38
Ishuli rya ASU Morrison Ishuli rya ASU Morrison y’Ubutegetsi n’Uburimyi y’Ubutegetsi n’Uburimyi & & IRC – FARM Project IRC – FARM Project Kwiga uburyo bgo kugurisha ivyimburwa vyo mu murima wawe.

Ishuli rya ASU Morrison y’Ubutegetsi n’Uburimyi & IRC – FARM Project Kwiga uburyo bgo kugurisha ivyimburwa vyo mu murima wawe

Embed Size (px)

Citation preview

Ishuli rya ASU Morrison Ishuli rya ASU Morrison y’Ubutegetsi n’Uburimyi y’Ubutegetsi n’Uburimyi

& & IRC – FARM Project IRC – FARM Project

Kwiga uburyo bgo kugurisha ivyimburwa vyo mu murima wawe.

Ibirimwo

• Muri Amerika bagiye guhinduka uburyo bgo kugurisha indya.

• Inzira zo gushika ku maguriro manini zigiye kuba nkeya.

• Dukwiriye kumenya inyungu.

• Utangure ku kintu gito, utekereze ikinini.

Raba inzira zo kugurisha indya mu masoko manini yo muri Amerika

Abafasha Abarimyi

Abambere bategura indya

Abakora indya mu mashini

Amaduka aranguraindya

Ayandi maduka arangura

indya

Amaduka aranguraIndya ziteguwe

Abiyunze bafatana kurangura indya

ziteguwe

Amasoko makuru y’indya(Fry’s, Safeway)

Amasoko mato y’ indyabarikorera)

Amaduka ateka indya

Abaje kugura

Abarimyi

Abakira indya

Kugabura (distribution)• Ukuntu ugabura ivyimburwa warimye. Utekereze

uburyo bgose bgo kugurisha ivyawe.

Umucuruzi agurisha ibintu wenyine canke mu bandi.

• Kugabura wenyine (direct distribution)– Umurimyi agurisha ku muntu ugomba kugura.

• Kugabura mu bandi (indirect distribution)– Umurimyi agurisha ibintu vyiwe ku wundi muntu nawe

azobigurisha hanyuma yaba umuntu wo kurangura..

Aya masoko akunda kugura ku murimyi wenyewe

• Amasoko y’abarimyi (Farmers’ Markets)• Agasoko k’ibarabara/ Ameza hafi y’umurima• Abíkorera mu kugurisha (independent retailers)

• Amasoko y’amoko nka kinyafurika canke kishinwa

• Za restorante zíkorera (independent restaurants)• Bamwe bakunda cane indya zivuye mu murima canke indya

z’ubgoko bumwe.

• Community Supported Agriculture - CSA/ n’icama c’uburimyi

Amasoko y’abarimyi bo muri Arizona

• Kuvugana n’umukuru w’amasoko y’abarimyi bo muri Arizona: (Arizona’s Farmers’ Markets)

[email protected]

• Amazina y’amasoko y’abarimyi muri Arizona. http://www.foodconnect.org/farmers_markets/locator.asp

Uburimyi bufashwa n’ abandi Community Supported Agriculture

(CSA)

Ameza kw ibarabara no hafi y’umurima

Kujyana ibintu vyawe kw isoko wenyine

El Rancho Market IGA

1076 N. Arizona Avenue

Chandler, AZ

(480) 792-1414

The Butcher & The Farmer Marketplace IGA

224 East Monroe Ave.

Buckeye, AZ

(623) 386-4723

27 miles away

Ron's Market IGA

34360 S Old Black Canyon Highway

Black Canyon City, AZ

(623) 374-5546

42 miles away

Shope's Market IGA - #64717

1940 S. Arizona Boulevard

Coolidge, AZ

(520) 723-4567

52 miles away

Rccm Foodtown IGA Market - #25590

13 North Santa Cruz

Eloy, AZ

(520) 466-7790

Gordon's IGA #7 - #34359

345 Alden Road

Kearny, AZ

(520) 363-5595

Gordon's IGA #3 - #29479

500 Ave. A

San Manuel, AZ

(602) 385-2311

Olsens Market Place IGA #25175

1966 N. Ajo G.B. Hwy

Ajo, AZ

(520) 387-5641

Weber's IGA Supermarket - #52172

100 Verde Valley School Road

Sedona, AZ

(928) 284-1144

Ed's IGA Supermarket - #19668

160 North Main

Snowflake, AZ

(520) 536-4343

Kujyana ibintu vyawe kuri restorante wenyewe

Amaguriro akoresha umuntu wo hagati kugabanya

• Amaguriro aho bagomba kugura ivyimburwa bafise umuntu wo hagati kugabanya ivyimburwa.

• Amaguriro aho bagomba kugura indya bafise umuntu wo hagati kugabanya indya.

• Amaguriro manini bagura indya ku yandi maguriro bagabanya indya.

• SOMA: “Foodservice” n’ijambo ivuga amaguriro aho bategura indya mu vyimburwa bakagurisha indya. Nka za restortanti, za hoteli, amashuri, n’amazu y’imbohe.

Gukoresha amaguriro ya “foodservice” bafise abo hagati bitwa abo kugabura “specialty”

(ba-speshalti bagura ikintu kimwe gusa)

Kurondera amaguriro y’indya ya “foodservice” bafite iguriro rinini

Kurondera amaguriro y’indya yitwa “Foodservice” hamwe n’ayandi masoko

ukoresheje abo bafite iguriro rinini.

Inzira kw isoko kugurisha wewe ubgawe:

Kwemera “Ego”• Uzobonana ku maso n’abantu bazogura

ivyawe.

• Gutwara ibintu bike biroroha.

• Ikiguzi kizoba nyinshi kuruta uko wagurisha ku muntu wo hagati.

• Bakundu kwemera ivyo wazanye kugurisha.

• Kwimura ibintu vyose biroroshe

Inzira yo kw isoko kugurisha wewe ubgawe:

Guhinyura “Oya”• Umuntu umwe agura bike, uzorondera benshi

kugira ngo bagure ivyimburwa vyawe vyose.• Hafi imisi yose uzoba ukwiye kugenda no

kugurisha ivyimburwa.– Mbega, uzobishobora?

• Ukuyemo umuntu wo hagati, n’ukuvuga ngo ni wewe uzokora ivyo yakoze mbere.– Mbega, inyungu yawe izaduga?

• Mbega, uzabona abagura ivyimburwa vyawe?

Inzira yo kugera kw isoko wewe ubgawe:Ibibazo

• Umuntu umenyekana afata vyinshi!

• Mbega, uzoshobora kubanezeza?– Nko kugurisha muri restoranti

• Abaguzi bamwe bakunda kimwe, abandi, bakunda ikindi. Kwegera umwe, uvuge uku, kwegera undi, ukavuga ukundi.

• Mbega, uzoba ubishoboye kwerekana neza ivyimburwa vyawe?

Inzira ku maguriro ukoresheje umuntu wo hagati:

Kwemera “Ego”• Bashobora kugura vyinshi.

• Bafise inzira yo kugera ku maguriro mashasha atandukanye.

• Umaze kubamenyera, umwanya wo kugurisha uzaba mukeya.

• Ni bo bafise akazi gakomeye co kurondera abantu bagura ivyawe.

Inzira ku maguriro ukoresheje umuntu wo hagati:Guhinyura “Oya”

• Kuko bagomba vyinshi kumbure ntuzoshobora kuzana ico bagomba.

• Kumbure uzoba ukwiye kubona uruhusha rwa reta kuba umuntu wo hagati wewe ubgawe.

• Kenshi, uzogurisha ku giciro gito kuko ufise vyinshi.

Inzira ku maguriro ukoresheje umuntu wo hagati: Ibibazo

• Umurimyi akwiye kuzana ivyimburwa vyiza igihe cose.

• Uzoba ukwiye kuzana ivyimburwa ku gihe abandi bagomba, ukazoshiramo mu gasashe canke ikiratasi canke iplastiki canke isandugu nkuko bikwiye.

• Hari ubgo inzira ikaziba.

Ibindi bibazo vy’amaguriro

• Ivyimburwa

• Igiciro

• Gutangaza

Ivyimburwa• Ukwiye kumenye ibisubizo vy’ibi bibazo vy’ ibintu

ugomba kugurisha: – Uzakuza iki?– IGIHE! Ni ryari bakunda kubigurisha? – Uzobitereka mu ki? Agakaratasi? Agaplastiki?

Agakarato? Agasandugu? Umuntu uzobigura agomba iki?

– Irihe zina tuzandikaho kugira ngo ivyimburwa vyacu bimenyekane?

– Ibipimo vya hano vyo gukuza imbuto n’ibihe? – Mbega hariho amakaratasi ya ngombga akwiye gufasha?

Ayo makaratasi uzoyabona gute? – Ivyimburwa vyawe ni nziza cane kubera iki?

Ivyimburwa: Uzakuza iki? Ukwiye kumenya abazobigura.

– Isoko wabonye aho bazogura ivyawe

Ukwiye kurondera no kumenya aba bantu:– Uvugane n’abagabuzi b’indya, abatetsi

bateka indya, amaguriro bagurisha za “spesiyalite”

– Rondera abandi bagurisha ivyimburwa urabe uko babigenza.

Mu kurangiza, ukwiye guhitamo ico uzogurisha, ugatangura akazi!

Ivyimburwa bikunda kumera neza muri Arizona

Amatunda n’ imboga bimera hafi umwaka wose.• indimu, pasteki, ibiharage, ipilipili, shufureri, burakori,

ishu, konkombri, karoti, tumu, ibitunguru vyumye, ibitunguru bibisi, ibirayi, amaradi, ibihaza, inyanya

Ibimera mu gihe cavyo gusa. • apples, peaches, umuzabibu, imiteja n’ubgishaza,

asparagus, pilipili ikaze, cilantro, ibigori, amababi, turnips, saladi, imboga, okra, igihaza, inkeri, pasteki.

Ivyimburwa vyawe bisa gute?Ni gute iruta ivy’ abandi?

• Ibintu bimwe bipimwa mu vyimburwa: – Ivyawe bizana ubuzima mu vyo kurya. – Uzokuza mu gihe gikwiye kandi mu bginshi

bukwiye – Uzokurikira ivyo abantu bakeneye kugura – Uzogerageze kupunguza garama y’ingendo,

kugabanya, gutwara, guharura, no kubika. – Abantu bakunda indya zitandukanye n’ibindi. – Abantu bagura indya barimuka ahandi,

barakura, barahindura ivyo bagura.

• Kwubaka inyungu bifata umwanya!

Ivyimburwa: Kugira izina ryiza

Gutora izina: • Bose baramenya iryo zina.• Bamenya yuko icyanditseho iryo zina n’indya nziza.• Izina rimeze nk’isezerano yuko ari indya nziza.• Izina riragufasha kugira inshuti.• Rituma bamenye wewe n’ibintu ugurisha.

Kwitekereza: Mbega, muzoba benshi bahuje iryo zina? – Asangwa muri benshi, bose bige neza kuzana indya

nziza gusa!

Ivyimburwa: Amategeko n’ibipimo vyo gukuza imbuto

• Amategeko yose ya ngombga mu gukuza imbuto bikwiriye kubonekana hakiri kare.

• Amaguriro amwe akwiriye urwandiko ry’ ubuzima bg’indya ivuye ku kibanza cawe. Ukwiye kwiga amategeko y’ amaguriro yose.

Amazina y’ivyimburwa bimwe

• Ivyimburwa vyitwa “Organic” byakuzwe mutakoresheje imiti yo kwica udusimba.

• Ivyimburwa vyitwa “Locally Grown” n’ibyo vyakuzwe hafi• Ivyimburwa vyitwa “Arizona Grown” n’ibyo vyakuzwe

muri Arizona.

• Umurimyi ugomba kugira icete kurima indya ya “organic”, akwiye kwiga ivyanditswe hano kuri interneti: Organic Materials Review Institute website (OMRI; http://www.omri.org/). 

• Ahandi yokwiga: The National Organic Program home page is http://www.ams.usda.gov/nop/indexIE.htm

Ikiguzi (price)Ikiguzi cawe gikwiye kwerekana: • Ikiguzi c’abandi• Amahera wakoresheje gukuza imbuto• Iciza c’ivyimburwa vyawe, aho ubigurisha akaba ari hafi, na• Amoko y’ abazoza kugura ivyawe • Amahera y’igihugu ukw ameze

• Ugitanura kurima, ntushire igiciro hejuru cane. Uvyige buhoro-buhoro. Wige uko abandi bamaze kushinga ikiguzi cyabo.

Kwiga ivyerekeye ikiguzi: USDA Agricultural Marketing ServiceAbbie Hannon, Officer-In-Charge Fruit and Vegetable Market News E-mail: [email protected]

Kwiyamamaza Gutangaza

• Kuri TV ya hafi• Mu magazeti ya hafi• Ku ma radiyo ya hafi• Mu magazeti y’akazi

Gufasha kwiyamamaza• Rondera icama co hafi ubaze amahera babaza• Nka, Arizona Chef’s Association

– Slow Food USA

Kurondera kuri interneti:– IRC– Local First Arizona ($35 per year)– Local Harvest website– Links on other websites (ex, http://www.mcclendonsselect.com)

Kurondera kuri internetiGrower’s webpage

Amahera yo kubamambre

Ubu ushobora gutangura kumenya uko uzokora!

• Ukwiye kumenya – Kumenya amazina y’ amaguriro.

• Kwibaza: “Ni bande bazogura ivyanje?”

– Hanyuma utekereze uko uzabageraho.  • Uzotekereza uburyo bgo kukuza imbuto, ikiguzi

cayo, kwiyamamaza, n’ukuntu uzageza ivyimburwa kw isoko.

Kumenya amaguriro meza, ukwiye Kwipima Ubushobozi

Kwipima Ubushobozi n’uburyo bgo kumenya imbaraga zawe, abazogufasha ni bande, kandi kuzomenya amaguriro n’ingorane zose.

Kwipima ubushobozi

Kwipima Ubushobozi

S: Ubushobozi (Strengths) Imbaraga yawe n’ubgenge bgawe, ivyo uhora ukora neza cane, ni gute utekereza ko uruta abandi, uzanye iki ciza ku maguriro.

Kwipima Ubushobozi

W: Intege nke (Weaknesses). Ni hehe ugira intege nke? Ukamenya yuko utabishoboye ku ruhe ruhande.

Kwipima Ubushobozi

O: Uburyo bgiza (Opportunities). Raba uburyo bgiza mu maguriro. Wige iguriro rimeze rite. Vugana n’abantu bakoresha indya mu kazi kabo, vugana n’abandi barimyi barikorera, amasoko bagurisha ikintu kimwe, n’abandi bagurisha ku bgoko bumwe bg’abantu.

Kwipima Ubushobozi

T: Ingorane (Threats). Raba ingorane zishobora kuza mu maguriro. Nka guhomba amahera menshi, imvura canke izuba, abandi benshi baragurisha, abaguzi bawe barimuka, n’ibindi.

Kwipima Ubushobozi = SWOT Analysis

• Noneho wipime ubgawe!

• S=Strengths Ubushobozi

• W=Weaknesses Intege Nke

• O= Opportunities Uburyo bgiza

• T=Threats Ingorane