160

jdrAIsl jdrA;dj 2010

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wfma oelau yd fufyh

1

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wfma oelau

wdishdkq l,dmfha m%uqL iuqo%sl fiajd iemhquz uOHia:dkh f,i

Y%S ,xldj w;am;a lrf.k we;s ;;a;ajh ;joqrg;a Yla;su;a lr

.ekSu'

wfma fufyh

jsYsIaG fiajdjla yd f,dj ms<s.;a myiqluz i<idoSu ;=<ska

wmf.a ,dNodhs;djh yd .Kqfokqlrejka iuqodh by< kxjd,Su'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 mgqk

2

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

03 wfma b,lalhka iy iduqysl wruqKq 04 jeo.;a fufyhquz f;dr;=re 06 jeo.;a uq,Huh f;dr;=re 07 wfma wud;H;=uka,d 08 iNdm;s;=udf.a iudf,dapkh 10 wOHCI uKav, idudcslhska 16 l<ukdlrK lKavdhu iy js.Kk lusgqj 17 jHdmdr ixjrAOkh 18 fmdoq mrsmd,kh 22 fufyhquz iudf,dapkh 63 uq,H iudf,dapkh 68 ixia:dms; iudc j.lSuz 69 udkj m%d.aOkh 72 ixhqla; md,k jdrA;dj 77 jrdh ixLHdf,aLk 81 jeo.;a ixOsia:dk 85 uq,H m%ldY igyka 86 wOHCI uKav, jdrA;dj 89 uq,H lghq;= jdrA;d lsrSu iuznkaOfhka wOHCIjrekaf.a j.lSu 90 js.Kk lusgq jdrA;dj 91 jHjia:dms; wkql+,;d m%ldYh 92 fufyhquz yd uq,H jeo.;a lreKq 97 fYaI m;%h 98 wdodhuz m%ldYh 99 ialkaO.; m%d.aOkh

100 uqo,a m%jdy m%ldYh 101 fmdoq .sKquz ;enSfuz m%;sm;a;s 109 uq,H m%ldYkhg wod< igyka 134 oijia idrdxYh 136 w;alr.;a m%;sM, iefljska 137 .sKquz i|yd jq mdrsNdIs; jpk 139 js.KldOsm;s jdrA;dj 149 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re 159 ixia:dms; f;dr;=re

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wfma b,lalhka iy iduqysl wruqKq

3

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wfma b,lalhka

Y%S ,xldj iuqo%sl flakao%ia:dkhla njg m;alsrSu.

ny:Z fufyhquz iy ol=Kq wdishd l<dmfha fiajd iemhquz i|yd cd;Hka;r uyd mrsudk flakao%Sh jrdhla f,i fld<U jrdfha msysgSu ;yjqre lsrSu.

jdKsc jrdh fiajdjka i<ik w;r;=r jvd ms%hckl u.S hd;%d .ukdka;hla f,i .d,a, jrdh i|yd ie<iquz ilialsrSu.

kdjsl lrAudka;h i|yd mqrAK fiajdjla i<ik w;r;=r yuznkaf;dg jrdh cd;Hka;r ksoyia l<dm$jrdh iy fiajd iemhquz flakao%ia:dkhla f,i mq:Z,a lr jevs oshqKq lsrSu.

jsfjzl ld,h .;lsrSu i|yd Wiia ;;a;ajfha myiqluz iy lrAudka; jevs oshqKq lsrSu i|yd jHdma; lrk ,o myiqluz iu.Zska ;s%l=Kdu,h jrdh yrs; jrdhla f,i jevsoshqKq lsrSu.

l<dmSh ixjrAOk ls%hdoduh i|yd msjsiquz udrA. f,i T,qjs,a, fmaoqre;=vqj iy lkalika;=frA l<dmSh jrdhhka ixjrAOkh lsrSu.

iduqysl wruqKq

Y%S ,xldfjz jdKsc jrdhka ;=< Wiia ;dCIKfhka ieoquz,;a WmlrK u.ska fufyhquz myiqluz jrAOkh lsrSu yd wLKavj mj;ajd f.khdu.

M,odhs iy ldrAhCIu whqrska jrdh fiajdjka mj;ajd f.khdu.

msrsjeh M,odhs ldrAhCIu iy jsYajdiodhs fiajdjla ie<iSu ;=<ska wdkhk iy wmkhklrejkag ;r.Zldrsuh jYfhka jvd jdisodhl ;;a;ajhla WodlroSu.

kejz, kejznvq, jrdh fiajd,dNSka iy jrdh hgs;, myiqluz j, wdrCIdj yd iqrCIs;Ndjh iy;sl lsrSu.

jrdh jHdmdrsl lghq;= yd iuznkaO ieug ys;ldus ldrAhh iy fiajd mrsirhla ie<iSu.

rcfha cx.u yd m%d.aOk jshouz i|yd uyd NdKavd.drfha taldnoaO wruqo,g odhljSu.

kejz lvskuska jev ksulr hejSu i|yd Wiia ugzgfuz M,odhs;djhla mj;ajd f.khdu.

jevs /lshd wjia:djka W;amdokh lsrSu i|yd iuqo%sl lghq;= yd iuznkaO wdkqIdx.sl fiajdjka jevs oshqKq lsrSu.

jrdh fiajd,dNSka i|yd Wiia ugzgfuz fiajdjka i<iuska jdKsc jrdhka ;=< ,dNodhs fufyhquz ls%hdoduhla mj;ajdf.k hdu ;=<ska jsYajdiodhs ldrAhCIu fufyhquzlrefjl= f,i lSrA;sh jrAOkh lr .ekSu.

wka;rd, fj<oduz yd ne|quzlr lghq;= we;=<;aj m%;s kejz.; lsrSfuz wjia:djka ;joqrg;a jrAOkh lr .ekSu i|yd ny:Z fufyhquz iuznkaOfhka ;r.Zldrs yd Wiia ugzgfuz fiajdjka ie<iSu.

iuqo%dikak m%foaY ixjrAOkfha .dul n,h f,i ls%hd;aul jSu msKsi wjYH lrk jrdh myiqluz ie<iSu ;=<ska ,xldfjz m%dfoaYSh ixjrAOkh Wfoid odhljSu.

usksia n, wjYH;djhka ;lafiare lsrSu iy msrsia n, wjYH;d m%;sfYdaOkh we;=:Zj Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha mrsmd,k yd ixjsOdkuh ldrAhhka jevs oshqKq lsrSu' jsfoaY /lshd u.ska rfgz wdrA:slhg ie<fik jdiska ie<ls,a,g f.k ldrAh uKav,h jegqma rys; ksjdvq u; jsfoaY /lshd i|yd hdfuz ms<sfj; ;j ;j;a oSrs .ekafjkq we;' fuu fhdackd l%uh ;=<ska mek k.sk mqyqKq fiajl wjYH;djhka ie<iSu i|yd uyfmd< wNHdi wdh;kh jevsoqr mqyqKq lsrSuz iy kej; mqyqKq lsrSuz lrkq ,efnz'

oshfUzoS isoq lrkq ,nk fiajdjka, hd;%d j,g f;,a iemhSfuz lghq;=, msrsisoq c, iemhquz yd ny:Z w:Z;ajevshdjka jeks jrdh jsIh fCIa;%hg wod< fiajdjka iemhSu ;=<ska jsjsOdx.SlrKh lsrSu.

by< noq ldrAhCIu;djh, jvd hym;a wdh;ksl wdfhdack l<ukdlrKh yd jvd oevs msrsjeh md,kfhka hq;= l<ukdldrS;ajh u; mokuz jq uq,H m%;sixialrK ls%hd;aul lsrSu

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jeo.;a fufyhquz f;dr;=re

4

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fk!ld meusKSu ^ish:Zu jrdhhka&

jsia;rh 2009 2010 fjki (%)

fld<U jrdh 4,114 3,910 -5.0 ;S%l=Kdu,h jrdh 310 109 -64.8 .d,a, jrdh 32 48 50.0

lkalika;=rh, uhs,svzvs, fmaoqre;=vqj, lfrhsk.rA 136 8 -94.1 tl;=j 4,592 4,075 -11.3

iuia: kejz nvq fufyhquz m%udKh fld<U jrdh

jsia;rh 2009 2010 fjki (%)

iuia: kejz nvq m%udKh fu'fgd' us,shk 49.0 61.3 24.9

fld<U jrdh ny:Z fufyhquz ^jsiafia iu tall&

jsia;rh 2009 2010 fjki (%)

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh wdkhk 208,418 278,893 33.8 wmkhk 204,667 284,456 39.0 m%;s kejz.; lsrSuz 1,260,313 1,533,845 21.7 kej; wvqlal= lsrSu 41,090 69,979 70.3 tl;=j 1,714,488 2,167,173 26.4

tia ta cS gS (SAGT)

wdkhk 165,115 182,755 10.7 wmkhk 173,792 186,140 7.1 m%;s kejz.; lsrSuz 1,372,742 1,561,744 13.8 kej; wvqlal= lsrSu 38,160 39,629 3.8 tl;=j 1,749,809 1,970,268 12.6 fld<U jrdh wdkhk 373,533 461,648 23.6 wmkhk 378,459 470,596 24.3 m%;s kejz.; lsrSuz 2,633,055 3,095,589 17.6 kej; wvqlal= lsrSu 79,250 109,608 38.3 tl;=j 3,464,297 4,137,441 19.4

fld<U jrdh kejz nvq f.dvnEuz - ^fgdka oyfia m%udKfhkaa&

jsia;rh 2009 2010 fjki (%)

ny:Z.; 10,725 14,106 31.5 f;d. lvk 510 605 18.6 jsh<s f;d. 2,097 2,551 21.6 oshr f;d. 4,007 4,130 3.1 iuia: f.dvnEuz 17,339 21,392 23.4

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jeo.;a fufyhquz f;dr;=re

5

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fld<U jrdh kejz nvq megjquz - ^fgdka oyfia m%udKfhkaa&

jsia;rh 2009 2010 fjki (%)

ny:Z.; 9,784 12,328 26.0 f;d. lvk 139 22 -83.9 jsh<s f;d. 0 4 - oshr f;d. 19 28 45.4 iuia: f.dvnEuz 9,942 12,382 24.5

fld<U jrdfhka fufyh jq iuia: kejz nvq m%udKh ^fgdka oyfia m%udKfhka&

jsia;rh 2009 2010 fjki (%)

ny:Z.; 20,509 26,434 28.9 f;d. lvk 649 627 -3.3 jsh<s f;d. 2,097 2,555 21.9 oshr f;d. 4,026 4,158 3.3 iuia: f.dvnEuz 27,281 33,774 23.8

;S%l=Kdu,h jrdfhka fufyh jQ kejz nvq m%udKh - ^fgdka oyfia m%udKfhka&

jsia;rh 2009 2010 fjki ^]& f.dvnEuz 1,904 1,960 2.9 megjSuz 334 194 -41.9 tl;=j 2,238 2,154 -3.8

.d,a, jrdfhka fufyh jq kejz nvq m%udKh - ^fgdka oyfia m%udKfhka&

jsia;rh 2009 2010 fjki ^]& f.dvnEuz 166 317 91.0 megjSuz 1 1 - tl;=j 167 318 90.4

lkalika;=frhs uhs,svzvs fmaoqre;=vqj yd lfrhsk.rA jrdhhkays fufyh jq kejz nvq m%udKh ^fgdka oyfia m%udKfhka&

jsia;rh 2009 2010 fjki ^]& f.dvnEuz 240 11 -95.4 megjSuz 7 0 - tl;=j 247 11 -95.5

iuia: fiajl ixLHdj

jsia;rh 2009 2010 fjki ^]& fld<U 12,263 11,726 ;S%l=Kdu,h 591 598 .d,a, 513 500 tl;=j 13,367 12,824

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jeo.;a uq,Huh f;dr;=re

6

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ish:Zu jrdhhka ^remsh,a us,shk&

jsia;rh 2009 2010 fjki

] wdodhu iy jshou

iuia: wdodhu 23,331.4 28,279.3 21.2

iuia: jshou 21,389.7 23,892.4 (11.7)

fufyhquz ,dNh 1,941.7 4,386.9 125.9

jsfoaY Kh u; fmd,S 1,159.4 1,225.2 (5.7)

jsfoaY jsksuh ^mdvq$,enSuz& 591.1 (4,409.8) (846.0)

noq j,g fmr iy jsfoaY jsksuh ,enSfuka miq ,dN$^mdvq&

1,373.4 (1,248.1) (190.9)

noq

wdodhuz noq 463.9 156.9 66.2

ie<ls ,dNdxY noao 34.2 - 100.0

js,uzNkh l< noq 1,250.4 342.9 72.6

iudc j.lSuz noq 12.0 2.4 80.0

noq m%;smdok ie<iSfuka miq Y=oaO ,dNh$mdvqj 2,113.7 (1,064.5) (150.4)

fYaI m;%h

cx.u fkdjk j;aluz 148,187.5 185,834.0 25.4

cx.u j;aluz 23,886.2 17,369.2 (27.3)

cx.u j.lSuz 14,915.7 12,913.6 13.4

ialkaO.; iy wfkl=;a m%d.aOk 7,591.4 7,591.4 0.0

fjkalsrSuz yd m%;smdok 78,166.1 78,795.1 (0.8)

cx.u fkdjk nerluz 71,400.5 103,903.1 (45.5)

wkqmd;

wdodhug fufyhquz u.ska ,dN 8.3 15.5

jdrAIsl wdodhfuz jrAOkh (7.2) 21.2

m%d.aOk fhojquz u; ,dNh 1.2 2.3

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wfma wud;H;=uka,d

7

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

w;s.re uyskao rdcmCI

Y%S ,xld iudcjdos ckrcfha ckdOsm;s

iy jrdh yd uydudrA. wud;H

.re frdays; wfnz.=KjrAOk

jrdh yd uydudrA. ksfhdacH wud;H

.re ksrAu, fld;,dj,

jrdh yd uydudrA. ksfhdacH wud;H

jdrAIsl jdrA;dj 2010 iNdm;s;=udf.a iudf,dapkh

8

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,xld jrdh wêldrsfha Y%u n,ldh úiska isoqlrk ,o uyÕ = odhl;ajh iy wmf.a jgskd .Kqfokqlrejkaf.a úYajdikSh iyfhda.h fya;=fldgf.k 2010 j¾Ih ienE f,iu m%ixYkSh iy b;d M,odhs j¾Ihla ù we;s nj i;=gska i|yka lrñ¡ wmf.a Odrs;djhka iEySulg m;aùug yels whqrska by< kxjkq msKsi lemlsrSï isoql, ish¿fokd fj; udf.a m%ixYdj mqolrkq leue;af;ñ¡ úfYaIfhka Y%S ,xld jrdh wêldrsfha ish¿u md¾Yajlrejkaf.a wdl,am fjkiaùu ksielju bosrs j¾Ihka i|yd jQ wfmalaIdjka u,aM, .kajkq we;s njg uu úYajdi lrñ¡ ld¾hh idOkh wmf.a fj<ofmd< fldgi tf,iu r|jd ;nd .ksñka ;j oqrg;aa mq¿,a lsrSfuzoS bosrshg tk ´kEu wNsfhda.hlg uqyqK oSug Y%S ,xld jrdh wêldrsh wosgka lrf.k isgskd njg wmf.a .Kqfokqlrejka fj; iy;sl ù we;¡ iudf,daps; j¾Ih ;=< wm kj m¾hka; fiajd .súiqï 04 lg t<Uqkq w;r m%Odk kejz fiajd iud.uz 10 la iy fmdaIl hd;%d fiajdjka 02 la ch ny:Z m¾hka; fj; f.kajd .kakd ,oS¡ ch ny:Z m¾hka;fhaos ;j;a kejz iud.uz 05 la i|yd myiqlï iemhSug wmg yels ù we;¡ Y%S ,xld jrdh wêldrsh úiska wdkhk iy wmkhklrejkag jrdh fj; fkdmeñK kejz.; lsrSfuz f,aLk iy f.ùï isoqlsrSu i|yd jsoaHq;a f,aLk yqjudre lsrSfï moaO;shla yoqkajdoSug uQ,sl mshjr .kakd ,oS¡ jrdh wdY%s; l%shdldrlï i|yd ld¾h nyq, jQ mrsY%h fj; fkdmeñK tlu ia:dkhla uÕ ska jrdh Ndú;d lrkakkag myiqlï ie<iSug mE,shf.dv m%foaYfha kejz nvq .ïudkhla msysgqùug mshjr .ksñka ;snqKs¡ wmkhk fufyhqï lghq;=, l<ukdlrKh, hd;%d iy wx.k ie<iqï lsrSu iy kdúl úioqï i|yd uDoqldx. we;=¿j kj ;dlaIKfjzohka

jeä jeäfhka Wmfhda.S lr .ekSu uÕ ska Y%S ,xld jrdh wêldrsfha ny:Z wx.k j, fufyhqï yelshdjka Wiia ;;ajhlg f.k tk ,oS¡ md¾Yajlrejka ;Dma;su;a lsrSu i|yd kj woyia Wmfhda.S lr.ekSu iy jdKsclrKh m¾hka; l<uKdlrKh u.ska bv i<id we;¡ tosfkod fufyhqï wjYH;d iy WmlrK Ndú;hg .ekSfuz wdhqld,h Wmrsu ;;ajhlg f.k tau i|yd kv;a;= lghq;= ms<sn|j m%;sm;a;shla yoqkajdoSug o wmg yels ù we;¡ Y%S ,xld jrdh wêldrsh u.ska md,kh lr fufyhqï lrkq ,enQ ny:Z m¾hka;hka fufyhjk ,o ny:Z Odrs;djh u.ska foaYSh iy m%;swmkhk hk fowxYfhau Odrs;djhkays jd¾;d.; l%shdldrS;ajhka fmkakqï flrsK¡ 2009 j¾Ifha 413,085 jQ úiai iu tall m%udKh 2010 jrAIfhaos 563,349 jsiai iu tall m%udKhla olajd jeäùu uÕ ska 36'4] j¾Okhla jdrA;d lr we;¡ 2010 j¾Ifhaos Y%S ,xld jrdh wêldrsfha m¾hka;hka ;=< fufyhjkq ,enQ m%;s wmkhk ny:Z j, j¾Okh úiai iu tall 1,260,313 isg úiai iu tall 1,533,845 olajd by< hdu ;=<ska 21¡7]l j¾Okhla fmkakqï lr ;snqKs' 2010 j¾Ih ;=<oS iuia: úiai iu tall 2,167,173la fufyhqï lr ;snqKq w;r 2009 j¾IfhaoS fufyhjkq ,enQ úiai iu tall 1,714,488 iuÕ iei|SfuzoS fufyhqï j, iuia: by<hdu 26¡4] ls¡ uqo,a n,dfmdfr;a;= fkdjQ wkd.; wúksYaps; ;;a;ajhka i|yd iy hka;% iQ;% i|yd iqmqreoq w¿;ajeähd lghq;= iy kùlrKh lsrSu iy m%Odk jrdh mq¿,a lsrSfuz jHdmD;Ska fjkqfjka os.=ld,Sk wdfhdack isoqlsrSug ixps; wruqo,a mj;ajd .ekSu jeks Y%S ,xld jrdh wêldrsh úiska wkq.ukh l< oqrolakd uQ,H m%;sm;a;Ska fya;=fldg f.k fmr ie<iqï l< mrsos ixj¾Ok lghq;= lrf.khdug Y%S ,xld jrdh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 iNdm;s;=udf.a iudf,dapkh

9

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wêldrshg yels ù we;¡ M,odhs ld¾hhka yd ;drAlsl iy wd¾:sluh l%shdud¾. ;=<ska ixúOdkh lrk w;r;=r wkjYH úêúOdkhka neyer lr oeä md,kh lsrSuz Ndú;hg .ksñka wdodhï iy úhoï fYaIh mj;ajd f.khdu u.ska isoqlrk ,o uQ,Huh ia:djrNdjh fya;=fjka iajhx md,s; wdh;khla jvd;a wdlrAIKSh jQ mrsmd,k iajrEmhla Wiq,k ;;a;ajhla Y%S ,xld jrdh wêldrsh úiska w;am;a lrf.k we;¡ ixj¾Ok jHdmD;s ud.ï reyqKqmqr uyskao rdcmlaI jrdfha woshr 01 ys lghq;= wm úiska wjika l< w;r fiajd iy ld¾ñl jrdhla f,i uQ,slj l%shdlsrSu i|yd 2010 fkdjeïn¾ ui l%shd;aul ;;a;ajhg f.k tk ,oS¡ weursldkq fvd,¾ ñ,shk 800 lg wdikak msrsjehlska jrdfha 02 jeks woshr wm úiska fó jkúg;a wdrïN fldg we;¡ mQ¾K wxf.damdx.hkaf.ka iukaú; jQ kejz f;,a iemhSfó myiqlï iy iuia: LKsc f;,a ksIamdok fugs%la fgdka 80,000 Odrs;djhla .nvd lsrSfuz myiqlï iys; gexls 14lska hq;a gexls ixlS¾Khla boslsrSfuz lghq;= wdrïN lrk ,o w;r 2010 j¾Ih ;=< tys jev lghq;= isoqfjñka mej;sKs¡ fld<U jrdh mq¿,a lsrSfuz jHdmD;sh hgf;a oshlvkh boslsrSfuz lghq;= id¾:lj l%shd;aul fjñka ;snqKs¡ ;j;a ñ,shk 2¡4 l ny:Z úiai iu tall m%udKhla fufyhùu i|yd wjYH mrsudjlska hq;a fld<U ol=K jrdfha ol=Kq m¾hka;h boslsrSu i|yd jQ wjfndaO;d .súiqug iudf,daps; j¾Ih ;=<oS w;aika ;nk ,oS¡ jdKsc yd ëjr jrdhla we;=<;a TÆqú,a jrdfha boslsrSï lghq;= ksuùug wdikak jk w;r 2011 ud¾;= ui jk úg fufyhqï lghq;= i|yd iQodkñka isáhs¡ .d,a,, ;%sl=Kdu,h yd lkalika;=f¾ jrdhhkays ixj¾Ok lghq;= o j¾Ih ;=< isoqflfrñka mej;=Ks¡

udkj iïm;a ixj¾Okh Y%S ,xld jrdh wêldrsfhys by< l%shdldrs;ajfhka hq;a wNsj¾Okhla i|yd myiqluz i<id bosrsh lrd fufyhjSug osrs.kajk ls%hdj,shla f,i wmf.a fiajlhkaf.a yelshdjka jevs oshqKq lsrSu wm jsiska fkdlvjd isoqlrk ,os' ks<OdrSka iy fiajlhka n,j;a lsrSu flfrys Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsYajdih ;enSh' iajhx ixjrAOkh iy jD;a;suh oshqKqj i|yd wm Tjqka fj; wjia:djka i<ik ,os' 2010 jrAIh ;=< ls%hd;aul lrk ,o udkj iuzm;a ixjrAOk m%;sm;a;Ska u.ska .Kqfokqlrejd ;Dma;su;a lsrSfuz wruqK iM, lr.ksuska iuzm;a Wmrsu f,i Ndjs;hg f.k ldrAHCIu, M,odhs, msrsueiquzodhsl ldrAhh m%;sM, w;alr oS we;' wjidk jYfhka ud w;s.re ckdOsm;s;=udg, .re ksfhdacH wud;Hjrekag, wud;HdxY f,aluz, wOHCI uKav,h yd wksl=;a ks<Odrska jsiska jrAIh mqrd isoqlrk ,o u.fmkajSu fjkqfjka udf.a ia;+;sh mqolrus' tfukau 2010 jrAIh ;=<os Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska w;am;a lr.kakd ,o Wiia ldrAhh idOk m%us;shla w;am;a lr.ekSu fjkqfjka iyfhda.h oelajq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wmf.a w.kd .Kqfokqlrejkag iy fiajl msrsig o udf.a ia;+;sh mqolrus'

wdpdrAh ms%h;a nS jsl%u iNdm;s

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, idudcslhska

10

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wdpdrAh m%sh;a nS jsl%u iNdm;s nS tia iS bxcsfkare ^f.!rj&,mS tpz vs ^t'rd'&,n,Yla;s ;dCIKh ms<sn| mYapd;a vsmaf,daud wdpdrAh ms%h;a nkaoq jsl%u uy;d 2000 jifrAos fudrgqj jsYaj jsoHd,fhka bxcsfkare jsoHdj ms<sn| f.!rj WmdOsh ,enSh' Tyq n,Yla;s ;dCIKh ms<sn| mYapd;a WmdOsOdrsfhla o jk w;r 2008 jifrAos tlai;a rdcOdksfha weursldkq cd;Hka;r jsYaj jsoHd,h u.ska Tyq fj; jrdh fufyhquz l<ukdlrK ms<sn| orAYkY+rs ^wdpdrAh& WmdOsh m%odkh lrk ,os' wdpdrAh jsl%u uy;d 2001 jrAIfhaos hdka;%sl bxcsfkarejrfhl= f,i Y%S ,xld jrdh wOsldrshg tlajsh' 2004 jrAIfhaos Tyq jsOdhl wOHCI ^;dCIK yd udkj iuzm;a ixjrAOk& f,i m;alrk ,os' jsOdhl wOHCI f,i Tyq jir tlyudrl ld,hla fiajh lsrSfuka miq 2005 jrAIfhaos Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha Wm iNdm;s f,i m;a lrkq ,enSh' wdpdrAh jsl%u uy;d 2008 jifrA fkdjeuznrA udifhaoS Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha iNdm;s f,i jev Ndr.kakd ,os' Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK iy WmfoaYk fiajd ^fm!oa.,sl& iud.fuys fukau ch ny:Z mrAhka; ^mqoa.,sl& iud.fuys iNdm;s f,io Tyq fiajh lrhs' by; i|yka ;k;=re j,g wu;rj jrA;udk rcfha “uyskao pska;k” jev igyk hgf;a Wmrsu m%uqL;djhla ,nd oS we;s ixjrAOk jHdmD;skaf.ka tlla jk yuznkaf;dg kj uqyqoq jrdhla ;ekSfuz ldrAhh mejrs we;s ol=Kq jrdh ixjrAOk jHdmD;sfha wOHCIjrhd o wdpdrAh jsl%u uy;d fjz' Tyq mE,shf.dv NdKav .nvd ixlSrAK iud.fuz iNdm;s Oqrh o fydUjk w;r Tyq cd;sl lvodis ixia:dfjz fukau kd.rsl ixjrAOk wOsldrsfha o wOHCIjrfhl= fjz'

wdpdrAh jsl%u uy;d Y%S ,xld bxcsfkare wdh;kfha idudcslfhl= jk w;r 2006 jrAIfha isg Y%S ,xld bxcsfkare wdh;kfhayss lusgq idudcslfhl= o fjz' tfukau rgj,a 90l f,dj mqrd iuqo%Sh fj<|dfuys 60] muK isoqlrkq ,nk jrdhhka 230la ksfhdackh lrkq ,nk jrdh yd kejzf;dg ms<sn| cd;Hka;r ix.ufha (IAPH) ie<iquz yd ixjrAOk lusgqfjz idudcslfhl= jYfhka o wdpdrAh jsl%u uy;d lghq;= lrhs' uE;los y|qkajd fok ,o ;=ka wjqreoq ie<iqu u.ska bosrshg tk wNsfhda.hkag uqyK oS m%.;sh lrd wdh;kh fufyhjSu wdpdrAh jsl%u uy;df.a wfmaCIdjhs' bkaosl lreKdcSj uy;d Wm iNdm;s fid,sisgrA ^t'rd'& t,a t,a tuz ^jrAjzla&kS;s{ lreKdcSj uy;d 2010 cqks uios Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha Wm iNdm;sjrhd jYfhka m;alrkq ,enSh' ;jo ta uy;d Y%S ,xldfjz .re ckdOsm;s;=ukaf.a fcHIaG iyldr f,aluzjrhd jYfhka o lghq;= lrkq ,nhs' lreKdcSj uy;d fld<U rdclSh jsoHd,fhaos uq,sl wOHdmkh yodrk ,os' ta uy;d Y%S ,xld kS;s jsoHd,fhaos ish kS;s wOHdmk lghq;= iuzmqrAK l< w;r 2000 jrAIfhaos fY%aIaGdOslrKfha kS;s{jrfhl= jYfhka ish jev lghq;= wdruzN lf<ah' lreKdcSj uy;d fmdoq wka;rAcd;sl kS;sh ms<sn| Ydia;%m;s WmdOsh tlai;a rdcOdksfha jrAjzla jsYaj jsoHd,fhaoS yodrk ,o w;r 2003 jrAIfhaos f.!rj iys;j iu;ajsh' jsfYaIfhka Tyq wmrdO yd nqoaOsuh foam< kS;sh iuznkaOj wOslrKhkays os kvq lghq;= m%.=K lf<ah' ta uy;d tx.,ka;fha iy fjz,aifha fid,siagrAjrfhl=o jkafkah'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, idudcslhska

11

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

2006 cq,s udifha isg 2010 uehs udih olajd ta uy;d tlai;a rdcOdksfha Y%S ,xld uy flduidrsia ldrAhd,fha wud;H WmfoaYljrhd jYfhka m;alrkq ,enSh' lms;dka ksyd,a lemafmgsfmd< uy;d l<ukdldr wOHCI udiagrA uerskrA ^MBA,MNI,MCILT) lemafmgsfmd< uy;d uykqjr OrAurdc jsoHd,fha wdos isiqfjls' lms;dka ksyd,a lemafmgsfmd< uy;d 1975 jifrAos Wiia fm< jsNd.hg fmkS isgSfuka wk;=rej flfvgz ks<Odrsfhl= jYfhka Y%S ,xld kejz ixia:djg iuznkaO jS ny:Z kejz, idudkH kejz nvq kejz, f;d. kejz nvq kejz, f;,a iy .Eia gekalrA kejz j, hd;%d lf<ah' 1985 jifrAos Tyq Tziafg%z,shdfjz fu,anrAkayss iuqo%Sh jsoHdj iy kdjql hd;%d meojSu ms<sn| hd;%dm;s mYapd;a WmdOsh ,nd.kakd ,os' Chepstow and

Shipping ^tlai;a rdcOdksh&,VShips

^fudkagsldf,da&, Ahrenkiei ^crAuksh&, Pan Ocean ^fldrshdj& jeks m%Odk kejz iud.uz rdYshl iy Y%S ,xld kejz ixia:dfjz lms;dkajrfhl= f,i jir .Kkdjla kejz .ukd.ukfha ksr;jSfuka wk;=rej 1990 jifrAos jrdh kshuqjrfhl= f,i Y%S ,xld jrdh wOsldrshg tlajsh' kshuqjrfhl= f,i fld<U, ;S%l=Kdu,h, .d,a, hk ish,q jrdhhkays fiajh lsrSfuka wk;=rej ta uy;d 1999 jrAIfhaos ish,qu jrdhhkays ydnrA udiagrA f,i Wiia lrk ,os' jsjsO jljdkq ;=< by< l<ukdldrs;ajfha b,a,Suz mrsos ta uy;d ydnrA udiagrA ;k;=frA rdcldrs lghq;= j,g wu;rj iuqo%Sh lrAudka;h yd iuznkaO fufyhquz lghq;=, wdrCIdj iy fiajd iemhquz jeks jsfYaIs; jq ldrAhhkaysos ksr; jk ,os' bkamiq 2005 jifrAos Tyq wOHCI fufyhquz f,i o, 2006 jifrAos w;sfrAl l<ukdlrK wOHCI f,io WiiajSuz ,nk ,os'

ffjoH ixch fiaor fikr;a uy;d jsOdhl wOHCI ffjoH ixch fiaor fikr;a uy;d ud;r rdyq, jsoHd,fhka uq,sl wOHdmkh ,enSh' mdie,a oSjsh ;=< ckdOSm;s nd,oCIfhl= jYfhka, mdGYd,sh jrAK<dNsfhl= yd Y%S ,xld jrAK<dNsfhl= jYfhka fukau jsoqyf,a m%Odk YsIH kdhlhd jYfhka ,o mkakrh Tyqf.a mrsK; csjs;h i|yd msgsjy,la jsh' tu.ska ,o miqnsu ;=< ud;r rdyq, jsoHd,fha wdoS YsIH ix.ufha fld<U YdLdfjz iNdm;s jYfhka m;ajSug ta uy;dg wjldY ie<isK' Wiia fm< jsNd.fhka miq Tyq kS;s jsoHd,hg we;=<;a jsh' Y%S ,xld kS;s jsoHd,fha kS;sh yodruska isgShoS reishdfjz fudialjz kqjr “mSm,aia fm%kavzIs*a” jsYaj jsoHd,fhka wOHdmkh ,enSug fikr;a uy;dg YsIH;ajhla ,enqKq w;r tysoS ffjoH WmdOSh fukau reishdkq NdIdj b.ekajSu ms<sn| WmdOShla o ysuslr .ekSug ta uy;dg yelsjsh' ffjoH WmdOSh ,enSfuka wk;=rej ffjoH fikr;a uy;d ud;r uy frdayf,a ffjoH ks<Odrsfhl= jYfhka fiajh lf<ah' bka wk;=rej reishdfjz fudialjz kqjr jHdmdr mrsmd,k wOHdmk wdh;kfhka jHdmdr mrsmd,kh yd uq,H l<ukdlrKh ms<sn| mYapd;a WmdOS vsmaf,daudjla o ta uy;d ,enSh' fjk;a idrA:l;ajhka reishdfjz fudialjz kqjr mSm,aia fm%kavz,s jsYaj jsoHd,fha cd;Hka;r YsIH ix.ufha f,aluz jYfhka m;ajSu yd jvd;au lems fmfkk YsIHhd ^jsfoaY YsIH wxYh 1995& jSu' fikr;a uy;d jHdmdr l<ukdlrKh ms<sn| mq:Z,a cd;Hka;r jsjrKhla ,nd we;s w;r jsfoaY jsksuh wdfhdack jHdmdr lsysmhla Y%S ,xldj ;=< ia:dmkh lr we;' iuqy jHdmdr lsysmhla idrA:l whqrska fufyhjsu yd

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, idudcslhska

12

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

iudc iqNidOk jHdmD;s .Kkdjla m%Odk jYfhka Y%S ,xldfjz oCIsK foaYh ;=< mj;ajdf.k hdug ueoSy;a jSu' ffjoH fikr;a uy;d 2007 jifrA wfm%a,a ui Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wOHCIjrfhl= jYfhka m;alrkq ,enq w;r miqj wOsldrsfha jsOdhl wOHCIOqrhg m;ajSuz ,enSh' bka wk;=rej ta uy;d .d,qjrdfha ksrSCIK wOHCIjrhd jYfhka yd fld<U jrdfha bvuz ixjrAOk jHdmD;sfha iu iNdm;s jYfhka ls%hdYs,s ldrAHNdrhl ksr;j we;' Y%S ,xldfjz N+f.da,Shuh jYfhka mj;akd jdisodhl msysgSu m%fhdackhg f.k Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha Wkak;sh i|yd f,dj kka foi mj;akd jHdmdrsl wjia:d ,xldj fj; .%yKh lr.eksfuz .fjzIKd;aul ldrAhfhys ta uy;d W;aiqlj ksr;j isgS' oekg Tyq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha l<ukdldr wOHCI f,i lghq;= lrhs' lms;dka lemafmgsfmd< uy;d chny:Z mrAhka; iud.fuz wOHCI uKav,fhao idudcslfhl= fjz' Tyq tlai;a rdcOdksfha kdjql wdh;kfha Y%S ,xld YdLdfjz (Nautical Institute of U K) ysgmq iNdm;sjrhd jk w;r jr,;a fiajd iemhquz iy m%jdyk wdh;kfha (Charted

Institute of Logistics and Tranport) idudcslfhl= o fjz' lms;dka lemafmgsfmd< uy;d jrdh iy uyd udrA. wud;HdxYfha fvla ks<Odrs mrSCIlfhl= f,io lghq;= lrhs' m%ikak l:Z;rf.a uy;d wOHCI 1987 jrAIfhaos Y%S ,xld jrdh wOsldrshg tlajq m%ikak l:Z;rf.a uy;d miqj 2004 jrAIfhaos Y%S ,xld ksoyia fiajl ix.ufha jrdh YdLdfjz m%Odk f,aluz f,i f;dard m;alr .kakd ,os' Tyq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha jD;a;Sh ius;s lghq;= fjkqfjka lemjSfuka lghq;= lr we;s

w;r Tyq jsiska bgqlrk ,o fuu w.kd fufyh ie<ls,a,g f.k 2005 jrAIfhaos Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wOHCIjrfhl= f,i Wiia lrk ,os' os.= ld,hla mqrd wlrAukHj mej;s “mshmq;= moku” kej; mk.ekajSug l:Z;rf.a uy;d mqfrda.duSj ls%hd lf<ah' fuu.ska fiajlhkaf.a oq orejkag /lshdjka i|yd jrdfhys fodrgq jsjr jsh' l<ukdldrs;ajh iy fiajlhkaf.a iyfhda.S;ajh we;sj fiajl .eg,q jsi|Sfuz m%.;s fhdackd i|yd o kshduk lusgqfjz m%Odkshd jkafka o m%ikak l:Z;rf.a uy;dh' uSg wu;rj Tyqf.a ldrAhd,h, fiajlhkaf.a oqla.ekjs,s bosrsm;a lsrSu i|yd i;sfha rdcldrs osk 05 mqrdu jsjD;j mj;s' jrdh ksjdi lusgqfjz iNdm;sjrhd f,i fiajlhka fjkqfjka jvd fyd| iqNdiOk myiqluz ie<iSug Tyq jsiska mshjr rdYshla f.k we;' wod< fCIa;%hka ;=<ska ;u ksmqK;d oelajq lS%vl lS%vsldjka iy l,dlrejkag l:Z;rf.a uy;df.a u.Z fmkajSu u; myiqluz i<ikq ,efnz' wOHCIjrfhl= jYfhka, Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha M,odhs;djh by< kexjSu i|yd ls%hd udrA.hka .ekSfuzos ta uy;d l%shdldrs ldrAhhNdrhla bgqlrk ,o w;r fiajd uqr 02 - jev lKavdhuz 03 fiajd l%uh ls%hd;aul lsrSfuzos Tyq mqfrda.duSj lghq;= lf<ah' m%ikak l:Z;rf.a uy;d fld<U jrdh taldnoaO bvuz ixjrAOk jHdmD;sfha iu iNdm;s f,i kejz nvq .uzudkhla we;s lsrSu jeks oqrolakd ixjrAOk fhdackd bosrsm;a lr we;. f.dvke.Zs,s, udkj iuzm; iy jrdh WmlrK ms<sn| ish,q f;dr;=re iemhSu i|yd fuu jHdmD;sh hgf;a o;a; mokula ilia lsrSu jrdh lghq;= i|yd b;d jeo.;a fjz' “jrdfhka .ug ixl,amh” ls%hd;aul fldg tu.ska oevs oqIalr;d j,ska mSvd jsosk oqrneyer .uzudk j, ck;djf.a uq,sl myiqluz by< kexjSu i|yd Tyq jsiska m%Odk ldrAhNdrhla bgqlrhs'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, idudcslhska

13

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jsfoaYSh rg j, jrdhhka krUd tajdfha wkq.ukh lrkq ,nk ls%hdoduhka ms<sn|j ,nd.kakd wjfndaOh wmf.a jrdhhkays ixjrAOkh i|yd Wmfhda.s lr .ekSug jrdh fiajlhkag wjia:djka ,ndoSu i|yd Tyq jsiska jsYd, odhl;ajhla imhk ,os' 2007 jrAIfha Tlaf;danrA 10 osk isg n,meje;afjk mrsos l:Z;rf.a uy;d chny:Z mrAhka; iud.fuz wOHCIjrfhl= f,i m;alrk ,os' Tyq fn!oaO ix.ufha fcHIaG ksfhdacH Wm iNdm;s iy Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha lS%vd iudcfha iNdm;s f,i ls%hdlrhs' l:Z;rf.a uy;df.a iNdm;s;ajh hgf;a jrdh wOsldrsfha lS%vd iudch jsiska Y%S ,xld jrdh wOsldrshg f.!rjhla f.koqka lS%vl$lS%vsldjka we.hSfuz m%:u Wmydr Wf<, ixjsOdkh lrkq ,enSh' uE;los Tyq Y%S ,xld fjd,sfnda,a ix.ufha Wm iNdm;s f,i iy Y%S ,xld oe,amkaoq ix.ufha WmfoaYljrfhl= f,i o m;alrkq ,enSh' wdrA ta ch;siai uy;d wOHCI ch;siai uy;d wdrA:sl jsoHd{fhls' Tyq ,xld jsYaj jsoHd,fha nS ta f.!rj WmdOsOdrsfhl= fukau weursldfjz js,shuzia jsoHd,fha ixjrAOk wdrA:sl jsoHdj ms<sn| Ydia;%m;s WmdOshla ,nd we;s w;r weursld tlai;a ckmofha fndiagka jsYaj jsoHd,fhka foaYmd,k wdrA:sl jsoHdj ms<sn| Ydia;%m;s WmdOshla o ,nd we;' ch;siai uy;d fmardfoKsh jsYaj jsoHd,fha iyldr l:sldpdrAhjrfhl= f,i ish jD;a;Sh cSjs;h wdruzN l< w;r, miqj udKav,sl ks<Odrsjrfhl= f,i Y%S ,xld uy nexl=jg tlajsh' 1995, 2000 ld,h ;=< Y%S ,xld uy nexl=fjz wdrA:sl mrAfhaIK wOHCIjrfhl= iy iyldr md,ljrfhl= jYfhka fiajh l< w;r 1993, 1995 w;r ld,h ;=< cd;Hka;r uq,H wruqof,a fcHIaG wdrA:sl jsoHd{fhl= f,i o 2000, 2004 w;r ld,h ;=< cd;Hka;r uq,H wruqof,a

jsl,am jsOdhl wOHCI f,io 2005, 2008 w;r ;=< ld,fha uyd NdKavd.drfha ksfhdacH f,aluz iy 2005, 2010 w;r ;=< ld,fha uqo,a yd l%u iuzmdok wud;HdxYfha fcHIaG wdrA:sl m%;sm;a;s WmfoaYljrfhl= f,i o fiajh lr we;' wdrA:sl iy uq,Huh m%;sm;a;s fukau l<ukdlrK lghq;= iuznkaOfhkao Tyqg mq:Z,a oekqula yd m<mqreoaola o we;' ;jo ch;siai uy;d cd;sl ixjrAOk nexl=fjz, l=vd yd uOH mrsudK jHdmdr nexl=fjz iy uyck nexl=fjz wOHCI uKav, idudcslfhl= f,i o fiajh lr we;s w;r oekg Tyq Y%S ,xld rCIK ixia:dfjz wOHCI uKav,fha idudcslfhl= f,i o uqo,a wud;HdxYfha uq,H wOHhk wdh;kfha fcHIaG WmfoaYl wdrA:sl jsoHd{fhl= f,i o lghq;= lrhs' vnz,sjz iqorAud lreKdr;ak uy;aush wOHCI Ydia;%m;s ^rdcH mrsmd,k& lekvdfjz ldrA,agka jsYaj jsoHd,h N+f.da, jsoHdj ms<sn| Ydia;%fjzos ^jsfYaI& WmdOsh ^m<uq mka;sh& frA.= wOHCI ckrd,a lreKdr;ak uy;aush 1984oS Y%S ,xld mrsmd,k fiajhg tla jQ w;r rcfha fomdrA;fuzka;= yd wud;HdxY .Kkdjl iyldr wOHCI, wOHCI yd wOHCI ckrd,a jeks ;k;=re fydUjd we;' 2005 jifrA isg weh uqo,a yd l%uiuzmdok wud;HdxYfha l<ukdlrK fiajd cd;sl whjeh wxY j, wOHCI ckrd,a f,i fiajh lr we;' oekg weh Y%S ,xld frA.=fjz wOHCI ckrd,a f,i fiajh lrhs' ;jo lreKdr;ak uy;aush wud;H uKav,h jsiska m;alrk ,o mrsmd,k, wdh;k, udkj iuzm;a ixjrAOk, jegqma, fiajl ixLHd, m%;sjHqy.; lsrSuz iy m%;sixialrK jeks jsjsO fCI;% j,g wod< ks<Odrs lusgq fndfyda .Kkl idudcsldjl f,i o fiajh lr we;' weh wud;H uKav, fgkavrA uKav, idudcsldjla f,i ish fiajh ,nd oS

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, idudcslhska

14

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

we;s w;r rdcH W.ia yd wdfhdack nexl=j, fld;,dj, wdrCIl jsYaj jsoHd,h iy <ud wdrCIK wOsldrsh jeks wdh;k j, l<ukdlrK uKav, j, wOHCIjrshl f,i o fiajh lr we;' oekg weh Y%S ,xld jrdh wOsldrsh, wdfhdack uKav,h, cd;sl wka;rdodhl T!IO md,l uKav,h iy md,k wOsldrsfha l<ukdlrK uKav, j, wOHCIsldjla f,i lghq;= lrhs' lreKdr;ak uy;aush wdishdkq ixjrAOk nexl=j(ADB), cd;Hka;r uq,H wruqo,(IMF), f,dal nexl=j, wdrA:sl iyfhda.s;dj iy ixjrAOk ms<sn| ixjsOdkh (OECD), (JAICA), Y%S ,xld ixjrAOk mrsmd,k wdh;kh u.ska mj;ajk jD;a;Shuh iuzuka;%K$mdGud,d lsysmhla yodrd we;' wdpdrAh ous;d o fidhsid uy;aush wOHCI wdpdrAh ous;d o fidhsid uy;aush fmardfoKsh jsYaj jsoHd,fha wdrA:sl jsoHdj ^ixLHdkh& ms<sn| f.!rj WmdOsh ,nd we;'weh jsiska Tziafg%z,shdfjz lekanrd kqjr msysgs Tziafg%z,shdkq cd;sl jsYaj jsoHd,fhka lDIs ldrAusl ixjrAOk wdrA:sl jsoHdj ms<sn| jsoHdm;s mYapd;a WmdOsh ,nd we;' ;jo weursldfjz Tysfhda fldf,duzniays msysgs Tysfhda rdcH jsYaj jsoHd,fha lDIsldrAusl wdrA:sl jsoHdj ms<sn| wdpdrAhH WmdOsh o weh i;=j we;' 2010 wfm%a,a 25 osk isg n,meje;afjk mrsos weh OSjr iy c,c iuzm;a wud;HdxYfha f,aluz f,i m;a lrk ,o w;r 2010 fkdjeuznrA 25 osk kej;;a tu ;k;=rgu m;alrk ,os' wud;HdxY f,aluz f,i lghq;= lrk w;r;=r oekg Y%S ,xld jrdh wOsldrsh, wmkhk ixjrAOk uKav,h iy cd;sl c, iuzm;a ixjrAOk (NARA) wdh;kfha wOHCI uKav, j,o wOHCIsld ;k;=re fydnjhs' weh ckdOsm;s f,aluz jsiska m;alrk ,o LKsc iuzm;a ixjrAOk lusgqfjz ksfhdacs;fhls' wdpdrAh

fidhsid uy;aush Y%S ,xld l%u iuzmdok fiajdjg wh;a jk w;r, jsYaj jsoHd, wOHdmkfhka wk;=rej uqo,a iy l%u iuzmdok wud;HdxYfha cd;sl l%u iuzmdok fomdrA;fuzka;=fjz wehf.a uq,au jD;a;Sh cSjs;h wdruzN jsh' tysos weh ie<iquz ks<Odrs, iyldr wOHCI, ksfhdacH wOHCI iy w;sfrAl wOHCI jeks jsjsO ;k;=re j, fiajh l<dh' weh 1999 jifrAos tu fomdrA;fuzka;=fjysu wOHCIjrsh f,i Wiia lrk ,os' wdpdrAh fidhsid uy;aush 2005 jrAIfhaos tu wud;HdYfhau msial,a m%;sm;a;Ska ms<sn| fomdrA;fuzka;=fjz wOHCI ckrd,ajrsh f,i Wiia lrk ,os' weh oekg mj;akd ;k;=r oerSug fmr uqo,a iy l%u iuzmdok wud;HdxYfha, uq,H ixjrAOk fomdrA;fuzka;=fjz wOHCI ckrd,ajrsh f,i o lghq;= l<dh' ;jo weh uqo,a iy l%u iuzmdok wud;HdxYfha fiajfha fhoS isgsk w;r, jejs,s Ndrldr wruqof,a iNdm;sksh f,io, kefkda ;dCIKh ms<sn| Y%S ,xld wdh;kfha (SLINTEC) iy kefkda ;dCIKh ms<sn| Y%S ,xld ^mqoa.,sl& iud.fuz (NANCO) wOHCI uKav, idudcsldjl f,i o fiajh l<dh' weh cd;sl jHjidh ixjrAOk wOsldrsh, jS wf,js uKav,h, Wiia boslsrSuz mqyqKq lsrSfuz welvush iy cd;sl b;srs lsrSfuz nexl=fjz o wOHCI uKav, idudcsldjl jq w;r c, iuzmdok iy c,mjdyk uKav,fha iy ,xld mq;% ixjrAOk nexl=fjz o wOHCI uKav, idudcsldjla jqjdh' OSjr iy c,c iuzm;a wud;HdxYfha jev Ndr.ekSfuka miq weh vS t*a iS iS nexl=fjz wOHCI uKav,fhka b,a,d wiajsh' taIk o is,ajd uy;d wOHCI taIk o is,ajd uy;d fld<U rdclSh jsoHd,fha wOHdmkh ,enq w;r iy;sl ,;a jD;a;Sh l<ukdlrejkaf.a wdh;kfha ^tuz iS mS tuz& idudcslfhl= fjz' Tyq rdcH iy fm!oa.,sl wxYfha fcHIaG ;k;=re lssymhla fydnjkq

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, idudcslhska

15

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

,nhs' oekg Tyq tIdkd fyda,avsx.aia ^fm!oa.,sl& iud.fuz iNdm;s f,i o, IrAukaia f,dcsiagslaia ^fm!oa.,sl& iud.fuz iNdm;s f,i o, IrAukaia m%jdyk ^fm!oa.,sl& iud.fuz iNdm;s f,i o, IrAukaia cd;Hka;r ^fm!oa.,sl& iud.fuz ksfhdacH iNdm;s/ l<ukdldr wOHCI f,i o, *Eka taIshd nexl= iud.fuz ^mS ta ns is& ys wOHCI f,i o, Y%S ,xld wdfhdack uKav,fha ^nS Tz whs& wOHCI uKav, idudcslfhl= f,i o, iS$i tuz is uerhska ^mqoa.,sl& iud.fuz wOHCIjrfhl= f,i o, ,xld ismska wekavz f,dcsiagslaia iud.fuz wOHCI f,i o, isudfgla ,xld wdh;kfha wOHCI f,i o, IrAukaia mq;% ^fm!oa.,sl& iud.fuz wOHCI f,i o, ;reK jHjidhl;aj uKav,fha wOHCI f,i iy Y%S ,xld ls%lgz w;=re lusgqfjz idudcslfhl= f,i o lghq;= lrhs' taIk o is,ajd uy;d Y%S ,xld we.%S nsiakia fldamfrAIka ^tia t,a ta nS iS Tz& iud.fuz ysgmq iNdm;sjrhd jk w;r, jsfoaY lghq;= wud;HdxYfha jsfYaI WmfoaYl lKavdhfuz idudcslfhl= f,i o lghq;= lr we;' Tyq jsfoaYSh iud.uz i|yd WmfoaYljrfhl= f,i o lghq;= lrhs' lms, ,shk.uf.a uy;d wOHCI uKav, f,aluz kS;s WmfoaYl - Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 l<ukdlrK lKavdhu iy js.Kk lusgqj

16

Y%S ,xld jrdh wOskdrsh

l<ukdlrK lusgqj

wdpdrAh ms%h;a nS jsl%u uy;d iNdm;s bkaosl lreKdcSj uy;d Wm iNdm;s lms;dka ksyd,a lemafmgsfmd< uy;d l<ukdldr wOHCI ffjoH ixch fiaor fikr;a uy;d jsOdhl wOHCI m%ikak l:Z;rf.a uy;d wOHCI fkdauka jSrr;ak uy;d wOHCI ^udkj iuzm;a ixjrAOk& YsrdKs jkakswdrpzps uy;aush wOHCI ^uqo,a& fca fla ms l=rel=,iqrsh uy;d wOHCI ^oCIsK jrdh ixjrAOk& cs ta ;,., uy;d wOHCI ^jrdh fufyhquz& ta vs gS .=Kfialr uy;d wOHCI ^;dCIK& ta whs m;aufmreu fukjsh m%Odk kS;s ks<OdrsKs tuz mS tia tia mSrsia uy;d m%Odk bxcsfkare ^ie<iquz yd ixjrAOk& fla ta wkaidrA uy;d m%Odk wNHdi l<ukdlre vS vnz,sjz w;m;a;= uy;d m%Odk l<ukdlre ^fiajd iemhquz& vS cS whs iS f,dl=fyajf.a uy;aush m%Odk bxcsfkare ^fldka;%d;a yd ie<iquz& lms;dka wdrA ta chjsl%u uy;d ydnrA udiagrA t,a fm%auisrs o is,ajd uy;d m%Odk wNHka;r js.Kl ffjoH vS rdcldka;ka uy;aush m%Odk ffjoH ks<OdrsKs

tpz vS tpz iurisxy uy;d m%Odk bxcsfkare ^kdjsl& t,a tpz wdrA fiamd, uy;d m%Odk udkj iuzm;a l<ukdlre mS vnz,sjz jvqf.a uy;d m%Odk bxcsfkare ^hkaf;%damlrK jev& vS hq vnz,sjz o fidhsid uy;d m%Odk l<ukdlre ^mrsmd,k& fuzcrA ckrd,a tia cS lreKdr;ak uy;d m%Odk wdrCIl l<ukdlre mS ta ta fyajd.S.k uy;d m%Odk bxcsfkare ^isjs,a& B ta gS tosrsiqrsh uy;d m%Odk bxcsfkare ^hkaf;%damlrK& tia wfnzisrsjrAOk uy;d m%Odk bxcsfkare ^ie<iquz yd ixjrAOk& vnz,sjz tka we,aika uy;d m%Odk fufyhquz l<ukdlre ^iduzm%odhsl kejz nvq& tpz ta tka tia m%kdkaoq uy;d je'n' m%Odk l<ukdlre ^iemhquz yd o%jH l<ukdlrK& vS ta fca whs fmfrArd uy;d je'n' m%Odk l<ukdlre ^ny:Z fufyhquz&

Wmq,a ch;siai uy;d je'n' m%Odk l<ukdlre ^wf,js yd jHdmdr ixjrAOk&

mS rK;=x. uy;d je'n' m%Odk l<ukdlre ^iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d&

js.Kk lusgqj

wdrA ta ch;siai uy;d iNdm;s

vnz,sjz tia lreKdr;ak uy;aush idudcsl

m%ikak l:Z;rf.a uy;d idudcsl

YsrdKs jkakswdrpzps uy;aush idudcsl

cS ta ;,., uy;d idudcsl

ta vS gS .=Kfialr uy;d idudcsl

t,a fm%auisrs o is,ajd uy;d f,aluz

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jHdmdr ixjrAOkh

17

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

2010 jrAIfha lghq;= iy m%Odk idrA:l;ajhka my; olajd we;' 01& 2010 jrAIh ;=<os kj m%Odk

fk!ld fiajdjka 10la iy fmdaIl fk!ld fiajdjka 2la wdlrAIKh lr .eKsk'

m%Odk fk!ld fiajdjka MSC - f.da,avka f.agz fiajh

GGP – E/B

MSC - ol=Kq wms%ld fiajh ZIM - wdishd uOHOrKs

hqfrdamd (AME) fiajh tjrA.S%ka jeka yhs iy

isudfgla -EAF – W/B – kef.Zkysr wm%sld

RCL iy isudfgla - RPI/SIP - mdlsia:dka bkaoshd fiajh E/B

yekacska$yqkavdhs$YML/UASC – wdo%shd;sla fiajh – W/B

MSC – kj f*da,alka fiajh E/B

^wE; fmros. ueo fmros. olajd iy Med)

tjrA.%Ska/OOCL/isudfgla-AGI- wdishd .,a*a bkaoshd W/B iy W/B

ynz ,hska CCX - fpkakdhs fld<U iS>.%dus

l%dhsfvda Ismsx - iq.rA fiajh fmdaIl fk!ld fiajdjka MSC -*d Ismsx - fld<U

- ps;f.dx fmdaIl fiajh MISC -fpkakdhs heka.=ka

iy fld<U fmdaIl fiajh 02& kejz iud.uz 4la iu.Z mrAhka;

fiajd .sjsiquz j,g t<eUSu'

MSC jekayhs fiajh CMA – CGM tusfrAgzia fk!ld fiajh

03& 2010 jifrAos Y%S ,xld jrdh

wOsldrsh jsiska kj fk!ld fiajd iud.uz 05la wdlrAIKh lr .eKsk'

MSC ynz ,hska l%dfvda Ismsx RCL isudfgla

04& Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska

md,kh lrkq ,nk mrAhka; j,ska my; m%;sM, jdrA;d flrsK'

foaYSh ny:Z fufyhquz

Odrs;djh 36'4]ka jevsjsh m%;s kejz.; lsrSuz ny:Z

fufyhquz Odrs;djh 21'7]ka jevsjsh

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska md,kh lrkq ,enq mrAhka; ish,af,ysu Odrs;djh 26'4]ka jevsjsh

fj<|m< fldgi 52]ka jevsjsh' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska

tla uila i|yd fuf;la fufyhquz l< by<u Odrs;djh jk jsiafia iu tall 201,212 2010 wf.daia;= uios jdrA;d flrsK'

fuf;la fufyhquz lrk ,o jdrAIsl by<u ny:Z Odrs;djh jk jsiafia iu tall us,shk 2'1la Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha mrAhka;hka jsiska jdrA;d flrsK'

05& fld<U jrdh jsiska my; i|yka

m%;sM,hka jdrA;d flrsK'

foaYsh ny:Z fufyhquz Odrs;djh 24'0]ka jrAOkh jsh

m%;s kejz.; lsrSfuz ny:Z fufyhquz Odrs;djh 17'6]ka jrAOkh jsh

ish,qu ny:Z mrAhka; j, Odrs;djh 19'4]ka jrAOkh jsh

fuf;la fufyhquz lrk ,o by<u ny:Z Odrs;djh jk jsiafia iu tall us,shk 4'1 fld<U jrdfha mrAhka; jsiska jdrA;d flrsK'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq mrsmd,kh

18

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh 1984 wxl 7 iy 35 mk;aj,ska ixfYdaOs; 1979 wxl 51 orK Y%S ,xld jrdh wOsldrsh mkf;ys jsOsjsOdk hgf;a 1979'08'01 jk osk ia:dms; lrkq ,enSh' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh mkf;a 6 ^1& j.ka;sfhka tys wruqKq iy ldrAhhka my; i|yka f,i ksrAjpkh lr we;' iafgjfvdare lghq;=, kejz.; lsrSuz

yd m%;skejz.; lsrSuz, f.dvnEuz yd .=ouz.; lsrSu, jdmamq lghq;=, hd;%d j,g c,h, bkaOk yd jsoq,sn,h iemhSu, LKsc f;,a, LKsc f;,a ksIamdok yd ,sysis f;,a hd;%d j,g iy hd;%d j,ska nkalrA yd .nvd w;r f.khdu iy f.k tau, hd;%d j, kshuq ldrAhh yd kex.=ruz,Eu i|yd o, lsusosu yd c,h hg kejz w:Z;ajevshd lsrSu iy Bg wod< wfkl=;a fiajd ldrAhCIu yd wLKav fiajd iemhSu'

ldrAhCIu yd ks;H iei|quz yd wdrCIl fiajd iemhSu

jrdh iSudjka ;=< yd jrdh j,

m%fjzY udrA.hkays hd;%dlrKh jsOsu;a lsrSu yd md,kh lsrSu

jrdh ia:dmkhka kv;a;= lsrSu yd tajdfha mdjspzpsh m%jrAOkh, ksYaps; jrdhka ;=< jevs oshqKq lsrSuz yd ixjrAOk lghq;=

huz jsfYaIs; jrdhka ;=< frA.=

fomdrA;fuzka;=fjz ldrAhNdrhka yer wfkl=;a ish:Zu lghq;= iuznkaOSlrKh lsrSuz yd l%uj;a lsrSu

jsfYaIs; jrdhka ;=<g yd bka

neyerj hd;%dlrKh i|yd hd;%d j,g u.Z fmkajSu yd wdrCIdj i|yd wjYH m%Osm yd fjk;a Wmfhda.S;d Y%S ,xld fjrf<ys yd bka Tnzfnys msysgqjSu yd kv;a;= lsrSu

jrdh wOsldrsh mk; u.ska mjrkq

,nk fjk;a huz ldrAhhka bgq lsrSu

j;aluz m%;sfhdackh lsrSu msKsi;a,

kj wdfhdack we;s lsrSu msKsi;a, m%udKj;a fmdoq ixps;hla msysgqjd mj;ajdf.k hdu msKsi;a, wOsldrsfha wdodhug f.jkq ,enSug iqoqiq .dia;= f.jkq ,enSu i|yd iEfykakdjq wdodhulg fkdwvq wdodhula wOsldrshg ,efnk wdldrhlska jrdh wOsldrsfha lghq;= mj;ajdf.khdu. by; ls wdldrfha .dia;= wOsldrsh jsiska imhkq ,nk fiajd fjkqfjka wod< mk;g wkql+,j whlr .ekSu

mkf;ys jsOsjssOdk m%ldr jsfYaIs;

jrdhka yd tla tla jrdh uq,H jYfhka iajhx fmdaIs; jHdmdrhla f,i l<ukdlrKh lsrSu'

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh mkf;ys 5^1& j.ka;sh m%ldrj jrdh wOsldrsfhys wOHCI uKav,h .re wud;Hjrhd m;al< wOHCIjreka 09 fofkl=f.ka iukajs; fjz' iNdm;s, m%Odk jsOdhl ks<Odrs jk w;r Tyq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfhys iuia: mrsmd,kh Ndrj lghq;= lrhs' fcHIaG l<ukdldrs;ajfha fjkiajSuz fca fla mS l=rel=,iqrsh uy;d 2010.02.02 osk isg wOHCI ^oCIsK jrdh ixjrAOk& jYfhka m;a lrk ,os' mS ta ta fyajd.S.k uy;d 2010.02.02 osk isg m%Odk bxcsfkare ^oCIsK jrdh ixjrAOk& jYfhka m;alrk ,os' tia wfnzisrsjrAOk uy;d 2010.02.02 osk isg m%Odk bxcsfkare ^ie<iquz yd ixjrAOk& jYfhka m;a lrk ,os' tpz ta tka tia m%kdkaoq uy;d 2010.02.09 osk isg je'n' m%Odk l<ukdlre ^iemhquz yd o%jH l<ukdlrK& jYfhka m;alrk ,os'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq mrsmd,kh

19

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

cs ta ;,., uy;d 2010.09.23 osk isg wOHCI ^jrdh fufyhquz& jYfhka m;alrk ,os' vnz,sjz tka we,aika uy;d 2010.09.23 osk isg je'n'm%Odk ls%hdlrjk l<ukdlre ^iduzm%odhsl kejz nvq& jYfhka m;alrk ,os' mS rK;=x. uy;d 2010.09.23 jk osk isg je'n' m%Odk l<ukdlre ^iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d& jYfhka m;alrk ,os' chka; fmfrArd uy;d 2010.09.23 osk isg je'n' m%Odk l<ukdlre ^ny:Z fufyhquz& jYfhka m;alrk ,os' Wmq,a ch;siai uy;d 2010.09.23 osk isg je'n' m%Odk l<ukdlre ^wf,js yd jHdmdr ixjrAOk& jYfhka m;alrk ,os' ta vS gS .=Kfialr uy;d 2010.11.25 osk isg wOHCI ^;dCIK& jYfhka m;alrk ,os' fcHIaG l<ukdldrs;ajfha jsY%du .ekSuz wdrA mS wfnzfldaka uy;d w;sfrAl l<ukdldr wOHCI 2010.01.12 osk isg Y%S ,xld jrdh wOsldrsfhka jsY%du ,enSh'

tpz cs vS ch;=x. uy;d wOHlaI ^;dCIK&2010.01.19 osk isg Y%S ,xld jrdh wOSldrsfhka jsY%du ,enSh' t,a tpz tuz tuz nS fyar;a uy;d m%Odk l<ukdlre ^iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d& 2010.02.04 jk osk isg Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajfhka jsY%du ,enSh' vnz,sjz fla wdrshodi uy;d wOHlaI ^fiajd iemhquz& 2010'12'04 osk isg Y%S ,xld jrdh wOsldrsfhka jsY%du ,enSh' ,xld kejz ksfhdacs;hskaf.a /iajSuz jrAIh ;=< os ,xld kejz ksfhdacs;hskaf.a ix.uh (CASA) jsiska jrdh yd iuznkaO

lreKq yd ish idudcslhkag n,mdk m%YaK yd .eg,q ms<sn| idlpzPd lrkq msKsi Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha l<ukdldrs;aj uKav,h iu.Z /iajSuz lsysmhla mj;ajkq ,enSh' jrdh fiajd,dNskag n,mdk .eg,q ksrdlrKh lr .ekSug;a wfkHkH wjfndaOh yd iqyo iuznkaO;d mj;ajd .ekSug;a tu.ska M,odhs;djh jevs oshqKq lr.ekSug;a tu idlpzPd M,odhs jsh' jskhdkql+, ksfhda.hkag tfrysj wNshdpkd lusgq ;uka fj; mkjd we;s jskhdkql+, ksfhda.hkag tfrysj fiajlhka jsiska iNdm;s$wOHCI uKav,h fj; wNshdpkd mkia y;rla ^54& bosrsm;a fldg ;snq w;r tajd Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha kS;srS;s yd fr.=,dis m%ldr msysgqjk ,o wNshdpkd uKav, myla ^05& fj; fhduq lrk ,os' fuu wNshdpkd w;rska y;rla ^04& wkqu; l< w;r ;sia folla ^32& m%;sfCIam jsh' oy wgla ^18& wjika l< hq;=j we;' jsfoaY mqyqKqj iy YsIH;aj wjia:d iudf,dapkhg noqka jq jrAIh ;=< os wOsldrsfha fcHIaG yd uOHu l<ukdlrK ugzgfuz ;k;=re orK ks<OdrSka ;sia kj ^39& fofkl=g YsIH;aj msrskud mqyqKq mdGud,djka yeoerSug;a, Y%S ,xldfjka neyerj cd;Hka;r ixjsOdk u.ska mj;ajkq ,enq iuzfuz,k j,g yd iuzuka;%K j,g iyNd.SjSu i|yd;a wjia:dj ,nd fok ,os' uSg wu;rj Y%S ,xld jrdh wOsldrsfhys fiajlhka oi fofkla ^10& lS%vd ;r.Zj,os Y%S ,xldj ksfhdackh lsrSu i|yd jsfoaY .;jsh' ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d l<ukdldrs;ajh yd fiajlhska fukau jrdh yd iuznkaO ndysr mdrAYajhka w;r ukd ikaksfjzok iuznkaO;djhla

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq mrsmd,kh

20

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jrAOkh lr.ekSug ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh (CPRD) msysgqjd we;' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh wdh;kfha iuia: m%;srEmh by< kexjSug kj;u Wml%uhka ls%hd;aul lsrSu wLKavj isoqlr we;' foaYSh yd jsfoaYSh m%orAYkhka i|yd iyNd.s jk w;ru jsoaHq;a udOH yd mqj;am;a hk udOH yryd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh fuu ldrAhh i|yd m%n, iyfhda.hla ,nd os we;' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh fj; mjrk ,o nyqjsO ldrAhhka w;r Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha m%;srEmh jrAOkh lsrSu i|yd ndysr foaYSh yd cd;Hka;r wdh;k iu.Z il%Shj lghq;= lsrSu fuu fldgzGdYfha ldrAhNdrhls' jrdh jHdmD;skays isoqlsrSug kshus; ixjrAOk lghq;= iuznkaOfhka foaYShj yd cd;Hka;r jYfhka mq:Z,a m%pdrhla f.k osug l< yels ish:Zu ls%hdudrA.hka f.k we;' l<ukdldrs;ajh iy fiajlhska w;r ukd ikaksfjzok ;;a;ajhla jrAOkh lsrSfuz m%Odk wruqK iM, lr.ekSug Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhska w;r “;SrA:” udisl i.Zrdj fkdus<fha fnodyerSu, ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh u.ska idrA:lj lrf.k hkq ,enSh' l%Svd, fi!kaorAh jsIhka yd orAYkh jeks iudc repsl;ajhla we;s jsIh fCIa;% .Kkdjla ;=< jrdh fiajlhska olajkakd jq jsfYaIs; oCI;djh y|qkd.ekSug th Wmldrs jk w;r ;joqrg;a ldrAhCIu;djh iy M,odhs;djh by< kexjSu i|yd jq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ld,Sk ls%hdudrA. kS;s iy fr.=,dis ms<n| jrdh fiajlhska oekqj;a lsrSug udrA.hla jsjr fldg we;' wdh;kfha mrsYS,kh i|yd uqo%s; yd jsoaHq;a udOHh hk fojrA.h i|yd ixrCIK f,aLkd.drh, ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh jsiska mj;ajdf.k hkq ,efnz' Y%S ,xld jrdh

wOsldrshg wod<j foaYSh mqj;am;a j, iy fndfyda i.Zrdj, isxy,, fou< iy bx.%Sis hk NdId ;s%;ajfhka m%ldYhg m;alrk ,o ish:Zu lreKq mrs.Kl .; l< iy uq,a msgm;a jYfhka fuu fldgzGdYh ;=< iqrCIs;j mj;sk w;r Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha jsjsO jdrA;duh jSvsfhda jev igyka i|yd wjYH jk fukau, Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iuznkaOfhka wdjrKh l< w;S; yd jrA;udk ish,q oDIH jSvsfhda jev igyka wkd.; mrsyrKh fjkqfjka kjSk jsoaHq;a ;dCIKh Wmfhda.s lr.;a ps;%d.drhl iqrCIs;j ;nd we;' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh wdjrKh lruska ilik ,o ish,qu jdrA;duh jev igyka ;enSu i|yd oDv msgm;a yd uDoq msgm;a ^mrs.Kl .; lrk ,o& mqia;ld,hla o fuu wxYh i;=fjz' ndysr mdrAYajhka jsiska jrdh ;=< isoqlrkq ,nk PdhdrEm .ekSuz, ps;%mg ksmojSuz iy rEmjdysks m%pdrl oekajSuz rEm.; lsrSuz jeks ;djld,sl jdKsc ldrAhhkag m%fhdackhg .ekSu i|yd jsfYaIs; ia:dkhl we;s jeo.;alu wkqj Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha N+ush m%fhdackhg .ekSu fjkqfjka ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYfha wOSCIKfhka kj f.jSuz l%uhla o y|qkajdfokq ,ensK' fuz w;r;=r Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha m%;srEmhg iy isoqflfruska mj;sk ixjrAOk ls%hdoduhkag tfrysj mqj;am;a j, m,jk iy jsoaHq;a udOHhkays m%pdrh jk wys;lr lreKq je<elajSu i|yd lghq;= lrkq jia jvd;a ksjeros jq;a i;Hjq;a udOH m%ldYk ksl=;a lsrSug fuu fldgzGdYh u.ska fuz olajd wLKav ls%hdudrA.hka wkq.ukh lr we;' jrdh ;=< mj;sk myiqluz yd fiajdjka o isoqflfruska mj;sk ixjrAOk jHdmD;s ms<sn|j o mdie,a isiqka iy fmdoq uy ck;dj oekqj;a lsrSug wmg yels jq m,af,lef,a mej;s “oehg lsre<” cd;sl m%orAYkh, r;akmqr mej;s “jsiavuz 2010”, .d,af,a msysgs reyqKq jsYaj jsoHd,fha bxcsfkare mSGfha 10 fjks ixj;airsl m%orAYkh, fudrgqj jsYaj

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq mrsmd,kh

21

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jsoHd,fha mej;s “tlaiafuda 2010”, n;a;ruq,af,a mej;s “;=kal,a oelau” m%orAYkh, l:Z;r mej;s ckm;s wNsfIal 2010 m%orAYkh iy kd;a;kavsfha mej;s “jhU Wodkh” hkdos miq.sh jifrA ,xldfjz meje;ajq m%orAYk .Kkdjlos fld<U jrdh ol=Kq wdishdfjz m%uqL fmf<a flakao%ia:dkhla jYfhka iy Y%S ,xldj iuqo%sl uOHia:dkhla jYfhka m%jrAOkh lsrSug iy ta ms<sn| oekqj;aNdjh by< kexjSug Y%S ,xld jrdh wOsldrshg wjia:dj ,ensK' fuu jHdmD;Ska i|yd l=vd fmd;a lgzg, iy w;a m;%sld uqo%Kh lsrSu fuu fldgzGdYh u.ska lrf.k hkq ,ensK' jrdh wOsldrsfha W;aij iy jsfYaIs; wjia:djka ixjsOdkh lruska ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh buy;a ldrAhNdrhla bgqlrkq ,nhs' jsfYaIs; wjia:djka iksgqyka lsrSu fjkqfjka mqj;am;a j, m, lrk w;sfrAlhka ie<iquz lsrSu yd ixjsOdkh lsrSu o fuu fldgzGdYh u.ska isoqlrkq ,nhs' yuznkaf;dg jrdh c, fo%daKshg uqyqoq c,h msrjSfuz “lroshjr ux.,Hh” wdruzNl W;aijh iy ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI jrdfha iudruzNl Wf<, hk jev igyka idrA:l lr .ekSug mqrAK iydh olajkq msKsi jsYd, m%isoaOshla ,nd fouska uE;los iqjsfYaIS ldrAHNdrhl ksr; jsh' ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh yryd jsfYaIs; wjia:d iuznkaOSlrKh, ixialD;sl W;aij ixjsOdkh wdos jev igyka isoqlrkq ,enSh' Y%S ,xld rEmjdysks ixia:dj iu.Z taldnoaOj “biqre f.fkk kejz f;dg” kuz ps;%, rpkd, ldjH, fjzosld kdgH w;a msgm;a rpkh, PdhdrEm, ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI jrdfha wkqrej ieliSu, uqoaor iy ldjH ;r.Z fuu fldgzGdYh u.ska iuznkaOSlrKh l< w;r ;r.Z ch.%dylhskag ;Hd. msrskeuSfuz W;aijh iy iy;slm;a fnod osu Y%S ,xld rEmjdysks mrsY%fhaos W;aijdldrfhka isoq flrsKs'

ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI jrdh iudruzNl W;aijfha iure uqoaorh ksrAudKh lsrSfuz ldrAhfhaos ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh, Y%S ,xld uqoaor ldrAhdxYh yd iuSm iuznkaO;djhlska lghq;= l< w;r 2010 fkdjeuznrA 18 fjks osk iudruzNl W;aijfhaos uq,a osk ljrh ksl=;a lsrSu isoqflrsK'' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska wdruzN lr ls%hdjg kxjkq ,enq jHdmD;Ska yd iuznkaO ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d ls%hdldrluz i|yd myiqluz ie<iSu ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYhg mejreKq ldrAhhla jk w;r ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI jrdh ms<sn| ukd wjfndaOhla ,ndosug, th Y%S ,xldfjz wkd.; iudc - wdrA:sl ixjrAOkhg iydh jk wdldrh ms<sn| m%pdrhla ,ndosug, Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wkd.; ie<iquz ms<sn| jdrA;duh ps;%mg iy iuzuqL idlpzPd jsldYh lsrSu, m%pdrh lsrSu iy uqo%s; udOHfhka m%ldYhg m;alsrSug, Y%S ,xldfjz cd;sl iy fjk;a ms<s.;a rEmjdysks, .=jkajsoq,s iy mqj;am;a wdh;k .Kkdjla iu.Z o fuu fldgzGdYh iuznkaO;djh meje;ajSh' fuu uyd mrsudK jHdmD;Skays idrA:l;ajh ms<sn|j l<dmSh udOHfjzoska oekqj;a lsrSu i|yd jevuq:Z .Kkdjlau ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh jsiska ixjsOdkh l< w;r tu.ska ud;DN+usfha wkd.; idrA:l;ajh <.Zdlr .ekSug tu jev uq:Z b;du;au bjy,a jsh' ikaksfjzok yd uyck iuznkaO;d fldgzGdYh jsjsO udOH idldpzPdjkaysos Y%S ,xld jrdh wOsldrsh ksfhdackh lsrSug yd th iuznkaO jSvsfhda orAYk, uqo%s; o;a;hka, mqj;am;a ks, ksfjzokhka, ndysr udOH wxYhkag ksl=;a lsrSug n,h ,;a ks, yia;h fjz'

jdr

AIsl

jdr

A;dj

-

20

10

fufyhquz iudf,dapkh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

23

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ls%hdlrjk fld<U jrdh 2010 jrAIh ;=<oS jsiafia iu tall ny:Z 4,137,441 ^us,shk 4'1& fufyhjuska kj jdrA;djla msysgqjkq ,enSh' chny:Z mrAhka;h u.ska muKlaa udi tfld<yla ;=< us,shk foll jdrA;d.; Odrs;djhla lrd <.Zd jq w;r 2010 jrAIh wjikajk jsg us,shk y;rla jq iuia: Odrs;djfhys jsYd,;u fldgi i|yd odhl fjuska jsiafia iu tall 2,176,173la fufyh jkq ,en we;' b;srs jsiafia iu tall 1,970,268 fm!oa.,sl wxYh u.ska md,kh jk tia ta cs gs u.ska fufyhjd we;' 12'6]la jq tia ta cs gS ys jrAOkh iu.Z iei|Sfuzos ch ny:Z mrAhka;fha Odrs;d jrAOkh 26'4]la fjz' 2010 jrAIfha tu ld,h yd iei|Sfuzos fld<U jrdh jsiska us,shk 4'1la jq fuu iuia: jsiafia iu tall fufyhjSu 19'4]l jrAOkhla fmkakquz lrhs' f.da,Sh fj<|du miqnEulg ,lajSug fmr 2008 jrAIh i|yd fld<U jrdh jsiska fuf;la jdrA;d lrk ,o by<u ldrAh idOk wkqmd;h jq jsiafia iu tall us,shk 3'68l iuia: ixLHdj yd iei|Sfuzos fld<U jrdh 10'5]l jrAOkhla fmkakquz lrhs' 22]l jrAOkhla <.Zd lr .ksuska 2009 jrAIfha wf.daia;= udih yd iei|Sfuzos fuu jifrA wf.daia;= udifhaos fuz olajd jq tys by<u Odrs;djh jk jsiafia iu tall 201,217 fufyhjuska chny:Z mrAhka;h uE;los ;j;a jdrA;djla ;nd we;' 2010 jrAIfha wod< ld,h yd ixikaokh lsrSfuzoS foaYSh wNHka;r jsiafia iu tall ny:Z fufyhjSu 24'0] by<hdu iy 17'6]lska m%;s wmkhk jsiafia iu tall ny:Z fufyhjSu by< hdu fld<U jrdh u.ska fufyh jk ,o fuu jsiafia iu tall us,shk 4'1 m%udKh ;=< wka;rA.;h'

2010 jifrAos Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wdodhu by< kexjSug m%Odk jYfhka odhl jq ch ny:Z mrAhka;fha foaYSh ny:Z fufyhquz Odrs;djh 36'4]lska by< f.dia we;' m%n, wf,jslrKh, fufyhquz, udkj iuzm;a ixjrAOkh iy l<ukdldrs;ajh jsiska mrAhka; l<ukdlrK moaO;sh jevsoshqKq lsrSu, by; idrA:l;ajhka w;am;a lr.ekSu i|yd m%Odk jYfhka fya;= jsh' 2010 jrAIh ;=<os m%Odk kejz fiajd iud.uz 10la, fmdaIl kejz fiajd 02la iy kj kejz iud.uz 05la f.kajd .ekSug chny:Z mrAhka;h ls%hd lf<ah' wx.kh ;=< ny:Z r|jd ;nk ld,h iy hd;%d i|yd fiajdjka iemhSug .;jk iuzmqrAK ld,h wju lruska chny:Z mrAhka;fha iy iu.s ny:Z mrAhka;fha NAVIS SPARCS VER 3.7

iy NAVIS EXPRESS VER 2.9 hk uDoqldx. moaO;s ia:dms; l< w;r th iuia: mrAhka; fufyhquz ie<iquz taldnoaO lsrSu iy wx.kh ;=< ny:Z r|jd ;nk ld,h iy hd;%d j,g fiajd iemhSug .;jk ld,h wju lruska cegsh iy m%fjzY fodrgqj w;r ny:Z tyd fuyd f.khdfuz fjz.h by< kexjSug Wmldrs jS we;' fufyhquz ldrAh uKav,h cSjus;sl meusKSu igyka lsrSfuz moaO;shlg udrejSu u.ska mrAhka;hkays ldrAhCIu;djh jevs oshqKq jsh' kdjsl w;s.re ckdOsm;s;=udKka jsiska ud.uz reyqKq mqr uyskao rdcmCI jrdh w;s W;aijdldrfhka jsjD; l< w;r 2010la jq fkdjeuznrA ui 18 jk osk m%:u fk!ldjo jrdhg fiakaoq jsh' iudf,daps; jrAIh ;=< fkdfrdpzfpdaf,a jrdh yd iuznkaOs; uqyqoq iSudj ks, jYfhka m%ldYhg m;a l< w;r ^.eigz lrk ,os& 2010 foieuznrA ui 09 jk osk .,a w.Z=re /.;a m%:u fk!ldj jrdhg fiakaoq jsh'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

24

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

kshuq ldrAhh fld<U jrdhg fiakaoq jk ish:Zu jrA.fha hd;%djka i|yd wLKav yd ldrAhCIu kshuq fiajdjka iemhSu'^meh 24 mqrd i;sfha osk 07&

fk!ld jrA.h fk!ld ixLHdj

meusKs ldrAhh

fk!ld ixLHdj

ny:Z 3,076 kejz f;,a

iemhSu 68

iduzm%odhsl 56 w:Z;ajevshd 47 jsh<s f;d. 206 u.S fk!ld 26 f;,a kejz 245 fjk;a 21 frda,a Tka frda,a T*a

131

fjk;a 34 tl;=j 3,910

m%Odk g.a hd;%dm;s wxYh iudf,daps; jrAIh ;=< m%Odk g.a hd;%d wxYh hd;%d kex.=ruz,Eu iy hd;%dlrKh i|yd wLKav yd ldrAhCIu g.a fiajdjka ,ndoSu u.ska idrA:l fufyjrla bgqlrk ,os' fuu fufyjrg wu;rj my; i|yka fjk;a lghq;= o bgqlrkq ,enSh' g.a ^fvla& hd;%d j, w:Z;ajevshd

iy kv;a;= lghq;= bgqlsrSu

kejz ne| ;enSug Wmfhda.S lr.kq ,nk bj;,q lU wdY%fhka g.a hd;%d i|yd wjYH lU iy meoqre ksIamdokh lsrSu iy g.a hd;%djka iy fjk;a wxYhka i|yd lekajia j,ska ;ekq wdjrK iEosfuz lghq;=

ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI

jrdfha ux., fk!ldj fiakaoqjSfuz iudruzNl Wf<,g g.a hd;%d iemhSu' fk!ld yeirjSu i|yd g.a hd;%d 04la ffokslj ls%hd;aul jq w;r yosis wjYH;djhka i|yd g.a hd;%djka fmdfrd;a;= fiajfha fhdojd we;'

g.a hd;%d wdOdrfhka fufyh jq uq:Z fk!ld .Kk kex.=ruz,Efuz g.a hd;%d u.ska bgql< iuzmqrAK fufyhquz .Kk jq 17,104 ys ijsia;r jdrA;dj my; mrsos fjz' whsrdjk fudagrA hd;%dj 1,614 rdcd fudagrA hd;%dj 1,806 kkaosus;% fudagrA hd;%dj 2,787 iqrksu, fudagrA hd;%dj 2,181 f.daGhsuznr fudagrA hd;%dj 2,190 jschNdyq fudagrA hd;%dj 1,469

nrK II fudagrA hd;%dj 2,958 fjz:Ziquk fudagrA hd;%dj 383 kS,uy fudagrA hd;%dj 669 iudf,daps; jrAIh ;=< Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iajlSh g.a hd;%d uq,sl w:Z;ajevshd lghq;= i|yd uqodyrskq ,enq w;r Tudka uialgzys msysgs lsuzcsia iamdrAl,a wdh;kfhka ff;%hs udisl l=,S moku u; wNskj fgdka 45l nr weof.khdfuz g.a hd;%d folla f.kajk ,os' foieuznrA ui w.Nd.h f;la fulS hd;%d u.ska bgql< iuzmqrAK fufyhquz .Kk 1,047 ls' msg; jrdhhkays kj;d we;s g.a hd;%d ;s%l=Kdu, jrdh uyfika fudagrA hd;%dj isxyndyq II fudagrA hd;%dj jiN fudagrA hd;%dj ^Y%S ,x kd y& kkaosus;% fudagrA hd;%dj (20BP) .d,a, jrdh f:zrmq;a;dNh lkalika;=rh lxpfoaj fudagrA hd;%dj OSr fudagrA hd;%dj gekela bJo%d fudagrA hd;%dj

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

25

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uqyqoq .uka jsia;r f:zrmq;a;dNh g.a hd;%dj-.d,a,-

yuznkaf;dg - .d,a, NrK g.a hd;%dj II-fld<U- .d,a,

yuznkaf;dg - fld<U m%oSmd-fld<U - .d,a, -

yuznkaf;dg ^m%oSmd.dr hd;%dj& mqyqKq lghq;= uyfmd< wNHdi wdh;kfhka fufyh jkq ,enq .sks ksjSu ms<sn| Wiia mdGud,dj, uq,sl .sks ksjSfuz mdGud,dj, uq,sl m%:udOdr, mqoa., wdrCIdj yd iudc j.lSu iy mqoa., cSjs;drCIK l%fudamdhka hk mdGud,d i|yd ks<OdrSka iy fiajlhska iyNd.s lr Tjqkaf.a oekqu l=i,;d jrAOkh lr.ekSug fm<UjSu' Wmhk ,o wdodhu 2009 i;H wdodhu re'us'329'89 2010 weia;fuzka;=.; wdodhu re'us 365'13 2011 m%fCIams; wdodhu re'us 407'62 m%Odk bxcsfkare ks<Odrs wxYh ldrAh uvq,a, 2010 jrAIh ;=< ish:Zu jrA.fha g.a hd;%d m%oSmd.dr hd;%d kshuq iy kex.=ruz,Efuz hd;%d j, fufyhquz yd w:Z;ajevshd lghq;= i|yd m%udKj;a ldrAhh uKav,hla mj;ajdf.k hdu' fuu wxYfha ldrAhh uKav,h jsiska isoqlrkq ,nk ish:Zu idudkH kv;a;= lsrSuz lghq;= j,g wu;rj ffokslj osh;a lsrSug wjYH hd;%djka i|yd kshuq iy fufyhquz fiajd iemhSu;a bxcsfkare ks<Odrs wxYh b;du;a Woafhda.fhka hq;=j g.a hd;%d j, ish:Zu kv;a;= lsrSuz lghq;= isoqlrkq ,nk fyhska jevm<j,a i|yd wduzmkak /ia lsrSug;a l<ukdlrK lusgqj jsiska ksrAfoaY fldg we;'

jrdh .sks ksjSuz tallh jrdh .sks ksjSuz tallh 2010 jrAIh ;=< .sks iy fjk;a yosis wjia:d j,os we;s jk wdmod ;;a;ajhka wju lruska yosis wjYH;d fiajdjka wdjrKh lsrSug wu;rj wNHka;rsl jYfhka .sks wdrCIKhka m%us;.; lsrSu;a ls%hdfjz fhojSu;a isoqlrk ,os' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha .sks ksjSuz tallh iuqo%f;,a oQIKh wka;rdhldrs kejz nvq bysrSuz jeks yosis wjia:djka j,os j.lSulska hq;=j ls%hd;aul jk lKavdhuls' jrdh .sks ksjSuz tallh my; i|yka wjia:d o we;=:Zj ,o weu;=uz 1800lg muK iyNd.S jS we;' .sks ksjSu i|yd m%;spdr kdjsl yuqod fmryqre weu;=uz yosis weu;=uz f;,a$.Eia kejz i|yd fmdfrd;a;=

rdcldrs kejz j, wOs;dm jev i|yd

fmdfrd;a;= rdcldrs wka;rdodhl kejz nvq fufyhjSfuzos

fmdfrd;a;= rdcldrs md,uz$.=ouz hkdosh fiaoSu c,h msg;g fmduzm lsrSu f;,a oQIKh md,kh lsrSfuz

ldrAhhka f;,a kejz mrSCIdjg hdu b;d jeo.;a mqoa., ixpdrhka

fjkqfjka fmdfrd;a;= fiajh

.sks wdrCIK ls%hdldrluz ;s%l=Kdu,h yd .d,a, jrdh we;=:Zj ish:Zu f.dvke.Zs,s$fodUlr iy jrdh hd;%dj, .sks wdrCIK mrSCId lsrSu mrSCId l< uq:Z .sks ksjSuz WmlrK

.Kk - 3884

mqyqKq lghq;= ldrAh uKav, mqyqKq lsrSfuz jevuq: 24 msgia;rhka y|qkd.ekSfuz ixpdrhka 09 fldlaikajre mqyqKqlsrSfuz mdGud,dj 01 fld<U kejz ;gdldx.k fiajlhska 02

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

26

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

(CDL) mqyqKq lsrSu fvla frAgska (Deck Rating) wNHdi,dNSka i|yd .sksksjSu mqyqKq lsrSu

03

f;,a .nvd ixlSrAKfha fiajlhska i|yd .sks ksjSu mqyqKq lsrSu

01

,*dca isfuka;s wdh;kfha fiajlhska i|yd .sks ksjSu mqyqKq lsrSu

01

.sks ksjSuz tallfha fiajlhska i|yd

.sks ksjSuz ms<sn| mqkre;a;s mqyqKq 08

,xld LKsc f;,a .nvd mrAhka;h, fld<U kejz ;gdldx.kh yd ,xld .sks ksjSuz tallhka taldnoaOj .sks ksjSfuz wNHdihka wdosh isoqlsrSu wdodhu 2010 jrAIh ;=< jrdh .sks ksjSuz tallh Wmhk ,o wdodhu

we'fvd' remsh,a .sks ksjSuz i|yd le|jSu 15,200 484,750 f;,a kejz i|yd fmdfrd;a;= rdcldrs

172,940

.Eia kejz i|yd fmdfrd;a;= rdcldrs

25,280

wOs;dm jev i|yd fmdfrd;a;= rdcldrs

45,130

wka;rdodhl kejz nvq i|yd fmdfrd;a;= rdcldrs

24,960

mqyqKq lghq;= i|yd 420 iqmrSCIK i|yd wh l< .dia;=

860

f;,a oqIK je<elajSu i|yd 32,090 3,223,125 uq:Z wdodhu 316,880 3,707,875 uq:Z wdodhu remsh,a 39,198,455.00

jrdh ksrdmo wxYh jrdh ksrdmo wxYfhka jrdh ;=< ish:Zu jrA.fha wka;rdodhl kejz nvq fufyhjSu iy tys wdrCIK ;;a;ajhka ksrka;r mrSCIdfjka iy;sl lrkq ,efnz' ridhk o%jH bysrhdfuz iy .sks .ekSfuz isoaOSka lsysmhla jrdh .sks ksjSuz tallfha iyfhda.fhka md,kh lsrSu' tfukau wk;=rodhl kejz nvq iys; .=ouz we;=:Zj .=ouz mrSCId lsrSu iy ny:Z mrSCId lsrSfuz lghq;= o jrskajr lrf.k hkq ,enSh'

jrdh ;=< wjir,;a wOs;dm jev lghq;= j,g wu;r wkjir wOs;dm jev lghq;= wkdjrKh lr.ekSu yd kj;d oeuSu iuznkaO mrSCIdjka isoqlsrSu' ;jo iuqo% oQIK iuznkaOfhka o mrSCIdjka isoqlsrSug wu;rj fiajl uKav, yd kdjsl lghq;= iuzkaOfhka o yosis wk;=re jsNd.fldg jsYaf,aIKh lrk ,os' 2010 jir ;=< fld<U jrdfhaos

fu'fgd'283,374,513l wka;rdodhl kejz nvq fufyhjSuz isoqlr we;'

wk;=reodhl m%;s wmkhk kejz nvq m%jdykh lrk ny:Z 29,824la yeisrjSu

ls%hdlrjk fldgzGdYfha fiajlhska

i|yd jrdh ;=< wka;rdodhl kejz nvq fufyjSu, .nvd lsrSu, m%jdykh lsrSu iy Bg wod< wdrCIl ms<sfj;a iuznkaOfhka foaYk ud,djla y|qkajdoSu

wOs mqmqrK o%jH fu'fgd'508.404

(GPIE) yd mqmqrK iajNdjfha o%jH fu'fgd'10,599.513 (GPIAE/11E) fufyhquz lr ;sfnz'

ch ny:Z mrAhka;fha fiajlhskaf.a

fm!oa.,sl wdrCIdj iy kdjsl fldgzGdYhg wkqhqla; kejz luzlrejka wdrCIK WmlrK me<|Su iuznkaOj iyldr jrdh wdrCIl mrSCIlhskaf.a iydh we;sj bgqlsrSu

f;,a kejz 191la fld<U jrdhg meusKs w;r my; i|yka m%udKhkaf.ka LKscf;,a jrA. uqodyrsk ,os'

kejz NdKav jrA.h m%udKh fu'fgd'

o%j fmgzfg%da,shuz jdhq 181,116.382

.Eia Ths,a$fcgz A 1$.efid,ska$N+usf;,a

1,711,577.006

fndrf;,a 1,818,314.380 bkaOk 594,328.674 ,sysis f;,a 48,733.041

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

27

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fjr< m%oSmd.dr wxYh cd;Hka;r fk!ld udrA.h yryd niakdysr iy ol=Kq fjr< ;Srfha msysgqjd we;s ish:Zu m%oSmd.drhka isrs;a m%ldrj isoql< kv;a;= lsrSuz j,ska yd lvskuz w:Z;ajevshd lghq;= fya;=fjka i;=gqodhl f,i ls%hd;aul fjz' we< udrA.hkays ia:dms; wdf,dal fndahdjka wdf,dal fndahdjka ksrka;r mrSCId fldg kv;a;= lsrSuz isoqlrk ,os' fld<U jrdh mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sh yd taldnoaOj fld<U jrdfha ksrs; os.ska mssysgs m%Odk we< udrA.fha ksrka;r fjkia lsrSuz i|yd ydrk iy inzuerSka hd;%d, bkaOk k, ;ekam;a lsrSfuz jev lghq;= i|yd o jsfYaI myiqluz i<id oS we;' ;jo kdjslhska ksrka;fhkau CASA, SLAVO, LASO iy tlai;a rdcOdksfha c, Ydia;%Sh fldgzGdYh fj;ska ,efnk pl%f,aL m%ldrj ksis mrsos wjjdo lsrSu o lrkq ,efnz' W;amdos; wdodhu 2009$2010 m%oSmd.dr .dia;=

jrdh hd;%d wxYh jrdh hd;%d wxYfha m%Odk ldrAhhka jkqfha fld<U jrdhg meusfKk hd;%d i|yd kshuq hd;%d, kex.=ruz,Efuz hd;%d, kex.=ruz,Efuz lKavdhuz iemhSu iy fiajd myiqluz ie<iSu;ah' uSg wu;rj jsjsO jev lKavdhuz, oQm;a oshlvk yd ksrs; os. oshlvk fj; m%jdykh lsrSu;a, jrdh ;=< c,h msrsisoqj ;nd.ekSu;a csrd*a osh;a fodUlr wdOdrfhka nr jevs tijquz fufyhjSu;a isoqflfrA'

kshuq hd;%d, kex.=ruz,Efuz hd;%d ksis l,g kv;a;= lsrSfuka i;=gqodhl ;;a;ajfha mj;ajdf.k hdu' c, Ydia;%Sh iuSCIK wxYh jrdh wOsldrsfha fldgzGdYhka u.ska bvuz iuSCIK lghq;= iuznkaOfhka lrkq ,nk b,a,Suz fukau Y%S ,xld jrdh wOsldrsh u.ska md,kh jk TzkEu jrdhl c, Ydia;%Sh uskquz yd iuSCIK lghq;= uekjska bgqlsrSu' msjsiquz osh;a uf.ys .eUqr uekquz

lghq;= ol=Kq jrdh uskquz lghq;= m%Odk msjsiqfuz .eUqr uekquz lghq;= we;=<; jrdh fo%daKsfha iy

kex.=ruzm< j, .eUqr uekquz lghq;=

fld<U jrdh is;shuz ixfYdaOkh lsrSfuz lghq;=

fufyhquz ia:dk mrSCIKh ^wLKavj&

nz,quekav,a iuSCIK (CPILO) jrdh wNHka;r udrA. mq:Z,a lsrSfuz

jHdmD;sh iuSCIKh iy ;,us;sllrKh

ny:Z wx.k ^chny:Z IV& mq:Z,a lsrSu iy tys iuSCIK lghq;=

iu.s ny:Z mrAhka;fha w:Z;ajevshd jHdmD;sh fjkqfjka iuSCIKh iy ;,us;sllrKh

iu.s ny:Z mrAhka;fha w:Z;ajevshd jHdmD;sh, iuSCIKh iy ;,us;sllrKh

iu.s ny:Z mrAhka;fha w:Z;ajevshd jHdmD;sh hgf;a k< udrA. t<Sfuz lghq;=

.d,a, jrdh we;=<; jrdh yd msjsiquz osh;a

uf.ys c, udml iuSCIKh ieye,a,q rej,a hd;%d jHdmD;sfha

udrA. ;,us;slrKh Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha rEuiai,

m%foaYfha iSud udhsuz.; lsrSu

2008 ^re' us'&

2009 ^re' us'&

2010 weia;fuzka;=.;

re' us'&

2011 m%fCIams; ^re' us'&

taldnoaO tl;=j

279.44 299.39 534.93 587.91

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

28

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

;%sl=Kdu,h jrdh jrdh iSudjkays c, udml .eUqr

iuSCIKh fyda,aisuz iud.uz m%foaYfha udhsuz

,l=Kq lsrSfuz jev lghq;= jrdh bvuz jsurAYk lghq;= T,qjs,a jrdh kej; mosxps lsrSfuz nsuz m%foaYfhka b,a,quz lrkakkaf.a bvuz iSud i<l=Kq lsrSu yd iuSCIKh lsrSu' ud.uz reyqKqmqr - uyskao rdcmCI jrdh woshr II hgf;a fm!oa.,sl bvuz iy

uyje,s m%foaY o iqrshjej, wdrefndlal fhdacs; udrA. j,g bvuz mjrd.eksfuz uskquz lghq;=

rcfha uskskafodare wxYfha wOSCIKh hgf;a iuSCIKhka 6la ksulsrSu ^wdikak jYfhka len,s 500&

oshlvkh yd fjr< iSudj w;r ngysr foig ls'uS'1'5 yd kef.Zkysr fjr< ;Srh olajd;a mdrsirsl idOl jsYaf,aIKh yd uskquzlghq;= ^uilg fojrlaa&

fhdacs; mrsmd,k f.dvke.Zs,af,a isria yd ;sria iSud mrSCId lsrSu

iqrshjej uS.ycoqr fhdacs; cd;Hka;r lS%vdx.kh i|yd isria yd ;sria iSud mrSCId lsrSu

wf.daia;= iy fkdjeuznrA ui fhoqkq jsjD; lsrSfuz ks, W;aijh fjkqfjka iuSCIK lghq;=

iaudrl iEosug wjYH uskquz lghq;= rcfha f.dvke.Zs,s nsuz iuSCIK

lghq;= udrA. moaO;s yd bvuz wdfhdackhka

i|yd uskquz lghq;= f.dvke.Zs,s iy jejz i|yd msysgSu

mrSCId lsrSu fndahdjka j, msysgSu ,l=Kq lsrSu

yd m%Odk msjsiquz osh;a uf.ys c, udml iuSCIKh

woshr Iys oekg boslr we;s m%foaYfha f;,a gexls wjg md,k moaO;sh h<s m%;sia:dmkh lsrSu' mrsmd,k ixlSrAKh iy oshlvkh

kdjsl wxYh fuu wxYfhka kejz fiajd imhkakka, kejz ls%hdlrjkakka, kdjsl iuSCIlhka, wrAO yd uyd mrsudK w:Z;ajevshd lsrSfuz, f;,a, f;,a usY%s; c,h iy wmjs;% bj;alsrSfuz fiajdjka i|yd jdrAIslj ,shdmosxps lsrSuz fuu wxYh jsiska iuznkaOSlrKh lrk ,os' bmehq wodhu 2010

n,m;%fha ku ksl=;a l, .Kk

wdodhu

kejz w:Z;ajevshd n,m;%

121 2,908,659.22

kejz ;gdldx.k n,m;%

71 1,141,027.28

iuSCIK n,m;% 38 682,331.60 kejz fiajd iemhquz n,m;%

64 1,885,301.50

fndagzgq n,m;% 30 703,169.41 tl;=j 7,320,489.01

fiajd iemhquz 2009 jifrAoS W;amdos; remsh,a us,shk 130 l wdodhu yd iioZd ne,SfuzoS jrdh ;=< fufyhquz l< tla .ukdka;hla ioZyd jsjsO rgj,ska /f.k tk kejz NdKav taldnoaO fldg ny:Z.; lsrSfuz fufyhquz lghq;= (MCC) j,ska W;amdos; wdodhu remsh,a us,shk 141'3 olajd jrAOkh jS ;snqKs' fuf,i (MCC) fya,sia wdh;kh u.Zska fufyhquz l< .=ofuka bmhq wdodhu us,shk 1'9 ls' fujeks fufyhquz lghq;=j,g wod< (MCC) myiqluz jevsoshqKq lsrSu;a iu.Z Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jevs Odrs;djhl kejznvq f.kajd .ekSug yelsfjz' 2010 jrAIh ;=< mqrAK ny:Z iys; jsiafia iu tall 236,225la meh 24l wLKav fiajdjla iemhSu ;=<ska fiajd iemhquz uOHia:dkh yryd iDcq ksYaldIKh flrsK' frA.= m%fjzY wxlh i|yd /|s fkdisg NdroSuzm;a bosrsm;a lsrSug fiajd,dNSkag myiqluz i<ikq ,enSh' fuu fiajdj ksid ,sms

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

29

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

f,aLk i|yd jehlrk ld,h wjulr .ekSug jdmamq ,smslrejkag fnfyjska Wmldrs jsh' foaYSh m%;s wmkhk, jrdh ;=< fufyhquz l< msgrg hefjk kejz nvq fufyhjSu iy wmf.a jsfYaIs; jrA.fha kejz nvq fufyhquz lsrSu i|yd jrdh ;=< .=ouz myiqluz imhdfouska W!K ny:Z megjquz j,ska jevs fldgila h<s megjSu i|yd mE,shf.dv iS t*a tia .=ou fj; hjkq ,enSh' iEu fufyhquz uOHia:dkhlgu fjka jq fgdma ,s*agz hka;%hla fhojSu ;=<ska ny:Z j,ska NdKav .=ouz.; lsrSu meh 48la ;=<os isoqlsrSug yels jsh' jir ;=< kj n,m;% 76la ksYaldIK wdh;k fj; ksl=;a l< w;r n,m;% 786la w,q;alsrSu u.ska iuia: n,m;% 862ka remsh,a us,shk 10'9l wdodhula bmehSh' “ta” yd “nS” LdKav folgu wh;a jdmamq ye|qkquzm;a jdmamq ,smslrejkag ksl=;a lsrSfuka yd kej; w,q;a lsrSfuka remsh,a us,shk 6'06l iuia: wdodhula bmehSh' jrAIh ;=< ksl=;a l< yd w,q;a l< “ta” jrA.fha n,m;% ixLHdj jYfhka 1,796la jdrA;d jq w;r “nS” jrA.fha n,m;% 321ls' h<s megjquz fufyhquz lsrSu u.ska remsh,a us,shk 117l wdodhula bmehq w;r ysia ny:Z l=,S jYfhka remsh,a us,shk 8'6l wdodhula Wmhdf.k we;' iS t*a tia 5 .=ou kjSlrKh lsrSu u.ska nkaOs; iy wka;rd< kejz nvq .=ouz.; lsrsu i|yd jk .=ouz myiqluz jevs oshqKqjSu;a iu.Z nkaOs; iy wka;rd< fj<|du jevs oshqKq jsh' tu.Zska remsh,a us,shk 30'6l iuia: wdodhula bmehSh' 2009 jrAIfha W;amdokh l< remsh,a us,shk 130g idfmaCIj remsh,a us,shk 303'1l wdodhula fiajdj ,ndoSfuka fiajd iemhquz fldgzGdYh u.ska 2010 jrAIh ;=<os Wmhd.kq ,enSh' jrdh l<ukdlrK yd WmfoaYk iud.u u.ska mdjspzpshg .; fkdyelsj neyerlrk ,o hlv, Ndjs;d l< fkdyels f;,a iy Ndjs;d l< ghrA

hkdosh jslsKSfuka ,o wu;r wdodhu remsh,a us,shk 14'8la jk w;r ksYaldIKh fkdl< kejz nvq i|yd fgkavrA jslsKSfuka yd fjkafoais meje;ajSu u.ska remsh,a us,shk 95'2 Wmhd.; yelsjsh' uSg wu;rj fgkavrA u.ska w;srsla; NdKav bj;alsrSu u.ska remsh,a us,shk 3'4l uqo,la Wmhd.ekSug yels jsh' l=,S iyk b,a,d isgs whoquzm;a 48la muK jrdh yd .=jka fiajd wud;HdxYh yryd 2010 jifrA fm%aIK,dNskaf.ka ,enS ;snqKq w;r thska whoquzm;a 12la wkqu; flreKs' whoquzm;a 03la m%;sfCIam flreKs' b;srsh jrdh yd .=jkafiajd wud;HdxYfha ;SrKhla ,efnk f;la wjsksYaps;j mj;s' fiajd iemhquzz fldgzGdYh u.ska imhkq ,nk fiajdfjz ;;a;ajh jrAOkh lsrSfuz wruqK we;sj wmf.a mdrsfNda.slhdg ldrAhCIu yd M,odhs fiajdjla ,ndoSu iqrCIs; lsrSu i|yd mdrsfNda.sl m%{ma;shla o y|qkajd fokq ,enSh' fCIa;%fhys jsfYaI{;djhla olajk wmf.au fiajlhskaf.a fiajh ,nd .ksuska fiajd iemhquz fldgzGdYfha m%Odk ldrAhd,fha .Dyia: wOHdmk yd mqyqKq mdGud,djka mj;ajkq ,enSh' ie<iquz yd ixjrAOk fld<U jrdh mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sh wdruzNl oskh (2008 wfm%a,a 11 osk cd;Hka;r kdjql lrAudka;fha fiajdjka i|yd by< hk b,a,Sug wkqj wjYH oE iemhSu fjkqfjka fld<U jrdh mq:Z,a lsrsfuz wjYH;djh Y%S ,xld rch y|qkdf.k we;' fld<U jrdh ms<sn|j mqrAK wOHhkhlska miqj ol=Kq jrdh ixjrAOkh lsrSfuz wjYH;djh y|qkdf.k we;' my; i|yka mrsos woshr folla hgf;a tk fuu mqrAK jrdh jHdmD;sh fld<U jrdh mq:Z,a lsrsfuz jHdmD;sh f,i y|qkajhs'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

30

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ls'uS' 6'83l os. m%udKhlska hq;a oshlvkh boslsrSu kj jrdh fo%daKsh kdjql we< udrA.h yErSu' ,sysis f;,a k, udrA.h kej; ilia lsrSu'^jrdh hgs;, myiqluz ms<sn| lghq;=&

wdruzNl oskh ( 2008 wfm%a,a 11 osk ld,h ( udi 48 fldka;%d;alre ( tuz$tia yHqkavdhs

bxcskshrska lkaiag%laIka wekavz luzmeKs ,susgvz

WmfoaYl ( tuz$tia iafldgz js,aika ,susgvz

wruqo,a iemhSfuz( wdishdkq ixjrAOk uq,dY% nexl=j

^lrk ,o jev 81'7]l jev i|yd we'fvd'us' 300& Y%S ,x j w ^lrk ,o jev 18'3]& weia;fuzka;=.; uq:Z msrsjeh( jrdh hgs;, myiqluz lghq;= we'fvd'us'330la fjz' mrAhka; boslsrSu yd wfkl=;a

wdY%s; fiajdjka ol=Kq ny:Z mrAhka;fha boslsrSuz iy fufyhquz lghq;= bosfldg fufyhquz lr NdroSfuz ^BOT) fldkafoais hgf;a phskd urApkagz fyda,avsx.aia ^bkagrA keIk,a& luzmeKs ,susgvz yd thsgzlka iafmkaia ms t,a iS iud.u fj; m%odkh lr we;' jrdh hgs;, myiqluz jev iuzmqrAK jSu;a iu.Zu 2012 wfm%a,a udifhaos boslsrSuz lghq;= iuzmqrAK jkq we;' fld<U jrdh mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sfha boslsrSuz m%.;sh uq,sl o%jH yd ndysr wdrCIK

ia:rh fhoSfuka uSgrA 3,850l os. m%udKhlska hq;a oshlvkh boslsrSu fuz jk jsg iuzmqrAK lr we;'

iq<x rys; ld<.=Ksl ;;a;ajh ;=< jdoaoqj yd l:Z;r msysgs megjquz ia:dkfha ^l=vd jrdh& isg uqyqoq udrA.h yryd l:Z .,a l=gzgs m%jdykh idrA:lj wLKav f,i lrf.k .sh w;r i;shlg l:Z .,a l=gzgs n;a;,a 20 - 25 w;r m%udKhka fld<U jrdh fj; m%jdykh lrk ,oqj l:Z .,a l=gzgs >k uSgrA us,shk 3l muK m%udKhla fuz jk jsg fld<U jrdh fj; m%jdykh lr we;'

m%fjzY udrA.h yErSu iy oshlvkfha uq,sl m%;sixialrK lghq;= i;=gqodhl f,i lrf.k hkq ,efnz' fuz jk jsg m%Odk oshlvkh i|yd je,s >k uSgrA us,shk 15la muK mqrjd we;'

uqyqfoa fkd.eUqre m%foaYfha msysgs fndr f;,a k, udrA.h jrdh m%fjzY udrA.h yryd tal,CIs; fndahdj olajd osfjhs'^SPBM) m%fjzY udrA.h uSgrA 20 olajd .eUqre lrkq jia uqyqo hgska osfjk kj k, udrA.h .eUqre Wilska boslsrSug isoq jS we;' fuu lghq;a; iuzmqrAK lr we;s w;r kj k, udrA.h f.dvnsuz m%foaYfhaos merKs k, udrA.h iu.Z iuznkaO fjz' oekg kj k, udrA.h yryd fndr f;,a fmduzm lsrSu isoqfjz' w;ayer we;s k, udrA.h .<jd bj;alsrSfuz lghq;= wdruzN lr we;'

jHdmD;sfha iuia: m%.;sh m%;sY;hla jYfhka 48]la muK fjz'

fld<U jrdfha oCIsK ny:Z mrAhka;fha boslsrSuz i|yd f;dard.;a fldka;%d;alrejka jk phskd urApkagz fyda,avsx.aia ^bkagrA keIk,a& luzmeKs ,susgvz iy thsgzlka iafmkaia mS t,a iS fldkafidarAgshu fj; wNsm%dh ,sms (LOI) ksl=;a lr we;' tu ,sms wkqj 2010 iema;euznrA 16

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

31

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

osk isg osk 270la we;=<; f;dard.;a fgkavrAlrejka iu.Z bosfldg fufyhquz fldg NdroSfuz .sjsiqug w;aika ;ensh hq;=j we;'

fld<U jrdh k.r jHdmD;sh “fld<U jrdh k.r” i|yd m%;sixialrK jHdmD;sh, fld<U jrdh mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sfha m%Odk oshlvkh iy .d,q uqjfodr w;r wlalr 330l mqrjk ,o f.dvnsuz m%foaYhlska iukajs; fjz' uq,sl YLH;d wOHhk iy mdrsirsl n,mEuz ;lafiare lsrSu fuz jk jsg iuzmqrAK lr we;' .d,a, jrdh ixjrAOk jHdmD;sh fhdacs; jHdmD;s idrdxYh oekg we;s cmdk wka;rA cd;sl iyfhda.S;d wdh;kfha wruqo,a u.Zska iuzmqrAKfhka .d,q uqyqoq fndlal wdrCId jk mrsos oshlvkhla boslsrSfuz iy boslr fufyhquzfldg NdroSu i|yd jq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wruqo,a hgf;a nyqjsO kex.=ruzfmd,la ixjrAOkh lsrSu' fhdackdfjz i|yka jHdmdrsl wjia:djka jkafka; iuzmqrAKfhka .d,q fndlal m%foaYh

wdjrKh jk mrsos oshlvkhla ixjrAOkh lsrSu

.%efggz ;=vqfjz fydag,hla $wdmkYd,djla boslsrSu

uqyqoq wdikakfha ksfla;khla

udos,sfha fydag,hla ixjrAOkh

wod< myiqluz o iys;j ieye,a,q rej,a hd;%d ixjrAOkh lsrSu

Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fyda idod

ksulr NdroSug we;s wruqo,a yryd nyqjsO kex.=ruzfmd<la boslsrSu

fldr,amr$ ;,auiqka kerUSu i|yd phskd cegsfha isg fndagzgq fiajdjla iemhSu

.d,a, k.rfha isg fjr< iSudj

olajd mosl udrA.h mq:Z,a lsrSu

w,q;ska mjrd.;a jrdh N+usfha jrdh kerUSug meusfKk iy jrdh fiajlhskaf.a Ndjs;h i|yd r: .d,a lsrSfuz myiqluz iemhSu

phskd cegshg wdikakfha jrdh

orAYkh jk wjkay,la iu.Z iqr;,a uiqka we;s lsrSfuz ia:dkhla boslsrSu

fndagzgq fiajd iemhquzlrejka,

wdmkYd,d yd fydag,a mj;ajdf.k hkakka wdos fiajd iemhquzlrejkaf.ka wdodhuz whlr .ekSu

jrA;udk m%.;sh .d,q uqyqoq fndlal iuzmqrAKfhkau wdrCId jk mrsos oshlvkhla boslsrSfuz iy jsfkdaojSfuz rej,akejz kex.=ruz,Efuz myiqluz iys; nyqldrAh kex.=ruzm<la boslsrSu ms<sno ixfYdaOs; fhdackdj ie<ls,a,g Ndckh flfrA'fuz iuznkaOfhka kj jsIh fCIa;%h i|yd oekgu;a JAICA wruqo,a we;s uqo,a Ndjs;d lsrsu msKsi jrdh yd .=jka fiajd wud;HdxYfha u.Z fmkajSu u; JAICA iu.Z uq,sl idlpzPd mj;ajkq ,ensK' ;s%l=Kdu,h jrdh ixjrAOk jHdmD;sh jHdmD;sfha jsIh m:h oekg kshus; wdldrfhka Ndjs;d lr fkdue;s Y%S ,xld jrdh wOsldrsh i;= wlalr 5000l muK N+us m%udKh Ndjs;hg .ksuska mj;sk iuzm;a Wmfhda.s lr.ekSu yd tu.Zska wdrA:slh Yla;su;a lsrSu u.ska Y%S ,xldfjz W;=re kef.Zkysr m%foaYfha w. k.r uOHia:dkhla f,i ;%sl=Kdu,h ixjrAOkh lsrSu

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

32

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jHdmD;sfha m%.;sh “;s%l=Kdu,h jrdh k.r ixjrAOk

jHdmD;sh” hk ku hgf;a ;%sl=Kdu,h i|yd jq ixfYdaOs; fhdackjla oekg ilia lrf.k hkq ,efnz'

jrdh mrsY%h ;=< fmdfydr usY%

lsrSfuz lrAudka; Yd,djla ia:dms; lsrSu iuznkaO m%.;sh idlpzPdjg Ndckh fjuska mj;s'

jsfYaIfhkau lmam,a;=frhs yd nqreu

l|jqr m%foaYfha kj lrAudka; tall msysgqjSug ndysr mdrAYajhka jsiska ish leue;a; olajuska lrk ,o jsjsO b,a,Suz ie<ls,a,g .ksuska Y%S ,xld jrdh wOsldrsh my; i|yka mdrAYajhkag Y%S ,xld jrdh wOsldrsh i;=j ;%Sl=Kdu,h m%foaYfha msysgs bvuz l=,shg oSug$uqodyerSug mshjr f.k we;'

fgdalsfhda iqmrA isfuka;s ^mqoa.,sl& iud.u wIar*a cegsfha wNHka;r fl<jr olajd jq msrsmyoq lrk ,o isfuka;s .nvd lsrSug fmr ;ekam;a lrkq ,nk .nvd 08lska hq;a ;djld,slj .nvd lghq;= isoqlr fufyhjSfuz wruqKska nrAud l|jqr iuSmhg jk mrApia 39'5l N+us m%udKhla by; iud.u fj; noq oS we;' lrAudka; ixjrAOk wud;HdxYh “kef.Zkysr kfjdaoh” jev igyk hgf;a ;s%l=Kdu,h osia;%slalfha uOHu m%udKfha lrAudka; mqrhla ia:dms; lsrSu i|yd by; i|yka wud;HdxYh yryd ;%sl=Kdu,h lmam,a;=frhsys msysgs wlalr 50l jmirshlska hq;a bvula Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha l<ukdldrs;ajh jsiska wdfhdaclhska fj; noq oS we;' jrdh wdY%s; lrAudka; iy ixpdrl

lghq;= i|yd wdfhdaclhskag fhdackd le|jSu msKsi ^RFP) bvuz

mrsfNdackh lsrSfuz m%Odk ie<eiau ilia lsrSug iNdm;s;=uka jsiska lusgqjla m;a lr we;'

;%sl=Kdu,h m%foaYfha we;s Y%S ,xld

jrdh wOsldrsh i;= bvfuz N+us iuSCIK lghq;= ndysr mdrAYajhkaf.ka lrjd .ekSug wjYH fgkavrA lghq;= lrf.k hk w;r jrdh N+usfha pkao%sld PdhdrEmhla ,ndf.k we;'

Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ;dCIKsl mqia;ld,h Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha bxcsfkarejre wfkl=;a ;dCIKsl ldrAh uKav, yd ish,q jsOdhl ks<Odrskag fiajd imhkq jia ;dCIKsl mqia;ld,h iuzmdokh lr we;' Y%S ,xldfjz jsYaj jsoHd, j, WmdOs wfmaCIlhskag yd uyfmd< wNHdi wdh;kh yryd fhduq lrkq ,nk jD;a;Sh wNHdi,dNskag o ;dCIKsl mqia;ld,h mrsYS,k fiajd imhhs' oekg fuys fmd;a 3,300la, n%s;dkH yd Y%S ,xld m%us;sh ,;a fmd;a 1,510la, ;dCIKsl jdrA;d 350la, jsjsO kdu 30la hgf;a jk i.Zrd, jev uq:Z w;afmd;a, o%jH kdudj,s, jrdh boslsrSuz lghq;= j,g wod< ie<iquz jdrA;d yd f,aLk o fjz' mqia;ld,h mrsyrKh lrkakkaf.a mrsYS,kfha myiqj i|yd jsia;rd;aul f,aLk kdudj,s yd jsIh kdudj,s fuys ;nd we;' 2010 jrAIh ;=<os m%Odk jYfhka fld<U cd;Hka;r fmd;a m%orAYkfhka ICTAD m%ldYkhka o we;=<;aj re'122,000/=l msrsjehlska hq;a fmd;a us<os .kakd ,os' ;jo ;dCIKsl mqia;ld,h i|yd re'60,000/=l msrsjehlska hq;a jsfoia i.Zrd iy jdrAIslj ksl=;a lrkq ,nk fmd;a us<os .kakd ,os' mqia;ld, idudcslhskag fmd;a mrsyrKh myiq lsrsug u. fmkajk ld,Sk oekqj;a lsrSfuz ksfjzok iy kj m%fjzYhka ;dCIKsl mqia;ld,h jsiska ksl=;a lrhs'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

33

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

;dCIKsl mqia;ld,fha 500la jq ia:Sr idudcslhska w;=rska 100la muK Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha bxcsfkarejrekah' fmd;a lshjkakka, neyer f.khkakka yd fmd;a mrsYS,kh i|yd jev lrk osklg meusfKk ixLHdj 30la muK fjz' mdrsirsl ridhkd.drh wdOdr ,ndfok wdh;k mdrsirsl lreKq flfrys jq f.da,Sh jeo.;alu ms<sn|j ie<ls,su;a fjuska jrdh ixjrAOk jHdmD;ska i|yd wdOdr lsrSug mrsirh ms<sn|j ie<ls,su;a jSu wjOdrKh lr isgs' fld<U jrdfha jrdh fo%daKsfha, yuznkaf;dg jrdfha yd fnzfrA jefjz c,fha m%us;sh ms<sn|j jsOsu;aj wOSCIKh lsrSu i|yd Y%S ,xld jrdh wOsldrsh oekg mdrsirsl ridhkd.drhla mj;ajdf.k hkq ,efnz' ridhkd.drh u.ska isoqlrkq ,nk m%Odk mrSCIKhka jkafka fN!;sl ridhksl yd cSj jsoHd;aul mrsus;Ska we;=:Z c, WIak;ajh, mS tpz w.h ,jkslrKh, wj,uzNs; >K jia;+ka jeks mdrsirsl mrsus;Ska ms<sn|j fidhd ne,Su fjz' cmdk ldrAusl m%us;shg ^JIS) yd c,h iy wmf;a hk c,h ms<sn|j wefursldkq m%us;shg wkql+,j fuu mrSCIKhka isoqlrk ,os' Y%S ,xldfjz jrdhhkays cd;Hka;r m%;srEmh fjkqfjka mdrsirsl iuSCIK lghq;= wLKavj lrf.khdu Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha jsYajdihhs' ol=Kq jrdh ixjrAOkh ol=Kq jrdh ixjrAOk fldgzGdYh jsiska fuz jk jsg yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jHdmD;sfha (H.R.D.P.) yuznkaf;dg kejz f;,a iemhSSfuz iy gexls ixlSrAKh boZslsrSfuz jHdmD;sh iy iQrshjej l%slgz lS%vdx.kh hkdos m%Odk jHdmD;Ska wdruzN fldg we;' fuhg wu;rj fhdackd leoZjSfuz oekajSuz m<l, w;r fj<oZ jHdmdr jrdh fj; f.kajd .ekSu ioZyd jQ fhdackd ,nd.kakd ,os' miq.sh jir

;=, fuu jHdmD;Ska idrA:l m%.;shla w;am;a lr .;a w;r iEu jHdmD;shla iuznkaOj idrA:l;ajhka my; mrsos fjz' yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jHdmD;sh woshr I jHdmD;sfha m<uq woshfrys boZslsrSuz lghq;= 2008 ckjdrs ui 15 osk ks, jYfhka wdruzN jsh' oshlvk folla boZslsrSu, jrdh fo%daKsh uSgrA 17 la .eUqre lsrSu, m%fjzY we, udrA.h uSgrA 210 la yErSu, fiajd kex.=ruzm,, fmdoq ldrAhh kex.=ruz m,, f;,a kex.=ruz m, udrA. iy f.dvke.s,s boZSlsrSu we;=,qj jHdmD;sfha m<uq woshfrys boZslsrSuz lghq;= 2008 ckjdrs ui 15 osk ks, jYfhka wdruzN jsh' weia;=fuzka;=.; iuia: boZslsrSuz msrsjeh weursldkq fvd,rA us,shk 361 (US $

361) jk w;r pSkfha tlaisuz nexl=j iy YSS% ,xld jrdh wOsldrsh taldnoaOj wruqo,a imhk ,os' oshlvk, fmdoq kex.=ruzm,, fiajd kex.=ruz m,, f;,a' kex.=ruz m, we;=,qj boZslsrSSuz lghq;= j,ska jevs m%udKhla fuu jrAIh ;=,oS iuzmQrAK lr we;' we, udrA.h .eUqre lsrSSu, wdkqIx.sl fiajd f.dvke.s,s, jrdh fufyhquz WmlrK ijs lsrSuz wjika lsrSSug kshus;j we;' mj;akd myiqluz Wmfhda.s lr .ksuska 2010 fkdjeuznrA 18 osk iSus; jrdh fufyhquz lghq;= wdruzN lrk ,os jHdmD;sfha m<uq woshr ioZyd wjYH lrk ish,q bvuz YSS% ,xld jrdh wOsldrsh jsiska oekgu;a uq,qukskau us<oZS f.k mjrd f.k we;' woshr ^II& ioZyd bvuz us<oZSS .ekSu w;am;a lr .ekSu ms<snoZj .eigz m;%fha ksfjzokhla m, fldg we;s w;r jevsoqr ls%hdudrA. .ksuska mj;S'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

34

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

yuznkaf;dg jrdfha kejz f;,a iemhSfuz myiqlu iy f;,a gexls ixlSrAK jHdmD;sh' kdjsl bkaOk, .=jka hdkd bkaOk iy o%j fmgzfg%da,shuz jdhqj ^L.P. .Eia& .nvd lsrSu iy ixfhda. lsrSu ioZyd >k uSgrA 80,000 l Odrs;djhlska hq;a gexls 14la iy wfkl=;a wdYs%; fiajdjka fuu jHdmD;sh hgf;a boZslsrSug fhdacs;h' jHdmD;sfha iuia: weia;fuzka;=.; msrsjeh weursldkq fvd,rA us,shk 77la jk w;r 2009 Tlaf;dauznrA 07 osk boZslsrSuz lghq;= wdruzN lrk ,os' pSkfha tlaisuz nexl=j iy YSS% ,xld jrdh wOsldrsh taldnoaOj fuu jHdmD;sh ioZyd wruqo,a imhkq ,efnz' tys jHdmD;s ld,h udi 24 la jk w;r 2011 Tlaf;dauznrA udifhaoS wjika lsrSug kshus;h' miq msrjquz lghq;== j,ska 100]la o kdjsl bkaOk ioZyd uQ,sl lghq;= iuzmQrAK lsrSu 100]la o gexls boZslsrSfuz lghq;= 20]lska o iuzmQrAK lsrSu 2010 jrAIh wjidk jk jsg ,nd we;s m%.;sh fjz' fuu jrAIh wjidk jk jsg wdikak jYfhka 50] iuia: m%.;shla w;am;a lr f.k we;' yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jHdmD;sh - woshr (II)

yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jHdmD;sfha m%Odk ie,iqug wkqj woshr

(II) ixjrAOk lghq;= fjkqfjka kj fhdackdjla bosrsm;a fldg we;' by; ioZyka fhdackdjg wkqj woshr (II) ys boZslsrsuz ksujSfuka wk;=rej my; ioZyka myiqluz j,ska iukajs; jkq we;' uSgrA 2137 os. uSgrA 17 la .eUqre

cegs neuzu lekSuz lrk ,o mia Wmfhda.s

lrf.k lD;SSu osjhskla f.dvke.SSu'

lekSuz lrk,o mia Wmfhda.s fldg f.k udrA. iy .nvd lsrSfuz wx.k msrjSu'

c, m%jdyk moaO;sh, le,s li< moaO;sh, c, iemhquz moaO;sh, .sks ksjSuz moaO;sh, jsoq,sh iemhquz iy jsoq,s ixfoaY myiqluz'

kex.=ruzm,j,a ioZyd (M E) ldrAusl iy bxcsfkare fiajd'

jrdh fufyhquz WmlrK'

ldrAhh jsIh m:h, boZSlsrSuz msrsjeh iy jHdmD;s ld,h ms<snoZ lghq;= iuzmQrAK lsrsu ioZyd idlpzPd meje;afjuska mj;S' fj<oZ jHdmdr ioZyd fhdackd leoZjSu (R F P) YS% ,xld jrdh wOsldrsh jsiska uQ,sl jYfhka yuznkaf;dg jrdfha my; ioZyka lrAudka;$wxY ioZyd wfmaCIs; wdfhdaclhkaf.ka fhdackd ,ndf.k we;' isfuka;s weUreuz luzy,' isfuka;s .nvd lsrSSu iy weiqreuz

lsrSu' fmdfydr .nvd lsrSu iy u:Z j,

weisrSfuz luzy,' o%j fmgzfg%da,shuz jdhq fnodyerSfuz

myiqluz' .=ouz ixlSrAKh' jdyk fldgia tl,ia lsrSSfuz

luzy,' msgs luzy,' wdydr ieliSuz iy weiqreuz lsrSu' wdkhk$wmkhk wxYhg iuznkaO

wfkl=;a jHdmdr' fhdackd we.hSug ,la flfruska mj;sk w;r lvskuska wjika jSug kshus;h' iQrshjeh cd;Hka;r ls%lgz lS%vdx.kh YS% ,xld jrdh wOsldrsh$ol=Kq jrdh ixjrAOk fldgzGdYh jiska wud;H uKav,h u.ska .kakd ,o ;SrKhlg

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

35

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wkqj YS% ,xld jrdh wOsldrsh$ol=Kq jrdh ixjrAOk fldgzGdYh jsiska iQrshjej cd;Hka;r ls%lgz lS%vdx.kfha boZSlsrSuz lghq;= ioZyd iuznkaO jS we;' fuu jrAIh ;=, fndfyda jev lghq;= wjikajS we;s w;r fuu ldrAhh 2011 ckjdrs ui 15 osk jk jsg wjika lsrsSug wfmaCIs;h' jsjsO ldrAhhka wx.k j, w;=rk fldkal%Sgz fldgia (I L

B)ksIamdokh lsrSSu yuznkaf;dg kej; msysgqjd we;s ksIamdok luzyf,ys isoqfjuska mj;SS' fuu luzyf,ys ksIamdokh flfrk w;=rk fldkalS%gz fldgia (I L B) wx.k m%foaYhkays we;srSSu ioZyd fhdojkq ,efnz' kej; mosxps lrjkq ,nk m%foaYfha jsydria:dkh boZslsrSfuz lghq;= iuzmQrAK lrk ,os' isjs,a isjs,a bxcsfkare fldgzGdYfha m%uqL j.lSu jkafka jrdh Ndjs;d lrkakkag ys;ldus mrsirhla ksrAudKh lrk w;r;=r jrdh hgs;, myiqluz iy mrsY%h i;=gqodhl ugzgulska mj;ajdf.k hdu fjz' isjs,a bxcsfkare fldgzGdYh by; b,lalh lrd .uka lrk w;r jrAIh uq:Z,af,a hym;a ldrAhh mrsirhla ksrAudKh lsrSu u.Zska tu wruqK lrd <.Zdjkq we;' isjs,a bxcsfkare fldgzGdYh fj; mejrS we;s ldrAhhkag wu;rj YS% ,xld jrdh wOsldrsfha l<ukdldrs;ajh fj;ska ,efnk Wmfoia j,g wkqj ixjrAOk ls%hdldrluz lsysmhlgo odhl jsh' tu ls%hdldrluzys m%.;sh b;d idrA:l jQ w;r ndysr fldka;%d;alrejka fj; ,ndosh hq;=j ;snQ tu ldrAhhka bgqlsrSSu u.Zska isjs,a bxcsfkare fldgzGdYhg jrdh wOsldrsh fj; ie<lsh hq;= uqo,a m%udKhla b;srs lr oSug yels jsh'

kv;a;= lghq;= jsoq,s iy hdka;%sl lghq;= yer msrsisoq lsrSfuz isg ish,q jrdh boZSlsrSuz kv;a;= lsrSu olajd fuu fldgzGdYfha ldrAhh jsIh m:h mq:Z,aj me;srS we;' idudkHfhka W;=r iy ol=K wxYhkays lemjQ ldrAhh uKav,hla u.Zska oskm;d kv;a;= lghq;= ixjsOdkh lrkq ,nk w;r wfkl=;a kv;a;= lghq;= isoqlrkq ,nkafka wfkl=;a wxYhka jsisks' jrdh .eUqr yd iuznkaO lghq;= yErSuz wxYh u.Zska isoqlrk w;r ish:Z jrdhkays kdjsl boZslsrSuz iy ish,qu m%oSmd.dr j, kv;a;= lghq;= uqyqoq ksrAudK wxYh (MCS) u.Zska isoqlrkq ,nhs' chny:Z mrAhka;fha kv;a;= lghq;= chny:Z mrAhka;fha kv;a;= tallh u.Zska isoqflfrA' wfkl=;a m%Odk bosZlsrSuz, kv;a;= lsrSSuz m%Odk jev mrSCIl wxYh (CIW) u.Zska isoqlrkq ,efnz' ksjdi fhdackd l%uh ;=, we;s myiqluz kv;a;= lsrSuz ksjdi wxYh u.Zska isoqlrhs' ixjrAOk jHdmD;s chny,q mrAhka;fha wx.k III iy IV jevs oshqKq lsrSfuz jHdmD;sh ny:Z fufyhquz Odrs;djfha M,odhs;djh jevs oshqKq lsrSu ioZyd m%Odk wjYH;djhkaf.a tlla jQfha chny,q mrAhka;h jevs oshqKq lsrSuhs' ta wkqj tu jHdmD;sh isjs,a bxcsfkare fldgzGdYh fj; mjrk ,os' wx.k m%foaYh .s,d neiSSu ksid fldkalSS%gz we;=reuz yd rnrA ghrA fhoQ fodUlr ux;Sre .s,d nei ;snqKs' wOsl jrAIdjla mj;sk ld,hkaysoS .ekags% fodUlr ls%hdlrjkakkaf.a orAYk m:hg ndOd muqKqjuska m%foaYh ;=, jsYd, jYfhka c,h tla/ia fjz' fuz fya;=fjka m%hsuzuqjrA r: ls%hdlrjkakkaf.a fufyhquz fjz.ho wvd, jk ksid fuh jeo.;a jHdmD;sSka w;rska tlla fjz' 2010 jir wjika jk jsg iuia: ldrAhhfhka 60] la wjika l< w;r

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

36

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

rnrA ghrA fhoq ux;Sre tijSu, fldkalS%gz we;=reuz bj;alr kej; ijslsrSu, udrA. iy wx.khkays .,a we;srSu hkdosh jHdmD;shg we;=<;a fjz' jHdmD;sfha weia;fuzka;.; msrsjeh us,shk 144'0 jkq we;' wNHka;r jsfYaI{ msrsilf.a Wmfoia wkqj chny,q mrAhka;fha fodUlr .uka lrk udrA.h tijSuo wdruzN l< w;r 2010 jrAIh ;=< jHdmD;sfha 90] l lghq;= wjika jsh' fuu.Zska mj;akd fodUlr udrA.hkays cSjk ld,h jevs lrkq we;s w;r merKs mS,s bj;a lr kej; ijs lsrSuz ie,lsh hq;= f,i m%udo flfrA' chny,q mrAhka;fha wx.k mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sh YSS% ,xld jrdh wOsldrsh uqyqK md we;s nrm;, .eg:Zjla kuz chny:Z mrAhka;fha ksrka;fhka isoqjk ny:Z fufyhquz Odrs;djh by< hdug iu.duSj wx.k m%foaY mq:Z,a fkdjSuhs' tfyhska fld<U jrdh mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sh ksujk;=re mj;akd hgs;, myiqluz wx.k wjYH;d imqrd .ekSu isoqfjz' fuz wkqj ny:Z weisrSu ioZyd chny:Z mrAhka;h mqZ:Z,a lsrSu wdruzN l< w;r wju f,i Ndjs;hg .kq ,nk msgfldgqj (Pettah) m%foaYh fhdacs; wx.kh ioZyd yoZqkdf.k we;' mj;akd myiqluz kej; ia:dmkh lsrSu isoqfjuska mj;SS' by; ldrAhh ioZyd wNHka;r Y%uh Wmfhda.s lr .kakd w;r fhdacs; myiqlu u.Zska ny:Z wdikak jYfhka 1200 la ioZyd bv i<ikq we;' iq:Z jHdmD;Ska wNHka;r jrdh udrA.hkays .,a we;srSSu 2010 jrAIfha w. Nd.fhaoS mej;s oSrA> jrAIdj fya;=fldg f.k mj;akd udrA. moaO;sh w:Z;ajevshd l< hq;= ;;a;ajhlg m;aj ;snQ w;r tu fya;=j ksid isjs,a bxcsfkare fldgzGdYh jsiska

chny:Z iy iu.sZ mrAhka; fol w;r wka;rA mrAhka; ny:Z m%jdykh, myiq lsrSu ioZyd tu mrAhka; fol w;r udrA.fha .,a we;srSSfuz lghq;= wdruzN lrk ,os' jHdmD;sfha msrsjeh remsh,a us,shk 46'5 la jsh' jsoq,s yd jsoaHq;a bxcsfkare jrdh mrsY%h ;=< jsoq,sn, myiqluz iy ikaksfjzok myiqluz iemhSu jsoq,s iy jsoaHq;a bxcsfkare fldgzGdYfha j.lSu fjz' jsoq,sn,h iemhSu iy fnodyerSu, udrA. jsoq,s myka iy wx.k wdf,dalu;a lsrSu, /yeka iys; iy /yeka rys; lgyvZ$o;a; ikaksfjzokh, jdhq iuSlrKh lsrSu iy ny:Z fufyhquz fodUlr, mdfjk hd;%d iy wfkl=;a hka;% iq;% wdosfhys jsoq,s yd jsoaHq;a w:Z;ajevshd iy kdjsl .ukd.ukhg wjYH Wmldrs fiajdjka j, jsoq,s yd jsoaHq;a w:Z;ajevshd iy kv;a;= lghq;= fuu fldgzGdYh jsiska imhkq ,nk fiajdjkag we;=<;ah' m%Odk ns|jegSuz j,ska f;drj jir mqrd fuu ish:Z fiajdjka ls%hd;aul lrk ,o w;r fuz ksid b;d by< fiajd meje;aula ;nd.ekSug yels jsh' chny:Z mrAhka;hg ish jdrAIsl Odrs;djh lrd <.ZdjSu i|yd wjYH ugzguska ny:Z fufyhquz WmlrK kv;a;=j iy jsoq,sn,h iy o;a; $lg yvZ ikaksfjzok myiqluz iemhSu isoqlrk ,os' f.dvke.Zs,s, udrA. jsoq,s myka hkdosfhys jsoq,s mrsfNdackh wju lsrSu i|yd jHdmD;s lsysmhla wdruzN lrk ,o w;r kqoqre wkd.;fhaos wrmsrsueiquzodhl mrsfNdackhla iys; jsoq,s moaO;Ska ia:dmkh lrkq we;' fldka;%d;a yd ie<iquz Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fldka;%d;a yd ie<iquz fldgzGdifha m%Odk j.lSu jkafka isjs,a bxcsfkare jHdmD;ska i|yd wjYH jHqyd;aul ie<iquz ilialsrSu yd

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

37

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

tu jHdmD;s l<ukdlrKh lsrSuhs' fujka jHdmD;ska f,i m%Odk jHdmdrsl lghq;= j,g myiqluz imhkq ,nk kex.=ruzm,j,a, md,uz, f.dvke.s,s jHqyhka, f.dvke.s,s yd udrA. jeks jrdh hgs;, myiqluz iemhSu oelajsh yelsh' jHdmD;s l<uKdldrs;ajh, fgkavrA ms<sfj;, boslsrSuz lghq;= wOSCIKh yd tjeks jHdmD;Skaj, fldka;%d;a mrsmd,kh, wdosfhka iukajs; fjz' by; ioyka oEg wu;rj wx.khg wkqhqla; lr isgs fiajlhskaf.a luzlre Y%uh iDcqj Ndjs;d lruska l< yels boslsrSuz jHdmD;Skao Ndrf.k ;sfnz' ;jo fuu fldgzGdYh jsfYaI jHdmD;shla jYfhka T:Zjs,a ixjrAOk jHdmd;sfha o kshe,S isgS' 2010 jrAIfha fuu fldgzGdih jsiska bgqlrk ,o m%Odk lrA;jHhka my; mrsos fjz' T:Zjs,a jrdh jHdmD;sh - m<uq woshr ioyd fylaghdr 16 l m%udKfha c, m%foaYhla wdjrKh jk uSgrA 550 l os. m%udKhlska hq;= W;=re oshlvkh iy uSgrA 773 l os. m%udKhlska hq;a ol=Kq oshlvkh f,i ilal.,a fhoq oshlvk 02 la boslsrSu fuu jHdmD;shg wka;rA.; fjz' OSjr lghq;= ioyd fylaghdr 06 l muK c, m%foaYhla fjka flfrA' o, nr fgdka 5000 l fk!ldj, wjYH .eUqr iemhSu ioyd woshr I jdKsc jrdh f\%daKsh uSgrA 08 la olajd yerSug isoqjkq we;' fuu jHdmD;sh ioyd wruqo,a imhkafka vekSvd (DANIDA) wdh;kfhka jk w;r weia;fuzka;= .; uq:Z msrsjeh wdikak jYfhka hqfrda us,shk 46'1ls' hqfrda 46,095,369.49 l iuzmqrAK jHdmD;s msrsjehlg wvqu idrA:l b,a,quzlrefjl= fj; boslsrSuz lghq;= Ndr fok ,os' jHdmD;sh ioyd wjYH WmfoaYl fiajdjka fldka;%d;a yd ie<iquz fldgzGdih jsiska imhkq ,efnz'

boslsrSuz ioyd wjYH lrk ish:Z WmfoaYl fiajdjka, ijsia;rd;aul ie<iquz yd boslsrSuz wOSCIK wjYH;djhka fuu fldgzGdih u.ska imhkq ,efnz' jHdmD;s m%.;sh 2008 uehs 23 jk osk fkdarAvshd

nexl=j yd Y%S ,xldfjz uqo,a yd l%uiuzmdok wud;HdxYh w;r Kh .sjsiquz w;aika ;nd we;'

2008 cqks 20 jk osk Y%S ,xld jrdh wOsldrsh yd tuz gS fydacdrAvz wdh;kh w;r fldka;%d;a .sjsiquz w;aika ;nd we;'

2008 cq,s 01 osk isg n,meje;afjk

mrsos jHdmD;sh wdruzzN lsrSfuz ksfhda.h fldka;%d;alre fj; ksl=;alr we;'

fldka;%d;a jev flrSf.k hk w;r

85] la muK fuz jk jsg ^f.dvke.s,s yd uxudj;a boslsrSuz, bvuz ixjrAOkh, osh lvk yd md,uz boslsrSuz iy yErSuz jev& iuzmqrAK lr we;'

T:Zjs,a m%foaYfha fjr< Ldokh

ioyd ms<shuz f,i .; yels jsioquz yoqkd.ekSfuz wOHhkhla ,xld yhsfv%d,sla wdh;kh u.ska wdruzN lrk ,os'

.d,a, jrdh ixjrAOkh rej,a kejz w:Z;ajevshd lsrSfuz

luzy,a f.dvke.s,a, ioyd fgkavrA f,aLk ie<iquzlr iqodkuz lsrSu yd fgkavrA leojSu, boslsrSuz jev fuz jk jsg flrSf.k huska mj;s'

fhdacs; ieye,a,q rej,a hd;%d ioyd fgkavrA f,aLk ie<iquz lsrSu iy iqodkuz lsrSu, bvuz mjrd .ekSu fuz jk jsg isoqfjuska mj;s'

ieye,a,q rej,a hd;%d ioyd wjYH

lrk Wmldrl myiqluz iemhSu

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

38

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ioyd fhdacs; myiqluz iemhSfuz f.dvke.s,a, ie<iquz lsrSu'

fjk;a jev iu.s ny:Z mrAhka;fha ydks isoqjs

we;s m%foaYfha mrSCIK meje;ajq w;r ydks isoq jS we;s ia:dk h:d ;;a;ajhg m;alsrSu ioyd yosis w:Z;ajevshd lghq;= fjkqfjka fgkavrA f,aLk ie<iquz lr iqodkuz lsrSu'

t*a I .=ofuz wjYH lr we;s h<s

boslsrSuz jev ie<iquz lsrSu yd lrf.k hdu'

oCIsK jrdh jHdmD;sh hgf;a nsoZ

fy,k ,o ldrAhd,$ myiqluz merKs fnzfrA yd kj fnzfrA kej; ia:dms; lsrSu ioyd boslsrSuz ie<iquzlr bosrshg lrf.k hdu'

nz,quekav,a k, udrA. we;srSfuz

jHdmd;sh ioyd w;a;sjdruz yd WmlrK jHqyhka ie<iquz lsrSu'

fld<U jrdfha woshr I wNHka;r

jrdh udrA. mq:Z,a lsrSu ioyd fgkavrA f,aLk ie<iquz lr iqodkuz lsrSu' ^boslsrSuz jev fuz jk jsg flrSf.k hhs&

chny:Z mrAhka; wx.k m%foaYh

jevs oshqKq lsrsu ioyd chny:Z mrAhka; wx.k IV mq:Z,a lsrSu fjkqfjka ie<iquz ilia lr weoZSuz lghq;= isoqflfruska mj;s

wNHka;r jrdh udrA.h mq:Z,a

lsrSug wkqj mj;sk myiqluz kej; ia:dms; lsrSfuz wjYH;djhka ioyd o< ie<iquz iqodkuz lsSrSu'

jrdh wOsldrsfha fhdacs; m%Odk

ldrAhd, f.dvke.s,a, ioyd mQrAj jHdmD;s lghq;= isoqlsrSu'

yuznkaf;dg jrdfha fhdacs;

f.dvke.s,s ioyd ie<iquz ilia lsrSu yd iqodkuz lsrSu'

hkaf;%damlrK YSS% ,xld jrdh wOsldrsfha kejz NdKav fufyhquz WmlrK iuQyhla iuznkaOfhka iqoqiq kv;a;= lsrSfuz jev igykla ie,iquz lr ls%hd;aul lsrSu u.Zska ny:Z.; iy iduzm%odhsl kejz NdKav fufyhquz lghq;= ioZyd wjysr;djhlska f;drj fuu WmlrK ,ndoSu, hkaf;%damlrK bxcsfkare fldgzGdYfha uQ,sl j.lSu fjz' WmlrK j, CIKsl fyda yosis w:Z;ajevshdjka isoq lsrSug CIKslj m%;spdr olajSfuz Wml%uh yd wkq.;fjuska ie<iquz.; ksjdrK kv;a;= jev igyka ls%hd;aul lsrSu ;=<ska 2010 jrAIh ;=<oS fuu fldgzGdYh jsiska my; ioZyka foa we;=:Zj YSS% ,xld jrdh wOsldrsfha kejz NdKav fufyhquz WmlrK iuQyhla idrA:l f,i kv;a;= lrk ,os' cegsh woaor ny:Z fodUlr 17 rnrA ghrA fhoQ .ekags% fodTlr 47 frA,a ujqkagvz .ekag%s fodUlr 04 ny:Z tijSfuz fufyhquz g%la r: 23 wvZq tijquz g%la r: 142

^fgdka - 2'5 isg fgdka 10 olajd& m%hsuqjrA r: 146 fg%z,rA r: 203 fv%da ndrA g%elagrA r: 07 cx.u fodUlr, jdmamq bf,lags%la, maf,dagska wekavz TzjrA fyvz lafrAkaia iy t,sfjzgrAia 67 kejz NdKav fufyhquz ioZyd fkdlvjd

jsoq,sn,h iemhSug wjYHlrk fmdfrd;a;= jsoq,s ckl hka;% 07

jrAIh ;=< us,shk 02lg jevs iuia: ny:Z jsiafia iu tall m%udKhla fufyhjSug YSS% ,xld jrdh wOsldrshg yels jQ w;r fuu ldrAhh ugzgug ,.ZdjSug yelsjQ fya;+kaf.ka tlla jkafka ie<iquz iy.; f,i WmlrK kv;a;= lsrSSfuz Rcq m%;sm,hka f,i 90]lg jevs ugzgulska wjYH WmlrK mj;ajdf.k hdu fjz ie<iquz.; ksjdrK kv;a;= jev igyfka wx.hla f,i rnrA ghrA fhoQ .ekags% fodUlr 15la, m%hsuzuqjrAia 12la,

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

39

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fg%z,rAia 24la iy ny:Z tijSfuz fufyhquz r: 03la mQrAK ;;a;aj mrSSCIdjg ,la l< w;r wod< ld,h ;=< fjr< woaor ny:Z fodUlr 03l N+usl jHqyd;aul w:Z;ajevshdjka iuzmQrAK lrk ,os' kejz NdKav fufyhquz WmlrK j,g wu;rj hkaf;%damlrK bxcsfkare fldgzGdYh jsiska boZSlsrSuz hka;% iQ;% we;=:Zj wfkl=;a ish,qu hka;% iy WmlrK o idrA:l f,i kv;a;= lrk ,os' fuhg vSi,a txcska 52l iy jsjsO hka;% iy WmlrK j,g wh;a iajhxlS%Sh iuzfm%aIK tallhkays ;;a;aj mrSSCIdjo we;=<;a jsh' fudagrA jdyk ^nia, f,drs, jEka, vn,a lenz r:, ldrA, ;sS%frdao r: iy fudagrA nhsisl,a& iy YSS% ,xld jrdh wOsldrsfhaa oekg Ndjs;hg fkd.kakd oquzrsh txcska j, kv;a;= lghq;= ioZyd o hkaf;%damlrK bxcsfkare fldgzGdYh j.lSSSug neoZSS isgS' ks;H kv;a;= lghq;= j,g wu;rj f,drs r:, jEka, nia, ldrA iy fudagrA nhsisl,a we;=:Z 92la jQ iuia: ixLHdjla uq:Zukskau mrSSCIdjg ,la lrk ,o w;r fudagrA jdyk 600l iy oquzrsh tkacska 03l w:Z;ajevshd lghq;= fudagrA ihsl,a iy nhsisl,a ioZyd iqmqreoq kv;a;= lghq;= isoqlrk ,os' hkaf;%damlrK jev kex.=rï g.a hd;%d iy kshuq hd;%dj, jdfka n| iy ;Ügqj, w:Z;ajevshd lghq;= iy chny:Z iy iu.s ny:Z mrAhka;fha we;s ny¿ fufyhqï fodUlr, ny:Z f.k hk iels,s iy f,drs r: (CONTAINER SEMI

TRILERS) j, ish:Z jHqyd;aul w:Z;ajevshd lghq;= isoqlrñka M<odhS;djh by, kexùu i|yd Ys% ,xld jrdh wêldrshg iydhùu ;=<ska hdka;%sl jev bxcsfkare fldÜGdYh ish ld¾hh Ndrhla bgq lrkq ,nhs' fuu ldrAhhkag wu;rj fuu wxYh u.ska fi,shq,¾ rn¾ wdrlaIK

w:ZZ;ajeähd lghq;= o, fkdfhl=;a keõ nvq fufyhqï hka;% i|yd Wmdx. ieliSu o lrkq ,eîh' ;s%l=Kdu,h jrdhg fgdka 4'0 .%eí hka;% 03la ksIamdokh lsrsu wdrïN lrk ,oS' úfoaYSh rgj,ska .%eí hka;% wdkhkh lsrSug jvd fuu fldÜGdYh ;=< .%eí hka;% ksIamdokh lsrsu u.ska Ys% ,xld jrdh wêldrshg úYd, uqo,la b;srs fõ' by< Odrs;djhlska hq;a .%eí hka;% mej;Su nKavdrkdhl md,fï iy kshuq md,fï isfuka;s, msá jeks f;d. keõ NdKav f.dvnEfï ld¾hlaIu;djh by< kexùug msájy,la fõ' í,quekav,ays f;,a iemhSfï myiqlï i<ik ia:dkfha >K óg¾ 5876 Odrs;djhlska hq;a LKsc f;,a gxlsh boslsrSu fuu fldÜGdYh úiska wdrïN lrk ,oS' fldka;%d;alref.a ldrAhhka ksrslaIKh iy wOSCIKh lsrsu fuu fldÜGdYh u.ska isoqflfrA' 2010 j¾Ih wjidkfhaoS boslsrSï lghq;= j,ska 70]la ksulrk ,oS' gexlsfha boslsrsï lghq;= wjika ùfuka miqj b;d w;HdjYH LKsc f;,a .nvd lsrsug bvlv ie<iSu u.ska YS% ,xld jrdh wêldrsfha fukau rfgz wdrA:slhgo ,efnk wdodhu jevs fjz' jir 60la merKs wNdjhg f.dia we;s mj;akd f;,a k, ud¾.h fjkqjg lsf,da óg¾ 1'0la os.ska hq;a fld<U jrdfha isg í,quekav,a f;,a iemhSfñ myiqlï imhk ia:dkh olajd LKsc f;,a k, ud¾. 03la we;srsu fuu fldÜGdYh úiska wdrïN lr we;' tys YlH;d wOHhk lghq;= wjika lrk ,o w;r 2010 jif¾ w.Nd.h jk úg k, ud¾.fha ie<iqï iy ks¾udK lghq;= iïmq¾K lrk ,oS' Wmdx. j, fmr ie<iqï (fabrication) ú,x.= ^shackles) iy .shrA frdao hka;%SlrKh iy ndysr wdh;k fj;ska ,efnk Y%S ,xld jrdh wêldrshg wdodhï f.k fokq ,nk kex.=rï oïje,a iy ú,x.= ^shackles) mrSlaId lsrSu hkdos ld¾hhka o fuu fldÜGdYh u.ska isoqlrk ,os' f,d;/hs oskqï weoSfñ

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

40

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

hka;%fha jev lghq;= wjika l< w;r th f,d;/hs uKav,h fj; Ndr fok ,oS' by; ioyka lghq;= j,g wu;rj fldÜGdYh úiska j¾Ih ;=<oS my; ioyka m%Odk ld¾hhka ksulrk ,oS' f,da fnâ fg%z,¾ foll m%Odk

w:Z;ajevshdjka

yïnkaf;dg we;s fldkalS%Ü .,a ^tlsfkl yd wÕ==,a jefgk& ksIamdok hka;%h ms<sn| msrslaiSu isoqfldg wjYH w:Z;ajevshdjka isoqlsrSu

chny¿ m¾hka;fha ;sfnk fg%z,¾

r: 35la iy iu.s ny:Z m¾hka;fha ;snq fgz,rA 06l iïmQ¾K w:Z;ajeähdjka

chny¿ mrAhka;fha iafmvrAnSuz

iy ieioqï ,smslre l=á j, w:Z;ajevshd lghq;= iy chny:Z mrAhka;fha iy iu.s ny:Z mrAhka;fha msysá ny¿ fodUlrhkays w;aje,a j, ish,q w:Z;ajevshdjka

f.daGhsïnr, úchndyq, rdcd, OSrd,

NrK hk g.a hd;%d j, o, nQj,a,d iy yxildjd ydrk hd;%d j, o, kshuq hd;%d 11, 12 iy 13ys o n| iy ;Ügqj, m%Odk w:Z;ajevshd lghq;=

yïnkaf;dg jrdh újD; lsrSfï

W;aijfha Yd,dj i|yd jQ jy<g w;=rk ,o Wvq úhk ilia lsrSu

chny:Z mrAhka;fha msysá J05 ny:Z

fodUlrh i|yd fg%d,s ms,s iúlsrsu

chny:Z mrAhka;fha ieioqï ,smslrejka i|yd jq l=á 04la w:Z;ajevshd lsrSu

nKavdrkdhl ;gdlh i|yd .,s

wdjrK 100la ksIamdokh lsrSu

hdka;%sl jev fldÜGdYfha iqNidOk f.dvke.s,af,a jy<g wdjrKhla boslsrSSu

" .%S*a " mdfjk fodUlrfha we;s

fndhsf,arefjz w:Z;ajevshd lghq;=

jrdh ffp;H i|yd w,q;ska w;aje,a iúlsrsu

YSs% ,xld kdúl yuqodj, YSs% ,xld

.=jka yuqoj, fld<U keõ ;gdldx.kh, fjk;a ndysr iud.ï i|yd tijqï WmlrK ^lifting

tackles& iy jh¾ lU 102 mrSCId lsrSu

Ys% ,xld jrdh wêldrsfha

ls%hdlrjk fldÜGdYh, uqyqoq ks¾udK wxYh, m%oSmd.dr wxYh iy fjk;aa fldÜGdYhka i|yd úúO m%udKfha oïje,a, ú,x.= ^shackles), fnd,aÜia “hq” fnda,aÜia, yxildjd hd;%dfjz .%eí hka;%fha oe;s iy fjk;a hlvj,ska ks¾ñ; WmlrKhka ksmojkq ,eîh'

kdjsl bxcsfkare Y%S ,xld jrdh wOsldrsh i;= ish:Zu mdfjk hd;%dj, w:Z;ajevshdjka yd kv;a;= lghq;= lsrSu iy kdjsl,

ls%hdlrjk, isjs,a bxcsfkare, kv;a;= iy wdrCIl hk fldgzGdY j, fufyhquz lghq;= ioyd wjYH m%udKj;a mdfjk hd;%d ixLHdjla ,ndoSu iy;sl lsrSu kdjsl bxcsfkare fldgzGdYfha m%Odk j.lSu fjz' kdjsl, isjs,a bxcsfkare kv;a;= wxYh yd wdrCIl fldgzGdYh jsiska mdjspzps lrkq ,nk hd;%d j, msg;ska ijslrk fudagrA hka;% ^Out Board Motors& kv;a;= lsrSu flfryso kdjsl bxcsfkare fldgzGdYh j.lsj hq;= fjz' ls%hdlrjk fldgzGdYhg f;d. kejznvq fufyhjSu ioyd wjYH NdKav fufyhquz WmlrK wjYH;d imqrdoSu ioyd o fuu fldgzGdYh j.lsj hq;=

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

41

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fjz' ;jo Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha uq:Z;ekaf.hs mdjspzps lrkq ,nk WmlrK jk .Eia Woqka, n;a Whk fndhsf,are, we:ZusKshuz idiamdka iy fjk;a WmlrK kv;a;= lsrSfuz lghq;= o kdjsl bxcsfkare fldgzGdYh u.ska isoqlrkq ,efnz' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha hd;%d osh;a lsrSfuz udrA.j, kv;a;= yd fufyhquz lghq;= isoqlsrSuo fuu fldgzGdYh u.ska lrf.k hkq ,efnz. kdjsl bxcsfkare fldgzGdYh wxY follska iu;ajs; jk w;r jrAIh ;=< tu wxY u.ska idrA:lj ksul< ldrAhhka my; mrsos fjz'

kdjsl wxYh I rs*Sgz bxcsfkare wxYh kdjsl wxYh I hgf;a we;s rs*sgz bxcsfkare wxYh, kex.=ruz hd;%d “fuz>” .sks ksjk hd;%dj, “m%oSm II” m%oSmd.dr fiajd hd;%dj, “ fiarejs, II” u.S m%jdyk hd;%dj yd Y%S ,xld jrdh wOsldrsh i;= ydrk hd;%d iy hd;%dj,g msg;ska ijslrk ish:Zu fudagrA hka;% ms<sno kv;a;= yd w:Z;ajevshd lghq;= iuznkaOslrKh lsrSu flfrys m%Odk jYfhka j.lsj hq;=fjz' fuu mdfjk hd;%d iuznkaOfhka jq f,dhsvziaa f,aLkfha jrA.SlrK iuSCIK wjYH;d wkqj hd;a;s%l w:Z;ajevshd lghq;= bgqlruska, kex.=ruz lghq;= ioyd fld<U jrdfha kex.=ruz,Efuz g.aa hd;%d 05 la o, ;s%l=Kdu,h jrdfha g.a hd;%d 02 la o, .d,a, jrdfha g.a hd;%d 01 la o, lkalika;=rh jrdhg tla g.ahd;%djla o jYfhka tu jrdhhkays fufyhquz wjYH;d imqrd,Sug fuu wxYhg yels jsh' “ yxildjd” fgz%,sx ilaika fv%crA hd;%dj yd “ osh fldjq,a,d” .%enz fydmrA fv%crA hd;%dj hk fv%crA hd;%d fol jrAIh mqrdu fufyhquz lghq;= j,g fhda.H ;;a;ajfhka mj;ajd .ekSu fuu wxYh

jsiska isoqlrk ,os' “ nqj,a,d” lgrA ilaIka fv%crA hd;%dfjz nf|ys yd iels,af,ys ish:Z w:Z;ajevshd lghq;= lsrSu fuu fldgzGdYh jsiska iuzmqrAAK lr we;' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wdrCIl, kdjsl yd bxcsfkare fldgzGdYhka jsiska Ndjs;d lrkq ,nk hd;%d j, wjqgz fndavz fudagrA hka;%j, ^hd;%d j, msg;ska ijslrkq ,nk fudagrA hka;%& kv;a;= lsrSuz yd idudkH w:Z;ajevshd lghq;= fuu wxYh jsiska lrf.k hk ,oS' “ iqrksu,” yd “ kkaous;%” hk g.a hd;%d iy “ yxildjd” ydrk hd;%dfjz jsh<s ;gdldx..; w:;ajevshd lsrSu we;=<;aj ish:Z w:Z;ajevshd lghq;= jrAIh ;=< lrkq ,ensKs' “jschndyq” g.a hd;%dj jsh<s ;gdldx..; lr hd;%dfjz ndysr ;;a;ajh mrSCId lsrSu fjkqjg c,fha ;snshos ndysr mrSCIdjka isoqlr tys ish:Z hdka;%sl w:Z;ajevshd lghq;= isoqlrk ,os' ;jo “OSr” g.a hd;%dj jsh<s ;gdldx.khg fkdhjd Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ksrAudK ysusluz m;a iys; osh;a udrA.h Ndjs;d lruska yd tys ldrAhh uKav,h fhdojd .ksuska “.%Sgz nz,diagska” ;dCIKh u.ska msrsisoq lr th u; iuzmqrAK ;Ska; wf,amkh isoqlrk ,os' ;jo ch ny:Z mrAhka;h mq:Z,a lsrSfuz jev lghq;= j,g myiqluz iemhSfuz wruqKska jifrA wjika ldrA;=j we;=<; rs*sgz jevfmd<, tys ldrAh uKav,h o iu.ska msgfldgqj m%foaYfha msysgs w:Z;ajevshd lrk ,o wmkhk .=ou msysgs ia:dkhg udre lrk ,oSs. ydnrA l%d*agz wxYh kshuq osh;a hd;%d yd kejz ne| ;enSfuz osh;a hd;%d wdosfha w:Z;ajevshd yd kv;a;= lghq;= ioyd m%Odk jYfhkau ydnrA l%d*agz wxYh j.lshkq ,nk w;r kdjsl fldgzGdYfha fufyhquz wjYH;d imqrd,Sug fuu wxYhg yels jsh'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

42

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ish:Zu kshuq hd;%d, kejz neo ;enSfuz hd;%d iy wfkl=;a osh;a hd;%dj, ld,sk w:Z;ajevshd yd kv;a;= lghq;= isoqlrk w;r;=r “ mhs,gz 12” kshuq osh;a hd;%d yd “ n,hd” kejz neoZ ;enSfuz osh;a hd;%dj h,s ilia lsrSu ydnrA l%d*agz wxYh jsiska jrAIh ;=<oS isoqlrk ,oS' kdjql wxYh II kejz Ys,amSh wxYh kejz ;ekSfuz wxYh m%Odk jYfhkau Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha mdfjk hd;%d j, ish:Zu oejuh yd *hsnrA .a,dia w:Z;ajevshd lghq;= ioyd j.lshkq ,efnz' ;jo Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fuu hd;%dj, yd lsusoquz fndagzgqj, noZ .egSuz j<lajk fmkavrA (Fender) w:Z;ajevshd lsrsu, oejuh jev, oejuh m;=f,ys w:Z;ajevshd yd kv;a;= lghq;= lrf.k hk ,oS' oejuh m;=< iys; osh;a hd;%dj, yd ish:Zu cS wdrA ms (GRP) fndagzgqj, *hsnrA .a,dia wdjrK w:Z;ajevshd lsrSugo yels jsh' kdjsl fldgzGdYh jsiska Ndjs;d lrkq ,nk kex.=ruz,Efuz g.a hd;%dj, oejuh no .egSfuz j,lajkh w:Z;ajevshd lsrsuz, mfk, (Panel) jev yd oejuh NdKav w:Z;ajevshd lsrsu o kejz Ys,amSh wxYh jsiska lrk ,oS' jir ;=< fgdka 600 l Wmrsu Odrs;djh iys; fmagkagz osh;a udrA.fhys ody;a jrla osh;a fufyhquz lrkq ,enq w;r osh;a wxl 01 isg 03 olajd osh;a fufyhquz 10 la isoqlrk ,os' fuu fldgzGdYh jsiska jir ;=< kshuq hd;%d 05l, kejz neo ;enSfuz hd;%d 05l, jsjsO l=vd hd;%d lsysmhl kex.=ruz,efuz g.ahd;%d 09l yd wfkl=;a hd;%d 12l fjk;a kv;a;= yd w:Z;ajevshd lghq;= lrk ,o w;r osh;a hd;%d 06 l jsYd, m%udKfha w:Z;ajevshd lghq;= lrk ,oS' kejz nvq hd;%d w:Z;ajevshd wx.kh ls%hdlrjk fldgzGdYh jsiska Ndjs;d lrkq ,nk weof.khdfuz g.a hd;%d,

fudagrA osh;a hd;%d yd n;a;,a ;gzgq j, kv;a;= yd w:Z;ajevshd lghq;= yd tu hd;%dj, u,lv .egs;s bj;alr msrsisoq lsrSu ^.%sgz nz,diagsx& yd mska;dre jev ioyd by; wx.kh j.lshkq ,nhs' by; ioyka lrk ,o hd;%dj, ls%hdlrjk fldgzGdY jsiska b,a,d isgsk ,o fufyhquz wjYH;d imqrd,Sug fuu wx.khg yels jsh' jrAIh ;=< ls%hdlrjk fldgzGdYh, kdjsl, wdrCIl yd bxcsfkare fldgzGdYh, .d,a, jrdh yd ;s%l=Kdu,h jrdh iy wfkl=;a ndysr wdh;khka jsiska b,a,d isgs jsjsO m%udKfha luzns yd ueks,d lU is,sx. 584, jsjsO m%udKfha ;srfros 146, jsjsO m%udKfha lekajia wdjrK 64la, l=Ika ljr 56 yd l=vdruz fros 04 la ksIamdokh lr imhk ,oS' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha jsjsO fldgzGdY jsiska b,a,d isgsk ,o uq:Z;ekaf.j,a WmlrK, we:ZusKshuz ksIamdok yd w;a fuj,uz ksIamdokh yd w:Z;ajevshd lsrSug wu;rj w;a lr;a;, l=Kq lr;a;, jS,a nefrda jeks jsjsO udos,sfha lr;a; w:Z;ajevshd lsrSu iy jsjsO jrA.fha mhsmam ksIamdokh yd w:Z;ajevshd lghq;= jev o fuu wx.kh jsiska lrk ,os' fld<U jrdfha osh;a udrA. 06l kv;a;= yd fufyhquz lghq;= lrkq ,nk fuu wxYh hd;%d w:Z;ajevshd lsrSu ioyd jrAIh ;=< osh;a fufyhquz 20 la isoqlrk ,oS' ^YS% ,xld jrdh wOsldrsfha hd;%d 18 iy fm!oa.,sl wxYfha hd;%d 02 la& fnzfrA wx.kh ls%hdlrjk fldgzGdYh jsiska Ndjs;d lrk iagS,a ldf.da ,hsgrAia w:Z;ajevshd yd kv;a;= lghq;= ioyd fuu wx.kh m%Odk jYfhka j. lshkq ,efnz' fuu wxYh jrAIh ;=< ldf.da ,hsgrAia yd j;=r n;a;,a j, w:Z;ajevshd yd kv;a;= lghq;= j, kshe,qKs' .x.drdu jsydrfha mej;s fjila W;aijh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

43

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fjkqfjka mdfjk fjzosldj o ,ndoSu fuu wxYh jsiska isoqflrsKs' merKs fnzfrA wx.kfha ldrAh uKav,h yd myiqluz, iuzmqrAKfhkau kj fnzfrA wx.khg udrelrk ,oS' kdjsl bxcsfkare fldgzGdYh ish fiajdjka ish:Zu fldgzGdY fj; ,nd oS we;s w;r osh;a fiajdjka iemhSfuka yd osh;a udrA.h fm!oa.,sl mdrAYjhkag l=<shg oSfuka iy luzns is,sx. ;ekSfuka Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jrAIh ;=< re16,786,496.30 l jdrA;d.; wdodhula WmhdoSug yels jsh' wxYh i;= ish:Z iuzm;a Wmfhda.s lr.ksuska ldrAh uKav,h yd luzlrejkaf.a wem lemjSu fya;=fjka Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha mdfjk hd;%d iuznkaOfhka jq ish:Zu fufyhquz wjYH;d imqrd,Sug fuu fldgzGdYhg yels jsh' iemhquz yd o%jH l<ukdlrK ldrAhhka us<oS .ekSu, ^foaYSh iy jsfoaYSh& bkaOk .nvd lsrSu, Y%S ,xldfjz ish:Z jdKsc jrdhhkays fufyhquz iy kv;a;= lghq;= i|yd Y%S ,xld jrdh wOSldrshg wjYH lrkq ,nk hka;% iy WmlrK wu;r fldgia iy wfkl=;a whs;uhka ksl=;a lsrSu fuu fldgzGdYfha ls%hdldrluz ;=< wka;rA.; fjz' iudf,daps; jrAIh ;=< ,nd oS we;s fgkavrA uKav, wkque;ska ixLHdj

foaYSh us<oS .ekSuz i|yd 2010 jrAIh ;=< iuia: jshou m%d.aOk fkdjk NdKav - m%d.aOk whs;u 32,508,470 jsfoaYSh us< oS .ekSuz fjkqfjka 2010 jrAIh ;=< iuia: jshou ^msrsjeh iy kejz .dia;= jgskdlu remsh,a& m%d.aOk fkdjk whs;u re' 297,992,921

m%d.aOk NdKav re'7,761,280,508

jsjD; l< Khjr ,sms ixLHdj

130

fg,s.%e*sla yqjudre iy nexl= whsrd

44

2010 jrAIh ;=< jdmamq wxYh u.ska ksoyia lr.kakd ,o NdKav j, jsia;rh uqyqoq NdKav 74 .=jka NdKav 68 mdrAi,a NdKav 06 2010'12'31 oskg f;d. jgskdlu re'2,518,796,227 m%Odk .nvdj iy f;d. md,k 2010 jrAIh ;=< .nvd j,g ,enqKq NdKav jgskdlu ^m%d.aOk iy m%d.aOk fkdjk&

re'1,023,731,435

Ndjs;d lrkq ,nk wxYhka fj; ksl=;a l< NdKav jgskdlu ^m%d.aOk iy m%d.aOk fkdjk&

re'1,039,986,819

f;dr;=re moaO;s fldgzGdYh cd;sfha ixjrAOkh yd Wkak;sh Wfoid jrdh fCIa;%fha odhl;ajh wka ljrodlg;a jvd oefkk fujka hq.hl Y%S ,xld jrdh wOsldrsh f;dr;=re yd ikaksfjzok ;dCIKh jvd;a M,odhs whqrska Ndjs;dlr f,dj wfkl=;a jrdhhkays fkdue;s yd fkdfofjks wdlrAYkSh fiajdjla fiajd,dNska fj; ,ndoSfuz wjYH;djh b;d fydoska y|qkdf.k we;' fuu ixl,amhg iu.duSj Y%S ,xld jrdh wOsldrsh ish

jsia;rh fgkavrA uKav, /iajSuz ixLHdj

fgkavrA uKav, wkque;sh

w lenskgz uKav, m;a l< fgkavrA uKav,h ^wkqu; iSudj remsh,a us,shk 100g jevs&

04 01

wd wOHCI uKav,h ^fomdrA;fuzka;= fgkavrA uKav,h wxl 1& remsh,a us,shk 20 isg us,shk 100 olajd

12 06

we uOHu fgkavrA uKav,h ^fomdrA;fuzka;= fgkavrA uKav, wxl 2& re'250,000$- isg remsh,a us,shk 20 olajd

46 1,311

wE “nS” fgkavrA uKav,h ^fomdrA;fuzka;= fgkavrA uKav, 03& wkqu; iSudj re'250,000$- g wvq

43 3,192

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

44

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

f;dr;=re ;dCIK jHdmD;Ska jrdh fufyhquz yd fiajdjkays W;alDIaGNdj iuzmqrAK lr .ekSfuz m%Odk wruqK fj; fhduqlr we;' ny:Z mrAhka; l<ukdlrK moaO;sh ^iSgStuztia& - ch ny:Z mrAhka;h $iu.s ny:Z mrAhka;h ny:Z mrAhka; l<ukdlrK moaO;sfha m%Odk fudvshq, 2la tkuz kejsia - iamdlaia (Navis – Sparcs) iy kejsia tlaiam%ia (Navis Express) 2009 jrAIfhaos ia:dms; lrkq ,enq w;r jrA;udkfha ny:Z fufyhquz lghq;= ukd ;;a;aj jrAOkhlska hqla;j ldrAhCIuj yd M,odhs whqrska ls%hd;aul fjz' moaO;sh ls%hd;aul lrjkakkaf.a myiq Ndjs;hg ieliq fuu mrs.Kl l%ufjzoh u.ska mrK moaO;sfha ;snq wvq,qyqvqluz ish,a,u mdfya jsi|d.ekSug yels jq w;r jrdh .KqfoKqlrejkaf.a ;Dma;su;aNdjh o b;du;au by< w.hlg jrAOkh flrsK' ;joqrg;a wmf.a fiajdjka Yla;su;a lrkq jia 2010 jrAIfhaos fuu mrs.Kl moaO;shg b;du;au kjSk mkakfha f;dr;=re ;dCIK l%ufjzo lsysmhla tl;= lrk ,os' tfia tl;= lrk ,o uDoqldx.hka lsysmhla jkqfha usysu; ux fijSfuz moaO;s ^cSmstia&

yd iuznkaOs; fudvshq,h fuu cSmstia fudvshq,h 2010 jrAIfhaos ch ny:Z mrAhka;fha woshr 3 yd 4ys iy iu.s ny:Z mrAhka;fha ia:dms; lrjsK' fuu l%uh u.ska ny:Zj, ia:dkh ksrSCIKh lrkq ,nk w;r ny:Z fufyhqu jrAOkh lr .ekSu o isoqfjz'

ch ny:Z woshr 3 yd 4ys fukau iu.s ny:Z mrAhka;fha fk!ld wod< fufyhquz i|yd RFID fudvshq,h ls%hdlaul lrjSh'

wka;rAcd,h yryd by; CTMS moaO;shg iuznkaO jsh yels (Web

Access) fudvshq,h ls%hd;aul l< w;r ksfhdacs; wdh;k 2la w;r idrA:lj w;ayod ne,sK' fuu myiqlu wfkla ksfhdacs; wdh;kj,g o jHdma; lsrSu i|yd ls%hdudrA. .ksuska isgS'

RHT iy MDT (Radic Head Held

Terminal and Mobile Data Terminal) ch ny:Z mrAhka;fha iy iu.s ny:Z mrAhka;fha fiajh lrk ish,qu RFID iy MDT Ndjs;d lrkakka i|yd jq mqyqKqj iuzmqrAK lrk ,os'

fiajl jegqma ieliquz moaO;sh jegqma ieliquz moaO;sh fld<U, .d,a, iy ;s%l=Kdu,h jrdhhkays b;d idrA:lj ls%hd;aul jk w;r 2010 jrAIfhaos uq,H jrAIh mokuz lr.;a fjz;k u; Wmhkjsg f.jSuz .e<mquz l%uh y|qkajd fokq ,enSh' jegqma ieliquz moaO;sh i|yd wjYH jk w;sld,, wdydr yd f;a oSukd hkdosh iuznkaO o;a; ,nd.ekSu jsuOH.; lrk ,o mrs.Kl cd,hla u.ska isoqlrhs' mrs.Kl.; iqNidOl l%uhla oekg iliuska mj;sk w;r tu moaO;sh jegqma ieliquz moaO;sh yd iuznkaO lr ta u.ska ffjoHdOdr uqo,a mvsm;skau f.jSug wjYH jev lghq;= iuzmdokh lruska mj;s' T/l,a uq,H ieliquz uDoqldx.h B - nsiakia uDoqldx. lgzg,h iys; T/l,a uq,H ieliquz uDoqldx.h nyq wdxYsl uDoqldx.hla jk w;r th Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha .sKquzlrKh, uq,H yd ns,am;a ieliquz jeks ldrAhhka i|yd Wmfhda.s lr.kq ,nhs' ny:Z mrAhka; l<ukdlrK moaO;sh u.ska kejz u; yd wx.kfhaos lrkq ,nk fiajdjka i|yd ksl=;a lrk ns,am;a o;a;hka T/l,a uq,H ieliquz uDoqldx.h fj; fhduq lrk w;r ns,am;a ieliSu tu uDoqldx.h u.ska isoqlrhs' fuh ns,am;a ieliSu i|yd

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

45

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uska fmr wjYHj ;snq udkqIsl ueosy;ajSu ;joqrg;a wvqlrkq ,enSh' us<oS .ekSuz l<ukdlrK moaO;sh oekg mj;sk jgzfgdare NdKav md,k moaO;sh jrA;udk wjYH;djhka yuqfjz m%udKj;a fkdjk njg y|qkdf.k we;s w;r ukd fiajd jsysoqula iys; kj moaO;shla lrd fhduqjSfuz ld,h oeka t<eU we;' iemhquz yd o%jH l<ukdlrK fldgzGdYfha ish:Zu wjYH;djhka bgqlsrSug iu;a moaO;shla i|yd msrsjs;r fuz jk jsg ilialr we;s w;r T/l,a B-nsiakia lgzg,fha us<os .ekSuz l<ukdlrKh yd jgzfgdare NdKav l<ukdlrK fudvshq,h us<oS .ekSu i|yd fgkavrA le|jd we;' by; moaO;s foflys wkd.; b,a,qug irs,k mrsos fiajd iemhSug kj fiajd mrs.Kl (Server) hka;% us<oS .ekSug wjYH mshjr f.Zk we;' cSjus;sl meusKSfuz$msgjSfuz fjz,d igyka yd fN!;sl msjsiquz md,k moaO;sh (TAPAC) jir 2008 os ls%hd;aul lrk ,o cSjus;sl meusKsfuz fjz,d igyka yd fN!;sl msjsiquz md,k moaO;sh oekg fld<U, .d,a, yd yuznkaf;dg jrdhhkays meusKSfuz$msgjSfuz fjz,d igyka l<ukdlrKh i|yd fhdojd we;' fjz,d igyka hka;% 137la oekg ia:dms; lr we;s w;r fuu jir wjika jSug m%:u ish:Zu m%fjzY fodrgq j, o fuu hka;% ijslrkq ,nk w;r fuz u.ska m%fjzY fodrgq ;=<ska fiajlhkaf.a .uka lsrSu ksrSCIKh l< yelsh' fuz jk jsg fuu moaO;sh ks;H jrdh Ndjs;d lrkakkaf.a Ndjs;h i|yd oSrA> lsrSug ie<iquz ilialruska mj;s' 2011 jrAIfhaos fuu fjz,d igyka l%uh udkj iuzm;a l<ukdlrK moaO;sh yd fiajl jegqma ieliquz mrs.Kl moaO;sh yd taldnoaO lsrsug

n,dfmdfrd;a;= jk w;r ta u.ska meusKSfuz yd fjz,d igyka o;a;, fiajl ksjdvq o;a; iajhxl%Shj isoqjkq we;' f;dr;=re ;dCIK - moaO;Skaf.a kv;a;= lghq;= TzkEu mrs.Kl moaO;shla fiajd i|yd fhdod.;a miq tajdfha oDvdx. yd uDoqldx. kv;a;= lsrSfuz ldrAhh f;dr;=re moaO;s fldgzGdYhg mejfrk w;r th lsisfia;a w;miq l< fkdyels moaO;s ixjrAOk cSj pl%fha oSrA>;u yd jvd;au jshoula oersh hq;= woshr fjz' f;dr;=re moaO;s fldgzGdYh fj; mejrS we;s fuu j.lSu b;du;au Ndroqr jk w;r ta i|yd jsfYaI wjOdkhla fhduql< hq;= nj b;d meyeos,sh' ukao h;a th ish:Zu mrs.Kl moaO;Ska ls%hdlrk ;;a;ajfha mj;ajd .ekSug uy;afia bjy,a jk nejsks' f;dr;=re moaO;s fldgzGdYh u.ska fuz olajd bgqlrk ,o ldf,daps; uDoqldx. yd oDvdx. kv;a;= lghq;= ksid Y%S ,xld jrdh wOsldrshg kj mrs.Kl moaO;s Ndjs;fhka ndOdjlska f;drj fiajd,dNska fj; fiajdjka ,ndoSug yelsjS we;' udkj iuzm;a ixjrAOk udkj iuzm; hkq TzkEu wdh;khl m%Odk j;alula jk w;r wdh;kfha idrA:l;ajh tu wdh;kh ;=< udkj iuzm;a l<ukdlrKfha ldrAhCIu;d ugzgu u; r|d mj;s' ldrAhCIu mrsmd,kh iy hym;a fiajH - fiajl iuzkaO;djhla mj;ajd .ksuska ;Dma;su;a Y%u n,ldhla mj;ajdf.k hdug udkj iuzm;a fldgzGdYh Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha l<ukdldrs;ajhg iydh fjz' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha udkj iuzm;a l<ukdlrK ie<iqu hkq wdh;kfha mrudrA: M,odhs f,i iy ldrAhCIuj bgqlr .ekSu i|yd mj;ajdf.k hkq ,nk f,aLkhhs' udkj iuzm;a ie<iqfuys fldkafoais m%ldrj wkqu; kj n|jd.ekSfuz mrsmdgska yd fiajd

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

46

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ixLHd fhdackd l%uhg wkqj wdh;kh ;+<ska iqoqiqluz ,;a fhda.H whoquzlrejkaf.ka whoquzm;a le|jd mqrmamdvq jevs m%udKhla iuzmqrAK lrk ,os' tfy;a iqoqiq whoquzlrejka wNHka;rj fidhd.; fkdyels jq wjia:dj,os l<ukdlrK fiajd fomdrA;fuzka;=fjz wkque;sh ,nd.ekSfuka wk;=rej ndysrj whoquzm;a le|jSug lghq;= lrk ,os' l<ukdlrK fiajd fomdrA;fuzka;=j u.ska fld<U, .d,a,, ;%Sl=Kdu,h iy T,qjs,a jrdhhka i|yd wkqu; lrk ,o fiajl ixLHdj 12,987ls' 2010'01'01 jk jsg jsOdhl, jsOdhl fkdjk, ;dCIK iy ;dCIKsl fkdjk fY%aKska we;=:Zj Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha iuia: Y%u n,ldh 13,367la jsh' .d,a, iy ;%Sl=Kdu,h jrdhhkays fiajl ixLHdj ms<sfj,ska 534la iy 612la jk jsg fld<U jrdfha iuia: fiajl ixLHdj 12,221la jsh' fuu jrAIh ;=<os ia:Sr iy fldka;%d;a moku u; fiajlhka 29 fofkl= n|jd.kakd ,os' jrAIh ;=< jsY%duhEuz, iafjzpzPd jsY%du 326la, fiajh yerhduz$fiajh wjika lsrSuz$ fiajfhka mylsrSuz 184la iy ushhEuz 33la jq w;r iuia: kslauhdu 543la jsh' by; i|yka lrk ,o f;dr;=re mokuz fldgf.k Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska md,kh lrkq ,nk ish,q jrdhhkays iuia: Y%u n,ldh 2010'12'31 oskg 12,824la jsh' uska 11,726la fld<U jrdfhao 500la .d,a, yd 598la ;%sl=Kdu,h jrdfhao fiajfha fhfoa' jsjsO fldgia wkqj jsOdhl ks<Odrska 686la o jsOdhl fkdjk 7,001lao ;dCIK 2,443lao ;dCIK fkdjk fY%aKS 2,694lao jqy' jrAIh ;=< isoq jq uq,q yosis wkq;=re ixLHdj 74la jq w;r iuia: yosis wk;=re fjkqfjka fiajl jkaos f.jSuz remsh,a 550,000la jsh'

2009 jrAIfhaos iyk lusgq /iajSu fojrla /iajq w;r fiajl fkdikaiqka;djh ;=rka lsrSu i|yd lusgqj jsiska .kakd ,o ;SrK j,ska fndfyduhla 2010 jrAIfhaos ls%hd;aul lrk ,os' fiajl ldrAh idOk we.hSu flfrys oevs wjOdkh fhduq l< w;r fuu kj l%uh fuf;la tl.Z jQ wruqKq flfrA fhojSug jsOdhl ks<OdrSkag y|qkajd fok ,os' nyqjsO jsIh Odrdjka hgf;a jir 03l mqyqKq ld, iSudj iuzmqrAK lsrSfuka miqj mshmq;= mokug wh;a oq orejkag cd;sl jD;a;Sh iqoqiqluz (NVQ) iy;slh m%odkh lrk ,os' kj n|jd.ekSuz l%uh mokuz fldgf.k Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ia:Sr ldrAh uKav,hg jD;a;Shuh iy wOHdmk iqoqiqluz iys; Y%usl msrsila n|jd.ekSu msKsi jsOdhl iy jsOdhl fkdjk fY%aKSka i|yd ,l=Kq ,ndoSfuz l%uhla y|qkajd fok ,os' wdh;kfha mrudrA: M,odhsj iy ldrAhCIuj <.Zdlr.ekSu msKsi w,q;ska ia:dms; lrk ,o mrs.Kl moaO;sh iy bosrs jir 05 i|yd jq ienE wjYH;djhka y|qkdf.k mj;akd udkj iuzm;a ie<iqu ixfYdaOkh lrkq ,nuska mj;s' ish,qu fldgzGdYhka fj; udkj iuzm;a f;dr;=re moaO;sh (HRIS) y|qkajd oqka w;r udkj iuzm;a ms<sn| lghq;= myiqlsrSu i|yd udkj iuzm;a f;dr;=re moaO;sh (HRIS) yd iuznkaOs; jegqma ieliquz moaO;shla iy f,aLk l<ukdlrK moaO;shlaa ia:dmkh lsrSug mshjr .ksuska we;' wdrCIl fldgzGdYh Y%S ,xld jrdh wOSldrsh hgf;a md,kh jk ish:Zu jdKsc jrdhhkaf.a wdrCIdj jsOSu;aj mj;ajdf.khdu i|yd meh 24 uq:Z,af,au oevs lemjSulska yd j.lSulska hq;=j fuu fldgzGdYh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

47

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

lghq;= lr we;' wOS wdrCIl l<dmhl msysgs fld<U jrdfha ldrAhCIu;djh jevs oShqKq lrkq jia jsYajdikSh wdrCIl ;;a;ajhlg irs,k mrsoS kj ;dCIKsl fuj,uz iy l%fudamdhka Wmfhda.S lr .ksuska b;du;a jsYsIaG wkaouska fuu fiajd mj;ajdf.k hhs' mqrAK ld,Skj lemjSfuka hq;=j toSfkod wdrCIl rdcldrs lghq;= fyd|ska mj;ajd.ksuska jrdfha bosrs ixjrAOk lghq;= i|yd wm fldgzGdYh u.ska Wmhd.;a wdodhu my; i|yka fjz' jrdh mdjspzps lrkakka i|yd n,m;% ksl=;a lsrSfuka ^ish:Zu wdodhuz noq iys;j& ,o wdodhuz mqoa., iy jdyk n,m;% ksl=;a lsrSfuka Wmhd.;a wdodhu re' 68,402,016.60 jrdh n,m;% wia:dk.; lr.ekSfuka miq kej; ksl=;a lsrSfuka ov uqo,a jYfhka Wmhd.;a wdodhu re'38,934.00

tia ta cs gs wdh;kh fj; iy iS$i fld<U kejz ;gdldx.kh fj; n,m;% ksl=;a lsrSfuka ,;a wdodhu re' 4,461,797.00

wdrCIl fya;+ka u; ;djld,slj w;aysgqjd ;snq ns,S ms;s u.ska ud,q we,a,Sfuz n,m;% ksl=;a lsrSu kej; wdruzN lsrSu fya;=fjka tu.ska ,;a wdodhu re' 136,246.93 tmrsos jrdh mdjspzps lrkakka i|yd jq mqoa., iy jdyk n,m;% ksl=;a lsrSfuka ,;a uq:Z wdodhu re'73,038,994.64la fjz' fuu Wmhd.;a uqo,a j,g wu;rj fiajd iemhqula f,i n,m;% ldrAhd,h u.ska fuu jir ;=< ksl=;a l< n,m;% jrA. iy m%udK my; oelafjz' kj m;ajSuz i|yd - 44

o;a;hka fjkiajSu wkqj kej; ksl=;a lsrSu - 1111

jrdh wOSldrsfha ixps; jdyk i|yd

ksl=;a lr we;s n,m;% ixLHdj- 639 jrdh fiajlhskaf.a fm!oa.,sl

jdyk i|yd ksl=;a lr we;s n,m;% ixLHdj - 3589

uqo%Kh lr we;s RPU n,m;% ixLHdj - 516

fuhg wu;r jYfhka, jrAIfha r:jdyk kS;s W,a,x>Kh lsrSu fjkqfjka ^wOslrKfha mjrk ,o kvq j,ska Wmhdf.k we;s ov uqo,a&- re'130,000.00

yosis wk;=re j,ska jrdh wOsldrshg isoq jq foam< w,dN Wfoid whlr.;a jkaos uqo, - re'1,796,928.78 iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d fldgzGdYh u.ska by; ld, mrspzfPaoh ;=< YS% ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhskaf.a iqNidOkh i|yd isoqlrk ,o fiajdjka fjkqfjka Y%S ,xld jrdh wOSldrsh jsiska ork ,o jshouz ys idrdxYh my; oelafjz' fkdus<fha wdydr iemhSu ldr®hd, iy fCIa;% .Kfha ldrAh uKav, i|yd fkdus<fha wdydr imhkq ,nk w;r m'j'10'00ka miqj fiajfha ksr; jk ish:Z fiajlhskag f;a,flgs lEu iy WoEik wdydrh o imhkq ,efí' wod< ld,h i|yd jq iuia: jshou re'962,274,090/= ls

ksjdi Kh fhdackd l%uh ksjila boslsrSu, ksjig fldgila tl;=lsrSu, bvula us<oS .ekSu i|yd fiajlhska jsiska rch ms<s.;a wdh;k u.ska ,nd.kakd ,o Kh uqo,a mrSjrA;kh lsrSu i|yd iqNidOk fhdackd l%uh hgf;a

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

48

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIslj re'us,shk 50l uqo,la uqodyrskq ,efnz' wod< ld,h ;=< rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j fj; uqodyrsk ,o m%udKh re'25,767,000/= ls' YsIH;aj fhdackd l%uh

jsYaj jsoHd, wOHdmkh (-

iEu YsIH;aj,dNsfhl=gu udislj re'2,500/= f.jkq ,nk w;r wod, ld,h ;=< re' 4,512,500/= l uqo,la jeh lr YsIH;aj 180la i|yd f.jSuz lrk ,os'

Wiia fm< (- fuu

fhdackd l%uh hgf;a tla YsIH;aj,dNsfhl=g udislj re'750$-la f.jkq ,nk w;r fuu ld,h ;=< re'8,496,000/= jgskdlulska hq;a YsIH;aj 681la i|yd f.jSuz lrk ,os'

ffjoHdOdr jshoï m%;smQr®Kh lsrSu ndysr m%;sldr

ffjoH m%;s,dN fhdackd l%uh hgf;a ffjoH m%;sldr ,nd.ekSu yd jrAI follg jrla weia lKakdvs us<oS .ekSfuzoS fiajlhska jsiska ork ,o jshouz re'15,000/= l iSudjla ;=< wdmiq f.jkq ,efnz' ndysr m%;sldr i|yd m%;smqrAKh lrk ,o uqo, re'30,080,753/= ls'

wNHka;r m%;sldr

fuu fhdackd l%uh hgf;a fiajlhd fyda mjqf,a wdikak;u idudcslhd frday,a .; jq jsg tu jshou i|yd b,a,quz lsrSug fiajlhdg yelshdj we;'

wod< ld,iSudj ;=< m%;smqrAKh l< iuia: f.jSuz re'8,613,179/= by; ld,h ;=< jrdhka ;=fkysu isoqlrk ,o iuia: f.jSu re'38,693,932/= fuu ld,h ;=< .d,a, jrdfha ;djld,sl ffjoHjrhd fj; re'223,000/= uqo,la f.jd we;'

jegqma rys; ksjdvq u; isgsk fiajlhkag iyk i<ld n,kq ,nk m%;sldr ,nuska isgSk fiajlhdg wh;a ksjdvq wjika jqjfyd;a fuu fldgzGdYh u.ska wkqu; jegqma rys; fyda jegqma iys; ksjdvq m%odkh lrkq ,efnz' 2010 jrAIh ;=<oS whoquzm;a 131la ,enqKq w;r wkqu; jegqma iys; ksjdvq jYfhka oSk 4,885la iy wkqu; jegqma rys; ksjdvq jYfhka oSk 522la o ,nd oS we;'

ushhEfuzoS f.jkq ,nk lreKdiy.; oSukdj ;u fiajd ld,h ;=<oS ushhk fiajlhka fjkqfjka tla urKhla i|yd re' 35,000la f,i f.jSuz isoqlr we;' wod< ld,h i|yd jq f.jSu re' 945,000/=ls'

m%jdyk myiqluz iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d fldgzGdYh i;=j nia r: 07la wjux.,H, ux.,H i|yd iyNd.sjSug fyda jkaokd .uka hdu i|yd iyk .dia;= u; imhkq ,efnz' fiajlhskaf.a iy jrdh Ndjs;d lrkakkaf.a m%fhdackh i|yd jrdh mrsY%h ;=< kshus; fjz,djkaysos fkdusf,a

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

49

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

nia fiajdjla mj;ajdf.k hkq ,efnz' ie;mquz 50l oqr m%udKhla we;=<; jq fiajl wjux.,Hlg iyNd.sjSu i|yd fkdusf<a nia r:hla ,ndfokq ,efnz' nia r:hla iemhSug wmyiqjk wjia:d j,os tla .ukla i|yd re'6,500/=la ,ndfok w;r 2010 jrAIh ;=<oS fuu ldrAhh fjkqfjka re'6,500/=l uqo,la uqodyer we;'

rCIK fhdackd l%uh Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhka i|yd rCIK fhdackd l%u follaa ls%hd;aul fldg we;' kshuq rCIKh - kshuqfjl= fjkqfjka rCIKdjrKh re'3,000,000/-ls mqoa., yoSis wk;=re rCIKh - mqoa.,fhl= fjkqfjka rCIKdjrKh re' 100,000/- ls jdr®Isl rCIK jdrslfhka 50]la rCIs;hd jsiska oerSh hq;= w;r b;srs 50] Y%S ,xld jrdh wOSldrsh jsiska f.jkq ,efí' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska jeh lrk ,o jdrsl uqo, my; mrsoS fjz'

kshuq rCIK l%uh re'238,431/=

fiajl yosis wk;=re rCIKh re'151,816/=

iqNidOl wdmkYd,d ndysr mqoa.,hka jsiska md,kh lrkq ,nk wdmkYd,d 16la jrdh mrsY%h ;=< we;s w;r 2010 jrAIh ;=< noqlrejkaf.ka tl;= jq wdodhu re' 1,185,755/=ls'

lS%vd lghq;= b,a,quz lrk ,o wjia:djkaysoS re'300,000/=l uqo,la lS%vd iudch fj; uqodyer we;'

ixpdrl nx.,d iy ksjdvq ksfla;k iqNidOl fhdackd l%uh hgf;a fiajlhska fj; iyk us<g l;r.u ixpdrl nx.,d yd ksjdvq ksfla;k j, ldur iy Yd,d myiqluz iemhSfuka ,o wdodhu re'520,150/=ls'

oSrA> ld,Sk fiajh i|yd iure ;s<sK msrskeuSu jir 30l fiajd ld,hla iuzmqrAK l< fiajlhka 143 fofkl=g iy jir 40l fiajd ld,hla iuzmqrAK l< fiajlhka 25 fofkl=g iure ;s<sK m%odkh lrk ,os'

kdjsl fl!;=ld.drh kdjsl fl!;=ld.drh oskm;d fm'j' 10'00 meh isg m'j'19'00 meh olajd uyck;dj i|yd fkdusf<a kerUSug jsjD;j ;efnz' mska;+r ldvzm;a iy fmd;a jslsKSfuka ,o wdodhu re'589,880/=

2010 jrAIh ;=< imhk ,o fjk;a iqNidOl myiqluz

fiajd jks;d tallh

osjd iq/l=uz uOHia:dkh u.ska osjd ld,h ;=< fiajlhskaf.a l=vd orejka fkdusf<a wdydr iy ish:Z myiqluz i<iuska /ln,d.kq ,efnz'

mqia;ld, myiqluz iqNidOl mqia;ld, i|yd fmd;a us<oS .ekSu fjkqfjka re'200,000/=l uqo,la 2010 jrAIh ;=<os ,ndfok ,os'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

50

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

kS;s Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha kS;s ks<OdrSka fld<U, .d,a, iy ;s%l=Kdu,h jrdhkays kS;s WmfoaYlhka jk w;r Tjqka wOHCI uKav,hg, fldgzGdY m%OdkSkag yd Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fjk;a fldgzGdY j,g Wmfoia ,ndfo;s' WmfoaYkhka 2010 jrAIh ;=< 238g wOsl WmfoaYkhka m%udKhla l<ukdldrs;ajhg ,nd oS we;' Bg wu;rj flgquzm;a iuzmdokh iy Y%S ,xld jrdh wOsldrsh mdrAYajlrejl= jk fldka;%d;a, .sjsiquz, ne|quzlr, Tmamq, l=,S .sjsiquz hkdoshg iuznkaO fjk;a .sjsiquz j,g t<USula kS;s fldgzGdYhg wh;ajk rdcldrSka fjz' .sjsiquz iy fldka;%d;a kS;s fldgzGdYh yryd Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iy ndysr mdrAYajhka w;r 2010 jrAIfhaos .sjsiquz iy fldka;%d;a ;=klg ^03& w;aika ;nkq ,enSh' fuu kS;suh ,shjs,s j,g wu;rj Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iy fiajlhska w;r my; i|yka .sjsiquz iy ne|quzlr j,g w;aika ;nkq ,en we;' jsfoaY.; fiajlhska i|yd jegqma

rys; ksjdvq iuznkaOfhka .sjsiquz yd ne|quzlr yhls' ^06&

Y%S ,xldfjz iy jsfoaYhkays mqyqKq mdGud,d iy wOdhmk lghq;= iuznkaOfhka .sjsiquz yd ne|quzlr myls' ^05&

l<ukdlrK wNHdi,dNSka

iuznkaOfhka .sjsiquz$ne|quzlr y;lg ^07& w;aika ;nkq ,en we;'

Tmamq iy l,anoq hkdosh 2010 jrAIh ;=<os my; i|yka Tmamq ls%hd;aul lrkq ,enSh'

yuznkaf;dg jrdh fjkqfjka bvuz whs;sh mjrdoSfuz kvq iuznkaOfhka Tmamq tfld<yla ^11& iy;sl fldg we;'

ndysr mdrAYajhka fj; Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha bvuz noq moku u; ,ndoSu iuznkaOfhka noq .sjsiqquz Tmamq od y;ls ^17&'

.d,a, isfuka;s wdkhk mrAhka;

iud.ug bvu iy mrsY% l=,S moku u; ,ndoSu iuznkaOfhka jq .sjsiquzm;la wj,x.= lsrSu'

kS;sm;sjrhdf.ka iy mqoa.,sl kS;s{jrfhl=f.ka Wmfoia ,ndf.k Y%S ,xld jrdh wOsldrsh mdrAYajlrefjl= jk ish,q lreKq iuznkaOs; Widjs kvq kS;s fldgzGdYh u.ska fufyh jkq ,ensK' 2009 jrAIfha foieuznrA ui wjidk jk jsg kvq$meusKs,s$b,a,Suz 239la Widjs j, wjika fkdjS mej;sK' ^tkuz fY%aIaGdOslrKh wNshdpkdOslrKh uydOslrK Widjs osia;%sla Widjs luzlre jsksYaph iNd ufyaia;%d;a Widjs udkj ysusluz fldusiu fnzreuzldr uOHia:dk luzlre Widjs luzlre fomdrA;fuzka;=j iy Tuznjqiaukajrhd& 2010 jrAIh ;=,os Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jsreoaOj kvq$meusKs,s$b,a,Suz 62la f.dkq lrkq ,en we;s w;r Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska msgia;rj kvq 06la mjrkq ,en we;' ^tkuz fY%aIaGdOslrKh, wNshdpkdOslrKh, uydOslrKh, osia;%sla Widjs, luzlre jsksYaph iNd, ufyaia;%d;a Widjs, udkj ysusluz fldusiu, fnzreuzldr uOHia:dkh, luzlre Widjs, luzlre fomdrA;fuzka;=j& 317la jq uq:Z kvq ixLHdfjka kvq 59la 2010 jrAIh ;=<os wjika lrk ,os' kvq 38la i|yd Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jdisodhl whqrska ;SrK ,enqKq w;r jrdh wOsldrsdhg tfrysj f.dkqlr ;snqkvq 03la wod< mdrAYaj jsiska b,a,dwialr .kakd ,os' kvq 09la iu:hlg m;ajq

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

51

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

w;r kvq 09la Y%S ,xld jrdh wOsldrsh mrdchg m;ajsh' 2010 foieuznrA 31 oskg kvq$meusKs,s$b,a,Suz 250la by; i|yka Widjsj, wjika fkdjS mej;=Ks' fY%aIaGdOslrK kvq 2010 jrAIh ;=< w,q;ska kvq 06la f.dkq flrsK' kvq 06la wjika flrsK' tu kvq 06ka 04la Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jdisodhl wdldrfhka wjika jsh' kvq 02la iu:hlg m;ajsh' 2010 foieuznrA 31 oskg kvq 05la wjika fkdjS mej;=Ks' wNshdpkdOslrK kvq 2009 foieuznrA 31 oskg kvq 21la wjika fkdjS mej;=Ks' 2010 jrAIh ;=< w,q;ska kvq 04la f.dkqlr we;' wod< jrAIh ;=< ^2010& kvq 05la wjika flrKq w;r thska kvq 04la Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jdisodhl wdldrfhka jsioqKq w;r b;srs kvqj meusKs,sldr mdrAYajh jsiska b,a,d wialr .eKsk' 2010'12'31 oskg kvq 20la wjika fkdjS mej;=Ks' uydOslrK kvq 2009 foieuznrA 31 oskg uydOslrKfha kvq 15la wjika fkdjS mej;=Ks' 2010 jrAIh ;=<os w,q;ska kvq 03la f.dkq lr we;' kvq 18ka kvq 07la 2010 jrAIh ;=<os wjika flrsK' tu wjika flreKq kvq j,ska 01la Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jdisodhl whqrska wjika jq w;r kvq 05la mrdchg m;ajsh' meusKs,s mdrAYajh jsiska tla kvqjla b,a,d wialr .kakd ,os' 2010'12'31 oskg kvq 11la wjika fkdjS mej;=Ks' osia;%sla Widjs kvq 2009 foieuznrA 31 oskg kvq 23la wjika fkdjS mej;=Ks' 2010 jrAIh ;=<os w,q;ska kvq 05la f.dkq lr we;s w;r kvq 15la wjika flrsK' tu kvq 15 w;=rska kvq 02la iu:hlg m;a

flreKq w;r 2010'12'31 oskg kvq 13la wjika fkdjS mej;=Ks' ufyaia;%d;a Widjs kvq 2009 foieuznrA 31 oskg ufyaia;%d;a Widjsfha kvq 02la wjika fkdjS mej;=Ks' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ks< ksjdi j, wkjirfhka mosxps jS isgskakka bj;alsrSu i|yd rcfha ks< ksjdi mk; ^foam< mjrd .ekSu&hgf;a kvq 02la 2010 jrAIh ;=< ufyaia;%d;a Widjsfha f.dkq lrkq ,enq w;r rdcH bvuz mk; ^foam< mjrd .ekSu& hgf;a b,a,Sula f.dkq lr we;' 2010 jrAIfhaos tla kvqjla wjika flrsK' jrA;udkfhaos kvq 02la ufyaia;%d;a Widjsfha wjika fkdjS mj;s' luzlre jsksYaph iNd kvq 2009 foieuznrA 31 oskg luzlre jsksYaph iNd j, kvq 13la wjika fkdjS mej;=Ks' ndysr mdrAYajhka jsiska Y%S ,xld jrdh wOsldrshg tfrysj w,q;ska kvq 08la 2010 jrAIh ;=<os f.dkq lr we;s w;r kvq 08la wjika flrsK' thska kvq 03la Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jdisodhl wdldrhg jsioqKq w;r tla kvqjla iu:hlg m;a flrsK' kvq 04la jrdh wOsldrshg wjdisodhl jsh' 2010'12'31 oskg luzlre jsksYaph iNd j, mej;s kvq 16la wjika fkdjS mej;=Ks' udkj ysusluz fldusiug l< b,a,Suz, luzlre wdrjq,a iuznkaOj luzlre fomdrA;fuzka;=j fj; ilik ,o meusKs,s ^iudodk lsrSfuz kvq& iy rcfha Tuznqvziaukajrhd fj; ilik ,o meusKs,s luzlre wdrjq,a iuznkaOj luzlre fomdrA;fuzka;=jg bosrsm;a l< meusKs,s 17la 2009'12'31 oskg wjika fkdjS mej;=Kq w;r udkj ysusluz iuznkaO b,a,Suz 125la iy rcfha jsurAYk ks<Odrs fj; bosrsm;a l< meusKs,s 15la wjika fkdjS mej;=Ks' 2010 jrAIh ;=<os luzlre wdrjq,a iuznkaOfhka ^iduodk lsrSfuz kvq& meusKs,s 21la luzlre fomdrA;fuka;=j

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

52

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fj; bosrsm;a lr we;' Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jsreoaOj udkj ysusluz ms<sn| b,a,Suz 17la f.dkq lr we;s w;r Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jsreoaOj rcfha rcfha Tuznqvziaukajrhd fj; tla meusKs,a,la bosrsm;a lr we;' udkj ysusluz ms<sn| b,a,Suz 09la iy luzlre fomdrA;fuzka;= meusKs,s 08la 2010 jrAIh ;=<os wjika flrsK' ta wkqj udkj ysusluz ms<sn| b,a,Suz 133o luzlre fomdrA;fuzka;= meusKs,s 30la o rcfha Tuznqvziaukajrhd bosrsfha jq meusKs,s 16la o 2010'12'31 osk jk jsg wjika fkdjS mej;=Ks' fnzreuzlrKhka jdKscuh fnzreuzlrKhka 02la iy tla ldrAusl fnzreuzlrKhka 2009'12'31 oskg wjika fkdjS mej;=Ks' 2010 jrAIh ;=< Y%S ,xld jrdh wOsldrshg jsreoaOj tla jdKscuh fnzreuzlrKhla ^jsfoaYSh& wdruzN flrsK' ta wkqj 2010'12'31 oskg fnzreuzlrKhka 04la wjika fkdjS mej;=Ks' igyk ( jrdh wOsldrshg wjdis iy.; f,i ;Skaoq jq uydOslrK kvq 04la by; i|yka lrk ,o luzlre jsksYaph iNd kvq 04 fjkqfjka luzlre jsksYaph iNd ksfhda.hkag tfrysj isoqlrk ,o wNshdpkd fjz'

ffjoH fldgzGdYh ukd ldhsl yd udkisl fi!LH ;;ajhla mj;ajdf.khdu, fiajfha fhfok w;r;=r wdrCIdldrS ;;ajhka ms<smeoSu, oquzmdkh, u;ameka iy u;a\%jH j,g wenzneysjqjka thska j<lajd .ekSu ms<snoj oekqj;a lsrSfuz jev igyka meje;ajSu u.ska fiajd ia:dkfha fi!LH iuzmkak mrsirhla mj;ajdf.k hk ,oS' fiajlhskaf.a o;a ms<snoj we;s .eg:Z we;=:Zj Tjqkaf.a wikSm ;;ajhka ioyd

m%;sldr lrk ,oS' meh 24 mqrdu fiajdjka mj;ajdf.k huska fuu wxYh u.ska ish ffjoH lKavdhu iu. jrlg tlaflkd ne.ska mokuzj tla tla frda.shd iu.ska idlpzcd lsrSfuka mdruzmrsl frda. ;;ajhkaf.ka fmf<k ;eke;a;ka jsOsu;aj wOSCIKh lrk ,oS' u;ameka mdkh yd oquzmdkh ms<snoj jsOsu;a WmfoaYl jevigyka yd fn%;a,hsirA ^Breathlyzer& mrSCIK o fiajlhskaf.a hym;a cSjk meje;au ioyd odhl;ajhla ,nd oqka w;r fiajfha ksr;j isgsk w;r;=r we;sjk yosis wk;=re wju lr .ekSug o iyh jsh' fiajlhska yd Tjqkaf.a mjqf,a idudcslhska frday,a .;jSuz ioyd uq,Huh iydho ffjoH m%;sldr ,nd.kakd ,o ns,am;a m%;smqrAKh lsrSuo fuu fldgzGdYh u.ska bgqlrk ,os' uyfmd< wNHdi wdh;kh fmdoq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha oekquz flakao%h jk uyfmd< wNHdi wdh;kh tys m%Odk wNsm%dh jk jrdh fiajlhskag, jrdh Ndjs;d lrkakkag iy wfkl=;a iuqo%Sh wdh;khkag mqyqKq myiqluz iemhSfuys,d lem jS lghq;= lrk wdh;khls' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha iy kdjsl fCIa;%fha kshqla; fiajlhskaf.a oekqu, l=i,;djhka iy wdl,am jevs oshqKq lr .ekSug foaYk, iuzuka;%K, jevuq:Z iy m%dfhda.sl mqyqKq jev igyka ud,djla tys wkqu; jdrAIsl mqyqKq osk orAYkhg wkqj uyfmd< wNHdi wdh;kh jsiska 2010 jrAIfhaoS jev igyka fufyh jkq ,enSh' 2010 jrAIh ;=< jrdh fiajlhska i|yd M,odhs;d ixjrAOkh, lKavdhuz iyfhda.S;djh, ;dCIKsl l=i,;djhka jevs oshqKq lsrSu iy mdrsfNda.sl fiajdjka j, .=Kd;aul ixjrAOkh ms<sn|j jev uq:Z lsysmhla meje;ajSh'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

53

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uyfmd< wNHdi wdh;kh ;=< jshouz md,khg mshjrla f,i usksia Y%uh, o%jH iy uqo,a kdia;sh je<elajSu i|yd mshjrhka lsysmhla .kq ,ensK' mqyqKq ls%hdldrluz j,os usksia meh i|yd jk msrsjeh wju lr .ekSug yels iEu m%h;akhlau uyfmd< wNHdi wdh;kh jsiska .kq ,ensK' 2010 jrAIh ;=< iuia: mqyqKqlsrSuz

kj mqyqKq jev igyka wm uyfmd< wNHdi wdh;kfha oelau foi n,k jsg jrA;udkh iy wdh;kfha iuia: oelau idrA:l lr.ekSu w;r jsYd, mr;rhla mj;s' fuu mr;rh mshjSu msKsi uyfmd< wNHdi wdh;kh ;=< kj uyd mrsudK mqyqKq jev igyka lsysmhla ixjrAOkh lr mj;ajkq ,en we;' jrdh wdY%s; l=i,;d ixjrAOk jev igyka iuia: jrdh iemhquz ls%hdodufha wka;rA iuznkaO;djhlska hq;a jrdh fndfyda jsIhhka fufyhjkq ,nk jsjsO fldgzGdYhkaf.ka iukajs; ixjsOdkhls' kuq;a fuh idudkH jrdh fiajlhd jsiska f;areuz f.k fkdue;' fuz fya;=fjka os.=l,a mj;sk jsi|qula

fidhd .ekSug uyfmd< wNHdi wdh;kh fuu .eg:Zj wjOdkhg ,lalsrSu ld,Sk wjYH;djhla jsh' uQ,sl jYfhkau Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhska wfkl=;a fldgzGdYhkays ldrAhhka ms<sn| wjfndaOfhka isgSu yd wfkl=;a fldgzGdYhkag wkqhqla; fiajlhska ;ukaf.a wNHka;r .Kqfokqlrejka nj f;areuz .ekSu w;HjYH idOlhlaj mj;S' fuu moku u; msysgd my; i|yka jrdh wdY%s; jsIhhka j,ska ieoquz,;a jrdh l=i,;d ixjrAOk mdGud,d mj;ajkq ,enSh' jrdh l<ukdlrK jrdh fufyhquz jrdh fiajd iemhquz jrdh bxcsfkare jrdh wdrCIl jrdh wf,jslrK jrdh wdrA:slh jrdh lghq;= j,g iuznkaO

jsoaHq;a o;a; ieliquz iydhlhska iuqo% mrsmd,kh jsoaHqq;a fj<|du jrdh m%jdyk

2010 jrAIfhaos whoquzlrejka 26 fofkl= fjkqfjka mokuz ugzgfuz mdGud,dj mj;ajkq ,enSh' fuu jev igyfka jsfYaI ,CIKh jkafka iuia: wdpdrAh uKav,h jsjsO jsIhhkays ksmqK;djhlska hq;a Y%S ,xld jrdh wOsldrsfhau ks<Odrs uy;au uy;auSka jSu;a tu.Zska tu ks<OdrSkag mqyqKqj i|yd jrdh ;=< l< wdfhdack j, m%;sM, kej; w;alr .ekSug yelsjSu;ah' l%fudamdh jrdh ixjrAOkh jrA;udk f.da,Sh wdrA:slh ;=< jrdh lrAudka;h m%Odk ldrAhhl ksr;j isgS' uqyqo iy f.dvnsu mokuz lr.;a m%jdyk w;r m%Odk iuznkaOSldrlh jYfhka fj<|dug iy ta wdY%s; ls%hdjkag th myiqluz i<ikq ,nhs' th cd;Hka;r iemhquz cd,fha fldgils' fuu

jsIh Odrdj mqyqKq l< whoquzlrejka ixLHdj

uq:Z usksia meh

WmlrK fufyhquz 228 15,130

kejz NdKav fufyhquz 51 27,672

l<ukdlrK 1,186 34,574

f;dr;=re ;dCIK 322 26,548

;dCIKsl 198 110,33

2

.sks ksjSuz, ksrdmo iy jD;a;Suh fi!LH 738 8,035

iuqo%Sh yd kdjsl;aj 394 76,593

cd;sl wdOqksl;aj yd mqyqKq wOsldrsfha wdOqkslhska, jD;a;Sh mqyqKq wOsldrsfha iy ;dCIKsl jsoHd,

245 351,80

0

jsYaj jsoHd, WmdOs wfmaCIlhska 89 35,160

iuzmqrAK 3,451 685,84

4

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

54

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wxYh b;du;a ;r.ZldrSj yd iS>% f,i fjkia fjz' jrdh lrAudka;hkag n,mdk fuu iS.% fjkiajSuz bosrsfha, jsjsO wdh;khkays l<ukdldrs;ajhka l,ska uqyqK fkdoqka wNsfhda.hkag uqyqK fouska isgsk w;r kj jsi|quz iys; WmdhYS,s fjkialuz wjYH flfrA' fuu moku hgf;a Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ks<OdrSka 43 fofkl=f.ka iukajs; lKavdhuz folla i|yd “l%fudamdhk jrdh l<ukdlrK” jevigyk ixjrAOkh lr mj;ajkq ,enSh' bxcsfkare YsIHNg mqyqKq ^kdjsl bxcsfkare vsmaf,daud& jevigyk W.;a /lshd jsrys; ;reKhska kdjsl fCIa;%fha mqyqKq lsrSfuka yd Tjqkag cd;Hka;r kejz iud.uz jsiska fufyh jkq ,nk fk!ldjkays /lshd wjia:d ,ndoSfuka Tjqka cd;Hka;r kdjsl Y%u ixps;hg fhduq lsrSfuz m%n, yelshdjla Y%S ,xldj i;=j we;' jD;a;slhkaf.a W!K;djh ie<ls,a,g f.k kdjslhska i|yd mqyqKqj i<ik mj;akd foaYSh iuqo%Sh mqyqKq wdh;k j, ksujquz jevs lsrSug fuh b;du Wps; wjia:dj fjz' kdjsl fCIa;%fha wkdjels j,g wkqj jrA;udkfha kdjsl fCIa;%fha jsfYaIfhkau ks<Odrs ldrAhh uKav,fha jsYd, mqrmamdvq ixLHdjla mj;S' jrAI 2012 muK jk jsg fuu ks<Odrs ugzgfuz ys.Zh 46,000la muK jsh yels njg uE; ld,Sk wOHhkhla u.ska wkdjels m<lr we;' fuz wkqj cd;Hka;r iuqo%sl wdh;kfha (IMO) wkqu; mdGud,dj jk wNHdi iy;sllrKh, kejz ;gzgqfjz wdfjzCIK lghq;= ms<sn| ;;a;ajlrK mdGud,dj iy jrdh yd .=jka fiajd wud;HdxYfha fj<| kejz wOHCI u.ska wkqu; l< jsIh ud,djg wkqj ,xld kejz ixia:dfjz

iyfhda.S;ajfhka Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha uyfmd< wNHdi wdh;kfhaoS YsIHNg mqyqKq jev igyka 2009 ckjdrs ui isg wdruzN flrsK" m<uq lKavdhu ish fojk wOHhk jrAIh lrf.k hk w;r;=r 20 fofkl=f.ka iukajs; fojk lKavdhu 2010 jifrA cqks uiosS n|jd .eKsk' .%ekags fodUlr wkqldrl mqyqKq jev igyk jrdh ;=< fufyhquzlrK .%ekags fodUlr iy wx.k fodUlr mqyqKq lrjSug jevs oshqKq l< ny:Z fodUlr wkqldrhlhla msysgq jq ol=Kq wdishd;sl l<dmfha m%uqL;u jrdh yd iuqo%sl wdh;kh jkafka uyfmd< wNHdi wdh;khhs' 2010 jrAIh ;=<oS jrdh fiajlhska 31 fofkl= mqyqKq lrjsug wmg yels jq w;r wkd.;fhaos fuu mqyqKq myiqluz msgia;r mqoa.,hska i|yd uqo,a whlr ,ndoSfuz moku u; meje;ajSug ie<iquz lruska isgs' iuqo%sl lghq;= iuznkaO bx.%Sis mqyqKq mdGud,dj wNHdi, iy;sllrKh, kejz ;gzgqfjz wdfjzCIK lghq;= ms<sn| ;;a;ajlrK mdGud,dj (STCW) cd;Hka;r iuqo%sl wdh;kfha wjYH;djhkag wkqj kdjslhska i|yd wkqu; n,h,;a wdh;k fj;ska, wLKav uqodyerSuz iy;slh (CDC) ,nd.ekSug iuqo%sl bx.%Sis NdIdj ms<sn|j mdGud,djla meje;ajSu w;HjYH fjz' osjhsfka m<uqfjkau fuu mdGud,dj wdruzN l< mqfrda.duS wdh;kh jkafka uyfmd< wNHdi wdh;khhs' 2010 jrAIfhaos 47 fofkl= i|yd iydh ugzgfuz mdGud,djka 2la mj;ajkq ,enSh' fufyhquz ugzgu i|yd jk jsIh Odrdj ixjrAOkh l< w;r wkd.;fhaos ta yd iudk mdGud,d meje;ajSfuz wruqK we;sj tys wkque;sh ,nd .ekSu i|yd fj<|

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

55

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

kejz wOHCIjrhd fj; bosrsm;a lrkq ,ensK' udkj iuzm;a iy bx.%Sis NdId mdGud,dj Y%S ,xld jrdh wOsldrsh u.ska wkqu; l< kj n|jd.ekSfuz mrsmdgshg wkqj ksYaps; fCIa;%hl WmdOshla$vsmaf,daud mdGud,djla yodrd fkdue;s whoquzlrejka yg kqoqre wkd.;fhaos Tjqkaf.a WiiajSuz j,os oevs oqIalr;djhkag uqyqK osug isoqjkq we;' fuz wkqj ;=ka wjqreoq ixjrAOk ie<iqulg wkqj, iqoqiqluz imsrs iuzm;a odhlhska fhdojd .ekSu u.ska uyfmd< wNHdi wdh;kfhaos udkj iuzm;a l<ukdlrK vsmaf,daud mdGud,djla iy Wiia bx.%Sis mdGud,jla meje;ajSug fhdackd flrsK' th cd;sl jHdmdrsl l<ukdldrs;aj wdh;kh (NIBM),

IPM wdh;kh, fld<U jsYaj jsoHd,h iy chjrAOkmqr jsYaj jsoHd,h jeks fjk;a wkque;sh ,;a wdh;k u.ska m%odkh lrkq ,nk vsmaf,daudjkag iudk jkq we;' Y%S chjrAOkmqr jsYaj jsoHd,fha iy fld<U jsYaj jsoHd,fha iuzm;a odhlhska iu.Z wm idlpzPd jdrhka lsysmhla meje;ajq w;r udkj iuzm;a l<ukdlrK ms<sn| vsmaf,daudj iy Wiia bx.%Sis mdGud,dj i|yd jsia;rd;aul jsIh ud,dj ms<sfh< lrk ,oS' Y%S ,xld jrdh wOsldrshg wdodhuz Wmojd fokq ,nk .dia;= whlr .ekSfuz moku u; 70 fofkl=f.ka iukajs; udkj iuzm;a l<ukdlrK vsmaf,daudj 2010 Tlaf;danrA uioS wdruzN flrsK' Wiia bx.%Sis vsmaf,daudj meje;ajSu i|yd wkque;sh ,nd.ekSug Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha by< l<ukdldrs;ajh fj; fhdackdjla bosrsm;a lr we;'

kv;a;= lsrSfuz ksmqK;d ldrAHCIu;djh jevs oshqKq lsrSu kv;a;= lsrSfuz ksmqK;djh jevs oshqKq lsrSug Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha Y%uslhska i|yd my; i|yka ;dCIKsl jev igyka 2010 jrAIh ;=< ixjrAOkh lr mj;ajdf.k hkq ,enSh' r:jdyk md,k mrsm: ^udi 10& bxcsfkareuh we|Suz mdGud,dj

^osk 20& mrsmd,ljreka i|yd yev.eiSfuz

mdGud,dj ^osk 15& .=jkajsoq,s iy rEmjdysKs

kv;a;=j iy w:Z;ajevshdj ^osk 16&

fuldfg%dksla (Mechatronics) mqyqKq mdGud,dj

iuzmqrAK Wmdx.hkaf.ka iukajs; fuldfg%dksla jsoHd.drh msysgqjSfuz lghq;= isoqfjuska mj;sk w;r 2011 fmnrjdrs ui isg fufyhquz lghq;= isoqlrkq we;' mqyqKq Y%uslhska ;joqrg;a mqyqKq lsrSu - kj ud.uz reyqKq mqr uyskao rdcmCI jrdh, yuznkaf;dg Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska ilia lrk ,o ;=ka wjqreoq ie<eiau hgf;a yuznkaf;dg ud.uzmqr kj jrdh i|yd mqyqKq Y%uslhska mqyqKq lsrSu jrdh ie<iquz lsrSfuz woshfrAoS y|qkd .eKsk' fhdacs; jrdfha fufyhquz iy kv;a;= lghq;= i|yd wjYH ish,q Ys,amhkays iy jsIh m:hka ;=< fiajlhska mqyqKq lrjSu fuhg we;=<;ah' tfiau mqyqKq mdGud,d i|yd yuznkaf;dg, r;akmqr, fudKrd., iy ud;r hk osia;s%lalhkays /lshd jsrys; ;reK ;reKhska iyNd.s lr .ekSug ;SrKh flrsK' jrdh fufyhquz, jrdh hkaf;%damlrK kv;a;=j iy jrdh WmlrK fufyhquz wdosh y|qkd.;a fCIa;%hka fjz'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

56

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

mqyqKq mdGud,djkays m<uq woshr jYfhka jrdhhka ;=< ixjsOdkh l< fiajdia: mqyqKq lghq;= j,osS mqyqKq mdGud,djkaf.a wOHhk lghq;= i|yd m%Odk uOHia:dk jYfhka yuznkaf;dg osia;%slalfha jD;a;Sh mqyqKq uOHia:dk iy ;dCIK jsoHd, f;dard .eKsk' fuu moku u; uyfmd< wNHdi wdh;kh iy ;dCIKsl wOHdmk fomdrA;fuzka;=j w;r ie<iquz ilia flrsK' my; i|yka mqyqKq wdh;khkays mqyqKq jev igyka meje;ajSu i|yd mqyqKq lrjSfuz lghq;= lrf.k hkq ,ensK' usrscAcjs, jD;a;Sh mqyqKq

uOHia:dkh fn,sw;a; ;dCIKsl jsoHd,h weUs,smsgsh ;dCIKsl jsoHd,h fuu ldrAhh iuzmqrAK lsrSug Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iy ;dCIKsl wOHdmk yd mqyqKqlsrSuz fomdrA;fuzka;=j w;r wjfndaO;d .sjsiqu w;aika flreKq w;r 2010 Tlaf;danrA udih jkjsg iuzmqrAK lrk ,o mqyqKq fCIa;%hka my; mrsos fjz' usrscacjs, jsoq,s - b,a,quzlrejka 17 jdhq iuSlrK - b,a,quzlrejka 12 c, k, t,Suz - b,a,quzlrejka 05 jvq lrAudka;h- b,a,quzlrejka 04 mEiaiquz - b,a,quzlrejka 09 fudagrA r: ldrAusl Ys,amh

- b,a,quzlrejka 13 jdfka fmr ieliquz b,a,quzlrejka15

weUs,smsgsh jvq lrAudka;h b,a,quzlrejka 22 fudagrA r: ldrAusl Ys,amh

b,a,quzlrejka 11 fn,sw;a; jsoq,s - b,a,quzlrejka 13 fudagrA r: ldrAusl Ys,amh

- b,a,quzlrejka 15 jEoaoquzlre - b,a,quzlrejka 14

fld<U jrdfhaos Tjqkag wod< fCIa;%hkays hka;% iq;% ms<sn| fiajdia: mqyqKqj ,ensK' uqo,a whlrkq ,nk mdGud,d Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha iy uyfmd< wNHdi wdh;kfha we;s iuzm;a j,ska mqyqKqlrejkaf.a Yla;Skaf.ka yd l=i,;djhkaf.ka Wmrsu m%fhdack ,nd.ekSfuz wruqKska 2010 jrAIh ;=< osS ndysr mdrAYajhka iy ndysr wdh;k i|yd uqo,a whlr mj;ajkq ,nk jsjsO jq mdGud,d mj;ajkq ,enSh' iuqo%Sl yd kdjsl;aj, ;dCIKsl, WmlrK fufyhquz, jrdh fiajd iemhquz, jrdh uq,H yd f;dr;=re moaO;s hk jsIh m:hka fuu mdGud,dj u.ska wdjrKh flrsK' jrdh fufyhquz iy fiajd iemhquz m%hsuqjrA r: ls%hdlre mqyqKqj wvZq tijquz hka;% ls%hdlre mqyqKqj cx.u fodUlr mqyqKqj fgdma,s*agz ls%hdlre jdmamq ,smslre mqyqKq jev igyk ls%hdlre iydhlhska i|yd jk jev

igyk uyfmd< wNHdi wdh;kfha we;s f*dala f,davrAia, fodUlr, m%hsuqjrA r: , .sks wkqldrl iy kejz wkqldrl jeks WmlrK iy myiqluz m%fhdackhg .ksuska ndysr mdrAYajhka fjkqfjka fuz jrA.fha mqyqKq mdGud,d i|yd jevsfjuska mj;sk b,a,qu yuqfjz mqyqKq jev igyka jHdma; lsrSug wNHdi wdh;kh n,dfmdfrd;a;=fjka isgS' jdmamq ,smslrejl= jYfhka NdKav ksYaldIKh lsrSug wjYH n,m;%h ,nd.ekSug iydh jkq jia jdmamq ,smslrejka i|yd jsfYaIs; mqyqKq jev igykla o wNHdi wdh;kh jsiska wdruzN flrsK' ch ny:Z mrAhka;fha fukau uE; ld,fhaos wdruzN flreKq iu.s ny:Z mrAhhka;hkays M,odhs;djh jevs oshqKq lsrSu i|yd .%ekags fodUlr fufyhquzlrejka, yqjudre fodUlr fufyhquzlrejka

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

57

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

i|yd o mqyqKq jev igykla meje;ajSug mshjr .kq ,enSh' iuqo%Sh yd ksrdmo fldlaika mqyqKqj kejz ;gzgq fiajl mqyqKq mdGud,dj tkacska ldur fiajl mqyqKq

mdGud,dj mqoa.,hska .,jd.ekSfuz l%fudamdhka mqoa., wdrCIdj iy iudc j.lSuz jskapslre mqyqKq mdGud,dj

Y%S ,xld kdjsl yuqod Nghska i|yd

jk rs.sx ^kejz .eg .eiSu& mdGud,dj

uq,sl m%:udOdr Wiia .sks ksjSfuz mdGud,dj mshmq;= moku hgf;a jrdh fiajlhskaf.a orejka mqyqKq lsrSu oekgu;a jsY%du f.k we;s iy bosrs jrAI 03la we;==<; jsY%du .ekSug n,dfmdfrd;a;= jk Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajl fiajsldjkaf.a orejka i|yd /lshd wjia:d wruqKq lrf.k 2010 jrAIh ;=< uyfmd< wNHdi wdh;kh mqyqKq jev igyfka fojk lKavdhu n|jdf.k we;' fuh Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha m%Odk jD;a;Sh ius;s jsiska oSrA> ld,hl isg lrk ,o b,a,Suls' fuu jev igyk hgf;a 2010 jrAIh ;=< my; i|yka LdKavhkaf.ka jsjsO jsIhhka mqyqKq lsrSu i|yd wfmaCIlhska 98 fofkl= muK n|jdf.k we;' .sKquz ,smslrejka - 39 h;=re,shkakka - 21 hka;% ls%hdlrejka - 08 mEiaiquzlrejka - 10 fmofrArejka - 05 jEoaoquzlrejka - 12 iuqo%sl jvqldrAuslhka - 03

uyfmd< wNHdi wdh;kfhaoS iy ndysr wdh;k j,osS iuzuka;%K iy mqyqKq jev igyka j,g iyNd.sjSu

2010 ckjdrs isg foieuznrA olajd ld,h ;=< l<ukdlrKh, uq,H, bxcsfkare, wdrCIl, kS;s, fi!LH yd wdrCIdj, jrdh l<ukdlrK, f;dr;=re moaO;s, udkj iuzm;a l<ukdlrK wdos fCIa;%hkays jrdh fiajlhskaf.a oekqu yd l=i,;djhka hdj;ald,Sk lsrSfuz yd jevs oshqKq lsrSfuz wruqKska ndysr wdh;khkaysoS mqyqKq lsrSuz isoqlsrSug lghq;= lrk ,os' 2010 jrAIh ;=< my; i|yka wdh;k jsiska mj;ajk ,o mqyqKq jev igyka i|yd wdh;kfha fiajl fiajsldjka 75 fofkl= iyNd.s jsh' tajd kuz; Y%S ,xld kS;s jsoHd,h Y%S ,xld kS;s{ ix.uh fnzreuzldr uKav,h wdfhdack uKav,h uy nexl=j jdKsc uKav,h Y%S ,xld bxcsfkarejrekaf.a

wdh;kh Y%S ,xld m%us;s wdh;kh jr,;a .KldOsldrs wdh;kh IPM wdh;kh fudrgqj jsYaj jsoHd,h bkaoshdkq kejz ,shdmosxps ldrAhd,h Y%S ,xld mrs.Kl ix.uh Y%S ,xld ;D;shsl jD;a;Sh wOHdmk

uOHia:dkh Y%u wOHhk ms<sn| cd;sl wdh;kh Y%S ,xld mqia;ld, ix.uh Y%S ,xld AAT wdh;kh CIMA Y%S ,xld YdLdj Y%S ,xld mokuz wdh;;kh Y%S ,xld yduzmq;=kaf.a ix.uh jskh l<ukdlrKh wOHhkh

i|yd jq uOHia:dkh fj<| kejz wOHCI ckrd,a cd;sl wdOqksl;aj yd ldrAusl

mqyqKq lsrSfuz wOsldrsh boslsrSuz mqyqKq lsrSuz yd ixjrAOkh

i|yd jq wdh;kh

by; wdh;khkays jrdh fiajlhska mqyqKq lrjSu i|yd re'894,330/-l

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

58

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uqo,la jehlr we;s w;r fiajdia: mqyqKq lghq;= fjkqfjka re'3,001,150/-l uqo,la jeh flrsK' iduqysl idudcsl;ajh i|yd WmdOsOdrs bxcsfkarejreka mqyqKq lsrSug y|qkd.ekSu isjs,a, hdka;%sl iy jsoaHq;a hk wxYhkays iduqysl idudcsl;ajh i|yd WmdOsOdrs bxcsfkarejreka mqyqKq lsrSug, y|qkd.ekSfuz wjirh Y%S ,xld bxcsfkare wdh;kh jsiska Y%S ,xld jrdh wOsldrshg mjrkq ,enSh' 2010 jrAIfhaos whoquzlrejka oi fofkl= ^10& Y%S ,xld bxcsfkare wdh;kfhka iduqysl idudcsl;ajh ysuslr .;a w;r jr,;a bxcsfkarejreka jYfhka Tjqkaf.a wod< fCIa;%hkays kshqla; jSug iqoqiqluz ,enqy' ISO 9001(2008 ;;a;aj iy;slh kdjslhska i|yd IMO/STCW mqyqKq mdGud,d meje;ajSu i|yd bkaoshka frcsiagrA T*a fld,sgs isiaguz wdh;kfha ISO 9001(2000 iy;sllrKh uyfmd< wNHdi wdh;kh jsiska 2004 cq,s udifhaos ,ndf.k we;' ksrSCIK js.Kkhg ,lalsrSfuz l%udkql+, mrSCIKhka bkaoshka frcsiagrA T*a fld,sgs isiaguz wdh;kh jsiska 2004 isoqlrkq ,enQ w;r th 2010 olajd muKla j,x.= fjz' 2010 fkdjeuznrA udih jk jsg ISO 9001(2008 ;;a;aj l<ukdlrK moaO;shla lrd m%jsYaG jSu wksjdrAh fjz' fuu moku u; ISO 9001(2008 ;;a;aj l<ukdlrK moaO;sh iu.Z wkql+,jSug Wiia udrAf.damfoaYkh, ls%hd ms<sfj;a udrAf.damfoaYkh, ldrAhh WmfoaYkhka iy m%us; wdlD;Ska hkdos f,aLkhka ms<sfh< lsrSu wjYH jsh' fuysos jeo.;au lreK jkqfha ndysr mdrAYaj WmfoaYljrekaf.a lsisu iyhla fkdue;sj uyfmd< wNHdi wdh;kfhau ks<Odrska jsiska fuu f,aLk ms<sfh< lsrSuhs'

2010 cq,s udih jk jsg fuh idrA:l lr .ekSug wmg yels jq w;r kdjslhska i|yd IMO/STCW mqyqKq mdGud,d meje;ajSu fjkqfjka ISO 9001(2008 ;;a;aj iy;slh msrskukq ,enq Y%S ,xldfjz m%uqL;u wOHdmksl wdh;kh jkafka uyfmd< wNHdi wdh;khhs' mqyqKqlrejkaa mqyqKq lsrSu wdh;kfha mqyqKq ksujquz ;;a;ajhka jevs oshqKq lsrSug 2010 jrAIh ;=< mqyqKqlrjkakkaf.a ldrAhh uKav,fha 15 fofkl= muK mqyqKqlrejka mqyqKq lsrSfuz jev igykg iyNd.s lrjSug yels jsh' m%dfoaYSh mqyqKq uOHia:dk j, ldrAhh idOkh my; i|yka m%dfoaYSh mqyqKq uOHia:dkhkaysosS mqyqKq mdGud,djka mj;ajkq ,enSh' T,qjs,a mqyqKq uOHia:dkh

noq,a, wegeuzmsgsh mqyqKq uOHia:dkh

ud;r mqyqKq uOHia:dkh

mdGud,dfjz ku ld,h jev igyka ixLHdj

iyNd.S jq

ixLHdj we:Zuskshuz ksujquz ieliSu

udi 03 02 42

mdGud,dfjz ku ld,h jev igyka ixLHdj

iyNd.S jq

ixLHdj wvq tijquz hka;% fufyhquz

i;s 02 02 11

we:Zuskshuz ksujquz ieliSu

udi 03 02 21

mdGud,dfjz ku ld,h jev igyka ixLHdj

iyNd.S jq

ixLHdj wvq tijquz hka;% fufyhquz

i;s 02 01 06

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

59

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Wmhk ,o wdodhu 2010 jifrA ckjdrs isg foieuznrA olajd ndysr mdrAYajhka i|yd .dia;= whlrkq ,nk mdGud,d meje;ajSu u.ska uyfmd< wNHdi wdh;kh re'13,164,201/-l wdodhula Y%S ,xld jrdh wOsldrsh fjkqfjka Wmhd oS we;' jrdh fufyhquz ms<sn| iuia: yelshdjka jrAOkh lsrSu i|yd Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhska jsjsO LdKavhka hgf;a oekqu, yelshdjka yd wdl,am jevs oshqKq lsrSfuz jsjsO jev igyka jk mqyqKq mdGud,d, jevuq:Z iy iuzuka;%K meje;ajSu u.ska Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha jsjsO fldgzGdYhkaf.ka ,enq wdodhu re'5,315,150/-ls' ta wkqj uyfmd< wNHdi wdh;kh u.ska 2010 jrAIh ;=< Wmhk ,o iuia: wdodhu re'18,479,351/-ls' Bg wu;rj wfkl=;a m%dfoaYSh mqyqKq uOHia:dk jrdh wOsldrsh fj; Wmhd fok ,o wdodhu my;ska oelafjz' iuqo%sl mqyqKq wdh;kh T,qjs,a

re'166,100.00

mqyqKq uOHia:dkh - ud;r

re' 66,000.00

mqyqKq uOHia:dkh - noq,a,

re' 60,000.00

2010 jrAIh ;=< uyfmd< wNHdi wdh;kh iy m%dfoaYSh uOHia:dkhkays mj;ajk ,o mdGud,d fjkqfjka ork ,o iuia: jshou re'4,204,803/- ls' wNHka;r js.Kk wNHka;r js.Kk fldgzGdifha ls%hdldrluz i|yd jdrAIsl js.Kk jev igyk u.ska Wmfoia imhkq ,enq w;r js.Kk lusgq /iajSu u.ska th ksrAfoaY lr wOHCI uKav,h jsiska wkqu; lrk ,os'

Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wdodhuz yd jshouz jsIhm:h ;=< wNHka;r msrslaiSuz iy idudkH wNHka;r js.Kl lghq;= lrf.k hkq ,efnz' wNHka;r mrSCIdlsrSuz meusKSuz luzlre yd luzlre fkdjk fiajlhska fiajd ia:dkfha /|S isgSu iuznkaOfhka yosis mrSCIdlr ne,Sfuz lghq;= yosis jeg,Sfuz lKavdhu jsiska osjd rd;%s foflysu wLKavj lrf.k hkq ,enSh' wkjirfhka fiajd ia:dkfhka neyerj isg yiqlr.;a fiajlhska jskhdkql+, ls%hdudrA. .ekSu i|yd bosrsm;a lrkq ,enSh' fuys m%;sM,hla jYfhka fiajlhska Tjqkaf.a fiajd ia:dkfha meusKSu jrAOkh jsh' uqo,a uqo,a yd iq:Z uqo,a w.%suh wkfmaCIs; f,i jrska jr mrSCId lsrSfuz lghq;= lrf.k hkq ,enq w;r W!K;djhka ms<sn|j jdrA;d lrk ,os' wdodhuz js.Kkh jir i|yd wdodhuz tl;=j iuznkaOfhka js.Kk lghq;= js.Kk jev igyk m%ldrj lrf.k hkq ,enSh' jrdh .dia;= wvqfjka whlr .ekSuz wkdjrKh lr .ekSug jsfYaI mejreuz ldrAhhka ;=<ska yelsjsh' Kh.e;s .sKquz, jsjdos; ns,am;a iy w.re jq fplam;a mrSCIKhg Ndckh l< w;r tajdfha fjkialuz jdrA;d lrkq ,enSh' lgqkdhl iy nsh.u f.dvnEuz iy NdroSuz tall j,os ksrka;r mrSCIKhka isoqlrk ,os' jshouz js.Kkh m%d.aOk iy mqkrdjrA;k jshouz iy .nvd jjqprA iuznkaOfhka msrslaiquz lrf.k hkq ,enSh' w;srsla; f.jSuz iy fjk;a wjsOsu;a .KqfoKq

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

60

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wkdjrKh lr.eKsk' jdyk Odjk igyka m;a iy jdyk wkqu; wdlD;sm;% mrSCId flreKq w;r W!K;djhka fmkajd fokq ,ensK' jegqma yd fjz;k iuznkaO ilialsrSuz ks;sm;d mrSCId lrf.k hkq ,enq w;r jdrA;d jq wiudk;djhka ms<sn|j jdrA;d flrsK' .nvd ms<sn| fN!;sl ksrjoH;djhka mrSCId lsrSu fld<U jrdfha .nvd ms<sn| fN!;sl ksrjoH;djhka mrSCId lr ne,Suz wLKavj lrf.k hkq ,enq w;r wfkl=;a jrdhhkays jdrAIsl f;d. mrSCId lr ne,Suzj,os iEu jsgu iydh olajkq ,ensK' m%Odk .nvdfjz wLKav ksrjoH;djhka mrSCIdlr ne,Sfuz ld,h ;=< .nvdfjz mj;sk ks;r ks;r wjYH fkdjk f;d. whs;uhka y|qkd.;a w;r iqoqiq ls%hdudrA.hka .ekSu i|yd iemhquz fldgzGdih fj; fhduq flrsK' mrSCIdjka jir ;=< iNdm;s, l<ukdldr wOHCIlf.a b,a,Su mrsos jsfYaI mrSCIK isoqlrk ,os' wjidk .sKquz Y%S ,xld .sKquzlrK m%us;Skag wkql+, fjuska uq,H m%ldYkhka ms<sfh< lsrSu iy;sl lsrSfuz woyi we;sj wOsldrsfha wjidk .sKquz mrSCId lsrSu i|yd fuu fldgzGdYh j.lsj hq;=fjz' mqrAj js.Kk iudf,daps; jrAIh ;=< ;ekam;=, wdmiq f.jSuz iy jrdh .dia;= w;yer oeuSu ms<sn|j mqrAj js.Kkhka lrkq ,enSh' .d,a, yd ;s%l=Kdu,h jrdhhka

.d,a, iy ;s%l=Kdu,h jrdhhka fjkqfjka wdodhuz iy jshouz fowxYfhau .sKquz js.Kkh lr jdrA;d ilia flrsK' ;s%l=Kdu,h jrdh 2010 jifrA ;%sl=Kdu,h jrdh ms<sn| mrsmd,k jdrA;dj fiajl ixLHdj

jsia;rh 2009 2010 jsOdhl fY%aKs 16 17 luzlre fkdjk fY%aKs 295 289 luzlre fY%aKs 314 304 tl;=j 625 610 2010'01'01 oskg fiajl ixLHdj 625 iafjzpzcdfjka jsY%duhduz - jsY%du jhi iuzmqrAK jS jsY%duhduz 02 ushhduz$fiajfhka my lsrSuz 09 ;%sl=Kdu,h jrdfhka msg;g ia:dk udre lsrSuz

16

;s%l=Kdu,h jrdhg ia:dk udre lsrSuz

12

kj m;ajSuz - 2010'12'31 oskg fiajl ixLHdj 610 kdjql ;s%l=Kdu, jrdhg meusKs fk!ld ixLHdj

jsia;rh 2009 2010 idudkH kejznvq yd f;d.lvk

187 136

u.S fk!ld 131 11 tl;=j 318 147 kejznvq fufyhquz idudkH kejznvq yd jsh<s f;d.lvk kejznvq fufyhjSu' fu'fgd'

jsia;rh 2010 megjSu 10,000 f.dvnEu 106,493

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

61

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

oshr f;d. fu'fgd'

jsia;rh 2010 megjSu ke; f.dvnEu 191,307 bxcsfkare fldgzGdYfhka lrk ,o jev isjs,a uq;+rA cegsfhys yd j;=r n;a;,a j,

w:Z;ajevshd lghq;= yd nrAud lojqfrA msysgs cmka nx.,dfjys jy<h w:Z;ajevshd lghq;= iy mrsmd,k f.dvke.s,af,a isg gs gs ta olajd kj oqrl:k /yeka os.=lr we;srSuz ioyd lekSuz lghq;= lrf.k hk ,os'

isf,daka fcgs fiajl ksjdi j, wmjs;% c, k, udrA. yd u< wmo%jH gexls myiqluz o TrAia ys,a ksjdvq ksflakhg wu;r c, iemhquz k,hla o imhk ,os'

k.r ldrAhd,fha ish:Z f.vke.s,s, jrdh wNHka;r udrA. , gs gs ta wxYh, cmka nx.,dj, gsgsta$uvzfldajz ys msysgs wdmk Yd,dj, fkajdisl l<uKdlre ^;s%l=Kdu,h& f.a ks, ksji, iemhquz ldrAhd,fha jy<, wOsldrs ^wdrCIl&f.a ldrAhd,h, nrAud lojqr yd gs gs ta wxYfha msysgs wdrCIl ldrAhd,fha w:Z;ajevshd yd kv;a;= jev lrf.k hk ,oS'

isf,daka fcgs, nrAud l|jqr$gs gS ta ys jeg w:Z;ajevshd lsrSfuz jev lrf.k hk ,os'

hdka;%sl hq vS ksidka nia r:fha, udhd osh;a hd;%dfjz iy we,a*%vz fkdarAjkav,a kshuq hd;%dfjz iuzmqrAK w:Z;ajevshd lghq;= iy 1494 n;a;f,a iy g.a hd;%dj, w:Z;ajevshd lghq;= o, tuz $t*a fiarejs,

IIys ;gzgqj w:Z;ajevshd lsrSfuz lghq;= o lrk ,os' ish:Z mKsjqv yqjudre hka;%, fld<U jrdh fiajl lKavdhu ,jd w:Z;ajevshd lr .ekSug wjYH lghq;= iqodkuz lrk ,o w;r fodaI iys; ish:Zu m%;soSma; jsoq,s myka yd jsoq,s mxld o w:Z;ajevshd lrjk ,oS' wjYH;djh mekke.=k wjia:dj,os .,a w.=re kejz fufyhquz ioyd mdjspzps jk .%enz-nlgzia w:Z;ajevshd lrk ,oS' wdrCIl wxYh whs tia mS tia ^I S P S & ;S%l=Kdu, jrdfha jrdh myiqluz ms<sno wdrCIl ks,OdrSjrhdf.a b,a,Su mrsos Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ;%sl=Kdu,h jrdfha fiajlhskaf.a ish:Z jsia;r 2010'12'31 osk Tyq fj; hjk ,os' .sks ksjSu ms<sno jev igyk 2010'10'15 isg 2010'12'12 olajd ld, iSudj ;=< fld<U jrdfha isg meusKs ks,OdrSka jsiska ;s%l=Kdu,h jrdfha fiajlhska ioyd ldKav jYfhka .sks ksjSu ms<sno wdorAYk mx;s mj;ajk ,oS. tuz$t*a fiarejs, - u.S fiajd II by; i|yka lrk ,o osh;a hd;%dfjz w:Z;ajevshd lghq;= iuzmqrAK lr we;s w;r Y%S ,xld ksoyia fiajl ix.ufha l<ukdldrS;ajh hgf;a 2011 ckjdrs udifha os fufyhquz lghq;= wdruzN fj;ehs wfmaCId flfrA' idudkH ;s%l=Kdu, jrdfha f.dvnsuz m%foaYfha ixpdrl jHdmdrh ioyd fjr< m%foaYfha;a, lrAudka; ioyd cegs m%foaYh iuSmfha f.dvnsuz m%foaYfha;a wdfhdack ioyd fhdackd leojSug wjYH lghq;= iqodkuz fldg we;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fufyhquz iudf,dapkh

62

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

.d,a, jrdh

fj<| NdKav

jrA.h

kejz ixLHdj

f.dvnEuz fu'fgd'

kejz.; lsrSu

fu'fgd' la,skalrA 32 284,418 - f;d. isfuka;s 03 23,653 - csmaiuz 01 9,500 - m%;s wmkhk kejz nvq

61 406

tl;=j 36 317,632 406

fufyh jk ,o iuia: kejz nvq fgdka m%udKh

fu'fgd' 318,03

8 kejz nvq /.;a hd;%d 36 fjk;a fk!ld^u.S, kdjsl, f;,a fufyhquz w:Z;ajevshd iy fjk;a ldrAhhka&

94

2010 jir ;=< kex.=ruz ,E iuia: kejz ixLHdj kex.=ruz,euz

130

ndysr jrdh iSudfjz hd;%d 39 1,032 jsfkdao hd;%d 79

jdr

AIsl

jdr

A;dj

- 2

010

uq,H iudf,dapkh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 uq,H iudf,dapkh

64

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wdodhu ^jrdhhka ;=fkysu& wdodhu ^jrdh lghq;= ieliqu&

jsia;rh 2010 re'us,s'

2009 re'us,s'

jsia;rh 2010 re'us,s'

2009 re'us,s'

jrdh lghq;= j,ska wdodhu

25,046 20,183 LKsc f;,a wdY%s; ksIamdok 617 603

fjk;a wdodhï 3,233 3,148 idïm%odhsl m%;s wmkhk keõ nvq

29 42

iuia: wdodhu 28,279 23,331 fjk;a fiajd ^fufyhqï& 657 524

hd;%d .uka$jrdh $kshuq yd g.a .dia;=

3,141 2,792

.nvd lsrsï 1,837 1,536

idïm%odhsl wNHka;rsl keõ nvq

2,505 1,826

ny:Z.; m%;swmkhk keõ nvq 5,708 4,654

ny:Z.; foaYSh kejz nvq 9,908 7,773

fjk;a fiajd ^fufyhquz& 643 432

uq:Z wdodhu^jrdh lghq;= muKs&

25,046 20,183

fufyhquz yd fjk;a jshouz ^jrdhhka ;=fkysu&

jsia;rh 2010 jshou

remsh,a us,shk j,ska

2009 jshou remsh,a

us,shk j,ska ^jevsjSu&$wvqjSu %

iuzNdr m%;smdokh i|yd f.jSu 918 617 (301) (49)

j;aluz kv;a;=j 1,137 902 (235) (26)

bkaOk, jsoq,sn,h iy c,h 1,828 1,686 (142) (08)

jsfoaY Kh u; fmd,sh 1,225 1,159 (66) (06)

w;sld, 3,323 2,883 (440) (15)

CIhjSuz 4,682 4,809 127 03

fjz;k, jegqma yd oSukd 10,011 9,368 (643) (07)

fjk;a 1,997 1,137 (860) (76)

uq:Z jshou 25,120 22,561 (2,559) (11)

jsfoaY jsksuh mdvq$,dN (4,410) 591 (5,001) (846)

uq:Z jshou- jsksuh mdvqj we;=:Zj 29,530 21,970 (7,560) (34)

jdrAIsl jdrA;dj 2010 uq,H iudf,dapkh

65

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jrdhhka wkqj ls%hdldrs;ajh

fld<U jrdh

2010 jrAIfhaoS fld<U jrdh remsh,a us,shk 5,115l fufyhquz ,dNhla bmehSh' 2009

jrAIfha wdodhu jq remsh,a us,shk 22,816 yd ii|d n,k jsg 2010 jrAIfha wdodhu

remsh,a us,shk 27,724la jq w;r th remsh,a us,shk 4,908l jevsjSuls' noq whlsrSug

fmr uq:Z jshou remsh,a us,shk 28,244la jq w;r 2009 jrAIfha jshou remsh,a us,shk

20,725ls' th 36]l jevsjSuls'

fld<U jrdh ls%hdldrs;ajh ; 2010/2009

wdodhu 2010

wdodhu 2009

jshou2010

jshou 2009

fufyhquz ,dNh 2010

fufyhquz ,dNh 2009

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

fld<U

us,shk wdodhu 2010 wdodhu 2009 jshou 2010 jshou 2009 fufyhquz ,dNh 2010 fufyhquz ,dNh 2009 27,724 22,816 22,609 20,155

5,115 2,661

jdrAIsl jdrA;dj 2010 uq,H iudf,dapkh

66

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

.d,a, jrdh

2010 jrAIfhaos remsh,a us,shk 345l noq whlsrSulg fmr mdvqjla .d,a, jrdfhka jdrA;d jsh' 2009 jrAIfhaos ,enq o< wdodhu remsh,a us,shk 179l wdodhu yd ii|d n,k jsg 2010 jrAIfhaos o< wdodhu remsh,a us,shk 277l wdodhula bmehq w;r th remsh,a us,shk 98l jevsjSuls'

noq whlsrSulg fmr jshou remsh,a us,shk 623la jq w;r 2009 jrAIfha jshou remsh,a us,shk 578ls' th 8]l jevsjSuls'

.d,a, jrdh ls%hdldrs;ajh 2010 / 2009

wdodhu 2010

wdodhu 2009

jshou 2010 jshou 2009

fufyhquz ,dNh 2010 fufyhquz ,dNh 2009

-600

-400

-200

0

200

400

600

800

1

us,shk wdodhu 2010

wdodhu 2009

jshou 2010

jshou 2009

fufyhquz ,dNh 2010

fufyhquz ,dNh 2009

277 623

179

578

(346) (399)

jdrAIsl jdrA;dj 2010 uq,H iudf,dapkh

67

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

;s%l=Kdu,h jrdh

2010 jrAIfhaos remsh,a us,shk 383 noq whlsrSug fmr mdvqjla ;S%l=Kdu,h jrdfhka jdrA;d jsh' 2009 jrAIfhaos ,enq o, wdodhu remsh,a us,shk 337 yd ii|d n,k jsg 2010 jrAIfhaos remsh,a us,shk 279l wdodhula bmehq w;r th remsh,a us,shk 58l wvqjSuls'

noq whlsrSug fmr jshou remsh,a us,shk 662la jq w;r 2009 jrAIfha jshou remsh,a us,shk 656ls' th 1]l jevsjSuls'

;s%l=Kdu,h jrdh 2010 / 2009

wdodhu 2010 wdodhu 2009

jshou 2010 jshou 2009

fufyhquz ,dNh 2010 fufyhquz ,dNh 2009

-600

-400

-200

0

200

400

600

800

1

us,shk wdodhu 2010

wdodhu 2009

jshou 2010

jshou 2009

fufyhquz ,dNh 2010

fufyhquz ,dNh 2009

279 337 662 656

(383) (319)

jdrAIsl jdrA;dj 2010 ixia:dms; iudc j.lSuz

68

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh tys iudc j.lSu jrdh fiajlhska w;rg iy wm rg isgsk ms<sirKla wjeis mqoa.,hska fj; f.khdug ie<ls,su;a jsh' w'fmd'i ^id$fm<& iy w'fmd'i ^Wiia fm<&

jsNd.hkaf.ka jsYsIaG f,i iu;a Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhskaf.a oQ orejka fj; YsIH;aj msrskeuSh'

wOsldrsfha fiajlhskaf.a is.Zs;s orejka fjkqfjka

odrld.drhla Y%S ,xld jrdh wOsldrsh u.ska mj;ajdf.k hkq ,efnz'

mdi,a isiqkag iy fmdoq uyck;djg mj;sk jrdhka yd

ixjrAOk lghq;= isoqfjuska mj;sk jHdmD;ska ms<sn|j f;dr;=re ,nd.ekSug Wmldrs jq uykqjr m,af,lef,a mej;s oehg lsre< cd;sl m%orAYkh we;=:Zj fld<U iy fld<Uska msg m<d;a j, m%orAYk lsysmhlg Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iyNd.s jsh'

fld<U uy k.r iNdjg iy fjk;a yosis wdmod

;;a;ajhka j,os .sks ksjSuz lghq;= i|yd jrdh .sks ksjSuz tallh iEujsgu iydh oelajSh'

w;HdjYH NdKav imhd uq,af,arshdj udkisl frdayf,a

jdgzgqjla Y%S ,xld jrdh wOsldrsh u.ska kv;a;= lrf.k hkq ,efnz'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 udkj m%d.aOkh

69

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jHdmdrhkays ldrAh uKav,h yd fiajlhska yeoskajSu ioyd jir .Kkdjla mqrd Ndjs;d lrk ,o NdIs;h fjkia jS we;' th “fiajl uKav,” isg “udkj iuzm;a” ^HR& olajd;a fuz jk jsg “udkj m%d.aOkh” olajd;a fjkia jS we;' hka;% iq;%, uqo,a jeks fN!;sl j;aluz fukau ixjrAOkhg yd jevs oshqKqjg odhl;ajh ,ndfok wdh;khkays yd jHdmdrhkays jeo.;a iy w;HjYHu j;alu tys isgsk fiajlhska njg udkj m%d.aOkfhaoS yoqkd.efka' fiajlhskaf.a iduqysl wdl,am, ksmqK;d iy yelshdjka wdh;kfha ldrAh idOkhg yd M,odhs;djhg odhl;ajh imhhs' mqyqKqj, ixjrAOkh, fi!LH yd Wmdhhka ioyd jk TzkEu jshoula yqoq jshoula muKlau fkdj wdfhdackhls' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha f;jirl ixjrAOk ie,eiafuz m%Odk wNsm%dhhka jkafka kj udkj iuzm;a ixjrAOk ms<sfj; yoqkajd fouska fiajlhkaf.a csjk ;;ajh by< kexjSuhs' udkj iuzm;a ixjrAOkh, kj nojd .ekSuz jev igyka yoqkajdoSu, usksia n, wjYH;d ;lafiare lsrSu yd uq,sl fiajl ixLHdj ixfYdaOkh, kj nojd.ekSuz fhdackd l%uhka yoqkajd oSu, mrs.Kl.; udkj iuzm;a f;dr;=re moaO;s l%ufjzohka yoqkajdoSu wdosh fuhg we;=<;a fjz' udkj iuzm;a ixjrAOkfha ish:Z wfmaCIdjkaf.a b,lalh jkafka jvd;a Wiia Y%u n,ldhla ixjrAOkh lsrSu u; mdrsfNda.slhska yg fiajd iemhSfuz ish ldrAh b,lalhka idrA:lj iuzmqrAK lsrSug wdh;khg yd ;ks fiajlhskag yelsfjz' rfgz jevsu Y%u n,ldhla fiajfha kshqla; wdh;khla jk Y%S ,xld jrdh wOsldrsh, ish fiajlhskaf.a rdcldrS lghq;= j, ish:Z wfmaCIdjka imqrkqjia fiajlhska ixjrAOkh lrkq ,nhs' uq,sl jYfhkau udkj iuzm;a fldgzGdih ^HRD&, uyfmd< wNHdi

wdh;kh ^MPTI&, iqN idOl yd ldrAusl iuznkaO;d fldgzGdih ^W&IR& yd ffjoH fldgzGdih Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha udkj iuzm;a ixjrAOk lrA;jHhka jsYd, jYfhka isoq lrkq ,nhs' wdh;kfha by< M,odhs;djhla wfmaCId lruska fiajlhska ish fiajdjkays ldrAhCIu fhdojd.kq jia udkj iuzm;a ixjrAOkfha jevs wjOdkh fiajl ldrAh idOk we.hSu foig fhduqlrkq ,ensKs' 2006 jrAIfha isoql< jegqma jHqyfha kj ixfYdaOkhka iu. Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ldrAh idOkh mokuz lr .;a we.hsuz ls%hdj,sh wdruzN jsh' we.hSuz ls%hdj,sh mrAfhaIKd;aul ugzguska tla tla fiajlhd jsiska iuzmqrAK lrkq ,ensh hq;= fmr ilik ,o we.hSuz wdlD;s m;%hl wdruzN lr iEu udi yhlg jrlau we.hsuz ls%hdj,sh lrf.k hkq ,ensKs' 2010 jrAIfha ckjdrs udifha os jsOdhl fY%aKs ldrAh uKav,h ioyd kj ldrAh idOk we.hSuz wdlD;s m;%hla ie<iquz lr we;' 2010 jrAIh ioyd ldrAh idOk we.hSuz fuu jevs oshqKq lrk ,o wdlD;s m;%hg wkqj lrf.k hk ,oS' wkql%usl ie<iquzlrKh wruqKqlr .;a kj nojd .ekSuz mrsmdgsh ^SOR& 2009 jrAIfha isg ls%hd;aul fjz' jsOdhl fY%aKs ioyd jk fuu kj nojd .ekSuz mrsmdgsh Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ia:sr uq,sl fiajl ixLHd f,aLKfha iqoqiqluz ,;a ^wOHdmksl yd jD;a;sh jYfhka& ksmqK;ajfhka hq;a ;eke;a;ka wdlrAIKh lr.ekSug uy.Z= yelshdjla ,ndfohs' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ia:sr uq,sl fiajl ixLHd f,aLkfha jsOdhl fkdjk ;k;=re ioyd wOHdmk jYfhka iqoqiqluz ,;a ;eke;a;ka wdlrAYkh lr .ksuska yd tys m%;sM,hla jYfhka Tjqkf.a wOHdmksl ugzgu jvd;a jevs oshqKq lruska 2010'11'25 osk isg jsOdhl fkdjk fY%aKs ioyd kj nojd .ekSuz mrsmdgshla o ls%hd;aul fjuska mj;s'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 udkj m%d.aOkh

70

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jD;a;Sh ixjrAOkh osrs.kajkq jia Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha jD;a;Sh jYfhka iqoqiqluz,;a jsOdhl ks<OdrSka yg udislj f.jkq ,nk jD;a;Sh oSukdj wLKavj mj;ajdf.k hkq ,efnz' jsOdhl ks<OdrSka jrA;udkh jk jsg jD;a;Sh wdh;k j, idudcsl uqo,a f.jkq ,nk idudcslhska kuz Tjqkago idudcslh;aj odhl uqo,a fjkqfjka f.jq uqo,a m%;smqrKh l< yelsh' 2010 jrAIh ;=< fjkalrk ,o whjeh iy wruqo,a m%udKh ;=< fuu oSukd f.jSuz wLKavj lrf.k hkq ,enSh' Y%S ,xld jrdh wOslrsfha l%fudamdh wjYH;djhka imqrd,kq jia udkj iuzm;a ie<eiau ixfYdaOkh lr we;' iqjsfYaIs wjYH;djhka imqrd,Sfuz wruqKska w;srsla; ldrAh uKav, fjk;a ;k;=rej, h<s ia:dmkh lrkq ,efnz' udkj iuzm;a f;dr;=re moaO;s l%ufjzoh 2009 jrAIfha isg ls%hd;aul lr we;' udkj iuzm;a f;dr;=re moaO;s l%ufjzoh yd mrs.Kl.; ksjdvq whoquz lsrsfuz l%ufjzoh ms<sno Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhska oekqj;a lrkq jia mqyqKq ieis yd yoqkajdoSfuz jev igyka wLKavj lrf.k hk ,os' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhskaf.a wjYH;djhkag jevs oshqKq l< jsioquz ,ndfokq jia mvs ,ehsia;= yd fjz,d igyka l%ufjzoh iu. udkj iuzm;a f;dr;=re moaO;s tlg tl;= lsrSu u.ska ;joqrg;a jevs oshqKq lsrSu ls%hd;aul fjuska mj;s' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhskaf.a oekqu, l=i,;djh yd wdl,amhka jevs oshqKq lrkq jia Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wOHdmksl uOHia:dkh jk uyfmd< wNHdi wdh;kh u.ska foaYkud,d, iuzuka;%K, jev uq:Z yd m%dfhda.sl mqyqKq jev igyka mj;ajk ,oS' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhskaf.a wOHdmk ugzgu by< kexjSug yd jD;a;sh WiiajSuz wfmaCIdjka iM, lrkq jia foaYsh jsYaj jsoHd,hkays iyfhda.S;ajh we;sj uyfmd< wNHdi wdh;kh jsiska udkj iuzm;a l<ukdlrK vsmaf,daudj ^Y%S

chjrAOkmqr jsYaj jsoHd,fha iyfhda.S;ajfhka&, bx.%Sis NdId vsmaf,daudj ^fld<U jsYaj jsoHd,fha iyfhda.S;ajfhka&, wdrCIK vsmaf,daudj ^fld;,dj, wdrCIl jsoHd mSGfha iyfhda.S;ajfhka& yd jrdh l<ukdlrK vsmaf,daudj ^Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha l<ukdldrS;ajh jsiska fufyh jk ,os& wdoS jq vsmaf,daud mdGud,djka lsysmhla wdruzN lrk ,os' fmr isoql< mrsosu Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhska fjkqfjka ie<iquz lrk ,o iqNidOk myiqluz iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d fldgzGdih jsiska 2010 jrAIh ;=< o mj;ajdf.k hk ,os' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha iqNidOl fiajd ls%hd;aul jSu;a iu.Zu wdh;kfha fiajl ;Dma;sh fjkqfjka fjkalrk ,o wruqo,a iSudj ;=< fkdus<fha wdydr iemhSu, ksjdi Kh myiqluz, wOHdmk YsIH;aj m%odkhka, iqNidOl m%jdyk myiqluz, ffjoH jshouz m%;smqrAKh, wNHka;r ffjoH m%;sldr, lS%vd lghq;= , rCIK fhdackd l%u wdosh ie<iquz l< mrsos wLKavj mj;ajdf.k hk ,os' jrdh kerUSug meusfKk wuq;a;ka w;r b;d ckm%sh iuqo%Sh fl!;=ld.drh 2010 jrAIh ;=<os iqNidOl yd ldrAusl iuznkaO;d fldgzGdih jsiska wLKavj kv;a;= lrkq ,efnz' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ish:Zu wd.usl ixjsOdk jeo.;a cd;sl W;aijhkag wkqremSj jrdh mrsY%h ;=< ish wd.usl ms<sfj;a isoqlrk ,os' ta wkqj ckjdrs m<uq jk osk, uehs oskh, Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ixj;air ieureu, k;a;,a W;aijh wdosh wd.usl ms<smeoSuz j,g wkqj 2010 jrAIh ;=<os iurk ,os' fiajlhskaf.a fi!LH ;;a;ajh mj;af.khdu i|yd imhkq ,nk fiajdjka Tjqkaf.a ldhsl, udkisl yd wdOHd;ausl hymeje;au Yla;su;a lsrSug;a, tu.Zska ldrAHCIu Y%u n,ldhla mj;ajdf.k hdug;a iydh fjz'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 udkj m%d.aOkh

71

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jevlrk w;r;=r by< ;;a;ajfha udkisl yd ldhsl, fi!LH yd wdrCIK ;;a;ajhla mj;ajdf.k hkq jia oekqj;a lsrSfuz jev igyka meje;ajSu u.ska fiajd ia:dkfha fi!LH iuzmkak mrsirhla ksrAudKh lr mj;ajdf.k hk ,os' fi!LH iuzmkak fiajd ia:dkhla mj;ajdf.k hdfuz wruqKska ldrAhd, yd wjg mrsirh msrsisoq lsrSu i|yd 2010 foieuznrA 01 jk osk uq,q oji mqrdu Y%uodk jHdmdrhla meje;ajsK' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fiajlhska b;d fyd| fi!LH ;;a;ajfhka ;enSug wdh;kfha ffjoH fldgzGdih wLKavj W;aidy .ks' wkaONdjh, wxYNd.h, jl=.vq wlS%hjSu, l,a .; jq ;=jd, jeks oSrA. ld,Sk frda. ;;a;ajhka je<elajSug fyda wju lrkq jia oshjevshd, wOsreOsr mSvkh, yDoh frda., wOs fldf,iafg%,Sushdj, weoqu yd udkisl frda. jeks cSjk l%uh wdY%s; frda. j,g m%;sldr lr ksrka;r wOSCIKhg ,la lrk ,os' jev lrk w;r;=r wk;=re wvqlr .ekSug yd mdvq wju lr.ekSug uskqula jYfhka uOHidr mdkh mrsCId lr ne,Sfuz mrSCIK isoqlr we;' rdcldrs fjz,djka ;=< uOHidr mdkh lsrSu ms<sn| mrSCIK ffjoHjreka jsiska meh 24 mqrdu lrf.k hkq ,efnz' uoqrejkaf.ka fndajk frda., jsfYaIfhka fvx.= urAOk jHdmdrh jir mqrdu mj;ajdf.k hk ,os' jrdh mrsY%h ;=< fvx.= uoqrejka fndajk ia:dk y|qkd.ekSu i|yd foi;shlg jrla$uilg jrla uoqrejka fndajk ia:dk mrsCId lsrsuz isoqlr we;s w;r ksjeros mshjr .ekSu i|yd wod< fldgzGdi m%OdkSkag yd uyck fi!LH ks<Odrsjrhdg jdrA;d lr we;' 2010 jrAIh ;=< frda.Ska ffjoH Wmfoia ,nd.kakd w;r;=ros ffjoHjreka jsiska oDIaGs mrSCIKhka l%udkql+,j isoqlrkq ,enSh' ny:Z jsiafia iu tall us,shk 04la fufyhjuska 2010 foieuznrA 21 osk fld<U jrdh kj jdrA;djla msysgjkq

,enSh' fld<U jrdfha fuu jsiafia iu tall us,shk 04la jq iuia: fufyhquz lsrSu;a iu.Zu fmr jrAIfha fuu ld,iSudjka iu.Z ii|k jsg 20]l jrAOkhla fmkakquz lrk w;r 2008 jrAIfha fufyh jk ,o jsiafia iu tall us,shk 3'68l m%udKhla iu.Z ii|k jsg fld<U jrdh 11]l jrAOkhla o fmkakquz lrk w;r fuf;la by<u ldrAh idOk wkqmd;h fld<U jrdh jsiska jdrA;d lrhs' fld<U jrdh jsiska fufyh jk ,o fuu us,shk 04 tlsfklska fjkal< jsg 2009 jrAIfha wkqrEms ld,iSudj mqrd foaYSh wdkhk$wmkhk jsiafia iu tall 25]l by<hdula yd m%;skejz.; lsrSuz jsiafia iu tall 18]l by<hdula wka;rA.; fjz' l=i,;djhka, oDv l=i,;djhka, kdhl;ajh, jHdmdrsl ksmqK;ajh yd wka;rA mqoa., l=i,;djhkaf.ka iukajs; jk w;r, wdh;khl l=i,;djh, bgqlsrSug we;s ldrAhNdrhka iy tys we;s fiajlhska tlsfkl iuznkaO lrk uxikaOsh udkj m%d.aOkhhs' ;jo, wdh;kh ;=< ;k;=re yd ldrAhNdrh ie<iquz lsrSu, ldrAhhkag wod< ldrAhNdrh fiajlhska m%Odk ;ekla .kakd w;r kshus; l=i,;djhka, yelshdjka, m<mqreoao yd wOHdmkh iys; ;eke;a;ka f;dard.ekSu jeo.;a ;SrKhla fjz' l%fudamdhsl udkj m%d.aOkhla fukau ksjeros ;SrK .;yels iy jskhdkql+, l<ukdldrs;ajhla f.dvke.ZSu u.ska jrA;udk jrdh fufyhquz Odrs;djfha jsma,jSh fjkila lrk ,o jrA;udk iNdm;sjrhd jsiska ,ndoqka jvd;a fhda.H kdhl;ajh by; m%;sM, j,ska fmkakquz lrhs'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 ixhqla; md,k jdrA;dj

72

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ixhqla; md,kh hkafkka woyia flfrkqfha jHdmdrhg iuznkaO ish:Zu mdrAYj j, hym; Wfoid iuzm;a idrA:l f,i Wmfhda.S lr .ksuska wod< wdh;kh iuznkaO ksis udrAf.damfoaYl;ajhlska hq;=j md,kh mj;ajdf.k hdu i|yd tu wdh;kh jsiska msysgqjkq ,nk iuia: hdka;%Khhs' hy md,khla mj;ajdf.k hdu iuznkaOfhka uq,sl j.lSu wOsldrsfha iNdm;s iy wOHCI uKav,h fj; mejfrA' ixjsOdkfha uq,sl wruqKq <.Zd lr.kq jia tys ls%hdj,shka yd md,k l%u kshus; wdldrfhka ls%hd;aul jk njg Tjqka iy;sl jsh hq;= w;r fuz i|yd jD;a;Suh ks<OdrSka Tjqkag wod< ls%hdldrs fCIa;% iuznkaOfhka j.lSu oerSu ;=<ska myiqluz ie<ish hq;=h' fuu lrA;jH ;=< wNHka;r js.Klhskag wdh;kfha ls%hdldrs;ajh ms<sn| mrSCId lsrSug yd wkqu; ms<sfj<ska neyerjsfuz wjia:d we;akuz ta ms<sn| jdrA;d lsrSu ;=<ska jeo.;a ldrAhNdrhla bgq lsrSug mejrS we;' huz neyerjSula fjz kuz jsfYaIfhka fufyhquz yd uq,H lghq;= iuznkaOfhka wfmaCIs; ls%hdldrs;ajh <.Zdlr .ekSu msKsi tajd m%;sfYdaOkh l<hq;= jkafka flfiaoehs ksrAfoaY flfrk w;r tu.Zska hy md,kh flfrys odhl;ajhla imhhs' uq,Huh yd fjk;a fufyhquz ls%hdoduhka iuznkaOfhka jdrA;d jSfuz Wiia ugzgu yd wLKavNdjh wOHCI uKav,h jsiska bgq lrkq ,nk jsYajdih u; mokuz jq iuia: rdcldrs ls%hdoduh, l<ukdldrs;ajh jsiska wOHCI uKav,h iu.Z yqjudre lr.kq ,nk f;dr;=re j, Wiia ugzgu, jsksjsoNdjhlska hq;a ixjsOdkhla mj;ajdf.k hdu i|yd Tjqkaf.a lemjSu jeo.;a wjYH;djhlaj we;' tys,d Wiiau ugzgfuz ixhqla; md,khla wLKavj mj;ajd f.k hdug wOsldrsh lem jS we;' wOsldrsfha md,kh i|yd wOHCI uKav,h j.lsj hq;= fjz' hym;a ms<sfj;a ls%hd;aul jk njg iy;sl jSu i|yd kS;s rS;s yd fr.=,dis jHqyhka yd ls%hd oduhka m%jrAOkh lsrSu iuznkaOfhka ie<lsh hq;= wjOdkhla fhduq lsrSu wOsldrsh jsiska wLKavj isoqlrf.k hkq ,efnz' wOsldrsh jssiska tys md,k ldrAhhka ms<sn| jHqyhka wLKavj m%;sfYdaOkhg ,lafldg we;'

uqo,a jrAIh ;=< wOsldrsh jsiska wkq.ukh lr we;s ukd ixhqla; md,k uq,OrAu my; i|yka YSrAI hgf;a olajd we;' wOHCI uKav,h iy wOHCI uKav,

wkqlusgq wNHka;r md,k wNHka;r js.Kk jskh kS;s uyd NdKavd.drh iy jrdh yd .=jka

fiajd wud;HdxYh iu.Z iuznkaO;djh jHjia:dms; yd ffk;sl wjYH;djhkag

wkql+, jSu hy md,kh i|yd jq rdcH jHjidh

udrAf.damfoaYhka uqo,a wud;HdxYfha rdcH jHjidhl;aj fomdrA;fuzka;=fjz wOHCI ckrd,a jsiska ksl=;a lrk ,o hy md,kh i|yd jq rdcH jHjidh udrAf.damfoaY ud,dfjz ksYaps;j y|qkd.;a j.ka;s j,ska neyerj lghq;= lsrSu i|yd jrdh iy .=jka fiajd wud;Hjrhd yd uqo,a yd ie<iquz wud;Hjrhd jsiska taldnoaOj isoqlrk ,o ksrAfoaYhka i|yd wkque;sh ,ndoSug wud;H uKav,h .;a ;SrKh wkq.ukh lruska lrAudka;h ;=< Wiia ugzgulska ;r.ZldrS iy m%dfhda.sl rdcH wdh;khla njg m;ajSu iy wjYH lrk kuHYS,s;ajh iy iajdOSk;ajh ;yjqre lsrSug Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska md,k jHjia:djla flgquzm;a lrkq ,en we;' wOHCI uKav,h iy wOHCI uKav, wkqlusgq wOHCI uKav,h iNdm;s, WmiNdm;s yd wOHCIjreka 07 fofkl=f.ka iukajs; fjz' wOHCI uKav,fha idudcslhska, by<u jD;a;Shuh iy fm!oa.,sluh wdpdr jsoHd;aul jgskdluz iys;j wOsldrsh l%shd;aul jk lrAudka;fhys m<mqreoaola we;s whj,qka jsh hq;=fjz' jrdh wOsldrsfha wOHCI uKav,h m;alrkq ,nkafka my; wdldrhgh' iNdm;sjrhd iy ;j;a wOHCIjreka

04 fofkl= jrdh ixjrAOkfhys fyda jrdh fufyhquz ldrAhhkays fyda

jdrAIsl jdrA;dj 2010 ixhqla; md,k jdrA;dj

73

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ffk;sl fyda uq,H lghq;= fyda kdjsl lghq;= jdKscH fyda bxcsfkare lghq;= j, fyda mrsmd,kfhys fyda luzlre iuznkaO;d lghq;= iuznkaO m<mqreoaola iys; iy tu lghq;= j, yelshdj iys; mqoa.,hska w;rska wud;Hjrhd jsiska m;alrkq ,efnz'

l<ukdldr wOHCIjrhd mkf;a 13'1 j.ka;sh m%ldrj weu;sjrhd jsiska m;alrkq ,efnz'

uqo,a jsIhNdr wud;Hjrhd jsiska kuz

lrkq ,nk uyd NdKavd.drfha ksfhdacs;fhla'

frA.= wOHCI ckrd,a iy OSjr lghq;=

jsIh mjrkq ,en we;s wue;sjrhd Ndrfha mj;Sk wud;HdxYfha tu weu;sjrhd jsiska kuzlrkq ,nk ksfhdacs;fhla jrdh wOsldrsfha iNdm;sjrhd yefrkakg,^1&^w& Wmj.ka;sh fyda ^1&^wE& Wm j.ka;sh hgf;a m;alrk ,o wOHCIjrekaf.ka flfkl= jrdh wOsldrsfha Wm iNdm;sjrhd jYfhka wud;Hjrhd jsiska m;alrkq ,ensh yelsh' iNdm;sjrhd, Wm iNdm;sjrhd iy l<ukdldr wOHCIjrhd i;= ldrAHNdrh meyeos,s f,i fjkafldg olajd wrA: ksrEmkh fldg we;' jsOdhl fkdjk ish:Z wOHCIjrekaf.ka Tjqka i;= .eUqre yi< oekquz yd m<mqreoao u; wOsldrshg fiajh i<ihs' fuu m%ldYfha oskg Oqrhka oruska isgs wOsldrsfha wOHCIjrekaf.a kuz iy Tjqka ms<sn| ixCIsma; jsia;rhla msgq wxl 10 - 15 j, oelafjz' wOHCI uKav,h i;= uq,sl lghq;= iy j.lsuz my; oelafjz'

l%fudamdh.; mrudrA:, m%;sm;a;s, wNs,dIhka yd b,lal ia:dmkh ;=<ska jsOdkhka kshu lsrSu

wruqKq yd mrudrA: bgqlr.ekSu Wfoid jq ldrAhidOkh wOSCIKh lsrSu

m%udKj;a wNHka;rsl md,khla iy

by<u wdpdrOrAu moaO;shla mj;ajd .kakd njg j. n,d .ekSu

udrAf.damfoaYhka iuzmdokh lsrSu iy

wruqKq idCId;a lr .eksfuys,d tajdfha idrA:l;ajh ms<sn|j iy;sl jSu

ish:Z jHdmdr wjodkuz y|qkdf.k

fhda.H yd m%udKj;a md,khla we;s lsrSu' wjodkuz ;;a;ajhka iuznkaOfhka ld,Skj wjYH mshjr .ekSu i|yd tu ;;a;ajh jdrA;djSfuz wOSCIK hdka;%Kh h:d mrsos ls%hd;aul jk njg iy;sl jSu

wOHCI uKav,h wLKavj /iajk w;r iudf,daps; jrAIh ;=< 12 j;djla /iajsh' wOHCI uKav,fha lghq;= lrf.k hdu i|yd wjYH f;dr;=re ,nd.ekSug ld,Skj lghq;= l<y' wOHCI uKav,fha f,aluz jsiska iNdm;s jsuid wOHCI uKav,h /iajSuz i|yd kHdh m;%h ilia lrkq ,nk w;r tla tla wOHCI uKav, /iajSug fmr f;dr;=re ms<sn| ijsia;rd;aulj jdrA;djla ish:Zu wOHCIjreka fj; hjkq ,efnz' wOHCI uKav, /iajSuz j,os idlpzPd l< jsIh j,g wfkl=;a lreKq w;r fufyhquz yd uq,H ls%hdldrs;aj orAYlhka iudf,dapkh;a m%Odk m%d.aOk jshouz jHdmD;s yd fhdackd ish iSudjka ;=< wkqu; lsrSu;a we;=<;a jsh' bosrsm;a jq ish:Zu ksrAfoaYhka iuznkaOfhka wOHCI uKav,fha wjika wkque;shg hg;a jkfia iuyr ksrAfoaYhka iuznkaOfhka lghq;= lsrSu m%Odk jYfhka js.Kk lusgqj iy l<ukdlrK lusgqj jeks wkqlusgq .Kkdjla fj; mjrd we;' l<ukdlrK lusgqj iNdm;s, Wm iNdm;s, l<ukdldr wOHCI iy jsOdhl wOHCI we;=:Z wOHCI

jdrAIsl jdrA;dj 2010 ixhqla; md,k jdrA;dj

74

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uKav,fha idudcslhska y;r fofkl= ^04& iy wfkl=;a mqrAK ld,Sk wOHCIjreka y;a fofkl= ^07& iy ydnrA udiagrAjrhd fuu lusgqfjz idudcslhska jYfhka fiajh lrhs' tosfkod mrsmd,kh, wdh;ksl yd fufyhquz lghq;= iuznkaOfhka ;SrK .ekSfuzoS m%dfhda.sl jdKsc wdh;khla f,i lghq;= lruska iudcuh j.lSulska hq;a rdcH wxYfha ixhqla; wdh;khla jYfhka udkj iuzm;a we;=:Z iuzm;aj,ska Wmrsu m%fhdackhka .ekSu;a jrdh mdjspzps lrkakkag yd wfkl=;a iuznkaO mdrAYj j,g imhkq ,nk fiajd j, .=Kd;aulNdjh by< kexjSug;a l<ukdlrK lusgqj lghq;= fldg we;' ish:Zu m%;sm;a;suh lreKq iuznkaOfhka l<ukdlrK lusgq /iajSuz j,os iqmrsCIdldrsj wOHhkh lr .kakd ,o ;SrK ls%hd;aul lsrSug fmr wkque;sh i|yd wOHCI uKav,h fj; bosrsm;a l<y' fuu ls%hdj,ska m%udohlska f;drj idrA:lj bgqlrkq jia l<ukdlrK lusgqj uilg fojrla /ia jS ;SrK .kakd ,os' fuu jrAIh ;=< l<ukdlrK lusgq /iajSuz fod<yla ^12&la mj;ajd we;' js.Kk lusgqj js.Kk lusgqj iukajs; jkafka wOHCI uKav,fha idudcslfhl= jk uyd NdKavd.drfha ksfhdacs;hd iy ;j;a wOHCI uKav, idudcslhska fofofkl=f.ks' js.Kk lusgqj 2010'07'05 osk kej; m;alrk ,os' js.Kk lusgqj jsiska m%;sm;a;s yd wNHka;r md,k ms<sfj;a iudf,dapkhg ,la lruska tajdfha idrA:l ls%hdldrs;ajh ms<sn| fidhd ne,Su;a wNHka;r js.Klf.a jdrA;dj yd rcfha js.Kk ,sms mrSCId lr tajdfha ksrAfoaYhka fldgzGdY m%Odkska jsiska ms<smoskq ,nk njg wOHCI uKav,h yryd lghq;= fufyhjhs' tfukau wOHCI uKav,fha u.Z fmkajSu hgf;a wOsldrshg uq,Huh jYfhka iy fufyhquz ls%hdoduh ;=< mj;akd wjodkuz ;;a;ajhka ukd f,i

ksrAjpkhka lrk ,o l%shdoduhka jsiska l<ukdlrKh lsrSu, fiajlhkaf.a iy jrdh lghq;= yd iuznkaO whf.a hym; fjkqfjka ldrAHCIu;djh jevs oshqKq lsrSug iy iuzm;a j, M,odhs;djh by< kexjSu msKsi uq,Huh iy fufyhquz iuznkaO mj;akd l%ufjzohka iy mss<sfj;a ijsu;a lsrSu Wfoid ks;sm;d wOHCI uKav,hg jdrA;d lsrSu lusgqfjz j.lsuhs' wNHka;r md,kh ixjsOdkhl ldrAhCIu l<ukdlrKhka i|yd ls%hdYS,s wNHka;r md,k moaO;shla ;snSu w;HjYH fjz' wOsldrsfha wNHka;r md,k moaO;sh yd fuu md,k ls%hdodufha ls%hdYS,s;ajh iudf,dapkh lsrSu iuznkaOj iuia: j.lSu wOHCI uKav,h fj; mejfrA' wkq.ukh l< hq;= m%;sm;a;s iy ms<sfj;a iuznkaOfhka jsia;rd;aul rS;s ud,djla wOsldrsh jsiska ilialrkq ,en we;' tajd ksrka;rfhka iudf,dapkh lrkq ,nk w;r hdj;ald,Sk flfrA' jHdmdrhl mrudrA: idCId;a lr .ekSfuzoS mj;akd ndOdjka ms<sn| wjodku l<ukdlrKh i|yd fuu rS;s ud,dj ksrAudKh lr we;' ta wkqj wOsldrsfha j;aluz j,g wkjirfhka ysusluz lSu fyda tajd neyerjSu je<elajSu i|yd fukau jsOSu;a jdrA;djka mj;ajdf.k hdug W;amdokh jkakdjq f;dr;=re j, ksrjoH;djh iuznkaOfhka m%udKj;a iy;sljSula fuu lusgqj i<ihs' wOsldrsfha ia:dms; m%;sm;a;s iy u.ZfmkajSu u.ska oCI;djh, wjxlNdjh, wdpdrAh jsoHd;aul idrOrAu w.hka flfrys yd ukd mdrsirsl ikaksfjzok jgmsgdj mj;ajd f.khdu flfrys wOsldrsfha wemlemjSu ;=<ska wNHka;r md,k moaO;sh i|yd iydh olajhs' wNHka;r js.Klhska iqoqiqluz,;a jr,;a .KldOsldrsjrfhl= wNHka;r js.Kk fldgzGdYfha m%Odkshd fjz' oekg fuu fldgzGdih fiajlhka 80lska muK iukajs; jk w;r ;uka i;= rdcldrs j.lSuz yd wdh;kfha mrudrA: ms<sn| fuu fiajlhka ukd mqyqKqjla ,nd we;' jsOdhl fY%aKshg wh;a jHdmD;s ixjrAOk$iuSCIK ks<OdrSka 33 fofkl=

jdrAIsl jdrA;dj 2010 ixhqla; md,k jdrA;dj

75

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

js.Kk fldgzGdYhg wkqhqla; fldg we;' fuu fldgzGdYh iajdOSkj lghq;= lrk w;r fl,skau iNdm;sg yd js.Kk lusgqjg jdrA;d lrhs' fuu fldgzGdihg wh;a jsIh m:h ilia lrkqfha iNdm;s iy js.Kk lusgqfjz Wmfoia m%ldrjh' jsIh m:h wjYH wjia:d j,os wod< ixfYdaOk i|yd wLKavj iudf,dapkh flfrA' uq,sl jYfhka iuia: wNHka;r md,k moaO;sh wOSCIKh lrkqfha wNHka;r js.Kk fldgzGdih u.ska jk w;r js.Kk lusgqj wjYH iydh i<ihs' wNHka;r js.Kkh wNHka;r md,k ms<sjf;ays ldrAhCIu;djh yd ls%hdYS,SNdjh ms<sn| mrudrA:.; orAYkhla f.kyer olajk w;r wNHka;r md,k .eg:Z iuznkaOfhka lghq;= lsrSfuys,d jq ldrAh ie<iquz ;lafiare lrhs' jskh kS;s ms<s.; yels ugzgfuz yeisrSuz rgdjla mj;ajd f.khdu i|yd u. fmkajkq msKsi jskh kS;s mkjd we;' ish:Zu wOHCIjreka, fldgzGdi m%OdkSka yd fiajlhska jsiska ;ukaf.a tosfkod rdcldrs lghq;= bgqlsrSfuzoS;a, ;ukaf.a ls%hdldrluz wOsldrsfha lSrA;skduhg yd m%;srEmhg ydkslrjsh yelsjkakdjq huz wjia:dj,oS;a, by<u ugzgfuz iodpdrd;aul yd wjxlNdjhlska hq;=j lghq;= lrkq ,enSu wOsldrsh wfmaCId lrhs' jskh kS;s j, uq,sldx. ish:Zu lghq;= j,os idOdrK;ajh

wjxllu yd wmCImd;s;ajh kS;sh ms<sn|j oek isgSu yd thg

lSlre jSu bgq lrkq ,nk ish:Z lghq;= flfrys

ryiHNdjh wOsldrshg wys;lr f,i n,mE yels

yeisrSfuka je<lSu

wkql+,;d rduq moaO;sh yd jHjia:dms; iy ffk;sl wjYH;djhkag wkq.;jSu ish:Zu kS;suh iy jHjia:dms; wjYH;djhkag wkql=,j lghq;= lsrSfuz wjYH;djhka wOsldrsh ms<sf.k we;' fuu wruqKq fmroers fldg f.k wOsldrsfha ish:Zu jHjia:dms; iy ffk;sl wjYH;djhkag wkql=,j lghq;== lrk njg iy;sl jSu i|yd uqo,a fldgzGdYh yd wNHka;r js.Kk fldgzGdYh iEu mrsY%uhlau oruska tlaj ls%hdlr;s' thg wu;rj wOsldrsfha jHdmdrsl lghq;= iy fjk;a ldrAhhka kS;s iy fr.=,dis j,g wkql+,j isoqjk njg kS;s fldgzGdih iy;sl fjz' jrdh yd uydudrA. wud;HdxYh yd uqo,a wud;HdxYfha uyd NdKavd.drh iu.Z iuznkaO;djh meyeos,s jsOdkhla u.ska l%fudamdh.; mrudrA:hka idlaCId;a lr .ekSu i|yd wOHCI uKav,hg u.Z fmkajk jrdh yd uyd udrA. wud;Hjrhd tys f,aluzjrhd iy Wmdh udrA. jHjidhl;aj l<ukdlrK wdh;kh (SEMA) iu.Z wOsldrsh wLKav iuznkaO;djhla mj;ajdf.k hhs' thg wu;rj uqo,a wud;HdxYfha uy NdKavd.drhg wjYH jk mrsos jir 03la i|yd jk jHdmdrsl ie<iqula iy uq,Huh jdrA;d iy wfkl=;a fufyhquz ls%hdldrs;ajhka ms<sn| iuzmqrAK jdrA;d wOSldrsh jsiska ff;%udisl mokula u; bosrsm;a lrkq ,efnz' wod< mdrAYj iuznkaO wkdjrKh lsrSuz Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iu.Z .KqfoKq mj;ajd f.k hkq ,nk l=uk fyda mdrAYjhka iu.Z fm!oa.,sl we,aula fyda iuznkaO;djhla fkdue;s nj wOHCI uKav,h iy;sl lr m%ldY lr isgS' j.jSu Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha uq,H m%ldYk wOsldrshg wod< lghq;= iuznkaOfhka i;H yd idOdrK iajrEmhla ms<snsUq lrk nj;a tu jdrA;d ms<s.;a

jdrAIsl jdrA;dj 2010 ixhqla; md,k jdrA;dj

76

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wjYH;djhkag wkql=,j ms<sfh< lr we;s nj;a wOHCI uKav,fha u;h fjz' wkd.;h ixhqla; md,khl ienE jgskdlu /|S mj;skafka wkaOdkqlrKfhka ;Dma;su;a jsh yels wNHdi l%u moaO;s yd m%;sm;a;s ud,djka ;=< fkdj, jHdmdrhg iuznkaO mdrAYjhkaf.a jsYajdih i;H jYfhkau oskd .; yels by< wjxlNdjfhka yd idOdrK;ajh u; lghq;= mj;ajd f.k hdu ;=< njg wOsldrsh jsYajdi lrhs'

jdr

AIsl

jdr

A;dj

- 2

010

jrdh ixLHdf,aLk

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jrdh ixLHdf,aLk

78

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fld<U jrdh

jrdh mrsudKh

c, m%foaYh fylaghdr® 184.6 jev lrk fõ,djka jifr® iEu oSklu meh 24 fiajd moku u; fld<U jrdh fiajfha fhfohs'

ksrs; oS. oShlvkfha oS. m%udKh uSgrA 1,570

jhU oS. oShlvkfha oS. m%udKh uSgrA 810

BYdk oS. oShlvkfha oS. m%udKh uSgrA 330

ngysr msjsiqu uSgrA 230x16

W;=r msjsiqu uSgrA 190x13

keõ nvq fufyhquz

ny:Z.; 87.5% wm.uk fõ,dj kef.Zkysr - ngysr m%Odk uqyqoq udr®.fha isg meh 1'5ls'

f;d.lvk 1.1% jsh<s f;d. 4.3%

oShr f;d. 7.1%

.d,a, jrdh

jrdh mrsudKh

c, m%foaYh fylaghdr® 15.3593 msjsiqï oSh;a udr®.h uSgr® 140

f.dvnsuz m%foaYh fylaghdr® 16.2246

wkque;sh ,;a m%fjzY udrA.fha os. uSgr® 130

wkqu; .eUqr uSgr® 7.3

jevlrk fõ,djka uehs osk osjd ld,fha muKla kdjql lghq;= fkdlrkq ,nk w;r meh 24 moku u; jifrA iEu osklu ;u fiajdjka mj;ajdf.k hhs'

wm.uk fõ,dj kef.Zkysr - ngysr m%Odk udr®.fha isg - wm.uk ld,hla ke;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jrdh ixLHdf,aLk

79

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

kex.=rï,Efï myiqlï

tla me;a;lg we;s kex.=ruzm,j,a ixLHdj 05

kex.=rïm< uq:Z oS. ^uSgr®& me;a;lg .eUqr ^uSgr®& laf,dikanr®.a md,u 420 8.9 kj md,u 162 8.9 kj md,u$yria 84 8.9

.=oï myiqluz

.=ofï ku fyda msysgSu

tall m%udKh

idudkH Wi ^wvs&

m%foaYh ^jrA. wvs&

Odrs;djh ^>k wvs&

ny:Z ;ekam;a lsrsfuz Wi ^wvs&

wxl 01 - 23 13,333 306,667 10

wxl 02 - 23 40,000 920,000 10

;S%l=Kdu,h jrdh

jrdh mrsudKh

kex.=rï,Efï myiqlï

kex.=ruz,Efuz myiqluz

uq:Z os. ^uSgrA&

me;a;l .eUqr ^uSgrA&

m%Sud cegsh ^wNHka;r& 122 5.9

mS%ud cegsh ^Ndysr& 240 14.2

mS%ud cegsh ^nyqjsO& 179 10.3

wIar*a md,u 250 12.5

me;s kex.=ruzm<j,a 90x2 8.5

fgdalsfhda isfuka;s cegsh 155 9.3

f;,a f.dvnEfuz md,u ^LKsc f;,a& 200 9.75

c, m%foaYh fylaghdr® 1,630

msjsiqï oSh;a udr®.h uSgr® 500

jev lrk fõ,djka uehs oSk osjd ld,fha kdjql lghq;= fkdlsrSu yereKqfldg ;%Sl=Kdu,h jrdh jifrA iEu osklu meh 24 moku u; ;u fiajd mj;ajdf.k hhss'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jrdh ixLHdf,aLk

80

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uvzfldjz m%foaYfha msysgs md,u 45 3.5

gSgSta ys msysgs cegsh 190 2.0-4.0

isf,daka cegsh 50 2.5

k.r md,u 60 2.5

uq;+rA md,u 60 3.0

mstiavs cegsh 25 1.5

mrK k.r md,u 50 2.0

.=ouz ms<sn| jsia;r gSgSta

.=ouz wm.ukh idudkH Wi ^wvs&

m%foaYh ^j'w'&

ny:Z ;ekam;a lsrSfuz Wi ^wvs&

Odrs;djh ^>k wvs&

wxl 03 90x70 15 6,300 12 75,600

wxl 04 190x95 19 18,050 14 252,700

wxl 05 ta 150x110 25 16,500 15 247,500

wxl 05 nS 150x80 15 12,000 12 144,000

wxl 06 300x110 20 33,000 15 495,000

ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI jrdh

jrdh mrsudKh

fo%daKs m%foaYh fylaghdrA 55.5 fo%daKsfha .eUqr uSgrA 17 ngysr oshlvkfha os. uSgrA 988 fk!ld ksrAudKh DWT 100,000 kef.Zkysr oshlvkfha os. uSgrA 310 <.ZdjSfuz we< udrA.h uSgrA 210x16 yerjquz jl%h uSgrA 600

md,uz os.

idudkH kejz nvq md,uz uSgrA 600 fiajd md,uz uSgrA 105 f;,a md,uz uSgrA 610

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jeo.;a ixOsia:dk

81

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

1505 mD;=.Siska jsiska kdjsl l|jqrla$jrdhla jYfhka Ndjs;hg .ekSu wdrïN lsrSfuka miqj fld<U wmros. rgj, oek.ekSug ,la jsh'

1875 VII tvzjvz rcq jsiska foieïnr® 09 jk osk ksrs; os. oshlvkhg uq,a ., ;nkq ,enSh'

1882 fld<U jrdh mrsmd,kh lsrSu ioyd jrdh uKav,h msysgqjk ,os'

1885 uSgr® 1285 la os. ksrs; os. osh lvkfha boslsrSuz ksulsrSu

1898 uSgr® 335 la os. Bidk os. osh lvkfha boslsrSuz ksulsrSu

1899 jsh<s ;gdlfha boslsrSuz wdruzN lsrSu

1906 uSgrA 814 la os. whs,kaâ osh lvkfha boslsrSuz ksulsrSu

1906 jsh<s ;gdlfha boslsrSuz ksulsrSu

1909 jsh<s ;gdlh ioyd uSgrA 250 la os. .hsâ mshrh ^fufyhquz md,u& b|slr ksulsrSu'

^m<uq jeks .eUqre osh woaor kex.=rï fmd<&

1912 j;auka ch ny,q mr®hka;h msysgs ia:dkfha w.=re cegs 18 la b|slr ksulsrSu

1912 ksrs; os. osh lvkfha uSgr® 550 la os. os.=j b|slr ksulsrSu

1913 jrdh ixjr®Ok yd kv;a;= lghq;= bgq lsrSu ioyd fld<U

jrdh fldusIka iNdj msysgqjk ,os'

1922 Lksc f;,a fufyhqï myiqlï ie<iSfï ldr®hh ksu lsrSu

1950 uSgr® 9)11 osh .eUqrla iys; woaor kex.=rïm<j,a myf<djla iy uSgr® 7'5 l osh .eUqrla iys; fjr<dikak hd;%d kex.=rï

fmd<j,a follao, jr®. uSgr

55,800 l hdno udr®.ia: nvq .nvd iy .=oï bvlv bos lsrSu wdrïN lsrSu

1954 ksrs; os. osh lvkfhys b|slr ksul< woaor

kex.=rïm<j,a II jeks t<sifn;a uy /csk jsiska jsjD; lrkq ,enSu iy th

“t<sifn;a /csk cegsh”

hkqfjka kï lsrSu' “f.d;sla” rdclSh rej,a hd;%dj t<sifn;a /csk cegsfhys kex.=rï ,o m<uq hd;%dj jsh'

1956 woaor kex.=rïm<j,a 17la, udr®.ia: nvq .nvd yd .=oï ;kd ksu lsrSu

1958 fld<U jrdfha keõnvq fufyhqï lghq;= cki;= lrk ,oqj jrdh ^keõnvq& ixhqla; uKav,h msysgqjk ,os'

1964 .d,q jrdfha keõnvq fufyhqï lghq;= cki;= lrk ,os'

1967 jrdh ieioqï yd wdrCIl fiajd ixia:dj msysgqjk ,os'

1967 ;%sl=Kdu<h jrdfha keõnvq fufyhqï lghq;= cki;= lrk ,os'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jeo.;a ixOsia:dk

82

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

1979 fld<U jrdh fldusIka

iNdj, jrdh ^keõnvq& ixhqla; uKav,h iy jrdh ieioqï yd wdrCIl fiajd ixia:dj taldnoaO fldg YS% ,xld jrdh wOSldrsh msysgqjk ,os'

1980 fld<U jrdh ioyd m%Odk ie<eiau cmka rcfha iyfhda.h we;sj ms<sfh< lrk ,os'

1980 t<sfifn;a /csk cegsfha kj mr®hka;h W;aijdldrfhka wdrïN lsrSu

1982 m<uq jeks .ekag%s fodUlrh ) gekaf.da 80 fiajh ioyd fhdod .ekSu

1982 kj ny:Z mr®hka; boslsrSfï fldka;%d;a;=j cmdkfha fmkagd ´Ika jlpsl= taldnoaO iud.u iu. w;aika lrk ,os'

1983 iïmQr®K WmlrK iys;

ny:Z mr®hka;fha I jeks woshr boslsrSfï lghq;= wdrïN lsrSu

1984 iïmQr®K WmlrK iys;

ny:Z mr®hka;fha II jeks woshr boslsrSfï lghq;= wdrïN lsrSu

1984 t<sifn;a /csk cegsfhaa ny:Z

kex.=rïfmdf<ys “ysgdps” g%dkaiamr® fodUlr y;rla ^04& fiajh ioyd fhdod .ekSu

1985 ch ny: mr®hka;fha I jeks woshr jsjD; lsrSu

1987 YS% ,xld jrdh wOsldrsfha uyfmd< wNHdi wdh;kh wdrïN lsrSu

1987 ch ny:Z mr®hka;fha II jeks woshr jsjD; lsrSu

1988 fjrf<ka Tífnys ;ks fndahd kex.=rïm< msysgqjd fiajh ioyd fhdod .ekSu

1994 kj jrdh m%fõY udr®.h ;kd ksu lsrSu

1995 ch ny:Z mr®hka;fha III jeks woshr jsjD; lsrSu

1996 ch ny: mr®hka;fha IV jeks woshr jsjD; lsrSu

1998 iu.s ny: mr®hka;h wdrïN lsrSu

1998 wkqnoaOs; jrdh iuq:Zj

1999 kef.kysr fjrf<ys T,qjs,a m%osmd.drh fiajh i|yd fhdod .ekSu iy T,qjs,a kdjsl mqyqKq wdh;kh jsjD; lsrSu

1999 /csK ny:Z mr®hka;fha ol=Kq wdishd;sl msjsiquz mrAhka; ixjrAOk lghq;= wdruzN lsrSu

1999 ;%sl=Kdu<fha woaor kex.=rïm< jHdmD;shla boslsrSu wdrïN lsrSu

2000 ol=Kq fld<U jrdh ilH;d wOHhkh wdrïN lsrSu

2000 .d,q jrdfha kj kex.=rïfmd<la wdrïN lsrSu

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jeo.;a ixOsia:dk

83

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

2000 mE,shf.dv ny:Z keõnvq uOHia:dkh wdrïN lsrsSu

2000 l<dmSh jrdhla jYfhka .d,q jrdh ixjr®Okh lsrSu ioyd wjidk jdr®;dj bosrsm;a lsrSu

2000 W;=re mshrh ixjr®Okfhys II jeks woshr wdrïN lsrSu

2000 ;ks)kej;=ï f,aLK lghq;= uOHia:dkh wdrïN lssrSu

2001 .d,q jrdfha kj cegsh wdrïN lsrSu

2003 T,qjs,a jrdh m%fõY udr®.h bos lsrSu wdruzN lsrSu

2003 YS% ,xld jrdh wOsldrsfha iuqo%sl fl!;=ld.drh jsjD; lsrSu

2003 W!k megjqï ny: ^LCL& iy f;d.)lvk keõnvq ioyd .KqfoKqldr fiajd uOHia:dkh wdrïN lsrSu

2003 isjs,a jev lghq;= iuzmqrAK jSu;a iu.Zu iu.s ny:Z mrAhka;h W;aijdldrfhka wdruzN lsrSu

2004 iu.s ny:Z mr®hka;fha ny:Z fufyhqï lghq;= W;aijdldrfhka wdrïN lsrSu

2004 YS% ,xld jrdh wOsldrsfha 25 jk ixj;airsl W;aijh meje;ajSu

2004 uy mrsudK fiajd wxYfha cd;sl M,odhs;d iuzudkh ch ny:Z mr®hka;h jsiska oskd .kakd ,os'

2004 fld<U jrdfha ny:Z oi,CI 2la ^us,shk 02la& fufyhjSu

2005 T,qjs,ays jrdh yd ksjdi fhdackd l%ufhys boslsrSfï lghq;= wdrïN lsrSu

2005 uOHu mrsudk fiajd wxYh hgf;a l=i,;d iy;slhla YS% ,xld jrdh wOsldrsfha uyfmd< wNHdi wdh;kh fj; cd;sl M,odhs;d f,alï ldr®hd,h jsiska m%odkh lrkq ,enSu'

2006 fld<U jrdh i|yd ny:Z wdrCIl Wmkhkhka iy fu.d fmdarAgz Wmkhkhka y|qkajd osu

2006 fld<U ol=Kq jrdh boslsrSu i|yd Wmia:uzNl jk fhdacs; fld<U jrdh mq:,a lsrsfï jHdmD;sh i|yd wjfndaO;d .sjsiqula w;aika lsrSu

2006 yïnkaf;dg jrdh ixjrAOk

jHdmD;sfha woshr I i|yd jsia;rd;aul ie<iqï lghq;= ms<sn| wjfndaO;d .sjsiqu w;aika lsrSu

2007 yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jHdmD;sfha boslsrSuz jev wdruzN lsrSu yd uqo,a .sjsiqu w;aika lsrSu

2008 T,qjs,a jrdh jHdmD;sfha boslsrSuz jev wdruzN jSu

2008 fld<U jrdh mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sfha boslsrSuz lghq;= wdruzN jSu

2008 yuznkaf;dg jrdfhys kejz f;,a iemhSfuz myiqluz

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jeo.;a ixOsia:dk

84

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ie<iSu i|yd;a f;,a gexls ixlSrAKh b|slsrSu i|yd;a fldka;%d;a .sjsiqu w;aika lsrSu

2009 yuznkaf;dg jrdfha kejzf;,a iemhSfuz myiqlu yd f;,a gexls jHdmD;sh iy mrsmd,k f.dvke.Zs,a, boslsrSu i|yd uq,a., ;ensu

2009 chny:Z mrAhka;fha mrAhka; l<ukdlrK

moaO;sh “NAVIS” olajd jrAOkh lsrSu

2010 2010'08'15 yuznkaf;dg ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI jrdfha c, fo%daKshg uqyqoq c,h msrjSfuz W;aijh

2010 2010'11'18 yuznkaf;dg ud.uz reyqKqmqr uyskao rdcmCI jrdh W;aijdldrfhka jsjD; lsrSu

2010 ch ny:Z mrAhka;fha ny:Z us,shk 02la fufyhquz lsrSu

2010 fld<U jrdfha ny:Z us,shk 04la fufyhjSu

wOHCI uKav, jdrA;dj 86

uq,H lghq;= jdrA;d lsrSu iuznkaOfhka wOHCIjrekaf.a j.lSu

89

js.Kk lusgq jdrA;dj 90

jHjia:dms; wkql+,;d m%ldYh 91

fufyhquz yd uq,H jeo.;a lreKq 92

fYaI m;%h 97

wdodhuz m%ldYh 98

ialkaO.; m%d.aOkh 99

uqo,a m%jdy m%ldYh 100

fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s 101

uq,H m%ldYkhg wod< igyka 109

oijia idrdxYh 134

w;alr.;a m%;sM, iefljska 136

.sKquz i|yd jq mdrsNdIs; jpk 137

jdr

AIsl

jdr

A;dj

- 2

010

uq,H m%ldY igyka

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, jdrA;dj

86

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

2010'12'31 oskg Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wOHCI uKav,h my; i|yka mrsos jsh' wdpdrAh m%sh;a ns jsl%u uy;d iNdm;s bkaosl lreKdcSj uy;d Wm iNdm;s lms;dka ksyd,a lemafmgsfmd< uy;d l<ukdldr wOHCI ffjoH ixch fiaor fikr;a uy;d jsOdhl wOHCI m%ikak l:Z;rf.a uy;d wOHCI wdrA ta ch;siai uy;d wOHCI wdpdrAh ous;d o fidhsid ush wOHCI vnz,sjz tia lreKdr;ak ush wOHCI taIk o is,ajd uy;d wOHCI iudf,daps; jrAIh ;=< wOHCI uKav,h /iajSuz 12la mj;ajd we;' wOHCI uKav,fha Wm lusgqjla f,i ls%hd;aul jk l<ukdlrK lusgqfjz /iajSuz fod<yla ^12& 2010 jrAIh ;=< os meje;ajsKs' wOHCI uKav,fha wfkla wkq lusgqj jk js.Kk lusgqj 2010 jrAIh ;=< os /iajSuz 05la ^myla& meje;ajSh' wOHCI uKav,fha my; i|yka wOHCIjreka js.Kk lusgqfjz idudcslhska f,i ls%hdl<y' wdrA ta ch;siai uy;d vnz,sjz tia lreKdr;ak ush m%ikak l:Z;rf.a uy;d 2010 jrAIfhaos tla tla jrdh ish Odrs;d ugzguz jdrA;d lsrSu;a iu.u f,dj m%uqL fmf<a ny:Z fufyhquz myiqluz oejeka; m%;s,dN iksgqyka

l<y' 2010 jrAIfha f,dal ny:Z fufyhquz lghq;= iu.Z ikaikaokh lrk jsg jsYaf,aIlhska, wdrA:sl jsoHd{hska yd lrAudka;fha ksfhf,kakka w;r talu;sl oelau jkafka NdKav m%jdyKh 12'5] isg 13'5] olajd jrAOkh jS we;s njhs' 2009 jrAIfha mej;s jsiafia iu tall us,shk 460 iu.Z ii|k jsg weia;fuzka;=.; jsiafia iu tall us,shk 517-522 olajd fufyh jk ,os' wkd.; mqrAj oelaula i|yd mj;akd f.da,ShlrKh, wOsYS; kejz nvq o we;=Z:Zj f;d. lvk kejznvq ny:Z njg mrsjrA;kh lsrSu, fkdlvjd mj;ajdf.k hdu iy rfgys fj<|du ixjrAOkh lsrSfuz wfmaCIdj ny:Z fufyhquz lghq;= j,ska jdrAIslj .Kkh l< wkqmd;h 5] isg 8] olajd njg iy;sl jsh hq;=h' 2010 jrAIfhaos jsiafia iu tall 4,137,441la fufyhjuska fld<U jrdh kj jdrA;djla msysgjkq ,enSh' fmr jrAIfha tkuz 2009 jrAIfha fuu ld,iSudj iu.Z ixikaokh lrk jsg fld<U jrdfha fuu jsiafia iu tall us,shk 4'1l fufyhjSu;a iu.Z 19'4]l jrAOkhla fmkakquz lrhs' f.da,Sh fj<|dfuz wjmd;hg fmr 2008 jrAIfhaos jdrA;d lrk ,o fuf;la jdrA;d jq Wmrsu ldrAh idOk wkqmd;h jq jsiafia iu tall us,shk 3'68l iuia: orAYlh iu.Z ixikaokh lrk jsg fld<U jrdh 10'5]l jrAOkhla fmkakquz lrhs' iuia: fufyhquz Odrs;djh jq jsiafia iu tall us,shk y;rg ^04& jevsu odhl;ajh ,ndfouska chny:Z mrAhka;h muKla ;ksju Odrs;djh jsiafia iu tall us,shk 2'1l jdrA;djlg <.Zdjsh' tia ta cs gs iud.fuz jrAOkh jq 12'6] iu.Z ixikaokh lrk jsg chny:Z mrAhka;fha Odrs;djh 26'4]l by<hdula isoq jS we;'

2009 jrAIfhaos jsiafia iu tall us,shk 3'46la jq fld<U jrdfha

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, jdrA;dj

87

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ny:Z fufyhquz Odrs;djh 2010 jrAIfhaos jsiafia iu tall us,shk 4'14la olajd jevs jsh' ^jrAOkh jsiafia iu tall 673,144 fyda 19'4]ls&

2009 jrAIh iu.Z ixikaokh lrk jsg 2010 jrAIfhaos fld<U jrdfha wNHka;r ny:Z fufyhquz Odrs;djh 24'0]lska ^jsiafia iu tall 180,252) by< f.dia we;'

2009 jrAIh iu.Z ixikaokh lrk jsg fld<U jrdfha m%;skejz.; lsrSuz ny:Z fufyhquz Odrs;djh 17'6]lska ^jsiafia iu tall 462,534& by< f.dia we;'

2009 jrAIfha fgdka us,shk 46'3 iu.Z ixikaokh lrk jsg fld<U jrdfha fufyh jk ,o iuia: fgdka m%udKh fgdka us,shk 58'7 ^26'7]& olajd jrAOkh jS we;'

2009 jrAIfha tall 6,732 iu.Z ixikaokh lrk jsg wNHka;r fudagrA r: fufyhquz Odrs;djh o tall 45,779la fufyhjuska 312]lska oejeka; jrAOkhla jdrA;d lr we;'

2010 jrAIh ;=< kejz meusKSu 2009 jrAIh iu.Z ii|k jsg 4,114 isg 3,910 olajd 5'0]lska wvq jS we;' 2009 jrAIfha meusKs ny:Z fk!ld m%udKh 3,304la jQ w;r 2010oS 3,076 olajd 6'9]lska wvq jS we;' 2010 jrAIfha kejz meusKSu ixLHd;aulj my; jegSula olakg ,enqK o fufyh jk ,o iuia: fgdka m%udKfha iy ny:Z fufyhquz Odrs;djfha jsYd, jrAOkhla fmkakquz lrhs' fuh fk!ldjkaf.a jsYd,;ajh jevsjSu yd tla fk!ldjl m%jdykh lsrSu$fufyh jkq ,nk fgdka jsiafia iu tall m%udKfha jrAOkh meyeos,sj fmkakquz lrkakls' M,odhs;djh by< kxjkq jia kj mrAhka; l<ukdlrK moaO;shla

y|qkajd oqka w;r oekgu;a jir 25la merKs Ndjs;fha mj;sk fodUlr fjkqjg ia:dms; lsrSu i|yd kj ny:Z fodUlr yd g%dkaia*rA fodUlr weKqjquz lr we;' chny:Z mrAhka;h fj; wu;r ny:Z Odrs;djhla f.kajd .ekSug wOHCI uKav,h jsiska jsjsO fj<| l%fudamdhka wkqu; l< w;r m%uqL fmf<a kejz iud.uz iu.Z mrAhka; fiajd .sjsiquz lsysmhlgo w;aika ;nk ,os' Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iu.Z mrAhka; fiajd .sjsiquz j,g t<Us we;s kejz iud.uz jsfYaIfhkau ch ny:Z mrAhka;fha fufyhquz Odrs;djh by< kexjSug w;sYhskau odhl;ajh ,ndfok ,os' 2010 jrAIh ;=< os w,qf;ka m%Odk kejz udrA. fiajdjka 10la yd fmdaIl fiajdjka 02la chny:Z mrAhka;h fj; f.kajd .ekSug lghq;= i<iajd .kakd ,os' l<ukdldrs;ajfha wdl%uKYS,s fj<| l%fudamdhka, fufyhquz, udkj iuzm;a yd mrAhka; l<ukdlrK moaO;sfha wOsfY%aKslrKh by; i|yka lrk ,o ch.%yKhka i|yd jsYd, odhl;ajhla ,nd os we;' ch ny:Z mrAhka;fha$iu.s ny:Z mrAhka;fha mrAhka; fufyhquz moaO;sh fjkqjg NAVIS

SPARCS/EXPRESS m%;sia:dmkh lrk ,o w;r th iuia: mrAhka; fufyhquz taldnoaO lsrSug;a, ie<iquz lsrSuz yd m%fjzY fodrgqj yd md,u w;r ny:Z iS>%fhka tyd fuyd f.khdug;a, fuu.ska ny:Z i|yd .;jk ld,h iy fk!ld yrjd hejSfuz ld,h fo.=Khlska wvqlr .ekSug;a Wmldr jS we;' f,dj by<u fm< jrdhhka fndfyda m%udKhla 2010 jrAIh ;=< os fufyhquz Odrs;d jrAOkh wxl foll ixLHdjlska jdrA;d lr we;s w;r f,dj by<u ny:Z fufyhquz jrdhhka 30 w;=rska fld<U jrdh 19'4]l oejeka; jrAOkhla jdrA;d lr we;' ny:Z fufyhquz lrkq ,nk f,dalfha

jdrAIsl jdrA;dj 2010 wOHCI uKav, jdrA;dj

88

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

by<u jrdhhka 30 w;rska fld<U jrdh 07 jk ia:dkhg m;a j we;' 2010 jrAIfha Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wdodhu remsh,a us,shk 28,279la js we;s w;r 2009 jrAIh iu.Z ixikaokh lrk jsg th 21]l jevsjSuls' 2009 jrAIfhaos remsh,a us,shk 1,942la jq Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fufyhquz ,dNh 2010 jrAIfhaos remsh,a us,shk 4,387 olajd jevs jS we;s w;r th 126]l by< hduls' ny:ZlrKh ms<sn| cd;Hka;r jrdh fY%aKs.; lsrSug wkqj 2009oS 30 jk ia:dkh oerE fld<U jrdh 2010 oS 28 jk ia:dkhg m;aj we;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 uq,H lghq;= jdrA;d lsrSu iuznkaOfhka wOHCIjrekaf.a j.lSu

89

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,xld jrdh wOSldrsh jsiska ish:Z .Kqfokq ms<sn| .sKquz fmd;a ksishdldrj mj;ajdf.k hkq ,nk njg;a, mj;Sk ;;a;ajh yd jrAIfha ,dNh$mdvqj ms<sn| i;H yd idOdrK oiqkla fmkakquz flfrk whqrska tys uq,H m%ldY ilialrkq ,nk njg;a, iy;sl lsrSfuz j.lSu 1971 wxl 38 ork uqo,a mkf;a ^12& yd ^13'6& j.ka;s hgf;a wOHCI uKav,h fj; mejrs we;' ta wkqj, wOHCI uKav,h jsiska, .sKquz fmd;a ksishdldrj mj;ajdf.k hdug wOSldrsh fufyhjSu;a, ks;sm;d jq ish /iajSuz j,os;a js.Kk lusgqj yryd;a uq,H jdrA;dlrK ms<sfj; mqKrSCIKh lsrSu;a lrkq ,en we;' fuu jdrA;dfjys olajd we;s uq,H m%ldY ms<sfh< lsrSfuzoS ia:djr mokula u; ksis .sKquzlrk m%;sm;a;s wkq.ukh lsrSug;a, idOdrK yd jspCIK ;lafiare j,ska ;yjqrelsrSug;a, wOHCI uKav,h ie<ls,a, fhduqfldg we;'

wOsldrsfha j;aluz wdrCId lr.ekSu;a, jxpd yd fjk;a wl%usl;d j,lajd.ekSu yd wkdjrKh lr.ekSu;a Wfoid ;ukag idOdrKj jsjD;j mj;akd jq mshjrhkaa wOHCI uKav,h jsiska .kq ,en we;' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha jHdmdr lghq;= l%uj;a whqrska mj;ajd f.khdug;a, tys j;aluz wdrCId lr.ekSug;a, jdrA;d j, ksrjoH;djh yd jsYajdikSh;ajh yels;dla oqrg ;yjqre lsrSug;a wjYH jkakdjq wNHka;r msrslaiquz, wNHka;r js.Kk iy uq,H yd fjk;a md,kj,ska iukajs; idrA:l yd mqrAK wNHka;r md,k l%uhla wOHCI uKav,h jsiska ls%hd;aul lrkq ,en we;' wOHCI uKav,fha wK mrsoS

lms, ,shk.uf.a wOHCI uKav, f,aluz

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.Kk lusgq jdrA;dj

90

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

hym;a uq,Huh f;dr;=re jdrA;d lrk moaO;shla mj;ajdf.khdu fjkqfjka iudf,dapkh iy wOSCIK lghq;= isoqlsrSu i|yd js.Kk lusgqj fj; n,h mjrd we;s w;r tu.ska ks;s rS;s, md,k m%;sm;a;s, ixia:dms; md,k wjYH;djhka jeks l<ukdldrs;ajhg iy wod< n,Odrska fj; ksjeros, wod< iy ldf,daps; f;dr;=re iemhSu iy wdh;ksl msrsjeh M,odhs f,i fhdod .ekSfuz wruqKska ldrAh uKav,h jskh, wkjYH jshouz bj;a lsrSu iy oqIK ls%hdjka iuznkaO lreKq iudf,dapkh lsrSu i|yd ukd f,i ie<iquz lr we;' js.Kk lusgqj iukajs; jqfha wOHCI uKav,fha uyd NdKavd.dr ksfhdacs;hd iy ;j;a fjk;a wOHCIjreka fofofkl=f.ks' rdcH jHdmdr ksrAKdhlhkag wkqj 2010 jrAIfha os mq:Z,a wkdjrKh lsrSuz iy uq,H l<ukdlrK ksmqK;d ms<sn|j w;aoelSuz we;s wOHCI uKav,fha NdKavd.dr ksfhdacs;hd jk fmdoq rdcH jHdmdr wOHCI wdpdrAh nS tuz tia ngf.dv uy;d iy bka wk;=rej uqo,a iy ie<iquz wud;HdxYfha fcHIaG wdrA:sl m%;sm;a;s ms<sn| WmfoaYl wdrA ta ch;siai uy;d hk fofokdu iNdm;sjreka f,i fiajh lrk ,os' uyd NdKavd.drfha lghq;= ms<sn|j ukd m<mqreoaola we;s ks, n,fhka wOHCI uKav, idudcslfhl= f,i m;ajq frA.= wOHCI ckrd,a vnz,sjz tia lreKdr;ak ue;sKsh o lusgqfjz idudcslfhl= f,i lghq;= lrk ,os' rcfha js.Kk wOsldrsjrhd ksrSCIlfhl= f,i /iajSuz j,g iyNd.s jq w;r wjYH wjia:d j,os Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wfkl=;a fcHIaG ks<OdrSka o /iajSuz j,g iyNd.S jqy' m%Odk wNHka;r js.Kl, lusgq f,aluz f,i lghq;= lf<ah' m%Odk wNHka;r js.Kl jsiska ms<sfh< lrk ,o 2010 jrAIh i|yd jq mrsmqrAK js.Kk jev igyk lusgqj jsiska ie<ls,a,g Ndckh fldg ms<s.kakd ,os' jrAIh ;=<os lusgqj /iajSuz myla mj;ajd we;' jdrAIsl

jdrA;dj ksis fjz,djg bosrsm;a fldg m%ldYhg m;alsrSfuz wjYH;djh flfrys jsfYaI wjOdkh fhduq lsrSu we;=:Zj jevs oshqKq lsrsuz wjYH lrk wfkl=;a fCIa;%hkays fukau js.Kk jdrA;d .eg:Z iy js.Kk jsuiquz i|yd ms<s;=re iy wNHka;r iy ndysr js.Kkhka foflys ksrSCIKhka, wNHka;r md,k l%u ms<sn|j o lusgqj jsiska idlpzPd lrk ,os' ksjeros ls%hdudrA. .kakd ,o w;r .kakd ,o ;SrK u; bosrsfhaos wkq.ukh l<hq;= ls%hdudrA. ms<sn|j o idlpzPd lrk ,os' idlpzPdjg noqka jq jeo.;a lreKq wOHCI uKav,h fj; jdrA;d lrk ,os' idudcslhska, ks<OdrSka jsiska ,nd oqka w.kd odhl;ajh iy jsfYaIfhkau js.Kk ls%hdj,sh ;=<os js.KldOsm;sjrhdf.a b;d jgskd ksrSCIK iy jsfjzpkhka w.h lrk w;r tlS ish,q fokd fj; udf.a lD;{;djh mqolrus'

wdrA ta ch;siai iNdm;s - js.Kk lusgqj

jdrAIsl jdrA;dj 2010 jHjia:dms; wkql+,;d m%ldYh

91

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jHjia:dms; wjYH;djhka iuznkaOfhka wkql+,;djh oelajSfuz ;;a;ajh ijsia;rd;aulj my; oelafjz'

fiajl wrA: idOl wruqo, - wOsldrsh iy fiajl odhl;ajhka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha ish:Zu ia:Sr fiajlhska fjkqfjka Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha odhl;ajh jYfhka 15] uqo,la o fiajl odhl;ajh fjkqfjka 10]l uqo,la o wod< udihg miqj t<fUk udifhys wjidk oskg m%:ufhka luzlre fomdrA;fuzka;=j fj; fm%aIKh l< hq;= fjz'

fiajlhskaf.ka wvq lrkq ,enq ish:Zu uqo,a iy fiajlhska i|yd jq wod< wOsldrsfha odhl uqo, kshus; osk fyda Bg m%:ufhka fm%aIKh lrkq ,en we;'

fiajd kshqla;shkaf.a Ndr wruqo,

wOsldrsfha 3] odhl uqo, iEu uilu kshus; osk fyda Bg m%:ufhka fm%aIKh lrkq ,en ;sfnz'

Wmhk jsg f.jSu

Wmhkjsg f.jSfuz noao foaYSh wdodhuz fomdrA;fuzka;=j fj; kshus; oskg m%:ufhka fm%aIKh lrkq ,en ;sfnz'

wdodhuz noq

Wmhkq ,nk wdodhug wod< jq wdodhuz noq f.jSuz noq f.jsh hq;= wdodhula Wmhd we;s iEu wjia:djlosu kshus; osk j,os ff;%udislj f.jkq ,en we;'

jdrAIsl o;a; jdrA;d

wOsldrsfha wdodhuz noq iuznkaOfhka jdrAIsl o;a; jdrA;d 2010 foieuznrA 31 oskg wjika jrAIh i|yd foaYSh wdodhuz fomdrA;fuzka;= fj; jdrAIslj f.dkq lrjkq ,en we;' fuu jdrA;d iEu jrAIhloSu kshus; oskh jq fkdjeuznrA 30 oskg m%:u iuzmqrAK fldg Ndrfokq ,en ;sfnz'

jdrAIsl jdrA;dlrKh

tla tla jir i|yd jq jdrAIsl whjeh yd .sKquz jdrA;d iEu jirloSu Y%S ,xld mdrA,sfuzka;=j uyd NdKavd.drh iy wud;HdxY fj; bosrsm;a lrkq ,en we;'

92

ish:Zu jrdhhka

jsia;rh fld<U ;s%l=Kdu,h .d,a, 2010 2009jrdh jrdh jrdh re' re' re' re' re'

meusKs kejz ixLHdj

kejznvq fk!ld 3,748 96 35 3,879 4,110

fjk;a fk!ld 162 13 13 188 346

rej,a hd;%d - - - - 2

fjk;a hd;%d 433 36 121 590 704

4,343 145 169 4,657 5,162

ny:Z gS B hq tall m%udKh

^Y%S ,x j w&

m%;s kejz.; lsrSuz 1,533,845 1,533,845 1,260,313

wNHka;rsl 563,349 563,349 413,085

kej; .nvd lsrsuz 69,979 69,979 41,090

uq:Z gS B hq tall m%udKh 2,167,173 2,167,173 1,714,488

ny:Z gS B hq tall m%udKh ^tiatacsgs&

m%;s kejz.; lsrSuz 1,561,744 1,561,744 1,372,742

wNHka;rsl 368,895 368,895 338,907

kej; .nvd lsrsu 39,629 39,629 38,160

uq:Z gsBhq tall m%udKh 1,970,268 1,970,268 1,749,809

ny:Z gSBhq tall m%udKh ^fld<U jrdh&

m%;s kejz.; lsrSuz 3,095,589 3,095,589 2,633,055

wNHka;rsl 932,244 932,244 751,992

kej; .nvd lsrsuz 109,608 109,608 79,250

uq:Z gS B hq tall m%udKh 4,137,441 4,137,441 3,464,297

iduzm%odhsl fu'fgd' 3,182,796 1,962,399 318,043 5,463,238 4,984,390

o%j fu'fgd' 4,158,523 191,307 - 4,349,830 4,192,148

7,341,319 2,153,706 318,043 9,813,068 9,176,538

iudk ^fu'fgd'& Y%S ,x j w

ny:Z.; kejz nvq 26,433,676 - - 26,433,676 20,509,147

iduzm%odhsl kejznvq 3,182,796 1,962,399 318,043 5,463,238 4,984,390

o%j 4,158,523 191,307 - 4,349,830 4,192,148

uq:Z iudk ^fu'fgd'& 33,774,995 2,153,706 318,043 36,246,744 29,685,685

iudk ^fu'fgd'& tiatacsgs

ny:Z.; kejz nvq 24,992,648 - - 24,992,648 19,091,782

iduzm%odhsl kejznvq - - -

o%j - - -

uq:Z iudk ^fu'fgd'& 24,992,648 - - 24,992,648 19,091,782

iudk ^fu'fgd'& fld<U jrdh

ny:Z.; kejz nvq 51,426,324 - - 51,426,324 39,600,929

iduzm%odhsl kejz nvq 3,182,796 1,962,399 318,043 5,463,238 4,984,390

o%j 4,158,523 191,307 4,349,830 4,192,148

uq:Z iudk ^fu'fgd'& 58,767,643 2,153,706 318,043 61,239,392 48,777,467

fufyhquz l< o< fgdka m%udKh ^Y%S ,x j w&

ny:Z.; kejz nvq 70,054,498 - - 70,054,498 65,092,198

iduzm%odhsl kejz nvq 11,368,217 1,528,007 216,175 13,112,399 9,024,835

fjk;a 1,998,335 224,473 58,313 2,281,121 2,965,868

uq:Z fgdka m%udKh 83,421,050 1,752,480 274,488 85,448,018 77,082,901

fufyhquz l< o< fgdka m%udKh ^tia ta cs gs&

ny:Z.; kejz nvq 35,487,925 - - 35,487,925 45,120,891

iduzm%odhsl kejz nvq - 0

fjk;a

uq:Z fgdka m%udKh 35,487,925 - - 35,487,925 45,120,891

fufyhquz l< o< fgdka m%udKh ^fld<U jrdh&

ny:Z.; kejz nvq 105,542,423 - 105,542,423 110,213,089

iduzm%odhsl kejz nvq 11,368,217 1,528,007 216,175 13,112,399 9,024,835

fjk;a 1,998,335 224,473 58,313 2,281,121 2,965,868

uq:Z fgdka m%udKh 118,908,975 1,752,480 274,488 120,935,943 122,203,792

msrsia

fiajl uKav,h 11,726 598 500 12,824 13,367

jdrAIsl jdrA;dj 2010

2010 Y%S ,x j w

ixLHdf,aLk

fufyhquz yd uq,H jeo.;a lreKq

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

93

jsia;rh fld<U ;s%l=Kdu,h .d,a, 2010 2009jrdh jrdh jrdhre' re' re' re' re'

fufyhquz wdodhu 24,566 242 237 25,046 20,183

fjk;a wdodhuz 3,157 37 40 3,233 3,148

uq:Z wdodhu 27,724 279 277 28,279 23,331

fufyhquz yd wfkl=;a jshouz (23,834) (662) (622) (25,118) (22,549)

noaaO yd jsfoaY jsksuh ,enSuz$jsfoaY jsksuh mdvq 3,890 (383) (345) 3,162 782

noaog fmr Y=oaO ,dNh$mdvqj (520) (383) (345) (1,248) 1,373

noaog miq Y=oaO ,dNh$mdvqj (336) (383) (345) (1,065) 2,114

fmr jrAIfha .e<mSuz 982 - - 982 140

weia;fuzka;= l< jsfoaY jsksuh bmehsuz ^re'us,shk& 20,461 202 195 20,858 16,897

kejz nvq fgdka tllg

fufyhquz yd fjk;a wdodhuz 821 129 870 780 786

fufyhquz yd fjk;a jshouz (706) (307) (1,956) (693) (760)

fgdka tllg Y=oaO ,dNh 115 (178) (1,085) 87 26

jegqma f,aLkh fjkqfjka jshou 13,088 546 454 14,088 12,592

jegqma f,aLKhg wkqj

uq:Z jshou (55) (83) (73) (56) (56)

uq:Z wdodhu 47 196 164 50 54

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010fufyhquz yd uq,H jeo.;a lreKq

ish:Zu jrdhhka2010 Y%S ,x j w

uqo,a ^remsh,a us,shk&

wkqmd;h

94jdrAIsl jdrA;djm%ia:drsl iudf,dapkh

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

-10,000

-5,000

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

rem

sh,a u

s,shk

jshouz

fufyhquz yd wfkl=;a jshouz

2010 jshou re'us,shk

2009 jshou re'us,shk

jevsjSu$ wvqjSu

2010 2009

wdo

dhu r

emsh,a u

s,shk j

,ska

jrAIh

wdodhu ^jrdh lghq;= wkqj&

kdjsl iafgjfvdarska jdmamq fufyhquz jrdh myiqluz fjk;a

95

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010m%ia:drsl iudf,dapkh

kdjsl 13]

iafgjfvdarska 54]

jdmamq fufyhquz 10]

jrdh myiqluz 9]

fjk;a 14]

2010 jrAIh i|yd wdodhu ^fiajd wkqj& jrdhhka ;=ku

kdjsl iafgjfvdarska jdmamq fufyhquz jrdh myiqluz fjk;a

m%;s kejz.; ny:Z 68]

wNHka;rsl ny:Z

16]

f;d. lvk f;d. yd o%j 16]

fufyhquz kejz nvq m%udKh ms<sn| jsYaf,aIKh ^fu'fgd'& fld<U jrdh ^Y%S ,x j w + tia ta cs gs&

m%;s kejz.; ny:Z

wNHka;rsl ny:Z

f;d. lvk f;d. yd o%j

96

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010m%ia:drsl iudf,dapkh

m%;s kejz.; ny:Z

20]

wNHka;rsl ny:Z 35]

f;d. lvk f;d. yd o%j

9]

fjk;a

36]

Afufyhquz wdodhu ms<sn| jsYaf,aIKh ^jrdhhka ;=fkysu&

m%;s kejz.; ny:Z

wNHka;rsl ny:Z

f;d. lvk f;d. yd o%j

fjk;a

msgq igyka 2010 2009 2010 2009wxlh re re re re

cx.u fkdjk j;aluzfoam< hkaf;%damlrK yd WmlrK 118-119 3.1.1 110,192,856,624 114,267,175,120 110,207,307,140 114,270,187,917

flrS f.k hk m%d.aOk jev 120 3.1.2 69,900,930,976 28,663,994,421 69,900,930,976 28,663,994,421

wdfhdack 120 3.1.3 -

iud.ï fldgiaj, wdfhdack 120 3.1.3.1 21,385,150 21,385,150 21,385,150 21,385,150

md,s; iud.ï j, wdfhdack 120 3.1.3.2 1,000,000 1,000,000 - -

wkqnoaO wdh;k j, wdfhdack 120 3.1.3.3 40,030 40,030 33,901,831 28,235,305

tia ta cs gs wdh;kfha wfhdack 120 3.1.3.4 577,372,113 577,372,113 577,372,113 577,372,113

fjk;a uq,H j;alï j, wdfhdack 121 3.1.4 5,140,432,577 4,656,539,381 5,140,432,577 4,656,539,381

uq:Z cx.u fkdjk j;alï 185,834,017,470 148,187,506,216 185,881,329,787 148,217,714,288

cx.u j;aluzjgzfgdare NdKav 121 3.2.1 2,543,913,808 2,642,564,985 2,543,913,808 2,642,564,985

udrA.ia: NdKav 121 3.2.2 148,575,016 379,853,570 148,575,016 379,853,570

fj<| Kh.e;shka yd Wmps; wdodhu 122 3.2.3 1,486,389,896 1,440,433,573 1,453,858,289 1,456,713,319

fj<| fkdjk Kh.e;shka yd w;a;sldrï f.jSï122 3.2.4 4,224,150,806 13,031,240,644 4,224,150,806 13,038,893,680

fmr f.jquz 122 64,479,492 51,303,636 64,479,492 51,303,636

Kh iy fiajl w;a;sldrï 123 3.2.5 4,902,598,162 5,114,402,901 4,944,099,135 5,151,804,249

Kh .sKquz 121 3.2.6 1,412,449 13,212,014 1,412,449 13,212,014

flgs ld,Sk wdfhdack 123 3.2.7 3,114,458,315 435,413,376 3,114,458,315 435,413,376

;ekam;= yd fjk;a ,ensh hq;= uqo,a 124 3.2.8 385,907,578 364,266,440 386,521,178 364,806,440

uqo,a yd uqo,a iudk oE 124 3.2.9 497,324,681 413,529,093 581,351,691 484,385,835

- -

17,369,210,206 23,886,220,233 17,462,820,182 24,018,951,104

uq:Z j;alï 203,203,227,676 172,073,726,449 203,344,149,969 172,236,665,392

iuqÑps; yd j.lSïm%d.aOk fhojqïiuqÑps; m%d.aOk 124 4.1.1 470,551,932 470,551,932 470,551,932 470,551,932

fjk;a m%d.aOk 124 4.1.2 7,120,827,853 7,120,827,853 7,120,827,853 7,120,827,853

7,591,379,785 7,591,379,785 7,591,379,785 7,591,379,785

ixps; yd m%;smdokixps; 124 4.2.1 1,468,079,717 419,002,884 1,468,079,717 419,002,884

m%;sodk iy ov wruqo, 124 4.2.2 70,047,575 64,337,054 70,047,575 64,337,054

Kh fíreï lsrsfï ixps;h 125 4.2.3 3,828,973,373 3,828,973,373 3,828,973,373 3,828,973,373

kej; w.h lsrsfï ixps; 125 4.2.4 76,480,827,873 76,406,190,142 76,480,827,873 76,406,190,142

js,uzNS; noq 125 4.2.5 12,114,566,119 12,860,107,100 12,114,566,119 12,860,107,100

r|jd.;a ,dN 125 4.2.6 (15,167,380,909) (15,412,487,623) (15,034,926,191) (15,312,209,077)

78,795,113,748 78,166,122,930 78,927,568,466 78,266,401,476

cx.u fkdjk j.lSïjrdh ixjrAOk Kh ^cmka Kh& 125 4.3.1 42,143,127,127 42,041,872,015 42,143,127,127 42,041,872,015

fld<U jrdh mq:Z,a lsrsfuz jHdmD;sh^wd'ix'ne'Kh&125 4.3.2 17,128,178,587 10,240,817,832 17,128,178,587 10,240,817,832

yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk Kh 125 4.3.3 30,552,495,737 19,095,964,206 30,552,495,737 19,095,964,206

fjk;a jrdhhka ixjrAOkh i|yd Kh 125 4.3.4 10,378,949,563 21,868,140 10,378,949,563 21,868,140

oSrA> ld,Sk mdrsf;daIsl iemhSu 126 4.3.5 3,700,367,289 3,700,367,289 -

103,903,118,302 71,400,522,193 103,903,118,302 71,400,522,193

cx.u j.lSïKhysus iy Wmps; .dia;= 125 5.1 705,895,370 599,123,272 697,728,490 610,539,872

oSr®>ld,Sk Kh .ekSï j, cx.u fldgia 126 5.2 4,596,138,975 4,814,344,429 4,596,138,975 4,814,344,429

;ekam;= yd w;a;sldrï f.jSï 126 5.3 4,622,349,707 2,736,651,192 4,625,165,202 2,738,937,454

flgs ld,sk m%;smdok 126 5.4 2,541,260,367 5,612,682,319 2,548,153,755 5,620,139,400

m%;smdok cx.u noq 127 5.5 159,286,861 812,617,901 166,212,434 854,118,357

ysuslï mEï i|yd m%;smdok 127 5.6 288,684,561 340,282,427 288,684,561 340,282,427

12,913,615,841 14,915,701,542 12,922,083,417 14,978,361,940

uq:Z ialkaO yd j.lSï 203,203,227,676 172,073,726,449 203,344,149,969 172,236,665,392

wxl 101 isg wxl 108 iy msgq wxl 109 isg 132 olajd jk uq,H m%ldYk i|yd jk .sKqïlrK m%;sm;a;s iy igyka fuu uq,H m%ldYk j, wkql,kh jq fldgils' fuu uq,H m%ldYk Y%S ,xld .sKquzlrK m%us;Skag wkql+,j ms<sfh< lr bosrsm;a lsrsu wOHCI uKav,fha j.lsu fjz' fuu uq,H m%ldYk wOHCI uKav,h wkqu; lr Tjqka fjkqfjka w;aika ;nk ,os'Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wOHCI uKav,h fjkqfjka wkqu; lrk ,os'

wdpdrAh ms%h;a ns jsl%u lms;dka ksyd,a lemafmgsfmd< YsrdKs jkakswdrpzpsiNdm;s l<ukdldr wOHCI wOHCI ^uqo,a&

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fYaI m;%h jdrAIsl jdrA;dj 2010

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

97

jsia;rh igyka 2010 2009 2010 2009

re re re re

jrdh lghq;= j,ska fufyhquz wdodhu 1.1 iy 1.2 25,045,913,526 20,182,928,086 25,303,761,920 20,421,254,101

fufyhquz wdodhu 2.1 (12,059,622,067) (11,239,594,938) (12,061,775,668) (11,243,643,943)

w:Z;ajevshd iy kv;a;= jshouz 2.2 (4,481,907,431) (3,826,433,558) (4,481,907,431) (3,826,433,558)

fufyhquz j,ska wdodhu 8,504,384,028 5,116,899,590 8,760,078,821 5,351,176,600

jrdh lghq;= j,ska fjk;a wdodhuz 1.3 3,233,386,323 3,148,457,203 3,202,799,567 3,130,691,267

mrsmd,k jshouz 2.3 (7,350,921,213) (6,323,634,817) (7,523,750,004) (6,420,167,308)

fufyhquz ,dN 4,386,849,138 1,941,721,976 4,439,128,384 2,061,700,560

jssfoaY Kh u; fmd,s (1,225,174,176) (1,159,422,154) (1,225,174,176) (1,159,422,154)

jsfoaY jsksuh ,enzuz $^mdvq& 2.5 (4,409,809,021) 591,135,443 (4,409,809,021) 591,135,443

yjq,a iud.uz j, noq j,g fmr fldgia ,dN$^mdvq& 5,666,526 5,187,164

noq j,g fmr ,dN (1,248,134,059) 1,373,435,266 (1,190,188,287) 1,498,601,013

wdodhuz noq ie,ls ,dNdxY noq yd iudc j.lsuz 2.6 (159,286,861) (510,067,257) (185,056,463) (551,567,712)

js,uzNS; noq 2.7 342,904,325 1,250,370,485 342,904,325 1,250,370,485

jrAIh i|yd ,dN$^mdvq& (1,064,516,595) 2,113,738,494 (1,032,340,425) 2,197,403,786

bosrshg f.k wd iuqpzps; ,dN$^mdvq& (15,412,487,623) (17,677,575,829) (15,312,209,077) (17,660,962,575)

j;aluz jslsKsu u; uqo,a lr.kakd ,o ixps; m%;Hd.Kkh 327,998,925 10,897,974 327,998,925 10,897,974

(11,476,820,762) (17,666,677,855) (11,376,542,216) (17,650,064,601)

fmr jifrA .e,msuz 2.8 981,624,385 140,451,739 981,624,385 140,451,739

bosrshg f.kd iuqpzps; ,dN$^mdvq& (15,167,380,909) (15,412,487,623) (15,034,926,191) (15,312,209,077)

.sKquzlrK m%;sm;a;s iy msgq wxl 101 isg 132 olajd jk uq,H m%ldYk igyka ix,CIhka fuu uq,H m%ldYk j,u fldgila fjz'

taldnoaO lrk ,o we;=<;a lsrsumd,s;$wkqnoaO iud.uz kdu f,aLkh uq,H jrAIh wjidkh .sKquz ;;a;ajhka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh foieuznrA 31 js.Kkh fkdl<chny:Z mrAhka; iud.u foieuznrA 31 js.Kkh l<Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK yd WmfoaYk fiajd iud.u foieuznrA 31^isysjgkhla f,i& js.Kkh fkdl<taldnoaO lsrsuz i|yd ms<sfj,chny:Z mrAhka; iud.u frALsh moku u;Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK yd WmfoaYk fiajd iud.uiuqpzps; l%ufjzoh

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

YS% ,x j w taldnoaO

wdodhuz m%ldYh98 jdrAIsl jdrA;dj 2010

99

ialkaO wfkl=;a ixps; Kh m%;Hd.Kk r|jd.;a tl;=jjsia;rh m%d.aOkh m%d.aOk yd uqodyersuz ixps; ,dNh

js,uzNk noq ixps;re' re' re' re' re' re' re'

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh2010 ckjdrs 01 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 16,397,436,127 3,828,973,373 74,583,082,282 (17,677,575,829) 84,723,295,738

jifrA Y=oaO ,dNh 1,373,435,266 1,373,435,266

wdodhuz noq yd ie<ls ,dNdxY noq (510,067,257) (510,067,257)

js,uzNS; noq 1,250,370,485 1,250,370,485

jrAIh ;=< ,enSuz $yqjudre lsrsu (3,053,989,089) 140,451,739 (2,913,537,350)

j;aluz m%;Hd.Kk ixps; 1,823,107,860 10,897,974 1,834,005,834

2010 foieuznrA 31 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 13,343,447,038 3,828,973,373 76,406,190,142 (15,412,487,623) 85,757,502,715

2010 ckjdrs 01 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 13,343,447,038 3,828,973,373 76,406,190,142 (15,412,487,623) 85,757,502,715

jifrA Y=oaO ,dN$mdvq (1,248,134,059) (1,248,134,059)

wdodhuz noq yd ie<ls ,dNdxY noq (159,286,861) (159,286,861)

-

js,uzNS; noq 342,904,325 342,904,325

-

jrAIh ;=< ,enSuz $yqjudre lsrsu 309,246,372 981,624,385 1,290,870,758

-

j;aluz m%;Hd.Kk ixps; 74,637,731 327,998,925 402,636,656

2010 foieuznrA 31 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 13,652,693,410 3,828,973,373 76,480,827,873 (15,167,380,908) 86,386,493,534

taldnoaO lrk ,o

2009 ckjdrs 01 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 16,397,436,127 3,828,973,373 74,583,082,282 (17,660,962,575) 84,739,908,992

jifrA Y=oaO ,dNh 1,498,601,013 1,498,601,013

wdodhuz noq yd ie<ls ,dNdxY noq (551,567,712) (551,567,712)

js,uzNS; noq 1,250,370,485 1,250,370,485

jrAIh ;=< ,enSuz $yqjudre lsrsu (3,053,989,089) 140,451,739 (2,913,537,350)

j;aluz m%;Hd.Kk ixps; 1,823,107,860 10,897,974 1,834,005,834

2009 foieuznrA 31 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 13,343,447,038 3,828,973,373 76,406,190,142 (15,312,209,077) 85,857,781,261

2010 ckjdrs 01 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 13,343,447,038 3,828,973,373 76,406,190,142 (15,312,209,077) 85,857,781,261

jifrA Y=oaO ,dN$mdvq (1,190,188,287) (1,190,188,287)

wdodhuz noq yd ie<ls ,dNdxY noq (185,056,463) (185,056,463)

-

-

js,uzNS; noq 342,904,325 342,904,325

-

jrAIh ;=< ,enSuz $yqjudre lsrsu 309,246,372 - 981,624,385 1,290,870,758

j;aluz m%;Hd.Kk ixps; 74,637,731 327,998,925 402,636,656

2010 foieuznrA 31 oskg fYaIh 470,551,932 7,120,827,853 13,652,693,410 3,828,973,373 76,480,827,873 (15,034,926,191) 86,518,948,250

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ysusluz m%d.aOkh Kh uqod.ekSuz

jdrAIsl jdrA;dj 2010ialkaO.; m%d.aOkh

100

msgq igyk 2010 2009 2010 2009fufyhquz lghq;= j,ska uqo,a m%jdyh wxlh re' re' re' re'

wdodhuz noq j,g fmr Y=oaO ,dNh (1,248,134,059) 1,373,435,266 (1,190,188,287) 1,501,990,175

.e<mSuz lrk ,oafoa

.sh jifrA .e<mSuz 327,059,756 140,451,739 327,059,756 140,451,739

cx.u fkdjk j;aluz CIhjSuz 3.1.1 4,683,438,453 4,811,131,067 4,685,605,720 4,811,600,826

wdfhdack wdodhu - ,dNdxY 1.3.3 (595,172,163) (537,541,104) (595,172,163) (537,541,104)

fmd,s ,enZSuz 1.3.1 (682,889,098) (949,450,655) (686,349,139) (953,572,233)

f.jsh hq;= fmd,s - jsfoaY Kh 1,225,174,176 1,159,422,154 1,225,174,176 1,159,422,154

cx.u fkdjk j;aluz jslsKSu u; ,dN$^mdvq& 1.3.1 (17,554,912) 5,265,702 (17,554,912) 5,265,702

jsfoaY jsksuh ,ensuz$^mdvq& 4,409,809,021 (591,135,443) 4,409,809,021 (591,135,443)

ldrl m%d.aOk fjkiajSug fmr fufyhquz ,dN$mdvq 8,101,731,174 5,411,578,726 8,158,384,172 5,536,481,816

ldrl m%d.aOk fjkiajSuzjgzfgdare NdKav j, jevsjsu$wvqjSu 3.2.1 329,929,731 180,102,241 329,929,731 180,102,241

fj<| Kh.e;shka yd fjk;a ,enSuz j, ^jevsjSu&$wvqjSu 3.2.3 8,747,957,660 (7,208,813,959) 8,817,597,904 (7,214,391,816)

fiajl Kh yd w;a;sldruz j, ^jevsjSu&$wvqjSu 3.2.5 211,804,739 365,371,537 207,705,114 328,093,189

flgs ld,sk wdfhdack j, ^jevsjSu&$wvqjSu 3.2.6 (2,679,044,939) 1,301,337,469 (2,679,044,939) 1,301,337,469

;ekam;= yd fjk;a ,ensh hq;= foa j, ^jevsjSu&$wvqjSu 3.2.7 (21,641,138) 174,871,445 (21,714,738) 174,898,448

Khlrejka yd Wmps; .dia;=j, ^jevsjSu&$wvqjSu 5.1 106,772,098 (29,415,454) 74,012,762 (29,859,382)

oSrA>ld,sk Kh .eksuz j, cx.u fldgia ^jevsjSu&$wvqjSu 5.2 (218,205,454) 615,778,791 (218,205,454) 615,778,791

;ekam;= yd w;a;sldruz f.jsuz j, ^jevsjSu&$wvqjSu 5.3 1,885,698,515 1,359,202,531 1,886,227,748 1,358,705,595

flgsld,sk m%;smdok j, ^jevsjSu&$wvqjSu 5.4 (3,071,421,952) 102,745,454 (3,071,985,645) 108,068,562

ysusluzmEuz i|yd m%;smdok j, ^jevsjSu&$wvqjSu 5.6 (51,597,866) (49,451,990) (51,597,866) (49,451,990)

fufyhquz lghq;== j,ska cks; uqo,a 13,341,982,567 2,223,306,791 13,431,308,789 2,309,762,923

f.jk ,o wdodhuz noq 5.5.1 (140,171,902) (280,066,330) (200,516,385) (280,891,710)

fufyhquz lghq;= j,ska ,o Y=oaO uqo,a 13,201,810,665 1,943,240,461 13,230,792,404 2,028,871,213

wdfhdack lghq;= j,ska ,o uqo,a m%jdyhcx.u fkdjk j;aluz w;alr .eksu (635,978,302) (1,077,624,231) (649,583,287) (1,080,771,996)

cx.u fkdjk j;aluz jslsKS u; bosrshg f.k tau 26,531,885 2,257,577 26,531,885 2,257,577

fkdksus m%d.aOk jev 3.1.2 (41,236,936,555) (21,950,916,361) (41,236,936,555) (21,950,916,361)

wdfhdack wdodhuz - ,dNdxY 595,172,163 537,541,104 595,172,163 537,541,104

fmd,s ,ensuz 682,889,098 949,450,655 686,349,139 953,572,233

f.jsh hq;= fmd,sh - jsfoaY Kh (1,225,174,176) (1,159,422,154) (1,225,174,176) (1,159,422,154)

wdfhdack 3.1.3 (483,893,196) (121,081,736) (483,893,196) (121,081,736)

wdYs%; iud.uz j, wdfhdack - - (5,666,526) (8,576,326)

wdfhdack lghq;= j,ska ^fhojq& Y=oaO uqo,a (42,277,389,083) (22,819,795,146) (42,293,200,553) (22,827,397,659)

(29,075,578,418) (20,876,554,685) (29,062,408,149) (20,798,526,446)

uq,H lghq;= j,ska ,o uqo,a m%jdyhjrdh ixjrAOk Kh ^cmka Kh& m%;smqrAKhka 4.3.1 - 14,634,902 - 14,634,902

jrdh ixjrAOk Kh u; wdmiq f.jsuz ^cmka Kh& 4.3.1 (4,308,553,909) (4,219,235,893) (4,308,553,909) (4,219,235,893)

Kh .sKquz 3.1.5 11,799,565 4,521,333 11,799,565 (8,599,350)

fld<U jrdh mq:Z,a lsrsfuz ADB Kh - m%;smqrAKh lsrsu 4.3.2 6,887,360,755 5,910,778,942 6,887,360,755 5,910,778,942

yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk Kh - m%;smqrAKh 4.3.4 11,456,531,531 19,095,964,206 11,456,531,531 19,095,964,206

fjk;a jrdh ixjrAOk Kh 4.3.4 (21,868,140) - (21,868,140) -

fjk;a jHdmD;s Kh 4.3.4 10,378,949,563 - 10,378,949,563 -

oSrA> ld,Sk mdrsf;daIsl m%;smdok 4.3.6 3,700,367,289 - 3,700,367,289 -

mdrsf;daIsl yd ov wruqo,a 4.2.2 5,710,521 47,662,744 5,710,521 47,662,743

m%;smdok yd fjk;a ixps; 4.2.1 1,049,076,833 (17,275,513) 1,049,076,833 (17,275,513)

uq,H lghq;= j,ska ^fhojq& Y=oaO uqo,a 29,159,374,008 20,837,050,720 29,159,374,008 20,823,930,036

uqo,a iul j,ska Y=oaO ^jevsjSu&$wvqjSu 83,795,588 (39,503,965) 96,965,859 25,403,590

jir wdruzNfhaos uqo,a yd uqo,a iul 413,529,093 453,033,058 484,385,835 458,982,245

497,324,681 413,529,093 581,351,691 484,385,835

3.2.8 497,324,681 413,529,093 581,349,691 484,385,835

jdrAIsl jdrA;dj 2010uqo,a m%jdy m%ldYh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

101

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

1.0 ixia:dms; f;dr;=re

1.1 fmdoq lreKq

1984 wxl 07 yd wxl 35 orK mk;a j,ska ixfYdaOs; 1979 wxl 51 ork Y%S ,xld jrdh wOsldrsh mk; u.ska 1979 wf.daia;= 01 jeks osk Y%S ,xld jrdh wOsldrsh msysgqjkq ,enSh'

1.2 m%Odk lghq;= yd fufyhquz lghq;= j, iajNdjh kejz NdKav jdyl lghq;= ^iafgjfvdare&, kejz.; lsrSu yd m%;skejz.; lsrSuz, f.dvnEu yd .=ouz.; lsrSu, jdmamq lghq;=, hd;%dj,ska hd;%dj,g o kshuq .dia;= i|yd nxlr iy .nvd w;r o lsusoquz lghq;= i|yd hd;%d ne| ;ensug iy uqyqo hg kejz w:Z;ajevshd lghq;=, Bg wdkqYdx.sl fiajdjka iemhSu i|yd hd;%d j,g c,h, bkaOk iy jsoq,sn,h iemhSu'

1.3 uqo,a jrAIh

wOsldrsfha uqo,a jrAIh foieuznrA 31 jeks osfkka wjika fjz'

1.4 ,shdmosxps ldrAhd,h Y%%S ,xld jrdh wOsldrsfha ,shdmosxps ldrAhd,h fld<U 01, ;e'fm'595, ffp;H mdr, wxl 19 orK ia:dkfhys msysgd we;'

1.5 fiajl ixLHdj 2010 foieuznrA 31 jk oskg fiajl ixLHdj 12,824 jsh' ^2009 - 13,367&

2.0 jsfYaIs; .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s idrdxYh 2.1 ms<sfh< lsrSfuz moku

fYaI m;%h, ,dN w,dN .sKquz, ialkaO.; fjkiajSuz j, m%ldYk, uqo,a m%jdy m%ldY, .sKquz ;enSfuz m%;sm;a;s iy igyka fmdoqfjz ms<s.;a .sKquz ;enSfuz m%;sm;a;s j,g yd Y%S ,xld jr,;a .KldOsldrS wdh;kh jsiska kshu lr olajd we;s .sKquzlrK m%us;Skag wkql+, jk mrsos ms<sfh< fldg we;s w;r ft;sydisl msrsjeh mokula u; tajd Wmfhda.S lrf.k we;' uq,H m%ldYk flfrys n,mdk WoaOukldrS idOl i|yd .e<mquz lrkq fkd,efnz' wdrA:sl iyfhda.s;djh i|yd jk wruqo, (OCEF) yryd cmdk rch jsiska m%odkh lrk ,o Kh yer ish:Zu jsfoaY jsksuh .KqfoKq tu .KqfoKqj isoqjk jljdkqfjz meje;s jsksuh wkqmd;hka wkqj Y%S ,xld remsh,a j,g mrsjrA;kh lrkq we;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

102

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

2.2 taldnoaO lsrSu Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha uqo,a m%ldYh ;=< fld<U, .d,a, yd ;s%l=Kdu,h jrdhhkays taldnoaO uqo,a m%ldYk wka;rA.; fjz' taldnoaO uq,H m%ldYk j, Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fukau 100]lau wOsldrshg wh;a wkq iud.ula jk ch ny:Z mrAhka; mqoa.,sl iud.fuz uqo,a jrAIfha wjidkhg taldnoaO m%;sM,h j;aluz yd j.lSuz wka;rA.; fjz' taldnoaO uq,H m%ldYk ;=< Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wdY%s; wdh;khka jk Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK iy WmfoaYk iud.u ;=< isoqlrk ,o wdfhdack .sKquzlrK ialkaO l%uh hgf;a .sKquz.; lr we;' wod< jrAIh wjidkhg wdY%s; iud.fuz taldnoaO ,dN fldgi jrAIh i|yd jq taldnoaO wdodhuz m%ldYkh ;=< .sKquz.; lrkq ,efnz' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha .sKquz m%ldYk ;=< wkq iud.uz yd wdY%s; wdh;kfha wdfhdackh .Kkh lr we;af;a msrsjehg jk w;r, wdodhu .Kka f.k we;af;a ,enq ,dNdxY m%udKh u;h'

2.3 ixikaOkd;aul f;dr;=re wOsldrsh jsiska .sKquz m%;sm;a;s j,g wkql+,j ksr;=reju lghq;= lr we;s w;r tajd fmr jir j, .sKquz m%;sm;a;s j,g wkqrEm fjz' fjkia jSula isoq js we;s iEujsgu .sKquz i|yd jk igyka u.ska tajd jsia;r lrkq ,en we;' fmr jrAIfha b,laluz iy igyka wjYH wjia:djkaySos mj;akd jrAIfha bosrsm;a lsrSuz j,g wkql+,j fjkia lr we;'

2.4 LKav f;dr;=re fld<U, .d,a,, ;S%l=Kdu,h hk m%Odk N+f.da,Shuh m%foaY j, msysgs jrdhhka ksrEmkh jkfia ms<sfh< lrkq ,nk LKav f;dr;=re wOsldrsfha jsfYaIs; wx.hls' wdodhuz tl;=lsrSfuzos ilikq ,nk fiajd jrA. wkqj fuu LKav f;dr;=re ;joqrg;a Wm fldgia j,g fnokq ,efnz' jeh jsYaf,aIKh lsrSfuzos y|qkd.;a fuu LKav fldgzGdYhka kuska ye|skafjz'

3.0 ia:djr j;aluz yd ;lafiare lsrSu 3.1 ia:djr j;aluz

ia:djr j;aluz toskg iuqpzps; CIhjSuz wvqlr m%;s ;lafiare uqo,g i|yka lr we;' us< os .ekquz jgskdlu re'5,000/- iy Bg jevs jgskdlulska hq;a whs;uhka j;aluz f,aLKhg we;=<;a lr we;' ^w& ia:djr j;aluz i|yka lr we;af;a wod< oskg iuqpzps; CIhjSuz

wvqlr msrsjehg fyda ;lafiare lsrSu u; fjz'

^wd& miqj flfrk jshouz

miqj flfrk jshou, foam<, hka;% iq;% yd WmlrK whs;ufhys i|yka wdrA:sl m%;s,dN by< hkafka kuz th m%d.aOk.; flfrA'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

103

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wksl=;a ish:Z jshouz oerSug isoq jq jehla f,i wdodhuz m%ldYfhys fmkakquz flfrAA'

3.2 CIhjSuz ia:djr j;aluz j, msrsjeh$weia;fuzka;=.; w.h wfmaCIs; Wmfhda.S ld,h ;=< ,shd bj;a lsrSug yelsjk fia CIhjSu ir, frALsh mokula u; i,id we;s w;r wjfYaI jgskdlu 0'1]la jkfia my; i|yka m%udKhka u; weia;fuzka;= lr we;' j;aluz jrA.h ^m%fNao& CIhjSuz wkqmd;h ^mrdih ]&

fufyhquz f.dvke.Zs,s iy jHqyhka

2% - 20%

2% - .nvd wx.k 2.5% - ia:Sr jHqyhka 2.9% - ia:Sr f.dvke.Zs,s 4% - wfkl=;a f.dvke.Zs,s iy jHqyhka 10% - fmd,af;,a k< udrA.h 5% - oquzrsh udrA.h mdfjk WmlrK 6.7% - 12.5% 6.7% - 12.5% jdfka n;a;,a 10% - 50% fndagzgq iy f,dakapz hd;%d 10% - 12.5% fndagzgq i|yd fmduzm fufyhquz WmlrK 8.3% - 50% 8.3% - 50% .%ekags iy wfkl=;a fodUlr 12.5% - 50% fgzkrA r: iy nr lsreuz hka;% 10% - 20% wvZqtijquz iy m%hsuzuqjrA r: hka;% iy hkaf;%damlrK 10% - 50%

10% - 50% Wmdx. 12.5% - 50% WmlrK ^jsoaHq;ackl& 5% - 20% hka;%% ldrAhd, iqNidOl f.dvke.Zs,s

1.3% - 50%

1.3% - 50% ia:Sr ldrAhd, f.dvke.Zs,s 2.9% - 50% wfkl=;a f.dvke.Zs,s ^.rdca

wdosh& l=,shg .;a f.dvke.Zs,s 2.9% - 6.7% 2.9% - 6.7% ia:Sr f.dvke.Zs,s mrs.Kl oDvldx. yd uDoqldx.

20% - 50%

jsoq,s yd jsoaHq;a WmlrK 5% - 50% 5% - jsoq,s myka lKq 5% - 50% oqrl:k iy wfkl=;a WmlrK 12.5% - 50% WmlrK ^jsoq,sckl& ldrAhd, .DyNdKav iy WmlrK

6.7% - 50%

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

104

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

6.7% - 50% .DyNdKav ^oejuh& 16.6% - 50% .DyNdKav iy WmlrK ^jdfka& 33.3% - mqia;ld, fmd;a r:jdyk 20% - 50% fjk;a j;aluz 5% - 50% 5% - 50% jsjsO WmlrK 5% - 50% jsjsO whs;uhka ^jsoq,sckl& 5% - 50% uq:Z;ekaf.hs WmlrK

iskaklalr nqla;sh we;s bvuz yer ish:Zu ia:djr j;aluz i|yd CIhjSu .Kkh flfrkqfha mdjspzpsh w;am;a lr.;a udifha isg jk w;r tajd neyer lrkq ,nk jrAIfhysos CIhjSula i|yd .Kkh lsrSula fkdflfrA' 4.0 iud.uz fldgia j, wdfhdack

4.1 wkq iud.uzj, wdfhdack

wkq iud.uz j, wfhdack cx.u fkdjk j;aluz jYfhka i<lkq ,nk w;r iud.fuz uq,H m%ldY j, msrsjehg wkqj igyka lr we;' wkq iud.fuz ku iS$i chny:Z mrAhka; ^mqoa.,sl& iud.u fjz'

4.2 wdYs%; iud.uz j, wfhdack wdY%s; iud.uz j, wdfhdackhka cx.u fkdjk j;aluz fia i<lkq ,nk w;r fldgia j, r|jd.;a j;aluz ;=< Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fldgia j, wkkH;djh m%;HdfjzCIKh lsrSu i|yd .sKquzlrKfhaos cx.u fkdjk j;aluz ialkaO.; moku u; .Kkh lrkq ,efnz' Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha uq,H m%ldYk j, wdfhdack igyka lr we;af;a msrsjehg fjz' ,dNdxY wdodhu uqo,a moku u; ms<s.kq ,efnz' wdY%s; iud.fuz ku iS$i Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK yd WmfoaYk fiajd iud.u fjz'

4.3 uq,H j;aluz j, wdfhdack ish,qu wdfhdack j, w.h kdusl w.hg i|yka lrkq ,efnz'

5.0 f;d. ms<sn| ;lafiarej yd us< kshu lsrSu hd;%d iy kejz nvq fufyhquz WmlrK i|yd wu;r fldgia, jdyk i|yd bkaOk iy Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha mdjspzpsh i|yd we;s ,sms o%jH jeks wksl=;a NdKav whs;uhka Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha f;d. j,g wh;a fjz' by; ish:Zu whs;uhka mdjspzpsh i|yd usi kej; jslsKSu i|yd fkdfjz' tu ksid Y%S ,xld jrdh wOSldrsh ish NdKav f;d. fmd;a j, i|yka jgskdlu u; ;lafiare lrhs' flfia jqjo wNHka;r js.Kk fldgzGdYh jsiska ks;H jgzfgdare NdKav l%ufjzoh mj;ajdf.k hkq ,efnz' .d,a, yd ;s%l=Kdu,h jrdhhkays f;d. fN!;sl if;HdaCIKfhka miq msrsjeh u; jgskdlu ;lafiare lr we;' jrdhhka ;=fkysu f;d. ksl=;=j, m<uq ,enSuz - m<uq ksl=;= l%uhg isoqflfrA'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

105

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

6.0 Kh .e;shka iy ,ensh hq;= uqo,a fj<| Kh .e;shka i|yka lr we;af;a fnd,a iy wvudk Kh i|yd m%;smdok ie<iSfuka wk;=rejh' 6.1 fnd,a iy wvudk Kh m%;smdok

2010 foieuznrA 31 oskg ld, jsYaf,aIKhg wkqj fnd,a yd wvudk Kh .Kkh lrkq ,efnz' m%;sY;hka my; olajd we;' Khlrejkaf.a iajNdjh m%;sY;h fiajdfjz fhos isgsk kejz ksfhdacs;hska 5] fufyhquz fkdlrk kejz ksfhdacs;hska 100] ffk;sl ls%hdudrA. j,g hg;a ksfhdacs;hska 100] Y%S ,xld ikakoaO n,ldh

foieuznrA - cq,ss 2010 ckjdrs - cqks 2010 10] 2009 100] 2008 100] 2007 100] 2006 100]

w;aysgjq kejz ksfhdacs;hska 100] rcfha fomdrA;fuzka;=$wdh;k 10]

7.0 uqo,a, uqo,a iul iy uqo,a m%jdyh uqo,a iy uqo,a iulhka jsia;r fldg we;af;a wf;ys, nexl= j, yd taCIK ;ekam;= j, we;s uqo,a yd ksYaps; uqo,a m%udKhkag fkdmudj mrsjrA;kh lr.; yelsjq;a jgskdlfuz fjkfiys wjodku fkdie,ls,su;aa tlla jkakdjq;a wksl=;a w;sYh o%jYS,s wdfhdackhkah' uqo,a m%jdy m%ldYkfhys ldrAhh i|yd uqo,a iy uqo,a iul iukajs; jkafka wf;a we;s uqo,a, nexl=j, we;s taCIK ;ekam;= iy ys.Z nexl= whsrd wKlr j, Y=oaO m%udKh wdosfhks' uqo,a m%jdy m%ldYk jl% l%uh Wmfhda.S lr ms<sfh< lrkq ,en we;'

8.0 nerluz yd m%;smdok 8.1 nerluz

jeo.;a yd ie<lsh hq;= ish:Zu nerluz fYaI m;%fha oskg .sKquz j, we;=<;a fldg we;s w;r nerluz i|yd m%udKj;a m%;smdokhla i,id we;'

8.2 m%;smdok

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh my; i|yka m%;smdok i<id we;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

106

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

8.2.1 fiajlhka i|yd jsY%du m%;s,dN -mdrsf;daIsl jsY%du mdrsf;daIsl osukd i|yd .sKquz ;=< m%;smdok i<id we;' tu f.jSu Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha tla jirl fiajd ld,hla iuzmqrAK lr we;s iEu fiajlfhl= i|ydu i<id we;'

2 mrsudk m%;sodk

fuzjd 2010 jifrA fufyhjk ,o kejznvq m%udKhka u; kejz tacka;jreka$kejz fiajdka i|yd jk m%;sodk fjz'

3 Wmps; jshouz

2010 jifrA oerSug isoqjq jshouz u; tfy;a 2011 jifrys f.jSug we;s

4 noq i|yd m%;smdok

jir i|yd jq cd;sl whjeh udrAf.damfoaYhka yd wod< wjia:d j, jq weia;fuzka;=lrKhka u; fjz'

5 ysusluzmEuz i|yd m%;smdok

Y%S ,xld jrdh wOsldrshg tfrysj bosrsm;a jsh yels ysusluzmEuz j, m%;sY;hla jYfhka m%;smdok i<id we;'

8.3 jrdh ixjrAOkh Kh ^cmka Kh& cmdk rcfhka m%odkh lrkq ,enq Kh uqo,a 1995 ckjdrs 01 jeks osk isg “ia:djr m%udKhla” wkqj kej; ilid we;s w;r ta wkqj wdmiq f.jSu iuznkaOfhka jk jsfoaY jsksuh mdvqj fyda jdis Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska oerSh hq;=j ;sfnz' flfia fj;;a Kh wdmiq f.jSu wdmiq f.jk oskg mj;sk ia:dkSh jsksuh wkqmd;h wkqj isoq flfrA' tu ia:dkSh m%udKh yd ia:djr m%udKh w;r fjki ,dNd,dN .sKqfuys jsksuh mdvqj$jdish jYfhka i<ld we;'

9.0 rcfha m%odkhka rdcH m%odkhka js,uzNkh l< wdodhuz fia ie<ls,a,g f.k we;s w;r j;aluz j, m%fhdackj;a wdhq ld,h wkqj l%udkql+, yd iqjssOdk mokula u; wdodhuz m%ldYhg ner lrkq ,en we;'

10.0 noq f.jSu jrAIh i|yd jq ,dN u; noq f.jSfuz j.lSu f.jsh hq;= cx.u yd js,uzNkh l< noq j,ska iukajs; jk w;r ,dNd,dN m%ldYfhys fmkakquz lr we;' f.jsh hq;= j;auka noao jkqfha fYaI m;%fhys oskg ls%hd;aulj mj;sk noq m%udK Wmfhda.S lrf.k jrAIh i|yd jq noaog hg;ajk wdodhu u; f.jkq ,enSug wfmaCIs; noao iy miq.sh jrAIh fjkqfjka jq noafoys huz .e<mSuz fjz kuz tajd o fjz'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

107

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uq,H jdrA;dlrK ldrAhhka i|yd f.khkq ,nk j;aluz yd nerluz m%udKhka iy uq,H m%ldYhkays jdrA;d lrkq ,nk noq f.jSu i|yd Wmfhda.S lr.kq ,nk m%udKhka w;r jq ld, m%fNaohka wkqj fYaI m;%fha nerluz l%uh Wmfhda.S lrf.k 2000 wxl 38 iy 2006 wxl 10 orK foaYSh wdodhuz mkf;a jsOSjsOdk j,g wkql+,j .Kkh lruska js,uzNkh l< noq i|yd m%;smdok ie<fia'

11.0 jsfoaY jsksuh ,enSuz f;dr;=re iemhSu wruqKq lr .ksuska weia;fuzka;=.; jsfoaY jsksuh .Kkh lrkqfha m%;s kejz.; lsrSuz yd kdjsl lghq;= iuznkaO wdodhuz i|yd 100] m%udKhla o wfkl=;a fufyhquz lghq;= i|yd 73] m%udKhla o f,isks'

wdodhu .Kkh i|yd ^ishhg& m%;sY;h

m%;skejz.; lsrSu 100] kdjsl lghq;= 100] wfkl=;a fufyhquz wdodhuz 73]

12.0 wdodhuz m%ldYh

12.1 wdodhuz ksYaph lsrSu

wdodhu Wmps; mokula u; ksYaph flfrA' tla tla jrAIfha ckjdrs 01 isg foieuznrA 31 osk olajd meusKs fk!ld fjkqfjka bgq lrkq ,enq fiajd j,ska ,efnk wdodhu tu wod< jrAIfha wdodhu jYfhka ksYaph flfrA'

12.2 ,dNdxY wdodhuz ksYaph lsrSu

,dNdxY wdodhu uqo,a moku u; ksYaph flfrA'

12.3 ^w& noq wdodhu

noq wdodhu Wmps; moku u; ksYaph flfrA'

12.4 ^wd& noq l=,S wdodhu

noq l=,S wdodhu Wmps; moku u; ksYaph flfrA'

12.5 fmd<s wdodhu

uq,H WmlrK j,ska ,nk fmd,S wdodhu Wmps; mokula u; ksYaph flfrA'

12.6 rdcH ysusluz Nd.h

rdcH ysusluz Nd.h iuznkaO wdodhu Wmps; mokula u; ksYaph flfrA'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 fmdoq .sKquz ;ensfuz m%;sm;a;s

108

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

13.0 jsY%du m%;s,dN ksYaps; odhl uqo,a ie<iqu - fiajl wrA:idOl wruqo,$fiajd kshqla;slhkaf.a Ndr wruqo, ish:Zu fiajlhkag wod< jHjia:d iy fr.=,dis j,g wkql+,j fiajl wrA:idOl wruqof,a iy fiajd kshqla;slhkaf.a Ndr wruqof,a odhl uqo,a i|yd iqoqiqluz ,efnz' fiajl wrA:idOl wruqo,g fiajlhkaf.a o< jegqfmka 15]l m%udKhlska iy fiajd kshqla;slhkaf.a Ndr wruqo,g fiajlhkaf.a o< jegqfmka 3]l m%udKhlska wOsldrsh odhl fjz' by; i|yka wruqo,a i|yd jk odhl;ajh jeh jYfhka ksYaph flfrA'

14.0 jshouz jHdmdr lghq;= mj;ajd f.khdfuzos iy j;aluz kv;a;= lsrSfuzos orK ,o ish:Zu jshouz jrAIfha ,dNh .Kkh lsrSfuzos wdodhug whNdrfldg we;' 14.1 Kh uqo,a .ekSfuzos isoqjk msrsjeh

Kh uqo,a .ekSfuzos isoqjk msrsjeh, tu msrsjeh jshouz jq jrAIfha jshouz f,i ksYaph flfrA' tfy;a Kh uqo,a .ekSfuzos isoqjk msrsjeh boslsrSuz mjrd .ekSuz fyda lsishuz foam<la ksIamdokh i|yd iDcqju wdfrdamkh jkafka kuz yd iuia: mqrAKh i|yd wjYH jkafka kuz th jHdmD;sh wjidkfhaos m%d.aOk.; flfrA'

14.2 mrAfhaIK yd ixjrAOk msrsjeh iy js,uzNkh jq jshouz ie<iquz yd ixjrAOk fldgzGdih jsiska orkq ,nk jegqma we;=:Z ish:Zu jshouz mj;ajd f.khkq ,nk ldrAhhl fldgila jYfhka i<lkq ,efnz' ta wkqj th m%jrA;k jshoula jYfhka ie<fla'

15.0 jsfoaY uqo,a .KqfoKq .KqfoKqj isoqjk oskfhaos mj;akd jsksuh wkqmd;hkag wkqj jsfoaY uqo,a .KqfoKq Y%S ,xld remsh,a njg mrsjrA;kh lrkq ,efnz' fYaIm;% oskhg jsfoaY jsksuh f,i kuz lr we;s uq,H j;aluz iy j.lSuz fYaIm;% oskfhaos mj;akd wdikak w.h Ndjs;d lruska Y%S ,xld remsh,a j,g mrsjrA;kh lrkq ,efnz' .KqfoKq ;=<os mek k.skq ,nk jsfoaY jsksuh fjkiajSuz wdodhuz m%ldYkfha fmkakquz flfrkq we;' fYaI m;% oskg wod< jsksuh wkqmd; my; i|yka mrsos fjz' we'fvd' 113'90 fhka 1'39

16.0 iuznkaO mdrAYj yd .KqfoKq iuznkaO mdrAYjlrejka yd isoqjk .Kqfokq idudkH jdKsc fldkafoais u; isoqfjz' uq,H m%ldYkfha 6'2'1 igyk ;=< wod< wkdjrK olajd we;'

17'0 ixikaokd;aul ixLHd

jvd;a meyeos,sj bosrsm;a lsrSu msKsi jrA;udk j;aluz yd jrA;udk nerluz ixikaokd;aul bosrsm;a lsrSuz j,os fjkialr we;'

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re re' re'

1.1.1jrdh lghq;= j,ska wdodhuiuqo%h lrd hd;%d .ukd.ukhmsg; kex.=ruz,Eu 74,871,501 44,513,408 74,871,501 44,513,408

wdf,dal .dia;= 457,065,048 299,386,609 457,065,048 299,386,609

jrdhm%fjzY .dia;= iy wOsmeh .dia;= 636,735,484 405,091,028 636,735,484 405,091,028

jrdh fgdka m%jdyk .dia;= 324,793,721 271,162,604 324,793,721 271,162,604

kshuq .dia;=kshuq iy kshuq r|jd ;nd.eksfuz .dia;= 649,345,496 412,356,923 649,345,496 412,356,923

jD;a;Sh kshuq .dia;= iy r|jd ;nd .ekSfuz .dia;= - 18,432 - 18,432

kshuq f,dakapz .dia;= 17,536,543 9,073,890 17,536,543 9,073,890

g.a fiajdg.a fiajd 329,607,660 283,037,611 329,607,660 283,037,611

hd;%d .ukd.uk jrdh kshuq .dia;= yd g.a ^w& 2,489,955,453 1,724,640,505 2,489,955,453 1,724,640,505

jrdh hgs;, myiqluzoshU kex.=ruz,Eu 18,521,175 21,088,977 18,521,175 21,088,977

;gdldx.k .dia;= 635,451,540 334,936,496 635,451,540 334,936,496

k, udrA. u.ska fndr f;,a ksIamdos; - tia ms ns tuz 354,818,587 357,966,597 354,818,587 357,966,597

fvd,amska kex.=ruzmf,ys LKsc f;,a ksIamdos; - wdkhk$wmkhk 262,408,418 244,927,038 262,408,418 244,927,038

jD;a;shuh .dia;=wNHka;rsl ny:Z.; kejz nvq i|yd jD;a;Suh .dia;=nvq megjq$ysia ny:Z .nvd lsrsu ^ksfhdacs; ns,am;a& 4,349,384 6,386,613 4,349,384 6,386,613

mqrAK megjquz ny:Z .nvd lsrsu ^ksfhdacs; ns,am;a& wdkhk 1,113,262,068 916,699,508 1,113,262,068 916,699,508

mqrAK megjquz ny:Z .nvd lsrsu ^ksfhdacs; ns,am;a& wmkhk 25,885 1,917,722 25,885 1,917,722

W!K megjquz ny:Z .nvd lsrsu ^ksfhdacs; ns,am;a& wdkhk 153,556,825 113,450,226 153,556,825 113,450,226

W!K megjquz ny: .nvd lsrsu - ne|quzlr yd wka;rd, .dia;= 18,847,931 24,759,825 18,847,931 24,759,825

f;d. lvk kejz nvq i|yd jD;a;Suh .dia;=f;d. lvk kejz nvq .nvd lsrsu ^ksfhdacs; ns,am;a& wdkhk 373,468,344 228,889,965 373,468,344 228,889,965

m%;s wmkhk ny:Z.; kejz nvq i|yd jD;a;suh .dia;=m%;s wmkhk ny:Z.; kejz nvq .nvd lsrsu - ysia$msrjquz iys; 2,087,720 36,750,751 2,087,720 36,750,751

m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvq i|yd jD;a;Suh .dia;=m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvq .nvd lsrsu 4,095,295 2,910,089 4,095,295 2,910,089

msgrg j,g hefjk kejznvq talrdYs lsrsumsgrg j,g hefjk kejznvq ny:Z i|Yd .nvd lsrsfuz l=,s 7,207 32,716 7,207 32,716

we< udrA. .dia;= 1,716 - 1,716 -

kejg ke.Zsfuz $neisfuz .dia;= - 1,901,259 - 1,901,259

jrdh hgs;, myiqluz ^wd& 2,940,902,096 2,292,617,783 2,940,902,096 2,292,617,783

kejz nvq fufyhjSuny:Z.; kejz nvq - wNHka;rsliafgjfvdare jevny:ZZ.; kejz nvq ^f.dvnEu$megjSu& 73,472,250 164,579,889 73,472,250 164,579,889

ny:Z tyd fuyd lsrsu 2,152,560 2,023,523 2,152,560 2,023,523

ny:Z wvqlal= lsrsu$wvqlal=fjka nEu 1,673,708 8,110,422 1,673,708 8,110,422

ny:Z megjSu$nEu 20,182,387 51,138,208 20,182,387 51,138,208

ny:Z u; m%udo .dia;= 955,343 799,940 955,343 799,940

wfkl=;a ny:Z fiajd 35,724,492 22,156,700 35,724,492 22,156,700

WmlrK l=,shg .eksu - iafgjfvdare lghq;= 2,400,000 2,400,000 2,400,000 2,400,000

kejz ne| ;enSug .kakd n;a;f,ys ny:Z 1,928 52,039 1,928 52,039

jdmamq fufyhquz lghq;=f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= - mqrAK kejz nvq megjquz 2,113,663 9,771,404 2,113,663 9,771,404

f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= - W!K ny:Zmegjquz 69,517,846 57,705,278 69,517,846 57,705,278

kejz.; lsrsfuz .dia;= - mqrAK ny:Z megjquz (501,878) - (501,878) -

kejz.; lsrsfuz .dia;= - W!K ny:Z megjquz - 187,168 - 187,168

f.dvnEuz yd NdroSuz fiajd i|yd WmlrK l=,shg .eksu 4,354,593 9,203,408 4,354,593 9,203,408

f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;==- ne|quzlr yd wka;rd, 5,142,517 4,999,000 5,142,517 4,999,000

f.dvnEuz yd NdroSuz $ wvqlal= lsrsuz - wvqlal=fjka nEu$megjSu iy nEu3,864,354 1,993,279 3,864,354 1,993,279

wkqhd; fiajd 3,951,386 38,247,940 3,951,386 38,247,940

ny:Z.; kejz nvq - m%;swmkhkiafgjfvdare jevm%;s wmkhk ny:Z f.dvnEu$megjSu$kej; .nvd lsrsu 83,500,173 87,858,586 83,500,173 87,858,586

m%;s wmkhk ny:Z jsfYaI fufyhquz 1,412,701 1,253,006 1,412,701 1,253,006

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

uq,H m%ldYkhg wod< igykawdodhu - ldrAhhka wkqj

109

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re re' re'

msgrg j,g hefjk kejz nvq talrdYs lsrsuz - ny:z.;msgrg j,g hefjk kejz nvq tlardYs lsrsu ny:Z fufyhjSu we;=<;$msg; 1,279,835 2,329,955 1,279,835 2,329,955

msgrg j,g hefjk kejz nvq talrdYs lrsu ny:Z fufyhjSu ^we;=<;& 8,147,426 32,593,741 8,147,426 32,593,741

m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvqiafgjfvdare lghq;=m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvq nEu$megjSu 12,621,541 19,117,340 12,621,541 19,117,340

fudagrA jdyk 16,644,087 21,955,659 16,644,087 21,955,659

iduzm%odhsl kejz nvq iy f;d. lvk kejz nvqiafgfvdare lghq;=u:Z yd idudkH kejz nvq ^f.dvdndk ,o$mgjk ,o$udrelsrsu& 339,876,994 337,806,655 339,876,994 337,806,655

f;d. kejz nvq ^f.dvndk ,o$mgjk ,o$ udrelsrsu& 973,425,594 771,395,043 973,425,594 771,395,043

i;=ka ^f.dvndk ,o$mgjk ,o$ udrelsrsu& - 4,048 - 4,048

jsfYaI kejz nvq ^f.dvndk ,o$mgjk ,o$ udrelsrsu& 802,901 6,084,622 802,901 6,084,622

fudagrA udyk 422,947,795 100,474,351 422,947,795 100,474,351

r|jd.ekSuz lKavdhuz yd wj,x.= lrk ,o ^idudkH$uqr& 15,604,398 32,145,184 15,604,398 32,145,184

m%udo .dia;= - 1,235,128 - 1,235,128

WmlrK l=,shg .eksu 35,299,591 37,376,493 35,299,591 37,376,493

jdmamq fufyhquz lghq;=f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= 599,105,340 378,362,097 599,105,340 378,362,097

kejz.; lsrsfuz .dia;= 3,534,421 21,024,133 3,534,421 21,024,133

wmkhk i|yd m%udo .dia;= - 214,055 - 214,055

f.dvnEuz yd NdroSuz fiajd i|yd WmlrK l=,shg .eksu 493,839 1,057,230 493,839 1,057,230

wkqhd; fiajd 8,287,297 40,240,048 8,287,297 40,240,048

k, udrA.fhka yd fjkia wdldrfhka f;d. oshr kejz nvq 27,696,635 26,186,572 27,696,635 26,186,572

iafgjfvdare yd jdmamq lghq;= 2,775,685,719 2,292,082,145 2,775,685,719 2,292,082,145

1.2.1 wfkl=;a fiajd fufyhquzhd;%d j,g msrsisoq c,h iemhsu 134,988,608 144,936,006 134,988,608 144,936,006

Ys;lrK ny:Z i|yd jsoq,sh iemhSu 51,052,172 26,125,320 51,052,172 26,125,320

oquzrsh myiqluz 1,106,014 723,661 1,106,014 723,661

.sks ksjSuz 25,737,457 21,020,562 25,737,457 21,020,562

kejz ;eksfuz lsusoquz .dia;= - 78,030 - 78,030

mdfjk hd;%d l=,shg .eksu 2,831 17,369 2,831 17,369

jsjsO fiajd 11,594,241 10,790 11,594,241 10,790

moaO;s ldrAhhka 610389-610391 3,602,651 - 3,602,651 -

cd;sh f.dke.Zsfuz noq i|yd j.lSuz wdodhu 148,697,998 96,298,182 148,697,998 96,298,182

wfkl=;a fiajdjka ^wE& 376,781,973 289,209,921 376,781,973 289,209,921

jrdh lghq;= j,ska wdodhu b ^w wd we wE& 8,583,325,241 6,598,550,354 8,583,325,241 6,598,550,354

1.1.2 jrdh lghq;= j,ska wdodhu - chny:Z mrAhka;hiuqo%h lrd hd;%d .ukd.ukhmsg; kex.=ruz,Eu - 19,185 - 19,185

wdf,dal .dia;= 11,275,826 103,175,473 11,275,826 103,175,473

jrdh lghq;= j,ska wdodhu - chny:Z mrAhka;h - -

m%fjzY .dia;= iy wOs meh .dia;= 15,817,081 142,594,177 15,817,081 142,594,177

jrdh fgdka m%jdyk .dia;= 349,467,323 185,393,469 349,467,323 185,393,469

kshuq .dia;= - -

kshuq iy kshuq r|jd ;nd.eksfuz .dia;= 15,086,572 95,481,184 15,086,572 95,481,184

g.a fiajd - -

g.a fiajd 2,224,956 39,263,450 2,224,956 39,263,450

hd;%d .ukd.uk jrdh kshuq .dia;= yd g.a ^B& 393,871,757 565,926,938 393,871,757 565,926,938

jrdh hgs;, myiqluzoshU kex.=ruz,Eu 308,738 2,226,431 308,738 2,226,431

;gdldx.k .dia;= 2,460,203 163,810,508 2,460,203 163,810,508

wNHka;rsl ny:Z.; kejz nvq i|yd jD;a;Shuh .dia;=

nvq megjq$ysia ny:Z .nvd lsrsu ^ksfhdacs; ns,am;a& 33,716,345 65,305,334 33,716,345 65,305,334

mqrK megjquz ny:Z .nvdlsrsu ^fm%aIK,dNs ns,am;a& - wdkhk 6,304,441 6,338,672 6,304,441 6,338,672

W!K megjquz ny:Z .nvd lsrsu ^fm%aIK,dNs ns,am;a &wdkhk 205,523 253,622 205,523 253,622

W!K megjquz ny:Z .nvd lsrsu - ne|quzlr yd wka;rd, .dia;= 1,206,152 1,389,915 1,206,152 1,389,915

f;d. lvk kejz nvq i|yd jD;a;suh .dia;=f;d. lvk kejzz nvq .nvdlsrsu ^fm%aIK,dNs ns,am;a& - wdkhk - 255,406 - 255,406

m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvq i|yd jD;a;suh .dia;=m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvq .nvd lsrsu ysia$msrjquz iys; 108,147,556 111,728,638 108,147,556 111,728,638

ny:Z.; m%;s wmkhk kejz nvq i|yd jD;a;shuh .dia;=ny:Z.; m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvq .nvd lsrsu 296,512 4,515,007 296,512 4,515,007

jrdh hgs;, myiqluz 152,645,470 355,823,533 152,645,470 355,823,533

kejz nvq fufyhquzny:Z.; kejz nvq - wNHka;rsliafgjfvdare jevny:Z.; kejz nvq ^f.dvnEu$megjSu& 7,234,711,100 5,332,479,402 7,234,711,100 5,332,479,402

ny:Z tyd fuyd lsrsu 14,901,972 3,353,897 14,901,972 3,353,897

ny:Z wvqlal= lsrsu$wvqlal=fjka nEu 30,688,748 27,460,575 30,688,748 27,460,575

ny:Z megjSu yd nEu 72,180,984 34,216,953 72,180,984 34,216,953

ny:Z u; m%udo .dia;= 13,210,083 9,013,462 13,210,083 9,013,462

wfkl=;a ny:Z fiajdjka 170,246,982 153,476,494 170,246,982 153,476,494

WmlrK l=,shg .ekSu - iafgjfvdare jev 6,117 - 6,117 -

jdmamq fufyhquz lghq;=f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= - mqrAK kejz nvq megjquz 845,867,917 624,148,057 845,867,917 624,148,057

f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= - W!K kejz nvq megjquz 58,924,528 113,196,385 58,924,528 113,196,385

kejz.; lsssrsfuz .dia;= - mqrAK kejz nvq megjquz 469,341,903 407,354,533 469,341,903 407,354,533

kejz.; lsrsfuz .dia;= - W!K kejz nvq megjquz 53,398,490 56,725,453 53,398,490 56,725,453

f.dvnEuz yd NdroSuz fiajd i|yd WmlrK l=,shg .eksu - 620,861 - 620,861

f.dvnEuz yd NdroSuz - wvqlal= lsrsu$wvqlal= nEu$megjSu$nEu 10,730,114 3,487,161 10,730,114 3,487,161

wkqhd; fiajd 40,746 12,437 40,746 12,437

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

110

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re re' re'

ny:Z.; kejz nvq- m%;s wmkhkiafgjfvdare lghq;=m%;s wmkhk ny:Z f.dvnEuz$megjSu$kej; ;ekam;a lsrsu 5,550,859,939 4,496,318,740 5,550,859,939 4,496,318,740

m%;s wmkhk ny:Z wvqlal= lsrSu$wvqlal= nEu 4,386 - 4,386 -

m%;s wmkhk jsfYaI fufyhquz 775,446 514,420 775,446 514,420

msgrg j,g hefjk kejz nvq talrdYs lsrsuz - ny:Z.;msgrg j,g hefjk kejz nvq talrdYs lsrsu ny:Z fufyhjSu we;=<;$msg; 7,526,352 6,440,480 7,526,352 6,440,480

msgrg j,g hefjk kejz nvq talrdYs lsrsu ny:Z fufyhjSu ^we;=<;& 32,794,698 15,513,680 32,794,698 15,513,680

m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvqiafgjfvdare lghq;=m%;s wmkhk f;d. lvk kejz nvq nEu$megjSu 162,269 1,177,906 162,269 1,177,906

fudagrA jdyk 4,066 156,441 4,066 156,441

iduzm%odhsl kejz nvq iy f;d. lvk kejz nvqiafgfvdare lghq;=u:Z yd idudkH kejz nvq f.dvdndk ,o$mgjk ,o$udrelsrsu& 42,968,045 21,147,640 42,968,045 21,147,640

fudagrA jdyk - 407,947 - 407,947

r|jd.ekSuz lKavdhuzz iy wj,x.= l< ^idudkH$uqr& 4,485,548 6,039,778 4,485,548 6,039,778

m%udo .dia;= 3,765 101,621 3,765 101,621

WmlrK l=,shg .eksu 344,161 1,541,246 344,161 1,541,246

jdmamq fufyhquz lghq;=f.dvnEuz iy NdroSuz .dia;= 6,089 100,758 6,089 100,758

wkqhd; fiajd 7,459 52,602 7,459 52,602

k, u.ska iy fjk;a udrA. j,ska jq oshr f;d. kejz nvq 34,979 2,333,410 251,618,420 240,378,847

iafgjfvdare iy jdmamq lghq;= ^ta& 14,614,226,886 11,317,392,338 14,865,810,327 11,555,437,775

1.1.2 wfkl=;a fiajdjka - fufyhquzfk!ld i|yd mdksh c,h iemhSu 19,489,503 13,957,578 19,489,503 13,957,578

YS;lrK ny:Z i|yd jsoq,sh iemhsu 236,054,419 120,976,208 236,054,419 120,976,208

.sks ksjSuz (4,631) 20,843 (4,631) 20,843

wfkl=;a fiajdjka ^T& 255,539,291 134,954,629 261,804,244 135,235,207

jrdh lghq;= j,ska wdodhu - chny:Z wx.kh 15,416,283,404 12,374,097,438 15,674,131,798 12,612,423,453

1.1.3 tia ta cs gs fj;ska ,enqKq wdodhuuqyqo foig hd;%d lsrsuzmsg; kex.=ruz,Eu - 32,030 - 32,030

wdf,dal .dia;= 7,289,368 78,970,783 7,289,368 78,970,783

jrdhm%fjzY .dia;= iy wOsmeh .dia;= 63,319 109,097,046 63,319 109,097,046

jrdh fgdka .dia;= 238,491,034 176,859,980 238,491,034 176,859,980

kshuq .dia;=kshuq yd kshuq y|qkd.eksfuz .dia;= 9,748,453 109,707,172 9,748,453 109,707,172

g.a fiajdjkag.a fiajdjka 1,214,474 27,016,987 1,214,474 27,016,987

kdjsl jrdh kshuq yd g.a 256,806,648 501,683,999 256,806,648 501,683,999

jrdh hgs;, myiqluzjrdh hgs;, myiqluzoshu; kex.=ruz,Eu - 799,758 - 799,758

;gdldhk - 1,098,475 - 1,098,475

k, udrA. u.ska ,sysis f;,a ksIamdos;h - tia ms ns tuz - 719 - 719

wNHka;rsl ny:Z.; kejz nvq i|yd jD;a;shuh .dia;=nvq megjq$ysia ny:Z .nvdlsrsuz ^ksfhdacs; ns,am;a& 2,845,165 199,852 2,845,165 199,852

mqrAK megjquz ny:Z .nvd lsrsu ^fm%aIK,dNs ns,am;a& wdkhk 211,081 182,564 211,081 182,564

W!K megjquz ny:Z .nvd lsrsu ^fm%aIK,dNs ns,am;a&wdkhk 894,246 7,056,362 894,246 7,056,362

f;d.lvk kejz nvq i|yd jD;a;shuh .dia;=f;d.lvk kejz nvq .nvd lsrsu ^fm%aIK,dNs ns,am;& wdkhk 3,841,103 5,169,957 3,841,103 5,169,957

m%;s wmkhk ny:Z.; kejz nvq i|yd jD;a;shuh .dia;=m%;s wmkhk ny:Z.; kejz nvq .nvd lsrsu - ysia$nvq megjq 127,135 16,863 127,135 16,863

nyq rdcH ikaOShnyq rdcH ikaOSh rgj,a i|yd ;ekam;= l=,sh 9,738,555 - 9,738,555 -

jrdh hgs;, myiqluz 17,657,286 14,524,551 17,657,286 14,524,551

ny:Z fufyhquzny:Z.; kejz nvq - wNHka;rsliafgjfvdare jevny:Z.; kejz nvq f.dvnEu$megjSu 13,251 - 13,251 -

ny:Z tyd fuyd lsrsu 930,613 315,135 930,613 315,135

ny:Z wvqlal= lsrsu$wvqlal=fjka nEu 5,197,139 2,551,896 5,197,139 2,551,896

ny:Z megjSu yd nEu 21,509,928 9,020,651 21,509,928 9,020,651

wfkl=;a ny:Z fiajdjka 9,214 - 9,214 -

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

111

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re re' re'

jdmamq fufyhquz lghq;=f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= - mqrAK megjquz ny:Z 530,991,111 447,528,867 530,991,111 447,528,867

f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= - W!K megjquz ny:Z 3,259,088 6,230,823 3,259,088 6,230,823

kejz.; lsrsfuz .dia;= - mqrAK megjquz ny:Z 119,624,076 121,230,076 119,624,076 121,230,076

kejz.; lsrsfuz .dia;= -W!K megjquz ny:Z 20,078,570 17,040,836 20,078,570 17,040,836

f.dvnEuz yd NdroSuz wvqlal= lsrsuz$wvqlal=fjka nEu$megjsu$nEu 4,472,513 5,192,329 4,472,513 5,192,329

wkqhd; fiajdjka 8,274 62,348 8,274 62,348

ny:Z.; kejz nvq - m%;s wmkhkiafgjfvdare jevm%;s wmkhk kejznvq f.dvnEu$megjsu$kej; ;ekam;a lsrsu 124,200 4,927 124,200 4,927

m%;s wmkhk jsfYaI fufyhquz 1,167,267 511,495 1,167,267 511,495

nyq rdcH kejz nvq talrdYs lsrsu - ny:Z.; - -

nyq rdcH kejz nvq talrdYs lsrsu - ny:Z fufyhquz we;=<;$msg; 1,734,481 1,377,588 1,734,481 1,377,588

nyq rdcH kejz nvq talrdYs lsrsu ny:Z fufyhquz ^we;=<;& 18,936,399 8,900,548 18,936,399 8,900,548

iduzm%odhsl kejz nvq f;d. iy f;d.lvk kejz nvqiafgjfvdare jevu:Z yd idudkH kejznvq ^f.dvndk ,o$mgjk ,o$udrelsrsuz& 24,108,566 10,847,599 24,108,566 10,847,599

f;d. kejz nvq 307,585 - 307,585 -

;eme,a fufyhjsu - 19,247 - 19,247

WmlrK l=,shg .eksu 5,162 190,558 5,162 190,558

jdmamq fufyhquz lghq;=f.dvnEuz yd NdroSuz .dia;= 1,650,449 1,478,341 1,650,449 1,478,341

wkqhd; fiajdjka 4,279 5,854 4,279 5,854

iafgjfvdare iy jdmamq lghq;= 754,132,164 632,509,117 754,132,164 632,509,117

1.2.3 wfkl=;a fiajdjkakejz j,g mdksh c,h iemhsu 11,142,007 7,855,208 11,142,007 7,855,208

.sks ksjsfuz lghq;= - 18,530 - 18,530

fjk;a fiajdjka 11,142,007 7,873,738 11,142,007 7,873,738

jrdh lghq;= j,ska ,o wdodhu ^tiatacsgs& 1,039,738,105 1,156,591,404 1,039,738,105 1,156,591,404

1.1.4 lkalika;=rh jrdfhka wdodhu ,ensu

jrdhwe;=:ZjSfuz .dia;= iy wu;r meh .dia;= 23,610 - 23,610 -

jrdh fgdka .dia;= 17,986 196,469 17,986 196,469

kdjsl$jrdh$kshuq yd g.a 41,596 196,469 41,596 196,469

jrdh hgs;, myiqluzoshU kex.=ruz,Eu 17,485 - 17,485 -

jrdh hgs;, myiqluz 17,485 - 17,485 -

kejz nvq fufyhquzny:Z.; kejz nvq - wNHka;riafgjfvdarska jevny:Z.; kejz nvq f;d. yd f;d.lvk kejz nvq 2,483,864 24,869,084 2,483,864 24,869,084

iafgjfvdare jevu:Z yd idudkH kejz nvq ^f.dvndk ,o$mgjk ,o$udrelsrsuz& 508,035 5,539,014 508,035 5,539,014

kejz.; lsrsfuz .dia;= 3,515,796 23,084,323 3,515,796 23,084,323

iafgjfvdare yd jdmamq lghq;= 6,507,695 53,492,421 6,507,695 53,492,421

jrdh lghq;= j,ska wdodhu ^fla fla tia& 6,566,776 53,688,890 6,566,776 53,688,890

1.3.1 wfkl=;a wdodhuzwfkl=;a fiajdjka - fufyhquz fkdjkkejz nvq fufyhquz fkdjk ldrAhhka i|yd WmlrK iy mdfjk hd;%d l=,shg .eksu 37,871,436 5,703,851 37,871,436 5,703,851

foaYSh mrsfNdackh i|yd c,h iemhsu 358,443 - 358,443 -

foaYSh mrsfNdackh i|yd jsoq,sh iemhsu 304,526,086 223,409,487 304,526,086 223,409,487

oqrl:k weu;=uz yd ffjoH myiqluz 18,469 45,079 18,469 45,079

mqyqKq lsrsfuz .dia;= 11,083 71,995 11,083 71,995

ndysr mdrAYajhka i|yd lrk jsfYaIs; ldrAhhka 145,993 - 145,993 -

jsfYaIs; ldrAhhka j,ska wdodhu (594,868) (1,312,404) (594,868) (1,312,404)

u.s m%jdykh 18,783,965 27,337,579 18,783,965 27,337,579

1.3.1.1 jrdh i;= bvuz -

bvuz l=,shg osu 116,133,671 117,831,038 116,133,671 117,831,038

rdcH Nd.h 30,662 83,290 30,662 83,290

ksjdi fhdackd l%uh u; noq l=,s 2,517,082 2,561,793 2,517,082 2,561,793

ixpdrl nx.,d j,ska wdodhu 1,139,354 1,177,809 1,139,354 1,177,809

l=,s$noq oqka f.dvke.Zs,s$.=ouz 57,767,929 52,884,499 57,767,929 52,884,499

1.3.1.2 jsjsO 196,230 8,704 196,230 8,704

f,crh iy Kh md,k u.ska ksl=;a l< yr igyka - 12,628,071 - 12,628,071

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

112

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re re' re'

uq,HlrKhNdKavd.dr ns,am;a iy taCIK ;ekam;= u; fmd,sh 462,479,126 736,379,274 465,593,683 740,500,852

wdrCIdj$wdfhdackh u; fmd,sh 368,949 346,098 368,949 346,098

ndysr mdrAYajhka i|yd fok ,o Kh u; fmd,sh 1,335,793 1,348,721 1,335,793 1,348,721

,enqKq ,dNdxY 15,011,014 14,661,862 15,011,014 14,661,862

f.dvnEuz yd NdroSuz ns,am;a$ifgjfvdare ns,am;a u; ov wOsNdr 33,888,682 10,675,778 33,888,682 10,675,778

l,a bl=;a jq ns,a u; wOsNdr 291,943 634,312 291,943 634,312

jsfoaY yqjudre j,ska ,ensuz - 495 - 495

.nvd w;srsla; yd .dia;= rys; whs;u - 167,476 - 167,476

fgkavrA jslsKquz wdodhu 43,106,451 11,095,875 43,106,451 11,095,875

fiajl Kh u; fmd,sh 218,705,230 211,376,561 218,705,230 211,376,561

fiajlhska u; wOsNdr 63,317 3,126,347 63,317 3,126,347

w.rel< ne|quzlr whs;u yd Kh.e;s fYaIh u; .dia;= 1,114,600 2,023,426 1,114,600 2,023,426

wdodhuz whs;u yd Kh.e;s fYaI w;r jsksuh yqjudre fjki - (585) - (585)

ov uqo,a yd rCIK fldusia uqo,a 1,702,354 6,306,902 1,702,354 6,306,902

- -

uOHu fldgzGdY - -

jrdh m%fjzY n,m;% 1,155,467 3,451,718 1,155,467 3,451,718

ldjld,sl jrdh n,m;% .dia;= 61,636,141 49,860,966 61,636,141 49,860,966

jdrAIsl jdyk n,m;% yd wkshuz jdyk n,m;% 1,323,360 3,904,941 1,323,360 3,904,941

kejz j,g NdKav imhkakka u; .dia;= iy uskquz .dia;= 7,051,855 6,993,773 7,051,855 6,993,773

jrdhhka ;=fkysu jdmamq lghq;= wdh;k j, n,m;% ,nd.eksu 15,168,757 14,558,536 15,168,757 14,558,536

jrdh hd;%d n,m;% ,nd.eksu 274,791 - 274,791 -

j;aluz jslsKsu u; ,dN$mdvq 17,554,912 (307,143) 17,554,912 (307,143)

iqNidOk moku u; nia r: l=,shg osu 5,070,839 3,704,142 5,070,839 3,704,142

wdmkYd,d wdodhu 6,500 - 6,500 -

jsjsO 50,420,651 54,565,558 50,420,651 54,565,558

fmd;a yd m%ldYk jslsKsu 1,056,079 711,283 1,056,079 711,283

jkaos f.jsuz ns,am;a 9,408,616 6,167,442 9,408,616 6,167,442

fjkia l< yels ldrAhhka u.ska ,o cd;sl wdodhu - - - -

.d,q uqjfodr ;Kks,a, tl;=j 11,280 50,563 11,280 50,563

;Hd. wdodhu 17,275,546 17,275,546 17,275,546 17,275,546

chny:Z iud.fuka ,o l<ukdlrK uqo,a 63,957,411 22,552,514 32,683,810 2,243,167

uq:Z fufyhquz fkdjk fjk;a wdodhu 1,568,345,199 1,624,063,172 1,540,186,155 1,607,875,403

1.3.2 chny:Z mrAhka;fhka ,enqKq fjk;a wdodhuzfjk;a fiajd - fufyhquz fkdjkkejz nvq fufyhquz fkdjk ldrAhhka i|yd WmlrK iy mdfjk hd;%d l=,shg .eksu 14,269 172,801 14,269 172,801

foaYsh mrsfNdackh i|yd jsoq,sn,h iemhsu - 17,668 - 17,668

ksjdi fhdackd l%uh u; l=,s - 1,260 - 1,260

f.dvnEuz yd NdroSuz ns,am;a$iafgfvdare ns,am;a u; ov yd wOsNdr 81,608,301 25,428,333 81,608,301 25,428,333

ov yd rCIK fldusia uqo,a - 5,900 - 5,900

jsjsO 685 35 685 35

chny: mrAhka;fhka ,o fjk;a wdodhuz 81,623,255 25,625,997 81,623,255 25,625,997

jrdh bvuzbvuz noq oSu 291,691,886 301,697,898 289,264,174 300,119,731

rdcH Nd.h 711,542,092 674,118,067 711,542,092 674,118,067

f.dvke.Zs,s$.=ouz noq$l=,shg oSu 20,453 - 20,453 -

,enqKq ,dNdxY 580,161,149 522,879,242 580,161,149 522,879,242

f.dvnEuz yd NdroSuz ns,am;a$iafgjfvdare ns,a u; ov yd wOsNdr 2,289 12,730 2,289 12,730

tia ta cs gs fj;ska ,enqKq fjk;aa wdodhuz 1,583,417,869 1,498,707,937 1,580,990,157 1,497,129,770

lkalika;=rh jrdfhka ,enqKq fjk;a wdodhuzwfkl=;a fiajdjka - fufyhquz fkdjkkejz nvq fufyhquz fkdjk ldrAhhka i|yd WmlrK iy mdfjk hd;%d l=,shg .eksu - 60,098 - 60,098

lkalika;=rh jrdfhka ,enqKq fjk;a wdodhuz - 60,098 - 60,098

- -

jrdh lghq= j,ska uq:Z wdodhu 25,045,913,526 20,182,928,086 25,303,761,920 20,421,254,101

uq:Z fjk;a wdodhuz 3,233,386,323 3,148,457,203 3,202,799,567 3,130,691,268

uq:Z wdodhu 28,279,299,849 23,331,385,289 28,506,561,487 23,551,945,369

^w& jir ;=< ,enq uq:Z ,dNdxY my; mrsos fjz'fld<u fvdlahdrAvz fm!oa.,sl iud.u 15,011,014 14,589,808

jrdh l<ukdlrK WmfoaYl fiajd iud.u - 72,054

ijq;a taIshd f.agzfjz grAusk,a ^mqoa& iud.u 580,161,149 522,879,242

,enqKq uq:Z ,dNdxY 595,172,163 537,541,105

^wd& ,enqKq uq:Z rdcH Nd.fya,sia wevzjrAghsiska iud.u 30,662 83,290

ijq;a taIshd f.gzfjz grAusk,a mqoa.,sl idu.u 711,542,092 674,118,067

711,572,754 674,201,357

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

113

fufyhquz w:Z;ajevshd yd kv;a;= iy mrsmd,kh hk m%Odk jshouz whs;u ;=k fldgzGdY yd wxY wkqj my; oelafjz'

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,ojsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re' re' re'

2.1 fufyhquz jshouz ^jsYaf,aIKh&kdjsl fldgzGdYhjegqma fjz;k yd osukd 938,628,479 865,694,900 938,628,479 865,694,900

w;sld, 254,535,333 213,779,857 254,535,333 213,779,857

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 404,519 396,093 404,519 396,093

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 372,846,937 312,839,676 372,846,937 312,839,676

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 5,000 160,000 5,000 160,000

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 12,554,355 3,078,771 12,554,355 3,078,771

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 421,692 362,307 2,213,083 7,922,853

CIhjSuz 500,561,693 499,958,360 500,923,903 499,964,920

2,079,958,008 1,896,269,965 2,082,111,609 1,903,837,070

ls%hdlrjk fldgzGdYh fjk;ajegqma fjz;k yd osukd 1,700,031,821 1,648,768,183 1,700,031,821 1,648,768,183

w;sld, 512,471,984 491,341,752 512,471,984 491,341,752

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 1,301,111 2,727,147 1,301,111 2,727,147

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 41,221,858 62,174,942 41,221,858 58,656,842

j;=r i|yd msrsjeh 70,684,379 66,197,068 70,684,379 66,197,068

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 8,075,375 3,074,623 8,075,375 3,074,623

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev - 8,830 - 8,830

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 5,195,951 - 5,195,951 -

CIhjSuz 470,374,783 490,491,421 470,374,783 490,491,421

2,809,357,261 2,764,783,965 2,809,357,261 2,761,265,865

isjs,a bxcsfkare fldgzGdYhjegqma fjz;k yd osukd 7,009,857 9,954,241 7,009,857 9,954,241

w;sld, 2,135,566 7,069,487 2,135,566 7,069,487

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 3,200 - 3,200 -

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 20,309,317 25,053,034 20,309,317 25,053,034

External Hire Chargers / Contracts 103,800 - 103,800 -

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev - 122 - 122

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 16,743 - 16,743 -

CIhjSuz 2,038,811,900 2,054,541,673 2,038,811,900 2,054,541,673

2,068,390,383 2,096,618,559 2,068,390,383 2,096,618,559

fiajd iemhquz fldgzGdYhjegqma fjz;k yd osukd 411,573,949 386,336,483 411,573,949 386,336,483

w;sld, 180,884,237 144,055,944 180,884,237 144,055,944

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 41,200 89,900 41,200 89,900

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 23,105,720 6,501,276 23,105,720 6,501,276

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 10,762,026 10,556,026 10,762,026 10,556,026

CIhjSuz 18,850,045 18,848,005 18,850,045 18,848,005

645,217,177 566,387,634 645,217,177 566,387,634

ls%hdlrjk fldgzGdYh - chny:Zjegqma fjz;k yd osukd 1,541,790,123 1,294,296,794 1,541,790,123 1,294,296,794

w;sld, 709,504,360 618,464,308 709,504,360 618,464,308

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 105,523 748,350 105,523 748,350

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 730,730,708 560,123,060 730,730,708 560,123,060

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 414,290,336 236,949,683 414,290,336 236,949,683

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 55,323,144 7,364,567 55,323,144 7,364,567

rCIK iy n,m;% - 579,185 - 579,185

CIhjSuz 937,209,492 1,134,388,640 937,209,492 1,134,388,640

4,388,953,687 3,852,914,587 4,388,953,687 3,852,914,587

lkalika;=rh jrdhjegqma fjz;k yd oSukd 31,022,855 18,334,595 31,022,855 18,334,595

w;sld, - 7,813,769 - 7,813,769

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 413,271 2,089,964 413,271 2,089,964

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 8,760,218 6,583,370 8,760,218 6,583,370

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 5,567,562 7,074,348 5,567,562 7,074,348

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 580 8,452 580 8,452

CIhjSyz 4,405,479 4,405,479 4,405,479 4,405,479

50,169,965 46,309,976 50,169,965 46,309,976

fmaoqre;=vqj jrdhjegqma fjz;k yd oSukd 17,016,146 9,300,324 17,016,146 9,300,324

w;sld, - 6,450,489 - 6,450,489

CIhjSuz 559,440 559,440 559,440 559,440

17,575,586 16,310,253 17,575,586 16,310,253

uq:Z fufyhquz jshou 12,059,622,067 11,239,594,938 12,061,775,668 11,243,643,943

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

114

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,ojsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re re' re'2.2 w:Z;ajevshdj kv;a;= jshouz

kdjsl fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd - 28,592 - 28,592

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 23,354 160,877 23,354 160,877

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev - 285 - 285

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 38,228,725 16,701,164 38,228,725 16,701,164

jsia;rh 45,999 58,052 45,999 58,052 38,298,079 16,948,970 38,298,079 16,948,970

hkaf;%damlrK bxcsfkare fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd 320,027,228 287,045,434 320,027,228 287,045,434

w;sld, 124,733,633 108,298,030 124,733,633 108,298,030

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 1,242,147 3,111,104 1,242,147 3,111,104

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 14,142,443 7,719,709 14,142,443 7,719,709

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 16,353,774 22,220,675 16,353,774 22,220,675

rCIK iy n,m;% - 21,353 - 21,353

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 107,915,779 125,271,943 107,915,779 125,271,943

CIhjSuz 8,015,322 8,220,517 8,015,322 8,220,517 592,430,327 561,908,764 592,430,327 561,908,764

kdjsl bxcsfkare fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd 323,748,613 287,494,208 323,748,613 287,494,208

w;sld, 86,797,921 67,071,488 86,797,921 67,071,488

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 148,257 197,230 148,257 197,230

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 7,179,341 5,486,927 7,179,341 5,486,927

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 60,408 - 60,408 -

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 61,291,292 38,390,303 61,291,292 38,390,303

rCIK iy n,m;% 5,650 5,500 5,650 5,500

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 71,544,370 117,934,033 71,544,370 117,934,033

CIhjSuz 2,802,626 3,140,642 2,802,626 3,140,642 553,578,478 519,720,331 553,578,478 519,720,331

hdka;%sl jev bxcsfkare fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd 290,980,199 250,868,987 290,980,199 250,868,987

w;sld, 93,211,492 68,398,140 93,211,492 68,398,140

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 1,350,548 316,578 1,350,548 316,578

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 8,932,745 10,918,336 8,932,745 10,918,336

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 1,573,947 4,790,000 1,573,947 4,790,000

rCIK iy n,m;% - 5,987 - 5,987

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 70,759,408 36,365,315 70,759,408 36,365,315

CIhjSuz 5,079,916 5,059,736 5,079,916 5,059,736

471,888,255 376,723,078 471,888,255 376,723,078 isjs,a bxcsfkare fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd 801,686,853 707,695,878 801,686,853 707,695,878

w;sld, 312,064,568 255,310,146 312,064,568 255,310,146

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 6,562,517 5,200,941 6,562,517 5,200,941

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 1,989,927 1,456,538 1,989,927 1,456,538

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 1,897,649 46,030 1,897,649 46,030

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 2,730,905 6,570,439 2,730,905 6,570,439

rCIK iy n,m;% - 3,108 - 3,108

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 79,897,257 92,548,162 79,897,257 92,548,162

CIhjSuz 9,621,682 9,118,034 9,621,682 9,118,034

1,216,451,359 1,077,949,277 1,216,451,359 1,077,949,277 jsoq,s yd jsoaHq;a bxcsfkare fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd 251,941,911 225,588,298 251,941,911 225,588,298

w;sld, 92,882,156 70,884,252 92,882,156 70,884,252

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 484,542 299,570 484,542 299,570

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 47,863,581 42,090,645 47,863,581 42,090,645

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 15,800 - 15,800 -

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 9,255,724 7,625,665 9,255,724 7,625,665

rCIK iy n,m;% - - - -

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 97,401,685 76,366,188 97,401,685 76,366,188

CIhjSuz 29,743,320 30,022,427 29,743,320 30,022,427

529,588,719 452,877,046 529,588,719 452,877,046 fldka;%d;a yd ie<iquz fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd 39,249,950 40,320,643 39,249,950 40,320,643

w;sld, 20,020,242 19,551,885 20,020,242 19,551,885

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 819,315 838,909 819,315 838,909

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 195,496 124,718 195,496 124,718

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 7,230 740 7,230 740

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 2,793,865 2,763,250 2,793,865 2,763,250

63,086,098 63,600,144 63,086,098 63,600,144 hkaf;%damlrK bxcsfkare fldgzGdYh - ch ny:Z mrAhka;hjegqma fjz;k yd oSukd 229,209,594 198,662,556 229,209,594 198,662,556

w;sld, 88,591,425 73,205,091 88,591,425 73,205,091

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 228,840 657,200 228,840 657,200

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 259,610 131,899 259,610 131,899

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 4,500 14,044,704 4,500 14,044,704

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 412,136,409 104,236,763 412,136,409 104,236,763

CIhjSuz 592,830 572,437 592,830 572,437

731,023,208 391,510,649 731,023,208 391,510,649

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

115

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,ojsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re re' re'

isjs,a bxcsfkare fldgzGdYh - chny:Z mrAhka;hjegqma fjz;k yd oSukd 44,659,783 45,175,804 44,659,783 45,175,804

w;sld, 19,651,424 17,257,967 19,651,424 17,257,967

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 46,400 62,158 46,400 62,158

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH - 38,286,401 - 38,286,401

jsia;rh 45,494 45,494 45,494 45,494

64,403,101 100,827,824 64,403,101 100,827,824

jsoq,s yd jsoaHq;a bxcsfkare fldgzGdYh -chny:Z mrAhka;hjegqma fjz;k yd oSukd 103,422,622 95,409,756 103,422,622 95,409,756

w;sld, 46,337,917 37,833,570 46,337,917 37,833,570

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 6,390 - 6,390 -

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 5,082,553 2,829,218 5,082,553 2,829,218

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 49,817,916 117,634,666 49,817,916 117,634,666

CIhjSuz 756,607 536,580 756,607 536,580

205,424,005 254,243,789 205,424,005 254,243,789

oCIsK jrdh ixjrAOk fldgzGdYhjegqma fjz;k yd oSukd 4,689,627 3,688,920 4,689,627 3,688,920

w;sld, 2,502,901 1,505,421 2,502,901 1,505,421

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 4,899 172,336 4,899 172,336

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 65,541 139,378 65,541 139,378

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 4,713,329 29,665 4,713,329 29,665

fufyhquz lghq;= i|yd ksl=;a l< o%jH 3,624,123 4,482,253 3,624,123 4,482,253

CIhjSuz 135,382 105,712 135,382 105,712

15,735,803 10,123,685 15,735,803 10,123,685

uq:Z w:Z;ajevshd yd kv;a;= jshouz 4,481,907,431 3,826,433,558 4,481,907,431 3,826,433,559

2.3 mrsmd,k jshouzjegqma fjz;k yd oSukd 3,708,457,878 3,334,833,079 3,810,244,912 3,412,412,548

w;sld, 776,278,710 674,463,496 776,278,710 674,463,496

.uka hemsuz yd bkaOk oSukd 1,965,844 3,097,083 1,965,844 3,097,083

bkaOk jsoq,sh iy fjk;a jshouz 375,627,836 472,920,233 388,311,086 475,309,068

c,h i|yd msrsjeh 98,527,694 102,299,443 99,804,523 103,690,724

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 20,993,831 27,472,214 20,993,831 27,472,214

w:Z;ajevshdj yd kv;a;=j i|yd jq fldka;%d;a jev 33,429,927 64,757,709 33,314,424 65,051,399

ikaksfjzok jshouz 30,902,087 33,320,698 32,244,300 34,313,284

jrsmkuz yd noq 25,720,864 26,078,756 28,622,144 28,852,702

rCIK yd n,m;% 15,513,426 12,430,439 16,028,315 13,468,748

ldrAhd, wjYH;d 62,863,270 56,620,450 63,360,278 57,265,366

wNHdi jshouz 11,779,966 19,392,844 11,779,966 19,392,844

iqNidOl jshouz 104,681,865 98,518,390 108,395,326 100,643,236

m%pdrK yd uyck iuznkaO;d 70,058,357 17,245,151 70,398,782 17,576,824

jsjsO jshouz 97,051,491 16,776,475 100,220,757 16,781,475

CIhjSuz 654,530,699 549,062,443 656,335,756 549,525,642

fjk;a jshouz 805,461 5,042,910 30,841,376 5,608,910

,shd bj;al< jsjsO fYaI .sKquz - 127,196 - 127,196

fnd,a yd wvudk Kh 109,739,677 6,691,189 111,955,936 6,691,189

NdKav yd fiajd noao iy tl;= l< w.h u; noao i|yd jshouz 35,417,441 48,871,756 35,633,315 48,894,558

uqoaor .dia;= 722,375 579,432 722,375 612,182

cd;sh f.dvke.sfuz noq f.jsuz 148,697,998 93,972,515 157,688,541 98,720,584

uq,H .dia;= 38,859,187 37,057,127 39,680,632 37,921,889

js.Kk .dia;= 1,508,078 1,859,538 1,813,078 2,129,894

wka;rA.%yKh fkdl< uq:Z;ekaf.hs jshouz 8,979,358 2,905,085 8,979,358 2,905,085

ixia:dms; iudc j.lSuz jHdmD;s - - 328,545 -

m%;sodk 917,807,895 617,239,167 917,807,895 617,239,167

uq:Z mrsmd,k jshouz 7,350,921,213 6,323,634,817 7,523,750,004 6,420,167,308

2.6 noq i|yd m%;sodk2.6.1 wdodhuz noaog wh;a wdodhuz ^.e<mquz ,dNh& 448,379,622 1,741,904,586 448,379,622 1,741,904,586

.e<mquz l< ,dNfhka 35]la jq wdodhuz noq 156,932,868 609,666,605 182,702,470 651,167,060

.e<mquz l< ,dNfhka 35]la jq wdodhuz noq - (145,805,481) - (145,805,481)

js,uzNkh lrk ,o noq - - - -

fYaI ,dNfhka 25]la jq ie<ls ,dNdxY noq - 34,197,001 - 34,197,001

jrAIh i|yd jq noq 156,932,868 498,058,125 182,702,470 539,558,580

2.6.2 iudc j.lSuz noq 2,353,993 12,009,132 2,353,993 12,009,132

2.7 js,uzNkh lrk ,o noq 342,904,325 1,250,370,485 342,904,325 1,250,370,485

- -

2.8 fmr jrAIfha .e<mquz (981,624,385) (140,451,739) (981,624,385) (140,451,739)

jdrAIsl jdrA;dj 2010 116uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re re' re'

2.5 jsfoaY jsksuh .sKqfuz WpzPdjpkh

jsfoaY jsksuh fjkiajSu fya;=fjka whlrkq .nk .dia;=

wdodhuz m%ldYkhg ner l< w;r my; i|yka mrsos we;=<;a 2010 2009

lr we;' re' re'

cmka Kh f.jsfuka ,o ^,enSuz&mdvq (4,367,785,512) 581,014,373

we't'c' .sKqfuka ,ensuz (39,524,988) 10,121,070

SA (2,498,521)

(4,409,809,021) 591,135,443

2.8 bl=;a jrAIfha .e<mquz my; mrsos ilid we;'

fld<U

1' miq.sh jifrA udrel< wdodhu (8,163,420)

2' udrel< Wmhk jsg f.jSuz uqo, (329,967,418)

3' jrdh w,dNhka we;=<;a lsrSu ksjeros lsrSu 102,423,839

4' udrel< ysusluz wu;r m%;smdok (51,597,866)

5' r|jd ;nd.;a noq ksjeros lsrSuz ^,enSuz& 1,458,918

6' wdodhuz noq iy ie<ls ,dNdxY noq j, wu;r m%;smdok (673,910,299)

7' udrel< jHdmD;s WmfoaYk fiajd .dia;= (21,868,140)

(981,624,386)

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

117

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,ojsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re re' re'

cx.u fkdjk j;aluz3.1.1 foam< hka;%iq;% yd WmlrK

bvuz 57,765,316,159 57,728,716,159 57,765,316,159 57,728,716,159

fufyhquz f.dvke.s,s yd wdlD;ska 52,527,086,417 52,480,755,974 52,527,086,417 52,480,755,974

osh;a WmlrK 7,361,083,816 7,439,661,130 7,361,083,816 7,439,661,130

fufyhquz WmlrK 10,024,243,496 10,142,062,444 10,024,243,496 10,142,062,444

luzy,a yd hka;% iq;% 414,976,225 414,598,389 421,731,595 414,785,579

ldrAhd, yd iqNidOl f.dvke.s,s 843,392,305 843,392,305 843,392,305 843,392,305

ldrAhh uKav, ks, ksjdi yd fjk;a f.dvke.s,s 483,304,054 483,304,054 483,304,054 483,304,054

mrs.Kl oDvldx.$uDoqldx. 1,196,251,651 947,602,584 1,197,716,685 948,513,894

jsoq,s yd jsoaHq;a WmlrK 1,759,963,141 1,746,835,118 1,759,963,141 1,746,835,118

ldrAhd, .DyNdKav yd WmlrK 127,040,729 122,379,999 128,272,926 123,450,115

fudagrA jdyk 756,833,025 749,240,954 764,483,358 750,570,287

fjk;a j;aluz 297,350,966 150,880,848 297,350,966 150,880,848

133,556,841,984 133,249,429,959 133,573,944,918 133,252,927,908

iuqpzps; CIhjSUzfufyhquz f.dvke.s,s iy wdlD;ska 11,323,806,315 9,049,989,408 11,323,806,315 9,049,989,408

osh;a WmlrK 3,381,280,908 2,768,840,459 3,381,280,908 2,768,840,459

fufyhquz WmlrK 5,838,287,284 5,043,670,048 5,838,287,284 5,043,670,048

luzy,a yd hka;% iq;% 275,403,483 219,874,498 275,025,919 219,867,938

ldrAhd, yd iqNidOl f.dvke.s,s 155,023,140 122,609,567 155,023,140 122,609,567

ldrAhh uKav, ks,ksdji yd fjk;a f.dvke.s,s 104,330,399 83,874,234 104,330,399 83,874,234

mrs.Kl oDvldx.$uDoqldx. 492,870,022 283,187,283 492,390,712 283,031,196

jsoq,s yd jsoaHq;a WmlrK 972,359,687 754,110,965 972,359,687 754,110,965

ldrAhd, .DyNdKav yd WmlrK 75,400,413 56,858,877 75,175,978 56,788,114

fudagrA jdyk 618,412,908 514,616,434 616,841,799 514,364,692

fjk;a j;aluz 126,810,802 84,623,067 126,810,802 84,623,067

ia:djr j;aluz whs;uhka us<os .ekSu 0 - - -

23,363,985,361 18,982,254,838 23,361,332,943 18,981,769,686

,shd bj;a l< w.hbvuz 57,765,316,159 57,728,716,159 57,765,316,159 57,728,716,159

fufyhquz f.dvke.s,s iy wdlD;ska 41,203,280,102 43,430,766,566 41,203,280,102 43,430,766,566

osh;a WmlrK 3,979,802,908 4,670,820,671 3,979,802,908 4,670,820,671

fufyhquz WmlrK 4,185,956,212 5,098,392,396 4,185,956,212 5,098,392,396

luzy,a yd hka;% iq;% 139,572,742 194,723,891 145,950,548 194,904,521

ldrAhd, yd iqNidOl f.dvke.s,s 688,369,165 720,782,738 688,369,165 720,782,738

ldrAhh uKav, ks,ksdji yd fjk;a f.dvke.s,s 378,973,655 399,429,821 378,973,655 399,429,821

mrs.Kl oDvldx.$uDoqldx. 703,381,629 664,415,301 704,367,353 665,170,524

jsoq,s yd jsoaHq;a WmlrK 787,603,454 992,724,153 787,603,454 992,724,153

ldrAhd, .DyNdKav yd WmlrK 51,640,316 65,521,122 52,648,078 66,520,475

fudagrA jdyk 138,420,117 234,624,520 144,499,341 235,702,111

fjk;a j;aluz 170,540,165 66,257,781 170,540,165 66,257,781

uq:Z ia:djr j;aluz 110,192,856,624 114,267,175,120 110,207,307,140 114,270,187,917

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

118

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

msrsjeh$kej; w.h lsrsu

jsia;rh 2010'01'01 oskg bj;a lsrsuz tl;= lsrsuz .e<mSuz 2010 2009re re' re' re' re' re'

cx.u fkdjk j;aluz

^jrdhka ;=fkysu&3.1.1 foam< hka;%iq;% yd WmlrK

bvuz 57,728,716,159 - 36,600,000 57,765,316,159 57,728,716,159

fufyhquz f.dvke.s,s yd wdlD;ska 52,480,755,974 - 46,330,443 52,527,086,416 52,480,755,974

osh;a WmlrK 7,439,661,130 (92,000,000) 13,422,687 7,361,083,817 7,439,661,130

fufyhquz WmlrK 10,142,062,444 (224,412,688) 106,593,740 10,024,243,496 10,142,062,444

luzy,a yd hka;%iq;% 414,598,389 (1,335,494) 1,713,330 - 414,976,225 414,598,389

ldrAhd, yd iqNidOl f.dvke.s,s 843,392,306 - - 843,392,306 843,392,306

ldrAhh uKav, ks, ksjdi yd 483,304,054 - - 483,304,054 483,304,054

fjk;a f.dvke.s,smrs.Kl oDvldx.$uDoqldx. 947,602,584 (1,410,768) 250,059,835 - 1,196,251,650 947,602,584

jsoq,s yd jsoaHq;a WmlrK 1,746,835,119 (681,654) 13,809,676 1,759,963,141 1,746,835,119

ldrAhd, .DyNdKav yd WmlrK 122,379,999 (695,959) 5,356,689 127,040,728 122,379,999

fudagrA jdyk 749,240,954 (4,799,972) 12,392,043 - 756,833,025 749,240,954

fjk;a j;aluz 150,880,848 (3,229,741) 149,699,859 - 297,350,966 150,880,848

133,249,429,957 (328,566,277) 635,978,302 - 133,556,841,983 133,249,429,958

CIhjSuz iuqpzps; CIhjSuz bj;alsrsuz jifrA .dia;= .e<mSuz 2010'01'01

fufyhquz f.dvke.s,s yd wdlD;ska 9,049,989,408 - 2,273,816,907 11,323,806,315 9,049,989,408

osh;a WmlrK 2,768,840,459 (73,526,400) 685,966,850 3,381,280,908 2,768,840,459

fufyhquz WmlrK 5,043,670,048 (216,595,875) 1,011,213,112 5,838,287,285 5,043,670,048

luzy,a yd hka;%iq;% 219,874,498 (1,310,194) 56,839,180 275,403,483 219,874,498

ldrAhd, yd iqNidOl f.dvke.s,s 122,609,567 - 32,413,573 155,023,141 122,609,567

ldrAhh uKav, ks, ksjdi yd 83,874,233 - 20,456,166 104,330,399 83,874,233

fjk;a f.dvke.s,smrs.Kl oDvldx.$uDoqldx. 283,187,283 (1,409,357) 211,092,096 492,870,022 283,187,283

jsoq,s yd jsoaHq;a WmlrK 754,110,965 (681,292) 218,930,014 972,359,687 754,110,965

ldrAhd, .DyNdKav yd WmlrK 56,858,878 (620,211) 19,161,746 75,400,412 56,858,878

fudagrA jdyk 514,616,433 (4,338,412) 108,134,886 618,412,907 514,616,433

fjk;a j;aluz 84,623,067 (3,226,189) 45,413,924 126,810,802 84,623,067

18,982,254,840 (301,707,931) 4,683,438,453 - 23,363,985,361 18,982,254,839

,shd bj;al< w.hbvuz 57,765,316,159 57,728,716,159

fufyhquz f.dvke.s,s yd wdlD;ska 41,203,280,102 43,430,766,566

osh;a WmlrK 3,979,802,908 4,670,820,671

fufyhquz WmlrK 4,185,956,211 5,098,392,396

luzy,a yd hka;%iq;% 139,572,742 194,723,891

ldrAhd, yd iqNidOl f.dvke.s,s 688,369,165 720,782,738

ldrAhh uKav, ks, ksjdi yd 378,973,655 399,429,821

mrs.Kl oDvldx.$uDoqldx. 703,381,629 664,415,300

jsoq,s yd jsoaHq;a WmlrK 787,603,454 992,724,153

ldrAhd, .DyNdKav yd WmlrK 51,640,317 65,521,122

fudagrA jdyk 138,420,116 234,624,520

fjk;a j;aluz 170,540,165 66,257,781

uq:Z ia:djr j;aluz 110,192,856,624 114,267,175,120

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

iuqpzps; CIhjSuz

,shd bj;al< w.h

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

119

2010 msrsjeh

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re' re' re'

3.1.2 isoqflfruska mj;sk jevboslsrsuz 37,992,805,759 15,932,903,516 37,992,805,759 15,932,903,516

hka;% iy hka;% iq;% 7,563,262,607 - 7,563,262,607 -

mq:Z,a lsrsfuz jHdmD;s ^foaYSh& 3,541,797,736 1,971,963,246 3,541,797,736 1,971,963,246

mq:Z,a lsrsfuz jHdmD;s ^jsfoaYSh& 16,822,728,200 10,737,400,259 16,822,728,200 10,737,400,259

m%d.aOk j;aluz us<g .eksu ^foaYSh& 12,578,403 16,190,933 12,578,403 16,190,933

wvla ksul< wxl 01 LKsc f;,a gexls boslsrsu 23,175,600 5,536,468 23,175,600 5,536,468

3,944,582,671 3,944,582,671

69,900,930,976 28,663,994,421 69,900,930,976 28,663,994,421

3.1.3 wdfhdack3.1.3.1 iud.uz fldgia j, wdfhdackh 21,385,150 21,385,150 21,385,150 21,385,150

3.1.3.2 wdY%s; iud.uz j, wdfhdackh 1,000,000 1,000,000 - -

3.1.3.3 iud.uz j, wdfhdaack 40,030 40,030 33,901,831 28,235,304

3.1.3.4 tia ta cs gs wdfhdack 577,372,113 577,372,113 577,372,113 577,372,113

599,797,293 599,797,293 632,659,095 626,992,568

wdfhdack3.1.3 wdfhdack

3.1.3.1 iud.uz fldgia j, wdfhdack

iud.fuz ku fldgil fldgil fj<| iud.fuz uq:Zfldgia m%udKh kdusl w.h jgskdlu fldgia ] jgskdlu

fld<U fvdlahdrAvz iud.u wdfhdack 275 18,885,150

2009 m%ido ksl=;a lsrsu 2007 94,425

2007 m%ido ksl=;a lsrsu 2008 99,147

2009'12'31 oskg fld<U fvdlahdrAvz iud.fuz we;s Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha fldgia j, jgskdlu re' 572,573,925

iS$i B vs gs fkgzjrAla irAjsiia 500,000

,xld .,a w.Z=re iud.u 200.000 10 2,000,000

21,385,150

3.1.3.2 wkq iud.uz j, wdfhdack

ch ny:Z mrAhka; iud.u 100,000 us< m%ldY fkdjq fldgia 100% 1,000,000

tlla re'10$- ne.ska mqrAK f.jsuz l< idudkH fldgia 1,000,000 1,000,000 - -

3.1.3.3 wdY%s; iud.uz j, wdfhdackh

Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK yd WmfoaYl iud.u 4,00310 us< m%ldY fkdjq fldgia 39.97% 40,030

tlla re'10$- ne.ska mqrAK f.jsuz l< idudkH fldgia 4,003 40,030 40,030 40,030 40,030

jir wdruzNfhaos fYaIh - - 28,195,275 23,008,111

noq j,g miq j,x.= jrAIfha fldgia j, ,dN$mdvq - - 5,666,526 5,187,164

jrAIh ;=< ,enqKq ,dNdxY wvql<d - -

j,x.= jrAIfha r|jd.;a ,dN$mdvq 40,030 40,030 33,901,831 28,235,305

by; olajd we;s ish:Zu wdfhdackhka msrsjeh w.h u; i|yka fldg we;' ydkslr orAYlhka olajd fkdue;'

3.1.3.4 tia ta cs gs iud.fuz wdfhdack uqo,ska we'fvd'us' o%jH j,ska fodUlr 3 tl;=j7.5% 7.5% 15%

tiatacsgs ys Y%S ,x j wOsldrsfha fldgia wdfhdackh1999 isg 2001olajd tia ta cs gs ksl=;a l<iy;sl 2329 2329 4658

1289 1289 2578

3618 3618 7236

b;srs fldgia m%udKh 3618 3618

2009'12'31 oskg ,enqKq uq:Z fldgia m%udKh 56,827,288.00.

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

120

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

taldnoaO lrk ,oY%S ,x j w

121

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re' re' re'

3.1.4 fjk;a uq,Huh jYfhka wdfhdackh lssrsuz3.1.4.1mdrsf;daIsl oSukd i|yd wdfhdackh 4,779,962,000 4,250,392,143 4,779,962,000 4,250,392,143

ov wruqo,a - b;srslsrsfuz .sKqu - cd'b'nexl=j 69,623,903 64,274,310 69,623,903 64,274,310

uyck nexl=fjz m%;s,dN wruqo, 132,743 132,743 132,743 132,743

fiajl wdrCIK ;ekam;= 713,931 740,185 713,931 740,185

3.1.4.2ysusluz fjkqfjka ne|Suz ^wOslrK kvq& 290,000,000 341,000,000 290,000,000 341,000,000

5,140,432,577 4,656,539,381 5,140,432,577 4,656,539,381

uq:Z cx.u fkdjk j;aluz 185,834,017,470 148,187,506,216 185,881,329,787 148,217,714,288

mdrf;daIsl oSukdmdrsf;daIsl oSukd i|yd wdfhdackh

3.1.4.1 w( kej; us<os .eksfuz .sjsiquz$Khlr (UDA) 2,010 2009

wd( kej; us<os .eksfuz .sjsiquwd kej; us<os .eksfuz .sjsiquz ,xld nexl=j 1,742,970,000 44,000,000

uycknexl=j 1,760,000,000 2,821,792,397

yegkakeIk,a nexl=j - 164,000,000

cd'b'nexl=j 510,000,000 840,505,746

,xld nexl=j ^t'c'fvd& 766,992,000 380,094,000

4,779,962,000 4,250,392,143

3.1.4.2 kvq i|yd w' kej; us<os .eksfuz .sjsiquz uyck nexl=jwd' ia:Sr ;ekam;= yegka keIk,a nexl=j 290,000,000 5,000,000

cd'b'nexl=j - 336,000,000

290,000,000 341,000,000

-

3.1.5 Kh .sKquz3.1.5.1lf;da,sl ix.uhg fokq ,enq Kh 477,261 772,444 477,261 772,444

3.1.5.2Y%S ,x j w fiajl iuqmldr nexl= Kh - 11,000,000 - 11,000,000

3.1.5.3Y%S ,xld ksoyia fiajl ix.uz Kh .sKqu 935,189 1,439,570 935,189 1,439,570

1,412,449 13,212,014 1,412,449 13,212,014

935,189 1,439,570

cx.u j;aluz - -

3.2.1 jgzfgdare.; NdKav - -

f;d. i;= NdKav 2,534,439,644 2,352,863,938 2,534,439,644 2,352,863,938

w; we;s f;d. - woausrd,a uq:Z;ekaf.a 7,017,721 5,633,937 7,017,721 5,633,937

Wm .nvdj, we;s f;d. 865,091 921,838 865,091 921,838

Wm .nvdj, we;s f;d. - 282,208,873 - 282,208,873

ffjoH .nvdj, we;s f;d. 1,032,179 935,998 1,032,179 935,998

h,a mekmq iy fuska ksl=;a jk f;d. 559,173 400 559,173 400

2,543,913,808 2,642,564,985 2,543,913,808 2,642,564,985

3.2.2 udrA.ia: nvqm%d.aOk j;aluz us<os .eksu ^jsfoaY& 25,760,698 288,580,189 25,760,698 288,580,189

jsfoaY us<os .eksuz ksYaldIK .sKqu 93,687,319 47,058,237 93,687,319 47,058,237

us< wvq whs;uhka u; frA.= noq jshouz 19,443,641 30,859,928 19,443,641 30,859,928

us< wvq fkdjk whs;uhka u; frA.= noq jshouz 9,683,358 13,355,216 9,683,358 13,355,216

148,575,016 379,853,570 148,575,016 379,853,570

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

122

jsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re' re' re'

3.2.3 fj<| Kh.e;sfhda iy Wmps; wdodhu3.2.3.1 kejz ksfhdacs; w;a;sldruz .sKqu remsh,a j,ska3.2.3.1 kejz ksfhdacs; Kh.e;s .sKqu remsh,a j,ska 1,012,362,334 857,184,872 1,012,362,334 857,184,872

kejz ksfhdacs; jsjdos; .sKqu remsh,a j,ska 86,284,269 157,692,856 86,284,269 157,692,856

kdjssl kej; jsjdos; .sKqu moaO;s wruqK 21,234,756 16,766,953 21,234,756 16,766,953

Kh.e;s f,crfhka Y; uqo,a udrelsrsu - 162 -

wka;rA iud.uz j,ska ,ensuz - 1,834,387 -

3.2.3.2 Wmps; wdodhu 678,158,033 656,222,767 645,626,426 672,502,513

1,798,039,393 1,689,701,997 1,765,507,786 1,704,147,193

fnd,a iy wvudk Kh ixps;h (415,193,583) (314,034,772) (415,193,583) (314,034,772)

1,382,845,809 1,375,667,225 1,350,314,202 1,390,112,421

3.2.4.1 Wmps; fmd,sh 103,544,086 64,766,348 103,544,086 64,766,348

1,486,389,896 1,440,433,573 1,453,858,289 1,454,878,769

3.2.3.2 Wmps; wdodhuzWmps; wdohu ieos we;s wdldrh 2010 2009

,ensuz jrA.h uqo, uqo, moku

1 ,ensh yels rdcH Nd. 57,236,936 63,389,797 tl.Z;d .sjsiqu wkqj

2 ,ensh yels noq l=,sh 21,712,292 24,882,415 tl.Z;d .sjsiqu wkqj

3 ksfhdacsl wdodhu 567,171,296 551,148,040 moku my; os we;

4 chny:Z mrAhka;fhka ,ensuz 31,273,601 16,802,514 by; 1 iy 2 fjkqfjka tl;=l< w.h u; noq

5 iqNidOl niar: j,ska ,ensh hq;= wdodhu 763,908 chny:Z mrAhka; .sKquz wkqj

678,158,033 656,222,766

fuzjd 2009 foieuznrA udih ;=<os kejz j,g i<ikq ,enq fiajdjka i|yd 2009 jrAIfhaos ksl=;a lrk ,o ns,am;a

2011 ckjdrs ui 01 osk isg 12 fjks osk olajd iuzmqrAK ksfhdacs; wdodhuz ,enSuz j, re'^ 565,521,045.59) i;H wdodhuska 3$4 moku u; 2010 jrAIh i|yd Wmps; wdodhu ;lafiare flfrA'

fuu uqo, chny:Z mrAhka;h Y%S ,x j wOsldrsh iy tia ta cs gs iud.u w;r miq.sh jir ^2009& uq,sl idukqmd;slj fnodyersu

2010 jrAIh i|yd Wmps; wdodhuz m%;smdok 565,521,045.59

ch ny:Z mrAhka;h 373,433,331 X565,521,045.59 = 387,269,032.31

545317054

Y%S ,x j w152,439,604.00 X 565,521,045.59 = 158,087,489.86

454317054

tia ta cs gs19444120.00 X565,521,045.59 = 20,164,523.42

545317054

fld<U jrdh muKsfnd,a yd wvudk Kh fjkalsrsfuz uq,sl ms<sfh< lsrsu fmdoq js.Kk m%;sm;a;s hgf;a msgq wxl 19ys fmkajd we;'

3.2.4 fj<| fkdjk Kh.e;shka iy w;a;sldruz f.jsuzwud;HdxY rcfha fomdrA;fuzka;= rdcH ixia:dj,g bkaOk iemhsu 320,177 41,126 320,177 41,126

ndysr mdrAYajhkag iemhq f;a iy wdydrmdk 1,407,010 4,198,922 1,407,010 4,198,922

l=,s iy jsoq,sh Kh.e;sfhda 143,187,070 116,969,944 143,187,070 116,969,944

idlal,dmsh rgj, jrdh lS%vd W;aijh i|yd w;a;sldruz f.jsu - 5,000,000 - 5,000,000

wud;HdxYfhka ,ensh hq;= 5,861,135 6,017,656 5,861,135 6,017,656

uyfmd< wNHdi wdh;kfha mj;ajkq ,enq mdGud,d (3,800,823) 1,888,959 (3,800,823) -

chny:Z mrAhka; iud.ug NdKav ,smso%jH yd bkaOk iemhsu 25,566,522 7,854,270 25,566,522

boslsrsuz fjkqfjka fguzm,a fgrighka l< m%;smqrAKh 423,782 423,782 423,782 9,965,777

ndysr mdrAYajhka i|yd lrkq ,enq jev 354,405 851,105 354,405 851,105

,ensug we;s ;lafiare .dia;= 27,399,666 4,459,977 27,399,666 4,459,977

bgqlrk ,o fiajd iy$fyda iemhq NdKav i|yd w;a;sldrua f.jsu 4,076,794,701 12,928,316,875 4,076,794,701 12,928,316,875

fldka;%d;alrejka fj; lrk ,o f.jsuz - jrdh ixjrAOk jHdmD;s 4,277,513,643 13,076,022,615 5,834,916,019 14,595,466,499

wvq l<d ( fnd,a yd wvudk Kh ixps; (53,362,837) (44,781,971) (53,362,837) (44,781,971)

4,224,150,806 13,031,240,644 5,781,553,182 14,550,684,528

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

123

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re' re' re'

3.2.4.1 Wmps; fmd,sh - Y%S ,x j w 2010Y%S,xjw 2009Y%S,xjwWmps; fmd,sh my; mrsos ilia lr we;'^w& kej; us<os .eksfuz .sjsiqu ,xld nexl=j 1,317,529

uyck nexl=j 142,021 9,049

yegka keIk,a nexl=j 45,797

^wd& rCIK ;euzm;= ,xld nexl=j 14,562 34,896

uyck nexl=j 28,493 4,725

^we& ia:djr ;euzm;= remsh,a uyck nexl=j 15,263 19767.12

cd;sl b;srs lsrsfuz nexl=j 1,171,726

,xld nexl=j 202,467

yegka keIk,a nexl=j 5,077,747

ia:djr ;euzm;= weursldkq fvd,rA ,xld nexl=j 23,533,381 14,073,203

^wE& NdKavd.dr ns,am; $ ne|quzlr ,xld nexl=j 4,409 1,300,877

^b& Kh ;euzm;= W.ia nexl=j

^b& Kh ;euzm;= ksjdi ixjrAOk uq,H ixia:dj 2,834,330 2,844,091

iuqmldr nexl=j^B& mdrsf;daIsl j.lSuz^t& ysusluz mEfuz j.lsu

,xld nexl=j 45,699,241 8,462

uyck nexl=j 17,432,984 27,489,456

cd;sl b;srs lsrsfuz nexl=j 2,138,137 11199638.92

yegka keIk,a nexl=j - 542719.17

^ta& fiajl wem ,xld nexl=juyck nexl=j 3,886,000 12,539

uyck nexl=jyegkakeIk,a nexl=j - 7,226,925

fiajlhskag ,ndoqka Kh iy w;a;sldruz103,544,087 64,766,348

3.2.5 fiajlhskag ,ndoqka Kh iy w;a;sldruzfiajlhskag f.jq w;a;sldruz 38,470,910 42,766,445 79,971,883 80,167,793

ksjdi ixjrAOk uq,H ixia:d Kh w;a;sldruz .sKqu - - - -

Wlia nexl= Kh 292,152,191 302,135,207 292,152,191 302,135,207

fiajl uKav,fhka ,ensh hq;= 1,767,392 25,588,262 1,767,392 25,588,262

jdyk Kh 1,009,423,785 1,444,716,405 1,009,423,785 1,444,716,405

fiajlhskag fok ,o Kh 3,560,783,885 3,299,196,582 3,560,783,885 3,299,196,582

4,902,598,162 5,114,402,901 4,944,099,135 5,151,804,249

fnd,a yd wvudk Kh ixps; - - - -

3.2.7 flgsld,sk KhNdKavd.dr ns,am;a kej; us<os .eksfuz .sKqu 523,850,000 39,000,000 523,850,000 39,000,000

NdKavdr ns,am;a iy ia:djr ;ekam;= j, wdfhdack - 8,553,193 - 8,553,193

taCIK ;ekam;= 11,000,000 2,500,000 11,000,000 2,500,000

ia:djr ;ekam;= 800,127,780 500,000 800,127,780 500,000

ia:djr ;ekam;= - jsfoaY jsksuh 1,404,735,930 - 1,404,735,930 -

ia:djr ;ekam;= ^we'fvd'& 374,677,721 384,800,782 374,677,721 384,800,782

ia:djr ;ekam;= ^wdmod iyk wruqo,& 66,884 59,400 66,884

3,114,458,315 435,413,376 3,114,458,315 435,353,976

flgsld,k wdfhdack - Y%S ,x j w 2010Y%S,xjw 2009Y%S,xjwflgsld,sk wdfhdack my; i|yka mrsos ilialr we;'^w& kej; us<os .eksfuz .sjsiqu ,xld nexl=j 381,850,000

uyck nexl=j 105,000,000 39,000,000

yegka keIk,a nexl=j 37,000,000

^wd& taCIK ;ekam;= ,xld nexl=j - -

uyck nexl=j 11,000,000 2,500,000

^we& ia:djr ;ekam;= uyck nexl=j 558,500 500,000

cd;sl b;srslsrsfuz nexl=j 140,000,000

,xld nexl=j 24,569,280 384,800,782

yegka keIk,a nexl=j 635,000,000

^wE& ia:Sr ;ekam;= - wdmod iyk wruqo, ,xld nexl=j 66,884 59,400

^wE& ia:Sr ;ekam;= - jsfoaY jsksuh ,xld nexl=j 1,404,735,930

^B& ia:Sr ;ekam;= - ^tcfvd& ,xld nexl=j 374,677,721

^W& NdKavd.dr ns,a ,xld nexl=j - 8,553,193

^wE& NdKavd.dr ns,am;a$ne|quzlr

3,114,458,315 435,413,376

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

124

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re' re' re'

3.2.8 ;ekam;= yd ,ensh yels fjk;a uqo,arcfha .dia;= 62,806,704 62,806,704 62,806,704 62,806,704

ixia:d ;ekam;= 49,138,650 48,003,650 49,138,650 48,003,650

iud.uz ;ekam;= 2,546,408 2,546,408 2,546,408 2,546,408

tiatacsgs iud.fuka ,ensh yels uqo,a 227,222,309 227,222,309 227,222,309 227,222,309

fjk;a ,ensh yels uqo,a (328,752) - (328,752) -

noq i|yd ,ensh yels uqo,a 24,642,655 24,642,655 25,256,255 25,182,655

f.dvnEuz yd NdroSuz uqo,a .sKqu 19,879,604 (955,286) 19,879,604 (955,286)

385,907,578 364,266,440 386,521,178 364,806,440

3.2.9 uqo,a yd uqo,a iulw; we;s yd nexl=fjz we;s uqo,a 495,172,826 410,322,572 579,199,836 481,179,314

jsfoaY uqo,a fvd,rA 2,151,856 3,206,521 2,151,856 3,206,521

497,324,681 413,529,093 581,351,691 484,385,835

4.1 m%d.aOk fhojquz4.1.1 ialkaO.; m%d.aOkh 470,551,932 470,551,932 470,551,932 470,551,932

4.1.2 fjk;a m%d.aOkh 7,120,827,853 7,120,827,853 7,120,827,853 7,120,827,853

7,591,379,785 7,591,379,785 7,591,379,785 7,591,379,785

ialkaO.; m%d.aOkhialkaO.; m%.daOkh hkq uq,os merKs jrdh fldusIka iNdfjka udrelrk ,o j;aluz jk w;r rch jsiska wOsldrsfhys lrkq ,enq wdfhdack fjz'fjk;a m%d.aOkhfjk;a m%d.aOkh hkq ialkaO.; m%d.aOkh f,i .Kka .eksug wjYH fkdjk fjk;a j;aluz fjz'

4.2.1 ixps; yd fjk;a m%;smdok4.2.1.1m%d.aOk ixps;h 112,538,233 112,538,233 112,538,233 112,538,233

4.2.1.2rdcH m%odkhka jYfhka ,enqKq uqo,a 1,354,415,581 305,338,748 1,354,415,581 305,338,748

4.2.1.3rCIK ixps;h 625,000 625,000 625,000 625,000

4.2.1.4fmdoq ixps;h 500,903 500,903 500,903 500,903

1,468,079,717 419,002,884 1,468,079,717 419,002,884

4.2.1.2rcfha m%odkhka jYfhka ,enqKq uqo, tl;=j tl;=j2009'01'01 oskg fYaIH 305,338,748 322,614,262

4.3.4.5jrAIh ;=< ,enq m%odkhka 1,066,352,379 -

jrAIh ;=< wdodhug udrel< m%odkhka (17,275,546) (17,275,546)

.e<mSuz 32

2009'12'31 oskg fYaIh2010'12'31 oskg fYaIh 1,354,415,581 305,338,748

m%odkhkafu.d fmdarAgz jHdmD;sh 206,549,252 223,824,798

lkalika;=rh oshlvkh 11,523,950 11,523,950

yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jHdmD;sh 121,122,728 50,000,000

T,qjs,a jrdh ixjrAOk jHdmD;sh 19,990,000 19,990,000

fld<U jrdh mq:Z,a lsrSfuz jHdmD;sh 992,584,770

kejz j,g bkaOk iemhSu iy bkaOk gexls yuznkaf;dg jHdmD;sh2,644,881

1,354,415,581 305,338,748

fmdoq ixps;hfuh 1980 isg bosrshg f.k tkq ,enq fYaIhls

4.2.2 wruqo,amdrsf;daIsl wruqo,a 132,743 132,743 132,743 132,743

ov wruqo, 69,914,832 64,204,310 69,914,832 64,204,310

70,047,575 64,337,054 70,047,575 64,337,054

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

125

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re' re' re'

4.2.3 Kh uqojd .eksfuz ixps;jrAI wdruzNfhaos fYaIh 3,828,973,373 3,828,973,373 3,828,973,373 3,828,973,373

tl;=l<d ( jir i|yd r|jd.;a ,dNh - -

jrAI wjidkfhaos fYaIh 3,828,973,373 3,828,973,373 3,828,973,373 3,828,973,373

4.2.4 j;aluz kej; ;lafiare l< ixps;j;aluz kej; ;alafire l< ixps;jrAI wdruzNfhaos fYaIh 76,406,190,143 74,583,082,283 76,406,190,143 74,583,082,283

tl;=l<d$^mdvq& 74,637,730 1,823,107,859 74,637,730

.e,msSuz - -

jrAI wjidkfhaos fYaIh 76,480,827,873 76,406,190,142 76,480,827,873 76,406,190,142

4.2.5 js,uzNS; noqjrAI wdruzNfhaos fYaIh 12,860,107,100 15,944,483,419 12,860,107,100 15,944,483,419

we;sl< m%;smdok - - - -

m%;smdok j,g mgyeks .dia;= (745,540,981) (3,084,376,319) (745,540,981) (3,084,376,319)

jrAI wjidkfhaos fYaIh 12,114,566,119 12,860,107,100 12,114,566,119 12,860,107,100

w;srsla;h uqo,a njg yerjsfuka miqj jHdmdr fldgiao we;=<;aj m%;s.Kkh lrk ,o w;srsla;hr|jd.;a bmehquz fj;g iDcqju udrelrkq we;' l,a bl=;a jq fyda Ndjs;hg .; fkdyels j;aluz u; w;srsla;h .Kkh flfrkq we;'

4.2.6 r|jd.;a ,dNh (15,167,380,909) (15,412,487,623) (15,034,926,192) (15,312,209,077)

4.3 cx.u fkdjk j.lSuz4.3.1 jrdh ixjrAOk Kh

cmka KhjrAI wdruzNfhaos fYaIh 46,856,216,444 51,036,174,087 46,856,216,444 51,036,174,087

tl;= l<d ( jrAIh ;=< Kh i|yd lrk ,o jshouz - 14,634,902 - 14,634,902

2009 jrAIhg iuznkaOs; jsfoaY jsksuh yqjudrej .e,mSu - 84,712

wvql<d ( Kh wdmiq .fjsuz (4,595,706,482) (3,613,578,172) (4,595,706,482) (3,613,578,172)

2010'12'31 oskg uyd NdKavd.drh iu. Ieiosfuzos cmka Kh.e,mquz u; jsfoaY jsksuh ,enzu$mdvq 4,478,756,140 (581,099,085) 4,478,756,140 (581,099,085)

46,739,266,102 46,856,216,444 46,739,266,102 46,856,216,444

2009 jrAIfhaos f.jsh hq;= flgs ld,sl j.lSuz (4,596,138,975) (4,814,344,429) (4,596,138,975) (4,814,344,429)

jrAI wjidkfhaos fYaIh 42,143,127,127 42,041,872,015 42,143,127,127 42,041,872,015

uyd NdKavd.drfha fmd;a j, i|yka fYaIhkag iujk fia jrdh ixjrAOk ^cmka Kh& .sKqfuz fYaIh2010'12'31 oskg re' 581,014,372,8300 ka wvqlr we;'

4.3.2 fld<U jrdh mq:Z,a lsrsfuz jHdmD;sh ^wd' ix' nexl= Kh 2319 - tiawdrAwhs&jrAI wdruzNfhaos fYaIh 10,240,817,832 4,330,038,890 10,240,817,832 4,330,038,890.26

tl;= l<d ( jrAIh ;=< Kh i|yd lrk ,o jshouz 6,536,788,748 5,910,778,942 6,536,788,748 5,910,778,941.75

jrAIh ;=< isoqlrk ,o ldrAhhka 350,572,007 350,572,007

jrAI wjidkfhaos fYaIh 17,128,178,587 10,240,817,832 17,128,178,587 10,240,817,832

4.3.3 yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jevigyk ^pSkfha tlaiSuz nexl=j& - -

jrAI wdruzNfhaos fYaIh 19,095,964,206 -

tl;= l<d ( jrAIh ;=< Kh i|yd lrk ,o jshouz 11,456,531,531 19,095,964,206 11,456,531,531 19,095,964,206

jrAIh ;=< isoqlrk ,o ldrAhhka 2,603,804,197 2,603,804,197

jrAI wjidkfhaos fYaIh 30,552,495,737 19,095,964,206 30,552,495,737 19,095,964,206

4.3.4 fjk;a jrdh ixjrAOk Kh4.3.4.1 pSkfha wmkhk wdkhk nexl=j

jrAI wdruzNfhaos fYaIh - -

tl;= l<d ( jrAIh ;=< Kh i|yd lrk ,o jshouz 1,375,227,758 - 1,375,227,758 -

jrAIh ;=< isoqlrk ,o ldrAhhka 1,592,973,329 1,592,973,329

jrAI wjidkfhaos fYaIh 2,968,201,087 - 2,968,201,087 -

4.3.4.2 ,xld nexl= Kh we't'c'.sKqujrAI wdruzNfhaos fYaIh - - - -

jrAI wjidkfhaos fYaIh 3,495,998,476 - 3,495,998,476 -

4.3.4.3 tpz tia ns is Kh .sKqujrAI wdruzNfhaos fYaIh - - - -

jrAI wjidkfhaos fYaIh 3,914,750,000 - 3,914,750,000 -

4.3.4.4 fjk;a KhjrAI wdruzNfhaos fYaIh 21,868,140 21,868,140 21,868,140 21,868,140

jrAI wjidkfhaos fYaIh - 21,868,140 - 21,868,140

fjk;a jrdh ixjrAOk Kh 10,378,949,563 21,868,140 2,968,201,087 -

iuzmqrAK Kh 100,202,751,013 71,400,522,193 100,202,751,013 71,400,522,193

4.3.4.5 jrAIh ;=< ,enqKq rdcH m%odkhka -

fld<U jrdh mq:Z,a lsrsu fjkqfjka rdcH m%odkhka - -

jrAI wjidkfhaos fYaIh 992,584,770 - 992,584,770 -

yuznkaf;dg jrdh ixjrAOk jHdmD;sh fjkqfjka rdcH m%odkhka - -

jrAI wjidkfhaos fYaIh 71,122,728 - 71,122,728 -

yuznkaf;dg jrdh jHdmD;sfha f;,a kejz iemhSu i|yd rdcH m%odkhkajrAI wjidkfhaos fYaIh 2,644,881 - 2,644,881.00

jrAIh ;=< ,enqKq iuzmqrAK rdcH m%odkhka 1,066,352,379 - 1,066,352,379

4.3.6 oSrA> ld,Sk mdrsf;daIsl iemhSu 3,700,367,289 - 3,700,367,289 -

5 cx.u j.lSuz5.1 Khysushka iy Wmps; .dia;=

fj<| Khysushka iy iq:Z Kh ysushka 106,003,509 66,223,731 109,016,760 77,640,331

kdjsl ksfhdacs; w;a;sldruz .sKqu remsh,a j,ska 392,135,144 341,544,694 380,955,013 341,544,694

lreKdiy.; f.jSu 3,794,000 3,794,000 3,794,000 3,794,000

jegqma .e<mSuz 50,449,398 46,123,402 50,449,398 46,123,402

ysusluz fkdmE fjz;k 5,435,473 4,591,288 5,435,473 4,591,288

fiajl wrA:idOl wruqo, 132,212,363 122,183,147 132,212,363 122,183,147

fiajl Ndrldr wruqo, 15,865,484 14,663,010 15,865,484 14,663,010

705,895,370 599,123,273 697,728,490 610,539,873

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

126

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re' re' re' re'

5.2 os.=ld,sk Kh .eksuz j, jrA;udk ;;a;ajh 4,596,138,975 4,814,344,429 4,596,138,975 4,814,344,429

2010 jrAIh ;=< flgs ld,sk jsfoaY Kh f.jsuz m%udKh - jsia;rh my; oelafjz'

Kh fhduqj 2010 jrAIh ;=< f.jsh hq;= m%d.aOkh f.jsh hq;= Wmps; fmd,shfhka remsh,a fhka remsh,a

tia t,a ms 07 309,888,000 429,597,734 7,050,030 9,773,457

tia t,a ms 08 125,800,000 174,396,540 2,117,059 2,934,879

tia t,a ms 12 95,216,000 131,997,941 3,404,213 4,719,260

tia t,a ms 23 382,541,500 508,355,922 18,645,921 25,848,840

tia t,a ms 27 699,726,500 929,860,185 37,696,349 52,258,449

tia t,a ms 30 973,768,000 1,349,934,578 82,162,008 113,901,192

tia t,a ms 33 333,082,000 461,751,577 41,331,370 57,297,678

tia t,a ms 44 237,958,000 329,881,175 39,155,500 54,281,270

tia t,a ms 46 129,038,565 178,886,163 29,561,614 40,981,265

tia t,a ms 67I 66,072,000 91,595,614 723,353 1,002,784

tia t,a ms 67II 7,128,000 9,881,546 50,091 69,441

Wm tl;=j 3,360,218,565 4,596,138,975 261,897,508 363,068,515

iajsvka Kh uqo,uq:Z tl;=j 3,360,218,565 4,596,138,975 261,897,508 363,068,515

5.3 ;ekam;= iy w;a;sldruz f.jsuz;ekam;= -kejz ksfhdacs;hska 3,260,476 3,427,837 3,260,476 3,427,837

kejz.; lsrsfuz cx.u .sKqu i|yd ;ekam;= 8,464,649 7,115,374 8,464,649 7,115,374

f.dvnEuz yd NdroSuz cx.u .sKqu i|yd ;ekam;= 68,714,641 57,406,074 68,714,641 57,406,074

ne|quzlr ;ekam;= 11,611,690 10,483,659 11,611,690 10,483,659

.Kqfokqlrejka i|yd ;ekam;= 1,084,826 1,019,314 1,084,826 1,019,314

fiajl jsYajdijka; ;ekam;= 870,379 881,259 870,379 881,259

l=,s ;ekam;= 34,298,997 32,959,397 34,298,997 32,959,397

fj<| ;ekam;= 280,281,474 320,419,968 280,281,474 320,419,968

fldka;%d;alrejkaf.a ;ekam;= 4,100,280,367 1,993,086,863 4,100,280,367 1,993,086,863

jsfYaI ;ekam;= 3,221,938 2,173,689 3,221,938 2,173,689

jsjsO ;ekam;= (31,194,711) 209,567,494 (31,194,711) 209,567,494

f.jsh hq;= noq 141,454,980 98,110,263 144,270,475 100,396,525

4,622,349,707 2,736,651,192 4,625,165,202 2,738,937,454

jrdh Ndjs;d lrkakka fm%aIk,dNska fldka;%d;alrejka kejs ksfhdac;hska wdmkYd,d fgkavrAlrejka wod< jqfkdfhl=;a jrdh mdjspzps lrkakka jsiska fuls ;ekam;= lrkq ,efnz'

5.4 flgs ld,sl m%;smdok5.4.1 mdrsf;daIsl i|yd m%;smdok

jir wdruzNfha bosrshg f.k wd m%udKh 4,250,368,473 4,081,407,488 4,251,945,700 4,081,678,388

tl;= l<d ( jrAIh ;=< isoqlrk ,o wu;r m%;smdok 767,893,607 346,164,308 769,273,956 347,470,635

.e,mSuz - - - -

wvql<d( m%;smdok j,ska jeh jq yd whl, (241,820,870) (177,203,325) (241,820,870) (177,203,325)

jrAI wjidkfhaos bosrshg f.k wd uqo, 4,776,441,208 4,250,368,471 4,779,398,784 4,251,945,698

4.3.6 oSrA> ld,Sk mdrsf;daIsl i|yd m%;smdok (3,700,367,289) - (3,700,367,289) -

bosrs jrAIh i|yd mdrsf;daIsl oSukd j.lSu 1,076,073,919 4,250,368,471 1,079,031,495 4,251,945,698

moku ( tla jirl fiajd ld,hla fjkqfjka udi Nd.hl jegqma mdol fldgf.k fjz'

5.4.2 mrsud m%;ssodk fya;=fjka m%;smdokjir wdruzNfhaos bosrshg f.k wd m%udKh 626,088,152 500,652,325 626,088,152 500,652,325

tl;=l<d ( jrAIh ;=< isoqlrk ,o wu;r m%;smdok 730,872,833 598,066,270 730,872,833 598,066,270

.e,mSuz - (27,995,000) -

wvql<d( m%;smdok j,ska jeh jq yd whl, (606,178,821) (444,635,443) (606,178,821) (444,635,443)

jrAI wjidkfhaos bosrshg f.k wd uqo, 750,782,164 626,088,152 750,782,164 626,088,152

moku ( kejz iud.uz$kzsfhdacHdh;k iu.Z noq .sjsiquz$;ks ;ksj mj;akd .sjsiquz u; fjz'

5.4.3 Wmps; jshouz i|yd m%;smdokjir wdruzNfhaos bosrshg f.k wd m%udKh 736,225,696 852,950,662 736,225,696 852,950,662

tl;=l<d( jrAIh ;=< isoqlrk ,o wu;r m%;smdok 642,509,162 646,746,209 646,444,974 652,626,063

wvql<d( m%;smdokj,ska jeh jq yd whl< (664,330,575) (763,471,174) (664,330,575) (763,471,174)

jrAI wjidkfhaos bosrshg f.k wd uqo, 714,404,284 736,225,696 718,340,096 742,105,550

moku ( fuz olajd uqo,a f.jd fkdue;s jir ;=< Y%S ,xld jrdh wOsldrsh ,nd.;a fiajdjka$ksIamdok u; moku js we;'

iuzmqrAK flgs ld,Sk m%;smdok 2,541,260,367 5,612,682,319 2,548,153,755 5,620,139,400

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

127

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,o

jsia;rh 2010 2009 2010 2009re re re re

5.5 jrA;udk noq m%;smdok5.5.1 wdodhuz noq

jir wdruzNfhaos bosrshg f.k wd fYaIh 621,675,737 425,871,811 643,578,748 425,871,811

tl;=l<d( ld,iSudj ;=<os imhk ,o w;sfrAl m%;smdok 159,286,861 621,675,737 159,286,861 621,675,737

.e,mSuz (481,503,835) (145,805,481) (477,637,244) (145,805,481)

wvql<d ( m%;smdokhg tfrysj whl< uqo, (140,171,902) (280,066,330) (140,171,902) (280,066,330)

.e,mSuz - - - -

jir wjidkfhaos bosrshg f.k hk uqo, 159,286,861 621,675,737 166,212,434 663,176,193

moku - uq,H m%ldY j, jdrA;d.; wdodhuz iy jshouz foaYsh wdodhuz mkf;a jsOsjsOdk m%ldr uq,Hhka u; iy .Kkh lr we;'

5.5.2 ie<ls ,dNdxY noaojir wdruzNfhaos bosrshg f.k wd fYaIh 190,942,165 156,745,164 190,942,165 156,745,164

tl;=l<d( ld,iSudj ;=<os imhk ,o w;sfrAl m%;smdok - 34,197,001 - 34,197,001

.e,mSuz - - - -

wvql<d ( m%;smdokhg tfrysj whl< uqo, (190,942,165) - (190,942,165) -

jir wjidkfhaos bosrshg f.k hk uqo, - 190,942,165 - 190,942,165

uq:Z m%jrA;k noq m%;smdok 159,286,861 812,617,901 166,212,435 854,118,358

moku ( wdodhuz noq fldgfia jsia;r lr we;s mrsos

5.6 ysusluzmEu i|yd m%;smdokY%S ,xld jrdh wOsldrshg tfrysj ysusluzmEu i|yd ixps;hjir wdruzNfhaos bosrshg f.k wd fYaIh 340,282,427 389,734,417 340,282,427 389,734,417

tl;=l<d( ld,iSudj ;=<os imhk ,o w;sfrAl m%;smdok - - - -

.e,mSuz - - -

wvql<d ( m%;smdokhg tfrysj whl< uqo, (51,597,866) (49,451,990) (51,597,866) (49,451,990)

jir wjidkfhaos bosrshg f.k hk uqo, 288,684,561 340,282,427 288,684,561 340,282,427

ysusluzmEu i|yd m%;smdokysusluzmEu i|yd m%;smdokh ilia js we;af;a Y%S ,xld jrdh wOsldrshg tosrs jq ish:Zu kvq j, weia;fuzka;=.; jgskdluska 30]la iy Bg wu;rj jkaosm%udKh i|yka fldg fkdue;s uq;a Widjsh jsiska kshu lrkakd jq uq:Z uqo,u f.jsh hq;= jkakdjq kuq;a kvq i|yd jq

tl;=j m%;smdok tl;=j m%;smdokkvq j,ska b,a,d we;s jkaosh w,dNh iy kvq .dia;=j, uq:Z jgskdluska 30]la Y%S ,xld remsh,a j,ska fjkalsrsu 419,945,376 125,983,613 413,046,432 123,913,930

kvq j,ska b,a,d we;s jkaosh w,dNh iy kvq .dia;=j, uq:Z uqo,u50]la Y%S ,xld remsh,a j,ska fjkalsrsu - - 101,911,941 50,955,971

jsfoaY jsksufhka 30]la fjkalsrsu ^we'fvd' 4,732,249 x 108.88) 539,003,161 161,700,948 548,041,757 164,412,527

jkaosh w,dNh iy kvq .dia;= jYfhka b,a,d we;s uqo, igyka fldg fkdue;s kvq i|yd wfmaCIs; m%;smdokh 1,000,000 1,000,000 1,000,000 1,000,000

2010 jrAIh i|yd fjka l< hq;= uq:Z uqo, 959,948,537 288,684,561 1,064,000,130 340,282,427

6.1 fldka;%d;a lghq;= j, fhosu i|ydwOHCIjreka ;=< mj;akd Wkkaoqjmy; i|yka mdrAYaj iu.Z mj;akd jHdmdrsl lghq;= yefrkakg Y%S ,xld jrdh wOsldrsh iu.Z jHdmdrsl lghq;= j, fhfok l=uk mdrAYajhla iuznkaOfhka fyda lsisoq fm!oa.,sl Wkkaoqjla fyda iuznkaOldjhla fkdue;s nj Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha wOHCI uKav,h iy;sl lr m%ldY lrhs'

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

128

6.2.1 iuznkaOs; mdrAYaj .Kqfokq

iud.u wOHCIjrekaf.a .Kqfokqfjz kshuhka jgskdlukuz iajNdjh

chny:Z mrAhka; iud.u wdpdrAh wdrA tuz ms ns jsl%u uy;dlms;dka ksyd,a lemafmgsfmd< uy;d bkaOk .dia;= jdKsc 1,111,040

tia ta tuz iur;=x. l=,s ^noq fkdue;sj& ldrA;=uh 2,400,000

ijq;a taIshd f.agzfjz grAusk,a ^mqoa& iud.u lms;dka ksyd,a lemafmgsfmd< uy;d noq l=,s jdrAIslj 291,691,886

ffjoH ixch fiaor fikr;a uy;d rdcH Nd.h udislj 711,542,092

,dNdxY w;=re iy wjika 580,161,149

l=,s^noq fkdue;sj& 1,440,000

Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK iy wdpdrAh wdrA tuz ms ns jsl%u uy;d l=,s ^noq fkdue;sj& jdrAIslj 60,000

WmfoaYk fiajd iud.u jegqma jdKsc 165,222,463

kejz ne|;ensu yd uqodyersu jdKsc 69,688,352

YS;lrK ny:Z ksrsCIKh jdKsc 7,093,776

WmlrK yqjudrej jdKsc 73,799,374

uqo%d msrslaiqu jdKsc 2,963,155

m%fjzY m;% fjkalsrsu ^.=jka& jdKsc 462,953

fj<| oekajSuz udislj 477,593

fiajd .dia;= jdrAIslj 319,628

fk!ld yd fk!ld wdY%s; fiajd jdKsc 398,714

fld<U fvdlahdrAvz ^mSt,aiS& ta kl=ps uy;d ^iNdm;s g.a hd;%d w,q;ajevshd& 12,439,739

iS tia vnz vS fldia;d uy;d ^Wm iNdm;s&ux., mS nS hdmd uy;d ^l<'who$m% jsOd ks<Odrs&gS klfnz uy;djhs lscsud uy;d cs ta vS t,a tpz .ka,;a uy;dtpz ta wdrA fla jsl%u;s,l uy;dcdkls l=remamq uy;aushjhs budhs uy;djhs Turs uy;d

Y%S ,xld ksoyia fiajl ix.uh m%ikak l:Z;rf.a uyld

2010 2,009

6.2.2.uq,sl l<ukdlrK yd ydksmqrAKh re' re'jegqma yd fjk;a flgsld,sk fiajl jrm%ido 12,457,968 12,127,084

Kh fYaIh 1,530,356 -

13,988,324 12,127,084

7 fnd,a yd wvudk Kh fjkalsrsuuq:Z wvudk Kh fjkalsrsu my; mrsos fjz 2010 2,009

fj<| Kh.e;sfhda ^ksfhdacs;& 413,154,158 312,530,177

fj<| Kh.e;sfhda ^fm%aIK,dNska& 2,039,425 1,504,595

fj<| fkdjk Kh.e;sfhda 53,362,837 44,781,971

468,556,420 358,816,743

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

129

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,ojsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re' re' re' re'

wdodhu - N+f.da,sh l<dmhka u; ls%hdldrluz j,g wkqj jsjsO kejz nvq ls%hdldrs;aj fufyhquz ,enzu my; mrsos fjz

1.1 jrdh lghq;= j,ska wdodhu

1.1.1 jrdh lghq;= j,ska wdodhu 8,206,543,268 6,309,340,433 8,206,543,268 6,309,340,433

1.1.2 jrdh lghq;= j,ska wdodhu - chny:Z mrAhka;h 15,160,744,113 12,239,142,809 15,418,592,507 12,477,468,825

1.1.3 jrdh lghq;= j,ska wdodhu - tia ta cs gs 1,028,596,097 1,148,717,666 1,028,596,097 1,148,717,666

1.1.4 jrdh lghq;= j,ska wdodhu - lkalika;=rh jrdh 6,566,776 53,688,890 6,566,776 53,688,890

uq:Z fufyhqquz wdodhu 24,402,450,254 19,750,889,798 24,660,298,648 19,989,215,814

1.2 fufyhquz fjk;a fiajd1.2.1 fufyhquz fjk;a fiajd 376,781,973 289,209,921 376,781,973 289,209,921

1.2.2 fufyhquz fjk;a fiajd - ch ny:Z mrAhka;h 255,539,291 134,954,629 255,539,291 134,954,629

1.2.3 fufyhquz fjk;a fiajd - tia ta cs gs 11,142,007 7,873,738 11,142,007 7,873,738

uq:Z fufyhquz fjk;a wdodhu 643,463,272 432,038,287 643,463,272 432,038,287

1.3 jrdh lghq;= j,ska fjk;a wdodhuz

1.3.1 fjk;a wdodhuz - fufyhquz fkdjk 1,568,345,199.36 1,624,063,172 1,540,186,155 1,607,875,403

1.3.2 chny:Z mrAhka;fhka ,enqKq fjk;a wdodhuz 81,623,255.45 25,625,997 81,623,255 25,625,997

1.3.3 tia ta cs gs j,ska ,enqKq fjk;a wdodhuz 1,583,417,868.50 1,498,707,937 1,580,990,157 1,497,129,770

1.3.4 lkalika;=rh jrdfhka ,enqKq fjk;a wdodhuz - 60,098 - 60,098

fjk;a uq:Z wdodhuz - fufyhquz fkdjk 3,233,386,323 3,148,457,204 3,202,799,567 3,130,691,268

iuia: wdodhu 28,279,299,849 23,331,385,290 28,506,561,487 23,551,945,369

uq,H m%ldYkhg wod< igyka wdodhu ^fiajdjka wkqj& N+f.da,shuh fiajd msysgsu wkqj jsjsO kejz nvq ls%hdldrs;aj fufyhquz ,ensu my; mrsos fjz'

Y%S ,x j wjsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re' re' re' re'

hd;%dlrK wdodhuz 3,140,675,454 2,792,447,911 3,140,675,454 2,792,447,911

oshU kex.=ruz,Eu 18,847,398 24,115,167 18,847,398 24,115,167

;gdlhg msjsiSu 637,911,743 499,845,479 637,911,743 499,845,479

kejz NdKav jdyl wdodhu - - -

ny:Z.; - - -

wNHka;r 7,702,652,663 5,848,018,270 7,702,652,663 5,848,018,270

m%;s wmkhk 5,708,263,303 4,653,617,165 5,708,263,303 4,653,617,165

f;d. lvk - - -

wNHka;r 1,860,688,139 1,332,356,173 1,860,688,139 1,332,356,173

m%;s wmkhk 29,431,963 42,407,346 29,431,963 42,407,346

jdmamq fufyhquz lghq;= - - -

ny:Z.; kejz nvq - wNHka;r 2,205,179,811 1,924,937,643 2,205,179,811 1,924,937,643

idum%odhsl kejz nvq f;d. iy f;d. lvk kejz nvq 616,604,969 465,619,441 616,604,969 465,619,441

jrdh hgs;, myiqluz 2,454,463,196 2,139,005,221 2,454,463,196 2,139,005,221

oshr kejz nvq 27,731,615 28,519,982 285,580,009 266,845,997

fjk;a wdodhuz - fufyhquz 643,463,272 432,038,287 643,463,272 432,038,287

fjk;a wdodhuz - fufyhquz fkdjk 3,233,386,323 3,148,457,203 3,202,799,567 3,130,691,267

28,279,299,849 23,331,385,289 28,506,561,487 23,551,945,368

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

taldnoaO lrk ,o

130

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,ojsia;rh 2010 2009 2010 2009

re re re re

8 Lkavuh f;dr;=re^w& wdodhu

hd;%dlrK jdyl 3,797,434,595 3,316,408,557 3,797,434,595 3,316,408,557

kejz NdKav jdyl 15,301,036,069 11,876,398,954 15,301,036,069 11,876,398,954

jdmamq fufyhquz 2,821,784,780 2,390,557,084 2,821,784,780 2,390,557,084

jrdh myiqluz 2,482,194,810 2,167,525,203 2,740,043,204 2,405,851,219

fjk;a 3,876,849,595 3,580,495,491 3,846,262,839 3,562,729,555

28,279,299,849 23,331,385,289 28,506,561,487 23,551,945,368

^wd& l,dm j,ska wdodhufld<U jrdh 27,717,117,369 22,762,514,716

.d,a, jrdh 276,833,751 178,383,039

;s%l=Kdu,h jrdh 278,781,953 336,738,546

lkalika;=rh jrdh - 53,748,988

fmaoqre;=vqj jrdh 6,566,776 -

^we& kejz nvq wkqj fufyhquz wdodhuny:Z m%;skejz.; lsrsu 5,708,263,303 4,653,617,165

wNHka;r ny:Z 9,907,832,475 7,772,955,913

f;d.lvk f;d. iy oshr 2,534,456,686 1,868,902,942

fjk;a 10,128,747,385 5,887,452,065

28,279,299,849 20,182,928,085

^wE& noq yer jshouzfld<U jrdh 28,243,702,320 20,724,643,241

.d,a, jrdh 622,009,992 577,337,904

;s%l=Kdu,h jrdh 661,721,597 655,968,879

Y%S ,x j w uq:Z jshouz 29,527,433,908 21,957,950,024

ch ny:Z mrAhka; iud.u 172,828,790 96,532,491

uq:Z jshou 29,700,262,699 22,054,482,514

^b& noq yd jsfoaY jsksuh ,ensuz j,g fmr ,dNhfld<U jrdh 3,889,790,846 1,500,485,020

.d,a, jrdh (382,939,643) (319,230,333)

;s%l=Kdu,h jrdh (345,176,241) (398,954,865)

ch ny:Z mrAhka; iud.u 52,279,246 119,978,583

Y%S ,x j l<ukdlrK yd WmfoaYk fiajd iud.u 5,666,526 5,187,164

3,219,620,734 907,465,570

^B& j;aluz iy j.lSuzcx.u fkdjk j;aluz 185,835,429,920 148,200,718,231 185,882,742,237 148,230,926,303

cx.u j;aluz 17,369,210,206 23,886,220,233 17,462,820,182 24,018,951,104

uq:Z j;aluz 203,203,227,676 172,073,726,449 203,345,562,419 172,249,877,407

j;aluz o;a; msgq wxl 30 os we;'cx.u j;aluz 12,913,615,841 14,915,701,542 12,922,083,417 14,978,361,940

cx.u fkdjk j;aluz 103,903,118,302 71,400,522,193 103,903,118,302 71,400,522,193

^W& uqo,a m%%jdy

fufyhquz uqo,a m%jdyh 13,201,810,665 1,943,240,461 13,230,792,404 2,028,871,213

wdfhdack uqo,a m%jdyh (42,277,389,083) (22,819,795,146) (42,293,200,553) (22,827,397,659)

uq,Huh uqo,a m%jdyh 29,159,374,008 20,837,050,721 29,159,374,008 20,823,930,036

9 wiuzNdjHhka2010 jrAIh wjidkfhaos Y%S ,xld jrdh wOsldrshg ys,jz jYfhka uq:Z ysusluz mEu re' 959,948,537/= Y%S ,xld jrdh wOsldrsh m%Odk ks;s ks<OdrsKshf.a Wmfoia u; re' 288,684,561/= la ,dNhg tfrysj fjkalr we;' by; wkdjrKh lr we;s j.lsuz yefrkakg Y%S ,xld jrdh wOsldrshg fjk;a j.lsuz fkdue;'

10 ikaikaokd;aul o;a;iei|Sfuz myiqj i|yd miq.sh jrAIhg iuznkaOs; wod< fYaI mj;akd jrAIfha jrA.slrKhka

iy bosrsm;a lsrsu iy;sl lrkq msKsi m%%;sjrA.slrKh lr we;'

11 f,crfha we;=<;a l< fYaI m;% issoqjsuzfYaI m;%fha oskhg miqj my; olajd we;s foa yer uq,H m%ldYk .e,mSu i|yd wjYH wjia:djka mek ke.s ke;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

131

12 uq,H wjodkuz l<ukdlrKh

^w& jsfoaY jsksuh wjodku

jsfYaIs; jq wjodkuz l<ukdlrKhla fkdue;

^wd& fj<| Kh.e;s ms<sn| wjodku

13 weia;fuzka;=.; yd ;SrK

w;aoelsuzo mokuz lrf.kh

^w& jsfjzpkd;aul .sKquz weia;fuzka;= iy Wml,amk

^w=d& wdodhuz noq

^we& wdodhuz y|kd.eksu

^wE& ysusluz fjkqfjka ne|Su

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

yd Wml,amkhka my; olajd we;'

2010 jrAIh ;=< Y%S ,xld jrdh wOsldrsh jsiska wjodkuz l<ukdlrKh i|yd jsfYaIs; mshjr f.k fkdue;'

iduzm%odhsl kejz nvq ksfhdacs;hska iuznkaO fj<| Kh.e;s wjodku wdjrKh jkqfha re' 250,000/= l nexl= wemlrhla u; jk w;r kejz fiajd i|ydtu wemlrh re' 500,000 ls'

weia;fuzka;= yd ;SrK ksrka;rfhka .Kkh lf<a fya;= iy.; ;;a;ajhka hgf;a wkd.;fhaos isoqfjz hehs n,dfmdfrd;a;= jk isoaOSkao we;=<;aj w;S;

.sKquz weia;fuzka;= m%;sM, ;;H m%;sM, yd iudk jkqfha b;du;a jsr, jYfhks' fN!;sluh jYfhka .e,msuz isoqlsrsfuz wjodku;a mj;akd weia;fuzka;=

wjika noq m%;sM,h Wml,amkhg jvd fjkia jk wjia:d j,os tu fjkiajSuz jifrA wdodhuz noq m%;smdok i|yd n,mEuz we;sfjz'

i,ik ,o fiajdjka i|yd jk wdodhu re' 646,120,524/= lg Wmps; fjz hehs y|qkdf.k ;snqKdo fuz olajd ns,a.; lr ke;' w;S; w;aoelsuz wkqj fuu wdodhu ,efnkq we;ehs wOsldrsh wfmaCId lrhs'

miq.sh wjqreoq ;=k we;=<; ie,lsh hq;= wdrA:sl jrAOkhla isoq fkdjko wjsksYaps; ;;a;ajhla ie,ls,a,g f.k re' 288,684,561/ = uqo,la i,id we;'

132

Y%S ,x j w taldnoaO lrk ,ojsia;rh 2010 2009 2010 2009

re' re re' re'fiajl mvs kvsjegqma fjz;k yd oSukd 10,011,012,969 9,367,618,427 10,112,800,003 9,445,197,897

w;sld, 3,322,603,870 2,882,755,092 3,322,603,870 2,882,755,092

13,333,616,839 12,250,373,519 13,435,403,873 12,327,952,989

fiaajl uKav, jsY%duhdu fjkqfjkq fjka lsrsu 754,134,518 341,879,248 754,134,518 341,879,248

CIhjSuz 4,682,142,711 4,809,135,094 4,684,128,596 4,809,604,853

j;aluz kv;a;= lsrsuw,q;ajevshd iy kv;a;= i|yd fldka;%d;a jev 197,238,708 168,890,928 197,123,205 169,184,618

w,q;ajevshd iy kv;a;= i|yd ksl=;a l< o%jH 939,753,924 732,952,443 941,545,315 740,512,989

1,136,992,631 901,843,371 1,138,668,519 909,697,606

bkaOk jsoq,sh yd c,hbkaOk jsoq,sh yd fjk;a jshouz 1,658,337,186 1,517,253,836 1,587,259,703 1,516,124,571

c,h i|yd msrsjeh 169,212,073 168,496,511 170,488,902 169,887,792

1,827,549,259 1,685,750,346 1,757,748,605 1,686,012,363

jsfoaY Kh u; fmd,sh 1,225,174,176 1,159,422,154 1,225,174,176 1,159,422,154

m%;sodk 917,807,895 617,239,167 917,807,895 617,239,167

fjk;a jshouz.uka hemSuz yd bkaOk oSukd 15,128,522 20,004,560 15,128,522 19,832,224

ndysr l=,s .dia;=$fldka;%d;a 461,771,787 285,332,923 461,771,787 285,332,923

ikaksfjzok jshouz 30,902,087 33,320,698 32,244,300 34,313,284

jrsmkuz yd noq 25,720,864 26,078,756 28,622,144 28,852,702

rCIK yd n,m;% 15,519,076 13,045,572 16,033,965 14,083,881

ldrAhd, wjYH;djhka 62,863,270 56,620,450 63,360,278 57,265,366

mqyqKq lsrsfuz jshouz 11,779,966 19,392,844 11,779,966 19,392,844

iqNidOk jshouz 104,681,865 98,518,390 108,395,326 100,643,236

m%pdrl yd uyck iuznkaO;d 70,058,357 17,245,151 70,398,782 17,576,824

jsjsO jshouz 97,051,491 16,776,475 100,220,757 16,781,475

fjk;a .dia;= 805,461 5,042,910 30,841,376 5,608,910

,shdyrsk ,o jsjsO fYaI .sKquz - 127,196 - 127,196

fnd,a iy wvudK Khlrefjda 109,739,677 6,691,189 111,955,936 6,691,189

cs tia gs iy jegz u; jshouz 35,417,441 48,871,756 35,633,315 48,894,558

uqoaor .dia;= 722,375 579,432 722,375 612,182

tka ns gs f.jsuz 148,697,998 93,972,515 157,688,541 98,720,584

uq,H .dia;= 38,859,187 37,057,127 39,680,632 37,921,889

js.Kk .dia;= 1,508,078 1,859,538 1,813,078 2,129,894

wka;rA.%yKh fkdl< uq:Z;ekaf.hs jshouz 8,979,358 2,905,085 8,979,358 2,905,085

iudc j.lSuz jHdmD;s - - 328,545 -

jsfoaY jsksuh mdvq$^,enSuz& 4,409,809,021 (591,135,443) 4,409,809,021 (591,135,443)

iudc j.lSuz noao 2,353,993 12,009,132 2,353,993 12,009,132

5,652,369,873 204,316,256 5,707,761,996 119,839,352

iuia: jshou 29,529,787,901 21,969,959,156 29,620,828,178 21,900,471,753

jdrAIsl jdrA;dj 2010uq,H m%ldYkhg wod< igyka

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

133

jsia;rh fld<U ;s%l=Kdu,h .d,a, 2010 2009jrdh jrdh jrdhre' re' re' re' re'

fiajlhska 11,726 598 500 12,824 13,367

jegqma fjz;k oSukd iy mdrsf;daIsl re'us' 10,064 445 392 10,902 9,835

w;sld, re'us' 3,234 101 61 3,396 2,944

tl;=j re'us' 13,298 546 454 14,298 12,778

fiajlfhl= fjkqfjka idudkHh jdrAIslj

jegqma fjz;k yd oSukd re' 858,303 744,106 784,595 850,104 735,740

w;sld, re' 275,767 169,442 122,674 264,840 220,226

tl;=j re' 1,134,071 913,547 907,269 1,114,945 955,966

idudkHh udisl

jegqma fjz;k yd oSukd re' 71,525 62,009 65,383 70,842 61,312

w;sld, re' 22,981 14,120 10,223 22,070 18,352

tl;=j re' 94,506 76,129 75,606 92,912 79,664

igykuq:Z;ekaf.j,a fiajlhskaf.a fjz;k jegqma yd oSukd iy w;sld, my; mrsos fjz'

2010 2009

jegqma fjz;k yd oSukd 137.591 126.140

w;sld, ^re'us,shk& 74.708 62.000

212.299 188.140

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

uq,H m%ldYkhg wod< igykajdrAIsl jdrA;dj 2010

fiajl bmehSuz m%ldYkh

2010 Y%S ,x j w

134

jsia;rh 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001

kej; m%ldY l<re'us,s re'us,s re'us,s re'us,s re'us,s re'us,s re'us,s re'us,s re'us,s re'us,s

uq:Z wdodhu 28,279 23,331 25,142 25,913 23,004 20,550 17,861 16,356 15,667 16,389

msrsjegquz noq - - - - - - - - -

Y=oaO wdodhu 28,279 23,331 25,142 25,913 23,004 20,550 17,861 16,356 15,667 16,389

fufyhquz w,q;ajevshd kv;a;= yd (23,892) (21,390) (22,201) (22,415) (17,101) (13,183) (11,111) (10,149) (11,736) (11,130)

mrsmd,k jshouzfufyhquz ,dN 4,387 1,942 2,941 3,498 5,903 7,367 6,750 6,207 3,931 5,258

m%;Hd.Kk jsksuh u; ,dN - - - 7 - - - - - -

jsfoaY Kh u; fmd,sh (1,225) (1,159) (1,211) (1,147) (1,116) (1,186) (1,356) (1,111) (1,134) (1,062)

jsfoaY jsksuh Wpzpdjpkhg fmr ,dNh 3,162 782 1,729 2,357 4,787 6,181 5,394 5,096 2,797 4,196

jsfoaY jsksuh Wpzpdjpkh (4,410) 591 (11,791) (3,945) (1,168) 7,059 (5,666) (4,766) - -

jsfoaY jsksuh Wpzpdjpkhg miq ,dNh (1,248) 1,373 (10,062) (1,588) 3,619 13,239 (272) 330 - -

iafjzpzPdfjka jsY%du .ekajSfuz jshou - - - - - (1) (2,524) - -

noq j,g fmr Y=oaO ,dNh (1,248) 1,373 (10,062) (1,588) 3,619 13,239 (273) (2,193) - -

wvql<dwdodhuz ie<ls ,dNdxY noaO yd wOsNdr (159) (510) (508) (1,063) (3,253) (3,051) (2,701) - (1,814) (3,928)

js,uzNS; noq 343 1250

noq j,g miq Y=oaO ,dNh (1,065) 2,114 (10,570) (2,651) 366 10,189 (2,973) (2,193) 983 267

jsfYaI noao - - - (115) (115) (115) (95) - - (700)

iqkdus jHjikfhka ydks jq (1,065) 2,114 (10,570) (2,766) 251 10,074 (3,068) (2,193) 983 (433)

iqkdus jHjikfhka ydks jq j;aluz i|yd - - - - - (2) (162) - - -

m%;smdokw;s jsfYaI whs;uhkag iy noq j,ska (1,065) 2,114 (10,570) (2,766) 251 10,072 (3,230) (2,193) - -

miq Y==oaO ,dNhfmr jirg wod< .e<mquz 982 140 145 (4,755) - - (3) (2) 405

fmr jdrA;d l< mrsos wdruzNl r|jd.;a (15,412) (17,678) (7,270) - - - (1,766) (2,747) -

,dNhuq,sl jeros ksjeros lsrsuz - - - - - - 2,361 - -

^whlr.;a jsfYaI noao&

bj;al< j;aluz u; kej; ;lafiare l< 328 11 17

ixps; .Kkh lsrsujsfoaY jsksuh mdvq - - - - - (3,359) - - -

js,uzNS; l< wdodhuz - jshouz - - - - - (57) - - -

h<s i|yka fldg we;s mrsos (15,084) (17,667) (7,253) - - (3,416) 595 - -

wdruzNl r|jd.;a bmehsuzjifrA Y=oaO ,dNh (83) 2,254 (10,425) (7,520) 251 10,072 (3,230) (2,196) 981 -

bosrshg f.k wd iuqpzps; ,dNh (15,084) (17,667) (7,253) 251 - (6,646) - - - (2,720)

r|jd.;a ,dNh$mdvqj (15,167) (15,412) (17,678) (7,270) 251 3,426 (6,646) (1,601) (1,766) (2,747)

Kh ksoyia lsrsfuz ixps;hg - - - - (3,426) - (1,815) - -

udre l, uqo,bosrshg f.k hk ,dNh$mdvqj (15,167) (15,412) (17,678) (7,270) 251 - (6,646) (3,416) (1,766) (2,747)

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010oijia idrdxYh

wdodhuz m%ldYkh

135

jsia;rh 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001

kej; m%ldY l<

cx.u fkdjk j;aluz 180,094 142,962 124,752 122,651 126,064 42,920 44,420 43,354 44,497 43,451

wdfhdack 5,740 5,256 5,135 4,480 3,849 3,190 3,750 2,415 2,260 1,912

Wm tl;=j 185,834 148,218 129,887 127,131 129,914 46,110 48,170 45,769 46,757 45,363

js,uzNk wdodhu$jsfoaY jsksuh WpzPdjpk m%;smdok - - - - - - - 9,590 4,068

cx.u fkdjk uq:Z j;aluz 185,834 148,218 129,887 127,131 129,914 46,110 48,170 45,769 56,347 49,431

cx.u j;aluz 17,371 23,514 18,371 18,586 18,192 17,690 14,347 13,659 22,470 11,649

cx.u nerluz (12,914) (14,574) (12,345) (11,273) (10,723) (11,365) (10,776) (8,730) (9,729) (10,658)

ldrl m%d.aOkh 4,457 8,940 6,025 7,313 7,469 6,324 3,571 4,929 12,741 991

190,291 157,158 135,913 134,444 137,383 52,434 51,741 50,698 69,088 50,422

ysusluz m%d.aOkh 7,591 7,591 7,591 7,591 7,591 7,591 7,591 7,591 7,591 7,591

ixps; yd m%;smdok 93,962 91,026 78,865 77,765 90,996 4,573 1,223 517 20,080 8,092

,dN$w,dN (15,167) (15,412) (17,678) (7,270) 251 - (6,646) (3,416) (1,766) (2,747)

cx.u fkdjk nerluz 103,903 84,261 67,134 56,357 38,545 40,270 49,574 46,006 43,183 37,486

190,290 157,158 135,913 134,443 137,383 52,434 51,741 50,698 69,088 50,422

meusKs kejz ixLHdj 4,657 5,162 5,430 5,366 5,117 5,092 4,932 4,976 4,789 4,822

Odrs;djhny:Z js'i'ta ^tia ta cs gs we;=:Zj& 4,137,441 3,464,297 3,687,338 3,381,242 3,079,085 2,455,297 2,220,525 1,959,336 1,764,694 1,726,605

m%;skejz.; lsrsu 3,205,197 2,712,305 2,874,067 2,578,166 2,330,189 1,716,045 1,531,103 1,370,119 1,197,277 1,183,900

wNHka;r 932,244 751,992 813,271 803,076 748,896 739,252 689,422 589,217 567,417 542,705

uq:Z js'i'ta' 4,137,441 3,464,297 3,687,338 3,381,242 3,079,085 2,455,297 2,220,525 1,959,336 1,764,694 1,726,605

ny:Z js'i'ta ^tia ta cs gs yer& 2,167,173 1,714,488 1,960,898 1,834,734 1,743,669 1,523,794 1,320,845 1,334,900 1,206,694 1,396,946

iduzm%odhsl fu'fgd' 5,463,238 4,984,390 5,863,920 5,977,546 6,286,583 5,893,669 5,150,067 5,295,937 4,959,561 5,055,009

oshr fu'fgd' 4,349,830 4,192,148 4,228,839 4,432,070 4,427,376 4,062,599 4,270,425 3,639,726 3,943,602 3,634,077

tl;=j 9,813,068 9,176,538 10,092,759 10,409,616 10,713,959 9,956,268 9,420,492 8,935,663 8,903,163 8,689,086

fiajl uKav, fiajl ixLHdj 12,824 13,367 13,658 13,367 13,691 13,527 13,233 13,443 17,909 18,561

jsfoaY jsksuh bmehSuz ^re'us,shk& 20,858 16,897 17,921 18,216 16,198 14,986 12,806 11,791 11,218 11,668

kejznvq fgdka tallhlg fufyhquz yd fjk;a wdodhuzz 780 786 749 814 746 743 526 536 552 606

fufyhquz yd fjk;a jshouz (693) (760) (698) (740) (591) (520) 537 525 454 451

fgdka tallhlg Y=oaO ,dNh 87 26 52 74 155 223 (11) 11 99 155

jegqma u; jshouz 14,088 12,592 13,388 14,013 8,936 6,503 5,426 4,825 5,695 5016

jegqma m; $uq:Z jshouz 56% 56% 57% 59% 49% 45% 30% 38% 44% 41%

jegqma m; $uq:Z wdodhuz 50% 54% 53% 60% 39% 32% 30% 29% 36% 31%

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010oijia idrdxYh

fYaI m;%h

fufyhquz iy uq,H jeo.;a wjia:d

136

2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003* kej; m%ldY l<

2002 2001

,dN;aj wkqmd;hka

wdodhug fufyqhuz ,dN % 15.51 8.32 11.70 13.50 25.66 35.84 37.79 37.95 25.09 32.08

noqj,g fmr Y=oaO ,dNh yd jsfoaY jsksuh ,dNh$mdvqj % 11.18 3.35 6.88 9.07 20.81 30.07 30.19 15.73 24.86 31.86

noq j,g miq wdodhug Y=oaO ,dNh % (3.76) 9.06 (42.04) (10.67) 1.09 49.01 (17.18) (13.41) (29.09) 3.47

jdrAIsl wdodhuz jrAOkh % 21.21 (7.20) (2.97) 12.65 11.94 15.05 9.20 4.40 (4.40) 11.36

m%d.aOk ysuslu u; ,dNh % 2.31 1.24 2.16 2.60 4.29 14.05 13.05 12.24 5.69 10.43

o%jYS, wkqmd;hka

j;auka wkqmd;h jdr .Kk 1.3 1.6 1.5 1.6 1.7 1.5 1.4 1.6 2.3 1.1

CIKsl wkqmd;h jdr .Kk 1.1 1.4 1.3 1.5 1.6 1.4 1.3 1.4 2.2 1.0

fmd,s wdjrKh jdr .Kk 3.6 1.7 2.4 3.0 5.3 6.2 5.0 3.3 4.4 5.9

M,odhs;d wkqmd;hka

jsiafia iu tallhlg uq:Z wdodhu re' 13,049 13,608 12,822 16,756 17,226 13,486 13,522 12,253 12,983 11,732

jsiafia iu tallhlg fufyhquz jshouz re' 7,633 8,787 8,124 10,065 8,871 5,762 4,877 5,288 6,012 5,192

jsiafiaa iu tallhlg uq:Z jshou re' 13,625 12,807 17,953 17,861 13,727 9,507 13,923 12,005 15,257 8,513

fgdka tallhlg uq:Z wdodhu re' 780 786 749 814 746 743 727 687 700 697

fgdka tallhlg fufyhquz jshou re' 456 508 475 489 384 317 262 297 324 308

fgdka tallhlg uq:Z jshou re' 815 740 1,049 868 633 624 748 673 822 505

noq j,g iy jsfoaY jsksuh ,dNh$mdvqjg fmr re' 87 26 52 74 155 223 219 108 174 222

fiajlfhl=g wkqj kejznvq fufyhquz fgdka 2,826 2,221 2,456 2,329 2,256 2,045 1,858 1,771 1,250 1,268remsh,a us,shkhlg kejz nvq fufyhquz fgdka 4,775 3,910 4,419 4,192 4,060 3,644 3,238 3,136 2,949 3,099

remsh,a us,shkhlg kejz nvq fufyhquz fgdka 190 189 247 237 224 528 475 470 324 467

fiajlfhl=g wkqj fgdka m%udKh fgdka 2,826 2,221 2,456 2,329 2,256 2,045 1,858 1,771 1,250 1,268

jsiafia iu tallhlg fiajlhska js'i'ta 169 128 144 113 128 113 100 99 67 75

tia ta cs gs fgdka m%udKhka by; wkqmd;hka yer fjz'uq:Z wdodhug fufyhquz wdodhu iy fjk;a wdodhuz we;=<;a fjz'

jdrAIsl jdrA;dj 2010w;alr.;a m%;sM, iefljska

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

jdrAIsl jdrA;dj 2010 .sKquz i|yd jq mdrsNdIs; jpk

137

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

.sKqï m%;sm;a;s ( uq,H m%ldY ilia fldg bosrsm;a lsrSu i|yd jHjidhlhka jsiska wkq.ukh lrkq ,nk ksYaps; uq,Or®u, mokï iuzm%odh;a, rS;s yd ms<sfj;a fõ Wmps; moku ( wdodhu tl;= lr .;a jsg fkdj bmhq jsg ms<s.kakd .sKquzlrK ms<sfj;ls' tfiau jshyshoï o f.jq jsg fkdj oere jsg ms<s.kakd l%uhls' j;alï ( jHdmdrhla i;= wdr®®:Sl iïm;a fnd,a Kh ( tl;= lr .; fkdyels hehs ie,flk .sKqul fyda Kh uqo,l fyda ,enSh hq;= uqo,l uq:Z m%udKh fyda fldgila fhdojk ,o m%d.aOkh ( uq:Z j;aluz, flgsld,Sk nerluz yd fjk;a m%;smdok uqo,a moku ( wdodhï yd jshoï tajd ,enq jsg yd f.jq jsg jdrA;d.;lrK fmd;a ;enSfï l%uh uqo,a iy uqo,a iul ( ms<s.;a uqo,a m%udKhkag myiqfjka u yerjsh yels iy jgskdlu fjkia jSfï fkdie,lsh hq;= wjOdkulg hg;a flgs ld,Sk wOS o%jYS,s wdfhdack taldnoaO uq,H m%ldY ( uõ iud.fï iy tys wkq iud.ï tll fyda lsysmhl taldnoaO uq,H m%ldY tla wdr®:sl tallhla jYfhka ie,lSu cx.u j;alï ( ;ks fufyhqï jl%hla we;=<; fyda tla tla jr®Ifha tla jl%hlg jvd ksujq jsg jr®Ihla we;=<; uqo,a j,g yerjsh yels hehs fyda jslsKsh yelshehs fyda mrsfNdackh l< yels hehs fyda idOdrKj wfmaCId l< yels j;alï cx.u nerlï ( cx.u j;aluz f,i jrA.SlrKh fldg we;s mj;akd iuzm;a Wmfhda.S lr.ekSfuzos fyda wfkl=;a cx.u j.lSuz we;sjSfuzos wjYH flfrk ne|Su

cx.u wkqmd;h ( cx.u j;alï cx.u nerlï j,ska fnosfuka o%jYs,;djh ueksu i|yd Wmfhda.S lr.kakd wkqmd;hls' js,uzNS; noq ( mqKrSCIKhg Ndcs; ld, iSudj yer fjk;a ld,iSudjla ;=< noq uqo,a j, iy .sKqï uq,Or®u w;r ld, iSud fyda usKqï fjkiajSu ksid f.jSug isoqjkakd jq noq i|yd jrdh wOsldrsfha .sKquz j,g fjkafldg we;s uqo, w;sjsfYaI whs;uhka ( widudkH iajNdjh iy b|ysg we;sjSu wkqj jsfYaIs; jq isoaOSka iy .Kqfokqfjz w;sjsfYaI whs;uhka wod< wdodhuz noq m%udKh wvqfldg wdh;kfha wdodhuz fyda fufyhquz m%ldYfha fjk fjku olajd we;' ialkaO l%uh ( uõ iud.ug wkqhqla; fldg we;s wdfhdacl iud.fï Y=oaO j;alï fldgia fjkiajSï j,g wkqrEm jk whqrska iEu fYaI m;% osklu wdfhdackh kjSlrKh lrkq ,nk .sKqï l%uhls' kshu fldg ;sfnk us< ^uqyqK; w.h&( ne|qïlrhla fyda fkdaÜgqjla l,a msrSfïos ,enSh hq;= uqo, jsfoaY jsksuh ,dNh $mdvqj ( w;amsg wkqmd;fha iy ia:djr wkqmd;fha fjki jsksuh ,dNdh$mdvqj jYfhka i<lkq ,efí' jsfoaY jsksuhla w.h l< lsishï j;alula fyda j.lSula fYaI m;%fha i|yka oskg Y%S ,xld remsh,a j, mrsjr®;kh lsrsfïos Wm,íOS jk ,dNh fyda mdvqj wdodhï m%ldYh ( tla;rd ld, iSudjl wdodhï j, iy jshoï j, m%;sM,fhys idrdxYh l,a noao ( noao hkq .sjsi.;a ld,iSudjla i|yd hï foam<la mdjsÑps lsrsfï ysuslu ,nd osfïos noqlre jsiska noq ysushdg f.jkq ,nk f.jSula fyda

jdrAIsl jdrA;dj 2010 .sKquz i|yd jq mdrsNdIs; jpk

138

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

f.jSï lsysmhla i|yd ksl=;a lrkq ,nk .sjsiqï m;ls' os.=ld,Sk nerlï ( fmd,S wod< ish:u Kh uqo,a mQr®j f.jSï ( l,ska f.jk ,o uqo,a .sKqï.; lsrSu i|yd we;s lrkq ,nk .sKqu fyda .sKqï ^Wod' j;auka jr®Ihg fldgil=;a B<. jr®Ihg b;srsh;a wod< jk rCIK jdrslh& m%;smdok ( wfmaCIs; wkd.; f.jSï .sKqï .; lsrSu i|yd we;s lrkq ,nk .sKqu fyda .sKqï ^jHdmdrhla i|yd ns,am;la wfmaCIs; tfy;a fuf;la fkd,enqKq& iuznkaOs; mdr®Yj ( jHdmdrfha uq,H iy fufyhqï m%;sm;a;s md,kh l< yels fyda tajdg ie,lsh hq;= n,mEula we;s l< yels mdr®Yajlrejka fjz' h<s us<hg .ekSfï .sjsiqu ^rsfmdaia& ( jslsKqïlre jsiska tla;rd ld,iSudjla ;=<os tla;rd us<lg h<s us<hg .kakd njg jq kshuhka hgf;a wdh;khla jsiska fldgia us<hg .kakd jq .sjsiquls ixps;h ( jshyshoï i|yd ,nd .; fkdyels nj fmkakqï flfrk ialkaO fyda wruqo,a fYaIfha fldgila fjka lr oelajSfï .sKqï noaog hg;a wdodhu ( wkqu; ksoyia lsrsï iy wvq lsrsï j,ska miqj noq jr®Ih ;=< noq f.jkakl=f.a .e<mqï .; uq:Z wdodhu i=dudkHfhka noaog hg;a wdodhug iudk fõ' tl;= l< wdodhu ( Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha lghq;= j,ska W;amdokh jk OkialkaOfha m%udKh fõ' ldrl m%d.aOkh ^Y=oaO m%jr®;k j;alï& ( cx.u nerlï j,g jevsfhka jq cx.u j;alï jYfhka .Kka n,kq ,nk tosfkod fufyhqï j,g wjYH uq,Okh fjz oekh lrf.k hk ldrAhhka ( ksu lsrSug iy ksul< jÜfgdare f,aLKhg

udre lsrSug wfmaCIs; fldgila ksu l< NdKav we;=<;a jÜfgdare f,aLK fjz

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

139

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

tiaiS$ta$tiat,amSta$t*ata$2010 2011.11.15 iNdm;s Y%S ,xld jrdh wOsldrsh Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha 2010 foieuznrA 31 osfkka wjika jrAIh ioyd jq uq,H m%ldYk ms<snoj 1971 wxl 38 ork uqo,a mkf;a 14^2&^iS& j.ka;sh m%ldr js.KldOsm;s jdrA;dj ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha 2010 foieuznrA 31 osfkka wjika jrAIh ioyd jq uq,H m%ldYk 1971 wxl 38 ork uqo,a mkf;a 13^1& j.ka;sh yd 1979 wxl 51 ork Y%S ,xld jrdhj,a ms<sno wOsldrsh mkf;a 33 jk j.ka;sh iu. ixfhdacs;j lshjsh hq;= Y%S ,xld m%cd;dka;%sl iudcjdos ckrcfha wdKavql%u jHjia:dfjz 154^1& jHjia:dfjys we;=<;a jsOsjsOdk m%ldr udf.a jsOdkh hgf;a js.Kkh lrk ,os' uqo,aa mkf;a 14^2&iS j.ka;sh m%ldr wOsldrsfha jdrAIsl jdrA;dj iu. m%ldYhg m;al< hq;= hehs ud woyia lrk udf.a woyia oelajSuz yd ksrSCIKhka fuu jdrA;dfjz oelaafjz' uqo,a mkf;a 13^7&^taa& j.ka;sh hgf;a jq jsia;rd;aul jdrA;dj bosrsfhos wOsldrsfha iNdm;sjrhd fj; ksl=;a lsrSug n,dfmdfrd;a;= fjz' 1'2 uq,H m%ldYk iuznkaOfhka l<ukdlrKfha j.lSu

fuu u q,H m%ldYk Y%S ,xld .sKquzlrK m%us;s j,g wkql+,j ms<sfh, lsrSu yd idOdrK f,i bosrsm;a lsrSu l<ukdlrKfha j.lSuz fjz' jxpd fyda jeros fya;=fjka we;sjsh yels m%udKd;aul idjoH m%ldYhkaf.ka f;drjq uq,H m%ldYk ms<sfh, lsrSu yd idOdrK f,i bosrsm;a lsrSug wod, jk wNHka;r md,khka ie,iquz lsrSu, ls%hd;aul lsrSu iy mj;ajd f.k hdu;a, fhda.H .sKquzlrK m%;sm;a;s f;dard .ekSu iy fhdod .ekSu;a, wjia:dfjdaps;j idOdrK f,i .sKquzlrK weia;fuzka;= ilia lsrSu;a fuu j.lSug we;=<;a fjz'

1'3 js.Kk jsIh m:h iy u;h ioyd moku

udf.a js.Kk mrSlaIK u; mokuzj fuu uq,H m%ldYk ms<snoj u;hla m%ldY lsrSu udf.a j.lSu fjz' fuu jdrA;dfjz we;=<;a js.Kk u;h, woyia oelajSuz iy fidhd.ekSuz, js.Kkh ioyd bosrsm;a lrk ,o uq,H m%ldYk ms<sno iudf,dapkh iy .kqfokqj, ksheos ms<sno ;yjqre mrSlaId lsrSuz u; mokuz js we;' tu iudf,dapkh iy mrSlaIKhkaf.a jsIh m:h iy m%udKh, ug ,enS we;s ldrAh uKav,h, wfkl=;a iuzm;a iy ld,fjz,d hk iSudjka we;=<; yels;dla mqMZ,a js.Kkhla l<yels jk mrsos ms<sfh< lrk ,oaols' uq,H m%ldYk m%udKd;aul idjoH m%;dYhkaf.ka f;drjkafkao hkak ms<sno idOdrK ;yjqrejla ,nd.ekSu msKsi Y%S ,xld js.Kk m%us;s j,g, wkql+,j js.Kkh isoqlrk ,os' uq,H m%ldYkj, oelafjk w.hka iy fy<sorjz lsrSuzj,g Wmldrsjk idlaIs ksheos moku u; mrSlaId lsrSuz, uq,H m%ldYk ms<sfh< lsrSfuzos l<ukdlrKh jsiska wkq.ukh lrk ,o .sKquzlrK m%;sm;a;s yd jeo.;a weia;fuzka;= iy uq,H m%ldYkj, iuia: bosrsm;a lsrSu ms<sno we.hSu o js.Kkhg we;=<;a fjz' udf.a Wmrsu oekSu yd jsYajdih mrsos js.Kk lghq;= ioyd wjYH jk m%udKj;a f;dr;=re iy meyeos<s lsrSuz ud jsiska ,nd .kakd ,os' ta wkqj udf.a u;h ioyd m%udKj;a mokula udf.a js.Kkh u.ska imhk nj udf.a jsYajdihhs' js.Kkfha jsIh m:h iy

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

140

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

m%udKh ;SrKh lsrSu ioyd 1971 wxl 38 ork uqo,a mkf;a 13 j.ka;sfha ^3& iy ^4& Wmj.ka;s j,ska js.KldOsm;s fj; wNsu;dkqidrS n,;, mejfrA'

2' uq,H m%ldYk 2'1 u;h

udf.a mrSlaIKfhka fmkS hk wkaoug iy ug imhk ,o Wmrsu f;dr;=re iy meyeos,s lsrSuz wkqj Y%S ,xld jrdh wOsldrsh 2010 foieuznrA 31 osfkka wjidk jrAIh ioyd ksis .sKquz jdrA;d mj;ajd we;s nj;a, fuu jdrA;dfjz 2'2 fcaofha olajd we;s lreKq j,ska uq,H m%ldYkj,g jk n,mEu yer Y%S ,xld jrdh wOsldrsh yd tys mrsmd,s; iud.fuys iy wdY%s; iud.fuz taldnoaO uq,H m%ldYk wkqj 2010 foieuznrA 31 oskg tu jHdmdr iuQyfha ls%hdldrs;ajh ms<snoZ ;;a;ajh iy tosfkka wjika jrAIh ioZyd tys fufyhquz lghq;= j, uq,H m%;sM, yd uqo,a m%jdy i;H yd idOdrK f,i oelafjk whqrska YS% ,xld .sKquzlrK m%us;s j,g wkql+,j taldnoaO uQ,H m%ldYk ms<sfh, lr we;s nj;a ud orkakd jQ u;h fjz.

2'1'1' taldnoaO uq,H m%ldYk ms<sfh, lsrSu

tla mrsmd,s; iud.ul yd wdYS%; iud.ul js.Kkh fkdl<$js.Kl jsiska iy;sl fkdl, uQ,H m%ldYk, YS% ,xld jrdh wOsldrsfha uQ,H m%ldYk iu.Z taldnoaO lsrSu ioZyd fhdodf.k ;snqKs. tnejska, bosrm;a lrk ,o taldnoaO uQ,H m%ldYk j, wvqmdvq ;snSfuz bvlv js.KkfhaoS neyer l< fkdyelsh.

2'2 uQ,H m%ldYk ms<snoZ woyia oelajSuz 2.2.1 .sKquzlrK wvqmdvq

my; oelafjk wvqmdvq ksrSCIKh jsh. ^w& 2008 yd 2009 jrAI j,oS re. 25,664,770 la jQ jsfoaY m%d.aOk us,oSZ .ekSuz

wod, j;aluz .sKquz hgf;a olajkq fjkqjg flrSf.k hk jev hgf;a olajd ;snqKs.

^wd& 2008 jrAIfha oS m%d.aOk j;aluz us,oS .ekSuz u; f.jd ;snqKq re.

19,416,212 la jQ frA.= noq yd fjk;a .dia;= jir 2 la .;jS ;snqK o th m%d.aOk .; fkdlr flrSf.k hk jev hgf;a olajd ;snqKs.

2.2.2 ,ensh hq;= iy f.jsh hq;= .sKquz

wOsldrsh jsiska 2010 foieuznrA 31 oskg ,ensh hq;= f,i yd f.jsh hq;= f,i .sKquz j, meje;s fYaIhka ms<sfj,ska re. 5,710,540,702 la iy re. 4,728,353,216 la ms<snoZj my; ioZyka ksrSCIKhka lrkq ,efnz. w& kejz ksfhdacl Kh .e;shkaf.ka 2010 foieuznrA 31 oskg YS% ,xld

jrdh wOsldrshg whjsh hq;=j ;snQ re. 965,436,081 la jQ fYaIh ;=, jirlg jvd jevs merKs fYaI re. 118,878,744 la jsh.

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

141

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wd& wdrCIl fiajd wxY j,ska 2010 foieuznrA 31 oskg whjsh hq;= Kh fYaIh re. 166,091,083 la ;=, jrAI 02 lg jvd merKs re. 81,054,633 l Kh fYaIhla o jsh.

we& w;aysgjQ kejz ksfhdacs; wdh;k 10 lska whlr .;hq;= re. 3,172,556 la

iy w;aysgjQ kejz ksfhdacs; wdh;k 19 lg f.jsh hq;= re. 3,410,358 la jQ fYaI ;=, jirlg jvd merKs whlr .;hq;= yd f.jsh hq;= fYaI ms<sfj,ska re. 2,725,542 la yd re. 3,087,034 la jsh.

wE& kS;suh lghq;= j,g fhduqlr we;s kejz ksfhdacs; Kh.e;shka f.ka

2010 foieuznrA 31 oskg whjsh hq;= re. 235,542,514 la jQ fYaIh ;=, jrAI 01 lg jvd merKs fYaIh re. 220,244,172 la jsh. wOsldrsh jsiska tu kejz ksfhdacs;hkag f.jsh hq;= fYaIh re. 3,185 ,382 la jsh.

b& kejz ksfhdacs;hska jk rdcH wdh;k 5 lska 2010 foieuznrA 31 osk jk

jsg yr fYaI re. 36,104,542 la o ner fYaI re. 9,095,964 .e,mSfuka miq fYaIh re. 27,008,579 jQ w;r tys jir 2 g jevs merKs whjsh hq=;= fYaIh re. 31,838,188 la jsh.

B& I w;a;sldruz oqka miq yels blauKska tu w;a;sldruz uqo,a mshjd

.;hq;= jqjo m%d.aOk jshouz ioZyd fldka;%d;alrejkag ,ndoS ;snqKq w;a;sldruz j,ska re.4,076,794,701 la 2010 foieuznrA 31 oskg fkdmshjd ;snQ w;r ta ;=, jrAI 2 lg jevs fkdmshjSuz re. 3,609,987,534 la o jsh.

II jrAI 05 lg fmr ysgmq iNdm;sjrhl=g ,nd oS ;snQ re. 150,400

la jQ jsfoaYSh w;a;sldruz fuz olajd mshjSug lghq;= lr fkd;snqKs.

W& 2010 foieuznrA 31 oskg mej;s re.15,909,625 la jQ ;s%l=Kdu, jrdfha

kejz ksfhdacs; Kh.e;shkaf.ka re. 11,094,736 la tkuz 70] la fnd,a yd wvudK Kh fjkalsrSuz isoqlr ;snqKs.

W!& YS% ,xld jrdh wOsldrsh jsiska ;uka i;= mrsY% 52 la jsjsO wdh;k j,g

l=,shg yd noaog oSu fjkqfjka 2010 foieuznrA 31 oskg whjsh hq;= re.73,047,427 fYaIh ;=, mrsY% 28 lska jrAI 6 lg jvd jevs ld,hla ;siafia whjsh hq;= l=,S wdodhuz re.43,938,741 la jsh.

t& wOsldrsh jsiska iqNidOl wdmkYd,d mj;ajd f.k hdu ioZyd ,ndoqka

mrsY% 28 l jsoq,s mrsfNdackh fjkqfjka 2010 foieuznrA 31 oskg whjsh hq;= fYaIh re. 2,463,130 la jsh.

ta& 2010 foieuznrA 31 osk jk jsg wud;HdxYh fjkqjfka ork ,o re.

5,854,229 la jshouz m%;smQrAKh lr fkdue;s w;r fuhska re. 4,757,568 la jrAI 10 lg fmr isg mej;s nj ksrSCIKh jsh.

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

142

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

T& 2002 jrAIfhaoS NdKav yd fiajd noao bj;a lr ;snqK o iudf,daaps; jrAIh wjidk jk jsg;a .sKquz j, olajd ;snQ re. 24,142,655 la jQ ,ensh hq;= NdKav yd fiajd noao whlr f.k fkd;snqKs.

Tz& tiat,amSta - 23 yd tiat,amSta - 27 hk wxl hgf;a wOsldrsh jssiska

,ndf.k ;snQ Kh ioZyd re. 122,670,620 la yd re. 224,383,205 la jQ Kh jdrsl iudf,daps; jrAIh wjdik jk jsg;a f.jSuz lr fkd;snqKs.

2.2.3 js.Kkh ioZyd idlaIs fkdjSu

my; ioZyka idlaIs js.Kkh ioZyd bosrsm;a fkdjsKs. ^w& tl;=j re. 2,467,189,758 la jQ cx.u j;aluz j, jhia jsYaf,aIK yd

fYaI ikd: lsrSuz o tl;=j re. 401,829,577 la jQ cx.u j.lSuz ioZyd ld, jsYaf,aIK yd fYaI ikd: lsrSuz o tl;=j re. 1,693,380,183 l jshouz ioZyd wkque;sh, jsia;rd;aul f;dr;=re yd fiajd .sjsiquz iy .Kkh lsrSfuz f,aLK.

^wd& iudf,daps; jrAIfha re. 769,273,956 l mdrsf;daIsl oSukd f,i

fjkalsrSula lr ;snqK o tu fjka lsrSfuz ksrjoH;djh ms<snoZj i<ld ne,Su ioZyd .Kkh lsrSfuz f,aLK iy fjk;a idlaIs.

2.2.4 kS;s, rS;s, fr.=,dis yd l<ukdlrK ;SrK j,g wkql+, fkdjSuz wdosh

my; ioZyka kS;s rS;s fr.=,dis yd l<ukdlrK ;SrK j,g wkql+, fkdjQ wjia:d ksrSCIKh jsh.

kS;s, rS;s fr.=,dis wdoshg fhduqj wkql+, fkdjSu

^w& 1992 wxl 2 ork YS% ,xld jrdhj,a ms<snoZ wOsldrsh ^ixfYdaOk& mk; u.Zska ixfYdaOkh lrk ,o 1979 wxl 51 ork YS% ,xld jrdhj,a ms<snoZ wOsldrsh mkf;a 6 ^t& Wm j.ka;sh.

tla tla jrdh iajhxfmdaIs; jHjidhla f,i mj;ajdf.k hdhq;= jqj;a iudf,daps; jrAIh ;=, oS ;s%l=Kdu,h yd .d,a, jrdhhka ms<sfj,ska re. 382,939,643 la yd re' 345,176,241 jYfhka noqj,g fmr mdvq ,nd ;snqKs.

^wd& 1979 wxl 51 ork jrdh wOsldrs mk; 1981 fmnrjdrs 27 osk rcfha .eigz m;%h. ^5& iy ^8& jeks j.ka;sh

wruqo,g ,efnk ish:Zu uqo,a ms<snoZj yd tu wruqof,ka flfrk ishZ:Zu f.jSuz ms<snoZj .skquz ;enSu l< hq;= jqjo ov wruqo, ioZyd fjku wjika .sKqula ms<sfh, lr js.KldOsm;sjrhd fj; bosrsm;a l< hq;= jqjo tfia lghq;= lr fkd;snqKs.

^we& 2004 ckjdrs 08 oske;s rdcH jHdmdr fomdrA;fuzka;=fjz PED pl%f,aL wxl 21

rdcH uKav, iuzm;a wud;HdxYh ioZyd m%fhdackhg fkd.kakd f,i olajd ;snqK o Bg mgyeksj

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

143

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

wud;HdxYfha iemhquz fiajd, wdrCIl jshouz, mrsmd,k jshouz yd jegqma f,i tl;=j re. 5,854,229 la iudf,daps; jrAIh wjika jk jsg wOsldrsh jsiska jeh lr ;snqKs. ;jo fuu jshouz fjka fjka jYfhka yoZqkdf.k fkd;snqKs.

^we& uqo,a fr.=,dis wxl 571 l,a bl=;a jQ fgkavrA ;ekam;= wdodhug .; hq;= jqjo 2006,2007 yd 2008 jrAI j, ms<sfj,ska re. 404,960 re. 1,025,777 yd re. 748,676 fgkavrA ;ekam;= iudf,daps; jrAIh wjidkh olajd wdodhug f.k fkd;snqKs.

3. uQ,H yd fufyhquz iudf,dapkh 3.1 uQ,H iudf,dapkh 3.1.1 uQ,H m%;sM,

bosrsm;a lrk ,o uQ,H m%ldYk wkqj, iudf,daps; jrAIh ioZyd jQ uQ,H m%;sM,h remsh,a us,shk 4,386.849 l fufyhquz ,dNhla jQ w;r th remsh,a us,shk 28,279.299 la jQ jrAIfha uq:Z msrsjegqfuka 15% la jsh' thg wkqrEmj miq.sh jrAIh ioyd jq remsh,a us,shk 1,941.722 l fufyhquz ,dNh remsh,a us,shk 23,331.385 la jQ tu jrAIfha uq:Z msrsjegqfuka 8.32 % la jsh. miq.sh jrAIh iu.Z ieioZSfuzoS iudf,daps; jrAIfha fufyhquz ,dN m%;sY;h 7.19% lska jevs jS ;snqKs. tfia ,dN m%;sY;h jevsjSu ioZyd jrdh ls%hdldrluz j,ska ,o fufyhquz wdodhuz jevsjSu n,md ;snqKs.

3.1.2 js.%yd;aul uQ,H iudf,dapkh iudf,daps; jrAIh iy bl=;a jrAI folla ioZyd ixLHd;aul f;dr;=re my; olajd we;.

jrAIh

jsia;r 2010 2009 2008 fiajl ixLHdj 12,824 13,367 13,658 fufyh jQ fugS%la fgdka tllg Y=oaO ,dNh$mdvqj ^re&

87 26 52

uq:Z wdodhu ^re.us,shk& 28,279 23,331 25,142

uq:Z jsshou ^re.us,shk& 25,118 22,549 23,413 noq j,g fmr Y=oaO ,dNh$^mdvqj& ^re.us,shk&

(1,248) 1,373 (10,061)

noq j,g miq Y=oaO ,dNh$^mdvqj& (1,065) 2,114 (10,570)

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

144

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

^re.us,shk& iudf,daps; jrAIh iy bl=;a jrAI folla ioZyd jQ m%udKd;aul wkqmd; iy m%;sY;hka my; olajd we;.

3'1'3 u;fNaohg ;=vq fok lreKq my; ioyka ksrSlaIKhka jsh' ^w& wOsldrsh jsiska mrsmd,s; iud.u yryd jsjsO fiajdjka bgqlr .ekSu ioyd

iudf,daps; jrAIh ;=< f.jSug isoq js we;s uqo,a re 154,406,324 la jq w;r th 2009 jrAIh yd ieioSfuz oS 52% l jevs jSuls' tfia jqjo th wOsldrsfha wdodhuz jevs jSfuz m%;sY;hg jvd 31% l jevs jSula fmkakquz flfrk nejska wOsldrsfha fiajdjka fm!oa.,sl wxYh ,jd jevs .dia;=jla f.jd isoqlsrSu ^fiajd$fm!oa.,SlrKh& wOsldrsfha wLKav meje;aug n,mE yelsh'

^wd& wOsldrsfha ksfhdacH m%Odk wNHka;r js.Kl jYfhka lghq;= lrkq ,nk

ks,Odrsfhl= wdY%s; iud.fuz .KldOsldrs f,i fiajh lsrSu wOsldrsh iy wdY%s; iud.uz w;r isoqlrkq ,nk .Kqfokqj, jsksjsoNdjhg jsYd, n,mEula we;s jsh yelsh'

^we& iudf,daps; jrAIh wjidkhg m%Odk .nvd uq:Z f;d. jgskdlu re

2,534,439,644 la jq w;r uska wjqreoq 05 g jevs jgskdlu re 533,758,771 la tkuz uq:Z f;d. jgskdluska 21.05% ls' kuq;a fiuska p,kh jk f;d. f,i wjika .sKqfuz olajd ;snqfKa ;s%l=Kdu, jrdfha f;d. jgskdlu jq re 559,173 la muKs'

3'2 fufyhquz iudf,dapkh 3'2'1 ldrAh idOkh

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh ^Y%S',x'j'w& bosrsm;a lr ;snqKq fufyhquz lghq;= j,g wod, jq ixLHd f,aLK yd jdrA;d jsYaf,aIKh lsrSfuz oS ksrSlaIKh jq lreKq my; oelafjz'

jrAIh wkq

wxlh jsia;r

2010 2009 2008

i msrsjegqug fufyhquz ,dNh 15.15% 8.32% 11.70%

ii msrsjegqug fiajl uKav, msrsjeh 49.81% 53.97% 53.24%

iii oSrA> ld,Sk Kh j,g ialkaO m%d.aOkh 0.80 0.096 1.29

iv j;aluz msrsjegqu 0.14 0.14 0.17

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

145

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

^w& fld<U jrdh ^i) kdjsl hd;%d meusKSu

jrAIh jsp,kh jdis$^wjdis&

hd;%d jrA.h 2010 2009 2008 2009/10

%

2008/09

% nyMZuz 3,076 3,304 3,666 (6.9) (9.9) iuzm%odhsl 56 140 205 (60) (31.71) fjk;a 778 670 553 16.1 21.16 tl;=j 3,910 4,114 4,424 (4.9) (7.0) tl;=fjz jevsuSu miq.sh jir yd ieioSfuzos

(204) (310) 98

2008 jrAIh yd ieioSfuz oS 2009 jrAIfha oS fld<U jrdhg kejz meusKSu 310l wvqjSula tkuz 7% l msrsysula ;snqK w;r 2009 jrAIh yd ieioSfuz os 2010 jrAIfha oS kejz meusKsu ^204& l wvq jSula tkuz 5% l msrsysula ;snqKs'

(ii) ny:Zuz fufyhquz ^jsiafia iu tall TEU’S)

fld<U jrdh

jrAIh jsp,kh jdis$^wjdis&

2010 2009 2008 2009/10

% 2008/09

% foaYsh 932,244 751,992 813,271 23.96 7.53

m%;skejz.; lsrSuz 3,095,589 2,633,055 2,785,422 17.56 5.5

h<s weisrSuz 109,608 79,250 88,645 38.30 (10.6)

tl;=j 4,137,441 3,464,297 3,687,338 19.34 (6.0)

tl;=fjz jevsjSu$^wvqjSu& miq.sh jir yd ieioSfuzos

673,144 (223,041) 306,096

miq.sh jir yd ieioSfuzos m%;skejz.; lsrSuz jevsjSu$^wvqjSu&

462,534 (152,367) 316,761

2008 jrAIh yd ieioSfuz oS 2009 jrAifha oS fld<U jrdfha NdKav yeisrjSu jsiafia iu tall 223,041 lska wvqjSula tkuz 6.0% msrsysula ;snqKq kuq;a 2009 jrAIh yd ieioSfuz oS 2010 jrAIfha oS jsiafia iu tall 673,144 l jevsjSula tkuz 19.43% jrAOkh jS ;snqKs'

iii) 2000 jrAIfha isg 2010 jrAIh olajd oi wjqreoq ld,h ;=, fld<U jrdh ;=, Y%S ,xld jrdh wOsldrsh ny:Zuz fufyhjSfuz Odrs;djh uqMZ

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

146

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

nyMZuz yeisrjSfuz m%;sY;hla f,i ie,lSfuz oS 83% isg 52% olajd is>% my; jegSula isoq jS we;s nj ksrSlaIKh jsh'

^wd& ;s%l=Kdu,h jrdh

2008 jrAIh yd ieoiSfuz os 2009 jrAIfha os ;s%l=Kdu,h jrdh fj; kdjsl hd;%d meusKSu hd;%d 12 lska tkuz 3.7% lska msrsySula ;snqKq w;r 2009 jrAIh yd ieioSfuz oS 2010 jrAIfha kdjsl hd;%d meusKSu hd;%d 201 lska tkuz 64.84% lska msrsySula ;snqKs' fuz wkqj fmkS hkafka ;s%l=Kdu, jrdhg jdrAIslj meusfKk kejz ixLHdj b;du;a wvq ugzgul mj;sk njh'

^we& .d,a, jrdh 2008 jrAIh yd ieioSfuz oS 2009 jrAIfha .d,q jrdhg hd;%d meusKSu hd;%d 28

lska tkuz 46.67% lska msrSysula ;snqKq w;r 2009 jrAIh yd ieioSfuz oS 2010 jrAIfha os hd;%d meusKSu hd;%d 16 lska tkuz 50% jrAOkh js ;snqKs'

^wE& ish,qu jrdhhka ^fld<U ;s%l=Kdu,h yd .d,a,& 2008 jir yd ieioSfuz oS 2009 jrAIfha oS ishMZ jrdhhkays NdKav yeisrjSu

jsiafia iu tall jrAOkh 1,804,869 lska tkuz 3.57% la jq w;r 2009 jrAIh yd ieioSfuz oS 2010 jrAIfha oS NdKav yeisrjSu jsiafia iu tall jrAOkh 12,461,925 lska tkuz 25.54% la jsh'

3'2'2 l<ukdlrK wldrAhlaIu;d my; ioyka lreKq ksrSlaIKh jsh'

^w& wOsldrsh i;= mrsY% 14 la noaog$l=,shg oS ;snq kuq;a tu noqlrejka$l=,Slrejka iu. ,sLs; .sjsiquz j,g t<USug lghq;= lr fkd;snqKs'

^wd& wOsldrsh wdY%S; iud.ulg lsisoq noq .sjsiqulska f;drj yd lsisoq noq

whlsrSulska f;drj mrsY% 4 la l=,shg$noaog os ;snqKs' fmr jrAIfha js.Kk jdrA;dfjka o fuz ms<sno iNdm;sjrhdg okajd ;snqK o fuu jdrA;dfjz oskh olajd ta ioyd mshjr f.k fkd;snqKs'

^we& Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha w;srsla; fiajl ixLHdjla isgsu fya;=fjka

fiajlhska 2000la muK iafjpzcdfjka jsY%du .ekSug wfmalaIs;j ;snshos jrAIh ;=, fldka;%d;a moku ;=, nojd.;a fiajlhska fjkqfjka re 165,222,463 la ord ;snqKs'

3'2'3 fufyhquz wldrAhlaIu;d 1999 jrAIfha isg fuz olajd tiatacsgs iud.fuka ,ensh hq;= fldgia yd ta

fjkqfjka jq re 227,222,309 l uqo, .sKquz j, olajd ;snqK o tu fldgia fjkqfjka ,ensh hq;= ,dNdxY wdodhuz ,nd .ekSug lghq;= lr fkd;snqKs'

3'2'4 wdrA:sl fkdjq .Kqfokq my; ioyka lreKq ksrSlaIKh jsh'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

147

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

^w& ^i& nexl= lghq;= mj;ajdf.k hdu ioyd rcfha nexl=jla ioyd l=,S

rys;j mrsY% 3 la o fm!oa.,sl nexl=jla ioyd kdusl l=,shlg mrsY% 3 la o ,nd oS ;snqKs'

^ii) wOsldrsh jsiska tla jD;a;Sh ius;s ix.uhla fj; ,nd oS ;snq re

935,189 l Kh uqo,la ioyd lsisoq wem iqrl=uzm;la ,nd f.k fkd;snqKs'

^wd& wOsldrsh jsiska 2000 jrAifha cqks ui isg tla mqoa.,sl

iud.ul re 500,000 l uqo,la o, ;j;a mqoa.,sl iud.ul fldgia 200 la ioyd re 2,000,000 l uqo,la o, wdfhdackh lr ;snqK;a fuz olajd lsisoq m%;s,dNhla ,ndf.k fkd;snqKs'

^we& 1976 ckjdrs 01 isg 2010 foieuznrA 31 olajd tl;=j re 69,623,303 la

jq jrdh ms<sno wOsldrsfha ov wruqo,g ,efnk uqo,a cd;sl b;srs lsrSfuz nexl=fjz idudkH b;srs lsrSfuz .sKqul ;ekam;a lr ;snqKs' fuu ;ekam;= uqo, ia:djr ;ekam;= .sKqul wdfhdackh lrkq ,enqfjz kuz Y%S ,xld jrdh wOsldrsh o< jYfhka re' us,shk 40 l muK fmd<S wdodhula ,nd.; yelsj ;snqKs'

^wE& jegqfmka whlr .kakd ,o ov uqo,a udi 2 isg 5 olajd ld,hla b;srs

lsrSfuz .sKqfuz ;ekam;a lsrSu m%udo lr ;snq ksid o ta ioyd ,ensh hq;= fmd<s wdodhu wOsldrshg wysus js ;snqKs'

3'2'5 fjk;a rdcH wdh;k j,g ,nd oS we;s wOsldrsfha iuzm;a

jrdh yd uydudrA. wud;H;=udf.a yd ldrAh uKav,h m%fhdackh ioyd wOsldrsh i;= jdyk 07la uqod yer ;snq w;r tu jdyk j,ska jdyk 3 l l=,S moku u; ,ndf.k ;snq w;r ta ioyd jrAIh ;=, re 800,000 la o wfkla jdyk 4 la fjkqfjka w:Z;a jevsh jshouz f,i re 395,015 la o ord ;snqKs'

3'2'6 ksIaldrAh W!k Wmfhdacs; j;aluz my; ioyka ksrSlaIKhka jsh'

^w& wOsldrsfha iudf,daps; jrAIfha wjidk f;d.h re 2,534,439,644 jq w;r jrAIfha us,os .ekSuz f;d.j, jgskdlu re 2,179,430,279 la yd ksl=;a lsrSfuz f;d.j, jgskdlu re 2,279,282,107 jsh' fuz wkqj fmkS hkafka jrAIfha m%udKj;a f;d.hg wu;rj wOs f;d.hla mj;ajd f.k f.dia we;s njhs'

^wd& mE,shf.dv ,xld nexl=fjz cx.u .sKqul iudf,daps; jrAIh wjidkfha

meje;s re 1,140,519 l fYaIh jrAI .Kkdjla ;siafia wl%shj mej;=KS' ^we& 2008 jrAIfha oS us, oS .;a re us,shk 444 la jgskd f,j,a ,*ska fmdag,S

fodUlr 02 jirlg jevs ld,hla ksIals%hj ;snqK w;r miq.sh jir j,oS fuu fodUlr 02 l jirla ;=, meh 50 lg;a jvd wvq ld,hla muKla m%fhdackhg f.k ;snqKs'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;dj

148

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

3'2'7 yoqkd.;a mdvq my; ioyka wvqmdvq ksrSlaIKh jsh'

^w& jrAI 3 1$2 lg fmr jrdh yd .=jka fiajd wud;HdxYhg ksoyia l< jdykhla wk;=rlg Ndckh jSu ksid wOsldrshg jq mdvqj re' us,shk 2 l blaujd ;snqKs'

^wd& ;s%l=Kdu,h jrdfha fufyhquz ls%hdldrs;ajh b;d oqrAj, ugzgul mj;sk

nejska os.ska os.gu mdvq ,nd ;snqKS' miq.sh jrAI 3 l mdvqj ms<sfj,ska re' us,shk 379, re' us,shk 319 yd re' us,shk 383 la jsh'

^we& .d,q jrdh fj; meusfKk kejz ixLHdj wvqjSu u; fufyhquz

ls%hdldrs;ajh b;d oqrAj, ugzgul mj;sk nejska os.ska os.gu mdvq ,nd ;snqKs' miq.sh jrAI 3 l mdvqj ms<sfj,ska re' us,shk 279, re' us,shk 399 yd re' us,shg 345 la jsh'

^wE& wOsldrsfha fiajdjka bgqlrjd .ekSfuz oS m%iuzmdok ls%hdj,sfhka neyerj

Y%S ,xld jrdh l<ukdlrK yd WmfoaYl fiajd iud.u yryd fiajdjka ,nd .ekSu fya;=fjka fldusia uqo, jYfhka re 31,715,478 l uqo,la f.jSug isoqjS ;snqKs'

4' moaO;s yd md,k js.Kkfha oS ksrSlaIKh jq wvqmdvq ms<snoj jrska jr jrdfha iNdm;sjrdh

oekqj;a lrk ,os' my; oelafjk moaO;s yd md,k lafIa;% flfrys jsfYaI wjOdkh fhduqjsh hq;=h'

^w& fgkavrA ls%hd ms<sfj;a$mrsmdgsh ^wd& Kh .e;sfhda ^we& jdyk mrsyrKh ^wE& whjeh md,kh ^b& wdfhdack ^B& f;d. md,kh ^W& Kh.e;s yd Khysus fYaI ;yjqre lsrSu ^W!& uq,H m%ldYk ms<sfh, lsrSu

tpz ta tia iurjSr js.KldOsm;s

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

149

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

SC/A/SLPA/FA/2010 FD/FA/C/82 – XVI/FA/2010 2012.01.13 js.KldOsm;ss js.KldOsm;s fomdrA;fuzka;=j Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha 2010 foieuznrA 31 osfkka wjika jrAIh ioyd jq uq,H m%ldYk ms<snoj 1971 wxl 38 ork uqo,a mkf;a 14^2&^iS& j.ka;sh m%ldr js.KldOsm;s jdrA;dj ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.1 taldnoaO uq,H m%ldYk ms<sfh< lsrsu

mrsmd,s; iud.fï ú.Kkh l< .sKqï wêld˙fha uq,H m%ldYk iuÛ taldnoaO lsrSu is¥ lr we;s w;r .sKqï jrAIfha fjkialu ksid wdYs%; iud.fï ú.Kkh l< .sKqï ,nd.ekSu .egΩjla úh'2011 jrAIfha † fuh ksrjq,a lsrSu lghq;= lr we;'

2.2 uq,H m%ldYk ms<sno woyia oelajSu

2.2.1 .KldêlrK wvqmdvq ^w& úfoaY m%d.aOk ñ,† .ekSï jev ksujd fkd;snqk neúka flrSf.k hk

jev hgf;a oelaùu ksjer†h. fuz jk jsg tu uqo, wod, j;aluz .sKqug udre lr we;'

^wd& fuz jk jsg ish,q jshouz m%d.aOk .; lr we;.

2.2.2 ,ensh hq;= iy f.jsh hq;= .sKQuz ^w& keõ ksfhdacs; Kh.e;shkaf.a 2010-12-31 g whjSug ;snq re(

965,436,081 la jq fYaIfhys rcfha yuqodjkag wh;a re( us,shk 166 la o rcfha wdh;k j,g wh;a re( us,shk 27 la o yd kvqlghq;+ j,g wod, re( us,shk 235 la yd ls%hdldrS kejz ksfhdacs;hska re( us,shk 537 la iukaú; fõ' ls%hdldrS kejz ksfhdacs;hskaf.a fYaIfhka 90% l muK m%udKhla whlr .ekSug lghq;= lr we;s w;r 2009 olajd rcfha yuqod hgf;a meje;s fYaIh jQ re( us,sshk 113 l uqo, lmd yerSug wOHCI uKav, wkque;sh ,enqKq w;r th uyd NdKavd.drfha wkque;sh ,nd .ekSu i|yd fhduq lr we;'

jirlg jvd merKs fYaIh jq re( 118,878,774 ys rcfha yuqodjkag wh;a

re( us,shk 81 l uqo,la wh;a jk w;r by; lmd yerSu fuhgo w∞< fõ'

^wd) wdrCIl fiajd wxY j,ska 2010-12-31 oskg whjsh hq;= jQ re( 166,091,083 ys we;=<;a jkafka YS% ,xld kdjsl yuqodfjka whjSug ;snQ uqo,ah' bka re( us,sshk 113 l uqo,la lmd yerSug wOHCI uKav, wkque;sh ,enqKq w;r th uyd NdKavd.drfha wkque;sh ,nd .ekSu

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

150

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

i|yd fhduq lr we;'oekg whùug we;s uqo, ñ,shk 23 la jk w;r th whlr .ekSug lghq;= flfrñka mj;s'

^we& w;aysgjq keõ ksfh`cs; wdh;k j,ska whlr .; hq;= fYaIh jk re'

2,725,542 ka re' 250,000 l uqo, fï jk úg whlr f.k we;s w;r re' 1,078,177 l fYIhla i|yd kS;suh lghq;= flrñka mj;S' b;srs uqo,ska k~q udrA.fhka whlr .ekSu M,odhs jk wjia:d j,† muKla tfia wh lsrSug lghq;= lrkq we;'wêld˙fhka f.ùug we;s uqo, uqo,a fr.=,dis 571 hgf;a ksrjq,a lsrSug lghq;= lrkq we;'

^wE& fuu uqo,a kvq lghq;= iuznkaOfhka nejska kS;suh ;SrKhla ,efnk;=re

.sKquz j, fmkakquZz l< hq;=fjz' ^b& 2010 jirg LKscf;,a kS;s.; ixia:dfjka whjSug ;snQ re( 3,124,286

l uqo,ska re( 1,111,577 l uqo,la whlr f.k we;' frA.=fjka whjsug we;s uqo,a fuu jifrA m%;smdok fkdue;s nejska , 2012 jifrAos f.jsug frA.= wOHlaI ckrd,a leue;a; m, lr we;.

^B& I fuu jHdmD;s úYd, mrsudKfha jHdmD;Ska neúka läkñka ksulsrSfï

yelshdjla fkdmj;sk w;r w∞< .súiqï m%ldrj ksuùfï m%;sY;h mokï lrf.k w;a;sldrï uqo,a ksrjq,a lrkq ,efí' 2010.12.31 †kg w;a;sldrï uqo, jk re 4,076,794,701 ka fï jk úg re' 1,673,078,054 l uqo,la ksrjq,a ù we;s w;r b;srs fYaIh jk re' 2,403,716,646 l uqo, bosrs ì,am;a f.ùï lsrSfï° ksrjq,a lsrSug lghq;= lrkq ,efí'

II w;a;sldrï .sKqfuka bj;alr w∞< úhoï .sKqug udre lsrSu ioyd

wOHÌ uKav, wkque;sh ioyd fhduq lr we;'

^W& 2010 jifrA foieuznrA 31 oskg Kh.e;s fYaIh re. 15,909,626 la jsh' ta ioyd fnd,aKh iy wvudk Kh fjkalsrsu re. 11,094,736 la jsh tu uqo,ska re. 6,705,902 la w;HjYH fiajd flduidrsia fomdrA;fuzka;=jgo re. 563,013 la Y%S ,xld kdjsl yuqodjg o re. 105,454 la l%shd;aul jk kejz ksfhdacs;hkag o b;srsh re. 3,715,177 la l%shd;aul fkdjk kejz ksfhdacs;hkag o fjka lr we;' fuhska jevsu uqo,la w;HjYH fiajd flduidrsia fomdrA;fuzka;=jg iy kdjsl yuqodjg o fnd,aKh iy wvudK Kh jYfhka fjka lr we;' tjlg mej;s hqOuh jd;djrKh fya;=fjka tu fiajdjka lvskuska bgq lr .eksu ioyd os.ska os.gu fiajd iemhq w;r tu Kh whlr .eksug ld,iSudjla fkdjsks'2009 olajd kdúl yuqodjg wh;a fYaIfhka re(965,500 la fmd;a j,ska lmd yerSug wOHCI uKav, wkque;sh ,enqKq w;r th uyd NdKavd.drfha wkque;sh ,nd .ekSu i|yd fhduq lr we;'

uqo,a whlr .ekSu ioyd wLKav ≤kqï °u is≥lrk kuq;a m%;spdrhla fkeue;s neúka fnd,a Kh ioyd jeä m%;sY;hla fjka lr we;'

^W!& 2010 foieuznrA 31 oskg whjsh hq;+ uqo, jk re. 73,047,427 la jq uqo,ska jrAI 06 lg jvd jevs l=,s wdodhu jq re .43,938,741 ka fuz jk jsg

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

151

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

re. 4,208,511 l uqo,la whlr f.k we;s w;r re 12,788,111 la ioyd kS;suh lghq;= j,g fhduq lr we;' wdydr flduidrsia fomdrA;=j úiska f.úh hq;= ysÛ l=<sh fjkqfjka fuu wdh;kh i;= jrdh mrsY%fha msysá f.dvke.s,a,l ;lafiare jákdlu jk re 3,500,000 lg ys,õ lsrSug lghq;= l, w;r re 1,417,666 la fmd;a j,ska ,syd yerSug wOHCI uKav, wkque;sh ,enqKq w;r th uyd NdKavd.drfha wkque;sh ,nd .ekSu i|yd fhduq lr we;'

jrAI 05 lg jvd wvq fYaIh jk re. 29,108,686 l uqo,ska re. 28,285,172

l uqo,la fuz jk jsg ksrjq,a lr we; . ^t& 2010 foieuznrA 31 oskg mej;s fYaIh jk re . 2,463,130 l

uqo,ska re. 792,637 la fuz jk jsg whlr f.k we;. tjlg fuu wdmkYd,d noq l%uhg ,nd .;a mdrAYjhka fuz jk jsg fkdokajd bj;aj f.dia we;. bosrsfhaos fuz isoqjsu je<elajsu ioyd jssoq,s ns, wdmkYd,d l=,sh ;=, wka;rA.; lr we;s w;r, tu.ska jevs l=,shla whlr .eksug;a , lghq;= lr we;. tnejska bosrsfhaos ysZZZ.Z jsoq,s ns,a ms<snZo m%Yakh we;s fkdjsu ioyd wjYH mshjr f.k ;sfnz .

^ta& wud;HdxY fjkqfjka lrk ,o jshou jk re 5,854,229 fhka re'

370,642 la fuz jk jsg ksrjq,a lr we;. re' 720,619 l uqo,la ksrjq,a lsrsug wjYH wkque;sfhka ,nd .eksu ioyd wOHlaI uKav, $ NdKavd.drh fj; bosrsm;a lr we;. re 3,280,049 l jgskd j;aluz jgzfgdare NdKav f,aLkhg we;=,;a lsrsu u.ska .sKquz .; lr we;. b;srs re 1,477,518 l jgskdluska hq;a NdKav oekg wud;HdxYfha wia:dk .; js we;. fujeks wia:dk .; jsuz bosrsfhaos j,lajd .kq msKsi wud;HdxY fj; ,nd fok huz jgzfgdare NdKav ,sLs;j ks,Odrsfhl= fj; mejrsu oekg isoq flfrA. tu.ska ,nd.;a NdKavh ms<sno j.lsula wod, ks,Odrshd fj; mqoa.,slju mejfrk w;r fujeks m%Yak bosrsfhaos mek fkdk.skq we;.

^T& Y%S ,xld jrdh wOsldrsfha n≥ WmfoaYl foaYsh wdodhï flduidrsia iuÛ

tlÛ;djhlg meñK fuu ys,õ lsrSu wkqu; l, miq 2011 jifrA .sKqu j,g wjYHh .e,mSu is¥ lr we;'

^Tz& 2011 jifrA uq,a ldrA;=j ;=,os fmd<sh iu. f.jd ksu lrk ,os'

2.2.3 ú.Kkh ioyd idÌs fkdùu ^w& cx.u j;alï yd j.lSï j,g w∞, ld, úYaf,aIK yd fYaI ikd: lsrSï

uq,H m%ldYk b†rsm;a lrk wjia:dfõ Tn fj; bosrsm;a lr we;s w;r úhoï ioyd wu;r f;dr;=re ioyd b,a,Sï lr isáfha kï bosrsm;a lsrSfï yelshdj ;snqks'2011 jifrA isg wjYH f;dr;+r= ,sLs;j úuid b†˙m;a lsrSu i|yd igyka lrf.k we;'

^wd) mdrsf;`Isl °ukd j,g w∞< .Kkh lsrSfï f,aLk b,a,d isá wjia:dfõ°

ú.Kkh i|yd b†rsm;a lr we;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

152

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

2.2.4 kS;s,rS;s,fr.=,dis yd l<ukdlrK ;SrK j,g wkql+, fkdjSuz wdosh

^w& .d,a,

fufyhjk fgdka m%udKh jeä jqjo fiajl mäkä wd° kv;a;= úhoï wêl ùu;a fya;=fjka †.ska †.gu mdvq ,nk ;;a;ajhg m;aúh' ;jo m%Odk .Kqfokq lrefjl= jk wïnqcd isfuka;s iud.u jid ≤óuo mdvqj jeäùug n,md we;' tneúka b†rsfha° ixpdrl lrAudka;h †hqKq lsrSu u.ska wdodhu jeälr .ekSug n,dfmdfrd;a;= fõ' ;%sl=Kdu, jrdh 2009 jifrA os NdKav iy m%jdyk fk!ld 187 la fufyhquz lrk ,o w;r u.S m%jdyk hd;%d 13 la fufyhjk ,os' iuzmqrAKfhkau fk!ld 318 la 2009 jifrA os fufyhquz isoq lrkq ,enq w;r th 2010 jifrAos fk!ld 147 la olajd wvqjsh' tu jifrA NdKav yd m%jdyk fk!ld 136 la o u.S hd;%d 11 la o fufyhquz isoq lr we;' fuz wkqj 2009 jirg idfmalaIj 2010 jifrAos fk!ld 177 la wvq js we;' fuhg fya;= js we;af;a 2010 jifrA os mej;s hqOuh jd;djrKh wjika jsu;a iu.u W;=re f.dvnsuz udrA.h jsjD; jsuh' W;=rg NdKav m%jdykh lsrsu iy u.Ska m%jdykh lsrsu tf;la ;%sl=Kdu, jrdh wOsldrsh u.ska isoq jq w;r W;=re udrA.h jsjD; lsrsu;a iu. W;=re fufyhquz k;r jsuh'

^wd) 2011 jifrA isg fjku .sKqula f,i bosrsm;a lsrSug lghq;= lrkq ,efí'

^we& úhoï lrk ,o uqo,g wod, j;alïj, jákdlï fmd;aj,g we;=,;a lr

.ekSu i|yd lghq;= lrñka mj;s' b;s˙ uœo,ska rE'370,642la fñ jk úg;a ∕rjqq,aaaa lr we;s w;r b;srs re'720,619l uqqo, 2011'12'31 oskg ksrjq,a lsrsug wjYH lghq;= fhdod we;'

^wE& 2006 , 2007 yd 2008 jrAIj,g wod, fgkavrA ;ekam;+ 2011 jrAIfhaos

24 yd 85 hk crAk,a igyka u.ska wdodhug udre fldg .sKquz .,md we;.

3. uq,H yd fufyhquz iudf,dapkh 3.1 uq,H iudf,dapkh

3.1.1 uq,H m%;sM, uq,H m%ldYk yd tlÛ fjz'

3.1.2 js.%yd;aul uq,H iudf,dapkh uq,H m%ldYk yd tlÛ fjz'

3.1.3 u;fNaohg ;=vqfok lreKq

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

153

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

^w& wOsldrsfha wdodhu jevs jsu mrsmd,s; iud.u yryd ,nd .;a

fiajdjka j, jshou yd ieiosu m%dfhda.sl fkdjk nejska fuz ioyd tl.Z jsh fkdyel. iud.u yryd ,nd .kakd fiajdjka fjkqfjka wOsldrsfha fiajlhka fhojqfha kuz , jsYd, jshoula oersug isoqjk w;r Y%u fj<o fmdf<ys f.jkq ,nk b;d wvq ffoksl jegqmla mokuz lr .;a fldka;%d;a us,la hgf;a fuu fiajdjka oekg ,nd .ks. ;jo jsfYaI oekqula wjYH iy wjOdkula iys; /lshd ioyd muKla iud.u yryd Y%uslhka fhdod .kakd nejska fuh wOsldrsfha wLKav meje;au flfrys lsisoq n,mEula isoq fkdlrhs .

^wd) wod, ks,Odrshd fuz jk jssg wOsldrsfha fiajfhka jsY%du f.dia

we;. ^we& fld<U jrdh

wOsldrsh u.ska isoq lrk jHdmdrfha iajNdjh wkqj jevs jgskdluska hq;a hka;% iq;% Ndjs;h u.ska fiajd iemhsug isoqj we;. fuu hka;% iq;% ioyd wjYH lrk wu;r fldgia .nvd j, fkd;snsu fya;=fjka wOsldrshg isoqjk mdvqj iy wu;r fldgia tlajru fj<o fmdf,ys us,os .eksfuz fkdyelshdj iu. iiok l, f;d.h kv;a;= lsrsfuz jshou b;d wvq w.hla .ks. fndfyda wu;r fldgia , hka;% iq;% j, wdhq ld,h jk wjq : 20 l muK ld,hla blaujd ;nd .eksug isoqjk w;r fuh fiuska p,kh jk f;d. .Khg wh;a fkdfjz. tnejska fiuska p,kh jk f;d. hgf;a olajd fkdue;s jsu ksjeros fjz. .d,a, jrdh

2010 .12.31 †kg fifuka p,kh jk f;d. lsisjla fkdue;'

3.2 fufyhquz iudf,dapkh 3.2.1 ldrAh idOkh

^w& fld<U jrdh ^1& kdjsl hd;%d meusKSu ioZyka ixLHd f;dr;=re ksjerosh.

2009 iy 2010 jrAIj,os meusKs kejz ixLHdj wvqjSula jdrA;d jqjo tfiajSug fya;=j jsYd,;ajfhka jevs kejzj, meusKsu;a tla kejlska m%jdyKh lrkq ,nk NdKav m%udKfha ^fgdka m%udKh $ ny:Z m%udKh& idudkH jevsjSulah. 2008 jrAIfha jrdhg meusKs kejl o< fgdka m%udKh 26,993 lao 2009 jrAIfha jrdhg meusKs kejl o< fgdka 29,217 lao 2010 os 30,412 lao jsh 2008 jrAIhg jvd jsYd,;ajfhka jevs

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

154

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

kejz 2009 iy 2010 jrAIj,os jrdhg meusKs nj thska ikd: fjz. 2008 jrAIfha jrdhg meusKs kejlska fufyhjk ,o NdKav fgdka m%udKfhka idudkH fu.fgd. 10.841 lao 2009 jrAIfha meusKs kejlska fufyhjk ,o NdKav fgdka m%udKh fu. fgd. 11.272 lao 2010 jrAIfha fu.fgd. 15.080 la o jsh. tla kejlska fufyhjQ NdKav fgdka m%udKho jevsjq nj fuu ixLHdj,ska ;yjqre fjz. 2009 jrAIfha meusKs kejz ixLHdfjz wvqjSug f,dal wdrA:sl wjmd;ho ;j;a fya;=jla jsh.

^ii& ny,quz yeisrjSu ^jsis iu tll TEUS)

ioZyka ixLHd f;dr;=re ksjerosh. 2009 jrAIfha meje;s f,dal wdrA:sl wjmd;h tu jrAIfha ny:Z fufyhquz wvqjSug fya;=jQ idOhl jsh.

(iii) 2000 jifrA isg 2010 jir olajd ld, iSudfõ° fj<om< wvqùula jdrA;d jQjo uqΩ nyÆ fufyhqï m%udKh jeä ù we;' tkï 2000 jifrA° YS% ,xld jrdh wêldrsh úiska fufyhjq 1,432,264 (ú'i'ta& la jq nyÆ fufyhqï m%udKh 2010 jir jk úg 2,176,173(ú'i'ta& olajd tkï 51.3% ka jrAOkh ù we;' SAGT iud.u ny¨ fufyhqï lghq;= wdrïN lf,a 1999 jifrA iema;eïnrA udifha°h' bkamiq tu mrAhka;fha ixjrAOk lghq;= is≥lsrSu ksid iy wΩ;ska fufyhqï WmlrK iú lsrSu ksid fufyhqï Odrs;djhg iu.dój tys fj<om< fldgi tlS ld, iSudj ;=, by, hdu n,dfmdfrd;a;= úh hq;a;ls' fï jk úg tu iud.u fufyhqï Odrs;djhg ,.d ù we;s ù we;s ksid SAGT iud.fï ny¨ fufyhqï fj<om< fldgi ;j ≥rg;a by, hd fkdyel' ta fjkqjg YS% ,xld jrdh wêldrsfha fj<om< fldgi by, hkq we;' 2010 jifrA ckjdrs udifha 50.4% laj mej;s fj<om< fldgi tu jifrA foieïnrA jk úg 57.4% olajd jeä ùfuka th meye†,s fõ'

^wd& ;%Sl=Kdu,h jrdh

2008 jrAIfha ;s%l=Kdu, jrdhg meusKs kejz ixLHdjg jvd 2009 jrAIfha iy 2010 jrAIfha meusK kejz ixLHdj wvqjs we;. fufia kejz ixLHdj wvqjSug fya;=j W;=frA meje;s udkqIsh fufyhquz ld,fha m%jdykhg tl;=jQ irKd.;hska iy fjr<dikak NdKav m%jdykh k;rjSu fjz.

^we& .d,a, jrdh

.d,q jrdhg m%Odk jYfhka f.k tkq ,nkafka isfuka;s ieoSug wjYH wuqo%jHhs. 2009 jrAIh ;=,oS wuznqcd isfuka;s lrAudka; Yd,dj jid ;snSu;a, fyd,aisuz isfuka;s ioZyd rg;=, meje;s b,a,qu wvqjSu;a ksid ksIamdokh my; jegqks. tu ksid tu o%jH wdkhkh lsrSu wvqjsh fuu lrekq fufyhquz m%udkh iy fk!ld meusKsfuz wvqjSug jsfYaI fya;=jla jsh.

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

155

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

fuu ;;ajh u.yerSu msKsi .d,a, jrdh fjk;a ls%hdldrluz ioZyd fhduq fjuska mj;s Wod- l=vd hd;%d wΩ;ajevshdj, l=vd rej,a hd;%d (Yatch) ioZyd myiqluz ie,iSu.

(wE) ish,qu jrdhka (fld<U ;S%l=Kdu,h yd .d,a,)

jdrA;dfõ ioZyka m%ldY my; ioZyka mrsos ksjeros jsh hq;=h. 2008 jrAIh yd ieioSfuzos 2009 jrAIfhaos ish:Zu jrdhkays NdKav yeisrjSfuz jraOkh fu.fgd. 1,804,869 lska tkuz 3.57% la jQ w;r 2009 jrAIh yd ieioSfuzoS 2010 jrAIfhaoS NdKav yeisrùu fu.fgd. 12,461,925 ls tkuz 25.54% lska jrAOkh jsh.

3.2.2 l<uKdlrk wldrAhlaIu;d

^w& ,sLs; .sjsiquz j,g t<eUs fkdue;sj noaog $ l+,shg os we;s wOsldrsh i;+ mrsY% 14 iuznkaOfhka my; ioyka mrsos lghq;+ lr we;.

fuz jk jsg mrsY% 03 la kej; wOsldrshg mjrd f.k we; tla

mrsY%hla ioyd noq .sjsiqulg t<eUs we;s w;r ;j;a tla mrsY%hla noq .sjsiqu wOHlaI uKav, wkque;shg fhduq lr we; tla mrsY%hla fjkqfjka ks;suh l%shdudrA.hlg t<eUs we;s w;r mrsY% folla ioyd .sjsiqulg t<eUsu ioyd lghq;+ lruska mj;s' vs'wdrA'jsfcAjrAOk udjf;a ixjrAOk lghq;+ ioyd rchg mjrd .eksug fhdacs; mrsY% folla ioyd jrdh iSudj ;+, udrA. mqM,a lsrsfuz jHdmD;sh ksid lvd bj;a lrk f.dvke.s,s f,i kuz lr we;s mrsY% 04 la ioyd .sjsiqulg t<eUsu w;aysgqjd we;' fuls mrsY% ioyd noq .sjsiquz j,g t<eUs fkd;snqK;a kshus; mrsos noq l+,sh whlr .kq ,efnz'

^wd) tu mrsY% jrdh fiajlhska yd jrdh Ndjs;d lrkakkaf.a iqN idOkh

ioyd oqrl:k uOHia:dk mj;ajd f.k hk nejska' wOHlaI uKav, wkque;sh mrsos l+,s whlsrsula f;drj tls wdh;khg tu mrsY% ,ndos we;'

^we& iafjzpsPdfjka jsY%du .ekajsfuz l%uh hgf;a jsY%du .kajkq ,enqfha

,smslre yd iudka;r fY%aKska , wdrlaIl kshdul yd luzlre jeks ;k;=re j, isgs fiajl fiajsldjkah . kuq;a fldka;%d;a moku ;=, n|jd f.k we;af;a jHdmD;s ioyd wjYH jq bxcsfkare jreka , ;dlaIKsl oekqula we;s jsfYaIs; fiajdjka ioyd wjYH jk ks,Odrska $ fiajlhska muKs. tnejska fuu wjia:d fol ixikaokh lsrsu iu. tl. jsh fkdyel.

3.2.3 fufyhqï wldrAhlaIu;d

fï iïnkaOfhka 2011.10.06 †ke;s ,smsh u.ska kS;sm;sf.a Wmfoia my; mrs† ,eî we;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

156

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

i. SAGT wdh;kh úiska weursldkq fvd,rA 1,193,715 la jrdh wêldrsh fj; f.úh hQ;= w;r thg wu;rj 2003.08.31 †k isg uqo,a f.jkq ,nk †khla olajd jq fmd<shla o f.úh hq;= fõ'

fmd<S wkqmd;h LIBOR + 2

ii' SAGT wdh;kh kej; fldgia ksl=;=jla is≥ lrk úg° weursldkq fvd,rA 2,424,285 l fldgia ysñlula ^In – kind) ,nd.ekSfï whs;sh jrdh wêldrsh i;= fõ'

by; kssrAfoaY wkqj bosrsfhaos l%shd lrkq we;.

3.2.4 wdrA:sl fkdjk .Kqfokq

^w& i. wOsldrsfha b,a,su u; fiajlhskag jegqma ,nd .eksu jvd;a myiq lsrssfuz wruqKska hq;=j iy jrdh Ndjs;d lrk .kqfokq lrejkag nexl= lghq;= ioyd jrdfhka msg;g hEu m%dfhda.sl fkdjsu fya;= fldg f.k fuu A.T.M hka;% iy uqo,a tl;= lsrsfuz uOHia:dk rdcH yd fm!oa.,sl nexl= u.ska mj;ajd f.k hkq ,nhs ' by; oelajq .kqfokq lrejkag yer idudkH uyck;djg tu A.T.M hka;% fyda uqo,a tl;= lssrsfuz uOHia:dk u.ska fiajd imhkq fkd,nhs . tnejska fuz ioyd kdusl l=,shla muKla whlsrsug isoqj we;. fuh wdrA:sl fkdjk .kqfokqjla fia ie,lsh fkdyel.

ii wod, jD;a;sh ius;sh fj; ,nd oqka Kh uqof,a jdrsl whlsrsug tl. js

we;af;a fiajl jegqfmka jD;a;sh ius;sh fj; ,efnk jegqma wjlrK u.skah. fuh wem iq/l=ula f,i ie,lsh yels nejska fjk;a wem iq/l=uzm;la ,nd .eksfuz wjYH;dj mek fkdk.s.

^wd) 1. E.D.I fkgz jrAla mqoa.,sl iud.u ^re 500,000) fmd;a j,ska ,shd bj;a lsrsug lghq;= lruska isgshs' 2' iSudiys; ,xld flda,a ^mqoa.,sl& iud.u ^re 2,000,000)

fufyhquz lghq;= oekgu;a wdruzN lr we;s w;r m%;s,dN bosrsfhaos n,dfmdfrd;a;= jsh yel' ydnrA udiagrA jrhd fuu iud.fuz wOHlaI uKav, idudcslfhl= jYfhka lghq;= lrhs'

^we& 1981 fmnrjdrs 27 orK rcfha .eiÜ m;%hg wkqj uSg fmr lghq;= l, w;r js.Kk jsuiqulska fmkajd oqka miqj 2011 jifrA os ov wruqo,a b;srs lsrSfï .sKqfï mj;sk uqo,a" ia:sr ;ekam;a .sKqulg 2011$08$02 osk ner lr we;s w;r bosrsfhaoS f;%hsudislj tu wruqo, b;srs lsrSfï .sKqfukaa ia:sr ;ekam;a .sKqug udre lsrSug lghq;= lrkq ,efí'

^wE) ksjeros lr .eksug wjYH Wmfoia os we;'

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

157

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

3.2.5 fjk;a rdcH wdh;k j,g ,nd° we;s wêldrsfha iïm;a

jrdh yd uydudrA. wud;HxYh i;=j jdyk fkdue;s neúka tu wud;HxYh fuu wêldrsfhka l< b,a,Su mrs† Odjkhg iq≥iq jdyk ,nd °ug lghq;= flreKs' tys° wêldrsh i;= jdyk 04 la yd wfkl=;a jdyk 03 la l=<S moku u; ,nd f.k ta ioyd ,nd fok ,os' fuz ioyd uyd NdKavd.drfha cd;sl whjeh fomdrA;fuzka;=fjka o wkque;sh ,nd f.k we;'wOsldrsh i;= jdyk 04 la Ndjs;fhaos we;sjk ;dlaIKsl fodaI $ w,q;ajevshd lghq;= wOsldrsfha fudagrA .rdch yryd isoq lrk nejska ta ioyd jq jshouz wOsldrsh u.ska ord we;'

3.2.6 ksIaldrAh W!k Wmfh`cs; j;alï

^w& 3.1.3 ( we & ys ms<s;=ru wod, fjz. ^wd) me,shf.dv ny,q uOHia:dkfha ffoksl wdodhu nexl+ .; lr m%Odk

ldrAhd, nexl+ .sKqug udre lsrsu ioyd wdrusN lrk ,o me,shf.dv ,xld nexl+fjz wxl 1168805 orK cx.u .sKqu oekg wl%Sh ;;a;ajfha mj;skafka Rcqju m%Odk ldrAhd, nexl+ .sKqug uqo,a ;ekam;a lsrsfuz yelshdj mj;sk nejsks' tnejska oekg wl%Shj mj;sk tu .sKqfuz fYaIh m%Odk ldrAhd, nexl+ .sKqug fïjk úg udre lr we;'

^we& fuz ms<snoj rdcH jHdmdr ms<sno fmdoq ldrl iNdfjzos o jsuikq ,oqj

wjYH meyeos,s lsrsuz isoq lr we;'

3.2.7' y≥kd.;a mdvq

^w& fuz iuznkaOfhka ;Uq;af;a.u Widjsfha kvqjla jsNd. fjuska mj;sk w;r tys wjika ;Skaoqfjka miq fuz ms<snZo lghq;= lrkq ,efnz'

^wd) W;=re f.dvnsuz udrA.h jsjD; jsu;a fiarejs, fk!ldj u.ska isoq jq

wNHka;r m%jdyk lghq;= wvd, jsu;a iu.u ;%sl=Kdu, jrdfha isoqjk fufyhquz lghq;= m%sud iud.u u.ska isoq lrk fufyhquz j,g fndfyda oqrg isud jsh ' fiajl leue;a; wkqj iafjzpsPdfjka jsY%du .sh ixLHdjg wu;rj fiajl ixLHdj ixfYdaOkh lr NdKavd.dr wkque;sh ,nd .eksug wjYH lghq;= flfruska mj;s. ;jo ldrAusl l,dmhla ia:dmkh lsrsu ioyd wjYH lghq;= o fuz jk jsg;a isoq lr we;. tu.ska mdvq wju lr .eksu ioyd wjYH lghq;= isoq flfruska mj;s.

^we& .d,q jrdh ixpdrl jrdhla jYfhka mj;ajd f.k hdu ioyd jevs

oshqKq lsrsuz fuz oskj, isoq flfrA. ;jo fiajl ixLHdj ixfYdaOkh lsrsu u.ska w;HjYH m%udKh muKla mj;ajd f.k hdug wjYH mshjr o f.k we;. tu.ska mdvq wju lr .eksu ioyd wjYH lghq;= isoq flfrA.

^wE& Y%u fj<o fmdf<ys f.jkq ,nk b;d wvq ffoksl jegqmla mokuz lr

.;a fldka;%d;a us,la hgf;a fuu fiajdjka mrsmd,s; iud.u yryd ,nd

.kakd nejska f.jkq ,nk fldusia uqo,g jvd jev m%;s,dNhla tu.ska ie,fia '

jdrAIsl jdrA;dj 2010 js.KldOsm;s jdrA;djg ms<s;=re

158

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

4 moaO;s yd md,k

±kgu;a ú.Kk jdrA;dfõ ioyka lafIa;% ms<snoj ukd wNHka;r md,k l%u wkq.ukh lrñka mj;S' ta hgf;a fgkavrA mámdáj,g wkql+,j lghq;= lrk w;r" Kh.e;shka ioyd oracle mrs.Kl moaO;sh y≥kajd ° we;' fYaI ikd:lr .ekSu ioyd ,sms heúñ kshñ; mrs† is≥jk w;r fYaI ikd: lr wdmiq tùu wmf.a mrsmd,kfhka neyerj is≥jk ksid wmyiq;djhka we;s fõ' uq,H m%ldYk ms<sfh< lsrSuo mrs.Kl .;lr we;s ksid by; fÌa;% flfrys ukd wjOdkhla fhduqlr we;ehs mejish yel' ;jo b†rsfha° mrs.Kl .; lsrSug woyia lrk f;d. md,kh" ñ<° .ekSu" keõ nvq fufyhùu jeks mrs.Kl moaO;s ia:dmkh l, miq jvd;a l%uj;a wNHka;r md,k l%uhla is≥jkq we;'

wdpdrAh m%sh;a ns jsl%u iNdm;s

jdrAIsl jdrA;dj 2010 ixia:dms; f;dr;=re

159

Y%S ,xld jrdh wOsldrsh

ku

YS% ,xld jrdh wOsldrsh

jHjia:dms; ;;a;ajh

1979 wxl 51 orK mdrA,sfïka;= mkf;a úê úOdk m%ldrj fld<U jrdh fldñIka

iNdj, jrdh keõ nvq ixhqla; uKav,h yd jrdh ieieoqï yd wdrCIl fiajd ixia:dj taldnoaO lr 1979 wf.daia;= 01 osk Y%S ,xld jrdh wêldrsh msysgqjkq ,enSh'

ixia:dms; jgskdlu

Y%S ,xld jrdh wêldrsh foaYSh wdrA:slhg mq:Z,a odhl;ajhla olajk wdh;khls' wdodhï Wmhk yd fiajd imhk m%Odk fmf<a wdh;khla jYfhka wêldrsh bgq lrkq ,nk ldrAhNdrh ;=<ska th úYsIaG fiajdjl iDcqju ksr; js we;' jrdh wêldrsh iu. úúO ldrAhhkays ksr; wdh;k yd fiajd odhlhka iu. mj;akd ls%hdldrs iïnkaO;djh tys oshqKqjg mokï ú we;' Y%S ,xld jrdh wêldrsh i;= .=Kdx. my; i|yka whqrska jrA. l< yel'

r|d meje;afï yelshdj

ld,sk;ajh yd ksrjoH;djh

ldrAh idrA:l;ajh i|yd j.lSu

lKavdhï ye.su

lemjSu

M,odhs;djh yd m%;HdNs{dKh

wjxl ldrAh idOkh

by; i|yka idrOrAu jrdh wêldrsfha ish:Zu fiajl fldgia flfrys

mj;ajdf.k hdu iNdm;s;=udf.a, m%Odk jsOdhl ks,Odrs l<uKdldr wOHCI;=udf.a iy wfkl=;a fcHIaG l<uKdldr ldrAh uKav,fha j.lSu fõ'

m%Odk ldr®hd,h

fld<U jrdh

wxl( 19 ffj;H mdr

fld<U 01

oqrl:k ( (+94 11) 2421201, 2421231

*elaia ( (+94 11) 2440651

.d,a, jrdh

laf,dikanrA.a cegsh

ud.d,a,

.d,a,

oqrl:k ( (+94 91) 2232213, 2234936

;s%l=Kdu,h jrdh

we;=,a jrdh mdr

kj mrsmd,k f.dvke.s,a,

pSk jrdh

;s%l=Kdu,h

oqrl:k ( (+94 26) 2222460

nexl=lrefjda

,xld nexl=j ^m%Odk nexl=lre&

uyck nexl=j

yegka keIk,a nexl=j

js.Klhska

js.KldOsm;s

js.KldOsm;s fomdr®;fïka;=j

ksoyia p;=rY%h

fld<U 7

fjí wvjsh(www.slpa.lk