32
itsasondo Herriko Aldizkaria ((( 33. zk ))) Uztaila-Urria 2016 2.0 Errauskalurik ez Zubietan, ez inon Ibilbidea: Olaberriko hirigune inguratuz Elkarrizketa: Virginia Da Graça Informatika: iritsi da zuntz opitikoa

itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

itsasondoHerriko Aldizkaria ((( 33. zk ))) Uztaila-Urria 2016

2.0

Errauskalurik ez Zubietan, ez inon

Ibilbidea: Olaberriko hirigune inguratuz

Elkarrizketa: Virginia Da Graça

Informatika: iritsi da zuntz opitikoa

Page 2: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

03. Udaleko berriak04-06. Eskola: helduak eta haurrak

07. Haurren herria: haurren herriaren galdeketa08-09. Haurreskola

10. Gazteria11. Gurasoak12. Elkarrizketa: Virginia Da Graça13. Ongizatea: Itsasondoko herri koloreanitza

14-15. Tipi tapa: ekimenak jarraitzen du16. Jubilatuak: txangoz-txango17. Dolua

18-19. Ibilbidea: Olaberriko hirigunea inguratuz 20. Errauskailua: ez han ez inon

21-23. Agenda 21: lan taldeen balorazioa24. Informatika: iritsi da zuntz optikoa!25. Gure esku dago

26-29. Hemeroteka30. Natura eta errezeta31. Liburuaren txokoa / Euskararen atala32. Oharrak. Kultur agendaAurk

ibid

ea

Doinua: Loreak udan ihintza bezela

Hogeita hamahiru dago zerrendaneskuarteko aleaGure esku dago hausnarketarengogotsu egin zalea,ikasturteko amaieraridagokion seinalea: ume hotsekin luzatzen delaudako arratsaldea.Itsasondora iritsi zaigueskola txikien festaplaza ta frontoi nola arkupegarraisi biziz gainezka,jubilatuak TtipiTTapakatxango guztien errezkanekeak piskat arindu etaudazkenerako presta.

San Juan suak uxatu ditupentsamendu biurriaketa udarak bereganatugoizeder alaigarriak, Mozanbiketik Ginak dakartzabizitzeko aldarriakdenon osagai bihur daitezenmunduko joan-etorriak.

Beti kontu berberarekin gabiltza, denbora azkar pasatzen dela, gora etabehera. Orain dela gutxi, ikasturte hasiera eta asmo berriak genituela

esanez, eta jadanik, ikasturtea amaituta daukagu; eta oporrak, zer esanik ez,horiek ziur abiadura supersonikoan igarotzen direla. Baina, aurreko aletikhainbat gertaera izan ditugu, eta asko garrantzi handikoak: Gure Esku Dagokherritarroi galdetu digu etorkizunean herri bezala zer izan nahi dugun; aurrerabegira egiteko asko dagoela agerian geratu bada ere, atzerapausorik ez duenibilbidea abian jarri dugu, eta pausoz pauso aurrera egiteko asmo irmoa dugu.Estatu mailako hauteskundeak ere izan ditugu, eta behin gutxi balitz, birritanaurten; gainera, emaitzek euskal herritarren nahi eta asmoei bizkar emandiete. Agerian geratu da beste behin ere euskal herritarron asmo eta nahiakbeste bide batetik doazela. Eta politikaz aspertuta bazaudete, animoak emanbeharko dizkizuegu, udazkenean Euskal Autonomi Erkidegoko hauteskundeakizango baititugu, lehendakaria aukeratzeko parada izango dugu. Ea oraingohonetan zer dioen herriak.

Eta herriaz hitz egiten gabiltzanez, Itsasondo 2.0. aldizkariaren 33. alehonek herrian azkenaldian gertatutakoen berri eman nahi dizue. Eskolak etahaurreskolak ikasturtea amaitu dute, eta festa egiteaz gain, urteko kronikalaburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme-rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara-gardo jaia, hitzaldi sortak, zinema kalean, San Juanak, Urkiko jaiak.Elkarrizketa motzaren atalean Virginia Da Graça, Itsasondon bizi den mozan-bikearra aurkeztu nahi dizuegu; ea zer moduz moldatu den gurera. Eta horrezgain, betiko atalak ditugu: informatika, sukaldaritza, ibilbidea.

Hondartza ertz batean edo mendi magal batean Itsasondo 2.0. ale honetazgoza dezazun opa dizugu; eta, besterik ezean, etxeko sukalde edo txoko kuttunhorretan lagun izan dezazun. Uda ona pasa; bueltan ikusiko dugu elkar.n

( 02 ) agurra

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Sarrerako bertsoak

Page 3: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

udaleko berriak ( 03 )

Maiatzaren 23an egin zen azken udalbatza, eta ber-tan, besteak beste, honako erabakiak hartu ziren:• Itsasondo eta Legorretako udalentzat arkitekto

lanpostu bat hornitzeko bi udalen artean lanki-detza hitzarmena sinatzea onartu zen.

• Hiri antolaketa planaren aldaketa puntuala, behin-behineko izaeran onartzea. Onarpen honen ondo-ren, prozedura jarraituz, Euskal Herriko LurraldeBatzordera bidali da, eta honek txostena egin etaaldekoa bada, behin betiko izaeran onartua gera-tuko da.

• Bertako espeziekin lursailak birpopulatzeko proiek-tuaren barruan, lursail berriak erosteko proposa-mena onartu zen. Horrela, Itsasondoko 01/740,01/872 eta Bidaniako 011/001 lursailak eskuratuditu Itsasondoko Udalak.

• Udaleko 2017. urteko jai egun ofiziala 2017ko irai-laren 22a izendatu da, eta honen berri Eusko Jaur-laritzari eman zaio.

• Mozioa onartu da, DSBE/AGI diru-laguntzak Gi-puzkoako Foru Aldundiak aurretiaz zeuden bezalamantendu ditzan eskatzeko.

Udaleko berriak

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Azken hilabeteetan udalean gertaturikoak

Azken hilabeteetan dekretuz onartu diren erabakieninguruan:• Obra baimen bat eman da, Goiz Eguzki etxearen

aurreko lorategian hormigoia botatzeko.• Hilerriko likidazio bat onartu da.• Gizarte larrialdietarako laguntza bat onartu da.

Azken hilabeteetan eskatu diren laguntzak:• Parte-hartze laguntzak aldundira. 3.000€ eman diz-

kigute.• Herri bideak konpontzeko diru-laguntzak aldundira.

Urkiko bidea. Oraindik ez dugu erantzunik jaso.• Agenda 21 eskolarra, eskolan iraunkortasunari bu-

ruzko proiektuak burutzeko. Oraindik erantzungabe.

• Biodibertsitate eta iraunkortasun laguntzak EuskoJaurlaritzara. Murumendi inguruan hasitako lane-kin jarraitzeko proiektua. Oraindik erantzuteko.

• Paisaiaren inguruko laguntzak, Eusko Jaurlari -tzara. Minaren inguruko proiektu bat aurkeztu da.Oraindik erantzun gabe.

• Landa ingurumena, Eusko Jaurlaritzara. Ur hoditerizahartua aldatzeko proiektua. Herri bideen inben-tarioa eta konponketak burutzeko proiektua. Orain-dik ebatzi gabe dago.n

Urkiko bidea Itsasondoko udalak eskuratutako lur saila

Page 4: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

Helduak eta haurrak;ezagutzaren transmisioa

( 04 ) eskola

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Zer sentitu duzue berriro eskolara buelta -tzean? (Endika, Laida, Naroa eta Udane).Tere: Ni oso pozik, beti umeekin hartu-emana izatea

nahi izandu detelako, eta nik dakiten zerbait edoerakutsi dezaketen zerbait erakusteko. Ez da ba-karrik eskola, baizik eta elkartetxea juten zeate-nen baita ere netzako jende gehio da, edadetuekinhartuemana euki nahi izatea zuek, ba neretzakopoza izaten da.

Edurne: Ni moja eskola batean urte askotan ibilita-koa naiz, eta batzuk etzuen ondo pasatzen, bainani beti gustora ibiltzen nintzen eskolan. Eta orain,honuntza etortzean, nere semek ikasi duten esko-lara etortzean, oso gustora etorri naiz eta haurre-kin oso gustora sentitzen naiz; haurrekin betipasatzen da ondo. Honek bizie ematen do! Alai-tasuna!

Tere: Batzutan esaten deu zarata haundie, eta holaaitzen gea... baino bestetik umek behar die etaguk behar ditugu gure bizitza aurrea emateko,bestela ez dauke sentiduik! Guk zuena ez badeuikusten, guk ordun ze aportatzen deu? Dakiunabai, baino…

Pozik al zarete guk erakutsi edo aportatu di-zuegunarekin? (Tere eta Edurne)

Bai, gustau zaigu, baino puntuna… batzueri baita beste batzueri ez... pazientzie behar izaten data... Baino…”bufa” hartuta etxea jun ginenen...Batzuk etxekoei oparitu genizkien… oso politteizan zan!

Tere: Ume batzuk oso puntualak izan die puntu tai-lerren, eta gustora aritu die, eta beste batzuk ezerez jakitetik, ez dakit, orratza sartu eta aterahasi… eta oain erreztasuna hartu dute. Gauzahauek bestela, beharbada, etzenituzten ikasiko.Nik beti eskutan orratza dauket, gantxiloa, mo-mentu baten etxen gelditzen zeanen, bakarrik,punto kruz edo gantxiloa in eta... tokilla asko inditut. Egie esan, nik josten asko ez dakit, lantegin40 urtetan ibilitakoa naiz ni. Ordun, nere bizi guz-tie izan da, baino txikitan josten erakusten zigu-ten, igual matematika gutxigo, baino josten bai!Ordun, emakumea izaten zan etxea itteko, jostekoeta umek hezteko; eta gizona, lanea juteko eta jor-nala ekartzeko. Gure garaien hasi ginen batzukkanpoa lanean juten. Horregatik nik beharbada ezdet izan 40 urte lantegin pasa ta gero umekin dis-frutatzeko denboraik, ta oain eskolan ba…

Eskolako haurrak herriratzea eta herria eskolatzea da Urkipe

Herri Eskolako helburu nagusienetako bat; herritar nortasuna

izateaz gain, herrikoekin hartu-emana izan eta herritarrak gure

programazioaren parte nagusi izatea. Ondorioz, 2015-2016

ikasturtean herriko amonekin batera proiektu bat jarri dugu

martxan. Helburua da belaunaldien arteko transmisioa lortzea.

Oso esperientzia polita eta aberasgarria izan da. Eskerrik asko!

Tereri eta Edurneri elkarrizketa

Page 5: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

( 05 )

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Gustura sentitu al zarete irakasle paperean?Tere: Ni irakasle bezela ez, ez naiz sentitu, nik ez det

izan zuengan... Ez dizuet sekula ixilik eoteko esan...Nere gainetik nola irakaslea bazeon, ni lasai sentitunaiz heari nik dakitena eakusten, baino irakasle be-zela ez.Oso gustora egon naiz, ta zuek irakaslek guri gauzahoik itten ez dakizuela esandakon... oso gustorasentitu naiz.

Edurne: Ni primeran sentitu naiz haurrekin; batzuk lan-gilego eta beste batzuk gutxiago, batzuk denboragehiago behar izan dute eta beste batzuk gutxiago,ikasgai guztietan bezela, baino ni oso gustora sen-titu naiz.

Tere: Oso ondo, gusto-gustoa.

Aurten puntua egiten erakutsi diguzue. Zer asmo duzue hurrengo ikasturterako?Tere: Bueno, ez dakit segituko deun, hori andereñokin

erabaki beharko deu, baino gure asmoa zan aurrenajosten erakustea eta gero pentsatzen gendun 3.eba-luaketan sukaldaritza erakusteko modue izango otegendun. Baino, ikusi dezue puntukin nahikoa izandeula eta informatika saioak ere zintzilik geratu di-rela, baino hurrengo urterako kurtso hasieratik ha-sita, hobeto! Garrantzitsuna hastea da, ta hasitagaude… Behar dituzuen gauzak erakustea da hel-buru, fundamentuzkoak, behar direnak. Baina, ba -tzuk prestatu esaterako (erosi edo batzatik hartu,izkiñeko haria kendu, garbitu, ure prestatu…)...nike gero arte, handie izan arte ez nun ikasi e! Amakitten zon eta ondo zeon!Zuek unibertsitatera joaten zaretenean edo etorki-zunean, jakin, arropan zulo bat itten bazaizu kon-potzen edo baina batzuk edo lenteja batzukprestatzen, batza daukezue gainea, ezta? Albondi-gak batzuk ...holako gauzak...gure idea hori zan.

Edurne: Unibertsitatean edo etxetik kanpo zaudete-nean oinarrizko gauza batzuk egiten jakitea, patatatortilla bat esaterako...

Zer jaso nahiko zenukete gugandik?Zuek pozik eotea ta gu kalen ikusita. Agur Tere!Agur Edurne! esatea... Nere pozik handiña hori da!Beste aportazioik…

Edurne: -Edurne, puntu pusketa handi bat eginda dau-ket! Holakok esaten dizkigute plazan eta oso politteda.

Tere: Eta egindako puntue plazan erakutsi, hitzein etaplazan konpontzen lagundu... hoixe! Azken baten,umek pozik ikustea! Gure eskolan bi gehiago zareteia, Tere eta Edurne datoz…

Tere: Bai, ez dakit, ama bat umekin ez danen molda -tzen, haren umek zaindu... ez dakit... truke! Hoixenahiko nuke, hurrungon zuri tokatuko zaizu. Umekzaindu, merienda eman eta etxea eman eta bitartengurasok in behar duen hori itteko aprobetxau... ezdakit.

Edurne: Goiekiko bileran izan ginen, eta hauxe egitekoasmoa zuten, edadekok haurrei gauza desberdinakeskeintzea eta haurrek truke edadekoei. Guk egitenduguna, alegia! Baino, Goikeiko beste bi bileratankale egin genuen, zuekin eskolan puntu tailerreanginelako.

Tere: Beste herri batzuetan ere egiten da, Orion, esatebaterako.

Tere: Esan genien jungo ginela beste bilerata, guk haueskolan itten deula eta zerbait bazekiten.

Tere: Baina, ez hori bakarrik, baizik eta edadetuon -tzako itten dien beste gauza asko ere bai. Gaur ereegie da Jakintzatik 14-15 urteko umek datozela etazuekin egon eta gero bidetik datoztela Itsasondogarai baten eta gaur nolakoa dan jakiteko. Bestebatzuk Lazkao aldera eta Beasain aldea jungo die.Ikusiz nola zan garai baten, etxek eta zer zeon, fron-toie ta nola etzien... Eta gaur ere baiezkoa esandiegu, baino honen ondoren.

Page 6: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

( 06 ) haurreskola

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Zuen egunerokotasunean, eskolara guganaetor tzeaz gain, zer egiten duzue?Tere: Ni egunero goizen jeiki, etxeko bazkarie prestatu

eta gero asten lau aldiz, pistina bi egunetan etabeste bitan gimnasioa, Beasainea juten naiz, goi-zetan. Eta arratsalden gehienetan zerbait deu, Bea-sainea jubilatun bilera deula, honea eskola dala,Ttipi-Ttapa... Edadetukontzako ibiltzea da Ttipi-Tta-pan helburue, baina nere ikuspuntutik edadetu-eda-tetuk ez die juten, zahar txogok edo ezinendaudenak, laguntza behar dutenak ez die juten etagu bezelako jendea juten da eta itten deu hemendikOrdizira edo Legorreta eta buelta. Gero, horren gai-nen Udaletxek, Ongizatekok, laguntzen digue, etaitten deu kafetxo bat hartu edo elkarten bokadillobatzuk prestatu eta jan. Memori Tailerrakin ere hasiginen; Ttipi-ttapa in ondoren buru lanketa bat itten.Dagoeneko bukatu deu, baino Donostitik neska batetortzen zan prestatutako materialakin guri horiittea eta oain prestau behar deu haren materialakinaurrea seittu edo ongizateko norbaittekin, bolon-dres itteko. Netzako hobe norbait bolondres jartzea,nik behintzet nahiago det besten tarten izatea etanorbaitek agin tzea.

Edurne: Gu egunero etxen koadrilatxo bat bazkaltzekoelkartzen gara, eta nik sukaldeari denbora dexenteeskeintzen diot. Gero, beti dago zerbait egiteko, jos-teko zerbait, etxea garbitu edo eta bileraren bat edomediku txandaren bat…Nere bilobak txikiak zirenean, amona oso gaixorikzegoen, eta Irati lehenengo eskolan utzi eta Uxuekotxe kapotasen zeola paseo bat ematen genuen,amona atenditu, egunero horrela ibiltzen nintzen.Haurrekin frontoia joan eta hantxe ume txikikinginen batzuk elkartzen ginen eta horrela... Aspertu,behintzat, ez ginen egiten!

Tere: Egie da ni antzerkie daunen, Donostin antzerkieikusteko modue badau edo hola, jun itten gea. Ezda bakarrik bestentzako itten detela, neretzako reitten det!

Edurne: Niri irakutzea asko gustatzen zait, eta ordun,asko gustatzen zaidanez, liburutegitik, txartelarekin,liburuak hartu eta tartetxoren bat daukadanean ira-kurri egiten dut. Ez naiz batere aspertzen. Eta nerebilobekin ikaragarri ondo pasatu dut. Orain desber-dina da, handitzen ari dira, baino beste modu ba-tean ere bai. Ume maitagarriak izan dira eta izatenjarraitzen dute.

Hurrengo ikasturtean gogoa al duzue berriz ereetortzeko?Tere: Bai, negatio bai, ni ondo bagare eta jakinan gai-

nen eta andereñokin prestatzen badeu, bai noski.Bixenta re oso gustoa etortzen zan, baino ordutegihortan etzitzaion ondo etortzen, eta aber bestemodu batea moldatu gaitezkeen.

Eta zuek Ordiziara bazoazte?Tere: Bai, urduri samar gaude!

Nere alaba kurtsoko bakarra zan, eta Ordizira baka-rrik jun zan hemendik. Nik beti hartu-emana izannun Zaldibiko jendekin, baino egun bat bakarrikpasa zon edo bi... seittun launek in zitun!n

Page 7: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

Haurren herriarengaldeketa

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

haurren herria ( 07 )

H aurren Herriak bideratutako galdeketa bu-katu dugu. Bi helburu nagusi zituen galdeke-tak; alde batetik, datorren ikasturteari begira

kajoian ditugun gaietatik herritarrentzat zeintzukdiren lehentasunezkoak jakitea, eta beste batetik,Haurren Herria taldearen zergatiaren inguruan haus-narketa abiatzea.

Lehenengoari dagokionez, esan behar da nahikogarbi ikusten dela herritarrek ze gai kokatzen dituz-ten lehentasunen artean; 1.- Eskola eta goiko fron-toiaren espazioa egokitu jolas garairako, 2.- Jangelaeta 3.- Osasungintza (pediatra).

Bigarrenari dagokionez, hiru ondorio nagusiatera ditzakegu:

• Haurren Herria talde bezala oso beharrezkoikusten da.

• Herritar guztientzat zabalik dagoen taldea izanbehar du. Eta herritar guztientzat lan egingoduena.

• Herri-eztabaidak bideratu eta erabakiak har -tzeko baliatu behar den talde bat izan beharkoluke.

Dena den, haustarketa abiatu baino ez duguegin, eta horrek esan nahi du oraindik ere gauzaasko argitu eta eztabaidatu daitezkeela HaurrenHerria taldearen inguruan. Beraz, gaia itxi gabe,kontuan hartuko ditugu herritarrek emandako au-rreneko iritzi hauek.

Foroan parte hartzen dugunok eskertu besterikezin dizuegu egin parte hartu duzuen guztioi. Guklanean jarraituko dugu, eta noski, datorren ikas-turte hasieran izango duzue gure berri.n

Goiko frontoia

Page 8: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

Aurtengo haurrak agurtu eta berriei harrera egiteko unea

I kasturte bukaera iritsi zaigu aurten ere, eta ho-rregatik, gure besoetatik pasa eta eskolarajoan diren eta hurrengo kurtsoan doazen hau-

rren memoriatxo bat egin nahi genuke oraingo ho-netan. Zein polita den gogoratzea 2009anhaurreskola berria ireki genuenean izan genituenkezkak eta urduritasunak, zer material erosi, nolaantolatu gela… Zein polita den ikustea orduanhartu genituen lehen haurrak gaur egun nola da-biltzan eliza ondoko frontoian palaz jokatzen. Etaurtez urte gure haurreskolara etorri diren haur guz-

tiak nola doazen handitzen! Batzuk gurekin gogo-ratzen omen dira, beste batzuk ez ; baina, dudarikgabe, guk oso gogoan ditugu bakoitzak eman zi-tuen lehen pausoak eta esan zituen lehen hitzak,beraien bihurrikeriak, irribarreak eta koxkadak!

Aurten ere badoazkigu eskola desberdinetaraEneko, Oier, Noemi, Inhar eta Jon. Musu potolo batMiren eta Amaiaren partez, eta ondo-ondo segi de-zazuela zuen etapa berrian!

Eta jakina, oso ondo pasa udako oporretan!n

( 08 ) haurreskola

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Page 9: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

haurreskola ( 09 )

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Page 10: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

Haur eta gazteak:udara, oporrez disfratatzeko ekintzak

( 10 ) gazteria

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

HaurrakItturri txiki guraso elkarteak eta udalak elkarlanean an-tolatu dituzten udalekuetan 40 haur eta 4 begirale ibilidira. Denetariko ekintzak egin dituzte, eta haurrek pri-meran pasatu dute.

NerabeakKarreape gaztelekuak, urtero bezala, 10-17 urte bitartekoneska mutilentzat ekintzak antolatu ditu. Aurten, Herna-niko igerilekuetara, Olaberriko karretara eta Sobronabentura parkera joateko aukera izan dute. Herriko 14nerabek eman dute izena.n

Page 11: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

Goierriko Eskola Txikien festa

Txabaloren teilatu berria

Eskolako baratzako txabolak, auzo-lanean, badu teilatu berria eta kana-loia euri ura jasotzeko.

Eskerrik asko koadrilla!!n

Aurten, Goierriko Eskola Txikienfesta, maiatzaren 14an ospatu zen,Itsasondon. Olaberria, Zerain, Ezkio-Itsaso, Itsasondo eta Gabiriako umezein gurasoak elkartu ziren festa ho-rretan.

Ongietorri ekitaldia testigu pasa -tzearekin egin ondoren, taldeetanbanatu eta jolas kooperatiboak haureta helduek parte hartuz egin ziren.Eguraldia lagun, giro polita sortuzen.

Amaitzeko, frontoian, afari-me-rienda elegantea egin genuen, mu-sikaz giroturik. Berriro ere eskerrakeman behar bertaratu eta lagunduzuten guztiei, afari-meriendarako ja-kiak ekarri zituztenei, eta Lourdes,Kaxintane eta Nautikori egindakoekarpenengatik. Mila esker denoi.n

Ikasturte bukaerako festa

Ekainaren 17an, urtero bezala,ikasle, irakasle eta gurasoak elkartuginen, ikasturte amaierako festan.

Goizean, eskolan, haurrek irakas-leekin ekintza desberdinak egin zituz-ten, eta baita hamaiketako gozoa ere.

Ondoren, kalejiran, herria alaituzplazara jaitsi eta bertan 6. maila-koek bertso saioa egin zuten, aur-ten landutakoa erakutsiz.

Jarraian, bazkaria hasi zen, bitxandatan: lehenik haurrak eta on-doren helduak.

Behin amaituta, Itsasondoko Eus-kal Dantza taldeak saioa burutuzuen, bazkal ostea girotzeko.

Urtero bezala, aurten Urkipe es-kolan bukatu eta beste etapa bathasiko duten ikasleei agur omenal-dia egin zitzaien.

Bukatzeko, musikak lagunduta,meriendatxoa ere prestatu zuten!n

guraso elkartea ( 11 )

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Goierriko eskola txikien festa

Ikasturte bukaerako festa

Page 12: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

Noiz etorri zinen Itsasondora?2009an, orain dela zazpi urte.

Zergatik erabaki zenuen zure herrialdetikjoatea? Eta zergatik Itsasondora?Egoera oso konplikatua zen, eta MikelItsasondokoa da.

Zer gogoratzen duzu etorri zinen lehenegunari buruz?Paisaia kontraste handikoa, mendiak eta denaoso berdea iruditu zitzaidan.

Utzi al dituzu senideak bizi zinenherrialdean?Bai, zortzi neba-arrebak, sei ahizpa eta bi neba.

Zein lanbide zenuen zure herrialdean?Sukaldaria nintzen, Snak-bar Maite tabernan.

Zer lanbide duzu hemen?Adineko pertsonak zaintzen ditut.

Zer nabari duzu faltan?Hango janaria: barazkiak eta arrain lehorra.

Zer ez zaizu gustatzen hemen? Eta zer duzu gustuko?Negua ez zait gustatzen, oso luzea egiten zait.Itsasondok duen lasaitasuna dut gustuko.

Zein zaletasun dituzu?Musika entzutea.

Janari bat.Hangoa: arrain lehorra.Hemengoa: patata tortilla.

Itsasondoko/Goierriko txoko bat.Arama asko gustatzen zait.

Amets bat?Urte asko bizitzea osasuntsu.

Jaso duzun oparirik bereziena?Maite, alaba.

Zeri diozu beldurra?Sugeei. Hotzikara ematen didate.

Zerk sortzen dizu irribarrea?Gauza asko daude irribarrea eragiten didatenak.

Itsasondon biziko ez bazina?Araman edo mendiko herri batean bizikonintzateke.n

Virginia Da Graça

Mozambiken jaio zen, 1983an.

Han bere familiarekin bizi zen.

25 urte zituenean, Euskal Herrira etorri

zen Mikelekin Itsasondon bizitzera,

Maitek, beraien alabak, bi urte zituela.

Asteartero Donostiara joaten da,

30 bat neskako talde batekin

(euskaldunak eta afrikarrak), danborrekin

musika afrikarra ensaiatzera.

Hemen, Gina izenez ezagutzen dugu.

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

( 12 ) elkarrizketa

Page 13: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

ongizatea ( 13 )

Itsasondo, herri koloreanitza

I tsasondo herri anitza da, eta aniztasun hori, neurribatean, herritarren jatorri ezberdinek osatzendute. Aniztasun honen inguruko argazki txiki bat

aterata, 2015eko eta 2016ko apirila bitarte 45 per -tsona erroldatu dira herrian. Horietatik 10 haur etanerabeak dira, eta besteak helduak. Jatorriari dago-kionez, Euskal Herriko beste herrietakoak eta erru-maniarrak, hondurastarrak, portugaldarrak, arge-iarrak, marrokiarrak, pakistandarrak eta nigeriarrakditugu (azken bi urte hauetakoak bakarrik ikusita).Herri koloretsua dugu, beraz.

Ongizate Lantaldekook Itsasondora etorri berridiren guztiei ongietorria emateko zerbait egitea pen -tsatu genuen, eta horretarako, baliabide gida batprestatu dugu. Baliabide gida honek herrian daudenzerbitzu, elkarte eta ohitura nahiz festak bildu nahiizan ditu. Horregatik, bertan udaleko zerbitzuen ingu-ruko informazioa, udaleko ordezkari zein herritarrenantolatzeko modua, herriko elkarteak, herriko festaketa ohiturak jaso dira. Liburuxka txiki bat argitaratudugu informazio honekin guztiarekin euskara hu -tsean, euskaraz eta gaztelaniaz eta euskaraz eta in-glesez, momentuz.

Helburua eta egitasmoa bera, ordea, baliabidegida sortzeaz haratago doaz. Herritar etorri berriei on-gietorria emanez, saio informatiboak antolatu nahiditugu urtean zehar. Bertan, informazioa zuzenean es-kaintzeaz gain, etorri berriekin harremanetan jarri eta

herriko sarearen parte izatea nahi dugu. Bide hone-tatik, saio informatiboa antolatzen ari gara hu-rrengo ikasturterako, eta bertan udal langileek,elkarteetako kideek, eskolak eta udal arduradunekparte hartuko dute. Herritarrek ere parte hartzeaoso interesgarria iruditzen zaigu, etorri berriekinzubi lana egin eta herriko festa eta ohituretan partehartzen duten lehen aldietan, behintzat, ondotik la-guntzeko.

Gure asmoa da egitasmo xume honetatik hasi,hutsuneak aztertu, beharrak ikusi eta apurka-apurkabidea egitea, aniztasunean eraikitako herria osatuarte. Denon artean eta elkarrengandik ikasiz komu-nitatea sortu nahiko genuke, eta horretarako ezin-bestekoa da denok parte hartzea!n

Page 14: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

( 14 ) tipi-tapa

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Tipi Tapa ekimenak jarraitzen du

L erro hauen bidez, Tipi Tapaekimenak abuztuan “atse-den” hartuko badu ere, iraile-

tik aurrera berriz martxan jarraitukoduela gogorarazi nahi dizuegu. As-tearte arratsaldetan plazan elkartueta ibilaldi motz zein luzeak egitekoaukera izango duzu lagunartean,bakoitzak bere neurriko ibilbidea,noski.

Aurten, Tipi Tapa ekimenaren ba-rruan zenbait ekintza antolatu di-tugu, hala nola gimnasia ikastaroa,elikadurak gaixotasunekin duen lo-tura azaltzen digun hitzaldia, alzhei-merraren inguruko hitzaldia, me -moria tailerrak…

Irailetik aurrera ekintza gehiagoantolatzeko asmoz gabiltzala aurre-ratu nahi dizuegu eta baita astear-teko paseoetan parte hartzeragonbidatu ere, paseoan eta lagu-nartean ibili ondoren, aldarte ho-bean eta gauza gehiago egitekogogoz sentituko baitzara. Ahaleginhandirik egin gabe, eta zure herrianpaseoan ibiliz, OSASUNARI me-sede handia egin diezaiokezu.

Memoria lantzeko tailerra

Page 15: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

( 15 )

Hitzaldia: Alzheimer gaixotasuna ezagutu dezagunAFAGI Gipuzkoako Alzheimer gai-xoen senitartekoen elkarteko kideekalzheimerrari buruzko hi tzaldia es-kaini ziguten maiatzaren 10ean,18:30ean, udaletxeko kultur gunean.Gaixotasuna bera eta gaixotasunadutenekin batera bizi tzeak zaintzaile-engan sortzen dituen arazoez hitzegin zigun Naroa Diazek, AFAGIko gi-zarte langileak.

Beste gaixotasun neurodegenera-tibo batzuetan bezala, alzheimerrakgarunari eragindako kaltea atzerae-zina denez, sintoma arin batzukagertu bezain laster prozesuaren bi-lakaera geratzea edo geroratzea li -tzateke onena.

Horiek guztiak eta beste zenbaitkonturen bueltan hitz egiteko aukeraizan genuen gerturatu ginenok.

Hitzaldi hau ere Tipi Tapa ekime-naren barruan antolatutako ekintzabat izan zen, Ongizate batzordetik bi-deratua.

Memoria tailerrakMaiatzaren 24an eta 31n eta ekai-naren 7an memoria lantzeko tailerpraktikoak egin genituen Bizi Nahijubilatuen elkartean, tipi tapa pa-seoaren ondoren, 18:00etan hasieta 19:30ak arte.

Bertan elkartu ginenok oroimenalantzeko aukera izan genuen moduerraz eta praktikoan. Lehen bisaioak AFAGIko kide Naroa Diaz gi-zarte langileak gidatu zituen, etaazkena Ongizate batzordeko bolon-dresak. Bertan, hainbat ariketa etaaholku eman ziren memoria landueta nola praktikatu ikasteko, oroi-mena ezagutu, hobetu eta sendo -tzeko helburuarekin.

Urritik aurrera, memoria tailergehiago antolatuko direla jakinarazinahi dizuegu; beraz, adi deialdieieta animatu!n

Elikadura eta osasunaApirilaren 26an, Itsasondoko TipiTapa ekimenaren barruan, Ongizatebatzordeak antolatutako GAIXOTA-SUN EGOERAN, OSASUNA BE-RRESKURATZEA, NORK BERE BA-LIABIDEEKIN hitzaldia izan genuenItsasondoko kulturgunean. Hitzal-dia Garbiñe Etxaniz elikaduran adi-tuaren eskutik izan genuen, etahemendik eskerrak eman nahi diz-kiogu eskaini zigun hitzaldiagatik.Bikaina benetan! Baita interesaizan eta gerturatu zineten herrita-rroi ere; eskerrik asko!

Hitzaldia Tipi Tapa ekimenarenbarruan antolatutako ekintza batizan zen, Ongizate batzordetik bide-ratua.

Alzheimer inguruko hitzaldia Memoria lantzeko tailerra

Garbiñe Etxaniz, elikadurataz hizketan

Page 16: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

( 16 ) jubilatuak

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Jubilatuak, txangoz-txango

BingoaEkainaren 30ean, azkeneko ostiralaizanda, Bingoa egin zuten Bizi Nahielkartean. Oraingo honetan, 10 batlagun elkartu ziren, eta giro ede-rrean pasatu zuten arratsaldea. El-kartetik gogorarazi nahi dugu,irailean herriko jaiak direla, etabingo herrikoia egingo dela 15ean(osteguna), herriko jaietarako giro -tzeko; beraz, denok zaudete gonbi-datuta!

Alegiara txangoaUztailaren 7an, Alegiara egin zutentxangoa Bizi Nahi elkarteko kideek.Goizeko 11:00etan trena hartu etaTolosaraino joan ziren. Bertatik,ttipi-ttapa, Alegiako sarreran da-goen tabernara iritsi ziren eta ha-maiketakoa egiteko geldialditxoaegin zuten. Ondoren, indarberrituta,berriro bideari ekin zioten, eta Ale-gia herriraino joan ziren. Bertanbazkaldu eta arratsalde parteanItsasondora itzuli ziren, batzukoinez eta besteak trenez.

Hurrengo txangoa uztail bukae-rarako antolatuko dutela aurreratudigute; oraingo honetan Larraitzerajoango dira. Sasoiko ditugu,gero!n

Pasaiara irteeraEkainaren 14an, jubilatuek Pasaiaraegin zuten txangoa. 24 bat lagun el-kartu eta trenean Errenteriarainojoan ziren. Bertatik, tipi-tapa, Pa-saiara iritsi ziren. Santo Kristo ba-silika bisitatu zuten, eta bueltatxobat eman ondoren, bertako jubila-tuenean bapo bazkaldu zuten.Arratsaldean eguraldiak okerreraegin bazuen ere, egun ederra iga-rota itzuli ziren etxera Bizi Nahi el-karteko jubilatuak.

Page 17: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

dolua ( 17 )

Nola hitz egin dezakeguhaurrekin heriotzaz?

Adibidez , 0-2 urte bitartean, oso txikiak dira, eta osobaliabide gutxi dituzte aurre egiteko galerari, batik-batama hil bada. Egonkortasuna eta ahal den lasaitasun ge-hien eskaini behar zaio.

2-6 urte bitartean, heriotzaren hitza erabiltzen du,baina ez du oraindik erabat ulertzen.

Uste dute hiltzen den pertsona bueltatu egin daiteke-ela; haurrarentzat, heriotza bidaia bat edo amets bat be-zalakoa da.

Errudun sentitu daiteke aurretik hildakoarekiko izan-dako sentimentu eta ekintzengatik.

Une horretan adierazi behar zaio pertsona horren gor-putzak dagoeneko ez duela funtzionatzen, ez duela go-serik, ez hotzik, ez berorik… hilda dagoela.

Eta hil den pertsona hori oso, oso, oso gaixorik zego-ela esateak laguntzen die.

6-10 urte bitartean, heriotza munstro bat edo pertsonabat bezala sinbolizatzen du, eta ulertzen hasten da he-riotza betirako dela.

Bere jokuetan agertuko da, hiltzen dela eta besteakere hilko dituela…

Garai honetan, argi eta garbi hitzegin behar zaio he-riotzaren inguruan.

NERABEEK heriotzarekiko urduritasuna adieraztendute, eta hilezkorrak direla uste dute.

Gertukoren bat hiltzen bada, batzuetan berarekin jo-ateko desioa agertzen zaie.

18 urterekin, hildakoaren espiritua edo aura sentitzendute.

Noiz eta nola adierazi haur bati gertuko baten he-riotza? Lehenbailehen. Gertutasunarekin, garbi eta goxohitz eginez eta esanez ez dugula berriro ikusiko.

Honako esaldiek laguntzen dute:“Zurekin gaude eta maiteko zaitugu”“Beti egongo da gure bihotz eta oroitzapenetan”Honako hauek, berriz, nahasmenera eraman dezakete:“Ez negarrik egin, ez triste egon…”Hiletara joan nahi badu, adierazi lehenbizi zer gerta-

tuko den bertan, eta gogorik ez badu joateko, ulertu etabere erabakia errespetatu.

Haurrari erakutsi behar zaio galerak bizitzaren partebat direla, eta naturaltasunez bizi behar ditugula.

Dolua ez da gaixotasun bat, baina gaixotasun bihurdaiteke gaizki eramaten bada.

Dolua zerbait naturala da, ebakiondo bat utziko di-guna, baina sendatuko dena.

Liburu gomendagarri bat: “El niño ante la muerte”,Monserrat Esquerdarena.

15 lagun egon ginen, eta bukaeran, aukera egon zengalderak egin eta esperientziak kontatzeko.

Orokorrean, jendea oso pozik eta interesatua aterazen gaiarekin; beraz, jarraipena izatea espero dugu.n

A urreko maiatzaren 16an, “Bidegi” elkartetik MilaRodrigez erizain ohia etorri zen, heriotzaren etadoluaren inguruko hitzaldia ematera.

Helburu nagusia da heriotzaren eta doluaren gaiakkanporatzea, gure ikarei aurre egitea eta gure seme-ala-ben galderei erantzun bat emateko gai izatea.

Haurrak bizitzarako hezten baditugu, heriotzarako ereegin beharko genukelako.

Lehen naturaltasun handiagoz bizitzen zen heriotza,hildakoak etxea geratzen ziren denbora batez eta fami-liako kideek agurtzeko aukera zuten, baita bere gaixota-suna eta itzaltze prozesua bizitzeko ere.

Gaur egun, ospitaletan edo tanatorioetan bizitzendugu prozesu hori, haurrengandik urrun.

Maite dugun pertsona baten galera, tristuraz, ika-raz… bizitzen dugu, eta hori nahi gabe gure haurreiTRANSMITITZEN diegu, eta hortaz KONSZIENTE izanbehar dugu.

Haurrek guk uste duguna baino lehenago pentsatzendute heriotzarengan, eta horren inguruko galderekinetortzen direnean ezin ditugu bakarrik utzi, zeren beraienfantasiak beti dira errealitatea baino askoz bortitzagoak.

Garrantsitsua litzateke baita ere, heriotzaz hitz egiteainongo galerarik bizitzen ez gaudenean; gertaera horieman baino lehen aurreratzea. Horrela, jakin dezakeguhaurrak ze aurreiritzi dituen heriotzaren gaiari buruz.

KONSZIENTE izan behar dugu, haurrak, jaiotzen de-netik, dolu ezberdinak bizitzen dituela, eta naturalak dira:beste neba-arreba baten jaiotza, DESTETEA…

Heriotzaren gaiak lagundu beharko liguke benetan ba-loratzen bizitzak eskaintzen dizkigun opari guztiak.

Dolu ezberdinen aurrean haurrei erantzun bat emanbehar diegula adierazi zigun, eta erantzun hori baldint-zatua dagoela haurraren adinaren arabera; heriotzarenkontzeptua oso ezberdin bizitzen delako momentu ezber-dinetan.

Page 18: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

30. Ibilbidea

Olaberriko hirigune inguratuz

( 18 ) ibilaldia

O laberriko plazatik iparralderantz hasikodugu ibilbidea, hilerrirantz. Puntu hone-tan, hilerria igaro eta segituan, ezkerre-

tara egingo dugu aurrera, mendi hegaleanbarrena bazkalekuak eta basoak zeharkatuz, Aiz-pea eta Etxezaga baserrien ondotik igarotzeko.

Matsalde, Balda, Iriarte eta Arazola baserrieningurumarietan gaude orain. Bertako lurraren ka-litate ezin hobeak nekazaritza eta abeltzaintza-rako oso aproposa bihurtzen du zonalde hau.Aldasoro baserriraino eramango gaitu.

Duela gutxi berritu duten Aldasoro baserria-ren alboan gaude. Baserritik 50 metro ekialderaSantikutz ermita ikus daiteke.

Leku honetatik eskubitara jarraituz gero, Do-nejakue bideak Aranguren baserrira eramangogaitu.

Aranguren baserriaren alboan gaude, Olabe-rriko hainbat landabideren elkargunean.

Hemen, ezkerretara hartuko dugu, eta ibilbidexamurragoa egin nahi badugu, ekialderantzegingo dugu, Lazkaoraino heltzen den Sustraitzubidearen ur ertza jarraituz

Otsoategi baserriaren ondoan gaude. XVI.mendeko eraikuntza da hau. Hego-ekialdekoetxaurrean, udalerri osoan dagoen armarri ba-karra ageri da, izena ematen dion Otsoa familia-rena, hain zuzen.

Leku honetatik, Olaberria eta Lazkao batzendituen errepidea zeharkatuko dugu, gero ezke-rretarantz joan eta hirigunera igotzen hasteko.n

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Iraupena:Olaberria - Olaberria:

Ordu eta 45´

Page 19: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

b01Olaberriko enparantza

Hilerria

IdiazabalEtxezaga berriAranguren

07 08

Telleri09

10

Albadiako iturria

Otsoategi

Amoskategi

02

03 Aizpea arditegia

04 0506

( 19 )

Page 20: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

G u ez gara GURAS.O.S, bainabai gara gurasoak. Kezka-tuta dauden gurasoak, gai-

nera. Perimetrotik kanpo gaude,baina norbait bizi daiteke 15 kilome-trotara; gure lehengusuak, osaba-izebak, lagunak edota seme-alabak.Arrisku bizian bizi direla jakinda, guez, gu ez gara lasai bizi, eta horre-gatik argi eta ozen esan nahi dugu:EZ HAN ETA EZ INON.

Eta horren argi esan nahi dugu,gizartean eztabaida ematen ari de-lako, eta oso iritzi kontrajarriak ikus-

ten ditugulako. Adituek, medikueketa herritarrek oso argumentu des-berdinak jartzen dituzte mahai gai-nean, batzuek alde, beste batzuekkontra. Batzuek esaten dute ez delaekonomikoki emankorra, besteekzerbait egin beharko dugula askoberziklatuta ere gelditzen den zabo-rrarekin (errefusarekin). Beste ba -tzuek esaten dute oso kaltegarriadela osasunarentzat, eta beste ba -tzuk ez dela hainbesterako, ko txeeksortutakoarekin konparatuz gero.

Guk esaten duguna da ondo da-

goela hau guztia eztabaidatzea,baina gure osasuna, eta berezikigure umeen osasuna argudio guz-tien gainetik dagoela. Horregatik, bigaldera ditugu, oso zehatzak etaerantzuna behar dutenak:

1. Kaltegarria den edo ez ziurta -tzen ez den bitartean, nork ja-rriko luke errauskailu bat bereherrian?

2. Arazo hau ere ez al genuke itxibeharko adostasunez eta kon -tsentsuz? Galdetuko al dieteperimetro barruan dauden he-rritar guztiei?

Erantzunik ez dagoen bitartean,guk kezkatuta jarraituko dugu, etaondorioz, errauskailuaren kontra la-nean, perimetro barruan daudenguztiei elkartasuna adieraziz.n

Itsasondoko GuraS.O.Sen lanaren aldeko

akanpadako kideak

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

( 20 ) errauskailua

Ez han ez inon

U ztailaren 2an Koro Zabaletak eta Marta Ba-randiaranek eman zuten hitzaldian argi geratuzen; ikerketa ugarik ondorioztatu dute

errauste planta baten inguruan bizitzeak minbizi ka-suak areagotu ditzake.

Koro eta Marta OEITko (Osasuna eta ErraustegiaIkerketa Taldea) kide dira, eta talde hau ikerketa zien-tifiko batzuek errausketari buruz dioten datuak plaza-ratzen ari da. Beraien nahia ez da liskarra sortzea,baina bai herritarrei azaltzea aztertutako ikerketa ez-

bedinek nabarmentzen dituzten datuak, azpimarratuzez dutela gatazkarako interesik.

Datu esanguratsuenen artean honako hauek nabar-mendu nahi genituzke:

Eta abar luze bat…Datu hauek ikusita, zalantzarik geratzen al zaizu?

BURUA DUENAK EZ DU ERRAUSTEGIRIK NAHIBERE HERRIAN, ETA BIHOTZA DUENAK EZ DU BESTEINOREN HERRIAN NAHI.n

Erraustegiak minbizia areagotzen du

Minbizi mota: Heriotzaren ordez:Emakumeengan urdailekoa 100 / 138Emakumeengan tiroidekoa 100 / 205Emakumeengan hezurretakoa 100 / 289Gizonezkoengan hezurretakoa 100 / 1.240Obulategikoa 100 / 195Emakumeengan garunekoa 100 / 205Gizonezkoengan besikulakoa 100 /143Gizonezkoengan biriketakoa 100 / 119Gizonezkoengan pleurakoa 100 / 198

Page 21: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

agenda 21 ( 21 )

Lan taldeenegindakoak eta egitekoak

Ongizatea

Egindakoak• Ttipi Ttapa programa indartzeko

ekintzak antolatu dira urtarrila-maiatza bitartean.

GIMNASIA IKASTAROAHITZALDIAK (Elikadura,Alzheimerra)MEMORIA TAILERRATTIPI TTAPA HERRIKOIA(gaztelekutik)

• Gutunak bidali dira etxeetara,adineko jende gehiagoanimatuz, Tipi tapa ekintzetara,eta printzipioz eragina izan dudeialdiak.

• Irailetik aurrera ekintza gehiagoantolatzeko ardura hartu dubatzordeak.

• Dokumental-pelikula zikloaantolatu da, eta aurten hileanbehin ematea adostu da.Uztaileko saioa kanpoan izanda.

• Desfibriladorea erabiltzenikasteko beste saio bat antolatuda.

• Berdintasun alorrean zenbaitekintza antolatu eta aurreraeraman dira:

MARTXOAK 8MATXISMO TAILERRAK

• Harrera plana garatu eta lehenharrera bilera egin da (ekainak21), 2015-2016. urteetan herrirabizitzera etorri direnekin.

• DENBOARREN BANKUA. Bidimensiotan lan egiteko tresnaaurkeztu da:1. KOLEKTIBOEN ARTEKO SAREA,

herriko talde eragile guztientopaketa gunea litzateke(batzordeak, elkarteak...) etaherritar denek parte hartu ahalizango lukete kolektiboenizenean. Sare honen bidez,elkarren berri eman, elkarezagutu eta auzolana bultzatukolitzateke. Taldeen artekokohesioa eta herri mailakofilosofia globala bultzatukolukete interesak, beharrak etaikuspuntuak elkarbanatuz.

2. BANAKAKOEN ARTEKO SAREA(mikro) modu xume bateanhasteko ideia jarri da mahaigainean eta pauso ezberdinakaurreikusi dira:

• SENSIBILIZAZIOA | DEIALDIINFORMATIBOA | DEIALDIAINTERESA DUTENEI |ANTOLAKETARAKO ERABAKIAK:TOKIA AUKERATU, MODUA...:

• Siriar errefuxiatuei laguntzekomateriala bildu (uztailak 1) dugu,ITSASONDO-SIRIA ekimenarenbarruan.

• Errauskailuaren inguruko artikuluaidatzi du O.E.I.T taldeaaldizkarirako, eta hitzaldiaemateko eguna zehaztu da.

• Itsasondo 2.0. aldizkarian atal berribaten ardura hartu du batzordeak.Kanpotik bizitzera etorri direneielkarrizketak egingo dizkiegu.

Egitekoak• Tipi Taparekin jarraitzeko

ekintzak antolatzen jarraitu.Diru laguntzak eskatu.

• Dokumental - film zikloaribuelta bat eman eta berrizjendearen interesa nola piztuaztertu.

• Desfibriladorea erabiltzenikasteko ikastaroekin jarraitu.Gutxienez urtean bi ikastaroantolatu.

• Urrian Harrera Planaren 2. billera egin.

• Denboraren Bankua moduxume batean martxan jarri.

• 2017ko aurrekontuak landu.

Page 22: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

( 22 ) agenda 21

Egindakoak• Beko kaleko proiektua

eztabaidatu eta bultzatu da.Aldundiko errepideetakoarduradunekin elkartu gara etaBeko Kalen norantza bakarrajartzeko beharko litzatekeenirteera non eta nola eginkontrastatu dugu.

• Beko kanpako topografikoa eginda, eta hurrengo pausoa PlanPartziala egitea izango litzateke.

• Agenda 21aren kudeaketarakoprograma informatikoa martxanjartzeko lanetan hasi gara.Bertan zehaztutako ekimen askoaurrera eraman badira ere, bestebatzuk bidean ahazteko arriskuadagoela ikusi da eta sistemainformatiko honek jarraipenerrazagoa egiten lagunduko digu.

• Itsasondo.eus webguneaningurumena ataleko infomazioaosatzen dabil Aranzadi.

• Organikoen kudeaketa integralaherrian bertan egiteko aukeraaztetzen dihardugu, etaproposamenak lantzeko taldetxobat osatu da.

• ENERGIA AZTERTZEKOEKINTZAK: Itsasondoko hainbateraikin publikotako energiakontsumoa aztertu da: eskola,gaztelekua, jubilatuen lokala etaosasun etxea. Energia aurreztekoegin daitezkeen lanak martxanjarri dira.

• Frontoiarentzat irisgarritasunalternatibak aztertu etaeztabaidatu dira.

• Urkiko aterpetxeak herrian egiten

diren txango eta ibilbideekinharreman zuzena izan dezakeelauste da, eta ahal den neurrianproiektu hau bultzatzeaproposatu da.

• Herriko plazan bizikleta etabestelako gauzentzako gordailupublikoa instalatzeko aukeraaztertu da.

• Zubingo zabortegiarentzakoirtenbide bat bultzatzen saiatugara, jakinda ez dela udalarenardura.

• Eskola berritzeko proiektuezberdinak aztertu ditugu.Jaurlaritzako HezkuntzaSailarekin harremanetan gaudekontu hau bideratzeko.

• Herriko plazako elementuakhobeto antolatu nahi ditugu.Horretarako, bankuenkonfigurazio berri bat bultzatugenuen. Bestalde, ibilgailuenabiadura murriztekoalternatibak aztertzen ari gara,eta udaletxe aurrekoaparkalekuaren eta autobusgeltokiaren konfigurazioa nolahobetu eztabaidatu da.

• Herriko ur depositotik ateratzenden tuberia nagusia berritzeabultzatu da. Alternatibaezberdinak eztabaidatu dira etaespero dugu aurten burutzea.

Egitekoak• Landa eremuan egin diren

aurrerapen, azterketa etainbertsioen ingurukoinformazioa jaso.

• 2017ko aurrekontuak landu.• Gune arriskutsuak konpondu

(eskola ingurua, eskailerak,trenbidea).

• Oinezkoentzat irisgarritasunalandu herriko zenbaitpuntutan.

Lurraldeantolamendua

Page 23: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

agenda 21 ( 23 )

Herri bizitza

Egindakoak• HEZKUNTZA

(otsaileko bileran) ESKOLAKO PARKEA: Parkeaberritzeko proiektu zein lanakhasita daude. Gai honetatikjolas garaiaren ingurukohausnarketa egiteko nahiaatera da.BATZARRA: Iazko urtarrilaren14an partaidetza handikobatzarra egin zen, eta bertanekarpen asko egin ziren aurrerabegira jorratu beharreko gaieneta beharren inguruan. Berrizere lan ildo horri eutsi etaprozesu parte-hartzaile batenbitartez, ahalik eta eragilegehienen partaidetzarekin,zerrenda horretakoproposamenak lehenetsi eta aurtengo eta hurrengoikasturterako plangintza egiteapentsatu da.

• BIZI NAHI ELKARTEA (martxoko bileran)BAZKIDE GEHIAGO EGIN:aldizkarian atera denartikuluaren eta etxeetarabidalitako gutunaren bidez sei bazkide gehiago lortu dira.ELKARTEA NOLA INDARTU:pixkanaka-pixkanaka ekintzakgoraka doaz, geroz eta ekintzagehiago antolatzen dira. Halaere, oraindik parte-hartzeaindartu behar dela pentsatzen da.

• TTIPI TTAPA: Ongizatebatzordean ari dira gaia lantzen.Irailetik aurrera ekintza gehiagoizango dira. Hala ere, ez daahaztu behar astearterokopaseoak jarraitzen duela.

• GURE ESKU DAGO (apirileko bileran)Ekainaren 5eko galdeketa dela eta, herrian mugimenduasortzeko eta zenbait ekintza,bilera… aurrera eramatekoGure Esku Dago lan taldea sortu da.

• HERRIKO JAIAK (maiatzeko bileran)Festa batzordean behin etaberriz ateratako gai“korapilatsuak” landu dira:1. Parte-hartzea: animatu

jendea parte hartzera, ez soilik ekintzetan, baitaantolaketan ere.

2. Sariak: garrantzia partehartzeari eman nahi zaio,beraz, sariak parte hartzaileguztientzat izan beharkolirateke, ez soilikirabazlearentzat.Filosofia hau haurrekin(playback…) zein helduekin(paella lehiaketa) erabilibeharko litzateke.

3. Barrakak: prezioareninguruan eztabaida, garestiakzirelako. Honen inguruan eazerbait egin daitekeen.Musika euskalduna jartzekoesan eta ekintzarik solapatuez daitezen saiatu.

4. Musika: musika euskaldunasustatu orokorrean: txosnak,playback-a, barrakak...

• EUSKARA bultzatzeko talde batsortu da. Ez dira sarrielkartzen… Ikasturte hasieranhelburu dexente jarri ziren, eta batzuk pixkanaka bada erebetetzen ari dira, adibidez,murala.

Egitekoak• HERRI BIZITZA BATZORDEA

indartzen jarraitu. • Auzolana.• 2017ko aurrekontuak landu.• EUSKARA TALDEA indartu.

Page 24: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

( 24 ) informatika

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

D agoeneko zuntz optikoairitsi da gure herrira. Atzeangeratu da herrian zegon

ADSL zahar hura, fitxategiak des-kargatzeko eta bideoak ikustekoarazo handiak ematen zizkiguna.

Agian, ni neu nahiko exijenteaizango naiz Interneteko zerbitzue-tan. Izan daiteke herriko jendeakhainbeste garrantzi ez ematea,edota konformista izatea Interne-teko gaiei buruz. Baina, egia dalehen geneukan zerbitzua guztiz za-hartuta zegoela.

Duela asko, aldizkari honetan,zuntz optikoaren abantailei buruzidatzi nuen. Beraz, izan daiteke ar-tikulu horretan idatzi nituen gai ba -tzuk errepikatzea hemen.

Gutako askok dauzkagu ordena-gailua (mahai gainekoa edo “sobre-mesa” deitzen dioguna), portatilaeta mugikorra etxeko Internetari lo-tuta. Seguruena, etxean gertatuzaizue, norbait zerbait deskargatzenhastea, edota bideoak eta argaz-kiak bidaltzen hastea; eta neba-arreba nahiz guraso edoseme-alabari momentu horretanzegoen bideoa, jokoa edo Interne-teko elkarrizketa nahigabe mozteaedo motelduarazi izana.

Hori da, gehienbat, gaur egungokomunikabide programetan iraultzagaratu da interneteko sarearen era-ginez. Baina, Interneteko iraultzahori ez da toki guztietan berdineman. Hala nola, herri txikietanatzean geratzen dira zaharkitutadauden Interneteko sare bakarrare-kin konektatu ahal izateko. Baina,nola sare horiek ez diren garatu ko-munikabide programek eskatzenduten punturaino, arazoak sortzendira, adibidez, sareko mozketak,abiadura moteleko konexioak e.a.

Bada, arazo hauek atzean gelditudira (edo hala dirudi oraingoz); da-goeneko, Movistarrek sartu du bereFTTH herrian. Zer da FTTH? Fiber tothe House esan nahi du, hau da,zuntz optikoa etxeraino. Hau azpi-marratu nahi dut, konpania askokzuntza saltzen baitute, baina ezetxeraino, baizik eta portaleraino.Gero, portaletik etxe barrurainobeste konexio mota bat da.Oraintxe bertan herrian daukagunada benetako zuntz optikoa gureetxeraino. Ia-ia kontratatutakoabiaduraren %100a iristen zaigu.

Herri txikia da Itsasondo, bainabazen garaia zuntza iristeko. Ni ereharrituta gelditu nintzen instalazioa

bukatu eta frogak egin nituenean.Nire kasuan 300MB hartu ditut, eta300MB baino gehiago iristen zaiz-kit. Baina, Movistarrek eskaintzenduen 30MB ere oso ondo doa.

Badirudi deskonexio eta satura-zio horiek gutxitu egin direla, etaorain norbaitek deskargatu dezakezerbait eta besteak youtubeko bide-oak ikus ditzake inongo arazorikgabe.

Esan beharra dago baita ere te-lebistaren kasuan, Zuntz optikoarenbitartez telebista ikusteko aukerabadagoela, alternatiba bat delarik.Ekaitz egunetan edo haize handiaegiten duen egunetan, TDTko kateasko ez dira ikusten. Zuntz optiko-aren telebistan, berriz, ez da horigertatzen, Internetetik emititzenariko balitz bezala baita.

Galera bakarra Movistarreko te-lebistan (dagoeneko Itsasondon ba-karrik dugu Movistar), esaten daInterneteko konexioan 6mb gutxigorabehera jaten duela. Hala ere,nahikoa da Interneten inongo ara-zorik gabe ibiltzeko. Salbuespenbakarra da Emule, Ares, Torrent…programa hauek jartzen baditugu.Jendeak dio deskargatzeko pro-grama hauek eragiten dutela Mo-vistarreko telebista moteltzeaedota pixelatua ikustea.

Hilabete gutxi batzuk bakarrikdaramatzagu zuntz optikoarekin. Eadenborak zer dakarkigun gerora,eta ea zein den Interneteko hu-rrengo iraultza. Datorrena dato-rrela, espero dugu etorkizuneanetor daitezkeen berrikuntzak iku-sita, gure herria prest egotea ahalden azkarren.n

Iritsi da zuntz optikoa!XXI. mendeko konexio digitala iritsi da azkenik

gure herrira: internet azkarra eta kablezko telebista.

Page 25: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

gure esku dago ( 25 )

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

H erriari galdetzea. Zer gauzanormalagorik, sanoagorik.Bi gauza behar dira galde-

keta bat egiteko: batetik, egitekogogoa; bestetik, egiteko gaitasuna.Ekainaren 5eko galdeketari begira,hainbat hilabete pasa ditugu buru-belarri lanean, eta iritsi zen azke-nean eguna. Parte-hartzea genuenhelburu eta Itsasondon %36,62koaizan zen; Goierrin, berriz, guztira15.724 goierritarrek eman zutenbotoa, %27,08ko parte-hartzeare-kin: horietatik, %95,7k egin zuteneuskal estatu burujabe bateko he-rritar izatearen alde, eta %3,8kkontra; boto zuriak %0,6 izan ziren,eta baliogabeak, %0,4. Emaitzakemaitza, irakurketak irakurketa,gure asmoa bete dugu: herritarrenhitzari eta erabakitzeari normalta-suna ematen hastea. Egun ederraizan zen, beraz!

Dakizuen bezala, galdeketa gau-zatzeko egin beharreko prozesualuzea izan da, eta hainbat fase izanditu: sinadurak biltzea, galderaadostea eta erabakitzea. Bide ho-netan, eta galdeketaren eguneanbertan, laguntzaile leial eta ezin-besteko izan zaituztegu. Hainbatzereginetan aritu zarete: etxezetxeko banaketak, mahaikide, se-gurtasun zein jarraipen lanak egi-ten... Bihotzez eskertzen dizueguegindako ahalegina, herritarronsarea behar-beharrezkoa baituguelkarrekin pausoak ematen eta hel-buruak betetzen jarraitzeko.

Kontuan izan hau ez dela bukatu!Hasi egin gara erabakitzen eta lanhandia dugu oraindik aurretik. Au-rrerantzean ere bidelagun izangozaituztegula espero dugu, elkarre-kin lortuko baitugu erabakiak har -tzen dituen herri zoriontsua!n

“Nahi duzu euskal estatu burujabe bateko herritarra izan?”

Page 26: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

hemerotekahemerotekahemeroteka

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

( 26 )

Maiatzaren 14an, Biodantza saioa eduki genuenItsasondon.

Urkipe Eskolako aterpean ederki pasatu genuen,gure bizitzaren mugimendu eta potentziala ezagutuzeta eskertuz.

Emozioei lekua eginez, mugimenduak sortuz, haizefreskoa, gozotasuna eta kidetasuna sentitzeko au-kera izanik. Norberak bere gorputza askatu, eta irri-barreak eta alaitasuna konpartitu genituen ekimenhonen bitartez.

Haur eta helduen saio honetan afektibitatea landugenuen, eta guztion arteko lotura aberastu.

Biodantzaren bitartez, uneoro zerbait berria sor -tzen da.

Goiz bateko saioa izan genuen Ainhoa Iturbereneskutik. Gogotsu irten ginen bertatik; eta, zergatik ezgehiagotan izan aukera eder hau?n

Biodantza

Maiatzaren 23an, 10 bat lagun elkartu ginen Kul-turgunean, Nerea Mendizabalen “Eguneroko

gatazkak nola saihestu” hitzaldia entzuteko.Heldu eta haurren eguneroko erlazioan sortzen

diren gatazkak gutxitzeko eta harremanak ez oker -tzeko erabili daitezkeen estrategiei buruz jardun ge-nuen. Loa, elikadura, eskolara ez joan nahi izatea,amarengandik ezin banandu, telebista, 100.000 aldizesan behar kasu egiteko... Zer egin behar genukegatazka egon ez dadin? Jokaera desegokiaren au-rrean, zer? Haurrak nola ikasiko du? Zer daukaguikasteko eta aldatzeko? Nola jarri mugak mehatxu,zigor eta xantaiarik gabe? Nola jaso haurraren amo-rrua? Guztia haurraren osasun emozionala zainduz.Gure ezintasuna eta amorrua benetako indar eta po-tentzia bilaka dadin erabil dezakegu. Beldur naizhaurraren eskaerei eta erreguei erantzunaz, gehiegibabestuko ote dudan. Nola lagundu bere autono-mian?

Guraso edo hezitzaile bezala, ditugun beldur etakezka hauei guztiei aurre egiteko dituen estrategiakazaldu zituen.

Guraso eta seme-alaben elkar ulertzea. Nola hitzegin gure seme-alabei, entzun diezaguten; nola en -tzun hitz egin dezaten... Horri buruz jarduteko aukeraizan genuen.n

Eguneroko gatazkak nola saihestu

Page 27: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

hemerotekahemerotekahemeroteka( 27 )

E torkizun duin bat ez dugu sekua lortuko memoriagalduz gero. Eta horretaz konsziente izan garelako

eta garelako BETI, BETI gogoratuko ditugu herri honenalde lan egin duten guztiak; nahiz eta arrazoi desber-dinengatik orain gure artean ez egon.

Pikutara musika taldeak abesten zuen bezela,“Rafa, Mikel eta Peru, GOGOAN ZAITUZTEGU…”.Guk 28an abestu genuen (eta beti abestuko dugu);“Txato, Mikel eta Txikia, GOGOAN ZAITUZTEGU…”.

Mila esker hiruroi emandako guztiagatik.n

Errepresaliatuen Eguna

Azken urteetan bezala, Arbel-Aitz elkarteak ga-ragardo azoka antolatu zuen. Aurten, San Juan

inguruko aste bukaeran suertatu zen; beraz, herrianospatzen den San Juan su festa aprobetxatuz irekigenuen azoka. Hori bai, bertan jartzen den sardina-janari oztopo ez egitearren, garagardoa bakarrik es-kaini genuen. Ekainaren 24an eta 25ean, arra-tsaldeko 6etan ireki genituen ateak, eta egun haue-tan bai, saldu genituen afariak. Menua saltxitxak,ukondoa patata purearekin eta postrea zen. Esan be-harra dago Goiagi okindegiak inoiz baino hobeto errezizkigula ukondoak, eta hori dena ondo bustitzeko 10garagardo mota aukeratzeko parada egon zen.

Arbel-Aitz elkartetik esan beharra daukagu, nahizeta eguraldiak ez zigun lagundu, herritar ugarik ba-bestu gintuela beraien parte-hartzearekin, eta biho -tzez eskertzen diegula gerturatu ziren guztiei.

Datorren urtean berriro ikusiko dugu elkar.n

IV. Garagardo azoka

ORDIZIA-SIRIA'16 proiektuarekin bat eginez, uz-tailaren 1ean bildu genuen materiala herriko

plazan. Siriako errefuxiatuei bidaliko zaie. Bilketaarrakastatsua izan zen. Eskerrak eman nahi dizki-zuegu zuen elkartasunagatik.n

Siriar errefuxiatuentzatmaterial bilketa

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Page 28: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

hemerotekahemerotekahemeroteka

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

( 28 )

U ztailak 8an, egualdiak lagun, gaueko hamarretan,goiko kaleko frontoian, "Del Reves" pelikula ikusteko

aukera izan genuen.Aurretik "bokata" jana egiteko deial-dia zegoen eta giro ederrean pasa genuen arratsal-dea.Eskerrak eman lanean aritu zineten guztioi.n

Zinema kalean

Eskolako parkeko zorua berriztatzeko proiektua mar -txan jarri da. Hurrengo ikasturterako, zoru berria

izango da.Proiektuarekin hasteko, lehenik jarrita zegoena kendu

beharra zegoen. Deialdia egin, eta berriro ere erantzunezin hobea izan genuen haur eta gurasoen aldetik!

Lauretan elkartu, eta ordu pare batean, bertako kolun-pio, txirrista eta gainontzekoak atera, zegoen gomazkolurra altxatu eta kendu, gelditzen zen zorua txukun utzieta traste guztiak gordeta utzi zituzten.n

IV. Familia lana: Eskolako parkea

“Jalgi” lelopean ospatu zan maiatzaren 8an HerriUrratsen 33. edizioa, Senpereko laku inguruan. Aur-

ten bildutako dirua Baionan lanbide heziketa euskarazeskaini ahal izateko ikastegi berria eraikitzeko izango da.

Itsasondotik , 23.urtez jarraian, abiatu zen bertara goi-zean goiz autobusa. Iritsi orduko, hamaiketakoa egin etalakuari bira emanez jai giroaz gozatzeko aukera izanzen.n

Baionan ikastegi berria eraikitzeko

Page 29: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

hemerotekahemerotekahemeroteka( 29 )

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Pasa den ekainaren 23an San Juan bezperako egunaospatu genuen Itsasondon. Arratsaldean hasi zen jai

giroa. Plazan elkartu ginen herritarrok, eta afari-me-rienda gozoa prestatu ziguten urtero lez zenbait herrita-rrek: sardinak, txistorra eta hirugiharra dastatzekoaukera izan genuen. Eskerrik asko!

Horren ostean, iluntzean, sua piztu genuen herriko en-parantzan, eta albokaren doinuarekin batera, herriko sor-gin zein artzainak bertara hurbildu ziren, suaren inguruandantza egitera. Giro ederra jarri ziguten Itsasondoko sor-gin eta artzainek!n

San Juan gaua

Apirilaren 30ean, 18:30ean hasi ziren festak.XXXIII. MUS txapelketa jokatu zen. Zortzi bikote

izan ziren bertan, eta azkenean, Lontxo Arzak etaIker Mendizabalek irabazi zuten.

Ondoren, afaria egin zuten elkartean, LAJA etaMIKEL trikitilariek giroturik.

Maiatzaren 1ean (igandea), hamaiketakoarekinhasi zuten eguna. Ordurako, EPELDE eta LUTXURDIOtrikitilariak bertan ziren. Eguerdian bazkaria etaarratsaldean XXXIII. TOKA txapelketa izan zituzten.Irabazleak AITOR GARMENDIA eta LURDES ARAN-BURU izan ziren.

Maiatzaren 3an (asteartea), Gurutze DeunarenEguna 11:00etan hasi zuten, ermitan egin zen me-zarekin. Ondoren, elkartean hamaiketakoa egiterahurbildu zen jende andana, eta goiko mahaiak bete-bete egin ziren. Eguerdi partean, OSTOLAZA etaNARBAIZA trikitilariek girotu zuten plaza.

14:30ean bazkalduta eta arratsalde-iluntzerako in-darrak harturik, erromeria jendetsua egin zen, egunosoan trikitia jotzen jardun zuten OSTOLAZA etaNARBAIZA trikitilariekin.

Azkenik, sari banaketaren ondoren, Urkiko jaienalde zozketatzen den antxumaren zenbakia aterazen. LUIS ARANBURU izan zen zorteko.

Irailaren 10ean, 11n eta 14an, berriz, SANTIKUTZJAIAK. ANIMATU!n

Urkiko 2016ko maiatzeko jaiak

Page 30: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

( natura )

San Juan, San Juan heldu da…

Ekainaren 23an San Juan bezpera ospatzen dugu herri askotan.Mitoek eta ipuinek istorio desberdin asko kontatu dizkigute gaumagiko honi buruz, baina esan beharra dago, San Juan egunaurteko egunik garrantzitsuenetakoa dela sendabelarrak bildueta erabiltzen ditugunontzat. Egun horretantxe biltzean, energiaeta propietate gehiago dituzte.

Landareak batu eta etxean probak egitera animatu nahi zai-tuztet.

Horretarako, gure inguruetan oso ugaria eta ezaguna densendabelar bat nola erabili azalduko dizuet.

San Juan belarra (Hypericum perforatum, garai honetan lo-ratan daukagu): azaleko gaitzentzako egokia. Bereziki zauriak,erredurak, azkureak, e.a. sendatzen lagunduko digu. Zirkula-zioaren bizigarria (masajeetarako), orbaintzailea (zauriak ixteko)eta antiseptikoa da. Sendabelar hau San Juan gauetik aurrerabiltzen da normalean. Ondoezin ugari sendatzen lagun tzekoaproposa. Animoa pizten du eta lasaigarri naturala da (infu-sioetan; ez da komeni denbora luzez hartzea, fotosensibleabaita).

Sendabelarrak hainbat modutan erabil daitezke; hauei prin -tzipio aktiboak ateratzeko ura, olioa edo alkohola erabiltzea daohikoena.

San Juan belarra oso arrunta da gure mendietan, arruntabezain garrantzitsua. Urte sasoi honetan bildu eta lehortu de-zakegu.

NOLA EGIN San Juan olioa• Tapa duen kristalezko ontzi bat belarrez bete. • Oliba olioz estali (lehen presiokoa eta ekologikoa ahal

bada).• Eguzkitan jarri (balkoi edo leiho batean), 30 egun gutxie-

nez.• Noizbehinka tapa kendu, kondentsatzen den ura lurruntzen

uzteko. Tapa jarri berriz, eta olioa nahastu, ontzia astinduz. Olioak kolore gorria hartzen du belarraren ezaugarriak bere-

ganatzean.Azkenik, olioa iragazi beste ontzi batera, eta itzaletan gorde.

Erabiltzeko prest.n

( 30 )

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

( errezeta )

Onddo rissottoa, Idiazabal gazta eta porru germinatuekin

Asier ArbillaArbeletxe jatetxea. LA SEU D'URGELL

www.arbeletxe.com973 361 634

Osagaiak100 gr arroz 60gr onddo 20gr idiazabal gazta Tipula erdiBaratxuri batArdo zuri kopa bat 250ml oilo salda30ml nata likidoaGatza

ElaborazioaTipula, baratxuria eta onddoa frijituz hasiko gara. Prestdagoenean, gatza eta arroza bota eta arrozari kolore do-ratu pixkat hartzen utzi. Ardo zuri kopa gehitu eta ondo-ren oilo salda. Dena ondo nahastu, arrozak bere puntu“al dentea” hartu arte. Gero, nata likidoa eta Idiazabalgazta botako dizkiogu eta dena ondo nahastuko dugu,forma homogeneoa izan arte.n

JATEKO PRONTO!

Maddalen Sarasola

Page 31: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

liburuaren txokoa / euskararen atala ( 31 )

itsasondo2.0 ((( 33.zk )))

Euskaraz bai, umorea ere bai:

Euskararen atala

AriketakPatxiku Txiki etxera sartu da:- Aita, aita… Inor zigortu al daiteke egin ez dituen gauzengatik? - Ez noski! Hori injustizia litzateke. - Eskerrak, aita! Ez baititut andereñok agindutako ariketak egin.

LiburutegiaE-book zerbitzuaUztailaren 1etik aurrera gure liburutegian bi e-bookmailegatzeko aukera dago.

Ezaugarriak• Mailegua 20 egunetarako• 18 urtetik gorakoentzako• Doako zerbitzua

Baldintzak 18 urte beteak izatea eta liburutegiko t x a r-tela izatea

Informazio gehiago: [email protected]

Udan ere irakurri kanpainaItsasondoko udal liburutegiak liburuxka bat osatudu azken liburuekin, herritarrak udaran ere irakur -tzera gonbidatuz.

Bertan, haurrentzat, gaztetxoentzat eta helduen -tzat dauden liburu berrienak azaltzen dira.

Albistea

Xabier Martin da iparra.eus webgunearen sortzailea. Webgunearen hel-burua gure hizkuntza eta kultura zabaltzea da, munduari bizirik gaudelaesateko; eta, era berean, Euskal Herrian bizi garenoi gure hizkuntza era-biltzera animatzea.Xabierrek webgunean hainbat baliabide jaso ditu: euskaraz dauden

aplikazioak, euskaraz ikus daitezkeen film, telesail eta marrazki bizidu-nak, azpitituluak euskaraz jartzeko baliabideak, dokumentalak, arretaeuskaraz eskaintzen duten enpresak, establezimenduak, dendak eta ja-tetxeak, euskarazko irratiak eta abar.

Hori guztia eta gehiago bere webgunean duzu eskura: www.iparra.eus

Euskara txukuna

LEHENGO EGUNEAN gertatuzitzaidan hori.

Atzo Eiderrekin ERE egonnintzen.

Arazo hori 16 urteko gazteenartean GERTATZEN da.

Euskara txukuntzenHona hemen gure egunerokoan euskara erabiltzean egiten ditugunhanka sartzeen zenbait adibide. Saia gaitezen zuzentzen!

Euskara “makarronikoa”

BESTE EGUNEAN gertatuzitzaidan hori.

Atzo Eiderrekin egon nintzenE(RE) BAI.

Arazo hori 16 urteko gazteenartean EMATEN da.

Page 32: itsasondo...laburra ere bidali digute. Ttipi ttapak ere ikasturte oparoa izan du, eta heme - rotekari dagokionez, ekitaldiz beteta dator: ikasturte amaierako festa, gara - gardo jaia,

Kult

ur

Agenda

Paper birziklatuan

egina

itsasondoHerriko Aldizkaria ((( 33. zk ))) Uztaila-Urria 2016

2.0

Telefonointeresgarriak

Udaletxea 943 881170

• Gizarte Langilea

• Udal Arkitektoa

• Epaitegia............................................................................

Haurreskola 943 164831

Herri Eskola 943 887704

Arbel-Aitz Elkartea 943 881339

Lurdes Janari Denda 943 885236

Arrastoa Botika 943 882148

Medikuarenean Txanda Hartzeko

943 007635

Kaxintane Taberna 606 756551

Nautiko Taberna / Izaskun Hotela

943 880012

Izaskun Ileapaindegia 943 160285............................................................................

Sasieta 943 161555

Traste Zaharrak 943 161590

Taxi (Ordizia) 943 881486

ABUZTUA14: Andra Mari bezperako bazkaria Bizi Nahi elkartean.15: Andra Mari jaiak.

IRAILA6, 13, 20, 27: Tipi Tapa, ongizate fisikoa naiz mentala hobetzeko

ekintzak.5: Ongizatea batzordea | 19:00tan udaletxeko 2. solairuan.7: Podologo zerbitzua Bizi Nahi elkartean.10-11-14: Urkiko Santikutz jaiak.15: Bingoa Bizi Nahi jubilatu elkartean.16-17-18: Itsasondoko jaiak.19: Lurralde Antolamendua eta Hirigintza batzordea |

19:00tan udaletxeko 2. solairuan.21: Herri Bizitza batzordea | 19:00tan udaletxeko 2. solairuan.23 eta 30: Pintxo-potea.25: Jubilatu eguna | Nautikon bazkaria.26: Dokumental emanaldia | UNO POR CIENTO ESQUIZOFRENIA

19:00 kulturgunean.

URRIA1: ARALAR-en gau magikoa.4, 11, 18, 25: SOINKETA (16:45) udaletxeko 1. solairuan eta ondoren Tipi

Tapa paseoa (17:45) plazan.7-14-21: Pintxo-potea.15: HIP HIP URRI!. Itsasondo-Legorreta ibilaldia.17: Ongizatea batzordea | 19:00tan udaletxeko 2. solairuan.18: Lurralde Antolamendua eta Hirigintza batzordea |

19:00tan udaletxeko 2. Solairuan.19: Herri Bizitza batzordea | 19:00tan udaletxeko 2. solairuan.24: Liburutegiaren nazioarteko eguna.25: Harrera eguna | Azken urtean herrira bizitzera etorri direnei harrera

egingo zaie, 18:00tan plazan.25: Memoria tailerra | 18:00 Bizi Nahi jubilatu elkartean.26: Dokumental emanaldia | EGIAREN HAZIA 19:00 kulturgunean.27: Bingoa Bizi Nahi jubilatu elkartean.29: Odol emaileak | 18:30 – 20:00 udaletxean.

AZAROA1, 8, 22, 29: SOINKETA (16:45) udaletxeko 1. solairuan eta ondoren Tipi

Tapa paseoa (17:45) plazan.5: Gatzain jana.14: Lurralde Antolamendua eta Hirigintza batzordea |

19:00tan udaletxeko 2. solairuan15: Ongizatea batzordea | 19:00tan udaletxeko 2. solairuan.15: ERORKETA TAILERRA (16:45) udaletxeko 1. solairuan eta ondoren

Tipi Tapa paseoa (17:45) plazan.16: Herri Bizitza batzordea | 19:00tan udaletxeko 2. solairuan.23: Film-a euskaraz | AMAREN ESKUAK 19:00 kulturgunean.24: Bingoa Bizi Nahi jubilatu elkartean.25: Emakumeen aurkako tratu txarren nazioarteko eguna.26: Antzerkia.29: Memoria tailerra | 18:00 Bizi Nahi jubilatu elkartean.

2017ko egutegirako argazkiakGaia kolore bat jarri eta udaran, itsasondoko txokoeninguruko argazkiak atera beharko dira.

GOGORARAZTEN DIZUEGU

HURRENGO ALEA URRIAN IZANGO

DUZUTELA ETXEAN

!

Ale honetan parte hartu dutenak

honakoak dira:

Ainara UrteagaAitor GarmendiaAmaia SalegiAxier ArbillaAxier BazagaBizi Nahi jubilatu elkarteaDanel EtxeberriaEduardo PellusEnma ArrondoEnma MartinezEskolako haurrakErkuden MendizabalHaurreskolako hezitzaileakIker MendizabalIratxe Ibarra (UEMA)Iturritxiki Guraso ElkarteaJavi DiazMaite LasaMaite RiañoMaddalen SarasolaMaddi AlberdiMikel MendizabalRuth GomezSaioa GarbizuUnai Aldasoro

...................................................................

itsasondo 2.0-k ez du bere gainhartzen aldizkarian adierazitako esaneneta iritzien erantzukizunik....................................................................Herritik kanpo bizi baldin bazara, eta, ko-rreoz edo e-mailez, aldizkaria zure etxeanjaso nahi baduzu, jarri gurekin harrema-netan:

943 88 11 [email protected]

....................................................Lege gordailua: ISSN:SS-297-2010 2171-5572

Oharrak

!