Internacjonalizacja a Bezpośrednie Inwestycje

Zagraniczne w Polsce

dr Wojciech Zysk

Katedra Handlu Zagranicznego

Motto na dziś

„Bodajbyś cudze dzieci uczył...”

Kto to powiedział?

Prawdziwe motto na dziś

„Bodajbyś żył w ciekawych czasach...”

A to kto powiedział???

Pojęcie Internacjonalizacji

inaczej: „umiędzynarodowienie” działalności gospodarczej

ścisłe powiązanie gospodarki (przedsiębiorstw) z innymi gospodarkami (podmiotami gospodarczymi)

internacjonalizacja prowadzi do wzrostu współzależności wszystkich uczestników rynku globalnego - globalizacja...

Klasyczne formy internacjonalizacji

eksport import tranzyt

Nowoczesne formy internacjonalizacji

obrót uszlachetniający transakcje kompensacyjne transakcje offsetowe transakcje barterowe transakcje licencyjne franchising

Nowoczesne formy internacjonalizacji

leasing joint-venture filie zagraniczne zakład produkcyjny za granicą spółka córka alians strategiczny inwestycje bezpośrednie - !!!

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ

jest to forma przepływu kapitału międzynarodowy przepływ kapitału to taka migracja,

która pociąga za sobą odnotowanie w bilansie płatniczym istnieje wiele podziałów i wiele sposobów klasyfikacji

przepływu kapitału w zależności od przyjętego kryterium np. ze względu na “czas” możemy rozróżnić krótko- i

długookresową migrację kapitału inny przykład: ze względu na “pochodzenie” mamy

kapitał prywatny i publiczny

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ

istotnym kryterium jest “forma” migrującego za granicę kapitału

możemy wtedy wyróżnić:– 1. lokaty na rynku walutowym– 2. kredyty handlowe– 3. inwestycje portfelowe– 4. kredyty finansowe– 5. inwestycje bezpośrednie - !!!

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ

Lokaty na rynku walutowym to najczęściej spekulacyjne krótkookresowe lokowanie kapitału na zagranicznym rynku celem uzyskania wyższego niż w kraju zysku

Kredytami handlowymi nazywamy kredyty związane z wymianą handlowo-towarową udzielane w handlu zagranicznym

Kredyty finansowe to pożyczki finansowe udzielane przez banki, organizacje międzynarodowe i banki centralne krajów

Inwestycje portfelowe to nabywanie na długi okres zagranicznych papierów wartościowych, zwłaszcza akcji i obligacji

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ

Najistotniejszą formą migracji kapitału są bezpośrednie inwestycje zagraniczne (ang. foreign direct investment – FDI)

BIZ to wg UNCTAD inwestycje pociągające za sobą długookresowe, długotrwałe związki, przynoszące trwałe korzyści oraz kontrolę nad osobą prawną mającą siedzibę w jednym kraju sprawowane przez przedsiębiorstwo z innego kraju

Firma może inwestować za granicą w sposób bezpośredni na dwa sposoby: poprzez inwestycję “od podstaw” (ang. greenfield investment) w nowy podmiot gospodarczy, bądź przez przejęcie lub fuzję z istniejącą firmą

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ

według OECD i IFM bezpośrednie inwestycje zagraniczne to lokaty kapitału, podejmowane z zamiarem uzyskania bezpośredniego i długotrwałego wpływu na działalność i zarządzanie przedsiębiorstwa, w którym się inwestuje lub dostarczenie nowych środków przedsiębiorstwu, w którym inwestor ma już udział

tymi nowymi środkami mogą być dobra inwestycyjne,

technologie, know-how, lub po prostu środki finansowe bezpośrednimi inwestycjami będą przepływy finansowe

skierowane do filii zagranicznych lub oddziałów, przekazywanie technologii, patentów i dóbr rzeczowych w zamian za udziały

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ

Słowo “bezpośredni” w definicji bezpośrednich inwestycji zagranicznych oznacza, że inwestor jest aktywny i ma wpływ (kontrolę) na działalność produkcyjną w podmiocie, w którym zainwestował

MFW podaje przedział procentowy wymaganych udziałów w podmiocie (objęcie lub nabycie kapitału zakładowego), w którym się inwestuje na 10-25 %, OECD natomiast dopuszcza dolną granicę 10 %

BIZ w Polsce

Zmiany systemowe od 1989 roku, otwarcie gospodarki i liberalizacja handlu sprzyjały decyzjom lokowania kapitałów przez inwestorów zagranicznych

Ponadto przebieg polskich procesów transformacji zaowocował systematycznym spadkiem ryzyka inwestycyjnego i wzrostem atrakcyjności inwestycyjnej Polski

Wolumen i struktura tych inwestycji w istotny sposób oddziaływają na polską gospodarkę i na jej strukturę ekonomiczną poprzez wpływ na zmiany w handlu zagranicznym

BIZ w Polsce

BIZ stwarzają szanse włączenia się polskiej gospodarki do międzynarodowego podziału pracy i kształtującej go globalnej gospodarki światowej

Włączenie to umożliwi zmniejszenie dystansu cywilizacyjnego, jaki dzieli nas zarówno od krajów „starej” UE i od innych rozwiniętych krajów świata

BIZ kreują także określone zagrożenia związane m. in. z rynkiem pracy, konkurencją na rynkach lokalnych, eliminacją polskich podmiotów gospodarczych, nadmiernymi transferami ZYSKów za granicę, stosowaniem tzw. cen transferowych i wreszcie z nadmiernym importem towarów i usług

BIZ w Polsce

Szczególnie uzasadnionym jest: monitorowanie zjawiska bezpośrednich

inwestycji zagranicznych w Polsce

badanie i analiza związków strukturalnych pomiędzy BIZ a ich wpływem na rozwój i zmiany struktury handlu zagranicznego w Polsce jako istotnego parametru struktury ekonomicznej i konkurencyjności gospodarki

BIZ w Polsce

Po roku 2000 zahamowana została wysoka dynamika napływu BIZ do Polski

89 291924 14001 490,80

2 510,20

5 196,705 677,70

9 574,20

7 891,20

10 601,10

7 146,606 060 6420

2500

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

BIZ w Polsce

Wnioskować można, iż wyczerpały się typowe i tradycyjne czynniki przewagi konkurencyjnej kraju napływu:

korzystne zmiany gospodarcze charakterystyczne dla okresu potransformacyjnego,

otwarcie gospodarki, korzystne regulacje prawne, możliwości prywatyzacyjne, opusty i preferencje, korzystne warunki gospodarowania, relatywnie niskie koszty pracy i innych czynników produkcji

BIZ w Polsce

Na spadek napływu bezpośrednich inwestycji do Polski złożyły się przyczyny:

mniejsze wpływy z prywatyzacji, zmniejszenie zakresu atrakcyjności oferty prywatyzacyjnej,

pogorszenie się ogólnej sytuacji gospodarczej (pogorszenie się wskaźników makroekonomicznych),

narastająca konkurencyjność krajów Europy Środkowej i Wschodniej, zwłaszcza Czech, Słowacji i Węgier,

zmiany przepisów wewnętrznych w Polsce, dotyczących miedzy innymi specjalnych stref ekonomicznych,

BIZ w Polsce spowolnienie wzrostu gospodarczego w USA (po zamachach

terrorystycznych) i w Niemczech, słaby system promocji Polski za granicą, brak aktywnej

polityki przyciągania inwestycji, brak wielkich projektów inwestycyjnych typu greenfield, krytyczna ocena gospodarki polskiej dokonana przez Komisję

Europejską (uznanie zbyt wysokiego poziomu stóp procentowych i prognozy utrzymywania się niskiego tempa wzrostu gospodarczego, pogarszanie się sytuacji na rynku pracy, umacnianie się złotego)

konflikty z podmiotami zagranicznymi inwestującymi w Polsce, m.in. Eureko czy Vattenfall

BIZ na świecie - co było po 2001???

202156 168 222 257

330386

478

694

1 088

1 492

735

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001