Internetowe oblicza: Ukraina

Internetowe oblIcza: UkraIna

�

Spis treściWstęp ..................................................................... ............................. 3

1. Krajobraz rynku ukraińskiego ...................................................... 4

a. Zagraniczni inwestorzy ........................................................................................... 4

b. Wartość e-rynku ........................................................................................................ 4

2. Tort reklamowy .............................................................................. 5

3. Przychody spółek internetowych ................................................. 6

4. E-commerce .................................................................................... 7

5. Zaplecze telekomunikacyjne ...................................................... 10

6. Użytkownicy................................................................................. 11

7. Użytkownicy o e-reklamie .......................................................... 12

8. Jak otworzyć biznes na Ukrainie ................................................ 13

a. Rejestracja spółki i księgowość ......................................................................... 13

b. Domeny ..................................................................................................................... 13

c. Dynamika biznesu ................................................................................................. 13

d. Język ........................................................................................................................... 13

9. Opinie ........................................................................................... 14

10. O raporcie i autorce ................................................................... 15


�

UKraina

Liczba internautów w 2007 5 278 100

Liczba mieszkańców w 2007 45 833 977

Odsetek internautów w skali kraju 11, 5%

Odsetek internautów w skali Europy 1, 6%

Wzrost internautów w latach 2000-2007 2 539, 1%

Przychód na mieszkańca (wg Banku Światowego) w 2004 970 USD

Największe portale Bigmir, Ukr.net, Meta.ua

Największe wyszukiwarki Google, Yandex, Meta.ua

źródło: Internet World Stats, CIA Fact Book, Gemius SA

Wstęp

W pierwszym raporcie z cyklu „Internetowe rynki sąsiadów” prezentujemy Ukrainę – kraj, na który zagraniczni inwestorzy spoglądają coraz łapczywiej. Obcy kapitał inwestuje tam przede wszystkim w spółki medialne i usługi internetowe. Potencjał ro-śnie. Czuć, że konkurencja z ponad pięciu państw depcze sobie po piętach.

Wszyscy zgodnie przyznają, że Ukraina jest w fazie dużych zmian. Dynamicznie rośnie liczba użytkowników i po długim cza-sie oczekiwania w końcu widać przełom w możliwościach dostę-powych do internetu oferowanych po umiarkowanej cenie (na razie jedynie w dużych miastach). To oczywiście przekłada się na zainteresowanie nowym medium wśród reklamodawców, którzy zaczynają dostrzegać atrakcyjne sposoby dotarcia do konsumen-tów przez internet.

Państwo nie ingeruje w nową gospodarkę. To dobrze i źle. Z jednej strony Ukraina nie może narzekać na cenzurę w interne-cie. Pozostawienie branży samej sobie oznacza jednak brak inwe-stycji w infrastrukturę telekomunikacyjną, a to spowalnia rozwój. Na Ukrainie wciąż są rejony, gdzie o szerokopasmowym łączu można tylko pomarzyć, bo zaplecze telekomunikacyjne nie po-

zwala na uruchomienie tego typu usług. Są też miejsca, gdzie sam komputer jest rzadkością.

Nikt z rządzących nie próbował rozprawić się z machiną biu-rokracyjną, która czyni zakładanie spółek internetowych proce-sem długo-miesięcznym i wymagającym sporo cierpliwości.

Dla wielu inwestorów Ukraina to łagodniejsza, ale i mniej intratna wersja Rosji, w której łatwiej jest otworzyć biznes niż w kraju Putina. Żeby działać na ukraińskim rynku, nie trzeba koniecznie polegać na pomocy lokalnego partnera (co wydaje się koniecznością w Rosji). Swoją pozycję można zdobyć, pracując samodzielnie i oszczędnie.

W raporcie Internet Standard o ukraińskim rynku postanowi-liśmy pokazać, jakimi regułami rządzi się tamtejsza branża, pod-powiadając, na jakie przychody liczyć może zagraniczna spółka. O to, co przyciąga obcy kapitał, a co go odstrasza, zapytaliśmy przedstawicieli lokalnego rynku i działające na Wschodzie polskie spółki. Sprawdziliśmy, ile zarabiają tam najwięksi gracze i jakie są prognozy rozwoju rynku na najbliższe lata. Stworzyliśmy listę kroków, na które powinien przygotować się nowy inwestor na Ukrainie. Czy warto ruszyć na Wschód? Internet Standard radzi.


�

n�Wzrost wartości rynku internetowego na Ukrainie – opracowanie reklamodawców

n�Wzrost wartości rynku internetowego na Ukrainie – opracowanie wydawców internetowych

1. KraJOBraZ rYnKU UKraińSKiEGO

Zagraniczni inwestorzyNa Ukrainie działa już kilka polskich spółek interne-

towych. Z biznesem za Bug wybrała się m.in. firma ba-dawcza Gemius, polski komunikator Gadu Gadu, serwis aukcyjny Allegro oraz broker reklamowy ClickAd. W su-mie zagranicznych spółek na Ukrainie są dziesiątki – wska-zuje Dmytro Lysiuk, dyrektor ukraińskiego oddziału Ge-miusa – Przeważająca większość z nich pochodzi z Rosji, Polski, USA, Niemiec, Izraela i krajów bałtyckich. Najwięksi wydawcy ukraińscy są w rękach zagranicznego kapitału: KP Media ma za sobą amerykańskiego inwestora, Meta – rosyjskiego, Ukr.net – izraelskiego. Jedynie Oboz.ua jest w całości ukraiński. Meta w tej chwili w 60% należąca do spółki z Rosji, zamierza całkowicie przejść w ręce sąsiada w najbliższym czasie. Firma twierdzi, że w 2006 roku za-robiła 1 mln USD. A to spory kawałek reklamowego tortu na tamtejszym rynku.

Wartość e-rynkuNa Ukrainie, co prawda, brakuje ogólnokrajowe-

go standardu mierzenia wartości e-rynku, dostępne są jednak niezależne estymacje. Przełom nastąpił w tym roku, kiedy Panukraińska Koalicja Reklamo-dawców oraz Koalicja Wydawców podały do wiado-mości publicznej pierwsze szacunki (każda osobno). Reklamodawcy ogłosili, że krajowy rynek wart był

6 mln USD w 2006 roku a w obecnym – wyniesie 10 mln USD. Wyniki konkurencyjnego raportu wy-dawców internetowych (przygotowanego przez naj-większych graczy: Bigmir.net, Meta.ua, Ukr.net oraz Yandex.ua), nie różnią się wiele od opracowania śro-dowiska reklamowego. Wydawcy wskazują, że e-ry-nek wart był 5,5 mln USD w 2006, a w tym roku przy-chody z internetu wzrosną do 11 mln USD. Trzeba dodać, że żadne z szacunków nie uwzględniają rekla-my w wyszukiwarkach, płatnych usług, serwisów re-krutacyjnych oraz usług PR. Tym samym rzeczywista wartość rynku internetowego jest o wiele wyższa.

Aleksiej Czuksin, dyrektor sprzedaży portalu Meta.ua, był tym, który ogłosił na konferencji w maju br. pierwsze estymacje wartości rynku na Ukrainie. Według niego, udział reklamy kontekstowej w torcie reklamowym wynosił ok. 15% w 2006 roku, a w tym roku zwiększy się do ok. 20%. Wspólnie opracowane z Yandex.ua i Begun.com.ua dane mówią o wydat-kach rzędu 1 mln USD na reklamę kontekstową w 2006 roku i ok. 2, 5-3 mln USD w 2007 roku. Czuk-sin przedstawił wyniki rynkowe, które były uzgodnione wspólnie z Yandex.ua oraz z największymi agencjami reklamowymi w kraju, tym samym są to najbardziej wiarygodne dane, jakimi dysponuje ukraińska e-bran-ża – komentuje Dmytro Lysiuk.

źródło: Meta.ru źródło: Meta.ru


�

2 TOrT rEKlaMOWY

Na Ukrainie e-branża funkcjonuje nieco inaczej niż w Pol-sce. Reklamę internetową sprzedaje się na ok. 250 stronach internetowych. Jak zaznacza Maksim Homutin, dyrektor por-talu I.ua, banery stanowią zwykle 70-75% przychodów pod-miotu internetowego (co ciekawe, aż 50% przychodów to banery pojawiające się na stronie głównej witryny). Z sza-cunków Homutina wynika, że na reklamę tekstową przypa-da ok. 10-15%, a pozostałe 5-10% to inne formaty reklamo-we. Znikome wydatki przeznaczane są na mailing, bo ta forma reklamy właściwie w kraju nie istnieje.

Na Ukrainie nie ma typowych sieci reklamowych. Click- -Ad bezskutecznie próbował podbić rynek – mówi Monika La-sota, International Brand Manager w Gemius S.A. – Istniejące sieci reklamowe, które działają na zasadzie wymiany banerów, tracą na znaczeniu. Co jakiś czas pojawiają się próby wejścia na rynek lub utworzenia sieci, jednak na chwilę obecną nie wiadomo, czy one się powiodą. Adam Dyba, dyrektor ds. roz-woju w ClickAd, który przestał zajmować się ukraińskim pro-jektem, dodaje: Rynek reklamowy na Ukrainie jest bardzo młody. Jest tam dużo agencji interaktywnych, które mają po kilku dużych klientów i robią dla nich wszystko. Są także duże domy mediowe, działające na zasadzie licencji marki, które chętnie korzystają z zaprzyjaźnionych agencji interaktywnych przy tworzeniu kreacji i zakupie mediów internetowych. Zda-niem Dyby, ciekawym aspektem ukraińskiego rynku jest to, że najpopularniejszym modelem sprzedaży jest tzw. „flat fee”, czyli sprzedaż na czas: na tydzień, na miesiąc, na dzień. To powoduje, że nie jest potrzebny zaawansowany adserwer i posiadanie go nie stanowi jeszcze dużej przewagi konkuren-

cyjnej – wyjaśnia Dyba – To powoli się zmieni, ale zmiany mu-szą narzucić najwięksi.

Na jednego użytkownika ukraińskiego internetu, reklamo-dawca wydaje średnio półtora dolara, podczas gdy w Rosji jest to 7, 5 USD, a w Polsce – 13 USD (dane podajemy za Meta.ua).

Na ukraińskich stronach internetowych najchętniej re-klamują się operatorzy komórkowi, producenci samocho-dów i sprzętu elektronicznego, banki, agenci nieruchomości. W ubiegłym roku w sieci pojawiło się nie mniej niż 50 nowych, konsumenckich marek – zaznacza Aleksiej Czuksin z Meta.ua. Czuksin podchodzi do skali wzrostu ukraińskiego rynku bar-dzo optymistycznie. Rynek w tym roku zwiększy się co naj-mniej dwukrotnie – prognozuje. A to głównie z powodu dy-namicznego wzrostu reklamy kontekstowej i zainteresowania marketingiem internetowym wśród reklamodawców. W agencjach reklamowych powstają specjalne działy zajmują-ce się e-reklamą – zaznacza Czuksin – Na rynku pojawi się też coraz więcej zagranicznych firm.

Monika Lasota z polskiego oddziału Gemiusa, zajmująca się ekspansją firmy na Wschód, podaje jeszcze kilka innych powodów. Jej zdaniem, ukraiński e-rynek nabierze rozma-chu dzięki zwiększającej się penetracji internetu i wejściu firm FMCG z reklamą do sieci. Dwa lata temu zapowiedziano wejście firm z sektora dóbr szybko zbywalnych do internetu – mówi Dmytro Lysiuk – Nic się wtedy jednak nie wydarzyło i nic nie wskazuje na to, by wydarzyć się mogło w tym roku. Dlatego przełom może nastąpić najszybciej w 2008 roku.

naJWięKSi rEKlaMODaWcY W UKraińSKiM inTErnEciE

Operatorzy komórkowi auto-moto Banki

Beeline Hyundai Ukreksimbank

UMS Toyota IndeksBank

Kievstar Renault Tavrika

Laif Peugout Bmbank

źródło: Meta.ua 2007


�

3 PrZYchODY SPółEK inTErnETOWYch

Pytanie o to, ile zarabiają internetowe podmioty na Ukrainie, zadaje sobie każdy zainteresowany tamtejszym rynkiem. Żadna z polskich spółek nie chciała ujawnić skali własnych przychodów. Postanowiliśmy zajrzeć na lokalną giełdę papierów wartościowych. Na Ukrainie na giełdzie notowane są m.in. trzy internetowe podmioty: Meta, Ukr.net oraz KP Media. Żaden jednak nie podaje do wiadomości publicznej swoich przychodów. Na Ukra-inie spółki mają obowiązek przekazywać informacje inwe-storom – ale nie są to informacje publiczne – wyjaśnia Mo-nika Lasota z Gemiusa.

Internet Standard udało się jednak dotrzeć do cieka-wych danych. Portal I.ua przygotował ranking najbardziej przychodowych przedsięwzięć na ukraińskim rynku. I tak na pierwszym miejscu znajduje się portal Ukr.net, który według I.ua z reklamy internetowej czerpie ok. 3,24 mln USD rocznie. Na drugiej pozycji uplasował się Bigmir.net z przychodami ok. 1,68 mln USD rocznie. Ukr.net i Big-mir.net mają podobny zasięg (3 mln unikalnych użyt-kowników miesięcznie wg cookies) Korrespondent ge-

neruje ok. 1,32 mln USD, Meta – 960 tys. USD rocznie. Tym samym piątka największych wydawców pochłania ponad 8 mln USD reklamowego tortu.

Dla porównania polska Interia w ubiegłym roku wyge-nerowała ponad 53 mln przychodu (czyli ok. 19 mln USD). Wyniki ukraińskich portali mogą wyglądać blado w po-równaniu z polskimi, trzeba jednak pamiętać, że Ukraina zaczyna szybko nadrabiać. Potencjał na Ukrainie jest ogromny – argumentuje Michał Klar, dyrektor ds. między-narodowych w QXL Poland Sp. z o.o., spółki prowadzącej serwis Allegro. Jego zdaniem, za 5-7 lat rynek ukraiński będzie co najmniej takiej wielkości jak obecnie polski.

Żaden z ukraińskich podmiotów nie lubi dzielić się z rynkiem swoimi wynikami. Wydaje się, że największe portale umyślnie blokują rozwój badań rynku – spekuluje Dmytro Lysiuk – Dzięki takiemu status quo mogą podtrzy-mywać promowanie siebie jako największego podmiotu, bo nikt nie potrafi tego zweryfikować. Portale boją się utraty prestiżu i zastrzyków zagranicznego kapitału.

n�Roczne przychody największych spółek internetowych na Ukrainie, źródło: I.ua


�

4 E-cOMMErcE

Rynek handlu internetowego na Ukrainie to wciąż biała plama. Jak na razie żadna z firm nie pokwapiła się na opraco-wania kompleksowego raportu. Nie ma żadnych sensowych danych, nawet fragmentarycznych, na których można by się oprzeć – wyjaśnia Dmytro Lysiuk. Czasami pojawiają się jakieś estymacje, ale są całkowicie niespójne – dodaje Monika Lasota.

Allegro, które działa na Ukrainie już od kilkunastu miesię-cy, też nie posiada żadnych danych. Nie będę strzelać – mówi Michał Klar z Allegro, zajmujący się ekspansją firmy w tym re-jonie – Można jednak powiedzieć, że podobnie jak w przypad-ku e-reklamy, na rynku e-handlu widać dynamiczny wzrost.

Na rynku silnie działa kilka porównywarek. Największe z nich to E-katalog.com.ua, Nadavi.com.ua i Price.ua, z których każda ma ok. pół miliona użytkowników miesięcznie. Swoją porównywarkę posiada też jeden z czołowych portali: Shop.bigmir.net. Według statystyk ruchu najpopularniejsze skle-py to Rozetka.ua oraz Hotline.ua – wskazuje Michał Klar – Jeden i drugi handluje elektroniką i częściami komputerowymi, mają po pół miliona unikalnych użytkowników miesięcznie. Ukraińcy kupują też w „rosyjskim Amazonie”, czyli sklepie Ozon.ru. Jest to najpopularniejszy sklep internetowy w Runecie, czyli rosyj-skim internecie. Według Wikipedii w 2005 roku zdobył on 19 mln USD ze sprzedaży.

Dość dobrze znane są za to preferencje zakupowe Ukraiń-ców. Kompleksowe badania wykonała niedawno firma Ge-

mius. Prawie jedna trzecia użytkowników deklaruje, że robiła zakupy w internecie. Handel internetowy wciąż postrzegany jest jako ryzykowna operacja – tak twierdzi połowa kupują-cych, co zresztą znajduje swoje odbicie w formach płatności: za większość nabywanych produktów płaci się gotówką. Ukra-ińcy wolą sklepy od internetowych aukcji. 9 na 10 robiących zakupy online korzysta z e-sklepu. Jedynie jedna piąta z nich korzysta z aukcji internetowych. A jeżeli już kupuje na au-kcjach, to zwykle na zagranicznych. Najbardziej rozpoznawal-nymi markami sklepów są: Fotos.com.ua, Matrix.com.uk oraz wspomniany już Ozon.ru.

Wyszukiwarki odgrywają kluczową rolę w poszukiwaniu produktów – korzysta z nich ponad połowa kupujących. A przez internet zwykle kupuje się: telefony komórkowe, oprogramowanie i sprzęt komputerowy, sprzęt AGD, książki, płyty i filmy oraz gry. Na zakupy spożywcze przez internet trzeba będzie pewnie jeszcze długo poczekać.

To, co głównie zachęca Ukraińców do robienia zakupów, to przede wszystkim niższa cena produktu oraz specjalne oferty. Największym problemem jest zwykle dostawa – trwa bardzo długo. Ukraińscy użytkownicy narzekają również na mylące informacje na stronach sklepów bądź brak podstawo-wych danych o produkcie. Nic więc dziwnego, że większość klientów e-sklepów przynajmniej raz zrezygnowała z zakupu. Co ciekawe zwykle jeden na pięciu kupujących przez internet odwiedza ten sam sklep i nie szuka ofert u konkurencji.

n�Nabywanie przedmiotów przez internet budzi obawy związane z bezpieczeństwem

nastawienie do zakupów online wśród ukraińskich użytkowników

źródło: Gemius S.A.


�n�Użytkownicy na Ukrainie poszukiwania produktów rozpoczynają od wyszukiwarek

nastawienie do robienia zakupów online na Ukrainie

nastawienie do robienia zakupów na Ukrainie

n�Na Ukrainie jedynie jedna trzecia użytkowników robi zakupy przez internet

nastawienie do robienia zakupów online na Ukrainie

nastawienie do robienia zakupów na Ukrainie




�

Powody porzucania koszyka

Zakupy w sklepach online na Ukrainie

n�Najczęstszą przyczyną porzucania koszyka w e-sklepie jest brak produktu na stanie sklepu

Powody porzucania koszyka

Zakupy w sklepach online na Ukrainie


n�Ukraińcy najczęściej kupują książki, płyty,sprzęt komputerowy, ubezpieczenia przez internet


Baza: użytkownicy, którzy robili zakupy przez internet i nie sfinalizowali transakcji


10

5 ZaPlEcZE TElEKOMUniKacYJnE

Pierwsze kroki, które nieśmiało wykonuje zaciekawiony Ukra-iną inwestor, to przede wszystkim sięgnięcie po statystyki. Rozle-gły kraj, w którym żyje ponad 45 mln mieszkańców, ma ponad 5,2 mln internautów (dane za Internet World Stats, lipiec 2007). Pe-netracja internetu na poziomie 11% nie jest szokującym wynikiem, jeżeli jednak popatrzymy na rozwój rynku z perspektywy ostatnich lat, możemy zobaczyć, jak dramatyczne odbyły się tam zmiany.

W czasach boomu, kiedy o firmy internetowe na Zachodzie zabijali się inwestorzy, internet na Ukrainie dopiero się rodził. W 2000 roku w kraju było jedynie 200 tys. użytkowników sieci (przy ponad 49 mln liczbie mieszkańców, dawało to niewielki ułamek rzędu 0, 4%). Tym samym w ciągu zaledwie 7 lat na Ukrainie populacja internautów zwiększyła się o ponad 2500%.

Dostęp do internetu, zwłaszcza szerokopasmowy jest wciąż dobrem luksusowym. Jak wskazuje raport Paul Budde Communi-cation z końca 2006 roku, infrastruktura telekomunikacyjna na Ukrainie pozostawia wiele do życzenia. Jeżeli dołożymy do tego stosunkowo niewielką liczbę posiadaczy komputerów w kraju i wy-sokie ceny łączy internetowych, będziemy mieli pełniejszy obraz.

Dobrą wiadomością jest jednak to, że zwiększa się liczba dostawców internetu, tym samym powoli wzbogaca się oferta

dla użytkowników. Wi-Fi zaczyna pojawiać się w kolejnych mia-stach, a operatorzy telefonii mobilnej myślą o zaoferowaniu mieszkańcom usług szerokopasmowych. Najszybsza adopcja łączy szerokopasmowych odbywa się w Kijowie.

Internet na większą skalę jest na Ukrainie jeszcze w powijakach – mówi Lev Simanovic, pracownik jednej z firm IT w kraju. – Oso-by mieszkające poza większymi miastami są skazane na dostęp analogowy (dial-up), bo łączy szerokopasmowych przeważnie tam nie ma ze względu na ograniczenia techniczne. Alternatywą są usługi satelitarne i GSM.

W średniej wielkości mieście abonament za łącze szeroko-pasmowe kosztuje 20 USD za najwolniejszy wariant, czyli 64/128 kb/s. Przy średnim, miesięcznym zarobku rzędu 100-150 USD, wydatek 20 USD na internet jest dosyć uciążliwy i opłaca się jedynie wtedy, kiedy z sieci korzysta kilka osób w rodzinie – dodaje Lev Simanovic.

Dużą batalią na rynku telekomunikacyjnym, jak na razie bez sukcesu, jest prywatyzacja narodowego monopolisty na rynku telekomunikacyjnym – firmy Ukrtelecom. Wcześniej-sze próby sprzedania rządowych udziałów w telekomie speł-zły na niczym.


11

6 UżYTKOWnicY

Przy tak niedużej penetracji internetu, jaką ma Ukraina, moż-na łatwo zgadnąć, że największa liczba użytkowników to miesz-kańcy dużych miast. Prawie połowa osób korzystających z sieci za Bugiem pochodzi z obwodu kijowskiego (44% na początku kwietnia 2007 r., dane za Gemius SA). Na drugim miejscu pod względem liczby internautów znajduje się okręg dniepropie-trowski z wynikiem 9, 7%, po nim – odeski (z wynikiem 7, 9%). W pozostałych okręgach odsetek użytkowników jest już znaczą-co mniejszy i waha się od 6-0,1% (najmniej internautów zamiesz-kuje okręg wołyński). Miasta, które posiadają najwięcej łączy in-ternetowych to: Kijów, Odessa, Dniepropietrowsk, Doniesk, Charków, Lwów oraz Krym.

Jak wskazuje serwis TryUkraine.com, to nierówne rozmiesz-czenie populacji internautów jest odbiciem scentralizowanego charakteru państwa ukraińskiego.

Kiedy w 2003 roku Computer Crime Research Centre ba-

dało rynek ukraiński, większość użytkowników miała dostęp do internetu jedynie w pracy (aż 74%) a 13% zarówno w pra-cy jak i w domu. Te proporcje powoli się zmieniają. Potrzeba jednak znacznej obniżki cen i wzbogacenia oferty dostępo-wej, by zaszła dramatyczna zmiana.

Przeciętny internauta na Ukrainie to zwykle osoba młoda (w wieku od 18-29 lat). Wciąż częściej mężczyzna niż kobieta, choć różnica w proporcjach zaczyna się zmieniać. Z badania Gemiusa wynika, że mężczyźni bardziej aktywnie poszukują informacji w sieci niż kobiety. Większy odsetek użytkowni-ków płci męskiej korzysta z wyszukiwarek (ok. 60%). Kobiety z kolei częściej sięgają po narzędzia umożliwiające komuni-kację w sieci i po serwisy pozwalające na poznawanie no-wych przyjaciół.

Trudno nie oprzeć się wrażeniu, że ukraińskie statystyki przypominają Polskę sprzed kilku lat.

Źródło: Gemius, RankingCEE

nO.rEGiOnY UKrainY

WiZYTY (cOOKiES)

20.03.2007 - 26.03.2007 27.03.2007 - 02.04.2007 03.04.2007 - 09.04.2007

1 Kievskyi 339 468 44,90% 343 069 45,20% 335 606 44,00%

2 Dniepropetrovskyi 71 661 9,50% 72 435 9,50% 74 223 9,70%

3 Odeskyi 57 288 7,60% 56 075 7,40% 58 350 7,60%

4 Kharkovskyi 43 319 5,70% 44 107 5,80% 47 337 6,20%

5 Donietskyi 40 766 5,40% 41 101 5,40% 42 414 5,60%

6 Lvivskyi 41 246 5,50% 40 802 5,40% 42 268 5,50%

7 Zaporizskyi 17 926 2,40% 18 500 2,40% 18 992 2,50%

8 Poltavskyi 15 879 2,10% 15 897 2,10% 16 125 2,10%

9 Cherkaskyi 14 460 1,90% 14 336 1,90% 13 636 1,80%

10 Rivnenskyi 12 607 1,70% 12 227 1,60% 12 150 1,60%

11 Ivano-Frankivskyi 9 781 1,30% 9 542 1,30% 9 494 1,20%

12 Khmelnitskyi 8 779 1,20% 8 676 1,10% 9 072 1,20%

13 Ternopilskyi 7 808 1,00% 7 733 1,00% 8 871 1,20%

14 Mykolayivskyi 8 696 1,20% 8 684 1,10% 8 726 1,10%

15 Luhanskyi 8 642 1,10% 8 824 1,20% 8 511 1,10%

16 Sumskyi 8 089 1,10% 8 172 1,10% 8 123 1,10%

17 Crimea 7 721 1,00% 7 904 1,00% 7 930 1,00%

18 Khersonskyi 7 513 1,00% 7 430 1,00% 7 425 1,00%

19 Vinnitskyi 5 810 0,80% 5 816 0,80% 5 700 0,70%

20 Kirovohradskyi 5 783 0,80% 5 676 0,70% 5 683 0,70%

21 Zakarpatskyi 5 225 0,70% 5 077 0,70% 5 089 0,70%

22 Sevastopol 4 546 0,60% 4 685 0,60% 4 516 0,60%

23 Chernivetskyi 4 348 0,60% 4 305 0,60% 4 241 0,60%

24 Zhytomyrskyi 3 518 0,50% 3 265 0,40% 4 057 0,50%

25 Chernihovskyi 3 169 0,40% 3 193 0,40% 3 228 0,40%

26 Volynskyi 1 206 0,20% 1 239 0,20% 1 142 0,10%

Próba 755 254 758 770 762 909


1�

7 UżYTKOWnicY O E-rEKlaMiE

Ukraińscy internauci postrzegają reklamę internetową jako irytującą, wskazuje badanie firmy Gemius. Mają jednak świadomość, że dzięki temu dostęp do wielu interesujących treści jest darmowy. E-reklama na tle przekazów marketin-gowych w innych mediach nie wypada jednak tak źle. Ukra-ińcy za bardziej drażniącą i nudniejszą uważają reklamę w te-lewizji (o 23%).

Co ciekawe, aż 76% użytkowników deklaruje, że klika w e-reklamę. To, czego brakuje internautom, to możliwość przej-ścia bezpośrednio do sklepu, w którym można reklamowany

produkt kupić. To z pewnością cenna uwaga dla osób przy-gotowujących kreacje i samych reklamodawców.

Ukraińcy najbardziej lubią reklamę typu streaming oraz button. Najmniej lubiane formaty to pop-up i toplayer, czyli te, które są najbardziej inwazyjne.

O tym, czy kampania reklamowa w internecie się powie-dzie, zależy przede wszystkim od reklamowanego produktu czy usługi – twierdzą ukraińscy internauci. Ich zdaniem sama forma przekazu odkrywa drugoplanową rolę.

Źródło: Gemius SA


1�

8 JaK OTWOrZYć BiZnES na UKrainiE

rejestracja firmy i księgowośćSkoro statystyki ukraińskiego internetu wyglądają zachę-

cająco, a prognozy na najbliższe lata jeszcze lepiej, jak moż-na przygotować się do wejścia na ukraiński rynek? Jest kilka istotnych spraw, o których inwestor powinien pamiętać.

Zarejestrowanie zagranicznej spółki na Ukrainie nie jest skomplikowane. Trwa zwykle od 3 tygodni do 2 miesięcy. Do przeprowadzenia procesu rejestracji przedsiębiorstwa można wynająć firmę prawniczą bądź prywatnego prawnika, który sprawę załatwi za 300-400 USD – zaznacza Dmytro Lysiuk.

Osobą zarządzającą ukraińską placówką zagranicznej fir-my może być zarówno mieszkaniec Ukrainy bądź obcokrajo-wiec. W tej kwestii nie ma żadnych prawnych ograniczeń. Wymagane jest jednak posiadanie pozwolenia na pracę na Ukrainie. Problemy mogą narodzić się dopiero wtedy, kiedy przychodzi do księgowania – mówi Lysiuk – Ukraińskie zasady księgowości są odmienne i to może rodzić problemy w rozlicze-niach ze spółką-matką. Inną sprawą jest to, że spora liczba firm preferuje płatności w gotówce (bez VAT-u i innych po-datków). Radzę wszystkim zagranicznym firmom wybierają-cym się na Ukrainę zatrudnic osobę z lokalnego rynku, która zna panujące w kraju relacje i biznesowe wymogi – dodaje Ly-siuk – Dzięki temu szybciej można zrozumieć, jak działa ukraiń-ska gospodarka i łatwej jest się do jej praw przystosować.

Ukraina ma mocno rozbudowaną biurokrację. Zagranicz-na spółka zaczynająca działalność w tym kraju z pewnością będzie zaskoczona tym, jak skomplikowany i czasochłonny jest proces otrzymania pożyczki od spółki-matki. Pożyczki są ściśle nadzorowane przez Bank Narodowy, urzędy skarbowe oraz samo Ministerstwo Finansów. Dlatego też prawnicy zwy-kle doradzają dokonywanie różnego rodzaju operacji banko-wych, byle tylko nie były to pożyczki od matczynego oddzia-łu. Same międzynarodowe transfery bankowe są nadzorowane jedynie przez Bank Narodowy, więc są mniej skomplikowane, nie mniej jednak wymagają wypełniania wielu dokumentów, znacznie większej ilości niż w Unii Europejskiej – wyjaśnia przedstawiciel ukraińskiego oddziału Gemiusa.

DomenyWbrew niektórym mitom, nie ma zbyt wielu barier przy uru-

chamianiu działalności na Ukrainie – dodaje Michał Klar z Al-legro, dzieląc się swoimi doświadczeniami w uruchamianiu ukraińskiego oddziału firmy – Pewnie największą jest wciąż rozbudowana biurokracja i zaskakujące ograniczenia. Żeby za-rejestrować domenę narodową.ua, trzeba mieć zarejestrowany znak towarowy, a procedura rejestracji jest czasochłonna, kosz-

towna i całkowicie „off-line’owa”. Dlatego na Ukrainie domi-nują domeny.com.ua lub .net/.com, nawet wśród najwięk-szych graczy.

Dynamika biznesuDużym wyzwaniem jest też znalezienie lojalnych pra-

cowników i stworzenie dla nich systemu motywacyjnego. Barierami do pokonania jest zdobycie zaufania innych graczy, a to wymaga cierpliwości – mówi Adam Dyba, który otwierał oddział firmy ClickAd na Ukrainie.

Zdaniem Dyby przy uruchamianiu działalności na Ukra-inie istotne jest to, by od samego początku liczyć się z każdą wydaną hrywną, bo zwrot z inwestycji nie jest błyskawiczny. Doradzam spokojny i oszczędny wariant samodzielnej budowy swojej pozycji na tym rynku – podpowiada przedstawiciel ClickAd – Wchodzenie w alianse czy spółki jest bardzo niebez-pieczne i wymaga ogromnego zaufania do partnera, którego nie łatwo jest znaleźć.

Dyba jest przekonany, że największe szanse na Ukrainie mają polskie firmy, które prowadzą wortale, portale, czy ser-wisy społecznościowe. Witryn o wysokiej jakości użytkowej jest jak na lekarstwo, więc przebicie się będzie łatwe i reklamodawcy sami zapukają do „okna” – zaznacza Dyba – Dopiero w dalszej kolejności jest sens tworzenia sieci reklamowych i brokerów.

JęzykJest jeszcze jedna rzecz, którą zainteresowani rynkiem

ukraińskim powinni wziąć pod uwagę: język. Językiem ukra-ińskiego internetu nie jest ukraiński, tylko rosyjski – mówi Mi-chał Klar z Allegro – Jednocześnie widać, że ukraiński staje się coraz bardziej popularny. Stąd też kilku rosyjskich gigantów wśród najpopularniejszych stron na Ukrainie: wyszukiwarka Yandex – nr 2 za ukraińskim Googlem; Mail.ru oraz Rambler.

Do tej pory niewielu globalnych graczy pojawiło się na ukraińskim rynku. Lokalną stronę ma oczywiście Google, ale jest zarządzania z „regionalnej centrali” w Moskwie – dodaje Michał Klar.

Oprócz dużych graczy, na Ukrainie działa wiele małych, dynamicznie rozwijających się spółek. Trudno przewidzieć, jak biznesowy krajobraz będzie wyglądał za kilka lat. Jedno jest jednak pewne: liczba inwestycji będzie rosła i póki co miejsca na rynku nie zabraknie.

Za rok zweryfikujemy rynkowe prognozy.


1�

9 OPiniE

Dmytro lysiuk, dyrektor ukraińskiego oddziału Gemiusa Największymi przeszkodami w rozwoju rynku internetowego na Ukrainie jest brak standardów reklamo-wych, kompleksowych badań oraz szacunków dotyczących wartości e-branży. Brakuje też przejrzystości. Duże firmy, inwestorzy czy sami reklamodawcy nie chcą dzielić się swoimi danymi. Jeżeli ta bariera strachu przed otwarciem zostanie pokonana, to nastąpi przełom na rynku.Trzeba jednak przyznać, że pomimo ograniczeń rynek ukraiński rozwija się szybko. Rośnie liczba internautów, zwłaszcza w Kijowie, który oferuje bogatą ofertę usług szerokopasmowego internetu. Rosną budżety reklamowe na internet. Rodzą się departamenty online w agencjach reklamowych.

adam Dyba, dyrektor ds. rozwoju w ClickAd Największe szanse na Ukrainie mają polskie firmy, które prowadzą wortale, portale, czy serwisy społeczno-ściowe. Witryn o wysokiej jakości użytkowej jest jak na lekarstwo, więc przebicie się będzie łatwe i reklamo-dawcy sami zapukają do „okna”. Dopiero w dalszej kolejności jest sens tworzenia sieci reklamowych i broke-rów. Są już badania, Gemius żmudnie buduje swoją pozycję i czeka na rozwój rynku. Jest on obiecujący, ale trzeba być cierpliwym i liczyć każdą wydaną hrywnę. Wchodzenie w alianse czy spółki jest bardzo niebez-pieczne i wymaga ogromnego zaufania do partnera, którego nie łatwo jest znaleźć.

Monika lasota, International Brand Manager w Gemius SA Myślę, że sprawdzą się ukraińskie prognozy i w tym roku rynek wzrośnie najmniej dwa razy z kilku powo-dów. Stanie się to dzięki zwiększającemu się dostępowi do internetu oraz rosnącemu zainteresowaniu reklamodawców inwestycjami w e-reklamę. Coraz więcej w internet będzie też inwestował sektor FMCG. Reklama kontekstowa dynamicznie wzrośnie.

Micha Klar, dyrektor ds. międzynarodowych w QXL Poland Sp. z o.o., spółki prowadzącej serwis Allegro Jak na liczbę mieszkańców – 47 mln – rynek ukraiński wciąż jest niewielki, ale rośnie bardzo szybko. Według niektórych szacunków internautów przybywa nawet w tempie przekraczającym 60% rocznie. Potencjał jest więc ogromny. Moim zdaniem w perspektywie 5-7 lat rynek będzie co najmniej takiej wielkości jak w Polsce obecnie.


1�

infOrMacJE DODaTKOWE

raport opracowała: Anna Meller Kontakt: [email protected]

Opracowanie graficzne zrealizowała:Anna Karabon

informacji o reklamie w przyszłych edycjach raportu udziela:Ryszard Herod Kontakt: [email protected]

Współpraca w przygotowaniu przyszłych raportów: Kontakt: [email protected]

tel. (0) 662 287 729

Podziękowania Autorka serdecznie dziękuje firmie Gemius SA a w szcze-gólności Monice Lasocie i Dymtrowi Lysiukowi za pomoc w zdobyciu i weryfikacji danych rynkowych, Michałowi Kla-rowi z Allegro.pl i Adamowi Dybie z firmy ClickAd za cenne komentarze oraz wszystkim innym, którzy przyczynili się do powstania tego raportu. Autorka serdecznie zaprasza do współpracy przy realizacji przyszłych opracowań.

informacje o wydawcy internet Standard InternetStandard.pl jest magazynem nowej gospodarki wydawanym przez wydawnictwo International Data Group

Poland SA. Miesięcznie odwiedzany jest przez ponad 300 tys. czytelników (reals users, badanie Megapanel Gemius/PBI), do których należą przedstawiciele branży internetowej i zaawansowani użytkownicy. Magazyn zajmuje się tematy-ką biznesową i społeczną sieci. Internet Standard prowadzi forum eksperckie oraz przygotowuje konferencje branżowe.

Wydawnictwo international Data Group Poland SaInternational Data Group Poland SA, polski oddział najwięk-szego na świecie, międzynarodowego koncernu wydawni-czego w branży komputerowej – International Data Group – wydającego 300 czasopism w 80 krajach świata. W Polsce IDG Poland wydaje tygodnik Computerworld, wraz z Rapor-tami Computerworld (między innymi Computerworld TOP 200 – Polski Rynek Informatyczny i Telekomunikacyjny), ma-gazyn kadry zarządzającej CEO, miesięcznik PC World Kom-puter wraz z wydaniami specjalnymi PC World Komputer Extra i PC World Komputer Special, miesięczniki NetWorld, Digit, Kino Domowe DVD, GameStar oraz serwisy online In-ternet Standard, IT Partner, serwis rekrutacyjny dla branży IT JobUniverse, Fotografia, CyberJoy, Cyber. International Data Group Poland SA jest również twórcą pierwszego polskiego portalu IT – IDG.pl.

Documents

Internetowe oblicza: Ukraina