Upload
vuongthien
View
225
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
nr. 5
4 | z
omer
201
8A
fgif
teka
ntoo
r 300
0 Le
uven
1 *
Erke
nnin
gsnu
mm
er P
0045
83
Jezuïeten
2
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
3
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
Colofon
Jezuïeten is een uitgave van de regio European Low
Countries van de Sociëteit
van Jezus.H
et verschijnt viermaal per jaar en is
bedoeld voor familieleden, vrienden,
weldoeners en geïnteresseerden.
Giften:
Het blad is in principe gratis.
Giften zijn altijd w
elkom.
Vermeldt a.u.b. uw
postadres.
Voor Nederland:
Stichting St. Claverbond, H
eyendaalseweg 290
6525 SM N
ijmegen
IBAN
: NL85IN
GB 0000 828 228
BIC: ING
BNL2A
Voor Vlaanderenvzw
Sint-Jan Berchmanssem
inarie Koninginnelaan 1411030 BRU
SSELIBA
N: BE02 4352 0547 1140
BIC: KREDBEBB
Mededeling: tijdschrift Jezuïeten
Redactie:K
arin Benoist, Guido D
ierickx SJ, W
alter Fabri SJ, Eduard Kimm
an SJ,Carola Lexm
ond-Kiepe en Jan Stuyt SJ.
Adres voor N
ederland:Carola Lexm
ond-Kiepep/
a Heyendaalsew
eg 2906525 SM
Nijm
egeninfo.elc@
jezuieten.orgtel. 024-3529152/
3529154 A
dres voor Vlaanderen:W
alter Fabri SJKoninginnelaan 141 1030 BRU
SSELw
tel: 02.20 50 158
Abonnem
entenadministratie:
Voor Nederland:
lexmond.elc@
jezuieten.org
Voor Vlaanderen:m
arc.vannieuwenhove@
jesuits.net
ISSN 0167-2967
Verantwoordelijk uitgever:
Jan Stuyt SJ Prinsstraat 17B-2000 A
ntwerpen
België
Op de voorpagina:
Gezelligheid tijdens de
maaltijd (Sint-Jozef C
ollege in Turnhout).
INH
OU
DSO
PGA
VE
CO
LLEGE IN
DE K
IJK
ER – Verbondenheid: het leven op internaat in
de 21ste eeuw
– Philip Brinckm
an ....................................... 3
INSPIR
EREN
DE M
ENSEN
– Paus Franciscus als vernieuwer – Eduard Kim
man SJ .. 5
KO
RTE B
ERIC
HTEN
.....................................................9
AC
TUA
LITEITEN – A
ls een kind… D
e kracht van Godly Play – Katie Velghe .....
14 Ignatiaanse fietsretraite. O
p de fiets met G
od – H
ilde Van Linden .........
16
WER
ELDW
IJD
– Bisschop Johan B
onny bezocht Syrië – Mgr. Johan B
onny ......18
IN M
EMO
RIA
M – Theo van Eijk SJ, Evert Stagge SJ .........................
21
AC
TUA
LITEITEN – Privacyverklaring van Jezuïeten, kw
artaalblad van de jezuïeten in N
ederland en Vlaanderen ...............................22
JEZUÏET IN
OPLEID
ING
– Thomas K
lein SJ – Thomas Klein SJ .................23
BOEK
EN – Portretten van sociale spiritualiteit – H
erman W
esterink e.a. ......... 25
AC
TIVITEITEN
........................................................ 26
VOO
RWO
ORD
Zonnige dagen in april en mei doen ons uitkijken naar de
zomer.
Num
mer 54 van JEZU
ÏETEN zet u op w
eg. Daarin gaat
bisschop Johan Bonny (Antwerpen) op steunend bezoek in
Syrië. Eduard Kimm
an kijkt naar paus Franciscus als ‘vernieuw
er’. Wie nog nooit over G
odly Play gehoord heeft, kan via Katie Velghe m
eer vernemen. G
a je graag mee op
fietsretraite? Schrijf vlug in. Wie nu al aan het nieuw
e schooljaar denkt, kan niet naast het artikel van Philip Brinckm
an. Thom
as Klein legde ondertussen zijn eerste geloften af.D
e gekende rubrieken zijn niet vergeten.Bij deze gelegenheid w
ensen wij W
ard Biemans bijzonder
te danken. Hij verzorgde jaren lang de coördinatie van ons
blad en ontving andere opdrachten binnen onze jezuïetenregio. W
e zijn Ward heel dankbaar voor zijn w
erk. D
at ons tijdschrift net en op tijd bij u lezer op tafel lag is m
ede aan hem te danken. Karin Benoist van het Platform
ignatiaanse spiritualiteit nam
zijn taak over. Ook Jan Stuyt
kwam
de redactie versterken. Welkom
. Zonnige zom
er!
Het internaatlandschap in Vlaanderen is vrij divers
en dat is maar goed ook. M
eestal sluit een internaat nauw
aan bij de schoolomgeving. Som
mige inter-
naten zetten sterk in op zorg en opvang, anderen op structuur, studie-ondersteuning of leren sam
en-leven. O
p die manier hebben ouders een zekere
keuzevrijheid. Eén ding is duidelijk: weinig kinderen
worden nog verplicht om
op internaat te komen. O
p
internaat komen is pure luxe op voorw
aarde dat de jongere er de voordelen van ziet en bereid is om
de nadelen te verdragen.
Bewuste keuze
Als jongeren zich op het internaat van het Sint-
Jozefcollege aanmelden, doen ze dit m
eestal om
enkele specifieke redenen. Een grote groep, vooral
Verbondenheid: het leven op internaat in de 21 ste eeuw
COLLEG
E IN D
E KIJKER
“We w
eten niet waar w
e als ouder gefaald hebben, maar onze tiener
wil op internaat”. Zo kom
en somm
ige ouders hun kind op internaat aanm
elden. In Nederland bestaan ze niet m
eer, in Vlaanderen zijn er nog m
eer dan honderd.
t
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
4
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
5
meisjes, kiest heel bew
ust voor het samenleven m
et vrienden en vriendinnen. Veel jongens gaan dan w
eer voor de sportmogelijkheden en voor de struc-
tuur. Samen sporten, studeren, een actie op poten
zetten… voeden hun hang naar avontuurlijkheid.
Een aantal onder hen beseft heel goed dat ze zich teveel laten afleiden en dat ze baat hebben bij de vastgelegde, stille (!) studiem
omenten dankzij de
sturende ogen van een studiemeester. Structuur is
op internaat belangrijk, maar opvoeden is al lang
meer dan een tiener in een m
aatschappelijk aan-vaard keurslijf dw
ingen.
Identiteit en verantwoordelijkheid
Maar een internaat kan nog zoveel m
eer betekenen. Je leert er iem
and worden in dienst van anderen.
Door nauw
met elkaar sam
en te leven, kan je leren dat verbondenheid een groter goed is dan indivi-dualism
e. Dit is niet eenvoudig, zeker niet voor tie-
ners die constant op zoek zijn naar hun identiteit. W
e proberen het belang van deze zoektocht op te roepen door de w
orstelende intern één enkel puzzel-stukje te geven gekoppeld aan een vraag: “W
at stelt dat blauw
e stukje voor?” Gissend krijgen w
e dan antw
oorden als de zee, of de lucht… W
anneer we
de tiener een tiental stukjes geven, zien ze dat het blauw
e stukje een onderdeeltje is van een blauwe
deur. Je vormt je identiteit in relatie m
et anderen. O
p internaat is dit niet anders. Je komt jezelf op het
spoor in verbondenheid. Voor veel jongeren die uit kleine gezinnen kom
en, voor een aantal die opge-groeid zijn m
et veel applaus en met egosterretjes als
rolmodel, gaat m
et vallen en opstaan een nieuwe
wereld open.
Natuurlijk kan een internaat nog een aantal ande-
re leemtes opvullen. W
e leven in een informatie-
samenleving. W
e worden bestookt door nieuw
s, feiten, feitjes en m
eningen. Een internaat kan hier het verschil m
aken. Je leert er niet alleen informatie
omzetten in kennis en inzicht krijgen in het leren.
Het internaat w
il ook aanzetten tot zelfregulerend leren: een planning leren opstellen en je eraan hou-den, m
aar ook je afsluiten van stoorzenders. Een aantal jongeren geraakt im
mers verstrikt in het
bombardem
ent van informatie en infotainm
ent. H
et wordt steeds duidelijker dat je hen beter ver-
plicht om even uit de inform
atieratrace te stappen. Internen w
ordt geleerd om op een verantw
oorde-lijke m
anier om te gaan m
et hun smartphone, voor
velen hun persoonlijke Heilige G
raal. Het toestel
mag in de gem
eenschappelijke internaatruimtes
niet gebruikt worden en zelfs niet zichtbaar zijn.
Tijdens de studietijd en voor het slapengaan wordt
het toestel in bewaring gegeven. H
et loont: veel internen getuigen dat ze zich beter kunnen focus-sen en dieper slapen.
Tot slot: een internaat staat of valt met de geest en
de geestdrift van de studiemeesters, de rolm
odellen w
aarnaar tieners kunnen opkijken en waartegen ze
zich zelfs kunnen afzetten. Ook dat geeft diepte.
Opvoeders kunnen slagen in hun opzet om
dat ze geloven in de groeikracht van jongeren. Ze w
eten uit ervaring dat terugkoppeling pas echt w
erkt als er een klim
aat van bevestiging en beloning aan-w
ezig is. Ook een tikkeltje hum
or is belangrijk voor de noodzakelijke deblokkering. D
e ware opvoeders
beschikken daarenboven over een rotsvast geloof, noem
het hoop, dat het ‘goed’ komt, ook als het
moeilijk loopt. D
it is geen naïef vertrouwen. H
et is een oervertrouw
en in het wezen van de schepping.
Een opvoeder die dit mysterie uitstraalt, is als een
dansende ster die licht en ruimte schenkt.
Philip Brinckm
an Internaatsdirecteur, Sint-Jozefcollege, Turnhout
In de loop der eeuwen w
erden mannen m
et een uit-eenlopende achtergrond tot paus gekozen: zij had-den belangrijke connecties binnen het Rom
einse rijk of, later, de Rom
einse adel, of zij hadden ervaring opgedaan m
et het besturen van een groot bisdom.
Somm
igen waren m
onnik en abt geweest, of fran-
ciscaan, dominicaan of karm
eliet en hadden als m
agister, professor of prior hun orde gediend. Paus G
regorius XVI was de laatste ordesgeestelijke op
de stoel van Petrus. Sinds 1846 waren de pausen
afkomstig uit de diocesane clerus. D
e verkiezing op 13 m
aart 2013 van een vrij onbekende jezuïet uit Buenos A
ires tot bisschop van Rome en daarm
ee
tot paus van de Rooms-K
atholieke Kerk was een sig-
naal tot verandering: in de manier w
aarop een paus zich als bestuurder opstelt, in de m
anier waarop hij
denkt over zielzorg en leefregels uitvaardigt voor de gew
one gelovigen, en ten slotte veranderingen in de sociale boodschap van de Kerk voor iedereen.
Vernieuwing van de Rom
einse curie Vanaf het m
oment dat de bisschop van Rom
e ook verantw
oordelijkheden kreeg buiten de diocesane grenzen, w
as hij aangewezen op steun van buitenaf:
leken, diakens, monniken en later de bedelorden. D
e ondersteuning van het leeram
bt was eeuw
enlang
INSPIREREN
DE M
ENSEN
Paus Franciscus als vernieuwer
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
67
een vanzelfsprekende taak voor dominicanen en
andere ordesgeestelijken. De ondersteuning bij de
uitoefening van het bestuursambt van de paus w
erd geleverd door Rom
einse leken en Italiaanse geestelij-ken. Pius XI en Pius XII benadrukten in hun am
bt de relatie van Kerk en Staat: daarvoor w
aren er, onder andere, diplom
atieke betrekkingen, toespraken en encyclieken. A
lles was geconcentreerd op de paus die
met behulp van een kardinaal-staatssecretaris alle
touwtjes in handen hield zoals een oude m
onarch. H
ij had specialisten nodig bij de uitoefening van zijn am
bt: diplomaten, edellieden, secretarissen en tekst-
schrijvers. Voor de laatste twee categorieën w
erden religieuzen, en vaak jezuïeten, ingezet.
Halverw
ege de vorige eeuw w
erd de curie bekriti-seerd. H
ervorming van de Rom
einse curie werd het
hoofdpijndossier van elke paus die aantrad na de Tw
eede Wereldoorlog. Paus Paulus VI heeft ingrij-
pende hervormingen doorgevoerd en paus Joannes
Paulus II heeft nieuwe instellingen opgericht, m
aar het w
einig veranderingsgezinde bestuursapparaat bleef een probleem
.
Door
verschillende pausen
werd
de oplossing
gezocht in het internationaliseren van de top van elk departem
ent. De sam
enwerking onderling tus-
sen niet-Italiaanse kardinaal-prefecten is verre van eenvoudig. O
nder het pontificaat van Joannes Pau-lus II w
erden Poolse clerici wat vaker benoem
d in de lagere rangen. In die jaren breidde de curie uit en w
erd er gezocht naar capabele medew
erkers voor de nieuw
e diensten: zo kwam
en er vanzelf ook m
eer religieuzen in de lagere rangen van de curie-departem
enten. Als er af en toe een pater prefect
werd van een departem
ent, zoals een eeuw geleden
de Nederlandse redem
ptorist Willem
van Rossum,
later de Belgische scheutist Jan Pieter Schotte of de D
uitse jezuïet Augustin Bea, dan w
as dat op grond van persoonlijke verdiensten en niet op grond van een voortdurende, institutionele ondersteuning door de betreffende orde of congregatie.
Hoe is dat nu onder de jezuïet paus Franciscus?
Haalt hij ineens veel jezuïeten naar Rom
e? Naar-
mate m
ensen ouder worden, kunnen ze m
oeilijker w
ennen aan nieuwe, vreem
de medew
erkers. Recen-te pausen, zoals Paulus VI of Joannes Paulus II,
verlieten zich in de laatste tien jaar van hun leven op vertrouw
de medew
erkers. Dat is niet fundam
en-teel anders bij paus Franciscus. Zijn keuze tussen w
ereldheren, religieuzen of leken wijkt nauw
elijks af van het beleid van zijn voorgangers. H
ij bevoor-deelt geen religieuzen, in het bijzonder jezuïeten, bij benoem
ingen op leidinggevende posten. Dat pater
Louis Ladaria, een Spaanse jezuïet, nu prefect is van de C
ongregatie voor de Geloofsleer is niet zo
uitzonderlijk in het licht van zijn lidmaatschap van
de Internationale Theologencomm
issie sinds 1992, en van andere posities in de Rom
einse curie. Zo zijn er andere voorbeelden te noem
en. Als er van een
voorkeur sprake is, dan is dat, ook in de lijn van paus Joannes Paulus II, het aantrekken door paus Fran-ciscus van m
edewerkers afkom
stig uit de nieuwe
bewegingen w
aarin priesters, leken en soms hele
families sam
enwerken: Focolare (opgericht 1943),
Com
unione e Liberazione (1954) of Sant’Egidio (1968). D
eze bewegingen zijn in Italië ontstaan en
sindsdien wereldw
ijd gegroeid. Overigens is het niet
ongewoon dat pausen zich prettig voelen bij pas
opgerichte bewegingen: bijvoorbeeld Paulus VI bij
de pinksterbeweging.
Een groot punt maakt paus Franciscus van de ver-
nieuwing van het financiële beleid van het Vati-
caan. Een nieuw curie-departem
ent werd opgericht,
maar deze vernieuw
ing liep in 2017 vast door het aftreden
van de
leidinggevende personen:
kar-dinaal Pell m
oest tijdelijk ontheven worden van
zijn functie, omdat hij terug naar A
ustralië moest
wegens een rechtszaak; dr. Libero M
ilone (67), oud-voorzitter van de accounting firm
a Deloitte &
Tou-che, Italia, stapte na tw
ee jaar eigener beweging
op uit onvrede met de slechte sam
enwerking van
curie-medew
erkers. Het opm
aken van de jaarreke-ning m
ag dan wel ontstaan zijn in het Italië van de
Renaissance, maar in het Italië van nu is het een
schimm
ige praktijk, want Italiaanse ondernem
in-gen nem
en hun jaarrekening vaak niet voldoende serieus. H
et Vaticaan heeft hier de cultuur niet mee.
Paus en bisschoppenH
oe krijgt deze paus de meer dan 4.000 bisschop-
pen mee in een nieuw
pastoraal elan? Dat kan door
reizen te maken, m
aar een bezoek is vooral een publieksgebeurtenis en nauw
elijks een gelegen-
heid om eens goed m
et de landelijke bisschoppen-conferentie te praten. Joannes Paulus II en Bene-dictus XVI lieten w
einig manoeuvreerruim
te voor deze conferenties. Paus Franciscus is geïnteresseerd in de regionale of continentale conferenties. In sep-tem
ber 2017 bezocht paus Franciscus Colom
bia. Hij
gaf een audiëntie aan het dagelijks bestuur van de C
ELAM
(Latijns-Am
erikaanse Bisschoppenconfe-rentie). D
e paus gaf geen beleidslijnen maar bena-
drukte het persoonlijke geloofsleven. Hij herinnerde
de bisschoppen aan de CELA
M-bijeenkom
st in Rio de Janeiro (2013) w
aar hij sprak over de verleiding om
het evangelie te ideologiseren. Opnieuw
bena-drukte Franciscus dat G
od niet tot ons spreekt als een notaris of als een clericus m
aar als een vader tot zijn kind. H
et evangelie is geen programm
a voor sociale actie, voor een bureaucratisch kerkgenoot-schap of een succesvolle religieuze ondernem
ing, m
aar ze is de gemeenschap van de volgelingen van
Jezus. De paus benadrukte nabijheid en ontm
oe-ting: daar w
erkt God m
ee en daar moeten w
ij het ook m
ee doen. In Christus is G
od tot ons gekomen.
In Christus ontm
oet Hij ons.
Het Tw
eede Vaticaans Concilie stelde dat een paus
in collegialiteit zijn ambt uitoefent. Paus Paulus VI
riep de bisschoppensynode in leven: in oktober dit jaar kom
t die weer bijeen. Zo’n nieuw
e beleidsin-stantie heeft tijd nodig om
zich te bewijzen. D
at gebeurde ook m
et de gekozen volksvertegenwoor-
diging in heel Europa in de negentiende eeuw.
Koningschap en pausdom veranderen door zulke
inspraakorganen, want ze verliezen bevoegdheden
maar kunnen in (m
oreel) gezag toenemen. Paus
Paulus VI publiceerde in 1975 voor het eerst een post-synodale exhortatie Evangelii nuntiandi na de derde gew
one Synodezitting in het najaar van 1974. Paus Joannes Paulus II heeft system
atisch post-synodale
apostolische exhortaties
gepubli-ceerd: een sam
envatting van de discussies met een
afrondend en persoonlijke standpunt van de paus. Paus Franciscus begon m
et een exhortatie Evangelii gaudium
(2013) over de discussies van de laatste bisschoppensynode onder leiding van paus Bene-dictus XVI. In 2016 publiceerde hij A
moris laetitia
(De vreugde van de liefde), als afsluiting van de
synode over het gezin (2015).
De sociale boodschap van de Kerk
Toen de Industriële Revolutie in Europa grote soci-ale spanningen veroorzaakte, genaam
d de ‘Sociale K
westie’, kw
am paus Leo XIII onverw
achts in 1891
Paus Franciscus en Eduard Kim
man SJ
© SERVIZIO FOTOGRAFICO DE “L’O.R.”
KO
RTE BERICHTEN
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
9
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
8
AM
STERDAM
XaveriushuisBen Frie, editor van w
ebmagazine Ignis, m
eldt dat w
e, nu wij in A
msterdam
steeds meer Vlaam
s horen praten, kunnen zeggen dat Ignis m
edio mei ‘een
nieuw kleedje’ krijgt. H
oofdredacteur Rick Timm
er-m
ans is er druk mee, en m
ede dankzij hem kunnen
we bij de tijd blijven. *
In de Krijtbergkerk w
ordt in
overleg m
et het
Utrechts
Catharijneconvent
gewerkt aan verbetering van de ontvangst van de
vele museale bezoekers. W
e werken steeds m
eer sam
en met de binnenstadparochie. *
We begon-
nen met een onderscheidingsproces over onze rol
in de binnenstad. Velen weten ons te vinden voor
persoonlijke begeleiding, en onze inbreng met de
ignatiaanse spiritualiteit in de stad blijft niet onop-gem
erkt. * Ben w
as als overste van de zusters van het H
. Hart betrokken bij de verkoop van het
klooster van de zusters in Rosmalen, dat nu een
goede bestemm
ing krijgt als opvangcentrum voor
jongeren met psychische problem
en.* Toon Suffys voelt zich goed in A
msterdam
. Hij vindt A
mster-
damm
ers open mensen, die graag onm
iddellijk en zonder om
wegen voor hun m
ening uitkomen. Tot
nog toe kreeg hij positieve kritiek. Dat voelt w
el goed. H
ij heeft een elektrische fiets gekocht, een geschenk van de G
entse parochies. Om
dat hij niet lui w
ou zijn, startte hij het fietsen met m
inimum
ondersteuning.
Om
dat dit
zo m
oeizaam
ging, begon hij zich vragen te stellen over zijn fysieke con-ditie, totdat hij de ondersteuning w
at verhoogde. Toen reed de fiets als vanzelf, zonder m
oeite 20 km
per uur. Toen hij vervolgens de ondersteuning w
ilde verlagen, ontdekte hij dat de ‘ondersteuning’ uitstond. H
ij heeft dus meer dan 50 km
gereden op een elektrische fiets zonder de m
otor te gebrui-ken en toch kw
am hij vooruit. Zijn conditie is dus
toch niet zo slecht. * Bart van Em
merik heeft de
Paas driedaagse gevierd in de Oude A
bdij in Dron-
gen. * W
at het Platform ignatiaanse spiritualiteit
betreft kan worden gem
eld, dat Hilde Van Linden
en Bart na Pasen in Rome zijn gew
eest voor een internationale
bijeenkomst
van begeleiders
van gem
eenschappelijke onderscheiding, zowel jezuïe-
ten als niet-jezuïeten, uit Nederland, België, Frank-
rijk, Italië, Canada, Libanon en D
uitsland. * W
ard Biem
ans is bezig met de voorbereiding van de eer-
ste landelijke dag van de Gem
eenschap Christelijk
Leven (GC
L) in Nederland sinds ca. tw
intig jaar. In m
aart verzorgde hij een lezing plus input voor groepsgesprekken over de brief van paus Franciscus A
moris Laetitia (de vreugde van de liefde), voor de
Vlaamse G
CL. *
Gregory Brenninkm
eijer heeft op 20 april in A
qua Viva het gouden priesterjubileum
van zijn wijdingsgenoten Peter de Ruiter en Benoît
Stoffels meegevierd. D
e feestelijke herdenking van zijn eigen vijftigjarig priesterschap zal op 20 en 21 m
ei in Am
sterdam plaatsvinden. *
Op 9 april is
Paul Begheyn geheel onverwacht 's avonds laat
opgenomen in het VU
-ziekenhuis. Na enkele dagen
is hij voor revalidatie overgebracht naar Aqua Viva.
Eind april wordt bepaald of en w
anneer hij geope-reerd zal w
orden aan een niersteen.
AN
TWERPEN
Rom
ero-LoyolaIn dit huis spelen zich voortdurend tw
ee tegen-gestelde bew
egingen af: landingsplaats voor aller-lei vergaderingen en personen en startplaats voor velerlei visites van de huisgenoten in de N
ederlan-den en verderaf. *
Tot de eerste beweging reke-
nen we het lunchgesprek voor de begeleiders van
de Geestelijke O
efeningen in de regio’s Antw
erpen en M
echelen op 3 februari en het verblijf van Père M
ichel N’Tangu K
insau vanaf 19 februari. Als lid
van het Centraal Bureau voor financiële aangele-
genheden in de Curie bezocht hij van hieruit ver-
scheidene huizen in Vlaanderen en Nederland om
m
eer inzicht te krijgen in hun financieel beheer. De
tweede bew
eging is waarneem
baar in de deelname
van overste en socius van de regio, Johan Verschue-ren en Jan Stuyt, aan het overleg m
et de consulten van de Ierse en de Engelse provincie in Belfast (16-18 februari). O
p de agenda stonden onder meer de
kennismaking m
et Noord-Ierland – tw
ee bisschop-pen m
aakten hun opwachting – en het verkennen
van meer m
ogelijkheden om sam
en te werken.
Om
streeks 21 maart trok Jan naar Kopenhagen
voor een gesprek met Richard Sprengers, die tot de
regio van de ELC behoort en ginds in bestuurlijk-
juridische problemen verw
ikkeld was geraakt. D
ie zijn nu gelukkig bijna voorbij. Zow
el Johan als Jan en Theo van D
runen reizen regelmatig naar de hui-
zen in Nederland (vooral A
qua Viva in Nijm
egen en de K
rijtberg in Am
sterdam) voor aangelegenhe-
met een sociale encycliek, Rerum
Novarum
. Gedu-
rende de 20e eeuw
volgden nog zeven van derge-lijke docum
enten met een boodschap die bestem
d w
as voor iedereen. De noden van de w
ereld worden
becomm
entarieerd met behulp van argum
entaties uit het natuurrecht of de m
ensenrechten, zoals sinds Pius XII elke paus dat doet in zijn A
ngelus-praatje op zondagm
iddag. Een encycliek is een doorwrocht
stuk, waarvan grote delen geschreven zijn door ano-
niem blijvende specialisten. D
e sociale encyclieken w
aren vaak het werk van jezuïeten of dom
inicanen.
Paus Franciscus
publiceerde tw
ee jaar
geleden Laudato Si’: een encycliek over het m
ilieuvraagstuk. Franciscus spreekt niet zoals paus Leo XIII, een voor-m
alig bestuursambtenaar, of als paus Paulus VI, een
behoedzame intellectueel, m
aar als een enthousi-asm
erende man uit Latijns A
merika. G
esticulerend, em
otioneel, evocatief. De kern van zijn betoog is
dat iedereen een persoonlijke be kering moet door-
maken.
Als sober levende paus doet Jorge Bergoglio vaak
aan een bevrijdingstheoloog denken. Hij kent deze
theologie vanaf het ontstaan, maar hij heeft een
afwijkende visie op w
at de Kerk moet doen. D
e Kerk hoort volgens hem
geen directe politieke rol te gaan spelen, m
aar zij hoort wel een boodschap te
hebben voor mensen die hun geloof serieus nem
en in een com
plexe, seculiere samenleving. Voor paus
Franciscus is dat een boodschap van barmhartig-
heid en
standvastige vroom
heid. D
e eenzijdige
theorieën over economische groei, geïdeologiseerd
in het woord desarrolIism
o, moeten niet vervangen
worden door nog eenzijdiger benaderingen van
structuralistische, sociaal-dialectisch
of m
arxisti-sche aard, m
aar door een integrale, christelijke visie op de m
ens, op de schepping en op de Schepper. A
l in zijn eerste apostolische exhortatie Evangelii gaudium
stelt paus Franciscus dat missionering (en
niet structuurverandering, welvaartsverm
eerdering of sociale rechtvaardigheid) het paradigm
a is van elke opdracht van de Kerk.
Gold bij de jezuïeten nog dat sociale w
erken of col-leges gesticht w
erden ad utilitatem civitatis, tot nut
van de gemeenschap, en dat het bevorderen van
sociale rechtvaardigheid in zich al een geloofsact
kan zijn, dit is niet de opvatting van paus Franciscus. H
ij benadrukt in vele toespraken en documenten
de noodzaak van de persoonlijke bekering en de persoonlijke relatie m
et God. D
e moderne m
ens dient te leven m
et open handen en met een ver-
wachtingsvolle blik. H
ij draait het perspectief om.
Hij noem
t dat “de blik van de armen”. H
ij verkondigt een variant op de bevrijdingstheologie die niet op een w
etenschappelijk verantwoorde analyse m
aar op volksvroom
heid stoelt. Hij geeft niet om
een eco-nom
isch of statistisch gedefinieerde armoede m
aar hij geeft w
el om m
iljoenen arme m
ensen. Dat is het
idee achter de “Eerste Werelddag van de A
rmen”, op
19 november 2017: bem
in niet met w
oorden maar
met daden. D
at motto klinkt erg gew
oon, maar zo
ziet Franciscus het ook: deel in het leven van de arm
en, beschouw niet langer geld, carrière en w
eel-de als levensdoel. D
ie berustende levenshouding is voor een ondernem
er of een econoom onbegrijpe-
lijke taal, wanneer je je hele leven hebt besteed
aan het opbouwen van een ondernem
ing of aan de bestudering van het terugdringen van het w
el-vaartstekort. H
et gaat paus Franciscus echter niet om
de oplossing van problemen of om
organisaties die het arm
oedeprobleem gaan oplossen, m
aar om
de ontmoeting m
et de armen, w
ant dat ziet hij als w
aardevol, als barmhartig, als bevestiging van
geloof. Zulke ontmoetingen zijn veronachtzaam
d m
aar zijn volgens hem de sleutel tot oplossing van
sociale problemen. H
et gaat hem niet om
christe-lijk-sociale organisaties m
aar om bew
egingen die gem
eenschap en economie bijeen brengen. In deze
stellingnames is de invloed van Focolare of Sant’E-
gidio herkenbaar. Die invloed is nu sterker dan de
eeuwenoude traditie van de RK
Sociale Leer.
Op 19 m
aart 2018 publiceerde paus Franciscus zijn derde apostolische exhortatie G
audete et exultate (Verheugt u en jubelt). D
eze keer is het geen afslui-tend docum
ent van een synodale discussie, maar
een verduidelijking van punten die hij al eerder ter sprake bracht. H
et gaat hem boven alles om
heilig-heid, om
persoonlijke heiligheid van christenen.
Eduard Kimm
an SJ
11
KO
RTE BERICHTEN
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
10
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
11
HEV
ERLEEFavreH
et leven van comm
uniteit Favre staat in het teken van afronden en van reizen. W
outer Blesgraaf wijdt
zich aan de KU
Leuven aan een masterthesis over
de kerkvaders. Thomas K
lein rondt wat vakken af
en vertrekt binnenkort naar Parijs om zijn Frans
van een ‘upgrade’ te voorzien (straks kan hij dat in het Frans zeggen). En ook Jos M
oons sluit iets af; een Leuvense printshop drukte onlangs zijn docto-raat. Verder w
ordt er veel gereisd. Philip Debruyne
begeleidde een reis van leerkrachten naar Israël-Palestina in het kader van het ‘am
bassadeurs van dialoog’- project en dacht in Rom
e na over onze interne com
municatie. W
alter Ceyssens voorzag
zijn seminaristen in O
rval van een paasbezinning en pelgrim
eerde met hen naar Rom
e. En Jos Moons
leerde in Wales handvatten om
geestelijke bege-leiders in opleiding te superviseren. O
nze minister
Theo Brebels zorgt dat onze comm
uniteit overvloeit van m
elk en honing en al het andere, om het stude-
ren en reizen goed te volbrengen. HEV
ERLEEJezuïetenhuisZieken en m
edische ingrepen zijn er altijd in een rust-huis als het onze. *
Begin februari werd Jan Erkens
voor een week opgenom
en in het UZ Leuven voor
onderzoek. Begin maart m
oest hij terug voor con-trole. *
Eind februari werd in het U
Z bij André D
e Ridder een stent geplaatst in de linker halsslagader. Voor de rechter w
as het ondoenbaar wegens te ver
gevorderde dichtslibbing. Hij verbleef voor een rust-
periode tot 12 april in huis en kon de 14e april weer
naar zijn geliefde Bukavu. * Begin m
aart moest
Frans Stoops voor een dagje naar het hospitaal voor de behandeling van een liesbreuk. *
En eind m
aart werd Bob C
eusters op kamer vertroeteld door
het verplegend personeel omw
ille van een diepe bronchitis. *
André C
nockaert kwam
begin april vanuit D
rongen even kijken voor een kamer. N
a een serieuze ingreep in G
ent heeft hij een toch lange revalidatieperiode nodig. O
p 9 april heeft hij zijn ruim
e loft in Drongen verlaten voor een bescheiden
optrekje hier in Heverlee. *
Op 11 april m
oesten w
e Raf Dew
eer met suiker- en nierproblem
en naar het ziekenhuis brengen. *
Begin februari hebben
BRU
SSELArrupe D
e Heer is verrezen en onze tuinm
an heet Verhezen. Bezoekers van w
eleer moesten zich in onze binnen-
tuin door braam en slingerplanten een w
eg hakken. Thans staan m
agnolia, seringen, irissen, azalea’s en pioenen op een geom
etrische lijn. Brevierpaden zijn getrokken. D
e natuur is getemd. Eén laatste
slak trekt nog een doodlopend spoor over de fatale blauw
e korrels die de rest van zijn slijmerig geslacht
al hadden uitgeroeid. Welkom
in onze lusthof! Met
dank aan pater Charles die zo zijn negentigste
levensjaar met glans verdedigt. O
ok Walter D
evos heeft ondergronds puin van de laatste W
ereldoor-log (de stationsom
geving van Brussel-Noord w
as ooit een doelw
it voor geallieerde bombardeurs)
voorgoed uit onze kloostertuin weggekruid. *
In de G
oede Week beleeft onze overste, H
ugo, zijn tachtigste verjaardag. Een ontsteking aan de lucht-w
egen verhindert hem echter om
de gebruikelijke kaarsjes uit te blazen. Er kom
t zelfs dagenlang extra zuurstof aan te pas in een overigens gerieflijke kam
er van het Sint-Anna ziekenhis te A
nderlecht. H
et Alleluja van Pasen kom
t voor pater Carm
eliet dus m
et enige vertraging. Gelukkig w
eet Ed Rede-ker, onze m
inister, de ingevroren overblijfselen van die verboden feestdissen alsnog ter tafel te voeren – en w
el op de vereiste temperaturen. *
De huis-
genoten, Jos Janssens en Walter Fabri, gaan w
el-haast dagelijks op pad. Zoals de apostelen in Jezus’ tijd bespeuren zij overal de val van kw
ade engelen. En bejubelen zij bij hun thuiskom
st de triomf van
het goede. Tegelijk blijven zij na hun pastorale over-w
inningen schroomvol. D
e hand Gods blijve in hen
werkzaam
. * Ludw
ig Van Heucke verplaatst zich
ook nu en dan naar achtbare vergaderingen. Daar
bespreekt men m
eestal herschikkingsplannen bin-nen Kerk en Sociëteit. W
e staan in een tijdperk van m
utatie en herschepping. * H
et jongste huisbe-zoek van de Regionale O
verste aan onze gemeen-
schap was een orgelpunt in het jonge lenteseizoen.
Bemoedigende w
oorden werden toen gesproken.
Gesterkt naar geest en lichaam
gaan we door m
et de strijd.
schrijven. Bij elk van de honderd (!) recepten zoekt D
ries een passende heilige. Het kookboek verschijnt
hopelijk komende zom
er. * N
et na Pasen kwam
en alle novicen veilig en w
el terug. Op de verjaardag
van Dries snoven w
e met z’n allen w
at lokale cul-tuur op in de m
atch Aston Villa tegen Reading. D
e gebeden van M
ick O’C
onnor, Villasupporter, wier-
pen hun vruchten af, want het w
erd 3-0! * M
et de hele gem
eenschap hielden we een recollectiedag,
geleid door Dries. W
e gingen daarvoor naar het klooster van de M
ater Ecclesiae-congregatie nabij C
oventry waar w
e heel gastvrij werden ontvangen
door de zusters. * Eind april hadden w
e met z’n
allen een studieweek in C
ampion H
all in Oxford,
waar w
e onder andere onze kennis van de Constitu-
ties bijwerkten onder deskundige leiding van M
ark Rotsaert. In het noviciaat hadden w
e ook sessies over de liturgie door A
ndrew C
ameron-M
owat en
we lazen het evangelie van M
arcus met N
icholas K
ing. Ook Philip Endean en Stephen Pow
er kwam
en hun expertise m
et ons delen. * Eind m
ei vatten de eerstejaars hun pelgrim
stocht aan, terwijl de tw
ee-dejaars aan hun laatste experim
ent beginnen. De
Britse tweedejaars w
ordt naar Guyana gestuurd om
er m
et de Rupununi-indianen te werken en onze
tweedejaars w
ordt naar Guinee (A
OC
) gestuurd om
er in een lagere school en weeshuis te w
erken.
BO
ECHO
UT
Xaverius in Capenberg*
Bob Albertijn w
as enkele dagen in het zieken-huis m
et een lichte beroerte. Hij sprak m
oeilijk. *
Onze ouderdom
sdeken is Ward D
irven. 0p 19 april w
erd hij 93. Daar gaat hij prat op w
ant dagelijks hoorden w
e: 'Ik ben op mijn 94ste'. W
ard is nog ver van uitgeteld. *
Elke vierde zondag van de maand
is Theo Fonteyn voorganger in de parochiekerk van Vrem
de, deelgemeente van Boechout. *
Er zijn 'w
erken' op het domein C
apenberg. Het dom
ein w
erd uitgebreid met 3,3 hectare aangrenzende
landbouwgrond. N
u wordt er een nieuw
voetbal-veld aangelegd m
et parking. In mei w
ordt het gras gezaaid. Een veel gebruikte aarden w
andelweg in
het domein w
ordt verhard en komt tien centim
eter hoger te liggen. Een voordeel voor fietsers en w
an-delaars m
et of zonder rollator.
den van administratieve aard. *
Tijdens de Goede
Week trad Johan op als celebrant in de diensten
van Witte D
onderdag, Goede Vrijdag en Paasza-
terdag. * O
p 24 februari trok de comm
uniteit zo goed als voltallig naar H
everlee om er de plech-
tigheid van Thomas K
leins eerste geloften bij te w
onen. En op de binnenplaats van het huis voltrok zich een heel andere plechtigheid: de w
ijding van de nieuw
e auto van ons personeelslid Dom
iniek D
e Deken door pater regionaal. *
Op 27 februari
nam Johan Vanhoutte na 27 jaar afscheid van de
Pastorale Dienst van de U
niversiteit Antw
erpen. De
voorziene zaal was te klein om
alle belangstellen-den te herbergen; er w
aren veel hartelijke toespra-ken. *
En in die drukke februarimaand had hier
ook een redactievergadering plaats van Cardoner,
waarvan onze huisgenoten, Jan Stuyt en W
iggert M
olenaar, tot de redactie behoren. * O
p 19 en 20 april w
as Mark Rotsaert hier te gast. H
ij had een gesprek m
et bisschop Johan Bonny over een groep priesters die elkaar regelm
atig in Antw
erpen in het A
mandushuis ontm
oeten: een vijftiental priesters van het bisdom
en evenveel priesters erbuiten. M
ark zal worden uitgenodigd om
een bezinning voor deze groep te begeleiden in de abdij van O
rval. * Intussen gaat G
uido Dierickx onverm
oei-baar door m
et zijn bezoeken aan ’s-Hertogenbosch
voor de redactievergaderingen van Ignis. Maar de
veelzijdige activiteiten van deze comm
uniteit, die in tw
ee huizen is gevestigd, zouden niet mogelijk
zijn, als Wiggert er niet m
et grote toewijding voor
zou zorgen dat de fysieke mens van dag tot dag
ondersteund wordt, terw
ijl Paul Crab ervoor instaat
dat onze gastenkamers graag door onze gasten
betrokken worden.
BIRM
ING
HAM
Noviciaat M
anresa House
Tot Pasen waren de novicen op experim
ent. Het
was stil in huis en M
ick O’C
onnor – de minister –
maakte naarstig gebruik van de rust om
het huis op te knappen. *
Dries van den A
kker had vrienden op bezoek uit N
ederland en bracht tien dagen met
hen door in Noord-W
ales. * M
artina en Colette
(M&
C), tw
ee oudere dames die gedurende 25 jaar
de zondagse lunches voor ons kookten, hebben het noviciaat aangeboden om
een kookboek te
13
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
12
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
13
in staat geweest om
de Paaswake van de vorige
avond mee te m
aken. Maar nu w
erd dat gemis
volop ingehaald. En tijdens het diner die middag
zat onze refter vol, en konden we genieten van de
paasmaaltijd w
aar onze koks weer enorm
hun best voor hadden gedaan. A
l met al w
aren het mooie
dagen; inspirerend én gezellig. * En er is nog m
eer te vieren gew
eest. Op 5 april vierden w
e dat broe-der W
illie Rams O
P 80 jaar geleden geloften deed. En daar bleef het niet bij. Benoît Stoffels w
as nog nauw
elijks als verse huisgenoot vanuit Mechelen
onze gelederen komen versterken, of hij startte m
et de voorbereiding van zijn 50-jarig priesterjubileum
. Sam
en met Peter de Ruiter en G
regory Brennink-m
eijer, die voor de viering op 20 april daarvoor uit A
msterdam
kwam
. * W
e hebben mom
enteel een andere A
msterdam
mer in ons m
idden, die boven-dien N
ijmegenaar van geboorte is; Paul Begheyn is
namelijk bij ons aan het herstellen na onverw
acht (m
aar gelukkig kort) in Am
sterdam in het zieken-
huis opgenomen te zijn gew
eest. * O
p 3 maart
namen w
e afscheid van Theo van Eijk. In een ruim
bezochte viering luisterden wij naar een zus van
Theo en naar Jan Bentvelzen, die zijn leven recht deden. W
ij hoorden bovendien Theo zelf, dankzij een C
D-opnam
e van een uitvoering van het ensem-
ble Charlem
agne waarin hij jaren als tenor zong en
vele optredens mee verzorgde. H
et was een goed
afscheid.
NIJM
EGEN
Aqua VivaEen belangrijk w
apenfeit van het afgelopen kwar-
taal is de aanstelling van de heer Hub Sim
ons als de nieuw
e directeur van ons huis. In september w
as de heer W
im H
utten aangetreden als directeur ad interim
. Gedurende het halve jaar dat hij bij ons
werkte, heeft hij bijzonder veel gedaan om
aan de financiële en bedrijfsm
atige organisatie van Aqua
Viva het nodige te verhelderen en te stroomlijnen.
Voor onze medew
erkers was belangrijk dat hij een
duidelijke en herkenbare lijn naar de toekomst
neerzette. En hij heeft het bestuur zeer geholpen om
van algemene beleidsvoornem
ens tot concrete beslissingen te kom
en. Na dit halve jaar w
as de tijd rijp om
een vaste directeur in dienst te nemen, en
wij zijn blij dat w
e Hub Sim
ons in die rol hebben m
ogen verwelkom
en. * O
p 10 februari vierden w
ij onze jaarlijkse ziekendag. In een volle kapel ontvingen de huisgenoten die dat w
ilden, tijdens een m
ooie viering de ziekenzalving. Menigeen had
zich daarvoor tevoren opgegeven. Maar tijdens de
viering voelden de nodigen die dat niet gedaan hadden, zich toch geïnspireerd om
het voorbeeld van hun m
eer proactieve huisgenoten te volgen. *
De start van de Veertigdagentijd bracht een nieuw
initiatief op religieus vlak. A
angespoord door de regionale overste en m
ede onder invloed van de internet-retraites die vanuit ons A
msterdam
se plat-form
worden georganiseerd, zijn w
e met een heel
eenvoudige avondoefening
begonnen, aan
het eind van iedere m
iddag, vlak vóór de avondmaal-
tijd. Het initiatief bleek duidelijk aan een behoefte
te beantwoorden, en w
e wij zijn er na Pasen dan
ook mee doorgegaan. *
In diezelfde Veertigda-gentijd vond de jaarlijkse huisretraite plaats. D
e retraite w
erd dit jaar verzorgd door Hans Putm
an. H
et was zijn eerste N
ederlandse retraite, een expe-rim
ent dat zowel hem
zelf als de grote groep deel-nem
ers goed beviel. Zijn authentieke aanpak was
inspirerend. * D
e viering van Pasen werd – zoals
ieder jaar – weer een m
ooi feest. De goedverzorgde
plechtigheden van het triduum brachten ons naar
Pasen toe. In de Paasnacht ging Hans van Leeuw
en voor, m
et Chris Sw
üste als assistent. De avond w
erd afgesloten m
et de in ons huis traditionele gezellige bijeenkom
st in de aula. Op de Paaszondag w
as de kapel totaal gevuld. N
iet alle huisgenoten waren
precieerd. * Er gebeuren ook leuke dingen in huis.
Een klein groepje speelt op zaterdagavond als het kan rum
mikub. H
et is bijna niet in te denken maar
het gebeurde. Marc Van N
ieuwenhove had reeds
165 punten verzameld zonder te kunnen starten
terwijl Fons Sw
innen ondertussen uitspeelde. *
En natuurlijk is Jan Erkens weer veertien dagen zijn
bril kwijt gew
eest, tot hij teruggevonden werd in
wat nog altijd de bibliotheek van M
onden wordt
genoemd. *
De lente heeft dit jaar een w
eelde van onze tuin gem
aakt. Onder leiding van Theo Brebels
werden uitgeleefde bom
en verwijderd en nieuw
e aangeplant. En de technische dienst m
et Geert en
Jorg hebben nog steeds doorgewerkt aan de hoogst
noodzakelijke vernieuwing van de elektrische instal-
latie van het huis.
MECH
ELENH
uis LeliëndaalO
nze sportieve overste heeft op Kerstdag de nog valide huisgenoten op sleeptouw
genomen naar
het Mechelsbroec. D
at zijn zo van die zeldzame initi-
atieven waarvan m
en zegt dat we het m
eer zouden m
oeten doen maar w
aarvan men intussen w
eet dat het bij die ene keer zal blijven. D
at wij intussen inge-
burgerd zijn en gekend in Mechelen en om
streken blijkt uit het feit dat verschillende m
edebroeders hun liturgische talenten laten gedijen in de om
lig-gende dorpen. W
ie ons in de kerstvakantie culinair verw
end heeft is onze gelegenheidskok. Waar haalt
die zijn kookkunst vandaan want kookboeken zijn
aan hem niet besteed. *
Bij Malines by night hoort
nu ook onze stichter. Sinds januari staat Ignatius in de schijnw
erpers van de Bruul. Nu zie je pas goed
dat hij letterlijk gehandicapt is. Zoals Dodoens in
de kruidentuin van het stadspark, mist Ignatius zijn
rechterhand. De diepere betekenis hiervan laat ik
over aan jou lezer. * M
idden januari verliet Ben Stoffels ons om
zijn intrek te nemen in A
qua Viva, ons bejaardentehuis in N
ijmegen, w
aar hij mantel-
zorg zal verlenen. Het hartelijke vaarw
el dat hem
te beurt viel, toont hoe goed hij aardde in Vlaamse
grond. Wij zullen zijn originele invallen m
issen! *
Wij w
aren ook te gast bij onze jonge buren. Ieder-een w
as getroffen door het enthousiasme van de
begeleiders, de vriendelijkheid van de bewoners en
de inrichting van het huis.
we de w
interprik met sneeuw
en ijsvorming gehad.
Is hij op zijn leeftijd een beetje zelfzeker geweest?
In ieder geval werd W
im Beuken een gevallen m
an. G
elukkig niets
gebroken, enkel
schaafwonden.
Vriendelijke mensen brachten hem
naar huis. Het
had geen enkel verband met enkele bom
en die op dezelfde dag in de tuin w
erden geveld. * En half
april liepen twee van onze m
ensen een vervelend pijnlijke zona op, W
ilfried Heyvaert en Paul Verdey-
en. Bij Paul was het zo erg dat hij naar de spoed van
het ziekenhuis gebracht moest w
orden. En tot over-m
aat kreeg Paul Dierickx op 16 april een beroerte.
De M
UG
en een ambulance w
aren na tien minuten
ter plaatse en brachten hem naar het U
Z Gasthuis-
berg. Bij het schrijven van deze kroniek wisten w
e nog niet hoe de toestand van Paul verder zou ver-lopen m
aar het scheen zich in de goede richting te ontw
ikkelen. Ondertussen w
ordt Jules De G
raeve ook heel regelm
atig bezocht. * En w
ie vertoont nooit tekenen van ziekte of heeft geen ingrepen nodig? O
nze oudste Cyriel Van D
oorsselaer. Op 16
maart w
erd hij zomaar 105. W
e hebben hem flink
gevierd. Schepen Van Sina van het gemeentebe-
stuur kwam
hem gelukw
ensen vanwege de koning
en overhandigde hem een grote bloem
enruiker. Een uitgebreider verslag verscheen in de regiobe-richten. *
Met de com
muniteit van Favre w
erden op 24 m
aart de eerste geloften van Thomas K
lein gevierd m
et gasten uit Ierland en Engeland en ook Bastiaan van Rooijen, die filosofie en theolo-gie studeert in Parijs. *
Extra vermeld dient de
wijze w
aarop Peter van Gool het avondgebed voor
de veertigdagentijd heeft verzorgd, en hoe hij de paasw
ake is voorgegaan. Roger Lenaers gaf voor de com
muniteit tw
ee lezingen, één over ‘Vergeving’ en één over ‘D
e Verrijzenis van Jezus’. * Verm
eld dient ook te w
orden dat we M
ark Rotsaert weer
als gast mochten ontvangen van de tw
eede tot de zesde april. W
e zijn ook altijd gecharmeerd door
het regelmatig vriendelijke bezoek van H
erman,
witte pater, broer van G
uido Cornelissen. *
Ver-schillende studenten van Lerkeveld kw
amen bij de
paters die het wensten een paar m
aal voor een paar uurtjes babbelen en achteraf w
erd met een hapje
en een drankje gezamenlijk afgesloten. D
e muzi-
kaal aangelegde studenten gaven in de kerk hun jaarlijks lenteconcert. N
aast zang en orkest werd
het orgelspel op ons geklasseerd orgel erg geap-
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
1415
Godly Play is het levensw
erk van de Am
erikaanse theoloog en priester Jerom
e Berryman. N
a twintig
jaren studie en ervaringsgericht onderzoek, publi-ceerde hij in 1991 zijn antw
oord op de vraag: ‘Wat
heeft een kind nodig?’ Sindsdien heeft G
odly Play zich snel verspreid. In m
eer dan veertig landen wordt het ingezet in con-
texten van geloofscomm
unicatie zoals catechese, kindernevendiensten, bezinningsm
omenten, gods-
dienstonderwijs.
Oorspronkelijk
ontwikkeld
voor kinderen w
ordt het ook ingezet bij het op weg gaan
met jongeren, volw
assenen, ouderen, mensen m
et een beperking, rouw
enden.D
e groeikracht is opmerkelijk, ook in Vlaanderen.
Maar liever dan op zoek te gaan naar een verklaring,
zet ik de deur van de Godly Play ruim
te graag voor je open. Kom
binnen, je bent welkom
.
Een Godly Play bijeenkom
st
Over de drem
pel naar de kringEen G
odly Play bijeenkomst begint aan de drem
pel. D
aar verwelkom
t een begeleider elk kind hartelijk bij naam
. ‘Ben je er klaar voor?’ klinkt het steeds opnieuw
. Een voor een worden de kinderen binnen-
gelaten. Een andere begeleider zit al op de grond en vorm
t een kring met de kinderen. ‘Kom
erbij, daar is nog plaats.’ Eens je zit, kijk je in het rond. D
it is geen gew
one ruimte. Langs elke m
uur staan open, houten kasten, en op elke plank staan m
andjes. Rechts van jou zie je het scheppingsverhaal, de ark van N
oach, en zo gaat het steeds verder. Achter jou
blinken gouden parabeldozen. De verteller zit ook
voor een lage kast. Je ziet een kaars, een heilige fam
ilie in olijfhout, een herder met schapen. H
et verhaal is al begonnen.
Het verhaal
‘Kijk goed naar w
aar ik ga’, zegt de verteller. ‘Dan
kun je het verhaal altijd terugvinden.’ De verteller
haalt een mandje en zet het naast zich. ‘Ben je er
klaar voor?’ Opnieuw
die vreemde vraag. Je haalt
diep adem en kijkt de verteller m
et meer interesse
aan, maar die kijkt enkel nog naar ‘het verhaal’: w
at zand, houten figuren, blauw
e wol - een verhaal?!
De hand van de verteller w
oelt door het zand. ‘D
e woestijn is een gevaarlijke plaats. Er is bijna
geen eten, er is bijna geen water. M
ensen gaan dood zonder eten of w
ater…’ D
e stem vertelt traag,
en de stilte vertelt nog meer. Je hoort de w
ind, je ziet de w
eg, je ruikt het ongedesemd brood. Je gaat
mee.
De verw
ondering‘Ik vraag m
e af …’ D
e stem van de verteller klinkt
anders, en je kijkt op. De verteller glim
lacht. ‘… w
at je het m
ooist vindt aan dit verhaal.’ Dat is gem
ak-kelijk. H
et verhaal ligt nog voor je. Er klinken heel w
at antwoorden en elk w
ordt ontvangen als een geschenk. ‘Ik vraag m
e af wat het belangrijkste is
aan dit verhaal?’ Jij zegt ‘het begin’, een ander zegt ‘het eind’. D
e begeleider knikt en wijst beide aan
in het zand. Soms herken je een antw
oord, soms
begrijp je niet wat je buur bedoelt, m
aar het mag
er allemaal zijn. ‘Ik vraag m
e af …’, de verteller haalt
diep adem, ‘w
aar jij bent in dit verhaal?’ ‘Als ik in de
zandbak speel’, zegt een kleuter. De verteller knikt.
‘Als ik m
e alleen voel’, zegt een meisje. O
pnieuw een
knikje. Durf je het zeggen? ‘A
ls ik in mijn nieuw
e school kw
am.’ D
e verteller knikt, ze wijst naar de
woestijn. ‘Een gevaarlijke plaats’, zegt ze. G
aat dit verhaal dan echt over jou?
Verwerking
De verteller w
ijst naar de kasten aan haar rech-terkant. Er is gekleurd papier, er zijn schriften en pennen, klei en hout, te veel om
op te noemen.
‘Wat voor w
erk wil je gaan doen na dit verhaal? Je
kunt zoveel doen. Nadenken over het verhaal, of
het naspelen. Tekenen, schrijven, knutselen.’ Mag je
echt kiezen? Alle kinderen halen hun m
ateriaal en zoeken een rustig plekje op. Som
mige alleen, andere
met tw
ee of drie, toch is er geen lawaai. W
ant in jouw
werk kan G
od soms heel dicht bij jou zijn, en
jij heel dicht bij God. Je hoeft je w
erk niet te tonen. H
et is jouw antw
oord op het Woord.
Feest en zegenJe kom
t terug samen in de kring. Er w
ordt gebe-den of gezongen. Er is een stukje fruit, koek en een glaasje fruitsap. M
eer is niet nodig voor een feest. Ten slotte gaat elk kind naar de verteller voor de zegen, die altijd in beide richtingen gaat. Je stapt terug over de drem
pel en weet: hier is iets gebeurd.
Een spiraalcurriculumElke G
odly Play bijeenkomst is een krachtige erva-
ring op zich. Maar er is m
eer. Godly Play biedt een
spiraalcurriculum dat kinderen helpt om
door de jaren heen steeds m
eer thuis te komen in het chris-
telijke geloof en de christelijke traditie. In de loop van jaren raken de kinderen vertrouw
d m
et oud- en nieuwtestam
entische verhalen van de schepping tot de reizen van Paulus, ze spelen m
et parabels, en beschouw
en het leven, het sterven en de verrijzenis van Jezus. D
e sterke tijden en de fees-ten, de sacram
enten en de heiligenverhalen, alles krijgt zijn plaats. H
et ritme van het liturgische jaar
krijgt steeds meer vorm
en kleur. Zo krijgen de kin-deren niet alleen verhalen, ze krijgen ook ruim
te en tijd.
Als een kind…A
an Godly Play begin je niet zom
aar. Het is niet iets
om eens uit te proberen, het is geen m
odegril. Daar-
voor kost het teveel tijd, moeite en zelfs geld om
het beetje bij beetje op te bouw
en. Maar je krijgt veel
meer dan de voldoening om
kinderen iets te leren. Zij leren ook jou hoe je kunt w
orden ‘als een kind’.
Katie VelgheInterdiocesane D
ienst voor Gezinspastoraal
ww
w.gezinspastoraal.be
ww
w.godlyplayvlaanderen.be
ACTUA
LITEITEN
Als een kind
...
De kracht van G
odly Play
Stille Zaterdag, de Godly Play ruim
te in de Oude A
bdij van Drongen. Tien kinderen en een bege-
leider zitten rond een model van Jeruzalem
. Het verhaal w
erd net verteld. Ze hebben het zien gebeuren: die laatste w
eek van Jezus. De begeleider vraagt of ze iets aan het verhaal zouden
willen veranderen en toch alles houden dat ze nodig hebben? ‘G
olgotha’, fluistert een jongen. ‘D
at Hij niet dood m
oet gaan.’ Iedereen beaamt. H
et kruis verdwijnt, en m
en vraagt zich af hoe het verhaal dan verder zou gaan. O
pgetogen bedenken de kinderen hoe Hij terug zal keren
naar Galilea, en nog honderd of duizend m
ensen genezen. Ze denken verder, en nog verder, tot Jezus oud w
ordt … en sterft. D
e stilte valt. En dan klinkt een klein stemm
etje: ‘Misschien m
oest H
ij toen toch sterven – aan dat kruis. Anders zou H
ij nu niet leven.’ Ze is pas zes en weet niet
half hoeveel ze nu al weet.
'Kom
erbij, er is nog plaats.'
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
1617
Wat als G
od de fiets had uitgevonden?
Zou het kunnen dat Hij er geen versnellingen op
zou zetten, opdat we rustig van de prachtige om
ge-ving en de zom
erse natuur zouden kunnen genie-ten? Zou het kunnen dat H
ij onmiddellijk ook een
tandem en een bakfiets zou uitvinden, opdat w
e elkaar ook onderw
eg gemakkelijk zouden kunnen
ontmoeten? Zou het kunnen dat H
ij lichtjes leeg-lopende fietsbanden zou voorzien, opdat w
e af en toe bij iem
and zouden halthouden?M
aak je geen zorgen! Bij Op de fiets m
et God hoef
je je versnellingen niet van je fiets te halen; je hoeft niet over een tandem
te beschikken en we gaan ook
geen gaatjes in je banden maken.
We kiezen er w
el voor om de tijd te nem
en om te
genieten van de schoonheid van de natuur. We w
il-len sam
en op weg gaan en elkaar écht ontm
oeten. W
e zullen inspirerende mensen en plekken bezoeken.
Stilstaan en bewegen
Stilstaan en toch in beweging zijn…
klinkt dat tegen-strijdig? M
ogelijks. Tijdens deze fietsretraite willen
we beide com
bineren: bij iets stilstaan en bewe-
gen… bidden en fietsen.
Elke dag nemen w
e de nodige tijd voor gebed. ’s O
chtends starten we de dag m
et een inspirerende inleiding vanuit een Bijbeltekst. N
aargelang het ritm
e van de fietstocht is er overdag persoonlijke tijd voor stil gebed, steeds op een andere bijzondere plek. W
e sluiten de dag af met een avondgebed. En
we geloven dat ook gedurende de hele dag G
od tot jou w
il spreken, in een ontmoeting, in de natuur, in
de plek die we bezoeken, in de stilte...
Elke dag maken w
e een mooie fietstocht. W
e vol-gen de fietsknooppunten zodat w
e voornamelijk op
mooie en rustige w
egen onderweg zijn. W
e vertrek-ken vanuit onze slaapplek de O
ude Abdij D
rongen, houden een ruim
e tijd halt op een mooie plek en
komen in de late nam
iddag terug aan in de Oude
Abdij.
Inspirerende plekken Zo ontm
oeten we dus elke dag m
ensen of gemeen-
schappen die zich ecologisch, sociaal of spiritueel inzetten. D
e plek, de getuigenis, het gesprek ver-sterkt het them
a van de dag. W
e bezoeken een paradijselijke plek om dichter bij
God te kom
en. We genieten van de schepping in
een natuurgebied en ademen de schoonheid en de
ruimte in die G
od eert via bijzondere architectuur. O
p een plek waar m
ensen gestorven zijn voor hun idealen kijken w
e naar onszelf, naar waar w
ij zelf verzoening nodig hebben. W
at betekent het om
concreet en elke dag opnieuw ‘Jezus na te volgen’,
om in gem
eenschap samen te leven? W
e luisteren en delen m
et elkaar. Ieder van ons loopt ook al eens vast in het leven, ervaart som
s pijn of lijden. We
mogen luisteren naar een pakkende getuigenis van
hoop ten leven. Zo w
orden we elke fietsdag uitgenodigd en m
is-schien som
s ook uitgedaagd om ons leven, het leven
van de anderen te verbinden met G
ods aanwezig-
heid. God zoeken en (hopelijk som
s) vinden in alle dingen.
Alleen, met G
od en samen onderw
egVijf dagen onderw
eg… m
et onze fiets, met G
od, met
een Bijbeltekst, en met elkaar. H
et is een uiterlijke en een innerlijke w
eg die we afleggen. A
lleen en ook sam
en, individueel en toch verbonden, gedragen.’s A
vonds na het avondeten wisselen w
e uit over w
at de dag ons heeft gebracht. Ieder krijgt dezelfde Bijbeltekst, dezelfde fietsroute, dezelfde getuigenis en toch is ieders ervaring heel verschillend. Toch w
ordt ieder op een andere manier geraakt. D
at te m
ogen delen met elkaar kan zeer verrijkend en ver-
diepend zijn. Het m
aakt ons tot echte tochtgenoten van elkaar, m
et Jezus, met G
od.
Bew
egen en bewogen w
ordenZoals Ignatius de biddende m
ens in de G
eestelijke Oefeningen oproept om
ook zelf actief deel te nem
en aan het gebeuren van een Bijbelverhaal, zo w
orden ook wij opgeroe-
pen om ons te laten raken. W
e zijn dus niet zom
aar bezoekers of observatoren van een plek of luisteraars van een getuigenis, m
aar deelnem
ers. De hele fietsretraite, de Bijbelver-
halen, de stilte, de ontmoetingen, de natuur…
gebeuren aan ons. H
ier en nu. Gods verhaal
en ons verhaal komen sam
en in het dagdage-lijkse leven, op deze fietsretraite, in alles.H
et mogen dagen zijn van bew
egen en bewo-
gen worden.
Doelgroep
Je hoeft geen Greg Van A
vermaet of Tom
Dum
oulin te zijn, m
aar enige basisconditie is wenselijk. D
age-lijks fietsen w
e tussen de 60 en 80 km. Je zorgt zelf
voor een fiets. Mocht een fietstocht op een dag te
zwaar zijn, dan bestaat de m
ogelijkheid om je m
et de trein terug naar D
rongen te begeven.
“De G
eest waait door je haren, Jezus zit
achteraan op je bagagedrager, je draagt de bolletjestrui niet en toch ontm
oet je God
op de berg … kan dat?
Tijdens Op de fiets m
et God w
agen we
alvast een ontsnapping uit het peloton van law
aai en drukte van het dagelijks leven. W
ie weet vangen w
e een glimp op van w
at het betekent G
od te vinden in alle dingen.”Zin om
mee te gaan? …
PraktischD
ata: van woensdag 22 augustus 2018 (10.00 uur)
tot zondag 26 augustus 2018 (na het middageten)
Begeleiding: Walter Ceyssens SJ en H
ilde Van LindenSlaapplaats: O
ude Abdij D
rongenM
eer info en inschrijven via http:/
/w
ww
.oudeabdij.be/fietsretraite.htm
l
Hilde Van Linden,
stafmedew
erkster Platform ignatiaanse spiritualiteit
Op de fi
ets met G
odIgnatiaanse fietsretraite
Vijf dagen onderw
eg… m
et onze fiets, met G
od, met een B
ijbeltekst, en m
et elkaar.
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
1819
Bisschop Johan Bonny bezocht SyriëD
e bisschop van Antw
erpen, Mgr. Johan Bonny, trok in februari op eigen
initiatief naar Syrië. Hij w
as in Rome tw
aalf jaar verantwoordelijk voor de
oecumenische contacten m
et het Midden-O
osten.
WERELD
WIJ
D
De verw
oesting is overal zichtbaar en voelbaar.
Mgr. Bonny m
et medew
erkers van de volkskeuken van JRS.
Toen ik bisschop werd in A
ntwerpen, sloeg ik de
bladzijde van contacten met de O
osterse Kerken om
qua werk, m
aar niet in mijn hart. Ik w
ilde de men-
sen gewoon nabij zijn, als teken van vriendschap
en verbondenheid. Vóór mijn vertrek naar Syrië w
as het er redelijk rustig, eens ik er w
as flakkerde het gew
eld op. De eerste nacht in D
amascus hoorde ik
voor het eerst in mijn leven bom
men ontploffen, drie
kilometer verderop. Ik stapte in m
ijn eentje door de
christelijke wijk naar de Syrisch-orthodoxe patriarch.
Nadien vernam
ik dat een bom er een kind op w
eg naar huis had gedood en tw
ee andere had verwond.
Mijn reisroute liep over Beiroet, D
amascus en H
oms
naar Aleppo, en vandaar terug naar Libanon. In
Beiroet verbleef ik bij de jezuïeten van de Université
Saint-Joseph. Ik bezocht er gezinnen van Syrische vluchtelingen die via een hum
anitaire corridor naar Europa kunnen vertrekken. Een gezin vertrok tw
ee dagen later naar België m
et steun van de Belgische kerk en de G
emeenschap van Sant'Egidio.
Overal zag ik vernieling. En spooksteden. D
e bin-nenstad van H
oms, zo groot als A
ntwerpen bin-
nen de ring, is weggevaagd. H
et lijkt wel het door
brandbomm
en verwoeste D
resden of Hiroshim
a na de atoom
bom, m
aar op grotere schaal en op am
per vier uur vliegen van hier. Ik blijf achter met
een gevoel van ontgoocheling dat zoiets vandaag m
ogelijk is, een gevoel van ontzettende hulpeloos-heid. D
e media verslaan het heetst van de strijd,
maar w
ie bekomm
ert zich nadien om het lot van
die ontelbare onschuldige slachtoffers? Ik zit ook m
et een gevoel van onbegrip voor de onwil van de
betrokken partijen om te kom
en tot een oplossing.
.De m
eeste tijd bracht ik door in Aleppo. Ik verbleef
er bij Mgr. A
ntoine Audo, C
haldees-katholieke bis-schop van A
leppo en jezuïet. Het m
eeste indruk m
aakte de vernieling in die stad, daar was ik vroeger
een keer of zes geweest. A
leppo was een bruisende
stad, een stad van alle kleuren en gezindten. Alles is
er weg, de bevolking is m
eer dan gehalveerd. Man-
nen tussen 18 en 42 jaar zie je er amper. Er is geen
handel, geen toerisme, geen internationaal trans-
port, geen vliegveld. Er is een embargo op het invoe-
ren van goederen en geld. Zowat de enige hulp-
organisatie die functioneert is Caritas, die opereert
onder verantwoordelijkheid van de lokale kerken.
De christelijke w
ijken van Aleppo liggen er eenzaam
bij. D
e meeste kerken bleven gespaard van het oor-
logsgeweld en zijn dagelijks in gebruik. O
ok veel straten en huizenblokken van christenen bleven gespaard. A
lleen zijn vele eigenaars en bewoners
vertrokken omw
ille van de onveilige situatie. Bijna tw
ee derde van alle christenen heeft Syrië verlaten. G
rootouders waken over de lege appartem
enten van hun kinderen en kleinkinderen. D
e grootste bedreiging voor de toekom
st van de christenen in Syrië - zoals in heel het M
idden-Oosten - is niet de oor-
logsschade maar de uittocht van zovele christelijke
families. C
hristenen behoren tot de beroepsgroepen
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
2120
IN M
EMO
RIAM
en professionele kaders die steden als Aleppo het
meest nodig zullen hebben. N
a de oorlog wordt dit
het grootste drama: dat juist de m
eest noodzakelijke personen en com
petenties - zowel onder christenen
als onder moslim
s - het land verlaten hebben.
De verantw
oordelijken van Caritas in Syrië brachten
me naar diverse hulpposten voor de ondersteuning
van ouderen, de naschoolse opvang en begeleiding van kinderen, de m
edische opvang en begeleiding van personen in nood, de psychologische begelei-ding van getraum
atiseerde kinderen en de uitdeling van voedselpakketten. Voor al deze hulp doet C
ari-tas een beroep op voornam
elijk jonge medew
erkers van ter plaatse. H
un professionaliteit en hun door-zettingskracht raakten m
e diep.
De zorg voor de vluchtelingen is een eerste plicht en
ligt binnen onze mogelijkheden. H
umanitaire corri-
dors bieden enkelen van de meest kw
etsbaren een uitw
eg, maar zijn geen oplossing voor de ontelbare
achterblijvers. Daarom
doe ik een warm
en dringend pleidooi om
Caritas te steunen, zow
at de enige orga-nisatie die in D
amascus en A
leppo hulpgoederen brengt tot bij de m
instbedeelden. Caritas koopt
graan, melk, groenten en vlees op lokale m
arkten, brengt patiënten tot bij m
edische hulp, en levert voedsel en m
edische zorg aan alleenstaande bejaar-den. D
at alles zonder onderscheid te maken naar
geloof. Voor Caritas telt slechts de m
ens in nood. W
ie hulp wil bieden, kan de w
erking van Cari-
tas in Syrië ondersteunen. Een gift vanuit België gaat via C
aritas International, IBAN
BE88 0000 0000 4141, m
et vermelding: H
ulp aan Syrië.
De Jesuit Refugee Service is actief in Libanon,
Syrië en Jordanië. Een gaarkeuken in Aleppo en
de Frans van der Lugt school in Libanon zijn twee
van de activiteiten. U kunt JRS ondersteunen via
de Claverbond in N
ijmegen, IBA
N N
L85 ING
B 0000 8282 28, m
et vermelding: JRS M
idden O
osten. Mgr. Johan B
onny, bisschop van Antw
erpen
Theo van Eijk (1930
-2018)
Theo werd geboren in ‘s-G
raven-hage, als m
iddelste van drie kinderen. Zijn vader w
as conciërge bij de Rijksgebouw
en. Tijdens het bom
bardement op het
Bezuidenhout van 3 maart 1945
verwoestte een verdw
aalde bom
het huis van de familie Van Eijk.
Niem
and werd gew
ond, maar het
gezin was w
el alles kwijt. Theo
ging naar het Aloysius C
ollege en behaalde daar zijn diplom
a gym
nasium α
. Op 7 septem
ber 1948 trad hij in bij de jezuïeten in M
ariëndaal. Aanvankelijk w
as hij bestem
d voor de missie in
Indonesië maar vanw
ege moeilijk-
heden met het visum
studeerde hij, aanvankelijk als tijdvulling in afw
achting van zijn vertrek, geschiedenis in U
trecht. Hij zou
uiteindelijk in Nederland blijven
en leraar geschiedenis worden.
Theo werd op 30 juli 1960 pries-
ter gewijd in M
aastricht.Van 1962 tot 1986 w
as hij leraar geschiedenis en godsdienst aan het C
anisius College in N
ijmegen.
Hij introduceerde een m
odernere aanpak w
aarbij de zelfwerkzaam
-
heid van de leerlingen werd
bevorderd, een methode die
zowel voor de leraar als voor de
leerlingen aangenaam w
as. Theo w
as ook pastor van de leerlingen en m
oderator. In 1988 werd
Theo archivaris van de Neder-
landse jezuïeten en bleef dat tot 2001. O
ok daarna bleef hij nog w
erkzaamheden voor het archief
verrichten, zoals de classificatie en som
s ontcijfering van de met
de hand geschreven brieven van m
issionarissen. Daarnaast assis-
teerde hij als pastor in de jezuïe-tenkerk van de M
olenstraat, in diverse bejaardenhuizen, bij de broeders FIC en bij de Kolping Vereniging.Theo w
as een begaafd zanger. D
at zat in de genen; zijn zus had een conservatorium
oplei-ding zang. O
ok Theo werd, heel
ongebruikelijk, door zijn oversten de gelegenheid geboden om
zijn zangtalent te scholen. D
at vertaalde zich uiteraard in zijn bijdragen aan de liturgie. M
aar Theo trad ook buiten de kerk professioneel op, in binnen- en buitenland en zelfs voor de radio. Som
s werd hij gevraagd als solist,
maar het liefst trad hij op in
een ensemble. Sam
en met drie
andere zangers vormde hij het
Keizer Karel Kw
artet, waarm
ee hij vaak in Frankrijk optrad m
et educatieve program
ma’s op scho-
len. Theo zat ook in het bestuur van de Koninklijke N
ederlandse Toonkunstenaars Vereniging.A
anvankelijk woonde Theo in
het grote en statige Canisius
College, m
aar hij was blij toen hij
met een groepje m
edebroeders kon verhuizen naar een kleine com
munauteit, w
aar zij zelf kook-ten en het huishouden deden.
In 2013 verhuisde hij naar het Berchm
anianum en vervolgens
naar Aqua Viva. O
p 27 februari 2018 overleed hij aan een long-ontsteking in het St. Radboud Ziekenhuis. H
ij werd begraven op
3 maart, de dag van het H
aagse bom
bardement.
Evert Stagge (1930
-2018)
Evert werd geboren in G
roningen op 29 augustus 1930 in een gezin van drie kinderen. Zijn vader w
as handelsreiziger. Hij
volgde het gymnasium
aan het C
ollege van het Heilig K
ruis in U
den. O
p 20-jarige leeftijd trad hij in
bij de jezuïeten. Hij kon nader-
hand niet meer vertellen w
aarom.
Hij kende de jezuïeten uit zijn
parochiekerk in Groningen,
waar hij m
isdienaar was. D
e jezu-ieten w
aren in zijn ogen kerels, m
annen. Dat w
as Evert Stagge ook en daarom
voelde hij zich m
isschien aangetrokken. Daarom
kreeg hij tijdens zijn studie w
aar-schijnlijk ook de opdracht, om
een tijd te w
erken in de mijnen
en later bij de Spoorwegen. Van
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
Het graf van pater Frans van der Lugt
in Hom
s.
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
2223
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
1956 tot 1959 was hij surveil-
lant aan het Stanislas College in
Delft. In 1962 w
erd hij priester gew
ijd in Maastricht.
Zijn eerste taak na zijn priester-w
ijding was prefect op het
Canisius C
ollege. Hij m
oest de orde bew
aren in die bijenkorf van een internaat vol pubers. H
et lukte hem
ogenschijnlijk moeite-
loos. Hij had een natuurlijk gezag
en overwicht, hij hoefde m
aar te kijken en de leerlingen w
aren bang van hem
, terwijl er tegelij-
kertijd een rust van hem uitging,
die hun de veiligheid verschafte, die ze op die leeftijd ook nog nodig hadden. M
aar zelf was hij
verbaasd dat de jongens hem
gehoorzaamden.
Zes jaar bleef hij op het College.
Toen werd hij pastoor in Zw
ijn-drecht en hij vond het heerlijk. Eindelijk echt priester. En hij
hoefde geen ontzag meer in te
boezemen. D
at deed hij toch nog steeds, m
aar het hoefde niet m
eer en hij vond het zalig.N
a drie jaar stuurde de provin-ciale overste hem
naar de jezuïetenparochie in D
en Haag.
Hij ging m
et tegenzin, maar de
gelofte van gehoorzaamheid had
zo zijn consequenties zei hij. Hij
is 9 jaar in Den H
aag gebleven en hij w
as in die tijd niet alleen pastoor van de parochie aan de Elandstraat, m
aar hij speelde ook een belangrijke rol in het bestuur van de jezuïetenorde. H
ij was al
die jaren lid van het consult, het verplichte adviesorgaan van de provinciale overste. H
ij was zelfs
zelf twee m
aal voor een korte periode vice-provinciaal. D
at werk in D
en Haag deed hij
zo goed dat hij werd gekozen als
deken van Rotterdam. O
ok dat
deed hij weer zo goed dat hij tot
drie termijnen herkozen w
erd. N
a zijn afscheid als deken bleef hij in Rotterdam
wonen. H
ij was
pastoor van de Goede H
erder/Engelbew
aarders aldaar en van de A
ugustinus in Barendrecht, w
aar hij intensief samenw
erkte m
et de pastorale werkster M
arja Beyers. O
ok na zijn verhuizing naar G
ouda bleef hij tot het laatst pastoraal actief in een bejaardenhuis. In 2012 onderging hij een hartoperatie. Eind januari 2018 brak hij zijn heup en m
oest hij geopereerd w
orden in het zieken-huis van G
ouda. Com
plicaties hielden hem
in het ziekenhuis en na enige w
eken werd hem
op 6 m
aart een longontsteking fataal. Een w
eek later vonden de uitvaartdienst en de crem
atie plaats in zijn w
oonplaats Gouda.
JEZUÏET IN
OPLEID
ING
Kennismaking m
et Thom
as KleinN
aar goede gewoonte w
ordt degene die het noviciaat verlaat in een kort interview
voorge-steld aan de leden van de Regio. H
et vorige artikel in deze serie w
as de presentatie van M
ark Logtenberg en Bastiaan van Rooyen in “Jezuïeten” 48 van de w
inter 2016. Thom
as Klein legde zijn eerste geloften in de O
rde af op 24 februari 2018. Thom
as is 30 jaar geleden geboren als jongste van vier. H
ij groeide op in Lim-
burg waar zijn vader w
erkte op het economaat van
het Bisdom Roerm
ond, én als diaken. Het w
as een katholieke jeugd vol m
uziek: misdienaar, bisdom
kam
pen, muziekschool en de katholieke charism
a-tische vernieuw
ing.H
et onderwijs w
as een tocht met hindernissen: eerst
HA
VO, toen beroepsonderw
ijs en MTS, terug naar
de HA
VO (m
et eindexamen); daarna probeerde hij
enkele opleidingen, zoals architectuur, Engels en com
municatie, m
aar dat leidde niet tot diploma’s.
Ondertussen had hij zeven jaar een vaste vriendin
en speelde hij als bassist in “The Fruits,” een muziek-
groep in de katholieke charismatische vernieuw
ing. Tijdens de studiejaren aan de H
ogere Technische School leerde hij het gem
eenschapsleven kennen in een katholieke leefgroep in D
en Haag, de O
ude M
olstraat, en hij ontdekte dat dat wel bij hem
paste.
In 2013 begon een periode van crisis en kentering: Thom
as ging terug naar Limburg en gaf m
eer aan-dacht aan het geloof. H
ij deed een retraite bij pater G
erard Wilkens, een huisvriend van de fam
ilie die Thom
as 25 jaar eerder gedoopt had. Van het een kw
am het ander en hij groeide naar de keuze voor
religieus leven. Thomas kende de jezuïetenpaters
Gerard W
ilkens en Haye van der M
eer, en waar-
deerde het dat bij deze twee de w
arme pastoraal
niet ten koste ging van theologische degelijkheid, ‘Zo w
ilde ik ook wel priester zijn’. D
aarna is het heel snel gegaan: er w
as een keuzeretraite in april 2015, in juli kreeg hij bericht dat hij m
ocht intreden in Birm
ingham, en in septem
ber van datzelfde jaar had hij de stap gezet en trad in als “indifferente” novice: dat betekent dat op dat m
oment nog niet
is besloten of de novice het traject gaat volgen om
broeder te worden in de Sociëteit, of om
de priester-opleiding te doen. M
ede om helderheid te krijgen
rond die vraag is het noviciaat van Thomas m
et enkele m
aanden verlengd. Uiteindelijk heeft hij de
eerste geloften afgelegd met het oog op een vor-
ming tot priester in de orde.
Het afgelopen jaar studeerde hij enkele vakken
theologie en filosofie aan de KU
Leuven terwijl hij
woonde in de kleine com
munauteit van H
everlee. H
ij werkte hard aan zijn Frans en gaf katechese
aan de vormelingen van U
niversitaire Parochie. Ver-der w
erkt hij mee aan het program
ma ‘M
agis’ voor jongeren dat gekoppeld is aan de W
ereld Jongeren D
agen. In juli gaat hij naar Frankrijk om zijn Frans
te vervolmaken om
in september te beginnen in
Parijs, Centre Sèvres, aan de studies van filosofie
en theologie. In Parijs treft hij van onze Regio ELC
Bastiaan van Rooijen die hem tw
ee jaar vooruit is in de studie, en pater Jan Koenot die professor filosofie is in Parijs.
Privacyverklaring van Jezuïeten, kwartaalblad van
de jezuïeten in Nederland en Vlaanderen.
Jezuïeten Nederland, gevestigd aan de H
eyendaalseweg 290 te 6525 SM
Nijm
egen, is verantwoordelijk
voor de verwerking van uw
persoonsgegevens.O
p de website w
ww
.jezuieten.org vindt u de uitgebreide privacyverklaring van dit tijdschrift. U
wordt daar geïnform
eerd over de verwerking van uw
persoonsgegevens, het doel daarvan en hoe met
deze gegevens wordt om
gegaan.Indien u dit tijdschrift, dat gratis w
ordt toegezonden, reeds ontvangt, dan hoeft u niet opnieuw
toestemm
ing te geven om in het bestand te blijven voor toezending. Indien u het tijdschrift als nieuw
e geïnteresseerde w
enst te ontvangen, geef dan uw naam
en adres door aan:
*** voor N
ederland: Mevrouw
Carola Lexm
ond-Kiepe, A
maliastraat 15, 2514 JC
Den H
aag
lexm
*** voor Vlaanderen: Pater M
arc Van Nieuw
enhove, Waversebaan 220, 3001 H
everlee
m
arc.vannieuwenhove@
jesuits.net
U kunt zich op deze adressen ook afm
elden - geef daarbij de naam van het tijdschrift,
want w
ij geven verschillende bladen uit.
ACTUA
LITEITEN
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
2425
Wat zie je jezelf doen als de opleiding
is afgelopen?
Ik heb zeker interesse in het werken m
et jongeren: ik hoop geestelijke begeleiding te kunnen geven en te w
erken met m
uziek. Verder denk ik wat te
kunnen bijdragen aan het apostolaat in de digitale w
ereld - ik zou bijvoorbeeld best wat aan m
arke-ting w
illen doen voor onze goede digitale produc-ten. En ten derde zou ik w
illen doen aan geloofs-vorm
ing voor jonge gezinnen: waar kunnen die
mensen terecht? D
at moet digitaal toch m
ogelijk zijn, zeker als je een chat-functie inbouw
t zodat het interactief w
ordt, én ze het thuis kunnen volgen. K
ies de onderwerpen van je katechese in overleg
met je publiek - de katechese voor m
ensen tussen de 18 en de 30 is nu een groot niem
andsland. Er is daar zo veel te doen, er is een echt verlangen en daar is voor de kerk heel veel te w
innen. Ik ben daar heel hoopvol over.
Wat is je m
eegevallen in de Orde?
Het is m
e opgevallen hoe menselijk m
en over het algem
een is. Dat w
as zo tussen de novicen, maar
ik merk het nu ook in de om
gang tussen de paters en broeders. D
e Orde heeft de m
eesten van hen de kans gegeven om
uit te groeien tot een betere versie van zichzelf, beter dan w
anneer ze geen lid van de O
rde zouden zijn. En dat zie je bij allemaal, hoe ver-
schillend ze ook zijn: de extroverten, de introverten, de brave hendriken, de ijveraars. En daarom
voel ik: ook voor m
ij is er een plek, het voelt als ‘een familie’.
Waar zou je een enthousiaste kandidaat voor
de Orde voor w
illen waarschuw
en?
Je loopt in de orde tegen dezelfde moeilijkheden
aan als bij je eigen familie: problem
en van comm
u-nicatie, of dat je steun nodig hebt en die niet krijgt. Je zult er aan m
oeten wennen dat je die steun heus
Portretten van sociale spiritualiteitSpiritualiteit is in de chris-telijke traditie nooit enkel een aanduiding voor een contem
platief leven
in afzondering of een priva-te geloofsbeleving. H
et is veel m
eer dan enkel een bew
eging 'naar binnen', naar het eigen innerlijk in relatie m
et het goddelijke. Spiritualiteit
impliceert
ook een beweging 'naar buiten'. D
e traditie van het N
ijmeegse Titus Brandsm
a Instituut legt vooral de nadruk op het proces van voortdurende om
vor-m
ing, persoonlijk maar ook van de sam
enleving. Vanuit die invalshoek w
ordt in dit boek een serie exem
plarische 'portretten' uit verleden en heden gethem
atiseerd en uitgediept. Het zijn portretten
van personen en bewegingen die sociaal engage-
ment verbonden m
et spirituele bewogenheid. H
et gaat daarbij om
historische beschrijvingen van wat
spiritualiteit maatschappelijk en structureel heeft
willen bew
erken. Deze benadering is voor velen m
in-der bekend, m
aar kan interessante inkijkjes bieden. Van Ignatius tot Berrigan, van Vincent de Paul tot het schuldhulpm
aatjesproject, en van Schleierma-
cher tot de Occupy-bew
eging: telkens weer gaat het
om de vraag hoe spiritualiteit de relatie m
et mede-
mensen in een nieuw
daglicht plaatst. M
et een bijdrage van Joep van Gennip (kerkhistori-
cus) over: Het bedrijfsapostolaat van de N
ederland-se jezuïeten in ignatiaans perspectief, 1946-1988: een introductie (p. 109-131).H
et boek is het resultaat van een samenw
erking tussen het Vincent de Paul C
enter (Nijm
egen) en het Titus Brandsm
a Instituut (Nijm
egen).N
aast de redactie (Herm
an Westerink, Toine van
den Hoogen, Inigo Bocken, Tjeu van K
nippenberg) w
erken aan dit boek mee: M
arc De Kesel, G
errit Steunebrink, D
olf Mulder, Joep van G
ennip en Eve-line van Buijtenen.
Uitgever: Berne M
edia, ISBN 978 90 8972 2171,
Heesw
ijk, november 2017.
https://
ww
w.berneboek.com
BOEKEN
wel krijgt als je er om
vraagt, maar je m
oet wel zelf
je mond open doen. Spontaan krijg je dat niet m
ak-kelijk aangereikt. Elkaar als jezuïeten bem
oedigen en bedanken, dat zou best w
at meer kunnen…
De leeftijdsopbouw
in onze Regio is een om
gekeerde pyramide en jij staat m
et een klein clubje onderaan. H
oe voelt dat?
Dat bedrukt m
e helemaal niet - ik w
eet dat vanaf het begin. D
e omgekeerde pyram
ide lijkt me voor
de oudere generaties veel moeilijker, w
ant die heb-ben daar gew
eldig aan moeten w
ennen. Het is hun
levenswerk dat niet kan w
orden voortgezet, er zijn daarvoor veel te w
einig jonge jezuïeten. Ik heb in de afgelopen tw
ee jaar wel een beeld gekregen
van de vele goede dingen die gedaan zijn. Ik heb nu het gevoel: w
e hebben nu als groep de vrijheid om
te kiezen. Terwijl in een niet zo ver verleden de
keuzes misschien al gem
aakt waren: al die w
erken m
oesten we voortzetten. H
et kan niet meer op die
manier van jonge jezuïeten in een bestaand w
erk schuiven. H
et zal op een andere manier gebeuren,
dat biedt weer nieuw
e kansen en ik zie mezelf daar
van harte in meedoen.
Interview
afgenomen door Jan Stuyt SJ
De eerste geloften van Thom
as Klein SJ in H
everlee
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
J e z u ï e t e n n r . 5 4 z o m e r 2 0 1 8
2627
ACTIVITEITEN
Oude A
bdij Drongen
VOED
SEL VOO
R ON
DERW
EG
zondagmorgenreeks.
Iedere eerste zondag van de maand.
Voor de kinderen van 5-11 jaar Godly Play en de
jongerengroep voor de leeftijd tussen 12-17 jaar.
* Zondag 3 juni 2018
- mevr. H
ilde Van Linden Telkens m
eer en beter (dan de anderen) of toch liever ‘m
agis’?
* Zondag 1 juli 2018
- Jos Moons SJ
Wat doe je eigenlijk als geestelijk begeleider?
* Zondag 5 augustus 2018
- André C
nockaert SJH
edendaagse ongeloof – Hoe om
te gaan met
intellectuele verwerpingen van het geloof?
PRAK
TISCH
Verloop:10.15 u: onthaal m
et koffie
10.30 u: lezing of getuigenis / kleuteropvang /
G
odly Play / geloofsgesprek
11.30 u: eucharistieviering12.30 u: aperitief en m
iddagmaal
Kosten:Lezing € 5,- O
pvang, Godly Play en jongerenprogram
ma € 1,-
Middagm
aal € 15,- (t.e.m. 14 jaar € 9,-)
Info en inschrijven:Vooraf inschrijven is niet nodig. Bij aankom
st kunt u intekenen voor het m
iddagmaal.
Info via 0032 (0)9 226 52 26 of via e-mail
FAM
ILIEDA
GEN
Them
a: GELO
OF: dagelijkse kost!
Van vrijdag 6 tot dinsdag 10 juli 2018(vijfdaagse)
Verlang je naar bezinning, maar kom
je er met de
kinderen niet aan toe? Ben je op zoek naar andere gelovige gezinnen om
ervaringen uit te wisselen?
Willen je kinderen ook w
el eens andere kinderen ontm
oeten die geloven? Dan zijn de fam
iliedagen iets voor jou!
Gezinnen(*) m
et kinderen tussen 0 en 20 jaar brengen sam
en enkele dagen door rond een bij-bels actueel them
a. Er wordt afw
isselend per gezin of in leeftijdsgroepen gespeeld, gedacht, gesport, gezongen, gebeden... en veel plezier gem
aakt.(*) U
iteraard zijn ook grootouders met kleinkinde-
ren welkom
!
Info en inschrijven:bij M
iriam van Beek m
iriam_van_beek@
hotmail.
com of 0472/
76 23 30http:/
/w
ww
.oudeabdij.be/fam
iliedagen.html
GEESTELIJ
KE O
EFENIN
GEN
tijdens de ZOM
ER11-20 juli en 21-30 juli 2018 - D
RON
GEN
25 juli-3 augustus 2018 - MA
ASTRIC
HT
PRAK
TISCH
Locatie, data en begeleidersD
rongen (I)A
chtdaagse: 11-20 juli 2018 (vijfdaagse 11-17 juli)begin 11 juli om
18 uur; einde op 17 of 20 juli na het ontbijt om
9 uur.
Begeleiders: p. Wauthier de M
ahieu, p. Marc
Desm
et, mw
. Rita Loyens, p. Dries van den A
kker, m
w. G
ery van der Vlies, mw
. Judith van der Werf,
p. Bart van Emm
erik, mw
. Hilde Van Linden
Drongen (II)
Achtdaagse: 21-30 juli 2018
(vijfdaagse 21-27 juli)begin 21 juli om
18 uur; einde op 27 of 30 juli na het ontbijt om
9 uur.
Begeleiders: mw
. Renate Cauw
els, p. Bert Daele-
mans, m
w. A
nnemarie den Blanken, p. Ben Frie,
p. Jos Moons, m
w. Rita Vandevyvere, s. Bastiaan
van Rooijen
Maastricht
Achtdaagse: 25 juli-3 augustus 2018
(vijfdaagse 25-31 juli)begin 25 juli om
18 uur; einde op 31 juli of 3 augustus na het ontbijt om
9 uur
Begeleiders: p. Walter C
eyssens, mw
. Marijke
Meinesz, p. W
iggert Molenaar, zr. C
laudia Theinert Kosten:D
rongen: voor een achtdaagse: € 595; voor een vijfdaagse: € 385M
aastricht: voor een achtdaagse: € 640; voor een vijfdaagse: € 422,50
Info en inschrijven:D
rongen: schriftelijk aanmelden vóór 25 juni
bij Renate Cauw
els voor de retraites in Drongen
(renate.cauwels@
oudeabdij.be, tel. +32 (9) 226 52 26)
Maastricht: schriftelijk aanm
elden vóór 10 juli bij C
laudia Theinert voor de retraite in Maastricht
(info@levensm
ozaiek.nl, tel. +31 (6) 151 619 83).
OP D
E FIETS MET G
OD
Ignatiaanse fietsretraite van 22-26 augustus 2018.Begeleiding: W
alter Ceyssens SJ en H
ilde Van Linden
Kosten: € 308 (inclusief begeleiding en volpension)Slaapt u m
et 2 op een kamer, dan ontvangt u
5% korting p.p. (€ 292,50)
U kunt zelf een kam
ergenoot aanbrengen of wij
brengen u in contact met een andere deelnem
er die ook een kam
ergenoot zoekt.W
ie somm
ige afstanden met de trein w
il afleggen (bv. de terugreis na een fietsdag) betaalt zelf nog de treinkosten voor zichzelf en voor zijn/
haar fiets (5 euro om
een fiets mee te nem
en op de trein)
Meer info:
mail of bel via activiteiten@
oudeabdij.be of +32 9 226 52 26
MA
GIS – Polen 2
018Van 14 tot en m
et 22 juli 2018 organiseren de jezuïeten een M
agis-evenement (zie kader), een
bijeenkomst voor jongeren (18-30 jaar) vanuit
heel Europa om spirituele activiteiten m
et elkaar te beleven. H
et programm
a biedt de mogelijkheid
om een unieke ervaring te delen op drie niveaus:
individuele groei, relaties met G
od en anderen en interculturele dialoog. G
astland dit jaar is Polen, m
et een slothappening in Lodz: w
ww
.magis2018.org
‘Magis’ betekent letterlijk ‘m
eer’In een prestatiegerichte m
aatschappij als de onze zou dat w
oordje ‘meer’ kunnen sugge-
reren dat we succesvol m
oeten zijn en beter dan de anderen. D
e ignatiaanse spiritualiteit w
il met dit begrip net op iets anders w
ijzen. ‘M
agis’ begint juist niet bij het presteren, maar
bij de dankbaarheid om G
ods tegenwoordig-
heid. Het is dus een uitnodiging om
blij te zijn m
et het leven door het als een geschenk te aanvaarden. H
et doel is niet jezelf op te hem
elen, maar dát na te streven w
aarvoor je geschapen bent: je leven te ontvangen als iets m
oois, en die schoonheid door te geven.
https://
ww
w.m
agislowcountries.org/
ww
w.biddenonderw
eg.org
Jezuïeten is een uitgave van de Nederlandse en de Vlaamse provincies van de Sociëteit van Jezus.
Het verschijnt viermaal per jaar en is bedoeld voor familieleden, vrienden, weldoeners en geïnteresseerden. Het blad is in principe gratis. Giften zijn altijd welkom, meer informatie hierover op pag. 2.
nr. 5
4 | z
omer
201
8A
fgif
teka
ntoo
r 300
0 Le
uven
1 *
Erke
nnin
gsnu
mm
er P
0045
83
Jezuïeten
“We weten niet waar we als ouder gefaald hebben, maar onze tiener wil op internaat”. Zo komen sommige ouders hun kind op internaat aanmelden. In Nederland bestaan ze niet meer, in Vlaanderen zijn er nog meer dan honderd. Als jongeren zich op het internaat van het Sint-Jozefcollege aanmelden, doen ze dit meestal om enkele specifieke redenen. Een grote groep, vooral meisjes, kiest heel bewust voor het samenleven met vrienden en vriendinnen. Veel jongens gaan dan weer voor de sportmogelijkheden en voor de structuur. Samen sporten, studeren, een actie op poten zetten… voeden hun hang naar avontuurlijkheid.
Een aantal onder hen beseft heel goed dat ze zich teveel laten afleiden en dat ze baat hebben bij de vastgelegde, stille (!) studiemomenten dankzij de sturende ogen van een studiemeester. Structuur is op internaat belangrijk, maar opvoeden is al lang meer dan een tiener in een maat-schappelijk aanvaard keurslijf dwingen(…) Opvoeders kunnen slagen in hun opzet omdat ze geloven in de groeikracht van jongeren. Ze weten uit ervaring dat terug-koppeling pas echt werkt als er een klimaat van bevestiging en beloning aanwezig is. Ook een tikkeltje humor is belangrijk voor de noodzakelijke deblokkering. De ware opvoeders beschikken daarenboven over een rotsvast geloof, noem het hoop, dat het ‘goed’ komt, ook als het moeilijk loopt. Dit is geen naïef vertrouwen. Het is een oervertrouwen in het wezen van de schepping. Een opvoeder die dit mysterie uitstraalt, is als een dansende ster die licht en ruimte schenkt.
Philip Brinckman
Internaatsdirecteur, Sint-Jozefcollege, Turnhout