it.nation.ac.thit.nation.ac.th/person/file/481009/แรงงาน... · Web viewFerdinal Lassalle เป นน กส งคมชาวเยอรม น ม ความเห

บทท 1

ความเปนมาและแนวคดของแรงงานสมพนธ

วตถประสงคการสอน

1. เพอใหนกศกษาทราบถงความหมาย หลกการดานแรงงานสมพนธ

2. เพอใหนกศกษาทราบแนวคดทฤษฎดานแรงงานสมพนธ

3. เพอใหนกศกษาทราบถงวตถประสงคของแรงงานสมพนธ

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย

1. ความหมาย

2. แนวคดทฤษฎดานแรงงานสมพนธ

3. ความเปนมาของแรงงานสมพนธ

4. วตถประสงคของแรงงานสมพนธ

สอการสอน

1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)

2. เอกสารการสอน

การวดและการประเมนผล

1. คำาถามทายบท

2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย

3. ตรวจสอบความถกตองของรายงานทไดมอบหมาย

4. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

แรงงานสมพนธ (Labor Relation)

แรงงานสมพนธ เปนเรองทเกยวกบการจดการในองคกรและการควบคมกจกรรมการจางงาน การจดการความสมพนธภายในองคกรระหวางฝายจดการ (หรอนายจาง) กบลกจางครอบคลมทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ทงทเปนกลมกอนและเปนแบบปจเจกบคคล การทำาความเขาใจกบปรากฏการณดานแรงงานสมพนธอนหนงจำาเปนตองทำาความเขาใจกบบรบท และโยงบรบทมาเขากบการวเคราะหปรากฏการณทางสงคมทเกดขน บรบทหรอสภาพแวดลอมทอาจเปนปจจยหรอเงอนไขท

มอทธพลตอปรากฏการณหนงๆ ครอบคลมทงปจจยดานเศรษฐกจ (ตลาด เทคโนโลย การจางงาน ภาวะเศรษฐกจโดยรวม เงนเฟอ ระดบการวางงาน ฯลฯ) การเมอง (นโยบายของพรรคการเมอง นโยบายของรฐบาลกฎหมาย อทธพลจากรฐบาลตางประเทศ อทธพลจากองคกรเหนอชาต ฯลฯ) และสงคม (ชนชน ระดบการศกษา ศาสนา จตวทยา ปรชญาของภาคทเกยวของ ฯลฯ) ปจจยหรอเงอนไขยงรวมถงประสบการณหรอกระบวนการเรยนรจากอดตของภาคทเกยวของ เหตการณในปจจบน และความคาดหวงตออนาคตของภาคทเกยวของดวย

วตถประสงคของการศกษาเรองแรงงานสมพนธ (Labor Relation)

1. เปนการศกษาแนวคดของแรงงานสมพนธ

2. ววฒนาการ ทฤษฎ และแนวคดของแรงงานสมพนธ

3. มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ

4. อนสญญาและขอเสนอแนะตลอดจนแนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ

5. กฎหมายทเกยวของกบแรงงานสมพนธ

6. แรงงานสมพนธ

7. การรวมเจรจาตอรอง

8. ขบวนการระงบขอพพาทแรงงาน ประกอบดวย

9. การไกลเกลยขอพพาทแรงงาน

10. การชขาดขอพพาทแรงงาน

11. การปดงานและการนดหยดงาน

12. การกระทำาอนไมเปนธรรม

13. การดำาเนนคดในศาลแรงงาน

14. การเสรมสรางแรงงานสมพนธทดระหวางนายจางกบลกจาง

แนวคดเรองแรงงานสมพนธ

1. เพอแกไขขอขดแยงระหวางนายจางกบลกจาง

2. เพอรกษาความเปนธรรมในดานสงคมและเศรษฐกจ

3. เพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของการผลต

4. เพอเพมคณภาพชวตของลกจาง

ววฒนาการ ทฤษฎและแนวคดของแรงงานสมพนธ

ในป ค.ศ. 1919 ไดมการจดตง องคกรแรงงานระหวางประเทศ “(International Labor Organization; ILO)” ขนโดยมสำานกงานใหญตงอยทกรงเจนวา ประเทศสวสเซอรแลนด มสมาชกอย 158 ประเทศ แนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ ซงประกอบดวยความหลากหลายของแนวคดและทฤษฎตางๆ กน ซงแรงงานสมพนธจะเกดขนเมอม

การวาจางงานกนและมสภาพนายจางและลกจางเกดขน ทจะเหนไดอยางชดเจนกเปนยคปฏวตอตสาหกรรมในยโรป อยางเชนของ

Adam Smith นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ มความเหนวา ลกจางและนายจางมความตองการทแตกตางกน ทำาใหตางฝายตางรวม“

กลมกนเพอรกษาผลประโยชนของตนเอง ในศตวรรษท ” 18 นายจางไดเรมมการรวมตวกนตงเปนสมาคมกอน โดยมวตถประสงคเพอตองการลดคาจางแรงงานใหตำาลงในทกวถทาง ดงนนในสวนของลกจางกมการรวมตวกนตงเปนสหภาพแรงงานขน โดยมวตถประสงคทจะคมครองในเรองของคาจางแรงงาน ไมเนนในเรองการใชวธการรนแรง Adam Smith กลาววา “การทมการกระทำาอยางกาวราว รนแรง เพอเรยกรองสทธหรอผลประโยชนอยางเกนกวาเหตของลกจางแรงงานนน ผลสดทายคอ ตางฝายตางกไมไดรบผลดนอกจากความเสยหายตอบแทน”

Karl Mark เปนนกกฎหมายชาวเยอรมน เปนผหนงทมความคดเปนปฏปกษกบพวกนายทนไดกลาววา ความเปนธรรมทางสงคมและ“เศรษฐกจจะเกดขนไดอยางแทจรงกตอเมอมการทำาลายลางชนชนนายทน หรอลมเลกลทธทนนยมเทานน ซงเมอชนชนแรงงานเปนชนชนสามญของสงคมเมอใด ความเปนธรรมทางสงคมและเศรษฐกจทแทจรงจงสามารถเกดขนได”

Ferdinal Lassalle เปนนกสงคมชาวเยอรมน มความเหนสอดคลองกบ Karl Mark แตไมเหนดวยกบการทสหภาพแรงงานมงหาผลประโยชนในรปของตวเงนหรอสงของจากสมาชก เพราะเปนการมองผลประโยชนในระยะสน แตมความเหนวา ควรมงเนนทผลประโยชนระยะยาว“มากกวา เชน การทำาลายลางระบบนายทน เปนตน”

George Sorel เปนนกสงคมชาวฝรงเศส เปนผทแนะนำาใหลกจางมการนดหยดงานและกอวนาศกรรมเพอเรยกรองสทธตางๆ

Sidney and Beatrice Webbs เ ป น ผ ท เ ห น ด ว ย ก บ Karl Mark วา “ความขดแยงระหวางชนชนยงคงมอย แตไมเชอวาการตอสระหวางชนชนจะเปนตวกำาจดนายทนใหหมดไปได และขบวนการแรงงานมใชสถาบนทมหนาทเปลยนแปลงสงคม แนวทางการแกไขนนควรสรางใหเกดความเสมอภาคระหวางนายจางและลกจาง” ดงนนจงมผเรยกทฤษฎนวา ทฤษฎความเปนประชาธปไตยทางอตสาหกรรม

ทฤษฎระบบ (System)

ดนลอป (Dunlop) เปนผบกเบกในการนำาทฤษฎระบบมาประยกตใชกบวชาการดานแรงงานสมพนธเปนหนแรก ซงกรอบทางทฤษฎของดนลอปเสนอวาระบบแรงงานสมพนธเปนระบบยอย (Sub-system) ของระบบสงคมซงเปนระบบทใหญกวา หรอเปนระบบสงคมสวนทงหมด ดงนนสงคมใหญจงอาจถกพจารณาไดวาเปนอทธพลภายนอก และหรอเปนขอจำากดตอระบบแรงงานสมพนธ แมวาจะไมทงหมดกตาม ฉะนนระบบแรงงานสมพนธจงมสถานะเหมอนกบระบบเศรษฐกจและระบบการเมองทเหลอมกนอย

ในทกขณะของการพฒนาระบบแรงงานสมพนธจะตองพจารณาวาระบบแรงงานสมพนธประกอบดวยตวแสดง (Actors) ทแนนอน บรบททแนนอนอดมการณทรอยรดระบบแรงงานสมพนธเขาดวยกน และสวนสำาคญของกฎทถกสรางขนเพอใชควบคมตวแสดงในสถานททำางานและชมชมททำางาน

สงทดนลอปนำาเสนอคอผลลพธของระบบแรงงานสมพนธ ซงกคอการสรางกฎเกณฑตางๆ หรอเครอขาย หรอการจดระเบยบของกฎเกณฑ (Rule) นอกจากนกฎเกณฑตางๆ ไมไดครอบคลมเพยงแคเรองการจายคาตอบแทนและเงอนไขการจางงานเทานน แตยงครอบคลมถงเรองระเบยบ วนย วธการทำางาน สทธและหนาทของนายจางและลกจาง ฯลฯ กฎเกณฑตางๆ ของแรงงานสมพนธทดนลอปใหความสำาคญเปนอยางยง ไดรบการอธบายวาถกกำาหนดขนมาจากตวแปรทเปนอสระภายในระบบแรงงานสมพนธ

ดนลอปจำาแนกตวแปรหรอปจจยอสระในระบบแรงงานสมพนธออกเปนสามสวนคอ ตวแสดง (Actor) บรบท (context) และอดมการณ (ideology) ของระบบตวแสดง หรอมสวนรวมอยางแขงขนในการสรางกฎเกณฑตางๆ ดงภาพ

ปจจย กระบวนการ ผลลพธ

ตวแสดง -------> การเจรจาตอรอง

บรบท หรอ -------> ความสมานฉนท ---------> กฎเกณฑ

สงแวดลอม -------> การไกลเกลย

อดมการณ -------> การสรางกฎหมาย

ผลสะทอนกลบ

ทฤษฎปฏบตการทางสงคม (Social Action Theory)

เปนการศกษาของ Max Weber นกสงคมวทยาชาวเยอรมน ทฤษฎปฏบตการทางสงคมมงเนนวถทมนษยจะมอทธพลตอโครงสรางสงคม และวถทมนษยจะ สรางสงคม อนใหมขน หลกคดของทฤษฎ“ ”ปฏบตการทางสงคม จงเปนทฤษฎทตรงขามกบทฤษฎระบบอยางชดเจน ควรเนนไวดวยวาทฤษฎปฏบตการทางสงคมมาจากการใหความหมายของตวบคคลแตละคน ซงปจเจกบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการกระทำาดวยตนเองและรวมกบบคคลอนๆ ซงปจเจกบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการกระทำาดวยตนเองและรวมกบบคคลอนๆ นกทฤษฎปฏบตการทางสงคมเหนวาตวแสดงทางสงคมถกจำากดจากวถทางทพวกเขาสรางความเปนจรงทางสงคมดวยตวของเขาเอง ในดานหนง ดเหมอนวาสงคมสรางมนษยแต“ ”ในอกดานหนง มนษยกสรางสงคมขนมาดวยเชนกน อยางไรกด ตวแสดงแตละคนกไมไดมระบบคานยมเหมอนๆ กน ซงหมายถงปจเจกบคคลแตละคนมการใหความหมายตอปฏสมพนธของพวกเขาแตกตางกนออกไป เชน การทฝายจดการกบสหภาพแรงงานไมรวมมอกน ไมใชเปนเพราะวาพวกเขามคานยมและเปาหมายทแตกตางกน แตเปนเพราะวาพวกเขามเปาหมายทแตกตางกน แตกลบมเครองมออนเดยวกน

อทธพลสำาคญทมตอปฏบตการทางสงคมของปจเจกบคคล

ความหมายทางอตวสย

เปาหมาย

ประสบการณ

ปทสฐาน,คณคา ตวแสดง ปฏบตการทางสงคม

ทศนคต

ความคาดหวง

สถานการณ

ปฏสมพนธกบปจจยอนๆ

จากภาพแสดงใหเหนถงอทธพลสำาคญๆ ทอาจกำาหนดการเลอกของปจเจกบคคลทจะลงมอปฏบต (เชน การยนขอเรยกรอง การประทวง การสไตร ฯลฯ) ภายใตเงอนไขของสถานการณหนงๆ ควรระลกไวเสมอวาปฏบตการทางสงคมเกดจากการใหความหมายของปจเจกบคคลตวสถานการณหนงๆ ในทางสงคม

วตถประสงคของแรงงานสมพนธ

ประโยชนหรอจดมงหมายสดทายของการแรงงานสมพนธเปนการระงบขอผดพลาดระหวางนายจางกบลกจาง โดยแรงงานสมพนธเปนทงศาสตรและศลปในการเขาไปรกษาดลแหงความเปนธรรมในการทำางานเพอกอใหเกดความสงบสขในการทำางาน

1. การระงบขอพพาท

2. การรกษาความเปนธรรมในดานสงคมและเศรษฐกจ

3. การสงเสรมความสมพนธระหวางนายจางกบลกจาง

4. ใหความคมครองแกนายจางและลกจาง

บทท 2

บทบาทของฝายนายจาง ฝายลกจาง และรฐ


1. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของนายจางดานแรงงานสมพนธ

2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของลกจางดานแรงงานสมพนธ

3. เพอใหนกศกษาทราบถงบทบาทของรฐดานแรงงานสมพนธ


1. แนวคดของนายจาง

2. อำานาจของฝายนายจาง

3. อทธพลของนายจาง

4. ความปรารถนาของนายจาง

5. การรวมตวเปนองคการของนายจาง

6. แนวคดของลกจาง

7. ความปรารถนาของลกจาง

8. บทบาทของรฐ









แรงงานสมพนธ

ความไมเขาใจกนระหวางนายจางและลกจางในสถานประกอบการมกเปนสาเหตของความขดแยง หรอเกดขอพพาทแรงงานขน บางครงมการหยดงานของฝายลกจางไปจนถงการปดงานของฝายนายจางซงสงผลกระทบตอประเทศชาตทงทางดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม กอปรกบประเทศไทยมการสงเสรมการลงทนและเศรษฐกจของประเทศจะตองอาศยการลงทนจากตางชาตนบเปนปจจย

หนงทนกลงทนนำาไปประกอบการพจารณาลงทนคอ เรองแรงงาน นอกจากจะมคาแรงทตำายงสงผลใหตนทนตำาดวย สถานการณทางดานแรงงานและนโยบายรฐทมตอนโยบายดานแรงงาน หากประเทศใดมการประทวงจากคนงานตลอดเวลา โอกาสทนกลงทนจะเขามากนอยลง เปนตน

แรงงานสมพนธประกอบไปดวย 3 ฝาย คอ ฝายลกจาง ฝายนายจาง และฝายรฐบาล แตโดยปรชญาทแทจรงของแรงงานสมพนธนน ตองการใหทงสองฝายคอ นายจางและลกจางไดอยกนอยางสนตสข โดยใชระบบทวภาค มการพดคยกน มความเขาใจกนและยอมรบในเหตผลซงกนและกนตราบ

ใดททงสองฝายสามารถตกลงกนได สวนฝายทสามหรอรฐบาลจะไมเขาไปมบทบาทในฐานะเปนผไกลเกลย ประนประนอมเพอใหเรองยตลง

แรงงานสมพนธในประเทศไทยเรมมแนวโนมทดขนเรอยๆ เมอเปรยบเทยบกบในอดตซงในอดตทงนายจางและลกจางมกจะมองกนในเรองของ สทธ และ อำานาจ“ ” “ " และทงสองฝายกอยดวยกนดวยความไมไวใจซงกน

และกน หากเรายอนมองไปในอดต นายจางและลกจางจะยนกนคนละฝายและมความคดและทศนคตทเปนอคตตอกน นายจางกมงแสวงหาแตผลกำาไร โดยไมไดสนใจดแลความเปนอยและสนตภาพของคนงานเลย ปรชญาของนายจางกคอ กำาไรมากเทาไหรกยงดเทานน โดยไมไดจนเจอสวนทเปนกำาไรคนใหกบพนกงานเลย ในสวนของลกจางกมความคดวานายจางหนาเลอด ขดรด เมอไมพอใจกทำาการหยดงานประทวงเพอกดดนนายจาง บางกประสบความสำาเรจ บางกตกงาน เปนตน

จากปญหาทางดานแรงงานสมพนธและความไมเขาใจกนระหวางนายจางและลกจาง สงผลใหเกดกฎหมายแรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 ซงกฎหมายดงกลาวนมเรองของการใหสทธเสรภาพในการรวมกลมเพอกอตงเปนสหภาพแรงงาน เพอทำาการเจรจาตอรองกบนายจางในเรองตางๆ เชน คาจาง สวสดการ ฯลฯ และเปนตวแทนพนกงาน

จากเดมซงมองวาสทธและอำานาจหนาทในการบรหารจดการภายในองคกรธรกจเปนของนายจางแตเพยงผเดยว การรวมตวกนเพอเปนสหภาพแรงงานและการเรยกรองสทธตางๆ เปนสงททาทายอำานาจของนายจางและสงผลใหการสรางสรรคในเรองของแรงงานสมพนธไมราบรน มการเผชญหนากนพรอมนำาไปส การเลกจาง การปดงาน การนดหยดงาน ทงนเนองจากปรชญาและกรอบความคดในการบรหารงานแบบเกาไมสามารถแกไขปญหาแรงงานในปจจบนได ซงตอมากพฒนามาเปนความรวมมอและปกปองผลประโยชนระหวางกน ทงนเนองจากประสบการณใน

อดตและความสญเสยและตนทนคาใชจายมากมายอนเนองมาจากการเผชญหนากน เชน

จากอดตทผานมาเราจะเหนขาวตามสอตางๆ เสมอๆ วามสถานประกอบการหลายๆ แหงมการ หยดงานประทวงและนายจางกปดงาน สรางความกดดนซงกนและกน เชน ฝายลกจางกจะกดดนโดยการปดถนน เผาโรงงาน หรอปดลอมฝายบรหารไมใหออกจากโรงงาน เปนตน เมอไมเปนผลสำาเรจ ฝายลกจางกจะไปสรางความกดดนทางสงคม ทำาใหชมชนและสงคมเดอดรอน เชน การปดถนน ในทสดภาครฐกเขามาไกลเกลยจดการเหตการณกสงบบางไมสงบบาง นบเปนการแกไขปญหาเพอใหจบๆ ไป จงไมใชการแกไขปญหาไดถาวร สวนมากกจะมงเนนการเอาชนะดวยการเจรจาตอรองเพอผลประโยชนทเหนอกวาอกฝายหนง

ปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมจะเนนทางดานการจดการภายในสถานประกอบการภายใตกรอบความคดใหมในการทำางานเนนในเรองของการใหขอมลขาวสาร (Information) และการปรกษาหารอ (Consultation) รวมกนใหมากขน สวนเรองของการเจรจาตอรอง (Negotiation) กยงคงมอยแตไมไดมงหนาททำาลายกนอยางในอดต การเปลยนแปลงตางๆ ภายในองคกรจะเปนไปตามกระบวนการปรกษาหารอรวมกน โดยฝายจดการตองใชเหตผลขอมล หลกฐาน ในการอธบายใหพนกงานไดเขาใจมากขน ดวยเหตนการปฏสมพนธ (Interaction) แบบใหมระหวางฝายจดการกบพนกงานจะคอยๆ กอรปขนเปนวฒนธรรมใหมขององคกร

ปจจยและเงอนไขทสงเสรมระบบการปรกษาหารอ และการรวมมอในสถานประกอบการ:

ฝายนายจางและฝายจดการ

ปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมเนนการใหขาวสารขอมลการปรกษาหารอ การรวมมอและการเจรจาตอรองรวมแบบมเหตผล โดยผบรหารระดบสงจะตองมการแถลงนโยบายและมการสอสารอยางเปดเผยใหลกจางไดทราบถงความสำาคญของแรงงานสมพนธแบบใหม ซงการแรงงานสมพนธแบบใหมนจะเนนทงดานสนตสขและประสทธภาพในสถานประกอบการควบคกนไปโดยฝายจดการตองคำานงถงสงตอไปนคอ

1. การสรางความคนเคย ความไวเนอเชอใจกน การสอสารสองทาง การทพนกงานมสวนรวมรบรขอมลขาวสารทสำาคญของบรษท ความยตธรรม วสยทศน การเปดเผยจรงใจ การทำางานเปนหมคณะ ความมนคงในการทำางาน การมสวนรวมในทางปฏบต คณภาพชวตของพนกงาน

2. ความสมพนธทเทาเทยมและมลกษณะทสรางสรรค รวมทงมกระบวนการยนขอรองเรยน รองทกข ทตองไดรบการพจารณาแกไขอยางยตธรรมและมประสทธภาพ การทำากจกรรมกลมยอยมการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวม

การแปรปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมไปสการสรางกรอบคดและแนวปฏบตนน กอนอนฝายจดการจะตองสรางความเช อใจตอกน

(Mutual trust) และจะตองมการปฏบต (action) ทงทเปนรปธรรม (ทางดานวตถ) และนามธรรม (ทางดานจตใจ)

การมสวนรวมของลกจางในการตดสนใจภายในบรษทเปนกระบวนการสำาคญในการสรางความไวเนอเชอใจกนระหวางลกจางกบฝายจดการ ตวอยางการมสวนรวมของลกจางในระดบตนๆ เชน การมสวนรวมในกจกรรม QCC, 5 ส และคณะกรรมการสโมสร เปนตนการใหขาวสารขอมลเกยวกบธรกจและการเงนของบรษทแกตวแทนลกจางเปนสงสำาคญททำาใหเกดความไววางใจตอกน โดยมการใหขาวสารขอมลเปนระยะๆ ขาวสารขอมลทบรษทควรเปดเผยแกตวแทนลกจาง เชน สถานการณทางดานเศรษฐกจและทางดานการเงนของบรษท เปนตน

การสอสารทงทางเดยวและสองทางทมประสทธภาพจะเกดขนไดตองมการขจดปรชญาและกรอบคดดานแรงงานสมพนธแบบเดมออกไปและควรถกแทนทดวยการบรหารแบบมสวนรวม เครองมอทใชในการสอสารนอกจากคณะกรรมการสหภาพ คณะกรรมการลกจาง ฯลฯ ยงมเครองมออนๆ ทใชในการสอสารของสองฝาย เชน กจกรรมขอเสนอแนะ QCC ใบปลวและประกาศ เปนตน

เนอหาการสอสารควรครอบคลมในประเดนตอไปน

1. เงอนไขการจางงาน การรบสมครงาน การโยกยายงาน และการเลกจางงาน

2. สภาพการทำางาน

3. การฝกอบรมและโอกาสของความกาวหนาในหนาทการงาน

4. การควบคมดแลสขภาพ ความปลอดภยในการทำางาน ขอแนะนำาในการปองกนอบตเหตและโรคทเกดจากการทำางาน

กระบวนการรบเรองรองทกขและการแกไขปญหา

สวสดการของพนกงาน (อาท เชน การรกษาพยาบาล สขภาพ หองอาหาร ทอยอาศย การพกผอน เงนออม เงนสงเคราะหตางๆ การชวยเหลอทางการเงน ฯลฯ)

การฝกอบรมและการศกษาเปนปจจยทชวยสงเสรมการปรกษาหารอฝายจดการดานแรงงานสมพนธจะตองไดรบการฝกอบรมใหมทกษะในการรบเรองราวรองทกขของพนกงานใหมประสทธภาพ สวนพนกงานจะตองไดรบการอบรมในเรองการสอสารและทกษะในการแกไขปญหา เพอใหการเสนอแนะในการปรบปรงของพนกงานเปนไปอยางมประสทธภาพ นอกจากน ฝายจดการและพนกงานควรไดรบการอบรมในหลกสตรเดยวกน เพอใหเกดทศนคตทางดานแรงงานสมพนธรวมกนดวย

การปฐมนเทศและการแนะนำาพนกงานใหม ใหรจกกฎระเบยบของบรษท ประสบการณตางๆ ของบรษท ววฒนาการและวฒนธรรมขององคกร อดมการณ ความคด ความเชอของบรษท จดมงหมาย ทศทางและเปาหมายของบรษท

สงเสรมองคกรลกจางใหเขมแขงและสราง นกสหภาพแรงงานมอ“อาชพ มความรอบรเรองภายในองคกร ตลอดจนสถานการณทาง”เศรษฐกจและสงคมทงในประเทศและระหวางประเทศ

การสนบสนนใหสหภาพแรงงานเขมแขง ฝายจดการอาจทำาไดดงตอไปน คอ

1. ผแทนลกจางหรอกรรมการสหภาพแรงงานควรไดรบการสนบสนนใหทำากจกรรมแกสมาชกเตมเวลา

2. ฝายจดการควรจดหาสำานกงานใหแกสภาพแรงงาน พรอมทงจดหาเครองอำานวยความสะดวกตางๆ

3. สนบสนนคาใชจายในดานการศกษาและการอบรมของสหภาพแรงงาน

4. หกเงนคาสมาชกสหภาพแรงงานใหเปนรายเดอน เพอใหสหภาพมรายไดทแนนอนและสามารถวางแผนการทำางานไดงายขน

สงกรรมการสหภาพแรงงานไปทศนศกษาบรษททมระบบปรกษาหารอและการรวมมอทด

ใหพนกงานมสวนรวมทางการเงน (Financial participation) และใหการยอมรบ (recognition) เรองการกระจายดอกผลความสำาเรจของบรษทแกลกจาง โดยการแบงปนผลกำาไร (profit-sharing) หรอ ผลตภาพการผลตทเพมขน (productivity gains haring scheme)

เพอเปนกำาลงใจแกพนกงานททมเท อทศและมสวนรวมในการสรางองคกรอยางเอาการเอางาน

ฝายสหภาพแรงงาน

นกสหภาพแรงงานตองมงสรางองคกรของตนใหเขมแขง โดยมวตถประสงคและขอบเขตการทำางานทกวางกวาเดม คอ มสวนรวมและสนบสนนการเพมขดความสามารถในการทำาธรกจของฝายจดการและสงเสรมผลตภาพการผลต ดงนน การศกษาและการอบรมใหความรแกสมาชกสหภาพแรง

งานจงตองครอบคลมทงในเรองการคา การเงน ธรกจ การลงทน และการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและ

สงคม สหภาพแรงงานและสมาชกจะตองมบทบาทในการใหขอเสนอแนะแกฝายจดการในการปรบปรงการบรหารการจดการการควบคมคณภาพสนคา ผลตภาพการผลต ฯลฯ เปนเรองทเหนไดชดวาสหภาพแรงงานแบบใหมนจะมบทบาทและหนาททแตกตางจากสหภาพแรงงานแบบเดม ทคำานงถงแตประเดนเรองสทธและผลประโยชนของสมาชกเทานน

รปแบบของการปรกษาหารอและการรวมมอ

ประการแรก รปแบบของการรวมมอในแตละสถานประกอบการอาจมความแตกตางกน ทงนขนอยกบววฒนาการทางดานวฒนธรรมขององคกรความจำาเปนและความพรอมของสถานการณดานโครงสรางพนฐานขององคกร

ประการทสอง การมสวนรวมของลกจาง ไมสามารถแกไขปญหาทกปญหาทนายจางและลกจางตองการได แตนเปนกระบวนการเรยนร (Learning process) ของทงสองฝายทตองใชเวลาในการปรบเปลยนทศนคต พฤตกรรมและทาททมตอกน

ประการทสาม การมสวนรวมมไดหมายความวาจะทำาใหความขดแยงของนายจางและลกจางสนสดลงอยางสนเชง แตกระบวนการและพฒนาการของทงสองฝายจะสามารถลดปญหาขอขดแยงตางๆ ลงไดเปนลำาดบ

ประการทส การรวมมอมไดมแตววฒนาการทเจรญไปขางหนา (Evolution) เพยงอยางเดยว แตอาจมววฒนาการถอยกลบ (devolution) ได ปจจยและเงอนไขตางๆ ขนอยกบการเปลยนตวบคคลทสำาคญในฝายจดการหรอฝายสหภาพแรงงาน หรอจากปจจยอนๆ ททงสองฝายอาจควบคมไมได (เชน ภาวะเศรษฐกจตกตำาอยางรนแรง)

ประการทหา ระบบแรงงานสมพนธทสนตสข จำาเปนตองไดผแทนลกจางทถกเลอกตงมาอยางโปรงใส มความเปนอสระและไดรบการยอมรบจากสมาชกอยางกวางขวาง

ประการสดทาย ความจำาเปนในการเปลยนแปลงดานแรงงานสมพนธแบบใหมจะตองไมถกมองจากสหภาพแรงงานวาเปนการมงทำาลายพวกเขา เพอนำารปแบบหรอองคกรใหมมาแทนทขององคกรสหภาพแรงงานทมอยแตเดม

การดำารงอยรวมกนระหวางการปรกษาหารอกบการเจรจาตอรองรวม

หลายประเทศทประสบความสำาเรจในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางสงพบวาการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมสามารถทำางานรวมกนและเปนกลไกหรอวถทางทนำาไปสความสำาเรจในการปรองดองผลประโยชนระหวางนายจางกบลกจางในสถานประกอบการไดในทสด ฉะนนการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมจงสามารถเปนสวนประกอบของกนและกน ททำาใหกลไกดานแรงงานขององคกรมความสมบรณ จากประสบการณของประเทศตะวนตกพบวาแมการเจรจาตอรองรวมจะชวยเพมผลตภาพและความสามารถในการแขงขนธรกจ แตจะไมยงยนหากไมมรปแบบการมสวนรวมอนๆ ใหการสนบสนน

ความแตกตางระหวางการปรกษาหารอกบการเจรจาตอรองรวม บางกรณเปนเรองของขอบเขตประเดนทรบผดชอบ ซงจากการศกษาพบวามหลายบรษททในอดตไดนำาเรองทมการตอรองบนโตะเจรจามาปรกษาหารอกน

จากการศกษาสถานประกอบการหลายแหงพบวา กลไกการปรกษาหารอทมประสทธภาพชวยสงเสรมใหเกดความไวเนอเชอใจกน การสอสารระหวางสองฝายดำาเนนไปดวยด มการรวมมอทดและมการเปดเผยขอมลแกผแทนลกจาง มการสรางบรรยากาศทดในการเจรจาตอรองรวม ทงสองฝายใหความเคารพความคดเหนกนมากขนและมความเขาใจในสถานการณดานเศรษฐกจและสงคมเพมขน สงทฝายจดการพงระมดระวงคอจะตองไมใชการปรกษาหารอไปทำาลายสหภาพแรงงาน และไมควรยดตดกบสทธและอำานาจในการตดสนใจแบบดงเดมวาเปนสทธของฝายจดการเพยงฝายเดยว

ผแทนลกจางในการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวม

สถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน

จากการศกษาพบวาผแทนลกจางททำาหนาททงดานเจรจาตอรองและปรกษาหารอควบคกนไป สามารถจะทำาหนาทดานการปรกษาหารอไดเปนอยางด ดงนนในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงานอย กรรมการสหภาพควรเปนผแทนลกจางในการปรกษาหารอกบฝายจดการดวย เพราะวากรรมการสหภาพมกจะเปนผทมบคลกการเปนผนำา ชอบแสวงหาความร เสยสละและเปดใจกวางมากกวา พนกงานทมไดเปนสมาชกสหภาพแรงงาน สำาหรบสถานประกอบการทมสหภาพแรงงานแตไมม

คณะกรรมการลกจาง ระบบการปรกษาหารอและการรวมมอยงไปไดด เพราะวาสหภาพแรงงานจะทำาหนาททงดานการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองควบคกนไป ดงนนจงอาจกลาวไดวาสถานประกอบการใดทมสหภาพแรงงานอยแลวควรสงเสรมใหสหภาพแรงงานมบทบาทหนาททางดานการปรกษาหารอกบฝายจดการดวย แตในกรณทสถานประกอบการใดทฝายจดการกบสหภาพแรงงานมความขดแยงคอนขางสงจนยากทจะทำางานดานการปรกษาหารอรวมกนไดแลว กรรมการสหภาพไมควรเขาไปเปนกรรมการลกจางหรอคณะกรรมการการปรกษาหารอรวม ควรแตงตงตวแทนลกจางทสามารถทำางานรวมกบฝายจดการได หรออาจใหมการเลอกตงคณะกรรมการลกจางหรอเลอกตงผแทนประจำาแผนก เพอเขาทำาหนาทในคณะกรรมการปรกษาหารอรวมกบฝายจดการ อยางไรกดมประสบการณจำานวนมากทแสดงใหเหนวาระบบการปรกษาหารอจะประสบความสำาเรจไดตอเมอผบรหารระดบสงทมอำานาจในการตดสนใจดานนโยบายของบรษทเขารวมเปนกรรมการของคณะกรรมการชดนดวย

จากการศกษาพบวาสถานประกอบการทมการปรกษาหารอและการรวมมอทด อยางนอยประเดนทถกนำามาใชในการปรกษาหารอจะเปนเรอง

สวสดการของพนกงาน สภาพการทำางาน ระบบการทำางานและ/หรอระบบการผลตนโยบายและโครงการตางๆ ของบรษท การฝกทกษะและการพฒนาทรพยากรมนษย

สถานประกอบการทไมมสหภาพแรงงาน

ควรสรางกลไกการปรกษาหารอและการรวมมอระหวางฝายจดการกบลกจางใหเกดขนในสถานประกอบการ โดยทวไปกลไกดงกลาวทนำามาใชอยางคอนขางแพรหลายในสถานประกอบการจะอยในรปของคณะกรรมการปรกษาหารอรวม (JCC) กลไกนจะทำางานไดอยางมประสทธภาพ กจะตองไดผแทนลกจางทมความชอบธรรมทมาจากการเลอกตงทเปนอสระและไดรบการยอมรบจากลกจางทวไป สำาหรบสถานประกอบการทยงไมพรอมทจะมคณะกรรมการปรกษาหารอรวม อาจเรมตนจากการใหตวแทนลกจางเขามสวนรวมเสนอแนะปญหาตางๆ ในระดบพนฐานกอน

บทบาทขององคกรทเกยวของ

นายจาง:

1. นโยบายดานแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและการรวมมอควรเปนสวนหนงของนโยบายบรษท และควรประกาศอยางเปดเผยตอพนกงานทวไป

2. ฝายจดการควรรเรมกำาหนดกรอบและทศทางทจะรวมมอกบลกจาง

3. ฝายจดการควรจดตงงบประมาณเพอใชลงทนในดานการพฒนาแรงงานสมพนธกบฝายลกจาง

4. ฝายจดการและหวหนางานทกระดบจะตองไดรบการถายทอดนโยบาย กรอบ และทศทางการทำางานใหมทางดานแรงงานสมพนธของบรษท

5. ฝกอบรมทกษะการเปนฝายจดการและหวหนางานทดใหแกหวหนางานทกระดบชน

6. ฝกอบรมฝายจดการและหวหนางานทกระดบชนในเรองแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและการรวมมอ

7. ยอมรบและใหเกยรตพนกงานทกระดบ

8. ใหโอกาสพนกงานทจะมสวนรวมแสดงความคดเหนและการตดสนใจทจะสงผลตองานและสภาพการทำางานของพวกเขา

9. สรางเงอนไขทจะใหพนกงานมโอกาสใชทกษะและศกยภาพของพวกเขาอยางเตมทในการพฒนาสถานประกอบการ

10. สรางและสงเสรมความสมพนธทไวเนอเชอใจตอกนโดยการแสดง ความจรงใจ ของฝายจดการทมตอลกจาง“ ”

ฝายจดการควรแสดงใหเหนถงความพยายามทจะปรบปรงคณภาพชวตของพนกงาน

ฝายจดการควรพฒนานโยบายและโครงการตางๆ ทจะยงประโยชนทางดานเศรษฐกจและสวสดการสำาหรบพนกงาน นโยบายดานการมสวนรวมทางการเงนของพนกงานภายในบรษทควรไดรบการเอาใจใสเปนพเศษ โดยเฉพาะอยางยงผลตอบแทนของพนกงานทจะไดรบเพมขนจากการเพม

ผลตภาพของพวกเขา ฝายจดการควรใหขาวสารขอมลทสำาคญของบรษททถกตองและทนการณแกสหภาพแรงงาน หรอผแทนของพนกงานปรบปรงการบรหารการจดการดานแรงงานแบบ นายจางอปถมภเสมอเหมอนบดาของลกจาง (Employer paternalism) ทเหนลกจางเปน “เดก และไมมสทธเรยกรองใดๆ ในสถานประกอบการ หากตองการสงใด”ตอง ขอ อยางสงบเสงยมและฝายจดการเปนผพจารณาและมสทธขาด“ ”ทจะใหหรอไมใหใหมความทนสมยในสถานประกอบการทนายจางเปนผบรหารงานเอง หากนายจางเปนผรเรมผลกดนและลงมอปฏบตเอง โอกาสของความสำาเรจในการรวมมอกบผแทนลกจางจะคอนขางสง

สหภาพแรงงานและลกจาง:

1. สหภาพแรงงานตองตระหนกวาลกจางกบนายจางมผลประโยชนรวมกน หากธรกจดลกจางจะไดรบการปรบปรงคาจางและสวสดการเพมขนดวย หากธรกจตกตำากจะสงผลกระทบถงลกจางดวย ดงนน สหภาพแรงงานจะตองไมคำานงถงแตผลประโยชนของลกจางเพยงอยางเดยว แตจะตองคำานงถงผลประโยชนขององคกรธรกจดวย การเรยกรองของสหภาพแรงงานควรมเหตมผลและมความเปนไปไดกบสถานประกอบการของตน

2. กรรมการสหภาพแรงงานควรสงเสรมระเบยบวนยการทำางาน และจรยธรรมในการทำางานของบรรดาพนกงานอยางเอาจรงเอาจง

3. สมาชกสหภาพและพนกงานควรสงเสรมและใหโอกาสแกผทมเหตมผล มความรและมความเสยสละเขามาเปนกรรมการสหภาพหรอผแทนลกจาง สมาชกสหภาพควรตองยอมรบระบบการปรกษาหารอ

และการรวมมอ เพอชวยกนผลกดนใหองคกรธรกจเจรญกาวหนาไปได

4. ผนำาสหภาพแรงงานควรมความรและความเขาใจเกยวกบสถานการณเศรษฐกจในภาพรวม และสถานการณดานธรกจของบรษทดวย

5. ผนำาสหภาพแรงงานควรจะตองเปนผทมความรบผดชอบ และสามารถชแจงสถานการณตางๆ อยางเปนจรงใหแกมวลสมาชกไดโดยไมปลอยใหสมาชกมความคาดหวงอยางผดๆ ตอสถานการณของบรษท

รฐบาล:

1. กำาหนดนโยบายและกรอบของระบบการรวมมอในระดบสถานประกอบการทเขมแขงและเปนธรรม เพอใหโอกาสของการเกดความขดแยงมนอยทสด

2. ใหขอเสนอแนะและแนวทางการปฏบตเรองการสรางระบบแรงงานสมพนธแบบทวภาคทมสนตสข ปรองดองและสมานฉนทแกสถานประกอบการทวไป

3. ตงกองทนพฒนาการศกษาและการฝกอบรมดานการปรกษาหารอและการรวมมอในระดบสถานประกอบการ

4. ปรบปรงกฎหมายแรงงานเพอสรางเงอนไขใหเกดระบบการปรกษาหารอและการรวมมอในระดบสถานประกอบการทเขมแขงมประสทธภาพและเปนธรรม เชน กฎหมายควรใหความคมครองแกผ

กอตงสหภาพแรงงาน การเลกจางกรรมการสหภาพแรงงาน และกรรมการลกจางจะตองไดรบการพจารณาจากคณะกรรมการแรงงามสมพนธกอน กรรมการสหภาพแรงงานและกรรมการลกจางจะตองไดรบการคมครองสทธอกหนงป หลงจากพนวาระการเปนผแทนลกจางไปแลว เปนตน

5. รฐบาลควรสรางแรงจงใจใหแกสถานประกอบการทจดอบรมดานการแรงงานสมพนธแบบรวมมอดวยการลดหยอนภาษให

6. รฐมนตรกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมตลอดจนคณะทปรกษาและคณะทำางานของรฐมนตรควรไดรบการรายงาน หรอเขารบการอบรมดานแรงงานสมพนธแบบรวมมอ

7. เจาหนาทแรงงานควรไดรบการอบรมและพฒนาทกษะแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและรวมมออยางทวถง

8. จดประชมเชงปฏบตการ การสมมนา และการอภปรายเรองแรงงาสมพนธทดในระดบทวภาคกบองคการนายจางและลกจางทงในระดบสถานประกอบการ ระดบยานอตสาหกรรม และในระดบชาตอยางสมำาเสมอและอยางตอเนอง

9. สรางผเชยวชาญทางดานเทคนค (technical experts) ของฝายรฐบาลททำาหนาทดานการฝกอบรมโดยเฉพาะ

แนวทางการเสรมสรางแรงงานสมพนธทด:

1. นายจางและลกจาง คำานงถงผลประโยชนรวมกน ทงสองฝายรหลกการใหและการรบ

2. มระบบการสอสารขอความทมประสทธภาพ

3. มระบบการบรหารและการยตขอรองทกขทเปนธรรม

4. มการรวมปรกษาหารออยางสมำาเสมอ

5. สรางความคนเคย ความไวเนอเชอใจกน

6. ยอมรบเหตผลซงกนและกน

7. เปดโอกาสใหลกจางมสวนรวมในการบรหารมากขน

8. เคารพในสทธและบทบาทหนาทของอกฝาย

ขอควรปฏบต ขอควรละเวน เพอการเสรมสรางแรงงานสมพนธ:

ขอควรปฏบต ขอควรละเวน

มความจรงใจตอกน มอคตตอกน

เชอใจซงกนและกน ไมไวใจ

ใหการยอมรบ แบงพรรคแบงพวก

รบผดชอบตอหนาท ละเลยตอหนาท

ปรกษาหารอรวมกน ใชกฎหมายเพยงอยางเดยว

แกปญหาโดยเรว มองขามปญหาเลกๆนอยๆ

ใชหลกยดหยน แขงกราว

แลกเปลยนขอมล ครอบงำาความคด

ผลตอบแทนทเหมาะสม เอากำาไรแตอยางเดยว

ปฏบตดวยความเสมอภาค เลอกปฏบต

รกษาระเบยบวนย ละเลยขอรองทกข

ยตธรรมตอกน ละเลยขอคดเหน

ใหมสวนรวม ใหบคคลภายนอกมาเกยวของ

ใหความสำาคญระบบรองทกข สงงานอยางเดยว

ใหโอกาส พดคลมเครอ

ยดหลกครอบครวเดยวกน ขาดการพฒนา

สรางขวญและกำาลงใจ สรางความกดดนใหอกฝาย

สอขอความใหชดเจน

ใหความรฝกอบรมสมำาเสมอ

มมนษยสมพนธ

บทท 3

แรงงานสมพนธพนฐาน


1. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของนายจางดานแรงงานสมพนธ

2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของลกจางดานแรงงานสมพนธ

3. เพอใหนกศกษาทราบถงบทบาทของรฐดานแรงงานสมพนธ


1. ระดบของแรงงานสมพนธ

2. กฎหมายคมครองแรงงาน









ระดบของแรงงานสมพนธ

ความสมพนธระหวางนายจางกบแรงงานสมพนธนน อาจแบงออกเปน 3 ระดบ คอ

1.ระดบพนฐาน

หมายถง ความสมพนธในทางการจางทนายจางและลกจางจกตองปฏบตตอกนตาม

มาตรฐานขนตำาทกฎหมายกำาหนดไว

2.ระดบพฒนาโดยเอกภาค

หมายถง ความสำาพนธในทกรปแบบทไดรบการพฒนาในเชงบวกโดยดำารและการ

บรหารจดการของฝายจดการหรอฝายนายจาง

3.ระดบพฒนาโดยทวภาค

หมายถง ความสมพนธในทกรปแบบทไดรบการพฒนาขนจากการรวมปรกษาหารอ

หรอการรวมเจรจาตอรองระหวางนายจางกบสหภาพแรงงานหรอกลมลกจางหรอผแทนลกจาง

มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ

เปนบทบญญตหรอขอกำาหนดตางๆ ทเกยวของกบการทำางานตางๆ ทประเทศทเปนสมาชกของ ILO ทวโลกใหการยอมรบวาเปนมาตรฐาน

แรงงานสากล เชน ชวโมงทำางานมาตรฐานวนละ 8 ชวโมง (หนงวนม 24 ชวโมง: 8 ชวโมงสำาหรบการทำางาน: 8 ชวโมงสำาหรบการศกษาหาความร: 8 ชวโมงสำาหรบการพกผอน) อายขนตำาของการใชแรงงาน จะตองไมตำากวา 15 ป เปนตน

อนสญญา (Convention) และขอเสนอแนะ (Recommendation) ตลอดจนแนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ

เปนตราสารทกำาหนดหลกการสำาคญของมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศในแตละเรอง เชน อนสญญาฉบบท138 วาดวยเรอง อายขนตำาของการใชแรงงานเดก เปนตน สวนขอเสนอแนะกเปนตราสารทกำาหนดขนเปนรายละเอยดทชวยแนะนำาเพอวางเปนแนวทางการปฏบตได

กฎหมายแรงงาน

ณ ทนจะกลาวถงเฉพาะ พรบ. คมครองแรงงาน 2541 และ พรบ.แรงงานสมพนธ 2518

สทธของลกจางตามพรบ . คมครองแรงงาน 2541 ไดแก

เวลาทำางาน :

ไมเกน 8 ชวโมงตอวน และ 48 ชวโมงตอสปดาห

งานอนตรายตามทกำาหนดในกฎกระทรวงไมเกน 7 ชวโมงตอวน และ 42 ชวโมงตอสปดาห เชน งานทตองอยกบความรอน หรอมอณหภมทสงๆ

เวลาพก :

ในวนทมการทำางาน ใหนายจางจดใหลกจางมเวลาพกตดตอกนไมนอยกวา 1 ชวโมงภายใน 5 ชวโมงแรกของการทำางาน

นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาใหมเวลาพกนอยกวาครงละ 1 ชวโมงกได แตตองไมนอยกวาครงละ 20 นาท และเมอรวมกนแลวตองไมนอยกวาวนละ 1 ชวโมง

กรณงานในหนาทมลกษณะตองทำาตดตอกนไป หรอเปนงานฉกเฉน โดยจะหยดเสยมได นายจางจะไมจดเวลาพกใหลกจางกได แตตองไดรบความยนยอมจากลกจาง

วนหยด :

วนหยดประจำาสปดาห

ตองไมนอยกวาสปดาหละ 1 วน โดยมระยะหางกนไมเกน 6 วน

ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดประจำาสปดาห (ยกเวน: ลกจางรายวน รายชวโมง หรอตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย) นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาโดยกำาหนดใหมวนหยดประจำาสปดาหวนใดกได งานโรงแรม งานขนสง งานในปา งานในททรกนดาร งานประมง งานดบเพลง และงานอนๆ ตามทกฎกระทรวงกำาหนด นายจางและลกจางจะตองตกลงกนลวงหนาวาสามารถสะสมหรอเลอนวนหยดประจำาสปดาหไปเมอใดกได แตตองอยในระยะเวลาไมเกน 4 สปดาหตดตอกน กรณทวนหยดประจำาสปดาหไมแนนอน ใหนายจางประกาศวนหยดใหลกจางทราบลวงหนาไมนอยกวา 3 วน และแจงเปนหนงสอใหพนกงานตรวจแรงงานทราบภายใน 7 วนนบแตวนทประกาศกำาหนด

วนหยดตามประเพณ

ตองไมนอยกวาปละ 13 วน โดยรวมวนแรงงานแหงชาตดวย ถาวนหยดตามประเพณตรงกบวนหยดประจำาสปดาห ใหหยดชดเชยในวนทำางานถดไปลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณ

วนหยดพกผอนประจำาป

ลกจางซงทำางานตดตอกนมาครบ 1 ป มสทธหยดพกผอนประจำาปไมนอยกวาปละ 6 วนทำางาน

ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดพกผอนประจำาป ถาลกจางทำางานยงไมครบ 1 ปจะใหหยดตามสวนกได นายจางเปนผกำาหนดวนหยดพกผอนประจำาปใหลกจางทราบลวงหนา หรอกำาหนดตามทตกลงกน

นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาวา จะสะสมหรอเลอนวนหยดพกผอนประจำาปไปรวมหยดในปอนกได

การลา :

การลาปวย

ลกจางมสทธลาปวยโดยไดรบคาจางตามปกตปหนงไมเกน 30 วนทำางาน

การลาคลอด

ลกจางซงเปนหญงมครรภ มสทธลาคลอดกอนและหลงการคลอดครรภหนงไมเกน 90 วนโดยใหนบรวมวนหยดทมระหวางวนลาดวย และใหนายจางจายคาจางแกลกจางทลาคลอดเทากบคาจางในวนทำางานตลอดระยะเวลาทลา แตไมเกน 45 วน

การลาเพอทำาหมน

ลกจางมสทธลาเพอทำาหมนได และมสทธลาเนองจากการทำาหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนงกำาหนด และออกใบรบรองแพทยให โดยลกจางมสทธไดรบคาจางในวนลานนดวย

การลากจ

ลกจางมสทธลาเพอกจธระอนจำาเปนไดตามขอบงคบเกยวกบการทำางาน โดยไมไดรบคาจางในวนลา

การลาเพอรบราชการทหาร

ลกจางมสทธลาเพอรบราชการทหาร ในการเรยกพลเพอตรวจสอบ เพอฝกวชาทหาร หรอเพอทดสอบความพรอม โดยลาไดเทากบวนททางทหารเรยก และไดรบคาจางตลอดเวลาทลาแตไมเกน 60 วนตอป

การลาเพอฝกอบรม

ลกจางมสทธลาเพอการฝกอบรม หรอพฒนาความรความสามารถตามหลกเกณฑและวธการทกำาหนดในกฎกระทรวง โดยไมไดรบคาจางในวนลานน

คาจางและคาลวงเวลา :

คาจาง

เปนเงนทนายจางและลกจางตกลงกนจายเปนคาตอบแทนในการทำางานตามสญญาจาง สำาหรบระยะเวลาการทำางานปกต เปนรายชวโมง รายวน รายสปดาห หรอระยะเวลาอน หรอจายใหโดยคำานวณตามผลงานทลกจางทำาไดในเวลาทำางานปกตของวนทำางาน และรวมถงเงนทนายจางจายใหแกลกจางในวนหยด และวนลาทลกจางมไดทำางาน แตมสทธไดรบตามกฎหมายคมครองแรงงาน ลกจางมสทธไดรบคาจางไมนอยกวาอตราคาจางขนตำา

ถาไมมการกำาหนดอตราคาจางขนตำาในทองทใด ใหถอวาอตราคาจางขนตำาพนฐานเปนอตราคาจางขนตำาทองทนน อตราคาจางขนตำาพนฐาน หมายถง อตราคาจางทคณะกรรมการคาจางกำาหนดเพอใชเปนพนฐานในการกำาหนดอตราคาจางขนตำา

การทำางานลวงเวลาและการทำางานในวนหยด

ในกรณทงานมลกษณะตองทำาตดตอกนไป ถาหยดจะเสยหายแกงาน หรอเปนงานฉกเฉน นายจางอาจใหลกจางทำางานลวงเวลา หรอทำางานในวนหยดเทาทจำาเปนกได กจการโรงแรม สถานมหรสพ งานขนสง รานขายอาหารและเครองดม สโมสร สมาคม สถานพยาบาล และกจการอนๆ ตามทกระทรวงกำาหนด นายจางจะใหลกจางทำางานในวนหยดเทาทจำาเปนกได โดยไดรบความยนยอมจากลกจางเปนคราวๆ ไป

ในกรณทมการทำางานลวงเวลาตอจากเวลาทำางานปกตไมนอยกวา 2 ชวโมง นายจางตองจดใหลกจางมเวลาพก ไมนอยกวา 20 นาท กอนทลกจางเร มทำางานลวงเวลา (ยกเวนงานทมลกษณะหรอสภาพของงานทตองทำาตดตอกนไปโดยไดรบความยนยอมจากลกจาง หรอเปนงานฉกเฉน)

คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยดและคาลวงเวลาในวนหยด

ถาทำางานเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางาน นายจางตองจายคาลวงเวลาไมนอยกวา หนงเทาคร งของอตราคาจางตอชวโมงในวนทำางานตามจำานวนชวโมงททำา หรอไมนอย หนงเทาครง ของอตราคาจางตอหนวย ในวนทำางานตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงาน

ถาทำางานในวนหยดเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางาน นายจางตองจายคาลวงเวลาในวนหยดใหแกลกจางในอตรา สามเทาของอตราคาจางตอชวโมงในวนทำางาน ตามจำานวนชวโมงททำา หรอตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย

ถาทำางานในวนหยด ในเวลาทำางานปกต นายจางตองจายคาทำางานในวนหยดใหแกลกจาง ทมสทธไดรบคาจางในวนหยดเพมขนอก หนงเทา

ของคาจางในวนทำางาน ตามชวโมงททำางานในวนหยด หรอตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย สำาหรบลกจางทไมมสทธไดรบคาจางในวนหยดตองจายไมนอยกวา สองเทา ของคาจางในวนทำางานตามชวโมงททำางานในวนหยด หรอตามจำานวนผลงานททำาไดสำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย

สวสดการ:

สถานประกอบกจการทมลกจางตงแต 50 คนขนไป ใหนายจางจดใหมคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ ประกอบดวยผแทนฝายลกจางอยางนอย 5 คน เพอรวมหารอ และเสนอแนะความเหนแกนายจาง ในการจดสวสดการสำาหรบลกจาง และตรวจตรา ควบคม ดแลการจดสวสดการทนายจางจดใหแกลกจางสถานประกอบกจการใดทมคณะกรรมการลกจาง ตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธแล วใหคณะกรรมการลกจางทำาหนาทเปนคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ

คาชดเชย :

ลกจางมสทธไดรบคาชดเชย หากนายจางเลกจางโดยลกจางไมมความผด ดงน

1. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 120 วนแตไมครบ 1 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วน

2. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 1 ปแตไมครบ 3 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 90 วน



5. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 10 ปขนไป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 300 วน

คาชดเชยพเศษกรณปรบปรงหนวยงาน :

ในกรณทนายจางจะเลกจางลกจางเพราะเหตปรบปรงหนวยงานกระบวนการผลต การจำาหนาย หรอการบรการอนเนองมาจากการนำาเครองจกรมาใช หรอเปลยนแปลงเครองจกร หรอเทคโนโลยจงเปนเหตใหตองลดจำานวนลกจางลง นายจางจะตองปฏบตดงน

1. แจงวนทจะเลกจาง เหตผลของการเลกจาง และรายชอลกจางทจะถกเลกจาง ใหลกจางและพนกงานตรวจแรงงานทราบลวงหนาไมนอยกวา 60 วนกอนวนทจะเลกจาง

2. ถาไมแจงแกลกจางทจะเลกจางทราบลวงหนา หรอแจงลวงหนานอยกวาระยะเวลา 60 วน นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาแกลกจาง เทากบคาจางอตราสดทาย 60 วน หรอเทากบคาจางของการทำางาน 60 วนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบ

คาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย คาชดเชยแทนการบอกกลาวลวงหนาน ใหถอวานายจางไดจายคาสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนาตามกฎหมายดวย

นายจางตองจายคาชดเชยพเศษเพมขนจากคาชดเชยปกตดงตอไปน

ลกจางทำางานตดตอกนครบ 6 ปขนไป นายจางจะตองจายคาชดเชยพเศษเพมขนจากคาชดเชยปกต ซงลกจางนนมสทธไดรบอยแลว ไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย 15 วนตอการทำางานครบ 1 ป หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางาน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางาน 15 วนสดทายตอการทำางานครบ 1 ป สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยคาชดเชยพเศษนรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วน หรอไมเกนคาจางของการทำางาน 360 วนสดทายสำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยแตรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วนเพอประโยชนในการคำานวณคาชดเชย เศษของระยะเวลาทำางานทมากกวา 180 วนใหนบเปนการทำางานครบ 1 ป

ในกรณทนายจางยายสถานประกอบกจการไปตง ณ สถานทอนอนมผลกระทบสำาคญตอการดำารงชวตตามปกตของลกจางหรอครอบครว นายจางตองแจงลวงหนาใหแกลกจางทราบลวงหนา ไมนอยกวา 30 วนกอนยาย ถาลกจางไมประสงคจะไปทำางานดวยลกจางมสทธบอกเลกสญญาจางได โดยไดรบคาชดเชยพเศษไมนอยกวารอยละ 50 ของอตราคาชดเชยปกต ทลกจางพงมสทธไดรบ ถานายจางไมแจงใหลกจางทราบการยายสถานประกอบกจการลวงหนา นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วน

ขอยกเวนในกรณทนายจางไมตองจายคาชดเชย

ลกจางลาออกเอง

1. ทจรตตอหนาท หรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง

2. จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย

3. ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางรายแรง

4. ฝาฝนขอบงคบเกยวกบการทำางาน หรอระเบยบ หรอคำาสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายและเปนธรรม และนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลว ซงหนงสอเตอนนนตองมผลบงคบไมเกน 1 ป นบตงแตวนทลกจางไดรบทราบหนงสอเตอน เวนแตกรณทรายแรง

5. ละทงหนาทเปนเวลา 3 วนทำางานตดตอกน ไมวาจะมวนหยดคนหรอไมกตามโดยไมมเหตอนสมควร

6. ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก

7. กรณการจางมกำาหนดระยะเวลาการจางทแนนอน และนายจางเลกจาง

8. การจางงานในโครงการเฉพาะทมใชงานปกตของธรกจ หรอการคาของนายจาง ซงตองมระยะเวลาเรมตนและสนสดของงานทแนนอน

9. งานทมลกษณะเปนครงคราว ทมกำาหนดงานสนสดหรอความสำาเรจของงาน

10. งานทเปนไปตามฤดกาล และไดจางในชวงเวลาของฤดกาลนน ซงจะตองแลวเสรจในเวลาไมเกน 2 ป โดยนายจางไดทำาสญญาเปนหนงสอไวตงแตเมอเรมจาง

บทท 4

วนยในการทำางาน


1. เพอใหนกศกษาทราบถงการรกษาวนยในการทำางาน

2. เพอใหนกศกษาทราบถงสวนประกอบของวนยในการทำางาน

3. เพอใหนกศกษาทราบถงระบบของวนยในองคการ

4. เพอใหนกศกษาทราบวธการดำาเนนงานดานวนย


1. การรกษาวนยในการทำางาน

2. สวนประกอบของวนย

3. วตถประสงคของวนย

4. ระบบของวนยในองคการ

5. การดำาเนนการดานวนย









การรกษาระเบยบวนยในการทำางาน (Discipline)

การทคนหมมากอยรวมกนเปนสงคมนน มความจำาเปนทจะตองมกฎเกณฑในการปฏบตตนเพอใหสงคมสามารถดำารงอยอยางสงบสข และมพฒนาการในทศทางทเหมาะสม องคการเปนระบบ สงคมทประกอบดวยบคคลจำานวนมากทมความแตกตางทงในทางกายภาพและทางจตใจ (Physical and Psychological Differences) มาอยรวมกน จงจำาเปนตองมกฎเกณฑสำาหรบการอยและกระทำากจกรรมรวมกนอยางเหมาะสม เพอใหองคการสามารถดำาเนนงานใหบรรลวตถประสงคทกำาหนดไวได

ในทางปฏบตหนวยงานทรพยากรมนษยขององคการจะมหนาทควบคม ดแล และใหคำาแนะนำากบสมาชกขององคการ เพอใหสามารถปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ และขอบงคบทองคการกำาหนดไดอยางเหมาะสม ตลอดจนพยายามศกษา วเคราะห และปรบปรงกฎเกณฑทมอยใหเกดความสอดคลองกบกาลสมยอยเสมอ เพอใหองคการและสมาชกสามารถอยรวมกนไดอยางมความสขและเกดประโยชนสงสดแกทกฝาย

วนย หมายถง ระบบการชนำาและและควบคมพฤตกรรมของคนหมมากใหเปนไปตาม

แนวทางทกำาหนด โดยอาศยเครองมอตางๆ เชน การลงโทษ การใหรางวล หรอการใหคำาปรกษา

สวนประกอบของวนย มดงน

1. ระบบ วนยเปนระบบทองคการนำามาใชสำาหรบชนำาและควบคมใหสมาชกปฏบตตวตามทองคการตองการ เนองจากสมาชกแตละคนตางกมความแตกตางกนทงทางรางกายและจตใจ ถาองคการไมมแนวทางใหสมาชกปฏบตอาจกอใหเกดความสบสน ความขดแยง และปญหาในการดำาเนนงานขน ดงนนองคการจงตองพฒนาระบบททำาใหสมาชกเขาใจบทบาท หนาท วตถประสงครวม (Mutual Objectives) และสามารถปฏบตตวตามทองคการตองการได

2. พฤตกรรม การแสดงออกของสมาชกมผลตอภาพลกษณ การดำาเนนงาน และประสทธภาพขององคการ องคการทสมาชกสามารถปฏบตตนไดสอดคลองกบวตถประสงคทตงไว ยอมมโอกาสกาวหนาในอนาคต ดงนนวนยจงถกนำามาใชควบคมพฤตกรรมของบคลากรใหเปนไปตามแนวทางทองคการตองการ

3. กลมคน วนยถกนำามาใชกบกลมคนเพอแสดงพฤตกรรมตามแนวทางทตองการ เพอใหเกดความเปนระเบยบเรยบรอย และเกดประสทธภาพในการดำาเนนงาน เนองจากองคการเกดขนจากการรวมตวของบคคลหลายคน ดงนนจงตองมขอกำาหนดทสามารถทำาใหบคลากรอย

และกระทำากจกรรมรวมกนไดอยางเหมาะสม ตลอดจนสงเสรมใหองคการสามารถดำาเนนการไดตามวตถประสงคทตองการ

4. เครองมอ ระบบวนยจะตองอาศยเครองมอตางๆ มาใชควบคมใหกลมบคคลประพฤตตนตามทตองการ โดยทเครองมอเหลาน ไดแก การลงโทษ การใหรางวล และการใหคำาปรกษา เนองจากการดำาเนนการทางวนยเปนเรองละเอยดออนและเกยวของกบความรสกของบคคล ดงนน ผทมหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาถงความรนแรง ผลกระทบ และความเหมาะสมของเครองมอแตละประเภทกอนตดสนใจนำามาใชกบพนกงาน เพอใหเกดประสทธภาพสงสด และไมกอใหเกดปญหาในอนาคต

วตถประสงคของวนย

ระบบวนยขององคการมวตถประสงค 2 ประการ ดงน

1. สงเสรมพฤตกรรม ระบบวนยจะถกนำามาใชในการสงเสรมพฤตกรรมทองคการตองการใหสมาชกแสดงออก โดยใหรางวลแกพนกงานทประพฤตตวเหมาะสม เพอเปนการสงเสรมใหพนกงานรกษาและพฒนาพฤตกรรมนนอยางตอเนอง

2. ปองกนพฤตกรรม ระบบวนยจะถกนำามาใชกบสมาชกเพอปองกนพฤตกรรมทไมพงประสงคของบคลากรโดยการลงโทษ ตกเตอน หรอใหคำาแนะนำาแกพนกงานทประพฤตตนไมเหมาะสมหรอไมตรงตามความตองการขององคการ เพอบคลากรจะไดปรบปรงพฤตกรรมของตนใหเปนไปตามขอกำาหนดขององคการ

การสรางและการพฒนาพฤตกรรมของบคคลเปนเรองทเกยวของกบจตใจ(Psychological related Issues) โดยเฉพาะพฤตกรรมของกลมคนทตองอาศยความร ความเขาใจ และประสบการณมาประกอบกน ผทมหนาทรกษาวนยจะตองสรางความสอดคลองระหวางประยกตใชวตถประสงคทงสอง เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการสงเสรมพฤตกรรมทองคการตองการและปองกนไมใหพนกงานประพฤตตนไมเหมาะสม

ระบบวนยขององคการ แบงออกได 3 ประเภท

1.วนยทางลบ (Negative Discipline) เปนระบบวนยทใชความรนแรง โดยองคการ

สรางขอกำาหนดพรอมบทลงโทษเปนลำาดบขนจากนอยไปหามาก ถาพนกงานไมปฏบตตามหรอเกดความผดพลาดในการปฏบตจะตองถกดำาเนนการทางวนย โดยอาจจะพจารณาตามความบกพรอง เจตนา และปจจยแวดลอม

การดำาเนนการทางวนยในลกษณะนเปนการแกปญหาปลายเหต ซงไมสอดคลองกบวตถประสงคเบองตนของวนย ตลอดจนสรางภาพลกษณในทางลบ (Negative Image) ตอองคการและผทำาหนาทรกษาวนย สงผลกระทบตอความรสกและความสมพนธของพนกงานในองคการและขวญกำาลงใจในการทำางานของบคลากร และอาจกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต

ปจจบนหลายองคการตระหนกถงความสำาคญของการใชระบบวนยทางลบ เพอปรามมใหพนกงานประพฤตตวนอกขอบเขตทกำาหนด ดงนนผทมหนาทรกษาวนยจะตองนำาหลกการจดการปกครองและจตวทยามาประยกตใช เพอใหการดำาเนนการทางวนยมประสทธภาพและสอดคลองกบวตถประสงคเบองตน โดยสรปเปนหลกการดำาเนนการทางวนย ดงตอไปน

ชดเจน หนวยงานดานวนยตองกำาหนดบทลงโทษและขนตอนการดำาเนนการอยางชดเจน เขาใจงาย และแจงใหพนกงานทกคนรบทราบ เพอปองกนมใหเกดความบกพรองขน ตลอดจนมความโปรงใสการดำาเนนการ ไมเลอกปฏบตโดยการเออประโยชนแกพรรคพวกของตน

เขาใจ หน วยงานดานวน ยจะตองแจงขอบกพรองของบคลากร เหตผล และรายละเอยดในการลงโทษใหแกพนกงานผถกดำาเนนการทางวนย เพอใหเขาเกดความเขาใจ ปรบปรง หรอเลกพฤตกรรมทไมเหมาะสมนน

ตดตามผล การดำาเนนการทางวนยมใชกจกรรมทกระทำาครงเดยวเสรจ ดงนนหนวยงานดานวนยจะตองมหนาทตดตามผลการดำาเนนการวาสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากรไดเพยงใด และตองมการสงเสรมหรอปรบปรงการดำาเนนการอยางไร เพอใหการดำาเนนงานเกดประสทธภาพในอนาคต

เสรมแรง การดำาเนนการทางวนยเปนกระบวนการตอเนองทถกนำามาประยกตใชเพอใหกลมบคคลมพฤตกรรมตามทกำาหนด ดงนนนอกจากการลงโทษตามขนตอนแลว หนวยงานดานวนยจะตองใหรางวล

แกผปรบปรงพฤตกรรมอกดวย เพอเปนการกระตนใหบคลากรพฒนาและรกษาพฤตกรรมทตองการอยางตอเนอง

2. วนยทางบวก (Positive Discipline) ระบบวนยทใชความรนแรงมไดกระทำาใหบคลากรเกดพฒนาการทางพฤตกรรมอยางแทจรง แตบคลากรตองปฏบตตามขอกำาหนดเพราะเกรงวาจะถกลงโทษ ทำาใหเกดการตองเกบกด ความเครยด และแรงกดดน ซงจะสงผลตอประสทธภาพขององคการในระยะยาว ดงนนมผพฒนาระบบวนยทไมใชความรนแรงโดยอาศยการกระตนใหบคลากรพฒนาตนเองจนมพฤตกรรมทองคการตองการ ซงไมกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต

เดอ เซนโซ และรอบบนส ไดกลาวถงระบบวนยทางบวก ซงประกอบดวย 3 ขนตอน

การเตอนดวยวาจา (Oral Reminder) ระบบวนยทางบวกจะใชคำาวา การเตอน “ (Remind)” แทน การตกเตอน “(Warning)” เนองจากมความหมายทออนและเปนกนเองระหวางบคคลมากกวาโดยผมหนาทรกษาวนยจะทำาการบอกกบพนกงานดวยวาจาถงปญหา และสาเหตของทเกดขนปญหาเพอใหบคลากรไดรบทราบและดำาเนนการปรบปรงตวใหเหมาะสม

การเตอนเปนลายลกษณอกษร (Written Reminder) ขนตอนนมความเปนทางการกวาการเตอนดวยวาจา เนองจากการใชวาจาอาจไมไดผลตามทตองการ โดยขนตอนนผททำาหนาท

รกษาวนยจะแจงเปนลายลกษณอกษรถงปญหา วธการแกไข และอาจมกำาหนดระยะเวลาในการแกไขทแนนอนแกพนกงาน เพอบคลากรดำาเนนการปรบปรงตวเองภายในระยะเวลาทกำาหนด

การใหตดสนใจ (Decision – making Leave) ถาการดำาเนนการในขนตอนทผานมาไมประสบความสำาเรจ ผททำาหนาทรกษาวนยจะใหบคลากรพกงานโดยอาจทจะไดรบคาตอบแทน เพอเปดโอกาสใหบคลากรตดสนใจวาจะปรบปรงตวหรอออกจากองคการ

ระบบวนยทางบวกไดรบการยอมรบวามขอด คอ ไมกระทบกระเทอนตอความรสกของพนกงาน และไมกอใหเกดปญหากบกลมบคคลทเกยวของ โดยเฉพาะสหภาพแรงงาน องคการแรงงาน หรอองคการพฒนาเอกชน แตระบบวนยทางบวกถกวจารณวาไมเหมาะสมกบทกสถานการณเนองจากมความยดหยนเกนไป ไมทนตอเหตการณ ตลอดจนไมสามารถวดความเตมใจในการปรบปรงพฤตกรรมของพนกงานไดอยางชดเจน

3. การใหคำาปรกษาแกพนกงาน (Employee Counseling) นอกจากการดำาเนนการทางวนยแลว องคการอาจนำาวธการใหคำาปรกษาแกบคลากรเพอปรบปรงพฤตกรรมของบคลากรใหเหมาะสมมาใชกอนเรมดำาเนนการทางวนย เนองจากปญหาทางวนยเปนปญหาทมความซบซอน ละเอยดออน และเกยวของกบหลายปจจย ตลอดจนปญหาทพบอาจเปนเพยงสวนนอย หรอทเรยกวา ยอดของ“ภเขานำาแขง (Tip of the Iceberg)” ซงการดำาเนนการทางวนยอาจเปนการแกปญหาทปลายเหต ไมสามารถแกปญหาไดอยางแทจรง และอาจกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต การใหคำาปรกษาเปนวธการทนำามาประยกตใชในหลายองคการ โดยทงผใหคำาปรกษาและพนกงานจะรวมกน

คนหา วเคราะห และพยายามแกไขสาเหตของปญหาใหหมดไป เพอมใหเปนตนเหตของปญหาแกทงองคการและบคลากรอก

ในทางปฏบตองคการไมจ ำาเปนตองเลอกใชระบบวนยเพยงระบบเดยว องคการสามารถนำาระบบวนยทงสามมาประยกตใชใหเกดประโยชนสงสดในการกระตนใหบคลากรปฏบตตนตามทองคการตองการได เพอปองกนมใหบคลากรประพฤตตนเบยงเบนจากขอบเขตทก ำาหนด โดยเฉพาะสถานการณปจจบนทมความผนแปรของกระแสสงคมสง ซงกอใหเกดแรงผลกดนทงดานบวกและดานลบตอบคลากร

ประเภทของปญหาดานวนย

วนยเปนเรองเกยวของกบพฤตกรรมของบคคลซงมรายละเอยดมาก และมขอบเขตกวางขวางสงผลใหปญหาดานวนยมมากมาย และอาจเกยวของกนกบหลายปญหาขององคการ ปญหาทเกดขนบอยๆ จำาแนกไวเปน 4 ชนด

1. การเขางาน (Attendance)

2. พฤตกรรมขณะปฏบตงาน (On – the – job Behaviors)

3. ความไมซอสตย (Dishonesty)

4. กจกรรมนอกองคการ (Outside Activities)

ประเภทของปญหาทางวนย พฤตกรรมของพนกงาน

1. การขาดงาน - การหนงาน

- การขาดงานโดยไมจำาเปน

- การขาดงานโดยไมไดรบอนญาต

2. พฤตกรรมขณะปฏบตงาน - ปฏบตงานผดพลาด

- ทำาลายขาวของสวนรวม

- พกพาอาวธในสถานททำางาน

- เลนการพนนในสถานททำางาน

- เมาสราขณะปฏบตหนาท

- ทะเลาะววาทในสถานททำางาน

- กาวราวทางเพศตอพนกงานอน

3. ความไมซอสตย - ขโมย

- ทจรต

- ใหขอมลหรอเอกสารเทจ

- ปดบงความผด

4. กจกรรมภายนอกองคการ - การชมนมประทวงอยางผดกฎหมาย

- ประกอบอาชญากรรม

- ประพฤตตนเสอมเสยทางสงคม

- ปฏบตงานใหองคการคแขง

เนองจากความหลากหลายปญหาดานวนยทเกดขนในทางปฏบต ทำาใหผทำาหนาทรกษาวนยอาจมองขามปญหาทไมสำาคญไปบาง เพอใหมเวลาดำาเนนการดานอนทเปนประโยชนตอองคการ นอกจากนบคลากรทมงเนนรายละเอยดดานวนยมากจนเกนไป อาจโดนเพอนรวมงานวจารณวา

“มเวลาวางมากจงคอยจบผดผอน ซงจะเปนผลเสยตอตนเองและความ”สมพนธกบเพอนรวมงาน

แตการมองขามปญหาบางเรองทคดวาไมสำาคญ อาจทำาใหผทำาหนาทรกษาวนยถกบคคลอนมองวา ปลอยปละละเลย ลำาเอยงหรอเลอกปฏบต ซงจะสงผลใหเกดความไมโปรงใส และความหยอนยานของวนยเชนกน ดงนนผทำาหนาทรกษาวนยจงตองใชวจารณญาณอยางรอบคอบกอนตดสนใจดำาเนนการ ตามหลกสายกลางทวา ถาตงไปกขาด“ ถาหยอนไปเสยงจะไมเพราะตองมความพอด”

การดำาเนนการทางวนย

งานวนยจะมขอบเขตครอบคลมความประพฤตของสมาชกทกคนในองคการ โดยทการดำาเนนการทางวนยจะมความแตกตางตามประเภท ระดบความรนแรง (Severity) ของปญหา และผลกระทบทมตอองคการ ดงนนการดำาเนนการทางวนยจะตองมความศกดสทธและเดดขาด เพอทจะสรางการยอมรบและปองกนพฤตกรรมทไมเหมาะสมของบคลากร ปกตการดำาเนนการทางวนยสามารถกระทำาเปนลำาดบขนดงตอไปน

1. การตกเตอน (Warning) การตกเตอนเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนยทนยมใชในทกองคการ วธนเปนการดำาเนนการทางวนยทมความรนแรงนอยทสด มกถกนำามาใชเมอองคการเรมรบทราบถงปญหา หรอปญหาไมมความรนแรง โดยทการตกเตอนสามารถแบงออกเปน

3 ระดบ ดงน

การตกเตอนดวยวาจา (Verbal Warning) การตกเตอนดวยวาจาเปนขนตอนแรกทถกนำามาใชเมอมปญหาทางวนย ผททำาหนาทรกษาวนยจะบอกใหบคลากรรบทราบถงปญหาทเกดขนพรอมอธบายสาเหต เพอพนกงานจะไดปรบปรงตวหรอแกไขพฤตกรรมใหถกตองตามทองคการตองการ

การตกเตอนดวยวาจาพรอมบนทกขอมล (Written Verbal Warning) ขนตอนนไดรบการยอมรบวาเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนย เนองจากมการดำาเนนการทเรมมความเปนทางการ โดยผททำาหนาทรกษาวนยจะทำาการตกเตอนพนกงานทกระทำาผดดวยวาจาพรอมกบบนทกขอมลชวคราว (Temporary) การบนทก

ขอมลจะกระทำาลงในแฟมสวนตวของผตกเตอนทไมเกยวของกบฐานขอมลดานบคลากรขององคการ โดยการบนทกชอของบคลากร วนท เหตการณ จดมงหมาย และผลลพธ เพอเปนหลกฐานอางองสำาหรบการดำาเนนการขนตอไป ถาบคลากรยงคงแสดงพฤตกรรมทเปนปญหาทางวนยอก

การตกเตอนเปนลายลกษณอกษร (Written Warning) การตกเตอนเปนลายลกษณอกษรเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนยอยางเปนทางการ ขนตอนนถกนำามาใชเมอขนตอนทผานมาไมบรรลผลตามตองการ ผททำาหนาทรกษาวนยจะแจงสาเหตขอบกพรองพรอมแนวทางแกไขตอพนกงานเปนลายลกษณอกษร พรอมทงบนทกขอมลลงในแฟมประวตของพนกงานในฐานขอมลเกยวกบบคลากรขององคการ

2. การพกงาน (Suspension) การพกงานเปนการดำาเนนการทางวนยในขนทรนแรงกวาการตกเตอน การพกงานถกนำามาใชเมอการตกเตอนไมไดผลตามทตองการ หรอบคลากรกระทำาความผดในขนทรนแรง โดยทระยะเวลาการพกงานจะถกกำาหนดตามความเหมาะสม เพอใหบคลากรไดมระยะเวลาไดมระยะเวลาสำานกและปรบปรงตวใหเหมาะสม ในทางปฏบตหลายองคการจะไมนยมใชวธการนเนองจากมผลตอเนองในดานลบตอทงองคการและบคลากรทถกดำาเนนการ

3. การลดขน (Demotion) ถาการพกงานไมสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากรไดองคการอาจเลอกนำาวธการลดขนมาใชแทนการไลออก เนองจากบคลากรนนยงมความสำาคญตอองคการ หรอองคการไมตองการหรอไมสามารถใชวธการอนทรนแรงกวาได

การลดขนเปนวธการทางวนยทไมไดรบความนยมในทางปฏบต เนองจากวธนจะมผลตอเนองทางความรสกของบคลากรทถกดำาเนนการ และมผลตอขวญและกำาลงใจการทำางานของพนกงานอนในองคการ ดงนนผมหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาใหรอบครอบถงผลกระทบทอาจเกดจากการลดขนบคลากรกอนตดสนใจดำาเนนการ

4. การตดเงนเดอน (Pay Cut) การตดเงนเดอนเปนการดำาเนนการทางวนยขนรนแรงทหลายองคการอาจเลอกใชเมอจำาเปน การตดเงนเดอนถกนำามาใชเปนทางเลอกสดทายแทนการไลออก เนองจากการไลบคลากรออกจากงานจะกอใหเกดผลเสย และคาใชจายทงโดยทางตรงและทางออมตอองคการ

5. การไลออก (Dismissal) การไลออกเปนวธการทางวนยขนเดดขาดทองคการนำามาใชกบพนกงานทเหนวาไมมความเหมาะสมทจะใหรวมงานตอไป เนองจากบคลากรกระทำาความผดทางวนยอยางรนแรง วธการนเปนขนตอนสดทายทางวนยทองคการเลอกนำามาใช เพราะเปนวธการทรนแรงและมผลกระทบตอบคคลหลายระดบ ตงแตบคลากรทถกดำาเนนการ เพอนรวมงาน องคการ และสงคมภายนอก เชน พนกงานทมอายมากตองประสบปญหาในการหางานใหม เพอนรวมงานเสยขวญและกำาลงใจในการทำางาน อาจมการเรยกรองความเปนธรรมผานสหภาพแรงงานหรอกระบวนการยตธรรมทางสงคม เปนตน ดงนนผทมหนาทดำาเนนการทางวนยจะตองพจารณาอยางรอบคอบถงผลลพธทอาจเกดขนจากการไลบคลากรออกจากงานกอนตดสนใจดำาเนนการ

ในทางปฏบตการดำาเนนการทางวนยอาจกระทำาไมครบทกขนตอน โดยผททำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาตามความเหมาะสมของแตละองคการ นอกจากนผทำาหนาทรกษาวนยขององคการสมควรดำาเนนการเชงรก (Proactive) เพอปองกนมใหเกดปญหามากกวาการดำาเนนการแบบตอบสนอง (Reactive) และทำาโทษ (Punishment) เพยงอยางเดยว เชน การแจงกฎระเบยบตางๆ ใหพนกงานรบทราบอยางชดเจน เพอปองกนความผดพลาดของพนกงานทเกดจากความไมรระเบยบวนยขององคการ นอกจากนองคการอาจตองปลกจตสำานกในดานระเบยบวนยของพนกงานผานวธการตางๆ อยางตอเนอง เชน สงพมพ ปายประกาศ และการจดกจกรรมรณรงคเกยวกบระเบยบวนยขององคการ เปนตน เพอปองกนการกระทำาผดโดยความสะเพรา ความพลงเผลอ หรอความรเทาไมถงการณ

ปจจยทตองพจารณาในการใชวนย

โวหลกง (Wohlking) ไดกลาวถงปจจยทสมควรนำามาพจารณากอนการดำาเนนการทางวนยไวดงตอไปน

1. ความรนแรง วนยเปนเรองทมขอบเขตกวางขวาง ผททำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาความรนแรงของปญหา เนองจากความผดทางวนยในแตละประเภทจะมความรนแรงและมผลกระทบตอองคการไมเทากน เชน การทจรตหรอยกยอกสงของยามจะมความผดมากกวาการเขามาทำางานสายเพราะรถตด เปนตน

2. ระยะเวลา ระยะเวลาเปนปจจยสำาคญทตองพจารณาควบคกบปญหาดานวนย ผททำาหนาทรกษานยจะตองพจารณาชวงระยะเวลาและ

ความถของการเกดปญหา เชน การกระทำาผดครงแรกของพนกงานควรจะมผลทางวนยนอยกวาการทำาความผดบอยครง หรอตอเนองสำาหรบปญหาในระดบเดยวกน เปนตน

3. ธรรมชาตของปญหา เนองจาปญหาทางวนยมความแตกตางหลายประการ เชน ประเภทความรนแรง และความสมพนธทมตอสงแวดลอม ผทำาหนาทรกษาวนยตองพจารณาธรรมชาตของแตละปญหาอยางละเอยดกอนตดสนใจดำาเนนการ นอกจากนปญหาวนยของพนกงานอาจมความเกยวของกบปญหาอน จงตองศกษาความสมพนธของปญหาใหถถวน เพอเปนการแกไขปญหาทตนเหต

4. สงแวดลอม ในความเปนจรงพนกงานทำางานกบองคการในฐานะบคคลทงคน มใชในฐานะสมาชกขององคการเพยงอยางเดยว วนยเปนเรองทผดำาเนนการจะตองพจารณาอยางรอบคอบ การตดสนใจจากภาพเหตการณทปรากฏขนเฉพาะหนาเพยงสวยเดยวอาจทำาใหการแกปญหาขาดความสมบรณ ดงนนการดำาเนนการทางวนยจะตองใหความสนใจตอสงแวดลอมของพนกงาน เนองจากสงแวดลอมจะมผลกระทบตอพฤตกรรมของบคลาการทงโดยทางตรงและทางออม เชน การขาดงานเนองจากความจำาเปนในครอบครว เนองจากญาตผใหญเสยชวต เปนเหตผลทองคการรบฟงและเขาใจไดมากกวาการขาดงานเนองจากนสยสวนตว เนองจากการชอบเทยวกลางคนทำาใหตนสาย เปนตน

5. กระบวนการทางสงคม ปกตทกองคการจะตองมกระบวนการทางสงคม เพอขดเกลาใหสมาชกปฏบตตวตามคานยม บรรทดฐาน และวฒนธรรมขององคการ ซงอาจมการกำาหนดอยางเปนทางการหรอไมเปนทางการตามความเหมาะสม ปญหาการปฏบตตวของพนกงานอาจเกดจากความไมเขาใจในขอกำาหนดขององคการ ผทำาหนาท

รกษาวนยจะตองพจารณาวากระบวนการทางสงคมขององคการมความชดเจนและสามารถถายทอดสสมาชกแตละคนไดเพยงใด

6. การดำาเนนการในอดต การดำาเนนการทางวนยตองใหความสำาคญกบแนวทางดำาเนนการในอดตขององคการ โดยผทำาหนาทรกษาวนยจะตองศกษาถงรายละเอยด เหตผล และวธการดำาเนนงานทางวนยของแตละหนวยงานภายในองคการ เพอปองกนมใหเกดปญหาความไมเทาเทยมกน ความลำาเอยง และการเลอกปฏบตขน

7. การสนบสนนจากผบรหาร การดำาเนนการทางวนยตองมหลกฐานทชดเจน สามารถอางองได และไดรบการสนบสนนจากฝายบรหาร เนองจากวนยเปนเรองละเอยดออนและอาจมผลกระทบตอบคคลหลายกลม หลายครงทผถกดำาเนนการทางวนยอาจทำาเรองรองทกขวาไมไดรบความเปนธรรม ผทำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาอยางรอบคอบถงผลลพธทอาจเกดขนกอนตดสนใจดำาเนนการตลอดจนตองสรางความมนใจวาไดรบความรวมมอจากผบรหารระดบสงขององคการ เพอใหเปนหลกประกนวาจะไดรบการสนบสนนอยางเตมทเมอเกดปญหาขนภายหลง

ผมหนาทรกษาวนยขององคการจะตองพจารณาอยางรอบคอบและละเอยดถถวนถงผลทอาจเกดขนจากการดำาเนนการทางวนยในทกระดบ โดยอาศยทงหลกรฐศาสตร และหลกนตศาสตรบนพนฐานของความเหมาะสม เพอไมกอใหเกดผลเสยรนแรงขนในอนาคต

คำาถามทายบท

1. วนยในการทำางานหมายถงอะไร และมสวนประกอบอะไรบางใหอธบาย

2. ระบบวนยขององคการแบงออกเปนกระบบ อะไรบาง ใหอธบาย

3. ประเภทของปญหาทเกดขนในองคการ สามารถจำาแนกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

4. การดำาเนนการทางวนยสามารถกระทำาเปนลำาดบขนไดอยางไรบาง ใหอธบาย

5. ปจจยทตองพจารณาในการใชวนยประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

บทท 5

ขอบงคบในการทำางาน


1. เพอใหนกศกษาทราบถงความหมายความสำาคญในการทำางาน

2. เพอใหนกศกษาทราบถงการเขยนขอบงคบในการทำางาน


1. ความหมาย ความสำาคญ

2. การเขยนขอบงคบในการทำางาน

3. ตวอยางการทำาขอบงคบในการทำางาน








การจดทำาขอบงคบเกยวกบการทำางาน ใหสอดคลองกบ พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541

1. ความสำาคญ

1. เปนเสมอนกฎหมายของบรษทหรอสถานประกอบการ ทนายจางและลกจางตองปฏบตตาม

2. ถาลกจางฝาฝนไมปฏบตตามขอบงคบทชอบดวยกฎหมาย นายจางมสทธลงโทษไดตามกรอบทกำาหนดไว

3. ถานายจางละเวนไมปฏบตตามขอบงคบทกำาหนดขน หรอมการปฏบตไมเทาเทยมกนตอลกจาง อาจทำาใหเกดปญหาขอขดแยงในสถานประกอบการ ซงอาจนำาไปสปญหาขอพพาทแรงงานได และลกจางมสทธทจะไมปฏบตตามคำาสงของนายจางหรอขอบงคบทไมชอบดวยกฎหมาย

2. เนอหาสาระทจะตองกำาหนดใหมในขอบงคบเกยวกบการทำางาน 2.1 ตามมาตรา 108 และมาตรา 109 แหง พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 คอ (1) วนทำางานและเวลาทำางานปกตและเวลาพก (2) วนหยดและหลกเกณฑการหยด (3) หลกเกณฑการทำาลวงเวลาและการทำางานในวนหยด (4) วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาลวงเวลาใน

วนหยด (5) วนลาและหลกเกณฑการลา (6) วนยและโทษทางวนย (7) การรองทกข ประกอบดวย

- ขอบเขตความหมายการองทกข - วธการและขนตอนการรองทกข - การสอบสวนและพจารณาขอรองทกข

- กระบวนการยตขอรองทกข - ความคมครองผรองทกขและผทเกยวของ (8) การเลกจาง คาชดเชยและคาชดเชยพเศษ

2.2 ตามมาตราอนๆ ของ พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 (1) การเรยกหรอรบเงนประกนและการทำาสญญาประกนการทำางาน หรอประกนความ

เสยหายในการทำางาน ของลกจางตลอดจนการคนเงนประกน (2) การเปลยนแปลงตวนายจาง (ม.13) (3) การหยดกจการชวคราว (ม.75) (4) การยายสถานประกอบการไปตงทอน (ม.120) (5) กองทนสงเคราะหลกจาง (ม.130-131) (6) การตรวจสขภาพของลกจาง (ม.107) 2.3 เรองอนๆ เชน

(1) การทดลองงานและหลกเกณฑการทดลองงาน (2) สวสดการและหลกเกณฑการจายสวสดการ (3) คาจางและหลกเกณฑการพจารณาปรบคาจาง (4) การเกษยณอาย

3. การประกาศใชขอบงคบเกยวกบการทำางาน (1) ตองประกาศใชภายใน 15 วน นบแตวนมลกจางครบ 10 คน

(2) ตองจดเกบสำาเนาขอบงคบเกยวกบการทำางาน ณ สถานประกอบการหรอสำานกงานของ

นายจาง (3) ตองเผยแพรและปดประกาศขอบงคบฯ โดยเปดเผย ณ สถานททำางานของลกจาง (4) แมมลกจางตำากวา 10 คน กยงคงใชขอบงคบฯ ตอไป (5) สงสำาเนาขอบงคบฯ ใหอธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย ภายใน 7 วน นบแตวนประกาศใช

4. กระบวนการจดสงขอบงคบใหอธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย ซงไดแก พนกงานตรวจแรงงาน ในเขตพนทหรอจงหวดตางๆ -ดำาเนนการตามมาตรา 18 แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ.2541 โดยอาจดำาเนนการอยางหนงอยางใด ดงตอไปน ณ สถานทอธบดประกาศกำาหนด (1) นำาสงดวยตนเอง (เหมาะทสด)

(2) นำาสงทางไปรษณย (3) นำาสงโดยทางโทรสาร

การเปลยนแปลงขอบงคบเกยวกบการทำางานทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจาง

ขอควรรเกยวกบขอตกลง และเกยวกบสภาพการจาง

1. สภาพการจาง หมายความถง เงอนไขการจางหรอการทำางาน กำาหนดวนและเวลาหรอประโยชนของนายจางอนเกยวกบการจาง และลกจางอนเกยวกบการจางหรอการทำางาน (มาตรา 5) 2. ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หมายความถง ขอตกลงระหวางนายจางกบลกจางหรอระหวางนายจางหรอสมาคมนายจางกบสหภาพแรงงานเกยวกบ สภาพการจาง (มาตรา 5) 3. หามทำาสญญาขดแยง เมอขอตกลงเกยวกบสภาพการจางมผลบงคบใชแลว หามมใหนายจางทำาสญญาจางแรงงานกบลกจางหรอขดแยงกบ ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง เวนแตสญญาจางแรงงานนนเปนคณแกลกจางยงกวา (มาตรา 20) 4. การแกไขขอตกลง การเรยกรองใหมการกำาหนดขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอแกไขเพมเตมขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง นายจางหรอลกจางตองแจงขอเรยกรองเปนหนงสอใหอกฝายหนงทราบ (ม.13)

อะไรบางทเปนสภาพการจาง 1. ขอบงคบเกยวกบการทำางาน เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (2437/2525) 2. กรณเปนทสงสยวามขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอไม ใหถอวาขอบงคบเกยวกบการ

ทำางานเปนขอตกลง เกยวกบสภาพการจาง (มาตรา 10) 3. ระเบยบทนายจางประกาศ ใชนนเปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (556-557/2529) 4. คำาสงนายจาง เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (277/2530) 5. คมอพนกงาน เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (3862/2530) 6. ประกาศของนายจาง เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (3635/2525) 7. ใบสมครงาน เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (3140/2530)

ปญหาการเปลยนแปลงขอบงคบเกยวกบการทำางาน การแกไขเพมเตมขอบงคบเกยวกบการทำางานทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจางตาม กฎหมายเปนเรองทตองระวง เนองจากม

ขอกำาหนดของกฎหมายและแนวคำาพพากษาของศาลฏกาอยไมนอย เชน 1. เมอขอตกลงเกยวกบสภาพการจางมผลบงคบใชแลว หามทำาสญญาขดหรอแยงเพราะจะเปนการผดตอมาตรา 20 2. นายจางเปลยนแปลงแกไขขอบงคบโดยพลการแมมขอบงคบเดมแตในสวนทเกยวกบบำาเหนจไมเปนคณแกลกจาง ดงนน ขอบงคบในสวนทเกยวกบบำาเหนจจงไมมผล (1373/2527) 3. แมจำาเลยไดเชญพนกงานทกคนรวมทงโจทยเขาฟงคำาชแจงหลงจากวนประกาศใชขอบงคบเกยวกบการทำางานฉบบใหม แลวและไมมพนกงานผใดโตแยงการประกาศใชขอบงคบดงกลาวกตามกถอไมไดวาพนกงานทกคนรวมทงโจทยไดใหความยนยอมแลว เมอขอบงคบเกยวกบการทำางานไดมการแกไขเปลยนแปลงโดยมไดดำาเนนไปตามขนตอน ตาม พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 จงไมมผลใชบงคบเพราะไมเปนคณแกโจทย (2498/2529) 4. การตกลงไมชอบ ไมมผลใชบงคบ เชน ตำาลง ไมนำาคาครองชพ ซงเปนคาจางมาคำานวณคาลวงเวลา เปนตน (2890/2525) 5. ขอบงคบทนายจางแกไขใหม ทำาใหสทธทมอยตามขอบงคบเดมลดลงไป เมอนายจางแกไขโดยลกจางมไดยนยอมดวย จงไมผกพนลกจาง สทธของลกจางจงมอยตามขอบงคบฉบบเดม (2541/2533)

การแกไขขอตกลงหรอขอบงคบททำาแลวไมมปญหา 1. ระเบยบทนายจางประกาศใชบงคบเองแมจะเปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจางตามมาตรา 10 แตไมอยในบงคบของมาตรา 20 นายจางและลกจางทำาสญญาจางแรงงานใหมผลบงคบแตกตางไปจาก

ระเบยบดงกลาวได (4208/2530) 2. ระเบยบทนายจางประกาศใชขนเองไมไดเกดจากการแจงขอเรยกรองนน นายจางแกไขเพมเตมและให

ใชบงคบ แกลกจางใหมทเขาทำางานภายหลงได 3. การทนายจางแกไขขอบงคบตางๆ ลกจางทกคนหาไดทกทวงหรอโตแยงคดคานไม ตรงกนขามกบ

ยอมรบผลจากการแกไขขอบงคบดวยดตลอดมาจงมผลใชบงคบได (4046/2532) 4. การแกไขเพมเตมวนยการทำางานใหกจการของนายจางเปนไปโดยมประสทธภาพและเพอใหเกดความ

ปลอดภย หรอความสงบเรยบรอยในสถานประกอบการ นายจางยอมมอำานาจกระทำาไดเสมอ

(4208/2530)

สรปวธแกไขขอบงคบทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจาง

1. ตองแจงขอเรยกรองตามมาตรา 13 และเจรจากนตามมาตรา 16 อยางไรกตาม ในทางปฏบตนายจางมกไมใชวธน เพราะจะตองมการเจรจาและมขอตกลงซงจะมผลทำาใหมการเจรจากนไปเรอยๆ ซงเทากบวาเปนการเปลยนรปแบบ การแรงงานสมพนธในสถานประกอบการ ดงนน นายจางซงมกไมตดใจทจะแกไขหรอใชวธอนแทน เชน ทำาสญญายอมเปนรายบคคล เปนตน และบางรายอาจใชวธประกาศฝายเดยวในรปแบบระเบยบปฏบตนโยบาย หรอคำาสงซงมทงปญหาและไมมปญหาขอโตแยง

2. สำาหรบขอกำาหนดของ พ.ร.บ. คมครองแรงงานฉบบใหมเกอบทงหมดเปนคณแกลกจาง ดงนน การแกไขจงไมนาเปนปญหา และทำาฝายเดยวได ยกเวนกรณสภาพการจางของนายจางดกวาขอกำาหนดของ พ.ร.บ. ฉบบใหม เชนบางรายอาจเคยจายรอยละ 75 ของคาจางกรณทมการปดกจการบางสวนหรอทงหมดในขณะท พ.ร.บ. ฉบบใหมกำาหนดไวเพยงรอยละ 50 เปนตน ดงนน นายจางควรจะตองทำาการเปรยบเทยบสภาพการจางทมอยกบขอกำาหนดของ พ.ร.บ. ฉบบใหม

เทคนคการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน

1. ขอสงเกตเกยวกบขอบงคบฯ

1. เปนสงทกฎหมายกำาหนดวาตองจดทำา 2. เปนสภาพการจางตามกฎหมาย 3. เปนคำามนสญญาหรอการแสดงเจตนารมณวาจะปฏบตตามทเขยนไว 4. เขยนแลวแกยาก 5. การเขยนขอบงคบขดหรอแยงกบสภาพการจางเดมมกจะมขอโตแยงและปญหาขอกฎหมาย 6. ตองประกาศใหลกจางทราบในทเปดเผยและปดประกาศโดยทลกจางมไดคดคานกมได หมายความวาจะใชบงคบได 7. แกขอบงคบเกยวกบการทำางาน ทผดใหถกไมใชเรองงาย 8. ตองถกตองตามกฎหมาย 9. ขอเปลยนแปลงทกประเดนใน พ.ร.บ. ฉบบใหมไมจำาเปนตองเขยนเปนขอบงคบฯ เชน ขอหามเกยวกบการทำางาน ของหญงมครรภ เปนตน

10. การเขยนขอบงคบฯ แตกตางกบการเขยนกฎหมายและคมอบรหารงานบคคลอยบาง แตบางกรณกอาจจะใชแนวการเขยนคมอบรหารงานบคคลได

2. ขอควรคำานงในการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน ยดหลก 4’Cs ดงน

**** CLEAR (ชดแจง) **** CONCISE (กะทดรด) **** COMPLETE (สมบรณ) **** CORRECT (ถกตอง)

3. วธการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน

1. เขยนแบบสนๆ ตความไดกวางและมกมปญหาในทางปฏบตและขอถกเถยงมาก แตขอดกคอมชองทางทจะตอสคดไดมากกวา การเขยนแบบละเอยด

2. เขยนแบบละเอยดหรอเขยนยาวๆ ตความไดแคบกวาและปฏบตไดงายกวา ไมคอยมปญหาขอโตแยงวาอะไรทำาไดและอะไรทำาไมได แตขอเสยกคอไมมชองโหวใหอางมากเมอมคดความ

หมายเหต: เขยนอยางละเอยดนาจะดกวาถาหากมองในแงหลกและวธการบรหารบคคลทดและไมมงคดทจะเอาเปรยบในการตอสคด

3. ตวอยาง 3.1 เขยนสนๆ “พนกงานมสทธลาเพอทำาหมนไดและมสทธลาเนองจากการทำาหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนง กำาหนดและออกใบรบรอง ” 3.2 เขยนแบบละเอยด “พนกงานมสทธลาเพอทำาหมนไดและมสทธลาเนองจากการทำาหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนง กำาหนดและออกใบรบรองแพทย โดยไดรบคาจางเฉพาะวนทลาเพอทำาหมนและเนองจากการทำาหมนทงนไมรวมการแกหมน ในการขอลา พนกงานจะตองขออนมตลวงหนาโดยใชแบบฟอรมทบรษทกำาหนดและยนตอผบงคบบญชาลวงหนา ไมตำากวา 3 วน ทำางานและใหพนกงานยนใบรบรองแพทยแผนปจจบนชนหนงในวนแรกทกลบมาปฏบตหนาท อนง การลาเพอทำาหมนจะมผลกระทบตอสทธในการไดเบยขยนหรอรางวลเกยวกบการไมปวย สาย ลา หรอขาด เชนเดยวกบการลาประเภทอนๆ

4. ขนตอนการเขยน 1. วางโครงสรางตามทกฎหมายกำาหนด 2. วเคราะหตวบททแกไขเพมเตมวามความหมายอยางไรและอะไรบางตองใสไวในขอบงคบฯ

3. กำาหนดนโยบายหรอจดยนวาจำากำาหนดตามกฎหมายหรอสงกวาทกฎหมายกำาหนด เชน กรณ

ลาทำาหมน เปนตน 4. พรรณนาขนตอนและวธการใหละเอยดพอสมควรคลายๆ กบการเขยนคมอ ยกเวนเปนเรองท

ไมมขนตอน ในการปฏบต เชน วนและเวลาทำางาน เปนตน

5. ขนตอนในการจดทำาคมอบรหารงานบคคล 5.1 ศกษาปญหาและดตวอยางคมอทด 5.2 วางโครงสรางและยกราง 5.3 เสนอรางเพอพจารณา 5.4 อนมตและประกาศใช 5.5 ชแจงและฝกอบรมการใชคมอ

6. เนอหาของแตละบทในคมอการบรหารบคคล 6.1 จดประสงคของบท เชนเพอวงกรอบวาดวยวนยและบทลงโทษ 6.2 วตถประสงคหรอเปาหมาย เชน เพอแกไขและหรอใหโอกาสพนกงานปรบปรงความ

ประพฤต 6.3 นโยบาย แนวทาง หรอหลกการ เชน ตามปกต การลงโทษทางวนยกระทำาเปนขนๆ ไป นอก

เสยจากความผดรนแรง 6.4 ความรบผดชอบ ระบความรบผดชอบของผทเกยวของ 6.5 ระเบยบปฏบตและหรอขนตอนในการปฏบต เชน รวบรวมขอเทจจรง วนจฉยขอเทจจรงวา

ผดหรอไม การเลอกบทลงโทษ และขนตอนในการดำาเนนการ 6.6 ตวอยางและแบบฟอรม

รายการตรวจสอบสำาหรบการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน

1. วนทำางาน เวลาทำางานปกต

- แยกประเภทของพนกงาน เชนพนกงานทวไปทำางานกลางวน พนกงานกะ พนกงานในระบบ 4 กลม 3 กะ พนกงานทตองสลบกนหยด พนกงานประจำาสำานกงานใหญ พนกงานขาย พนกงานททำางานลกษณะพเศษ (ถาม) พนกงานประจำาสาขา ฯลฯ - ระบวนทำางานปกตวาจากวนใดถงวนใด (ตามปกตจะเขยนวนหยดประจำาสปดาหตอทาย)

- ระบเวลาเรมตนและสนสดของวนทำางาน - ระบชวโมงทำางานปกตตอสปดาห - ถาไมอาจระบเวลาเรมตนและเวลาสนสดใหเขยนรวมๆ โดยระบวาทำางานวนละและสปดาหละก

ชวโมงจากวนใดถงวนใด และเวลาพกทกฎหมายกำาหนดและวนใดเปนวนหยดประจำาสปดาห - ระบวธการเวยนกะ (ถาม) - อำานาจในการเปลยนแปลงกำาหนดวนและเวลาทำางานกรณมเหตการณผดปกต หรอเหตฉกเฉน

(ถากำาหนดอำานาจไวแตแรก) - เวลาพก 1 ชวโมง (ตามปกตเขยนรวมกบกำาหนดเวลาทำางาน) แนวคดท 1 ระบเวลาพกใหชด แนวคดท 2 เปดกวางไวเพอความคลองตว

- ระบเวลาพกสำาหรบพนกงานกะ (ถาแตกตางกน) หรอเขยนเปดไววาตองตองผลดเปลยนกนพก

ตามความจำาเปนของงาน

- เวลาพกกรณทำาลวงเวลาตอ 2 ชวโมง ระบโดยใชแนวกฎหมาย ระบขอยกเวนตามวรรค 5 ของ

มาตรา 27 คอ มใหใชบงคบถา สภาพของงานตองทำาตดตอกนไปโดยไดรบความยนยอมจาก

ลกจาง หรอเปนงานฉกเฉน

2. วนหยดและหลกและหลกเกณฑวนหยด

1. วนหยดประจำาสปดาห - ระยะหางของวนหยด (ไมเกน 6 วน) - ถาหมนเวยน ระบใหชด ดงไดกลาวมาแลวขางตน (ตามปกตจะเขยนรวมไวกบวนทำางาน

ปกต) - มขอความเกยวกบการสะสมวนหยดประจำาสปดาหและการเลอนวนหยดประจำาสปดาห

สำาหรบงานบางประเภท ซงตองอยภายในระยะ 4 สปดาหตดตอกน (ถาม) หมายเหต: วนหยดประจำาสปดาหไมจำาเปนตองเปนเสาร-อาทตยเสมอไป

3. วนหยดประเพณ แนวคดท 1 -ระบวาวนใดบาง แนวคดท 2 –เปดกวางไวและกำาหนดลวงหนาเปนป ๆ ไป

- วนหยดตองเขาขอกำาหนดตามมาตรา 29 - มขอความเรองหยดชดเชยในวนถดไปถาตรงกบวนหยดประจำาสปดาห - ระบขอตกลงใหมการหยดชดเชยในวนอนหรอจายคาทำางานในวนหยดแทน (ถาม)

4. หยดพกผอนประจำาป - ระบสทธตองทำางานมาแลวครบ 1 ป - ระบจำานวนวนถาใหตามอายงานใหระบใหชด - แสดงวธคดเพอความเขาใจ - ระบวธการหยด - กำาหนดลวงหนาโดยนายจาง - ใหลกจางเปนฝายขอหยด - กำาหนดทง 2 อยาง - ระบขนตอนขออนมตและผลของการไมขอหยดลวงหนา (กรณใหลกจางเปนผขอ) - ระบถามการตกลงใหสะสมและเลอนวนหยดพกผอนทมไดหยดไปรวมกบปตอๆ ไปได - ระบถามนโยบายใหใชสทธตามสวนตามกฎหมายใหม - ระบการจายเงนแทนถาพนกงานมไดใชสทธขอหยด ทงน จะตองระบจำานวนวนสงสด (ถาไม

จายทงหมด) - การจายคาจางสำาหรบวนหยดพกผอนประจำาปในปทเลกจางตามสวนของวนหยดพกผอน

ประจำาปทลกจาง พงจะไดรบรวมทงวนหยดพกผอนประจำาปตาม ม.30 (มาตรา 67)

3. หลกเกณฑการทำางานลวงเวลาและการทำางานในวนหยด

- อาจมนยามศพทเชน หมายความวาการทำางานทไดรบมอบ“หมายใหทำางานเกนเวลาทำางาน

ปกตและการทำางาน ในวนหยดประจำาสปดาห วนหยดประเพณ หรอวนหยดพกผอน

ประจำาป ” - อาจระบเปนนโยบายวาทำางานลวงเวลาในวนทำางานและในวนหยด จะตองไดรบความยนยอม

จากลกจางกอนเปนคราวๆ ไป - สทธในการสงการใหลกจางทำาลวงเวลากรณเปนงานทตองทำาตดตอกนถาหยดจะเสยหายแก

งานหรอเปนงานฉกเฉน หรอเปนงานอนๆ ตามกฎกระทรวง - ระบนโยบายการทำางานในวนหยดไดโดยเนนวาจะตองไดรบการยนยอมจากลกจางกอนเปน

คราว ๆ ไปและระบขอยกเวนเชนเดยวกบการทำางานลวงเวลา - อาจระบเปนชวโมงการทำางานลวงเวลาตอสปดาหตามกฎหมาย (รอดประกาศกฎกระทรวง) - กำาหนดอตราการจายคาจาง (ดขอ 4 แตอาจจะเขยนรวมกบหลกเกณฑ) - ขอกำาหนดวาดวยสทธ วาดวยคาลวงเวลาหรอทำางานในวนหยด ในขณะเดนทางไปปฏบตงาน

ณ สถานทอน ๆ และขอยกเวน (ถาม) เชน พนกงานขบรถมสทธได ฯลฯ - อาจระบเงอนไขของการไมจายคาลวงเวลา

4. วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาลวงเวลาในวนหยด 1. วนและสถานทจายคาจาง - จายทใดและทไหน - ถาใชบตรเอทเอมตองไดรบความยนยอมจากลกจาง - ควรถอวาสถานประกอบการของบรษทเปนสถานทจายคาจางและเงนอนๆ ถาจายผาน

ธนาคารใหระบ 2. การจายคาลวงเวลาและคาทำางานในวนหยด -คาลวงเวลากรณทำางานเกนเวลาทำางานปกตในวนทำางานปกต -คาทำางานในวนหยดประจำาสปดาหหรอวนหยดพกผอนประจำาปซงไมเกนเวลาทำางานปกต -คาทำางานในวนหยดตามประเพณซงไมเกนเวลาทำางานปกต -คาลวงเวลากรณทำางานในวนหยดเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางานปกต

แนวทางการปรบปรงขอบงคบเกยวกบการทำางาน ตาม พ.ร.บ. คมครองแรงงานฉบบใหม พ.ศ. 2541

เรมตนท ม.108 (ปมท. ขอ 68) -ใหนายจางทมลกจางรวมกนตงแต 10 คนขนไปจดทำาขอบงคบเปนภาษาไทยอยางนอยตองม 1. วนทำางาน เวลาทำางานปกต และเวลาพก 2. วนหยดและหลกเกณฑการหยด 3. หลกเกณฑการทำางานลวงเวลา และการทำางานในวนหยด 4. วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาจางลวงเวลาในวนหยด 5. วนลา และหลกเกณฑการลา 6. วนยและโทษทางวนย 7. การองทกข 8. การเลกจาง คาชดเชย และคาชดเชยพเศษ

2. ม.108 (1) วนทำางานเวลาทำางานปกต และเวลาพก วนทำางาน/เวลาทำางานปกต ม.23 (ปมท. ขอ 3) เวลาทำางานปกต 1. ใหนายจางประกาศใหลกจางทราบ 2. กำาหนดเวลาเรมตนและสนสด แตละวน 3. ไมเกนกำาหนด แตละประเภทงานในกฎกระทรวง แตไมเกน 8 ชวโมง/วน และไมเกน 48 ชวโมง/

สปดาห เวนแต งานทอาจเปนอนตรายและความปลอดภย (กฎกระทรวงกำาหนด) ไมเกน 7 ชวโมง/วน

และไมเกน 42 ชวโมง/สปดาห เวลาพก ม.27 (ปมท. ขอ 6)

กฎหมายวางหลกเกณฑไวเหมอนเดม แตมขอสงเกตคอ 1. ตดถอยคำา แตตองไมนอยกวาครงละ “ 20 นาท ออกไป ”2. หากมขอตกลงเปนอยางอนๆ ขอตกลงนนเปนประโยชนแกลกจาง (ใหใชบงคบได) 3. หากเวลาพกวนหนงเกน 2 ชวโมง เฉพาะทเกนนบเปนเวลาทำางานปกต 4. การทำางานลวงเวลาตอจากเวลาทำางานปกต ไมนอยกวา 2 ชวโมง ตองจดใหลกจางพกไมนอยกวา 20 นาท

กอนเรมทำางานลวงเวลา

3. ม. 108(2) วนหยด และหลกเกณฑการหยด วนหยดประจำาสปดาห ม.28 (ปมท. ขอ 7) หลกเกณฑเหมอนเดม วนหยดตามประเพณ ม.29 (ปมท. ขอ 9) 1. หลกเกณฑเหมอนเดม แตใหนายจางพจารณากำาหนดจาก 1) วนหยดราชการประจำาป 2) วนหยดทางศาสนา 3) วนหยดตามขนบธรรมเนยมประเพณทองถน

2. กรณไมอาจใหลกจางหยดตามประเพณได 2.1 เนองมาจากลกษณะหรอสภาพของงาน ตามกฎกระทรวง 2.2 ใหนายจางตกลงกบลกจาง 2.2.1 หยดในวนอนชดเชย หรอ 2.2.2 นายจางจายคาทำางานในวนหยดใหกได

วนหยดพกผอนประจำาป ม.30 (ปมท. ขอ 10) 1. หลกเกณฑเหมอนเดม แตเพม 1.1 การกำาหนดวนหยด นอกจากใหนายจางเปนผกำาหนดแลว อาจกำาหนดตามทนายจางและลกจางตกลงกน 1.2 กรณทำางานไมครบป คำานวณตามสวนได

4. ม. 108(3) หลกเกณฑการทำางานลวงเวลา และการทำางานในวนหยด ชวโมงการทำางานลวงเวลา ม.26 (ปมท. ขอ 11 วรรค 3)

กฎหมายใหมนเมอรวมแลวจะตองไมเกนอตราตามทกำาหนดในกฎกระทรวง

(เดม สปดาหหนงตองไมเกน 24 ชวโมง)

ทำางานลวงเวลาในวนหยด ม.63 (ปมท. ขอ 42) หลกเกณฑคดคำานวณการจายเหมอนเดม แตเมอมความหมายรวมอยในนยาม การทำางานลวงเวลา “ ” (ม.5) ฉะนน นายจางจะตองกำาหนดหลกเกณฑการทำางานในวนหยด วนสถานทจาย คาลวงเวลาในวนหยด เพมเตมลงไปในขอบงคบใหชดเจน

พนกงานไมมสทธไดรบคาลวงเวลา และคาลวงเวลาวนหยด ม.65 (ปมท. ขอ 36)

กรณนายจางไดกำาหนดไวในขอบงคบตามกฎหมายเกา จะตองแกไขเสยใหมใหถกตอง แตมขอสงเกตคอ

1. ม.65 (1) ลกจาทมอำานาจหนาททำาการแทนนายจาง สำาหรบการจาง การใหบำาเหนจ การลดคาจาง หรอ เลกจาง (ตด การลงโทษ การวนจฉย ขอรองทกขออก) 2. ตด งานขนสง ออก “ ”3. เพมเตม งานดบเพลงหรองานปองกนอนตรายสาธารณะ “ ”4. ม.65(7) งานเฝาดแลและสถานท ตองออกไปทำานอกสถานท และโดยลกษณะงานหรอสภาพของงาน ไมอาจกำาหนดเวลาทำางานทแนนอนได

5. ม.108(4) วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาลวงเวลาในวนหยด วนและสถานทจายคาจางฯ ม.55 (ปมท. ขอ 28) หลกเกณฑคงเดม แตถาจาย ณ สถานทอนดวยวธอน ตองไดรบความยนยอมจากลกจาง (คงความยนยอม หลกเกณฑกฎหมายจะอยท ม.77) โดย -ทำาเปนหนงสอ และใหลกจางลงลายมอชอ -มขอตกลงกนไว ชดเจนเปนการเฉพาะ

คาลวงเวลาในวนหยด เมอแกไขขอบงคบเกยวกบการทำางานตองเพมเตม คาลวงเวลาในวน“หยดในขอบงคบฯ ”

6. ม.108 (5) วนลา และหลกเกณฑการลา ลาเพอทำาหมน ม.33, 57 หลกเกณฑ 1. ใหลกจางมสทธลาเพอทำาหมนและลาเนองจากการทำาหมน

2. ตามระยะเวลาท 2.1 แพทยแผนปจจบนชนหนงกำาหนด และ 2.2 ออกใบรบรอง 3. ใหนายจางจายคาจางในวนทลาตามขอ 2 (ม.57)

ลาเพอกจธระ ม.34 หลกเกณฑ 1. ใหลกจางมสทธลาเพอกจธระจำาเปนได 2. ตามขอบงคบเกยวกบการทำางาน

ลาเพอรบราชการทหาร ม.35, 58 (ปมท. ขอ 33 ทว) หลกเกณฑคงเดม

ลาเพอฝกอบรม ม.36 1. ใหลกจางมสทธลาเพอการฝกอบรมหรอพฒนาความร ความสามารถ 2. หลกเกณฑและวธการตามทกำาหนดในกฏกระทรวง

ลาเพอคลอดบตร ม.41, 59 (ปมท. ขอ 18) หลกเกณฑคงเดม แตตด กอนคลอดและหลงคลอด ออก “ ”

ลาปวย ม.32 57 (ปมท. ขอ 12) -เพมเตมตามกฎหมายใหม กรณแสดงหลกฐานใบรบรองแพทยเมอลาปวยตงแต 3 วนทำางานขนไป ใหลกจางแสดงใบรบรองแพทยแผนปจจบนชนหนง หรอใบรบรองแพทยของสถานพยาบาลของทางราชการ กรณไมอาจแสดงใหชแจงใหนายจางทราบ -มใหถอเปนวนลาปวย 1) วนทลกจางไมสามารถทำางานได เนองจากประสบอนตราย หรอเจบปวย

เนองจากการทำางาน และ 2) วนลาเพอคลอดบตร

7. ม.108 (6) วนยและโทษทางวนย การพกงาน ม.116, 117 หลกเกณฑ 1. นายจางทำาการสอบสวนลกจางซงถกกลาวหาวากระทำาความผด 2. หามใหนายจางสงพกงานในระหวางการสอบสวน เวนแต 2.1 ขอบงคบเกยวกบการทำางาน หรอ 2.2 ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง 2.3 ใหอำานาจนายจางสงพกงานได 3. ตองมคำาสงพกงานเปนหนงสอ 3.1 ระบความผด และ 3.2 ระยะเวลาพกงานไมเกน 7 วน 3.3 แจงใหลกจางทราบกอนการพกงาน 4. ใหนายจางจายเงนใหแกลกจางในระหวางพกงานตามอตราทกำาหนดไวใน 2.1 หรอ 2.2 แตตองไมนอยกวา รอยละหาสบของคาจางในวนทำางานทลกจางไดรบกอนถกสงพกงาน เมอการสอบสวนเสรจสน ลกจางไมมความผด นายจางมหนาทจายคาจางใหลกจางเทากบคาจางในวนทำางานนบแตถกสงพกงาน โดยเงนทจายตาม ม.116 เปนสวนหนงของคาจางพรอมดอกเบยรอยละ หาสบตอป (ม.117)

8. ม.108 (7) การรองทกข

การรองทกข ม.109 ขอสงเกต กฎหมายเกาใชถอยคำา การยนคำารองทกข “ ”กฎมายใหมใชถอยคำา การองทกข ซงมความหมายกวางขนกวาเดมและ“ ”รวบรวมความหมายเดม การยนคำารองทกข ไวดวย “ ” ทงน กฎหมายไดกำาหนดเปนกรอบใหมความชดเจนวา การอง“ทกข นน ตองการใหนายจางระบรายละเอยดในแตละหวขอ มอะไรบางตาม” ม 109 1. ขอบเขตและความหมายของขอรองทกข 2. วธการและขนตอนการรองทกข 3. การสอบสวนและพจารณาขอรองทกข 4. กระบวนการยตขอรองทกข 5. ความคมครองผรองทกข และผทเกยวของ ฉะนน นายจางควรมการศกษา ทบทวน แกไขเพมเตม หวขอนวา ในขอบงคบเกยวกบการทำางานเดมนน ไดมรายละเอยดครอบคลมทง 5 หวขอนหรอไม

9. ม.108 (8) การเลกจาง คาชดเชย และคาชดเชยพเศษ การเลกจาง ม.119 (ปมท. ขอ 47) จดทตองแกไขเพมเตม 1. หนงสอเตอน ตามกฎหมายเกา ใหมผลบงคบไมเกน 1 ป นบแตวนทลกจางไดรบทราบหนงสอเตอน ตามกฎหมายใหม ใหมผลใชบงคบไมเกน 1 ป นบแตวนทลกจางไดกระทำาความผด

2. ไดรบโทษจำาคก ตามกฎหมาย ตามกฎหมายเกา ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก ตามกฎหมายใหม เพมเตม ขอยกเวน เวนแตเปนโทษสำาหรบความผดทได“กระทำาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ ”

คาชดเชย ม.118 (ปมท. ขอ 46) ขอสงเกต ตามกฎหมายใหม ตด โดยรวมวนหยด วนลา และวนทนายจางซงใหหยด“เพอประโยชนของนายจาง ออก แตไมไดทำาใหความหมายเปลยนแปลงไป”จากเดม เพยงแตนำาไปบญญตไวในมาตรา 19

ม.18(3) ลกจางซงทำางานตดตอกนครบสามป แตไมเกนหกป ให นายจางจายไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย หนงรอยแปดสบวน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางานหนงรอยแปดสบวนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย

ม.18(4) ลกจางซงทำางานตดตอกนครบหกป แตไมครบสบปให นายจางจายไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย สองรอยยสบวน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางานสองรอยยสบวนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย

ม.18(5) ลกจางซงทำางานตดตอกนครบสบปขนไป ใหจายไมนอยกวาคาจางอตราสดทายสามรอยวน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางานสามรอยวนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย

คาชดเชยพเศษ ม.120, 121, 122 คาชดเชยพเศษ กรณนายจางยายสถานประกอบการ ม.120 วรรค 1,2

คาชดเชยพเศษ แทนการบอกกลาวลวงหนา กรณนายจางยายสถานประกอบการ ม.120 วรรค 3 คาชดเชยพเศษ กรณเลกจางเพราะเหตทนายจางปรบปรงหนวยงาน ม.122 คาชดเชยพเศษ แทนการบอกกลาวลวงหนา กรณเลกจางเพราะเหตทนายจางปรบปรงหนวยงานฯ ม.121 การแกไขเพมเตมคาชดเชยพเศษ โดยทางปฏบตเมอกฎหมายระบไวอยางไร การแกไขขอบงคบในการทำางานใหยดถอถอยคำาไปตามนน เพมความถกตอง

10. บทนยาม ม.5 โดยปกต ขอบงคบเกยวกบการทำางานมกจะมคำานยาม เพออธบายความหมายในแตละคำาทระบไวในขอบงคบดวย ฉะนน การแกไขเพมเตมการครอบคลมถงคำานยามเหลาน และใชความหมายทบญญตขนหรอแกไขตามกฎหมายฉบบใหม ไดแก วนลา“ ”, “การทำางานลวงเวลา”, “คาลวงเวลาในวนหยด”, “คาชดเชย ”

ขอสงเกต คาชดเชย หมายความวา เงนทนายจางใหแกลกจางเมอเลกจางนอกเหนอจากเงนประเภทอน

คาชดเชยพเศษ หมายความวา เงนทนายจางใหแกลกจางเมอสญญาสนสดลง เพราะมเหตกรณพเศษ

11. การแกไขเพมเตมขอบงคบเกยวกบการทำางาน จดทำาประกาศใชขอบงคบ ม.108 (ปมท. ขอ 68) (ใหม) ใหนายจางประกาศใชขอบงคบเกยวกบการทำางาน ภายใน 15 วน นบแตวนทมลกจางรวมกน ตงแตสบคนขนไป (เกา) ใหนายจางซงมลกจางรวมกนตงแตสบคนขนไปเปนประจำา จดใหมขอบงคบเกยวกบการทำางานและประกาศใชบงคบ

สงสำาเนา ม.108 (ปมท. ขอ 68) (ใหม) ภายในเจดวนนบแตวนประกาศใชขอบงคบ (เกา) ภายในเจดวนนบแตวนทมลกจางรวมกนตงแตสบคนขนไป

แกไขเพมเตม ม.110 (ปมท. ขอ 69) (ใหม) 1. ใหนายจางประกาศขอบงคบทมการแกไขเพมเตมภายในเจดวนนบแตวนประกาศใช 2. สงสำาเนา ขอบงคบแกไขเพมเตมภายในเจดวนนบแตวนทประกาศใชขอบงคบ (เกา) แจงแกไขเพมเตม (สงสำาเนา) ภายในเจดวนทประกาศใชขอบงคบ


1. การจดทำาขอบงคบเกยวกบการทำางานทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจางงาน ควรมขอควรรทเกยวของกบขอตกลงและเกยวของกบสภาพการจางงานอยางไรบาง ใหอธบาย

2. การแกไขขอบงคบทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจางมวธการใดบาง ใหอธบายแตละวธ

3. ในการเขยนขอบงคบเกยวกบงานใหสมบรณเรยนรอยโดยไมมขอโตแยง นกบรหารดานแรงงานสมพนธควรมเทคนควธการใดบางในการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน ใหอธบาย

4. เมอมการเขยนขอตกลงเกยวกบการทำางานแลวจะตองมการตรวจสอบขอบงคบ อยากทราบวามหวขอใดบางทตองปรากฏ หรอ มในการเขยนขอบงคบการทำางาน

5. ใหนกศกษาหาประกาศขอบงคบในการทำางาน ของบรษทหรอองคการตาง ๆ มา 3 หนวยงาน

บทท 6

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางงาน


1. เพอใหนกศกษาทราบถงการทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางงาน

2. เพอใหนกศกษาทราบถงการทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางงานหลงการเจรจา

3. เพอใหนกศกษาทราบหลกการบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง


1. ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

2. การทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

3. การทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางภายหลงเจรจา

4. การบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง








กอนทจะศกษาถงการทำาหรอการยนขอเรยกรองเพอจดทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางในเบองตนจะตองเขาใจความหมายของ สภาพการ“จาง และ ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง เสยกอน เพราะทงขอตกลง” “ ”และสภาพการจางทง 2 สวน อนไดแก ขอตกลง และ สภาพการจางนนจะตองทำาความเขาใจเพอเปนพนฐานเสยกอน และเมอมขอพพาทใด ๆ ระหวางนายจางกบลกจาง ถาไมเกยวกบ สภาพการจาง ขอพพาทนนก“ ”มใชขอพพาทแรงงานตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 5 วรรค 3 บญญตไววา สภาพการจาง หมายถง เงอนไขการจางหรอการทำางาน “

กำาหนดวนและเวลาทำางาน คาจาง สวสดการ การเลกจาง หรอประโยชนอนของนายจาง หรอลกจาง อนเกยวกบการจาง หรอการทำางาน”

มาตรา 10 บญญตไววา ใหสถานประกอบกจการทมลกจางตงแตยสบคนขนไป จดใหมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางตามความในหมวดน

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางใหทำาเปนหนงสอ ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางอยางนอยตองมขอความดงตอไปน

1. เงอนไขการจาง หรอ การทำางาน

2. กำาหนดวนและเวลาการทำางาน

3. คาจาง

4. สวสดการ

5. การเลกจาง

6. การยนเรองราวรองทกขขงลกจาง

7. การแกไขเพมเตมหรอการตออายขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

จากบทบญญตขางตน จะเหนไดวาขอตกลงทจะมฐานะเปนสภาพการจางนนจะตองประกอบไปดวยสาระสำาคญดงน

1. เปนขอตกลง

หมายถง การแสดงเจตนาของบคคล 2 ฝาย กลาวคอ ฝายนายจาง หรอองคการ ฝาย

นายจางฝายหนง กบลกจางหรอองคการฝายลกจางฝายหนง หากเปนการตกลงระหวางนายจางดวยกนเอง หรอฝายลกจางดวยกนเองไมถอวาเปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง และจะตองมการแสดงเจตนาเพอใหมผลผกพนตอกนในลกษณะทเปนการทวไป ไมใชใชบงคบเพยงชวระยะเวลาหนง

2. ระหวางลกจางกบนายจาง

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางจะตองเปนการตกลงระหวางฝายนายจางกบฝายลกจาง

เทานน หากเปนการตกลงกบบคคลภายนอกแลวยอมไมใชขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

3. เกยวกบสภาพการจาง

จากบทนยาม สภาพการจางจงเปนเงอนไขการจางหรอการทำางานอนนายจางและลกจาง

พงปฏบต ซงสามารถสรปสาระสำาคญของสภาพการจางไดดงน

3.1 เงอนไขหรอประโยชนเกยวกบการจาง หรอการทำางาน

3.2 เปนเงอนไขหรอประโยชนเกยวกบการจางหรอการทำางานระหวางนายจางกบลกจาง

การทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางภายหลงการเจรจา

ภายหลงทมการเจรจาตกลงกนไดแลวกจะตองนำาขอตกลงนนมาเขยนเอาไวเปนลายลกษณอกษรอนจะเปนการนำาขอตกลงกนไดแลวนนไปปฏบต

รายละเอยดและรายการในขอตกลง

1. รปแบบของขอตกลง ควรระบวน เวลา และสถานททำาขอตกลง ชอตวแทนแตละฝายทเขารวมตกลง รวมทงเจาหนาททดำาเนนการไกลเกลย

2. ทำาความเขาใจเนอหารายละเอยดของขอตกลง กอนดำาเนนการเขยนขอตกลงวามรายละเอยด และเงอนไขปลกยอยหรอไม

3. ควรสงเกตวามขอตกลงกนไดในหลกการหรอรายละเอยด

4. ถอยคำาควรเขยนอยางรดกม

5. หากมขอผดพลาดในการเขยนหรอจะแกไขขอความ ควรใชวธการขดออก และผแกไขควรลงลายมอชอกำากบเอาไวทกครง ไมควรใชการลบหรอใชนำายาลบคำาผด

6. ควรทำาขอตกลงทเปนเงอนไขอนจำาเปนบางขอตอแนวทางปฏบตในโอกาสตอไป

7. ในขอตกลงควรระบระยะเวลาของการเปลยนแปลงขอตกลงเกยวกบสภาพการจางในครงตอไปไวดวยวา จะยนขอเรยกรองไดในชวงใด

8. ในตอนทายของขอตกลงควรใหผแทนทไดรบการแตงตงลงรายมอชอไวเปนหลกฐาน

การบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

ภายหลงจาการไดขอยตโดยสามารถจดทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางไดแลวขนตอนตอไปคอการบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจางโดยมหลกเกณฑดงน

1. กลไกล และโครงสรางฝายนายจาง

2. กลไกล และ โครงสรางฝายลกจาง

3. กลไกล และ โครงสรางของระบบการรองทกข


1. สภาพการจาง กบ ขอตกลงเกยวกบการจาง เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ใหอธบาย

2. ในการจดทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางงาน ในขอตกลงควรระบขอความใดบางเปนสำาคญ เพราะอะไร ใหอธบาย

3. ขอตกลงทกระทำาไปนน จะมฐานนะเปนสภาพการจางนนตองมสวนประกอบอะไรบาง ใหอธบาย

4. หลกในการเขยนขอตกลงทดประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

บทท 7

การเจรจาตอรอง


1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายและความสำาคญของการเจรจาตอรอง

2. เพอใหนกศกษาทราบถงอำานาจในการเจรจาตอรอง

3. เพอใหนกศกษาทราบหลกการและกลยทธในการเจรจาตอรอง


1. ความหมายความสำาคญ

2. อำานาจในการเจรจาตอรอง

3. การเรยกรอง

4. การเจรจาตอรอง

5. หลกและกลยทธการเจรจาตอรอง








การเจรจาคออะไร

การเจรจา คอ “กระบวนการและขนตอนทนำาพาใหบคคลหรอกลมบคคลเกดการแลกเปลยนขอมลความคดระหวางกน เพอนำาไปสประโยชนรวมสงสดของคเจรจา ”

การเจรจาเปนสงดทใหบคคลหรอกลมบคคลไดมโอกาสแลกเปลยนมมมองหรอทศนคตระหวางกน เพอใหไดรบตามเปาหมายทตองการ การเจรจาสามารถเกดขนไดทกขณะแมกระทงในสถานการณทปญหายงไมเกดดวยซำาไป อยางไรกด ในทางปฏบต พบวา ประโยชนทแตละฝายพงจะไดรบจากการเจรจาอาจแตกตางกนขนอยกบอำานาจในการตอรอง (Bargaining Power)

ความหมายของอำานาจในการตอรอง

นกวชาการไดใหคำาจำากดความของคำาวาอำานาจในการตอรอง (Bargaining Power) ไวหลายความหมาย อาท หมายถง พลงหรอ“อำานาจหรอความกดดนทจะทำาใหคเจรจาอกฝายหนงเกรง และยอมรบฟง ยอมเจรจา ยอมตกลง หรอยอมปฏบตตามขอเสนอหรอขอเรยกรองทนำาเขามาเจรจากนนน”

อำานาจในทนเราจะหมายถงอำานาจทใชในการเจรจาตอรองใหสมฤทธผล ซงจะหมายถงความสามารถเฉพาะตวบคคลทจะสามารถจดการได ดงเชนอำานาจทสามารถกระตนความรสกใหมความเขมแขงขน เชน ดทสด คำาเยนยอ การใหความเคารพ และการผอนปรน ความมชย ความกลว ความเกลยดชง การตอบสนองหรอการแกแคน

ความสมดลของอำานาจในการเจรจามความหลากหลายในแตละครง ถาหากวาเราสามารถควบคมใหการเจรจาเปนไปตามแนวทางทเราตองการแลว สงทเราควรจะระมดระวงกคอ การรกษาบรรยากาศของการเจรจาใหราบรน อำานาจควรถกใชเพอสรางใหอกฝายหนงยำาเกรง ใหเขารสกเคารพนบถอและดมคณคา นอกจากน ความงนงานทอยในใจของแตละคนนนเปนสงทควรระวง เพราะบางคนอาจจะแสดงออกซงความมอำานาจเหนออกฝายใหรสกได

ในความพยายามทจะทำาใหอกฝายหนงยอมรบในเงอนไขทตองการ นกเจรจาบางคนอาจใชอำานาจในการตอรองเพอทจะลบหลอกฝาย ซงเปนสงทควรหลกเลยง อาท พฤตกรรมทจะสามารถทำาลายบรรยากาศในการเจรจา

ปจจยทมผลตอระดบของอำานาจในการตอรอง

สำาหรบฝายลกจาง เมอลกจางรวมตวกนเปนสหภาพแรงงานแลว ยอมมภาวะความเปนอนหนงอนเดยวกนมากขน ลกจางอาจดำาเนนการอยางใดพรอมกน ซงอาจเปนไปในทางทเปนประโยชนหรอเปนโทษแกนายจางได ในกรณทลกจางหยดงานพรอมกน หรอกระทำาการอนททำาใหนายจางเสยหาย กจการของนายจางยอมไดรบความกระทบกระเทอน จะเหนไดวา การทนายจางเกรงวาลกจางจะนดหยดงานหรอทำาใหนายจางเสยหายนเองเปนอำานาจในการเจรจาตอรองของฝายลกจางทมอยเหนอนายจาง

สำาหรบนายจางนน การปฏเสธการจางลกจางคนหนงคนใดหรอทงหมด ตลอดจนการปดโรงงานชวคราวหรอเลกกจการไป ยอมเปนพลงอำานาจทจะกอใหเกดความหวาดหวนตอการตกงานหรอไมไดรบคาจางไปเลยงชพหรอครอบครวของลกจาง ดงนน การทลกจางเกรงวาจะไมมงานทำาและไมไดรบคาจางดงกลาวจงเปนอำานาจในการเจรจาตอรองของฝายนายจาง

นอกจากน อำานาจในการเจรจาตอรองยงขนอยกบปจจยอน ๆ อาท

จำานวนสมาชกของสหภาพแรงงาน การทลกจางในกจการนนเปนสมาชกสหภาพแรงงานมากเทาใด สหภาพนนกจะมอำานาจตอรองมากขนเทานน ดงนน การทลกจางมไดตงสหภาพ แตมการรวมตวกนเปนครงคราวดงเชนทปฏบตกนอยในประเทศไทย จงสงผลลกจางมอำานาจในการตอรองนอยมาก

ความสำาคญของงานทลกจางรบผดชอบ งานทลกจางทำามความสำาคญมาก กจะมอำานาจในการตอรองสงตามไปดวย

ความเปนอนหนงอนเดยวกนของลกจาง ความพรอมเพรยงของสมาชกและลกจางอนมมาก อำานาจตอรองกจะเพมขนเปนเงาตามตว

จำานวนทนเพอใชจายระหวางทนดหยดงานหรอปดโรงงาน

อตราการวางงานในตลาดแรงงาน

กระบวนการเจรจาตอรอง (Bargaining Process: 4 Cs)

ในการเจรจาใด ๆ จะตองผานกระบวนการเจรจาตอรองซงเกยวของกบ 4 ปจจยสำาคญ ไดแก

1. ผลประโยชนรวม (Common Interests) ไดแก ประเดนทคเจรจาทงสองฝายเหนตรงกน

2. ผลประโยชนทขดแยงกน (Conflicting Interests) หมายถง ประเดนทคเจรจายงเหนไมตรงกนและยงไมสามารถหาขอสรปได ความแตกตางของจดยน ทงในเชงปรมาณและคณภาพมผลตอโอกาสความสำาเรจในการเจรจานน ๆ

3. การประนประนอม (Compromise) หมายถง กระบวนการไกลเกลยเพอลดความแตกตางของผลประโยชนทขดแยงกนและเปลยนเปนผลประโยชนรวม

4. เกณฑการพจารณา (Criteria) หมายถง เงอนไขสำาคญทแตละฝายกำาหนดขนเพอใชเปนเกณฑในการตดสนใจ

การเรยกรอง (Demand)

ในกระบวนการเจรจาตอรองนน โดยปกต ลกจางจะเปนฝายเสนอความตองการของตนไปยงนายจางวา ฝายตนตองการใหมสภาพการจางหรอสภาพการทำางานอยางใด เชน ตองการไดคาจางเพม ตองการใหนายจางปรบปรงสถานททำางาน เปนตน อยางไรกด บางครง นายจางกอาจเปนฝายเสนอบาง ขอเสนอดงกลาวเรยกวา คาเรยกรอง “ ” (Demand)

กำาหนดระยะเวลาในการเรยกรอง (Timing)

หลกการสำาคญในการเรยกรองประการแรก กคอ ควรจะยนขอเรยกรองเมอใด ขอควรยดถอปฏบต กคอ

1. ถาทงสองฝายไมเคยมหรอทำาขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองไวกอน ฝายลกจางหรอสหภาพแรงงานอาจยนเมอใดกได ซงปกตกมกกระทำาเมอสหภาพแรงงานนนไดรบการรบรองจากนายจางใหเปนผแทนของกจการนนแลว และอยในระยะทนายจางมความสามารถทจะปฏบตตามทเรยกรองได

2. ถาทงสองฝายเคยมหรอทำาขอตกลงไวแลว กจะยนขอเรยกรองเมอใกลครบกำาหนดอายของขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองนน เพอตออายขอตกลงหรอสญญานนออกไปอก

3. อยางไรกตาม ผลสำาเรจของการยนขอเรยกรองยอมขนอยกบปจจยหลายประการ โดยเฉพาะจงหวะเวลา (Timing) หรอระยะเวลาทเหมาะสมสำาหรบลกจางในการเรยกรอง คอ ในขณะนน

นายจางมความตองการใชแรงงานจำานวนมาก เพอเพมผลผลตหรอเรงผลตใหทนกบความตองการของตลาดหรอตามทลกคาสงมา

นายจางจำาหนายสนคาไดมากหรอมผใชบรการมาก

นายจางมผลกำาไรมากหรอมรายไดมาก และกำาลงขยายกจการ

ลกจางสวนใหญมความตองการรวมกนในเรองทจะเรยกรอง

เรองทจะเรยกรอง

ประเดนทจะเรยกรองนบวามความสำาคญมาก สวใหญมกเปนไปตามความประสงคของคกรณวาตองการจะเจรจาเพอใหมขอตกลงในเรองอะไรบาง แตบางประเทศกกำาหนดเรองทจะเจรจาไวดวยวาจะตองเจรจาในเรองอะไร หรอจะไมเจรจาในเรองอะไรบาง

เรองทจะนำามาเปนขอเรยกรองเพอใหมขอตกลงในการจางงานและการทำางานตอกน ไดแก

1. คาจาง การกำาหนดคาจางของลกจางขนตำาและขนสง วธการคำานวณคาจาง การขนคาจางประจำาป การปรบคาจางตามดชนราคาผบรโภค (Consumer Price Index: CPI)

2. ขอกำาหนดเกยวกบวนและเวลาทำางาน ไดแก จำานวนชวโมงการทำางานตอวน หรอตอสปดาห การทำางานลวงเวลา การจดกะในการทำางาน วนหยด เปนตน

3. การลา ไดแก การลาปวย และลาในเรองอน ๆ เชน ลากจ รวมทงกรจายคาจางในวนดงกลาว

4. การเลกจาง ไดแก การเลกจางในกรณตาง ๆ เชน การเลกจางโดยมความผดทางวนย การเลกจางเพราะคนลนงาน รวมทงวธการคดตวบคคลทจะเลกจาง เชน การกำาหนดใหเลกจางตามลำาดบอาวโส (Seniority) หรอทเรยกวา เขาทหลง ออกกอน “ (Last In, First Out: LIFO)

5. ผลประโยชนอนหรอสวสดการ (Fringe Benefits) ไดแก ผลประโยชนอยางอนทนายจางใหแกลกจางนอกเหนอจากคาตอบแทนการทำางานโดยตรง รวมทงการตความในขอตกลงทเกดจากการเจรจาตอรองทกรณตความแตกตางกนดวย

6. บทกำาหนดเรองการหามการปดงานหรอหามนดหยดงานระหวางอายขอตกลง (No-Lockout, No-Strike Clause)

7. การตออายขอตกลงหรอการขอเจรจาเพอทำาขอตกลงใหมในระหวางอายขอตกลง (Reopening Clause)

แนวพจารณาเกยวกบขอเรยกรอง

ขอเรยกรองในเรองคาจาง สวนใหญมกเปนหวใจในการเรยกรองเสมอ โดยเฉพาะการขอเพมคาจาง เรองทจะนำามาพจารณาประกอบในการเรยกรอง กคอ

1. อตราความเจรญกาวหนาของกจการหรอของอตสาหกรรมประเภทนน รวมทงความสามารถในการจาย (Ability to Pay) หรอความสามารถของนายจางทจะปฏบตตามขอเรยกรองได

2. อตราคาครองชพ และการเปลยนแปลงทมตอมาตรฐานการครองชพของคนงาน

3. ความแตกตางระหวางคาจางของลกจางในสถานประกอบกจการนนกบคาจางของลกจางในสถานประกอบกจการอน ๆ ทอยในอตสาหกรรมประเภทเดยวกน

เรองความสามารถในการจายของนายจางเปนสงทลกจางหรอสหภาพแรงงานจกตองคำานงถงอยางยงเปนสงแรกในการเรยกรอง เพราะหากนายจางไมสามารถทจะจายใหได (เพราะจะขาดทนหรอจะกำาไรนอยเกนกวาจะประกอบกจการได) นายจางกจะไมยอมใหตามขอเรยกรอง และจำายอมใหลกจางหยดงานไป

ความสามารถในการจายนน อาจพจารณาไดจากบญชงบดลทงฉบบ ใบสงสนคาหรอบรการในระยะลวงหนา จำานวนเงนปนผลแกผถอหน เปนตน

ในเรองมาตรฐานการครองชพ อาจพจารณาไดจากการเพมขนของอตราคาจางขนตำาและอตราคาครองชพ ตลอดจนอำานาจในการซอ

(Purchasing Power) ของลกจางเมอเทยบกบจำานวนคาจางทไดรบดวย

ในการเรยกรองขอคาจางเพมขน หากไมมการควบคมราคมสนคาไว เมอคาจางซงเปนตนทนดานแรงงานสงขน นายจางกจะเพมราคาสนคาตามไปดวยเพอรกษาระดบของกำาไรใหคงทไว เมอราคาสนคาตางกเพมขน อำานาจซอของลกจางในจำานวนเงนเทาเดมกลดนอยลง หลงจากการเรยกรอง แมลกจางไดคาจางเปนจำานวนมากกจรง แตกลบซอสนคาในทองตลาดไดจำานวนเทาเดมหรอนอยกวาเดม ลกจางจงตองคำานงถงเรองนดวยเพราะลกจางนนเปนทงผผลตและผบรโภคในขณะเดยวกน ดงนน ในระหวางการเจรจา คเจรจาอาจกำาหนดไวในสญญารวมเจรจาตอรองดวยวา หากอตราคาครองชพมการเปลยนแปลงสงขน นายจางจะเพมคาจางในสดสวนเดยวกน ซงเรยกวา ขอตกลงเลอนอตราคาจางตามอตราคาครอง“ชพ ” (Cost-of-living-Sliding-Scale Agreement) หรอเรยกขอกำาหนดนวา “Escalator Clause”

สำาหรบในกรณราคาสนคาประเภทใดประเภทหนงเพมขนและราคาสนคาประเภทอนคงตว นายจางในธรกจอตสาหกรรมประเภทนนยอมมรายไดหรอกำาไรเพมขน ทำาใหมความสามารถในการจายเพมขนดวย ในการเจรจาจงอาจกำาหนดในขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองวา ถาในระหวางอายขอตกลง ราคาสนคาประเภทนนเพมขนหรอลดลงไปเทานนเทาน นายจางจะปรบคาจางตามไปดวย ซงเรยกวา ขอตกลงเลอนอตราคา“จางตามราคาขาย ” (Selling-Price-Sliding-Scale Agreement) ขอตกลงประเภทนอาจใชไดในอตสาหกรรมบางประเภททอาจกำาหนดมาตรฐานของสนคาไดเทานน

ผเขารวมในการเจรจา

การรวมเจรจาตอรองเปนเรองของบคคลหรอกลมบคคล 2 ฝายไดแก บคคลจากฝายนายจางและฝายลกจาง โดยปกต ในการเจรจาฝายนายจางจะจดคณะผเขารวมเจรจาประมาณ 2-3 คนเทานน ซงไดแก ประธานกรรมการหรอผจดการใหญหรอผมอำานาจเตมในการตดสนใจ ผจดการฝายบคคลหรอผจดการฝายบญช ขณะทฝายลกจางจะมประมาณ 3-4 คน ไดแก ประธานสหภาพแรงงานหรอเจาหนาทอนของสหภาพแรงงาน สมาชกของสหภาพแรงงานซงทำางานในกจการนนอกหนงหรอสองคน ทงนทงสองฝายอาจทปรกษาได แตมกไมนำาเขารวมโตะเจรจาตอรองดวย

หลกการเจรจา

การเจรจา คอการทคเจรจาพยายามแสวงหาขอตกลงโดยการชแจงเหตผลทเหมาะสมเพอใหอกฝายหนงเหนดวยและยอมรบ การเจรจาสวนใหญจงเปนการตอรองและแสดงเหตผลกบขอเทจจรงตอกน การเจรจาจงตองมทงการใหและการรบ (Give and Take) หรอการเจรจานนจะตองมขอตกลงทคกรณทงสองฝายรสกวาตางฝายตางชนะ (Win-Win Approach) ขอเรยกรองทเปนลกษณะการยนคำาขาดวา ฝายหนงจะตองใหเทานนเทานหรอใหคำาตอบแตเพยงวาจะใหหรอไมใหเทานน โดยไมใหโอกาสอกฝายหนงไดตอรองเลย ยอมมใชขอเรยกรองทนำาไปสการเจรจาตอรองในทางแรงงานสมพนธทด

ผลสำาเรจของการเจรจาขนอยกบคกรณทงสองฝาย ถาคกรณมความประสงคทจะตกลงกนอยางแทจรงแลว โอกาสทคกรณจะตกลงกนไดกมมากขน กฎหมายแรงงานสมพนธของบางประเทศจงกำาหนดใหทง

สองฝายเจรจาตอรองกนดวยความสจรตใจ (Bargain in Good Faith)

เพอใหการเจรจาสามารถตกลงกนไดโดยเรว ผทเขารวมในการเจรจาตองเปนผทมศลปะในการพด รวมทงความมเหตมผลและความรอบรในเรองทจะเรยกรองเปนอยางด นอกจากน การเจรจาทดจะตองมเอกสารและขอมลตางๆ ทเกยวของ อาท การเจรจาขอเพมคาจางจะตองมดชนราคาผบรโภค บญชแสดงคาจางเปรยบเทยบระหวางคาจางของนายจางนนกบนายจางอนทประกอบกจการอยางเดยวกน มลคาสวสดการเปรยบเทยบ งบดลของกจการนายจาง ระเบยบขอบงคบและตวเลขสถตตางๆ

ศลปะในการตอรอง

1. ฝายยนขอเรยกรองควรเสนอความตองการในขอเรยกรองพรอมขอมล และเหตผลเบองตนดวยทาทและนำาเสยงทสภาพและยอมรบนบถออกฝายหนง

2. ฝายรบขอเรยกรองควรรบฟงและขอทราบขอเทจจรงหรอขอมลเกยวกบขอเรยกรองพรอมเหตผลจากอกฝายหนงโดยไมดวนโตแยงและไมดวนยอมรบ

3. ฝายยนขอเรยกรองจะเสนอขอมลและเหตผลของความตองการในรายละเอยดพรอมผลดทอกฝายหนงจะไดรบหากตกลงดวยตามขอเสนอ

4. ฝายรบขอเรยกรองชแจงขอขดของของฝายตนในขอทไมอาจสนองตอบขอเรยกรองได และเสนอขอแลกเปลยนหรอขอตอรองกบขอเรยกรองทฝายรบขอเรยกรองสามารถปฏบตตามได

5. ทงสองฝายเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกของตนใหอกฝายหนงทราบ และเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกอน ๆ อก

6. แตละฝายขอใหอกฝายเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกบาง และขอใหเสนออกถายงหางไกลจากจดทจะตกลงกน

7. ทงสองฝายรวมกนแกปญหาและเสนอขอควรตกลงหรอจดแบงของความแตกตางของขอเรยกรองและขอเสนอสดทายทแตละฝายไมยอมลดหยอนอก (ถาเหนวาสามารถยอมรบได)

8. ในการเจรจาตอรองทกขนตอน ทงสองฝายตองเจรจากนดวยความจรงใจ หลกเลยงการขมข การกาวราวในเรองสวนตวของผเขารวมเจรจาและการหลอกลวงดวยการใหขอมลเทจตออกฝาย

การกดดนเพอใหอกฝายหนงยอมตกลงดวยควรใชวธการชแจงแสดงขอมลและหลกฐานทแจงจดจนฝายนนจำานนตอเหตผลของฝายแรกเทานน

ศลปะในการควบคมและสรางบรรยากาศในการเจรจา

บรรยากาศในการเจรจามกจะมเอกลกษณเฉพาะตวไมซำากนในแตละครง อารมณมกจะมอทธพลตอการพฒนารปแบบในการเจรจาและพฤตกรรมของการมสวนรวมวาจะเปนไปทางใด คเจรจาอาจจะมองอกฝายออกไดจากนำาเสยง คำาพดทใช กรยาทาทางและสภาพทวไปภายในหองประชม ซงนบเปนสงสำาคญทจะทำาใหเกดผลดในการพดคยกน อกฝายหนงอาจจะไดรบความพงพอใจจากผลสรปทออกมา

หลงจากทฝายใดฝายหนงพยายามควบคมบรรยากาศในการเจรจาใหดขนแลว สงทนาสนใจกคอ ความพยายามทจะสามารถทำาใหความรวมมอนนไปในทศทางเดยวกน

ในขนแรกของการเจรจา คเจรจาควรใหความสำาคญกบการสรางบรรยากาศเพอใหการเจรจาดำาเนนตอไปได โดยเฉพาะการใหนำาหนกและโทนเสยง กอนทการเจรจาจะเรมขน จงเปนโอกาสทจะเรมตนแสดงออกเพอทจะใหอกฝายหนงไดตระหนกวา ชวงเวลาในการเจรจาไดเรมขนแลวดวยความรสกทเปนกนเองมากกวาทจะตองจำากดไวดวยเวลา หวหนาคณะเจรจาควรใหการตอนรบอกฝายหนงดวยความยนด ทำาใหอกฝายรสกสบายและมความยนดรวมดวยเชนกน ตลอดจนทำาใหแนใจวาไดจดเตรยมทกอยางไวอยางเหมาะสมเตมทแลว อาทการจดทนงใหสะดวกสบาย การปรบอณหภมในหองใหเหมาะสม และการกำาหนดตำาแหนงทนงไมควรจะใหนงเผชญหนากนเอง รวมทงการจดระยะหางของเกาอและโตะ นอกจากน คเจรจายงควรแสดงออกใหเหนวา มความสนใจในขอมลเบองตนของอกฝายหนง โดยศกษาถงชอหรอประวต และสรางความประทบใจในการแสดงออกซงความคดของอกฝาย

ความกาวหนาในการเจรจา คเจรจาอาจสามารถควบคมใหบรรยากาศดขนได โดยการสงเกตถงการแสดงความเหนทยงแตกตางกนอย ผานกรยาทาทางของอกฝายได เชน เอามอประสานกนบนตก ไขวหาง เคาะนว หรอใชมอแสดงทาทางตาง ๆ เราไมสามารถควบคมความคด อารมณและการกระทำาของอกฝายหนงได แตเราสามารถสรางบรรยากาศ

ใหเกดการคลอยตามไดตลอดเวลา เพราะถาเรามความสามารถในการโนมนาวจตใจไดแลวนนจะทำาใหเกดการพฒนารปแบบของการเจรจาใหกาวหนาตอ ๆ ไปไดยงขน

1.บรรยากาศทไมเปนมตร

บอยครงทฝายใดฝายหนงทำาใหบรรยากาศในการพดคยกนตองเสยไป บางครงเมอฝายหนงรสกวาถกตำาหน กจะเรมปกปองตวเองเพอเรยกความเคารพนบถอกลบมา นนจะตองดวาคณสามารถแกไขอะไรไดบางเพอทจะใหไดสงนนกลบมา หรอนกเจรจาทขาดศลธรรม มารยาททดกอาจจะทำาใหบรรยากาศนนแยลง จนทำาใหการเจรจานนไมประสบความสำาเรจเทาทควร ถาคณสงสยวาสงทเกดขนนนกำาลงเกดขนกบคณหรอไม กใหสรางขอกำาหนดหรอเงอนไขขนมาเพอทคณจะไดแสดงความสามารถในการแกไขปญหาและดำาเนนตอไปดวยความเปนมตรแตมนคง

2.บรรยากาศทนาเบอ

ความนาเบอเปนสญญาณทสามารถแสดงออกใหเหนทางกรยาทาทาง เชน การเคาะนวเบา ๆ บนโตะ การจบหวแมมอเลน การจองมองดกระดาษเปลา ๆ บนโตะเปนเวลานาน ถาคณสงเกตเหนอาการเหลานจากอกฝาย กจงปรบเปลยนวธการเจรจาเพอเรยกความสนใจกลบคนมา ถาการเจรจาตองใชระยะเวลานาน คณควรจะใหมการพกดมนำาชากาแฟหรอทานอาหารกลางวนดวย คณอาจจะปลอยเวลาใหวาง ๆ สกระยะหนงเพอทคณจะไดนำาเสนอเพอการขนหวขอการเจรจาใหมไดอกครง

3.บรรยากาศทคลมเครอ

ความคลมเครอเปนสงทเปนอปสรรคในการสรางใหการเจรจามความคบหนาตอไปได โดยเฉพาะถาฝายใดฝายหนงไมเชอใจกน ถา

คณรสกวาอกฝายมความสงสยในตวคณ คณกจะยงรสกแยในการทจะตองพยายามพาใหอกฝายไปถงจดหมายทตงไว จงพยายามอธบายวาคณจะใหประโยชนอะไรกบเขาเทาทคณจะทำาไดในสถานการณเชนนน

4.บรรยากาศทลำาบากใจ

เวลาเปนสงทมคาทสด ถาฝายหนงฝายใดไมเตรยมความพรอมมาอยางเพยงพอ โดยเฉพาะถาเปนการเจรจาทตองดำาเนนไปโดยไมมหวขอและรายละเอยดปลกยอยทอาจจะตองมการขอความเหนมากกวาหนงอยางจากผรวมเจรจาในครงนน นนคอสงทคณควรจะเขยนหวขอหรอประเดนขนมา และใหแนใจวาจะสามารถดำาเนนไปตามนนได

5.บรรยากาศทมความเปนกนเองมากเกนไป

นกเจรจาทออนประสบการณอาจจะแสดงความเปนกนเองมากจนเกนไปดวยการทพดในหลกการและสาระสำาคญใหนอยทสดเพอลดความผดพลาดทจะเกดขน และเพอกลบเกลอนความไมมนใจในตวเองออกไป ในทางปฏบต คเจรจาควรรกษารปแบบในการเจรจาใหเปนทางการเอาไว โดยยงคงรกษาความเปนมตรเอาไวพรอม ๆ กน เมอรวาบรรยากาศในการเจรจามความเปนกนเองมากเกนไป ใหเรมตนใหมโดยการหาแนวทางในการพดคยเพอใหเปนไปตามประเดนเอาไวใหไดมากทสด

6.บรรยากาศทตงเครยด

เมอการเจรจาดำาเนนไปสกระยะหนงกเปรยบเสมอนกบการเขาไปใกลจดเดอดทกขณะ จงควรทจะตองพยายามผอนคลายความตงเครยดทเกดขน คำาแนะนำากคอใหหยดพกหรอพยายามคลายเครยดดวยการหวเราะหรอพดคย อยางไรกตาม ควรระมดระวงตวเพอทจะไดไมรสกวากลายเปนตวตลกใหกบอกฝายหนงดแคลนได

ขอควรและไมควรปฏบตในการเจรจา (Do’s and don’t in Negotiation)

ประเดนหลกในการเจรจา (Central Theme) พยายามและใหความสนใจกบประเดนสำาคญในการเจรจา แตไมควรโตแยงในประเดนสำาคญเหลานนจนนำาไปสความขดแยง ประการสำาคญ คเจรจาไมควรใหประเดนทไมเกยวของหรอไมมความสำาคญเปนหวขอหลกในการเจรจา

ขอเสนอและการปฏเสธ (Proposal and Rejection) การเตรยมตวทดถอเปนปจจยสำาคญทชวยเพมโอกาสความสำาเรจในการเจรจา ดงนน คเจรจาจงควรตระเตรยมและกำาหนดเงอนไขขนกอนนำาเสนอขอเรยกรองใด ๆ หลกเลยงการเรยกรองขอเสนอทเรวเกนไป รวมทงการใชถอยคำา เชน นเปนขอเสนอแรกของเรา เพราะสะทอนวาเรายงมอก“ ”หลายขอเสนอรออย นอกจากน เมอไดรบขอเสนอใด ๆ ใหใชเวลาพจารณาไตตรองขอเสนออยางถถวนกอนตอบรบหรอปฏเสธ ในการปฏเสธใด ๆ ควรใหเหตผลประกอบการปฏเสธกอนทจะกลาวปฏเสธเสมอ

ในการเจรจาตอรอง รปแบบของการปฏเสธมความหลากหลายทจะนำามาใชและอาจจะใชวธการนบจำานวน ถาขอเสนอของคณไมเปนไปตามเปาหมายหรอความตองการทอกฝายคาดหวงจากคณกจงปฏเสธในลำาดบตอมา ในกรณนนคณอาจจะพลาดขอตกลงได

ถาหากคเจรจาปฏเสธขอเสนอของคณ จงรกษาความสงบและความสภาพเอาไวใหได ขณะเดยวกน การหลกเลยงการปฏเสธทอาจจะเกดขนจากครงแรกทพดคยกน จงมนใจวาสงทเราไดเสนอใหกบอกฝายทตองการนนและวตถประสงคทจะมขนนบวาเปนสงทเราทำาดทสดแลว ซง

ความตงใจทเราพยายามจะทำาใหบรรลขอเสนอและขอตกลงนน ซงขนอยกบเปาหมายและความตองการทมของทง 2 ฝาย นนถอเปนโอกาสทดทสดในการทจะยอมรบและสรางความสำาเรจใหเกดขนในการเจรจามากทสด

คนและทมงาน (People and Teamwork) การใหความสนใจกบผมอำานาจในการตดสนใจของทมคเจรจา ควรทงควรมนใจวา ทมเจรจาของฝายเรามจดยนเดยวกน การขอเลอนหรอหยดพกการเจรจาเพอตงหลกใหม อาจเปนสงจำาเปน อยางไรกด การขอเลอนหรอหยดพกการเจรจาบอย ๆ อาจทำาใหคเจรจาอกฝายหนงเสยเวลาและสะทอนถงความไมพรอมในการเจรจาได

การตงประเดนคำาถาม (Questioning) การตงประเดนคำาถามสงสยในใจถงแรงจงใจของอกฝายหนงในการเรยกรองหรอโตแยงขอเสนอใด ๆ ได แตอยางกลาวถามออกไป นอกจากน การพสจนทราบถงระดบของการปฏบตตามความตกลงของคเจรจา

การโตแยง (Counter Arguments) การเตรยมตวในประเดนตาง ๆ นบวาเปนสงสำาคญ และนบวามความจำาเปนทเราควรคาดการณถงขอโตแยงของคเจรจาและพยายามใหศลปะการพดเพอโนมนาวจตใจใหอกฝายหนงเหนสอดคลองกบฝายเรา นอกจากน คเจรจายงควรหลกเลยงการใชถอยคำารนแรงและแฝงไวดวยการขมข แมวาการใชคำากลาวอาท ผมทราบวาคณกำาลงจะพดอะไร “ … อาจชวยใหอกฝายหนงลด”หลกเกณฑเงอนไขของขอเรยกรอง แตไมควรพดในลกษณะนบอยเกนไป เพราะอาจทำาลายบรรยากาศในการเจรจาและแลกเปลยนขอมลขอคดเหนระหวางทงสองฝายลงได

สรป (Summarize) เพอใหมนใจวาคเจรจามความเขาใจตรงกนในแตละประเดนทเจรจา การสรปประเดนทผานการเจรจาไปแลวกอนเรมเจรจาในประเดนใหมจงเปนวธการทด คเจรจาควรระมดระวงการสรปประเดนการเจรจาทคลาดเคลอน โดยเฉพาะในประเดนสำาคญ

การฟง (Listen) การ ไดยน กบการ ไดฟง มความ“ ” “ ”แตกตางกน การแสดงใหคเจรจาอกฝายหนงวาเราตงใจฟงสงทคเจรจากำาลงพด และจบประเดนการเจรจาอยางใกลชด ทงน โดยไมจำาเปนตองรบรอนพดอะไร เมออกฝายหนงหยดเงยบไป

ประเดน (Issues) และการเชอมโยง (Link) การพยายามและคดอยางละเอยดถถวนใหเหนถงผลกระทบทจะเกดขนในแตละดานหากมความตกลงใด ๆ ดงนน หากไมมนใจ กอาจเลอนการพจารณาประเดนเหลานนออกไปกอน โดยอาจขอเวลาศกษาขอมลเพมเตม นอกจากน การเชอมโยงในแตละประเดนสำาคญเขาดวยกนอาจเปนทางออกทดทจะทำาใหการเจรจาดำาเนนตอไปอยางราบรน

จดยนรวม (Common Ground) เมอใกลจะสามารถหาขอสรปในประเดนทมความเหนตรงกนไดแลว ประเดนทขดแยงกนอาจไดรบการผอนปรนและไดรบความสนใจนอยลง

ความขดแยง/การชนะ (Conflicting/Winning) โดยปกต การเจรจามกมแรงกดดนสงอยแลว ดงนน จงควรหลกเลยงการขยายตวของความขดแยงทอาจเกดขนโดยเฉพาะพยายามและหลกเลยงการโจมตเรองสวนตวและการทำาใหอกฝายหนงรสกเสยหนา ขณะเดยวกน การพยายามทำาใหทงสองฝายไมรสกวาเสยเปรยบในการตกลงใด ๆ จงเปนสงทด ยงไปกวานน การทำาใหทงสองฝายเดนออกจากโตะเจรจาโดยไดรบ

ประโยชนเพมขน (Win-Win Situation) ถอเปนสดยอดของศลปะการเจรจา ถาคเจรจามยดหลกการพนฐานของคำาวา ทกคนคอผชนะ “ ” ในการเจรจาในทกกรณแลว กหมายความวา ทกฝายยอมจะไดรบความพงพอใจจากผลของการเจรจา

ในทางปฏบต การพฒนาเจรจาแบบ ทกคนคอผชนะ กคอ“ ” การพจารณาถงแนวทางทจะนำาไปสการเจรจาจากมมมองของหลาย ๆ คนหรอทางเลอกทดทสด อะไรคอสงทคเจรจาตองการไดรบสงสดจากการเจรจา

การแสดงออก ในการเจรจาของคณคราวหนา จงหลกเลยงรปแบบของการใชอำานาจในทางทผดดงน

- การไมปดบงลกษณะทาทางในการแสดงออกและนำาเสยงทพดหรอการดถกผอน ซงประโยชนของภาษากายนนจะสรางความรสกทสบาย ๆ ไมเปนทางการ

- การเลอกใชประโยชนของกลยทธและกลเมดนนอาจจะไมสรางใหเกดผลดกบคเจรจา และผลทออกมากอาจจะทำาใหบรรยากาศนนเสยไป

- การเลอกใชคำาถามประเภททมความหวงใยกบอกฝายดงเชน ทำาไมคณถง... หรอทำาไมคณถงไม.....

- การฟงทลมเหลวมาจากการเรมตนในการพดและการพดแทรกระหวางทผพดยงพดไมจบ

- การพดภาษาเทคนคหรอคำาศพทเฉพาะ โดยปราศจากการอธบายเพมเตม เพราะแตละบคคลอาจจะไมมความรในอตสาหกรรมหรอธรกจนน ๆ

คณอาจจะเคยไดยนใครบางคนใชคำาพดทไมดนกในการเจรจา คณจำาเปนทจะตองจดการแกไขคำาพดนนโดยเรวเทาทจะทำาได ซงกอาจจะชวยใหบรรยากาศในการเจรจาดขนมาบาง จงจำาไววาบางคนกยงมการใชอำานาจในทางทผด เพราะนนอาจจะเปนนสยบางอยางของเขา จงแสดงใหเหนวาคณมความมนใจในตนเองและไมยอมรบขอเสนอทอกฝายขมขหรอบงคบใหยอมรบ ถาคณสามารถเปลยนแปลงสถานการณจากลบใหกลายเปนบวกได นนจะทำาใหคณมอำานาจทจะสามามารถควบคมการเจรจาได

การวางแผนและระยะเวลาในการเจรจา

การเจรจากเชนเดยวกบการกระทำากจการทวไป ซงตองมการวางแผนทด การวางแผนทดนนประกอบดวยการกำาหนดหวขอการเจรจากอนหลง การผอนสนผอนยาว การกำาหนดเปาหมายทอาจตกลงไดไว รวมทงการคาดคะเนถงการยอมรบของอกฝายหนงดวย

สวนระยะเวลาในการเจรจานน ไมมกำาหนดตายตววาจะตองเจรจาใหเสรจสนภายในระยะเวลาเทาใด ทงสองฝายจงควรพยายามหาโอกาสเจรจากนใหมากครง เพราะการเจรจาเทานนทจะทำาใหไดขอตกลงทดทสดในระบบการแรงงานสมพนธ โดยปกตถาเปนการเจรจาตอรองเพอตออายขอตกลงกมกำาหนดระยะเวลาการเจรจาอยในตวเองวา จะตองเจรจาและพยายามใหมการตกลงกนไดทงหมดกอนทอายขอตกลงเดมจะสนสด

ลง มฉะนนอาจมการปดงานหรอนดหยดงานเกดขนไดหลงจากขอตกลงเดมสนสดระยะเวลาการบงคบใชนน

ผลการเจรจา

ในการเจรจา ถาฝายทเสนอขอเรยกรองไมถอนขอเรยกรองออกไป ผลการเจรจากจะปรากฏในเบองแรก อยางหนงอยางใด คอ

1. ตกลงกนไมได ซงทำาใหเกดขอพพาทแรงงาน (dispute) ขนและจะมการปดงาน (lockout) หรอนดหยดงาน (strike) ตามมา และทางรฐมกจะเขามาดำาเนนการชวยเหลอระงบขอพพาทแรงงาน เพอใหการปดงานหรอการนดหยดงานยตลงและทงสองฝายสามารถตกลงกนไดตอไป

2. ตกลงกนได คกรณจะทำาขอตกลงกนไว ซงมกจะเรยกวา สญญารวมเจรจาตอรอง“ ” (collective bargaining

agreement) (ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 18 เรยกวา ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง“ ”) คสญญาจะลงนามไวในขอตกลงดงกลาวและยดถอเปนหลกตอไป ทางฝายสหภาพแรงงานมกจะพมพขอตกลงดงกลาวเปนเลมนำาแจกจายแกสมาชกเพอแสดงผลงานและเพอใหสมาชกซงเปนลกจางจะไดทราบและปฏบตตามตอไป

การทำาขอตกลง

ขอตกลงดงกลาวขางตนจะมผลทงทางกฎหมายและทางแรงงานสมพนธระหวางนายจางกบลกจางนน การเขยนขอตกลงจงตองกระทำาใหรอบคอบไดใจความชดเจนและครบถวน

ขอตกลงทด คออะไร

ขอตกลงท

1. ไมทำาใหเกดขอขดแจงขอพพาทแรงงานขนจากการใชหรอตความตามขอตกลง

2. มขอความครบถวนและตรงตามเจตนารมณของคกรณ และ

3. มขอความทจะแกปญหาทเกดในอนาคตไดมากทสด เชน นายจางตกลงจดเสอผาชดทำางานใหลกจางปละ 2 ชด กจะตองมขอความระบไวดวยวาเสอผาทำางานเปนแบบใด สอะไร ผาทำาดวยอะไร จะจายใหในเดอนใดของป ลกจางจะตองสวมใสทกวนหรอไม ถาเสอผาดงกลาวเสยหายหรอขาดไปในสาเหตตาง ๆ จะจายทดแทนหรอไม อยางไร ฯลฯ เปนตน

เรองสำาคญอกอยางหนงทระบไวในขอตกลงกคอ ระยะเวลาทขอตกลงนนมผลใชบงคบ ซงปกตกเปนไปตามประสงคของคกรณเองวาจะกำาหนดระยะเวลาไวหรอไม แตสวนใหญมกจะกำาหนดระยะเวลาแนนอนไว 1-2 ป

การกำาหนดระยะเวลาใชบงคบตามขอตกลงนน โดยปกตนายจางกจะพยายามใหขอตกลงมระยะเวลายาวนานทสด เพอความสะดวกและความคงทในการดำาเนนธรกจอตสาหกรรมของตน แตในขณะเดยวกน ฝายลกจางหรอสหภาพแรงงานกมกจะกำาหนดใหสน เพอจะไดมโอกาสเรยกรองไดตามความเหมาะสม เพราะสถานการณทางเศรษฐกจเปลยนแปลงไปตลอดเวลา


1. การเจรจาตอรอง หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไรกบการบรหารแรงงานสมพนธ

2. ปจจยทเกยวของกบกระบวนการในการเจรจาตอรองแยกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

3. การเรยกรอง หมายถงอะไร และโดยปกตมกมเรองอะไรบางทถกนำามาเปนประเดนในการเรยกรอง ใหอธบาย

4. ในการเจรจาตอรอง ทงฝายเรยกรองและฝายถกเรยกรอง ควรมเทคนควธ หรอ ศลปะในการเจรจาตอรองอยางไรบาง เพอใหการเจรจานนบรรลผลสำาเรจทงสองฝาย

5. มขอควรและไมควรปฏบตในการเจรจาตอรองอยางไรบาง ใหอธบาย

บทท 8

ขอพพาทแรงงานและการระงบขอพพาทแรงงาน


1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของขอพพาท

2. เพอใหนกศกษาทราบถงขอพพาทแรงงาน

3. เพอใหนกศกษาทราบการดำาเนนการพจารณาและชขาดขอพพาท


1. คามหมาย

2. ขอพพาทแรงงาน

3. ผชขาดขอผดพาทแรงงาน

4.การดำาเนนการพจารณาและชขาดขอพพาทแรงงาน








ขอพพาทแรงงาน

เมอการเจรจาตอรองไมประสบผลสำาเรจ นายจางและฝายลกจางหรอสหภาพแรงงานไมอาจตกลงในเรองทเรยกรองหรอตอรองได กจะเกดขอพพาทแรงงานขน แตละฝายอาจใชอำานาจในการเจรจาตอรองกดดนใหอกฝายหนงยอมตกลงดวยวธการตาง ๆ เชน การนดหยดงาน

ของลกจาง หรอการปดงานของนายจาง เปนตน ซงการกระทำาดงกลาวกอใหเกดผลเสยหายแกทกฝาย จงจำาเปนตองมกระบวนการระงบขอพพาทแรงงานเพอใหขอพพาทแรงงานยตลงดวยสนตวธและโดยเรว

วธการระงบขอพพาทแรงงานโดยทวไป

วธการระงบขอพาทแรงงานทจะนำามาใชในแตละวธนน อาจเกดจากการรเรมของฝายหนงและอกฝายหนงเหนดวยหรอยอมรบวธการเชนนนหรออาจเกดจากขอตกลงของคกรณทไดตกลงกนไวลวงหนาหรอตกลงเมอเกดขอพพาทแรงงานขนแลว หรออาจเกดจากบทบญญตของกฎหมายทใหอำานาจแกบคคลหรอคณะบคคลใดทจะนำาวธการระงบขอพพาทแรงงานอยางหนงอยางใดมาใชกได

วธการระงบขอพพาทแรงงานทใชกนในทางสากลนนมอยหลายวธการ ซงไดแก

1. การประชมปรกษาและเจรจาหาขอยต

2. การคนหาและแสดงขอเทจจรง (fact finding)

3. การไกลเกลยหรอประนประนอม

4. การชขาดขอพพาทแรงงานโดยสมครใจ

5. การชขาดขอพพาทแรงงานโดยบงคบ

6. การเสนอขอพพาทแรงงานตอศาลโดยฝายหนง

7. การปดงาน และ

8. การนดหยดงาน

แตวธการระงบขอพพาทแรงงานทนยมและนำามาใชเปนสวนใหญในประเทศตาง ๆ ทวโลกกคอการไกลเกลย และการชขาดขอพพาทแรงงาน ซงสอดคลองกบขอแนะนำา (Recommendation) ขององคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 92 ซงเสนอใหประเทศสมาชกใชวธการไกลเกลยและการชขาดโดยสมครใจในการระงบขอพพาทแรงงานทเกดขนในประเทศของตน

การไกลเกลย

การไกลเกลย (Conciliation/Mediation) เปนวธการยตขอพพาทโดยมคนกลางเปนผชวยใหทงสองฝายซงกำาลงพพาทกนอยไดปรกษา เจรจา และทำาความตกลงหรอทำาความเขาใจกน

การไกลเกลยขอพาทแรงงานจำาเปนตองมคนกลางเสมอไป คนกลางดงกลาวมหนาททจะชวยใหคพพาทแรงงานไดตกลงกนดวยความสมครใจของทงสองฝาย ซงอาจตกลงกนไดเพราะขอเสนอแนะของคนกลาง หรอตกลงกนไดเนองจากการตอรองทมคนกลางชวยเหลอสนบสนน ขอตกลงการจางหรอสญญารวมเจรจาตอรองทเกดจากการไกลเกลย จงเปนขอตกลงหรอสญญาทศกดสทธซงคกรณพอใจและยอมรบปฏบตมากทสดรองจากขอตกลงหรอสญญาทเกดจากการเจรจาตอรองกนเอง

ในการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนน ผลสำาเรจของการไกลเกลยกคอการทคพพาทสามารถตกลงกนได ดงนน ในการไกลเกลยจงไมจำาเปนตองคำานงถง ความเปนธรรม“ ” อยางเครงครด แมวาในขอท

ตกลงกนนน ลกจางจะเสยเปรยบในเชงเศรษฐกจอยบาง เชน ฝายลกจางเรยกรองมานอยไปและตกลงโดยไดคาจางเพมขนอกเพยงเลกนอย ทง ๆ ทนายจางมความสามารถในการจาย (ability to pay) มาก หรอกจการของนายจางมกำาไรเหลอลนกตาม หรอแมวาในขอทตกลงกนนนลกจางจะเสยเปรยบในเชงกฎหมายอยบาง แตเมอทงสองฝายไดตกลงกนเองดวยความสมครใจ (เพราะตองการเพยงเทานน) หรอดวยความจำายอม (เพราะเหนวาไมอาจเรยกไดมากกวานน) แลว กถอวาการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนนไดผลสมบรณตามวตถประสงคแลว การไกลเกลยขอพพาทแรงงาน จงถอหลกความยนยอมพรอมใจ (acceptability) เปนใหญ

โดยปกตการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนน คกรณอาจเลอกใชเองโดยรวมกนเลอกหรอหาผไกลเกลยเอง หรอขอรบบรการจากหนวยงานทบรการทางดานน หรอขอรบบรการจากรฐกได แตบางประเทศอาจมกฎหมายบญญตใหคกรณตองผานขนตอนการไกลเกลยกได เชน บทบญญตทกำาหนดไวในพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 ของประเทศไทย เปนตน แตการบงคบใหเขาสขนตอนการไกลเกลยเชนวาน คกรณกจะไมเสยเสรภาพในการตกลงใจแตอยางใด คกรณจะยอมรบหรอไมยอมรบตามคำาไกลเกลยกได

สำาหรบตวผไกลเกลยนน จะตองเปนคนกลางหรอสามารถวางตวเปนกลางไดจรง ๆ กลาวคอ จะตองเปนผไมมสวนไดเสยกบทงสองฝาย หลายประเทศจงใหเจาหนาทของรฐเปนผไกลเกลย โดยปกตผไกลเกลยนนจะตองเปนผมคณสมบตเหมาะสม มความรความสามารถในเรองทจะไกลเกลยนน และเปนทยอมรบของคกรณ การไกลเกลยจงจะประสบผลสำาเรจ

สวนระยะเวลาในการไกลเกลยนน โดยปกตไมมการจำากดระยะเวลาไว ผทำาหนาทไกลเกลยจะตองพยายามไกลเกลยไปจนกวาคกรณจะตกลงกนได ซงอาจกนเวลาหลายวนหรอหลายเดอนกได

การไกลเกลยเปนศลปะอยางหนงทผไกลเกลยแตละคนมแตกตางกนไป ผลสำาเรจของการไกลเกลยขนอยกบบคลกของผไกลเกลย การฟง การตงคำาถาม การเลอกระยะเวลาทจะเสนอขอควรตกลง รวมทงถอยคำาทจะสรางแรงผลกดน (Pressure) ใหอกฝายหนงยอมตกลงในโอกาสทเหมาะสมดวย

การชขาด

การชขาด (Arbitration) กคอ การมอบหมายขอพพาทแรงงานใหคนกลางซงอาจเปนบคคลคนเดยวหรอคณะบคคลพจารณาชขาดวา คกรณจะปฏบตอยางไรในเรองทพพาทกนอยนน และทงสองฝายมหนาทตองปฏบตตามคำาชขาดนน

การชขาดเปนวธการระงบขอพพาทแรงงานทไดผลอยางแนนอน เพราะเมอใดมการชขาดขอพพาทแรงงาน กอาจถอวาขอพพาทแรงงานนนไดยตลงแลว

การชขาดขอพพาทแรงงานยงอาจแบงออกไดเปน 3 แบบ คอ การชขาดโดยสมครใจ การชขาดโดยบงคบ และการชขาดโดยศาล

1. การชขาดโดยสมครใจ

การชขาดโดยสมครใจ (Voluntary arbitration) หมายถง กรณทคกรณพพาทสมครใจเขาสการชขาด โดยมวตถประสงคทจะยตขอพพาทแรงงานนน และเพอจะไดขอยตจากคำาชขาดของผชขาดของผชขาดไปปฏบตตามตอไป

การชขาดโดยสมครใจนน คกรณทงสองฝายตองตกลงใจหรอพรอมใจกนใชวธการนเอง หรอโดยคำาแนะนำาของบคคลภายนอก ซงความประสงคในอนจะใชวธการนอาจเกดจากความพอใจตอวธการเชนวาน หรอเกดจากความเบอหนายหรอความครานทจะใหขอพพาทแรงงานดำารงคงอย หรอไมประสงคจะใชวธการอยางอน เชน นดหยดงาน เปนตน นอกจากรกรณจะตกลงใชวธการนเองแลว คกรณกตองมสทธอสระทจะเลอกผชขาดเองดวย โดยคกรณอาจเลอกหาจากบคคลทวไป หรออาจเลอกจากบญชรายชอของหนวยบรการทางดานนซงอาจเปนของรฐหรอของเอกชนกได

การเลอกผชขาดนน คกรณอาจเลอกบคคลและแตงตงตวบคคลไวลวงหนาเพอชขาดขอพพาทแรงงานระหวางคกรณเปนการประจำา (Permanent) หรอเลอกตวบคคลและแตงตงตวบคคลเปนการเฉพาะเมอเกดขอพพาทแรงงานแตละคราว (ad hoc) กได

การชขาดโดยสมครใจ เปนการแสวงหาขอยตโดยวธการยอมรบผลของการชขาดไวลวงหนา คกรณจะไมทราบไดอยางชดเจนวา ขอพาทแรงงานทมอยจะไดรบการพจารณาและตดสนออกมาอยางไร การชขาดเปนวธเสยงตอผลทจะเกดขน จงมกจะถกนำามาใชเปนวธการสดทายเสมอ แตกเปนทนยมใชกนเพราะเปนวธการยตขอพพาทแรงงานทไดผล ไมเสยเวลาเสยคาใชจายและเสยเกยรตภมดงเชนวธการอยางอน

โดยปกต คำาชขาดทผชขาดออกมานนถอวา เปนทสดและมผลผกพน (Final and binding) ใหคกรณตองปฏบตตาม

การชขาดโดยสมครใจ มกจะใชกบขอพพาทแรงงานทเกยวกบสทธเทานน ขอพพาทแรงงานทเกยวกบผลประโยชน คกรณมกจะไมนยมนำาเขาสการชขาด เพราะการเรยกเอาหรอการสงวนผลประโยชนไวนนนาจะเปนเรองของการตดสนใจของผเกยวของโดยตรงเทานน การดำาเนนธรกจของนายจางกด การรบคาจางหรอประโยชนตอบแทนของลกจางกด ทงสองฝายควรตดสนใจเอง มฉะนน จะเปนการฝากชะตา (Fate) ในการดำาเนนธรกจและการทำางานไวกบการตดสนใจของผชขาดแตเพยงผเดยว

สำาหรบตวผชขาดนน คกรณจะเลอกผใดกไดทเปนคนกลางไมมสวนไดสวนเสยกบฝายใดฝายหนง แตควรเปนผมความรเกยวกบลกษณะของกจการทพพาทนนเปนอยางดดวย

โดยปกต ผชขาดจะมจำานวนเปนค คอ 1, 3, 5, 7 ทงนเพอใหไดเสยงขางมากในการชขาดนนเอง

ผชขาดจะฟงขอเทจจรง (Hearing) และจะทำาคำาชขาด (award) แจงใหคกรณทราบและปฏบตตามตอไป

ในสญญารวมเจรจาตอรองระหวางนายจางและลกจางในบางประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา นายจางและลกจางมกจะตกลงกนไวในเรองเกยวกบการยตขอรองทกข (Grievance procedure) วาในกรณทไมอาจตกลงกนไดในเรองขอรองทกข หรอในกรณทมปญหาเกยวกบการตความตามขอตกลง คกรณจะมอบเรองใหผชขาด (arbitrator) เปนผพจารณา

สำาหรบในประเทศไทยนน นายจางและลกจางบางรายกใชวธการชขาดโดยสมครใจในกรณทมขอพพาทแรงงานระหวางกนดวย บางรายกำาหนดไวในขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง บางรายกำาหนดไวในขอบงคบเกยวกบการทำางาน และบางรายกตกลงกนตงผชขาดขนเมอไมประสงคจะใชวธการอยางอน

2.การชขาดโดยบงคบ

การชขาดโดยบงคบ (Compulsory arbitration) หมายถง กรณทคพพาทถกบงคบใหเขาสการชขาด โดยมวตถประสงคทจะยตพพาทแรงงานมใหมการปดงานหรอการนดหยดงานในสถานประกอบการนน โดยมกฎหมายหรอคำาสงจากผมอำานาจตามกฎหมายบงคบใหขอพพาทแรงงานนนเขาสการชขาดของบคคลหรอคณะบคคลทกำาหนดไว และกำาหนดใหคกรณตองปฏบตตามคำาชขาดนน

วตถประสงคสำาคญในการนำาระบบการชขาดโดยบงคบมาใชคอ การปองกนการนดหยดงาน การชขาดโดยบงคบจงเปนการจำากดสทธในการนดหยดงาน (Right to strike) ซงถอวาเปนสทธพนฐานในการทำางานของมนษย การจำากดสทธเชนวานถอวาเปนการจำากดอำานาจตอรอง (bargaining power) ของฝายลกจางดวย นอกจากนนการชขาดโดยบงคบยงเปนการจำากดเสรภาพในการตดสนใจดำาเนนธรกจของนายจาง เพราะนายจางจำาตองยอมรบและปฏบตตามคำาชขาด ซงอาจปฏบตไมไดหรอปฏบตไดยาก

ดงนน โดยหลกการแลวการตรากฎหมายบงคบใหกจการใดหรอขอพาทแรงงานรายใดเขาสการชขาด จงตองพจารณาโดยรอบคอบ ใหใชแกกจการเฉพาะทสำาคญจรง ๆ และหากจะกำาหนดใหอยในดลพนจของผ

ใดกควรจะตองวางเงอนไขใหใชอำานาจนน ๆ ไดยาก และใหใชในกรณจำาเปนเทานน หลกการทเปนทยอมรบใหจำากดสทธในการนดหยดงานไดกเฉพาะเพอคมครองสาธารณะ (Protection of the public) เทานน การชขาดโดยบงคบจงมกจะใชเฉพาะกจการบรการสาธารณะ (public utilities) เชน การประปา การไฟฟา เปนตน ซงถาหากนดหยดงานแลวประชาชนสวนใหญของประเทศเดอดรอน

การชขาดโดยบงคบนน โดยปกตมกกำาหนดใหคณะบคคลเปนผชขาด และคณะบคคลดงกลาวน หากไมเปนคนกลางทงหมดกมกจะเปนไตรภาค (tripartite) ซงประกอบดวยบคคลสามฝาย คอ คณะกรรมการฝายกลางหรอฝายรฐ คณะกรรมการฝายนายจาง และคณะกรรมการฝายลกจาง รวมกนเปนคณะผชขาด บางประเทศเรยกคณะบคคลเหลานวา คณะกรรมการ “ ” (commission) เชน คณะกรรมการแรงงานสมพนธในประเทศไทย คณะกรรมการแรงงานกลางในประเทศเกาหล เปนตน บางประเทศเรยกวา ศาล “ ” (court) เชน ศาลเพอการชขาดอตสาหกรรม (Industrial Arbitration Court) ในประเทศมาเลเซยและประเทศสงคโปร เปนตน

การชขาดโดยบงคบมกจะใชเพอการระงบขอพพาทแรงงานเกยวกบผลประโยชนเปนสวนใหญ

3.การชขาดโดยศาล

การชขาดโดยศาลนนเปนเรองทคกรณฝายใดฝายหนงสมครใจนำาขอพพาทไปสองคการททำาหนาทตดสนขขาดซงบางประเทศเรยกวา ศาลแรงงาน (Labor court) และเมอศาลแรงงานรบขอพพาทนนไวพจารณาแลว กจะมกระบวนการบงคบใหคกรณอกฝายหนงตองเขาสการชขาดโดย

เขามาแถลงแสดงขอเทจจรงหรอตอสขอกลาวหาของอกฝายหนง การชขาดในรปแบบน จงเปนการชขาดทงโดยสมครใจและบงคบผสมกน

การชขาดโดยศาลแรงงานนน โดยปกตมกจะมกระบวนการคลายระบบศาลทพจารณาคดธรรมดาทวไป หากแตจะแตกตางเฉพาะวธการพจารณาซงมกจะรวดเรวและประหยด นอกจากนนบคคลททำาหนาทในการพจารณาซงมกจะรวดเรวและประหยด นอกจากนนบคคลททำาหนาทในการพจารณาพพากษามกจะเปนระบบไตรภาค มผพพากษา 3 ฝาย คอฝายกลางหรอตวแทนของรฐ ฝายนายจาง และฝายลกจาง เชน ศาลแรงงานในประเทศไทย และศาลแรงงานประเทศอสราเอล เปนตน บางประเทศเปนระบบทวภาค มผพพากษา 2 ฝาย คอ ฝายนายจางและฝายลกจางเทานน เชน ศาลแรงงานในประเทศฝรงเศส เปนตน

ขอพพาทแรงงานทจะนำาเขาสศาลนน สวนใหญจะเปนขอพพาทแรงงานเกยวกบสทธ(dispute of right) อนเกดจากการไมปฏบตตามกฎหมายแรงงานหรอการไมปฏบตตามสญญาหรอขอตกลง สำาหรบขอพพาทแรงงานเกยวกบผลประโยชน (dispute of interest) อนเกดจากการเรยกรอง และการเจรจาตอรองเรองผลประโยชนเกยวกบการจางนน มกจะใชวธการอยางอน


1. ขอพพาทแรงงานหมายถงอะไร และ เกดขนไดอยางไร

2. ในการบรหารขอพพาทด านแรงงานน น ผ บร หารด านแรงงานสมพนธมวธระงบขอพพาทแรงงานอยางไรบาง

3. การยตขอพพาทโดยการไกลเกลย หมายถงอะไร และมวธการใดบาง

4. การชขาดขอพพาทแรงงานนน สามารถแบงออกเปนกแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

บทท 9

การปดงานและการนดหยดงาน


1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของการนดปดงานและการนดหยดงาน

2. เพอใหนกศกษาทราบถงประเภทของการปดงานและการนดหยดงาน

3. เพอใหนกศกษาทราบถงผลของการปดงานหรอนดหยดงาน


1. ความหมายของการนดปดงานและการนดหยดงาน

2. ประเภทของการปดงาน

3. ประเภทของการนดหยดงาน

4. ขนตอนตามกฎหมายในการนดหยดงานและการปดงาน

5. กจการหรอกรณทหามปดงานหรอนดหยดงาน

6. ผลทเกดขนจากการปดงานหรอนดหยดงาน








รปแบบการนดหยดงาน

แมในกฎหมายมไดกำาหนดรปแบบของการนดหยดงานไว แตการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายนน จะตองปฏบตใหถกตองตามขนตอนของกฎหมายและไมเปนการกระทำาทมความผดตามกฎหมายแพงและพาณชย กฎหมายอาญา หรอกฎหมายอน ตอไปนคอรปแบบการนดหยดงานในลกษณะตางๆ

การนดหยดงานระยะสน

ลกจางจะนดหยดงานเปนระยะเวลาเทาใดกได เชน 30 นาท 1 วน หรอหลายวนกได กสามารถกระทำาได หากไดปฏบตตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไว ใหแจงเปนหนงสอใหพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานและอกฝายหนงทราบลวงหนาเปนเวลาอยางนอยยสบสชวโมงตงแตเวลาทแจง การนดหยดงานนหากไมปฏบตตามขนตอนของกฎหมายหรอตามทแจงการนดหยดงานไว ยอมเปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ เพราะลกจางยงอยในสถานททำางาน และหากการกระทำาดงกลาวกอใหเกดความเสยหายแกนายจางแลว ลกจางยอมไมไดรบความคมครองตามกฎหมาย และอาจมความผดฐานะละเมดตามกฎหมายแพงและพาณชย หรอตามกฎหมายอาญาอกดวย

การนดหยดงานบางสวน

กฎหมายมไดกำาหนดจำานวนลกจางทรวมนดหยดงานไว การนดหยดงานจงอาจกระทำาเพยงบางสวน หากไดปฏบตครบถวนตามขนตอนของกฎหมายแลว ลกจางทเหลอเพยงสวนนอยกยงสามารถหยดงานตอไปไดโดยชอบทางกฎหมาย ทงนเพราะการนดหยดงานตามกฎหมายไทยเปนสทธของลกจางทกคน

การนดหยดงานโดยมใชมตสหภาพแรงงาน

ในบางประเทศ การนดหยดงานจะกระทำาไดโดยสหภาพแรงงานเทานน ซงถอวาเปนการนดหยดงานอยางเปนทางการ แตสำาหรบประเทศไทย การนดหยดงานเปนสทธโดยชอบของลกจางทกคน รวมทงสหภาพแรงงาน หากไดกระทำาถกตองครบถวนตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไว

การนดหยดงานแบบสกดกนสายการผลตหรอการนดหยดงานแบบจกขวด

เปนการนดหยดงานบางสวน ทมความสำาคญตอสายการผลตขนตอไป ทำาใหลกจางกลมอนไมสามารถทำางานหรอดำาเนนการผลตตอไปได การกระทำาเชนนถอวาเปนการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายเชนเดยวกบ

การนดหยดงานบางสวนและการนดหยดงานแบบสบเปลยนหมนเวยนหากไดปฏบตถกตองครบถวนตามขนตอนทางกฎหมาย

การนดหยดงานแบบหมนเวยน

เปนการนดหยดงานทสบเปลยนหมนเวยนจากแผนกหนงไปอกแผนกหนงหรอจากโรงงานหนงไปอกโรงงานหนง หารนดหยดงานเชนนหากกระทำาถกตองครบถวนตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไวเปนการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายเชนกน

การนดหยดงานระดบชาต

เปนการนดหยดงานเพอเรยกรองปกปองสทธและประโยชนในเรองตางๆ รวมทงสวสดการตางๆหรอเพอใหนายจางปฏบตตามกฎหมายตามสญญาจางแรงงาน หรอตามขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หรอการเลกจางบางแผนกหรอบางสวนดวยเหตผลทางเศรษฐกจหรอการนำาเทคโนโลยสมนใหมมาใช ทงนไมวาจะเกดจากขอพพาทแรงงานโดยตรงหรอไมกตาม ซงการนดหยดงานแบบนมกมวตถประสงคเพอเรยกรอง ตอตาน หรอประทวงรฐบาลโดยตรง และเปนการนดหยดงานโดยสหภาพแรงงานในหลายสถานประกอบการรวมกน ทงนเพอแสดงพลงอำานาจในการเจรจาตอรองรวม การนดหยดงานระดบชาตนมลกษณะทใกลเคยงกบการนดหยดงานทางการเมอง เพราะโดยทวไปแลวมกมวตถประสงคเพอตอตานนโยบายทางดานเศรษฐกจของรฐบาลเปนสวนใหญ ดงนนหากไมประสบความสำาเรจ ลกจางทรวมชมนมนดหยดงานนอกจากจะไมไดรบความคมครองตามกฎหมายแรงงานและมความผดตามกฎหมายอนอก

การหยดงานดวยความเหนใจ

เปนการปกปองผลประโยชนของลกจางอนทกำาลงทำาการนดหยดงานในสถานประกอบการเดยวกนหรอตางสถานประกอบการกน การนดหยดงานเชนนเปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายแรงงานสมพนธ เนองจากไมมสาเหตจากขอพพาทแรงงานนนเองและเปนการนดหยดงานทไมเกดประโยชนทางเศรษฐกจเลย ลกจางกไมไดคาจางในระหวางการนดหยดงานรวมทงไมไดประโยชนอนใดจากการนดหยดงานเลย

การนดหยดงานทไมคาดคด

เปนการนดหยดงานแบบนไมคำานงถงเวลาหรอขนตอนตามกฎหมาย อาจนดหยดงานในระหวางทยงอยในชวงการเจรจาตอรองหรอการไกลเกลยขอพพาทแรงงานหรอนดหยดงานโดยไมแจงใหพนกงานประกอบขอพพาทแรงงานและอกฝายหนงทราบลวงหนาการนดหยดงานเชนนยอมไมไดรบความคมครอง

การนดหยดงานแบบเฉอยงาน

เปนการนดหยดงานแบบเฉอยงานนเปนการกระทำาทผดกฎหมาย ลกจางยงคงทำางานในสถานททำางานโดยไมไดหยดงานจรงๆ เพยงแตทำางานเชองชา ทำาเพยงบางสวนหรอทำาในลกษณะทขาดตกบกพรอง ซง

เปนการกระทำาทจงใจใหนายจางไดรบความเสยหาย การนดหยดงานเชนนจงไมใชการกระทำาทฝาฝนกฎหมายแรงงานสมพนธ แตเปนการกระทำาทผดกฎหมาย เนองจากลกจางทนดหยดงานยงคงทำางานโดยจงใจใหนายจางไดรบความเสยหาย ซงนายจางอาจเลกจางไปเลยโดยไมตองจายคาชดเชย

การนดหยดงานโดยไมยอมออกจากสถานททำางานหรอโดยครอบครองสถานททำางาน

เปนการหยดงานโดยไมยอมเขาทำางานตามหนาท และไมยอมออกจากสถานประกอบการ ทงไมยอมหรอขดขวางไมใหลกจางแทนเขาทำางาน ไมวาจะเปนลกจางในสถานประกอบการเดยวกนหรอทนายจางจดหามาใหม การนดหยดงานเชนนเปนการกระทำาทผดกฎหมาย การนดหยดงานแบบนหากกระทำาเพยงระยะเวลาอนสนหรอโดยสงบซงลกจางอนสามารถทำางานตอไปได และนายจางไมไดสงใหลกจางออกจากสถานททำางาน กอาจเปนการกระทำาทไมผดกฎหมาย

การนดหยดงานโดยการชมนมหนาสถานททำางานหรอบรเวณใกลเคยง

การชมนมเชนวานหากกระทำาดวยความรนแรงหรอโดยการขมข กอาจเปนการกระทำาทมความผดกฎหมายอน ไมวาจะเปนการกระทำาภายในหรอภายนอกสถานประกอบการ หรอหนาถนนทางเขา-ออก สถานประกอบการ กเปนการกระทำาทไมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตและมความผดตามกฎหมายทงความผดทางแพงและอาญา

รปแบบการปดงาน

การปดงาน ไมมรปแบบทซบซอนมากมายเหมอนการหยดงาน การปดงานอาจกระทำาเพยงบางสวน บางแผนก หรอเฉพาะกลมลกจางทยนหรอแจงขอเรยกรอง หรอปดงานทกสวน ทกแผนกทงสถานประกอบการ และอาจเกดขนกอนการนดหยดงาน ระหวางการนดหยดงาน หรอหลงจากทการนดหยดงานไดยตลงแลวกได

การปดงานบางสวน

พระราชบญญตแรงงานสมพนธฯ มไดกำาหนดใหการปดงานตองกระทำาแกลกจางทกคนหรอปดทงกจการ ดงนน การปดงานบางสวนเนองจากขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได จงเปนการกระทำาทชอบดวยกฎหมาย

การปดงานบางสวน เปนมาตรการตอบโตการนดหยดงานบางสวน การนดหยดงานแบบเฉอยงาน การนดหยดงานแบบสบเปลยนหมนเวยนหรอการนดหยดงานแบบครอบครองสถานททำางาน ทงน เพอบบบงคบหรอกดดนลกจางทนดหยดงานโดยการปดงานเฉพาะสวนหรอเฉพาะแผนกของลกจางทนดหยดงาน ซงระยะเวลาในการปดงานนนมกจะยาวนานกวาระยะเวลาการนดหยดงานทลกจางหรอสหภาพแรงงานกำาหนดไว

การปดงานเชนนมกมผลใหลกจางทมไดรวมหยดงานไมเหนดวยหรอไมพอใจฝายทนดหยดงานจนอาจกอใหเกดความแตกแยกกนเองทงระหวางลกจางทนดหยดงานดวยกนเองและลกจางหรอสมาชกสหภาพแรงงานทนดหยดงานกบฝายทมไดรวมนดหยดงานดวย ซงอาจมผลใหลกจางทนดหยดงานบางสวนตองการกลบเขาทำางานหากไมมทนสนบสนนการขาดรายไดระหวางการนดหยดงาน และทำาใหการนดหยดงานลมเหลวไปได

การปดงานเชนน มกกระทำาทนททลกจางนดหยดงานเพอตอบโตการนดหยดงาน หรออาจกระทำากอนการนดหยดงานกไดในกรณทนายจางไดแจงขอเรยกรองสวนทางหลงจากทฝายลกจางไดแจงขอเรยกรองกอนแลว ทงน เพอทำาลายการนดหยดงานของลกจางทกำาลงจะเกดขนและอยในขนเตรยมการ การปดงานในลกษณะนเปนการกระทำาทกาวราวโดยใชกำาลงอำานาจทางเศรษฐกจทเหนอกวาบบบงคบฝายลกจางใหตองยอมตามขอเสนอของตน หรอใหถอนขอเรยกรอง ซงบางประเทศถอวาเปนการปดงานทไมชอบดวยกฎหมาย

อยางไรกตาม การปดงานบางสวนนเปนการกระทำาทชอบดวยกฎหมายตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธฯ ซงใหสทธการปดงานแกนายจาง และใหสทธการนดหยดงานแกลกจางโดยเทาเทยมกน

การปดงานทงกจการ

หมายถง การทนายจางสงใหลกจางทงหมดไมวาจะเปนลกจางทเกยวของกบขอเรยกรองหรอขอพพาทแรงงานหรอไมกตาม งดการทำางานหรองดการปฏบตหนาทชวคราว และปดสถานประกอบกจการเนองจากขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได ทงน เพอบบบงคบใหฝายลกจางตองยอมตามขอเสนอ หรอเพอใหฝายลกจางยตการนดหยดงาน ซงอาจกระทำากอนการนดหยดงาน ในกรณทนายจางเปนฝายแจงขอเรยกรองหรอในกรณทนายจางไดแจงขอเรยกรองสวนทางภายหลง การแจงขอเรยกรองของฝายลกจาง หรออาจกระทำาระหวางการนดหยดงาน หรอหลงจากการนดหยดงานครงแรกกได ถาขอพพาทแรงงานนนยงไมยตหรอยงตกลงกนไมได

นายจางปดงาน(Lockout) หรอลกจางนดหยดงาน (strike)

เมอนายจางและลกจางหรอสหภาพแรงงานไมอาจตกลงในเรองทเรยกรองกนไดดวยวธการ

เจรจาในกระบวนการเจรจาต อต อรอง นายจางหรอลกจางหรอสหภาพแรงงานอาจใชมาตรการแรงงานสมพนธหรอการปฏบตเชงบงคบในทางอตสาหกรรมกดดนเพอใหอกฝายหนงยนยอมตกลงในเรองทเจรจานนได

มาตรการทางดานแรงงานสมพนธดงกลาวของนายจางเรยกวา การป ดงาน(lockout) สวนของฝายลกจางเรยกวา การน ดหยดงาน (strike)

การปดงานเปนวธการของนายจาง กระทำาเพอบงคบฝายลกจางในทางเศรษฐกจดวยวธปดงานไมใหลกจางเขาทำางานและไมจายคาจาง ทงนเพอใหลกจางถอนขอเรยกรองทไดเรยกรองไว หรอยอมรบตามขอเสนอของนายจางในการเจรจาตอรองเพอใหไดขอตกลงในการจางงานและการทำางานระหวางกน การปดงานเปนเคร องมอทนายจางใชบงคบใหลกจางกระทำาตามความประสงคของตน โดยอาศยความเดอดรอนทเกดขนจากการไมไดรบคาจางและผลประโยชนในการทำางาน (เกษมสนต

วลาวรรณ.๒๕๔๖. หนา ๑๙๒-๑๙๓)

ปกตการปดงานไมเกดขนบอยนก เพราะการปดงานสรางความเสยหายตอกระบวนการในการผลต นายจางขาดรายได เสยลกคา ผลตสนคาสงลกคาไมทน ดานการเงน มนายจางจำานวนไมนอยกยมเงนจากสถาบนการเงนมาลงทนในการประกอบกจการ เมอปดงานกยอมมปญหาทางการ

เงน ลกษณะการปดงาน คอ การทนายจางไมใหลกจางรายงานตวเขาทำางานดวยการลงเวลาทำางาน ซงใชวธรายงานทางอเลคทรอนกสหรอการลงลายมอชอ ดวยวธปดโรงงานทลกจางทำางาน นายจางไมตองจายคาจางในระหวางปดงาน แตถานายจางปดเครองจกรในการผลตโดยยอมใหลกจางเขาลงชอและลงเวลาทำางานไมถอเปนการปดงาน

ระยะเวลาในการปดงานจะยาวนานเทาไร ขนอยกบความอดทนตอความเสยหายทนายจางไดรบ เพราะการปดงานทำาใหนายจางไมสามารถผลตผลตภณฑไดตามทลกคาสง อาจทำาใหสญเสยลกคา ตองเสยดอกเบยกรณการใชเงนลงทนจากเงนกสถาบนการเงน การปดงานจะยตเมอนายจางบรรลผลและลกจางยอมตามขอเรยกรองของนายจางหรอเมอลกจางยอมเจรจาและกลบเขาทำางาน การปดงานจงมระยะเวลาไมแนนอน ขนอยกบสถานการณ

การปดงานไมใชการเลกกจการหรอการปดกจการ การปดงานเปนการหยดทำางานของลกจางชวคราว ขณะปดงานนายจางอาจทำาการงานในสวนของนายจางหรอสวนทไมตองใชแรงงานของลกจางได แตการปดกจการหรอการเลกกจการเปนความประสงคของนายจางทจะไม ประกอบกจการอกตอไป ซงหมายถงการเลกจางลกจาง

เกษมสนต วลาวรรณ กลาววา การปดงานในตางประเทศจะเกดขนในระหวางทสญญารวมเจรจาตอรองสนสดลง คอเกดขนในระยะเวลาทปลอดสญญาจางทนายจางกบลกจางตกลงกนไวและยงไมไดตกลงกนใหม สญญารวมเจรจาตอรองนจะผกพนกนในระยะเวลาสน ๆ ๑, ๒ หรอ ๓ ป แตตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. ๒๕๑๘ ของไทยบญญตวา ขอเรยกรองอาจเกดขนจากฝายใดฝายหนงและเมอดำาเนนการตามขนตอน

ของกระบวนการแรงงานสมพนธแลวไมสามารถตกลงกนไดนายจางจงปดงาน ดวยเหตนการปดงานจงเกดขนในเวลาใดกได

การนดหยดงาน เปนการกระทำาทลกจางใชเปนมาตรการในการบงคบนายจางใหตกลงตามขอเรยกรองโดยพรอมใจกนนดหยดงานซงเปนการบงคบทางเศรษฐกจตอนายจาง เพอใหนายจางไดรบความเดอดรอนจากการพรอมใจกนไมทำางานตามปกต และตกลงยนยอมตามขอเรยกรองหรอขอเสนอของลกจาง

วธการนดหยดงานมกจะเกดขนจากลกจางบางสวนทเกยวชองกบการเรยกรองนดกนผละงานไมยอมเขาทำางานและหยดงานอยจนตกลงกน หรอเกดจากสหภาพแรงงานเปนผนดหมายใหลกจางหยดงาน การนดหยดงานตามกฎหมายแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 บญญตนยามศพท การนดหยดงานวา หมายความวา การทลกจางรวมกนไมทำางานชวคราวเนองจากขอพพาทแรงงาน

สดาศร วศวงศ กลาวถงการนดหยดงานวา หมายถงการทคนงานหลาย ๆ คน นดพรอมกนไมทำางานตามปกตทเคยทำา อนเปนการกอใหเกดความไมสะดวกหรอความเสยหายขน ในสภาพของการบงคบใหผไดรบความไมสะดวกหรอเสยหายยอมกระทำาในสงทผนดหยดงานตองการ(สดาศร วศวงศ. ๒๕๔๔: หนา ๑๓๑)

จากบทบญญตของกฎหมายแรงงานสมพนธ เหนไดวา การนดหยดงานจะตองมองคประกอบ 3 ประการ คอ

1. การนดหยดงานเป นการกระท ำาของลกจางหลายคน โดยพจารณาจากถอยคำา "การทลกจางรวมกน………" จะตองไมใชการกระทำาของคนเพยงตนเดยว แตมจำานวนเทาไรนนไมไดกำาหนด จงพจารณาจาก

จำานวนลกจางในสถานประกอบกอบกจการวา ลกจางทไมท ำางานไดกอใหเกดความเสยหายแกนายจางจนนายจางตองยอมตามทลกจางตองการหรอไม

2. การนดหยดงานเปนการไมทำางานชวคราว ซงเปนการรวมใจกนไมทำางานตามปกตทเคยทำาเพยงชวคราว เมอเกดขอพพาทแรงงาน ไมใชการหยดงานตลอดไป เชน พรอมใจกนลาออก ซงไมตรงกบความหมายของกฎหมาย

3. การรวมใจกนไมทำางานนนเกดจากขอพพาทแรงงาน ถาการรวมใจกนไมท ำางานเกดจากสาเหตอนทไมใชขอพพาทแรงงานกไมถ อเปนการหยดงานตามความหมายของกฎหมายแรงงาน

การหยดงานทชอบดวยกฎหมายตองเขาองคประกอบทง ๓ ประการทกลาว จงจะไดรบความคมครองตามกฎหมายแรงงานสมพนธ ถาไมเขาองคประกอบของกฎหมายแรงงานจะไมไดรบการคมครองและถาในการนดหยดงานมลกษณะเปนการบงคบรฐบาล หรอขมขประชาชนจะมโทษทางอาญาตามมาตรา ๑๑๗ ประมวลกฎหมายอาญาดวย

การนดหยดงานเปนเครองมอของลกจางทจะบงคบใหนายจางกระทำาตามความประสงคของตน โดยเอาความเดอดรอนของนายจางทเกดขนจากการทนายจางไมสามารถด ำาเน นการผลตหรอบรการ มาใชเป นมาตรการในการบงคบนายจาง ดงนน การนดหยดงานจะไดผลกตอเมอฝายลกจางมอำานาจในการเจรจาตอรองมากกวานายจาง(เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๑๙๘) การนดหยดงานของลกจางจะมผลตอการตอรองกบนายจางไดมากนอยเพยงใดขนอยกบปจจยหลายดานดวยกนคอ

1. ความพรอมเพรยงของลกจางในการนดหยดงาน ถาการนดหยดงานเกดขนจำานวนมากหรอ

ทงสถานประกอบกจการกจะสรางความชงกงนในการทำางานไดกวางขวาง

2. ความอดทนของลกจางในการดำารงชพโดยไมไดรบคาจาง

3. จำานวนเงนทนซงตองใชจายในระหวางนดหยดงาน

4. ลกษณะงานทลกจางทำามความสำาคญตอนายจาง เพราะเปนงานทตองใชฝมอและความ

ชำานาญ

5. ความตองการแรงงานของฝายนายจางมเพยงใด

วธการนดหยดงานของลกจาง คอ ลกจางทเกยวของกบขอพพาทแรงงานพากนผละออกจากงานหรอไมยอมเขาทำางาน และหยดตลอดไปจนกวาทงสองฝายจะตกลงกนได การนดหยดงานของลกจางทเกดขนพรอมกนทงสถานประกอบกจการหรอทงหนวยงาน จะทำาใหกจการของนายจางตองหยดชะงกสนเชงทนท แตถาการนดหยดงานของลกจางเกดขนบางสวนหรอมจ ำานวนลกจางทหยดงานเลกนอย กจะสงผลกระทบกระเทอนตอนายจางไมมาก นายจางยงสามารถดำาเนนการของตนตอไปไดบาง นายจางจะใชวธการตาง ๆ เพอใหงานของตนไมเสยหาย เชน ชกชวนใหลกจางกลบเขาทำางาน ขมขวาจะเลกกจการหรอเลกจาง จะใหคาจางหรอโบนสสงขนหรอรบผอนเขาทำางานแทนลกจางทหยดงาน ถาการกระทำาของนายจางไดผลการนดหยดงานของลกจางกประสบความลมเหลว

ในระหวางนดหยดงานลกจางจงตองมกจกรรมหลายรปแบบ เพอไมใหตกเปนฝายเสยเปรยบตอนายจาง ในตางประเทศลกจางบางสวนจะผลดกนถอปายประทวงบรเวณทางเขาออกของสถานประกอบกจการ มขอความวา กำาลงนดหยดงานและชเหตผลในการนดหยดงาน เชน การไมไดรบความเปนธรรมจากนายจางหรอการเอารดเอาเปรยบของนายจาง โดยมวตถประสงคเพอ (เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๒๐๐)

1. ชกชวนลกจางทยงทำางานเขารวมนดหยดงาน

2. แสดงตนเปนลกจางและไมประสงคใหบคคลภายนอกเขาไปสมครทำางาน

3. ควบคมไมใหลกจางทนดหยดงานเขาทำางาน

4. ขอความเหนใจและการสนบสนนจากประชาชน

การนดหยดงานของลกจางโดยทวไปไมมกำาหนดระยะเวลานานเทาไร ขนอยกบการตดสนใจของลกจางและความพอใจในการยอมรบขอเสนอของลกจาง หรอเพราะไมอาจทนนดหยดงานอยตอไป

การนดหยดงานอาจเกดจากการตดสนใจของสหภาพแรงงานกได เมอทประชมใหญของสหภาพแรงงานมมตเหนชอบในการนดหยดงาน กอนนดหยดงาน สหภาพแรงงานตองวเคราะหแลววา การนดหยดงานจะไดรบความรวมมออยางพรอมเพยงของลกจางทงหมดหรอลกจางสวนใหญในสถานประกอบกจการ ลกจางมความอดทนและมทนเพยงพอตอคาใชจายจนนายจางยอมตกลงตามขอเรยกรองของฝายลกจาง

คาจางในระหวางนดหยดงาน เรองคาจางในระหวางนดหยดงานเปนไปตามหลกสญญาตางตอบแทน เมอลกจางไมไดท ำางานใหนายจาง

ลกจางกไมมสทธไดรบคาจางตามหลก no work no pay ระหวางการนดหยดงานลกจางอาจไปทำางานในทอนใดกได ขณะทนายจางกมความชอบทจะจางผอนเขาเปนลกจาง ทำางานแทนลกจางทนดหยดงาน

การน ดหยดงานน าจะก อความเสยหายต อนายจางหลายด านด วยกน(เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๒๐๕ - ๒๐๗) ดงน

1. เสยคาใชจายทจำาเปนซงเปนการบำารงรกษาเครองจกร อปกรณในการผลต คาใชจายประจำาของสถานประกอบกจการ (คาไฟฟา คาเชา ดอกเบย เงนกจากสถาบนการเงน) รวมทงคาจางแกลกจางทไมไดนดหยดงาน

2. การชะงกงนของกระบวนการผลตทงกระบวนการหรอบางสวน ทำาใหไมสามารถผลตหรอผลตไดลดนอยลง เกดความไมราบร นในการบรการ นายจางขาดรายได ไมมกำาไร ระบบการหมนเวยนทางการเงนเกดปญหา

3. เกดความเสยหาย การเสอมสภาพของเคร องจกร เคร องมอ วตถดบรวมถงผลผลตทขาดผบำารงรกษา

4. เกดความเสยหายทางการคา คอ เสยลกคา ขาดความเชอถอไววางใจในคณภาพของผลผลตจากลกคา

5. ความเสยหายทจะตองชดใชหรอคาปรบจากการผดสญญากบลกคา

6. ความเสยหายตอชอเสยง ซงมความเชอกนวา สถานประกอบกจการทมการนดหยดงาน แสดงวาระบบการบรหารของสถานประกอบกจการขาดประสทธภาพ กระบวนการแรงงานสมพนธในสถานประกอบกจการไมด

7. ความเสยหายทเกดจากการทำาลายทรพยสนเมอนดหยดงานของลกจาง หรอแมการกระทำาผดทางอาญาของลกจาง

การนดหยดงานยงมความเสยทนาจะเกดกบลกจางดวย ดงน

1. ลกจางตองวางงานชวคราว ผลประโยชนอน ๆ ทเคยไดรบ มปญหาทางการเงนอาจตองกยม มปญหาหนสนภายหลง

3. การนดหยดงานทำาใหกจการของนายจางมปญหาและสงผลกระทบไปถงลกจางดวย เชน การจายโบนสตำาลง การแบงสวนกำาไรลดลง

4. เสยงตอการถกเลกจางเนองจากอาจกระทำาผดทางอาญาหรอทางแพงระหวางนดหยดงาน

5. ความสมพนธระหวางนายจางกบลกจางเปลยนไปจากเดม ทเคยมความสมพนธแบบถอยทถอยอาศยตอกน นายจะมทาทเครงครดเอาจรงเอาจงเมอมการนดหยดงาน

การนดหยดงานยงสรางความเสยหายเปนการสวนรวมตอประเทศชาตในดานตาง ๆ อกดวย คอ

1. ความเสยหายทางดานเศรษฐกจ ผลผลตรวมของประเทศจะลดลง เนองจากการนดหยดงานทำาใหเงนตราตางประเทศลดลง (การสงออก

นอยลง) การทองเทยวลดลง ชอเสยงและความเชอถอทางการคากระทบกระเทอน รายไดการจดเกบภาษอากรลดลง

2. ความเสยหายทางสงคม ทำาใหขาดแคลนเครองอปโภคบรโภคทจำาเปน ราคาสนคาสงขน และมปญหาสงคมอน ๆ

3. ความเสยหายตอความมนคงของประเทศ ถามการนดหยดงานในสถานประกอบกจการรายใหญพรอม ๆ กนหลายแหง จะมผลตอความสงบสขของบานเมองและความมนคงของประเทศ

ความสำาเรจในการนดหยดงาน การนดหยดงานจะประสบความสำาเรจขนอยกบปจจยดงตอไปน

1. ไดกระทำาตามขนตอนทกฎหมายบญญตและถกกฎหมาย การนดหยดงานตองกระทำาและดำาเนนการใหถกตองตามขนตอนทกฎหมายบญญตไว คอ ไดมการแจงขอเรยกรอง เจรจาแลวแตตกลงกนไมไดหรอไมมการเจรจา พนกงานประนอมขอพพาทไดเขาไกลเกลย แตไมสามารถตกลงกนได จนกระทงฝายลกจางนดหยดงาน เมอแจงใหนายจางและพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานทราบลวงหนาไมนอยกวา ๒๔ ชวโมง เพอไมใหฝายนายจางยกขนเปนขอกลาวอางและใชเปนขอไดเปรยบในการทำาขอตกลง

ระหวางนดหยดงาน กลมผนดหยดงานตองระมดระวงไมใหลกจางคนใดคนหนงประพฤตผดกฎหมาย เชน การยดโรงงาน การกกขงหนวงเหนยวนายจางหรอผบงคบบญชา การขดขวางบคคลหรอสงของไมใหเขาออกในโรงงาน การปดประต ตงเครองกดขวางการขนสงผลตภณฑไปยง

ลกคา การเอาทรพยสนของนายจางไปบรโภคหรอจำาหนาย รวมทงการกระทำาการหมนประมาทใสรายในเรองสวนตว

2. กระทำาการในเวลาและโอกาสทเหมาะสม การนดหยดงานทประสบความสำาเรจตองลงมอกระทำาในเวลาทเหมาะสม เพอใหมการเจรจาตกลงกนไดโดยไมยดเยอ เชน กระทำาในชวงเวลาทสถานประกอบกจการกำาลงตองการแรงงาน หรอเปนชวงเวลาทตลาดตองการผลตภณฑจำานวนมาก ไมควรลงมอกระทำาในเวลาทสนคาลนตลาด หรอในชวงเวลาทไมเหมาะสม

3. ตองมความพรอมเพรยงกนทงการกระทำาและทน พลงอำานาจในการตอรองของลกจางขนอยกบความพรอมเพรยงในการกระทำา ถาการนดหยดงานเกดขนทงสถานประกอบกจการกยงเปนการสรางพลงอำานาจแกฝายลกจาง ไมมความแตกแยกระหวางฝายนดหยดงานกบฝายทประสงคจะทำางาน นอกจากนนยงตองมทนสำาหรบใชจายอยางเพยงพอในระหวางนดหยดงาน เพราะระหวางการหยดงานลกจางไมมรายได หากขาดแคลนเงนทนยอมทำาใหวตถประสงคในการนดหยดงานลมเหลว

4. ตองคำานงประชาชน การนดหยดงานกอความเดอดรอนตอประชาชนเสมอมา เพราะการเคลอนไหวของแรงงานทำาใหเกดปญหาการจราจร ประชาชนทใชยานพาหนะไมสะดวกในการเดนทางไปทำางาน งานบรการสาธารณะซงโดยกฎหมายจะปดงานหรอนดหยดงานไมได แตกมปญหาพพาทแรงงานกบฝายลกจางอยเสมอ เชน ขอพพาทของการไฟฟาฝายผลตกบพนกงานไฟฟากรณการแปรรปเปนบรษทมหาชน ดงนนเมอลกจางหรอสหภาพแรงงานจะนดหยดงาน จงควรท ำาความเขาใจกบประชาชนถงความจำาเปนในการตองนดหยดงานเปนการลวงหนา


1. การนดหยดงาน หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร

2. รปแบบของการนดหยดงานในปจจบน มกรปแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

3. การปดงาน หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร

4. รปแบบของการปดงานในปจจบน มกรปแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

5. ความเสยหายทเกดขนจากการนดหยดงาน สามารถแยกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

บทท 10

การกระทำาอนไมเปนธรรม


1. เพอใหนกศกษาทราบกระบวนการยนคำารองกลาวหา

2. เพอใหนกศกษาทราบถงการวนจฉยคำารองกลาวหา

3. เพอใหนกศกษาทราบการดำาเนนคดกรณการกระทำาอนไมเปนธรรม


1. การยนคำารองกลาวหา

2. การวนจฉยคำารองกลาวหา

3. การดำาเนนคดอาญากรณการกระทำาอนไมเปนธรรม








การกระทำาอนไมเปนธรรม

การกระทำาอนไมเปนธรรม เปนการกระทำาทไมสมควร และฝาฝนตอบทบญญตของกฎหมายและนโยบายของรฐในทางแรงงานสมพนธ โดยมวตถประสงคมงใหความคมครองการใชสทธตางๆของคนในทางแรงงาน

โดยปราศจากการแทรกแซงกดดน บบบงคบจากบคคลอน ไมวาจะเปนนายจาง ลกจางอนหรอองคกรลกจาง

มาตรา ๑๒๑ หามมใหนายจาง

(๑) เลกจาง หรอกระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหลกจาง ผแทนลกจาง กรรมการสหภาพแรงงาน หรอกรรมการ สหพนธแรงงาน ไมสามารถทำางานอยตอไปได เพราะเหตทลกจางหรอสหภาพแรงงานไดนดชมนม ทำาคำารอง ยนขอเรยกรอง เจรจา หรอดำาเนนการฟองรองหรอเปนพยาน หรอใหหลกฐานตอพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน หรอนายทะเบยน พนกงานประนอมขอพพาทแรงงาน ผช ขาดขอพพาทแรงงาน หรอกรรมการแรงงานสมพนธ ตามพระราช บญญตน หรอตอศาลแรงงาน หรอเพราะเหตทลกจางหรอสหภาพแรงงานกำาลงจะกระทำาการดงกลาว

(๒) เลกจางหรอกระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหลกจางไมสามารถทนทำางานอยตอไปได เพราะเหตทลกจางนน เปนสมาชกของสหภาพแรงงาน

(๓) ขดขวางในการทลกจางเปนสมาชกหรอใหลกจางออกจากการเปนสมาชกของสหภาพแรงงาน หรอให หรอตกลง จะให เงนหรอทรพยสน แกลกจางหรอเจาหนาทของ สหภาพแรงงาน เพอมใหสมครหรอรบสมครลกจางเปนสมาชก หรอเพอให ออกจากการเปนสมาชกของสหภาพแรงงาน

(๔) ขดขวางการดำาเนนการของสหภาพแรงงานหรอสหพนธแรงงาน หรอขดขวางการใชส ทธของลกจ าง ในการเป นสมาชกสหภาพแรงงาน หรอ

(๕) เขาแทรกแซงในการดำาเนนการของสหภาพแรงงานหรอสหพนธแรงงาน โดยไมมาอำานาจโดยชอบดวยกฎหมาย

มาตรา ๑๒๒ หามมใหผใด

(๑) บงคบหรอขเขญโดยทางตรงหรอทางออม ใหลกจางตองเป นสมาชกสหภาพแรงงาน หรอต องออกจากการเป น สมาชกสหภาพแรงงาน หรอ

(๒) กระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหนายจางฝาฝนมาตรา ๑๒๑

มาตรา ๑๒๓ ในระหวางทขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอคำาช ขาดมผลใชบงค บ หามมใหนายจางเล กจางลกจาง ผ แทนลกจาง กรรมการ อนกรรมการ หรอสมาชกสหภาพแรงงาน หรอกรรมการ หรออนกรรมการสหพนธแรงงาน ซงเกยวของ กบขอเรยกรอง เวนแตบคคลดงกลาว

(๑) ทจรตตอหนาทหรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง

(๒) จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย

(๓) ฝาฝนขอบงคบ ระเบยบ หรอคำาสงอนชอบดวยกฎหมายของนายจาง โดยนายจางไดวากลาวและตกเตอนเปน หนงสอแลว เวนแตกรณทรายแรงนายจางไมจำาตองวากลวและตกเตอน ทงน ขอบงคบ ระเบยบ

หรอคำาสงนนตองมไดออก เพอขดขวางมใหบคคลดงกลาวดำานนการเกยวกบขอเรยกรอง หรอ

(๔) ละทงหนาทเปนเวลาสามวนทำางานตดตอกนโดยไมมเหตอนสมควร

(๕) กระทำาการใด ๆ เปนการยยง สนบสนน หรอชกชวนใหมการฝาฝนขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอคำาชขาด

มาตรา ๑๒๔ เมอมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารอง กลาวหาผฝาฝน ตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายในหกสบวนนบแตวนทมการฝาฝน

มาตรา ๑๒๕ เมอไดรบคำารองกลาวหาตามมาตรา ๑๒๔ แลว ใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉย ช ขาดและออกค ำาสงภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบคำารองกลาวหา

รฐมนตรมอำานาจขยายระยะเวลาใหคณะกรรมการแรงงาสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดไดตามทเหนสมควร

มาตรา ๑๒๖ ในกรณทผถกกลาวหาไดปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ ภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนด การดำาเนนคดอาญาตอบคคลนนใหเปนอนระงบไป

มาตรา ๑๒๗ การฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ จะดำาเนนคดอาญาไดตอเมอ ผเสยหายเนองจาก การฝาฝนไดยน

คำารองกลาวหาผฝาฝนตามมาตรา ๑๒๔ และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของ คณะกรรมการ แรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕

การยนคำารองกลาวหา

พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ 2518 มาตรา 124 บญญตวา เมอมการฝาฝนมาตรา “ 121 มาตรา 122 หรอมาตรา 123 ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารองกลาวหาฝาฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายใน 60 วนนบตงแตวนทมการฝาฝน”

มาตรา ๑๒๔ เมอมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายในหกสบวนนบแตวนทมการฝาฝน บทบญญตดงกลาวกำาหนดไววา เมอมการกระทำาอนไมเปนธรรมในกรณหนงกรณใดดงกลาวขางตน ถาผเสยหายเนองจากการกระทำาอนไมเปนธรรมประสงคจะไดรบการเยยวยาแกไขจากการกระทำาอนไมเปนธรรมนน กตองไปยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธซงเปนคณะบคคลชดเดยวกบทมอำานาจหนาทชขาดขอพพาทแรงงานตามมาตรา ๒๓ , ๒๔ ดงกลาวขางตน โดยตองไปยนคำารองกลาวหาภายใน ๖๐ วนนบแตวนทมการฝาฝน

การวนจฉยคำารองกลาวหา มาตรา ๑๒๕

เมอไดรบคำารองกลาวหาตามมาตรา ๑๒๔ แลว ใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดและออกคำาสงภายในเกาสบวนนบ

แตวนทไดรบคำารองกลาวหารฐมนตรมอำานาจขยายเวลาใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดไดตามทเหนสมควรในการวนจฉยชขาดและออกคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธนน จะตองดำาเนนการใหเปนไปตามบทบญญตในมาตรา ๔๑ (๔) ซงกำาหนดวา (๔) วนจฉยชขาดคำารองตามมาตรา ๑๒๕ และในกรณทคณะกรรมการแรงงานสมพนธชขาดวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรม ใหมอำานาจสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาทำางาน หรอใหจายคาเสยหาย หรอใหผฝาฝนปฏบตหรอไมปฏบตอยางใดอยางหนงไดตามทเหนสมควรเมอเปนเชนน เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดสอบขอเทจจรง (ซงปกตจะตงอนกรรมการขนสอบขอเทจจรง) แลวกจะตองประชมวนจฉยชขาดซงจะตองมความเหนเปน ๒ กรณ

กรณแรก ถาเหนวาคำารองกลาวหานนไมเปนความจรงหรอเปนความจรงแตไมถอวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามตวบทกฎหมายคณะก ร ร ม ก า ร แ ร ง ง า น ส ม พ น ธ ก จ ะ ว น จ ย ก ค ำา ร อ ง ข อ ง ผ ก ล า ว ห า กรณทสอง ถาเหนวาคำารองกลาวหานนเปนความจรงและขอเทจจรงดงกลาวถอวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ คณะกรรมการแรงงานสมพนธกมอำานาจทจะออกคำาสงในทางเยยวยาแกไขการไดรบผลรายจากการกระทำาอนไมเปนธรรมนน ดวยวธการ

ต า ง ๆ 2 ป ร ะ ก า ร ค อ1.ส ง ใ ห น า ย จ า ง น น ร บ ล ก จ า ง ก ล บ เ ข า ท ำา ง า น2.สงใหนายจางหรอผทฝาฝนนนจายคาเสยหายใหแกลกจางหรอบคคลทเ ก ย ว ข อ ง คำาพพากษาฎกาท ๑๔๓๒/๒๕๓๑ อทธรณของลกจางทกลาว

อางวานายจางเลกจางลกจางเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ กรณเชนนลกจางจะนำาคดมาสศาลแรงงานไดตอเมอไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการทบญญตไวในพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๘ วรรคสองเสยกอนกลาวคอตองยนค ำารองกลาวหานายจางวาฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธภายในกำาหนด ๖๐ วนนบแตวนทมการฝาฝนตามทกำาหนดไวในมาตรา ๑๒๔ เสยกอน เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธมค ำาวนจฉยชขาดประการใดแลวจงจะมอำานาจนำาคดมาสศาลได เมอไมปรากฏวาลกจางไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาวแลว ลกจางยอมไมมอำานาจฟองนายจางเกยวกบการกระทำาอนไมเปนธรรม การดำาเนนคดอาญากรณก า ร ก ร ะ ท ำา อ น ไ ม เ ป น ธ ร ร ม มาตรา ๑๒๖ ในกรณทผถกกลาวหาไดปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ ภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนด การดำาเนนคดอาญานนใหเปนอนระงบไป มาตรา ๑๒๗ การฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ จะดำาเนนคดอาญาไดตอเมอผเสยหายเนองจากการฝาฝนไดยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตามมาตรา ๑๒๔ และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ บทบญญตดงกลาวแสดงใหเหนวา แมจะมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ , ๑๒๒ และ ๑๒๓ อนเปนความผดตามมาตรา ๑๕๘ , ๑๕๙ ซงมโทษจำาคกไมเกน ๖ เดอน ปรบไมเกน ๑๐,๐๐๐ บาท หรอทงจำาทงปรบนน ผฝาฝนจะยงไมตองรบผดในทางอาญาจนกวาจะมการยนคำารองกลาวหาตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๔

คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดวนจฉยชขาดตามมาตรา ๑๒๔ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดวนจฉยชขาดตามมาตรา ๑๒๕ ออกคำาสงตามมาตรา ๔๑ (๔) ใหผถกกลาวหาปฏบตอยางหนงอยางใด และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธแลวเทานน จงจะดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนดงกลาวได ในขณะเดยวกนถาคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาสงอยางหนงอยางใดใหผฝาฝนดงกลาวได ในขณะเดยวกนถาคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาสงอยางหนงอยางใดใหผฝาฝนดำาเนนการและผฝาฝนไดดำาเนนการไปตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธและภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนดกำาหนดแลว การดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนกเปนอนระงบไป จะดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนไมได ความผดตามมาตรา ๑๒๑ , ๑๒๒ และ ๑๒๓ จงเปนความผดทมเงอนไขในการดำาเนนคดอาญาคำาพพากษาฎกาท ๓๔๙๑/๒๕๒๕ ลกจางซงถกเลกจางอนเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ ยอมเปนผเสยหายตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา ๒ (๔) มสทธทจะฟองนายจางใหรบผดทางอาญาตามมาตรา ๑๕๘ ไดเมอไดปฏบตตามขนตอนทพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. ๒๕๑๘ ไดกำาหนดไวแลว


1. การกระทำาอนไมเปนธรรม หมายถงอะไร ใหยกตวอยางประกอบ

2. ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ มาตรา 121 ไดบญญตไววา หามมใหนางจางกระทำาอะไรบางทบงบอกถงการกระทำาอนไมเปนธรรม

3. การยนขอกลาวหา ผยนสามารถกระทำาไดโดยวธการใดบาง ใหอธบาย

4. เม อเก ดกรณการกระท ำาอ นไมเป นธรรมข น และ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดพจารณาวาไมเปนธรรม คณะ

กรรมการดานแรงงานสมพนธสามารถกระทำาการใด ๆ ไดบาง ใหอธบาย

บทท 11

การเลกจางไมเปนธรรม


1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของการเลกจางแบบไมเปนธรรม

2. เพอใหนกศกษาทราบถงเหตผลการเลกจาง

3. เพอใหนกศกษาทราบผลของการเลกจางไมเปนธรรม


1. การเลกจางไมเปนธรรม

2. การเลกจางดวยเหตผลทางเศรษฐกจ

3. หลกความชอบดวยเหตผลในการเลกจาง

4. ผลของการเลกจางไมเปนธรรม








การเลกจางไมเปนธรรม

หมายถง การทนายจางเลกจางลกจางโดยไมมเหตอนสมควร หรอเลกจางโดยไมมกฎหมายกำาหนดใหเลกจางได

เมอนายจางบอกเลกสญญาจางลกจางได แมวาลกจางไมไดกระทำาผดตอนายจาง แตนายจางจะตองปฏบตตามกฎหมายแรงงาน ดงน

1. ตองบอกกลาวเลกจางใหลกจางทราบเมอจะถงหรอกอนจะถงกำาหนดจายคาจางเพอใหมผลเลกจางเมอถงกำาหนดจายคาจางคราวถดไปขางหนา แตไมจำาตองบอกกลาวลวงหนาเกน 3 เดอน หรอนายจางอาจใหลกจางออกจากงานทนทโดยยอมจายคาจางลวงหนากได

2. ตองจายคาชดเชยจากการถกเลกจาง โดยมอตราดงตอไปน

อายการทำางาน เงนคาชดเชยทมสทธไดรบ

120 วน – 1 ป 30 วนทำางาน

1 ป – 3 ป 90 วนทำางาน



ตงแต 10 ปขนไป 300 วนทำางาน

3. อาจจายคาชดใชคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรมจำานวนหนง โดยคำานงถงระยะเวลาการทำางาน, อาย, ความเดอนรอนของลกจางเมอถกเลกจาง ตาม พ.ร.บ.จดตงและวธพจารณาคดแรงงาน มาตรา 49

แตอยางไรกตามนายจางไมตองจายคาชดเชยใหแกลกจางและเลกจางไดทนทโดยไมตองบอกกลาวลวงหนา ซงเลกจางในกรณดงตอไปน

1. ลกจางทจรตตอหนาท หรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง

2. จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย

3. ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางรายแรง

4. ฝาฝนขอบงคบเกยวกบการทำางานหรอระเบยบหรอคำาสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายและเปนธรรม และนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลว เวนแตกรณรายแรงนายจางไมจำาเปนตองตกเตอน หนงสอตกเตอนใหมผลบงคบไดไมเกน 1 ปนบแตวนทลกจางไดกระทำาผด

5. ละทงหนาทเปนเวลา 3 วนทำางานตดตอกนไมวาจะมวนหยดคนหรอไมกตามโดยไมมเหตอนสมควร

6. ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก เวนแตเปนโทษสำาหรบความผดทไดกระทำาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (คอ จำาคกไมเกน 1 เดอน ปรบไมเกน 1,000 บาท)

เมอถกเลกจางไมเปนธรรมสทธของลกจาง สามารถเลอกปฏบตได 2 อยาง อยางใดอยาง หนง ดงตอไปน

1. ยนคำารองตอพนกงานตรวจแรงงาน โดยตางจงหวดยนทสำานกงานสวสดการและคมครองแรงงานจงหวด และในเขตกรงเทพ ยนไดทกลมงานสวสดการและคมครองแรงงาน เมอไดรบคำารองแลว

พนกงานตรวจแรงงานกจะเรยกนายจางและลกจางมาสอบขอเทจจรง และทำาการวนจฉยวาเปนการเลกจางโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม เมอมคำาสงออกมาลกจางไมเหนชอบดวยกชอบทจะอทธรณคำาสง พนกงานตรวจแรงงาน ตออธบดกระทรวงแรงงานและหากลกจางยงไมพอใจกชอบทจะรองขอตอศาลแรงงานใหเพกถอนคำาสงพนกงานตรวจแรงงานได

2. ยนฟองโดยตรงตอศาลแรงงาน

ลกจางมสทธเรยกรองขอทายคำารองหรอทายฟองดงตอไปน

1. ขอใหนายจางรบกลบเขาทำางาน ในตำาแหนงเดมและสภาพการจางอยางเดม โดย

- เรยกคาจางทขาดไปจากการเลกจางทไมเปนธรรม จนกวาจะรบกลบเขาทำางาน

- ดอกเบย

2. กรณไมอาจทำางานรวมกนตอไปได

- เรยกคาสนจางแทนการบอกกลาวเลกจางลวงหนา

- เรยกคาชดเชยการเลกจาง

- เรยกคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรม

- ดอกเบย


1. กรณเลกจางไมเปนธรรม หมายถงอะไร ใหยกตวอยางประกอบ

2. มกรณใดบางทลกจางกระทำาแลวนายจางสามารถเลกจางโดยไมตองบอกกลาวลางหนา และไมตองจาคาชดเชยใหแกลกจาง

3. เมอลกจางคดวาถกนายจางเลกจางไมเปนธรรม ลกจางสามารถกระทำาการตามสทธใดไดบาง ใหอธบาย

บทท 12

การบรหารแรงงานสมพนธ


1. เพอใหนกศกษาทราบถงการกำาหนดนโยบายแรงงานสมพนธ

2. เพอใหนกศกษาทราบถงลกษณะแรงงานสมพนธทด และ ไมด

3. เพอใหนกศกษาทราบถงเครองมอทใชในการแกไขปญหาแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ


1. การกำาหนดนโยบายแรงงานสมพนธ

2. ลกษณะแรงงานสมพนธทด และ ไมด

3. ลกษณะโดยทวไป ทกอใหเกดขอขดแยงหรอปญหาทางดานแรงงานสมพนธในภาวะ

วกฤตเศรษฐกจ

4. เครองมอทใชในการแกไขปญหาแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ








การบรหารงานแรงงานสมพนธ เปนสวนหนงของระบบการบรหารทรพยากรบคคล มบทบาทคอนขางมากในการดำาเนนนโยบาย หรอกำาหนดกลยทธเพอการลดขนาดทางดานการบรหารทรพยากรบคคล เพราะเปาหมายของการบรหารแรงงานสมพนธไดแกการสรางความเขาใจทดระหวางนายจาง กบลกจาง หรอลกจางดวยกน ซงความเขาใจทดตอกนนน ตองมองคประกอบสำาคญ คอ การยอมรบไวใจ มความรสกทดตอกน การสรางความเขาใจ จะตองใช การสอสาร เปนเคร องมอทส ำาคญ กจกรรมการ“ ”สอสาร จะตองมจดมงหมายเพอการอธบาย ชแจงเหตผล การรบฟงความคดเหน ขอเสนอแนะ ดงนน การลดขนาดขององคการ เชน การลดกำาลงคน ยบเลกหนวยงาน ฯลฯ หรอการลดขนาดทางดานการบรหารทรพยากรบคคลซงหมายถง การปรบลดคาตอบแทน สทธผลประโยชน การชะลอหรอระงบการจางงาน การพฒนาบคลากร หรอกจกรรมพนกงาน ฯลฯ

เปนการลดคาใชจายทางการรหาร เปนการดำาเนนการทสวนทางกบกระแสความรสกของพนกงาน ทตองการความเจรญกาวหนา ความมนคงในการทำางาน มรายไดคาตอบแทนสงขน ไดรบสงทอำานวยความสะดวก หรอความสขเพมขน แตการลดขนาดขององคการหรอการบรหารทรพยากรบคคล เปนแนวคดของการดำาเนนการในทางตรงกนขาม อาจจะทำาใหพนกงานมความเจรญกาวหนาในการทำางานชาลง ความมนคงในการทำางาน หรอรายไดในการทำางานลดลงรวมทงความมเกยรตมหนามตาหรอความสขในการท ำา ง า น อ า จ จ ะ น อ ย ล ง ไ ป ด ว ย

อยางไรก ด การลดขนาดขององคการ หรอการบรหารทรพยากรบคคล เปนเรองทมความจำาเปน เพอความอยรอดขององคการ ทำาใหธรกจขบเคลอนตอไปได หรอทำาใหธรกจฟ นตวขนไดในอนาคต ดงนนการสอสารสรางความเขาใจใหพนกงานเกดการยอมรบ หรอไมเกดปญหาความวนวาย จงเปนประเดนภารกจทางดานแรงงานสมพนธทจะตองมการบรหารจดการ ใหเปาหมายการลดขนาดองคการหรอการบรหารทรพยากรบคคล สามารถขบเคลอนไปได

ลกษณะแรงงานสมพนธทด

การทนายจาง ฝายจดการและลกจางมทศนคต ความรสกทดเขาใจเหตผลและการดำาเนนการของอกฝายหนง และมความไววางใจตอกน ซงเปนปจจยพนฐานของความรวมมอ ในการทำางานรวมกน หากมขอขดแยงหรอการแสดงขอเรยกรองของฝายลกจางเพอใหนายจางหรอฝายจดการสอนงความตองการ กมกระบวนการในการแกไขปญหาขอขดแยง

หรอความตองการใหสามารถคลคลายหรอยตลงไดดวยความเขาใจหรอเปนทยอมรบกนได

ลกษณะแรงงานสมพนธทไมด

คอลกษณะในเชงพฤตกรรมหรอการกระทำาทเกดขนในองคการ เชน การทฝายนายจางหรอฝายลกจางมทศนคตในทางลบตอกนและไมมวธการทจะคลคลายแกไขปญหา การไมสนองตอบตอความตองการหรอขอเรยกรองของอกฝายหนง กลายเปนความขดแยง ความไมรวมมอ และเกดการรงเกยจตอกน นอกจากนปญหาทางดานแรงงานสมพนธ อาจจะมทมมาจาก การปฏบตทไมเปนธรรม การมอคต ลำาเอยง การใหขอมลเทจหรอปดบงขอมล การกลนแกลงหรอ การบบบงคบทางดานจตใจหรอทางกาย จนทำาใหอกฝายไมอาจจะทนทำางานตอไปได การดำาเนนการทไมสอดคลองกบกฎหมายแรงงาน ฯลฯ พฤตกรรมเหลานกลายเปนความสมพนธทไมดระหวางฝายนายจาง ฝายจดการกบพนกงาน

การแสดงออกทสอถงปญหาดงกลาวไดแก 1. พนกงานไมพอใจผบรหาร หรอหวหนางาน มทศนคตทไมด เกดการตอตาน ไมเหนดวยใน

นโยบาย ซงจะเปนทมาของความไมรวมมอ 2. การตำาหน ดาวา วจารณบรษท ผบรหารใหเกดความเสยหาย 3. การใชมาตรการบบบงคบ เมอไดยนขอเรยกรองใหฝายนายจางดำาเนนการ แตนายจางไม

ดำาเนนการตามทตองการ จงเกดการประทวง ทำาใหงานเสยหาย 4. ปญหาขาวลอ ขาวทไมเปนความจรง ซงทำาใหพนกงานเขาใจผด หวาดระแวง หวาดกลว

สถานการณทอาจจะสงผลใหเกดปญหาแรงงานสมพนธ 1. การยายสถานททำางานของลกจาง ทำาใหไดรบความเดอดรอน 2. การออกคำาสงยบหนวยงาน 3. การขนเงนเดอนท พนกงานรสกวาไมเปนธรรม 4. การกระทำาทพนกงานมความคดวาเปนการเลอกปฏบตหรอไมเสมอภาค 5. การดำาเนนการทไมถกตองตามกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบ 6. การเปลยนแปลงเงอนไขสภาพการจาง โดยไมบอกกลาวลวงหนาใหลกจางทราบ 7. การบบบงคบใหลกจางทนทำางานไมได 8. ขาวลอตาง ๆ เชน บรษทกำาลงจะปลดพนกงาน การนำาเครองจกรมาทำางานแทนกำาลงคน

การเปลยนระบบการจางงานจากพนกงานประจำา เปนพนกงานจางเหมาแรงงาน

ลกษณะโดยทวไป ทกอใหเกดขอขดแยงหรอปญหาทางดานแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ

1. ความตองการของนายจาง 1. ใหเกดการประหยดคาใชจายมากทสด 2. มงใหเกดความสงบเรยบรอย ไมมความเสยงทจะเกดปญหาความรนแรงหรอปญหาอนๆทจะ

ตามมา 3. รกษาพนกงานทมผลงาน มความเชยวชาญเอาไว เพอรอโอกาสในการฟ นตวของธรกจ 4. เจตนาทแอบแฝงของนายจางบางราย เชน - เลกจางลกจางทไมมผลงาน - เลกจางทอายงานมาก - เลกจางลกจางทมเงนเดอนคาตอบแทนสง - เลกจางลกจางทสรางปญหาใหผอน - เลกจางสมาชกสหภาพแรงงานเพราะเหตของการเรยกรอง

- การเลยงทจะจายคาชดเชย - การยายฐานการผล

ฯลฯ

2. ความตองการของลกจาง 1. ไมตองการถกเลกจางงาน กลวการตกงาน ตองการทำางานตอ 2. ตองการใหมการคมครองแรงงาน ดแลพนกงาน 3. ตองการใหมการจายคาชดเชย 4. ตองการใหนายจางดแลรกษาผลประโยชนใหมากทสด และถกตองตามกฎหมาย บางสวนตองการใหนายจางเลกกจการ เพราะหวงวาจะรบคาชดเชย ตนเองจะไดหางานใหม

เตรยมการหางานใหม 5. เจตนาอนๆ ทอาจจะไมพอใจนายจาง

เครองมอทใชในการแกไขปญหาแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ

เมอสถานการณของธรกจเผชญกบปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ การดำาเนนการ ซงอาจจะมผลตอการใชวธการลดกำาลงคน จะตองมการจดเตรยมการโดยเครองมอ กลไกเหลาน

1. แผนงานทางดานแรงงานสมพนธ จะตองมแผนงานทางดานแรงงานสมพนธ ซงเปนแผนทเนนดานการสอสาร เพอสรางความเขาใจแกพนกงานใหเหนวา องคการมเหตผล และความจำาเปนอยางไร มขนตอนทจะสอสารอยางไร

มแผนงานการปองกนเหตความวนวายหรอความไมสงบทจะเกดขน รวมทงมแผนงานทจะใหบคลากรกลมตาง ๆ ในองคการ ทำาหนาทในการเสรมสรางความเขาใจ หรอกำาหนดบทบาทการปฏบตงานไวลวงหนา

2. บทบาทของนายจาง นายจางเปนผมอำานาจในการอนมตตดสนใจ ในสถานการณทสำาคญทกคน รอการตดสนใจของผบรหารทเปนนายจาง นายจางควรจะไดรบการใหคำาปรกษาแนะนำา เกยวกบมาตรการหรอวธการดำาเนนการทเหมาะสม ถกตองสอดคลองกบขอกำาหนดของกฎหมาย

3. บทบาทของผบรหารในสายงาน และหวหนางาน จะตองมบทบาทในการควบคมดแลพฤตกรรมการทำางานของลกนอง การสอสารทำาความเขาใจ ใหกำาลงใจ การจดสรรกำาลงคนในหนวยงาน การเคลอนยายกำาลงคนทดแทน การสอนงานพฒนาความรแก

พนกงานทไดรบมอบหมายงานใหม การประเมนผลงาน หรอกำาหนดพนกงานกลมเปาหมายทควรจะเลกจางงาน

4. บทบาทของคณะกรรมการตวแทนพนกงาน จะตองไดรบการสอสารใหทราบขอมล สถานการณขอเทจจรงตาง ๆ มหนาทสอสารขอมลไปยงพนกงาน การสอบถามประเดนปญหาขอสงสยจากผบรหาร มบทบาทในการสนบสนนบรษทในการสอสาร และพฒนาแรงงานสมพนธในองคการ

5. โครงการกจกรรมดานแรงงานสมพนธ หนวยงานทางดานแรงงานสมพนธ จะตองมการดำาเนนโครงการกจกรรมตาง ๆ เชน - การจดประชมผบรหาร หวหนางาน เพอรบทราบสถานการณตาง ๆ - การจดประชมคณะกรรมการตวแทนพนกงาน - การจดประชมพนกงานทงหมด ในกรณทองคการมพนกงานจำานวนไมมาก - การออกประกาศ จดหมายขาว ขอมลแถลงการณตาง ๆ - การรบฟงปญหาความรสก ความตองการของพนกงาน

- โครงการตรบความคดเหนของพนกงาน การศกษาวเคราะหปญหา ความตองการ

ของพนกงาน ตอบคำาถาม หรอชแจงขอสงสยแกพนกงาน

เพอปองกนและแกไขปญหาความขดแยง ทศนคตทไมเขาใจหรอไมเปนทยอมรบ จะตองใหความสำาคญกบการสรางความเขาใจ การสรางการยอมรบใหความรวมมอ รวมทงการดำาเนนการทใหความเปนธรรม สอดคลองกบกฎหมาย ผบรหาร หวหนางาน ตอลดจนนกบรหารทรพยากรบคคล จะตองใหความสำาคญมขนตอนทจะปฏบต คำานงถงผลกระทบตางๆ เพอใหเปาหมายการลดขนาดองคการและการบรหารทรพยากรบคคลประสบความสำาเรจและเปนพลงทจะพลกฟ นธรกจใหสามารถฝาฟนเอาชนะวกฤตการณไดในทสด


1. การบรหารแรงงานสมพนธ มความสำาคญอยางไรตอการบรหารทรพยากรมนษย ใหอธบาย

2. ลกษณะของแรงงานสมพนธทด และ ไมด หมายถงอะไร และมความแตกตางกนอยางไร ใหอธบาย

3. มปจจย หรอ สถานการณใดบางทสงผลกระทบตอการเกดปญหาแรงงานสมพนธ ใหอธบายและยกตวอยางประกอบ

4. เมอเกดปญหาเนองจากสภาวะเศรษฐกจจะทำาใหเกดขอขดแยงหรอลกษณะอยางไรบางททำาใหเกดปญหาทางดานแรงงานสมพนธ

5. เครองมอทใชในการแกไขปญหาดานแรงงานสมพนธ มอะไรบาง ใหอธบายและยกตวอยางประกอบ

บรรณานกรม

เกษมสนต วลาวรรณ. การบรหารแรงงานสมพนธ. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพวญญชน, 2540.

ธงชย สนตวงษ. การบรหารคาจางและเงนเดอน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนาพานช, 2540.

ณฎฐพนธ เขจรนนท. การจดการทรพยากรบคคล . กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย,2542.

ตรเนตร สาระพงษ. แรงงานสมพนธ. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต, 2548

สนนทา เลาหนนทน. การบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร : สถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา คณะวทยาการจดการ, 2542.

นสดารก เวชยานนท. การประเมนบคคล. กรงเทพมหานคร : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2543.

บรรยงค โตจนดา. การจดการทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร : บรษท รวมสาสน (1977) จำากด, 2543.

พยอม องศสารศร. การบรหารทรพยกรมนษย. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพสภา จำากด, 2545.

Documents

it.nation.ac.thit.nation.ac.th/person/file/481009/แรงงาน... · Web viewFerdinal Lassalle เป นน กส งคมชาวเยอรม น ม ความเห