ipi111399

8/18/2019 ipi111399

1/9

Online Jurnal of Natural Science, Vol. 2 (2): 27-35 ISSN: 2338-0950

Agustus 2013

PRODUKSI BIOGAS MENGGUNAKAN CAIRAN ISI RUMEN SAPI DENGAN

LIMBAH CAIR TEMPE

Arsul Ihsan1)

, Syaiul Bahri!)

, Musaira!)

1) Lab Kimia Analitik, ak!lta" #I$A,%ni&'"ita" a*!lako

!) Lab Kimia +anik, ak!lta" #I$A, %ni&'"ita" a*!lako

ABSTRACT

i" "t!* aim'* to *'t'min' t' '//'t o/ atio o/ li!i* o ont'nt" it t'm' a"t'at' an* /'m'ntation

tim' on bioa" o*!tion. ' '"'a a" on*!t'* !"in a oml't'l an*omi4'* *'"in (6) it 7 oint

atio &aiation o" !m'n /l!i* ont'nt" it li!i* a"t'at' t'm' (0:100, 5:95, 10:90, 15:85, 20:80, 25:75 an*

100:) an* /'m'ntation tim' on"i"t'* o/ 12, 2, 3, 8, 0, 72, 8 an* 9 o!"" a t'atm'nt a" ''at'* ti'.

om t' '"!lt" obtain'* it t!n" o!t t' i'"t ont'nt o/ bioa" at a atio o/ bioa" i'l* o/ 289,35 m;L.

8/18/2019 ipi111399

2/9

Online Jurnal of Natural Science, Vol. 2 (2): 27-35

Agustus 2013

m'lak!kan 'motonan 'an "'tia

aina b'=!mla 20-25 'ko "ai (ina"

$'t'nakan Kota $al!, 2012). Limba a"il

'motonan 'an t'"'b!t b'l!m

*iman/aatkan *an ana *ib!an k' 'aian

an *aat m'n'mai link!nan "'kita.

$'nolaan limba aian i"i !m'n

*an kotoan "ai *aat *ilak!kan *'nan

aa /'m'nta"i ana'ob (tana k'a*ian

ok"i'n), m'!akan "ala "at! alt'nati/

!nt!k m'n!ani 'n'maan link!nan.

$a*a o"'" t'"'b!t baan oanik akan

*i*'a*a"i ol' mikoba *an *aat

m'na"ilkan bioa". #'n!!t $'"to *an

L'n *alam $iatno (2009), *i *alam

!m'n "ai *an k'ba!, i*! b'b'aa ='ni"

mikoba "''ti bakt'i, /!ni, 'a"t *an

oto4oa. K'lomok bakt'i m'!akan

='ni" mikoba an =!mlana alin

banak t'*aat *i *alam !m'n. Sala "at!

*ai ='ni" bakt'i an i*! *alam !m'n

t'"'b!t a*ala bakt'i m'tano'nik, an

m'ombak 4at oanik m'n=a*i a" m'tana.

$o"'" 'mb!atan t'm' *aat

m'na"ilkan o*!k "amin, ait! b'!a

limba ai t'm'. i Kota $al! t'*aat

b'b'aa in*!"ti 'nolaan t'm'.

#'n!!t *ata %K# (2009), baa *i Kota

al! t'*aat 7 in*!"ti t'm'. $ot'n"i

limba ai a"il 'nolaan t'm' =!a

ISSN: 2338-0950

bi"a m'n=a*i "ala "!mb' 'n'ma

link!nan, aabila ti*ak *ik'lola *'nan

baik. $a*aal kan*!nan baan oanik

*alam limba ai t'm' ma"i !k!

tini. S'naa-"'naa oanik *alam

limba ai t'm' t'"'b!t b'!a ot'in,

kaboi*at *an l'mak (

8/18/2019 ipi111399

3/9


Agustus 2013

abik t'm' =alan Nanka, $al! @aat,

Na+? 30B *an a!a*'"t. S'*ankan

'alatan an *i!nakan t'*ii ata", balon

la"tik, /'m'nto (alon kaa"ita" 19 L),

kain "ain, k'ta" in*ikato !ni&'"al, 'la"

!k!, lab! !k!, N'aa iital "'ta

'alatan 'la" an !m!m *i!nakan

*alam laboatoi!m.

ISSN: 2338-0950

3

2

4

1

5

!"* Ran+anan P&n&li%ian

$'n'litian ini *ianan m'n!nakan

6ananan Aak L'nka (6AL). $'lak!an

an *it'akan t'*ii ata" a"io aian i"i

!m'n "ai t'a*a limba ai t'm' an

t'*ii ata" 7 taa/. S'tia 'lak!an *i!lan

2 kali.

!"- Pr.s&ur P&n&li%ian /Mu0ahiah,!1*)$'n'litian ini *ilak!kan "'aa

b'taa ait! '"iaan /'m'nto *an 'n'aan 'alak!an.

a" Taha( (&rsia(an &r'&n%.r

$a*a taa ini *i"iakan alon ai

kaa"ita" 19 lit' "'banak 1 b!a "'"!ai

*'nan =!mla 'lak!an, k'm!*ian

'm!kaan alon *i"!mbat *'nan o

ka't an *ia"ankan ia kaa.

S'lan=!tna *i"amb!nkan *'nan "'lan

*an *i!=!n "'lan *ia"an balon la"tik

!nt!k m'nam!n a" an k'l!a *ai

alon "''ti an t'liat a*a amba 3.1,

Ga'2ar !"1 6ankaian Alat 'm'nta"i (/'m'nto)

2" Taha( P&rla$uan

$a*a taaan ini i"i !m'n "ai

*i"ain "'ina *i'ol' aian i"i !m'n

"ai. S'lan=!tna aian i"i !m'n "ai

*iam!kan *'nan limba ai 'nolaan

t'm' (&ol!m' aian i"i !m'n "ai C

limba ai t'm' 1 lit'), an t'*ii ata"

t!=! tinkatan a"io ma"in-ma"in, 0 : 100

,(0 L aian I"i 6!m'n Sai :1 L Limba

ai 'm'), 5 : 95 ( 0,8 L aian I"i 6!m'n

Sai : 15,2 L Limba ai 'm' ), 10 : 90

(1, L aian I"i 6!m'n Sai : 1, L

Limba ai 'm'), 15 : 85 (2, L aian

I"i 6!m'n Sai : 13, L Limba ai

'm'), 20 : 80 (3,2 L aian I"i 6!m'n

Sai : 12,8 L Limba ai 'm'), 25 :75 (

L aian I"i 6!m'n Sai : 12 L Limba ai

'm') *an 100 : 0 (1 L aian I"i 6!m'n

Sai : 0 L Limba ai 'm'). S'tia

'lak!an *i!lan *!a kali

$o*!k"i @ioa" #'n!nakan aian I"i 6!m'n Sai 'nan Limba ai 'm'

29

8/18/2019 ipi111399

4/9


Agustus 2013

"'ina t'*aat 1 !nit 'obaan.

am!an aian i"i !m'n "ai *an limba

ai t'm' (an *it'la *iat! ?na D 7

*'nan 'nambaan Na+?) *ima"!kkan k'

*alam /'m'nto *an *i ink!ba"i a*a "!!

!an. $'namatan t'a*a =!mla bioa"

an *ia"ilkan *ilak!kan "'tia 12 =am

"'lama ai.

!"3 U0i Nyala

Ea" an t'la *itam!n *alam balon

*i"!l!tkan a*a "!mb' ai. %=i o"iti/

*itan*ai *'nan nala "'makin b'"a *an

ti*ak a*am, "'"i/ika"i a" m'tana akan

m'm'liatkan nala ai bi!.

III" HASIL DAN PEMBAHASAN

*"1 P&naruh #a$%u 4&r'&n%asi

T&rhaa( R&n&'&n Bi.as"

?a"il anali"i" 'n*'m'n bioa" an

*ia"ilkan a*a /'m'ntai 12 =am ina 9

=am t'liat *alam Eamba .1 *an

Lamian . ?a"il m'n!n=!kkan baa

'n*'m'n bioa" an t'b'nt!k a*a "'m!a

'lak!an m'nalami 'ninkatan *'nan

b'tambana =!mla aian i"i !m'n. $a*a

'lak!an kontol a"io 0:100 (aian i"i

!m'n "ai : limba ai t'm') b'l!m

t'b'nt!k a*ana bioa" ina /'m'nta"i

k'-9 =am. K'a*aan t'"'b!t m'n!n=!kkan

baa a*a limba ai t'm' o"'"

'mb'nt!kan bioa" b'=alan "anat lambat,

ISSN: 2338-0950

al t'"'b!t *ika'nakan =!mla bakt'i

limba ai t'm' a*a /'m'nta"i 9 =am

b'l!m m'naai o"'" 't!mb!an an

mak"imal "'ina o"'" /'m'nta"i ol'

bakt'i t'a*a n!ti"i an a*a ti*ak

b'lan"!n mak"imal. ?al t'"'b!t t'la

*ib!ktikan ol' ?atanto (2009),

m'natakan baa limba ai t'm' tana

'nambaan "tat' *aat m'na"ilkan

bioa". 'nan m'n!nakan /'m'nto

kaa"ita" 0 lit' bioa" limba ai t'm'

m'na"ilkan bioa" "'t'la /'m'nta"i

ai.

?a"il 'namatan /'m'nta"i "'lama

9 =am (amba .1), m'n!n=!kkan =!mla

bioa" an t'b'nt!k a*a aal o"'"

/'m'nta"i m'ninkat "'iin *'nan

b'tambana akt! /'m'nta"i *an

"'lan=!tna 'tambaanna m!lai

b'k!an (kon"tan). ?al ini *i"'babkan

ka'na a*a aal /'m'nta"i =!mla baan

oanik an t'"'*ia !k!, ol' bakt'i

akan *i*'a*a"i m'n=a*i bioa". S'iin

*'nan b'tambana akt! maka =!mla

baan oanik t'"'b!t akan b'k!an

"'ina baan oanik an akan

*ikon&'"i m'n=a*i bioa" akan "'makin

b'k!an !la. $al!i (199) *alam

F!li"tiaati (2008), m'n'm!kakan baa

'ninkatan o*!k"i bioa" a*a aal

o"'" /'m'nta"i *ika'nakan a*a taa


30

8/18/2019 ipi111399

5/9


Agustus 2013

aal mikoba *i *alam /'m'nto ma"i

*alam k'a*aan "'a "'baaimana k'a*aan

*alam !m'n, "'*ankan a*a akt!

b'ik!tna 4at n!ti"i an t'"'*ia

=!mlana "'makin b'k!an.

ISSN: 2338-0950

a*ala nito'n kan*!nan kabonna

"anat 'n*a, "'ina kon*i"i t'"'b!t

k!an i*'al bai 'k'mbanan mikoba

*alam m'na"ilkan bioa".

m g ! " #

800 5>9500

$ i o g a s 700 0>100

00 15>85

500 10>90

% e n d e m e n

300 20>80

20025>75

100100>0

0

12 2 3 8 0 72 8 9

#a$%u 4&r'&n%asi /0a')

Ga'2ar *"1 6'n*'m'n bioa" kom!lati/ a*a b'baai a"io

aian i"i !m'n "ai *'nan limba ai t'm' *ai

akt! /'m'nta"i 12 "amai 9 =am.

$a*a amba .1 m'n!n=!kan akt!

/'m'nta"i 12 =am o*!k"i bioa" m!lai

t'b'nt!k *an m'nin,kat*'n,an

b'tambana (a"io aian i"i !m'n "ai

*an limba ai t'm', m!lai *ai a"io 5:

95, 10:90, 15:85, 20:80 *an a"io 25:75.

S'lan=!tna a*a kontol o"iti/ (a"io

100:0) an *i!nakan !nt!k m'n'ta!i

'na! 'nambaan limba ai t'm'

m'n!n=!kkan o*!k"i bioa" m'nalami

'n!!nan. ?al t'"'b!t *i"'babkan a*a

a"io 100:0 k'b!t!an n!ti"i an t'"'*ia

!nt!k o*!k"i bioa" ti*ak b'imban,

ka'na a*a a"io t'"'b!t ana t'*aat

aian i"i !m'n "ai. Komon'n !tama

an t'*aat a*a aian i"i !m'n "ai

Ga'2ar *"! Ea/ik 3 ?!b!nan

8/18/2019 ipi111399

6/9


Agustus 2013

ai t'm' t'a*a o*!k"i bioa" an

*ia"ilkan.90

80

70

60

50

40

30

20

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Ga'2ar *"* Ea/ik o!nt! ?!b!nan

8/18/2019 ipi111399

7/9


Agustus 2013

35003000

( m g / L )

2500

B i o g a s 2000

R e n d

e m e n 1500

1000

500

0

0>100 5>95 10>90 15>85 80>20 25>75 100>0

Rasi. Cairan Iri Ru'&n 5 Li'2ah +air T&'(&

Ga'2ar *"- K!&a ?a"il $'n!k!an 6'n*'m'n otal @ioa"

$a*a @'baai Kon"'nta"i aian I"i 6!m'n Sai.

$o*!k"i bioa" ini *i'na!i ol'

't!mb!an bakt'i m'tano'nik an

m'n!ba a"am &olatil m'n=a*i m'tan *an

+2 *an o*!k lain, "'ina la=!

'mb'nt!kan bioa" "'iin *'nan la=!

't!mb!an bakt'i m'tano'nik

($'tiinin!m, kk. 2010).

%=i lan=!t !nan *an !=i @N (@'*a

Nata !=!) taa/ 1 B an t'"a=i a*a

Lamian 7, m'n!n=!kkan 'b'*aan tia

k'lomok *aat *iliat *ai nilai harmonic

mean an *ia"ilkan tia k'lomok b'a*a

*alam kolom "!b"'t an "ama ata!

b'b'*a. $a*a a"il !=i m'n!n=!kkan a"io

(aian i"i !m'n "ai:limba ai t'm')

5>95 *an 10>90 b'b'*a nata *'nan a"io15>85, 20>25, 25>75 *an 100>0 "'*anan

a"io 15>85, 20>25, 25>75 *an 100>0 ti*ak

b'b'*a nata.

ISSN: 2338-0950

*"* Hasil U0i Nyala

%=i nala *ilak!kan !nt!k m'n'ta!i

bioa" an *ia"ilkan *alam o"'"

/'m'nta"i aaka m'nan*!n a" m'tana

ata! ti*ak "'ina *aat *i!nakan

"'baai baan baka 'nanti minak tana

*an li=i. ?a"il an *i'ol'

m'n!n=!kkan a" an *ia"ilkan

m'nan*!n a" m'tana ata! *aat

*i=a*ikan "'baai baan baka, ka'na k'tika

*i"!l!t *'nan nala ai m'nimb!lkan nala

b'ana bi!. ?al t'"'b!t =!a "'"!ai

*'nan 'n'litian ?aaa (2007),

m'natakan baa a*a a" m'tana *itan*ai

*'nan ana bi! *alam nala ai. Ea"

m'tana (?) a*ala komon'n 'ntin *an

!tama ka'na m'miliki ka*a kalo an

!k! tini, *an =ika a" an *ia"ilkan

*ai o"'" ana'ob ini *aat t'baka,

k'm!nkinan m'nan*!n 5B a" m'tana.

I6" DA4TAR PUSTAKA

ina" $'k'b!nan *an $'t'nakan Kota.2012. %umah &emotongan 'ewan

(ota &alu. S!la'"i 'na. $al!.

?aaa. #. . 2009. &ra %ancangan &abri) &embuatan $iogas *ari

"imbah Cair (elapa Sawit SebagaiSumber +nergi "istri)

*engan (apasitas 23-.00 /h!ahun.


33

8/18/2019 ipi111399

8/9


Agustus 2013

Ski"i. ak!lta" 'knik. %ni&'"ita"

S!mat'a %taa. #'*an.

?aaa. V. I. 2007. i $eda (omposisiCampuran (otoran Sapi *engan

$eberapa Jenis "imbah &ertanianerhadap $iogas 4ang *ihasil)an-Ski"i. ak!lta" $'tanian.

%ni&'"ita" S!mata %taa. #'*an.

!liani. #. 2013. (aian e)nologi &rodu)si $iogas *ari Sampah &asar Sa5uran *an $uah- Ski"i. ak!lta"#at'matika *an Ilm! $'n'ta!anAlam. %ni&'"ita" a*!lako. $al!.

#an'n*a. 6. 2010. &engolahan "imbahCair %umah &emotongan 'ewan%&'# *engan /etode 6oto)aliti)

iO2 7 &engaruh a)tu (onta)

erhadap (ualitas $O*8 , CO*, dan p' +fluen- '"i". $oam St!*iK'"'atan #a"aakat V't'in' S'kola $a"a"a=ana In"tit!t$'tanian @oo - @oo.

#!=ai*a. 2013. (aian &rodu)si biogasdari sampah basah rumah tangga.

Ski"i. ak!lta" #at'matika *anIlm! $'n'ta!an Alam.%ni&'"ita" a*!lako. $al!.

$iatno. A. 199. /anipulasi A)ti9itasSelulolit) /i)roba %umen (erbau danSapi- Ski"i. ak!lta" $'t'nakan.In"tit!t $'tanian @oo - @oo -

S!"iloati. . 2009. i potensi pemanfaatan cairan rumen sapi ntu)

mening)at)an )ecepatan produ)si

$iogas dan )onsentrasi gas metandalam $iogas- '"i". $oam St!*i

'knik #'"in. In"tit!t 'knoloi

@an*!n. @an*!n.

ISSN: 2338-0950

8/18/2019 ipi111399

9/9

Online Jurnal of Natural Science, Vol. 2 (2): 27-35 ISSN: 2338-0950

Agustus 2013

Fa*&ika S. kk. 200. +nchancement of $iogas &roduction 6rom Solid Substrat sing *ifferent echni

Documents

ipi111399