İNTRAMÜSKÜLER İLAÇLARIN KİMLİĞİNİ NE KADAR TANIYORUZ?

Uzm. Hem. Kıymet YILMAZAcıbadem Sağlık Grubu

Hemşirelik Gelişim KoordinatörlüğüEğitim ve Gelişim Hemşiresi

Hazırlanma Tarihi: 27 Eylül 2013

UYGULADIĞIMIZ İLAÇLARI NASIL TANIMALIYIZ?

UYGULADIĞIMIZ İLAÇLARI TANIMAK İÇİN NELER

YAPMALIYIZ?

SUNU PLANI

• İntramüsküler (İM) İlaçların Formlarına Göre Uygulamada Dikkat Edilecekler

• Sık Kullanılan İM İlaçlar ve Dikkat Edilecekler

İntramüsküler (İM) İlaçların Formlarına Göre Uygulamada Dikkat Edilecekler

• Ampul Formda İlaç Uygulamalarında Dikkat Edilecekler

• Flakon Formda İlaç Uygulamalarında Dikkat Edilecekler

Ampul Formda İlaç Uygulamalarında Dikkat Edilecekler

• İlaç hazırlanırken ampulde işaretli yerden kırılması önemlidir.

• Tüm süreçte aseptik koşullara dikkat edilmelidir.

Flakon Formda İlaç Uygulamalarında Dikkat Edilecekler-1

• Tüm süreçte aseptik koşullara dikkat edilmelidir.

• Çözücü sıvının tamamı ampulden enjektöre çekilir ve iğnenin kapağı kapatılır.

• Flakonun kapağı açılınca görülen kauçuk kısım steril olduğundan dokunulmamalıdır.

• Flakona giren iğne ucu, toz halindeki ilaca temas etmemelidir.

• Flakon, iki el arasında döndürülerek içindeki toz ilacın tamamen erimesi sağlanır.

• İğne ucunun, tıpadan geçerken kütleşmiş olduğu düşünülüyorsa steril yeni bir iğne ile değiştirilir.

Flakon Formda İlaç Uygulamalarında Dikkat Edilecekler-2

Sık Kullanılan İM İlaçlar ve Dikkat Edilecekler

• Antibiyotikler

• Analjezikler

• Yoğun Görünümlü İlaçlar

Kaynak: Kadıoğlu H, 2004

Dünya

• 1. Kalp-damar % 19,3

• 2. Merkezi SS % 15,8

• 3. Metabolik % 15,3

• 4. Antibiyotik % 9,9

• 5. Solunum S. % 9,3

Türkiye

• 1. Antibiyotik % 19,0

• 2. Ağrı kesici % 12,0

• 3. Romatizma % 11,0

• 4. Soğuk algın. % 8,6

• 5. Vitamin % 7,3

Antibiyotikler

Hastanede yatan hastalarda kullanım %25-40

Tüm ilaç tüketiminin %25’i antibiyotikler

Karaciğerden

• Sefoperazon

• Kloramfenikol

• Klindamisin

• Doksisiklin

• Eritromisin

• Metronidazol

• Rifampin

• Sülfametoksazol

Böbrekten

• Aminoglikozitler

• Penisilinler

• Sefalosporinler

• Kinolonlar

• Tetrasiklinler

• Aztreonam

• İmipenem

• Vankomisin

• Trimetoprim

• Penisilinler aminoglikozidlerle aynı sıvı içerisinde karıştırılmamalıdır.

• Oral antikoagülanlar ve oral kontraseptiflerinetkisini azaltabilirler.

• Makrolid- tetrasiklinlerle birlikte kullanımında penisilinlerin bakterisidal etkisi azalır.

• Allerjik reaksiyonlar• IgE ilişkili

– Erken Ürtiker (72 saatin altında)– Anafilaksi– Nadiren hemolitik anemi – Hemolitik anemi

• Anafilaktik reaksiyonlar• İdopatik

– Geç ürtiker– deri döküntüleri– İlaç ateşi– Serum hastalığı

• GİS yan etkileri, İshal, bulantı, kusma, psödomembranöz kolit

• Yaşlılarda uzun süreli kullanımda nötropeni, trombositopeni, hemolitik anemi

• Na yüklenmesi, hipokalemi, interstisiyel nefrit

• Allerjik reaksiyonlar, deri döküntüsü

• GİS yan etkileri, ishal, bulantı

• uzun süreli kullanımda lökopeni, trombositopeni, coombs pozitifliği

• Direnç – Dış membran geçirgenliğinin

azalması– Betalaktamaz üretimi – ESBL pozitifliği

• Allerji

• İshal, bulantı, kusma

• Psödomembranöz enterokolit

• Hepatotoksisite

• Eozinofili, trombositopeni, nötropeni

• Yaşlı ve kafa travması durumlarında imipenem daha sıklıkla konvülsiyoneşiğini düşürür.

• Karıştırılmamalıdır.

• Kalın olan kasa uygulanmalıdır.

• Uygulandıktan sonra basınç uygulanmamalıdır.

• Erken reaksiyonlar yönünden gözlenmelidir.

• Diklofenak Sodyum

• Midazolam

• Petidin HCL

• Tramadol

Analjezikler

• 10 yaşında erkek hasta, sol ayağında his kaybı, yanma,ağrı ve ayağını kaldıramama yakınmalarıylahastanemize yatırıldı. Öyküsünde, nefrolitiazisi olanhastanın, bir hafta önce renal kolik nedeniylebaşvurduğu acil poliklinikte intramusküler analjezik(1 mg/kg diklofenak sodyum) uygulandığı veenjeksiyondan 45 dakika sonra ayağında uyuşmaolduğu ve üç gün sonra da ayağını kaldıramadığı,yürüyemediği ve ayağını hissedemediğinden, sobadayaktığı öğrenildi.

Kaynak: Bulut ve ark., 2007

• Polikliniğimize ateş, üşüme titreme, solayakta ağrı, yeni doğum yapmış ve ağrısınedeniyle intramüsküler injeksiyonyaptırmıştı. 15 gün önce injeksiyon yerinde anibaşlayan ağrı, şişlik ve kızarıklık oluştuğu ve bukızarıklığın giderek büyüdüğü belirlendi.

Kaynak: Uluğ ve ark., 2009

• Sağ gluteal bölgesinde, tekrarlayanenjeksiyonlar sonucu, ağrılı, akıntılı yaraşikayetiyle başvuran 55 yaşındaki kadınhastanın anamnezinde sistemik hastalıksaptanmadı. Enjeksiyonların analjezi amacıylayapıldığı ve farklı ilaçların kullanıldığı saptandı.

Kaynak: Taylan Filinte G ve ark., 2010

Kullanım Şekli:

• Yetişkinlerde doz genellikle günde 1 ampuldür.

• Kolik gibi ağır olgularda birkaç saat arayla (her bir kalçaya bir kez) uygulanabilir.

• 2 günden daha uzun süre uygulanmamalıdır.

• Çocuklara uygulanmamalıdır.

Endikasyonları:

• Romatizmanın enflamatuvar ve dejeneratifşekilleri; romatoid artrit, ankilozan spondilit, osteoartrit ve spondilartrit, vertebral kolonun ağrılı sendromları, eklem-dışı romatizma.

• Travma sonrası ve postoperatif ağrı, enflamasyonve şişlik; örneğin dental veya ortopedik ameliyatı takiben. Jinekolojide ağrılı ve/veya enflamatuvardurumlar; örneğin primer dismenore veya adneksitte endikedir.

Kontrendikasyonları:

• Gastrik veya intestinal ülserde kontrendikedir.

• Etken maddeye ve yardımcı maddelere karşı bilinen aşırı duyarlığı olan kişilerde kullanılmamalıdır.

• Diğer nonsteroidal antienflamatuvar (NSAİ) ilaçlar gibi, Diklofenakda asetilsalisilik asit veya diğer prostaglandinsentetaz enzimini inhibe eden ilaçlar tarafından astım krizleri, ürtikerleri ve akut nezleleri alevlendirilen hastalarda kullanılmamalıdır.

Uyarılar:

• Farmakodinamik özelliklerinden dolayı, enfeksiyonun semptom ve belirtilerini maskeleyebilir.

• Diklofenak ile uzun süreli tedavi sırasında, hepatik fonksiyonun izlenmesi gerekir.

Yan Etkileri:

• Gastrointestinal sistem

• Santral sinir sistemi

• Çok ender olarak görme bozuklukları, işitmede zayıflama, kulak çınlaması, tat bozuklukları.

• Cilt

• Böbrek

• Karaciğer

• Kan

• Kardiyovasküler sistem

• Premadikasyon ve sedasyon amaçlı kullanılır.

• Uygulandıktan sonra hasta yalnız bırakılmamalıdır.

• İM uygulamalarda kas ağrısı yapabilir.

• Antidotu Anexate’dir.

• Akut ağrılarda kullanılır.

• IM uygulandığında kasta kramp, uyuşukluk yapabilir.

• Yavaş enjekte edilmelidir.

• Uyku hali, konvülsiyon gerçekleşebilir.

• Antidotu Naloksan’dırç

• Orta ve şiddetli ağrıların tedavisinde kullanılır.

• Sersemlik, uyuşukluk, baş dönmesi ve bulanık görme yapabilir.

• Tolerans gelişebilir ve ani kesildiğinde yoksunluk belirtileri görülebilir.

• MAO intibitörleri, alkol ve diğer analjezikler ile birlikte alınmamalıdır.

• Dodex

• Emedur

Yoğun Görünümlü İlaçlar

• Yalnızca kas içine uygulanır.

• B12 vitamini eksikliğine bağlı hastalıkların kesin bir teşhisi konmadan kullanılmamalıdır.

• Kanda Bı2 vitamini konsantrasyonunun yüksek olduğu görme siniri hastalıklarında (optik nöropatiler) (Leber hastalığı) kullanılması uygun değildir.

• Yalnızca kas içine uyulanır.

• Bulantı ve kusmanın kontrolünde kullanılır.

• Akut kusmalarda kullanılmaz.

• Uyuşukluk, hipotansiyon, baş dönmesi, baş ağrısı, diyare, kramp, bulanık görme, konvülsiyonlar, karaciğer problemleri görülebilir.

IM ilaç uygularken ilacın;

• Miktarına,

• Etkisine,

• İçeriğine,

• Yan etkilerine dikkat edilmedir.

TEŞEKKÜR EDERİM

Kaynaklar

• Bulut Y, Ülger Z, Bulut S, Egemen A. Gluteal intramusküler ilaç enjeksiyonu sonrası gelişen düşük ayak: Bir vaka takdimi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2007; 50: 193-198.

• Kadıoğlu HH. İlaç enjeksiyonuna bağlı siyatik sinir yaralanması: bir komplikasyon mudur? AÜTD 2004; 36: 65-70.

• Uluğ M, Çelen MK, Geyik MF, Hoşoğlu S, Ayaz C. İntramüsküler injeksiyonsonrası gelişen nekrotizan fasiit olgusu ve literatürün irdelenmesi. Klimik Dergisi 2009; 22(3): 103-105.

• http://www.saglik.im/antibiyotikler/, Erişim tarihi: 27.09.2013

• Taylan Filinte G, Akan M, Filinte D, Gönüllü ME, Aköz T. Gluteal enjeksiyonlar; düşündüğümüz kadar masum mu? Olgu sunumu. J Kartal TR 2010;XXI(2): 89-93

• http://www.ilaclar.gen.tr, Erişim tarihi: 27.09.2013

• http://www.ilacrehberi.com, Erişim tarihi: 27.09.2013