Jastrzębia Góra – październik 2010 r.Jastrzębia Góra – październik 2010 r.

Co z tą akwakulturą ?Co z tą akwakulturą ?

Ocena wdrażania Programu Operacyjnego 2007-2013 w kontekście

rozwoju akwakultury.

Polityka strategiczna UEPolityka strategiczna UE

• Wspólna Polityka Rybacka – Europejski Fundusz Rybacki (EFR)

• Krajowe Programy Operacyjne– Przepisy wykonawcze

» WDRAŻANIE !

Możliwości rozwoju polskiej akwakultury Możliwości rozwoju polskiej akwakultury od momentu akcesjiod momentu akcesji

W ramach WPR wdrożono w Polsce dwa instrumenty wsparcia finansowego :

- Sektorowy Program Operacyjny „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” (SPO 2004-2006),

- Program Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów morskich 2007-2013” (PO „Ryby” 2007-2013),

W ramach obu programów przewidziano rozwój akwakultury, natomiast różniły się one dość znacznie pod względem celów jakie miały być osiągnięte.

CeleCele SPO 2004-2006SPO 2004-2006

3.2.2.2. Chów i hodowla ryb• Celami szczegółowymi w tym podsektorze są:• 1) dostosowanie warunków prowadzenia chowu i hodowli ryb do wymagań sanitarno-

weterynaryjnych;• 2) rozwój i wdrażanie systemu poprawy jakości wód;• 3) rozwój nowych technik i technologii chowu i hodowli ryb oraz ich wdrożenie, w tym

dotyczących• gatunków szczególnie poszukiwanych na rynku;• 4) poprawa jakości produktów pochodzących z chowu i hodowli ryb.

W zakresie rybactwa śródlądowego nastąpi udrożnienie 10 rzek o istotnym znaczeniu dla śródlądowej i morskiej gospodarki rybackiej, co poprawi równowagę i różnorodność biologiczną Przewiduje się wzrost liczby śródlądowych gospodarstw rybackich, które dostosują warunki prowadzenia gospodarki rybackiej do wymogów sanitarno-weterynaryjnych (300 gospodarstw rybackich) oraz ochrony środowiska (250 gospodarstw rybackich). Wzrost ten przyczyni się do poprawy jakości produktów rybnych oraz stanu środowiska, z którego korzystają gospodarstwa rybackie. Przewidywany jest również wzrost liczby gospodarstw, które wdrożą technikę i technologię chowu i hodowli ryb z gatunków poszukiwanych na rynku w celach konsumpcyjnych i zarybieniowych (200 gospodarstw rybackich). Wprowadzenie nowych technik i technologii chowu i hodowli ryb poprawi konkurencyjność zewnętrzną i wewnętrzną rybactwa śródlądowego. Poprawie ulegną warunki pracy w rybołówstwie śródlądowym.

Wskaźniki implementacji SPO 2004-2006Wskaźniki implementacji SPO 2004-2006Działanie 3.2. Chów i hodowla ryb

1. Liczba jednostek, w których poprawiono warunki

sanitarno –weterynaryjne - 150

2. Liczba jednostek, w których dostosowano warunki prowadzenia

gospodarki rybackiej do wymogów ochrony środowiska - 150

3. Liczba jednostek, które wdrożyły technikę i technologię chowu

i hodowli ryb z gatunków poszukiwanych na rynku w celach

konsumpcyjnych i zarybieniowych - 20

4. Liczba przeszkolonych osób w zakresie wdrażania techniki

i technologii chowu i hodowli ryb z gatunków poszukiwanych

na rynku w celach konsumpcyjnych i zarybieniowych - 400

5 Liczba opracowanych systemów poprawy i kontroli jakości wód - 2

3.3.2. Działanie 3.2. Chów i hodowla rybNazwa działania : Chów i hodowla rybNazwy operacji 3.2.1. Zwiększenie zdolności produkcyjnych w chowie i hodowli ryb 3.2.2. Modernizacja istniejących obiektów chowu i hodowli ryb (bez

zwiększenia ich zdolności produkcyjnych)?

Ocena ex-post SPO 2004-2006Ocena ex-post SPO 2004-2006* na podstawie Raportu końcowego ex-post – konsorcjum Agrotec i MIR* na podstawie Raportu końcowego ex-post – konsorcjum Agrotec i MIR

Za streszczeniem :„Działanie 3.1 – Skuteczność działania 3.1 mierzoną stopniem wykorzystania dostępnej

alokacji należy ocenić wysoko, natomiast poziom osiągniętych wskaźników był niski z wyłączeniem wskaźnika liczby projektów przywrócenia drożności śródlądowych wód płynących.

Działanie 3.2 - Skuteczność działania 3.2 mierzoną poziomem wydatkowania alokacji można ocenić bardzo wysoko. Było to bardzo popularne Działanie wśród hodowców ryb.

Działanie 3.4 – Skuteczność finansową Działania 3.4 można ocenić wysoko. Efekty tego Działania również zostały ocenione pozytywnie (jako jeden z większych sukcesów SPO). Nie odzwierciedlają tego jednak wyniki w odniesieniu do osiągniętych wskaźników produktu.

Działanie 3.5 – Stopień wykorzystania dostępnej alokacji na Działanie 3.5 można ocenić pozytywnie. Również poziom osiągniętych wskaźników produktu odzwierciedla skuteczność wsparcia w Operacji 3.5.3. Brak zainteresowania potencjalnych beneficjentów dwiema pozostałymi operacjami, wynikający z niedostosowania zakresu wsparcia do potrzeb beneficjentów, skutek - niski poziom osiągnięcia wskaźników produktu.

Ocena ex-post SPO 2004-2006Ocena ex-post SPO 2004-2006* na podstawie Raportu końcowego ex-post – konsorcjum Agrotec i MIR* na podstawie Raportu końcowego ex-post – konsorcjum Agrotec i MIR

Ocena działania 3.2 i 3.5(…) W wyniku przeanalizowania danych zawartych w projektach o charakterze

inwestycyjnym, dotyczącym budowy nowych lub modernizacji istniejących obiektów wylęgarniczych, podchowowych lub wylęgarniczo – podchowowych, które z założenia gwarantują najbardziej racjonalny sposób wykorzystania dostępnych zasobów wód należy stwierdzić, że ich procentowy udział był znikomy i w skali ogólnej nie przekroczył 1 punktu procentowego wszystkich zrealizowanych inwestycji. Jednak pomimo stosunkowo małej skali tych przedsięwzięć w odniesieniu do ogólnej ilości inwestycji, ich trwałość w szerszym horyzoncie czasowym wydaje się być bez wątpienia największa, szczególnie w kontekście redukcji oddziaływania akwakultury na środowisko naturalne, rozumiane w kontekście ogólnym. (…)

Ocena ex-post SPO 2004-2006Ocena ex-post SPO 2004-2006* na podstawie Raportu końcowego ex-post – konsorcjum Agrotec i MIR* na podstawie Raportu końcowego ex-post – konsorcjum Agrotec i MIR

budowa

15%

modernizacja

11%

remonty

9%

urządzenia pomocnicze

8%

transport specjalistyczny

7%

systemy napowietrzania

7%

baseny

7%

infrastruktura

6%

sprzęt rybacki

4%

ciągniki rolnicze

3%

przyczepy

3%

systemy oczyszczania wody

3%

urządzenia załadowcze

3%

zakup obsady

3%

ujęcie wody

0%

wylęgarnie

1%

agregaty prądotwórcze

3%

kosiarki

3%

areatory

2%rodzaje inwestycji %

budowa 15,31

modernizacja 11,44

remonty 9,16

urządzenia pomocnicze 8,01

transport specjalistyczny 7,3

systemy napowietrzania 7,01

baseny 6,72

infrastruktura 5,72

sprzęt rybacki 4,29

ciągniki rolnicze 3,43

przyczepy 3,29

systemy oczyszczania wody 3,29

urządzenia załadowcze 3,15

zakup obsady 3,15

kosiarki 3

agregaty prądotwórcze 2,72

areatory 1,86

wylęgarnie 0,72

ujęcie wody 0,43

Cele PO „Ryby 2007-2013”Cele PO „Ryby 2007-2013”

2.1.2. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju w chowie i hodowli ryb oraz rybołówstwie śródlądowym :Spodziewane są następujące wyniki:- Poprawa jakości produktów rybołówstwa śródlądowego i hodowli ryb;- Dostarczanie na rynek gatunków o dobrych perspektywach rynkowych;- Dostosowanie sektora do oczekiwań rynku: gatunki, ceny, kontrola jakości, możliwość

prześledzenia pochodzenia, itd.;- Rozwój nowych działalności (hodowla o charakterze proekologicznym, itd.);- Modernizacja sektora, nowe technologie;- Rekultywacja stawów rybnych.

Środki zmierzające do osiągnięcia celów:środek 2.1. Inwestycje w chów i hodowlę ryb;środek 2.2. Działania wodno – środowiskowe;środek 2.3. Wsparcie na rzecz zdrowia publicznego;środek 2.4. Wsparcie na rzecz zdrowia zwierzątśrodek 2.5. Rybołówstwo śródlądowe;środek 2.6. Inwestycje w przetwórstwo i obrót;środek 3.1. Działania wspólne;środek 3.2. Ochrona i rozwój fauny i flory wodnej;środek 3.4. Rozwój nowych rynków i kampanie promocyjne;środek 3.5. Projekty pilotażowe.

Cele osi priorytetowej 2Cele osi priorytetowej 2

Inwestycje w chów i hodowlęInwestycje w chów i hodowlę

Realne osiągnięcia w ramach PO „Ryby 2007-2013”Realne osiągnięcia w ramach PO „Ryby 2007-2013”

• wnioski dot. hodowli karpia – 61 (67,1 mln zł)• dot. hodowli pstrąga - 20 (26 mln zł)• dot. hodowli pstrąga i karpia - 5 (7 mln zł)• dot. recyrkulatów - 11 (34,1 mln zł)• inne - 3 (11,4 mln zł)*

karp; 67,1; 46%

pstrąg; 26; 18%

karp-pstrąg; 34,1; 23%

recyrkulaty; 7; 5%

inne; 11,4; 8%

* - na podstawie danych udostępnionych przez ARiMR na posiedzeniu Komitetu Monitorującego 24-25 czerwca (kwoty pieniężne w przybliżeniu, obliczone na podstawie średnich kwot wniosków)

Przewidywane efektyPrzewidywane efekty

• Utrzymanie tendencji obserwowanej w przypadku wniosków dotyczących pierwszych 146 mln zł

• Niezrealizowanie dwóch/trzech podstawowych celów ilościowych PO : – wzrostu produkcji z akwakultury– wzrostu przychodów z akwakultury– osiągnięcie wartości dodanej ?

Powody ?- złe założenia wdrażania programu,

- niska jakość wdrażania (sprawiedliwy dostęp, ujednolicenie wymagań wobec beneficjentów, praktyczny brak kryterium wyboru operacji, zróżnicowana jakość obsługi wniosków),

- „racjonalne” zachowanie się beneficjentów w zakresie planowania operacji

- brak mechanizmów zarządzania efektami wdrażania programu w jego trakcie

Planowanie strategicznePlanowanie strategiczne1. Realna ocena stanu wyjściowego - bilans otwarcia (Strategie rozwoju

rybołówstwa, SPO i PO)

2. Analiza posiadanych zasobów w kontekście uwarunkowań zewnętrznych (UE, świat) oraz wewnętrznych (krajowych) – analiza SWOT (SPO i PO)

3. Długoterminowe plany rozwoju branży w oparciu o analizę SWOT, potencjał krajowy i rynkowy oraz możliwości przedsiębiorców – (SPO ? PO)

4. Krótkoterminowe plany realizacji strategii rozwoju, z ewentualnym wykorzystaniem wsparcia zewnętrznego (EFR), wpisujące się jednak w strategię długoterminową (SPO, PO)

5. Wyznaczenie krótkoterminowych celów szczegółowych i wskaźników realizacji odpowiadających tym celom, wraz z ich oczekiwaną wartością (SPO, PO)

6. Wdrażanie programu krótkoterminowego z okresową analizą realizacji celów oraz wykorzystaniem narzędzi umożliwiających zarządzanie efektami w celu kreowania preferowanych kierunków rozwoju (SPO, PO)

Metody zarządzania efektami programuMetody zarządzania efektami programu

Program Operacyjny ma za zadanie wsparcie m.in. inwestycji, które muszą wpisywać się w cele programu, a ich efekt końcowy powinien doprowadzić do przyrostu odpowiednich wskaźników realizacji :

Cele programu wskaźniki realizacji (możliwe do zweryfikowania i mierzalne)

Operacje realizowane przed beneficjenta wskaźniki realizacji

(zadeklarowane / zweryfikowane)

Aby umożliwić bieżące zarządzanie jakością wdrażania programu, należy co pewien czas badać faktyczną realizację programu, a efekty porównać do założonych celów. Jeśli okazałoby się, że realizacja odbiega od oczekiwanych rezultatów, należałoby użyć odpowiednich narzędzi w celu weryfikacji przyczyn rozbieżności i podjąć kroki w celu odpowiedniego ukierunkowania dalszego procesu wdrażania programu.

Metody zarządzania efektami programuMetody zarządzania efektami programu

Narzędziami, które mogłyby umożliwić wpływ na bieżący przebieg programu są :

1. Podział puli finansowej przeznaczonej na wsparcie na okresowe transze, po realizacji których dokonana jest wstępna weryfikacja wskaźników rezultatu oraz ograniczanie możliwości realizacji operacji, które zrealizowały już poszczególne cele (osiągnęły założone wartości wskaźników)

2. Podział puli finansowej na transze oraz wprowadzenie mechanizmu konkursówkonkursów w celu wyłonienia operacji najlepszych jakościowo i najbardziej efektywnych (z punktu widzenia realizacji poszczególnych wskaźników)

Stan obecnyStan obecnyPO „Ryby” 2007-2013 realizowany jest według następujących zasad :

- Udostępnienie całych kwot alokacji w jednej transzy na cały okres wdrażania programu,- Przyjęcie jednego kryterium wyboru operacji „data złożenia wniosku”, dodatkowo

zaburzonego przez rozporządzenie mówiące: „przez datę złożenia wniosku rozumie się datę kompletności wniosku”,

- Rozpatrywanie wniosków w układzie wojewódzkim (wojewódzkie oddziały ARiMR), bez jakiegokolwiek systemu synchronizacji wniosków (wyjątek dz. 2.5),

- Wyposażenie instytucji pośredniczącej w szereg regulacji (rozporządzenia), które pozwalają przeciągać terminy weryfikacji dokumentów, przy jednoczesnym restrykcyjnym przestrzeganiu terminów obowiązujących beneficjentów (także znaczna nierównowaga terminów),

Wpływ jakości wdrażania na realizację celówWpływ jakości wdrażania na realizację celów

Same mechanizmy zarządzania nie gwarantują preferowanego zachowania beneficjentów – zawsze istnieje ryzyko nie podejmowania poszczególnych inicjatyw inwestycyjnych, zwłaszcza ze względu na krótkoterminowe zdarzenia ekonomiczne (kryzys, dołki cenowe, ceny mat. budowlanych itp.). Jednak brak takich mechanizmów całkowicie uniemożliwia wpływ na przebieg wdrażania, system przyjęty obecnie jest szczególnie nieudolny – nie tylko nie daje żadnych szans na sterowanie efektami, wypacza również zachowanie się samych beneficjentów – ci zdając sobie sprawę ze specyfiki procesu aplikacyjnego, składają pośpieszne, proste wnioski – dotyczące z reguły zakupu sprzętu, urządzeń czy środków transportu, decydując się na taki krok często wbrew racjonalnym przesłankom. Zachowanie takie ma jeden cel „załapania się na dofinansowanie” w jakimkolwiek wymiarze.

Wpływ jakości wdrażania na realizację celówWpływ jakości wdrażania na realizację celów

Poza ogólnymi zasadami wyboru operacji wskazanymi wcześniej, dodatkowe czynniki wypaczające szanse na osiągniecie celów to niska jakość pracy Instytucji pośredniczącej :

- układ wojewódzki Agencji weryfikujących wnioski powoduje ustalanie różnej długości kolejek wniosków oczekujących na weryfikacje, co wypacza kryterium „data złożenia wniosku”.

- Często w ramach jednego oddziału Agencji czas weryfikacji poszczególnych wniosków jest różny – szybciej weryfikowane są proste wnioski, często różni się tempem praca różnych pracowników.

- Złożoność dużych wniosków inwestycyjnych powoduje notoryczne pytania o interpretacje (do centrali ARiMR oraz MRiRW), co dodatkowo przedłuża weryfikację takich wniosków – praktycznie eliminując szansę na ich realizację.

- W efekcie duże – często najbardziej wartościowe wnioski nie będą realizowane, dużo projektów rozpoczętych (etap dokumentacji) nie doczekało się złożenia wniosku wobec wyczerpania środków już w maju br.

Jak można poprawić jakość wdrażania ?Jak można poprawić jakość wdrażania ?

• podział alokacji na poszczególne działania na kilka transz finansowych - najczęściej dwie rocznie (w obecnym programie będzie to możliwe wyłącznie po ewentualnej realokacji środków),

Wady : - zmniejszenie puli środków w każdej z transz (duże projekty),

- konieczność kilkukrotnego składania wniosku w przypadku braku kwalifikacji,

Zalety : - możliwość weryfikacji osiąganych wskaźników rezultatu po każdej z transz,

- możliwość zmiany kryteriów wyboru lub zakresu kwalifikowalności w przypadku osiągnięcia / nieosiągnięcia niektórych celów,

- odporność na krótkoterminowe wahania koniunktury,

- większa szansa na równomierny rozdział środków w ramach jednego sektora,

Jak można poprawić jakość wdrażania ?Jak można poprawić jakość wdrażania ?

• Konkursy

- Wady : - bardziej skomplikowany proces aplikacji i weryfikacji wniosków (teoretycznie),

- krótkie, brzegowe okresy naboru wniosków,

- dłuższy okres weryfikacji i oceny wniosków (teoretycznie),

- Zalety : - możliwość porównania jakości wniosków i wyboru najlepszych,

- usprawiedliwienie procesu aplikacyjnego (wspólna lista rankingowa, ostateczny termin weryfikacji wniosków),

- możliwość bieżącego zarządzania osiąganymi efektami, poprzez zmianę kryteriów wyboru wniosków i ich punktacji,

- uodpornienie na wnioski „z księżyca” poprawne formalnie,

Aby konkursy przyniosły spodziewany - pozytywny efekt, cały proces musi być przygotowany dobrze – niestety jego zła konstrukcja może być równie uciążliwa, jak ma to miejsce w przypadku obecnego – teoretycznie prostego systemu

KonkursyKonkursy

Formalna weryfikacja wniosku

Ocena wg kryteriów wyboru

(punktowanie)

Wnioski odrzucone z powodów formalnych

Lista rankingowa

Najlepsze wnioski podpisanie umów

Wnioski nie zakwalifikowane (zaniechane lub kolejny

konkurs)

Konkursy – jakośćKonkursy – jakość Pod względem formalnym :

- Konieczność ścisłego określenia okresu przyjmowania wniosków,- Konieczność wyznaczenia końcowej daty ostatecznej weryfikacji

formalnej wszystkich wniosków !- Konieczność synchronizacji pracy wszystkich jednostek

weryfikujących wnioski,- Reżim czasowy oraz konieczność 0-1 określenia czy wniosek jest

poprawny formalnie czy odrzucony, ograniczy ilość wątpliwości i „pytań pomocniczych” ze strony weryfikujących,

Konkursy – jakośćKonkursy – jakośćPod względem osiąganych celów (właściwe zarządzanie jakością wdrażania) :

- Możliwość ustalenia kilku płaszczyzn kryteriów wyboru :- Pod względem jakości beneficjenta (okres funkcjonowania gospodarstwa, staż

pracy, jakość kadry pracującej, posiadany potencjał),- Pod względem celowości operacji (dobór kryteriów punktujących osiągane

wskaźniki realizacji zgodne z założonymi w Programie Operacyjnym),- Pod względem efektywności ekonomicznej operacji (wskaźniki ekonomiczne,

zwłaszcza zwrotu z inwestycji, oraz efektywności wykorzystania kapitału – ale angażowanego w projekt, a nie całego przedsiębiorstwa !),

- Pod względem efektywności branżowej (np. stosunek wartości inwestycji do osiąganych efektów – np. wzrostu produkcji),

- Pod względem wpływu zewnętrznego operacji (utworzone miejsca pracy, poprawa wpływu na środowisko, ułatwianie dostępu osobom niepełnosprawnym itp..)

Kryteria – odpowiedni dobórKryteria – odpowiedni dobór

Odpowiedni dobór kryteriów wyboru oraz punktacja, to podstawowe czynniki stanowiące o jakości projektów wybieranych do realizacji. Dlatego zgodnie z regulacjami UE prerogatywy do ustalania i zmiany kryteriów wyboru posiada Komitet Monitorujący – który jest ciałem uspołecznionym sprawującym kontrolę nad wdrażaniem programu.

Ewentualne ustalanie nowych kryteriów wyboru, musiałoby się odbyć w gronie przedstawicieli branży – jeśli w ramach wewnętrznych konsultacji ustalilibyśmy konieczność wprowadzenia takich zmian oraz opracowali kryteria i punktację, istnieje duża szansa pozytywnego przegłosowania tych zmian na Komitecie.

Drugą sprawą jest zdolność Instytucji Pośredniczącej do zorganizowania konkursów – jednak w sytuacji kiedy takie procedury zobligowane są wprowadzić nawet LGR’y – nie powinno to być problemem w dużej Agencji …

Czas na zmiany ?Czas na zmiany ?

Obecnie przyjęte kryteria (w większości działań jest to data złożenia wniosku), zaproponowane przez MRiRW w ramach uproszczeń i przyjęte przez KM, de facto odbierają Komitetowi jakikolwiek wpływ na bieżące wdrażanie PO „Ryby” – czyniąc go ciałem fasadowym.

Uważam jednak, że należy podjąć starania w kierunku poprawy jakości wydatkowania środków z EFR – środki te mają służyć długoterminowemu rozwojowi branży, a nie wydawaniu ich dla samej idei ich wykorzystania. Aby zamierzenia te wprowadzić w życie, Zarząd SPRŁ powinien uzyskać akceptację próby zainicjowania zmian przez większość swoich członków – wniosek w tej sprawie zostanie Państwu przedstawiony na dzisiejszym Walnym Zebraniu Członków.

Konkursy są dzisiaj podstawową formą kwalifikowania operacji do wsparcia ze środków Wspólnotowych, forma ta stosowana jest w większości działań EFS (wszystkich skierowanych do podmiotów komercyjnych i pozarządowych), wszystkich działań IG, większości działań RPO, nawet w działaniach wkrótce wspieranych przez LGR’y. System udzielania wsparcia w ramach trzech osi PO „Ryby” jest przestarzały i niewydolny – apeluję więc o poparcie dla zmiany tego stanu rzeczy jeszcze w obecnym Programie.

„„Racjonalny” konflikt interesówRacjonalny” konflikt interesów

Proces konsultacji społecznych PO „Ryby” 2007-2013 – nastawiony na cele długoterminowe, przeprowadzony zgodnie z wytycznymi UE.

Proces wdrażania przepisów wykonawczych, procedur i zasad wdrażania – brak systemu konsultacji, krótkie terminy, inne krótkoterminowe cele administracji.

Grupy interesów

korzyści długoterminowe :

Hodowcy, Unia Europejska (długoterminowe plany strategiczne),

cała branża (krajowa gospodarka)

korzyści krótkoterminowe (doraźne)

Aktualna administracja rządowa, agencja wdrażająca program, opozycja

=

Po czyjej stronie jest racja …. ?

Jakie jest wyjście z sytuacji ?Jakie jest wyjście z sytuacji ?

- Nieustanne domaganie się poprawy jakości prawa i pracy administracji (SPRŁ inne NGO), bez oglądania się na doraźne stosunki z aktualną administracją, przy wykorzystaniu innych uczestników naszej grupy interesów (UE inne organizacje branżowe),

- Udział w pracach nad kształtem regulacji,

- Promowanie stabilności zatrudnienia ekspertów w wykonawczych strukturach administracji,

- Podejmowanie działań po uświadomieniu sobie naturalnego konfliktu interesów – przedstawianie spójnego stanowiska całej branży przed Administracją, bez względu na wewnętrzne różnice zdań.

Najbliższa inicjatywa spełniająca powyższe kryteria :

Podjęcie działań w sprawie zmian zasad wdrażania PO „Ryby” 2007-2013

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

Ziemowit PirtańZiemowit Pirtań

Jastrzębia Góra 2010

www.sprl.pl / www.xl.pl