96 Premin, Krstovden 2005

olem rimski vojskovodec

od vremeto na carevite

Tit i Trajan. Iako nezna-

bo`ec Plakida (toa e negovoto

neznabo`e~ko ime) be{e ~ovek

praveden i milostiv, sli~en na

kapetanot Kornilij, kogo{to go

krsti apostolot Petar (Dela

10). Edna{ odej}i vo lov toj pod-

goni eden elen. Po Bo`ja

Promisla me|u rogovite na

elenot se javi svetol krst i

dojde glas Gospodov do Plakida,

koj{to go upati da otide kaj

hristinjanskiot sve{tenik i da

se krsti. Se krsti Plakida i negovata

`ena i nivnite dvajca sinovi. Na

Kr{tenieto toj go dobi imeto Evstatij,

`ena mu - Teopistija, {to zna~i bogo-

verna, a nivnite sinovi - Agapij i

Teopist. Po Kr{tenieto Evstatij otide

na istoto ona mesto kade {to preku

elenot mu se be{e javilo otkrovenieto i

klekna da Mu se zablagodari na Boga {to

go privede kon poznanieto na Vistinata.

Vo toj mig povtorno mu se javi glas

Gospodov i mu prore~e stradawe za

Negovoto ime i go ukrepi. Toga{

Evstatij tajno go napu{ti Rim zaedno so

svoeto semejstvo so namera da se povle~e

me|u prostiot narod i ottamu vo tajnost

da Mu poslu`i na Boga. Koga pristigna

vo Egipet vedna{ navalija na nego

isku{enija. Nekoj zol varvarin mu ja

grabna `enata, a obajcata sinovi mu gi

fatija yverovi i gi odnesoa. No

nabrzo varvarinot zagina, a

decata mu gi spasija od

yverovite ov~ari. Evstatij se

naseli vo egipetskoto selo

Vadisis i kako selski naem-

nik po`ivea tamu petnaeset

godini. Potoa napadnaa na rim-

skoto carstvo varvarite i car

Trajan `ale{e {to go nema

hrabriot vojvoda Plakida,

koj{to sekoga{ koga vojuva{e

mu nose{e pobeda. I isprati

carot dvajca od svoite oficeri

da go baraat golemiot vojvoda

niz celoto carstvo. Po Bo`ja

Promisla tie oficeri, nekoga{ni dru-

gari na Evstatij, dojdoa vo seloto

Vadisis, go najdoa Evstatij i go odvedoa

pred carot. Evstatij sobra vojska i gi

pobedi varvarite. Na patot nazad kon

Rim ja pronajde `ena si i dvajcata

sinovi. Koga stigna vo Rim, carot Trajan

ve}e be{e umrel, a na prestolot stapi

Adrijan. Koga carot Adrijan go povika

vojvodata Evstatij zaedno da im prinesat

`rtvi na idolite, Evstatij mu ka`a deka

e hristijanin. Carot go frli na maki

zaedno so `enata i so sinovite. No

bidej}i yverovite ne im na{tetija

nimalku, gi frlija vo usviten metalen

vol. Tretiot den gi izvadija nivnite

tela mrtvi, no nepovredeni. Taka ovoj

slaven vojvoda go dade i carevoto na

carot i Bo`joto na Boga i se preseli vo

ve~noto carstvo na svojot Gospod.

20 SeptemvriSvetiSvetiot

velikoma~enikEvstatij Plakida

G

izbor MALI @ITIJAza vremeto od Krstovden do Soborot na Sv. Arhangel Mihail

Premin, Krstovden 2005

d mladosta se podvizuva{e

vo site hristijanski

dobrodeteli. Kako

episkop vo mestoto na

svoeto ra|awe, vo gradot

Sinopa na bregot na Crnoto

More, so primer i so

Bo`estveni zborovi gi utvr-

di pravovernite vo verata, a

mnozina idolopoklonici gi

obrati vo vistinitata vera.

Zakoravenite neznabo`ci se

ispolnija so gnev kon Sveti

Foka. Gospod mu uka`a na

Foka za negovoto ma~eni~ko

kon~anie preku edno videnie.

Imeno, toj vide svetol gulab

kako sletuva od neboto nosej}i vo

klunot prekrasen venec od cve}iwa i

kako go spu{ta vrz negovata glava. I

~u Foka glas od gulabot:

„Tvojata ~a{a se napolni i

treba da ja ispie{“. Od toa

videnie Bo`jiot ugodnik

dozna deka naskoro treba da

postrada za Hrista. I ne se

upla{i, tuku so blagodarnost

kon Boga se podgotvuva{e za

ma~eni{tvoto. Naskoro po ova

nekoj knez Afrikan go

podlo`i Foka na maki, mu go

ispretepa i mu go iznarani

teloto, go ostavi vo zatvor, a

potoa go frli vo zovriena

voda, vo koja{to hrabriot

Hristov ma~enik go zavr{i

zemniot `ivot i se preseli vo

radosta na svojot Gospod. Postrada vo

vremeto na carot Trajan.

22 SeptemvriSvetiot sve{teno-

ma~enik Foka,episkop Sinopski

O

e podvizuva{e vo

Beloezerskiot manas-

tir slu`ej}i Mu

denono}no na Gospoda

so teloto i so duhot. So pod-

vig na post, molitva i bdeni-

ja i so sekakov telesen trud

na tagonosniot mona{ki

`ivot, poslu{en na igumenot

i na bra}ata, gi minuva{e

site svoi poslu{anija so

takva revnost, {to be{e

omilen od site. Na bra}ata

im be{e primer za dobrode-

telen podvi`ni~ki `ivot. No

zaradi slavata od lu|eto posa-

ka da se zasolni vo manastrot na

Preobra`enieto na Gospoda na ostro-

vot Valaam, kade otkako pojde na nov

podvig, gi udvoi svoite trudovi, no i

povtorno se pro~u so svojata dobrode-

telnost. Pottiknat od `elbata za

smiren podvig daleku od o~ite na sve-

tot go pronajde pustiot i nenaselen

ostrov Solovecki na dva dena plovid-

ba od bregot na Severnoto More.

No Valaamskoto bratstvo ne

saka{e da se li{i od svojata

svetilka i igumenot go zadr`u-

va{e prepodobniot pokraj sebe.

Sepak sveti Savatij gi

ustremi o~ite kon Gospoda,

tajno se oddale~i od manas-

tirot i pojde na pat kon

Soloveckiot ostrov. So

monahot German kogo{to

patem go sretna se upatija

na ovoj ostrov vo kogo

starecot naseti pogodno me-

sto za skrieno molitveno

tihuvawe i se naselija tamu.

Angeli Bo`ji go izgonija semejstvoto

ribari {to se naselija vo bliizina za

da go naru{uvaat tihuvaweto na ovie

pustino`iteli. Sveti Savatij ima{e

dar na proyorlivost i go predvide

svoeto bla`eno kon~anie vo Gospod,

pred Kogo se prestavi

na 27 septemvri 1435.

27 SeptemvriSveti Savatij

Solovecki

S

izbor MALI @ITIJAza vremeto od Krstovden do Soborot na Sv. Arhangel Mihail

98 Premin, Krstovden 2005

oden e od blagorodni

roditeli vo Samosat

vo Sirija. Vo mlados-

ta stekna mo{ne {iroko svet-

sko i duhovno obrazovanie.

Ovoj ma` be{e poznat po

u~enosta i po podvi`ni~kata

strogost na `ivotot. Otkoga

go razdade svojot imot na

siroma{nite, se izdr`uva{e

od svoite pou~ni dela i od toa

se prehranuva{e kako od

nekoe rakodelie. Ì napravi na

Crkvata mo{ne golema usluga so toa {to

spored evrejskiot tekst popravi mnogu

mesta od Svetoto Pismo koi{to

ereticite shodno na svoeto izopa~eno

u~ewe gi bea rasipale. Zaradi u~enosta i

duhovnosta be{e rakopolo`en za

prezviter vo Antiohija. Vo vremeto na

goneweto na Maksimijan, koga bea ma~eni

Sv. Antim Nikomidiski i Sv. Petar

Aleksandriski i Lukijan be{e na

spisokot na onie koi{to carot saka{e da

gi pogubi. Toj pobegna od gradot i se

skri, no go potka`a nekoj

zavidliv ereti~ki sve{tenik

Pankratij. Vo toa vreme goneweto

be{e u`asno.

Ne bea po{tedeni nitu

malite deca. Dve mom~enca koi

ne sakaa da jadat od idolskite

`rtvi bea frleni vo vrela

bawa, kade {to vo maki gi

predadoa svetite du{i na

Boga. Edna u~eni~ka na

Lukijan, po ime Pelagija, za

da ja za~uva svojata

devstvenost se ka~i na

pokrivot na ku}ata, a ottamu

padna i se razbi (nejziniot

spomen Crkvata go slavi na 8

oktomvri). Lukijan go odvedoa vo

Nikomidija pred carot. Patem so svoite

soveti uspea da obrati vo verata

~etiriesetmina vojnici. I site zavr{ija

ma~eni~ki. Posle ispituvawe i biewe go

frlija vo zatvor i go morea so glad.

Sv. Jovan Zlatoust za nego pi{uva: „Toj

go prezre gladot, da go prezreme i nie

rasko{ot i da ja uni{time vlasta na

crevata, za koga }e dojde vreme da se bara

od nas takva ma`evnost, odnapred pod-

gotveni preku pomalite podvizi, da se

poka`eme slavni vo vreme na borba”. Na

Bogojavlenie se pri~esti vo zatvorot, a

utredenta Mu go predade svojot duh na

Boga. Postrada na 7 januari 311 godina.

a molba na velikiot knez

Vladimir be{e ispraten

vo Rusija od carigrad-

skiot patrijarh za da go

kr{teva neznabo`e~kiot

narod i da ja utvrduva i

ustrojuva Crkvata. Sveti

Mihail go krsti narodot vo

Kiev, Novgorod, Rostov i po

mnogu drugi gradovi i sela,

ja ustroi Crkvata,

postavi episkopi i prezviteri,

polo`i temel na Mihailovskiot

manastir vo Kiev, isprati

misioneri me|u Bugarite i

Tatarite i mnozina od niv gi

pridobi za Hrista. I toa i mnogu

drugo korisno ovoj svetitel

izvr{i za samo ~etiri godini.

Se upokoi mirno vo 992 godina.

Negovite mo{ti po~ivaat vo

Pe~erskata lavra.

13 OktomvriPrepodobniot

ma~enik Lukijan,prezviter antiohiski

N

R

30 Septemvri SvetiMihail, prv

mitropolit Kievski

izbor MALI @ITIJAzza vremeto od Krstovden do Soborot na Sv. Arhangel Mihail

Premin, Krstovden 2005

o vremeto na carot Antonin

Sv. Averkij be{e episkop vo

gradot Jerapol Frigiski. Vo toj

grad ogromnoto mnozinstvo bea

neznabo`ci, a Sv. Averkij upravu-

va{e so svoeto male~ko stado i

taguvaj}i vo srceto zaradi tolka-

voto mno{tvo neznabo`ci i ido-

lopoklonici usrdno Mu se mole{e

na Boga da gi obrati kon svetlosta

na vistinata. Za vreme na edno

golemo idolsko praznuvawe,

Averkij se raspali so revnost po

Boga, pa vleze vo idolskiot hram i

gi ispokr{i site idoli. Koga raz-

jarenite neznabo`ci sakaa da go

ubijat, vo toj mig pripadnaa pred

nego trojca besni mladi lu|e so pena na

usnite i so urlawe, a Bo`jiot ~ovek so

molitva gi izgoni od niv demonite i

mom~iwata stanaa zdravi i mirni. No {tom

go vidoa toa, neznabo`cite go svrtea svojot

gnev vo voshit kon Hristoviot ~udotvorec i

vedna{ petstotini od niv primija

Kr{tenie. Malku po malku celiot

grad Jerapol poveruva vo Hrista i se

krsti. Antipatot na taa oblast,

Publij, ima{e slepa majka na

koja{to Averkij so molitva $ go

vrati vidot, ta poveruvaa vo Boga

Publij i negovata majka i mnozina

drugi lu|e. Na starost be{e

povikan vo Rim, kade {to ja

isceli od ludilo carskata }erka.

Nekolkupati na ovoj Svoj veren

sledbenik mu se javuva{e Gospod

Isus Hristos. Od daleku i od

okolinata kaj nego doa|aa lu|e

zaradi negovata ~udotvorna pomo{

pri nivnite nevolji. Demonite ne samo {to

se pla{ea od nego tuku koga im zapoveda{e i

mu slu`ea. Na zapoved na Samiot Gospod go

propoveda{e Evangelieto i vo Sirija i vo

Mesopotamija. Pred svojot quben Hristos se

prestavi vo dlaboka starost, vo gradot

Jerapol, na krajot od 2 vek

22 OktomvriSveti Averkij

Ramnoapostolen

V

o vremeto na stradaweto na

Sv. Dimitrij Miroto~iviot

vo Solun `ivee{e eden

mlad ~ovek Nestor, koj{to

na verata se nau~i od sa-

miot Sv. Dimitrij. Vo toa

vreme hristoborniot car

Maksimijan prireduva{e

razni igri i veselbi za naro-

dot. A qubimec na carot mu

be{e eden vandalin po ime

Lij, so golijatski rast i sila.

Kako carski gladijator Lij

sekojdnevno gi predizvikuva{e

na megdan lu|eto i gi ubiva{e. Krvo-

lo~nosta na ovoj Lij go razveseluva{e

krvolo~niot idolski car. Za borbite na

Lij carot napravi posebna scena, kako edna

terasa na stolbovi. Dolu pod terasata

ima{e zabieno kopja so ostrici ustremeni

nagore. Koga Lij }e pobede{e nekogo vo

borewe, }e go frle{e odozgora od terasata

vrz cela edna {uma od ispraveni

kopja. Naokolu stoe{e nezna-

bo`e~kiot narod so svojot car i

se vesele{e koga nekoe bedno

~ove~ko su{testvo }e se vitka{e

vo maki na kopjata s# dodeka ne

izdivne. Me|u nevinite `rtvi na

Lij bea i mnogumina hristijani.

Za{to vo denovite koga nikoj

dobrovolno ne se prijavuva{e za

borba so Lij, toga{ po carska

naredba nasilno gi dovle~kuvaa

hristijanite na borili{teto.

Gledaj}i gi tie u`asni razonodi na nezna-

bo`e~kiot narod, na Sveti Nestor mu se

kine{e srceto od bolka. I toj re{i

samiot da izleze vo borba so xinovskiot

Lij. No prethodno otide vo zatvorot kaj

Sv. Dimitrij za da pobara od nego

blagoslov za toa. Sveti Dimitrij go

blagoslovi, go prekrsti so znakot na

krstot na ~eloto i na gradite

27 OktomvriSvetiot ma~enik

NestorV

izbor MALI @ITIJAza vremeto od Krstovden do Soborot na Sv. Arhangel Mihail

100Premin, Krstovden 2005

oden e vo gradot Tijana

Kapadokiska od dobra i

blago~estiva majka,

Stratonika, koja be{e

slepa. Jeron so golema sinovs-

ka qubov $ slu`e{e na svoja-

ta majka, a be{e mo{ne

revnosen hristijanin. Od ovie

dve pri~ini ne saka{e da odi

vo vojska i gi natepa i gi

isprati onie {to bea prateni

da go zemat. Mu be{e `al da

ja ostavi majka mu bespomo{-

na i mu be{e te{ko i da

pomisli deka kako vojnik }e

bide prinuden da im se poklonu-

va i da im prinesuva `rtvi na idolite.

Najposle zaedno so u{te nekoi hristi-

jani go fatija i go odvedoa pred knezot

vo Melitina. Koga bea na pat, edna no}

na Jeron mu se javi nekoj vo bela obleka i

mu re~e: „Eve, Jerone, ti javuvam za spase-

nieto: nema da vojuva{ za zemniot car,

tuku naskoro }e izvr{i{ podvig za

Carot nebesen i kaj Nego }e premine{ i

od Nego }e primi{ slava i ~est”. Od taa

vest srceto na Jeron se ispolni so

neiska`liva radost. Koga stignaa vo

Melitina site gi frlija vo zatvor. Ovde

Jeron so golema revnost gi utvrduva{e vo

verata zatvorenite, molej}i se nikoj od

niv da ne otpadne, no site da gi predadat

dragovolno svoite tela na maki i na smrt

za Hrista. Pred knezot site

ednoglasno ja izjavija svojata

vera vo Gospod Hristos, samo

eden rodnina na Jeron, po ime

Viktor, otpadna od verata. Na

Jeron mu ja otsekoa rakata, pa

go bieja i go ma~ea so

razli~ni maki, duri najposle

zaedno so ostanatite ne go

ubija. Odej}i na gubili{te,

tie trieset i trojca ma~enici

go peeja psalmot: „Bla`eni se

neporo~nite {to odat po

patot na zakonot Gospodov”.

Da gi spomneme po ime i ovie

~esni ma~enici ~ii{to imiwa

se zapi{ani vo Knigata na @ivotot:

Isihij, Nikandar, Atanasij, Mamant,

Varahij, Kalinik, Teogen, Nikon,

Longin, Teodor, Valerij, Ksant, Teodul,

Kalimah, Evgenij, Teodoh, Ostrihij,

Epifanij, Maksimijan, Dulkitij,

Klavdijan, Teofil, Gigantij, Dorotej,

Teodor, Kastrihij, Anikit, Temelij,

Evtihij, Ilarion, Liodot i Amonit.

Nekoj Hrisant ja otkupi otse~enata glava

na Jeron i ~esno ja pogreba, a podocna nad

nea podigna crkva vo imeto na Sveti

Jeron. Otse~enata raka na ma~enikot $ ja

odnesoa na negovata slepa majka. Sveti

Jeron so dru`inata postrada i premina

vo slavata Hristova vo 298 godina.

i mu prore~e: „Lij }e go pobedi{, no za

Hrista }e postrada{“. Mladiot Nestor

zna~i mu izleze na megdan na Lij. Be{e

prisuten i carot so tolpa narod; i site

go `alea mom~eto {to }e zagine, ta go

odvra}aa od borbata. No Nestor se

prekrsti i re~e: „Bo`e Dimitriev,

pomogni mi!” I so Bo`ja pomo{ go sovla-

da Nestor Lij, go sobori i go turna vrz

kopjata, kade {to te{kiot xin brzo umre.

Toga{ siot narod vika{e: „Golem e Bog

na Dimitrij!” A carot se posrami pred

narodot, se na`ali po svojot qubimec

Lij i mnogu se razgnevi na Nestor i na

Dimitrij. Pa ovoj svirep car naredi i

Nestor go ubija so me~, a Dimitrij go

izbodija so kopja. Toga{ go zavr{i svojot

ovozemen `ivot slavniot hristijanski

junak Nestor, vo 306 godina, koga se pre-

seli vo Carstvoto na svojot Gospod.

13 OktomvriSvetiot ma~enik

Jeron so dru`inataod 33 ma~enici vo

Melitina

R

izbor MALI @ITIJAza vremeto od Krstovden do Soborot na Sv. Arhangel Mihail

101