boarst lizze ?"
<c« Habbe y salni dit dan ondersocht ?" "
« Och aee! mar uwz greate tinckers in fljuegge for-
ic stânnen habbe it klcar bewijze ; in 't iz ommers eack
«ligt to sjean az men it Hollânz in ^tPlattjutsck by en
« oar sjocht."
«ie Jo achtje ' tTjutsck dan vris folie heeger az it
««PJattjutsck?""
M N u w , dat het nin betinssen. Dy teal, dear
« KLOPPSTOCK sijn Messiade, GOETHE sija Faust iju
« schreauw, dear KLEIST in KÖRSEB 't swird ijnne hân
« mey kreftige sangen bar meystrijders ijn oonfjoerren;
a dy teal schoe me de forker neat jaen boppa yen dy
{ 92 )
«fen nin schrieuwers bruwckt wir t , in allinne ijnne
(i muwlle fen minder Ij ue libbet, hird, onfoeg in bot
«îijck az jæ dy har sprecke."
«« Jo binne dan fen ordel, dat de teal har foegefc
«« neye aard fenne ljue dy har sprecke , — æf ljeaver
«ii dat de minscken de teal sprecke, ney't jearm tinck-
«« wijze in sijden æf bot bleauwn , æf forcdele wirden
««binne, in dat hierom ifc Hatljutsck ijn Kjtzer achting
(Kc stiet az it Tjutsck ?" "
«Dear habbe y it. Dat kin me taeste in
« fiele.' In nnw iz it Tj utsck trog uwz klassieke
«schrieuwers forfraeye in opproncke,' it Plattjutsck
« oppo selle heegte stean bleauwn, muwlck wol to
« beckroan, — \va sjocht dan neat ijn ho folie beeger
« it eerste stiet boppa 't leste ?"
««Mar az nuw jiemme eerste in beste schrieuwers
«« it Plattj utsck forkoarn hiene , scboene har schruf-
«« ten dan miuder goed, moy in wier wezze az nuw ?
«« schoe jiemme Tjutsck dan neat oppe plcats stean,
«« dy nuw it Plattjutsck ijn h e t ? " "
a Ja az jo 't fen dy kant beschoagje, har geast
( 93 )
•« l>ü«uwt de selle ; ijn hetfoar lealjæ schreauwne , altijd
« schoene jæ har foredele in opproncke habbe. 't îz
« so , mar 't dogt my wonder; dat Plattjutsck klincket
« my joed so hird ijnne earen."
<t« AK wy 't den so fier yens binne, wierom dogs
«« smaedje y den yen teal dy folie eerder az jiemmes
utcfen forneame schrieuwers oplitzen in foredele is?
«<c Waem kinne y ijnne selle tijd Ijin uwz CATS , uwz
na VOKDEL , uwz HOOFT stelle?""
n Het schil ick anderje ? 't Is it miene sizzen fen
«mijn lânzljue, dat jiemme teal lijck it Plattjutsck
« hird , bot in onfoeg wezze raoat."
«« De mande lit him fenne blijnne liède, so gong 't
«« jo eack , tinckt my. Nee! eere waem eere tokomt.
«« Jiemme teal schille vj heeg achtje , so lang jæ op
«K schrieuwers roemje mey, dy al het goed, moy iu
«u wier i z , mey goune pinneijnâdtjutscke fromme gaest
«o foarstean in forbriedje. Mar eack eere om eere!
««uwz teal, dy , meye Tjutscke uwtte salme born
«oroan, tigter dearby bleauwn, foar nin yen deflagge
<;« to slrijckjrn hoafl, moatte. jiemme iteat forhuynje!"'"
( 9 4 )
« Jo liabbe moy praten, fen eere om eere to jaen,"
foei Uier en oare Tjntscker iju, » 't lijcket erfenjiern-
« me kant al rju ney. Kin er yen Tjutscker by
«jiemmes komme , dy neat ford oon meye natnmen-
«fen poep in mof forwolkomme wirt ? Binne dat
« mirwlck eerenammen dy 'tjiemme uwz jaene ? —
« Mar jo schille 't oiy neat ontstrijde, dat dit rju folie
«forschijlt fen eere om eere to jaen, Az ick fen jo
«eerd wezze wol, den moat ick neat beginne tjin jo
«to rachen, dit schil jo neat oertju^gje dat ick jon
« achting wirdig bin ; immen mey er om laeytsje dat
«ick it onfoeg sizze k in , mar j o , az jo my meyen
«forstânnig stilswyen leanje, schil er forsijcker heeger
« achtje az my."
««Dat iz kreckt, sey PACL d o , lijck az it forteltje
nu f enne dogge in Htjefferke. De dogge die sijn màs-
««ters frjuenen nin kwea, mar nin tjeaf schoe 'thuwz
«ii to ney komme, den bij lic er neat, mar biet to. It
«ii tjefferke tjeffe alle man oon., dat him mannig schop
«H in tra winkel Lesorge, wijlst me áe <îog-ge aeye*
Kii Tjetter hie to lest sijn moed »eat j hy stoep ney
( 95 )
«o dogge in sprieck: Ho stietstu dogs so hceg oon-
a« schreauwn l>ye ljue , dat jæ tjin dy altijd goed in
«« frjuenlijclv binne ? ick earnîe kry hier en schop in
«« dear en trap ; het moat ick dwaen om eack so ijn
n« 't boeck to wezzen ? — Dogge anderde ; -wol, du
«« heste op ellzum hette to sizzen, in tjefsle alle man
«« ooii; ick pas oppe tjeaven in boaze minsken , neat
«« mey hird bijljen, mar ick jouse'ntijge gnouw; oar
nu Ijne lit ick betien. Dog eack so, tjef de ljue neat
«icoon, mar forwolkom se ljeaver meyén frjuenlijck
««opspringen in slirtte-schoddjen.—Dy scheldjet hjeket
«« ney't tjefferke; dy him trog it tjefjen neat forstoarje
tui l i t , neye dogge.""
«Dat'z en nuver forteltje PAUL ! sey'k; nuvr by
«uwzers binne er eack tjeffers in doggen, lijck az
«oeral, raar dogs meer doggen az tjeffers. Mar kin
a ' t neat wezze dat it scheldjen oppe uwtlanders dogs
« nog ijn yen ding goed iz, om de onwittende men-
«nigte meer to Ijeafde in eer fen eyn lân in folek
« oontofjoerjen. Het seystu dear fen HAYO ?"
( 9 0 )
««Foar ha r , dy falscke pronck Ijeafje in âde
«i. botte wean foarstean volle, •— ja." "
lek woe him fieegje, ho er dat miene, mar de
vrêerd kaem er oon , in sey , œf't er oer ijtten spriecï:
ei Heeren, az jiemme oppe toer komme wolle, de loft
<( iz klear." Wy neye toer. Dear laey nuw dy heele
ruwne krijle foar uwz eagen bleat, By Magdenburg
ney 't east seagen wy de JSlve az twa lijtze wijtte
strijpkes, dy 't ine neat bekinne koe, æf't jæ to loft
œf yerde hearden , lijck az oppe haven to Harns de
eylânnen uwz cack tolijclïje kinne ijnne loft to hing-
jen. Tjin it westen seag me de £f ilhelmsheegte æfter
Cassel. k% ick nuw reckenje dat Cassel sântjien uwre
fenne Broeken iz , sa iz de heele middellijn fenne
kvijte , dy v/y oersjean koene , fjouwer in trijttig uwre.
Ja ney inckele slreeken iz it onwis ho fier it eag
reytst, om't loft in yerde dear ijn en oar fortijze lijclije.
Az ick nuw lang ney 't Noardwesten eagge, freege
my de weerd: «Het sjean' y dear hinne? dear îz
«neat folie to sjean; sjog ljeaver dizz' igg' hinne ney
« it Thuringer ii'âd, ia — —" — HATO fooi him ijnne
(97)
•wirden : «Dat hixine wenje uwz lânzljue ! kom Ones
«in PAUL ! wy binne hier nuw jiette trye goede Frie-
« zen by en oar; wy wolle uwz lied trogge loft droan-
« je lilte ; eaft jæ 't heare mochten ?" In wy songcn
az ney stiet, in de weerd song it chorus mey.
Lânzljue, bern fenn' selme stamme
Sitte in sjonge we ijn it ruwn;
Huwg c u w z , ho yen gaest, yen amme
Uwz by âds trogge yeren flamme ;
Slijppje wy wer 't edel buwn!
Wallje, vo lied oer berg, oer streansme
Uwt forheagge in from gemoed,
AVy, wy binne Frisos teamme,
Waerm fen 't selle frye bloed.
Choor: Wallje, o lied i. s. f.
( 9 8 )
Trouwe_, heiige trouwe stiell©
Yens fen sin uwz hert in hân!
Dat nin schoorring grijm forniele,
Tijzjend twistfjoer nea fordiele
Soonen fen it selme lân'
Nf*, hertstrou-vve -woll' wy tjienje,
Dearoon háde uwz libben lang!
Schoe fromme Affears bân neat yenje
Soonen, werz lijcis, jæ fen twang?
Choor : Nee , hertstrouwe i. s. f.
Teamme Frisos ! kreflge frye ï
Mieuwe we oon dy namme wird ï
J.it uwz de ade deugd fornye ,
Dear schil làn in folk fen dye ,
Fijnnes macht warr' 't'flammjend swirá^
Fioca in slieueht in trouw to Hieuwen
Swarre we ijn dixz' sillge stuwn j
Dearmey schil dijn eere klieuwe,
Ljeauwe frye Friescle gruwn!
Choar: From in slieueht i. s. f.
( 90)
It wier middey ; uwz siîsckip hie U"wz al lang för-
îitten ; nu stocppen wy eack op, noamen æfschie feu*
Be wcerd, keappen him en pijpekop in hette prinlen ,
dear it Brochenhuwz op forbijld stoe æf, to en oon-
tinssen, in teagen ney Schierke. Wirg fenne hiettens
Leamen wy dear. It rinnend wiet fenne Tcalte Bode,
en streamke, wijzge uwz foarrts de wey ney Talend»
Onfoegge stienrotsen stiecken fier in hein twiscken it
wâdgriene bergtme trog. Korts it oord hie en wijld
schien, dat eag in hert fornuwgge in forheagge. Dit
foroare njuencke lijtzen, do wij Elend trog kom il
wierne , in de Bode uwz forlilten h i e , ijn ~en oord ,
dat sefter, oongenammer fieltme opwecke. Seft rijzg»
in tale de gruwn , de sinne strielle ijn laayts oef it
jongbleddig beamte , dat trogge loftamme lijts beriere in
slingere, it griene gerz mey wiegeljend schaedschijn be»
dobbe. Forbijlding specgïe xny en oar beamschaed fbar-
re eagen, dear iju ick ijn swiet siîsckip bliere stuw^
nen tobrocht hie. Mar neat blieuwt oppe wrâd: alles
het sijn eyn, dy stuwnen , jearm fornoeyen, in eack
dit beamte. * j
( 100)
Nuw tochten wy daelck Elhingerode foar •uwzh'îzen
to sjean, mar ît wier nearne to fijnnen. De lânkaerte,
dy ick uwthelle, wijzge dogs uwt, dat wy oppe rieuchte
wey wierne. "Wy traeppen den al fort, kijtsen una de
«agen uwtte holle ; — tolest teane Elbingerode him flack
foar uwz ijnne-leegte. IJnne goldne Engel noamen-wij
av»z restpleats, hellen 't hert reys tijgge op oonenwaerra
miei ijtten, in joegen dearney eack oonne slieprige eagen
her wille.
ORCK het uvra neat fier brochtljeauwe lezzer , dat komt
fen it praten; az er so foart gie" komme wij nea uwt
it Hartsbergtme, — mar -wry behoave hiro neat langer
silsckip to hâden,az wy wille. Siz it dearom , az it jo
neat langer oonstiet iney him to reyzgjen, den Ut ick
er him blieuwe. My stoe lijckwol sijn praet goed
oon, dat ick it neat fea my forkrye koe, it er uwt
to litten.
( 101 )
Mey it jo eack fornoeye, den hab ik mijn vrâsck , in
wy reyzga op en oar jier wer mey. Goendey!
JAKOB ROOEDA.
IJ N H A D
Tijdwijser.
FORSCHAET RUM IN O N R I J M . bl.
Oer it Wapen fen Frieslàn, trog J. S. . 3
Oon mijn Frjuen G. KIJLSTRA , Lz., trogJ. G. VAN BLOM i5
Oon HERO GALAMA, trog G. JAPICX . 17
Oon it Maerteblomke , trog E. HALBERTS-MA . 19
Forklearing fen twae Friesclie Spreckwir-den a3
RINSE IN SWOBKE, Romance, trog T. P.TRESLING 27
Trog it Rinket, trog E. HALBERTSMA , 41
De Kinstner, teog J. G. VAN BLOM . . 47
M.Greate ljeapeiis, trog C. E. B 53
Oon yen jong Famcke, trog A. TELT1NG 54
Uut REINTJE DJE FOKS, trog R. POSTHU-MUS 56
Wobbelke, trog J. G. VAN BLOM . . . 63
Booskri]mke, trog R. POSTHUMUS . . 64
Mijii reys mey Parsop ney Sted , trog * * * * 68
Bea om druwgte, trog J. D. ANKRINGA j3
Nerine, trog J. G. VAN BLOM . . . . 78
Oon JOHN BOWRING , trog A. TELTING . 79
I Jn de dollejorum rinne, trog E. HAL-
BERTSMA . t 80
Grafskrift uppa tüa ethele and fria Frîsa Jon-ker S. 11. R00RDA SOM EYSIKGA , trogM. HETTEMA 85
De Dead, trog R. POSTHUMUS . . . 85
Roem Betelle, trog R. POSTHUMUS . . 87
ForfoJg fenne Rej^se trog it Hartsbergtme,trog J. ROO1DA 88
