IX MIĘDZYNARODOWE DNI REHABILITACJI

Rzeszów

POTRZEBY I STANDARDY WSPÓŁCZESNEJ REHABILITACJI

Streszczenia

Organizatorzy:

Patronat Honorowy:JM Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiegoprof. dr hab. Sylwester Czopek

Patronat Naukowy:Komitet Rehabilitacji Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN

Patronat medialny: „Rehabilitacja w Praktyce”, „ Fizjoterapia Polska”, „Medical Review”.

Bonus Liber Sp. z o.o.35-020 Rzeszów, ul. 17 Pułku Piechoty 7

tel. 17 852 59 38, kom. 790 804 406e-mail: drukarnia@bonusliber.pl www.bonusliber.pl

Praca pod redakcją:Teresy Pop, Andrzeja Kwolka, Joanny Baran

Opracowanie techniczne, łamanie tekstu:Paulina Pogoda-Tryba

ISBN 978-83-65441-65-2

Druk

3

Spis treści

Austrup Heiner – Triple Pelvic Osteotomy .................................................. 17Bać Dorota, Ciećkiewicz Anna, Trybuchowicz Anna, Cwanek Janusz, Adam Gruca – „medyk wojenny” w latach 1914-1921 ............................... 18Baran Joanna, Weres Aneta, Czenczek-Lewandowska Ewelina, Łuszczki Edyta, Sobek Grzegorz, Dereń Katarzyna, Więch Paweł – 60 minut dla zdrowia. Wpływ poziomu aktywności fizycznej na wybrane parametry kardiometaboliczne .........................................................20Baran Joanna, Kalandyk-Osinko Katarzyna, Baran Rafał, Leszczak Justyna, Weres Aneta, Wyszyńska Justyna, Podgórska-Bednarz Justyna – Aktywność fizyczna kobiet w ciąży – doniesienie wstępne ....................... 23Bilyanskiy Oleh – Wpływ fizycznych ćwiczeń na fizyczny stan osób w starszym wieku z demencją....................................................................... 25Bogomazowa Elena, Worobjowa Anna, Woroniec Olga, Sirotkina Elena –Wczesna rehabilitacja medyczna kobiet po leczeniu chirurgicznym brodawkowatego raka tarczycy (carcinoma papillare) wykrytego podczas ciąży .........................................................................................28Chwaszcz Bartłomiej, Drużbicki Mariusz – Wpływ snu na naukę nowych czynności motorycznych .......................... 30Cieślik Katarzyna, Kabata Anna, Grzegorzek Marcin, Czerwińska Karolina, Sikorski Tomasz, Żak Marek, Tereba Katarzyna – Ocena możliwości radzenia sobie po upadku pacjentek w starszym wieku ........... 32Cyran - Grzebyk Barbara – Nowoczesne podejście do terapii pacjenta z chorobą Perthesa.Warsztat praktyczny ..................................................... 34Czapla P., Roziak J., Nitera-Kowalik A., Grzyb M., Skręt A., Majcher B – Wykorzystanie platformy dynamograficznej „Gamma” w leczeniu uzdrowiskowym pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów ............... 36Czarnota Michalina, Maciejczak Andrzej, Kużdżał Adrian – Ocena ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa przed i po operacyjnym leczeniu dyskopatii szyjnej ............................................... 38Dębska Martyna – Zastosowanie aplikacji Kinesiology Taping - opis przypadku ............................................................................................ 40Domagalska-Szopa Małgorzata, Szopa Andrzej – Ocena funkcjonalna oraz postępowanie fizjoterapeutyczne u dzieci z idiopatycznym chodem na palcach* .......................................................... 42

4

Domagalska-Szopa Małgorzata, Szopa Andrzej – Wzorce postawy ciała samodzielnie chodzacych dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych ........................................... 44Durmała Jacek, Blicharska Irmina, Drosdzol-Cop Agnieszka, Skrzypulec-Plinta Violetta –Poziom samooceny, atrakcyjność oraz funkcjonowanie seksualne młodych kobiet ze skoliozą idiopatyczną – doniesienie wstępne........46Garbacz Klaudia, Golda Monika, Ptaszek Bartłomiej, Matla Joanna – Zastosowanie Kostiumu Refleksyjno-Obciążeniowego „Gravistat” u osób z mózgowym porażeniem dziecięcym ............................................... 47Gorzelak Martyna – Rola pielęgniarki w procesie rehabilitacji .................. 50Grygus Igor – Skuteczność rehabilitacji pacjentów z astmą przewlekłą i lekką ............................................................................ 52Grzegorczyk Joanna, Milewska Natalia, Perenc Lidia – Porównanie oceny zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie kobiet metodą DEXA oraz antropometryczną ......................................................................................... 54Grzegórzek Łukasz – Nawyki żywieniowe dzieci w wieku szkolnym w kontekście zgłaszanych dolegliwości ......................................................... 56Grzyb Agata, Wasiuk-Zowada Dagmara, Kosmalska Barbara, Szopa Andrzej, Domagalska-Szopa Małgorzata – Analiza składu masy ciała dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym ................................................ 58Guzik Agnieszka, Drużbicki Mariusz, Kwolek Andrzej, Przysada Grzegorz, Brzozowska-Magoń Agnieszka, Wolan-Nieroda Andżelina – Analiza wpływu wybranych czynników na efekty treningu chodu z wykorzystaniem bieżni ruchomej u pacjentów w okresie późnym po udarze mózgu ............ 60Hałas Ireneusz, Bujała Monika, Wójcik Beata – Kinesiology Taping (plastrowanie dynamiczne) jako wspomaganie funkcji u dzieci z uszkodzeniem ośrodkowego i obwodowego systemu nerwowego. ............ 62Hojan Katarzyna, Milecki Piotr – Wpływ treningu aerobowego na wytrzymałość mechaniczną kości kobiet w trakcie hormonoterapii raka piersi. ....................................................................64Homzová Petra, Kendrová Lucia, Mikuľáková Wioletta, Urbanová Katarína – Back school in theory and practice of hospital ward personel .. 66Hudáková Zuzana,, Friediger Teresa,, Srpoňová Marina – The problem of pain of elderly care ........................................................... 68Ivasyk Nataliya – Indywidualizacja dozowania aktywności fizycznej w rehabilitacji dzieci z oskrzelowo-płucnej patologii ................................... 69

5

Istomin Andrey, Korolkova Anastasiia – Metoda nieprzerywanego pasywnego ruchu w systemie medycznej rehabilitacji chorych z patologicznymi zmianami w stawach biodrowych i kolanowych ............. 72Jamka Krzysztof, Pieniążek Marek, Szczechowicz Jakub, Kubasiak Katarzyna – Wpływ technik mobilizacji i technik mięśniowo-powięziowych na zakres ruchomości i siłę mięśniową u pacjentów po złamaniu dalszej nasady kości promieniowej. ............................................. 74Jarmuziewicz Agnieszka, Szczepanik Magdalena, Szymczyk Daniel, Majewska Joanna, Bazarnik-Mucha Katarzyna, Drużbicki Mariusz, Snela Sławomir, Pyczuła Robert – Ocena chodu pacjentów po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego z wykorzystaniem wskaźnika GDI. .............................................................. 76Jaźwa Paweł, Trojan Grzegorz, Jaźwa Agnieszka – Podział środków publicznych na fizjoterapię w województwie podkarpackim ...................... 79Karczmarek-Borowska Bożenna, Walowska Agnieszka – Analiza czynników ryzyka zachorowania na raka piersi u kobiet po mastektomii - badania wstępne ................................................. 82Karpiński Ernest – Najczęstsze schorzenia leczone ambulatoryjnie gabinecie fizjoterapii w Ustrzykach Dolnych i stosowane rodzaje zabiegów fizjoterapii ..................................................................................... 84Kassolik Krzysztof, Andrzejewski Waldemar, Wilk Iwona – Masaż jako integralna część fizjoterapii ................................................... 86Kendrová Lucia, Mikuľáková Wioletta, Homzová Petra, Urbanová Katarína, Kretová Katarína – Respiratory physiotherapy in the treatment of children with asthma ..................................................... 88Kiper Aleksandra, Baba Alfonc, Agostini Michaela, Turolla Andrea, Kiper Paweł – Porównanie terapii wirtualnej i terapii z wykorzystaniem ćwiczeń task-oriented w leczeniu poudarowym .......................................... 89Kiper Aleksandra, Baba Alfonc, Agostini Michaela, Turolla Andrea, Kiper Paweł– Wpływ terapii wirtualnej na proces usprawniania kończyny górnej u pacjentów po udarze mózgu ........................................................... 91Kiryanava Hanna, Walczuk Edward – Programy wczesnej rehabilitacji medycznej pacjentów mających złośliwe nowotwory kobiecych narządów płciowych po skończonym leczeniu radykalnym ......................................... 93Kiwerski Jerzy E. – Urazy kręgosłupa u osób w wieku podeszłym ............. 95

6

Klukowski Krzysztof –Wykorzystanie działu Medycyna Sportowa Medical Tribune dla potrzeb fizjoterapii – jubileusz 10. lecia ................................... 97Knap V., Takáč P., Ondová P. Ištoňová M., Oravcová K. – Procedury fizjoterapeutyczne w leczeniu zespołu cieśni w kończynie górnej ............... 99Kołodziej Magdalena – Wybrane badania obrazowe w diagnostyce uszkodzeń mózgu u dorosłych i u dzieci oraz uszkodzeń chrząstki stawowej u dorosłych realizowane w Monash Biomedical Imaging Uniwersytetu Monash w Melbourne .......................................................... 102Korabiewska Izabela, Lewandowska Monika, Boguszewski Dariusz, Białoszewski Dariusz – Wpływ masażu klasycznego mięśni grzbietu na wybrane parametry układu krążenia.................................................... 104Kosmol Andrzej, Morgulec-Adamowicz Natalia, Molik Bartosz – Adaptowana aktywność fizyczna i sport w rehabilitacji - między teorią a praktyką .......................................................................... 106Korolkova Anastasiia, Rakhman Paviel, Rakhman Viktoriia – Ortezowanie w kompleksowej rehabilitacji zmian patologicznych układu kostnego u dzieci ............................................................................. 108Kossakowska Karolina, Szczepanik Marcin, Woszczak Marek – Zadowolenie z efektywności procesu fizjoterapii terapii a objawy zaburzeń nastroju ........................................................................ 110Kozieł Aneta – Znaczenie terapii logopedycznej w usprawnianiu kompetencji językowej i komunikacyjnej dziecka z FAS – studium przypadku .................................................................................. 113Krasuski Marek, Tederko Piotr, Nyka Izabella, Mycielski Jerzy – Błędy w diagnostyce u osób kierowanych na rehabilitację. Analiza przykładu przypadku klinicznego. .............................................................. 114Kozel M., Nechvátal P., Kutiš P. – Laterality effect on the formation of functional disorders of the locomotor system in active players in football and basketball ............................................................................ 116Kubasiak Katarzyna, Jamka Krzysztof, Garbacz Klaudia – Wpływ odpowiedniej informacji dotyczącej postępowania pooperacyjnego na przebieg procesu leczenia w grupie pacjentów po zabiegach operacyjnych z powodów urazów ortopedycznych. ............. 118Kujawa Jolanta, Tederko Piotr, Zawadzka Agnieszka, Pieszyński Ireneusz, Szrajber Bartłomiej – Adaptacja kulturowa Zestawu Rehabilitacyjnego ICF ...120

7

Kuliński W., Mróz J., Olczak A. – Zastosowanie fali uderzeniowej w leczeniu entezopatii. ................................................................................ 123Lenart-Domka Ewa, Ćwirlej-Sozańska Agnieszka, Rybka Katarzyna, Wiśniowska Agnieszka – Jakość życia związana ze zdrowiem dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym bez deficytów intelektualnych ..................................................................... 125Lenart-Domka Ewa, Domka-Jopek Elżbieta – Niedobory witaminy D u dzieci i młodzieży z przewlekłymi chorobami nerwowo-mięśniowymi ....127Leszczak Justyna, Podgórska-Bednarz Justyna, Czenczek-Lewandowska Ewelina, Wyszyńska Justyna, Libucha Anna, Penar-Zadarko Beata, Baran Joanna, Weres Aneta – Problem nadwagi i otyłości u dzieci w wieku 7-9 lat zamieszkujących środowisko wiejskie i miejskie.............. 130Lewandowska Monika, Korabiewska Izabela, Rongies Witold, Białoszewski Dariusz – Rehabilitacja a poziom stresu i sposoby radzenia sobie z nim u pacjentek po mastektomii ..................... 132Lipińska Anna – Fizjoterapia chorych po całkowitej laryngektomii ........ 134Lipińska Anna, Terek-Derszniak Małgorzata, Lipińska-Stańczak Magdalena, Żurawski Łukasz, Żurawska Anna, Ridan Tomasz, Macek Paweł – Ocena przydatności zastosowania plastrów silikonowych na bliznę pooperacyjną u kobiet po odjęciu piersi z powodu nowotworu złośliwego-doniesienie wstępne. .................................................................. 136Maj-Gnat Katarzyna – Stres i wypalenie zawodowe u fizjoterapeutów ... 139Mazur Urszula, Mataczyński Krzysztof, Pelc Mateusz, Czapłygin Andrzej – Ocena ryzyka upadków u mieszkańców domów pomocy społecznej ... 141Mikuľáková Wioletta, Kendrová Lucia, Urbanová Katarína, Lenková Rút, Boržiková Iveta – Monitoring of disturbed posture in basketball and volleyball players .................................................................................. 143Myśliwiec Andrzej,, Damian Kania – Program Zdrowa Społeczność Olimpiad Specjalnych .................................................................................. 145Nowakowska Kinga, Michałek Monika, Gawron Katarzyna – Ocena ryzyka upadku a sprawność fizyczna u kobiet z osteoporozą. .................. 147Nyankovskyy S., Pakulova-Trotska Y., Nyankovska O, Yatsula M. – Możliwości korekcji rozwoju fizycznego i psychomotorycznego u dzieci z dziecięcym porażeniem mózgowym........................................... 149Ondová P., Takáč P., Knap V., Ištoňová M., Hagovská M. – Occurrence of enthesopathies in masseurs as a result of workload ........ 152

8

Olczak Anna, Kuliński Włodzisław – Funkcjonalna diagnostyka zaburzeń równowagi ciała człowieka – przypadki kliniczne. ................... 154Opara Józef, Szczygieł Jarosław, Szary Stanisława, Gałuszka Grzegorz – Wykorzystanie systemu VAST. REHAB do usprawniania kończyny górnej po udarze mózgu z zastosowaniem technologii wirtualnej rzeczywistości – doniesienie wstępne .................... 156Pacześniak-Jost Anita, Samojedna-Kobosz Anna, Drużbicki Mariusz, Kwolek Andrzej – Ocena wyników leczenia u osób po rekonstrukcji ACL ................................. 159Pastyrzak Michał, Mataczyński Krzysztof, Pelc Mateusz, Czapłygin Andrzej – Świadomość społeczeństwa w zakresie znajomości zasad profilaktyki zdrowotnej w chorobach układu krążenia ................... 161Perenc Lidia, Drżał Natalia, Inglot Magdalena, Kieraś Kinga, Koczera Aneta, Kokoszka Justyna, Kruk Sylwia, Łapa Sylwia, Młocek Aleksandra, Rzeszutek Anna, Szczurek Angelika, Wieczerzak Paulina, Wojtuń Patrycja, Zaprutkiewicz Marzena – Ocena różnicowania proporcji ciała dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym .........163Perenc Lidia, Wojtuń Patrycja, Zaprutkiewicz Marzena, Drżał Natalia, Inglot Magdalena, Kieraś Kinga, Koczera Aneta, Kokoszka Justyna, Kruk Sylwia, Łapa Sylwia, Młocek Aleksandra, Rzeszutek Anna, Szczurek Angelika, Wieczerzak Paulina – Ocena wzrastania dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym ............................................................................................... 165Perenc Lidia, Marzena Zaprutkiewicz, Patrycja Wojtuń, Natalia Drżał, Magdalena Inglot, Kinga Kieraś, Aneta Koczera, Justyna Kokoszka, Sylwia Kruk, Sylwia Łapa, Aleksandra Młocek, Anna Rzeszutek, Angelika Szczurek, Wieczerzak Paulina – Ocena otłuszczenia ciała dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym ...............................................................167Pierzak Monika – Rola pielęgniarki w rehabilitacji chorych po zabiegu chirurgicznego wyłonienia stomii z powodu raka jelita grubego .............. 169

9

Pleśniak Angelika, Jandziś Sławomir Zaborniak Stanisław, Puszczałowska-Lizis Ewa – Powstanie i działalność zakładu dla piersiowo chorych dra K. Dłuskiego w Zakopanem w latach 1902-1918 ........172Podgórska-Bednarz Justyna, Wyszyńska Justyna, Baran Joanna, Leszczak Justyna, Pop Teresa, Czenczek-Lewandowska Ewelina, Weres Aneta – Wpływ wybranych czynników na wartość wskaźnika BMI oraz skład masy ciała osób trenujących tradycyjne sztuki walki .............. 174Pop Teresa, Bejer Agnieszka, Szymczyk Daniel, Majewska Joanna, Baran Joanna – Ocena równowagi statycznej pacjentów po zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego .................................... 176Poświata Anna, Herman Urszula, Walicka-Cupryś Katarzyna – Telemedycyna w rehabilitacji dysfunkcji mięśni dna miednicy ............. 178Preuß Rudolf – 4 D Pro, Innowacyjny, aktywny trening powięzi............. 180Przygoda Łukasz, Walicka-Cupryś Katarzyna, Sojecka Agnieszka, Zajkiewicz Katarzyna, Perenc Lidia, Drzał-Grabiec Justyna – PodoBaby - wczesne wykrywanie asymetrii i wzmożonego napięcia u niemowląt. ........................................................ 181Ptaszek Bartłomiej, Teległów Aneta, Garbacz Klaudia, Matla Joanna – Wpływ 10 zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej na wskaźniki morfologiczne krwi u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów ....... 183Ridan Tomasz, Dębicki Paweł, Milert Agata, Ogrodzka Katarzyna, Głąb Grzegorz – Ocena występowania urazów kończyny górnej wśród osób uprawiających kalistenikę........................................................ 185Ridan Tomasz, Marczak Iwona, Głąb Grzegorz – Zoofizjoterapia w usprawnianiu małych zwierząt ................................. 188Roziak Joanna, Ogonowska Joanna, Cygoń Krzysztof – Efekty półrocznej terapii z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu u pacjentki po uszkodzeniu rdzenia kręgowego – opis przypadku ............ 191Rusek Wojciech, Pitak Mariola, Baran Joanna, Adamczyk Marzena, Pop Teresa – Efekty terapii z wykorzystaniem nowoczesnych metod rehabilitacji oraz terapii w urządzeniu Lokomat u pacjentki po uszkodzeniu rdzenia kręgowego – opis przypadku ............................... 194Rusek Wojciech, Pop Teresa, Baran Joanna, Adamczyk Marzena, Weres Aneta, Baran Rafał, Korczowski Bartosz, Posadzki Paweł – Postawa ciała dzieci w wieku szkolnym w zależności od składu masy ciała ................................................................................... 197

10

Rzepka Alicja, Radziszewski Krzysztof, Kędziora-Kornatowska Kornelia – Ocena skuteczności fizjoterapii u osób w starszym wieku z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa ....................................................................... 199Sarzyńska-Długosz Iwona – Stan minimalnej świadomości - diagnostyka i interwencje terapeutyczne ........................................................................ 201Selwa Katarzyna – Rola muzyki we współczesnej fizjoterapii .................. 203Siminska Joanna, Głowacka Iwona, Nowacka Krystyna, Hagner Wojciech – Znaczenie rehabilitacji i ćwiczeń oddechowych u dzieci z ostrą białaczką limfo blastyczną – opis przypadku ................... 205Siminska Joanna, Porzych Piotr, Nowacka Krystyna, Hagner-Derengowska Magdalena, Hagner Wojciech – Rehabilitacja po endoprotezo plastyce stawu biodrowego - ważna rola fizjoterapeuty ......................................................................... 207Skubal Anna, Przysada Grzegorz – Ocena równowagi i ryzyka upadku osób starszych objętych opieką instytucjonalną ......................................... 209Skubis M., Reguła B., Skalny B., Stefanik M., Kościelny L. – Efekty rehabilitacji pacjentów po udarze mózgu, z wykorzystaniem biologicznego sprzężenia zwrotnego (doniesienie wstępne). ...................... 211Srpoňová Marina, Rusnák Róbert, Hrčková Zuzana, Hudáková Zuzana – Influence of dynamic sitting on schoolchild age 8 - 9 ............................. 213Stępowska Jolanta Piwek Eliza Łukowicz Małgorzata Chomicz Joanna – Ocena rozwoju różnych zmysłów u wcześniaków w porównaniu do dzieci urodzonych o czasie ..................................................................... 214Stryszowska Anna, Ridan Tomasz – Postępowanie fizjoterapeutyczne w leczeniu schorzeń stawów skroniowo-żuchwowych ............................... 216Szczepanik Magdalena, Majewska Joanna, Bazarnik-Mucha Katarzyna, Szymczyk Daniel, Drużbicki Mariusz, Lenart-Domka Ewa, Jarmuziewicz Agnieszka, Snela Sławomir – Ocena symetrii chodu dzieci i młodzieży z hemiplegią spastyczną .......................................................... 219Szczepanowska-Wołowiec Beata, Sztandera Paulina – Ocena wysklepienia podłużnego i poprzecznego stóp za pomocą wskaźnika Sztritera-Godunowa i Wejsflogau dzieci ................................. 222Szrajber Bartłomiej, Zawadzka Agnieszka, Wochowska Magdalena – Ocena częstości i przyczyn urazów narządu ruchu mieszkańców wybranej wsi ......................................................................... 224

11

Sztandera Paulina, Szczepanowska-Wołowiec Beata – Ocena koślawości palucha za pomocą podoscanu u dzieci .................... 227Szulc Anna, Wójcik Gustaw, Piwońska Barbara – „Zdrowie zaczyna się w domu” – wpływ postaw rodzicielskich na prozdrowotny styl życia dzieci ..229Szymczyk Daniel, Jarmuziewicz Agnieszka, Bazarnik-Mucha Katarzyna, Szczepanik Magdalena, Majewska Joanna, Snela Sławomir, Gawęda Krzysztof – Wpływ warunków badawczych na wybrane parametry badania równowagi statycznej przy użyciu platformie stabilometrycznej .................................................. 231Szymura Karolina – Rehabilitacja pacjenta z endoprotezą stawu biodrowego – znaczenie aktywności fizycznej przed i po operacji. ........... 233Śliwa Alicja, Łysakowska-Będek Bogusława, Kłyk Magdalena, Michałek Karolina, Świątek Izabela, Poks Katarzyna, Smolarek Wojciech, Rachwalska Joanna – Wpływ specjalistycznego treningu na aktywizację mięśni prostowników w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u pacjenta z zespołem bólowym odcinka lędźwiowego. Opis przypadku. .................. 235Śliwiński Zbigniew, Książek - Czekaj Agnieszka, Wiecheć Marek, Śliwiński Grzegorz – Inkongruencja stawu skroniowo - żuchwowego a zmiany w postawie habitualnej u dzieci i dorosłych. ............................. 237Takáč, P., Hagovská, M., Kubincová, A., Knap, V., Ondová, P. – Integrative model and teaching................................................................ 240Tyrawska Oksana – Ocena bólu i jakości życia u osób po mikrodiscektomii odcinka lędźwiowego kręgosłupa ................................................................ 241Urbanová Katarína, Mikuľáková Wioletta, Lenková Rút, Boržíková Iveta – Evaluation of body posture in active atheletes ............. 243Walicka-Cupryś Katarzyna, Piwoński Paweł, Rachwał Maciej, Mariusz Janusz, Drzał-Gabiec Justyna – Ocena krzywizn przednio-tylnych kręgosłupa dzieci i młodzieży niewidomych .............................................. 244Walczuk Edward – Zasady organizacyjne rehabilitacji medycznej w etapach pacjentek po leczeniu chirurgicznym i specjalistycznym nowotworów złośliwych kobiecych narządów płciowych .......................... 246Wasiuk-Zowada Dagmara, Grzyb Agata, Domagalska-Szopa Małgorzata, Szopa Andrzej – Zespół Rubinsteina-Taybiego – opis przypadku............ 248Wieczorek Michał, Makuch Maciej, Guzek Zbigniew, Bazan Alina, Krzyna Marek, Rzepka Alicja, Radziszewski Krzysztof, Śliwa Alicja – Wpływ treningu z wykorzystaniem urządzeń z biofeedbackiem

12

na funkcję kończyny górnej pacjentów po udarze niedokrwiennym. Doniesienia wstępne .................................................................................... 250Wojda Czesław – Nowa aternatywa dla NLPZ stosowanych zewnętrznie .................................................................................................. 252Wojtas Magdalena, Smagacz Paulina – Stopień sprawności funkcjonalnej seniorów przebywających w placówkach całodobowej opieki stacjonarnej. ....254Wolan-Nieroda Andżelina, Guzik Agnieszka, Bazarnik-Mucha Katarzyna, Walicka-Cupryś Katarzyna, Rachwał Maciej, Szeliga Ewa, Drżał-Grabiec Justyna – Ocena ukształtowania stóp u dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie – badania pilotażowe ..........256Wolan-Nieroda Andżelina, Maciejczak Andrzej, Guzik Agnieszka, Przysada Grzegorz, Szeliga Ewa – Ocena zależności ruchomości kręgosłupa szyjnego po złamaniu zęba kręgu obrotowego od czasu noszenia kołnierza ortopedycznego, poziomu natężenia bólu oraz wieku ........................................258Woszczak Marek, Kiljański Marek,, Syrewicz Katarzyna, Kałuża-Pawłowska Joanna – Ocena skuteczności krioterapii miejscowej u osób chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego ................................. 261Wójcik Anna, Michałek Adrian, Janiszewska Natalia, Zwolińska – Mirek Katarzyna, Oleksy Łukasz, Cisoń Tomasz, Cygoń Krzysztof, Maliszewski Jakub, Mika Anna – Wpływ treningu z wykorzystaniem egzoszkieletu EKSO GT na zespół zaniedbywania połowiczego, czucie głębokie i możliwości funkcjonalne pacjentów po przebytym udarze mózgu .......................................................................... 264Wójcik Anna, Rojek Radosław – Wady budowy kończyn dolnych oraz problemy bólowe układu ruchu u osób trenujących sporty jeździeckie .... 266Wójcik Gustaw, Szulc Anna, Skalska-Izdebska Renata, Piwoński Paweł, Żmuda-Pałka Magdalena – Rehabilitacja osób po zabiegach kyfoplastyki w następstwie złamań osteoporotycznych kręgosłupa lędźwiowego ......... 268Wójcik Gustaw, Szulc Anna, Skalska-Izdebska Renata, Piwoński Paweł, Żmuda-Pałka Magdalena – Wpływ Nordic Walking na zmiany gęstości kości kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego u kobiet w wieku średnim z obniżoną masą kostną .............................................................................. 270Wyszyńska Justyna, Podgórska-Bednarz Justyna, Drzał-Grabiec Justyna, Rachwał Maciej, Baran Joanna, Czenczek-Lewandowska Ewelina, Leszczak Justyna, Weres Aneta – Czy istnieje zależność pomiędzy składem masy ciała a parametrami postawy ciała? .................................. 272

13

Zaforemska-Tyll K., Biesiadecka A., Wais Ż., Malinowska K., Pietrucha A., Staszczak B., Zięba K., Chudzik M., Sierżęga R. – Czynniki wpływające na losy zawodowe absolwentów kierunku Fizjoterapia .................................................................................. 274Zaforemska - Tyll Katarzyna, Kilian Justyna – Zaburzenia motoryki dużej u wcześniaków wysokiego ryzyka .............. 276Zbrońska Izabela – Jakość życia kobiet po mastektomii w świetle badań prowadzonych w szpitalach i centrach onkologicznych ............................. 279Zbrońska Izabela – Poziom aktywności ruchowej osób po 60 r. ż. mieszkających w Krakowie ......................................................................... 281Zemrys Kornelia – Określenie lateralizacji dzieci w wieku przedszkolnym oraz współwystępowania nieprawidłowości w osiąganiu gotowości szkolnej, określaniu kierunków i trudnościach manualnych.............................................283Zwolińska Jolanta, Kwolek Andrzej – Czynniki determinujące skuteczność zachowawczego leczenia pacjentów z zespołem cieśni kanału nadgarstka ......................... 285Zwolińska Jolanta, Weres Aneta, Wyszyńska Justyna – Krótko- i długoterminowe efekty leczenia uzdrowiskowego pacjentów z choroba zwyrodnieniową stawów .......................................... 288Zwoliński Tomasz, Bondziul Luiza, Falc Piotr – Postępowanie manualne podczas rehabilitacji po urazie stawu skokowego ...................................... 290Zwoliński Tomasz, Szamotulska Jolanta, Hansdorfer-Korzon – Rehabilitacja oddechowa u pacjentów wentylowanych mechanicznie ......292

15

Szanowni Goście, Koleżanki i Koledzy!

W imieniu Komitetu Naukowego i Komitetu Organizacyjnego serdecz-nie witamy naszych Gości w pięknym Rzeszowie, na konferencji – IX Mię-dzynarodowe Dni Rehabilitacji.

Patronat Honorowy nad konferencją przyjął Rektor Uniwersytetu Rze-szowskiego prof. dr hab. Sylwester Czopek, a Patronat Naukowy sprawuje Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej Polskiej Akademii Nauk.

W konferencji jak zawsze biorą udział członkowie Polskiego Towarzy-stwa Rehabilitacji, Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii i inni specjaliści związani z rehabilitacją, a także liczna grupa najlepszych, ambitnych stu-dentów, którzy zaprezentują swoje prace w sesji studenckiej. Podczas obrad i w sesjach plakatowych będzie możliwość prezentacji osiągnięć nauko-wych z poszczególnych ośrodków, wymiany doświadczeń i nawiązywania nowych kontaktów naukowych. W czasie dwóch dni trwania konferencji będzie też czas na planowanie kolejnych tematów wspólnych badań na-ukowych, co jest jednym z celów Międzynarodowych Dni Rehabilitacji. W konferencji uczestniczą bowiem naukowcy z Białorusi, Niemiec, Sło-wacji, Ukrainy, Włoch, Australii, z ośrodków klinicznych, z którymi Wy-dział Medyczny prowadzi współpracę naukową, na podstawie podpisanych umów z Uniwersytetem Rzeszowskim.

Każdy z Uczestników konferencji będzie miał możliwość udziału w jed-nym z przygotowanych przez organizatorów warsztatów praktycznych, prowadzonych przez specjalistów w swojej dziedzinie. Organizatorzy przy-gotowali też program towarzyski który, mamy taką nadzieję, tradycyjnie uświetni naszą konferencję. Uczestnikom konferencji życzymy udanych wystąpień, ciekawej dyskusji i radosnych spotkań w czasie konferencji oraz udanej zabawy na imprezach towarzyszących.

Prof. dr hab. n. med. Andrzej Kwolek Przewodniczący Komitetu Naukowego

Prof. nadzw. dr n. o zdr. Teresa PopPrzewodnicząca Komitetu Organizacyjnego

17

Austrup Heiner Krankenhaus Winsen (Germany)

Triple Pelvic Osteotomy

Hüftreifungsverzögerungen bei Säuglingen lassen sich unmittelbar nach der Geburt sonographisch im Säuglingsscreening nachweisen. Unbehan-delt führen Sie bei Erwachsenen zu mehr oder weniger ausgeprägten Hüft-dysplasien. Biomechanisch besteht zumeist eine CoxaValga et Antetorta kombiniert mit einer Hüftpfannenfehlform. Das kann wegen der Fehlbe-lastung des Gelenkes zu einer frühzeitigen Arthrose Entwicklung führen. Im Beitrag werden eigene Erfahrungen mit der “Triple Osteotomie“ zur Korrektur der Hüftpfannenposition und Verlaufsergebnisse dargestellt.

Schlüsselwörter: Hüftreifungsverzögerungen, Säuglingen, früzeitige Korrektur

Potrójna osteotomia miednicy

Opóźnienia rozwoju stawów biodrowych u niemowląt można udowod-nić sonograficznie bezpośrednio po porodzie podczas badania niemowla-ka. Nieleczone zmiany prowadzą u dorosłych do mniej lub bardziej uwy-datnionych dysplazji bioder.

Biomechanicznie istnieje najczęściej Coxa Valga et Antetorta w połą-czeniu z wadliwym kształtem panewki stawu biodrowego. Ze względu na nieprawidłowe obciążenie stawu może to prowadzić do wczesnego rozwoju artrozy. Referat przedstawia własne doświadczenia z „Triple Osteotomie” ce-lem korekty pozycji panewki stawu biodrowego i Wyniki: przebiegu terapii.

Słowa kluczowe: opóźnienia w rozwoju stawów biodrowych, niemow-lęta, wczesna korekcja

18

Bać Dorota1, Ciećkiewicz Anna2, Trybuchowicz Anna3, Cwanek Janusz1

1 Wydział Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego2 Centrum Opieki Medycznej w Jarosławiu3 Szpital Miejski w Rzeszowie

Adam Gruca – „medyk wojenny” w latach 1914-1921

Adam Gruca urodził się 3 grudnia 1893 r. w Majdanie Sieniawskim, w powiecie jarosławskim, dystrykcie lwowskim. W 1902 r. rozpoczął naukę w czteroletniej szkole w Majdanie Sieniawskim. Nauczycielka H. Ostrow-ska zwróciła uwagę na nieprzeciętną inteligencją chłopca. Dzięki jej wspar-ciu oraz rodziny Czartoryskich z Sieniawy, w 1906 r. Adam Gruca. został uczniem gimnazjum w Jarosławiu. Nauczyciele szybko zorientowali się, że jest to uczeń, który wybija się ponad przeciętność.

W latach 1909–1913 gimnazjalista Adam Gruca był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich i współredagował czasopismo „Ojczyzna, Nauka, Cnota”. Od 1912–1913 r. był działaczem harcerstwa i komendantem jedne-go z trzech patroli skautingu działającym przy Towarzystwie Gimnastycz-nym „Sokół” w Jarosławiu.

Dnia 16 czerwca 1913 r. Adam Gruca zdał maturę i jesienią rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie. Okres studiów przerywa wybuch I wojny światowej. W dniu 1 lipca 1914 r. został wcielony do wojska w randze szeregowca (jako sanitariusz) do armii austro-węgierskiej. Od tego dnia rozpoczął się wieloletni wojenny rozdział życia Adama Grucy. Walczył na froncie rosyjskim, rumuńskim i włoskim, służąc w jednostkach medycznych wielu szpitali polowych.

W lipcu 1917 r. Adam Gruca został przeniesiony na front włoski, gdzie toczyły się ciężkie walki w bitwach na Monte Grappa, Monte Gabriele i nad Piavą. Podczas przemieszczania się w górach, w niesprzyjających warun-kach, zostawiał koc oraz żywność, ale nigdy nie rozstawał się z ciężką wie-lotomową anatomią człowieka.

Podczas działań wojennych dorastał przyszły chirurg, który podejmo-wał odpowiedzialność za ciężko rannych żołnierzy. Po latach mówił „prze-cież ja byłem studentem, a ode mnie wymagano, żebym był lekarzem”.

19

Dnia 1 maja 1916 r. Adam Gruca został awansowany do stopienia pod-porucznika. W armii austriackiej służył do 31 października 1918 r., to jest do czasu rozpadu Monarchii Austro-Wegierskiej.

Gdy Polska odzyskiwała niepodległość, podporucznik Adam Gruca ochotniczo zgłosił się 6 listopada 1918 r. do powstającego Wojska Polskie-go. Uczestniczył w obronie Lwowa w 1918 r., w kampanii litewskiej w 1919 r. oraz w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r.

Bezpośrednio po wcieleniu do wojska otrzymał przydział do 6. Pułku Ułanów, gdzie pełni służbę do 1 grudnia 1919 r. Od 19 grudnia 1919 r. do 20 grudnia 1920 r. był podlekarzem w Szpitalu Wojskowym we Lwowie. Dnia 30 sierpnia 1920 r. został również przydzielony do 34 Pułku Piechoty. Dnia 20 grudnia 1920 r. Adam Gruca kończy służbę wojskową, będąc bez-terminowo urlopowanym. W 1921 r. został awansowany do stopnia kapita-na i przeniesiony do rezerwy. Tak wspominał tamte czasy: „kule mnie omi-jały, a bywałem w opałach. Trudno uwierzyć, ale po jednej z bitew z mego batalionu ocalało dwóch oficerów i 6 żołnierzy, plus ja oczywiście”.

Przeszło pięcioletni okres służby sanitarnej w wojsku pozwolił młode-mu medykowi na zdobycie dużego zakresu praktycznej wiedzy i doświad-czenia lekarskiego. W dramatycznym wojennym okresie uformowały się jego zainteresowania chirurgią oraz ortopedią i uświadomił sobie, że są to zawody które wymagają szczególnego zaangażowania i należy je traktować jak swoistą służbę.

Po powrocie do Lwowa Adam Gruca wraca na Uniwersytet, by dokoń-czyć przerwane studia. Dnia 24 czerwca 1922 r. otrzymał dyplom doktora wszech nauk medycznych.

20

Baran Joanna1, Weres Aneta1, Czenczek-Lewandowska Ewelina1, Łuszczki Edyta2, Sobek Grzegorz2, Dereń Katarzyna2, Więch Paweł2 1 Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Rzeszowski2 Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski

60 minut dla zdrowia. Wpływ poziomu aktywności fizycznej na wybrane parametry kardiometaboliczne

Wprowadzenie: W celu zachowania prawidłowego stanu zdrowia WHO zaleca, aby dzieci spędzały minimum 60 minut dziennie w aktyw-ności fizycznej na minimum umiarkowanym poziomie. Celem pracy było sprawdzenie czy poziom aktywności fizycznej wpływa na skład masy ciała, profil lipidowy oraz ciśnienie tętnicze krwi u dzieci.

Materiał i metody: Grupę badana stanowiło 69 dzieci, w tym 39 chłop-ców i 30 dziewcząt. Średni wiek badanych wynosił 11,6 ± 2,76 lat i zawierał się w przedziale od 6-17 lat. Badania wykonywane były w okresie od mar-ca do czerwca 2016r. w Przyrodniczo-Medycznym Centrum Badań Inno-wacyjnych w Rzeszowie. U każdego dziecka po uzyskaniu zgody rodzica wykonano: pomiar aktywności fizycznej za pomocą akcelerometrów Acti-graph WG3X-BT, ocenę profilu lipidowego i glukozy we krwi przy użyciu aparatu Cholestec LDX, pomiar ciśnienia tętniczego krwi aparatem We-lchAllyn oraz pomiar składu masy ciała analizatorem TANITA BC-420 S MA. Za punkt odcięcia przyjęto minimum 60 minut dziennie w aktywno-ści fizycznej od umiarkowanej do energicznej (MVPA per day).

Wyniki: W badanej grupie aktywność fizyczną na poziomie umiarkowa-nym lub wyższym, przez minimum 60 minut dziennie, odnotowano u 36 osób (21 M i 15 K) co stanowiło 52,2% badanych. Wykazano obecność istotnych statystycznie różnic pomiędzy masą ciała (p=0,015), tkanką beztłuszczo-wą (p=0,045), masą mięśni (p=0,022) oraz zawartością wody w organizmie (p=0,022) w dwóch grupach dzieci, z wartością parametru Average MVPA per day < 60 min. lub ≥ 60 min. W każdym z wymienionych parametrów większe wartości uzyskiwały dzieci z Average MVPA per day poniżej 60 min.

Odnotowano również wyższe wartości zawartości tkanki tłuszczowej, ciśnienia skurczowego, cholesterolu całkowitego, trójglicerydów i glukozy u dzieci, które nie osiągały średniego wskaźnika MVPA per day minimum 60 min jednak różnice te nie były istotne statystycznie.

21

Wnioski: Aktywność fizyczna na poziomie od umiarkowanego do energicznego przez minimum 60 minut dziennie umożliwia osiąganie lep-szych parametrów składu masy ciała, ciśnienia krwi oraz profilu lipidowe-go. Zmniejsza to ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i/lub nadwagi i otyłości w młodym wieku.

Słowa kluczowe: MVPA, skład masy ciała, cholesterol, ciśnienie tętni-cze krwi

60 minutes to health. The impact of the level of physical activity on selected cardiometabolic parameters

Introduction: In order to maintain proper health WHO recommends that children should spent at least 60 minutes a day in physical activity for at least a moderate level. The aim of the study was to verify whether the level of physical activity affects body composition, lipid profile and blood pressure in children.

Material and Methods: The study group consisted of 69 children, in-cluding 39 boys and 30 girls. The mean age was 11,6 ± 2,76 years old and ranged from 6-17 years old. Tests were performed in the period from March to June 2016. in the Natural Sciences and Medical Research Center of In-novation in Rzeszow. In each child, after obtaining the consent of a parent were performed: measurement of physical activity using accelerometers Actigraph WG3X-BT assessment of lipid profile and blood glucose using a Cholestec LDX, blood pressure measurement with Welch Allyn and the measurement of body composition with TANITA BC-420 S MA analyzer. For the cut-off point taken at least 60 minutes a day in moderate to vigor-ous physical activity (MVPA per day).

Results: In the study group a physical activity at a moderate or higher level at least of 60 minutes per day, were recorded in 36 patients (21 M and 15 F), which accounted for 52.2% of the respondents. It showed the presence of significant differences between the weight (p = 0.015), free-fat tissue (p = 0.045) muscle mass (p = 0.022), and the water content in the body (p = 0.022) in the two groups of children, the value of the parameter average MVPA per day <60 min. or ≥ 60 min. In each of these parameters higher values had children with average MVPA per day less than 60 minutes.

22

It was also noted a higher body fat, systolic blood pressure, total choles-terol, triglycerides and glucose in children who did not reach the average rate of MVPA per day minimum 60 minutes, however, these differences were not statistically significant.

Conclusions: Physical activity on moderate to vigorous level for 60 minutes each day gets better parameters of body composition, blood pres-sure and lipid profile. This reduces the risk of cardiovascular disease and / or overweight and obesity at a young age.

Keywords: MVPA, body composition, cholesterol, blood pressure

23

Baran Joanna1, Kalandyk-Osinko Katarzyna2, Baran Rafał1, Leszczak Justyna, Weres Aneta1, Wyszyńska Justyna1, Podgórska-Bednarz Justyna1 1 Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Rzeszowski2 Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego, Uniwersytet Rzeszowski

Aktywność fizyczna kobiet w ciąży – doniesienie wstępne

Wprowadzenie: Aktywność fizyczna korzystnie wpływa na wydolność krążeniowo-oddechową, siłę mięśniową i zakresu ruchomości stawów co jest bardzo ważne u kobiet w ciąży a szczególnie podczas porodu. Celem pracy było określenie poziomu aktywności fizycznej kobiet w różnych etapach ciąży

Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 25 kobiet w niepowikłanej ciąży pojedynczej. Średni wiek badanych wynosił 29,4 ± 3,96 lat i zawie-rał się w przedziale od 21-37 lat. Badania wykonywane były w okresie od stycznia do czerwca 2016r. po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej.

U każdej badanej wykonano pomiar aktywności fizycznej za pomocą akcelerometru Actigraph WG3X-BT. Pacjentki nosiły akcelerometr na ręce niedominującej przez 7 kolejnych dni tygodnia. Akcelerometr noszony był przez cały dzień, zdejmowany jedynie do kąpieli czy podczas snu.

Wyniki: Badane spędzały średnio 213,8 min dziennie w aktywności od umiarkowanej do energicznej (MVPA) i wykonywały średnio 9299 kroków dziennie. U Pań będących w 1 trymetrze ciąży średni dzienny wskaźnik MVPA wynosił 150,5 min, u Pań w 2 trymestrze 238 min, u Pań w 3 trymestrze 202 min. Badane wykonywały dziennie średnio 6615 kroków (Panie z 1 tryme-stru), 9762 kroki (Panie z 2 trymestru), 9236 kroków (Panie z 3 trymestru).

Wykazano również, że kolejne ciąże wiązały się z większą aktywnością badanych: średni dzienny MVPA 188,7 min (1 ciąża), 200,9 min (2 ciąża), 212,1 min (3 ciąża), 243 min (4 ciąża); średnia dzienna ilość kroków: 8661 (1 ciąża), 9063 (2 ciąża), 9402 (3 ciąża), 10389 (4 ciąża).

Wnioski: Przeprowadzone badanie pilotażowe wykazało, że przebadane kobiety w ciąży mają zadowalający poziom aktywności fizycznej o czym świadczy obiektywny wynik pomiaru akcelerometrem.

Niezależnie od trymestru czy kolejnej ciąży badane były aktywne i speł-niały zalecenia American College of Obstetricians and Gynecologists, we-dług których korzystny jest 30-minutowy lub dłuższy trening o umiarko-wanym stopniu natężenia przez większość dni tygodnia, jeśli nie wszystkie.

Słowa kluczowe: MVPA, aktywność fizyczna w ciąży, Actigraph.

24

Physical activity of pregnant women – pilot study

Introduction: Physical activity is beneficial to the cardiorespiratory function, muscular strength and ROM. t is very important for women dur-ing pregnancy and especially during childbirth. The aim of study was to de-termine the level physical activity of women in different stages of pregnancy

Material and Methods: The study group consisted of 25 women in uncom-plicated singleton pregnancies. The mean age was 29.4 ± 3.96 years and con-tained in a range 21-37 years. Tests were carried out in the period from January to do June 2016. after obtaining the approval of the Bioethics Committee.

In each subjects were performed physical activity measure with Acti-graph WG3X-BT accelerometer. Patients wore an accelerometer on the non-dominant hand for 7 consecutive days of the week. The accelerometer was worn throughout the day, removed only for bathing or during sleep.

Results: Subjects spent an average of 213.8 minutes per day in moderate to vigorous physical activity (MVPA) and walked an average of 9299 steps per day. In women who are pregnant at 1 trimester average daily rate of MVPA was 150,5 minutes, in women in the second trimester 238 min, in women in the third trimester 202 min. Tested walked daily average of 6615 steps (women in 1 trimester), 9762 steps (women in 2 trimester), 9236 steps (women in 3 trimester).

It was also demonstrated that more pregnancies were associated with an increased activity of test: the average MVPA 188.7 min (1 pregnancy), 200.9 min (2 pregnancy), 212.1 min (3 pregnancy), 243 min (4 pregnancy); the average daily number of steps: 8661 (1 pregnancy), 9063 (2 pregnancy), 9402 (3 pregnancy), 10389 (4 pregnancy).

Conclusions: The pilot study showed that tested pregnant women have a satisfactory level of physical activity, as evidenced by objective measure-ment result accelerometer.

Regardless of trimester of pregnancy examined were active and fulfill the recommendations of the American College of Obstetricians and Gy-necologists, according to which preference is given to 30-minute or longer workout of moderate intensity on most days of the week, if not all.

Keywords: MVPA, physical activity during pregnancy, Actigraph

25

Bilyanskiy OlehLwowski państwowy uniwersytet fizycznej kultury

Wpływ fizycznych ćwiczeń na fizyczny stan osób w starszym wieku z demencją

Wstęp: Demencja stała się globalnym problemem naszego czasu. Za oficjalnymi statystycznymi danymi Ministerstwa ochrony zdrowia Ukra-iny, stanem na 2016 r. w Ukrainie zarejestrowano blisko 53 000 osób z de-mencją. Głównym celem pomocy ludziom z demencją jest optymalizacja fizycznej aktywności i polepszanie poziomu samodzielności. Dlatego, pro-blem fizycznej rehabilitacji osób z demencją jest aktualny w związku z du-żym rozpowszechnieniem tej choroby.

Cel badania: przeanalizować naukowe roboty z problemu demencji i wpływu fizycznych ćwiczeń na fizyczny stan ludzi w starszym wieku.

Demencja wpływa na jakość życia, człowiek odczuwa trudności w wy-konaniu powszedniej aktywności. Negatywny wpływa na ruchową dzia-łalność człowieka, z postępowaniem choroby pogarsza się przestrzenna orientacja, równowaga i zniżkuje mięśniowa siła, to podwyższa ryzyko upadku i powstania przełomów.

Naukowcy uważają, że fizyczna aktywność fizyczna jest korzystny dla osób z demencją, i trzeba wykorzystywać dla:

• zwolnienie obniżonych umysłowych zdolności. Wykonania fizycz-nych ćwiczeń, zwalnia atrofię mózgu, polepszają pamięć i prze-strzenną orientację.

• polepszanie fizycznej funkcji. Ruch pomaga polepszyć elastyczność i siłę Jedno badanie pokazało, że kobiety, które cierpą demencją (średni wiek 80), i trzy razy do tygodnia pracowały z fizykoterapeuta mogły lepiej jeść, ubierać się i myć, aniżeli kontrolna grupa pacjen-tów z demencją, które nie zajmowały się fizycznymi ćwiczeniami.

• zmniejszenie ryzyka upadków. Fizyczne ćwiczenia mogą pomóc człowiekowi z demencją ulepszyć balans.

• polepszanie humoru, zmniejszenia stressu. Fizyczne ćwiczenia mogą pomóc zmniejszyć skutki depresji, stan, który jest rozpowszechniony wśród ludzi, że cierpą demencją.

• poprawa ogólnego stanu˙ sercowo-naczyniowego systemu, polepsza-nie snu.

26

Wniosek: W związku z dużem rozpowszechnieniem demencji w świecie i jej negatywnym wpływem na życie ludzi trzeba nadawać więcej uwagi pro-blemowi fizycznej rehabilitacji i opracowaniu metodyki zajęci osób z demen-cją, jak jednego z głównych środków polepszania jakości życia człowieka.

Słowa kluczowe: demencja, fizyczne ćwiczenia, starszy wiek.

Influence of physical exercises on the condition of elderly people with a dementia

Introduction: Dementia has become a global issue of our time. Accord-ing to official statistics of the Ministry of Health of Ukraine, in 2016 in Ukraine registered about 53 000 people with dementia. The main goals of care for people with dementia is to optimize physical activity and increased independence. Therefore, problems of physical rehabilitation of people with dementia is urgent due to the rapid spread of the disease.

Objective: To analyze the scientific work on the issue of dementia and the impact of exercise on the physical condition of the elderly.

Dementia affects the quality of life, a person has difficulty in performing activities of daily living. Negatively affect the motor activity of elderly, with the progression of disease getting worse spatial orientation, balance and muscle strength decreases, it increases the risk of falls and fracture.

Researchers believe that physical activity is beneficial for people with dementia and should be used for:

• slowdown reduced mental abilities. Exercising, slow atrophy of the brain, improve memory and spatial orientation.

• improve physical function. Movement helps to improve flexibility and strength One study showed that women who suffer from demen-tia (average age 80), and three times a week working with a physical therapist can better eat, dress and bathe than the control group of patients with dementia who do not engage in physical exercises.

• reduce the risk of falls. Exercise can help people with dementia to improve balance and less fear of falling.

• improve mood, reduce stress. Exercise can help reduce the effects of depression, a condition common among people suffering from de-mentia.

• improve the overall health of the cardiovascular system, improving sleep.

27

Conclusion: Due to the rapid spread of dementia in the world and its negative impact on people’s lives need to pay more attention to the problem of physical rehabilitation and the development of teaching methods people with dementia as a major means of improving the quality of life.

Keywords: dementia, physical exercises, elderly.

28

Bogomazowa Elena, Worobjowa Anna, Woroniec Olga, Sirotkina Elena Państwowa Instytucja «Republikańskie Naukowo-Praktyczne Centrum Ekspertyzy i Rehabilitacji Medycznej», Mińsk, Białoruś

Wczesna rehabilitacja medyczna kobiet po leczeniu chirurgicznym brodawkowatego raka tarczycy (carcinoma

papillare) wykrytego podczas ciąży

Rak tarczycy to najczęściej spotykany nowotwór złośliwy gruczolów wydzielania wewnętrznego. W ostatnich latach liczba zachorowań na raka tarczycy wzrasta we wszystkich przemysłowo rozwiniętych krajach.

Badania struktury zachorowań kobiet na Białorusi w zależności od wie-ku pokazują że największą liczbę nowotworów tarczycy wykrywa się u ko-biet w wieku rozrodczym, 10% z tej liczby – wykrywa się pod czas ciąży albo w ciągu pierwszego roku po porodzie.

U pacjentek, u których brodawkowaty rak tarczycy wykryty został pod czas ciąży, leczenie chirurgiczne przeprowadza się po 2-3 miesiącach po porodzie. Biorąc pod uwagę możliwość wykorzystania pod czas badań i le-czenia pierwiastków promieniotwórczych, tym pacjentkom wskazane jest zakończenie laktacji.

Wydarzenia dot. rehabilitacji medycznej obejmują: • profil ochronny (treningowy)• odpowiednią dietę• terapię farmakologiczną (dobór odpowiedniej dawki lewotyroksy-

ny, dobór optymalnej dawki preparatów wapnia i witaminy D lub jej metabolitów w przypadku pooperacyjnej gipoparatireoze, dobór neuroprotective przy przypadku udzkodzeń korzeni nerwowych itd.

• fizjoterapię z użyciem odpowiedniego sprzętu (terapia światłem, tera-pia za pomocą pola magnetycznego zmiennej, niskiej częstotliwości,

• kinezyterapię obejmująca lecznicze wychowanie fizyczne i kompleks specjalistycznych ćwiczeń dla rehabilitacji powikłań pooperacyjnych ze strony funkcji głosowej

• szkolenia pacjenta po tarczycySłowa kluczowe: rak tarczycy, rehabilitacja medyczna

29

Early medical rehabilitation of women after surgical treatment of high-differentiated cancer of the thyroid gland diagnosed

during pregnancy

Cancer of a thyroid gland – the most frequent malignant neoplasms of endocrine glands. Now growth of cancer cases of a thyroid gland is accu-rately traced in all industrially developed countries. The study of age-specific patterns of disease of the female population of the Republic of Belarus has shown that a major amount of thyroid neoplasms detected in the reproduc-tive age, while 10% of thyroid neoplasms occurring in women of childbear-ing age who are diagnosed during pregnancy or within 1 year after delivery.

Women with highly differentiated thyroid cancer diagnosed during pregnancy, surgical treatment is carried out in the postpartum period (2-3 months after delivery). In view of the upcoming surgery and the possible planning of radioiodine diagnostics and / or lactation radioiodine therapy switched off.

Measures of medical rehabilitation include:• protective (coaching) mode;• diet therapy;• medicamentous therapy (selection of adequate suppressive doses of

levothyroxine, the selection of the optimal dose of calcium and vita-min D and its metabolites at postoperative hypoparathyroidism, the appointment of neuroprotection in traumatic damage to the nerve roots, etc.);

• hardware physiotherapy (paylerterapiya, low-frequency alternating magnetic field, inhalation therapy);

• kinesitherapy, physiotherapy exercises and includes a set of special exercises for rehabilitation of post-operative complications in the voice function;

• training school in the patient after thyroidectomy;• therapeutic methods of correction with postpartum postoperative

rational psychotherapy, behavioral therapy, positive therapy and family therapy.

30

Chwaszcz Bartłomiej, Drużbicki Mariusz Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Rzeszowski

Wpływ snu na naukę nowych czynności motorycznych

Wstęp: Uczenie motoryczne to pewne wewnętrzne procesy, wynikają-ce z ćwiczenia lub nabytego doświadczenia, które prowadzą do względnie trwałych zmian w zdolnościach służących rozwojowi umiejętności rucho-wych. Warunkiem koniecznym dla tego procesu jest zdolność zapamięty-wania i odtwarzania zapamiętanych czynności. Odpoczynek i sen pozwala na lepsze i skuteczniejsze działanie tego procesu. Celem pracy jest ocena wpływu snu na uczenie się nowych czynności motorycznych.

Materiał i metoda Do badania zakwalifikowano 60 zdrowych osób. Gruba badanych składała się z 41 kobiet i 19 mężczyzn. Średnia wieku ba-danych wynosiła 23 lata.

Procedura badania polegała na udziale w 60-cio minutowym treningu przeprowadzonym w godzinach popołudniowych. Grupę badanych podzie-lono na 3 podgrupy – każda po 20 osób. Podczas treningu uczestnikom zapre-zentowano w formie pokazu czynności ruchowe, których wcześniej nie znali (proste elementy sztuk walki). Poziom zapamiętania nauczanych czynności oceniono następnego dnia rano. Do oceny wykorzystano własną metodę po-legającą na ocenie ruchu w skali od 0 do 3. Łącznie za bezbłędne wykonanie nauczonych czynności badany mógł uzyskać 60 punktów. Uczestników do-browolnie podzielono na grupy które w nocy po treningu spały 3 lub mniej godzin, grupę śpiącą 6 godzin i trzecia grupę śpiącą 8 godzin.

Wyniki:. Osoby śpiące trzy godziny uzyskały w teście kontrolnym śred-nio 42 punkty. Osoby śpiące 6 godzin uzyskały średnio 52 punkty a oso-by odpoczywające najdłużej czyli 8 godzin uzyskały średnio 59 punktów. W analizie zależności pomiędzy czasem trwania snu a liczbą uzyskanych punktów wykazano wysoki poziom korelacji r=0,88.

Wnioski. W badanej grupie wykazano, że jednorazowa sesja treningowa w której nauczane są nowe, nieznane wcześniej czynności ruchowe, trwająca 60 minut i połączona z odpoczynkiem nocnym (snem) trwającym 8 godzin pozwala na zapamiętanie istotnej liczby nowych czynności ruchowych.

Słowa kluczowe: uczenie motoryczne, pamięć ruchowa, odpoczynek

31

The impact of sleep on learning new motor function

Introduction: Motor learning is some internal proces resulting from exercise or experience that lead to relatively permanent changes in abilities for the development of motor skills. The precondition for this process is the ability to memorize and repeat memorized activities. Rest and sleep allows for better and more effective operation of this process. The aim of the study was to evaluate the effect of sleep on learning new motor function.

Material. The study involved 60 healthy people. Group of respondents con-sisted of 41 women and 19 men. The average age of respondents was 23 years.

Method. Test procedure consisted of participation in the 60-min-ute training conducted in the afternoon. Test group was divided into 3 subgroups - each 20 people. During the training, participants presented a practical demonstration motor activity, which previously did not know (simple elements of martial arts). Level of memorized taught activities was evaluated next morning. For the evaluation used its own method based on an assessment of movement on a scale of 0 to 3. In total, for 100% correct execution of learned tasks, examined was able to get 60 points. Participants were divided into groups voluntarily in the night after training sleeping 3 hours or less, 6 hours, and the third group sleeping 8 hours.

Results: Individuals sleeping three hours obtained in the test control av-erage of 42 points. Individuals who slept six hours gained an average of 52 points and third group resting eight hours received an average of 59 points. The analysis of the relationship between sleep duration and the number of points obtained demonstrated a high level of correlation r = 0.88.

Conclusions:In the analyzed test group has been shown that the one-time training session in which they are taught new, previously unknown motor activity, lasting 60 minutes and combined with the rest of the night (sleep) lasting eight hours is capable of memorize a significant number of new motor function.

Key words: motor learning, motor memory, rest

32

Cieślik Katarzyna, Kabata Anna, Grzegorzek Marcin, Czerwińska Karolina, Sikorski Tomasz, Żak Marek, Tereba Katarzyna Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Ocena możliwości radzenia sobie po upadku pacjentek w starszym wieku

Wstęp: Upadki dla dużej grupy osób starszych są najbardziej niepokoją-cym objawem starzenia się, wyzwalającym strach przed obezwładniającym urazem i utratą samodzielności.

Celem pracy była ocena ryzyka upadku oraz wpływ programu uspraw-niania na zmniejszenie t ryzyka i możliwości podniesienia się po ewentu-alnym upadku.

Materiał i metody: Badaniami objęto grupę 40 kobiet w wieku 85-90 lata. Były to pacjentki oddziału geriatrycznego w Krakowie, u których w okresie poprzedzającym pobyt na oddziale w wywiadzie stwierdzono co najmniej jeden upadek. W celu uzyskania odpowiedzi na pytania badawcze przed programem fizjoterapeutycznym i po dokonano oceny ryzyka upad-ków i możliwości podniesienia się pacjentki po upadku za pomocą metody przedstawionej przez Pilet’a i Swine’a. Indywidualny program postępowa-nia fizjoterapeutycznego realizowany przez 3 tygodnie składał się między innymi z: kinezyterapii i nauki podnoszenia się po ewentualnym upadku

Wyniki: W teście ryzyka upadku, poprawę uzyskało 30-40% badanych. Wyniki: testów potwierdzają istotność statystyczną różnic części ocenia-nych parametrów na poziomie 0,05. Natomiast badając możliwości pod-niesienia się po upadku, poprawę uzyskało przy wykonywaniu większości czynności 10-30% badanych na poziomie istotności 0,05, u pozostałych badanych obserwowano tendencje do poprawy wyników.

Wnioski: Zastosowany program terapeutyczny charakteryzuje się istot-ną skutecznością przy zapobieganiu upadkom u pacjentek w starszym wie-ku. Przedstawiony sposób postępowania terapeutycznego istotnie popra-wił możliwości radzenia sobie po ewentualnym upadku.

33

Assessment of individual ability to cope after an accidental fall female patients

Background: Accidental falls tend to be perceived by increasing num-ber of elderly persons as a symptom of ageing, instilling them with fear of becoming invariably care-dependent in the wake of any serious fall.

Material and methods: The study group comprised 40 female patients (aged 85 - 90) of Geriatric Ward, Krakow. Each of them was reported to have sustained at least one fall prior to hospitalisation. The study focused principally upon assessing the risk of falls and individual functional abili-ties, pursued in compliance with the methods described by Pilet and Swine. A 3-week physical therapy programme embraced individually structured exercise programme, designed to assist the patients in reducing the risk of falls and offer guidance on how to cope after a fall.

Results: In the test assessing an individual risk of falls 30-40% of pa-tients were reported to experience improvement; statistical significance ranged 0.05.

In the test assessing an individual ability to cope after a fall, 10-30% of patients experienced improvement; statistical significance ranged 0.05.

Conclusions: Specifically structured programme of physical rehabilita-tion proved tangibly effective in preventing accidental falls in the elderly female patients, as well as instrumental in increasing individual capabilities to cope effectively after sustaining an accidental fall.

34

Cyran - Grzebyk BarbaraInstytut Fizjoterapii UR w Rzeszowie

Nowoczesne podejście do terapii pacjenta z chorobą Perthesa. Warsztat praktyczny

Wprowadzenie: Chorobą Perthesa określa się jałową martwicę gło-wy kości udowej, która najczęściej występuje u dzieci w 5–6 roku życia. Przyczyna choroby nie została dotąd poznana. Istnieją jednak podejrzenia, że przyczyną jałowej martwicy głowy kości udowej są nieprawidłowości w budowie naczyń krwionośnych bliższej części kości udowej. Schorzenie częściej dotyka chłopców, występuje z reguły po jednej stronie, a proces zdrowienia twa od 12 do 48 miesięcy i prowadzi w większości przypadków do prawidłowej regeneracji struktur kostnych.

Celem warsztatów jest zaprezentowanie prawidłowego podejścia do fizjoterapii dziecka z chorobą Perthesa. Omówione zostaną zasady fizjote-rapii z uwzględnieniem etapów choroby. Pokazane różnice w podejściu do kinezyterapii klasycznej i nowoczesnej. W czasie pracy z dzieckiem zade-monstrowane zostaną niektóre techniki manualne, takie jak trakcja i mo-bilizacja tkanek oraz masaż głęboki tkanek, wykorzystywane w terapii cho-roby Perthesa. Uczestnicy warsztatów dowiedzą się też, kiedy i jak nauczać chodu oraz czy należy stosować zaopatrzenie ortopedyczne, a jeśli tak to jakie i w jakim okresie.

Metoda: Na przykładzie dziecka z ch. Perthesa zostanie zaprezentowa-ny opis przypadku, badanie fizjoterapeutyczne - ocena funkcjonalna, jak również zastanie zaprezentowana przykładowa fizjoterapia pacjenta z wy-korzystaniem elementów terapii manualnej i funkcjonalnej.

Wyniki: Wyniki: które zostaną przedstawione podczas warsztatów po-kazują, że nieinwazyjne do tej pory proponowane leczenie ortopedyczne, może być skutecznym środkiem leczenia dzieci z ch. Perthesa.

Wnioski: Wczesne rozpoznanie i wczesna interwencja terapeutyczna może zapobiec deformacji głowy kości udowej, przykurczom oraz zabu-rzeniom funkcji a także leczeniu operacyjnemu.

Słowa kluczowe: choroba Perthesa, ocena funkcjonalna, fizjoterapia

35

Modern approach to treatment of patients with Perthes’ disease. Practical workshop

Introduction: Perthes’ disease is defined aseptic necrosis of the femoral head, which is most common in children 5-6 years of age. The cause of the disease is not yet known. However, there are suspicions that the cause of avascular necrosis of the femoral head are abnormalities of the blood ves-sels of the proximal femur. The disease affects boys more frequently occurs typically on one side, and the healing process lost of 12 to 48 months and leads in most cases to regenerate normal bone structures.

Method: the workshop is to present the correct approach to physiother-apy child with Perthes’ disease. They will discuss the principles of physio-therapy with regard to the stages of the disease. Shown differences in the approach to physiotherapy classical and modern. When working with chil-dren will be demonstrated some manual techniques, such as traction and mobilization of tissue and deep tissue massage, used in the treatment of Perthes’ disease. Workshop participants also learn when and how to teach gait and whether to use orthopedic, and if so, how and in what period.

Results: The results to be presented in the workshop show that the non-invasive so far proposed orthopedic treatments, may be an effective treatment of children with Perthes’ disease.

Conclusions: Early diagnosis and early therapeutic intervention can prevent deformation of the femoral head, contractures and disorders func-tions as well as surgical treatment.

Key words: Perthes disease, functional assessment, physiotherapy

36

Czapla P.1, Roziak J.1, Nitera-Kowalik A.2, Grzyb M.2, Skręt A.2, Majcher B.2

1 P.H.U. Technomex Sp. Z o.o.;2 21 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny SP ZOZ w Busku-Zdroju

Wykorzystanie platformy dynamograficznej „Gamma” w leczeniu uzdrowiskowym pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów

Wstęp: Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) to przewlekła, wielo-czynnikowa choroba, której jednym z podstawowych objawów klinicznych jest ból oraz zmiany degeneracyjne elementów układu ruchu, a następstwem upośledzenie sprawności funkcjonalnej i zaburzenie jakości życia chorych.

Cel pracy: Celem pracy jest ocena, w jakim stopniu ćwiczenia na plat-formie dynamograficznej uwzględnione w kompleksowym leczeniu uzdro-wiskowym wpływają na rozkład dystrybucji obciążenia oraz parametry cza-sowo-przestrzenne chodu u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów.

Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 27 pacjentów ze zdiagnozo-waną chorobą zwyrodnieniową stawów . Podczas badań zastosowano kwe-stionariusz osobowy, diagnostykę dystrybucji obciążenia a także test chodu oraz test Time Up and Go. W ramach kinezyterapii indywidualnej w leczeniu uzdrowiskowym włączono 15 sesji piętnastominutowych na platformie dy-namograficznej z zastosowaniem ćwiczeń z biofeedbackiem.

Wyniki:• Poprawa w zakresie równomiernej dystrybucji obciążenia kończyn

dolnych zarówno w przypadku badania statycznego przy oczach otwartych i zamkniętych

• Zwiększenie kadencji oraz prędkości chodu• Skrócony czas wykonania testu Time Up And GoWnioski: Ćwiczenia na platformie dynamograficznej ze sprzężeniem

zwrotnym przyczyniają się do wyrównania symetrii dystrybucji obcią-żeń podczas stania. Stopniowanie trudności wykonywanych ćwiczeń oraz powtarzalny trening odpowiedniego balansu ciężaru ciała na platformie wpływa również na parametry funkcjonalne takie jak prędkość chodu oraz czas wykonania testu Time Up And Go

Słowa kluczowe: platforma dynamograficzna, zmiany zwyrodnienio-we, biofeedback

37

Using the dynamographic platform „Gamma” in the rehabilitation process of patients with osteoarthritis

of the peripheral joints and spine

Background: osteoarthritis is a chronic, multi-factorial disease, which one of the basic clinicial problem is joint pain increasing during move-ment. This leads to increased difficulties in functioning in daily life and general deterioration in the quality of life.

Aim of the study: The objective of the study is to assess the influence of dynamographic platform on weight distribuction and gait in patients with osteoarthritis of the peripheral joints and spine.

Material and metods: The study group consisted of 27 Patients with diagnosised osteoarthritis of the peripheral joints or spine. The basic re-search tools included a personal questionaire, body weight distribution as-sessment, gait analysis and Time Up and Go test. Therapy was supplement-ed by 15 fifteen-minutes training session on the platform.

Results:• Improved weight distribution of the lower limbs in both static test

with eyes open and closed• Increase cadence and walking speed• Faster Time Up And Go test executionConclusions: Exercises on the dynamographic platform with biofeed-

back mode contribute to the alignment of symmetry of weight distribu-tion during standing. Graduation of exercise level and repetitive training of weight shifting between lower limbs under controlled condition on plat-form, affects the functional parameters such as walking speed and time of the test Time Up And Go.

Key Words: dynamographic platform, osteoarthritis, biofeedback

38

Czarnota Michalina1, Maciejczak Andrzej1,2, Kużdżał Adrian1

1 Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii2 Szpital Wojewódzki Św. Łukasza w Tarnowie

Ocena ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa przed i po operacyjnym leczeniu dyskopatii szyjnej

Cel: Ocena ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa przed i po opera-cyjnym leczeniu dyskopatii szyjnej w grupie chorych operowanych w od-dziale neurochirurgii Szpitala Wojewódzkiego w Tarnowie.

Materiał i metoda: Grupę badaną tworzyło 30 pacjentów poddanych operacji dyskektomii w wyniku leczenia dyskopatii odcinka szyjnego krę-gosłupa. Badanie zakresu ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa wy-konano dwukrotnie – przed i rok po zakończonym leczeniu neurochi-rurgicznym. Zakres ruchomości czynnościowej części szyjnej kręgosłupa w przestrzeni trójwymiarowej przebadany został za pomocą nowoczesne-go systemu diagnostycznego z wykorzystaniem sygnału i markerów ultra-dźwiękowych ZEBRIS.

Wyniki: U wszystkich badanych stwierdzono istotną statystycznie po-prawę zakresu ruchomości większości badanych kierunków. Większą po-prawę zakresów ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa odnotowano u pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa szyjnego niż w przypadku pacjentów z mielopatią szyjną.

Wnioski: • Leczenie operacyjne dyskopatii szyjnej kręgosłupa wpływa na za-

kres ruchomości odcinka szyjnego • Zmiany zakresu ruchomości przed i po operacyjnym leczeniu dys-

kopatii szyjnej zależą od rodzaju uciskanych struktur nerwowych. • Większe zmiany zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego odnoto-

wano w grupie pacjentów z zespołem bólowym odcinka szyjnego kręgosłupa w przypadku pacjentów z mielopatią szyjną.

Słowa kluczowe: dyskopatia, dyskektomia, mielopatia, zespół bólowy, ZEBRIS, ROM

39

Cervical spine mobility assessment of patients before and after surgical treatment of cervical discopathy

The goal of studies: Kinesiological assessment of cervical spine in pa-tients before and after surgical treatment of cervical discopathy operated in Department Neurosurgery in Regional Hospital in Tarnów with special regard of mobility.

Material and method: Clinical study included 30 patients operated as treatment of cervical discectomy. Range of motion in experimental group was tested twice - before and one year after surgery. Active range of motion of the cervical spine in three-dimensional space was measured by modern diagnostic system using the ultrasonic signal and markers - Zebris.

Results: All patients showed significant improvement range of motion in most of tested directions. Patients with neck pain achieved greater im-provement than patients with myelopathy.

Conclusions: • Surgical treatment for cervical discopathy act on range of motion of

cervical spine. • Changes in range of motion before and after surgical treatment of ce-

rvical discopathy depend on the type of the oppressed neural structures. • Patients with neck pain achieved greater improvement than patients

with myelopathy. Key words: discopathy, discectomy, myelopathy, neck pain, ZEBRIS, ROM

40

Dębska Martyna doktorantka, Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jana Kochanow-skiego w Kielcach

Zastosowanie aplikacji Kinesiology Taping – opis przypadku

Wprowadzenie: Kinesiology Taping to wszechstronna metoda terapeu-tyczna, którą często stosuje się w usprawnianiu fizjoterapeutycznym. Owa metoda wspomaga proces fizjoterapeutyczny w różnych dysfunkcjach. Ki-nesiology Taping umożliwia na dokonanie efektu leczniczego przez 24 go-dziny na dobę.

Celem pracy jest ukazanie przypadku zastosowania metody Kinesiology Taping w stłuczeniu mięśnia.

Materiał i metody: U kobiety (22 lata) stwierdzono stłuczenie mięśnia. Objawy jakie zaobserwowano to wybroczyny krwawe (6,4cm), zwiększoną ciepłotę, tkliwość oraz bolesność okolicznych tkanek (VAS=2). Zastosowa-no u pacjentki miejscowe okłady zimnem oraz aplikacje Kinesiology Ta-ping. Proces usprawniania metodą Kinesiology Taping trwał 8 dni.

Wyniki: Już po 24-godzinnej aplikacji zauważono istotne zmiany w pod-biegnięciu krwawym. Potem stopniowo zaobserwowano wchłanianie się wylewu krwawego. Po 8 dniach zakończono usprawnianie Kinesiology Ta-ping, kiedy u pacjentki podbiegnięcie krwawe zmniejszyło się o około 90%. Po leczeniu ocena bólu wg skali VAS wynosiła 0.

Wnioski • Kinesiology Taping jest metodą wspomagającą proces fizjoterapeu-

tyczny.• Aplikacje Kinesiology Taping dają korzystny efekt terapeutyczny

w stłuczeniu mięśnia. • Kinesiology Taping oddziałuje przez 24 godziny na dobę na pacjenta

i przedłuża efekty leczenia. Słowa kluczowe: fizjoterapia, Kinesiology Taping, zdrowie

41

The application of Kinesiology Taping applications - case

Introduction: Kinesiology Taping is a versatile therapeutic method, which is often used in improving physiotherapy. That method supports the process of physiotherapy in various dysfunctions. Kinesiology Taping al-lows you to make a therapeutic effect for 24 hours a day.

The aim is to show the case of the application of Kinesiology Taping in the breakage of the muscle.

Material and methods: U women (22 years) found muscle contusion. Symptoms have been observed to petechiae (6.4cm), increased heat was, tenderness and soreness surrounding tissue (VAS = 2). Used in patient lo-cal cold compresses and applications Kinesiology Taping. Process improve-ment using Kinesiology Taping lasted 8 days.

Results: Even after a 24-hour application noted significant changes in podbiegnięciu bloody. Then gradually observed absorption of the bloody stroke. After 8 days completed streamlining Kinesiology Taping when the patient podbiegnięcie bloody decreased by approximately 90%. After treat-ment, pain assessment by VAS was 0.

Conclusions:• Kinesiology Taping is a method to support the process of physiotherapy.• Applications Kinesiology Taping provide a beneficial therapeutic ef-

fect in myocardial contusion.• Kinesiology Taping affects 24 hours a day on the patient and pro-

longs the effects of treatment.Keywords: physiotherapy, Kinesiology Taping, health

42

Domagalska-Szopa Małgorzata1,3, Szopa Andrzej2,3

1 Zakład Rehabilitacji Leczniczej, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach 2 Zakład Fizjoterapii, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach3 Centrum Rehabilitacyjno-Medyczne „Neuromed”, Katowice, Armii Krajowej 34,

Ocena funkcjonalna oraz postępowanie fizjoterapeutyczne u dzieci z idiopatycznym chodem na palcach*

Wprowadzenie: Idiopatyczny chód na palcach (ITW) charakteryzuje się utrzymującym się u dziecka powyżej 3go roku życia wzorca chodu na palcach, przy jednoczesnym braku klinicznie rozpoznanych zaburzeń ner-wowo-mięśniowych. Możliwości leczenia u dzieci z rozpoznaniem ITW obejmują: leczenie zachowawcze, takie jak: stretching, ortezy, seryjne gip-sowanie, ostrzyknięcia TBx A oraz zabiegi chirurgiczne, takie jak wydłu-żenie ścięgna Achillesa. Celem warsztatów jest zaprezentowanie racjonal-nego podejścia do programowania usprawniania dzieci z idiopatycznym chodem na palcach, z uwzględnieniem zarówno aspektów diagnostycz-nych, jak i terapeutycznych w ujęciu funkcjonalnym, tj. w zależności od wyniku rzetelnej oceny funkcjonalnej.

Metoda: Na przykładzie dzieci z idiopatycznym chodem na palcach zo-stanie zaprezentowana obiektywna ocena funkcjonalna tych dzieci: ocena wzorca posturalnego oraz wzorca lokomocyjnego, jak również zastana za-prezentowane efekty autorskiego programu nieinwazyjnego leczenia dzieci z ciężką postacią idiopatycznego chodu na palcach, z wykorzystaniem metod terapii neurorozwojowej skojarzonej z zastosowaniem gipsów hamujących.

Wyniki: Wyniki: które zostaną przedstawione podczas warsztatów po-kazują, że nieinwazyjna terapia, może być skutecznym środkiem leczenia młodszych dzieci z idiopatycznym chodem na palcach.

Wnioski: Wczesne rozpoznanie i wczesna interwencja terapeutyczna może wyeliminować potrzebę stosowania inwazyjnych metod leczenia i związanych z ryzykiem powikłań.

Słowa kluczowe: idopatyczny chód na palcach, ocena funkcjonalna, program usprawniania

*Powyższe opracowanie przygotowano na podstawie wyników wielolet-nich badań własnych. www. neuromed-sc.pl

43

Functional assessmnet and treatment of children with idiopathic toe walking

Background: Idiopathic toe walking is characterized by persistent toe

walking above 3 years of age, in the absence of clinically diagnosed neu-romuscular disease. Treatment options in children diagnosed with idio-pathic toe walking include: conservative options, such as: stretching, night splints, serial casting, Botulinum toxin type A (Botox) injection, and sur-gical: Achilles tendon (heel cord) lengthening. The aim of the workshop is to present a rational approach to programming treatment of children with idiopathic toe walking, taking into account both aspects of diagnostic and therapeutic in functional terms, ie. depeneding on the outcome of reliable functional assessment.

Method: For example on children with idiopathic toe walking will be pre-sented the functional assessment ofthose children - evaluation of postural and locomotor pattern, and presented a results of non-invasive treatment of chil-dren diagnosed as an severe and persistent idiopathic toe walker, based on own neurodevelopmental treatment methods and ‘inhibiting casts’ program.

Results: The presented during workshop results demonstrate that non-invasive procedures, can be successful in very young children diag-nosed as idiopathic toe walkers.

Conclusions: Early identification and intervention for this diagnosis may eliminate the need for invasive surgeries and associated risks in this population.

Key words: idiopathic toe walking, functional assessment, program of treatment

*The above work-shop was prepared based on the results of many years oun researches. www. neuromed-sc.pl

44

Domagalska-Szopa Małgorzata1, Szopa Andrzej2

1 Zakład Rehabilitacji Leczniczej, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach2 Zakład Fizjoterapii, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach

Wzorce postawy ciała samodzielnie chodzacych dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych

Wprowadzenie: U dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym występu-ją zaburzenia postawy ciała. Celem niniejszego opracowania było określenie zaburzeń postawy ciała oraz zdefiniowanie wzorców posturalnych samo-dzielnie chodzących dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono w grupie 58 dzieci z obu-stronnym niedowładem kończyn dolnych (w wieku 7-13 lat) oraz 45 w od-powiednim wieku typowo rozwijających się dzieci. Badania polegały na pomiarze podstawowych parametrów fotogrametrycznych z wykorzysta-niem metody opartej o zjawiska Mory projekcyjnej (fotogramertia). Na podstawie wskaźnika pochylenia tułowia w płaszczyźnie strzałkowej, dzie-ci z mózgowym porażeniem dziecięcym zostały podzielone na 3 podgrupy.

Wyniki: Wykorzystując redukcję danych wyodrębniono 8 parametrów grupujących: kąt pochylenia tułowia oraz kąt pochylenia miednicy w płasz-czyźnie strzałkowej, kąt bocznego skrzywienia kręgosłupa, kąt nachylenia barków oraz miednicy w płaszczyźnie czołowej oraz kąt rotacji obręczy barkowej i biodrowej. Na podstawie analizy skupień zdefiniowano cztery klastry : 25% badanych było skupionych w klasterze 1, 9% w klasterze 2, 49% w klastrze 3 oraz 18% w klastrze 4.

Wnioski: W oparciu o profil posturalny w płaszczyźnie strzałkowej zde-finiowano trzy wzorce posturalne z obustronnym niedowadem kończyn dolnych: 1) wzorzec lordotyczny zgodny z profilem pochylenia tułowia ku przodowi; 2) wzorzec równowaźny zgodny z profilem zrównoważonym oraz 3) wzorzec kifotyczny zgodny z profilem pochylenia tułowia ku tyłowi.

Słowa kluczowe: mózgowe porażenie dziecięce, fotogrametria, zabu-rzenia postawy ciała

45

Postural orientation and standing postural alignment in ambulant children with bilateral cerebral palsy

Background: Standing postural alignment in children with cerebral palsy is usually altered by central postural control disorders. The aim of this study is to describe body alignment in a quiet standing position in ambulatory children with bilateral cerebral palsy compared with children with typical development.

Material and methods: Fifty-eight children with bilateral cerebral pal-sy (aged 7-13 years) and forty- five age-matched children with typical de-velopment underwent a surface topography examination based on Moiré topography and were classified according to their sagittal postural profiles.

Results: The following eight grouping variables were extracted using a data reduction technique: angle of trunk inclination, angle of pelvic tilt, angle of lordosis, the difference between kyphosis and lordosis, angle of vertebral lateral curvature, angle of shoulder inclination, and angles of shoulder and pelvic rotation. According to the cluster analysis results, 25% of the participants were classified into Cluster 1, 9% into Cluster 2, 49% in Cluster 3, and 18% in Cluster 4.

Conclusions: Three different postural patterns emerged in accordance with the sagittal postural profiles in children with bilateral cerebral palsy and were defined as follows: 1) a lordotic postural pattern corresponding to forward-leaning posture; 2) an asymmetrical postural pattern correspond-ing to balanced posture; and 3) a swayback postural pattern corresponding to backward-leaning posture.

Key words: cerebral palsy, Moiré topography, body posture disturbances

46

Durmała Jacek, Blicharska Irmina, Drosdzol-Cop Agnieszka, Skrzypulec-Plinta ViolettaWNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach

Poziom samooceny, atrakcyjność oraz funkcjonowanie seksualne młodych kobiet ze skoliozą idiopatyczną – doniesienie wstępne

The Level of Self-Esteem and Sexual Functioning in Women with Idiopathic Scoliosis: A Preliminary Study

A person’s image, which is determined through physical appearance, considerably affects self-esteem developed from early childhood. Scoliosis causes multiple trunk deformations that can affect a person’s perception of the body. The aim of the study was to analyze the impact of scoliosis dimension and the degree of trunk deformation on the level of self-esteem and sexual functioning in women with idiopathic scoliosis. Thirty-six women diagnosed with idiopathic scoliosis were recruited to a prospec-tive, double-blind, randomized controlled trial. The subjects were divided into two groups depending on the value of the Cobb angle. The level of self-esteem was determined by means of the Rosenberg Self-Esteem Scale (SES), whereas the sexual functioning was assessed via the Female Sexu-al Function Index (FSFI). The trunk deformations were specified with the Posterior Trunk Symmetry Index (POTSI). A statistically significant corre-lation was proved between the amount of points received in the Rosenberg scale evaluation and the POTSI index in Group A (R = −0.56, p = 0.04). Subjects with smaller deformations within the coronal plane had a higher level of self-confidence. The trunk asymmetries in the coronal plane may have a negative effect on women with scoliosis and their self-appraisal.

47

Garbacz Klaudia1,2,3, Golda Monika1, Ptaszek Bartłomiej2,3, Matla Joanna2,3

1 Alma Medizin-Orthopadie–Technik Sp. z o.o. Kraków, Polska2 Doktorant, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Polska3 Wydział Rehabilitacji Ruchowej – Katedra Terapii Zajęciowej, Akademia Wycho-

wania Fizycznego w Krakowie, Polska

Zastosowanie Kostiumu Refleksyjno-Obciążeniowego „Gravistat„ u osób z mózgowym porażeniem dziecięcym

Wprowadzenie: Kostium Refleksyjno-Obciążeniowy „Gravistat” stoso-wany jest u osób z zaburzeniami ruchu dla wspomagania rozwoju zdolno-ści motorycznych. Kostium składa się z gorsetu oraz systemu elastycznych pasów. Kompletowany jest z części, z których każda dobierana jest przez fizjoterapeutę indywidualnie dla pacjenta. Systematyczne ćwiczenia wyko-nywane przez pacjenta w kostiumie „Gravistat” inicjują skorygowany prze-pływ impulsów proprioceptywnych z mięśni i stawów do centralnego ukła-du nerwowego (CUN) oraz rozwijają znormalizowany odruch posturalny i ruch. Celem badań było oszacowanie efektywności stosowania kostiumu „Gravistat” u osób z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPDz).

Materiał i metody: Przebadano 38 pacjentów z różnymi postaciami MPDz (16 chłopców i 22 dziewcząt): diplegia spastyczna - 26 osób, forma hiperkinetyczna - 4 osoby, forma hemiparetyczna - 5 osób, atoniczno-asta-tyczna - 3 osoby Użyto kilku testów klinicznych: oceny neurologicznej oraz ortopedycznej, video analizy chodu, badania goniometrycznego, balansu oraz stabilności posturalnej za pomocą stabilografu komputerowego oraz elektroneuromiografii (ENMG).

Wyniki: Użycie kostiumu „Gravistat” pozwoliło na zmniejszenie wpły-wu odruchów tonicznych u dzieci z MPD. Podczas videoanalizy chodu zaobserwowano, wertykalnie postęp w postawie, koordynacji oraz równo-wadze u wszystkich pacjentów. Obserwacje zostały potwierdzone wskaźni-kami stabilografii: zmniejszenie średniego odchylenia (R) z 41,3±14,1 do 29,6±15,5 mm (p<0,05), zmniejszenie średniej prędkości przemieszczania środka ciężkości (L) i szybkość zmiany płaszczyzny (S) z 368,9±67,4 do 229,8±72,5 sm. mm/s (<0,05). Zanotowano również zmniejszenie zgięcio-wej pozycji stawów kolanowych oraz końsko- koślawej pozycji stawów sko-kowych. Amplituda ruchu zmniejszyła się w stawach kolanowych (z 59±4⁰ do 67±7⁰, p<0,05) i skokowych z 16±4⁰ do 21±5⁰, p<0,05.

48

Wnioski: • Badania wykazały zasadność zastosowania w terapii kostiumu „Gra-

vistat” u pacjentów z MPDz.• Użycie kostiumu Refleksyjno-Obciążeniowego „Gravistat” u osób

z MPDz normalizuje tonus mięśniowy, redukuje nieprawidłowości ułożenia stawów, patologiczne synergie, poprawia koordynacje oraz równowagę wertykalną, a także rozwija prawidłowe odruchy posta-wy oraz ruchu.

Słowa kluczowe: Kostium Refleksyjno-Obciążeniowy ”Gravistat”, mó-zgowe porażenie dziecięce, MPDz, korekcja

The use of Costume Reflex – Load Device „Gravistat” in people with cerebral palsy.

Introduction: Costume Reflex – Load Device “Gravistat” with re-flex-load device „Gravistat” is used in people with movement disorders for development of locomotion skills. It consists of a corset and a system of elastic straps. This device is collected from components individually for each patient by physiotherapist. Systematically exercises with performing the voluntary movements in device „Gravistat” leads to appear the flow of the corrected proprioceptive impulses from muscles and joints to the cen-tral nervous system CNS, to development the normal postural reflexes and movements. The aim of this study was to estimate the effectiveness of the use of costume „Gravistat” in people with CP.

Material and methods: Clinical study was carried out at 38 patients with different form of CP (16 boys and 22 girls): spastic - 26, dyskinetic - 5, aton-ic - 3 persons. It was used several clinical tests: neurological and orthopedic examination, video gait analysis, goniometry, balance and postural stability rating on the computer stabilography, electroneuromyography (ENMG).

Results: Using the Costume “Gravistat” allow to reduce the impact of abnormal tonic reflexes in children with CP. During the video gait analy-sis we observed the improving of posture, coordination and balance in all patients vertically. It is confirmed by indicators of stabilography: reduction of medium-range deviation (R) from 41,3±14,1 to 29,6±15,5 mm (p<0,05), decreasing in the average velocity of the moving of pressure center (L) from 47.0±16.2 to 36,4±16,6 mm/s (p<0,05) and the speed of change of the plane

49

(S) from 368,9±67,4 to 229,8±72,5 sm. mm/s (<0,05). It was noted the de-creasing the flexor position in knee joints and equine valgus position in ankle joints. Movement amplitude increased in the knee (from 59±4⁰ to 67±7⁰, p<0,05) and ankle (from 16±4⁰ to 21±5⁰, p<0,05) joints.

Conclusions: • The results of the study show the validity of the therapy with reflex-

-load device Costume “Gravistat” in patients with CP.• Using the of Costume Refleks – Load Device “Gravistat in people

with CP leads to the normalization of muscle tone, reducing the ab-normal position in the joints, abnormal muscle synergies, improving coordination and balance vertically, development the normal postu-ral reflexes and movements.

Keywords: of Costume Reflex-Load device “Gravistat”, cerebral palsy, CP, correction,

50

Gorzelak Martyna1

1 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Rola pielęgniarki w procesie rehabilitacji

Wprowadzenie: Rehabilitacja są to kompleksowe i zespołowe działania na rzecz osoby niepełnosprawnej zarówno fizycznie jak i psychicznie, które mają na celu przywrócenie pełnej lub maksymalnej sprawności. Pielęgniar-ka jest członkiem zespołu terapeutycznego i ma duży wpływ na przebieg procesu usprawniania. Funkcja rehabilitacyjna pełniona przez pielęgniarkę ma szeroki zakres i jest uzależniona od potrzeb pacjenta. Celem niniejszej pracy jest wskazanie roli pielęgniarki w procesie rehabilitacji oraz podkre-ślenie jej znaczenia w rekonwalescencji pacjentów.

Materiał i metody: W przygotowaniu niniejszej pracy wykorzystano ana-lizę dostępnej literatury dotyczącej roli pielęgniarki w procesie rehabilitacji.

Wyniki: Pielęgniarki przyczyniają się podnoszenia jakości procesu reha-bilitacji poprzez pomoc choremu w akceptowaniu zaistniałej sytuacji, któ-ra powstała w wyniku choroby. Pobudzanie pacjenta do aktywności w usa-modzielnianiu, zachęcaniu do współdziałania w procesie pielęgnowania i usprawniania ruchowego. Kolejnym zadaniem pielęgniarki jest zapobie-ganie wtórnej niepełnosprawności poprzez prawidłowe ułożenie chorego w łóżku, pionizacje, pomoc w czynnościach samoobsługi, gimnastykę od-dechową i stosowanie udogodnień. Pielęgniarki informują innych członków zespołu o swoich spostrzeżeniach i dzielą się uwagami o postępach pacjenta, dolegliwościach bólowych pojawiających się po zabiegach usprawniających, co często stanowi impuls do podjęcia prawidłowych interwencji.

Wnioski:• Pielęgniarka ma istotny wpływ na pomyślność procesu rehabilitacji

poprzez częsty kontakt z pacjentem oraz możliwość rozpoznania ak-tualnych potrzeb pacjenta.

• Wewnętrzna komunikacja zespołu terapeutycznego stanowi waż-ny element, który wpływa na podejmowanie prawidłowych działań w procesie usprawniania.

• Należy zwiększyć działania edukacyjne wśród pielęgniarek dotyczą-ce procesu rehabilitacji, tworząc kusy doszkalające lub specjalizacje rehabilitacyjne.

51

Słowa kluczowe: pielęgniarka, rehabilitacja, zespół terapeutyczny.

The role of the nurse in the rehabilitation process.

Introduction: Rehabilitation is a comprehensive and collaborative efforts of the disabled person both physically and mentally, which are aimed at re-storing the full or maximum efficiency. Nurse is a member of the therapeutic team and has a large influence on the process of improvement. The rehabili-tation carried out by the nurse has a wide range and depends on the patient’s needs. The aim of this study is to identify the role of the nurse in the reha-bilitation process and emphasize its importance in the recovery of patients.

Material and Methods: In the preparation of this work used an analysis of the available literature on the role of nurses in the rehabilitation process.

Results: Nurses contribute to raising the quality of the rehabilitation process by assisting the patient in accepting the situation, which arose as a result of the disease. Stimulating the patient to be active, encouraging cooperation in the process of nurturing and motor improvement. Another task of the nurse is to prevent secondary disabilities through the correct positioning of the patient in bed, verticalization, self-help activities, breath-ing exercises and the use of facilities. Nurses inform other team members about their observations and share their comments on the progress of the patient’s symptoms of pain occurring after surgery to improve, which is often the impetus to take proper intervention.

Conclusions:• The nurse has a significant impact on the welfare of the rehabilitation

process through frequent contact with the patient and the ability to identify the actual needs of the patient.

• Internal communication of the therapeutic team is an important element that affects the correct action to take in the process of improvement.

• Need to increase educational activities among nurses regarding the re-habilitation process, organizing courses or specializations rehabilitation.

Keywords: nurse, rehabilitation, therapeutic team.

52

Grygus IgorNarodowy Uniwersytet Gospodarki Wodnej i Wykorzystania Zasobów Naturalnych, Ukraina

Skuteczność rehabilitacji pacjentów z astmą przewlekłą i lekką

Wprowadzenie: Astma to często występująca, przewlekła choroba za-palna dróg oddechowych, występowanie której ocenia się od 1–18% w po-pulacjach różnych krajów.

Cel pracy: Sprawdzenie skuteczności oddziaływania proponowanego przez nas programu fizjoterapii na stan funkcjonalny układu sercowo-na-czyniowego oraz oddechowego u chorych na astmę przewlekłą lekką.

Materiał i metody. Obserwowaliśmy 70 pacjentów chorych na astmę oskrzelową lekką.

Wyniki: Średnie wskaźniki FEV1 i PEF u pacjentów chorych na astmę oskrzelową w grupie badanej, leczenie których odbywało się zgodnie ze specjalnie opracowanym programem, były wyższe niż u pacjentów z grupy kontrolnej. Wyniki: rehabilitacji są rozpatrywane ze względu na dynamikę procesu chorobowego, co pozwoliło na zdeterminowanie obiektywnej sku-teczności programu fizjoterapii.

Pacjenci grupy badanej mieli pozytywną dynamikę, zmniejszenie obja-wów klinicznych astmy, ataki astmy stały mniej intensywne, zmniejszyła się również częstotliwość występowania skurczów, które stali mniej wyra-żone, i kaszlu, odbyło się wykrztuszenie plwociny, zniknął świszczący od-dech w płucach, została ulepszona elastyczność płat dolnych płuc, pacjenci spali i czuli się lepiej, mogli używać mniej leków rozszerzających oskrzela.

Badanie funkcji zewnętrznych oddychania u pacjentów chorych na ast-mę oskrzelową jest obowiązkowym i pozwala na charakterystykę stopnia odwracalności obturacji oskrzeli, a także skuteczności stosowanego lecze-nia i rehabilitacji.

Wnioski: Stosowanie tego programu fizjoterapii przez pacjentów cho-rych na astmę przewlekłą lekką w grupie badanej umożliwia poprawienie stanu funkcjonalnego układu sercowo-naczyniowego oraz oddechowego, w celu osiągnięcia stabilności psychicznej, wiary w przyszłość i pełnej kon-troli nad chorobą.

Słowa kluczowe: astma oskrzelowa, fizjoterapia, pacjenci.

53

The effectiveness of physical rehabilitation of patients with mild persistent asthma

Introduction: Asthma is a common, chronic respiratory disease affect-ing 1–18% of the population in different countries.

Purpose of the work: To check the effectiveness of influence of the sug-gested program of physical rehabilitation on functional condition of cardi-orespiratory system of the mild persistent bronchial asthma patients.

Material and methods: We had 70 persistent bronchial asthma patients under our supervision.

Results: The average indicates of the FEV1and PEF of bronchial asth-ma patients of the core group who were treated according to a specially developed program were higher than those of the patients of the control group. The results of the physical rehabilitation were considered in dynam-ics which allowed to determinate objective effectiveness of the rehabilita-tion program.

The patients of the core group had positive dynamics, reduction of clin-ical symptoms of asthma, the asthma attacks became less intensive, they appeared less often, were less expressed, there was less cough, removal of phlegm improved, the wheezing in the lungs disappeared, flexibility of the under sides of the lungs improved, the patients slept and felt better, they were able to use less bronchodilators.

Examination of the external breathing function of the bronchial asthma patients is obligatory and gives a possibility to evaluate the level of bron-chial obstruction, its reversibility and variability, as well as efficiency of the treatment and the rehabilitation which are used.

Conclusions: Using of this program of physical rehabilitation of mild persistent bronchial asthma patients of the core group allows improve the functional condition of the cardiorespiratory system, to reach mental sta-bility, belief in the future and to full control over the disease.

Keywords: bronchial asthma, physical rehabilitation, patients.

54

Grzegorczyk Joanna, Milewska Natalia, Perenc Lidia Instytut Fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowski

Porównanie oceny zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie kobiet metodą DEXA oraz antropometryczną

Wprowadzenie: Nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w or-ganizmie kobiet jest częstym i ważnym problemem medycznym, wymaga monitorowania. Ocena zawartości tkanki tłuszczowej metodą DEXA nie jest tak dostępna jak antropometria.

Cel: Celem pracy było zbadanie korelacji pomiędzy parametrami oce-nianymi metodą DEXA a metodą antropometryczną.

Materiał i metody: Zbadano 50 kobiet w wieku od 50 do 85 lat. Średnia wieku badanych to 68 lat +/-9 lat. Średnie BMI badanych kobiet ocenione metodą DEXA wynosiło 28,44 +/- 4,93, a obliczone ze wskaźnika proporcji 28,4 +/- 5,12. Masę tłuszczową i beztłuszczową oceniono metodą DEXA, a grubość fałdów skórno-tłuszczowych oraz stan odżywienia metoda-mi antropometrycznymi. Do zbadania wzajemnych zależności pomiędzy otrzymanymi parametrami zastosowano korelację rho-Spearmana oraz obliczono współczynnik Pearsona.

Wyniki: badań: Korelacja rho Spearmana wykazała umiarkowany zwią-zek istotny statystycznie (0,27-0,50) pomiędzy:

• masą beztłuszczową kończyny górnej a obwodem ramienia, przed-ramienia, polem przekroju poprzecznego ramienia,

• masą tkanki tłuszczowej kończyny dolnej a obwodem uda, goleni, wskaźnikiem umięśnienia kończyny dolnej,

• masą tkanki tłuszczowej wisceralnej a BMI, WHtR, • masą tkanki tłuszczowej androidalnej a WHtR, 5. masą tkanki tłusz-

czowej gynoidalnej a wkaźnikem Škerjia (p<0,05). Wnioski: Wybrane parametry antropometryczne mogą być wykorzy-

stywane do oceny zawartości tkanki tłuszczowej u kobiet.Słowa kluczowe: DEXA, antropometria

55

Comparison of the adipose tissue content in women’s body with the aid of DEXA and anthropometric methods

Introduction: An excessive accumulation of the adipose tissue in wom-en’s organism is frequent and important medical problem which should be monitored. An assessment of the adipose tissue content with DEXA meth-od is less available than with anthropometry.

Aim: The aim of this study was exploration of correlations between the parameters gathered with the use of DEXA and anthropometric methods.

Material and methods: The study group consisted of 50 women aged 50 to 85. An average age was 68 (+/-9) years. The mean BMI value assessed with the DEXA method was 28,4 (+/-5,12). Both fatty and fat-free tissues were assessed with DEXA method, while thickness of skinfolds and nutri-tional status of the subjects were evaluated with the anthropometric meth-ods. The rho-Spearman correlation and Pearson coefficient were used for assessment of interdependencies occurring between achieved parameters.

Results: The rho-Spearman correlation indicated the presence of a mod-erate association (0,27-0,50) between:

• fat-free mass of upper extremity and arm circumference, forearm, transverse cross-section of arm,

• adipose mass of lower extremity and circumference of thigh and shin, and also the musculature index of lower extremity,

• visceral adipose tissue and BMI, WHtR, • android adipose mass and WHtR, • gynoid adipose mass and Škerlj index (p<0,05). Conclusion: Selected anthropometric parameters can be successfully

used in assessment of the adipose tissue content in women. Key words: DEXA, anthropometry

56

Grzegórzek ŁukaszStudent Pielęgniarstwa, Koło Naukowe „WIP” przy Instytucie Ochrony Zdrowia, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie

Nawyki żywieniowe dzieci w wieku szkolnym w kontekście zgłaszanych dolegliwości

Wprowadzenie: Ze względu na różnorodność produktów spożywczych dostępnych na polskim rynku, coraz większe znaczenie ma odżywianie dzieci, które warunkuje odpowiedni rozwój organizmu osób młodych. Ce-lem pracy była ocena nawyków żywieniowych u dzieci w wieku szkolnym.

Materiał i metody: Badaniem objęto 254 rodziców dzieci (11-15 let-nich) z tarnowskich szkół. W celu oceny nawyków żywieniowych wykorzy-stano autorski kwestionariusz ankiety. Nawyki żywieniowe sklasyfikowano w trzech przedziałach punktowych tj. przedział niski (33 do 66 pkt.), średni (67 do 132 pkt.), wysoki (133 do 198 pkt.). Do opisania wyników wykorzy-stano podstawowe statystyki opisowe, test Manna-Whitneya, test Kruskala--Wallisa, test t, test Manna-Whitney’a z korektą Bonferroniego oraz współ-czynnik korelacji rang Spearmana. Różnice uznawano za istotne, gdy p<0,05.

Wyniki: Na podstawie relacji rodziców wykazano, że średnia liczba punktów w skali nawyków żywieniowych dzieci wynosiła 136,38 pkt. (SD=10,82 pkt.). Poszczególne przedziały punktowe wynosiły odpowiednio: średni — 33,10% oraz wysoki — 66,90%. Badania wykazały istotną różnicę w liczbie podawa-nych dolegliwości pomiędzy dziećmi z prawidłową i zbyt wysoką masą ciała (więcej dolegliwości u ważących zbyt dużo) oraz między dziećmi zbyt szczu-płymi i z nadmierną masą ciała (na niekorzyść tych drugich) (p<0,05). Wy-kazano również, że dzieci zażywające przewlekle leki cechowały się lepszymi nawykami żywieniowymi niż dzieci nie przyjmujące leków na stałe (p<0,05). Nie wykazano związku pomiędzy nawykami żywieniowymi uczniów a liczbą podawanych dolegliwości oraz stanem ich odżywienia (p>0,05).

Wnioski: Największą liczbę dolegliwości somatycznych odnotowano w przypadku dzieci z nadmierną masą ciała. Większość uczniów prezento-wała wysoki poziom nawyków żywieniowych. Dzieci, które przewlekle za-żywały leki cechowały się lepszymi nawykami żywieniowymi niż te, które nie przyjmowały żadnych leków.

Słowa kluczowe: nawyki żywieniowe, dzieci szkolne, dolegliwości so-matyczne

57

School children’s eating habits in the context of reported medical conditions

Introduction: Due to the diversity of food products available on the Polish market, children’s diet is gaining in importance, since it influences the development of young people’s bodies. The objective of the thesis was to evaluate school children’s eating habits.

Material and methods: The analysis involved 254 parents of children aged 11–15 who are attending schools in Tarnów. A proprietary survey questionnaire was used to evaluate their eating habits. The eating habits were classified according to three categories: low range (33–66 points), medium range (67–132 points) and high range (133–198 points). The results were described with the use of the basic descriptive statistics, the Mann-Whitney test, the Kruskal-Wallis test, the Mann-Whitney test with Bonferroni correction and the Spearman’s rank correlation coefficient. The differences were deemed significant when p<0,05.

Results: Based on information reported by the parents it was shown that the average number of points assigned for children’s eating habits was 136.38 p. (SD=10.82 p.). The individual point ranges amounted to: medium — 33.1% and high — 66.9%. The analysis showed a significant difference in the number of reported medical conditions between children with proper and excessive body weight (there were more medical conditions reported by those with excessive body weight) and between excessively thin and over-weight children to the latter’s disadvantage (p<0.05). It was also shown that children who regularly take medications were characterised by better eat-ing habits than those who did not take any medications on a regular basis (p<0.05). No relationship between student’s eating habits and the number of reported medical conditions and their nutritional status was found (p>0.05).

Conclusions: The greatest number of somatic disorders was recorded with regard to overweight children. Most of the students showed a high level of nutritional habits. Children who were taking medications on a reg-ular basis were characterised by better eating habits than those who did not take any medications.

Key words: dietary habits, school-age children, somatic symptoms

58

Grzyb Agata1, Wasiuk-Zowada Dagmara2, Kosmalska Barbara3, Szopa Andrzej2, Domagalska-Szopa Małgorzata1 1 Zakład Rehabilitacji Leczniczej, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach2 Zakład Fizjoterapii, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach 3 WNoZ w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Analiza składu masy ciała dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym

Wstęp: Mózgowe porażenie dziecięce jest to zespół zaburzeń głównie kontroli postawy i ruchu, które powstały w wyniku uszkodzenia centralne-go układu nerwowego we wczesnym stadium jego rozwoju. Dzieci z mó-zgowym porażeniem dziecięcym często nie mogą przyjąć samodzielnie po-zycji stojącej, lub czas przebywania w tej pozycji jest ograniczony. Ich układ kostny nie jest zatem poddawany fizjologicznym obciążeniom. Te ograni-czenia mogą skutkować nie osiągnięciem prawidłowej szczytowej masy kostnej oraz powodować niedobory masy mięśniowej. W ocenie stopnia tego zagrożenia pomocna może być analiza składu tkankowego tych dzie-ci. Dotychczas brak jest w Polsce badania oceniającego skład masy ciała u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym w zależności od ich stanu funkcjonalnego. Celem pracy było zbadanie poziomu rozwoju komponen-tów tkankowych masy ciała wyznaczonych metodą bioelektrycznej impe-dancji u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.

Materiał i metody: W grupie 30 dzieci z mózgowym porażeniem dzie-cięcym (I i II poziom GMFCS), pacjentów śląskich ośrodków rehabilitacyj-nych, dokonano analizy impedancji bioelektrycznej przy użyciu wagi Tani-ta oceniając: masę ciała, procentową ilość tkanki tłuszczowej, procentową zawartość wody w organizmie, masę mięśniową, masę kostną, BMI oraz wiek metaboliczny. Grupę kontrolną stanowiło 30 zdrowych rówieśników.

Wyniki: W badanej grupie dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym zanotowano obniżone wartości zarówno masy mięśniowej jak i kostnej w stosunku do rówieśników.

Wnioski: Zastosowanie metody impedancji bioelektrycznej do analizy składu masy ciała pozwala stwierdzić, że u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym występują deficyty w masie kostnej oraz mięśniowej. Uzyskane Wyniki: zachęcają do przeprowadzenia dalszych badań.

59

Słowa kluczowe: mózgowe porażenie dziecięce, skład masy ciała, impe-dancja bioelektryczna

Body mass composition analysis based in children with cerebral palsy

Background: Cerebral palsy is a disturbance of posture control and movement, caused by central nervous system disorder in early develop-ment stage. Children with Cerebral Palsy very often are not able to stand independely or maintain the standig position is very limited. The skeletal system is not physiologically weigted down. Those restriction could result of decreased bone mass and deficit of muscle mass. To access this risk help-ful could be tissue composition analysis. Until now in Poland none research has shown dependence between body mass composition and children con-dition. The aim of study was to check the level of development tissue com-ponents checked by electrical impedance in cerebral palsy children group.

Material and methods: In group of 30 children with Cerebral Palsy ( I and II GMFCS), patients of Silesian rehab centers analysis was performed by bioelectrical impedance, Tanita weight to assess: body mass, percentage amount of the body fat, water, musce mass, bone mass, BMI, metabolic age. Control group was made by 30 typically developing children.

Results: In Children with Cerebral Palsy has noticed decreased muscle mass and bone mass in comparison to the typically developing children.

Conclusions: Bioelectrical impedance analysis to study components of the body mass verify deficits in bone and muscle mass in the same time. This method is encouraging to conduct futher researches.

Key words: Cerebral palsy, bioelectrical impedancje analysis, body composition

60

Guzik Agnieszka1, Drużbicki Mariusz1,2, Kwolek Andrzej1, Przysada Grzegorz1,2, Brzozowska-Magoń Agnieszka1, Wolan-Nieroda Andżelina1

1 Instytut Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego2 Kliniczny Oddział Rehabilitacji z Pododdziałem Wczesnej Rehabilitacji Neurolo-

gicznej Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie

Analiza wpływu wybranych czynników na efekty treningu chodu z wykorzystaniem bieżni ruchomej u pacjentów

w okresie późnym po udarze mózgu

Wstęp: Celem pracy jest ocena wpływu wieku, czasu od udary, płci i strony niedowładu na efekty reedukacji chodu z wykorzystaniem bieżni ruchomej u pacjentów w okresie późnym po udarze mózgu.

Materiał i metoda: Do badania zakwalifikowano 50 pacjentów z niedo-władem połowiczym w okresie późnym po udarze mózgu. Badani pacjenci zostali podzieleni na grupy wiekowe i grupy według czasu od wystąpienia udaru mózgu. Do oceny efektów rehabilitacji wykorzystane zostały test prędkość chodu, test wydolności chodu, test „up and go”, liczba kroków na dystansie 10 metrów oraz wskaźnik Barthel i skala FIM.

Wyniki: Wykazano, że zarówno wiek, płeć jak i strona niedowładu nie wpły-nęły na poziom sprawności badanych przed przystąpieniem do rehabilitacji. Podobnie porównanie w podziale na dwie grupy wiekowe do 50 lat i powyżej 50 lat, potwierdziło brak zależności pomiędzy wiekiem i poziomem sprawno-ści badanych pacjentów przed rehabilitacją. Natomiast odmienne Wyniki: uzy-skano porównując trzy grupy, wyodrębnione ze względu na czas od wystąpie-nia udaru mózgu. Najlepsze Wyniki: reprezentowali pacjenci będący 3-6 lat po udarze. Analiza wpływu wieku, czasu od wystąpienia udaru mózgu oraz płci na efekty rehabilitacji, nie wykazała istotnych statystycznie różnic. Natomiast analizując Wyniki: rehabilitacji w zależności od strony niedowładu wykazano, że pacjenci z niedowładem prawostronnym uzyskali istotnie statystycznie lep-sze Wyniki: w zakresie testu prędkości chodu – p = 0,0458.

Wnioski: Wiek, czasu od wystąpienia udaru mózgu oraz płeć nie wpływają na efekty reedukacji chodu z wykorzystaniem bieżni ruchomej u pacjentów w okresie późnym po udarze mózgu. Strona niedowładu różnicuje w sposób znamienny statystycznie efekty rehabilitacji w zakresie prędkości chodu.

Słowa kluczowe: udar mózgu, chód, trening na bieżni

61

The analysis of the influence of selected factors on gait training using a treadmill in patients with chronic stroke.

Introduction: The aim of the article is to assess the influence of age, the time from stroke, sex and the side of paresis on effects of movement re-education using the treadmill in patients in the late period after stroke.

Material and method: The study involved 50 patients with hemiparesis in the late period after stroke. The examined patients were divided into age groups and groups according to the time from stroke. In order to evaluate the effects of rehabilitation a walking speed test, a walking efficiency test, an ‘up and go’ test, the number of steps in the distance of 10 meters as well as the Barthel scale and the FIM scale were used.

Results: It was shown that, prior to proceeding to the rehabilitation, both age, sex and the side of the paresis did not influence on the efficiency level of the examined patients. A similar comparison in the division into two age groups up to 50 years of age and over 50 years of age confirmed the lack of relations between the age and efficiency level of the examined pa-tients prior to the rehabilitation. However, different results were achieved when comparing three groups distinct in relation to the time from stroke. The best results were achieved by patients who were 3-6 years after the stroke. The analysis of the influence of age, the time from stroke as well as sex on the effects of rehabilitation did not show statistically significant differences. On the other hand, when analysing the rehabilitation results depending on the side of the paresis, it was shown that the patients with a right-sided paresis achieved statistically significantly better results within the scope of the speed movement test - p = 0,0458.

Conclusions: The age, the time from stroke as well as sex do not influ-ence on the results of movement re-education using the treadmill in pa-tients with chronic stroke. The side of the paresis differentiates statistically significant the effects of the rehabilitation within the scope of the gait speed.

Keywords: stroke, gait, treadmill training

62

Hałas Ireneusz, Bujała Monika, Wójcik Beata, IREHA Centrum Fizjoterapii i Fizjoprofilaktyki w Lublinie; NZOZ Reha-Vita s.c. Puławy, Rehabilitation Centre Reha-Vita Puławy Katedra i Klinika Rehabilitacji i Ortopedii, II Zakład Fizjoterapii Uniwersytetu Me-dycznego w Lublinie

Kinesiology Taping (plastrowanie dynamiczne) jako wspomaganie funkcji u dzieci z uszkodzeniem ośrodkowego

i obwodowego systemu nerwowego.

Zastosowanie elastycznego plastra K–Active Tape w metodzie Kinesiology Taping wspomaga terapię funkcji u dzieci z dysfunkcjami neurologicznymi.

Zastosowanie elastycznego plastra K – Active Tape w metodzie Kine-siology Taping wspomaga terapię funkcji u dzieci z dysfunkcjami neurolo-gicznymi w zakresie wcześniejszego przygotowania strukturalnego.

Terapia polega na analizie funkcjonalnej według koncepcji ICF, a na-stępnie zastosowaniu plastrowania dynamicznego w celu reedukacji funk-cji tułowia, kończyn górnych i dolnych.

W pracy klinicznej z dziećmi z uszkodzeniami centralnego i obwodo-wego układu nerwowego należy prowadzić terapię etapowo. Zastosowanie plastrów klasycznych (classic) i delikatnych (Gentle and Elite) K–Active Tape wpływa na zmniejszenie nadwrażliwości sensorycznej oraz likwidu-je restrykcje w systemie mięśniowo – powięziowym co znacznie ułatwia usprawnianie funkcjonalne pacjentów.

Najczęściej stosowanymi aplikacjami Kinesiology Taping w schorze-niach neurologicznych są techniki mięśniowe, korekcyjne, powięziowe oraz funkcjonalne.

U małych dzieci plastrowanie wykorzystuje się jednocześnie z terapią neurofizjologiczną NDT Bobath lub Vojty w celu reedukacji napięcia mię-śniowego oraz wspomagania terapii funkcji.

U dzieci starszych wspomaganie funkcji jest bardziej efektywne z wykorzy-staniem plastrowania dynamicznego w połączeniu z terapią tkanek miękkich.

Doświadczenia kliniczne wskazują na bardzo dobre efekty poprawy funkcji z wykorzystaniem metody Kinesiology Taping u dzieci z dysfunk-cjami neurologicznymi. Zgodnie z założeniami ICF wspomaganie struktu-ralne jest niezbędne do pracy nad funkcją u pacjentów neurologicznych.

63

Zastosowanie plastrowania dynamicznego w pediatrii jest bezpieczną i efektywną metodą umożliwiającą precyzyjną pracę w zakresie reedukacji nerwowo-mięśniowej.

Kinesiology Taping (dynamic taping-advanced movement therapy) as a support of functioning of children with damage

to the central and peripheral nervous system.

The use of flexible tape K-Active Tape in the method of Kinesiology Taping supports the therapy of functioning among children with neurolog-ical dysfunctions in terms of early structural preparation.

The therapy is based on functional analysis of the concept of ICF, and then applying dynamic taping in order to reeducate functions of the body, upper and lower extremities.

In clinical work with children with damages of the central and periph-eral nervous system the therapy should be carried out in stages. The use of tapes (classic and Gentle or Elite) of K-Active Tape reduces sensory hy-persensitivity and eliminates restrictions in the myofascial system, which greatly facilitates functional improvement of patients.

The most commonly used applications of Kinesiology Taping in neurolog-ical diseases are the muscle, correctional, fascial and functional techniques.

With small children, taping is used along with neurophysiological ther-apy NDT Bobath or Vojta methods in order to reeducate tonicity and sup-port the therapy of functions.

With older children supporting of function is more effective with the use of dynamic taping combined with the therapy of soft tissues.

The clinical experience shows very good results in improvement of function using the method of Kinesiology Taping with children with neu-rological dysfunctions.

According to the objectives of ICF structural supporting is necessary to work on the function with neurological patients.

The use of dynamic taping in pediatrics is a safe and effective method facilitating precise work in the field of neuromuscular reeducation.

64

Hojan Katarzyna1, Milecki Piotr1,2

1 Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Poznaniu 2 Zakład Elektroradiologii Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego

w Poznaniu

Wpływ treningu aerobowego na wytrzymałość mechaniczną kości kobiet w trakcie hormonoterapii raka piersi.

Wstęp: Hormonoterapia (HT) w raku piersi stanowi jedną z podstawo-wych metod terapeutycznych, która ma niestety również szereg negatywnych oddziaływań na organizm pacjentki (osteoporoza, zmiany metaboliczne, itd.). Pomimo stosowania od wielu dekad leczenia hormonalnego u kobiet z rakiem piersi to nadal istnieje szereg kontrowersji odnoszących się do oceny wpływu tego leczenia na stan wytrzymałości mechanicznej kości. Odpowiednio zapro-jektowana aktywność fizyczna wpływa pozytywnie na wytrzymałość kości, co zostało potwierdzone badaniami klinicznymi adresowanymi w profilaktyce jak i leczeniu osteoporozy. W związku z tym w poniższym badaniu podjęto próbę obiektywnej oceny wybranych składowych stanu klinicznego u młodych kobiet (przed okresem menopauzy) zachodzących pod wpływem leczenia hor-monalnego z powodu raka piersi oraz określenia wpływu aktywności fizycznej o charakterze aerobowym na badane parametry.

Materiał: Do badania zakwalifikowano 53 kobiety od 32 - 48 rż (mean 44,3 +/- SD 4,9) usprawnianych w Oddziale Rehabilitacji Dziennej Wiel-kopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu od września 2007 roku do grudnia 2008 roku w trakcie leczenia raka piersi.

Metody: Badanie miało charakter nierandomizowanego, prospektyw-nego badania klinicznego, Ocenę wytrzymałości mechanicznej kości okre-ślono w badaniu densytometrycznym (DEXA) na aparacie LUNAR PRO-DIGY ADVANCE dokonując pomiarów gęstości mineralnej kości udowej (BMD) i analizy geometrycznej kości udowej (HAS – Hip Strength Ana-lysis), (wykorzystując: HAL - Hip Axis Lenght, HSI – Hip Strength Index, CSMI – Cross-Sectional Moment of Inertia, CSA - Cross-Sectional Area) oraz BMD w odcinku L1-L4 kręgosłupa oraz w opcji Total Body.

Badania prowadzono wg harmonogramu: a/ badanie przed rozpoczę-ciem HT b/ badanie po 6 m-cu HT c/ badanie po 6 m-cach codziennej aktywności fizycznej o charakterze aerobowym (tj. po 12 m-ch HT).

65

Wyniki: Po pierwszych 6 m-ch HT bez prowadzenia regularnej aktyw-ności fizycznej stwierdzono, iż średnia wartość BMD szyjki kości udowej wyniosła 0,96g/cm2 i była istotnie mniejsza (p=0,00) a w odcinku L1-L4 wy-niosła 1,12 g/cm2 i była również mniejsza (p=0,00) podobnie jak w Total Body (p=0,002) od wartości wyjściowej. Po 6 m-ch HT średnie wartości HAL i HSI nie stanowiły istotnej zmiany w stosunku do wartości przed rozpoczęciem HT. Średnia wartość CSMI po 6 m-ch HT wyniosła 9 404,68 mm2 i była istotnie zmniejsza (p=0,00) a CSA wyniosła 140,38 mm4 i była również mniejsza (p=0,00) w stosunku do wartości przed rozpoczęciem HT. Po 6 m-ch treningu aerobowego, średnia wartość BMD szyjki kości udowej była mniejsza o 1,1% (p=0,37) natomiast w L1-L4 była mniejsza o 5,6% (p=0,02) a w opcji Total Body o 2,7% (p=0,01) w stosunku do war-tości w 6 m-cu badania. W 12 m-cu obserwacji średnie wartości: HAL było większe (p=0,3), HSI mniejsze (p=0,02), natomiast CSMI było większe a CSA mniejsze nie istotnie w stosunku do wartości w 6 m-cu badania.

Wnioski: Z analizy uzyskanych wyników wynika, że już nawet po okre-sie 6 miesięcznej HT raka piersi u chorych dochodzi do pojawienia się nie-korzystnych zmian wytrzymałości mechanicznej kości. Wprowadzenie: ak-tywności fizycznej o charakterze aerobowym spowodowało spowolnienie powstawania niekorzystnych zmian w kośćcu.

66

Homzová Petra1, Kendrová Lucia1,2, Mikuľáková Wioletta1, Urbanová Katarína1,3, 1 University of Prešov in Prešov, Faculty of Health Care, Slovak Republic 2 Pavel Jozef Šafárik University, Medical Faculty, Slovak Republic3 Saint Elizabeth College of Health and Social Care, Slovak Republic

Back school in theory and practice of hospital ward personel

Introduction: The medical profession is, according to several research studies, the riskiest profession, causing a high incidence of back pain. Med-ical workers are exposed to various negative factors, such as excessive load, fatigue, and very frequent is also the incorrect body posture, particularly when working with immobile patients, during the positioning or rehabil-itation. The aim of the survey is to determine and compare the incidence of back pain among medical workers in selected departments, identify the knowledge of health professionals on the principles of back school and their application in practice, and also to ascertain whether health workers take preventive action against back pain.

Materials and methods: The survey was conducted in 30 health pro-fessionals of the Physiotherapy and Rehabilitation department and in 30 health workers of the Internal Medicine department in the Spišská Nová Ves Hospital with Polyclinic and Poprad Hospital. For data collection we used the questionnaire method, focusing on 17 questions that addressed the issue of back pain incidence and knowledge regarding the back school.

Results: Analysis of the results shows that the incidence of back pain among health professionals in the department of Internal Medicine is higher than that of health workers from Physiatric Rehabilitation department. This is shown by the fact that 60.00% of respondents from the Physiatric Rehabilitation de-partment feel pain only „With greater burden”, but the respondents from the department of Internal Medicine feel back pain „Often,” up to 56.67%. Also, knowledge of the principles of back school and their application in practice of health workers from the Physiatric Rehabilitation department is better than that of health workers from the department of Internal Medicine.

Conclusion: Back school has its application in everyday, casual and pro-fessional life. Adherence to the principles of back school not only improves the professions of a health professional, but is also important for the per-formance in other professions. We recommend the knowledge and appli-

67

cation of back school to everyone, whether they have problems with back pain or not, because back school is categorized under preventive programs.

Keywords: Back school. Back pain. Health professionals.

68

Hudáková Zuzana1, 2, Friediger Teresa1,3, Srpoňová Marina1, 2

1 Faculty of health, Catholic University in Ruzomberok, Physiotherapy Department2 Polytechnic University in Jihlava 3 Podhale StateHigherVocational School, Institute of HealthSciences, Physiotherapy

Department in Nowy Targ

The problem of pain of elderly care

Introduction: Pain is assigned among the most common symptom of health problems. On the one hand, it has a positive meaning to signal po-tential damage of the body (acute pain), on the other hand, it has a neg-ative – damaging and destructive effect (chronic pain). It interferes with the bio-psycho-social and spiritual integrity of an individual. Chronic pain limits the patient’s functional capacity leading to a decline in his/her work ability, and affects most of daily activities. The aim of treatment procedures of chronic pain healing is not only a full recovery of a person, but also im-proving of quality of life of seniors.

Aim of the Survey: The survey was oriented to find out how the pain is accepted by seniors. The selection of respondents was purposeful, we distributed 140 questionnaires, the return was 61%. The average age of re-spondents was 70.1 years.

Methodology and Methods of the Research: A non-standardized ques-tionnaire was used. As processing methods we used univariate descriptive statistics and the results were evaluated quantitatively in absolute numbers and percentages and in qualitative analysis.

Results and Discussion: The survey results show that 90% of seniors are affected by pain in their ability to concentrate, whereby an average value of pain is 5.14. In the survey, seniors evaluated the impact of pain on their relationships with people under the age of 69 years with an average value of 3.81; to 74 years of age with an average value 3.06 and 0.92 to 79 years of age. Another cognition of this survey is the fact that in case of 65% of seniors the pain affects their relationships with people, and that the impact of pain on relationships with people decreases with their higher age.

Conclusion: Pain has a major impact on the daily life of a senior, espe-cially it influences negatively his/her sleep and mood.

Key words: Pathophysiology of pain. Classification of pain. Seniors. Pain. Treatment.

69

Ivasyk Nataliya Lwowski Państwowy Uniwersytet Kultury Fizycznej, Lwów, Ukraina

Indywidualizacja dozowania aktywności fizycznej w rehabilitacji dzieci z oskrzelowo-płucnej patologii

Cel: Ustalić kryteria dozowania indywidualizacji aktywności fizycznej pod-czas zajęć rehabilitacji ruchowej dla dzieci z chorobami oskrzelowo-płucnej.

Metody: analiza, synteza, usystematyzowanie i porównania informacji naukowo-metodologicznej literatury.

Wyniki:. Aby ustalić maksymalne tętno wysiłkowe (MTW) często wy-korzystują formułę zaproponował A. Astrand „220 - wiek” lub Tanaka H, „208 - 0,7 x wiek „.

Dopuszczalne tętno dla konkretnego dziecka określenia wzoru przez M. Karvonen.

Według jego podejściu MTW obliczyć ze wzoru:• dla zdrowych dzieci w remisji lub przewlekłej choroby - „208 - 0,7 x

wiek „• dla dzieci chorych lub zaostrzenia przewlekłej choroby - „196 - 0,9

x wiek”Tętno treningowe =% (MTW - Tętno w spoczynku) + Tętno w spoczynku.Ilość procentowa zależy od okresu choroby, stanu funkcjonalnego dziec-

ka i celów rehabilitacji fizycznej.Intensywność obciążeń można regulować: pojemność; prędkości; przy-

spieszenie; czas trwania umowy; złożoność koordynacji; charakter rekre-acji; środowisko; wartość napięcia; dodatkowy ciężar, zakres ruchu; czyn-nik emocjonalny podczas ćwiczeń. Obciążenie głośności zależy od takich wskaźników jak: czas trwania pojedynczego ćwiczenia, serii ćwiczeń, cał-kowita liczba godzin ćwiczeń w pewnej części lub cała zajęcia.

Wielkość naprężeń wewnętrznych można zmierzyć pod względem czę-stości akcji serca, Ilość ekstrahowano zapalnego plwociny, zmian hałasu oddechowego, zmęczenien, natężeniam pocenie, barwy skórzany, jakości ruchu, zdolność koncentracji, ogólnego samopoczucia dziecka, nastroju podczas ćwiczeń i w czasie rekreacja.

70

Wnioski: Zewnętrzne i wewnętrzne obciążenie interakcji ze sobą, określi dawkę ćwiczeń podczas wykonywania rehabilitacji fizycznej dzie-ci z chorobami oskrzelowo-płucnej. Określanie tętno treningowe podczas rehabilitacji ruchowej dla dzieci z chorobami oskrzelowo-płucnej przez Karvonen M., biorąc pod uwagę okres choroby i stanu funkcjonalnego dziecka, będzie zindywidualizowanie intensywności obciążenia, obliczenie MTW za formuła Tanaka H.

Słowa kluczowe: maksymalne tętno wysiłkowe, dzieci.

Personalization dosage of physical activity in physical rehabilitation of children with broncho-pulmonary disease

Objective: To determine dosage individualization criteria of physical activity during class physical rehabilitation for children with bronchopul-monary diseases.

Methods: analysis, synthesis, systematization and comparison informa-tion science-metodology literature.

Results: To determine the maximum heart rate (MHR) often use the formula proposed A. Astrand „220 - age” or H. Tanaka, „208 - 0.7 x age”.

Heart rate allowable for a particular child to determine the intervention of M. Karvonen formula.

According to his approach, MHR calculate the formula:• for healthy children or in remission of chronic disease - „208 - 0.7 x age„• for sick children or exacerbation of chronic disease - „196-0.9 x age „HR training =% (MHR - Heart rate at rest) + heart rate at rest.The values of interest depends on the period of disease, functional status

of the child and the purpose of affairs.The intensity of the load can be adjusted: size, speed; magnitude of ac-

celeration; duration; Coordination complexity; nature recreation; the envi-ronment; the relative value of tension; additional burden, range of motion; emotional factor during exercise. Volume load is determined by such in-dicators as the duration of a single exercise, a series of exercises, the total number of exercise affairs in a certain part or as a whole affairs.

The magnitude of the internal stress can be measured in terms of heart rate, number derived inflammatory sputum, change of respiratory noise, fa-

71

tigue, sweating intensity, color of leather, quality of movement, ability to con-centrate, general well-being of the child, the mood during exercise and rest.

Conclusion. External and internal load interacting with each other, will determine the dosage of exercise when doing physical rehabilitation of children with bronchopulmonary diseases.

Determining allowable heart rate during class physical rehabilitation for children with bronchopulmonary diseases by formula Karvonen, given period disease and functional condition of the child, will individualize the intensity of the load, counting MHR formula Tanaka.

72

Istomin Andrey, Korolkova Anastasiia Ukraina, Charków

Metoda nieprzerywanego pasywnego ruchu w systemie medycznej rehabilitacji chorych z patologicznymi zmianami

w stawach biodrowych i kolanowych

Wprowadzenie: Ważną częścią rehabilitacji ortopedyczno-urazowych chorych jest mechanoterapia. W XX wieku R. Salter rozpracował biologicz-ną koncepcję nieprzerywanego ruchu pasywnego – CPM-terapię (Con-tinuous Passive Motion). Celem badania była ocena skuteczności CPM--terapii w trakcie kompleksowej rehabilitacji u chorych po chirurgicznym leczeniu zmian patologicznych w stawach biodrowych lub kolanowych.

Materiał i metody: Badano dwie grupy dorosłych chorych z podob-nymi objawami. Do pierwszej, kontrolnej grupy,włączono59 chorych, do drugiej 90 chorych, którym wykonywano zabiegi chirurgiczne związane ze zmianami w stawach kolanowych i biodrowych. Po leczeniu operacyj-nym chorzy z pierwszej grupy mieli standardowe leczenie rehabilitacyjne, a chorzy drugiej grupy oprócz standardowej rehabilitacji wykonywali pa-sywne rozpracowanie zakresu ruchu w stawach przy pomocy ukraińskich aparatów do automatycznego rozpracowania ruchów „Legtronic”. Badanie chorych odbywało się zgodnie z ogólnie przyjętymi zaleceniami metodycz-nymi: do początku, w trakcie oraz po zakończeniu leczenia.

Wyniki: Przy porównaniu wyników dwóch grup, stwierdzono, że CPM--terapia z wykorzystaniem aparatu „Legtronic” w pooperacyjnym okresie pozwala skrócić czas trwania rehabilitacji do 31% oraz zwiększyć zakres ruchu w stawach w porównaniu z grupą kontrolną. Stwierdzono lepszy na-strój psychologiczny, zmniejszenie dolegliwości bólowych, lepszą regene-rację tkanek miękkich w drugiej grupie w porównaniu z grupą kontrolną.

Wnioski: Udowodniono wysoką skuteczność aparatu „Legtronic” do automatycznego rozpracowania ruchów w rehabilitacji chorych w poope-racyjnym leczeniu patologicznych zmian w stawach biodrowych i kolano-wych, co pozwala zalecać stosowanie aparatu „Legtronic” do szerokiego klinicznego wykorzystywania.

Słowa kluczowe: CPT - terapia, aparat „Legtronic”.

73

The concept of continuos passive motion in medical system of rehabilitation for patients with pathology

of hip and knee joints (HJ & KJ) joints.

Introduction: An integral part of the rehabilitation treatment for the pathology of the musculoskeletal system is mechanotherapy. In the XX century Robert Salter developed a biological concept of continuous passive motion - CPM-therapy. The aim was to sum up the efficiency of CPM-ther-apy in rehabilitation for patients with pathology of HJ & KJ joints.

Materials and methods: The 2 groups of clinical adult patients were ex-plored. The patients had identical parameters. The control group includes 59 people, the main group includes 90 people, who were operated for pa-thology of KJ and HJ. The control group got the standard rehabilitation, patients of second group performed CPM-therapy on domestic apparatus «Legtronic» except standard rehabilitation. A survey of patients conducted by conventional techniques before, during, after treatment.

The results: of two groups were compared. It was developed that CPM-therapy with domestic apparatus leades to significantly shortening the rehabilitation of 31%, increases range of motion compared to the con-trol group, with a significant decrease in pain, neurotrophic and miotonic syndromes. Also it was noted that patients have a positive mental attitude .

Conclusion: The expediency and high efficiency of the developed de-vice «Legtronic» for automatic movements in complex restorative treat-ment of disorders of the knee and hip joints were proved that allows it to recommend for wide clinical use.

Key words: CPM-therapy, apparatus «Legtronic».

74

Jamka Krzysztof1,3, Pieniążek Marek1,2, Szczechowicz Jakub1,2, Kubasiak Katarzyna3

1 Specjalistyczny Ośrodek Rehabilitacji Ręki w Krakowie 2 Katedra Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie3 Studia doktoranckie, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Wpływ technik mobilizacji i technik mięśniowo-powięziowych na zakres ruchomości i siłę mięśniową u pacjentów po złamaniu

dalszej nasady kości promieniowej.

Wstęp: Złamania dalszej nasady kości promieniowej należą do jednych z najczęstszych złamań w obrębie kończyny górnej. Prowadzą do znaczne-go ograniczenia zakresu ruchomości, osłabienia siły mięśniowej oraz wy-stępowania poważnych dolegliwości bólowych.

Materiał i metody: Badaniami objęto 20 pacjentów Specjalistycznego Ośrodka Rehabilitacji Ręki w Krakowie, którzy trafili na rehabilitację po złamaniu dalszej nasady kości promieniowej. Zostali oni podzieleni na 2 grupy. W grupie 1 (n=10) znaleźli się pacjenci u których w ramach pra-cy manualnej wykonywano techniki mobilizacji stawowej. Grupę 2 (n=10) stanowili pacjenci u których wykonywano techniki mięśniowo-powięzio-we. Badania funkcjonalne przeprowadzone u pacjentów miały miejsce dwukrotnie, przed rozpoczeciem rehabilitacji i po jej zakończeniu. Bada-no zakres czynnej ruchomości oraz siłę mięśniową. Dla oceny ruchomości palców wykorzystano wskaźnik TAM (Total Active Motion) Uzyskane Wy-niki: poddano analizie statystycznej w programie Excel 10.

Wyniki: Uzyskano istotną poprawę zakresu ruchmości i siły mięśniowej w obu badanych grupach. W grupie pacjentów leczonych technikami mię-śniowo-powięziowymi uzyskano lepsze wskaźniki poprawy badanych pa-rametrów niż w grupie leczonej za pomocą technik mobilizacji stawowych.

Wnioski: • Stosowanie technik mięśniowo-powięziowych wydaje się być sku-

teczniejszą metodą pracy u pacjentów po złamaniu dalszej nasady kości promieniowej.

• Zasadnym jest przeprowadzenie podobnych badań na większej licz-bie pacjentów.

Słowa kluczowe: złamania, dalsza nasada kości promieniowej, fizjoterapia

75

Impact of mobilization techniques and myofascial therapy on active mobility and muscle strength in patients after distal

radius fractures.

Introduction: Distal radius fractures are the most common fractures of the upper limb. Lead to significant movement limited, muscle weakness and the occurrence of severe pain.

Material and methods: The study included 20 patients Specialized Re-habilitation Hand Centre in Kraków, who came the rehabilitation after dis-tal radius fracture. They were divided into 2 groups. In Group 1 (n = 10) were patients treated by joint mobilization. Group 2 (n = 10) consisted of patients who performed myofascial therapy. Functional studies conducted twice, before starting rehabilitation and after its completion and included evaluation of active mobility and muscle strength. Based on these results calculated Total Active Motion for fingers. These results were subjected to statistical analysis in Excel 10.

Results: Observed a significant improvement in active mobility and muscle strength in both groups. In the group of patients treated with the myofascial techniques gave better improvement rates tested parameters than those treated with the joint mobilization.

Conclusions:• The use of myofascial techniques seems to be a more effective me-

thod in reducing dysfunction caused distal radius fracture.• A reasonable is a similar study on a larger number of patients.Key words: fracture, distal radius, physiotherapy

76

Jarmuziewicz Agnieszka1, Szczepanik Magdalena1, Szymczyk Daniel1, Majewska Joanna1, Bazarnik-Mucha Katarzyna1, Drużbicki Mariusz1, Snela Sławomir1,2, Pyczuła Robert3 1 Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski2 Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Dzieci i Dorosłych, Szpital Wo-

jewódzki nr 2, Rzeszów3 Szpital Miejski w Rzeszowie, Rzeszów

Ocena chodu pacjentów po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego z wykorzystaniem wskaźnika GDI.

Wprowadzenie: Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego (WKP) prowadzi do zaburzenia wzorca chodu pacjentów. Celem zabiegów rekon-strukcji WKP jest odzyskanie przez pacjenta pełnej sprawności fizycznej, w tym reedukacja chodu. W celu oceny chodu pacjentów wykorzystywane są metody jakościowe i ilościowe. Gait Deviation Index (GDI) stają się po-pularną metodą oceny chodu, gdyż umożliwia posługiwanie się pojedyn-czą wartością liczbową odzwierciedlającą badany chód, a zarazem ukazu-jącą jak bardzo odbiega on od prawidłowego wzorca chodu.

Celem pracy była ocena możliwości wykorzystania wskaźnika GDI do oceny chodu w grupie pacjentów przed i 6 miesięcy po zabiegu rekon-strukcji WKP.

Materiał i metody: Badaną grupę stanowiło 40 pacjentów po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji WKP metodą AperFix z wykorzystaniem ścięgna mięśnia półścięgnistego. Średni wiek w momencie operacji wyno-sił 30,9 ±7,7lat. Grupę kontrolną stanowiło 37 zdrowych osób w średnim wieku 25.6 ±5,7lat. Badanie chodu zostało przeprowadzone dwukrotnie: przed zabiegiem oraz 6 miesięcy po operacji w Laboratorium Chodu Insty-tutu Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego. W badaniach wykorzystano komputerowy systemu optoelektroniczny do analizy ruchu - BTS Smart. Badanie chodu w grupie kontrolnej zostało wykonane jednokrotnie.

Wyniki: Analiza wyników wykazała iż wskaźnik GDI jest istotnie niższy w kończynie z uszkodzonym więzadłem krzyżowym przednim w porów-naniu do przeciwnej kończyny dolnej, natomiast w okresie 6 miesięcy po zabiegu rekonstrukcji WKP wskaźnik GDI wzrasta, zarówno w kończynie operowanej jak i nieoperowanej. W stosunku do grupy kontrolnej wskaź-nik GDI jest niższy zarówno przed jaki 6 miesięcy po operacji.

77

Wnioski: Wyznaczenie indeksu GDI jest obiektywną metodą oceny chodu, która umożliwia monitorowanie postępów jego reedukacji po le-czeniu operacyjnym. W badanej grupie pacjentów po rekonstrukcji ACL wartość GDI poprawia się po zabiegu, aczkolwiek okres 6 miesięcy po za-biegu rekonstrukcji nie jest wystarczającym do powrotu prawidłowego ste-reotypu chodu.

Słowa kluczowe: więzadło krzyżowe przednie, chód, analiza chodu, GDI

Gait assessment of the patients after anterior cruciate ligament reconstruction using GDI index.

Introduction: Anterior cruciate ligament (ACL) rupture leads to patients gait pattern impairment. The aim of ACL reconstruction is to regain patient’s full physical fitness, including the re-education of gait. For the assessment of patient’s gait qualitative and quantitative methods are used. Gait Deviation Index (GDI) is becoming popular method of assessing gait, as it allows for using of a single numerical value that reflects the patient’s gait, by the same time showing how different it is from the normal gait pattern.

The aim of this study was to evaluate the possibility of using GDI for the assessment of gait in the group of patients before and 6 months after ACL reconstruction surgery.

Material and methods: The study group consisted of 40 patients after ACL arthroscopic reconstruction according to AperFix method using sem-itendinosus tendon. The mean age at time of operation was 30.9 ± 7.7 years. The control group consisted of 37 healthy subjects at mean age of 25.6 ± 5.7 years. Gait analysis was performed twice: before and 6 months after surgery, in the Gait Laboratory of the Institute of Physiotherapy at the Uni-versity of Rzeszow. Computerized optoelectronic system for the motion analysis – BTS Smart was used in this study. Gait assessment in the control group was performed once.

Results: The analysis of the results shows that the value of GDI is sig-nificantly lower in the leg with ACL rupture compared to the opposite limb, while during the six months after ACL reconstruction the GDI value increases, both in the operated and non-operated limb. Compared to the control group GDI value is lower, both before surgery and 6 months after the operation.

78

Conclusion: Calculation of GDI is an objective method of gait assess-ment which enables for monitoring of the progress of gait re-education after surgery. In the group of patients after ACL reconstruction the GDI value is improving, though the period of 6 months after the reconstruction is not enough for return of the normal gait pattern.

Keywords: anterior cruciate ligament, gait, gait analysis, GDI

79

Jaźwa Paweł1,2, Trojan Grzegorz2, Jaźwa Agnieszka2

1 Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Rzeszowski, Polska2 Ars Medica Sp. J., Łańcut, Polska

Podział środków publicznych na fizjoterapię w województwie podkarpackim

Wprowadzenie: Konstytucja RP z 1997 r. gwarantuje wszystkim oby-watelom prawo równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finanso-wanych ze środków publicznych. Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) jest głównym płatnikiem w systemie, odpowiedzialnym za zawieranie umów na wykonanie świadczeń zdrowotnych z publicznymi i niepublicznymi świadczeniodawcami. Ubezpieczony pacjent w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego ma prawo do świadczeń zdrowotnych gwarantowanych od-powiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej w ramach po-siadanych przez NFZ środków finansowych. Celem pracy jest analiza do-stępności do świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej w województwie podkarpackim.

Materiał i metody: Materiał badany stanowią informację i dane do-tyczące kwot kontraktowania świadczeń z zakresu rehabilitacji leczniczej w województwie podkarpackim na okres 1.07.2014 – 30.06.2017 zamiesz-czone na stronie internetowej Podkarpackiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia w Rzeszowie.

Wyniki: W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono że, w woje-wództwie podkarpackim występują istotne statystycznie różnice w podzia-le środków na fizjoterapię ambulatoryjną i lekarską opiekę rehabilitacyjną w poszczególnych powiatach.

Wnioski: • Brak standardów i procedur postępowania rehabilitacyjnego zwięk-

szający prawdopodobieństwo, że w danym procesie postępowania zostanie zastosowany najlepszy z możliwych wariantów, zgodny z aktualną wiedzą na dany temat sprzyja marnotrawieniu środków publicznych oraz ograniczaniu dostępu do rehabilitacji osobom fak-tycznie potrzebującym

• Brak różnic statystycznych w podziale środków na rehabilitację ogól-noustrojowej w ośrodku/oddziale dziennym, rehabilitacji w ośrodku

80

lub oddziale dziennym dla dzieci, rehabilitacji w warunkach stacjo-narnych oraz rehabilitacji w warunkach domowych wynika z faktu, iż kontraktowanie odbyło się w grupach powiatów co utrudnia do-kładna analizę dostępności do świadczeń dla pacjentów w poszcze-gólnych powiatach.

Słowa kluczowe: Rehabilitacja, dostępność, NFZ, finansowanie

Distribution of public funds on physiotherapy in the Podkarpacie province

Introduction: The Constitution of 1997 of the Republic of Poland guar-antees all citizens the equal right to healthcare benefits financed from pub-lic funds. The National Health Fund (NFZ), being the main payer in the system, is responsible for contracts with both public and private health-care providers. Patients with healthcare insurance are entitled to guaran-teed healthcare benefits in accordance with the current medical knowledge within the limits of NFZ funds available. The aim of the thesis is to analyze the availability of the guaranteed healthcare benefits in medical rehabilita-tion in the Podkarpacie province.

Materials and methods: The research includes information and data on amounts of money for healthcare contracts related to medical rehabili-tation in the Podkarpacie province from July 1, 2014 to June 30, 2017. The information is posted on the website of the Rzeszow Podkarpacie Branch of The National Health Fund.

Results: The analysis conducted indicates that in the Podkarpacie province there are significant statistical differences in the distribution of funds for am-bulatory physiotherapy and medical rehabilitation care in individual districts.

Conclusions: • Lack of standards and rehabilitation procedures to increase the

possibility of the best method used in accordance with the current knowledge on a given subjects favors the waste of public funds as well as limits access to rehabilitation for those in real need.

• Lack of statistical differences in the distribution of funds for reha-bilitation in a daily center/ward, rehabilitation in a center or a daily ward for children, rehabilitation in stationary conditions and reha-bilitation in home conditions, results from the fact that contracting

81

was made in groups of districts, which in turn makes it difficult to conduct a precise analysis of availability of healthcare benefits for pa-tients in individual districts.

Key words: Rehabilitation, availability, NFZ, funding

82

Karczmarek-Borowska Bożenna1,2, Walowska Agnieszka3

1 Zakład Onkologii Wydzialu Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego2 Klinika Onkologii Klinicznej Podkarpackiego Centrum Onkologii w Rzeszowie3 Instytut Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego

Analiza czynników ryzyka zachorowania na raka piersi u kobiet po mastektomii - badania wstępne

Profilaktyka pierwotna ma na celu zmniejszyć zachorowalność na raka piersi poprzez modyfikację czy eliminację niekorzystnych czynników ryzyka.

Metoda: 61 kobiet chorujących na raka piersi zapytano o styl ich życia przed zachorowaniem. Oceniono wpływ niektórych czynników na wystą-pienie raka piersi.

Wyniki: Wiek, wystąpienie nowotworu u członka rodziny (zwłaszcza więcej niż jednej osoby), siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta, nad-waga są czynnikami ryzyka wystąpienia nowotworu piersi.

Wnioski: Zaawansowany wiek i uwarunkowania genetyczne to naj-częstsze czynniki wystąpienia raka piersi. Mała aktywność fizyczna, nieod-powiednia dieta, wysoki wskaźnik BMI wpływają na wzrost zachorowal-ności na raka piersi. Wiek rozpoczęcia i zakończenia miesiączkowania oraz miejsce zamieszkania nie były czynnikami ryzyka wystąpienia raka piersi, ale potrzebne są dalsze badania.

Słowa kluczowe: rak piersi, czynniki ryzyka, profilaktyka pierwotna

Analysis of risk factors for breast cancer in women after mastectomy - preliminary study

Primary prevention aims to reduce the incidence of breast cancer by modifying or eliminating the negative risk factors.

Method: 61 breast cancer patients were questioned about their lifestyle before the illness. The influence of some factors on the occurrence of breast cancer was evaluated.

Results: Age, occurrence of breast cancer in the family (especially more than one person), sedentary lifestyle, unsuitable nutrition, obesity are risk

83

factors of the occurrence of breast cancer. Early menarche, late menopause and place of residence have no influence on the occurrence of breast cancer.

Conclusion: Increasing age, genetic conditions are the prevalent risk factors of the occurrence of breast cancer. Little physical activity, bad nutri-tion, high BMI could increase the occurrence of breast cancer. Age, when first or last period occurred or the place of residence are irrelevant but fur-ther investigation is necessary.

Key words: breast cancer, risk factors, primary prevention

84

Karpiński Ernest1

1 Instytut fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowskiego

Najczęstsze schorzenia leczone ambulatoryjnie gabinecie fizjoterapii w Ustrzykach Dolnych

i stosowane rodzaje zabiegów fizjoterapii.

Wprowadzenie: Celem badania było porównanie danych dotyczących najliczniej występujących schorzeń oraz stosowanych w takich przypad-kach zabiegów fizjoterapeutycznych.

Materiał i metoda: Osoby skierowane na leczenie fizjoterapeutyczne w trybie ambulatoryjnym w gabinecie rehabilitacji SP ZOZ w Ustrzykach Dolnych w pierwszym kwartale 2016 roku.

Przeanalizowano skierowania na zabiegi fizjoterapeutyczne pacjentów gabinetu. Uwzględniono płeć, wiek, numer ICD-10 jednostki chorobowej oraz rodzaj zleconych zabiegów. Dane porównano z wynikami analizy ana-logicznego okresu 2015 roku.

Wyniki: W badanym okresie leczonych było 366 pacjentów, w porów-naniu z wynikami z 2015 roku jest to 15 osób więcej (wzrost o 4,27%). Wśród nich było 189 kobiet (o 10 więcej), co stanowiło 51,64% (wzrost o 0,64pp) oraz 177 mężczyzn co stanowiło 48,36%. Najliczniej występu-jącym schorzeniem były zaburzenia korzeni nerwów rdzeniowych i splo-tów nerwowych (ICD-10 G54) – 78 przypadków (o 8 więcej) co stanowi-ło 21,31% (wzrost o 1,37pp). Wśród tych osób 42 to kobiety (o 4 więcej), które stanowiły 53,85% tej grupy, a 36 to mężczyźni co stanowiło 46,15% tej grupy (wzrost o 0,44pp). W leczeniu tego schorzenia 76 osób (97,44%, spadek o 0,56pp) miało zleconą fizykoterapię: światłolecznictwo – 67 osób, elektroterapię – 56 osób, termoterapię – 25 osób, magnetoterapię – 14 osób, sonoterapię – 8 osób. 48 osobom zalecono masaż (61,54%, spadek o 8,46pp), a 35 osobom kinezyterapię (44,87%, wzrost 3,87pp).

Wnioski: W obu analizowanych okresach najliczniej występującym schorzeniem były zaburzenia korzeni nerwów rdzeniowych i splotów ner-wowych (ICD-10 G54).

Można przypuszczać, iż kinezyterapia jest niedostatecznie wykorzysty-wana w leczeniu ambulatoryjnym pacjentów z tym schorzeniem.

85

Istnieje uzasadniona potrzeba kontynuacji badań z dłuższym okresem obserwacji, co może wpłynąć na większą skuteczność terapii takich schorzeń.

Słowa kluczowe: najczęstsze schorzenia, fizjoterapia ambulatoryjna

The most common diseases in outpatient physical therapy cabinet in Ustrzyki Dolne and applied types of physiotherapy.

Introduction: The purpose of this study was to compare the data of the most frequently occurring diseases and physical therapy used in such cases.

Material and method: Individuals referred for treatment in outpatient re-habilitation cabinet of SP ZOZ in Ustrzyki Dolne in the first quarter of 2016.

We analyzed patients’ referral for physiotherapy. We took into account a gender, an age, the ICD-10 number of disease entity and a type of pre-scribed treatment. The data were compared with the results of the analysis of the same period of 2015.

Results: In the analyzed period, 366 patients were treated, compared with results of 2015 is 15 more people (an increase of 4,27%). Among them were 189 women (10 more), which accounted for 51,64% (an increase of 0,64pp) and 177 men which accounted for 48,36%. Most abundant disease was nerve root and plexus disorders (ICD-10 G54) - 78 cases (8 more) which accounted for 21,31% (an increase of 1,37pp). Among these, 42 were women (4 more), which accounted for 53,85% of this group, and 36 were men representing 46,15% of this group (an increase of 0,44pp). In the treatment of this condi-tion 76 people (97,44%, a decrease of 0,56pp) had prescribed physical thera-py: electrotherapy - 56 people, phototherapy - 67 people thermotherapy - 25 people, magnetotherapy - 14 people, sonotherapy - 8 people. 48 people had prescribed massage (61,54%, a decrease of 8,46pp), and 35 people had pre-scribed kinesiotherapy (44,87%, an increase of 3,87pp).

Conclusions: In both analyzed periods the most abundant disease was nerve root and plexus disorders (ICD-10 G54).

We can assumed that kinesiotherapy is not sufficiently used in the treat-ment of ambulatory patients with this disease.

There is a justified need for further studies with longer follow-up peri-od, which may result in more effective treatment of this disease.

Key words: most common diseases, outpatient physiotherapy.

86

Kassolik Krzysztof, Andrzejewski Waldemar, Wilk IwonaWydział Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Masaż jako integralna część fizjoterapii

Masaż jest to w istocie świadome oddziaływanie czynnikiem mecha-nicznym w formie sprężystego odkształcania na tkanki i narządy. Tym samym jest on jednym z czynników fizykalnych wykorzystywanych w fi-zjoterapii. Działanie masażu można podzielić na dwa rodzaje: 1/ oddziały-wanie odruchowe, 2/ oddziaływanie na morfologię tkanek. W pierwszym przypadku będzie się to sprowadzało do wywoływania zjawiska habituacji – przyzwyczajenia, normalizacji napięcia spoczynkowego i trofiki tkanek i narządów. W drugim przypadku w wyniku systematycznego wykonywa-nia masażu można uzyskać wzmożenie procesów metabolicznych w maso-wanych tkankach. Będzie to polegać na wzroście czynników wzrostu takich jak FGF i VEGF odpowiedzialnych za tworzenie się nowych włókien kola-genowych oraz nowych naczyń krwionośnych. Dzięki temu może docho-dzić do wzmożenia procesów regeneracji, reparacji i adaptacji w tkankach i narządach. A przecież fizjoterapia to nie tylko rozluźnianie tkanek i walka z bólem w obrębie układu ruchu, ale także przywracanie sprawności ru-chowej i spowalnianie procesów starzenia.

Massage as an integral part of physiotherapy.

Massage is essentially a conscious usage of a mechanical factor in the form of elastic deformation on tissues and organs. Therefore it is one of the physical factors used in physiotherapy. The effects of massage can be divided into two types: 1/ reflexive effect, 2/ impact on tissue morphology. The first comes down to eliciting the habituation phenomenon – accus-tomization, normalization of the resting tension and nutrition of tissues and organs. The latter increases the metabolic rate in treated tissues. This means increase in the growth factors, such as FGF and VEGF, which are responsible for the formation of new collagen fibers, as well as new blood vessels. In turn, the processes of regeneration, reparation and adaptation in tissues and organs can be enhanced. After all physiotherapy is not only

87

tissue relaxation and fighting pain within the locomotor system, but also mobility restoration and slowing down the ageing process.

88

Kendrová Lucia1,2, Mikuľáková Wioletta1, Homzová Petra1, Urbanová Katarína1,3, Kretová Katarína4

1 University of Prešov in Prešov, Faculty of Health Care, Slovak Republic 2 Pavel Jozef Šafárik University, Medical Faculty, Slovak Republic3 Saint Elizabeth College of Health and Social Care, Slovak Republic4 Šrobárov Institute of Child Tuberculosis and Respiratory Diseases

Respiratory physiotherapy in the treatment of children with asthma

Introduction: The article deals with the possibilities of respiratory phys-iotherapy in children diagnosed with asthma in order to highlight their im-pact on the health of pediatric patients.

Material and methods: The group consisted of 30 pediatric patients (56,7% of girls and 43,3% of boys) graduating stay in Šrobárová Institute of Paediatric Tuberculosis and respiratory diseases in Lower Smokovec diag-nosed with asthma. The age range was 5-10 years, with the average age was 6,3 years. Were used in research tests, standardized shortened and weak-ened muscles of Janda (2004), and was focused to the selected muscle group for which the assumption of reducing or weakening as a result of chronic respiratory disease. Matthias was executed test to investigate posture. From lung function tests were chosen parameters denouncing the condition of a large (MEF75), medium (MEF50) and small sections (MEF25) airway value in forced expiratory vital capacity (FVCex) and the value of forced expiratory volume in one second FEV1. All tests and measurements were carried out to children at the beginning and end of the three-week stay.

Results: Results of pulmonary function testing are processed by the sta-tistical method paired t-test. The results show a clear improvement in mus-cle dysbalance and increase respiratory function parameters.

Conclusion: Respiratory physiotherapy has a unique place in the treat-ment of asthmatic children, and the need to have their parents more infor-mation on all aspects of the disease and its treatment, not only the treat-ment with drugs.

Keywords: Respiratory Physiotherapy. Bronchial Asthma. Muscular Imbalance. Posture.

89

Kiper Aleksandra1, Baba Alfonc2, Agostini Michaela2, Turolla Andrea2, Kiper Paweł2

1 Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Rzeszów, Polska2 Laboratorio di Cinematica e Robotica, Fondazione Ospedale San Camillo IRCCS,

Venezia, Italia

Porównanie terapii wirtualnej i terapii z wykorzystaniem ćwiczeń task-oriented w leczeniu poudarowym

Wprowadzenie: Udar mózgu jest jedną z głównych przyczyn śmierci oraz główną przyczyną niepełnoprawności. Pacjenci poudarowi potrzebują długo-trwałej rehabilitacji składającej się ćwiczeń zróżnicowanych i powtarzających się. Intensywna rehabilitacja jest wciąż istotna podczas maksymalizacji procesu zdrowienia. Często tradycyjna rehabilitacja neurologiczna wymaga zastosowa-nia metod specjalnych. Obecnie innowacyjne technologie zostały pomyślnie wprowadzone do programów rehabilitacyjnych w celu przyspieszenia procesu reedukacji ruchu. Terapia wirtualna to innowacyjna technologia oparta na po-łączeniu komputera z wysokiej klasy urządzeniem, która symuluje rzeczywiste otoczenie i oddziałuje za pośrednictwem wielu zmysłów.

Celem pracy było porównanie skuteczności terapii wirtualnej (TW) i ściśle określonych ćwiczeń (task-oriented exercises).

Materiał i Metody: Badaniom poddano 12 pacjentów (7 po udarze nie-dokrwiennym i 5 po udarze krwotocznym) w okresie do roku po wystąpie-niu objawów. Pacjentów podzielono losowo na dwie grupy: grupa TW (n=6) i grupa Task-Oriented (n=6). Ocena początkowa i końcowa obejmowała cało-ściowy test funkcjonalny Fugl-Mayer (FM Total), skalę Fugl-Mayer dla kończy-ny górnej (FM k.g.), Pomiar Niezależności Funkcjonalnej (FIM), zmodyfi-kowaną skalę Ashworth i Reaching Performance test.

Wyniki: Istotną statystycznie poprawę zaobserwowano w grupie TW dla testów FM Total (p=0,027), FM k.g. (p=0,027) oraz FIM (p=0,028). Na-tomiast w grupie Task-Oriented istotne zmiany wykazały testy: FM Total (p=0,027), FM k.g. (p=0,026) i Reaching Performance (p=0,042).

Porównanie grup wykazało znaczące różnice w teście FM k.g. (p=0,009) oraz FIM (p=0,036).

Wnioski: Badania wykazały iż terapia wirtualna ma pozytywny wpływ na poprawę funkcji ręki u pacjenta poudarowego. Pacjenci w grupie TW wykazali lepszą poprawę motoryki kończyny górnej.

90

Słowa kluczowe: Udar mózgu, rehabilitacja, terapia wirtualna, ćwicze-nia ściśle określone.

Comparison between virtual therapy and therapy with task--oriented exercises in post-stroke recovery

Introduction: Stroke is one of the main causes of death and the first cause of the disability worldwide. The individuals affected by a stroke need repetitive and differentiated task practice in long-term rehabilitation. The intensive rehabilitation is still most important to maximize the recovery. Often, the traditional rehabilitation required more specific forms of treat-ment. Nowadays innovative technologies have been successfully introduced into rehabilitation programs to maximize the recovery. Virtual reality (VR) is an innovative technology consisting of a high-end user computer inter-face that involves real-time simulation and interactions through multiple sensorial channels. The purpose of the study was to compare whether the exercises executed in virtual reality are more effective than the task-orient-ed exercises performed in physical environment.

Materials and methods: Twelve patients affected by a single stroke (7-is-chemic and 5-hemorrhagic) occurring at least 1 year before the enrolment were treated and randomized into two groups: VR (n=6) and Task-Ori-ented (n=6). The Fugl-Meyer Motor scale (FM total), Fugl-Meyer Upper Extremity scale (FM UE), Functional Independence Measure (FIM), mod-ified Ashworth scale and Reaching Performance scale, were administered at the beginning and at the end of treatment.

Results: Statistically significant improvements were observed within the VR group for the following tests: FM total (p=0,027), FM UE (p=0,027) and FIM (p=0,028). In the Task-Oriented group, significant improvements were observed in: FM Total (p=0,027), FM UE (p=0,026) and Reaching Performance (p=0,042).

The significant differences between groups were observed in FM UE (p=0,009) and FIM (p=0,036).

Conclusions: Results revealed that treatment in virtual environment has a positive impact on recovery of upper limb in stroke patients. Patient showed better improvement when treated in VR.

Key words: Stroke, rehabilitation, virtual reality, task-oriented exercises.

91

Kiper Aleksandra1, Baba Alfonc2, Agostini Michaela2, Turolla Andrea2, Kiper Paweł2

1 Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Rzeszów, Polska2 Laboratorio di Cinematica e Robotica, Fondazione Ospedale San Camillo IRCCS,

Venezia, Italia

Wpływ terapii wirtualnej na proces usprawniania kończyny górnej u pacjentów po udarze mózgu

Wprowadzenie: Udar mózgu jest główną przyczyną niesprawności osób po 40 roku życia. Nowe formy rehabilitacji, które pozwalają na skuteczne rozwiązanie problemów wśród grupy chorych po udarze mózgu, stale się rozwijają. Coraz częściej tradycjonalne formy rehabilitacji są uzupełniane przez innowacyjne technologie. Terapia wirtualna jako jedna z nich skie-rowana jest głównie do usprawniania kończyny górnej. Jest ona oparta na zjawisku plastyczności mózgu, dzięki której możliwy jest powrót sprawności funkcjonalnej poprzez ponowną naukę ruchu. Celem pracy było przedsta-wienie skuteczności terapii wirtualnej w leczeniu chorych po udarze mózgu.

Materiał i metody: Przegląd literatury naukowej opublikowanej w języ-ku polskim oraz angielskim w okresie czasu od 1997 do 2014 roku.

Wnioski: Tradycyjna rehabilitacja w połączeniu z innowacyjnymi tech-nologiami daje lepsze efekty niż zastosowanie samych ćwiczeń ruchowych. Terapia wirtualna doskonale nadaje się do usprawniania niedowładnej kończyny górnej pacjenta poudarowego. Dzięki ćwiczeniom związanym z czynnościami życia codziennego, umożliwia pacjentom praktyczne wy-korzystanie nabytych umiejętności.

Słowa kluczowe: terapia wirtualna, udar mózgu, kończyna górna

The effect of virtual therapy on recovery of the upper extremity in post-stroke patients

Introduction: Stroke is the leading cause of disability among people aged over 40 years. New rehabilitation methods, enabling to solve effective-ly the problems of this group of patients, are constantly being developed. More and more often, the traditional forms of recovery are accompanied

92

by innovative technologies. One of them is virtual reality therapy, predom-inantly used in upper limb therapy. It is based on the phenomenon of brain plasticity, which enables the patients to relearn their motor skills. The aim of this study is to present virtual reality therapy method and its application in the post-stroke rehabilitation of upper limb.

Materials and methods: Review of the literature published in English and Polish from 1997 to 2014.

Conclusion: Virtual reality therapy is a perfect method of upper limb rehabilitation after stroke. This therapy, by creating virtual tasks directly connected with patients’ everyday life, enables the patients to use the skills acquired during their rehabilitation more easily.

Key words: virtual reality therapy, stroke, upper limb

93

Kiryanava Hanna, Walczuk Edward Zakład Opieki Zdrowotnej «Grodzieńska Centralna Miejska Przychodnia», Grodno, Białoruś

Programy wczesnej rehabilitacji medycznej pacjentów mających złośliwe nowotwory kobiecych narządów płciowych

po skończonym leczeniu radykalnym

Wprowadzenie:. Celem niniejszego badania jest opracowanie i wdrąże-nie programów wczesnej rehabilitacji medycznej dla pacjentów mających złośliwe nowotwory kobiecych narządów płciowych po skończonym lecze-niu radykalnym.

Materiał i metody: Dla oceny skuteczności prowadzonych zabiegów rehabilitacyjnych stworzono podstawową i kontrolne grupy pacjentów. Do składu grupy podstawowej weszło 287 obserwacji pacjentów, którzy skończyli kurs stacjonarnej rehabilitacji medycznej po wdrążeniu opraco-wanych protokołów wczesnej rehabilitacji medycznej. Dla grupy kontro-lnej stworzono bazę danych obejmującą obserwację retrospektywną 127 pacjentów, którzy skończyli kurs stacjonarnej rehabilitacji medycznej w la-tach 2008 – 2009.

Wyniki:. U pacjentów mających choroby kobiecych narządów płcio-wych jako jedno z kryteriów skuteczności po kursie rehabilitacji przyjęto zmianę objętości kończyn dolnych. Z wysokim stopniem prawdopodo-bieństwa (р<0,05) perymetr kończyny zmniejszał się o – 1,48 cm.

Wnioski: Innowacyjność naukowa niniejszego badania polega na tym, że praktycznej ochronie zdrowia proponuje się kompleksowe programy wczesnej rehabilitacji medycznej pacjentów z chorobami onkologicznymi, przewidujące rozdziały rehabilitacji psychologicznej i fizycznej, fizjoterapii aparatowej, diety, leczenia farmaceutycznego, dowodzi się także ich sku-teczność ekonomiczna.

Słowa kluczowe: rehabilitacja medyczna, programy wczesnej rehabili-tacji medycznej, onkologia

94

Programs of early medical rehabilitation of patients with malignant neoplasms of the female genital organs after

completed radical treatment

Objective. The purpose of this research is to develop and implement early medical rehabilitation programs for patients with malignant neo-plasms of the female genital organs after completed radical treatment.

Materials and Methods: To assess the effectiveness of rehabilitation measures was formed the main and control group of patients. The main group included 287 observations of patients which finished course of stationary medical rehabilitation after implementation of the developed protocols of early medical rehabilitation. For the control group was made a database consisting of a retrospective monitoring 127 patients who com-pleted the course of stationary medical rehabilitation in 2008-2009.

At patients with diseases of the female genital organs as one of the performance criteria after a course of rehabilitation was made change of the volume of the lower extremities. With a high degree of significance (p <0.05) decreased limb circumference of 1 cm to 1.48 cm.

Conclusions:The scientific novelty of this research is that to the prac-tical health care offered comprehensive programs for early medical reha-bilitation of patients with cancer, including sections of the psychological and physical rehabilitation, physiotherapy, diet, medication effects, proved their economic efficiency.

Keywords: medical rehabilitation, a program of early medical rehabili-tation, oncology

95

Kiwerski Jerzy E. Wyższa Szkoła Rehabilitacji, WarszawaMazowieckie Centrum Rehabilitacji w Konstancinie.

Urazy kręgosłupa u osób w wieku podeszłym

Analizie retrospektywnej poddano grupę 358 pacjentów w wieku po-wyżej 60 roku życia, leczonych uprzednio w ciągu kolejnych piętnastu lat, stanowiącą około 19% ogółu leczonych z powodu urazu kręgosłupa w analizowanym okresie. Najczęściej leczyliśmy urazy dolnego segmentu kręgosłupa szyjnego. W przeciwieństwie do typowych złamań osteopo-rotycznych – uszkodzenia urazowe rzadko dotyczyły piersiowego odcin-ka kręgosłupa. Zwraca uwagę duża liczba całkowitych uszkodzeń rdzenia (33%), co w urazach odcinka szyjnego i górnego piersiowego stwarza duże zagrożenie życia chorych w zaawansowanym wieku (śmiertelność w okre-sie obserwacji – ponad 15%).

W postępowaniu leczniczym wykorzystywaliśmy zarówno metody zachowawcze, jak i operacyjne, ale u osób starszych leczenie operacyjne jest rzadziej stosowane niż w młodszych grupach wiekowych z uwagi na częste obciążenia internistyczne oraz nierzadko – brak zgody pacjenta na wykonanie operacji. Powikłania częściej występują u osób starszych – ze zmniejszoną wydolnością układu krążenia, oddechowego, zwykle obciążo-nych dodatkowymi schorzeniami internistycznymi. Najliczniejsze były po-wikłania oddechowe (około 30%), moczowe (19%), przebiegające zwykle w formie uporczywych infekcji dróg moczowych, odleżyny stwierdziliśmy w około 7% przypadków.

U chorych w wieku podeszłym trudno jest odzyskać zdolność do spraw-nego chodzenia z uwagi na ogólne upośledzenie sprawności, jednakże cho-dząc bez zaopatrzenia ortotycznego opuściło szpital blisko 50% leczonych, a wraz z chodzącymi z zaopatrzeniem ortotycznym – ponad 60% hospita-lizowanych, około 20% pacjentów korzystało w lokomocji jedynie z wózka inwalidzkiego.

96

Spine injuries in the elderly

Retrospective analysis has been made in a group of 358 patients over the age of 60, treated previously over the next fifteen years, representing about 19% of the total treated for spine injury over the period. The most com-monly treated injuries was the lower part of cervical spine. Unlike typical osteoporotic fractures - traumatic injuries rarely involved thoracic spine. Draws attention to the large number of total core damage (33%), which in the injuries of the cervical and upper thoracic fraught with danger of life in patients with advanced age (mortality during follow - more than 15%). In the treatment we used conservative methods both medicinal and opera-tional, but in the elderly surgery is less frequently used than in the younger age groups due to the frequent of chronic diseases and often-no patient consent for the execution of the operation. Complications are more likely to occur in older people with reduced function of the circulatory system, respiratory system, usually loaded with additional chronic diseases. Most numerous were the complications (about 30%), calcium (19%), slabs, usu-ally in the form of persistent urinary tract infections, bed sores found in about 7% of cases. In elderly patients, it is difficult to recover the ability to walk due to a general impairment, however, 50% of the treated left the hos-pital without the ortopedic aids, and with ortopedic aids – more than 60% . 20% of patients used in transportation only from a wheelchair.

97

Klukowski Krzysztof Wydział FizjoterapiiOlsztyńska Szkoła Wyższa im. J. Rusieckiego, Olsztyn

Wykorzystanie działu Medycyna Sportowa Medical Tribune dla potrzeb fizjoterapii – jubileusz 10. lecia

W roku 2016 przypadł jubileusz 10.lecia ustanowienia w czasopiśmie medycznym „Medical Tribune” działu Medycyna Sportowa. Jest on głównie skierowany do lekarzy rodzinnych oraz osób pracujących ze sportowcami, pragnących odświeżyć swoje wiadomości w tej dziedzinie wiedzy medycz-nej. W tematyce artykułów uwzględniono także zagadnienia fizjoterapii i rehabilitacji, mając na uwadze doskonalenie zawodowe fizjoterapeutów. Z zaproponowanej formy edukacji korzystają również lekarze z tzw. kur-su ABC Medycyny Sportowej, ubiegający się o certyfikat dopuszczający do badań z orzecznictwa sportowo-lekarskiego oraz lekarze specjalizujący się w medycynie sportowej. Program edukacyjny w MT objęty jest patronatem naukowym Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej. Autorami arty-kułów są osoby mające określony dorobek w zakresie medycyny sporto-wej, bądź nauk pokrewnych np. rehabilitacji, fizjoterapii, lub związanych ze sportem. Szybka aktualizacja danych klinicznych w istotnym stopniu uzupełnia podstawową wiedzę zawartą w podręcznikach i publikacjach z dziedziny medycyny sportowej i rehabilitacji. Przykładowo w artykułach przedstawiono zastosowanie różnych metod kinezyterapii w wybranych schorzeniach – endokrynologicznych, neurodegeneracyjnych, otyłości, osteoporozie, POChP, jak również wykorzystanie różnych metod medy-cyny fizykalnej w terapii urazów narządu ruchu sportowców i rekreantów.

Use of Sports Medicine Medical Tribune department for physiotherapy purpose – 10th Anniversary

In the 2016 there is the 10th anniversary of establishing in the medical journal “Medical Tribune” (MT) Sports Medicine department. It is primarily addressed to family doctors and people working with athletes who wants to refresh their knowledge in the field of medical science. In article’s content

98

there are also issues related to physiotherapy and rehabilitation, with a scope of professional improvement addressed to physiotherapists. So-called ABC Sports Medicine Course doctors also use this form of education, applying for a certificate allowing to examine the preparticipation physical evalua-tion (PPE) of sports and medical doctors specializing in sports medicine. MT educational program is covered by the patronage of the Polish Society of Sports Medicine. Article’s authors have specific achievements in the field of sports medicine or related disciplines, eg. rehabilitation, physiotherapy or sports-related. Quick update of clinical data significantly adds information to the basic knowledge from textbooks and publications in the field of sports medicine and rehabilitation. For example, in selected article there is a pres-entations of a various methods of kinesitherapy in selected diseases - endo-crine disorders, neurodegenerative disorders, obesity, osteoporosis, COPD, as well as the use of different methods of physical medicine in the treatment of musculoskeletal injuries of athletes and sportsmen.

99

Knap V.1,2, Takáč P.1, Ondová P.1 Ištoňová M.1,2,, Oravcová K.1

1 Univerzita Pavla Jozefa Šafárika, Lekárska fakulta [Uniwersytet im. Pavla Jozefa Šafárika], Klinika fyziatrie, balneológie a liečebnej rehabilitácie [Klinika Fizjatrii, Balneologii i Rehabilitacji Leczniczej], Szpital Uniwersytecki im. L. Pasteura, Tr. SNP nr1, Koszyce, Republika Słowacka.

2 Vysoká škola zdravotníctva a sociálnej práce sv. Alžbety [Wyższa Szkoła Służby Zdrowia i Pracy Społecznej św. Elżbiety], ul. Palackého nr 1, Bratysława, Republika Słowacka.

Procedury fizjoterapeutyczne w leczeniu zespołu cieśni w kończynie górnej

Wstęp: Zespół cieśni w kończynie górnej należy do grupy chorób kom-presyjnych układu nerwowego, tzw. neuropatii. Terminu tego używa się w odniesieniu do ucisku na nerwy peryferyjne kończyny w miejscu natu-ralnych zwężeń, gdzie nerw znajduje się w pobliżu sąsiednich i mało ela-stycznych tkanek Na kompresję nerwu mają wpływ: patologiczny rozrost tkanki łącznej, stany zapalne, niestandardowe odległości między ścięgna-mi, obciążenia mechaniczne, blokady stawów, złamania kości, choroby en-dokrynologiczne i metaboliczne. W fizjoterapii należy skoncentrować się na samej przyczynie uciskania nerwu lub naczynia krwionośnego. Miejsce anatomicznie zwężonej przestrzeni może zwęzić się jeszcze bardziej, uci-skając w ten sposób przebiegające w pobliżu struktury nerwowe i naczy-niowe. Najbardziej czułą na ucisk tkanką w tym obszarze jest nerw pery-feryjny. Stosowane w leczeniu zespołu cieśni procedury fizjoterapeutyczne koncentrują się na usuwaniu przyczyn schorzenia, dlatego oddziałuje się na poziomie wszystkich struktur w okolicy zwężenia, które spowodowały kompresję. Diagnostyka polega na wykluczeniu innych ważnych schorzeń, starannej anamnezie, badaniu fizykalnym i ocenie badań pomocniczych.

Cel: Celem pracy było podkreślenie znaczenia fizjoterapii w leczeniu różnych zespołów cieśni kończyny górnej z wykorzystaniem najnowszych metod terapii fizjoterapeutycznych.

Materiał i metody: W pracy prezentujemy grupę 28 pacjentów z dia-gnozą zespołu cieśni kończyny górnej, w tym 17 kobiet i 11 mężczyzn w wieku od 26 do 72 lat – średnia wieku wynosiła 49 lat. Ocenie podlegał stan intensywności bólu i deficyt funkcjonalny przed i po odbyciu trwają-cego 4 tygodnie leczenia rehabilitacyjnego.

100

Wyniki: Po 4-tygodniowym kompleksowym leczeniu rehabilitacyj-nym ukierunkowanym na usunięcie zespołu cieśni kończyny górnej do-szło do zmniejszenia bólu i wznowienia funkcji dotkniętej schorzeniem kończyny górnej.

Wnioski: W wyniku stosowania ukierunkowanej terapii zespołu cieśni kończyny górnej u większości naszych pacjentów doszło do istotnej popra-wy stanu funkcjonalności i zmniejszenia bólu. Zakładanym mechanizmem oddziaływania fizjoterapii jest poprawa ukrwienia w dotkniętym obszarze, zmiana stosunku sił biomechanicznych działających na dotknięte scho-rzeniem struktury stawu, dzięki czemu możliwe jest osiągnięcie poprawy funkcjonalności i przeciwdziałanie nawrotowi schorzenia.

Słowa kluczowe: zespół cieśni kanału nadgarstka, kończyna górna, te-rapia, ból, fizjoterapia.

Physiotherapy treatment techniques for nerve entrapment of the upper limbs.

Introduction: Nerve entrapment syndromes belong to the individual group of compressive syndromes of the nerve system, so called neuropa-thies. This term is used because there is an evident impression of periph-eral limb nerves in physiological areas where the nerve is gripped by other less-malleable tissues.

The pathological overgrowth of connective tissue, inflammation, oede-ma, abnormal tendon distances, mechanical muscle overloading, joint blockages, fractures of bones, and endocrine and metabolic disorders in-volved in the compression of the nerve.

In the field of physiotherapy, it is important to focus on the root causes of nerve or blood vessel impairment. A narrow anatomical area may be-come even narrower, thus compressing other nerve and vascular structures. The peripheral nerve is the most sensitive tissue in the area of impairment. The basic principle behind physiotherapeutic procedures in the treatment of nerve entrapment syndromes is to remove the cause of disease, which necessarily affects all of the structures which have induced compression—neighbouring structures included.

A diagnosis is based on the exclusion of other serious diseases, a careful taking of the patient’s history, a physical examination, and an assessment of auxiliary examinations.

101

Purpose: The purpose of this work was to highlight the importance of targeted physiotherapy in the treatment of nerve entrapment syndrome in the upper limb using the latest physiotherapeutic techniques.

Material and methods: In this work, 28 patients are presented as di-agnosed with nerve entrapment syndrome in the upper limb. 17 of them are women and 11 are men, ranging in age from 26-72 years old with an average age of 49 years. We evaluated the pain condition, pain intensity, and also functional deficits before and after rehabilitation treatment over a duration of four weeks.

Results: After four weeks of complex rehabilitation treatment based on the elimination of nerve entrapment syndrome in the upper limb, the pain of the upper limb decreased and its function was recovered.

Conclusion: As a result of targeted therapy towards nerve entrapment syndrome in the upper limb, the functional condition of the majority of our patients has improved and their pain was reduced.

The expected mechanism of this kind of physiotherapy is to improve blood circulation in the affected area, adjust the biomechanical forces that affect joint structures, improve the functional condition, and prevent a re-lapse of the disease from occurring.

Keywords: Nerve entrapment. Upper limb. Therapy. Pain. Physiotherapy

102

Kołodziej Magdalena1,2

1 Monash Biomedical Imaging, Monash University, Victoria, Australia2 Katedra Zdrowia Publicznego, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Wydział

Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Wybrane badania obrazowe w diagnostyce uszkodzeń mózgu u dorosłych i u dzieci oraz uszkodzeń chrząstki stawowej u dorosłych realizowane w Monash Biomedical Imaging

Uniwersytetu Monash w Melbourne

Podstawowe cele oraz miejsce MBI w strukturze Monash University poddano analizie w części wstępnej referatu. W tej części zawarto również wybrane informacje o podstawowym wyposażeniu technicznym. Wyposa-żenie to determinuje rodzaj i zakres prowadzonych badań.

Szczególnie istotnym problemem badawczym realizowanym we współ-pracy z USA jest projekt ASPREE (ASPirin in Reducing Events in the El-derly- Aspiryna jako środek redukujący występowanie niepożądanych zdarzeń w wieku podeszłym). Celem badania ASPREE jest określenie czy podawanie niskiej dawki aspiryny zdrowym ludziom w podeszłym wieku może znacząco poprawić jakość życia zapobiegając demencji oraz istotnym problemom ze sprawnością fizyczną. Część badań przeprowadzana w MBI jest związana z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego w szczególno-ści zbadanie wpływu aspiryny na grubość oraz parametry biomechaniczne chrząstki stawowej pod wpływem zażywanej przez uczestników aspiryny. Próby kliniczne rozpoczęły się w 2014 roku – oczekujemy na końcowy ra-port z badań klinicznych.

Dzięki współpracy wielu naukowców z różnych dziedzin udało się opra-cować protokół angiografii w MRI bez konieczności podawania środka kon-trastowego. Protokół ten bazuje na technice ASL (arterial spin labelling) któ-ra pozwala na mapowanie naczyń krwionośnych poprzez mapowanie krwi. Wyniki: badań pozwolą na wcześniejsze zaplanowanie celowanej fizjoterapii.

Równie ważne z punktu widzenia fizjoterapii okazują się być badania przedkliniczne. Ze względu na zmniejszoną zdolność płuc do wentylacji oraz poprzez zastosowanie sztucznej wentylacji u wcześniaków płuca ule-gają uszkodzeniu a ilość tlenu dostarczana do mózgu jest niedostateczna co w konsekwencji może prowadzić do poważnych następstw neurologicznych.

103

Do prawidłowego i optymalnego wyboru postępowania medycznego niezbędna jest dobra diagnostyka obrazowa. W przypadku fizjoterapii, oprócz bardzo istotnego badania podmiotowego pomocne mogą być no-woczesne techniki obrazowania, które pozwalają nie tylko na ocenę stanu pacjenta ale również na ewaluację wyników pracy fizjoterapeuty.

Słowa kluczowe: diagnostyka obrazowa, ASPREE, ASL, płuca wcze-śniaków

Imaging methods of adults and children brain’s diagnostics and knee osteoarthritis diagnostics in elderly people performed in

Monash Biomedical Imaging, Monash University in Melbourne

Main goals and place of MBI in the structure of Monash University along with a basic imaging facilities information are discussed in the in-troductory phase.

One of the crucial research, performed together with the USA is AS-PREE study (ASPirin in Reducing Events in the Elderly). The main goal of this research is to determine whether low-dose aspirin supplementation of healthy elderly people can improve their quality of life significantly. In MBI the part of ASPREE study, regarding knee osteoarthritis with a special attention to knee cartilage thickness is performed. Clinical trials have been started in 2014 and are still in progress.

Thanks to the cooperation of many researchers from different fields, the non-contrast enhanced brain MRI angiography has been developed. The protocol is based on ASL (arterial spin labelling) technique which allows for blood vessels mapping through blood mapping. Findings will help to plan an adjusted physiotherapy process.

Preclinical imaging research seems to be also important for physiother-apy. Because of mechanical ventilation, lung’s natural ventilation ability in preterm babies is decreasing. The oxygen amount transported to the brain is insufficient and in consequence it leads to serious neurological issues.

For the correct choice of medical treatment, it is necessary to perform appropriate imaging. In the case of physiotherapy imaging methods could be helpful not only in terms of patient assessment but also as self-evaluation.

Key words: imaging diagnostics, ASPREE, ASL, preterm infant’s lungs

104

Korabiewska Izabela, Lewandowska Monika, Boguszewski Dariusz, Białoszewski DariuszZakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Wpływ masażu klasycznego mięśni grzbietu na wybrane parametry układu krążenia

Wstęp: Masaż oddziałuje leczniczo nie tylko na konkretne schorzenia człowieka ale drogą odruchową wpływa na cały jego ustrój.

Celem pracy było określenie wpływu masażu klasycznego mięśni grzbietu na wybrane parametry układu krążenia.

Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 120 zdrowych studentów WUM, średnia wieku 24,3 ±2,5 lat, podzielonych losowo na 2 grupy: osoby z Grupy I zostały poddane zabiegowi masażu klasycznego mięśni grzbietu a z Grupy II pozostawały w pozycji spoczynkowej. W obu grupach doko-nano dwukrotnie pomiaru wybranych parametrów układu krążenia (war-tość ciśnienia tętniczego krwi, tętna oraz saturacji).

Do analizy wyników użyto programu Statistica wer.9.1PL, testu Chi-kwa-drat i testu kolejności par Wilcoxona, za poziom istotny przyjęto p<0,05.

Wyniki: Średnia wartość ciśnienia skurczowego przed badaniem w Grupie I wyniosła 118,3 mmHg a w Grupie II 117,8 mmHg. Wartości te uległy po zabiegu zmniejszeniu w obu badanych grupach, odpowiednio o 4,5 mmHg (p<0,05) w Grupie I oraz o 3,4 mmHg w Grupie II. Średnia wartość ciśnienia rozkurczowego przed zabiegiem wyniosła dla obu grup 72,5 mmHg, różnice wystąpiły po zabiegu: w Grupie I nastąpił wzrost o 0,3 mmHg, a w Grupie II spadek o 1,5 mmHg. W Grupie I i II po zabiegu średnia wartość tętna obniżyła się (1,3% vs.0,6%) a poziom saturacji wzrósł istotnie statystycznie tylko w Grupie I (o 1%) .

Wnioski: • Masaż klasyczny mięśni grzbietu może powodować istotny staty-

stycznie spadek skurczowego ciśnienia krwi oraz wzrost saturacji. • Istnieje konieczność prowadzenia dalszych badań w celu określenia

wpływu masażu klasycznego na parametry układu krążenia u osób ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym.

Słowa kluczowe: masaż klasyczny, ciśnienie tętnicze, saturacja

105

Effect of Swedish massage of back muscles on chosen parameters of circulatory system

Introduction: Massage has therapeutic effect not only on chosen body conditions but also on the body (by means of reflex actions).

The aim of this work was to determine the effect of Swedish massage on chosen parameters of circulatory system.

Materials and methods: 120 healthy students of WUM, aged 24.3 ±2.5, participated in the study. The participants were randomly assigned to two groups: students in Group I had a Swedish massage of the back, students in Group II remained in a resting position. Chosen parameters (blood pres-sure, pulse rate and saturation) of the circulatory system were tested twice in both groups.

The following were used to analyse the results: Statistica ver.9.1PL, chi-squared test and Wilcoxon signed-rank test; p-value <0.05 was chosen.

Results: Average systolic blood pressure before the study in Group I was 118.3 mmHg, in Group II 117.8 mmHg. These results lowered in both study groups after the treatment by 4.5 mmHg (p<0.05) in Group I and by 3.4 mmHg in Group II, respectively. Average diastolic blood pres-sure before the treatment was 72.5 mmHg in both groups. After the treat-ment some differences were noticed: Group I experienced an increase of 0.3 mmHg, Group II experienced a decrease of 1.5 mmHg. In both groups after the treatment average pulse rate decreased (1.3% vs.0.6%). Saturation increased statistically significantly only in Group I (by 1%).

Conclusions:• Swedish massage of back muscles may cause statistically significant

decrease of systolic blood pressure and increase of saturation.• Further research is required to determine the influence of Swedish mas-

sage on circulatory system parameters in patients with hypertension.Key words: Swedish massage, blood pressure, saturation

106

Kosmol Andrzej2, Morgulec-Adamowicz Natalia1, Molik Bartosz2

Wydział Rehabilitacji AWF Warszawa1 Zakład Adaptowanej Aktywności Fizycznej2 Zakład Sportu Niepełnosprawnych

Adaptowana aktywność fizyczna i sport w rehabilitacji – między teorią a praktyką

Poszukiwanie rozwiązań, które będą sprzyjały procesowi jak najszyb-szego powrotu człowieka chorego lub niepełnosprawnego do normalności w życiu codziennym wymaga rehabilitacji, w której powinno uwzględniać się elementy ekosystemu, z którymi człowiek styka się na co dzień i musi sobie z nimi radzić. Jednym z najważniejszych osiągnięć rehabilitacji było włączenie aktywności fizycznej do procesu usprawniania. Powstałe mode-le w tym zakresie odnoszą się tak do ochrony jak i profilaktyki zdrowia (Rimmer 1999). Ważnym elementem tych modeli jest aktywność fizycz-na. Obecność aktywności fizycznej oraz sportu dla osób z ograniczeniami funkcjonalnymi i fizycznymi odnosi się dzisiaj szczególnie mocno do ram adaptowanej aktywności fizycznej (APA Steadward 2003, Sherrill 2004), igrzysk paraolimpijskich, olimpiad specjalnych, promocji zdrowia, ale tak-że rehabilitacji i medycyny. Kiphard (1990) uznał, że adaptowana aktyw-ność fizyczna jest dziedziną ukierunkowaną na praktykę, w której stykają się koncepcje pedagogiczne i terapeutyczne. Termin ten odnosi się zarówno do oddziaływań leczniczych jak i adaptacyjnych w wychowaniu fizycznym (APE), jest aktywną metodą rehabilitacji fizycznej jak i psychospołecznej, obejmuje także współzawodnictwo osób niepełnosprawnych. Adaptowana aktywność fizyczna jest silnie powiązana z ekologicznym zrozumieniem systemu obejmującego wzajemne relacje pomiędzy jednostką (pacjentem), środowiskiem i zadaniem (Kiphard 1983).

Podejście uwzględniające te relacje rzadko jest doceniane w Polsce przez fizjoterapeutów, czy też innych specjalistów ochrony i promocji zdrowia.

Stąd celem pracy jest przedstawienie założeń teoretycznych takiego po-dejścia i możliwości implementacji tych założeń do praktyki rehabilitacyjnej.

107

Adapted physical activity and sport in rehabilitation - between theory and practice

The search for solutions that will enhance the process of returning of a sick or disabled person to regular everyday life, as soon as possible, requires therapy (rehabilitation). It should take into account the elements of the eco-system, which the person comes into contact every day and must deal with them. One of the most important achievements of the rehabilitation was to include physical activity into the process. Existing models, in this regard, re-fer to both: health protection and prevention (Rimmer 1999). An important part of these models is physical activity. The presence of physical activity and sport for people with functional and physical limitations today particularly strongly relates to framework of adapted physical activity (APA Steadward 2003 Sherrill 2004), Paralympics, Special Olympics, health promotion, as well as rehabilitation and medicine. Kiphard (1990) recognized adapted physical activity as a field focused on practice, which combines pedagogical and therapeutical concepts. APA term refers to therapeutic effects, adapted physical education (APE), is an active method of physical and psychosocial rehabilitation and also includes competition of individuals with disabilities. Adapted physical activity is strongly associated with ecological understand-ing of the system including the relationship between the individual (patient), the environment and the task (Kiphard 1983).

An approach based on these relationships is rarely appreciated in Po-land by physical therapists or other specialists in the filed of protection and promotion of health.

Hence, the aim of this work is to present the theoretical assumptions of this approach and possibilities of implementing these principles to the practice of rehabilitation.

108

Korolkova Anastasiia, Rakhman Paviel, Rakhman ViktoriiaKharkiv, Ukraine

Orthotics in the complex rehabilitative treatment of disorders of the musculoskeletal system in children

Objective: To present the possibilities of using modern orthotics in the complex treatment of children with disorders of the musculoskeletal system.

Material and methods: Over last 10 years fitting different segments of the musculoskeletal system applied in more than 5 thousand children. Used orthotics with several mechanisms of action: fixed, unloading (weight bearing), corrective, combined.

Results: We used two areas in the orthotics. 1) Customized orthotics. 2) Orthoses using the developed sizes, which allows selection of the required orthosis in almost any clinical situation in the shortest possible time and with minimum costs.

Benefits of orthotics: individual and fast production; the possibility of repeated remodeling orthosis in the treatment process; functionality and comfort of the product, light weight; improvement of hygienic care and the possibility of physical functional treatment; cost effectiveness; durability; aesthetics; ease and convenience for patients to use. Also widely use poly-meric bandages such as Scotch Сast and Soft Cast - they are well adapted for any anatomical segment of the body, are light weight, high strength and durability, radiolucent.

Conclusion: The use of orthoses of various designs in children with dis-eases and injuries of the musculoskeletal system provides: the stability of the damaged segment; favorable conditions for recovery processes; the bal-ance of the segment; is the prevention of deformations and displacements, and if necessary can conduct a gradual, phased elimination of deformation while maintaining satisfactory joint function. Analysis of the treatment of children with pathology of the musculoskeletal system showed that the use of orthotic devices significantly improves the results of treatment of this challenging group of patients, and gives reason to recommend them for wide clinical use.

Keywords: Orthotics, pathology of the musculoskeletal system in children.

109

Ortezowanie w kompleksowej rehabilitacji zmian patologicznych układu kostnego u dzieci

Wprowadzenie: celem pracy było przedstawienie możliwości wykorzy-stania ortez w kompleksowym leczeniu patologii układu kostnego u dzieci.

Materiał i metody: na przestrzeni ostatnich 10 lat ortezowanie różnych segmentów układu kostnego zastosowano u ponad 5 tys. dzieci. Wykorzy-stywano następujące mechanizmy działania ortez: stabilizowanie, oddcią-żanie, korygowanie, kompensowanie, kombinowanie.

Wyniki: stosowano dwa wzajemnie uzupełniające się kierunki w orte-zowaniu:

• indywidualny • wykorzystywaniem rozpracowanych typowych wymiarów, co daje

możliwość dobrania ortezy w każdym klinicznym przypadku, w krót-kim terminie i z minimalnymi kosztami. Przewaga wykorzystywania ortez: indywidualne i szybkie wyprodukowanie, możliwość modelo-wania i przerabiania ortez w trakcie leczenia, funkcjonalność i kom-fort wyrobu, niewielka waga; łatwość dbania o higienę, możliwość przeprowadzenia fizjo-funkcjonalnego leczenia; ekonomiczność, es-tetyczność i wytrwałość ortez; prostota i wygoda w korzystaniu przez chorego. Szeroko wykorzystujemy bandaże typu Scotch Сast oraz Soft Cast – one dobrze pasują do każdego anatomicznego segmentu ciała, lekkie, stabilne, długotrwałe, pozwalają na wykonanie zdjęć rtg.

Wnioski: wykorzystywanie ortez różnych konstrukcji u dzieci ze scho-rzeniami układu kostnego zabezpiecza: unieruchomienie uszkodzonego segmentu; dobre warunki do regeneracyjnych procesów; zabezpieczenie opornej funkcji segmentu; jest również dobrą profilaktyką przed możliwo-ścią rozwinięcia się deformacji i przesunięć, a w razie potrzeby pozwala wykonać korektę deformacji z pozostawieniem anatomicznej funkcji sta-wu. Analiza leczenia dzieci z patologią układu kostnego pokazała, że stoso-wanie ortez tworzy możliwości znacznie lepszej skuteczności leczenia u tej ciężkiej kategorii chorych i daje podstawy do zalecenia szerokiego stoso-wania ich w klinicznej praktyce.

Słowa kluczowe: ortezowanie, patologia układu kostnego u dzieci.

110

Kossakowska Karolina¹, Szczepanik Marcin², Woszczak Marek²,³ 1 Pracownia Metodologii Badań Psychologicznych i Statystyki, Instytut Psychologii

UŁ, Łódź, ul. Smugowa 10/12 2 Zakład Rehabilitacji USK nr 1 U.M. im. N. Barlickiego w Łodzi3 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Zadowolenie z efektywności procesu fizjoterapii terapii a objawy zaburzeń nastroju

Wprowadzenie: Przebieg procesu fizjoterapii zależy od wielu czynni-ków, do których zalicza się warunki ściśle związane z samym schorzeniem (np. ciężkość urazu, czas trwania choroby/dolegliwości) lub procesem fi-zjoterapeutycznym (np. rodzaj oddziaływań fizjoterapeutycznych, czas trwania zabiegów) a także czynniki o charakterze psychologicznym. To one, m.in. poprzez oddziaływanie na motywację pacjenta do leczenia czy kształtowanie właściwego nastawienia do choroby mogą istotnie determi-nować efektywność leczenia fizjoterapeutycznego.

Celem prezentowanych badań jest odpowiedź na pytanie jaką rolę od-grywają objawy depresji w ocenie efektywności procesu fizjoterapii przez pacjentów.

Materiał i metody:Prezentowane badania przeprowadzono w latach 2015-2016 w dwóch łódzkich ośrodkach – Przychodni Rehabilitacyjnej NZOZ Multimed oraz Zakład Rehabilitacji USK nr 1 U.M. W badaniach wzięło udział 83 pacjentów (52 kobiety i 31 mężczyzn), którzy korzysta-li z zabiegów fizjoterapeutycznych w trybie ambulatoryjnym. Średni wiek badanej populacji wyniósł 45,63 (SD=12,94). Wykorzystano: ankietę de-mograficzną własnej konstrukcji, Skalę Akceptacji Choroby, Skalę CES-D d pomiaru depresji oraz Skalę Wzrokowo-Analogową.

Wyniki: Większość badanych (42,2%) zadeklarowała brak odczuwa-nej poprawy w efekcie leczenia, choć poziom nasilenia bólu odczuwane-go przez rozpoczęciem zabiegów jest istotnie statystycznie wyższy niż ból po ich zakończeniu. Analiza regresji pokazała, że łącznie 63% wariancji zmiennej niezależnej jaką jest ocena efektywności leczenia wyjaśniają kolejno: nasilenie objawów depresji, poziom akceptacji doświadczanych dolegliwości, nasilenie dolegliwości bólowych po zakończeniu oddziały-wań fizjoterapeutycznych i na końcu poziom odczuwanego bólu przed le-

111

czeniem. W badaniach uwzględniono obecność schorzeń oraz stresorów psychospołecznych, długości trwania fizjoterapii, liczbę zabiegów oraz typ oddziaływań fizjoterapeutycznych.

Wnioski Obecność objawów depresji może znacznie utrudniać prze-bieg procesu fizjoterapii i determinować ocenę jej efektywności w oczach pacjenta, zaś akceptacja choroby wraz z towarzyszącymi jej dolegliwościa-mi bólowymi wpływa na bardziej pozytywną ocenę przebytych zabiegów. Współpraca fizjoterapeuty z psychologiem w zakresie rozpoznania symp-tomów depresji i wsparcia w radzeniu sobie z dolegliwościami, w tym po-moc w kształtowaniu pozytywnego nastawienia do choroby mogą pozy-tywnie wpływać na efektywność procesu fizjoterapeutycznego.

Słowa kluczowe: fizjoterapia, efektywność procesu leczenia, zaburzenia nastroju

Satisfaction with the efficiency of physiotherapy treatment and the symptoms of mood disorders

Introduction The process of physiotherapy depends on many factors, including the conditions closely related to the disease (i.e. ilness’ severity, the duration of the disease) or process of physiotherapy (i.e. type of and duration of treatment) as well as psychological variables. This psycholog-ical factors improve patient’s motivation for treatment or shape attitudes towards the disease what can significantly determine the effectiveness of physiotherapy treatment.

The aim of this study is to answer the question whether symptoms of depression have an impact on patient’s evaluation of the effectiveness of physiotherapy.

Material and methods The study was conducted in 2015-2016 at two centers in Lodz - Outpatient Rehabilitation NZOZ Multimed and Depart-ment of Rehabilitation USK 1 UM. The study involved 83 patients (31 men and 52 women) who have used outpatient physical therapy. Mean age of study population was 45,63 (SD=12,94). Patients completed a set of self-re-port questionnaires: demographic survey, Health Behavior Inventory, Ac-ceptance of Illness Scale, The Center for Epidemiologic Studies Depression Scale and Visual-Analogue Scale.

112

Results The majority of respondents (42.2%) declared the lack of per-ceived improvement as a result of treatment, although the level of pain experienced before treatment was significantly higher than the pain after treatment. Regression analysis showed that a total of 63% of the variance of the independent variable which was effectiveness of treatment explain: the severity of depressive symptoms, the level of acceptance of illness, severity of pain after physiotherapy and at the end the level of pain before treatment. The analysis included the presence of diseases and psychosocial stressors, the duration of physiotherapy as well as number and type of treatments.

Conclusion Depressive symptoms can greatly hinder the process of physiotherapy and determine the evaluation of its effectiveness. The accept-ance of illness and pain affect a more positive assessment of the treatments. Cooperation physiotherapist with psychologist in terms of recognition of the symptoms of depression and support in dealing with its, including as-sistance in developing a positive attitude towards the disease can positively influence the efficiency of the process of physiotherapy.

Keywords: physiotherapy, the effectiveness of the treatment process, mood disorders

113

Kozieł Aneta¹¹ Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Znaczenie terapii logopedycznej w usprawnianiu kompetencji językowej i komunikacyjnej dziecka z FAS – studium przypadku

Wprowadzenie: Istnieje wiele czynników, które mogą uszkodzić płód. Do tej grupy teratogenów zalicza się także alkohol. Picie alkoholu przez kobietę w trakcie ciąży, może skutkować wystąpieniem u dziecka licznych zaburzeń rozwojowych nazwanych Płodowym Zespołem Alkoholowym (Fetal Alco-hol Syndrome – FAS). U kobiety w ciąży, po uformowaniu się łożyska każdy procent etanolu dostarczony do jej organizmu, dociera również do płodu i jest rozprowadzony do większości jego narządów, ale głównie koncentruje się w mózgu rozwijającego się dziecka. Zakłóca to liczne procesy zachodzą-ce w mózgu płodu: zaburzenia motoryki, problemy sensoryczne, zaburzenia związane z uczeniem się, trudności społeczne, trudności w samodzielnym funkcjonowaniu, a także analizowane trudności językowe.

Celem pracy był opis zaburzeń kompetencji językowej i komunikacyj-nej dziecka z Alkoholowym Zespołem Płodowym (FAS).

Materiał i metody: Analiza zaburzeń językowych i komunikacyjnych dotyczyła siedmioletniej dziewczynki z zespołem FAS. W zaprezentowa-nych badaniach podstawową metodą badawczą jest studium przypadku.

Wyniki: U dziecka obserwuje się trudności zarówno w zakresie percep-cji jak i ekspresji wypowiedzi. Obniżona jest sprawność motoryczna narzą-dów mowy. Dominującym problemem dziecka jest odbiór, interpretacja, zapamiętywanie i wykorzystanie informacji językowej. W zakresie kompe-tencji komunikacyjnej wskazano na trudności dziecka z inicjacją rozmowy, rozumieniem jej treści i utrzymaniem dialogu.

Wnioski: • Zakłócone czynności psychofizyczne związane z mową, • Zaburzony system językowy i posługiwanie się nim,• Obniżona sprawność systemowa,• Utrudnione nabywanie sprawności komunikacyjnych oraz budowa-

nie kompetencji kulturowej. Słowa kluczowe: FASD, zaburzenia językowe, komunikacja, mowa, te-

ratogen

114

Krasuski Marek1, Tederko Piotr2, Nyka Izabella3, Mycielski Jerzy4 1 Prywatna Specjalistyczna Praktyka Lekarska Krasuski Marek2 Klinika Rehabilitacji I Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego3 Oddział Rehabilitacji Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im prof.

A. Grucy w Otwocku4 Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego

Błędy w diagnostyce u osób kierowanych na rehabilitację. Analiza przykładu przypadku klinicznego.

Wstęp: Dokładna diagnoza stanu klinicznego chorego i postawienie właściwego pełnego rozpoznania, a więc choroby podstawowej i chorób współistniejących jest warunkiem bezpiecznej i skutecznej rehabilitacji. Problem błędów diagnostycznych w medycynie fizycznej i rehabilitacji nie został rozwiązany w wystarczającym stopniu.

Błąd diagnostyczny polega na postawieniu niewłaściwej diagnozy na skutek obiektywnie sprzecznego z zasadami obowiązującymi w medycynie postępowania lekarza. Błąd diagnostyczny może wynikać z błędów w bada-niu podmiotowym, przedmiotowym lub źle interpretowanych badaniach, w tym badaniach dodatkowych.

W procesie diagnostycznym posługujemy się algorytmem diagnostyki różnicowej, której istotą jest ocena prawdopodobieństwa, że występujące objawy kliniczne są typowe dla danej choroby. Złe zastosowanie algorytmu, niewłaściwie wyciągnięte wnioski z algorytmu mogą spowodować postawie-nie niewłaściwego rozpoznania chorobowego. W rehabilitacji ważne jest też pełne rozpoznanie chorobowe. Choroby współtowarzyszące mogą nasilać objawy choroby podstawowej, lub czynić objawy podstawowe mniej charak-terystycznymi. Obecność chorób współtowarzyszących może wpłynąć na błędne rozpoznanie choroby zasadniczej. Niepełne rozpoznanie chorobowe może istotnie wpływać na dalsze losy chorego, zwłaszcza jeśli nierozpoznane choroby z punktu widzenia życiowego są istotniejsze niż choroba rozpozna-na. Z punktu widzenia rehabilitacji medycznej niesłychanie ważne jest pełne prawidłowe rozpoznanie choroby podstawowej i chorób współtowarzyszą-cych. Choroby współistniejące istotnie wpływają na sposób, przebieg i czas leczenia usprawniającego. Pełne właściwe rozpoznanie chorób pozwala na budowanie właściwego indywidualnego programu usprawniającego.

115

Cel pracy: ustalenie czynników ryzyka i stopy błędów diagnostycznych u pacjentów, o których mowa w ośrodku rehabilitacyjnym. Przeanalizowa-no rozpoznania chorobowe w grupie 1000 losowo wybranych pacjentów leczonych usprawniająco w warunkach oddziału dziennego.

Praca ma charakter retrospektywnego obserwacyjnego badania. W pra-cy porównano wartość diagnostyki opisanej na skierowaniu chorego do rehabilitacji z diagnozą postawioną przez zespół lekarzy specjalistów reha-bilitacji realizujących tę rehabilitację. Porównano ilość błędów i postawio-nych niepełnych rozpoznań przez lekarzy innych specjalności niż rehabi-litacja oraz kierowanych przez lekarzy specjalistów rehabilitacji. Analizie poddano wiek chorych w aspekcie dokonywanych błędów.

W analizie wykorzystywano dwustronny test Fishera (FET) i dokładny jednostronny test Fishera (OS-FET). Wykorzystano też dwustronny t-test, formułę przybliżoną Satterthwaite dla stopni swobody.

W zebranych wynikach okazało się, że 25,2% pacjentów, o których mowa, miało niedokładną diagnozę na skierowaniu do realizacji rehabilitacji. Omó-wiono w pracy, jakie najczęściej pojawiały się błędy diagnostyczne, jacy leka-rze dokonywali więcej tych błędów, a wiec w przypadkach diagnozowanych przez lekarzy specjalistów spoza rehabilitacji (30,3% wszystkich błędów) w porównaniu do przypadków określonych przez specjalistów rehabilitacji medycznej (17,3% błędnych rozpoznań). Przeanalizowano relacje błędnych, niepełnych rozpoznań w zależności od wieku chorych.

Na koniec omówiono losy chorego skierowanego z błędnym rozpozna-niem do fizjoterapii, u którego dzięki analizie klinicznej dokonanej przez fizjoterapeutę i weryfikacji diagnostycznej wykonanej przez lekarza spe-cjalistę rehabilitacji medycznej ustalono rozpoznanie i skierowano go na właściwe leczenie.

116

Kozel M.1,2, Nechvátal P.1, Kutiš P.1

1 University of Presov, Faculty of Health Care, Department of Physiotherapy2 Catholic University in Ruzomberok, Facukty of Health, Department of Physiotherapy

Laterality effect on the formation of functional disorders of the locomotor system in active players in football and basketball

Background: Construction of the human body is from morphologi-cal site jugde as symmetry, but during ontogenesis one of the parties or limb are formed as a dominant. During this process is forming asymmetry of musculoskeletal system called laterality. Laterality can be devided into morphological and functional. Morphological laterality covers the phy-sique and body shape, and the size and volume of paired organs. Functional laterality is manifested by differences in performance of motor organs and sensory organs on the contralateral body side. Therefore the lateraliyu is an expression of the dominant activity of cerebral hemisphere which directs the activities of skillful hand. Unless the functional laterality is over-ex-pressed, there is dragging the body segments which was linked to the for-mation of the functional and structural musculoskeletal system disorders.

The aim of our research was to compare the laterality and the associated functional disordes of the locomotor system in two groups of athletes, who are actively engaged in basketball and football for more than five years.

Material and methods: The research group consisted of 71 athletes (29 football players and 42 basketball players) aged from 15 to 25 years old. The respondents were exckusively men with right-sided dominance, who are ac-tively involved in sport at least five years. The research was conducted during spring months 2016, placed in Faculty of Health Care University of Presov.

To meet the research objectives, 11 selected shorted muscles were rated by testing according Janda, bz postural tests we were investigating 10 pa-rameters evaluated athletes posture and finally we assessed the regularity of the five movement patterns.

Results: After statistical evaluation of the results, we found that com-pared to fotball players the basketball players have three muscle groups more shortened (m. pectoralis major, m. trapesius pars descendends and m. rectus femoris)In footballers are more shortened two muscle groups (mm. Flexores cruris and m. quadratus lumborum). Of the ten evaluat-

117

ed parameters for the posture assessment were in footballers worse three of them and in basketballers were significantly wore one of them. From the five movement patterns were in footballers significantly worse two of the movement patterns (bending head forward and the trunk bending for-ward) compared to basketball players.

Conclusions: Based on the results of statistical evaluation we can stated that in football players is more widely applied lateralization adverse effect on the musculoskeletal system, which is manifested by a marked occur-rence of malfunctions.

118

Kubasiak Katarzyna1, Jamka Krzysztof1, Garbacz Klaudia1

1 Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, studia doktoranckie

Wpływ odpowiedniej informacji dotyczącej postępowania pooperacyjnego na przebieg procesu leczenia w grupie pacjentów po zabiegach operacyjnych z powodów urazów ortopedycznych.

Wstęp: Urazy ortopedyczne są jednymi z najczęstszych schorzeń doty-kających osoby w dzisiejszych czasach. Prowadzą one do dużych ubytków funkcjonalnych, a nieprawidłowo leczone mogą powodować przykre konse-kwencje dla organizmu pacjenta włącznie z częściową niepełnosprawnością.

Materiał i metody: Analizę przeprowadzono w grupie 20 pacjentów (7 kobiet, 13 mężczyzn). 11 osób miało wcześniej przeprowadzony zabieg artroskopii stawu kolanowego. 9 pacjentów było po alloplastyce stawu bio-drowego. Przy pomocy kwestionariusza ankiety zgromadzono informacje dotyczące wskazówek jakie otrzymali pacjenci odnośnie postępowania w okresie okołooperacyjnym i pooperacyjnym.

Wyniki: Jedynie 6 pacjentów otrzymało dokładne wskazówki dotyczące przebiegu okresu rekonwalescencji od pierwszych dni po zabiegu operacyj-nym. 4 osoby zostały poinformowane, że rehabilitacja mogłaby przyspie-szyć proces powrotu do zdrowia oraz zostały skierowane do fizjoterapeu-ty. 8 badanych nie otrzymało żadnej informacji wskazującej na potrzebę wdrożenia rehabilitacji po zabiegu operacyjnym. 8 pacjentów zostało po-informowanych jedynie o konieczności kontroli lekarskiej po kilku tygo-dniach od interwencji chirurgicznej. Proces rehabilitacji przebiegał dłużej w grupie pacjentów, którzy nie zostali od razu skierowani do fizjoterapeuty. U 3 pacjentów z badanej grupy proces leczenia nie zakończył się sukcesem mimo długiego okresu jaki upłynął od interwencji chirurgicznej.

Wnioski: Pacjenci nie zawsze otrzymują niezbędne informacje doty-czące rehabilitacji po przebytym zabiegu operacyjnym w urazach ortope-dycznych. Brak odpowiedniej informacji ze strony lekarzy może zaburzyć proces rekonwalescencji i wydłużyć czas powrotu do pełnej sprawności.

119

The influence of the relevant information concerning the conduct of post-operative on the process of treatment in patients after

surgery of the reasons orthopedic injuries.

Introduction: Orthopedic injuries are the most common diseases affect-ing people today and lead to a large loss of function and properly treated can cause unpleasant consequences for the patient, including partial disability.

Material and Methods: The analysis was performed in 20 patients (7 women, 13 men). 11 patients had previously performed arthroscopic surgery of the knee. 9 patients had hip arthroplasty. The questionnaire col-lected information on tips they received patients on how to proceed in the perioperative and postoperative.

Results: Only 6 patients received precise instructions on the course of the recovery period from the first days after surgery. 4 people got some information about rehabilitation. 8 patients received no information indi-cating the need to implement rehabilitation after surgery. 8 patients were informed only about the need for medical examination a few weeks af-ter surgery. The rehabilitation process ran longer in patients who have not been immediately referred to a physiotherapist. 3 patients from the study group healing process was not successful despite the long period that has elapsed since surgery.

Conclusions: Patients do not always receive the necessary information about rehabilitation after myocardial surgery in orthopedic injuries. Lack of appropriate information from the physicians can disrupt the process of recovery and extend the time to return to health.

120

Kujawa Jolanta1, Tederko Piotr2, Zawadzka Agnieszka1, Pieszyński Ireneusz1, Szrajber Bartłomiej3

1 Klinika Rehabilitacji Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi,2 Klinika Rehabilitacji, Warszawski Uniwersytet Medyczny3 Społeczna Akademia Nauk w Łodzi

Adaptacja kulturowa Zestawu Rehabilitacyjnego ICF

W 2016 roku Sekcja Medycyny Fizykalnej i Rehabilitacji Unii Europej-skich Lekarzy Specjalistów przedstawiła koncepcję adaptacji kulturowej Zestawu Rehabilitacyjnego Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowa-nia i Zdrowia (ICF) w krajach Europy. Fazę pilotażową inicjatywy zapla-nowano przeprowadzić w Hiszpanii, Polsce i Turcji w porozumieniu z ICF Research Branch, partnerem kooperacyjnym WHO Collaborating Center for the Family of International Classifications in Germany (at DIMDI).

Celem projektu jest opracowanie zaadaptowanych kulturowo wersji zesta-wów podstawowych ICF w celu standaryzowanego opisu funkcjonowania, użytecznego w doborze narzędzi oceny skuteczności rehabilitacji i porów-nania danych w obrębie i pomiędzy różnymi systemami opieki zdrowotnej.

Zestaw rehabilitacyjny składa się z 30 kategorii, w tym 7 wchodzących w skład zestawu generycznego rekomendowanego przez WHO do opisu funkcjonowania w populacji ogólnej np. w badaniach populacyjnych. Ze-staw rehabilitacyjny służy do bardziej szczegółowej oceny pacjentów z róż-nymi zaburzeniami zdrowia w ciągłości opieki (od stanu ostrego, wczesnego po okresie ostrym, rehabilitacji długotrwałej i rehabilitacji środowiskowej). WHO rekomenduje Wprowadzenie: zestawu rehabilitacyjnego w każdej dokumentacji medycznej związanej z podstawową rehabilitacją.

Opracowanie intuicyjnych definicji zestawu rehabilitacyjnego odbyło się zgodnie z zaleceniami uzgodnionymi we Włoszech w czerwcu 2015 roku we współpracy z ICF Research Branch. Pierwszy etap programu obejmował opra-cowanie wstępnej wersji trzydziestu intuicyjnych definicji poprzez niezależne tłumaczenie przez dwoje tłumaczy doświadczonych w zagadnieniach rehabili-tacji. Drugi etap to uzgodnienie ostatecznej wersji, które odbyło się w ramach wielostopniowej konferencji uzgodnieniowej dn. 15.grudnia 2017 r. w Łodzi.

W konferencji wzięło udział 27 ekspertów w dziedzinie rehabilitacji, reprezentujących większość zawodów członków zespołu rehabilitacyjnego,

121

w tym: lekarze specjaliści w dziedzinie rehabilitacji medycznej, fizjotera-peuci, psycholodzy, neurologopedzi, pielęgniarki, a także przedstawiciele organizacji pozarządowych, Rady ds. ICF powołanej przy CIOZ i główny specjalista Wydziału Narodowego Programu Zdrowia w MZ.

W czasie I sesji plenarnej przedstawiono Wyniki: uzgodnień i rozbież-ności sesji panelowych nr I. Spośród 30 kodów zatwierdzony został tylko jeden kod nr.28 - d770 RELACJE INTYMNE. Następnie w drodze loso-wania rozdzielono poszczególnym grupom kody spośród 29 odrzuconych w celu uzgodnienia prawidłowego nazewnictwa tytułów i opisów kodów na sesjach panelowych II.

Uzgodnione w czasie II sesji plenarnej opisy poszczególnych kodów i ich tytuły liderzy grup zaprezentowali w sesji panelowej II. W głosowaniu zo-stało zatwierdzonych 18 kodów. Do dalszych uzgodnień w grupach robo-czych zostało skierowanych 11 kodów. Wyniki: uzgodnień przedstawiono na sesji plenarnej III. W głosowaniu podczas sesji plenarnej III kody został zatwierdzone zwykłą większością głosów. Konferencja dokonała uzgod-nień dla wszystkich z 30 kodów.

Wyniki: przeprowadzonego pilotażowego programu adaptacji kulturo-wej, w tym wątpliwości przedstawione w czasie dyskusji, która miała miejsce podczas konferencji uzgodnieniowej zostaną przedstawione na ESPRM & UEMS PRM Section and Board Meeting w Monachium (08-11 marca 2017r.)

Cultural adaptation of the ICF Rehabilitation Core Set

In 2016, an initiative of cultural adaptation of the Rehabilitation Set of the International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) in Europe was presented by Physical and Rehabilitation Medicine Section, UNION EUROPÉENNE DES MÉDECINS SPÉCIALISTES (UEMS PRM). The pilot study is planned to be carried out in Poland, Spain, and Turkey, in collaboration with ICF Research Branch and WHO Collaborating Center for the Family of International Classifications in Germany (at DIMDI),

The aim of the project is to elaborate culturally adapted versions of ICF core sets in national languages to enable a standardized description of functioning, useful in selection of tools for evaluation of rehabilitation outcomes and comparison of data between healthcare systems.

122

The ICF rehabilitation core set consists of 30 categories, including 7 cate-gories of a generic core set, recommended by WHO for description of func-tioning in the general population (eg. in population-based studies). The re-habilitation core set is designed for more detailed evaluation of persons with health conditions in the continuum of care, between an acute, post-acute phases, and chronic phase of a disease in community based rehabilitation. According to WHO recommendations, the rehabilitation core set should be introduced in all medical documentation concerning rehabilitation.

According to guidelines agreed in June 2015 in Italy, simple, intuitive de-scriptions of the ICF Rehabilitation Set were prepared in the collaboration with the ICF Research Branch. The first stage comprised mutual translation of thirty titles and intuitive definitions. This stage was performed by two in-dependent, professional translators. The second stage including a multi-stage consensus conference took place in £ódŸ, December 15th, 2016.

The conference was attended by 27 experts in rehabilitation representing professions of a rehabilitation team such as PRM specialists, physiotherapists, psychologists, speech therapists, nurses, representatives of disabled people organizations, as well as members of the ICF Board established by Director of the Center for Health Information Systems and the main specialist of the National Health Program Department in the Ministry of Health.

The first plenary session included presentation of the previously prepared definitions and titles, together with questions and comments. Among 30 pro-posed codes only one (nr 28 - d770 - Intimate relationships) was approved. Then, 29 rejected codes were randomly assigned to working groups to for-mulate alternative proposals to be discussed in the second plenary session.

In the second plenary session, the agreed descriptions and titles were pre-sented, of which 18 codes were approved. The remaining 11 codes required further discussion and were presented in the third plenary session. All the remaining codes were approved by simple majority of votes. The conference resulted in the approval of all 30 codes in the Rehabilitation Core Set.

Resuts of the pilot project on the cultural adaptation program will be presented at ESPRM & UEMS PRM Section and Board Meeting in Munich (March 08-11, 2017).

123

Kuliński W.1 ,2, Mróz J.1,3, Olczak A.1,3

1 Klinika Rehabilitacji WIM w Warszawie2 Zakład Medycyny Fizykalnej Uniwersytetu JK w Kielcach3 Społeczna Akademia Nauk w Warszawie

Zastosowanie fali uderzeniowej w leczeniu entezopatii.

Wstęp: Wprowadzenie: metody ESWT – pozaustrojowej fali uderzeniowej – radykalnie zwiększyło skuteczność terapii fizykalnej w leczeni entezopatii. ESWT polega na wyzwalaniu fal o wysokiej energii w środowisku powietrz-nym lub wodnym skupiających się wewnątrz organizmu we wtórnym ognisku

Cel badania: ocena skuteczności zastosowania fali uderzeniowej w le-czeniu entezopatii.

Materiał: 18 chorych z ostrogą kości piętowej oraz 16 chorych z zapale-niem nadkłykcia bocznego kości ramiennej.

Metoda badania: W terapii zastosowano aparat BLT-5000 SWT PO-WER. Chorym wykonywano zabiegi fali uderzeniowej co 7 dni o nastę-pujących parametrach: liczba uderzeń – 2000; ciśnienie – 2,5 bara; czę-stotliwość – 10 Hz. W przypadku zapalenia nadkłykcia były to 3 aplikacje, w przypadku ostrogi piętowej 6. Oceniano nasilenie bólu w skali analogo-wej 10 punktowej VAS, siłę chwytu ręki manometrem ciśnieniowym, dy-stans marszu porannego do wystąpienia bólu. Badanie kontrolne (w tym USG) po 6 tygodniach i 3 miesiącach od pierwszego badania.

Wyniki: Po 6 tygodniach uzyskano ustąpienie bólu w skali VAS średnio z 8,2 do 4,2, poprawę siły chwytu ręki średnio o 25 procent, dystans mar-szu porannego do wystąpienia bólu zwiększył się o 50%, w kontrolnym badaniu po 6 tygodniach i po 3 miesiącach obserwowano stabilizację uzy-skanych wyników a w obrazie USG ustąpienie lub radykalne zmniejszenie objawów zapalenia struktur tkankowych.

Wnioski : Entezopatie są trudnym problemem diagnostycznym i leczni-czym. Leczenie falą uderzeniową powinno być metodą z wyboru w lecze-niu schorzenia.

Słowa kluczowe: entezopatia, fala uderzeniowa, ostroga piętowa

124

The application of the striking wave in the treatment of entezopathy.

The Introduction: The introduction of the ESWT method - the extra-corporeal striking wave - it enlarged the effectiveness of the physical ther-apy in treated entezopathy radically. ESWT consists in being liberating the waves about high energy in the aerial or water environment concentrating inside the body in the secondary fire.

The aim of the investigation: the opinion of the effectiveness of the use of the striking wave in the treatment entezopathy. The material: 18 patients with the spur of the calcaneal bone and 16 patients with inflammation of the side supracondyle of the humeral bone. The method of the investiga-tion: the apparatus was applied in the therapy BLT-5000 SWT POWER. Were the interventions of the striking wave executed ill what 7 days about following parameters: the number of hits - 2000; the pressure - 2,5 bara; the frequency - 10 Hz. 3 were this in the case of the inflammation of the supra-condyle the applications, in case of the calcaneal spur 6. It was estimated intensification of the pain in the analog scale 10 punctual VAS, the strength of the hold of the hand the pressure manometer, the distance of morning march to the pronouncement of the pain. Supervisory investigation (in this USG) after 6 weeks and 3 months from first investigation.

The results: After 6 weeks get retreat of the pain in the scale VAS the average from 8,2 to 4,2, the improvement of the strength of the hold of the hand average about 25 the percentage, the distance of morning march to the pronouncement of the pain increased by 50%, in the supervisory investigation after 6 weeks and after 3 months the stability of got results was observed and in the painting of USG retreat or radical decrease of the symptoms of the inflammation of tissue structures.

Conclusions : Entezopathy are the difficult diagnostic and healing prob-lem. The treatment the wave striking should be the method of the choice in the treatment of the illness.

Key words: entezopathy, striking wave, spur of the calcaneal bone

125

Lenart-Domka Ewa, Ćwirlej-Sozańska Agnieszka, Rybka Katarzyna, Wiśniowska Agnieszka Oddział Rehabilitacji Neurologicznej w Klinicznym Regionalnym Ośrodku Rehabi-litacyjno-Edukacyjnym dla Dzieci i Młodzieży, Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 2 w Rzeszowie Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Jakość życia związana ze zdrowiem dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym bez deficytów intelektualnych

Wstęp: Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) stanowi jedną z najczęst-szych neurologicznych przyczyn niepełnosprawności mogącą wpływać na zaburzenie codziennego psychospołecznego funkcjonowania pacjentów.

Celem pracy była ocena jakości życia związanej ze zdrowiem dzieci i młodzieży z MPD bez deficytów intelektualnych

Materiał i metoda: Przebadano grupę 140 dzieci (70 dzieci z MPD, 70 dzieci zdrowych; 76 dziewcząt, 64 chłopców) w wieku 8-18 lat uczęszczają-cych do szkół masowych. Do oceny poziomu jakości życia użyto kwestio-nariusza KIDSCREEN – 27 w wersji dla dzieci i młodzieży pozwalający na samoocenę jakości życia związanej ze zdrowiem w pięciu sferach: aktyw-ność fizyczna i zdrowie, ogólny nastrój i odczucia na temat własnej osoby, relacje w rodzinie, kontakty rówieśnicze, szkoła i nauka. Dane przeana-lizowano przy pomocy testu t-studenta dla prób niezależnych oraz testu Manna – Whitneya.

Wyniki: Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic pomiędzy dziećmi z MPD oraz zdrowymi w ogólnym poziomie jakości życia mie-rzonej kwestionariuszem KIDSCREEN – 27 (p = 0, 23) . Osoby z MPD uzyskały istotnie statystycznie niższe Wyniki: jedynie w sferze aktywności fizycznej i zdrowia (p< 0.000001), ich funkcjonowanie w sferze ogólnego nastroju i odczuć na temat własnej osoby oraz kontaktów rówieśniczych nie różniło się od dzieci zdrowych (p = 0, 898; p = 0, 097), uzyskały nato-miast istotnie statystycznie wyższe Wyniki: w zakresie relacji w rodzinie (p = 0, 029) oraz w sferze szkoły i nauki (p = 0,0025).

Wnioski: Niepełnosprawność ruchowa, będąca nieodłączną cechą MPD, nie ma wpływu na jakość życia związaną ze zdrowiem u dzieci z nor-mą intelektualną.

126

Słowa kluczowe: mózgowe porażenie dziecięce, jakość życia związana ze zdrowiem

Health related life quality of children with cerebral palsy with no intellectual deficit

Introduction: Cerebral palsy (CP) is one of the most common neurolog-ical causes of disability that might affect psychosocial disorders in daily life.

The aim of the study was to assess level of the health related quality of life in children with CP without intellectual deficits.

Material and methods: The study group of 140 children (70 children with CP, 70 healthy children, 76 girls, 64 boys) aged 8-18 years attending mainstream schools. To assess the level of quality of life was used ques-tionnaire KIDSCREEN - 27 version for children and youth allowing the self-esteem of quality of life related to health in five dimensions: physical activity and health, psychological well being (an overall mood and feelings about self), family relationships, peers and social support and school envi-ronment. Data were analyzed by means of t-test for independent samples and the Mann - Whitney test.

Results: The general level of health related life quality measured by KID-SCREEN - 27 questionnaire did not differ between children and adolescents with CP and their healthy peers in (p = 0, 23). CP children presented sig-nificantly lower scores only in the dimension of physical activity and health (p <0.000001), their psychological well being and peer contacts did not differ from healthy children (p = 0, 898; p = 0, 097), they presented significantly better functioning in the dimension of family relationships (p = 0, 029) and school environment (0.0025).

Conclusions: Physical disability, that is an obvious symptom of CP, does not affect general level of health related life quality in children without in-tellectual deficits.

Keywords: cerebral palsy, health related quality of life

127

Lenart-Domka Ewa, Domka-Jopek Elżbieta Oddział Rehabilitacji Neurologicznej w Klinicznym Regionalnym Ośrodku Rehabi-litacyjno-Edukacyjnym dla Dzieci i Młodzieży, Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 2 w Rzeszowie Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Niedobory witaminy D u dzieci i młodzieży z przewlekłymi chorobami nerwowo-mięśniowymi

Wstęp; Niedobór witaminy D u dzieci i młodzieży może wiązać się z licznymi negatywnymi skutkami zdrowotnymi, jego ocena ma na celu przede wszystkim zapobieganie wystąpieniu zaburzeń tempa wzrastania i mineralizacji kości.

Celem pracy była ocena poziomu wątrobowego metabolitu witaminy D3 u dzieci i młodzieży z przewlekłymi chorobami nerwowo-mięśniowy-mi w okresie intensywnego rozwoju i wzrostu szkieletu.

Materiał i metoda: U 81 pacjentów w wieku 2-18 lat oznaczono stę-żenie 25(OH) D w osoczu oraz poszukiwano jego korelacji ze stopniem mobilności i stanem odżywienia badanych (ocena za pomocą wskaźnika BMI), podażą suplementów witaminy D oraz faktem przyjmowania leków przeciwdrgawkowych. Uwzględniono także porę roku, w której dokonywa-no oznaczenia. Dane poddano analizie statystycznej.

Wyniki: Stężenie 25(OH) D w osoczu poniżej wartości referencyj-nych dla dzieci (norma 20-60 ng/ml) stwierdzono u 32 osób (38%), wynosiło ono średnio 14, 53 ng/ml. U pozostałych 49 osób poziom 25(OH) D mieścił się w granicach normy, średnia wartość – 29,85 ng/ml. Żadne dziecko z obniżonym poziomem 25(OH) D nie otrzymywa-ło suplementacji witaminy D, stosowano ją natomiast u co czwartego dziecka z prawidłowym poziomem 25(OH) D w typowych dawkach profilaktycznych 400-800 j/dobę. Ogółem suplementację witaminy D otrzymywało 14 dzieci (16, 5%). Zróżnicowany poziom zdolności lo-komocyjnych mogący wpłynąć na czas ekspozycji na światło słonecz-ne oraz fakt przyjmowania leków przeciwpadaczkowych nie wiązał się z wystąpieniem niedoboru witaminy D. Nie stwierdzono również istot-nej zależności ze stanem odżywienia i porą roku.

128

Wnioski: Wskazana jest rutynowa ocena dzieci i młodzieży z przewlekły-mi chorobami nerwowo-mięśniowymi pod kątem niedoboru witaminy D i stosowanie adekwatnej suplementacji.

Słowa kluczowe: 25(OH) D, przewlekłe choroby nerwowo-mięśniowe, dzieci, młodzież

Deficiency of vitamin D in children and adolescents with chronic neuromuscular disorders

Introduction: Vitamin D deficiency in children and adolescents may be associated with numerous adverse health effects, so its assessment is main-ly aimed at preventing disorders of growth rate and bone mineralization.

Objective: The aim of this study was to evaluate the level of the hepatic metabolite of vitamin D3 in children and adolescents with chronic neuro-muscular disorders in an intense period of skeletal growth and development.

Material and methods 25 (OH) D serum levels were determined in 81 patients the age of 2-18 years as well as its correlation with children degree of mobility, their nutritional status (assessed using body mass in-dex, BMI), the supply of vitamin D and taking anticonvulsants. Also the year season was determined in which samples were obtained. Data were statistically analyzed.

Results: 25 (OH) D serum levels below the referential population norms for children and youth (20 -60 ng/ml) were observed in 32 patients (38%), the average of 14.53 ng/ml. In the remaining 49 persons, 25 (OH) D serum level was in the normal range, the average value 29.85 ng/ml.

None of the children with low levels of 25 (OH) D received any vitamin D supplementation; it was applied in every fourth child with normal levels of 25 (OH) D in the typical prophylactic doses 400-800 U/day. Vitamin D supplements were applied in 14 children (16,5%). Neither different levels of children mobility likely to affect the time of exposure to sunlight nor taking antiepileptic drugs was associated with the occurrence of deficiency of vi-tamin D. There was also negative correlation dependent on the nutritional status of children and the year seasons.

Conclusions: It is indicated for routine evaluation of children and ad-olescents with chronic neuromuscular disorders for vitamin D deficiency and adequate supplementation.

129

Keywords: 25 (OH) D, chronic neuromuscular disorders, children, ad-olescents

130

Leszczak Justyna1, Podgórska-Bednarz Justyna1, Czenczek-Lewandowska Ewelina1, Wyszyńska Justyna1, Libucha Anna2, Penar-Zadarko Beata2, Baran Joanna1, Weres Aneta1 1 Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski2 Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Problem nadwagi i otyłości u dzieci w wieku 7-9 lat zamieszkujących środowisko wiejskie i miejskie

Wstęp: Współcześnie otyłość stanowi jeden z ważniejszych ogólno-światowych problemów zdrowia publicznego. Dotyczy coraz większej licz-by osób, obejmując również populację dzieci i młodzieży.

Cel pracy: Ocena składu masy ciała u dzieci w wieku 7-9 lat z uwzględ-nieniem miejsca zamieszkania.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono wśród 125 dzieci, w tym 63 zamieszkujących środowisko miejskie i 62 wiejskie. Analizę parame-trów masy ciała dokonano przy pomocy analizatora składu masy ciała Ta-nita BC- 420MA.

Wyniki: Wyższą zawartość tkanki tłuszczowej w składzie masy ciała mia-ły dzieci mieszkające w mieście (x≈20,37%), niż na wsi (x≈15,15%), prawi-dłowość ta występowała zarówno w grupie chłopców jak i dziewcząt. Istotnie wyższe wartości beztłuszczowej masy ciała miały dzieci mieszkające w mie-ście (x≈23,82 kg), a niższe dzieci mieszkające na wsi (x≈22,35 kg). Wyższą masę tkanki mięśniowej miały dzieci mieszkające w mieście (x≈22,67 kg) niż dzieci mieszkające na wsi (x≈21,29 kg). Istotnie wyższą masę tkanki mię-śniowej miały dziewczęta mieszkające w mieście (x≈21,28 kg) w porównaniu do rówieśniczek mieszkających na terenach wiejskich (x≈19,58 kg).

Wnioski: W badanej populacji wraz z wiekiem istotnie wzrastały warto-ści następujących parametrów: masa ciała, beztłuszczowa masa ciała, masa tkanki mięśniowej, zawartość wody w organizmie [kg] oraz BMI. Dotyczy-ło to zarówno dzieci mieszkających na wsi, jak i w mieście. Dzieci miesz-kające na wsi wykazywały częściej niedobór masy ciała niż te mieszkające w mieście, natomiast nadwaga dotyczyła częściej dzieci pochodzących z te-renów miejskich.

Słowa kluczowe: nadwaga, otyłość, skład masy ciała, dzieci.

131

The problem of overweight and obesity among children aged 7-9 years living in rural and urban environment

Introduction: Nowadays, obesity is one of the most important global public health problem, also in Poland. The obesity affects more and more people, including the population of children and youth.

Aim of the Study. Evaluation of body composition in children aged 7-9 years in relationship with place of living.

Material and methods: The study was conducted among 125 children, including 63 from urban and 62 from rural environment. The analysis of the body mass parameters has been measured using the Tanita BC-420MA analyzer.

Results: The higher content of fat tissue in the body weight composition was observed in the group of children living in the city (x≈20,37%) than in rural areas (x≈15,15%), this was the same finding in both groups the boys and girls. Significantly higher level of fat free mass occured children living in the city (x≈23,82 kg) than in rural areas (x≈22,35 kg). Higher muscle mass was observed in children living in the city (x≈22,67 kg) than in rural areas (x≈21,29 kg). Significantly higher muscle mass was presented by girls living in the city (x≈21,28 kg) compared to peers living in rural areas (x≈19,58 kg).

Conclusions: According to the results, the analysis showed that with higher age of the study group, there was a significant increase of the follow-ing parameters: body weight, fat free mass, muscle mass, body water [kg] and BMI. The results were similar both in children living in the rural and city areas. Children living in rural areas showed underweight more often than those living in the city, while the overweight involved more often chil-dren from urban areas.

Keywords: overweight, obesity, body mass composition, children

132

Lewandowska Monika, Korabiewska Izabela, Rongies Witold, Białoszewski DariuszWarszawski Uniwersytet Medyczny II Wydział LekarskiZakład Rehabilitacji Oddział Fizjoterapii

Rehabilitacja a poziom stresu i sposoby radzenia sobie z nim u pacjentek po mastektomii

Wstęp: Mastektomia jest radykalnym zabiegiem operacyjnym leczenia raka gruczołu sutkowego. Jedną z metod rehabilitacyjnych wspomagają-cych leczenie jest choreoterapia.

Celem pracy: była ocena poziomu stresu i radzenia sobie z nim przed i po zastosowaniu rehabilitacji i choreoterapii w grupie kobiet po mastektomii.

Materiał i metody: W badaniach wzięły udział 192 kobiety po zabiegu ma-stektomii jednostronnej. Wiek kobiet wynosił 49,63lata±13,59lat. Grupę kobiet podzielono na 2 podgrupy ze względu na rodzaj rehabilitacji prowadzonej po zabiegu mastektomii. Podgrupa A 89 pacjentek z klasyczną rehabilitacją i cho-reoterapią, a podgrupa B 103 pacjentki z klasyczną rehabilitacją. Do badań wykorzystano skale: PSS-10 i Mini-Cope oraz test parametryczny t-Studenta.

Wyniki: PSS-10 przed postępowaniem rehabilitacyjnym w podgrupie A-sten 8 vs podgrupie B:7 sten (p<0,05). W badaniach po zakończeniu za-jęć uzyskano wynik dla podgrupy A:5 stenów i dla podgrupy B:5 stenów (NS). Wartości dla skali Mini-Cope w podgrupie A przed zastosowaniem rehabilitacji przeważały strategie „obwiniania siebie, zajmowania się czymś innym oraz zaprzeczania”, w podgrupie B wyższe wartości były dla strate-gii: „wyładowania, zaprzeczania i zajmowania się czymś innym”. Po zakoń-czeniu rehabilitacji wartości strategii uległy zmianie w obu podgrupach: w podgrupie A wiodące były: „planowania, poczucia humoru i aktywnego radzenia”. W podgrupie B:najwyższe wartości uzyskały strategie: „poszuki-wania wsparcia, poczucia humoru i aktywnego radzenia”.

Wnioski: Zabieg mastektomii wpływał na wysoki poziom stresu w obu podgrupach u kobiet. Postępowanie rehabilitacyjne i choreoterapia pozy-tywnie oddziaływało na zmianę strategii radzenia sobie ze stresem. Cho-reoterapia może być stosowana jako jedna z wielu metod wspomagających proces holistycznej rehabilitacji kobiet po zabiegu mastektomii.

Słowa kluczowe: mastektomia, rehabilitacja, choreoterapia, stres

133

Rehabilitation, stress level and coping with stress in mastectomy patients

Introduction: Mastectomy is a radical surgical procedure of mamma-ry carcinoma treatment. Dance/movement therapy is one of rehabilitation methods which support the treatment.

The aim of this work: was to assess stress level and coping before and af-ter rehabilitation and dance/movement therapy were introduced in a group of women after mastectomy.

Materials and Methods: 192 women, aged 49.63±13.59, after unilater-al mastectomy, were enrolled in the study. All subjects were divided into two subgroups according to the rehabilitation chosen after the procedure. Subgroup A included 89 patients with traditional rehabilitation and dance/movement therapy. Subgroup B included 103 patients with traditional re-habilitation. Perceived Stress Scale-10 (PSS-10), Mini-Cope and Student’s t-test were used in the study.

Results: PSS-10 before rehabilitation in subgroup A-sten score 8 vs. subgroup B-sten score 7 (p<0.05). After rehabilitation was completed the results changed: subgroup A-sten score 5, subgroup B-sten score 5 (not-sig-nificant). Results for Mini-Cope scale in subgroup A before rehabilitation revealed strategies such as „blaming oneself, behavioural disengagement or denial”; subgroup B had higher scores of the following strategies: “vent-ing, denial, behavioural disengagement”. After rehabilitation scores were changed in both subgroups: in subgroup A the leading scores includ-ed: „planning, sense of humour and active coping”. Subgroup B patients achieved high scores of the following strategies: “use of social support, sense of humour and active coping”.

Conclusions: Mastectomy lead to high level of stress in patients of both subgroups. Rehabilitation and dance/movement therapy had a positive ef-fect on change of strategies of coping with stress. Dance/movement therapy may be used as a supportive treatment in holistic rehabilitation of women after mastectomy.

Key words: mastectomy, rehabilitation, dance/movement therapy, stress

134

Lipińska Anna 1 Instytut Fizjoterapii, Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Jana Kocha-

nowskiego w Kielcach2 Zakład Rehabilitacji SP ZOZ MSWiA w Kielcach

Fizjoterapia chorych po całkowitej laryngektomii

Rak krtani jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym w ob-rębie głowy i szyi. W 2011 roku Krajowy Rejestr Nowotworów Złośliwych zanotował 2197 nowych przypadków raków krtani. Ryzyko zachorowa-nia na ten typ nowotworu jest ośmiokrotnie większe wśród mężczyzn niż wśród kobiet. Większość zachorowań występuje po 50 roku życia. Głów-nymi czynnikami ryzyka wystąpienia raka krtani jest nałogowe palenie pa-pierosów i nadużywanie alkoholu.

Zabieg całkowitej laryngektomii powoduje zmiany strukturalne i czyn-nościowe w obrębie górnych dróg oddechowych i układu pokarmowego, tkanek miękkich szyi, żuchwy, obręczy barkowej. Usunięcie szyjnego ukła-du limfatycznego i leczenie uzupełniające przyczyniają się do powstania wtórnego obrzęku limfatycznego w rejonie twarzy i szyi. Prowadzi on do zaburzeń mięśniowo-szkieletowych między innymi zmniejszając mobil-ność tkanek miękkich w obszarze zajętym przez obrzęk.

Leczenie onkologiczne prowadzi do ograniczenia ruchomości w obrę-bie tkanek miękkich i stawów kręgosłupa szyjnego i obręczy barkowej. Postępowanie fizjoterapeutyczne przyczynia się do odzyskania przedope-racyjnej sprawności fizycznej. Poprzez zwiększenie umiejętności rucho-wych zmienia się również negatywny stosunek pacjenta do własnego ciała.

Physiotherapy of patients after total laryngectomy

Laryngeal cancer is the most common malignant tumour in the area of the head and neck. In 2011, the National Cancer Registry of Malicious Cancers recorded 2,197 new cases of laryngeal cancer. The risk of devel-oping this type of cancer is eight times higher among men than among women. Most cases occur after the age of 50 years. The main risk factors for laryngeal cancer are habitual smoking cigarettes and alcohol abuse.

135

The surgery of total laryngectomy causes structural and functional chang-es in the upper respiratory tract and digestive tract, soft tissues of the neck, mandible and shoulder girdle. Removal of the cervical lymphatic system and complementary treatment contribute to the formation of secondary lymphedema in the area of the face and neck. It leads to musculoskeletal disorders, among others, reducing the mobility of the soft tissues in the area affected by swelling. Oncological treatment leads to reduction in the mobility of the soft tissues and joints of the cervical spine and shoulder girdle.

Physiotherapeutic proceedings contribute to the recovery of the pre-op-erative physical efficiency. Increasing the motor skills, the patient’s negative attitude towards his/her own body will also change.

Keywords: laryngeal cancer, laryngectomy, complications, physiotherapy

136

Lipińska Anna1,2, Terek-Derszniak Małgorzata3, Lipińska-Stańczak Magdalena1, Żurawski Łukasz4, Żurawska Anna4, Ridan Tomasz5, Macek Paweł3,4,6

1 Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska

2 Poradnia Rehabilitacji, Świętokrzyskie Centrum Onkologii, Kielce, Polska 3 Zakład Rehabilitacji, Świętokrzyskie Centrum Onkologii, Kielce, Polska 4 Wydział Nauk Medycznych, Wyższa Szkoła Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych,

Kielce, Polska 5 Zakład Kinezyterapii, Katedra Fizjoterapii, AWF, Kraków, Polska 6 Zakład Epidemiologii i Walki z Rakiem, Świętokrzyskie Centrum Onkologii, Kielce,

Polska

Ocena przydatności zastosowania plastrów silikonowych na bliznę pooperacyjną u kobiet po odjęciu piersi z powodu

nowotworu złośliwego-doniesienie wstępne.

Wstęp: W procesie naturalnego gojenia ran powstaje blizna, która swoją budową, barwą i funkcją nie przypomina zdrowej tkanki. Dotyczy to nie tylko wyglądu powłoki zewnętrznej, ale przede wszystkim warstw głębiej położo-nych, które również podlegają procesowi bliznowacenia. W niektórych przy-padkach dochodzi do zaburzenia rozkładu i syntezy kolagenu i wówczas two-rzą się blizny przerostowe i keloidy. Toteż w praktyce fizjoterapeutycznej blizna powinna być postrzegana w aspekcie trójwymiarowym. U kobiet po mastek-tomii w miejscu blizny pooperacyjnej mogą powstawać bliznowce, które nie rzadko prowadzą do dysfunkcji w stawie ramienno-łopatkowym, nieprawi-dłowej pracy narządów klatki piersiowej oraz spowolnienie lub zahamowanie przepływu chłonki. Pacjentom onkologicznym w procesie leczenia blizn prze-rostowych i keloidów można zaaplikować tzw. opatrunki silikonowe. Terapia za pomocą plastrów z żelem silikonowym jest bezpieczna i nieinwazyjna.

Celem głównym pracy jest ocena wpływu plastrów silikonowych na bli-znę pooperacyjną w rehabilitacji kobiet po mastektomii.

Metody i materiał badawczy: Badanie, w którym wzięły udział kobie-ty po mastektomii zostało przeprowadzone w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. Ocenę blizny pooperacyjnej przeprowadzono na podstawie Patient and Observer Scar Assessment Scale (POSAS) oraz The Vancouver Scar Scale (VSS).

137

Wyniki: i wnioski: Stosowane opatrunki silikonowe na bliznę poope-racyjną wpłynęły na jej elastyczność, kolor oraz rozmiar. Reorganizacja blizny spowodowała zwiększenie zakresów ruchu w stawie ramienno-ło-patkowym u kobiet po mastektomii. Osiągnięte Wyniki: są zadawalające a zastosowana metoda skuteczną i obiecującą. Jednakże wśród autorów pracy pewne zastrzeżenia i wątpliwości budzą zastosowane metody oceny blizny, które są powszechnie zalecane, ale nie są dość obiektywne.

Słowa kluczowe: rak piersi, blizny, koloidy, bliznowce, plaster silikonowy.

Assessment of the usefulness of silicone plasters application on a postoperative scar in women after mastectomy because

of breast malignancy - a preliminary report.

Introduction: In the natural process of wound healing a scar is formed, which by its built, colour and function does not resemble healthy tissue. This concerns not only the appearance of the outer integument, but above all, the deeper layers which are also subject to the process of scarring. In some cases, a disorder of the decomposition and synthesis of collagen takes place and then hypertrophied scars and colloids are formed. Therefore, in the physiotherapeutic practice, a scar should be seen in the three-dimen-sional aspect. In women after mastectomy in the place of a postoperative scar, keloids can be formed, which often lead to a dysfunction in the bra-chio-blade joint, malfunction of thorax organs and slowing or stopping the flow of lymph. Oncology patients can have so-called silicone dressings ap-plied in the healing process of hypertrophied scars and colloids. The thera-py using plasters with silicone gel is safe and non-invasive.

The main aim: The main aim of the work is to assess the impact of sil-icone plasters on a postoperative scar in the rehabilitation of women after mastectomy.

Methods and material of the research: The study, in which women af-ter mastectomy took part, was performed in the Holycross Cancer Centre in Kielce. The assessment of a postoperative scar was based on the Patient and Observer Scar Assessment Scale (POSAS) and The Vancouver Scar Scale (VSS).

Results and conclusions: Silicone dressings applied on a postoperative scar influenced its flexibility, colour and size. Reorganization of the scar

138

caused an increase in the range of motion in the brachio-blade joint in women after mastectomy. The achieved results are satisfactory and the ap-plied method effective and promising. However, the methods used to as-sess the scar, which are commonly recommended but not quite objective, raise some reservations and doubts among the authors.

Keywords: breast cancer, scars, colloids, keloids, silicon plaster.

139

Maj-Gnat Katarzyna Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu

Stres i wypalenie zawodowe u fizjoterapeutów

Wprowadzenie: Fizjoterapeuci w porównaniu z innymi pracownikami opieki zdrowotnej są szczególnie narażeni na ryzyko wypalenia zawodo-wego ze względu na bezpośredni kontakt z niepełnosprawnymi pacjentami będącymi nierzadko w złej kondycji psychicznej . Brak możliwości speł-nienia oczekiwań chorych w zakresie pełnego powrotu do zdrowia i spraw-ności powoduje doświadczanie bezpośredniej konfrontacji z negatywnymi emocjami i roszczeniową postawą pacjentów oraz brak swobody w podej-mowaniu samodzielnych decyzji dotyczących terapii pacjenta.

Materiał i metody: Przegląd literatury, w którym to wykorzystano na-stępujące słowa kluczowe w języku polskim i angielskim – physiothera-py, physiotherapist, psychosocial working conditions, work-related stress, burnout, social support i pokrewne.

Wyniki: Przegląd badań pozwala przyjąć założenie, że specyfika pracy fizjoterapeutów powoduje zwiększone ryzyko stresu i wypalenia zawodo-wego w tej grupie zawodowej.

Wnioski: Krajowe regulacje prawne i opracowania niewystarczająco podkreślają znaczenie profilaktyki stresu i wypalenia zawodowego na sta-nowisku pracy fizjoterapeuty. W odniesieniu do wszystkich badanych w ra-mach tego programu wiadomo, że oczekują oni od pracodawców przede wszystkim poprawy organizacji pracy, konsultowania zmian z personelem i zmniejszenia nadmiernych obowiązków zawodowych.

Stress and burnout in therapists

Introduction: Physiotherapists in comparison with other health care professionals are particularly at risk of burnout due to direct contact with disabled patients which are often in poor physical condition. Inability to meet the expectations of patients in terms of full recovery and efficiency will experience a direct confrontation with negative emotions and a de-

140

manding attitude of patients and the lack of freedom in making independ-ent decisions regarding treatment of the patient.

Material and Methods: A literature review, in which it used the follow-ing key words in Polish and English - physiotherapy, physiotherapist, psy-chosocial working conditions, work-related stress, burnout, social support and related services.

Results: Review of research allows to assume that the specificity of the work of physiotherapists increased risk of stress and burnout in this occu-pational group.

Conclusions: The national regulations and the development of suf-ficiently emphasize the importance of prevention of stress and burnout in the workplace of a physiotherapist. For all studied under the program known that they expect employers to primarily improve the organization of work, consultation with personnel changes and reduce excessive pro-fessional duties.

141

Mazur Urszula, Mataczyński Krzysztof, Pelc Mateusz, Czapłygin Andrzej Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w ZamościuSP Szpital Wojewódzki im. Papieża Jana Pawła II w ZamościuOśrodek Rehabilitacyjno – Terapeutyczny im. Ks. Arcybiskupa Józefa Życińskiego w Krasnymstawie

Ocena ryzyka upadków u mieszkańców domów pomocy społecznej

Wstęp: Upadki w populacji seniorów stanowią bardzo poważny pro-blem kliniczny.

Dla dużej grupy osób po 65 r. ż. upadki są jednym najbardziej niepoko-jących objawów starzenia się, wyzwalającym strach przed poważnym ura-zem oraz utratą samodzielności.

Cel: Celem pracy była identyfikacja czynników ryzyka upadków wśród pensjonariuszy Domów Pomocy Społecznej

Materiał i metody: Badania zostały przeprowadzone w dwóch Do-mach Pomocy Społecznej przy ulicy Sucharskiego oraz Łabędziej na tere-nie miasta Rzeszowa, w okresie od listopada 2015 do kwietnia 2016 roku. Badaniem objęto 63 osoby spełniające kryteria udziału (wiek powyżej 65 r.ż, umiejętność samodzielnego poruszania się oraz zachowana zdolność logicznego porozumiewania się). Dokonano oceny ryzyka upadku za po-mocą kwestionariusza osobowego oraz testów: ADL i IADL – ocena pod-stawowych i złożonych czynności dnia codziennego; TUG – test „wstań i idź” wykorzystano skalę lęku przed upadkiem – FES oraz skalę równowa-gi BERG, a także geriatryczną skalę oceny depresji – GDS.

Wyniki: Wśród badanej grupy w ciągu ostatniego roku u 36 osób stwier-dzono upadek; najczęściej w obrębie pokoju podczas schylania się, wstawania lub chodzenia. Osoby przyjmujące dużą ilość leków częściej doświadczały upadków, w badanej grupie wpływ na częstość występowania upadku mia-ło zażywanie leków psychotropowych; badani, którzy doświadczyli upadku osiągali niższe wartości w skali ADL i TUG oraz wyższe wartości w skali FES.

Wnioski: Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że ry-zyko upadków wzrasta wraz z wiekiem; częściej upadków doświadczają kobiety ryzyko upadków wzrasta wraz z liczbą zażywanych leków; przyj-mowanie leków.

Słowa kluczowe: wiek geriatryczny, ryzyko upadków, przyczyny upadków

142

The assessment of the risk of falls in residents of social welfare homes

Introduction: The falls in the population of seniors are a very serious clinical problem.

For a large groups of people after 65 years of age falls are one of the most disturbing sings of aging, triggering fear of a serious injury and loss of independence.

Objective: The aim of this study was to identify the falling risk factors among the residents of social welfare homes

Material and methods: The studies were conducted in two social wel-fare homes on Sucharskiego and Łabędzia Street in the town of Rzeszow, in the period from November 2015 to April 2016. The study involved 63 peo-ple meeting the participation criteria (age over 65, the ability of unaided walking and the maintained ability of logical communication). The evalu-ation of the risk of falling was performed using the personal questionnaire and tests: ADL and IADL – the assessment of basic and complex activities of daily life; TUG – “get up and go”, the scale of fear of falling was used – FES and the balance scale BERG, as well as the geriatric scale for assessing depression – GDS.

Results: Among the studied group, within the last year, in 36 people the fall was stated; most often within the room while bending, getting up or walk-ing. People taking a large amount of drugs experienced falling most often, in the studied group the impact on the frequency of falling came from taking psychotropic drugs; the respondents, who experienced falling achieved low-er values in the ADL and TUG scale and higher values in the FES scale.

Conclusions: Based on the conducted studies it was stated that the risk of falls increases with age; the falls are most often experienced by women, the risk of falling increases with the number of medication; taking medicines.

Keywords: geriatric age, the risk of falls, causes of falls

143

Mikuľáková Wioletta1, Kendrová Lucia1,3, Urbanová Katarína1,4, Lenková Rút2, Boržiková Iveta2

1 University of Prešov in Prešov, Faculty of Health Care, Slovak Republic 2 University of Prešov in Prešov, Faculty of Sports, Slovak Republic 3 Pavel Jozef Šafárik University, Medical Faculty, Slovak Republic4 Saint Elizabeth College of Health and Social Care, Slovak Republic

Monitoring of disturbed posture in basketball and volleyball players

Introduction: The aim of the study was to evaluate changes in curvature and agility of the spine in basketball and volleyball players using the Spi-nalMouse® device. We focus on the given issue in the framework of grant project KEGA no. 044PU-4/2016 „Innovation of medically oriented edu-cational resources for future teachers of physical education and sports and professionals for sports and health.”

Material and methods: The trial involved 50 subjects. The group of athletes consisted of 12 extra league volleyball players belonging to the VK Mirad PU Prešov sports club and 13 players University Basket-ball Team PU Academic Prešov sports club. The group of non-athletes consisted of 25 students of a similar age, who do not do any regular physical activity. Postural parameters were evaluated using the Spinal-Mouse® device. We monitored the changes in the spine shape in the basic position and mobility of the spine in the sagittal plane. The fol-lowing parameters were evaluated: the curvature and the mobility of the spine in the basic position in the sagittal and frontal plane across individual sectors. Monitored parameters between the surveyed groups were compared using ANOVA.

Results: The biggest problems were diagnosed in the sagittal plane in the thoracic region of the spine. A statistically significantly smaller thorac-ic kyphosis angle (p <0.5) was found in the group of athletes compared to non-athletic students. The biggest problems were diagnosed in the frontal plane in the lumbar section of the spine. Pathological curvature was found in more than 90% of the examined subjects without emphasis on assessing the degree of this curve.

Conclusion: The study points out the negative changes in the spinal shape parameters in the examined sample of athletes. Unilaterally applied sports activity can lead to increased incidence of asymmetric body pos-

144

ture. An important factor for the formation of correct posture is functional training dedicated to compensatory exercises and overall regeneration.

Keywords: Spinal mouse. Body posture. Spine mobility.

145

Myśliwiec Andrzej1, 2, Damian Kania1

1 Zakład Adaptowanej Aktywności Ruchowej i Promocji Zdrowia, Akademia Wy-chowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach

2 Olimpiady Specjalne Polska

Program Zdrowa Społeczność Olimpiad Specjalnych

Wprowadzenie: Olimpiady Specjalne są światową organizacją sportową zrzeszającym osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Głównym ich ce-lem jest organizacja treningów i zawodów sportowych w różnych dyscypli-nach olimpijskich. Istotnym obszarem działalności jest wsparcie osób z nie-pełnosprawnością intelektualną w zakresie integracji społecznej, edukacji oraz zdrowia. Od końca ubiegłego wieku w Polsce realizowany był program Zdrowi Sportowcy, którego głównym celem były badania kliniczne prze-prowadzane w trakcie dużych imprez sportowych. Badania odbywały się w kierunku wykrywania chorób laryngologicznych, okulistycznych, orto-pedyczno-funkcjonalnych, stomatologicznych, dermatologicznych i podia-trycznych, internistycznych. Aktualnie w Polsce rozwija się program Zdrowa Społeczność Olimpiad Specjalnych mający na celu poprawę jakości życia i zdrowia osób z niepełnosprawnością intelektualną, ich rodzin oraz środo-wiska. Głównymi kierunkami jest profilaktyka chorób onkologicznych u ko-biet, profilaktyka chorób układu krążenia głównie w aspekcie wrodzonych wad serca, polipragmazja, choroby zębów, przyzębia i jamy ustnej, problemy natury psychicznej i psychologicznej, problemy przeciążenia narządu ruchu wynikającego z podnoszenia osób poruszających się na wózkach.

Cel pracy: Celem pracy jest przedstawienie założeń programu oraz za-proponowanie różnych możliwości włączenia się w jego realizację.

Wnioski: Działalność prozdrowotna i prospołeczna Olimpiad Specjal-nych została zainicjowana w oparciu o założenie, iż osoby z niepełnospraw-nością intelektualną częściej zapadają na różnorodne choroby, zaś współwy-stępujące dysfunkcję są często identyfikowane jako zespoły ściśle związane z głównym problemem klinicznym. Ograniczone możliwości poznawcze nie pozwalają w pełni zabezpieczyć swojego stanu zdrowia w zakresie profilak-tyki, zaś niewłaściwe postrzeganie objawów, utrudnia podjęcie stosownych kroków leczniczych. Również specjaliści różnych dziedzin medycznych sami podkreślają, iż złożoność dysfunkcji u osób z niepełnosprawnością intelektu-alną sprawia im duże trudności w podejmowaniu decyzji klinicznych.

146

Słowa kluczowe: Olimpiady Specjalne, niepełnosprawność intelektual-na, zdrowie

Healthy Community of Special Olympics

Introduction: Special Olympics is a global sports organization uniting persons with intellectual disabilities. Their main objective is to organize training and athletic competition in a variety of Olympic-type sports. An important area of activity is to support people with intellectual disabili-ties in the field of social inclusion, education and health. Since the end of the last century in Poland it was implemented program of healthy athletes, whose main aim was to clinical trials carried out during major sporting events. Currently in Poland is developing a program Healthy Community Special Olympics aimed at improving the quality of life and health of peo-ple with intellectual disabilities, their families and the environment. The main directions of the prevention of oncological diseases in women, pre-vention of cardiovascular disease primarily in terms of congenital heart defects, Polypragmasy, dental disease, periodontal and oral cavity, psycho-logical problems and psychological problems arising congestion the lifting of persons using wheelchairs.

Objective: To present the objectives of the program and to suggest var-ious possible inclusion in its implementation.

Conclusions: Pro-health and pro-social activities of Special Olympics was initiated based on the assumption that people with intellectual disabili-ties are more prone to various diseases, and coexisting dysfunction are often identified as groups closely associated with major clinical problem. Limited cognitive abilities do not allow to fully protect their health in terms of pre-vention, and the wrong perception of symptoms makes it difficult to take appropriate steps medicines. Also, specialists in various medical fields them-selves emphasize that the complexity of the dysfunction in people with intel-lectual disabilities makes them great difficulty in making clinical decisions.

Key words: Special Olympics, intellectual disability, health

147

Nowakowska Kinga, Michałek Monika, Gawron Katarzyna Zakład Rehabilitacji w Reumatologii i Geriatrii, Katedra Rehabilitacji Klinicznej Akademia Wychowania Fizycznego Kraków

Ocena ryzyka upadku a sprawność fizyczna u kobiet z osteoporozą.

Wstęp: Celem pracy była ocena ryzyka upadku oraz poziomu sprawno-ści fizycznej kobiet z osteoporozą.

Materiał i metoda badań: Badaniami objęto 42 kobiety między 60. a 74. rokiem życia, chorujące na osteoporozę, mieszkające w Krakowie i okoli-cach. Ocenę ryzyka upadku dokonano za pomocą testów TimedUp& Go Test,Tinetti POMA Test. Do oceny sprawności fizycznej wykorzystano Senior Fitness Test, która składa się z 6 testów oceniających te elementy sprawności, które są konieczne do utrzymania niezależności i bezpiecznej codziennej aktywności. Do analizy statystycznej w pracy posłużono się programami Microsoft Excel, Statistica 9.0.

Wyniki: Uzyskane Wyniki: badań wskazują, że w grupie kobiet 60 – 64 lat sprawność fizyczna jest średnio obniżona w czterech badanych aspek-tach, w grupie kobiet 65 – 69 lat sprawność fizyczna utrzymuje się na pra-widłowym poziomie, w grupie kobiet 70 – 74 lata sprawność fizyczna jest znacznie obniżona. Więcej niż połowa badanych kobiet nie charakteryzuje się wysokim ryzykiem upadku.

Wnioski: Badane kobiety z osteoporozą wykazują zróżnicowany po-ziom sprawności fizycznej w zależności od danej grupy wiekowej. Najgor-szą grupę stanowiły kobiety miedzy 70. a 74r. życia. Analiza statystyczna wykazała istotną zależność pomiędzy BMI a większością cech sprawności fizycznej. Z przeprowadzonych badań wynika, iż kobiety które miały dobre Wyniki: w teście sprawności fizycznej charakteryzowały się mniejszym ry-zykiem upadku.

Słowa kluczowe: osteoporoza, sprawność fizyczna, geriatria, Senior Fit-ness Test, Test Tinetti, Time Up&Go

148

Assess the risk of falls and the level of fitness of women with osteoporosis.

Introduction: The aim of the study was a to assess the risk of falls and the level of fitness of women with osteoporosis.

Materials and methods of research: 42 women between 60 and 74 years of age, suffering from osteoporosis, living in and around Krakow were tested. The risk assessment of the falls was carried out using TimedUp & Go Test (TUG), as well as POMA Tinetti Test (Gait and Balance). To evaluate the physical fitness Senior Fitness Test (SFT), battery of tests was used which consists of 6 tests to assess the efficiency of those elements that are necessary to maintain the independence and safety of everyday activities. For statistical analysis Microsoft Excel and Statistica 9.0.programs were used.

Results: The obtained results indicate that among women between 60 - 64 years physical fitness is reduced on average in four assessed aspects, In the women between 65 - 69 years physical fitness is maintained at a proper level, while in the group of women between70 - 74 years physical fitness is significantly reduced. More than a half of the assessed women is not char-acterized by a high risk of falls.

Conclusions: The women with osteoporosis show different levels of physical fitness depending on the age group. The worst group were women between 70 and 74 years old. Statistical analysis showed a significant corre-lation between BMI and most of the features of physical fitness. The study shows that women who= had good results in the physical fitness test were characterized by a lower risk of falls.

Key words: osteoporosis, level of fitness, geriatrics, Senior Fitness Test, Test Tinetti, Time Up&Go

149

Nyankovskyy S., Pakulova-Trotska Y., Nyankovska O, Yatsula M.Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny, Lwów, Ukraina

Możliwości korekcji rozwoju fizycznego i psychomotorycznego u dzieci z dziecięcym porażeniem mózgowym

Wstęp: Dotychczas nie zdażały się skłonności do zmniejszenia liczby dzieci z okołoporodowymi uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwo-wego. Naruszenie rozwoju fizycznego i patologii somatycznej z kolei po-garszają możliwość pełnego odbudowania systemu nerwowego i adaptacji dziecka do środowiska.

Materiały i metody: Przeprowadzono badania 90 dzieci z porażeniem mó-zgowym w wieku pierwszych trzech lat życia. Oceniono charakter żywienia, połączenie żywienia a wskaźników rozwoju fizycznego i psychomotoryczne-go. Określono osobliwosci zabiezpieczenia witaminami a mikroelementami. Rozwój fizyczny oceniano za pomocą programu komputerowego Eurogrowth. Rozwój psychomotoryczny oceniano według zmodyfikowanej karty badania psychomotorycznych cech u dzieci w ciągu pierwszych 7 lat życia (N.Skvort-sov, 2003), z tworzeniem psychomotorycznego profilu. Prawidowe odzywianie ocenieno za pomocą programu komputerowego Diet Plan 6.

Wyniki: Stwierdzono, że u dzieci z porażeniem mózgowym wskaźni-ky rozwoju fizycznego wykazują brak masy ciała (60%) lub zbyt niewy-starczające masy (26,7%). Posiłki dla dzieci z porażeniem mózgowym nie dostarczyłi wymaganej ilości białek (deficyt 34,5 ± 10,5%) tłuszcz (18 ± 2%), węglowodany (16,5 ± 2,5%,) i energii (22,5±3,5%). W ocenie rozwoju psychomotorycznego stwierdzono znaczne opóźnienie w rozwoju na 7-9 miesięcy. Poziom hemoglobiny u dzieci byl zanizki, łagodną niedokrwi-stość miałi 41 dzieci, lub 45,5%. Zawartość mikroelementów a witaminow w surowicy krwi u dzieci z porażeniem mózgowym została zredukowana. Po korekcie kompleksem witaminowo-mineralnym oras suchą mieszanką Antyreflyuks Nutrilon przez 2 miesiące badania laboratoryjne wykazały wzrost poziomu hemoglobiny, minerałow (żelaza, cynku, miedzi, chrome, manganu) i witaminow (B1, B6, A, E). Średnia objętość pokarmu wzrosła do odpowiedniego u 67% dzieci, zawartosc bialka – do 80%, kaloryjność zrósła do 82-85% od normy. Stwierdzono redukcje opóźnienia w rozwoju psychomotorycznym na 5-6 miesięcy.

150

Wnioski: Dla małych dzieci z dziecięcym porażeniem mózgowym, ty-powym jest opóźnienie rozwoju fizycznego a psyhomotorycznego, niewy-starczająca i niezrównoważona dieta, niedokrwistość, polihipovitaminoza i hipomikroelementoza. Korekta diety i Wprowadzenie: kompleksu wita-minowo-mineralnego poprawia wskaźniki rozwoju fizycznego a psycho-motorycznego dziecka i może zoptymalizowaćć proces rehabilitacji.

Słowa kluczowe: dzieci, porażenie mózgowe, korekcja, rozwoj psycho-motoryczny, rozwoj fizyczny, witaminy, mikroelementy.

Possibility of correction of physical and psychomotor development of children with cerebral palsy

Introduction: There no propensity to reduce the number of children with perinatal damage to the central nervous system. Violation of physical and somatic pathology, in turn, impair the ability to fully rebuild the nerv-ous system and the adaptation of the child to the environment.

Materials and Methods: The quality of nutrition of 90 infants with cer-ebral palsy, parameters of their physical and psychomotor development, the level of trace elements and vitamins in blood serum have been estimat-ed. Physical development was evaluated using a computer program Euro-growth. Psychomotor development was assessed by a modified card study of psychomotor skills in children during the first 7 years of life (N.Skvortsov, 2003), with the formation of psychomotor development profile. Proper nu-trition was evaluated using a computer program Diet Plan 6.

Results: It was found the lower parameters of physical development in children with cerebral palsy, such as deficit of body weight (60%) or too insufficient weight (26.7%). Feeding of children with cerebral palsy did not supply them with necessary amount of protein (deficit 34.5 ± 10.5%), fat (18 ± 2%), carbohydrates (16.5 ± 2.5%) and energy (22.5 ± 3, 5%). The average volume of food was limited to 15 ± 5%. Mild anemia was proved in 41 children, or 45.5%. The content of microelements and vitamins in the blood serum children with cerebral palsy was reduced. In the assess-ment of psychomotor development was a significant delay for 7-9 months. After prescription of vitamin-mineral complex and milk formula within 2 months, laboratory tests had shown increase levels of hemoglobin, min-erals (iron, zinc, copper, chrome, manganese) and vitamins (B1, B6, A,

151

E). 77% of parents reported improvement of child`s appetite. The mean volume of food increased to the proper level in 67% children. Amount of protein increased up to 80%, energy- to 82-85% of norma. Indicators of psychomotor development were found to retardate for 5-6 months. There were found reduction psychomotor retardation for 5-6 months.

Conclusions: It was proved that rates of physical and psychomotor de-velopment, the content of microelements and vitamins in the blood serum in children with cerebral palsy is lower than in healthy children, and their diet is inadequate and does not provide the basic needs of the organism. So provision of adequate nutrition and the introduction of vitamin-mineral complex and milk formula improve the child’s condition and help to opti-mize the process of rehabilitation.

Keywords: children, cerebral palsy, correction, physical development, psychomotor development, vitamins, trace elements.

152

Ondová P.1, Takáč P.1, Knap V.1,2, Ištoňová M.1,2, Hagovská M. 1

1 Pavol Jozef Šafárik University in Košice, Faculty of Medicine, Department of Phys-ical Medicine, Balneology and Medical Rehabilitation L. Pasteur University Hospi-tal in Košice, Rastislavova 43, Slovak Republic

2 University of health and social care of Saint Elizabeth, N.O., Bratislava, Slovakia

Occurrence of enthesopathies in masseurs as a result of workload

Aim of the research: The aim was the identification and specification of risk factors which can influence the formation of enthesopathies in mas-seurs as a result of workload.

Characteristics of the sample: Research sample consisted 66 masseurs (n=66) with enthesopathies (87,14 % radial and 21,77 % medial epikondy-litis) was divided into two groups.

Material and methods of the research. The group of masseurs has been evaluated for pain intensity, grip strength and functional limitation as a re-sult of workload and in connection with the impact on the level of quality of life after complex rehabilitation treatment of masseurs after 6 months. To determine basic data from respondents, we used standardized questionnaire.

Results of the research: We assessed and evaluated pain intensity among masseurs with enthesopathies in the area of upper limbs as a result of workload when performing specific activities after having completed complex rehabilitation treatment in a period of 6 months with significant results in favour of the treated group (p=<0,05). Between the monitored groups in the evaluation of quality of life among masseurs after completion of complex rehabilitation treatment, we observed significant difference in measured data (p=<0,05) in favour of the treated group. When measuring grip strength of the dominant limb, significant differences were measured after work shift where we confirmed significant results in measured values.

Conclusions: We evaluated and confirmed connection between the for-mations of enthesopathies in the upper limbs area among masseurs depend-ing on workload. These results pointed out towards the effectiveness of com-pleted complex rehabilitation treatment of masseurs with enthesopathies.

Key words: masseurs, workload, enthesopathy.

153

Vznik entezopatií u masérov v dôsledku pracovnej záťaže

Cieľ práce: Cieľom práce je identifikácia a špecifikácia rizikových faktorov, ktoré ovplyvňujú a podmieňujú vznik entezopatií u masérov v dôsledku pracovnej záťaže.

Charakteristika súboru: Výskumný súbor tvorilo 66 masérov (n=66) s entezopatiami v oblasti horných končatín; 87,14 % s radiálnou a 21,77 % s ulnárnou epikondylitídou, rozdelených do dvoch skupín.

Materiál a metódy výskumnej časti práce: U masérov sme hodnotili intenzitu bolestí, svalovú silu a funkčné obmedzenie v dôsledku pracovnej záťaže a v súvislosti s tým aj dopad na úroveň kvality života po komplexnej rehabilitačnej liečbe (po 6 mesiacoch).

Na zistenie základných údajov od respondentov sme využili štandard-izované dotazníky.

Výsledky výskumu: Hodnotili a posudzovali sme intenzitu bolesti v oblasti horných končatín u masérov s entezopatiami v dôsledku pracov-nej záťaže pri špecifických aktivitách po absolvovaní komplexnej rehabil-itačnej liečby v dĺžke trvania 6 mesiacov so signifikantnými výsledkami, a to v prospech liečenej skupiny (p=<0,05). Medzi sledovanými skupinami v hodnotení kvality života u masérov v súvislosti s entezopatiami, sme po komplexnej rehabilitačnej liečbe zaznamenali signifikantný rozdiel v nam-eraných hodnotách (p=<0,05) v prospech liečenej skupiny. Pri meraní sily stisku ruky dominantnej končatiny boli namerané signifikantné rozdiely po pracovnej zmene, kde sme potvrdili signifikantné výsledky v namer-aných hodnotách.

Záver výskumnej časti práce: V predkladanej práci sme hodnotili a pot-vrdili súvislosť vzniku entezopatií v oblasti horných končatín u masérov v závislosti na pracovnej záťaži. Uvedené výsledky poukázali na efektivitu absolvovanej komplexnej rehabilitačnej liečby u masérov s entezopatiami.

Kľúčové slová: maséri, pracovná záťaž, entezopatie.

154

Olczak Anna1,2 Kuliński Włodzisław

1,3

1 Klinika Rehabilitacji WIM w Warszawie2 Społeczna Akademia Nauk w Warszawie3 Zakład Medycyny Fizykalnej Uniwersytetu JK w Kielcach

Funkcjonalna diagnostyka zaburzeń równowagi ciała człowieka – przypadki kliniczne.

Kontrola postawy ciała człowieka w spoczynku oraz w ruchu przebiega w sposób autonomiczny i nieświadomy.

U pacjentów ortopedycznych (kontuzje narządu ruchu), zakłada się, że uraz np.: tkanki mięśniowej upośledza pracę receptorów czucia głębokie-go (proprioreceptorów). Ćwiczenia wykonywane na niestabilnym podłożu koordynują pracę antagonistycznych grup mięśni co zwiększa ich harmo-nijność współdziałania, a tym samym, może ograniczyć kolejne kontuzje.

Aby zrozumieć zależności zaburzeń funkcjonalnych mających wpływ na równowagę, usimy poznać możliwości sterowania ruchem oraz wzajemnych wpływów poszczególnych narządów zapewniających stabilność postawy, bez względu na to czy ciało znajduje się w spoczynku czy w ruchu oraz z jaką chorobą zmaga się pacjent. Przyjmujemy, że za równowagę ciała człowieka odpowiadają: błędnik, narząd czucia głębokiego (proprioreceptory) oraz narząd wzroku a wszystko koordynuje móżdżek. Co się dzieje kiedy mamy uszkodzenie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, zlokalizowane w określonym miejscu? Jak analizować zaburzenie struktury u tego typu pa-cjentów oraz, w którym momencie terapii stosować ćwiczenia na niestabil-nym podłożu u pacjentów neurologicznych, ale także ortopedycznych czy ludzi starszych. Jak dobrać ćwiczenia aby była to praca funkcjonalna (pozy-cja wyjściowa do ćwiczeń, podłoże na którym pacjent ćwiczy, reakcja równo-ważna, ale jednocześnie praca nad poprawą funkcji np.: tkanki mięśniowej).

Celem: prezentacji jest przedstawienie oceny funkcjonalnej pacjentów z zaburzeniami równowagi ciała w różnych jednostkach chorobowych.

Materiał: Demonstracja przypadków klinicznych. Wnioski: Funkcjonalne badanie pacjenta w oparciu o znajomość jednostek

chorobowych, ich patobiomechaniki oraz istoty zaburzeń równowagi ciała człowieka jest podstawą właściwego postępowania fizjoterapeutycznego.

Słowa kluczowe: równowaga ciała, neurologia, ortopedia, geriatria

155

The functional diagnostics of the disorders of the balance of the human body – clinical cases.

The control of the attitude of the man’s body in the rest and in the move-ment runs in the autonomic and unaware way.

At orthopedic patients (the injuries of the kinesis organ), bets, that the injury e.g.: the muscular tissue discriminates the work of the receptors of the deep sense. Exercises made on unstable base co-ordinate the work of antagonistic groups of muscles what enlarges their harmony of the co-op-eration, and the same, he can limit next injuries.

To understand the dependences of functional disorders having of the influence on balance, we have to get to know the possibility of steering the movement and the mutual influences of individual organs assuring the stability of the attitude, without the regard on this or the body is in the rest or in the movement and with what disease struggles the patient . We accept that labyrinth, the organ of the deep sense and the organ of the sight are responsible for the balance of the man body and all co-ordinates the brains. What is going on we have damage in the grounds of the central nervous arrangement when, situated in the definite place? How to analyse the disorder of the structure at patients this type and, to apply exercises on unstable base at neurological patients in which moment of the therapy, but also orthopedic or older people. How to choose the exercises so that the functional work is this (the exit position to practices, base on which the patient exercises, the equivalent reaction, but simultaneously work over the improvement of the function e.g.: the muscular tissue).

The aim of the performance is the introduction of patients functional opinion with the disorders of the balance of body in the various individuals of sick leave.

The material: the demonstration of clinical cases. The conclusions: Functional investigation in support about the knowl-

edge of individuals of sick leave patient, their patobiomechanics and the essence of the disorders of the balance of the man body is the basis of the proper physiotherapeutical conduct.

Key words: the balance of the body, neurology, orthopedic, geriatrics

156

Opara Józef1,2, Szczygieł Jarosław1, Szary Stanisława3, Gałuszka Grzegorz3

1 „Repty” Górnośląskie Centrum Rehabilitacji w Tarnowskich Górach2 Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach3 Zespół Sanatoryjno - Szpitalny Rehabilitacji Narządu Ruchu „Gwarek” w Goczał-

kowicach-Zdr.

Wykorzystanie systemu VAST.REHAB do usprawniania kończyny górnej po udarze mózgu z zastosowaniem technologii

wirtualnej rzeczywistości – doniesienie wstępne

Wprowadzenie: Poprawa funkcji kończyny górnej jest jednym z najważ-niejszych celów rehabilitacji osób z niedowładem połowiczym po udarze mó-zgu. W 21. wieku do arsenału metod usprawniania doszło wykorzystanie śro-dowiska wirtualnej rzeczywistości (VR). Choć w ostatnich latach ukazał się szereg doniesień zawierających Wyniki: badań klinicznych i systematycznych przeglądów piśmiennictwa poświęconych skuteczności VR, to jednak wciąż istnieje potrzeba prowadzenia dalszych badań z tego zakresu tematycznego.

W doniesieniu wstępnym przedstawione zostaną Wyniki: badania pilo-tażowego dotyczącego oceny skuteczności innowacyjnej terapii z zastoso-waniem systemu VAST.rehab (http://vast.rehab/), wykorzystującego urzą-dzenie typu Kinect i odpowiedni program komputerowy, w usprawnianiu kończyny górnej u 20 pacjentów we wczesnym okresie po udarze mózgu, jako wspomaganie tradycyjnych metod rehabilitacji.

Materiał i metody: Jako kryteria włączenia do badań przyjęto: pierw-szy w życiu epizod udaru mózgu; ograniczona funkcja kończyny górnej; pacjenci bez spastyczności, z nieznacznym lub umiarkowanym nasileniem spastyczności kończyny górnej - do poziomu w zmodyfikowanej skali Ashwortha (MAS);pacjenci, którzy rozumieją istotę badania i są w stanie współpracować (MMSE>24);okres do 3 miesięcy od wystąpienia udaru. Jako wstępny test przesiewowy (ang. pre-test) wykorzystano Mini Mental State Examination (MMSE).

Ocena wyników usprawniania została przeprowadzona przy pomocy następujących narzędzi:

• Wskaźnik Funkcjonalny „Repty” (FIR), Test Ręki Frenchay (Fren-chayArm Test),

• Szybki Test Otwierania i Zamykania Ręki (Rapid Hand Flick Time – RHFT, Prabhu et al., 2005)i dynamometryczny pomiar siły rąk.

157

Wnioski: zostaną wyciągnięte po zakończeniu badań.Najnowsze piśmiennictwo: Hatem SM et al.Rehabilitation of Motor

Function after Stroke: A Multiple Systematic Review Focused on Techni-ques to Stimulate Upper Extremity Recovery.

Front Hum Neurosci. 2016 Sep 13;10:442-463.Słowa kluczowe: niedowład połowiczy, funkcja ręki, udar mózgu, wir-

tualna rzeczywistość

VAST.REHAB for improving upper extremity function after stroke using virtual reality – preliminary report

Introduction: Improvement of upper limb function is one of the most important goals of rehabilitation of peoplewith hemiparesis after stroke. In the 21st century one of recent methods which can be usedin the compre-hensive rehabilitation occured virtual reality (VR). Although in last years a series of reports containing the results of clinical trials and systematic re-views of the literature on the effectiveness of VR has been published, there is still a need for further research in this area.

In this report the preliminary results of a pilot study for the assessment of the effectiveness of innovative therapies using the system VAST.rehab (http://vast.rehab/), using Kinect device type and corresponding computer program in improving upper extremity in 20 patients in the early post stroke, as sup-porting traditional methods of rehabilitation will be presented.

Material and methods: As inclusion criteria for the study were indi-cated: the first ever episode of a stroke; limited function of the upper limb; patients with spasticity, with mild or moderate severity of upper limb spas-ticity –up to level 2 in the Modified Ashworth Scale (MAS); patients who understand the nature of the test and are able to work (MMSE> 24); pa-tients up to 3 months after the stroke onset. As pre-test Mini Mental State Examination (MMSE) has been used. As for the outcome measure the fol-lowing tools has been used: Functional Index “Repty” (FIR), Frenchay Arm Test (FAT), Rapid Hand Flick Time (RHFT, Prabhuetal., 2005) andstrenght of hands has been used.

Conclusions: will be indicated after the end of study.

158

Recent literature: Hatem SM et al. Rehabilitation of Motor Function af-ter Stroke: A Multiple Systematic Review Focused on Techniques to Stim-ulate Upper Extremity Recovery.

Front Hum Neurosci. 2016 Sep 13;10:442-463.Key words: hemiparesis, stroke, upper extremity function, virtual reality

159

Pacześniak-Jost Anita1,2, Samojedna-Kobosz Anna1,2, Drużbicki Mariusz1,2, Kwolek Andrzej2

1 Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie.2 Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii.

Ocena wyników leczenia u osób po rekonstrukcji ACL

Wstęp: Uraz w stawie kolanowym często związany jest z uszkodzeniem lub całkowitym przerwaniem więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Prowadzi to do niestabilności stawu, co czynnościowo objawia się osłabie-niem zborności stawu i „uciekaniem kolana” podczas obciążania kończyny. Uszkodzenie ACL może mieć wpływ na pogorszenie kontroli nerwowo - mięśniowej wokół stawu kolanowego, czyli jego stabilności funkcjonalnej a poprzez to także na równowagę i kontrolę posturalną.

Cel: Ocena równowagi i subiektywny wynik leczenia osób po rekon-strukcji ACL.

Materiał i metoda: Badaniami objęto 100 osób. Wszystkie osoby z gru-py badanej były operowane w tej samej placówce, u wszystkich zabieg re-konstrukcji wykonano metodą artroskopową. Czas od zabiegu do badania w całej grupie badanej wynosił 3 - 30 m-cy (średnio 13,96 m-cy) a czas od urazu do zabiegu 0,5 – 75 m-cy (średnio 19,42 m-cy).

W badanej grupie równowaga oceniana była w trakcie stania na platfor-mie o podłożu stabilnym i niestabilnym. Do oceny subiektywnego wyniku leczenia wykorzystano test Lysholma-Gillquista.

Wyniki:. Nie wykazano różnic dla żadnego z analizowanych parame-trów równowagi w staniu na podłożu stabilnym i niestabilnym pomiędzy nogą operowaną i zdrową oraz pomiędzy grupą badaną i kontrolną. Wy-kazano, że wraz z upływem czasu od zabiegu subiektywna ocena wyniku leczenia ulega poprawie.

Wnioski: • Równowaga osób po rekonstrukcji ACL w staniu jednonóż na pod-

łożu stabilnym i niestabilnym powyżej trzech miesięcy od zabiegu jest prawidłowa.

• Pomimo dobrej subiektywnej oceny wyników leczenia, u większo-ści osób badanych lęk przed ponownym urazem nie pozwala na po-wrót do pełnej aktywności rekreacyjnej sprzed urazu.

Słowa kluczowe: rekonstrukcja ACL, równowaga, wynik leczenia.

160

The evaluation treatment results in patients after ACL reconstruction

Introduction: The injury of the knee joint is often connected with the partial or complete rupture of ACL. It leads to instability of the joint, which in turns, gives both symptoms of joint’s tightness weakness and knee giv-ing way during leaning on it. The injury can negatively influence not only neuro – muscular control around the knee joint, it means its functional stability but also the balance and postural control;

Aim of the stud: The evaluation of balance and subjective result of treat-ment in patients after ACL reconstruction

Material and method: 100 subjects were examined (70 subjects consti-tute study group and 30 control group). All study group subjects under-went surgery in the same hospital, in all cases the reconstruction was done by arthroscopy. The time from surgery to examination in all study group subjects was 3 – 30 months (average 13,96 month). The time from the inju-ry to the surgery 0,5 – 75 months (average 19,42 month).

The standing balance was evaluated on both stable and unstable platforms. Subjective result of the treatment was evaluated using Ly-sholm-Gillquist test.

The Results: No differences in any analyzed parameters of standing bal-ance on stable and unstable platform between injured and healthy lower limb and between treated and control group were shown. It was proven that the longer time since the surgery, the better subjective result of treatment.

Conclusions:• The one leg standing balance on stable and unstable platform in peo-

ple above • Months after ACL reconstruction is proper, • Despite of good subjective result of treatment fear of next injury

excludes full come back to activity from before the injury.Keywords: ACL reconstruction, balance, result of treatment

161

Pastyrzak Michał, Mataczyński Krzysztof, Pelc Mateusz, Czapłygin Andrzej Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w ZamościuSP Szpital Wojewódzki im. Papieża Jana Pawła II w ZamościuOśrodek Rehabilitacyjno – Terapeutyczny im. Ks. Arcybiskupa Józefa Życińskiego w Krasnymstawie

Świadomość społeczeństwa w zakresie znajomości zasad profilaktyki zdrowotnej w chorobach układu krążenia

Wstęp: Choroby układu krążenia w Polsce i na świecie stanowią po-ważny problem medyczny. We wszelkich rankingach są one najczęstszą przyczyną zgonów. W Polsce w 2011 roku spowodowały one 45,2% spo-śród wszystkich stwierdzonych zgonów. Najczęściej występujące choroby w tej grupie to: choroba niedokrwienna serca, miażdżyca oraz udar mózgu o podłożu niedokrwiennym.

Cel: Celem pracy jest określenie świadomości społecznej w zakresie znajomości zasad profilaktyki zdrowotnej oraz czynników ryzyka chorób układu krążenia.

Materiał i metodyka: Kwestionariusz ankietowy umieszczono na por-talach internetowych zajmujących się tematyką rehabilitacji oraz na forach internetowych o tematyce zdrowotnej. Badaniem ankietowym objęto 266 osób. Użyto kwestionariusza własnego, składającego się z 29 pytań. Pytania zostały skonstruowane w sposób umożliwiający ocenę znajomości zasad profilaktyki chorób układu krążenia oraz weryfikację stosowania ich w ży-ciu codziennym.

Wyniki: i wnioski: Analiza uzyskanych wyników pozwala stwierdzić, że faktyczna znajomość zasad profilaktyki oraz czynników ryzyka chorób układu krążenia przez ankietowanych jest niższa niż deklarowana. Czyn-nikami zwiększającymi częstość zachorowań na choroby układu krążenia wśród badanych są: wyższy wiek, niższe wykształcenie, palenie papiero-sów, niska aktywność fizyczna, nadwaga i otyłość oraz fakt występowania chorób układu krążenia w rodzinie.

Słowa kluczowe: choroby układu krążenia, czynniki ryzyka, profilakty-ka pierwotna i wtórna chorób układu krążenia

162

Awareness of the society in terms of knowledge of health prevention rules in the cardiovascular diseases

Introduction: Cardiovascular diseases in Poland and in the world are a serious medical problem. In all rankings they are the most frequent cause of death. In Poland in 2011 they caused 45,2% of all identified deaths. The most common diseases in this groups are: ischemic heart disease, athero-sclerosis and ischemic brain stroke.

Objective: The aim of this study is to determine the public awareness in terms of knowledge of the health prevention rules and risk factors of cardiovascular diseases.

Material and methods: The survey questionnaire was placed on web-sites dealing with the issues or rehabilitation and on online forums on health issues. The survey study included 266 people. Own questionnaire was used, consisting of 29 questions. Questions were constructed in a way enabling the assessment of knowledge and rules of prevention of cardio-vascular diseases and the verification of their application in the daily life.

Results and conclusions: The analysis of the obtained results allows the conclusion that the actual knowledge of the prevention rules and risk fac-tors of cardiovascular diseases by the respondents is lower than declared. Factors that increase the incidence of cardiovascular diseases among the respondents are: higher age, lower education, smoking, low physical activ-ity, overweight and obesity, and the fact of the occurrence of cardiovascular diseases in the family.

Keywords: cardiovascular diseases, risk factors, primary and secondary prevention of cardiovascular diseases

163

Perenc Lidia, Drżał Natalia, Inglot Magdalena, Kieraś Kinga, Koczera Aneta, Kokoszka Justyna, Kruk Sylwia, Łapa Sylwia, Młocek Aleksandra, Rzeszutek Anna, Szczurek Angelika, Wieczerzak Paulina, Wojtuń Patrycja, Zaprutkiewicz Marzena Instytut Fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowski

Ocena różnicowania proporcji ciała dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym

lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym

Wprowadzenie: Celem pracy była ocena procesu różnicowania propor-cji ciała osób z chorobami układu nerwowego.

Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiło 50 osób w wieku 4-17 lat, z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym. Byli to pacjenci KRORE w Rzeszowie. Badanie przeprowadzono w okresie X-XII 2016 r. w ramach przedmiotu Praca w Zespołach Badawczych. Ba-danych podzielono na dwie podgrupy: MPD tetraplegia i pozostali. Ocenę procesu różnicowania proporcji ciała oparto o wskaźniki proporcji: BMI, Rohrera, Marty’ego. Układ odniesienia stanowiły wcześniej opublikowane wartości normatywne (Medical Review 2016,3,244-265).

Wyniki: Średnie arytmetyczne z-score przyjmowały ujemne wartości dla: BMI ( x =-0,05), lub dodatnie wartości dla wskaźników: Rohrera ( x=0,49) i Marty’ego ( x =0,30). Osoby z MPD i tetraplegią osiągały niższe wartości wskaźników niż pozostali, a różnica nie była istotna statystycznie. Na podstawie wartości z-score BMI ustalono, że 1/3 dzieci z MPD i tera-plegią była niedożywiona.

Wnioski:• Proces różnicowania proporcji ciała badanej grupy dzieci i młodzie-

ży przebiega odmiennie. • Podgrupa osób z MPD i tetraplegią charakteryzuje się na ogół niż-

szymi wartościami wskaźników: BMI, Marty’ego, Rohrera w po-równaniu do pozostałych badanych.

Słowa kluczowe: neurologia, auksologia, antropometria

164

The assessment of the process of differentiation in the body proportions of children and adolescents with congenital nervous system diseases or neurological syndromes, symptoms of which

were revealed during infancy

Introduction: The aim of the research was the assessment of the process of differentiation in the body proportions of children with nervous system diseases.

Material and methods: The examined group consisted of 50 patients of KRORE in Rzeszow aged 4 to 17, with congenital diseases of the nervous system or neurological syndromes, symptoms of which were revealed dur-ing infancy. The research was conducted from October to December 2016 as part of the subject ‘the Work in Research Teams’. The examined group was divided into two subgroups: cerebral palsy tetraplegia and the others. The assessment of the process of differentiation in the body proportions was based on proportion indices: BMI, Rohrer’s Index and Marty’s Index. Already published normative values provided the frame of reference for the research (Medical Review 2016,3,244-265).

Results: The z-score arithmetic means took negative values for BMI ( x=-0,05), or positive values for Rohrer’s Index ( x =0,49) and Marty’s Index ( x =0,30). People with cerebral palsy tetraplegia reached lower values of these parameters and the differences were not statistically significant. Bas-ing on the z-score BMI values, it has been ascertained that one-third of the children with cerebral palsy tetraplegia were malnourished.

Conclusions• The differentiation in the body proportions of the examined children

and adolescents is different in comparison to healthy children.• Lower values of proportion indices, such as BMI, Rohrer’s Index

and Marty’s Index, in comparison to the others, are characteristic for the subgroup with cerebral palsy tetraplegia.

Key words: neurology, auxology, anthropometry

165

Perenc Lidia, Wojtuń Patrycja, Zaprutkiewicz Marzena, Drżał Natalia, Inglot Magdalena, Kieraś Kinga, Koczera Aneta, Kokoszka Justyna, Kruk Sylwia, Łapa Sylwia, Młocek Aleksandra, Rzeszutek Anna, Szczurek Angelika, Wieczerzak PaulinaInstytut Fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowski

Ocena wzrastania dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym

lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym

Wprowadzenie: Celem pracy była ocena procesu wzrastania dzieci z chorobami układu nerwowego.

Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiło 50 osób w wieku 4-17 lat, z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym. Byli to pacjenci KRORE w Rzeszowie. Badanie przeprowadzono w okre-sie X-XII 2016 r. w ramach przedmiotu Praca w Zespołach Badawczych. Badanych podzielono na dwie podgrupy: MPD tetraplegia i pozostali. Ocenę procesu wzrastania oparto o cechy antropometryczne: masa i wy-sokość ciała, spoczynkowy obwód klatki piersiowej. Układ odniesienia stanowiły wcześniej opublikowane wartości normatywne (Medical Review 2016,3,244-265).

Wyniki: Średnie arytmetyczne z-score przyjmują ujemne wartości dla: masy ciała ( x =-0,59), wysokości ciała [B-v] ( x =-1,38) lub dodatnie warto-ści dla: spoczynkowego obwodu klatki piersiowej ( x =0,49). Osoby z MPD i tetraplegią osiągały niższe wartości cech niż pozostali, ale różnica jest istotna statystycznie jedynie dla spoczynkowego obwodu klatki piersiowej ( x =0,21 v.v. 0,62, p=0,033, test Manna-Whitneya).

Wnioski:• Proces wzrastania badanej grupy dzieci i młodzieży przebiega od-

miennie w porównaniu do dzieci zdrowych.• Podgrupa osób z MPD i tetraplegią charakteryzuje się na ogół niż-

szymi wartościami wybranych cech antropometrycznych w porów-naniu do pozostałych badanych.

Słowa kluczowe: neurologia, auksologia, antropometria

166

The assessment of the growth of children and adolescents with congenital nervous system diseases or neurological syndroms,

symptoms of which revealed during infancy

Introduction: The aim of the research was the assessment of growth of children with nervous system diseases.

Material and methods: The examined group consisted of 50 patients of KRORE in Rzeszów aged 4 to 17 years old, with congenital diseases of the nervous system or neurological syndromes, symptoms of which revealed during infancy. The research was being conducted from October to De-cember 2016 as part of the subject The Work in Research Teams. The ex-amined group was divided into two subgroups: cerebral palsy tetraplegia and the others. The assessment of growth was based on anthropometric features: body weight, height and chest circumference. Already publicized normative values provided the frame of reference for the research (Medical Review 2016,3,244-265).

Results: The z-score arithmetic means took negative values for body weight ( x =-0,59), height ( x =-1,38) or positive values for chest circum-reference ( x =0,49). People with cerebral palsy tetraplegia reached lower values of the features than the others, but the statistically important dif-ference appears only in chest circumreference ( x =0,21 v.v. 0,62, p=0,033, Mann-Whitney’s test).

Conclusions:• The growth of the examined children and adolescents differs from

the growth of healthy children.• Lower values of some of the anthropometric features, in comparison

to the others, are characteristic for the subgroup with cerebral palsy tetraplegia.

Key words: neurology, auxology, anthropometry

167

Perenc Lidia, Marzena Zaprutkiewicz, Patrycja Wojtuń, Natalia Drżał, Magdalena Inglot, Kinga Kieraś, Aneta Koczera, Justyna Kokoszka, Sylwia Kruk, Sylwia Łapa, Aleksandra Młocek, Anna Rzeszutek, Angelika Szczurek, Wieczerzak PaulinaInstytut Fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowski

Ocena otłuszczenia ciała dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym lub zespołami

neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym

Wprowadzenie: Celem pracy była ocena otłuszczenia ciała osób z cho-robami układu nerwowego.

Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiło 50 osób w wieku 4-17 lat, z chorobami układu nerwowego o charakterze wrodzonym lub zespołami neurologicznymi, których objawy ujawniły się w okresie niemowlęcym. Byli to pacjenci KRORE w Rzeszowie. Badanie przeprowadzono w okresie X-XII 2016 r. w ramach przedmiotu Praca w Zespołach Badawczych. Ba-danych podzielono na dwie podgrupy: MPD tetraplegia i pozostali. Oce-nę otłuszczenia ciała oparto o grubość fałdów skórno-tłuszczowych: nad mięśniem trójgłowym ramienia, w okolicy pępka, pod kątem łopatki oraz o globalne otłuszczenie ciała. Układ odniesienia stanowiły wcześniej opu-blikowane wartości normatywne (Medical Review 2016,1,27-47).

Wyniki: Średnie arytmetyczne z-score przyjmowały wartości ujemne dla grubości fałdu skórno-tłuszczowego nad mięśniem trójgłowym ramie-nia ( x =-0,45), w okolicy pępka ( x =-0,13), pod kątem łopatki ( x =-0,24), globalnego otłuszczenia ciała ( x =-0,27). Osoby z MPD i tetraplegią osiąga-ły niższe wartości wymienionych parametrów niż pozostali, a różnice nie były istotne statystycznie.

Wnioski: • Poziom otłuszczenia ciała badanej grupy dzieci i młodzieży jest niższy. • Podgrupę osób z MPD i tetraplegią charakteryzują niższe wartości

grubości trzech fałdów skórno-tłuszczowych, globalnego otłuszcze-nia ciała w porównaniu do pozostałych badanych.

Słowa kluczowe: neurologia, auksologia, antropometria

168

The assessment of the body adiposity of children and adolescents with congenital nervous system diseases or neurological syndroms, symptoms of which revealed during infancy

Introduction: The aim of the research was the assessment of the body adiposity of children with nervous system diseases.

Material and methods: The examined group consisted of 50 patients of KRORE in Rzeszów aged 4 to 17 years old, with congenital diseases of the nervous system or neurological syndromes, symptoms of which revealed during infancy. The research was being conducted from October to Decem-ber 2016 as part of the subject The Work in Research Teams. The examined group was divided into two subgroups: cerebral palsy tetraplegia and the oth-ers. The assessment of body adiposity was based on thickness of skinfolds: above triceps brachii muscle, in the umbilical area, below the scapula and the whole body adiposity. Already publicized normative values provided the frame of reference for the research (Medical Review 2016,1,27-47).

Results: The z-score arithmetic means took negative values for the thick-ness of skinfolds: above triceps brachii muscle ( x =-0,45), in the umbilical area ( x =-0,13), below the scapula ( x =-0,24) and the whole body adiposity ( x =-0,27). People with cerebral palsy tetraplegia reached lower values of these parameters and the differences were not statistically important.

Conclusions:• The level of body adiposity of the examined children and adoles-

cents is lower.• Lower values of the thickness of the three skinfolds and the whole

body adiposity, in comparison to the others, are characteristic for the subgroup with cerebral palsy tetraplegia.

Key words: neurology, auxology, anthropometry

169

Pierzak MonikaWydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

Rola pielęgniarki w rehabilitacji chorych po zabiegu chirurgicznego wyłonienia stomii z powodu raka jelita grubego

Wprowadzenie: Obecnie w Polsce występuje tendencja wzrostowa za-chorowalności na raka jelita grubego. Rak jelita grubego wraz z odbytnicą zajmuje drugie miejsce w zachorowaniach na nowotwory złośliwe zarów-no wśród kobiet, jak i również wśród mężczyzn. Stanowi drugą przyczynę zgonów u mężczyzn po raku płuc oraz trzecią po raku sutka i szyjki macicy u kobiet. Według danych szacunkowych, w Polsce każdego roku wykonuje się 6 tys. stomii, a osób żyjących ze stomią jest około 20 tysięcy.

Cele pracy: Rola pielęgniarki w rehabilitacji pacjentów po chirurgicz-nym wyłonieniu stomii z powodu raka jelita grubego.

Materiał i metody: Rehabilitacja jest procesem, którego główne założenie stanowi o całkowitym zniwelowaniu lub zmniejszeniu upośledzenia fizycz-nego, psychicznego, społecznego oraz zawodowego spowodowanego daną jednostką chorobą oraz jej skutkami. Najnowsze zalecenia wskazują na to, aby pacjenci leczeni z powodu chorób dotyczących jelit np. z powodu raka jelita grubego brali czynny udział w różnych formach rehabilitacji. Pacjen-ci leczeni chirurgicznie, u których został wyłoniona stomia jelitowa powin-ni być poddani rehabilitacji fizycznej, którą należy rozpocząć już w okresie przedoperacyjnym. Aby zapewnić pacjentowi komfort psychiczny pielę-gniarka powinna informować oraz wyjaśniać choremu, co będzie się z nim działo w kolejnych etapach procesu rekonwalescencji, umocni to poczucie bezpieczeństwa a także złagodzi napięcia i negatywne emocje chorego.

Wyniki: Dla zdrowia pacjentów z wyłonioną stomią jelitową ważna jest kompleksowa rehabilitacja, którą należy rozpocząć już w okresie przedope-racyjnym i kontynuować w okresie pooperacyjnym. Opieka nad chorym z wyłonioną stomią jelitową wymaga wysokowyspecjalizowanej współpra-cy zespołu terapeutycznego w skład, którego wchodzi; lekarz, pielęgniarka, fizjoterapeuta, psycholog oraz dietetyk. Pielęgniarka jest członkiem zespo-łu terapeutycznego, na barkach której spoczywa wielka odpowiedzialność. Ona jako pierwsza rozpoczyna rehabilitację chorego, na którą min. składa się szeroko zakrojona edukacja pacjenta. Pielęgniarka ściśle współpracuje

170

z innymi członkami zespołu terapeutycznego. Należy pamiętać o tym, iż kolejne etapy zdrowienia chorych ze stomią jelitową wymagają odpowied-nio dobranej rehabilitacji, która, w równym stopniu powinna być realizo-wana w sferze fizycznej, biologicznej, psychicznej i społecznej pacjenta.

Wnioski: Pielęgniarka to członek zespołu terapeutycznego biorąca udział w rehabilitacji fizycznej, seksualnej, psychospołecznej pacjentów ze stomią jelitową wyłonioną w przebiegu chirurgicznego leczenia raka jelita grubego.

Jakość i poziom rehabilitacji prowadzonej u chorego z wyłonioną sto-mią jelitową w wyniku raka jelita grubego wpływa na kolejne etapy rekon-walescencji.

Holistyczne podejście do chorego, członków zespołu terapeutycznego wpływa na jakość procesu rekonwalescencji chorego.

Słowa Kluczowe: stomia, rehabilitacja, rak jelita grubego

The nurse’s role in the rehabilitation of patients after surgery stoma due to colorectal cancer.

Introduction: Currently in Poland there is a growing trend incidence of colorectal cancer. Cancer of the colon along with the rectum is the second in diseases of cancer among women as well as men. It is the second cause of death in men after lung cancer, and a third on breast cancer and cervical cancer in women. According to estimates, in Poland each year are made 6 thousand. stoma, and people living with a stoma is about 20,000.

Aim: The role of the nurse in the rehabilitation of patients after surgical emergence of a stoma of colon cancer.

Material and methods: Rehabilitation is a process whose main assump-tion is a total compensates for reduced or impaired physical, mental, social and occupational disease caused by a particular entity and its consequenc-es. Recent recommendations suggest that patients treated for diseases re-lated to the gut eg. from colorectal cancer participated actively in various forms of rehabilitation. Patients treated surgically, who was selected intes-tinal stoma should undergo physical rehabilitation, which should be ini-tiated in the preoperative period. To ensure patient comfort mental nurse should inform and explain to the patient what is happening to him in the next stages of the healing process, strengthen a sense of security and allevi-ate tension and negative emotions of the patient.

171

Results: For the health of patients with emerged stoma important is the comprehensive rehabilitation, which should be initiated preoperative-ly and continued postoperatively. Care for patients with emerged stoma requires highly specialized team collaboration therapeutic composition, which falls; doctor, nurse, physiotherapist, psychologist and nutritionist. Nurse is a member of the therapeutic team, on the shoulders of the great responsibility. It was the first patient begins rehabilitation, which min. It consists of a broad-based patient education. The nurse works closely with other members of the therapeutic team. Keep in mind that the next stages of the recovery of patients with stoma require a properly chosen rehabil-itation, which, in equal measure should be implemented in the physical, biological, psychological and social patient.

Conclusions: • Nurse is a member of the therapeutic team participating in the reha-

bilitation of physical, sexual, psychological and patients with stoma result of a course of surgical treatment of colorectal cancer.

• The quality and level of patient rehabilitation conducted with emerged stoma due to colorectal cancer affects the subsequent recovery steps.

• A holistic approach to the patient, team members therapeutic effect on the quality of the healing process of the patient.

Keywords: stoma, rehabilitation, colon cancer

172

Pleśniak Angelika1, Jandziś Sławomir2 Zaborniak Stanisław1, Puszczałowska-Lizis Ewa2

1 Katedra Historii Kultury Fizycznej, Wydział Wychowania Fizycznego, Uniwersytet Rzeszowski

2 Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Powstanie i działalność zakładu dla piersiowo chorych dra K. Dłuskiego w Zakopanem w latach 1902-1918

Autorzy po przeanalizowaniu materiałów źródłowych znajdujących się w składnicach akt uzdrowisk galicyjskich, uzdrowiskowych broszurek re-klamowych, jednodniówek, informacji pochodzących z przewodników oraz prasy codziennej i medycznej doby galicyjskiej wydanych przed wybuchem II wojny światowej opisali działalność oraz metody przyrodolecznicze stoso-wane w leczeniu gruźlicy przez dra Kazimierza Dłuskiego w jego prywatnym zakładzie dla chorych piersiowych w Zakopanem w latach 1902-1918.

W Zakładzie stosowano powszechnie metodę dietetyczno-higieniczno- klimatyczną, która przygotowywana była dla każdego pacjenta indywidu-alnie. System leczniczy dra K. Dłuskiego odnosił się do chorych na gruźlicę oraz inne choroby płuc i oskrzeli. Kładziono tu szczególny nacisk na prze-bywanie kuracjuszy jak najdłużej na świeżym powietrzu poprzez spacery po rozległym parku, piesze wycieczki w okolicy, a także zażywanie kąpie-li słonecznych i powietrznych w specjalnie do tego przygotowanych we-randach i leżalniach. Uzupełnieniem terapii były zabiegi wodne oparte na metodzie Kneippa, kąpiele połowiczne i nasadowe, nacierania i natryski. Dodatkowym punktem leczenia była dieta, której sprzyjał klimat, bogata w mięso, świeże ryby, warzywa i owoce, wspomagała stosowaną terapię.

Dr K. Dłuski na podstawie własnej wiedzy, założeń ideologicznych, doświadczeń wyniesionych z podróży po krajowych i zagranicznych lecz-nicach, za pomocą rodziny i przyjaciół zbudował ówcześnie najnowocze-śniejszy i najlepiej wyposażony ośrodek sanatoryjny dla osób piersiowo chorych, dodatkowo opracował własną oryginalną metodę, dzięki której należy do prekursorów nowoczesnego przyrodolecznictwa i leczenia gruź-licy w Zakopanem.

Słowa kluczowe: historia medycyny, gruźlica, fizjoterapia, medycyna fizykalna

173

Establishment and activity of the center for thoracolumbar patients of Dr. K. Dłuski in Zakopane in the years 1902-1918

The authors analyzed the source material contained in the repositories act spas Galicia, spa brochures advertising, day-olds, information from guides, newspapers and medical newspapers issued before the outbreak of II World War, described the activities and methods of naturopathy used in the treatment of tuberculosis by Dr Kazimierz Dłuski in his private institu-tion for patients with thoracic in Zakopane in the years 1902-1918.

The commonly in the spa was used method diet and hygiene and cli-mate, which was prepared for each patient individually. The medicinal Dr. K. Dłuski referring to patients with tuberculosis and other diseases of the lungs and bronchi. Here laid special emphasis on patients stay as long as possible in the fresh air, walk through the huge park, hiking in the area, as well as sun-bathe and air in a specially prepared porches. Complementary therapy was water treatments based on Kneipp method, half-baths and sockets, rubbing and showers. Another point of treatment was diet, which favored climate, rich in meat, fresh fish, vegetables and fruits, used assisted therapy.

Dr. K. Dłuski on the basis of their own knowledge, ideological presup-positions and lessons learned from traveling through domestic and for-eign clinics, using friends and family then built the most modern and best equipped resort sanatorium for patients with thoracolumbar, further de-veloped his own original method by which belongs to precursors of mod-ern physiotherapy and treatment of tuberculosis in Zakopane.

Keywords: history of medicine, tuberculosis, physiotherapy, physical medicine

174

Podgórska-Bednarz Justyna1, Wyszyńska Justyna1, Baran Joanna1, Leszczak Justyna1, Pop Teresa1, Czenczek-Lewandowska Ewelina1, Weres Aneta1

1 Instytut Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego

Wpływ wybranych czynników na wartość wskaźnika BMI oraz skład masy ciała osób trenujących tradycyjne sztuki walki

Celem pracy była analiza wpływu wybranych czynników na wartość wskaź-nika BMI oraz skład masy ciała osób trenujących tradycyjne sztuki walki.

Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiły 84 osoby trenujące trady-cyjne sztuki walki w tym 28 (33,3%↓) kobiet i 56 (66,7%↓) mężczyzn. Me-diana wieku w grupie badanej wynosiła 21 lat (min. 17 lat, max. 42 lata). Grupę kontrolną stanowiło 97 osób w tym 39 (40,2%↓) kobiet i 58 (59,8%↓) mężczyzn - nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w strukturze wieku i płci w obu analizowanych grupach. W badaniu zastosowano: ba-danie ankietowe, pomiar podstawowych parametrów antropometrycznych (wysokości oraz masy ciała) a także analizę składu masy ciała z zachowa-niem rekomendowanych warunków pomiarowych.

Wyniki: i wnioski: Analiza wyników badań pozwoliła zaobserwować następujące zależności: - wraz z wiekiem obserwuje się pewną tendencję do zwiększania się BMI, a zmniejszania udziału procentowego udziału wody i masy tkanki kostnej w składzie masy ciała (ta ostatnia cecha tyko w grupie kontrolnej zależy od wieku); - płeć różnicuje jedynie wartość wskaźnika BMI dla grupy badanej, który jest wyższy dla mężczyzna oraz procentowy udział wody w składzie masy ciała w grupie kontrolnej, rów-nież nieco wyższy w przypadku płci męskiej; - miejsce zamieszkania oraz czas od jakiego dana osoba trenuje sztuki walki nie różnicuje badanych pa-rametrów (w grupie kontrolnej BMI osób mieszkających na wsi jest nieco wyższe); - osoby trenujące intensywniej mają mniejszą zawartość tkanki tłuszczowej, a większą zawartość tkanki mięśniowej, wody i tkanki kostnej (wartość współczynnika korelacji nie przekracza 0,40); - wraz ze wzrostem intensywności treningu wiek metaboliczny wykazuje słabą tendencję do obniżania się (wartość prawdopodobieństwa testowego p = 0,0801).

Słowa kluczowe: wskaźnik masy ciała, tradycyjne sztuki walki, aktyw-ność fizyczna.

175

Influence of selected factors on BMI and body composition persons training traditional martial arts

The aim of the study was to analyze the influence of selected factors on BMI and body composition people practicing traditional martial arts.

Material and methods: The study group consisted of 84 persons training traditional martial arts including 28 (33.3% ↓) women and 56 (66.7% ↓) men. The median age of participants was 21 years (min. 17, max. 42 years). The control group consisted of 97 persons, including 39 (40.2% ↓) women and 58 (59.8% ↓) men - there were no statistically significant differences in the age and sex structure in both groups. In the study used: a survey, measurement of basic anthropometric parameters (height and weight) and body composition - maintaining the recommended measurement conditions.

• osoby trenujące intensywniej mają mniejszą zawartość tłuszczu, a większą zawartość mięśni, wody i kości

Results and Conclusions:Analysis of the research results allowed to observe the following dependencies: - with age is observed a tendency to increase in BMI and to reduce the percentage of water and bone weight in the body composition (the last feature only in the control group depends on the age); - gender differentiated only BMI in the study group, which is higher for men and the percentage of water in the body weigh composition in the control group, also slightly higher for male; - place of residence and the time from which a person practicing martial arts does not distinguish the studied parameters (BMI in the control group of participants living in countryside areas is slightly higher); - people training more intensively have a lower fat content and a higher proportion of muscle, bone and water (correlation coefficient does not exceed 0.40); - with increasing intensity workout metabolic age has a low tendency to decrease (the value of the probability test p = 0.0801).

Key words: BMI Index, traditional martial arts, physical activity.

176

Pop Teresa1, Bejer Agnieszka1,2, Szymczyk Daniel1, Majewska Joanna1, Baran Joanna1,3 1 Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów2 Szpital Specjalistyczny im. Świętej Rodziny, Rudna Mała3 Centrum Rehabilitacji REHAMED-CENTER, Tajęcina

Ocena równowagi statycznej pacjentów po zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego

Wstęp: Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego jest jedną z najczę-ściej występujących przewlekłych chorób układu mięśniowo-kostnego. Wy-miana stawu jest aktualnie powszechnie stosowaną metodą leczenia pacjen-tów z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi stawu biodrowego.

Celem pracy była ocena równowagi statycznej w grupie pacjentów po całkowitej endoprotezoplastyce stawu biodrowego, z uwzględnieniem płci, wieku, BMI oraz średniego czasu od zabiegu.

Materiał i metoda: W badaniu udział wzięło 55 pacjentów (31 kobiet, 24 mężczyzn) po zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodro-wego. Grupę kontrolną stanowiło 48 zdrowych osób (31 kobiet, 17 męż-czyzn). Do oceny równowagi statycznej użyto platformy stabilometrycznej ALFA. Analiza statystyczna dotyczyła wybranych parametrów środka na-cisku stóp na podłoże (COP), uzyskanych w czasie 30 sekundowych prób, wykonywanych z oczami otwartymi i zamkniętymi.

Wyniki: Zaobserwowano występowanie istotnych statystycznie różnic wyników w zakresie wybranych parametrów środka nacisku stóp na pod-łoże (COP) pomiędzy grupą pacjentów po wymianie stawu biodrowego a grupą kontrolną.

Wnioski: Wyniki: przeprowadzonych badań wskazują na możliwość wy-korzystania badań przy użyciu platformy stabilometrycznej w celu obiektyw-nej oceny funkcjonalnych deficytów w zakresie równowagi statycznej w gru-pie pacjentów po zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego.

Słowa kluczowe: choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, endo-protezoplastyka, równowaga

177

Assessment of static balance in group of patients after total hip replacement

Introduction: Hip osteoarthritis is one of the most common, chron-ic disease of musculoskeletal system. Total joint replacement is currently commonly used method of treatment in group of patients with advanced hip joint osteoarthritis.

The aim of this study was the assessment of static balance in the group of patients after total hip replacement (THR) considering subjects age, gen-der, BMI and time from the surgery.

Material and methods: 55 patients (31 females, 24 males) after total hip replacement (THR) surgery participated in this study. Control group consist-ed of 48 healthy matched subjects (31 females, 17 males). For the assessment of static balance, in both group, ALFA stabilometric force platform was used. Statistical analysis considered selected center of pressure (COP) parameters obtained during two 30-seconds trials, with eyes opened and closed.

Results: Statistically significant difference of the results, considering selected COP parameters, between patients after total hip replacement (THR) and control group, were observed in our study.

Conclusion: The results of our study indicate the possibility of using stabilometric force platforms for the purpose of the objective assessment of static balance deficits in the group of patients after hip replacement.

Keywords: osteoarthritis of the hip, joint replacement, balance

178

Poświata Anna1, Herman Urszula2, Walicka-Cupryś Katarzyna3

1 Fundacja Force Feminite, Bednarska 24/9, 00-321 Warszawa 2 Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, ul Kopernika 25; 31-034 Kraków3 Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Rzeszowski, Tadeusza Rejta-

na 16C, 35-001 Rzeszów

Telemedycyna w rehabilitacji dysfunkcji mięśni dna miednicy

Telemedycyna to forma wymiany informacji medycznych pomiędzy dwoma stronami, przebiegająca przy wykorzystaniu narzędzi telekomu-nikacyjnych. Jednym z obszarów rehabilitacji, gdzie aktualnie wdrażane są rozwiązania telemedyczne jest rehabilitacja w dysfunkcjach mięśni dna miednicy (MDM). Badania pokazują, że aby uzyskać efekt terapeutyczny, konieczne jest wykonywanie regularnych i właściwie dobranych ćwiczeń MDM przez minimum 12 tygodni. Utrzymanie motywacji i codzienny tre-ning, również w warunkach domowych, wydaje się być kluczem do uzy-skania poprawy w dysfunkcjach mięśni dna miednicy.

Celem pracy jest przedstawienie aktualnie wdrażanego systemu teleme-dycznego w obszarze rehabilitacji dysfunkcji mięśni dna miednicy.

W celu realizacji założeń efektywnego treningu MDM utworzono apli-kację treningową, przeznaczoną na telefony typu smartfon, połączoną z ciśnieniowym czujnikiem dopochwowym. W celu dobrania właściwego postępowania terapeutycznego, w aplikacji zaimplementowano test MDM, oparty o założenia skali Perfect. Dla właściwego monitorowania postępów pacjentek, utworzono portal telemedyczny, gdzie zapisywane są Wyni-ki: testów i przebieg ćwiczeń. Portal umożliwia terapeucie podgląd oraz sprawną modyfikację treningów. Rolą interfejsu aplikacji treningowej jest również motywowanie pacjentki do ćwiczeń, aby utrzymać ich ciągłość. Specjalne wizualizacje umożliwiają m.in. prowadzenie ćwiczeń wytrzyma-łościowych, szybkościowych, utrzymanie skurczu na poziomie 20% skur-czu maksymalnego (stosowane w celu sprawnej przebudowy włókien fazo-wych na toniczne) czy wspomaganie właściwego rozluźnienia MDM.

System telemedyczny, na który składa się aplikacja i portal telemedycz-ny, umożliwia zdalne zarządzenie treningami MDM wykonywanymi przez pacjentkę w domu oraz ich stały nadzór i modyfikację przez dedykowane-go fizjoterapeutę.

179

Słowa kluczowe: telemedycyna, mięśnie dna miednicy, wysiłkowe nie-trzymanie moczu

Telemedicine in the rehabilitation of the pelvic floor muscles dysfunctions

Telemedicine is the form of medical information exchange between the two sides, using telecommunications tools. One of the areas of rehabilita-tion, where currently telemedicine solutions are implemented is the reha-bilitation of the pelvic floor muscles (PFM) dysfunctions. Research shows that, in order to achieve a therapeutic effect, it is necessary to perform reg-ular and properly adjusted PFM exercises, for at least 12 weeks. Maintain-ing motivation and daily training, also at home, seems to be the key to improvement in dysfunctions of the pelvic floor muscles.

The aim of the study is to present the telemedical system, which is cur-rently implemented, in rehabilitation of PFM dysfunctions.

In order to achieve the aims of effective PFM training, application for mobile smart phones, combined with a vaginal pressure sensor, has been created. For appropriate therapeutic management, the PFM test, based on assumptions of Perfect Scale has been implemented. To monitor the progress of patients, telemedical portal, has been created, where all the tests results and accomplished exercises data are stored. The portal enables the therapist to preview and modify the training. The role of apps interface is also to motivate patients to exercise, in order to maintain their progress. Special visualizations enable e.g. the endurance and speed exercises, maintaining contraction at the level of 20% of maximum contraction (for efficient conversion - fast to slow twitch muscle fibres) or to support the relaxation of PFM.

Telemedical system, which consists of applications and telemedical por-tal, enables the remote management of PFM trainings, their constant mon-itoring and modifications by a dedicated physiotherapist.

Keywords: Telemedicine, pelvic floor muscles, stress urinary incontinence

180

Preuß Rudolf Krankenhaus Winsen, Niedersachsen, Deutschland

4 D Pro, Innovatives, aktives Faszientraining

In diesem Vortrag wird über die praktische Anwendung und die Ein-flussnahme auf unsere Faszien durch den „4 D Pro“,einen elastischen Schlingentrainer, referiert.

Der Aufbau von Faszien, ihre Aufgaben, Funktionen und Wirkung-sweisen werden zu Beginn beschrieben. Weiterhin wirddas „Tensegrity Modell”, auf welchem viele Theorien über die Faszien basieren und ihre Wirkungsweise, erläutert.

Probleme der Faszien und die Gründe hierfür werden beschrieben. Aber auch die Behandlungsmöglichkeiten und passende Techniken für ver-schiedene Krankheitsbilder werden dargestellt und mit kurzen Filmpassa-gen anhand von Beispielen einiger ÜbungenBehandlungskonzepte/-ideen am Schlingentrainer gezeigt.

Schlüsselwörter: Faszien, Schlingentrainer, Tensegrity Modell

4 D Pro, Innowacyjny, aktywny trening powięzi

W referacie autor przedstawia praktyczne zastosowanie i wpływ na po-więzi elastycznej taśmy do treningu „4 D Pro“.

Autor opisuje budowę powięzi, ich zadania, funkcje i sposób działania. Wyjaśnia również model „Tensegrity“, na którym oparte jest wiele teorii o powięziach i ich funkcjonowaniu.

Autor omawia problemy powięzi i ich przyczyny. Przedstawia także możliwości leczenia i odpowiednie techniki dla różnych stadiów choroby.

Podaje przykłady, niektórych ćwiczeń i koncepcji – idei leczenia z zasto-sowaniem taśmy do treningu

Słowa kluczowe: powięź, taśma do treningu, model Tensegrity

181

Przygoda Łukasz, Walicka-Cupryś Katarzyna, Sojecka Agnieszka, Zajkiewicz Katarzyna, Perenc Lidia, Drzał-Grabiec JustynaInstytut Fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowski

PodoBaby - wczesne wykrywanie asymetrii i wzmożonego napięcia u niemowląt.

Poszukiwanie obiektywnych metod w zakresie oceny rozwoju moto-rycznego oraz postawy ciała niemowląt jest dużym wyzwaniem współcze-snej nauki. Ważnymi parametrami analizowanymi przy ocenie rozwoju psychoruchowego dziecka jest ocena symetrii i lokalizacja środka ciężko-ści. W związku z tym, iż wczesne wykrycie asymetrii może być kluczowe w podęciu szybkiej interwencji terapeutycznej. W dobie szybkiego postępu technologicznego, coraz częściej spotykamy nowoczesne, zobiektywizo-wane metody oceny asymetrii w ułożeniu ciała. Metody te głownie służą do oceny postawy stojącej, co jest wykluczone w diagnostyce niemowlaka. Dzięki zastosowaniu wielogabarytowego podoskopu PodoBaby możliwa jest ocena pozycji leżącej dzieci.

Celem pracy jest przedstawienie metodyki badania przesiewowego nie-mowląt w kierunku wykrycia asymetrii i wzmożonego ciała przy użyciu metody PodoBaby.

Podobaby to wielkogabarytowy podoskop, który za pomocą cyfrowej ka-mery pozwala ocenić układ ciała dziecka w pozycji leżenia przodem i tyłem rejestrując spontaniczną motorykę dziecka podczas badania. Dzięki odpo-wiedniemu oprogramowaniu można ocenić wielkość płaszczyzn podparcia po prawej i lewej stronie leżących po obu stronach prostej, przechodzącej przez punkty C7 i S1, dzielącej ciało na dwie części. Możliwe jest wyznaczenie zarów-no parametrów kątowych jak i długościowych. Badanie PodoBaby umożliwia ocenę rozkładu nacisku ciała w sposób pośredni, poprzez analizę lokalizacji płaszczyzn przylegania w różnych pozycjach jakie przyjmuje dziecko.

W związku z możliwością wymiernej, obiektywnej oceny asymetrii oraz płaszczyzny przylegania okolicy miedzy łopatkowej i bioder metoda PodoBaby daje duże możliwości dodatkowej oceny klinicznej niemowląt. Należy przeprowadzić szeroko zakrojone badania sprawdzające rzetelność i powtarzalność metody.

Słowa kluczowe: niemowlęta, asymetria, wzmożone napięcie, wiotkość

182

PodoBaby - early detection of asymmetry and increased tension among infants.

Searching for objective methods for assessment of motor development and posture of infants is a major challenge to modern science. Important parameters analyzed in the assessment of psychomotor development of the child is the assessment of symmetry and location of the center of gravity. In view of the fact that the early detection of asymmetry can be crucial at taking rapid therapeutic intervention. In the era of rapid technological pro-gress, more and more often we encounter modern, objectified methods of assessing the asymmetry in the positioning of the body. These methods are used primarily to assess the standing posture, which is impossible in the diagnosis of the infant. By using outsize podoscope PodoBaby it is possible to evaluate recumbent position of children.

The aim of the study is to present the methodology of screening infants in the direction of detection of asymmetry and increased body using the method of PodoBaby.

Podobaby is large size podoscope which by using a digital camera sys-tem allows to evaluate the child’s body in position of lying front and rear recording spontaneous motor activity of the child during the test. With the right software, you can assess the size of the planes supporting the right and left lying on both sides of the straight line passing through the points C7 and S1, dividing the body into two parts. It is possible to determine both the angular parameters and of length. Research PodoBaby enables the assessment of distribution of body pressure indirectly, by analyzing the location of planes adhesion in a variety of positions that adopts a child.

In connection with the possibility of a rational, objective evaluation of the asymmetry and the plane of the adhesion area between the blade and hip PodoBaby method gives great possibilities for additional clinical evalu-ation of infants. Extensive research should be conducted to verify the reli-ability and reproducibility of the method.

Keywords: infants, asymmetry, hypertonia, limpness

183

Ptaszek Bartłomiej1,2, Teległów Aneta3, Garbacz Klaudia1, Matla Joanna1

1 Doktorant, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Polska2 Małopolskie Centrum Krioterapii, Kraków, Poland3 Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie,

Polska

Wpływ 10 zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej na wskaźniki morfologiczne krwi u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów

Wprowadzenie: Celem pracy było zbadanie wpływu krioterapii ogól-noustrojowej na wskaźniki morfologiczne krwi u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Materiał: Grupę badaną stanowiło 10 kobiet z reumatoidalnym zapa-leniem stawów w wieku 57.2 ± 9.4, które korzystały z zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej (czas zabiegu 3min, temperatura komory -120°C, 10 za-biegów – 5 razy w tygodniu). Średnia wysokość ciała 165.5 ± 4.6 cm, waga 68.5 ± 4.9 kg i BMI 24.8 ± 2.2 kg/m2. W celu analizy wskaźników mor-fologicznych krwi, uczestniczącym w badaniu, pobrano dwukrotnie krew żylną. Pierwsze badanie odbyło się w dniu rozpoczęcia zabiegów, a drugie po serii 10 zabiegów.

Metodyka: Pomiary wykonano przy użyciu analizatora hematologicz-nego ABX MICROS 60 (USA).

Wyniki: Analizując średnie wartości wskaźników morfologicznych krwi u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów w grupie badanej średnie wartości RBC i HCT po serii 10 zabiegów były znacząco wyższe, w porównaniu do pomiarów wykonanych przed zabiegami.

Wnioski:• Krioterapia ogólnoustrojowa nie powoduje żadnych skutków ubocz-

nych u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów.• Regularne wykorzystanie krioterapii ogólnoustrojowej pozytywnie

wpływa na właściwości reologiczne krwi.Słowa kluczowe: krioterapia ogólnoustrojowa, wskaźniki morfologicz-

ne krwi, reumatoidalne zapalenie stawów

184

Impact of 10 Systemic Cryotherapy Treatments on the Morphological Properties of the Blood in Women with

Rheumatoid Arthritis

Introduction: The aim of this study was to assess the effects of systemic cryotherapy on the morphological properties of the blood in women with rheumatoid arthritis.

Study material: The study groups consisted of 10 womens with rheu-matoid arthritis, aged 57.2 ± 9.4, who underwent systemic cryotherapy treatments (3 min treatment time, -120°C chamber temperature, 10 treat-ment sessions - 5 times a week). Their average body height was 165.5 ± 4.6 cm, weight 68.5 ± 4.9 kg and BMI 24.8 ± 2.2 kg/m2. In order to analyze morphological parameters of the blood, venous blood samples were drawn from the participants of the study two times. The first study was held on the day of beginning treatments and the two test was conducted after a series of 10 treatments.

Methodology: Measurements were taken using the ABX MICROS 60 (USA) hematology analyzer.

Results: Analyzing the average values of morphological parameters of the blood in women with rheumatoid arthritis in the study group, the mean values of RBC and HCT following the series of 10 treatments were significantly higher after cryotherapy in comparison to the measurements taken before treatments.

Conclusions: • Systemic cryotherapy does not cause any side effects in women with

rheumatoid arthritis.• Its regular usage positively effects the morphological properties of

the blood.Key words: systemic cryotherapy, blood morphology, rheumatoid arthritis

185

Ridan Tomasz1, Dębicki Paweł1, Milert Agata1, Ogrodzka Katarzyna2, Głąb Grzegorz3

1 Zakład Kinezyterapii, Katedra Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

2 Zakład Rehabilitacji w Traumatologii, Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

3 Zakład Medycyny Fizykalnej i Odnowy Biologicznej, Katedra Fizjoterapii, Akade-mia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Ocena występowania urazów kończyny górnej wśród osób uprawiających kalistenikę

Wstęp: Celem pracy była ocena występowania urazów kończyny górnej wśród osób czynnie trenujących kalistenikę.

Materiał i metoda badań: Badanie przeprowadzono w grupie 50 mężczyzn, trenujących kalistenikę, w wieku 15-28 lat (średnia 19,86 lat), w okresie od maja do czerwca 2016. Badania przeprowadzono w okresie maj-czerwiec 2016 roku przy pomocy autorskiej ankiety w grupie Street Workout Poland, która jest częścią portalu społecznościowego facebook.com. Uzyskane dane poddano opracowaniu statystycznemu przy pomocy arkusza kalkulacyjnego Excel 2010 (p=0,05).

Wyniki: Badania wykazały występowanie urazów kończyny górnej u 60% ankietowanych mężczyzn. Wyniki: badań pokazały pewne tenden-cje pomiędzy wiekiem, stopniem zaawansowania, stażem treningowym i objętością treningową, a występowaniem urazów kończyn górnych. Ana-liza danych wykazała, że największe tendencje do występowania urazów kończyn górnych mają osoby trenujące na poziomie zaawansowanym. Im starszy zawodnik, bardziej zaawansowany i mający więcej treningów w cią-gu tygodnia, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia urazu. Więk-sze tendencje do występowania urazów kończyn górnych cechuje osoby preferujące trening o charakterze akrobatycznym (100%) oraz osoby, które podczas treningu mocniej obciążają jedną z kończyn górnych (78%), zaś mniejsze osoby trenujące siłowo (54%) oraz osoby, które równomiernie rozkładają ciężar ciała na obie kończyny górne (51%).

186

Wnioski: • Staw barkowy jest najbardziej podatnym na urazy stawem kończyny

górnej wśród osób uprawiających kalistenikę. • Trenujący o wyższym stopniu zaawansowania wykazują większe ten-

dencje do występowania urazów kończyny górnej (73%) w stosunku do osób średniozaawansowanych (64%) i początkujących (18%).

• Do urazów kończyny górnej dochodzi najczęściej podczas treningu kalisteniki, zdecydowanie mniej podczas zawodów.

Słowa kluczowe: kalistenika, kończyna górna, urazy

Evaluate the prevalence of upper extremity injuries in active calisthenics athletes

Introduction: The objective of the study was to evaluate the prevalence of upper extremity injuries in active calisthenics athletes.

Material and research method: The study involved a group of 50 male calisthenics athletes, aged 15-28 years (the mean age was 19.86 years). It was carried out in 2016 among the members of the Street Workout Po-land Group. The research tool was a self-designed questionnaire. The data collected in this way was subjected to statistical analysis using the Excel 2010 spreadsheet (p=0.05).

Results: The study revealed that injuries to upper extremities were present in 60% of the men surveyed. Data analysis revealed that the athletes repre-senting an advanced level of training were the most likely to suffer injuries to upper extremities. The older an athlete is, the more advanced level he repre-sents, and the greater number of training sessions he has per week, the higher the probability of suffering an injury. Injuries to upper extremities are more likely to occur in individuals who prefer acrobatic training (100%) and ath-letes who put greater stress on one of the upper extremities during training (78%). On the other hand, the athletes who perform strength exercises and those who distribute their body weight equally between both upper extremi-ties are less likely to suffer an injury (54% and 51% respectively).

Conclusions:• The shoulder is the upper extremity joint that is the most susceptible

to injuries among calisthenics athletes. • The athletes at higher levels of training advancement are more likely

187

to suffer upper extremity injuries (73%) than individuals represent-ing an intermediate (64%) or beginner level (18%).

• Upper extremity injuries are the most likely to occur during calisthen-ics training, and are considerably less common during competitions.

Key words: calisthenics athletes, upper extremity, injuries

188

Ridan Tomasz1, Marczak Iwona1, Głąb Grzegorz2

1 Zakład Kinezyterapii, Katedra Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

2 Zakład Medycyny Fizykalnej i Odnowy Biologicznej, Katedra Fizjoterapii, Akade-mia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Zoofizjoterapia w usprawnianiu małych zwierząt

Zoofizjoterapia, to niezbędna i jedna z najważniejszych części postępo-wania w schorzeniach ortopedycznych i neurologicznych małych zwierząt. Zasady zoofizjoterapii opierają się na tych samych zasadach, jak względem człowieka. Celem terapii jest przyspieszenie leczenia, poprawa wydolności fizycznej i umożliwienie pacjentowi życia pozbawionego bólu związanego z urazem czy chorobą.

Psy i koty, z powodu różnorodności ras i ich anatomicznych różnic, cho-rują na właściwe dla konkretnych ras schorzenia, takie jak: problemy z od-dychaniem u ras brachycefalicznych lub dysplazja biodrowa specyficzna dla owczarków niemieckich. Terapii poddawane są najczęściej przypadki dysplazji stawów biodrowych u psów, dyskopatii, zmian artretycznych i innych stanów zapalnych kości i stawów, zwichnięcia rzepki, epilepsji, pourazowych szkodzeń centralnego i obwodowego układu nerwowego, hipoplazji móżdżku u kotów.

Najczęstszymi metodami fizjoterapii wykorzystywanymi w fizjoterapii zwierząt są zabiegi fizykoterapeutyczne, jak: zimno- i ciepłolecznictwo, ul-tradźwięki, elektrostymulacja, laseroterapia, pole magnetyczne, czy hydro-terapia. Terapia ruchem oraz z wykorzystaniem metod terapeutycznych, obejmuje m.in.: ćwiczenia chodu na bieżni oraz basenie, ćwiczenia roz-ciągające, masaż, terapię punktów spustowych, drenaż limfatyczny, taping, ćwiczenia wspomagające proprocepcję i równowagę, Istotną składową pra-widłowego procesu usprawniania małych zwierząt jest znajomość psychiki i umiejętność czytania sygnałów wysyłanych przez zwierzę, co pozwala na obniżenie stresu pacjenta oraz relatywne zmniejszenie możliwości dozna-nia urazu w przypadku agresji zwierzęcia.

Wnioski: • Zoofizjoterapia jest istotną składową procesu leczenia małych zwierząt. • Kompleksowość postępowania fizjoterapeutycznego przejawia się

w wykorzystaniu zabiegów fizykalnych, kinezyterapeutycznych, metod funkcjonalnej terapii oraz znajomości psychiki zwierząt.

189

• Zwierzęta objęte zabiegami zoofizjoterapii, to zazwyczaj pacjenci po-urazowi, a także cierpiący na choroby charakterystyczne dla danej rasy.

• W procesie kompleksowego leczenia, konieczna jest współpraca zoofizjoterapeuty, weterynarza, technika weterynarii oraz zoopsy-chologa.

Słowa kluczowe: zoofizjoterapia, psy, koty

Animal physiotherapy in the rehabilitation of small animals

Animal physiotherapy is an important and indispensable part of the treatment of orthopaedic and neurological conditions in small animals. Animal physiotherapy is based on the same principles as those used in hu-man physiotherapy. The aim of the therapy is to speed up treatment, im-prove the patient’s physical performance and eliminate the pain associated with an injury or disease.

Due to the diversity of breeds and the anatomical differences between them, dogs and cats suffer from breed-specific diseases, such as: breathing problems in brachycephalic breeds or hip dysplasia in German Shepherd Dogs. The most common conditions treated by animal physiotherapy in-clude: hip dysplasia in dogs, discopathy, arthritis and osteoarthritis, patel-lar dislocation, epilepsy, post-traumatic injury to the central and peripher-al nervous system, cerebellar hypoplasia in cats.

The most frequent methods employed by animal physiotherapists are physiotherapeutic procedures, such as: heat and cold therapy, ultrasounds, electrostimulation, laser therapy, magnetic fields and hydrotherapy. Thera-py using movement and therapeutic techniques involves walking exercises on a treadmill and in a swimming pool, massage, stretching exercises, trig-ger point therapy, lymphatic drainage, taping, proprioception and balance exercises. An important component of a correct rehabilitation process in small animals is the knowledge of the animal mind and the ability to read the signals from animals, which helps reduce the patient’s stress and rel-atively diminishes the possibility of suffering an injury as a result of the animal’s aggression.

Conclusions:• Animal physiotherapy is an important component of small animal

rehabilitation.

190

• Comprehensive physiotherapeutic treatment involves the use of physical therapy, kinesitherapy, methods of functional therapy and the knowledge of animal psychology.

• Animals treated with physiotherapy are mainly post-traumatic pa-tients and patients affected by breed-specific diseases.

• A comprehensive treatment requires the cooperation of an animal physiotherapist, veterinary surgeon, veterinary technician and ani-mal psychologist.

Key words: animals, physiotherapy, dogs, cats

191

Roziak Joanna¹, Ogonowska Joanna¹, Cygoń Krzysztof¹ ¹ Przychodnia Rehabilitacyjna, Gliwice

Efekty półrocznej terapii z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu u pacjentki po uszkodzeniu rdzenia kręgowego – opis przypadku

Wstęp: Uszkodzenia rdzenia powstają wskutek ciężkich urazów prowa-dzących do nieodwracalnych zmian, rzutujących na dalsze funkcjonowa-nie osoby poszkodowanej. Najczęstszymi konsekwencjami urazów rdzenia kręgowego są porażenia lub niedowłady kończyn, zaburzenia czucia, cięż-kie zaniki mięśni kończyn dolnych oraz wiele innych. Leczenie uszkodzeń rdzenia kręgowego to nadal jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny, zarówno w kontekście leczenie neurochirurgicznego jak i póź-niejszego postępowania rehabilitacyjnego.

Opis poniższego przypadku ma na celu przedstawienie, jak półroczna terapia klasycznymi metodami ze wspomaganiem nowoczesnych urzą-dzeń w procesie rehabilitacji, takich jak egzoszkielet EKSO GT, G-EO Sys-tem, bieżnia barorezystywna Zebris oraz Stimulette den 2x wpłynęła na stan funkcjonalny pacjentki.

Materiał i metody: Badaniu poddano pacjentkę, lat 30. Uszkodzenie rdzenia kręgowego w wyniku wypadku komunikacyjnego (2006 r.) na po-ziomie L5, od momentu wypadku pacjentka była rehabilitowana 8 lat w in-nych placówkach rehabilitacyjnych bez znaczących postępów.

Rozpoczęcie kompleksowej rehabilitacji w lipcu 2014 r. Oprócz codzien-nej terapii indywidualnej z wykorzystaniem głównie technik PNF, dodano usprawnianie na najnowszych systemach: G-EO System (3x/tygodniu), po miesiącu włączono reedukację chodu przy pomocy egzoszkieletu EKSO GT (2x/tydzień) oraz trening na bieżni barorezystywnej Zebris. Po 2 miesiącach do terapii włączono elektrostymulację mięśni odnerwionych - 6 razy w tygo-dniu, 15 minut na poszczególne grupy mięśniowe.

Wyniki: Po 6 miesiącach terapii nastąpiła znacząca poprawa stanu funk-cjonalnego pacjentki rozumiana jako zdobycie umiejętności samodzielne-go poruszania się z pomocą kul łokciowych oraz zaopatrzenia ortopedycz-nego w postaci łusek ortopedycznych. Ze zmian strukturalnych możemy wyróżnić zmniejszenie przykurczu mięśni oraz poprawę siły mięśniowej mięśni naprężacza powięzi szerokiej, krawieckiego, biodrowo – lędźwio-

192

wego, pośladkowego wielkiego, pośladkowego średniego, czworogłowego uda (w skali Lovetta z 2 na 4). W badaniu obrazowym widoczny przyrost tkanki mięśniowej w obrębie mięśni kończyn dolnych. Zmiany powyż-szych parametrów istotnie wpłynęły na możliwość dłuższego oraz bardziej kontrolowanego przebywania w pozycji pionowej.

Wnioski: Rehabilitacja z zastosowaniem nowoczesnych środków tech-nicznych może być doskonałym uzupełnieniem konwencjonalnej terapii i w znaczny sposób przyczynić się do poprawy jej efektywności poprzez uzyskanie wyraźnych efektów w krótszym czasie.

Słowa kluczowe: Uszkodzenia rdzenia kręgowego, neurorehabilitacja, nowoczesny sprzęt

Results after six month of therapy using new robotic devices after spinal cord injury: a case study

Introduction: Spinal cord injuries (SCI) causes permanent changes in human body: paralysis of the upper limbs, loss of muscle mass and severe atrophy of the muscles of the lower limbs. Treatment of spinal cord injury is still one of the greatest challenges of modern medicine, both in the con-text of neurosurgical treatment and further rehabilitation procedure.

Description of this study shows how the six-monthly individual therapy with the additional use of modern equipment in the rehabilitation process, such as the exoskeleton EKSO GT, G-EO System, treadmill baroresistive Zebris and Stimulette den 2x, affected the functional state of the patient.

Material and methods: The study involved a patient, aged 30. Damage to the spinal cord as a result of a traffic accident (2006), at the level of L5. From the moment of the accident the patient has been rehabilitated for 8 years in the others rehabilitation centers but with no significant Results: Start of complex rehabilitation in July 2014. In addition to daily individ-ual therapy using mainly PNF techniques added treatment on the latest systems: G-EO System (3x / week), reeducation walk with the exoskeleton EKSO GT (2x / week) and workout on the treadmill baroresistive Zebris. After 2 months of therapy included electrical stimulation of denervated muscles - 6 times a week, 15 minutes each muscle groups.

Results: After 6 months of therapy there was a significant improvement in the functional status of the patient as learning to walk independently

193

with the help of elbow crutches and orthopedic equipment in the form of orthopedic scales. With the structural changes we can distinguish a reduc-tion in contracture of muscles and improve muscle strength: muscle tensor fasciae latae, muscle sartorius, iliopsoas, gluteus maximus, gluteus medi-um, quadriceps (the Lovett scale from 2 to 4). In the imagine examination there is a visible increase in muscle tissue within the muscles of the lower limbs. Changes in these parameters influenced the possibility of a more controlled and longer stay in upright position.

Conclusions: Rehabilitation with the use of modern technical device can be an excellent supplement to conventional therapy and significantly con-tribute to the improvement of its efficiency by achieving results in less time.

Key words: Spinal cord injury, neurorehabilitation, robotic devices

194

Rusek Wojciech1,2, Pitak Mariola2, Baran Joanna1,2, Adamczyk Marzena2, Pop Teresa1 1 Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Rzeszowski2 Centrum Rehabilitacji REHAMED-CENTER Sp. z o.o. w Tajęcinie

Efekty terapii z wykorzystaniem nowoczesnych metod rehabilitacji oraz terapii w urządzeniu Lokomat u pacjentki

po uszkodzeniu rdzenia kręgowego – opis przypadku

Wstęp: Uszkodzenia rdzenia powstają wskutek ciężkich urazów prowa-dzących do nieodwracalnych zmian, rzutujących na dalsze funkcjonowa-nie osoby poszkodowanej. Najczęstszymi konsekwencjami urazów rdze-nia kręgowego są porażenia lub niedowłady kończyn, zaburzenia czucia, ciężkie zaniki mięśni kończyn dolnych i górnych oraz wiele innych prowa-dzących do częściowego lub całkowitego uzależnienia od otoczenia. Lecze-nie uszkodzeń rdzenia kręgowego to nadal jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny, zarówno w kontekście odbudowania uszkodzo-nych struktur jak i późniejszego postępowania rehabilitacyjnego.

Opis poniższego przypadku ma na celu przedstawienie, możliwości zastosowania Lokomatu jako urządzenia, które w znacznym stopniu wspomaga i przyspiesza proces rehabilitacji. Wczesna pionizacja z moż-liwością kroczenia jest dodatkowym elementem usprawniania będącym pomostem łączącym terapie pacjenta w pozycjach niskich i chodzeniem.

Materiał i metody: Badaniu poddano pacjentkę, lat 33. Uszkodzenie rdze-nia kręgowego w wyniku wypadku komunikacyjnego (2009 r.) na poziomie C5-C6, spondyloza C4-C7. Pacjentka od czasu urazu nie była poddawana in-tensywnej rehabilitacji, pionizowana sporadycznie, kilka razy w ciągu roku. Pacjentka z znacznym stopniem otyłości (BMI=40). Całkowicie uzależniona od osób trzecich bez możliwości aktywnego, niezależnego siadu.

Kompleksową rehabilitację rozpoczęto w sierpniu 2016 r. Codzienną fizjoterapię obejmowała terapia indywidualna z fizjoterapeutą, aktywna pionizacja w urządzeniu Erigo z dodatkową funkcją kroczenia, włączono również reedukację chodu przy pomocy urządzenia Lokomat.

Wyniki: Po 3 miesiącach regularnej terapii nastąpiła znacząca poprawa sta-nu funkcjonalnego pacjentki. Pacjentka uzyskała lepszą stabilizacje w siadzie na kozetce z podporem KKD, aktywnie wspomaga transfery, przejście z pozy-

195

cji siedzącej do leżącej i powrót, samodzielnie zmienia pozycję leżąc na łóżku, z lekką pomocą porusza się na wózku inwalidzkim przy użyciu rękawic anty-poślizgowych na dystansie ok 15m. Uzyskano poprawę siły kończyn górnych, pacjentka potrafi zjeść posiłek bez pomocy. Poprawił się czas pionizacji, zo-stał wydłużony od 20 do 40 min. Uzyskano znaczącą poprawę funkcji chodu w urządzeniu Lokomat, pacjentka jest dociążana do pełnego aktywnego zakre-su w bieżni. Stawy skokowe pacjentki dobrze tolerują obciążenie osiowe zarów-no w pionizatorze aktywnym Erigo, Lokomacie oraz pionizatorze klasycznym. Zmiany powyższych parametrów istotnie wpłynęły na możliwość dłuższego oraz bardziej intensywnego przebywania w pozycji pionowej i siedzącej.

Wnioski: Rehabilitacja z zastosowaniem metod z użyciem nowoczesne-go sprzętu rehabilitacyjnego jest dobrym uzupełnieniem konwencjonalnej terapii, a czasami jest jedyną formą pionizacji i nauki chodzenia pacjenta z ciężkim uszkodzeniem rdzenia kręgowego. W znaczny sposób przyczy-nia się do poprawy efektywności rehabilitacji, poprzez uzyskanie lepszych efektów w krótszym czasie.

Słowa kluczowe: Uszkodzenia rdzenia kręgowego, Lokomat, Erigo, re-habilitacja, aktywna pionizacja.

The effects of therapy using modern methods of rehabilitation, therapy using with Lokomat in a patient following

spinal cord injury – a case report.

Introduction: Spinal arise as a result of severe injuries leading to irre-versible changes, influencing the further functioning of the victim. The most common consequences of spinal cord injuries are paralysis or limb paresis, sensory disturbances, severe muscular atrophy upper and lower extremities, and many other leading to partial or total dependence on the environment. Treatment of spinal cord injury is still one of the greatest challenges of modern medicine, both in the context of rebuilding damaged structures and subsequent rehabilitation procedure.

Description following the event aims to present the possible uses as Lokomat device, which greatly supports and accelerates the process of re-habilitation. Early verticalization with the possibility of stepping is an ad-ditional element of the improvement being a bridge between treatments a patient in low positions and walking.

196

Material and Methods: The study involved patient, aged 33. Damage to the spinal cord as a result of a traffic accident (2009). At C5-C6, spondylosis C4-C7. The patient from the time of injury was not subjected to intensive rehabilitation, verticalizing occasionally, several times a year. The patient with a significant degree of obesity (BMI = 40). Totally dependent on third parties without the possibility of an active, independent sitting position.

Comprehensive rehabilitation started in August 2016. Everyday physi-otherapy included individual therapy with a physiotherapist, active verti-calization Erigo with additional stepping, also included re-education gait using the Lokomat.

Results: After 3 months of regular of therapy there was a significant improvement in the functional status of the patient. The patient achieved a better stabilization to sit down on the couch with a hand support KKD, actively supports the transfer, the transition from sitting to lying down and back, isolated changes position lying on the bed, with a little help moving a wheelchair with a non-slip gloves for a distance of approximately 15m. Had improved the strength of the upper limbs, the patient is able to eat a meal without help. Improved time verticalization, it has been extended from 20 to 40 min. Achieved a significant improvement in gait function in the Lokomat, the patient is weighted to full active range of the treadmill. Hock joints patients tolerate axial load in both the standing frame Erigo, Lokomat and standing frame. Changes in these parameters influenced the possibility of a longer and more intense stay upright and seated.

Conclusions: Rehabilitation using methods with modern rehabilitation equipment is a good complement to conventional of therapy, and some-times it is the only form of verticalization and learning to walk patients with severe spinal cord injury. In a significant contribution to improving the efficiency of rehabilitation, by getting better results in less time.

Keywords: Spinal cord injury, Lokomat, Erigo, rehabilitation, active ver-ticalization.

197

Rusek Wojciech1,2, Pop Teresa1, Baran Joanna1,2, Adamczyk Marzena2, Weres Aneta1, Baran Rafał1, Korczowski Bartosz1, Posadzki Paweł3 1 Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Rzeszowski2 Centrum Rehabilitacji REHAMED-CENTER Sp. z o.o. w Tajęcinie3 Nanyang Technological University Singapore, Singapore

Postawa ciała dzieci w wieku szkolnym w zależności od składu masy ciała

Wprowadzenie: Celem pracy była ocena postawy ciała dzieci w wie-ku szkolnym w zależności od ich składu masy ciała.

Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiło 153 dzieci (74 K i 79 M) w wieku 14-16 lat z Gminy Trzebownisko. Po uzyskaniu zgody rodzi-ców u każdego dziecka wykonano ocenę postawy ciała systemem Zebris Pointer oraz ocenę składu masy ciała analizatorem Tanita 780.

Na przeprowadzone badania uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Wyniki i wnioski: Nieprawidłowości w postawie ciała stwierdzo-no u większości badanych. Dotyczyły one głównie asymetrii ustawie-nia łopatek, miednicy oraz barków. Średnie różnice wynosiły od 6,9- 12,4mm i największe były w przypadku różnicy wysokości barków. Znamienne statystycznie różnice w miarach postawy ciała pomiędzy chłopcami i dziewczętami występują tylko w zakresie skośności mied-nicy (p=0,0288*) i różnicy wysokości miednicy (p=0,0091**). Większe wartości obserwuje się w grupie chłopców.

Analiza wpływu składu masy ciała na postawę ciała wykazała, że w grupie chłopców wraz ze wzrostem udziału tkanki tłuszczowej wzra-sta różnica wysokości miednicy, natomiast różnica wysokości miednicy spada wraz ze wzrostem udziału w organizmie wody, mięśni i kości.

Słowa kluczowe: postawa ciała, tkanka tłuszczowa, nadwaga, oty-łość, skład masy ciała

198

Body posture of school children depending on body composition

Introduction: The aim of this study was to evaluate the body posture of school children depending on the body composition.

Material and Methods: The study group consisted of 153 children (74 F and 79 M) aged 14-16 from Trzebownisko community. After obtaining the consent of the parents of each child made an assessment of posture with Zebris Pointer system and the assessment of body composition with Tanita 780 analyzer.

Research was approved by the Bioethics Committee of the University of Rzeszow.

Results and conclusions: Abnormalities in the body posturę was found in most children. They focused on the asymmetry of scapulas, pelvis and shoulders. Mean differences ranged from 6,9- 12,4mm and most were in case of a difference of shoulder height. Statistically significant differences in measures of body posture between boys and girls were found only in pelvic obliquity (p = 0.0288) and the height difference of the pelvis (p= 0.0091). Larger values observed in the group of boys.

Analysis of the impact of body composition on posture showed that in the group of boys increasing of fat value caused increases the height differ-ence of the pelvis, and the difference in height of the pelvis decreases with increasing participation in the body of water, muscle and bone.

Keywords: body posture, fat, overweight, obesity, body composition

199

Rzepka Alicja1, Radziszewski Krzysztof1, Kędziora-Kornatowska Kornelia2

1 Klinika Rehabilitacji 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ Bydgoszcz2 Katedra Geriatrii Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uni-

wersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Ocena skuteczności fizjoterapii u osób w starszym wieku z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa

Wstęp: Komisja Europejska szacuje, że do 2025 roku ponad 20% Eu-ropejczyków osiągnie co najmniej 65 lat. Wiązać się to będzie z pogorsze-niem stanu zdrowia oraz zwiększeniem liczby osób z chorobami przewle-kłymi, jak choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Celem pracy była ocena dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego, długości wybranych mię-śni kręgosłupa i kończyn dolnych oraz ruchomości kręgosłupa wśród osób w starszym wieku z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa.

Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano 46 osób w wieku 60 lat z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa przebywających na leczeniu w sana-torium „Solanki” Uzdrowisko Inowrocław. Było wśród nich 31 kobiet i 15 mężczyzn. Osoby badane zostały poddane 21-dniowej terapii obejmującej cały wachlarz zabiegów fizjoterapeutycznych. Badanie przeprowadzono dwukrotnie: 1 oraz 21 dnia terapii. Oceniono ból kręgosłupa w skali VAS, ruchomość odcinka lędźwiowego kręgosłupa, długość wybranych mięśni okolic kręgosłupa i kończyn dolnych.

Wyniki: Dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego w trakcie wyko-nywania ruchu: zgięcia, wyprostu, rotacji prawej i lewej oraz zgięcia bocz-nego prawego i lewego zmniejszyły się po leczeniu. W wyniku terapii nie doszło do istotnej zmiany długości aktonów większości badanych mięśni. Zwiększenie długości aktonów dotyczyło mięśni kulszowo-goleniowych, mięśnia czworobocznego lędźwi oraz mięśni przykręgosłupowych.

Analiza pomiarów ruchomości kręgosłupa lędźwiowego wykazała jego wzrost odpowiednio dla ruchów: zgięcia, wyprostu, rotacji w prawo oraz lewo. Zakres zgięcia bocznego w prawo i w lewo uległ zmniejszeniu.

Wnioski: Rehabilitacja pacjentów z chorobą zwyrodnieniową kręgosłu-pa usprawnianych w warunkach uzdrowiskowych prowadzi do zmniejsze-nia dolegliwości bólowych oraz poprawy zakresu ruchomości kręgosłupa.

Słowa kluczowe: zwyrodnienia kręgosłupa, fizjoterapia, osoby starsze

200

An assessment of the effectiveness of physiotherapy in elderly patients suffering from the spinal degenerative disease

Introduction: The European Commision estimates that by 2025 more than 20% of Europeans will be at least 65 years old. This will mean a de-crease in health and increase in the number of patients with chronic dis-eases, like spinal degenerative disease. The aim of the study was to assess the pain in the lumbar spine, the length of selected spinal and lower limb muscles and the mobility of the spine in the case of elderly patients with spinal degenerative disease.

Materials and Methods: The study was carried out on 46 patients who were 60 years old and suffering from spinal degenerative disease. They were all undergoing treatment in the “Solanki” health resort Inowrocław. The group consisted of 31 women and 15 men. The patients underwent a 21-day therapy which consisted of a full set of the physiotherapy procedures. The study was conducted twice: on the 1st and 21st day of treatment. The assessed elements were: spinal pain on the VAS scale, mobility of the lum-bar spine, length of selected spinal and lower limb muscles.

Results: Pain in the lumbar spine suffered when performing certain movements (flexion, extension, rotation to the right and lateral flexion to the right and left) lessened after the treatment. The treatment did not lead to a significant increase in the length of actons of most of the muscles. The actons which lengthened were in the hamstring and hip muscles, the quad-ratus lumborum muscle and prevertebral muscles.

An analysis of the lumbar spine mobility measurement showed an in-crease in the mobility for the following movements: flexion, extension, ro-tation to the right and left . The range of lateral flexion to the right and left was shortened.

Conclusions: The rehabilitation of patients suffering from spondylosis treated in health resorts leads to a lessening of pain and increase in the mobility of the spine.

Key words: degeneration of the spine, physiotherapy, the elderly

201

Sarzyńska-Długosz Iwona1

1 Oddział Rehabilitacji Neurologicznej, II Klinika Neurologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa

Stan minimalnej świadomości - diagnostyka i interwencje terapeutyczne

Wprowadzenie: Rokowanie dotyczące przeżycia oraz poprawy sta-nu klinicznego pacjentów z ciężkimi zaburzeniami świadomości w ciągu ostatnich 2 dekad uległy znacznej poprawie. Kluczowe w osiągnięciu suk-cesu są: wczesna diagnostyka oraz terapia.

Metody: Odpowiednia ocena kliniczna oraz właściwa opieka medyczna i dostosowane do stanu klinicznego interwencje terapeutyczne są obliga-toryjne przy prowadzeniu neurorehabilitacji pacjentów z ciężkimi zabu-rzeniami świadomości takimi jak stan wegetatywny czy stan minimalnej świadomości. Pozwalają one rozpocząć proces zdrowienia. Leczenie pa-cjentów w stanie minimalnej świadomości nadal w większości przypadków pozostaje empiryczne, lecz główne zasady oraz techniki symulacji wielo-zmysłowej są ustalone i zalecane przez ekspertów. W prezentacji zostaną przedstawione reguły wykonywania prawidłowej oceny stanu klinicznego pacjentów z ciężkimi zaburzeniami świadomości oraz praktyczne podsta-wy prowadzenia stymulacji wielozmysłowej, w szczególności stymulacji wzrokowej, słuchowej, zapachowej, dotykowej oraz ruchowej. Ponadto omówione zostaną najnowsze osiągnięcia badawcze oraz dowody nauko-we na korzyści wynikające z farmakoterapii i technik stymulacji układu nerwowego u chorych głębokimi z zaburzeniami świadomości.

Wnioski: Mimo wielu sposobów oddziaływania terapeutycznego stoso-wanych u pacjentów w stanie minimalnej świadomości dotychczas nie ma jednoznacznych dowodów na ich skuteczność, Konieczne są dalsze bada-nia pozwalające określić najbardziej skuteczne i bezpieczne metody terapii.

Słowa kluczowe: stan minimalnej świadomości, stymulacja wielo-zmysłowa

202

Minimally conscious state – diagnostics and therapeutic interventions.

Background: Survival and the outcome of patients in severe disorders of consciousness have improved significantly over the last two decades. The most important in achieving good outcome are early appropriate diagnosis and therapy

Methods: Adequate medical care and neurorehabiltiation interventions are mandatory to cope with severe disorders of consciousness such as veg-etative state or minimally conscious state and to help promote the recovery. Treatment in persons in minimally conscious state remains very much em-pirical at present, however the principles and basic techniques of multisen-sory stimulation are established and recommended by experts. During the lecture correct clinical evaluation rules of patients with severe disorders of consciousness and main aspects of visual, auditory, smell, taste, touch, movement and position stimulation will be discussed. Recent research de-velopments, scientific evidence of benefit of pharmacotherapy and neural stimulation and future directions for research in severe disorders of con-sciousness will be presented.

Conclusions: Despite of many different types of therapeutic interven-tions until today there is no conclusive evidence of their effectiveness In Minimally conscious state patients. Further studies are needed to deter-mine a most effective and safe method of treatment.

Key words: minimally conscious state, multisensory stimulation

203

Selwa Katarzyna Dobra Terapia, Rzeszów

Rola muzyki we współczesnej fizjoterapii

Współcześnie w rehabilitacji powstaje i rozwija się coraz więcej metod terapii. Niektóre formy tworzą się na podstawie innych, bądź są udoskona-leniem istniejących i często różnice istnieją głównie w terminologii. Pozo-stałe korzystają ze „starych” metod, jak np. zyskująca popularność wśród fizjoterapeutów akupunktura czy refleksoterapia bądź stanowią zupełnie nowe systemy. Wspólnym mianownikiem pozostaje holistyczne podejście do pacjenta, na co szczególnie mocno zwraca się obecnie uwagę.

Muzyka, muzykoterapia, choreoterapia czy szerzej arteterapia stanowią doskonałe uzupełnienie terapii, dając jednocześnie dużą swobodę w dzia-łaniu dla fizjoterapeuty i pacjentów. Schorzeń, w jakich muzyka może być pomocna jest bardzo wiele (dysfunkcje układu ruchu, choroby układowe, zaburzenia psychiczne, stres i złe nawyki motoryczne i inne).

Powinniśmy korzystać z takich form terapii, ponieważ ograniczanie się do manualnych metod pracy z pacjentem daje dobre ale krótkoterminowe rezultaty. Rolą terapeuty jest przede wszystkim edukacja, a jeśli jest ona kreatywna i przyjemna dla pacjenta, staje się zrozumiała i zostaje na dłużej w świadomości. Muzyka ułatwia pracę z ciałem, sprzyja rozwojowi, zachęca do ruchu. Obok słuchania muzyki, możemy także grać na instrumentach, śpiewać, improwizować, każda z tych form przyniesie nam wiele korzyści.

Słowa kluczowe: muzyka, terapia, ruch

The role of music in contemporary physiotherapy

Today in rehabilitation arises and develops more and more therapies. Some forms are formed by the other, or which are the improvement of existing, and often there are differences predominantly in the terminology. Others benefit from the „old” methods, such as. Gaining popularity among physiotherapists acupuncture or reflexology or represent completely new systems, but common for all is a holistic approach to the patient, which is very common nowadays.

204

Music, music therapy, art therapy choreotherapy or more broadly, are the perfect complement to therapy, while giving great freedom in action for physiotherapists and patients. Music can be helpful with a lot of problems (dysfunctions of the musculoskeletal system, systemic diseases, mental dis-orders, stress and bad motor habits) .

We should use such forms of therapy, because manual methods of work-ing with a patient gives a good but short-term Results: The role of the thera-pist is primarily education, and if it is creative and enjoyable for the patient, it becomes understandable and is longer in consciousness. Music makes it easy to work with the body, promotes the development, encourages move-ment. In addition to listening to music, we can also play instruments, sing, improvise, all of this will bring us many benefits.

Keywords: music, therapy, movement

205

Siminska Joanna1, Głowacka Iwona1, Nowacka Krystyna1, Hagner Wojciech1

1 Katedra i Klinika Rehabilitacji Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy

Znaczenie rehabilitacji i ćwiczeń oddechowych u dzieci z ostrą białaczką limfo blastyczną – opis przypadku

Wstęp: Szczególnie ważne miejsce zajmuje rehabilitacja u dzieci leczo-nych z powodu ostrej białaczki limfo blastycznej. Celem pracy jest przed-stawienie wpływu rehabilitacji ogólno usprawniającej i oddechowej jako elementu w procesie rehabilitacji dzieci z chorobą nowotworową.

Celem pracy było przedstawienie opisu przypadku 12 – letniej pacjent-ki przyjętej na oddział PHO celem leczenia choroby podstawowej – ostrej białaczki limfo blastycznej. W trackie leczenia pacjentka została poddania chemioterapii zgodnie z indywidualne ustalonym protokołem. W trackie hospitalizacji pacjentka została objęta kompleksową rehabilitacją . Stwier-dzony stan dziecka na początku rehabilitacji pozwalał jedynie na wdrożenie ćwiczeń biernych. W czasie prowadzonej fizjoterapii kontrolowano u chorej codziennie parametry morfologiczne w tym szczególną uwagę zwracano na wskaźnik PLT. W miarę poprawy stanu klinicznego wdrożono pionizację pa-cjentki, aby nie dopuścić do powstania zaburzeń ortostatycznych. Z powodu dużych zalegań w drzewie oskrzelowym włączono również ćwiczenia odde-chowe. Początkowo były to ćwiczenia nauki prawidłowego toru oddychania, następnie ćwiczono oporowo, jak też codziennie włączono naukę efektyw-nego kaszlu. Po 2 miesiącach pobytu i systematycznej rehabilitacji pacjentka była w stanie wykonywać ćwiczenia w pozycji stojącej.

Wyniki: rehabilitacja przyczyniła się do poprawy stanu zdrowia pa-cjentki. Widoczną poprawę zaobserwowano głównie w wydolności układu oddechowego

Wnioski: Zastosowana rehabilitacja oddechowa u pacjentki przyczy-niła się do:

• zmniejszenia zalegań w płucach,• poprawie wydolności układu oddechowego• poprawę ogólnej sprawności Słowa kluczowe: rehabilitacja, układ oddechowy, pediatria

206

The importance of rehabilitation and respiratory exercises in children with acute lymphoblastic leukemia blastic - a case report

Admission: Especially important is the rehabilitation of children treat-ed for acute lymphoblastic leukemia blast. The aim of the study is to pres-ent the impact of general rehabilitation streamlines and breathing as part of the process of rehabilitation of children with cancer.

The aim of the study was to describe the case of 12 - year old woman ad-mitted on a branch PHO to treat the underlying disease - acute lymphoblastic leukemia blast. The Thracian treatment the patient was to undergo chemo-therapy according to the individual set protocol. The Thracian hospitaliza-tion, the patient was included in comprehensive rehabilitation. Stated status of the child at the beginning of the rehabilitation allowed only on the im-plementation of passive exercises. During the run physiotherapy monitored in a patient daily morphological parameters including special attention was paid to the indicator PLT. As clinical improvement implemented verticali-zation of the patient in order to prevent the formation of postural disorders. Due to the high retention of secretions in the bronchial tree also included breathing exercises. Initially, they were practicing teaching proper breathing track, then practiced means of resistance, as well as every day included learn-ing effective cough. After 2 months of stay and systematic rehabilitation of the patient he was able to perform exercises in a standing position.

Results: rehabilitation contributed to improving the health of the patient. The improvements were observed mainly in the respiratory system function

Conclusions: The applied pulmonary rehabilitation patient has contrib-uted to:

• Reduce retention of secretions in the lungs,

207

Siminska Joanna1, Porzych Piotr1, Nowacka Krystyna1, Hagner-Derengowska Magdalena1, Hagner Wojciech1

1 Katedra i Klinika Rehabilitacji Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy

Rehabilitacja po endoprotezo plastyce stawu biodrowego - ważna rola fizjoterapeuty

Wprowadzenie: Proces chorobowy zmian zwyrodnieniowych w stawie biodrowym postępuje wraz z wiekiem. W początkowym okresie choroby stosuje się liczne zabiegi z zakresu fizykoterapii, masażu, kinezyterapii. Mają one na celu zmniejszenie bólu, rozluźnienie napiętych mięśni. W mo-mencie brak efektu leczenia należy zastosować leczenie operacyjne- endo-protezo plastykę stawu biodrowego.

Materiał i metody: Praca przedstawia analizę materiału opartej na se-lektywnej ocenie materiału, która opublikowana została w latach 2010-2015. Dobór materiału stosowano w oparciu o analizę prac indeksowanych w zna-nych źródłach takich jak bazy piśmiennictwa Pub Med i Springer. W pracy wykorzystano i analizowano głównie prace wieloośrodkowe lub oparte na jasnych dowodach naukowych możliwych do zastosowania w praktyce w za-kresie odpowiadającym analizowanym stanom klinicznym pacjentów

Wyniki: W kompleksowym procesie leczenia należy uwzględnić dwu-etapową rehabilitację zarówno przed jak i pooperacyjną w celu uniknięcia niepożądanych efektów po zabiegu, jak również aby przyspieszyć powrót do pełnej sprawności. Cały proces usprawniania pacjenta po endoprotezo pla-styce musi uwzględniać profilaktykę i edukację pacjenta, jak należy wykony-wać proste czynności dnia codziennego, aby uniknąć zwichnięcia protezy.

Wnioski : Wczesna rehabilitacja przyczynia się do :• poprawy wydolności i poprawy sprawności• przyczynia się do skrócenia czasu pobytu w szpitaluSłowa kluczowe: rehabilitacja, endoproteza stawu biodrowego, profi-

laktyka

208

Rehabilitation after hip replacement - the important role of a physiotherapist

Introduction: The disease process of degenerative changes in the hip joint is progressing with age.

In the initial period of Diseases used a number of treatments in the field of physical therapy, massage, physiotherapy. May one to reduce Bolu, loos-ening tight muscles. At the moment the lack of effect of treatment should be used Treatment of operational endoprotezo arthroplasty of the hip.

Material and methods: The work presents the material analysis is based on the selective evaluation of material which was published in 2010-2015. The choice of material used on the basis of analysis of the Works indexed in well-known sources such as base literature Pub Med and Springer. The work was used and analyzed mainly work multicenter OR based on clear scientific evidence of possible applications do Practice the extent of the states analyzed clinical patients

Results: In the complex process of treatment should be considered a two-step rehabilitation both before I post-operative in order to avoid ad-verse effects after surgery and also to accelerate the return to full fitness. The entire process of improving patient after endoprotezo angioplasty must take into account the prevention and education of the patient and should perform simple daily activities to avoid dislocation of the prosthesis.

Conclusions: Early rehabilitation helps to do:• Improve efficiency and improve efficiency• Contributes to do shorten the duration of stay in hospitalKeywords: rehabilitation, hip endoprosthesis, prevention

209

Skubal Anna, Przysada Grzegorz Instytut Fizjoterapii Wydział Medyczny Uniwersytet Rzeszowski

Ocena równowagi i ryzyka upadku osób starszych objętych opieką instytucjonalną

Wstęp: Wraz z upływem życia system równowagi ulega stopniowej degeneracji prowadząc do powstania deficytów stabilności postawy, cze-go konsekwencją są upadki. Upadki należą do wielkich problemów ge-riatrycznych i są poważnym problemem zdrowotnym dla osób starszych. Następstwa upadków są główną przyczyną niepełnosprawności, chorobo-wości i śmiertelności wśród seniorów.

Cel pracy: Ocena równowagi i ryzyka upadku osób starszych objętych opieką instytucjonalną.

Materiał i metoda: Do badania zakwalifikowano 73 osoby w wieku od 65 do 89 lat (średnia 71,95, SD 7,73), przebywające w domach pomocy spo-łecznej a terenie Polski południowo-wschodniej. W badaniu wzięło udział 35 kobiet i 38 mężczyzn. Do oceny równowagi i ryzyka upadku wykorzy-stano skalę Time Up & Go oraz Skalę Równowagi Berg. Wyniki: badań analizowano pod względem płci, wieku (grupa I – 65 – 74 lat, grupa II – powyżej 75 lat) oraz wskaźnika BMI. Analizę statystyczną wykonano przy użyciu programu Statistica 10.0.

Wyniki: Na podstawie testu TUG wykazano, że kobiety miały istotnie statystyczny wyższy wzrost ryzyka upadku, niż mężczyźni (p >0.05). Za-obserwowano, że wiek jest czynnikiem predysponującym do wystąpienia zaburzeń równowagi i wzrostu ryzyka upadku. Nie wykazano istotnej sta-tystycznie zależności pomiędzy Wyniki:em wskaźnika BMI a ryzykiem upadku. W całej grupie badanej nadwagę stwierdzono u 35,6% (n=26) osób, otyłość u 32,8% (n=24), natomiast prawidłową masę ciało miało 31,5 % (n=23) badanych.

Wnioski: • Płeć ma istotny wpływ na wystąpienie ryzyka upadku, kobiety

znacznie częściej narażone są na upadek niż mężczyźni.• Wraz z wiekiem nasilają się zaburzenia równowagi oraz wzrasta ry-

zyko upadku. Słowa kluczowe: upadki, osoby starsze, równowaga

210

Assessment of balance and risk of falling of the elderly under institutional care

Background: With the passage of life balance system is progressive de-generation leading to the emergence of deficits postural stability, the con-sequence of which are falling. Falls are the great geriatric problems and are a serious health problem for the elderly. The consequences of falls are the leading cause of disability, morbidity and mortality among seniors.

Aim: Assessment of balance and risk of falling of the elderly under in-stitutional care.

Material and methods: The study involved 73 people aged 65 to 89 years (mean 71.95, SD 7.73), residing in nursing homes and the area of south-eastern Polish. The study involved 35 women and 38 men. To eval-uate the balance and risk of falling used-scale Time Up & Go and the Berg Balance Scale. The results were analyzed in terms of gender, age (group I - 65 - 74 years, group II - above 75 years) and BMI. Statistical analysis was performed using Statistica 10.0.

Results: Based on the TUG test it showed that women had a higher statistically significant increased risk of falls than men (p > 0.05). It was ob-served that age is a predisposing factor for imbalances and increased risk of falling. There were no statistically significant correlation between the result of the BMI and the risk of collapse. In the whole study group overweight was found in 35.6% (n = 26) patients, obesity in 32.8% (n = 24), whereas the correct body weight was 31.5% (n = 23) of patients.

Conclusions:• Gender has a significant effect on the occurrence of the risk of fall-

ing, women more often are vulnerable to collapse than men.• With age, intensifying imbalance and increased risk of falling.Keywords: falls, elderly, balance

211

Skubis M., Reguła B., Skalny B., Stefanik M., Kościelny L.Oddział Dzienny Rehabilitacji, Zakład Rehabilitacji Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie

Efekty rehabilitacji pacjentów po udarze mózgu, z wykorzystaniem biologicznego sprzężenia zwrotnego

(doniesienie wstępne).

Wprowadzenie: Narasta ilość pacjentów, którzy przeżyli udar mózgu. Wy-daje się, że zastosowanie nowych technologii wykorzystujących biologiczne sprzężenie zwrotne, pozwala efektywnie przeprowadzić proces usprawniania.

Materiały i metody: Badanie będzie dotyczyło pacjentów po przebytym udarze mózgu, niezależnie od rodzaju udaru i czasu jaki upłynął od zacho-rowania, oraz dotychczas prowadzonej rehabilitacji.

Pacjenci zostaną losowo przydzieleni do 2 grup. Pierwsza objęta zosta-nie postępowaniem usprawniajacym z wykorzystaniem nowych technolo-gii i biologicznego sprzężenie zwrotnego. Druga grupa będzie usprawniana bez wykorzystania ww. sprzętu.

Czas trwania postępowania usprawniającego w obydwu grupach : 60-120 minut/dobę, przez 5 dni w tygodniu, przez 6 tygodni.

Pacjenci zostaną ocenieni z wykorzystaniem skal klinimetrycznych i wg. ICF przed rozpoczęciem postępowania rehabilitacyjnego; po 3 tygo-dniach leczenia oraz na jego zakończenie. Oceny pacjentów dokona osoba niezależna od zespołu przeprowadzajacego usprawnianie.

Planujemy dalszą obserwację pacjentów z ponowną ich oceną po 3 i 6 miesiącach.

Wyniki: Efektem pracy będzie porównanie wyników uzyskanych przez pacjentów w obu grupach, co da podstawy do porównania metod uspraw-niania. Pierwsze Wyniki: zostaną przedstawione na konferencji. Badanie powinno być kontynuowane przez kolejne miesiące.

Wnioski: Planujemy odpowiedzieć na pytanie: czy nowe technologie, wykorzystujące biologiczne sprzężenie zwrotne, mogą zastąpić indywidu-alną pracę doświadczonego terapeuty w procesie rehabilitacji pacjenta po udarze mózgu ?

Słowa kluczowe: Rehabilitacja po udarze mózgu; biologiczne sprzęże-nie zwrotne; nowe technologie.

212

The effects of rehabilitation of stroke patients, using biofeedback (preliminary report).

Introduction: A number of patients who have survived a stroke is growing. It seems that the use of new technologies using biofeedback, can effectively carry out the rehabilitation process.

Materials and Methods: The study will be concerning patients after stroke, regardless of the stroke type and the time pased from the onset and as yet conducted rehabilitation.

Patients will be randomly assigned into two groups. First group will be subjected to the rehabilitation with the use of new technologies and bio-feedback. The second group will be treated without the use of this method.

The duration of the rehabilitation procedure in both groups: 60-120min-utes / day, 5 days a week, for 6 weeks.

Patients status will be evaluated using klinimetrics scales and ICF, be-fore to the start of rehabilitation process and after 3 and 6 weeks into the treatment process. Evaluation will be udertaken by the physician outside of the rehabilitating team. We plan to continue observing patients and their re-evaluation after 3 and 6 months.

Results: The efect of this work will be gathering and comparing the results obtained from the patients in both groups, which will give a basis for com-parison of this two rehabilitation methods. The first results will be presented at the conference. The study should be continued for several months.

Conclusions: We plan to answer the question: Does new technologies using biofeedback may replace individual work of an experienced therapist in the rehabilitation of post-stroke patients?

Keywords: Rehabilitation after stroke; biofeedback; new technologies.

213

Srpoňová Marina1, Rusnák Róbert2, Hrčková Zuzana2, Hudáková Zuzana1

1 Catholic University Ružomberok2 Central Military Hospital Ružomberok

Influence of dynamic sitting on schoolchild age 8 - 9

Introduction: The lifestyle of modern population is defined by seden-tary way of life. We spend most of our day in sitting position. The movement which is natural for our musculoskeletal system is poor. Lack of movement and sedentary way of life significantly contributes postural disorders. We can follow postural disorders in each age, even in children especially when they start to go to school (Beganovoć et all., 2012). The one way to prevent postural disorders is substitute static sitting for dynamic. As literature de-scribe positive influence of dynamic sitting on posture and musculoskele-tal system (Gúth et all., 2004), we decided to follow it in our study.

Sources and methods: During 2013 and 2016 we observed 11 children in primary school, which were sitting on dynamic chairs Spinalis. The point of investigation was to evaluate their posture after 3 years of dynamic sitting at school. To evaluate posture we used modified Napoleon Walonski scale (Milošević et all., 2008). We compered this results with control group of children limited to static sitting at school.

Results: 6 schoolchildren using dynamic Spinalis chairs had physiologic posture (category A) compared to only 1 child from the control group. 5 children using dynamic Spinalis chair had initial postural disorders (cate-gory B) compared to 10 from control group. We didn’t find serious postural deformities (category C) in any group.

Conclusions: Children using dynamic Spinalis chair had better posture then control group after 3 years. They had also better state of backbone. 5 schoolchildren using dynamic Spinalis chair had physiologic backbone curvature compared to only 1 child from control group.

Keywords: Dynamic sitting. Spinalis chair. Posture.

214

Stępowska Jolanta1 Piwek Eliza1 Łukowicz Małgorzata1 Chomicz Joanna1

1 Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Wydział Rehabilitacji

Ocena rozwoju różnych zmysłów u wcześniaków w porównaniu do dzieci urodzonych o czasie

Celem pracy była ocena rozwoju i porównanie różnych zmysłów u wcześniaków oraz u dzieci urodzonych o czasie. Materiał badany obej-mował grupę dzieci urodzonych przedwcześnie (przed ukończeniem 37 Hbd) i grupę dzieci urodzonych o czasie (między 38-42 Hbd). Obydwie grupy liczyły po 20 osób, w tym 17chłopców i 23 dziewczynki. Pacjenci byli objęci rehabilitacją w Instytucie „Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka” w Międzylesiu z powodu obecności lekkich zaburzeń rozwoju. Wykonano badanie za pomocą Kwestionariusza rozwoju sensomotorycznego- opra-cowanie własne, który wypełniali rodzice dziecka oraz za pomocą Testu Funkcji Sensorycznych dla Niemowląt (TSFI).

Dzieci urodzone przedwcześnie miały istotnie statystycznie niższą punktację w obszarze „dotyk” i „dotyk głęboki” w porównaniu do dzieci urodzonych o czasie.Ponadto z badania kwestionariuszem wynika, że wy-stępuje istotna statystycznie korelacja pomiędzy długością pobytu dziecka na oddziale a zaburzeniami SI w obszarze „dotyk”. Według testu TSFI ko-relacja ta nie jest istotna statystycznie. Ocena zależności między rodzajem porodu dzieci urodzonych o czasie, a zaburzeniami integracji sensorycznej nie pokazała jednoznacznych wyników. Z testu TSFI wynika że dzieci uro-dzone przez CC uzyskały niższą punktację w obszarze „adaptacyjne funk-cje motoryczne” i „ wrażliwość na stymulację westybularną” w porównaniu do dzieci z PN. Z badań kwestionariuszem rozwoju sensomotorycznego nie ma istotnych różnic między CC i PN.

Praca potwierdza zaburzenia w rozwoju różnych zmysłów u wcześnia-ków w porównaniu do dzieci urodzonych o czasie. Z badań własnych wy-nika, że najczęściej u tych dzieci występują zaburzenia w obrębie zmysłu dotyku. Okazało się, że ilość dni spędzonych na oddziale intensywnej tera-pii noworodka koreluje z Wyniki:em w sekcji „dotyk”.Wykazano, że zabu-rzenia SI dotyczą również dzieci urodzonych o czasie przez cesarskie cięcie.

Słowa kluczowe: wcześniak, zmysły, integracja sensoryczna, TSFI- test

215

An assessment of development of various senses in preterm infants compared to children born at term

The aim of the study was to evaluate the development and comparison of different senses in premature infants and children born at term.

The material tested included a group of children born prematurely (be-fore age 37 Hbd) and a group of children born at term (between 38-42 Hbd). Both groups consisted of 20 people, including 17chłopców and 23 girls. Patients were subject to rehabilitation in the Institute, “Children’s Me-morial Health” in Międzylesie due to the presence of light developmental disorders. Examination was performed using a questionnaire development sensomotorycznego- own study, which filled the child’s parents and by the test of sensory functions for Infants (TSFI).

Children born prematurely have a significantly lower score in the “touch” and “feel of the deep” compared to children born at czasie.Ponadto survey questionnaire it indicates that there is a statistically significant correlation between the length of the child’s stay in the ward and disorders SI in the “touch”. According to the test TSFI correlation is not statistically significant. To assess the relationship between the kind of birth of children born at term, and sensory integration problems did not show conclusive Results: In this test TSFI it shows that children born by the CC received a lower score in the „adaptive motor function” and „sensitivity to stimulation westybularną” compared to children with PN. The survey questionnaire development sen-sorimotor no significant differences between the CC and the PN.

The work confirms the disorder in the development of different senses in preterm infants compared to children born at term. With own research it shows that the most common in these children have problems within the sense of touch. It turned out that the number of days spent in the ICU new-born correlates with the result in the „touch” .Wykazano that disturbances SI also apply to children born at term by Caesarean section.

Keywords: premature, senses, sensory integration, test TSFI-

216

Stryszowska Anna1, Ridan Tomasz2

1 Studia Uzupełniające Magisterskie, Kierunek Fizjoterapii, Wydział Rehabilitacji Ruchowej, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

2 Zakład Kinezyterapii, Katedra Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Postępowanie fizjoterapeutyczne w leczeniu schorzeń stawów skroniowo-żuchwowych

Staw skroniowo-żuchwowy (articulatio temporomandibularis, SSŻ) jest zło-żonym stawem ślizgowo-zawiasowym, należącym do układu stomatognatycz-nego. Badania wykazują coraz częstsze występowanie dysfunkcji stawów skro-niowo-żuchwowych, co objawia się dolegliwościami bólowymi narządu żucia, okolic twarzy, głowy, szyi oraz problemem z wykonywaniem codziennych czynności, takich jak: żucie, ziewanie, śmianie się czy mówienie. Dysfunk-cje stawów skroniowo-żuchwowych obejmują m.in.: schorzenia mięśniowe w postaci ochronnego skurczu mięśni, miejscowej tkliwości mięśniowej, bólu mięśniowo-powięziowego oraz schorzenia stawowe, w tym zapalenie stawu i sąsiadujących struktur, zaburzenia kompleksu krążek-kłykieć, strukturalną niezgodność powierzchni stawowych, ograniczenia rozwarcia żuchwy.

Głównym celem leczenia fizjoterapeutycznego jest przywrócenie pra-widłowej czynności układu ruchowego narządu żucia, odtworzenie odpo-wiednich stosunków wewnątrzstawowych w SSŻ oraz normalnego zwarcia, zmniejszenie lub usunięcie dyskomfortu i dolegliwości bólowych oraz reedu-kacja postawy ciała i prawidłowych nawyków. Dolegliwości bólowe o typie mięśniowo-powięziowym oraz parafunkcje są wskazaniem do stosowania szyny stabilizacyjnej (relaksacyjnej) zgryzowej. Zabiegi powinny obejmować również przywracanie ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa, normali-zację napięcia mięśni szyi i obręczy barkowej oraz dalszych okolic. Najczęst-szymi zmianami okolicy głowy, szyi, barków są: zwiększona lordoza szyjna, protrakcyjne ustawienie głowy, uniesienie i zrotowanie barków do wewnątrz.

Wnioski: • Postępowanie fizjoterapeutyczne obejmuje zabiegi fizykoterapeu-

tyczne, kinezyterapię oraz metody z zakresu terapii manualnej i funkcjonalnej.

• W doborze terapii istotne jest zdiagnozowanie czynnika ryzyka wy-stąpienia zaburzeń narządu żucia w celu jego eliminacji.

217

• Skuteczność leczenia zależy od eliminacji czynników psychologicz-nych, mających duży wpływ na występowanie dysfunkcji SSŻ.

• W procesie kompleksowego leczenia, konieczna jest współpraca stomatologa, psychologa, fizjoterapeuty, a w niektórych przypad-kach także reumatologa i neurologa.

Słowa kluczowe: staw skroniowo-żuchwowy, fizjoterapia, parafunkcje, postawa

Physiotherapy treatment methods of the temporomandibular joint dysfunction

A temporomandibular joint (articulatio temporomandibularis) is com-plicated sliding-hinged connection belong to the stomatognathic system. The current researches show more frequent occurrence of dysfunctions of the temporomandibular joints effecting with suffering of chewing organ, face area, head, neck and daily activity like yawning, chewing, smiling or even talking. Temporomandibular joints dysfunctions consist among oth-ers: muscle disorders – occurring as muscle protective contraction, hyper-sensitivity to touch, myofascial pain, acute muscle spasm and joint diseas-es, including arthritis and adjacent structures, structural incompatibility of joint surfaces, hipomobility.

The main target of physiotherapy is recovery of correct activity of the jaw system, reconstruction of proper intra-articular relations, reduction or deletion of discomfort and pain also reeducation of body position, correct habits and as well as surgery prevention.

Myofascial pain and parafunctions are indications to employ occlusal splint. Treatment should cover also improvement of the cervical spine mo-bility, normalization muscle tension in the spinal region and distal parts. The most frequent changes in head, neck and bark areas are: spinal hyper-lordosis, head protraction and shoulder elevation.

Conclusion: • Physiotherapy consist physical therapy interventions, kinesytherapy

and manual and functional therapy. • An important part of therapy is to diagnose risk factor in order to

elimination. • Effectiveness of treatment depends on psychological factors, which

218

have influence on dysfunction temporomandibular joint. • Cooperation with dentist, psychologist, physiotherapist and in some

cases rheumatologist and neurologist is necessary.Key words: temporomandibular joint, physiotherapy, parafunctions,

posture

219

Szczepanik Magdalena1, Majewska Joanna1, Bazarnik-Mucha Katarzyna1, Szymczyk Daniel1, Drużbicki Mariusz1,2, Lenart-Domka Ewa1,2, Jarmuziewicz Agnieszka1, Snela Sławomir1,3

1 Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów2 Regionalny Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjny dla Dzieci i Młodzieży, Rzeszów3 Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Dzieci Dorosłych, Szpital Wo-

jewódzki nr 2, Rzeszów

Ocena symetrii chodu dzieci i młodzieży z hemiplegią spastyczną

Wstęp: Celem pracy była ocena symetrii wybranych parametrów czaso-wo-przestrzennych oraz kinematycznych chodu dzieci i młodzieży z hemi-plegią spastyczną z wykorzystaniem Wskaźnika Symetrii.

Materiał i metody: W grupie badanej znalazło się 37 dzieci i młodzie-ży z hemiplegią spastyczną w przebiegu mózgowego porażenia dziecięce-go oraz 30 zdrowych dzieci i młodzieży, którzy stanowili grupę kontrol-ną. Średnia wieku w grupie badanej wyniosła 12 lat, natomiast w grupie kontrolnej 10 lat. Wskaźnik Symetrii chodu dla grupy badanej obliczono dzieląc wartość danego parametru z analizy chodu dla kończyny niedo-władnej przed wartość danego parametru dla kończyny zdrowej. Wskaźnik Symetrii chodu dla grupy kontrolnej obliczono dzieląc wartość danego pa-rametru z analizy chodu dla kończyny prawej przez wartość danego para-metru dla kończyny lewej. Dla wskaźników symetrii chodu w grupie kon-trolnej określono 95% przedziały ufności dla średnich, które posłużyły jako wyznaczniki symetrii w odniesieniu do osób z grupy badanej. Wielkości znajdujące się poza 95% przedziałem ufności dla średnich traktowane były jako asymetria. Dane do obliczenia Wskaźników Symetrii chodu uzyskano z badania chodu z wykorzystaniem systemu BTS Smart.

Wyniki: Wykazano statystycznie istotne różnice pomiędzy Wskaźni-kami Symetrii w grupie badanej i kontrolnej dla następujących parame-trów: faza podporu, faza przenoszenia, faza podwójnego podporu, dłu-gość kroku, ustawienie stopy podczas kontaktu z podłożem, ustawienie kolana podczas kontaktu stopy z podłożem, maksymalne zgięcie biodra w fazie podporu. Asymetria chodu wystąpiła we wszystkich analizowa-nych parametrach czasowo-przestrzennych i kinematycznych chodu w grupie badanej.

220

Wnioski: Ocena zaburzeń symetrii chodu dzieci i młodzieży z hemi-plegią spastyczną dostarcza ważnych informacji o trudnościach w kon-trolowaniu chodu oraz może być przydatną wskazówką do programowa-nia procesu usprawniania.

Słowa kluczowe: mózgowe porażenie dziecięce, hemiplegia, ocena cho-du, asymetria

Assessment of the gait symmetry in the group of children and adolescent with spastic hemiplegia.

Introduction: The aim of this study was the assessment of the symmetry of the selected spatio-temporal and kinematic gait parameters in the group of children and adolescent with spastic hemiplegia using Symmetry Ratio.

Material and methods: The study group consisted of 37 children and adolescent with spastic hemiplegia in course of cerebral palsy and 30 healthy subjects in the control group. Mean age in the study group was 12 years and 10 years in the control group.

Symmetry Ratio in the study group was calculated by dividing the value of analyzed gait parameter for the paretic limb by the value of the same parameter for the non-paretic limb. Symmetry Ratio in the control group was calculated by dividing the value analyzed gait parameter for the right limb by the value of the same parameter for the left limb. For the Symmetry Ratio values of the selected spatiotemporal parameters in the control group the 95% confidence interval was calculated, which were used as a gait sym-metry indicators for the subjects in the study group. The mean values of the Symmetry Ratio in the study group, which felt out of the 95% confidence interval, were defined as a asymmetrical. The data for the calculation of the Symmetry Ratio was obtained during gait analysis using optoelectronic system for the biomechanical motion analysis – BTS Smart.

Results: Statistically significant differences between the Symmetry Ratio values in the study and control group were revealed for the following gait parameters: stance phase, swing phase, double stance phase, step length, foot progression angle, knee joint angle at initial contact and maximal hip flexion in the stance phase. Gait asymmetry was present in all analyzed spatiotemporal and kinematics gait parameters.

221

Conclusion: Assessment of the gait symmetry impairment in the group of children and adolescent with spastic hemiplegia can provide valuable clin-ical information related to this specific gait pattern disorder and can be use-ful for the purpose of monitoring of the treatment and rehabilitation process.

Keywords: cerebral palsy, hemiplegia, gait analysis, asymmetry

222

Szczepanowska-Wołowiec Beata¹,², Sztandera Paulina³1 Zakład Rehabilitacji w Schorzeniach Narządu Ruchu, Instytut Fizjoterapii, Wy-

dział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Kierownik Zakładu: Prof. nadzw. dr hab. n. med. Ireneusz Kotela

2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach, Klinika Rehabilitacji Kierownik Kliniki: lek. Grażyna Ściegienna-Zdeb

3 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Lekarski i Nauk o Zdro-wiu, studia doktoranckie, Dziekan: prof. zw. dr hab. n. med. Marianna Janion

Ocena wysklepienia podłużnego i poprzecznego stóp za pomocą wskaźnika Sztritera-Godunowa i Wejsflogau dzieci

Wstęp: Celem badania była ocena wysklepienia podłużnego i poprzecz-nego stóp za pomocą wskaźnika Sztritera-Godunowa i Wejsfloga oraz spraw-dzenie zależności pomiędzy tymi wskaźnikami a BMI, płcią, wiekiem.

Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 184 dzieci z terenu woje-wództwa świętokrzyskiego, w wieku 7-13 lat. Dzieciom została oznaczona wysokość ciała i masa ciała, a następnie wyliczono wskaźnik BMI. Do oce-ny budowy stóp wykorzystano podoscan 2D. Obliczono BMI, wskaźnik Sztritera-Godunowa oraz Wejsfloga.

Wyniki: Średnie wartości wskaźnika Sztritera-Godunowa w gru-pie dziewczynek wynosi 0.27, w grupie chłopców 0.29. Średnie wartości wskaźnika Wejsfloga w grupie dziewczynek wynosi 2.67, wśród chłopców 2.64. Nie znaleziono istotnej statystycznie zależności między wskaźnikiem Sztritera-Godunowa i Wejsfloga a płcią. Nie znaleziono zależności pomię-dzy wskaźnikiem Sztritera –Godunowa a wiekiem. Istnieje związek między wskaźnikiem Wejsfloga a wiekiem.

Wnioski: Wraz z wiekiem zwiększają się wartości wskaźnika Wejsfoga. Dzieci mające wartości wskaźnika Sztritera-Godunowa i Wejsfloga wska-zujące na płaskostopie mają wyższe wartości BMI.

Słowa kluczowe: wskaźnik sztritera-godunowa, wskaźnik wejsfloga, podoscan

223

Evaluation of longitudinal and transverse foot arch by Sztritera- Godunov and Wejsflogindex among the children

Introduction: The aim of the study was evaluation of longitudinal and transverse foot arch by Sztriter- Godunow and Wejsflog index and exami-nation the relationship between these indicators and BMI, sex, age.

Material and methods: The study involved 184 children from świętokrzyskie voivodeship, at the age of 7-13 years. Children were meas-ured(height and weight) and then BMI was calculated. To evaluate the con-struction of the foot was used podoscan 2D. BMI, Sztriter-Godunow and Wejsflog index were calculated.

Results: The average value of the Sztritera Godunow index among the group of girls was 0.27 and 0.29 among the group of boys. The average val-ue of the index Wejsflog among girls was 2.67, among boys was 2.64. There was not statistically significant correlation found between Sztriter- Go-dunow and Wejsflog index and gender. No relationship was found between the Sztriter–Godunow index and age. There was a relationship between the Wejsflog index and age.

Conclusions:The value of Wejsflog index increase with age. Children having values Sztriter- Godunov and Wejsflog index indicating flat feet have a higher BMI.

224

Szrajber Bartłomiej1, Zawadzka Agnieszka2, Wochowska Magdalena1

1 Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, Zakład Fizjoterapii, University of Social Sciences of Lodz

2 Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Rehabilitacji Medycznej, Medical Univer-sity of Lodz, Department of Medical Rehabilitation

Ocena częstości i przyczyn urazów narządu ruchu mieszkańców wybranej wsi

Wstęp: Epidemiologia urazów i uszkodzeń narządu ruchu należy do jednych z ważniejszych problemów współczesnej ochrony zdrowia. Wśród mieszkańców wsi odnotowuje się znaczny odsetek urazów narządu ruchu związanych z wykonywaną pracą w gospodarstwie rolnym, co jest przyczy-ną znacznych kosztów ekonomicznych i społecznych.

Cel pracy: Celem pracy jest ocena częstości, przyczyn oraz rodzajów występowania urazów narządu ruchu wśród mieszkańców wsi oraz okre-ślenie ich zależności od poziomu sprawności fizycznej.

Materiał i metody: Badaniami objęto 30 mieszkańców wsi (17 kobiet i 13 mężczyzn) w wieku 25-50 lat, średnia wieku wynosiła (35,2±8,0) lat (kobiety – 37 lat, mężczyźni – 33). Do oceny sprawności fizycznej ankie-towanych wykorzystano: Indeks Sprawności Fizycznej rzysztofa Zuchory, Przyczyny, częstość i rodzaj powstałych urazów narządu ruchu oraz me-tody podjętego leczenia określono na podstawie kwestionariusza ankiety własnej. W analizie statystycznej wykorzystano test U-Manna- Whitney’a, test niezależności chi-kwadrat oraz współczynnik rho- Spearmana. Przyję-to poziom istotności α=0,05.

Wyniki: Urazom narządu ruchu uległo 19 badanych, w tym 10 osób podczas prac w gospodarstwie rolnym. Najczęstszymi bezpośrednimi przy-czynami urazu były: wypadek przy obsłudze maszyn rolniczych (37%) oraz przekroczenie fizjologicznego zakresu ruchu w stawie (32%). Skutkiem urazów było uszkodzenia kończyn dolnych (52,7%), uszkodzenie kończyn górnych (26,3%), uszkodzenia kręgosłupa (21%). Regularne poświęcanie czasu na aktywność fizyczną deklaruje 57% respondentów. Indeks Spraw-ności Fizycznej Krzysztofa Zuchory wynosił 16,6±5,10 (K- 15,1±4,7; M- 18,7±5,1; p<0,05). Zaobserwowano istotnie statystyczną ujemną korelację pomiędzy poziomem aktywności fizycznej a wystąpieniem urazu (p<0,5).

225

Wnioski: Częstość występowania wypadków przy pracy w gospodar-stwie wiejskim oraz bezpośrednie przyczyny urazów wskazują na brak znajomości ergonomii pracy oraz nieprzestrzeganie zasad BHP przez mieszkańców wsi. Działania edukacyjne na temat zasad BHP i ergonomii pracy oraz prozdrowotnej roli aktywności fizycznej mogą przyczynić się do zmniejszenia urazowości wśród osób zamieszkujących obszary wiejskie.

Słowa kluczowe: uraz narządu ruchu, wieś, prace polowe

Assessment of frequency and causes of musculoskeletal injuries in the inhabitants of the selected village

Introduction: Epidemiology of musculoskeletal injuries is one of the most important problems of modern health care. A high percentage of musculoskeletal injuries associated with work on the farm is observed in rural population; it is the cause of significant economic and social costs.

Aim: The aim of the study was to evaluate the incidence, causes and types of musculoskeletal injuries and to determine their dependence on the level of physical fitness in the villagers.

Material and Methods: The study was carried out on 30 villagers (17 women and 13 men) aged between 25 and 50 years; mean age 35.2 ± 8.0 years ,women - 37, men - 33. Zuchora’s Physical Efficiency Index was used to evaluate the physical fitness. Causes, incidence and type of musculoskel-etal injuries followed by the method of treatment were determined with the use of the authors questionnaire. For statistical analysis Mann-Whitney U test, chi-squared test and Spearman’s rho were used. The level of signifi-cance was p= 0.05

Results: Musculosceletal injuries were found in 19 respondents, in-cluding 10 farm workers. The most common direct causes of injury were accidents when operating agricultural machinery (37%) and exceeding the physiological range of motion in a joint (32%). The sustained injuries were: lower limb injuries (52.7%), upper limb injuries (26.3%) and spinal lesions (21%). Fifty seven per cent of the respondents declared regular physical activity. Zuchora’s Physical Efficiency Index was 16.6 ± 5.1 (fe-males: 15.1 ± 4.7; males: 18.7 ± 5.1; p <0.05). There was a statistically significant negative correlation between the level of physical activity and the incidence of injury (p <0.5).

226

Conclusions: The incidence of accidents at work on the farm and direct causes of injury indicate lack of knowledge of ergonomics and disobeying safety rules by the respondents. Education on the principles of safety and ergonomics, as well as the role of health-enhancing physical activity may help reduce injury rates in rural population.

Keywords: musculoskeletal injuries, villagers, accidents at work

227

Sztandera Paulina1, Szczepanowska-Wołowiec Beata2,3

1 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Lekarski i Nauk o Zdro-wiu, studia doktoranckie, Dziekan: prof. zw. dr hab. n. med. Marianna Janion

2 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Lekarski i Nauk o Zdro-wiu, Zakład rehabilitacji w Schorzeniach Narządu Ruchu, Kierownik dr hab. n. med. Ireneusz Kotela prof. UJK.

3 Wojewódzki Szpital Zespolony, Klinika Rehabilitacji, Kierownik Kliniki: lek. Gra-żyna Ściegienna-Zdeb

Ocena koślawości palucha za pomocą podoscanu u dzieci

Wstęp: Celem badania była ocena występowania koślawości palucha na podstawie zdjęcia stop z podoskanu. Do ocenu koślawości palucha posłu-żono się zdjęciem z podoscanu i wyznaczono kąt koślawości α.

Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 184 dzieci z wojewódz-twa świętokrzyskiego. Dzieciom oznaczono masę ciała i wysokość ciała, następnie obliczono wskaźnik BMI. Kąt koślawości palucha oznaczono na zdjęciu z podoscanu.

Wyniki:. Średnie wartości koślawości palucha lewej stopy wynosiły 6, 23 stopnia i paluch prawej stopy 4,93 stopnia. Koślawość przynajmniej jed-nego palucha zaobserwowano u 26% dzieci, u 8% dzieci występuje obu-stronnie. Istnieje związek między koślawością palucha a kątem Clarke-’a oraz płcią.

Wnioski: Kąt koślawości palucha zwiększa się z wiekiem. U dziewcząt częściej występuje koślawość palucha. Im wyższe wartości kąta Clarke-’a tym kąt koślawości palucha jest niższy.

Słowa kluczowe: koślawość palucha, podoscan, dzieci

228

Evaluation of hallux valgus by podoscan among the children

Introduction: The purpose of this study was to evaluate the prevalence of hallux valgus in the pictures of feet made by podoskan. To evaluate hal-lux valgus was used a photo ofpodoscan and set valgus angle α.

Material and methods: The study involved 184 children from the świętokrzyskie voivodeship. Children were determined body weight and body height, then BMI was calculated. Hallux valgus angle marked in the picture made bypodoscan, the norm was 0-9 degrees angle.

Results: The average value of the hallux valgus among left feet was 6,23 and 4,94 among the right. Hallux valgus at least one was observed in 26% of children, there was a link between the hallux valgus angle and Clark angle and gender.

Conclusions: Hallux valgus angle increases with age. The occurrence of hallux valgus was more common in girls. If Clark angle was higher then the hallux valgus angle was lower.

Keywords: halluxvalgus, podoscan,children

229

Szulc Anna1, Wójcik Gustaw2, Piwońska Barbara3

1 Uniwersytet Medyczny w Lublinie. Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii.

2 Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej. Wydział Nauk o Zdrowiu i Nauk Społecznych, Katedra Kultury Fizycznej i Fizjoterapii.

3 Uniwersytet Medyczny w Lublinie. Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii.

„Zdrowie zaczyna się w domu” – wpływ postaw rodzicielskich na prozdrowotny styl życia dzieci

Wprowadzenie: Wychowanie i kształtowanie postaw dziecka doko-nuje się w różnych środowiskach ale najważniejszym jest dom rodzinny i atmosfera jaka w nim panuje. Nie ma grupy rodziców, którzy tak samo wychowują swoje dzieci, każdy rodzic prezentuje indywidualną postawę względem swojego dziecka. Choć na początku dziecko nie rozumie zjawisk go otaczających to nieświadomie je odbiera.

Cel badań: Jak wychowywać dziecko by kształtować w nim prawidłowe postawy prozdrowotne oraz gdzie zaczyna się zdrowie i jak postawy rodzi-cielskie wpływają na prozdrowotny styl życia dzieci?

Materiał i metody: Badania zostały przeprowadzone na podstawie ano-nimowego kwestionariusza ankiety. Odpowiedzi na pytania postawione w ankiecieuzyskano od 100 rodziców, których dzieci uczyły się w klasach IV-VI w Zespole Szkół nr 2 w Garwolinie.

Wyniki: Z analizy statystycznej wynika, że rodzice wiedzą czym jest prozdrowotny styl życia. Zachowują go w codziennym funkcjonowaniu rodziny.Wdrażają także edukację zdrowotną, wybierając aktywne sposoby spędzania czasu wolnego i wprowadzając zdrowe nawyki żywieniowe.

Wnioski: Rodzice mają autorytarny wpływ na zachowania prozdrowot-ne swoich dzieci. Z pośród obojga rodziców, to zachowania matek są dużo częściej naśladowaneprzez dzieci.

Słowa kluczowe: dziecko, postawy rodzicielskie, zdrowie, prozdrowot-ny styl życia.

230

„Health starts at home” – the influence of parental attitude on the pro-helathy lifestyle of their children

Introduction: Upbringing and shaping child’sattitude can be done in various kinds of environment but the most important of all is the family home and the atmosphere in it. There is no group of parents who raise their children in the same way. Each parent presents individual attitude towards their child. Although initially the child does not understand the surround-ing phenomena, s/he subconsciously receives them.

The aim of the research: How to raise a child so it would know the proper pro-health attitudes and where does the health start and how does parental attitude influence the pro-health lifestyle of their children?

Materials and methods: The research has been conducted on the basis of anonymous questionnaire. The answers to the questions asked in the questionnaire were obtained from 100 parents whose children were study-ing in classes 4th to 6th in ZespółSzkółnr 2 in Garwolin.

Results: It results from statistical analyses that parents know what the pro-health lifestyle is. They keep it in the family daily functioning. They also implement the health education choosing active methods of spending free time and introducing healthy food habits.

Conclusions: Parents have authoritarian influence on the pro-healthy attitudes of their children. From the attitudes of both parents, mothers’ be-haviour is much more frequently imitated by the children.

Key words: child, parental attitudes, health, pro-healthy lifestyle.

231

Szymczyk Daniel1, Jarmuziewicz Agnieszka1, Bazarnik-Mucha Katarzyna1, Szczepanik Magdalena1, Majewska Joanna1, Snela Sławomir1,2, Gawęda Krzysztof3

1 Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów2 Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Dzieci Dorosłych, Szpital Wo-

jewódzki nr 2, Rzeszów3 Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie,

Lublin

Wpływ warunków badawczych na wybrane parametry badania równowagi statycznej przy użyciu platformie stabilometrycznej

Wprowadzenie: Ocena równowagi statycznej przy użyciu platform sta-bilometrycznych jest powszechną, ilościową metodą stosowana w praktyce klinicznej i badaniach naukowych. Celem tej pracy była ocena wpływu wa-runków badawczych na wybrane Wyniki: badania równowagi statycznej na platformie stabilometrycznej.

Materiał i metoda: W badaniach udział wzięło 100 zdrowych osób (69 kobiet, 31 mężczyzn, średnia wieku 22,9 ± 3,7 lat). W badaniach użyto plat-formy stabilometrycznej Cosmogamma.

Przeprowadzono trzy różne, trwające 30 sekund próby oceniające rów-nowagę statyczną, w trzech różnych warunkach:

test 1 - z oczami otwartymitest 2 - z oczami zamkniętymitest 3 - z opaską na oczach.Analizie statystycznej poddano wybrane parametry stabilometryczne :

średnia amplituda COP (oś X; oś Y); długość ścieżki COP; prędkość śred-nia; prędkość boczna i prędkość przednio-tylna COP; obszar COP.

Wyniki: Wyniki: naszych badań wykazały występowanie istotnych sta-tystycznie różnic w zakresie wybranych parametrów stabilometrycznych, w zależności od warunków badania. Najwyższe (najsłabsze) Wyniki: zaob-serwowano w próbach z oczami zamkniętymi.

Wnioski: Przeprowadzone badania zwracają uwagę na znaczenie anali-zy i interpretacji wyników badań stabilometrycznych w zależności od wa-runków badawczych oraz z uwzględnieniem innych ważnych czynników, takich jak wiek, płeć czy wzrost badanych.

Słowa kluczowe: równowaga, kontrola posturalna, platformy siłowe

232

Influence of testing condition on selected parameters of static balance assessment using stabilometric platform

Introduction: Assessment of static balance using stabilometric force platforms are common, quantitative method used in clinical practice and scientific research. The aim of this study was the evaluation of the influence of testing condition on the selected results of static balance assessment us-ing stabilometric force platform.

Material and methods: 100 healthy subjects (69 females and 31 males with a mean age of 22,9 ± 3,7 years) participated in this study. Stabilometric force platform Cosmogamma was used in this study.

Three, 30 second tests, assessing static balance, were performed:Test 1 – eyes openedTest 2 – eyes closedTest 3 – with blindfold.Selected stabilometric parameters were subject for statistical analysis:

mean COP amplitude (X - axis, Y- axis); COP path length; mean COP ve-locity; medial-lateral COP velocity; anterior-posterior COP velocity; COP area.

Results: Results of our study showed statistically significant difference in selected stabilometric parameters, regarding the testing conditions. The highest (worst) results were observed in trials with eyes closed.

Conclusion: Our study highlight the importance of analysis and inter-pretation of the stabilometric test results with a regard to the testing condi-tion, as well as other important factors like subject’s age, gender and height.

Keywords: balance, postural control, force platforms

233

Szymura KarolinaStudia doktoranckie, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie Specjalistyczny Szpital im. E. Szczeklika w Tarnowie

Rehabilitacja pacjenta z endoprotezą stawu biodrowego – znaczenie aktywności fizycznej przed i po operacji.

Wstęp: Całkowita lub częściowa wymiana stawu biodrowego, zwana endoprotezoplastyką, jak również alloplastyką stawu biodrowego, jest za-biegiem stosowanym u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawu biodrowego u osób starszych oraz w grupie coraz młodszych pacjentów z dysplazją stawu biodrowego. Szczególne znaczenie w tej drugiej grupie pacjentów ma aktywność fizyczna, której utrzymania oczekują pacjenci po operacji. Celem pracy było przedstawienie aktywnego przygotowania się pa-cjenta do operacji oraz wykazanie możliwości rozpoczęcia bądź kontynuacji dotychczasowych aktywności fizycznych, w tym dyscyplin sportowych.

Materiał i metody: Dokonano analizy piśmiennictwa krajowego i za-granicznego. Przeszukano następujące bazy danych: PubMed, Termedia.

Wyniki: Znaleziono kilka wytycznych, co do możliwości wprowadza-nie aktywności fizycznej, w tym sportu u pacjentów kierowanych do ope-racji alloplastyki stawu biodrowego. Istotnym jest uwzględnienie wszyst-kich możliwości pacjenta oraz jego ograniczeń. Pomimo korzyści jakie płyną z przygotowania przedoperacyjnego, jakim jest uzyskanie możliwie pełnej mobilności, stabilności i kontroli mięśniowej, szczególnie w koń-czynie operowanej. Niektórzy pacjenci dopiero po operacji rozpoczynają uprawianie aktywności fizycznej. Według dostępnego piśmiennictwa 65% pacjentów przed operacją uczestniczy w zajęciach poprawiających ich ak-tywność fizyczną, natomiast po zabiegu ich liczba wzrasta do 92%. Według innych źródeł, wśród pacjentów powracających do uprawiania sportów, są w 51% osoby uprawiające narciarstwo zjazdowe, 12% powróciło do spor-tów wysokiego wpływu, w tym do tenisa ziemnego, a 22% nawet do spor-tów kontaktowych.

Wnioski: Aktywność fizyczna zarówno przed jak i po operacji, wpływa znacznie na poprawę jakości życia pacjentów z endoprotezą stawu biodrowego.

Słowa kluczowe: staw biodrowy, endoproteza, aktywność fizyczna.

234

Rehabilitation of a patient with hip replacement - the importance of physical activity before and after surgery.

Aim: The total or partial hip replacement, called arthroplasty, and hip arthroplasty, is a procedure used in patients with osteoarthritis of the hip in elderly patients and in a group of younger and younger patients with hip dys-plasia. Of particular importance in this second group of patients of physical activity, the maintenance of patients awaiting surgery. The aim of the study was to actively prepare the patient for surgery and to demonstrate the pos-sibility to start or continue the existing physical activities, including sports.

Material and methods: An analysis of Polish and foreign literature. We searched the following databases: PubMed, Termedia.

Results: We found some guidelines as to the possibility of introducing physical activity, including sports patients referred for surgery hip replace-ment. It is important to consider all the possibilities of the patient and its limitations. Despite the benefits of the preoperative preparation of a level as possible with full mobility and stability of muscle control, especially in the op-erated limb. Some patients after operations begin practicing physical activity. According to available literature, 65% of patients before surgery is involved in activities to improve their physical activity, but after surgery their number increases to 92%. According to other sources, among patients returning to sports, are 51% of people practicing downhill skiing, 12% returned to the high-impact sports, including tennis, and 22% even contact sports.

Conclusion: Physical activity both before and after surgery, significant-ly affects the quality of life of patients with hip replacement.

Key words: hip, replacement, physical activity.

235

Śliwa Alicja1, Łysakowska-Będek Bogusława1, Kłyk Magdalena2, Michałek Karolina2, Świątek Izabela2, Poks Katarzyna2, Smolarek Wojciech2, Rachwalska Joanna 2

¹ Przychodnia Rehabilitacyjna ul. Szparagowa 19 Gliwice² Amed- Górnośląskie Centrum Medycyny i Rehabilitacji, ul. Ceglana 67C Katowice

Wpływ specjalistycznego treningu na aktywizację mięśni prostowników w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u pacjenta z zespołem bólowym odcinka lędźwiowego. Opis przypadku.

Wstęp: U chorych z objawami bólowymi odcinka lędźwiowego kręgo-słupa dochodzi do zaburzenia kontroli nerwowo- mięśniowej oraz zabu-rzeniem timingu mięśniowego.

Teza: Specjalistyczny trening wpływa na normalizację aktywizacji mię-śni prostowników w odcinku lędźwiowym mierzoną za pomocą sEMG.

Metodyka badań: W badani wziął udział pacjent, lat 72, zgłaszający dolegliwości bólowe lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Pacjent przez czte-ry tygodni korzystał z terapii z wykorzystaniem nowoczesnych urządzeń z biofeedback ukierunkowanych na oprawę koordynacji oraz siły mięśni tułowia oraz kinezyterapii obejmującej: trening mięśni głębokich oraz ćwi-czenia ogólnokondycyjne. Terapia była prowadzona przez 5 dni w tygodniu przez godzinę dziennie. Przed terapią oraz po 2 i 4 tygodniach treningu ba-dano aktywizację mięśni prostowników podczas swobodnej pozycji stoją-cej oraz podczas zgięcia, utrzymania pozycji i powrotu do pozycji wyjścio-wej za pomocą elektromiografii powierzchniowej. Dodatkowo pacjent był proszony o ocenę odczuć bólowych kręgosłupa lędźwiowego w skali VAS.

Wyniki: Porównując Wyniki: testu można zauważyć normalizację pracy mięśnia prostownika grzbietu zarówno po stronie prawej jak i lewej oraz zmniejszenie nasilenia dolegliwości bólowych.

Wnioski: Po terapii zaobserwowano normalizację pracy prostownika grzbietu w swobodnej pozycji stojącej oraz zgięciu.

• Istnieje potrzeba porównania wyników z grupą kontrolną oraz prze-prowadzenia badań w większej grupie badanych.

Słowa klucze: Tergumed700, stabilność posturalna, zespoły bólowe kręgosłupa lędźwiowego

236

The impact of specialized training on the activation of the extensor muscles of the lumbar spine in a patient with lumbar

pain syndrome. A case report.

Background: In patients with symptoms of pain lumbar spine it comes to control disorders of neuromuscular and the timing of muscle work.

Thesis: Specialized training affects the normalization of activation of extensor muscles in the lumbar measured by sEMG.

Methodology of research: The subjects participated patient, aged 72, complain about pain in the lumbar spine. The patient underwent four weeks of therapy using modern biofeedback devices aimed at improvement of the coordination and muscle strength of the trunk and physiotherapy consisting of deep muscle training and general exercises. Treatment was carried out for 5 days a week for an hour a day. Pre-treatment and at 2 and 4 weeks of training were tested activation of the extensor muscle during free standing and bending, maintain position and return to the starting position by a surface electromyography. In addition, the patient was asked to assess feel of pain in the lumbar spine in VAS.

Results: Comparing the test results it can be seen normalization of work of extensor muscle of both the right and left side and a reduction in the severity of pain.

Conclusions: • After the therapy were observed normalization of the work of the

rectifier spine in a relaxed standing position and flexed.• There is a need to compare the results with a control group and test-

ing in a larger group of patients.Key words: Tergumed700, postural stability, pain syndromes of the

lumbar spine

237

Śliwiński Zbigniew, Książek - Czekaj Agnieszka, Wiecheć Marek, Śliwiński Grzegorz

Inkongruencja stawu skroniowo - żuchwowego a zmiany w postawie habitualnej u dzieci i dorosłych.

Stawy skroniowo-żuchwowe (SSŻ) – jest to jeden z najbardziej skom-plikowanych stawów w organiźmie człowieka. Zbudowany jest z dwóch elementów: głowy żuchwy i dokładnie do niej dopasowanego dołu żu-chwowego kości skroniowej. Pomiędzy tymi dwoma strukturami znajduję się krążek stawowy, przez co staw sklasyfikowany jest jako staw złożony. Ukształtowanie powierzchni stawowych jest biernym elementem układu ruchu. Część czynną stanowią mięśnie żucia:

• m. skroniowy• m. żwacz• m. skrzydłowy przyśrodkowy• m. skrzydłowy boczny górny • m. skrzydłowo boczny dolny. Dwa powyżej opisane elementy (bierny i czynny) tworzą układ ruchowy

narządu żucia. Zaburzenia narządu żucia dotyczą, według danych epidemiologicznych,

ok 15-23 % populacji. Według danych klinicznych procent ten jest znacz-nie większy i osiąga wartość 50-80% populacji.

Wiele z tych dolegliwości przyjmuje postać różnorodnego rodzaju bó-lów głowy, ucha, szczęk, twarzy a niejednokrotnie wywołują tzw. „ból prze-niesiony” powstający w odlegle położonych mięśniach.

Zaburzone funkcje SSŻ, które są przekazywane sąsiadom poprzez fizjo-logiczne połączenia jednostki czynnościowej, również tam wywołują nie-właściwe funkcje. Takie przekazywanie zaburzeń może następować zarów-no przez powięzie, mięśnie, nerwy jak też przez naczynia prowadząc do zaburzeń wzorca ruchu (wynikających z prawa kompensacji).

Należy oczekiwać zaburzeń w następujących rejonach:• w stawach głowy (np. poprzez podstawę czaszki)• w pozostałych odcinkach kręgosłupa (poprzez powięzie, mięśnie,

połączenia nerwowe)

238

• w obrębie dna jamy ustnej (poprzez unerwienie, powięź przyśrodko-wą, język, kość gnykową, mięśnie)

• w rejonie kości gnykowej (poprzez powięzie, mięśnie)• w powięziach gardła (poprzez żuchwę, unerwienie, muskulaturę)• w górnym otworze klatki piersiowej łącznie z żebrami 1 i 2 (poprzez

muskulaturę, powięzie) oraz• w górnej części odcinka piersiowego kręgosłupa aż do kręgów TH3

i TH4 (poprzez muskulaturę, powięzie).Dotyczy to przede wszystkim nie ergonomicznie urządzonych stano-

wisk pracy. Przy wszystkich problemach powiązanych ze statyką ciała w równym stopniu za diagnostykę odpowiedzialni są stomatolog, ortopeda i fizjoterapeuta.

Prawidłowa diagnostyka dolegliwości związanych z zaburzeniami stawu skroniowo-żuchwowego obejmuje ocenę:

• parametrów poruszania się żuchwy• palpacji mięśni • testów mięśniowych

DIERS formetric III 4D – jest to urządzenie pozwalające na fotograme-tryczną rejestrację wideopleców za pomocą procesu stereografii rastrowej. Badanie wykonane dzięki technice optoelektronicznej bez zastosowania promieniowania jonizującego umożliwia wielokrotne powtarzanie badania bez następczych skutków ubocznych dla pacjenta. Aparat wykorzystywany jest do diagnozy i analizy i może być wykorzystywany tylko w obecności wyszkolonego personelu medycznego przy zastosowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa. Badanie wykonywane jest w sposób bezdotyko-wy automatyczny. Pacjent staje tyłem do aparatu w odległości około 2 m, w czasie 6 sekund wykonywane jest 12 zdjęć których analiza oraz uśrednio-ne parametry pozwolą na ocenę badanego pacjenta. Na podstawie otrzy-manych danych powstaje precyzyjny trójwymiarowy model powierzchni pleców. Dzieki zastosowanej technologii możliwa jest analiza formy pleców z uwzględnieniem anatomicznych i biomechanicznych założeń modelu postawy. Trójwymiarowy pomiar powierzchni pleców umożliwia uzyska-nie parametrów określających szeroko pojętą postawę ciała: przebieg kęgo-słupa, powierzchni pleców i ustawienia miednicy.

239

Zastosowanie urządzenia DIERS formetric III 4D:• Bardzo precyzyjna ocena ilościowa i obiektywna metoda oceny

postawy a automatycznym wykrywaniem anatomicznych punktów odniesienia co umożliwia otrzymanie wysoce dokładnych i obiek-tywnych wyników

• Ocena ustawienia miednicy w przestrzeni zarówno pod kątem sko-śności jak i skręcenia miednicy

• Ocena ukształtowania krzywizn kręgosłupa badanego pacjenta jako uzupełnienie badania RTG bez zastoswania szkodliwego promienio-wania jonizującego.

• Ocena ruchomości kręgosłupa w badaniu funkcjonalnym i określenie odpowiedniej terapii ruchowej do zastosowania u danego pacjenta

• Kontrola przebiegu leczenia fizjoterapeutycznego

Parametry oceniane w badaniu DIERS:• Odchylenie od pionu VP-DM• Skośność miednicy DL-DR• Skręcenie miednicy DL-DR• Rotacja powierzchni (rms)• Odchylenie boczne VP-DM (rms)• Kąt kifozy ICT-ITL (maks.)• Kąt lordozy ITL-ILS (maks.)

Słowa kluczowe: staw skroniowo żuchwowy, głębokość krzywizn krę-gosłupa, drogi przenoszenia bolu

240

Takáč, P., Hagovská, M., Kubincová, A., Knap, V., Ondová, P. Department of Physical Medicine, Balneology and Medical Rehabilitation. Medical Fa-culty of Pavol Jozef Šafárik University, L. Pasteur University Hospital in Košice, Slovakia

Integrative model and teaching

Podporené projektom: KEGA č. 008UPJŠ-4/2015 ,,Zvyšovanie efektiv-ity výučby fyzioterapie pomocou zavádzania integrovaného modelu,,

Improvement of teaching and learning is a complex task that has to be thoroughly analyzed and conditions for effective teaching and learning have to be created. Teaching the physiotherapist is an extremely difficult process. The problem is to ensure that graduate had a sufficient amount of theoreti-cal knowledge to understand the functional anatomy, physiology, kinesiol-ogy and pathokinesiology. Particularly necessary for this profession it is to graduate the ability their theoretical knowledge to use in clinical practice. This includes the process of physiotherapy clinical examination, providing the adequate physiotherapeutic techniques and the ability to evaluate the effect of physiotherapy as well. Within the process of teaching is always looking for the most efficient method. Important person are higher educa-tion teachers who make a significant contribution to improving the quality of teaching and learning, whether through their practice, or through their research into teaching and learning. It is believed that the best physiother-apy skills can be obtained in clinical practice after graduation of integrative teaching model of physiotherapy.

Keywords: physiotherapy, education, integrative model and teaching

241

Tyrawska OksanaLwowski Państwowy Uniwersytet Kultury Fizycznej

Ocena bólu i jakości życia u osób po mikrodiscektomii odcinka lędźwiowego kręgosłupa

Wprowadzenie: W leczeniu przepukliny krążków międzykręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa dominuję metoda chirurgiczna. Jak opisano w wielu publikacjach, nie wszystkim pacjentom z rozpoznaniem „przepuklina dysku” chirurgii może przynieść pożądane rezultaty, a w pew-nych sytuacjach mogą nawet nasilać ból.

Cel: Identyfikacja poziomu bólu i jakości życia pacjentów po mikrodi-scektomii we wczesnym okresie pooperacyjnym.

Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 56 osób z diagnozą – prze-puklina krążków międzykręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa (39 mężczyzn i 17 kobiet). U wszystkich pacjentów operacja z powodu dys-kopatii została wykonana po raz pierwszy, pacjenci byli operowani metodą mikrodiscektomii. Do oceny bólu pacjentów używaliśmy wzrokowo - ana-logowa skala bólu VAS. Aby uzyskać informacje o tym, jak ból wpływa na jakość życia pacjentów, używaliśmy kwestionariusz Oswestry.

Wyniki: Główny skargi pacjentów w pierwszej pooperacyjną dobę była ból kręgosłupa (z lub bez napromieniania w jednej lub obu nóg) i blizn po-operacyjnych. Średni wskaźnik bólu VAS było 6,1. Badanie jakości życia kwestionariusz Oswestry sugeruje nieprawidłowości w różnych obszarach aktywności ruchowej: pacjenci potrzebują pomocy i opieki w wykonywaniu wielu funkcji życiowych, ból ogranicza ich odpoczynek (sen) i udział w życiu społecznym. Stopień naruszenia funkcji życiowych pacjentów to 79,8 % ze stu możliwe, wskazując na istotne ograniczenia związane z bólem.

Wnioski: pooperacyjne zmiany w okolicy ruchowej pacjentów, obec-ność bólu o różnej intensywności wpływu na możliwość aktywnego prze-mieszczania się pacjentów, powoduje powstanie zaburzeń w życiu codzien-nym pacjenta.

Słowa kluczowe: przepukliny dyskowe, mikrodisсektomia, ból, kręgosłup.

242

Pain and quality of life assessment after lumbar spine microdiscectomy

Introduction: In treatment of spinal disc herniation of lumbar spine surgery occupies the leading position. As mentioned in many publications not all patients with the diagnosis “disc herniation” will benefit from sur-gery and in some situations it can even intensify the pain syndrome.

Objective – determine pain level and life quality of patients after micro-discectomy in early postoperative period.

Methods of enquiry: 56 persons (39 men and 17 women) with spinal disc herniation of lumbar spine participated in the study. For all the pa-tients discopathy surgery was first and the method applied was microdis-cectomy. In order to assess the patients’ pain levels visual analogoue scale (VAS) was used. The Oswestry Disability Questionnaire was used to deter-mine how pain affects life quality.

Results: The main complaint on the first day after surgery in all of the patients examined was lumbar spine pain (with or without irradiation into one or two legs) and postoperative cicatrix. Average VAS value was 6.1. Study of life quality level according to Oswestry Questionnaire shows di-vergence from the norm in different types of movement: patients needed help when doing different activities, the pain hindered their sleep and so-cial life. The level of vital functions abnormalities makes up to 78.9% from 100% which testifies to serious limitations connected to painful sensations.

Conclusions: postoperative changes in motion sphere of patients, pres-ence of painful sensations of different intensity affect the possibility of ac-tive movement, contribute to disorders in everyday life of patients.

Key words: disc herniation, microdiscectomy, pain, spine.

243

Urbanová Katarína1,3, Mikuľáková Wioletta1, Lenková Rút2, Boržíková Iveta2

1 Faculty of Health Care Disciplines, Department of Physiotherapy, University of Prešov2 Faculty of Sport, University of Prešov3 St. Elizabeth College of Health and Social Work, PhD. Program

Evaluation of body posture in active atheletes

Introduction: The aim of the survey was to assess the posture, flexibility of muscles and muscle groups in active kickboxers and dancers.

Material and methods: We examined the posture standards, differences in posture standards between dancers and kickboxers, and incidence of short-ened muscles and muscle groups. The results of evaluations were compared between the groups of athletes. Posture standards were diagnosed using the method by Klein and Thomas modified by Mayer. Shortened muscles were evaluated using the Janda approach. The sample consisted of two groups of 20 active athletes. The first group consisted of ten professional kickboxers. The second group consisted of five professional standard dance pairs. The survey was carried out within project Kega no. 044PU -4/2016 „Innovation of medically oriented educational resources for future teachers of physical education and sports and professionals for sports and health.”

Results: Significant deviations were observed in body posture. Limp posture prevailed in kickboxers, while dancers had good posture. Muscle imbalance and poor posture occurred in kickboxers. One athlete from the group of dancers had perfect posture. 12 athletes were categorized as hav-ing good posture, which were 3 kickboxers and 9 dancers. Limp posture was found in 7 kickboxers. Bad posture was not found in any athlete. The number of shortened muscles was higher in kickboxers. We diagnosed the kickboxers with major muscle shortening and signs of minor shortening. Dancers suffered minor shortening.

Conclusion: We attribute the differences in body posture quality to in-sufficient regeneration and disuse of compensatory exercises in kickboxers. Poorer quality of the musculoskeletal apparatus in kickboxers is alarming, given the lower average number of years dedicated to active sport. We rec-ommend, as part of the training process, to place greater emphasis on the involvement of compensatory and stretching exercises.

Keywords: Evaluation. Body posture. Kickboxers. Dancers.

244

Walicka-Cupryś Katarzyna, Piwoński Paweł, Rachwał Maciej, Mariusz Janusz, Drzał-Gabiec Justyna Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Instytut FizjoterapiiAkademia Wychowania Fizycznego, Kraków

Ocena krzywizn przednio-tylnych kręgosłupa dzieci i młodzieży niewidomych

Celem pracy była ocena wielkości krzywizn kręgosłupa dzieci i mło-dzieży niewidomych

Materiał i metoda: W badaniu wzięło udział 222 osoby w wieku 5-25 lat, w tym 120 chłopców i 104 dziewczęta. Grupę badanych (GB) stanowiło 112 osób niewidomych (masa ciała (MS) : 56,92 kg (± 18,30), wysokość ciała (WC): 158,29 cm (± 17,12)). Grupa kontrolna (GK) została dobrana losowo z puli 500 osób zdrowych odpowiednio do płci i wieku: (MS): 56.54 kg (± 16.42), (WC): 163.34 cm (± 16,06)). Do pomiaru krzywizn zastoso-wano Inklinometr grawitacyjny z uwzględnieniem norm wg. Saudersa. Do analizy statystycznej użyto testów: t-studenta /U- Mann Whitney, chi-kwa-drat Pearsona, korelacje rang Spearmana.

Wyniki: Nie stwierdzono statystycznych różnic częstości występowa-nia wad postawy oraz w większości badanych parametrów z wyłączeniem (WC), (p=0,031), nachylenia górnego odcinka piersiowego (C7), (p= 0,026) oraz kifozy piersiowej (KP), (p=0,014), pomiędzy (GB) a (GK). Zanotowa-no niższe wartości (WC) w (GB) - 158,29, (GK) - 163,34; wyższe wartości parametru (C7) w (GB) - 30,33, (GK) -27,79; wyższe wartości (KP) w (GB) - 45,10, (GK) – 41,59. W obu grupach stwierdzono: zwiększenie lordozy lędźwiowa i nachylenie miednicy jest związana z płcią żeńską; zwiększenie parametrów (C7) i (KP) jest związane z większą masą ciała. W (GK) kąt na (Th3) zmniejsza się wraz wiekiem (r- 0,39) i z (WC), (r - 0,27), w (GB) parametr ten zwiększa się jedynie wraz z (WC), (r 0,262).

Wnioski: Utrata wzroku wpływa na kształt kifozy piersiowej przede wszystkim u dziewcząt. Niezależnie od utraty wzroku kształt krzywizn krę-gosłupa jest zależny od płci, wysokości i masy ciała. ?

Słowa kluczowe: niepełnosprawność, wzrok, wady postawy, płaszczy-zna strzałkowa

245

Assessment of anterior-posterior curvatures of spine of blind children and teenagers

The aim of the study was to assess the size of curvatures of the spine of blind children and teenagers

Material and method: The study involved 222 people aged 5-25 years, including 120 boys and 104 girls. Group of respondents (GR) consisted of 112 blind persons (body mass (BM): 56.92 kg (± 18.30), body height (BH): 158.29 cm (± 17.12)). The control group (CG) randomly selected from a pool of 500 healthy people, depending on gender and age (BM): 56.54 kg (± 16.42), (BH): 163.34 cm (± 16.06)). For the measurement of curvatures was used the gravitational inclinometer according to standards by Sauders. For the statistical analysis were used tests: t-student / U Mann Whitney, chi-square of Pearson, Spearman’s rank correlations.

Results: There were no statistical differences in the prevalence of pos-tural defects and in most of the parameters with the exception of (BH), (p = 0.031), the inclination of the upper thoracic spine (C7), (p = 0.026) and thoracic kyphosis (TK), (p = 0.014), between (GR) in (CG). There were reported the lower values (BH) at (GR) - 158.29 (CG) - 163.34; the higher values of parameter (C7) at (GR) - 30.33 (GC) -27.79; higher values (KP) at (GR) - 45.10 (CG) - 41,59.

In both groups stated: an increase in lumbar lordosis and pelvic tilt is associated with the female gender; increasing the parameters (C7) and (KP) is associated with a higher body weight. In (CG) an angle (Th3) de-creases with age (r- 0.39) and (BH), (r - 0.27) to (GR), this parameter is increased only with (BH), (r 0.262).

Conclusions: Loss of sight affects the shape of the thoracic kyphosis pri-marily among girls. Regardless of blindness the shape of spinal curvature depends on sex, height and weight.

Keywords: disability, eyesight, posture defects, sagittal plane

246

Walczuk Edward Państwowa Instytucja «Republikańskie Naukowo-Praktyczne Centrum Ekspertyzy i Rehabilitacji Medycznej», Mińsk, Białoruś

Zasady organizacyjne rehabilitacji medycznej w etapach pacjentek po leczeniu chirurgicznym i specjalistycznym nowotworów złośliwych kobiecych narządów płciowych

Wprowadzenie: celem niniejszego badania jest opracowanie i wdro-żenie modelu rehabilitacji medycznej w etapach dla kobiet w wieku pro-dukcyjnym po skończonym leczeniu radykalnym nowotworów złośliwych kobiecych narządów płciowych.

Materiał i metody: w trakcie przeprowadzenia tej pracy zbadano epide-miologiczne aspekty zachorowalności i przypadków niepełnosprawności wśród pacjentek z nowotworami złośliwymi kobiecych narządów płcio-wych. Przeprowadzono analizę potrzeby w rehabilitacji medycznej kobiet w wieku produkcyjnym, chorych na nowotwory złośliwe badanych lokali-zacji. W trakcie badania klinicznego zidentyfikowano podstawowe zabu-rzenia funkcjonalne i ograniczenia funkcjonowania na etapach rehabilita-cji medycznej u pacjentów po skończonym leczeniu radykalnym kobiecych narządów płciowych, wybrane najbardziej skuteczne metody rehabilitacji medycznej (psychologiczne, rehabilitacji fizycznej, farmaceutycznego aspektu rehabilitacji i inne).

Wyniki: utworzony organizacyjny model dziedziczności i współdziała-nia wyspecjalizowanych służb: onkologicznej i rehabilitacji, w celu udziele-nia pomocy medycznej kobietom w wieku produkcyjnym po skończonym leczeniu radykalnym nowotworów złośliwych kobiecych narządów płcio-wych. Opracowany system rehabilitacji w etapach który zawiera: leczniczo--rehabilitacyjny etap, etap wczesnej rehabilitacji medycznej, etap ponownej rehabilitacji medycznej, domowy etap.

Wnioski: w wyniku przeprowadzonego badania obserwuje się zmniej-szenie liczby dni zwolnienia lekarskiego i przypadków wystąpienia niepeł-nosprawności wśród kobiet produkcyjnego wieku po skończonym leczeniu radykalnym nowotworów złośliwych kobiecych narządów płciowych; ob-niżenie kosztów państwa w zakresie świadczeń zdrowotnych.

Słowa kluczowe: rehabilitacja medyczna, system, onkologia

247

Organizational principles of the staged medical rehabilitation of patients after surgical and special treatment of malignant

neoplasms of female genital organs

Objective: The purpose of this research is the development and imple-mentation of a staged model of medical rehabilitation of women of working age after the completion of radical treatment for cancer of the female genital.

Materials and methods: In the process of this research were examined epidemiological aspects of disease and disability of malignant neoplasms of female genital organs. The analysis of needs in medical rehabilitation of pa-tients of working age with malignant neoplasms of the studied localizations is carried out. During clinical research were identified the main functional disorders and restrictions of life on the stages of medical rehabilitation of patients after combined treatment of female genital organs, selected the most effective methods of medical rehabilitation (psychological, physical rehabilitation, medical aspects of rehabilitation, etc.).

Results: Formed organizational model of continuity and interaction of specialized oncology and rehabilitation services for the health care of women of working age after the radical treatment of malignant neoplasms of female genital sphere. Developed a system of staged rehabilitation, in-cluding: treatment and rehabilitation stage, the stage of early medical reha-bilitation, re-stage of medical rehabilitation, home stage.

Conclusions: The study observed a decrease of temporary disability and primary disability of women of working age after the radical treatment for cancer of the female genital organs; reduction of state expenditures on ben-efit payments.

Keywords: medical rehabilitation, system, oncology

248

Wasiuk-Zowada Dagmara1, Grzyb Agata2, Domagalska-Szopa Małgorzata2, Szopa Andrzej1

1 Zakład Fizjoterapii, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach2 Zakład Rehabilitacji Leczniczej, WNoZ w Katowicach, SUM w Katowicach

Zespół Rubinsteina-Taybiego – opis przypadku

Wprowadzenie: Zespół Rubinsteina- Taybiego jest rzadkim schorze-niem genetycznym, którego rozpoznanie opiera się głównie na obrazie klinicznym. Do typowych cech dysmorficznych należą: małogłowie, dłu-ga twarz, szpary powiek ustawione zewnętrznie ku dołowi, hiperteloryzm, szeroka nasada czoła, wydatne czoło, mała żuchwa, wywinięta warga dol-na, gotyckie podniebienie.

Opis przypadku: U noworodka w badaniu przedmiotowym zaobser-wowano charakterystyczne cechy wyglądu, co skierowało podejrzenie w kierunku zespołu Rubinsteina- Taybiego. Chłopca skierowano na kon-sultację neurologiczną, podczas której rozpoznano zaburzenia rozwoju psychomotrycznego.

Postępowanie: Od drugiego tygodnia życia dziecko zostało objęte kompleksowym programem usprawniania. Została przeprowadzona oce-na globalnych wzorców ruchowych (General Movements – GMs) według Prechtl’a. U chłopca zastosowano terapię wg metody NDT Bobath oraz po-instruowano matkę w zakresie pielęgnacji domowej dziecka.

Efekty: W literaturze obecnie brak jest doniesień odnoszących się do te-rapii metodą NDT Bobath dzieci z zespołem Rubinsteina-Taybiego. Ewen-tualne informacje dotyczą rehabilitacji układu kostno- stawowego. Biorąc pod uwagę fakt występowania zaburzeń rozwoju napięcia mięśniowego oraz opóźnionego rozwoju psychomotorycznego zasadne będzie zastoso-wanie usprawniania według tej właśnie metody. Aktualnie stwierdza się poprawę funkcji motorycznych dziecka. Obserwuje się normalizację na-pięcia centralnego.

Dyskusja: Wyniki: przedstawione w niniejszym przypadku są obiecu-jące i wskazują na potrzebę przeprowadzenia dalszych badań w większej populacji dzieci z zespołem Rubinsteina-Taybiego.

Słowa kluczowe: Zespół Rubinsteina- Taybiego, ocena globalnych wzorców ruchowych, usprawnianie neurorozwojowe

249

Rubinstein-Taybi Syndrome – a case raport Background: Rubinstein-Taybi syndrome is a rare genetic condition,

whose diagnosis is mainly based on clinical picture. Typical dysmorphic features include: microcephaly, long face, downward slanting eyelids, hy-pertelorism, broad nasal bridge, prominent forehead, small mandible, turned down lower lip, high-arched palate. In a physical examination of an infant, characteristic features were observed, which directed the suspicion at the Rubinstein-Taybi syndrome.

Case description: The boy was referred for neurological consultation, in which disruptions in psychosomatic development were identified.

Intervention: From two weeks of age the child was subjected to com-prehensive treatment programme. General Movements assessment was carried out according to Prechtl method.

There are currently no literary reports of NDT Bobath therapy on chil-dren with Rubinstein-Taybi syndrome. Existing information refers to re-habilitation of osteo-articular system. Outcomes: Taking into account the occurence of disruption in development of muscle tension and slow psy-chomotor development, it is appropriate to apply treatment with the use of aforementioned method. An improvement in motor functions has been established. Normalization of central tension is observed.

Discussion: The results in this case are promising and point at the ne-cessity for further examinations of larger population of children with RTS.

Key words: Rubinstein-Taybi syndrome, General Movements assess-ment, neurodevelopment treatment

250

Wieczorek Michał¹, Makuch Maciej¹, Guzek Zbigniew2, Bazan Alina2, Krzyna Marek2, Rzepka Alicja3, Radziszewski Krzysztof3, Śliwa Alicja4

¹ Centrum Zdrowia, Oddział Rehabilitacji Neurologicznej, Mikołów2 Wojewódzki Szpital Kliniczny, Zakład Rehabilitacji z Pododdziałem Rehabilitacji

Neurologicznej, Zielona Góra 3 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ, Bydgoszcz4 Przychodnia Rehabilitacyjna, Gliwice

Wpływ treningu z wykorzystaniem urządzeń z biofeedbackiem na funkcję kończyny górnej pacjentów po udarze

niedokrwiennym. Doniesienia wstępne

Wstęp: Udar mózgu jest trzecią co do częstości przyczyną braku samo-dzielności, kalectwa czy nawet śmierci osób dorosłych. Jednym z najbar-dziej doskwierających i utrudniających samodzielne funkcjonowanie skut-ków udaru jest dysfunkcja w obrębie kończyny górnej.

Celem niniejszego badania była ocena funkcji motorycznych kończy-ny górnej osób po udarze niedokrwiennym. W wyżej wymienionej grupie osób zastosowano trening niedowładnej kończyny, z wykorzystaniem bio-feedbacku. Otrzymane wartości porównano z grupą kontrolną, u których zastosowano standardową terapię ręki.

Metodyka badań: Badania przeprowadzono na grupie 19 pacjentów Pacjenci zostali w sposób losowy przydzieleni do dwóch grup – badanej 10 osób (wykorzystanie urządzenia Pablo) i kontrolnej 9 osób (tzw. „gabinet ręki”). Ćwiczenia w obu grupach prowadzone były 30 minut dziennie, 5 dni w tygodniu, przez okres 4 tygodni w ramach kompleksowej terapii po udarze. Przed i po okresie terapii została przeprowadzona ocena funkcji motorycznych kończyny górnej przy pomocy skali Fugl-Meyer (FMA).

Wyniki: Porównując Wyniki: oceny według skali FMA zaobserwowano poprawę zarówno w grupie badanej jak i kontrolnej. Zanotowano brak róż-nicy istotnej statystycznie pomiędzy grupami.

Wnioski: Poprawa funkcji motorycznych nastąpił w obu grupach, za-notowano brak różnicy istotnej statystycznie między grupami, nie mniej jednak większą tendencję wzrostową zaobserwowano w grupie badanej. Uzyskane Wyniki: należy traktować jako doniesienie wstępne, istnieje po-trzeba przeprowadzenia badania na większej grupie pacjentów.

251

Słowa klucze: udar niedokrwienny, rehabilitacja kończyny górnej, sprzężenie zwrotne, skala Fugl-Meyer

The impact of training using biofeedback devices with the function of the upper limb of patients after ischemic stroke.

Preliminary report.

Background: Stroke is the third most common cause of independence, disability or even death of adults. One of the most afflict and hinder the independent functioning of the effects of a stroke is a dysfunction of the upper limb.

The aim of this study was to evaluate the motor function of upper limb patients after ischemic stroke. In the aforementioned group of persons we use the paretic limb training using biofeedback. The values obtained were compared with a control group that received the standard arm therapy.

Methodology of research: The study was conducted on a group of 19 patients Patients were randomly assigned to two groups - the study of 10 people (use the device Pablo) and control 9 people (the so-called. „hand cabinet”). Exercises in both groups were carried out 30 minutes a day, 5 days a week, for 4 weeks as part of complex therapy after stroke. Before and after the treatment was carried out assessment of motor function of the upper limb with the scale Fugl-Meyer (FMA).

Results: Comparing the results of the evaluation scale FMA improve-ment was observed in both the test and reference group. It has been report-ed no statistically significant difference between the groups.

Conclusions: Improvement of motor function occurred in both groups, there was no statistically significant difference between the groups, but greater upward trend was observed in the study group. The results should be regarded as preliminary, there is a need to conduct research on a larger group of patients.

Key words: ischemic stroke, rehabilitation of the upper limb, the feed-back, the scale of Fugl-Meyer

252

Wojda CzesławNesPharma

Nowa aternatywa dla NLPZ stosowanych zewnętrznie

NeuroTerapia i ReumoTerapia to wyroby medyczne, w formie żelu, oparte na naturalnych składnikach, olejkach eterycznych, o działaniu prze-ciwbólowym, przeciwzapalnym i miorelaksacyjnym. Działanie przeciwbó-lowe zbadano na podstawie badań klinicznych:

1. W pierwszej pracy klinicznej opublikowanej w czasopiśmie „Orto-pedia, Traumatologia, Rehabilitacja” porównano działanie NeuroTerapii w żelu z żelem zawierającym ketoprofen – profenid 2,5%. Preparaty apliko-wano metodą jonofonoforezy, a wskazaniem do jej stosowania był konflikt krążkowo-korzeniowy L5-S1 czyli popularna rwa kulszowa. Skuteczność NeuroTerapii była o 12,5 % wyższa w porównaniu z żelem profenid 2,5%.

Należy też dodać, że w ocenie poziomu obniżenia bólu stosowano bar-dzo obiektywne metody pomiaru takie jak:

• skala depresji Becka• test elektromechaniczny Lasegua • test podoskopowy • test konturograficzny • oraz skalę wzrokowo-analogową Badanie było randomizowane i przeprowadzone metodą podwójnie śle-

pej próby. 2. W drugim badaniu porównano skuteczność ReumoTerapii i Neu-

roTerapii w żelu z żelem diclofenac 1%. Wskazaniem był zespół schorzeń kręgosłupa, a grupa pacjentów biorących udział w badaniu to 110 osób. Preparaty aplikowano poprzez wcierki, dodatkowo każdy z pacjentów otrzymywał tramadol doustnie w dawce 100 – 150mg na dobę.

Wyniki: Po tygodniu stosowania poziom obniżenia bólu po zastosowa-niu zarówno NeuroTerapii jak i ReumoTerapii w żelu był porównywalny z diclofenakiem w żelu i wynosił 48% dla diclofenacu i 42-46% dla Reumo-Terapii i NeuroTerapii. W 20 osobowej grupie placebo (pacjenci otrzymy-wali sam tramadol) poziom obniżenia bólu wynosił zaledwie 31%.

Dodatkowo udowodniono metodą pomiaru oporu skóry i termogra-fii, że efekt działania żeli NeuroTerapia i ReumoTerapia jest bardzo szybki i następuje już po ok 10 min.

253

Oprócz silnego działania przeciwbólowego, porównywalnego lub wyższe-go do wiodących na rynku molekuł NLPZ oraz działania przeciwzapalnego, NeuroTerapia i ReumoTerapia wykazują działanie miorelaksacyjne, tak bar-dzo przydatne w zabiegach fizjoterapeutycznych i leczeniu stanów bólowych.

Niezwykle istotne jest bezpieczeństwo stosowania i dobra tolerancja wśród pacjentów. NeuroTerapia i ReumoTerapia, nie powodują działań niepożąda-nych charakterystycznych dla grupy NLPZ. Mogą być stosowane przewlekle przez pacjentów w zaostrzeniach bólowych. Nie stwierdzono, by wchodziły w interakcję z innymi lekami, stosowanymi równolegle przez pacjentów.

254

Wojtas Magdalena, Smagacz Paulina1 1 Studentka Pielęgniarstwa, Koło Naukowe „WIP” przy Instytucie Ochrony Zdrowia,

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie

Stopień sprawności funkcjonalnej seniorów przebywających w placówkach całodobowej opieki stacjonarnej.

Wstęp: Utrzymanie sprawności ogólnej seniorów stanowi wyzwanie dla współczesnej gerontologii. Celem pracy była ocena sprawności ogólnej oraz funkcjonowania codziennego osób po 65 roku życia przebywających w placówkach całodobowej opieki stacjonarnej.

Materiały i metody: Przebadano łącznie 129 kobiet (83,77%) i 25 męż-czyzn (16,23%) w wieku od 65 lat do 100 lat, przebywających w pozaszpi-talnych placówkach całodobowej opieki stacjonarnej na terenie powiatu tarnowskiego. Narzędzia badawcze stanowiły: autorski kwestionariusz wy-wiadu, Skala Oceny Podstawowych Czynności Życia Codziennego według Katza – ADL oraz Skala Oceny Złożonych Czynności Życia Codziennego według Lawtona – IADL.

Wyniki: Większość osób w wieku 65+ przebywających w pozaszpital-nych placówkach całodobowej opieki stacjonarnej została sklasyfikowana jako poważnie niesprawne (57,79%). Liczba chorób przewlekłych w sposób istotny wpływała na Wyniki: punktacji w skali ADL oraz IADL (p<0,05). Osoby cierpiące na choroby układu kostno-stawowego oraz schorzenia neurologiczne miały istotnie niższe Wyniki: w ww. skalach, co oznacza że były mniej sprawne (p<0,05).

Wnioski: Największy odsetek badanych seniorów przebywających w placówkach całodobowej opieki stacjonarnej to osoby poważnie nie-sprawne. Większa liczba schorzeń przewlekłych wiąże się z wyższym po-ziomem niesprawności badanych. Na niższy poziom sprawności wpływa występowanie chorób układu kostno-stawowego oraz układu nerwowego.

Słowa kluczowe: sprawność funkcjonalna, funkcjonowanie codzienne, starość, seniorzy

255

The level of functional fitness of seniors staying at 24/7 residential care centres

Introduction: The maintenance of general fitness of seniors is a chal-

lenge for contemporary gerontology. The objective of the thesis was to eval-uate the general fitness and the functioning on a day-to-day basis of people aged 65 and older who are staying at 24/7 residential care centres.

Material and methods: The study involved a total number of 129 wom-en (83.77%) and 25 men (16.23%) aged 65–100 staying at outpatient 24/7 residential care centres in Tarnów county. The following research tools were used: a proprietary survey questionnaire, Katz Index of Independence in Activities of Daily Living (ADL) and the Lawton Instrumental Activities of Daily Living Scale (IADL).

Results: Most people aged 65+ staying at outpatient 24/7 residential care centres were classified as severely incapacitated (57.79%). The number of chronic diseases greatly influenced results obtained using the ADL and the IADL scale (p<0.05). People suffering from musculoskeletal and con-nective tissue disorders as well as neurological disorders scored significant-ly fewer points in the scales, which means that they were less fit (p<0.05).

Conclusions: The greatest percentage of examined seniors staying at 24/7 residential care centres are severely incapacitated. The greater number of chronic diseases is connected with a higher level of respondent’s inca-pacitation. Musculoskeletal and connective tissue disorders as well as nerv-ous system disorders decrease the level of fitness.

Keywords: functional fitness, functioning on a day-to-day basis, old age, seniors

256

Wolan-Nieroda Andżelina1, Guzik Agnieszka1, Bazarnik-Mucha Katarzyna1, Walicka-Cupryś Katarzyna1, Rachwał Maciej1, Szeliga Ewa1, Drżał-Grabiec Justyna1

1 Instytut Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego

Ocena ukształtowania stóp u dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie – badania pilotażowe

Wstęp: Celem pracy jest ocena parametrów ukształtowania stóp u dzie-ci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną oraz ocena zależność pomiędzy stopniem niepełnosprawności a ocenianymi parametrami stóp.

Materiał i metoda: W badaniu wzięło udział 90 osób w wieku od 7-15 roku życia, w tym 45 osób ze zdiagnozowaną niepełnosprawnością inte-lektualną w stopniu lekkim i umiarkowanym (grupa badana) i 45 osób dobranych pod kątem parametrów wiekowych z prawidłowym rozwojem intelektualnym (grupa kontrolna). Każdy uczestnik został poddany foto-grametrycznej ocenie ukształtowania stóp, opartej o efekt mory projek-cyjnej. Do analizy wzięto pod uwagę: długość i szerokość stopy, wskaźnik Wejsfloga, kąt Clarka, Gamma, Alfa i Beta.

Wyniki: Analizując ukształtowanie stóp wg kąta Clarka nie wykazano obecności istotnych statystycznie różnic pomiędzy ukształtowaniem wy-sklepienia podłużnego stopy prawej (p=0,548) i lewej (p=0,223) w grupie badanej i kontrolnej. Analizując wskaźnika Wejsfloga, kąty Gamma i Alfa również nie odnotowano obecności istotnych statystycznie różnic pomię-dzy ilością stóp prawidłowych i nieprawidłowych. Analizując zależność pomiędzy stopniem niepełnosprawności a ocenianymi parametrami wy-kazano, iż długość stopy prawej (p=0,006) i lewej (p=0,004) oraz wskaźnik Wejsfloga dla stopy prawej (p<0,001) i lewej (p<0,001) były istotnie wyż-sze wśród dzieci z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, zaś kąt Gamma stopy prawej (p=0,028) i lewej (p=0,006) był istotnie wyższy wśród dzieci z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym.

Wnioski: Nie wykazano obecności istotnych statystycznie różnic w zakre-sie większości analizowanych parametrów ukształtowania stóp dzieci i mło-dzieży w grupie badanej i kontrolnej. Wykazano istotną zależność pomiędzy stopniem niepełnosprawności a ocenianymi parametrami stóp. Wykazano istotne różnice w podstawowych parametrach określających budowę stopy pomiędzy osobami z niepełnosprawnością intelektualną a grupą kontrolną.

257

Słowa kluczowe: ukształtowanie stóp, niepełnosprawność intelektualna

The assessment of feet conformation in mentally disabled children and young people - a pilot study

Introduction: The aim of the article is to assess the parameters of feet conformation in children and young people with mental retardation as well as to evaluate the relation between the degree of disability and the parameters of feet assessed.

Materials and Methods: The study involved 90 individuals in the age from 7 to 15, including 45 individuals with diagnosed light and moderate level of mental retardation (study group) as well as 45 individuals select-ed as far as the age parameters with correct mental development (control group) are concerned. Each participant was subjected to photogrammetric assessment of feet conformation based on the projection moire effect. The analysis considered the length and width of a foot, Weisflog’s rate, Clarke’s angle, Gamma, Alpha, and Beta.

Results: Having analysed the feet conformation according to Clark’s an-gle, the presence of statistically significant differences between longitudinal arch of the right foot (p=0,548) and the left foot (p=0,223) both in research and control group was not shown. Having analysed the Weisflog’s rate, Gamma and Alpha angles, the presence of statistically significant differ-ences between the number of correct and incorrect feet was not observed as well. When analysing the relation between the disability level and the assessed parameters, it was shown that the length of the right (p=0,006) and left (p=0,004) foot as well as Wejsflog’s rate for the right (p<0,001) and left (p<0,001) foot were significantly higher among children with light dis-ability, whereas the Gamma angle of the right (p=0,028) and left (p=0,006) foot was significantly higher among children with moderate disability.

Conclusions: The presence of statistically significant differences with-in the scope of the majority of the analysed parameters of children’s and young people’s feet conformation in the study and control group was not shown. A significant relation between the degree of disability and the as-sessed parameters of feet was demonstrated. Essential differences in basic parameters determining the feet structure between the individuals with mental retardation and the control group were evidenced.

Keywords: feet conformation, mental retardation

258

Wolan-Nieroda Andżelina1, Maciejczak Andrzej1,2, Guzik Agnieszka1, Przysada Grzegorz1,3 Szeliga Ewa1

1 Instytut Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego2 Oddział Neurochirurgiczny Szpitala Wojewódzkiego im. św. Łukasza w Tarnowie3 Kliniczny Oddział Rehabilitacji z Pododdziałem Wczesnej Rehabilitacji Neurolo-

gicznej Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie

Ocena zależności ruchomości kręgosłupa szyjnego po złamaniu zęba kręgu obrotowego od czasu noszenia kołnierza

ortopedycznego, poziomu natężenia bólu oraz wieku

Wstęp: Celem pracy jest ocena sprawności ruchowej kręgosłupa szyjne-go uwzględniającej zakres ruchów czynnych oraz ocena zależności zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego od czasu noszenia kołnierza ortopedycz-nego, poziomu natężenia bólu oraz wieku.

Materiał i metoda: W badaniu wzięło udział 82 osoby leczone opera-cyjnie lub zachowawczo w Oddziale Neurochirurgii i poddanych poszpi-talnej obserwacji w Poradni Neurochirurgicznej Szpitala Wojewódzkiego w Tarnowie. Grupę kontrolną stanowiło 82 osoby bez rozpoznanej kli-nicznie choroby kręgosłupa szyjnego. Badanie zakresu ruchu kręgosłupa w części szyjnej przeprowadzono przy użyciu urządzenia MCU (Multi Ce-rvical Unit). Pomiar zakresu ruchomości dotyczył ruchów: zgięcia, wypro-stu, zgięcia bocznego oraz rotacji. Uzyskane pomiary odniesiono do norm fizjologicznych wg International Standard Orthopedic Measurements (ISOM) oraz do wyników grupy kontrolnej. Natężenie odczuwanego bólu oceniono przy użyciu Wizualno Analogowej Skali Bólu VAS.

Wyniki: Osoby po złamaniu kręgu obrotowego charakteryzują się ogra-niczonym zakresem ruchomości w przypadku wszystkich rodzajów ruchów, za wyjątkiem zgięcia i wyprostu. W badaniu stwierdzono wysoce istotne różnice zakresu ruchomości grupy badanej względem kontrolnej. Wykaza-no, iż zakres ruchomości kręgosłupa jest ujemnie skorelowany z wiekiem. W przypadku czasu noszenia kołnierza ortopedycznego, istotne statystycz-nie ujemne korelacje dotyczyły wszystkich ruchów poza zgięciem bocznym. Najsilniejszą korelację uzyskano dla rotacji (r = -0,36) . Również poziom bólu istotnie wpływał na zakres ruchomości w części szyjnej kręgosłupa.

259

Wnioski. Chorzy po złamaniach kręgu obrotowego mają istotne sta-tystycznie ograniczenia zakresu czynnych ruchów kręgosłupa szyjnego. Wiek, natężenie bólu kręgosłupa oraz czas noszenia kołnierza ortopedycz-nego są w istotny sposób ujemnie skorelowane z zakresem ruchomości części szyjnej kręgosłupa osób po złamaniu kręgu obrotowego.

Słowa kluczowe: zakres ruchomości, złamaniu kręgu obrotowego, krę-gosłup szyjny

The assessment of relation of movability of the cervical spine after the odontoid vertebra dens fracture since the time of wearing

the Philadelphia collar, the strength level of pain, and age.

Introduction: The aim of the article is to evaluate kinetic efficiency of a cervical spine taking into consideration the range of active motion as well as to assess the relation of movability range of the cervical spine since the day of wearing the Philadelphia collar, as well as the level of the strength of pain, and age.

Material and Method: 82 individuals surgically or conservatively treat-ed at the Neurosurgery Ward and subjected to a post-hospital observation at the Neurosurgery Outpatient Clinic of Provincial Hospital in Tarnów participated in the study. The control group consisted of 82 individuals without a clinically diagnosed cervical spine disease. The study of the range of motion of the spine in the cervical section was performed by means of MCU (Multi Cervical Unit) appliance. The measure of the mobility range referred to the following exercises: bending, extension, side bending, and rotation. The measures obtained were compared with physiological stand-ards according to Standard Orthopedic Measurements (ISOM) and to the results of the control group. The strength of the pain was evaluated by means of VAS - the visual analogue pain scale.

Results: The individuals after the odontoid vertebra fracture are char-acterised by a limited motion range in case of all types of motion, except for bending and extension. In the study extremely significant differences of the range of motion of the study group in comparison with the control group were discovered. It was shown that the range of motion of the spine is correlated negatively with age. In case of the time of wearing the Phila-delphia collar, statistically significant negative correlations related to entire

260

motion apart from side bending. The strongest correlation was obtained for rotation (r=-0,36). The pain level significantly influenced the range of movability in the cervical section of the spine as well.

Conclusions: The patients after the odontoid vertebra fractures have statistically significant limitations of the range of active motion of the cer-vical spine. Age, strength of the spine ache as well as the time of wearing the Philadelphia collar are negatively correlated in a significant manner with the movability range of the cervical section of the spine of individuals after the odontoid vertebra fracture.

Key words: motion range, odontoid fracture, cervical spine

261

Woszczak Marek1,2, Kiljański Marek1,3,4,5, Syrewicz Katarzyna4, Kałuża-Pawłowska Joanna5 1 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Fizjoterapii2 Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 1 im. Norberta Barlickiego Uniwersytetu Me-

dycznego w Łodzi, Zakład Rehabilitacji3 Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi4 Pabianickie Centrum Medyczne, Zakład Rehabilitacji5 Pabianicki Zakład Rehabilitacji

Ocena skuteczności krioterapii miejscowej u osób chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego

Wstęp: Bóle, obrzęki, a także zniekształcenia stawów, to typowe objawy choroby zwyrodnieniowej. Choroba ta dotyka ponad 60% osób powyżej 60 roku życia. Z jej powodu, co trzynasta osoba codziennie przyjmuje leki przeciwbólowe. Etiologia choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego to najczęściej mikrourazy, urazy, przeciążenia, przebyte stany zapalne, wadli-we obciążenia oraz wrodzone nieprawidłowości w jego budowie.

Cel pracy: Celem pracy była ocena skuteczności krioterapii miejscowej u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego.

Materiał i metodyka: Badania przeprowadzone zostały na grupie 86 osób w wieku od 20 do 45 lat ,leczonych w Zakładzie Rehabilitacji Uniwer-syteckiego Szpitala Klinicznego Nr 1 Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Pacjentów przydzielono losowo do grup A(40 osób) i B (46 osób). U wszyst-kich pacjentów rozpoznano zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych. W badaniu uczestniczyły osoby czynne zawodowo, chodzące.

Wszyscy pacjenci zostali poddani przed zabiegami badaniom podmioto-wym, przedmiotowym, badaniu klinicznemu oraz poproszono o wypełnienie kwestionariusza WOMAC (Western Ontario and McMaster). Istotnym ele-mentem badania podmiotowego było także zebranie informacji o stylu życia pacjenta, sposobie odżywiania się, nałogach, aktywności fizycznej i ewentual-nych zagrożeniach epidemiologicznych wynikających z wykonywanej pracy.

Przed i po zakończeniu cyklu 10 zabiegów pacjentów poddano również badaniu przedmiotowemu (fizykalnemu). Poprzez – oglądanie, badanie dotykiem, opukiwanie, osłuchiwanie, pomiar długości i obwodów, badanie siły mięśniowej i testy funkcjonalne. Badani zostali poproszeni o wypełnie-nie anonimowej ankiety.

262

U wszystkich chorych wykonano jako część wspólną ultradźwięki, pole magnetyczne, ćwiczenia samowspomagane, ćwiczenia w odciążeniu stawów kolanowych. Częścią różnicującą w badaniu były zabiegi krioterapii miejsco-wej stawu kolanowego wykonane dodatkowo w grupie B. Oceny dokonano na podstawie badań przed i po zakończeniu leczenia fizjoterapeutycznego.

Wyniki: W oparciu o przeprowadzone badania uzyskano istotne staty-styczne zmniejszenie bólu w skali VAS zarówno w grupie A, jak i B. Zmniej-szeniu uległ również wysięk i ciepłota stawu. Zarejestrowano zwiększenie zakresów ruchomości.

W oparciu o test Western Ontario and McMaster Universities Osteoar-thritis Index zaobserwowano również poprawę wydolności czynnościowej podczas codziennych czynność tj. chociażby wchodzenie/schodzenie po schodach czy zakładanie/zdejmowanie skarpet.

Wnioski: Interpretując Wyniki: zaobserwowano, że stopień poprawy w/w wskaźników w grupie B, w której stosowano dodatkową krioterapię miejscową, był w stopniu istotnym statystycznie większy niż w grupie A, w której tego zabiegu nie stosowano.

The evaluation of the efficacy of local cryotherapy in people a degenerativedisease of the knee

Introduction: Pain, swelling and distortion of joints, typical symptoms of the degenerative disease. The disease affects more than 60% of people above the age of 60. With it, every thirteenth person takes daily painkillers. The eti-ology of osteoarthritis of the knee is usually micro trauma, injuries, overload, a history of inflammation, and congenital anomalies in its construction.

The aim of the research was to evaluate the efficacy of local cryotherapy treatment in patients with knee joint degenerative disease.

Material and methods :Research was carried out on a group of 86people between the ages of 20 to 45 years old, being treated in the Rehabilitation Center of University Clinical Hospital No 1 Medical University in Lodz. Patients were randomised to two groups A (40 people) and B (46 people). In all patients diagnosed with degenerative changes of the knee joints. The study involved people leading an active lifestyle and still walking.

All patients were subjected to subjective performing research, a clinical examination, and were asked to fill out a the WOMAC SCALE (Western

263

Ontario and McMaster) questionnaire. An important element of the sub-jective test was also gathering information about the patientʼs lifestyle, his nutrition, addictions, physical activity and possible threats arising from ep-idemiological work.

Before and after the end of the cycle of 10 treatments, patients were also proceeded the physical test through watching, palpation, knocking at them, sounds, length measurement and circuits, testing muscle strength and func-tional tests. The subjects were asked to fill out ananonymous survey. All pa-tients were treated by ultrasound, magnetic field, the same exercises also in relieving the knee joints. The varying part in the study were local cryotherapy treatments of the knee made additionally in group B. Assessment was made on the basis of tests before and after physiotherapy treatment.

The results: On the basis of the studies carried out have been obtained relevant statistics reduce the pain on a scale VAS in both groups. Also per-icardial effusion, and warmth of the knee joint was reduced. Increasing ranges of movement were registered. Based on the test of the Western On-tario and McMaster Universities Osteoarthritis Index has also been ob-served to improve functional performance during daily activity IE. at least in terms of climbing/descending stairs or putting on/off socks.

Applications: by interpreting the results It has been observed that the degree of improvement in the indicators in group B, which was addition-ally treated by the local cryotherapy, was statistically greater than in group A in which this treatment was not used.

264

Wójcik Anna1, Michałek Adrian2, Janiszewska Natalia3, Zwolińska – Mirek Katarzyna4, Oleksy Łukasz4,5, Cisoń Tomasz6, Cygoń Krzysztof2, Maliszewski Jakub2, Mika Anna1

1 Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Polska

2 PHU Technomex3 Centrum Rehabilitacji Tukan w Łabowej, Polska4 Instytut Kultury Fizycznej, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Są-

czu, Polska 5 Zen Machines Polska6 Instytut Nauk Biomedycznych, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie.

Polska

Wpływ treningu z wykorzystaniem egzoszkieletu EKSO GT na zespół zaniedbywania połowiczego, czucie głębokie i możliwości

funkcjonalne pacjentów po przebytym udarze mózgu.

Wprowadzenie: Celem pracy było zbadanie wpływu czterotygodniowe-go treningu chodu z wykorzystaniem urządzenia EKSO GT na zespół za-niedbywania połowiczego, czucie głębokie oraz funkcje motoryczne u pa-cjentów po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu.

Materiały i metody: W badaniach udział wzięło 11 pacjentów po prze-bytym udarze niedokrwiennym mózgu, u których stwierdzono występo-wanie zespołu zaniedbywania połowiczego lub/i zaburzeń czucia głębokie-go w kończynie dolnej.

Pacjentów poddano czterotygodniowemu treningowi chodu z wykorzy-staniem egzoszkieletu EKSO GT. U wszystkich badanych przed i po za-kończeniu treningu zbadano czucie głębokie stosując „test lustrzany” oraz „zjawisko wygaszania” podając pacjentom obustronnie bodźce: słuchowe, dotykowe oraz wzrokowe w sposób symultaniczny bądź naprzemienny, co służyło wykryciu „zespołu zaniedbywania połowiczego”. Dodatkowo obli-czono wskaźniki Bartel i Rivermead Mobility dla oceny możliwości funk-cjonalnych badanych.

Wyniki: U 2 pacjentów nastąpiła poprawa czucia głębokiego, u 2 rów-nież doszło do zniesienia „zjawiska wygaszania”. Wskaźnik Bartel poprawił się u 10 pacjentów, u 1 pozostał niezmieniony. Z kolei wskaźnik Rivermead Mobility poprawił się u 8 pacjentów, u 2 pozostał bez zmian, a u 1 uległ pogorszeniu.

265

Wnioski: Uzyskane Wyniki: wykazują poprawę stanu funkcjonalnego badanych, co świadczy o przydatności urządzeń typu EKSO GT w rehabi-litacji pacjentów udarowych.

Aby porównać uzyskane efekty ze skutecznością innych form rehabilita-cji konieczne jest przeprowadzenie badań randomizowanych, zaślepionych z większą grupą badanych.

Słowa kluczowe: zaniedbywanie połowicze, egzoszkielet EKSO GT, Bar-tel Index, Rivermead Mobility Index

Influence of training with usage of EKSO GT exoskeleton on neglect syndrome, deep sensation and functional abilities

of patients after the stroke

Introduction: The aim of this study was to investigate the effect of the four-week gait training using the device EKSO GT on neglect syndrome, deep sensation and motor functions for patients after the ischemic stroke

Materials and Methods: The study was attended by 11 patients with ischemic stroke who were suffering from neglect syndrome or/and deep sensation disorders in the lower extremity.

Patients participated in four-week gait training using the EKSO GT exo-skeleton. Every patient before and after training was examined for deep sensa-tion using „mirroring test” and „extinction phenomenon” by giving both sides stimuli: auditory, tactile and visual simultaneously or alternately, what was used for detection of „neglect syndrome”. In addition, Bartel Index and Rivermead Mobility Index were calculated to assess the functional abilities of the subjects.

Results: In 2 patients improvement of proprioception was shown, in 2 also the „extinction phenomenon” disappeared. Bartel Index improved in 10 patients, 1 remained unchanged. The Rivermead Mobility Index im-proved in 8 patients, 2 remained unchanged, and 1 decreased.

Conclusions: The results show the improvement of the functional abil-ities of subjects, what indicates the usefulness of devices in type of EKSO GT in the rehabilitation of patients after stroke. It is necessary to conduct randomized trials with a larger group of patients to compare these results with effectiveness of other forms of rehabilitation.

Keywords: neglect syndrom, exoskeleton EKSO GT, Bartel Index, River-mead Mobility Index

266

Wójcik Anna1, Rojek Radosław2 1 Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie,

Polska2 Gabinet Rehabilitacji ReSport w Tarnów, Polska

Wady budowy kończyn dolnych oraz problemy bólowe układu ruchu u osób trenujących sporty jeździeckie

Wprowadzenie: Celem pracy było zbadanie ukształtowanie kończyn dol-nych oraz rozpoznanie problemów bólowych w obszarze narządu ruchu u osób uprawiających sporty jeździeckie w odniesieniu do osób nie trenujących.

Materiały i metody: W badaniach wzięło udział 120 osób uprawiają-cych jeździectwo oraz 40 osób nietrenujących, stanowiących grupę kontro-lną. W skład Grupy trenujących wchodziły osoby uprawiające zawodowo skoki przez przeszkody (40 osób), reining (40 osób), rekreacje konną (40 osób). Badania odbyły się w trakcie trwania zawodów ogólnopolskich na terenie małopolski. U badanych dokonano pomiarów: kąta Q, ustawienia stawów kolanowych w płaszczyźnie strzałkowej. Do pomiarów użyto go-niometru MSD. Ponad to badani wypełniali ankietę dotyczącą problemów bólowych narządu ruchu.

Wyniki: Największym problemem wśród zawodników były bóle kręgo-słupa występujące u 55% zawodników, w głównej mierze obejmowały one odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa. 50% sportowców uskarżało się na bóle w obrębie kończyn dolnych obejmujące głównie przyśrodkową grupę mięśni uda oraz tylną stronę stawu kolanowego. charakterystyczne dla osób uprawiających jeździectwo było szpotawe ustawienie podudzia względem kości udowej, które dotyczyło ponad 60% kobiet i prawie 90% mężczyzn. Grupa sportowców wyróżniała się wyższą wartością średnią mierzonego w stawach kolanowych przeprostu w stosunku do grupy kontrolnej.

Wnioski: Sporty jeździeckie sprzyjają dolegliwością bólowym w obrębie kręgosłupa oraz kończyn dolnych. Powoduje również deformację w stronę szpotawości oraz przeprostu stawów kolanowych. Sportowcy uprawiający jeździectwo powinni być objęci dodatkowym treningiem wzmacniającym głębokie stabilizatory kręgosłupa oraz ćwiczeniami korygującymi szpota-wo-przeprostne ustawienie stawów kolanowych

Słowa kluczowe: bóle kręgosłupa, wady kończyn dolnych, kąt Q

267

Structural disorders of the lower extremities and pain problems of the musculoskeletal system in people practicing equestrian sports

Introduction: The aim of this study was to examine the shape of the lower extremities and to identify pain problems in the area of musculoskeletal sys-tem in people practicing equestrian sports in relation to non-training.

Materials and Methods: The study involved 120 people who practice horse riding and 40 untrained people, who was the control group. The group of riders was made of people who proffesionally practice horse jumping (40 people), reining (40 people), horse riding recreation (40 people). The study took place during the nationwide competitions in Malopolska. In all sub-jects were measured: the Q angle, position of the knee in the sagittal plane. MSD goniometer was used for the measurements. Beyond that subjects filled out a questionnaire about musculoskeletal pain problems..

Results: The biggest problem among riders were back pain occurring in 55% of them, mainly concerned with lumbo-sacral spine. 50% of the ath-letes complained about pain in the lower extremities involving primarily the medial thigh muscle group and the back side of the knee joint. Char-acteristic for people practicing horse riding was varus lower leg position in relations to the femur that covered over 60% of women and almost 90% of men. Group riders had a higher value of the average measured hyperexten-sion in the knee joints compared to the control group.

Conclusions: Equestrian Sports promote pain problems in the spine and lower extremities. Also cause deformation in the direction of varus and hyperextension of knee joints. People practicing horse riding should also have a training for strengthening deep stabilizators of the spine and do exercises for correction of varus and hiperextention of the knee.

Keywords: back pain, lower limb disorders, Q angle

268

Wójcik Gustaw1, Szulc Anna2, Skalska-Izdebska Renata3, Piwoński Paweł3, Żmuda-Pałka Magdalena 4

1 Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, Katedra Kultury Fizycznej i Fizjoterapii, Zakład Fizjoterapii.

2 Uniwersytet Medyczny w Lublinie. Katedra Rehabilitacji, Fizjoterapii i Balneoterapii.3 Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii.4 PWSZ w Nowym Sączu, Instytut Kultury Fizycznej, Zakład Fizjoterapii

Rehabilitacja osób po zabiegach kyfoplastyki w następstwie złamań osteoporotycznych kręgosłupa lędźwiowego

Wprowadzenie: Rehabilitacja osób po złamaniach trzonów kręgów stano-wi spore wyzwanie dla fizjoterapeuty jak również dla samego pacjenta. Ból, który towarzyszy złamaniu uniemożliwia pacjentowi podjęcie jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Unieruchomienie pacjenta wzmaga tylko procesy demi-neralizacji. Wertebro- i kyfoplastyka są skutecznymi metodami leczenia bólu, dzięki czemu możliwe jest wczesne podjęcie aktywności fizycznej przez cho-rego. Mechanizm łagodzenia bólu oparty jest na koagulacji zakończeń nerwo-wych wewnątrz trzonu. Celem pracy była ocena dolegliwości bólowych i tem-pa wdrożenia rehabilitacji u chorych leczonych przezskórną kyfoplastyką.

Materiał i metody: W badaniach udział wzięło 17 osób, w tym 12 ko-biet i 5 mężczyzn, u których stwierdzono świeże złamanie kompresyjne trzonów kręgosłupa. U wszystkich chorych wykonano badania obrazo-we RTG kręgosłupa L/S, a po stwierdzeniu obniżenia przedniej krawędzi trzonu kręgowego u pacjentów wykonano także TK w celu oceny tylnej ściany złamanego trzonu oraz kanału kręgowego. Na podstawie badań ob-razowych pacjentów kwalifikowano do zabiegu kyfoplastyki. Średnia wie-ku badanych wynosiła 68,7 lat. Do oceny dolegliwości bólowych używano numerycznej skali NRS

Wyniki: Po zabiegu kyfoplastyki u wszystkich pacjentów nastąpiła istot-na poprawa w zakresie odczuwanego bólu kręgosłupa. Średnie wartości nasilenia bólu uległy zmniejszeniu w skali NRS z 9 do 4 pkt. Wpłynęło to na poprawę motoryki u chorych i umożliwiło wdrożenie rehabilitacji w postaci kinezy- i fizykoterapii. Po 3 miesiącach u każdego chorego zaob-serwowano poprawę sprawności oraz szybkości chodu.

Wnioski: U chorych ze złamaniami kompresyjnymi kręgosłupa, zabiegi kyfoplastyki przezskórnej są skutecznymi procedurami przeciwbólowymi,

269

przynoszącymi natychmiastową ulgę. Takie działanie przeciwbólowe uła-twia wdrożenie bezzwłocznej rehabilitacji oraz poprawia komfort i spraw-ność chorych.

Słowa kluczowe: kręgosłup, złamania kompresyjne, ból, kyfoplastyka, rehabilitacja

Rehabilitation following procedures of ksyphoplasty for osteoporotic fracture of the lumbar spine

Introduction: Rehabilitation after fractures of the vertebral bodies is a big challenge for physiotherapists as well as for the patient. The pain that accompanies the fracture prevents the patient from taking any physical ac-tivity. The immobilization of the patient only increases demineralization processes. Vertebra and kyphoplasty are effective methods of treating pain, so it is possible to take early physical activity by the patient. The mecha-nism of pain relief is based on coagulation of the nerve endings inside the stem. The aim of the study was to evaluate pain and the pace of implemen-tation of rehabilitation in patients undergoing percutaneous kyphoplasty.

Material and methods: The study was attended by 17 people, including 12 women and 5 men diagnosed with fresh vertebral compression fracture of the spine. All patients underwent spinal X-ray imaging L / S, and after noted re-duction in the front edge of vertebral patients also underwent the CT to assess a rear wall of the broken vertebral and spinal canal. On the basis of imaging studies, patients were qualified for treatment kyphoplasty. The average age of respondents was 68.7 years of age. To assess pain, NRS numeric scale was used

Results: After the kyphoplasty surgery, in all patients there was a sig-nificant improvement in terms of pain. Mean values of pain intensity de-creased in the NRS from 9 to 4 points. This helped to improve motor skills in patients and enabled the implementation of rehabilitation in the form of kinesis and physical therapy. After 3 months, each patient experienced an improvement in the efficiency and speed of walking.

Conclusions: In patients with compression fractures of the spine, treat-ment of percutaneous kyphoplasty procedures is an effective analgesics, bringing immediate relief. This analgesic makes it easier to implement im-mediate rehabilitation and improves the quality and efficiency of patients.

Keywords: spine, compression fractures, pain, kyphoplasty, rehabilitation

270

Wójcik Gustaw1, Szulc Anna2, Skalska-Izdebska Renata3, Piwoński Paweł3, Żmuda-Pałka Magdalena4

1 Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, Katedra Kultury Fizycznej i Fizjoterapii, Zakład Fizjoterapii.

2 Uniwersytet Medyczny w Lublinie. Katedra Rehabilitacji, Fizjoterapii i Balneoterapii.3 Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii.4 PWSZ w Nowym Sączu, Instytut Kultury Fizycznej, Zakład Fizjoterapii

Wpływ Nordic Walking na zmiany gęstości kości kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego u kobiet w wieku średnim

z obniżoną masą kostną

Wprowadzenie: Niska masa kostna kręgosłupa, przekłada się na ob-niżoną wytrzymałość mechaniczną osiowego narządu ruchu, co przyczy-nia się do złamań kompresyjnych trzonów kręgowych, Celem badań była ocena wpływu podjęcia aktywności fizycznej (Nordic Walking - NW) na zmiany gęstości mineralnej kości kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego u ko-biet w wieku średnim z obniżoną masą kostną.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono na grupie 183 aktywnych zawodowo kobiet w wieku 38-60 lat, u których mierzono mineralną masę kostną kręgosłupa w odcinku LS za pomocą metody DEXA na aparacie LUNAR DPX. Kobiety zostały podzielone na dwie grupy wiekowe: I-sza (do 50 rż) i II-ga (powyżej 50 rż). Badania densytometryczne wykonywa-ne były dwu i trzykrotnie w odstępach 12 miesięcznych. Kryterium włą-czającym był wiek badanych mniejszy niż 60 lat, aktywność fizyczna nie wykraczająca poza czynności dnia codziennego i obniżenie masy kostnej (T-score) poniżej - 1.0. Kryterium wyłączającym były złamania w obszarze kręgosłupa LS, zmiany zwyrodnieniowe, rozpoczęte lub trwające leczenie farmakologiczne osteoporozy oraz systematyczna aktywność sportowa.

Wyniki: W wyniku przeprowadzonych analiz oszacowano średnie róż-nice BMD (g/cm2) pomiędzy pierwszym a kolejnymi badaniami densyto-metrycznymi w obu grupach. Po 12 miesiącach w I-szej grupie różnice te wynosiły 0,383 (g/cm2), a w grupie II-ej 0,176 (g/cm2). Po kolejnych 12 miesiącach pomiary dla I-sej i dla II-ej grupy wynosiły kolejno 0,179 (g/cm2) i 0,066 (g/cm2).

271

Wnioski • NW jest formą aktywności fizycznej mogącą wpływać na wzrost

masy kostnej. • Największy przyrost masy kostnej stwierdzono w ciągu pierwszych

12-tu miesięcy.Słowa kluczowe: kręgosłup lędźwiowo-krzyżowy, nordic-walking, den-

sytometria, osteoporoza

Impact of in Nordic Walking on changes of lumbosacral spine bone density in middle-aged women with low bone mass

Introduction: Low bone mass of the spine results in reduced mechanical strength of the axial movement organs, which contributes to compression fractures of vertebral bodies. The aim of the study was to evaluate the impact of a physical activity (Nordic Walking - NW) on changes in bone mineral density of the lumbosacral spine in middle-aged women with low bone mass.

Material and methods: The study was conducted on a group of 183 professionally active women aged 38-60 with measured mineral bone mass in the spine section LS by DEXA at the LUNAR DPX. The women were divided into two age groups: I-st (up to 50 years of age) and II-nd (above 50 years of age). Densitometry studies were performed two and three times at intervals of 12 months. The inclusion criterion was the age of the re-spondents - less than 60 years, physical activity not beyond daily activities and reduced bone mass (T-score) below - 1.0. The exclusion criterion were fractures in the area of LS spine, degenerative changes, initiated or ongoing medical treatment of osteoporosis and systematic sports activity.

Results: The analyses evaluated mean differences in BMD (g / cm2) be-tween the first and subsequent densitometric studies in both groups. After 12 months in the I st group differences were 0.383 (g / cm 2), and in group II nd 0.176 (g / cm2). After further 12 months, measurements of I st and the II nd group were successively 0.179 (g / cm2) and 0.066 (g / cm2).

Conclusions:• Nordic walking is a form of physical activity which can affect an

increase in bone mass.• The greatest increase in bone mass was found within the first 12 months.Key words: lumbosacral spine, Nordic Walking, densitometry, osteoporosis

272

Wyszyńska Justyna, Podgórska-Bednarz Justyna, Drzał-Grabiec Justyna, Rachwał Maciej, Baran Joanna, Czenczek-Lewandowska Ewelina, Leszczak Justyna, Weres AnetaInstytut Fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowski

Czy istnieje zależność pomiędzy składem masy ciała a parametrami postawy ciała?

Wprowadzenie: Postawa ciała zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, rasa, struktura somatyczna kości, stawów i mięśni, stanu psy-chicznego, stylu życia oraz uprawianej aktywności fizycznej. Nadmierna masa ciała może przyczynić się do rozwoju licznych zaburzeń zdrowot-nych, również chorób układu mięśniowo-szkieletowego.

Celem pracy była ocena zależności pomiędzy składem masy ciała dzieci a ich postawą ciała.

Materiał i metody: badaniem objęto 120 dzieci w wieku szkolnym (61 dziewcząt, 59 chłopców) pomiędzy 11 a 13 r. ż. Zawartość procento-wą tkanki tłuszczowej oraz mięśniowej oceniano za pomocą analizatora składu ciała. Ocena postawy ciała dokonana została za pomocą metody fotogrametrycznej wykorzystującej zjawisko mory projekcyjnej (przeana-lizowano 14 parametrów postawy ciała).

Wyniki: Dzieci z nadmierną zawartością tkanki tłuszczowej charak-teryzowały się mniejszym nachyleniem odcinka piersiowo-lędźwiowego, większą różnicą głebokości dolnych kątów łopatek oraz większym kątem nachylenia linii barków. Stwierdzono również, że dzieci z najmniejszą za-wartością tkanki mięśniowej wykazywały największą różnicę wysokości dolnych kątów łopatek w płaszczyźnie czołowej.

Wnioski: zawartość tkanki tłuszczowej determinuje zmienność param-terów takich jak nachylenie odcinka piersiowo-lędźwiowego, głębokość dolnych kątów łopatek, kąt nachylenia linii barków. Zawartość tkanki mię-śniowej ma wpływ na różnicę wysokości dolnych kątów łopatek w płasz-czyźnie czołowej.

Słowa kluczowe: zjawisko Moire’a, postawa ciała, skład masy ciała, dzieci

273

Is there a relationship between the body mass composition and body posture parameters?

Introduction: The body posture depends on many factors, including age, gender, race, somatic structure of the bone-joints and muscles, mental status, lifestyle and sport. Excessive body mass may contribute to the development of many health disorders including disorders of musculoskeletal system.

The aim of this study was to assess the relationship between children’s body mass composition and body posture.

Material and Methods: 120 school age children (61 girls, 59 boys) be-tween 11 and 13 years were included in the study. Percentage of adipose and muscle tissue was evaluated using the body composition analyzer. Each study participant had the posture evaluated with the photogram-metric method using the projection moiré phenomenon (14 parameters of posture were analyzed).

Results: Children with excessive body fat had less slope of the thorac-ic-lumbar spine, greater difference in the depth of the inferior angles of the scapula and greater angle of the shoulder line. It was also found that chil-dren with the lowest content of muscle tissue showed the highest difference in the height of the inferior angles of the scapulas in the coronal plane.

Conclusion: The content of adipose tissue determines the variability of slope of the thoracic-lumbar spine, angle of the shoulder line and the dif-ference in the depth of the inferior angles of the scapulas. The content of muscle tissue determines the variability of the difference in the height of the inferior angles of the scapulas in the coronal plane.

Keywords: Moiré phenomenon, body posture, body composition, children

274

Zaforemska-Tyll K., Biesiadecka A., Wais Ż., Malinowska K., Pietrucha A., Staszczak B., Zięba K., Chudzik M., Sierżęga R.Instytut Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego

Czynniki wpływające na losy zawodowe absolwentów kierunku Fizjoterapia

Celem badań: była analiza czynników wpływających na losy zawodowe absolwentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych studiów magister-skich kierunku Fizjoterapia.

Materiał i metody. Grupę badaną stanowiło 78 studentów kierunku Fizjoterapia Uniwersytetu Rzeszowskiego, losowo wybranych, którzy od-powiedzieli na pytania zawarte w kwestionariuszu. Badania zostały prze-prowadzone wśród absolwentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia, kończących studia w latach od 2011 do 2015. Wiek badanych wahał się od 25 do 27 lat. Narzędziem badawczym był dobrowolny, anoni-mowy, autorski kwestionariusz, zawierający łącznie 61 pytania i dane de-mograficzne. Do analizy statystycznej wykorzystano testy mające na celu weryfikację występowania rozważanych zależności.

Wyniki:. Wśród badanych ponad połowa absolwentów wybrałoby po-nownie kierunek Fizjoterapia. Ponad 60% badanych osób pracuje w wyuczo-nym zawodzie, 70% uważa, że studia na kierunku Fizjoterapia spełniły ich oczekiwania. Na wynik badania miały wpływ takie czynniki jak zadowalają-ca liczba godzin kształcenia praktycznego oraz odpowiedni czas bezpośred-niego kontaktu z pacjentem podczas zajęć klinicznych a także opanowanie niezbędnej wiedzy i umiejętności potrzebnej w przyszłej pracy zawodowej.

Wnioski: • Większość absolwentów kierunku Fizjoterapia pracują w wyuczo-

nym zawodzie• Czynnikami wpływającymi na zadowolenie z pracy zawodowej jest od-

powiednia do uzyskania umiejętności liczba godzin praktyk oraz liczba godzin zajęć klinicznych w bezpośrednim kontakcie z pacjentem.

Słowa kluczowe: fizjoterapia, kształcenie.

275

Factors influencing the professional fate of graduates of Physiotherapy

Aim: The aim of the study was to analyze the factors affecting the fate of professional graduates of part-time and full-time studies on Physiotherapy.

Material and method: The study group consisted of 78 students of Physiotherapy at the University of Rzeszow, randomly selected, who re-sponded to the questionnaire. The study was conducted among graduates of part-time and full-time second degree studies, graduating in the years from 2011 to 2015. The age of respondents ranged from 25 to 27 years. The research tool was voluntary, anonymous author’s questionnaire, containing a 61 questions and demographic data.

Tests were used for statistical analysis to verify the occurrence of the dependencies.

Results: Among the respondents, more than half of graduates would have chosen the field of study- Physiotherapy again. Over 60% of the re-spondents work in their profession, 70% believe that studies on Physio-therapy fulfilled their expectations. The results of the study depend on such factors as satisfactory number of hours of practical training, proper time in direct contact with the patient during the clinical classes and mastering the necessary knowledge and skills needed for future employment.

Conclusions:• Most of the graduates of Physiotherapy work in their profession.• Factors affecting the satisfaction of the work are hours of practice

suitable for gaining skills and the number of hours of clinical classes in direct contact with the patient.

Keywords: physiotherapy, education

276

Zaforemska - Tyll Katarzyna, Kilian JustynaInstytut Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego

Zaburzenia motoryki dużej u wcześniaków wysokiego ryzyka

Wstęp: Dynamiczny rozwój nauk medycznych ostatnich lat oraz zna-cząca poprawa jakości opieki nad dziećmi przedwcześnie urodzonymi spo-wodował wzrost przeżywalności wśród dzieci urodzonych przed czasem. Dzieci te w momencie porodu niezdolne są do samodzielnego życia, dla-tego wymagają natychmiastowego wdrożenia postępowania medycznego oraz rehabilitacyjnego, mającego na celu wykrywanie i niwelowanie zabu-rzeń lub deficytów w zakresie rozwoju psychoruchowego. Niektóre z nich, mimo prowadzonej od pierwszych dni życia dziecka rehabilitacji mogą występować także w późniejszym okresie życia, utrudniając funkcjonowa-nie wcześniaków wśród rówieśników urodzonych o czasie.

Cel pracy: Celem pracy była ocena rozwoju wcześniaków w wieku 6 - 7 lat w zakresie motoryki dużej, obejmująca równowagę oraz chód, a także wykazanie deficytów w zakresie motoryki dużej dzieci urodzonych przed-wcześnie w stosunku do dzieci urodzonych o czasie.

Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 62 dzieci w wieku 6 i 7 lat urodzonych przedwcześnie w latach 2009 – 2010 na terenie województwa podkarpackiego. Grupę kontrolną stanowiło 52 dzieci urodzonych o cza-sie, których badanie przeprowadzone zostało w szkołach podstawowych na terenie województwa podkarpackiego. Kryterium włączenia do badania w obu grupach stanowiła zgoda rodziców na przeprowadzenie badania. W badaniach posłużono się Południowokalifornijskimi Testami Integracji Sensorycznej do oceny równowagi oraz testami oceniającymi jakość chodu (tip - top, chodzenie na piętach, chodzenie na palcach).

Wyniki: Na podstawie analizy przeprowadzonych badań stwierdzono, że wcześniaki charakteryzują się gorszym rozwojem w zakresie motoryki dużej w stosunku do dzieci urodzonych o czasie.

Wnioski: • Wszystkie wcześniaki urodzone poniżej 32 tygodnia ciąży powinny

być poddane terapii usprawniającej.• U większości wcześniaków w wieku 6-7 lat występują zaburzenia

dotyczące równowagi i jakości chodu.

277

• Rozwój motoryki dużej dzieci przedwcześnie urodzonych w ciąż mnogich nie musi być gorszy od rozwoju motoryki wcześniaków z ciąż pojedynczych. Każdy przypadek należy jednak rozpatrywać indywidualnie.

Słowa kluczowe: wcześniaki, równowaga, chód, motoryka duża

Gross motor disorders in preterm infants.

Introduction: The dynamic development of medical science in recent years and the significant improvement in the quality of children care born prematurely, has increased the survival rate of the preterm infants. Preterm infants at birth are unable to live independently and require immediate im-plementation of medical treatment and rehabilitation, aimed at detecting and eliminating disorders or deficits in psychomotor development. Some of the children, which rehabilitation is carried from the first days of life, can also occur later in life, impeding functioning.

Aim: The aim of the study was to evaluate the development of the pre-term infants at the age of 6 - 7 in terms of gross motor skills, including bal-ance and gait, and to show deficits in terms of gross motor skills of children born prematurely compared to children born at term.

Material and method: The study included 62 children aged 6 and 7 pre-maturely born in 2009-2010 in the Subcarpathian Voivodeship. The control group consisted of 52 children born at term. The study was conducted in primary schools in the Subcarpathian Voivodeship. The criterion in both groups was a parental consent to conduct research. We used The Southern California Sensory Integration Tests to evaluate balance and gait tests to evaluate gait (tip - top, walking on heels, walking on tiptoe).

Results: Analysis of the results showed that the preterm infants devel-op in the worse way and have more gross motor disorders then children born at term.

Conclusions:• All of the preterm infants born before 32nd week of pregnancy

should be treated with a therapy in order to improve gross motor development.

• The majority of the preterm infants at the age of 6-7 have problems with balance and quality of gait.

278

• The development of gross motor skills of the preterm infants in mul-tiple pregnancies should not be worse than motor development of preterm infants in single pregnancies. However, each case should be considered individually.

Keywords: preterm infants, balance, gait, gross motor

279

Zbrońska Izabela Krakowskie Centrum Rehabilitacji i Ortopedii, Kraków

Jakość życia kobiet po mastektomii w świetle badań prowadzonych w szpitalach i centrach onkologicznych

Wprowadzenie: Nowotwór piersi jest najczęstszą z chorób kobiet w Pol-sce, a jej skutki odnoszą się nie tylko do sfery fizycznej, ale w znacznej mie-rze wpływają też na komfort życia w różnych jego wymiarach. Jakość życia kobiet po mastektomii to problem często poruszany w literaturze przed-miotu, brakuje jednak publikacji przeglądowych. Celem artykułu było przedstawienie przeglądu badań dotyczących jakości oceny życia kobiet po mastektomii, prowadzonych w różnych jednostkach onkologicznych.

Materiał i metody: W pracy przedstawiono badania z zakresu QoL pro-wadzone w szpitalach i centrach onkologii w grupie kobiet po mastektomii z wykorzystaniem standaryzowanych kwestionariuszy ankiety, takich jak np. QLQ-C30 i QLQ-BR23. Zaprezentowano przy tym również badania porównawcze, analizujące poziom jakości życia przed oraz po zabiegu am-putacji piersi, jak również analizy wpływu rehabilitacji na QoL pacjentek po mastektomii.

Wyniki: Wyniki: prowadzonych badań wskazują na obniżanie poczucia jakości życia po mastektomii, zwłaszcza w strefie fizycznej i strefie funkcjo-nowania społecznego. Pacjentki skarżą się na ból somatyczny, niską samo-ocenę, obniżenie satysfakcji z życia seksualnego, jak również na problemy ekonomiczno-społeczne. Odnotowuje się przy tym pozytywny wpływ re-habilitacji na QoL kobiet po zabiegu amputacji piersi.

Wnioski: Analiza prowadzonych badań w zakresie jakości życia kobiet po mastektomii pozwala stwierdzić nie tylko wagę problemu, ale również konieczność podejmowania działań zmierzających do poprawy jakości ży-cia pacjentek oddziałów onkologicznych, w tym przede wszystkim popra-wy dostępu do rehabilitacji.

Słowa kluczowe: rak piersi, mastektomia, jakość życia

280

Quality of life in women after mastectomy in the light of research carried out in hospitals and cancer centers

Introduction: Breast cancer is the most common diseases of women in Poland, and its effects apply not only to the physical realm, but to a large extent also affect the quality of life in its various dimensions. Quality of life in women after mastectomy is a problem frequently addressed in the literature, but there is no review publications. The aim of the article was to provide an overview of research on the quality of life assessment of women after mastectomy, conducted in different units cancer.

Material and Methods: This paper presents research on QoL conducted in hospitals and oncology centers in women after mastectomy using stand-ardized questionnaires, such as. QLQ-C30 and QLQ-BR23. Presented by including comparative studies, analyzing the quality of life before and after surgery mastectomy, as well as the analysis of the impact of rehabilitation on the QoL of patients after mastectomy.

Results: The results of the study indicate a reduction of the sense of quality of life after mastectomy, especially in the area of physical and social functioning area. Patients complain of somatic pain, low self-esteem, lower satisfaction with sex life, as well as economic and social problems. Never-theless, there are positive effects of rehabilitation on the QoL of women after mastectomy surgery.

Conclusions: The analysis of the study in terms of the quality of life of women after mastectomy can determine not only the scale of the problem, but also the need to take action to improve the quality of life of patients of cancer, including in particular to improve access to rehabilitation.

Keywords: breast cancer, mastectomy, quality of life

281

Zbrońska Izabela Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie

Poziom aktywności ruchowej osób po 60 r. ż. mieszkających w Krakowie

Wprowadzenie: Ruch stanowi naturalną oraz fizjologiczną potrzebę każ-dego człowieka odczuwaną przez całe życie i przejawiającą się poprzez róż-norodne formy aktywności ruchowej. Celem badań była analiza problemu aktywności ruchowej osób starszych zamieszkałych w Krakowie, a w szer-szym ujęciu analiza częstotliwości, form i powodów jej podejmowania.

Materiał i metody: Badaniom poddano 200 osób w wieku 60-74 lata (136 kobiety i 64 mężczyzn) mieszkających w Krakowie. Dobór próby był losowy. W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wyko-rzystaniem kwestionariusza ankiety własnego autorstwa.

Wyniki: Wyniki: prowadzonych badań wskazują na obniżanie się ak-tywności ruchowej wraz z wiekiem. Połowa respondentów deklarowała bardzo aktywny i aktywny tryb życia w przeszłości, natomiast po przekro-czeniu 60 r.ż. aż 60% badanych rzadko lub prawie wcale nie podejmuje ak-tywności ruchowej. Ponad połowa badanych na co dzień przemieszcza się samochodem lub komunikacją miejską, a tylko 22% deklaruje uprawianie sportu jako ulubiona formę spędzania wolnego czasu. Najpopularniejszą formą aktywności ruchowej wśród seniorów jest jazda na rowerze.

Wnioski: Osoby w wieku senioralnym wykazują niski poziom aktyw-ności ruchowej. Jest to aktywność związana głównie z podejmowaniem co-dziennych obowiązków. Seniorzy mają też niewielką świadomość korzyści zdrowotnych, jakie niesie aktywność ruchowa. Konieczna jest realizacja działań promocyjnych na rzecz upowszechniania aktywności ruchowej w grupie osób starszych, uświadamianie roli aktywności w życiu seniorów i korzyści z jej podejmowania.

Słowa kluczowe: aktywność ruchowa, osoby starsze, czas wolny

282

The level of physical activity of people over age 60 living in Krakow

Introduction: The movement is a natural and physiological need for every man felt all his life and manifested through various forms of physical activity. The aim of the study was to analyze the physical activity of elderly people living in Krakow and, more broadly, frequency analysis, forms and reasons for its making.

Material and Methods: The study involved 200 people aged 60-74 years (136 women and 64 men) living in Krakow. Sampling was random. The study used diagnostic survey method using a questionnaire survey of his own authorship.

Results: The results of the study indicate a decline in physical activity with age. Half of the respondents declared very active and active lifestyle in the past, but after crossing the age of 60 years 60% of respondents rarely or almost never take physical activity. More than half of the respondents on a daily moves by car or public transport, and only 22% say the practice of sport as a favorite leisure activity. The most popular form of physical activ-ity among seniors is cycling.

Conclusions: Persons over age 60 have a little physical activity. It is active mainly related to the taking of daily duties. Seniors also have little awareness of the health benefits to be gained physical activity. It is neces-sary to the implementation of promotional activities for the promotion of physical activity among older people, awareness of the role of activity in the lives of seniors and the benefits of its making.

Keywords: motor activity, elderly people, leisure time

283

Zemrys Kornelia Instytut Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego

Określenie lateralizacji dzieci w wieku przedszkolnym oraz współwystępowania nieprawidłowości w osiąganiu gotowości szkolnej, określaniu kierunków i trudnościach manualnych.

Wprowadzenie: Prawidłowy rozwój dziecka w wieku przedszkolnym ma decydujący wpływ na przyszłe jego funkcjonowanie w szkole. Laterali-zacja jest jedną z prawidłowości tego rozwoju. Najczęściej dominuje prawa ręka, oko, ucho, noga czyli lateralizacja jednorodna prawostronna.

Materiał i metoda: Badania zostały przeprowadzone na grupie 91 dzieci w wieku 5 (79 dzieci) i 6 (12 dzieci) lat, z Przedszkola Miejskiego nr 10 w Jaśle. U wszystkich dzieci wykonano po trzy próby dotyczące lateralizacji ręki, oka, nogi i ucha. Gotowość szkolną, określanie kierunków i trudności manualnych oceniono na podstawie: Arkusza oceny gotowości szkolnej dziecka i Arkusza obserwacyjnego cech rozwojowych dzieci autorstwa: M. Kwaśniewskiej i W. Żaba – Żabińskiej oraz analizy prac plastycznych i kart pracy dzieci.

Wyniki: Najliczniejsza wśród badanych jest populacja dzieci z laterali-zacją nieustaloną. Dotyczy ona większości badanych: 75 dzieci, co stanowi 82,4%. Tylko 10 badanych (11%) ma lateralizację prawostronną. U żadne-go z badanych dzieci nie stwierdzono lateralizacji lewostronnej. Natomiast lateralizacja skrzyżowana wystąpiła u 6 badanych, co daje 6,6% badanej populacji. Największe trudności w osiąganiu gotowości szkolnej mają dzie-ci z nieustaloną lateralizacją i dzieci z lateralizacją skrzyżowaną. Trudności z określaniem kierunków wystąpiły u 38% badanych i dotyczyły częściej chłopców niż dziewczynek. Najliczniejszą grupą, mającą trudności manu-alne były dzieci z lateralizacją nieustaloną dotycząca oka i ręki (7,7%). Przy czym przeważają dziewczynki (10%) nad chłopcami (4,8%).

Wnioski: Najwcześniej ustala się lateralizacja ręki i oka, dopiero w dru-giej kolejności nogi i ucha. U chłopców nieco częściej niż u dziewcząt wy-stępuje lateralizacja nieustalona (86% : 78%), natomiast u dziewczynek jest więcej przypadków lateralizacji skrzyżowanej niż u chłopców (12,2% : 2%). Niepełna gotowość szkolna i trudności manualne częściej współwystępują z lateralizacją nieustaloną, natomiast trudność z określaniem kierunków częściej współwystępuje u dzieci z lateralizacją prawostronną oka i ręki.

Słowa kluczowe: dzieci, lateralizacja, gotowość szkolna.

284

Defining laterality of preschool children and coexistence of irregularities in achieving school readiness, directions defining

and manual difficulties.

Introduction: Regular development of preschool child has a decisive influence future functioning in school environment. Laterality is one of the components of this development. Usually right hand, eye, ear, leg is domi-nant, which is defined as homogeneous right-sided laterality.

Material and method: Study has been carried out on group of 91 pre-school children aged 5 (79 children) and 6 (12 children) years old, from Jaslo City Kindergarten no. 10. All children made three attempts linked with laterality of hand, eye, leg and ear. School readiness, directions defin-ing and manual difficulties have been evaluated basing on: School read-iness assessing sheet and Child development characteristics observation sheet by: M. Kwasniewska and W. Zaba - Zabinska as well as children’s artworks and their work carts.

Results: The largest among the examined children is non fixed lateral-ization population. It concerns the majority of respondents, 75 children, representing 82,4%. Only 10 respondents (11%) demonstrate right-sided laterality. None of tested children demonstrated left-sided laterality. Hybrid laterality occurred among 6 subjects, which gives 6,6% of study population. Highest difficulties in achieving school readiness have been demonstrated among hybrid lateralization children and non fixed lateralization children. Difficulties in defining the directions observed among 38% of patients and more often concerned boys than girls. The largest group, having manual difficulties were children with undetermined eye and hand lateralization (7.7%). Here predominate girls (10%), in regards to boys (4.8%).

Conclusions: Lateralization of hand and eye establish the earliest, while leg and ear lateralization appear later. Among boys non fixed lateraliza-tion occurs slightly more often (86% : 78%), whereas among girls there were more cases of hybrid lateralization (12.2% : 2%). Incomplete school readiness and manual difficulties more often co-occur with non fixed later-alization children, while the difficulty of determining the directions often co-occurs among children with right-sided laterality of eye and hand.

Key words: children, laterality, school readiness

285

Zwolińska Jolanta, Kwolek Andrzej Instytut Fizjoterapii Uniwersytet Rzeszowski

Czynniki determinujące skuteczność zachowawczego leczenia pacjentów z zespołem cieśni kanału nadgarstka

Wprowadzenie: Leczenie osób z zckn stanowi poważny problem me-dyczny i społeczny. U pacjentów z łagodnym i umiarkowanym zckn, bądź z przeciwwskazaniami do leczenia chirurgicznego stosuje się leczenia za-chowawcze.

Cel pracy: identyfikacja czynników determinujących skuteczność za-chowawczego leczenia pacjentów z zckn

Materiał i Metody: Badana grupa obejmowała pacjentów skierowanych na leczenie fizjoterapeutyczne zgodne z założonym programem badaw-czym z powodu jedno- i obustronnego zckn. Łącznie analizowano 78 rąk z uwzględnieniem subiektywnych i obiektywnych objawów klinicznych. Wykonywano komputerowy pomiar zakresu ruchu i siły ścisku ręki. Do-datkowo wykonywano badanie przewodnictwa nerwowego (eng). Badanie przeprowadzano przed wdrożeniem programu fizjoterapeutycznego i po jego zakończeniu. W celu oceny odległych efektów leczenia po upływie roku przeprowadzano trzecie badanie.

Program rehabilitacji obejmował nadźwiękawianie kanału nadgarstka, masaż wirowy, neuromobilizację nerwu pośrodkowego.

W analizie czynników determinujących skuteczność leczenia uwzględ-niono: płeć pacjentów, wiek, wyjściowy wynik badania ENG, podejmo-wanie wcześniejszego leczenia, występowanie chorób współistniejących, przyczyny wystąpienia zckn (zawodowe lub inne).

Wyniki: Znamiennie wyższe efekty rehabilitacji wyrażone poprawą zakresu ruchu uzyskano w grupie osób leczonych nie pierwszy, a kolejny raz. Znamiennie wyższe efekty rehabilitacji wyrażone poprawą sprawności w samoobsłudze uzyskano w grupie osób, u których przyczyny wystąpienia schorzenia nie były związane z pracą zawodową.

Nie potwierdzono zależności efektów rehabilitacji od wyjściowego wy-niku badania eng.

286

Wnioski: • Nie potwierdzono wpływu wieku pacjenta oraz wyjściowego wyni-

ku ENG na efekty leczenia osób z ZCKN.• Ograniczenie przeciążenia ręki w trakcie pracy zawodowej jak też

ponawianie leczenia fizjoterapeutycznego w kolejnych seriach za-biegowych mogą wpływać na poprawę efektów leczenia osób z zckn.

Słowa kluczowe: zespół cieśni kanału nadgarstka, fizjoterapia, sonoterapia

Factors determining the effectiveness of conservative treatment of patients with carpal tunnel syndrome.

Introduction: The treatment of CTS patients is a serious medica and social problem. Conservative treatment is used in case of patients with mild to moderate CTS or contraindications to surgery.

The aim of the study: Identification of the factors determining the effec-tiveness of conservative treatment of patients with carpal tunnel syndrome.

Material and methods: The study group included patients referred for physiotherapy treatment consistent with the assumed research programme, due to uni- and bilateral carpal tunnel syndrome. Altogether 78 hands were analyzed, in terms of subjective and objective clinical symptoms. Comput-er method was used to measure the range of motion in hand joints, and hand grip strength. Additionally nerve conduction studies (NCS) were conducted. Examinations were performed before the rehabilitation pro-gramme was initiated and after it was concluded. In order to assess distant effects, a follow-up examination was conducted a year later.

The rehabilitation programme included: sonication of carpal tunnel, whirlpool massage, neuromobilization of the median nerve.

Analysis of the factors determining the effectiveness of treatment in-cluded: sex of patients, age, output NCS result, earlier treatment, the pres-ence of comorbidities, the cause of the syndrome (professional or other).

Results: Significantly higher effects of rehabilitation by improvement in range of motion was achieved in the group of patients treated not first, but next time. Significantly higher results of rehabilitation by improvement of efficiency of self-service obtained in the group of patients in whom cause of disease was not associated with work.

287

It was not confirmed that effects of rehabilitation depend on output NCS result.

Conclusions: • It was not confirmed that patient’s age and output NCS result have

got impact on the treatment effects of CTS patients.• Reducing hand congestion during work as well as redoing physio-

therapy treatment in next series of treatment can affect on improve-ment in treatment of CTS patients.

Key words: carpal tunnel syndrome, physiotherapy, sonotherapy

288

Zwolińska Jolanta, Weres Aneta, Wyszyńska Justyna Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Krótko- i długoterminowe efekty leczenia uzdrowiskowego pacjentów z choroba zwyrodnieniową stawów

Wstęp: Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest najczęstszą przy-czyną dolegliwości ze strony narządu ruchu, obniżonej sprawności i trud-ności w życiu codziennym. Podstawowym problemem klinicznym jest ból nasilający się w czasie obciążenia i ruchu. W procesie leczenia, obok celów medycznych, istotna jest poprawa samopoczucia chorego, jego aktywność i relacje społeczne. Czynniki te determinują poziom jakości życia. Leczenie uzdrowiskowe pozytywnie wpływa na jakość życia.

Celem pracy jest ocena krótko- i długoterminowych efektów uzdrowi-skowego leczenia osób z chorobą zwyrodnieniową stawów.

Materiał i metoda: Badania przeprowadzono wśród 70 pacjentów z cho-robą zwyrodnieniową stawów skierowanych na leczenie w uzdrowiskach Podkarpacia (Horyniec Zdrój, Iwonicz Zdrój, Rymanów). Do oceny stanu kuracjuszy wykorzystano skalę bólu VAS, skalę Laitinena oraz kwestiona-riusz The World Health Organization Quality Of Life – BREFF. Badania wykonywane były trzykrotnie; na początku leczenia uzdrowiskowego, po upływie trzech miesięcy i po upływie roku od pierwszego badania.

Wyniki: Według skali VAS korzystne zmiany poziomu bólu pomiędzy kolejnymi badaniami (1-2, 2-3 i 1-3) były bardzo wysoko istotne staty-stycznie (p=0,0000). W skali Laitinena również odnotowano korzystne, bardzo wysoko istotne statystycznie zmiany poziomu bólu. Na podsta-wie kwestionariusza WHOQoL-BREF odnotowano istotną statystycznie poprawę w obszarze relacji społecznych w okresie 2-3 oraz w okresie 1-3. W dziedzinie „środowisko” bardzo wysoko istotną statystycznie poprawę odnotowano pomiędzy badaniem 2-3 oraz 1-3.

Wnioski: • Kompleksowe leczenie uzdrowiskowe wpływa na obniżenie pozio-

mu dolegliwości bólowych u osób z chorobą zwyrodnieniową sta-wów w ocenie krótko- i długoterminowej.

• Kompleksowe leczenie uzdrowiskowe wpływa na poprawę jakości życia w obszarze relacji społecznych i środowiska.

289

Słowa kluczowe: jakość życia, leczenie uzdrowiskowe, choroba zwyrod-nieniowa stawów.

Short- and long-term effectiveness of spa therapy in patients with osteoarthritis

Introduction: Osteoarthritis (OA) is the most common cause of mus-culoskeletal pain, reduced efficiency and difficulties in everyday life. The main clinical problem is intensifying pain during load and movement. In the treatment process. In the treatment process, in addition to medical purposes, it is important to improve the well-being of the patient, her/his activity and social relations. These factors determine the quality of life. Spa treatment has a positive effect on quality of life.

The aim of the study was to assess the short- and long-term effects of the spa treatment of patients with osteoarthritis.

Material and methods: The study was conducted among 70 patients with osteoarthritis referred for treatment in Subcarpathian spas (Horyniec Zdrój, Iwonicz Zdrój, Rymanów). To assess the state of patients VAS pain scale, Laitinen scale and WHOQOL-BREF questionnaire. Assessment were performed three times; at the beginning of spa treatment after three months and one year after the first assessment.

Results: According to the VAS scale positive change in pain levels be-tween subsequent studies (1-2, 2-3 and 1-3) were highly statistically sig-nificant (p = 0.0000). Based on the results on a Laitinen scale also positive, highly statistically significant changes in the level of pain have been re-ported. On the basis of a WHOQOL-BREF questionnaire statistically sig-nificant improvement in the area of social relations during the period 2-3 and 1-3 has benn reported. In the area of „environment” highly statistically significant improvement was observed between the study of 2-3 and 1-3.

Conclusions: • Comprehensive spa treatment reduces the level of pain in people

with osteoarthritis in the assessment of the short- and long-term.• Comprehensive spa treatment improves the quality of life in the area

of social relations and the environment.Keywords: quality of life, spa treatment, osteoarthritis.

290

Zwoliński Tomasz1,2, Bondziul Luiza1, Falc Piotr,1 Zakład Fizjoterapii Katedra Rehabilitacji, Gdański Uniwersytet Medyczny – Kie-

rownik jednostki dr n. med. Rita Hansdorfer-Korzon.2 Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Gdański Uniwersytet Medyczny - Kie-

rownik jednostki prof. dr hab. n. med. Andrzej Basiński

Postępowanie manualne podczas rehabilitacji po urazie stawu skokowego

Wstęp i cel pracy: Prezentacja przedstawia postępowanie manualne po urazie stawu skokowego. Podczas rehabilitacji zostały wykorzystane ele-menty mobilizacji z ruchem według koncepcji Briana Mulligana z pewny-mi modyfikacjami funkcjonalnymi. Każda interwencja fizjoterapeutyczna była poprzedzona masażem klasycznym przygotowującym opracowywane struktury do dalszej fizjoterapii.

Materiał i metody: W pracy przeanalizowano efekt 10 zabiegów ma-nualnych ukierunkowanych na poprawę mobilności oraz funkcjonalności stawu skokowego u 40 letniego mężczyzny. Interwencje rehabilitacyjne zostały wykonane w miesiącach listopad i grudzień 2016r. w pomieszcze-niach Zakładu Fizjoterapii Katedry Rehabilitacji Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Pacjent w dniu 26.04.2010r. w wyniku upadku z wysokości 8 metrów na beton doznał złamań obu kości promieniowych i zwichnię-ciu kostek nadgarstka lewego, złamania kości piętowej lewej oraz złamania kręgu L3 kręgosłupa z odłamem w kierunku części brzusznej. Przed reha-bilitacją mężczyzna prezentował ograniczenie ruchomości w stawie skoko-wym podczas zgięcia i wyprostu, obrzęk okołostawowy oraz odczuwał ból przy zwiększonym wysiłku fizycznym. Przed terapią i po zostały wykonane testy funkcjonalne oraz pomiary kątowe za pomocą goniometru.

Wyniki: Zaobserwowano zmiany w teście ściennym oraz teście gwiaz-dy. Również w odczuciu pacjenta stopa wykazywała się większą ruchomo-ścią oraz rozluźnieniem struktur okołostawowych. Nie zauważone zostały istotne zmiany w pozostałych testach oraz pomiarach kątowych.

Wnioski: Terapia manualna zawierająca elementy masażu klasycznego oraz elementy mobilizacji z ruchem według Briana Mulligana poprawia mobilność i funkcjonalność stawu skokowego, nawet po ponad 6 latach od urazu i wcześniejszych zabiegach rehabilitacyjnych.

291

Słowa kluczowe: staw skokowy, terapia wg Briana Mulligana, masaż klasyczny

Manual procedures after ankle injury

Introduction and aim: The presentation shows manual procedures after ankle injury. During rehabilitation were used elements of mobiliza-tion with movement concept by Brian Mulligan with modifications. Each physiotherapy intervention was preceded by a classical massage to prepare structures for physiotherapy.

Materials and methods: There were analyzed an effect of 10 manual treat-ments aimed at improving mobility and functionality of the ankle of the 40 year-old man. Rehabilitation interventions were made in November and De-cember 2016 in the practical classes of Physiotherapy Department of Med-ical University of Gdańsk. On April 26, 2014 the patient fell from a height of 8 meters onto concrete. Therefore, he suffered fractures of both radius bones and dislocation of the left carpal, left calcaneus fractures and vertebral fracture L3 spine faction towards the abdominal area. Before rehabilitation patient presented limited mobility in the ankle joint, periarticular swelling and pain felt during vigorous physical exercises. Before and after treatment functional examinations and angular measurement were performed.

Results: There were observed differences in both, Lunge and Star Ex-cursion Balance Tests. Likewise, patient perceived a greater mobility and looseness of the periarticular structures. There was not noticed significant changes in the other tests and angular measurement.

Conclusion: Manual therapy which contains elements of classical mas-sage and elements of Brian Mulligans’s therapy improve mobility and func-tionality of the ankle.

Keywords: ankle, B. Mulligan therapy, classical massage

292

Zwoliński Tomasz1,2, Szamotulska Jolanta1, Hansdorfer-Korzon Rita1

1 Zakład Fizjoterapii Katedra Rehabilitacji, Gdański Uniwersytet Medyczny – Kie-rownik jednostki dr n. med. Rita Hansdorfer-Korzon.

2 Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Gdański Uniwersytet Me-dyczny – Kierownik jednostki prof. dr hab. n. med. Maria Wujtewicz.

Rehabilitacja oddechowa u pacjentów wentylowanych mechanicznie

Wprowadzenie: Plakat prezentuje rehabilitację oddechową z wykorzy-staniem koncepcji PNF, którą możemy zastosować u pacjentów wentylowa-nych mechanicznie przebywających na oddziale intensywnej terapii (OIT).

Materiał i metody: Przedstawiono kinezyterapię oddechową z zastoso-waniem wybranych technik PNF w odniesieniu do stymulacji klatki pier-siowej oraz przepony.

Wyniki: i wnioski: • Poprzez poprawę funkcji przepony oraz mobilności klatki piersio-

wej wpływamy na działanie układu oddechowego, krwionośnego, nerwowego, limfatycznego i pokarmowego.

• Podstawą usprawniania chorych na oddziale OIT jest terapia odde-chowa. Przepona jest najważniejszym mięśniem wdechowym, dla-tego jeżeli stan pacjenta na to pozwala, należy zawsze stymulować ją podczas rehabilitacji.

• W celu poprawy wentylacji pacjentów pozostających na oddechu własnym, wspomaganych tlenem lub wentylowanych mechanicznie możemy stosować techniki z koncepcji PNF.

Słowa kluczowe: rehabilitacja oddechowa, OIT, PNF.

Respiratory rehabilitation in mechanically ventilated patients

Introduction: The poster introduces respiratory rehabilitation accord-ing to the PNF concept which can be used in mechanically ventilated in-tensive care unit (ICU) patients.

293

Materials and methods: The influence of the thorax and the diaphragm direct and indirect stimulation using particular techniques of PNF concept are described.

Results and Conclusions: • The stimulation of the diaphragm and mobilization of the thorax in-

fluences the respiratory, circulatory, nervous, lymphatic and diges-tive systems.

• Respiratory therapy is the basis of rehabilitation in ICU. The dia-phragm is the main inspiratory muscle. Therefore, if the patient’s condition allows it, the stimulation of it during rehabilitation should always be performed.

• The techniques from the concept of PNF can be used to improve the ventilation of patients who are breathing independently, those which need oxygen or are mechanically ventilated.

Keywords: respiratory rehabilitation, ICU, PNF concept

294

295