REPUBLIKA E SHQIPRISINSTITUTI I ZHVILLIMIT T ARSIMIT

UDHZUES KURRIKULAR(MATERIAL NDIHMS PR MSUESIT E GJIMNAZIT)

FUSHA: EDUKIM FIZIK DHE SPORTE

LNDT: EDUKIM FIZIKMODULE SPORTIVE T KZGJD DHE KZGJL

TIRAN, 2010

Autor:

DritAn SAllAkuElvirA BAzE

Edukimi fizik dhe sportet

3

PRMBAJTJA

1. ROLI I LNDS S EDUKIMIT FIZIK BRENDA FUSHS:

1.1.Synimi i programit t edukimit fizik.1.2.Prmbajtja e programit t edukimit fizik.1.3.Struktura e programit t edukimit fizik.

2. INTEGRIMI I EDUKIMIT FIZIK ME FUSHA T TJERA T T NxNIT.

3. ZBRTHIMI I OBJEKTIVAVE T PROGRAMIT N OBJEKTIVA SPEcIFIK, SIPAS NIVELEVE T ARRITJES.

4. SHEMBUJ T STRATEGJIVE DHE METODAVE MSIMORE N ZBATIMIN E PROGRAMIT T EDUKIMIT FIZIK.

5. KARAKTERISTIKA T MODULEVE T KURRIKULS ME ZGJEDHJE:

5.1.Lojra sportive - Kurrikula me zgjedhje t lir pr klasn e 10-t.5.2.Prgatitja fizike - Kurrikula me zgjedhje t lir pr klasn e 11- t.5.3.Lojra sportive dhe fitness - Kurrikula me zgjedhje t detyruar pr klasn e 12-t.

6.PLANIFIKIMI TEMATIK SIPAS PROGRAMEVE 10,11.

7.MODELE MSIMI

Udhzues kurrikular

4

Veprimtaria njerzore nuk mund t kuptohet pa aktivitetin lvizor. Ajo vazhdimisht sht par me interes t veant nga studiuesit n prgjithsi dhe msuesit e didaktt e edukimit fizik, n veanti. Ky interes ka konsistuar n t kuptuarit gjithnj e m mir t marrdhnieve q ka edukimi fizik dhe sporti me fusha t tjera t edukimit dhe zhvillimit njerzor. Kontributet edukative dhe formuese t lnds s edukimit fizik te nxnsit, jan tashm t gjithpranuara dhe kjo ka br q edukimi lvizor dhe sportiv, t konsiderohen si nj fush e identifikuar qart dhe me ndikime t padiskutueshme n rritjen dhe zhvillimin e njeriut. Rritja dhe prmirsimi i vazhdueshm i kontributeve dhe/ose vlerave edukative, formuese dhe integruese koht fundit t lnds s edukimit fizik, jan konceptuar si krkesa dhe sfida n proceset e hartimit dhe t prshtatjes s programeve sipas prkatsive t cikleve t edukimit dhe grup-moshave t nxnsve.

Vitet shkollore dhe sidomos ato t arsimit t mesm, jan vitet q ndr t tjera dallohen dhe pr intensitetin e lart t marrdhnies q kan nxnsit me prvojat lvizore dhe sportive. Interesi dhe motivimet e nxnsve pr veprimtarit lvizore dhe sportive jan t larmishme. Kshtu, pjesmarrjet e nxnsve n programet dhe/ose skema t tjera organizative t lojrave lvizore dhe atyre sportive, jan t motivuara n disa drejtime, si p.sh.; fizike, estetike, psikologjike, argtuese, sociale etj.

Larmia e interesave dhe motivimeve t nxnsve pr t marr pjes n veprimtarit lvizore dhe sportive, si dhe marrdhniet q ka lnda e edukimit fizik me lnd t tjera t fushave sociale, shkencore dhe arteve, jan ndr faktort q kan ndikuar te grupi i autorve t hartimit t programit t lnds s edukimit fizik pr klasn e 10-t dhe 11-t pr draftimin, prgatitjen e nj projektprigrami strukturor me performanc t ndryshme nga prvojat e mparshme t programeve t ksaj lnde.

Edukimi fizik dhe sportet

5

N aspektin prmbajtsor, programi q u ofrohet msuesve t ksaj lnde, ka synuar q pjesmarrja e nxnsve n t, t mundsoj arritje t suksesshme jo vetm prsa i prket njohurive dhe prvojave lvizore dhe sportive q ofrohen prkatsisht n linjat dhe nnlinjat e programit, por edhe me njohuri dhe prvoja q gjenerojn nga lnd t tjera t kurrikuls, kryesisht nga ato brtham t gjimnazit.

1. ROLI I LNDS S EDUKIMIT FIZIK BRENDA FUSHS

Si nj lnd e prfshir n fushn e edukimit fizik dhe t sporteve q zhvillohet n gjimnaz, edukimi fizik luan nj rol madh prsa i prket kontributeve n zhvillimin e jets s shkolls n prgjithsi dhe asaj sportive, n veanti. Veprimtarit sportive q organizohen n shkoll, krahas atyre me karakter artistik dhe muzikor, jan aktivitetet m t dshiruara dhe t paraplqyera nga nxnsit, si nga djemt, ashtu dhe nga vajzat. N varsi t kompetencs s msuesit, kto aktivitete mund t realizohen me nj struktur organizative dhe metodike t prshtatshme, duke ndikuar ksisoj n rritjen e efektivitetit dhe rolit t tyre edukativ dhe formues.

N kurrikuln brtham t arsimit t mesm, lnda e edukimit fizik sht vlersuar shum lart prsa i prket karakterit t detyrueshm t saj dhe kjo prfaqsohet me ort t planifikuara pr tu zhvilluar n mnyr t detyrueshme. Gjithashtu edhe n kurrikuln me zgjedhje, kjo lnd, sht vlersuar me tri module t posame, q n prmbajtjen e tyre i jan kushtuar lojrave sportive, prgatitjes fizike dhe lojrave sportive e forms sportive, duke mbartur potenciale t pakufizuara t vlerave edukative dhe formuese.

Sikurse evidentohet n prmbajtjen edhe t programeve dhe t

Udhzues kurrikular

6

moduleve, vihet re se prmes prmbajtjes s tyre, sht krijuar hapsira/mundsia q nxnsit, nprmjet pjesmarrjes s tyre n jetsimin e ktyre programeve, t ushtrohen si n planin individual, duke mundsuar kshtu prfitimin e drejtprdrejt t vlerave formuese t lnds, por edhe n mnyr t grupuar/kolektive q afrohet kryesisht nga lojrat sportive, ku nxnsit kan mundsi t vendosin marrdhnie me grupin dhe t kontribuojn pr zhvillimin e tyre n prputhje me parimet/vlerat bashkkohore t t jetuarit n komunitet.

1.1. Synimi i programit t edukimit fizik

Lnda e edukimit fizik synon:t zhvilloj dhe t stimuloj tek nxnsit nj shndet sa m t plot

n aspektet fizike, psikologjike, shpirtrore dhe sociale, si dhe t formoj aftsi dhe shprehi lvizore t vlefshme pr gjith jetn, si dhe nj model t jets aktive.

Gjithashtu kjo lnd krkon q nxnsit t prfitojn nj zhvillim kompleks n drejtimin: fizik, psikologjik, shpirtror dhe shoqror duke siguruar kshtu q ata (nxnsit) t jen t aft t identifikojn dhe t ndrtojn modele t shndetshme n jet.

Nga sa prcaktohet n synimet e lnds, kuptohet q dhe roli dhe veprimtaria e nxnsve n procesin msimor t edukimit fizik, sht konceptuar si nj pjesmarrje aktive e nxnsit n kt proces, ka arrihet jo vetm nprmjet t tushtruarit individual n planin (motor) fizik, por edhe n at intelektual, duke prfituar edhe nga njohurit q prvetsohen nga lnd t tjera t fushave shkencore dhe shoqrore sikurse jan biologjia, fizika, artet etj.

Edukimi fizik dhe sportet

7

Objektivat e prgjithshm t lnds s edukimit fizik:Nxns/i,/ja duhet:

t argumentoj vlerat e edukimit fizik pr zhvillimin e forcimin e - shndetit;t stimuloj dhe t mbshtes nprmjet aktivitetit fizik nj rritje sa - m t shndetshme t tij/saj;t rris aftsit pr ekzekutimin cilsor t shprehive motore - (kondicionale dhe koordinative) n funksion t realizimit cilsor t detyrave msimore, jetsore e n disiplinat sportive, duke i prforcuar gjat procesit msimor e duke i plotsuar me njohurit e marra nga programet e lndt e tjera; t krijoj nj kultur dhe model pr nj jet aktive q siguron - mirqenie mendore, trupore e sociale, si dhe pr parandalimin e smundjeve; t demonstroj elementet baz t lojrave sportive (basketboll, - volejboll, futboll, hendboll); t demonstroj shprehit lvizore themelore t sporteve individuale, - (gjimnastik, atletik, not, tenis, badminton e arte marciale, lojrat luftarake t vetmbrojtjes); t njoh historin e sportit n periudha dhe kontekste t ndryshme - kulturore, duke analizuar llojet dhe aktivitetet m t spikatura t ktyre periudhave; t prshkruaj zhvillimin e sportit shqiptar n periudha t ndryshme, - duke analizuar edhe llojet dhe aktivitet e sporteve m t zhvilluara t ktyre periudhave dhe prfaqsuesit e tyre; t prshkruaj zhvillimin teknologjik n funksion t edukimit fizik - dhe sportit, si dhe t njoh nj ose dy variante, q konsultojn programe t gjendjes fizike dhe t aktivitetit fizik n prgjithsi; ta shoh edukimin fizik dhe sportin si mjet pr t zhvilluar karriern - e tij n t ardhmen.

Udhzues kurrikular

8

Karakteristika t programeve lndore

Programi i lnds s Edukimit Fizik dhe Sporte pr klasn e 10-t sht konceptuar si gjithprfshirje e prvojave lvizore dhe sportive t fituara nga nxnsit gjat jets shkollore, si dhe fitimi i prvojave t reja n mbshtetje t tyre. Ndrsa programi i klass s 11-t sht konceptuar. duke u mbshtetur n mnyr t veant n linjat dhe nnlinjat e programit t klas s 10-t t gjimnazit, si dhe duke pasur si orientim kryesor t ofroj nj dimension t ri t organizimit dhe realizimit t ktyre linjave dhe nnlinjave.

Gjithashtu, programet n prmbajtjen e tyre, nxnsit i konsiderojn qenie me nj vetdije m t pasur e t zhvilluar dhe me kompetenca lvizore sportive m t formsuara dhe n kt kontekst, programet kan identifikuar linjat dhe nnlinjat, t cilat jan m afr dshirave dhe interesave t nxnsve.

Programet zhvillojn dhe stimulojn tek nxnsit nj shndet sa m t plot n aspektin fizik, psikologjik, shpirtror dhe shoqror; formojn aftsi dhe shprehi lvizore t vlefshme pr t gjith jetn, si dhe nj model t jets aktive. Pr kt sht n detyrn e msuesit/ses q gjat planifikimit t przgjedh ato aktivitete lvizore dhe sportive q, s pari, sigurojn pjesmarrjen e t gjith nxnsve (si t djemve, ashtu dhe t vajzave) dhe s dyti, kto aktivitete t sigurojn pjesmarrje t motivuar duke respektuar interesat lvizore, estetike dhe sportive t nxnsve t tyre.

Programet e lnds s edukimit fizik paraqiten si nj prvoj e ndryshme nga prvojat e deritanishme. Risit q paraqiten mund ti klasifikojm n: aspektin filozofik t lnds, n aspektin strukturor dhe n at prmbajtsor. Le t analizojm seciln nga kto risi:

Edukimi fizik dhe sportet

9

Jan programe t orientuar n arritjet e pritshme t nxnsve, q prcaktohen n rubrikn Objektiva dhe jo n prcaktimin e veprimtarive q duhet t zhvilloj msuesi. Jan ndrtuar/hartuar duke marr n konsiderat veorit njohse, psikologjike e sociale t nxnsve, duke ofruar mundsi t aftsimit teorik dhe praktik t tyre.Jan ndrtuar duke konsideruar vlerat q ka aktiviteti lvizor sportiv n edukimin dhe formimin fizik dhe mendor t nxnsve. Jan ndrtuar n nj kontekst vijimsie t kurrikuls s lnds s edukimit fizik nga cikli 9-vjear, gj e cila do t thot, q kto programe jan mbshtetur dhe synojn t pasurojn prmbajtjen lviz