INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSEmasht.rks-gov.net/uploads/2015/09/administrim-biznesi.doc · Web viewKlasa e XI Komunikim biznesi (Moduli 3) Kur nxënësit do të përfundojnë

MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË

Programi mësimorARSIMI PROFESIONAL

Programi pilot 2003ASISTENT PËR ADMINISTRIM BIZNESI - MARKETING

ASISTENT PËR ADMINISTRIM BIZNESI - FINANCAASISTENT PËR ADMINISTRIM BIZNESI - ADMINISTRIM

Shkalla I dhe II

PËRMBAJTJA

I. Parathënie

II. Profilet e arsimit profesional: Administrim biznesi, opcionet „Marketing“, „Financa“ dhe „Administrim“

III. Korniza e kurrikulit për profilet e administrimi biznesi: „Marketing“, „Financa“ dhe „Administrim“

IV. Plani mësimor për profilet: „Marketing“, „Financa“ dhe „Administrim“

V. Programet e lëndëve profesionale, klasa 10-të, 11-të dhe 12-të

VI. Struktura e sistemit të arsimit në Kosovë

2

PARATHËNIENё kuadёr tё reformave nё arsim, Ministria e Arsimit, Shkencёs dhe e Teknologjisё (MASHT) filloi procesin e ndyshimeve edhe nё Arsimin Profesional (AP). Pas renovimit dhe pajisjes sё puntorive tё disa shkollave profesionale, filloi edhe procesi i zhvillimit tё kurrikulit. Nga Sektori pёr AP nё MASHT, nё fillim u zhvillua dokumenti “Strategjia e AP nё Kosovё” i cili, edhe pse dokument nё diskutim e sipёr, ishte pikёnisje pёr ndryshimet e planifikuara. Nё Kosovё kemi mbi 50 shkolla qё ofrojnё AP tё lёmenjёve tё ndryshёm me gjithsejt 107 profile. Duke pas parasysh se pёr njё formim tё mirёfilltё profesional nevojiten investime tё mёdha materiale, pёr fillim ne ishim tё detyruar tё pёrzgjedhim njё numёr tё kufizuar tё profileve pёr tё cilat do tё zhvillonim kurrikule tё reja, duke tentuar qё me ato t’i afrohemi standardeve europiane. Reformat në zhvillimin e kurrikulit në sektorët e Elektronikës, Teknologjisë Informative dhe Administrimit të Biznesit janë përkrahur nga Agjensioni Europian për Rindërtim. Agjensioni është përgjegjës për menagjimin e programeve kryesore të asistencës së Unionit Europian në regjionin e Ballkanit. Sipas memorandumit të mirëkuptimit të nënshkruar nga Ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT), Ministri i Punës dhe Mirëqenjes Sociale (MPMS) dhe Agjensionit Europian, projekti për asistencë teknike për edukimin dhe aftësimin profesional në Kosovë „KosVet“, është duke dhënë këshilla sistematike, e po ashtu edhe përkrahje në zhvillimin e kurrikuleve në tre sektorë; Elektronikë, Teknologji Informative dhe Administrim Biznesi. Poashtu, ky projekt është duke ofruar përkrahje në aftësimin e arsimtarëve dhe trajnerëve, renovimin e shkollave dhe pajisjen me pajisje përkatëse për trajnim praktikë. Përveç MASHT-it përfitues i këtij projekti është dhe MPMS, e cila poashtu do ti përdor këto kurrikule në disa prej qendrave të saja për trajnim. Projekti është duke i përkrahur 8 shkolla të mesme profesionale të MASHT-it dhe 5 qendra të aftësimit profesional të MPMS.Si pikënisje për zhvillimin e kurrikulit, ishte analiza e nevojave të tregut të punës, e kryer në bashkëpunim me Odën Ekonomike të Kosovës (OEK), në bazë të së cilës është bërë zgjedhja e profileve më të kërkuara nga lëmitë e Elektronikës, Teknologjisë Informative dhe Administrimit të Biznesit, për të cilat janë zhvilluar dokumentet e nevojshme me qëllim që të realizohet mësimi në shkolla. Kështu, janë zhvilluar kornizat e kurrikulit për profilet e zgjedhura; Teknik i Elektronikës Industriale, Teknik i Elektronikës Konsumuese, Teknik për Riparimin e Pajisjeve Komunikuese dhe të Zyrës, Asistent për Administrimin e Biznesit (opcionet; Marketing, Financa dhe Administrim).Kurrikulat e zhvilluara nga projekti KosVet, dallojnë nga kurrikulat profesionale të zhvilluara më parë sepse janë të strukturuara në formën modulare. Kjo nënkupton që pjesët e kurrikulit mund të ofrohen edhe në formën e kurseve të shkurtëra për të rriturit në qendrat e aftësimit profesional të MPMS. Për secilin profil janë përgatitur kurrikulat, për të cilat më parë është arritur pajtueshmëri me përfaqësuesit e të dy ministrive përkatës. Kёshtu qё, u pёrgatitёn kornizat e kurrikulit dhe programet e klasёs 10, 11 dhe 12, duke u ofruar nxënësve që e kryejnë klasën e 11 që të arrijnë standardin minimal pa specializim përkatës për të plotësuar nevojat e tregut të punës, ndërsa nxënësve që e kryejnë klasën e 12 të arijnë nivelin më të lartë të kualifikimit profesional, përfshirë

3

edhe një element të specializimit. Me përfundimin e vitit kalendarik 2003 do të jenë të gatshme kurrikulat për të tri vitet shkollore (shkalla I dhe II). Në kurrikulet për AP të Kosovës, gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledh dimensionin e përgjithshëm të njeriut, atë shoqëror të qytetarit dhe atë profesional të punëtorit të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nё kёtё mёnyrё, nxёnёsit do tё ndjekin lёndё tё kulturёs pёrgjithshme dhe tё asaj profesionale. Kurrikulet modulare e kanë të integruar mësimin profesional teorik dhe praktikën profesionale, por duke e respektuar qëllimin e MASHT që në shkollat e mesme profesionale të ofrohet përafësisht 25 % mësim teorik për kurrikulin e moduleve profesionale dhe rreth 45% mësim praktik për modulet profesionale. Në këtë mënyrë MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat teknike e profesionale. Nxёnёsit qё kryejnё shkollat profesionale me kohёzgjatje tri vjet, do tё marrin çertifikatёn e profesionit me tё cilёn do tё mund tё konkurojnё nё tregun e punёs. Bazuar nё dokumentin “Strategjia e AP nё Kosovё”, nxёnёsit qё dёshirojnё tё vazhdojnё studimet universitare duhet tё kalojnё nёpёr vitin “urё” i cili u mundёson atyre tё marrin njohuri akademike qё i sjellё nё ekuivalencё me nxёnёsit e shkollave tё pёrgjithshme. Programet e reja të lëndëve të përgjithshme së bashku me ato të lëndëve e praktikave të ndryshme profesionale do të sigurojnë një formim bashkëkohor në drejtim të kulturës së përgjithshme dhe të zanateve të ndryshme, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetar të ardhshëm të një shoqërie kosovare të lirë e demokratike, të aftë për të përballuar sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik, kërkesat e tregut të punës në shkallë vendi, rajoni e më gjerë. Serioziteti në punë i mësuesve të shkollave profesionale, bashkëpunimi i përhershëm ndërmjet tyre, diskutimi dhe ballafaqimi i mendimeve, përhapja e përvojave të përparuara, toleranca dhe konsensusi në dhënien e përfundimeve, janë themelet ku do të mbështeten vlerësimet për këto programe dhe sidomos, idetë e propozimet për përmirësimin e tyre.Ministria e Arsimit, Shkencës dhe e Teknologjisë i fton të gjithë mësuesit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit, si dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të arsimit të mesëm profesional të Kosovës, të japin kontributin e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në parametrat e standardeve evropiane e më gjerë.Nё procesin kaq kompleks tё zhvillimit tё kurrikulit pёr AP, nёn udhёheqjen e Sektorit pёr AP nё MASHT, u involvuan shumё ekspertё, mёsimdhёnёs, partnerë shoqëror dhe përfaqësues nga industria.Shfrytëzojmë rastin të falёnderojmё donatorin kryesor tё kёtij procesi, Agjensionin Europian për Rindërtim dhe partnerin e saj implementues PEM GmbH në partneritet me FAS International Consulting Ltd, mёsimdhёnёsit nga shkollat e mesme profesionale tё Kosovёs dhe trajnerët e qendrave të aftësimit profesional në Kosovë, përfaqësuesit nga partnerët social dhe të industrisë qё ishin pjesёmarrёs nё grupet punuese, si dhe ekspertët e MASHT për kontributin e tyre.

Prishtinё, Gusht 2003

4

MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISËSEKTORI PËR ARSIM PROFESIONAL

Korniza e programit mësimorARSIMI PROFESIONAL

Programi pilot 2003

ASISTENT PËR ADMINISTRIM BIZNESI - MARKETINGASISTENT PËR ADMINISTRIM BIZNESI - FINANCA

5

ASISTENT PËR ADMINISTRIM BIZNESI – ADMINISTRIM

Shkalla I dhe IIII. PROFILET E ARSIMIT PROFESIONAL

1. Titulli i Profesionit ASISTENT PËR ADMINISTRIM BIZNESI (opcionet; Marketing, Financa dhe

Administrim)

2. Kohëzgjatja e trajnimit: Qasja modulare e implementuar nëpërmes edukimit dhe aftësimit profesional formal dhe jo-formal.

3. Fusha e Aktivitetit Asistentët e adminstrim biznesit punojnë si anëtarë të personelit në çdo organizatë ku bëhen transaksionet financiare dhe marketingu. Fusha të rendësishme të aktivitetit janë mbajtja e librave të kontabilitetit dhe marketingut. Asistentët e administrim biznesit bashkëpunojnë me njësitë e tjera financiare e, gjithashtu, edhe me njësitë e prodhimit dhe të shitjes. Ata, gjithashtu, mbajnë kontakte me gojë dhe me shkrim me njësitë e tjera të biznesit dhe me klientët. Asistentët e administrim biznesit realizojnë detyra administrative dhe të nëpunësisë.

4. Aftësitë ProfesionaleNë fushën e marketingut, asistentët e adiministrim biznesit:ndërmarrin hulumtime të tregut, ndihmojnë në analizën e çmimeve konkurruese të prodhimeve dhe (ose) të shërbimeve, mbledhin të dhëna në lidhje me standardet kombëtare dhe ndërkombëtare të prodhimeve dhe (ose) shërbimeve dhe ndihmojnë në promovimin e prodhimeve. Atyre u nevojiten aftësi për t’u qasur në mediat elektronike dhe në mediat për shtyp e, gjithashtu, kontribuojnë edhe në dizajnimin vizuel.Në fushën e financave, asistentët e administrim biznesit duhet që të sigurojnë dhe kontrollojnë tërë dokumentacionin e përshtatshëm lidhur me shitjen dhe pagesën e prodhimeve dhe shërbimeve, verifikojnë dhe sqarojnë dokumentacionin e llogarive të nxjerrura nga sistemi i kompjuterizuar, identifikojnë gjendjen e qarkullimit të parave, hartojnë dhe përgatisin llogaritë përfundimtare për kontrollin financiar.

6

Në fushën e administratës dhe nëpunësisë, asistentët e administrim biznesit:shqyrtojnë postën hyrëse dhe dalëse, fillojnë dhe udhëheqin dosjet dhe librat kryesorë të llogarive, mbajnë shënime për takimet dhe afatet e fundit, hartojnë komunikata të shkruara, bëjnë përgatitje për takimet me klientët ose administratën fiskale, komunikojnë me klientë ose me institucionet.

5. Kërkesat e veçantaAsistentët e administrim biznesit zbatojnë detyrat e tyre me vetësiguri dhe me përgjegjësi brenda kodit të kornizës profesionale.Në kërkesa të rëndësishme përfshihen edhe: njohja e interaksioneve ekonomike, njohuria e gjërë për organizimin e biznesit, njohuritë mbi strukturën organizative dhe politikën financiare, shkathtësi të mira për llogaritje, aftësia për bashkëpunim, shkathtësi të mirë komunikimi me shkrim dhe me gojë, kompetencë për trajtimin e teksteve legale dhe materialeve referimi, të jetë në gjendje të përdor teknologjitë moderne të komunikimit dhe informimit, menaxhim efikas të kohës e, gjithashtu, edhe aftësi për marrëdhënie me njerëz dhe aftësia për të motivuar dhe ndihmuar të tjerët në zhvillimin profesional.

6. Detyrat dhe funksionet profesionale Komunikon me staf dhe me klientë,

Ndërmerr hulumtimin e tregut,

Ndihmon ne analizën e çmimeve konkurruese,

Ndihmon në promovimin e prodhimeve dhe/ose të shërbimeve,

Operon sistemin e plotë të kontrollës financiare,

Siguron informata për analizën e shpenzimeve,

Identifikon gjendjen e qarkullimit të parave,

Harton llogaritë,

Përgatitë llogaritë për kontrollën e jashtme financiare,

Drejton dosjet dhe libratë kryesore të llogarive,

7

Mban shënime për takimet dhe afatet e fundit,

Administron shëndetësinë dhe sigurimin, mundësitë (të drejtat) e barabarta dhe legjislacionin për mbrojtjen e të dhënave.

III. KORNIZA E KURRIKULIT

Lëmia: Administrim i biznesitProfilet: Marketing, Financa dhe AdministrimShkalla: I dhe II

Klasa e 10. Gjysëmvjetori 1.

8

Shifra Lënda Orë Kredi

Lëndët e arsimit të përgjithshëm 122 20AB-MTH-1 Punësimi 54 9AB-MTH-2 Komunikim Biznesi (1) 108 18AB-MTH-3 Struktura e ndërmarrjes 108 18AB-MTH-4 Ligji dhe individi 54 9AS -MTH-1 Aplikim Softveri (1) 54 9Admin Gjuha angleze për punë në zyrë 54 9

Klasa e 10. Gjysëmvjetori 2.


Lëndët e arsimit të përgjithshëm 103 20.5AB-MTH-5 Komunikim biznesi (2) 108 18AB-MTH-6 Zhvillimi i ndërmarrjes 108 18AB-MTH-7 Vendi i tregut 108 18AS–MTH-2 Aplikim softveri (2) 54 9AB-MTH-8 Organizimi i biznesit 54 9

Klasa e 11 Gjysëmvjetori 1.


Lëndët e arsimit të përgjithshëm 122 20AB-MM-1 Komunikim biznesi (3) 108 18AB-MM-2 Aspektet financiare të industrisë 108 18AB-MM-3 Forma e pronësisë në afarizëm 108 18AS -MM- 3 Aplikim softveri (3) 54 9



Lëndët e arsimit të përgjithshëm 123 20.5AB-MM-4 Gjuha angleze për punë

hulumtuese54 9

AB-MM-5 Kultura e organizimit 54 9AB-MM-6 Hyrje në shpenzimet afariste 108 18AB-MM-7 Hyrje në marketing 108 18AS-MM-4 Aplikim Softveri (4) 54 9AS-MM-6 Aplikim Softveri (6) 54 9

Klasa e 12 Gjysëmvjetori 1

Drejtimi: Marketing


9

Lëndët e arsimit të përgjithshëm 80 13AB-MA-M1 Intelegjenca e tregut 108 18AB-MA-M2 Marketingu i avancuar 108 18AB-MA-M3 Publiciteti dhe promovimi 54 9PS-MA-(5ose6)

Aplikim Softveri (5 ili 6) 54 9

ANP-AB Aftësimi në punë 108 18

Drejtimi: Financë


Lëndët e arsimit të përgjithshëm 80 13AB-MA-F1 Menaxhimi financiar 108 18AB-MA-F2 Menaxhimi efikas i blerjes 54 9AB-MA-F3 Kontabilitet i drejtimit 108 18AS-MA-(5ose6)

Aplikim softveri (5 ili 6) 54 9

ANP-MA Aftësimi në punë 108 18

Drejtimi: AdministratëShifra Lënda Orë Kredi

Lëndët e arsimit të përgjithshëm 80 13AB-MA-A1 Aranzhimet punuese 54 9AB-MA-A2 Menaxhimi i aktiviteteve dhe

resurseve108 18

AB-MA-A3 Menaxhimi i informatave 108 18AS-MA-5-6 Aplikim softveri (5 ose 6) 54 9ANP-MA Aftësimi në punë 108 18


Drejtimi: Marketing


Lëndët e arsimit të përgjithshëm 80 13AB-MA-M4 Planifikimi i shitjes 108 18AB-MA-M5 Bashkimi Evropian 54 9AS-MA-6-7 Aplikim softveri (6 ose 7) 54 9

Ndërmarrësia 108 18ANP-AB Aftësimi në punë 108 18

Drejtimi: Financë


Lëndët e arsimit të përgjithshëm 80 13AB-MA-F4 Sistemi financiar dhe revizioni 108 18AB-MA-F5 Raportimi financiar 54 9AS-MA-(6ose7)

Aplikim softverit (6 ose7) 54 9

10

Ndërmarrësia 108 18ANP-AB Aftësimi në punë 108 18

Drejtimi: Administratë


Lëndët e arsimit të përgjithshëm 80 13AS-MA-A4 Strategjia afariste 108 18AS-MA-A5 Menaxhimi i cilësisë 54 9

Aplikim softverit (6 ili 7) 54 9Ndërmarrësia 108 18Aftësimi në punë 108 18

11

Biznesi i administrim biznesit (Administratë) – Struktura e kurrikulit

Komun. Biznesi(Moduli 1)6 Orë

Edukimi i përgjithshëm6 Orë

Struktura e ndërmarrjes6 Orë

Punësimi3 Orë

Gjuha angleze për punë në zyrë3 Orë

Aplik. Softveri(Moduli 1)3 Orë

Ligji dhe individi3 Orë



Zhvillimi i ndërmarrjes6 Orë

Vendi i tregut6 Hours


Organizimi i biznesit3 Orë



Format e pronësisë në afarizëm 6 Orë

Aspektet financiare të biznesit 6 Orë




Hyrje në marketing6 Orë

Hyrje në shpenzimet afariste 6 Orës

Aplik. Softveri(Moduli 4 ose 6) 3 Orë

Kultura e organizimit3 Orë

Aftësimi në punë6 Orë


Menaxhimi i cilësisë3 Orë

Strategjia e biznesit6 Orë

Aplik. Softveri(Moduli 5 ose 7)3 Orë

Ndërmarrësia6 Orë

Aftësimi në punë6 Orë


Menaxhimi i informatës6 Orë

Menaxhimi i aktivit. dhe resurseve 6 Orë

Aplik. Softveri(Moduli 5 ose 7) 3 Orë

Aranzhimet punuese3 Orë

Gjuha angleze për hulumtim3 Orë

Modulet e avancuara

Modulet e m

esme

Modulet them

elore

Klasa e 10-të Gjysëmvjetori i I-rëËshtë menduar që ky program të aplikohet në atë mënyrë që do të sigurojë pjesëmarrjen e studentit, si subjekt në zgjidhjen e problemit dhe të vendimmarrjes, e gjithashtu, që tu ofroj studentëve informatat e domosdoshme për t’i përgatitur ata për punësim ose për të filluar biznesin e tyre.

PunësimiNxënësi duhet t’i identifikojë format kryesore të punësimit. Të identifikojë dhe të përshkruajë në mënyrë lokale dhe qendrore, nivelet e punësimit brenda Kosovës. Të përshkruajë tiparet kryesorë të punësimit. Të identifikojë ndikimet e bizneseve të reja në punësim. Të bëjë prezantimin e pyetësorëve.

Komunikim biznesi (moduli 1)Nxënësi duhet të identifikojë rëndësinë e komunikimit të mirë në biznes. Të njohë format kryesore të komunikimit, pranimin dhe shpërndarjen e postës. Ta njohë postën dalëse. Të identifikojë nevojat e ekonomisë, të sigurisë dhe të urgjencës. Për t’i zhvilluar këto aktivitete është i nevojshëm mësimi i gjuhës angleze.

Struktura e ndërmarrjes.Nxënësi duhet të fitojë njohuri për definicionin e biznesit, për formulimet e misionit, për profitin, për prodhimin e produkteve konkurruese, për zgjerimin e biznesit, për organizatat jofitimprurëse, si dhe të fitojë njohuri për mbrojtjen e ambientit.

Ligji dhe individi.Nxënësi duhet të njihet me legjislacionin kombëtar dhe atë ndërkombëtar, meqë ato ndikojnë në individin. Në veçanti të njihet me ligjet e punësimit, legjislacionet mbi sigurinë dhe shëndetësinë në Kosovë dhe në Bashkësinë Evropiane, me mundësitë (të drejtat )e barabarta, me politikën tatimore, atë të sigurimit dhe me atë të shëndetësisë.

Aplikim softveri (1) Konceptet themelore të teknologjisë informative, kompjuterit personal dhe sistemi operativNë këtë modul nxënësi duhet të ketë njohuri për ndërtimin fizik të kompjuterit personal (ang. Personal Computer -PC), të kuptojë disa koncepte themelore të Teknologjisë Informative (ang. Information Technology -IT), kontekstin e aplikacioneve të softverit kompjuterik e, gjithashtu, edhe përdorimin e teknologjisë informative në shoqëri. Nxënësi duhet të ketë njohuri për disa çështje ligjore dhe të sigurisë që i përkasin Teknologjisë Informative dhe të kuptojë se si kompjuterët ndikojnë në shëndet. Nxënësi duhet të jetë në gjendje të lëshojë në punë kompjuterin personal (PC), të instalojë njësitë hyrëse dhe dalëse (ang.input/output devices), të instalojë një sistem operativ dhe të operojë në mënyrë efektive me atë sistem operativ.

Gjuha angleze për zyrë. Ky modul do të merret me zhvillimin e aftësive të veçanta në gjuhën angleze, të cilat janë të nevojshme për punë në ambientin administrativ.

Klasa e 10-të Gjysëmvjetori i 2-të

Komunikim biznesi (moduli 2)Nxënësi duhet të jetë në gjendje që në mënyrë efektive të përdorë format themelore elektronike për komunikim në kuadër të biznesit. Përdorimin e telefonit, thirrjet hyrëse dhe dalëse, transferimin e brendshëm të thirrjeve, operacionet me makinën e faksit, pranimin dhe dërgimin e postës elektronike.Ata gjithashtu duhet të jenë në gjendje të përdorin komunikimet gojore në disa situata të ndryshme.

Zhvillimi i ndërmarrjes.Nxënësi duhet të jetë i vetëdijshëm për nevojën për objekt biznesi në një lokacion të përshtashëm; për aspektet e menaxhmentit dhe administrimit, për faktorin transport, dobinë dhe shpenzimet, fuqinë punëtore dhe nevojat për trajnim, për menaxhimin e kohës, si dhe për mundësitë e biznesit.

Vendi i tregut.Ku modul është një njoftim themelor mbi prodhimtarinë e dedikuar për treg dhe për influencën e konkurrencës në vendimmarrjet e biznesit. Nxënësit do të hulumtojnë faktorët e jashtëm që ndikojnë në treg dhe të shqyrtojnë rolin e kujdesit për klientë, në joshjen dhe në mirëmbajtjen e pjesës së tregut.

Aplikim softveri (moduli 2)

Përdorimi i internetit

Në këtë modul nxënësi duhet të demonstrojë aftësinë për të bërë hulumtime themelore në Web, si dhe të përdorë softverin e postës elektronike. Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përdorë aplikacionet e shfletuesit të WEB-it (ang.WEB browser) dhe opcionet për hulumtim, që janë në dispozicion, të aplikojë rezultatet e fletëve (bookmark) të hulumtuara dhe të WEB-faqeve, të bëjë ruajtjaen e WEB faqeve, të bëjë shtypjen e WEB faqeve dhe hulumtimin e raporteve. Shkathtësia për të përdorur softverin e postës elektronike duhet të demonstrohet nga aftësia e të trajnuarit që të dërgojë ose të pranojë porosi, të bashkangjesë dokumente ose folderë në një porosi dhe të organizojë ose menaxhojë folderët ose faqet e adresave (direktoriumet) brenda softverit të postës elektronike.

Organizimi i biznesit.

15

Organizimi i biznesit është pjesa qëndrore e këtij moduli. Nxënësi duhet të dijë për strukturën e thjeshtë ose më komplekse organizative mbrenda ndërmarrjes, për komunikimet dhe për legjislacionin për mbrojtjen e të dhënave. Nxënësi duhet të njoftohet me strukturën e sektorit të biznesit: prodhimi (toka, puna dhe kapitali), marketingu [4 P-të (product-prodhimi,price-çmimi, place-vendi, promotion-promovimi)] për hulumtimin e tregut, për burimet njerëzore (shëndetësia dhe siguria, të drejtat dhe përgjegjësitë e sindikatave të pavarura, trajnimi), për financat (menaxhimi i llogarive, kontrolli i brendshëm financiar), si dhe për administrimin.

Klasa e XI

Komunikim biznesi (Moduli 3)Kur nxënësit do të përfundojnë këtë modul do të jenë në gjendje të përdorin sistemin për sirtarizim dhe arkivim, të përgatisin përgjegje të zakonshme, të përgatisin një rradhë të dokumentëve dhe të përpunojnë dokumentët lidhur me mallërat, shërbimet dhe kërkesat për pagesë.

Aspektet financiare të industrisëKy modul do t’i njoftojë nxënësit me rolin dhe qëllimin e financave dhe informatën financiare të nevojshme në biznes. Nxënësit do të njoftohen me burimet financiare të ndërmarrjeve dhe do t’u jepet një njoftim për mënyrat se si mund të zgjidhen burimet e duhura financiare, e bashkë me këtë si të vlerësohen projektet për të përcaktuar realizueshmërinë e tyre.

Forma e pronësisë në afarizëmNxënësit do të jenë në gjendje të njohin llojet e ndryshme të ndërmarrjeve, të pronësisë dhe të sektoreve. Sektoret publike dhe private. Llojet e pronësisë së bizneseve. Aksionet. Tatimimet. Franshizat.

Aplikim softveri (Moduli 3)Në këtë modul nxënësi duhet të demonstrojë aftësi për përdorimin e programeve për shkruarjen e tekstit në kompjuter personal. Nxënësi duhet të kuptojë dhe të jetë në gjendje të kryejë operacionet themelore lidhur me krijimin, formatizimin dhe përfundimin e dokumenteve të përpunuara në programin për shkruarjen e tekstit. Nxënësi duhet të demonstrojë kompetencë në përdorimin e disa veçorive më të avancuara siç janë, krijimi i tabelave dhe vizatimeve, përdorimi i fotografive dhe insertimi i simboleve, diagrameve dhe fajllave.

Gjuha angleze-leximi për hulumtimKy modul kërkon që i trajnuari të fitoj shkathtësi leximi në atë nivel, që i lejon të trajnuarit të merret me situatat më të zakonshme të punës. I trajnuari duhet të jetë në gjendje që me anën e fjalorit apo materialeve tjera referuese, të merret me tekste të shumëllojshme (libra referencë, doracakëve, udhëzuesëve, katalogjeve etj). I trajnuari duhet të jetë në gjendje të kuptojë dhe të përgjigjet në materiale të shkruara të fushave të ndryshme të aplikimit, duke u marrë me një numër të gjërë të temave. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësinë, që për detaje të kërkuara të bëjë shqyrtimin e shpejtë të një teksti, për mbledhjen e informatave nga pjesët e ndryshme të tekstit me qëllim që të hartojë konkluzionet e duhura.

16

Kultura e organizimitKy modul bën përshkrimin për organizimin e bizneseve dhe rolin e njerëzve mbrenda tyre

Kultura e organizimitKy modul bën përshkrimin për organizimin e bizneseve dhe rolin e njerëzve mbrenda tyreHyrje në shpenzimet afaristeKy modul që realizohet në klasë do të njoftojë nxënësit me ndryshimet në mes të shpenzimeve të drejtëpërdrejta dhe shpenzimeve të tërthorta (ang.indirect costs); metodat për analizimin dhe shpërndarjen e shpenzimeve e, gjithashtu, edhe si të paraqesin një raport themelor financiar

Hyrje në marketingKy modul është dizajnuar njoftojë nxënësit me konceptet bazë të marketingut, rëndësinë e tij në biznes dhe procesi gjatë të cilit realizohet

Aplikim Softveri (Moduli 4)Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për të përdorur programet aplikative të tabelave llogaritëse elektronike në një kompjuter personal. I trajnuari duhet të kuptojë dhe të jetë në gjendje të kryejë operacione bazë të shoqëruara me zhvillimin, formatizimin dhe përdorimin e tabelave llogaritëse elektronike. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të kryejë operacione standarde matematikore dhe logjike, duke përdorur formulat dhe funksionet themelore. I trajnuari duhet të demonstrojë kompetencë në përdorimin e disa veçorive më të avancuara, siç është: bartja e objekteve dhe krijimi i grafikëve dhe diagrameve

Aplikim softveri (Moduli 6)Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantimit në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijojë prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme, duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.).

Klasa e 12

Drejtimi :Marketing

Intelegjenca e tregutModuli është dizajnuar tu mundësojë nxënësve të veprojnë në ambientet konkurruese duke ju dhënë njohuritë dhe shkathtësitë për të përvetësuar llojet e ndryshme të informatës, të cilat ju duhen për planifikim dhe monitorim.

Marketingu i avancuarModuli ka për qëllim të hulumtojë proceset që janë bazë e procesit të marketingut dhe mënyra sesi përdoren në biznes

17

Publiciteti dhe promovimiKy është modul që ka për bazë të konceptet teorike e, gjithashtu edhe praktikën promovuese në publicitet dhe promovim

Aplikim Softveri (Moduli 5)Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për përdorimin e bazës së të dhënave në kompjuterë personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të planifikojë dhe të dizajnojë një bazë të thjeshtë të dhënash, duke përdorur pakot standarde të bazës së të dhënave, si dhe të demonstrojë zotësinë që përmes “query” (kod për kërkim) dhe veglave për selektim dhe sortim të paraqesë (prezantojë) të dhënat e dëshirueshme nga një bazë të dhënash, si dhe të jetë në gjendje të krijojë dhe të modifikojë raportet.

Aplikim softveri (Moduli 6)Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantimit në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijoj prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.)

Aftësimi në punë 1Përvoja në punë (Aftësimi në punë) konsiderohet që është pjesë vitale e procesit të mësimit, që ju ofron mundësi të trajnuarëve të aplikojnë shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në kualfikimin tyre në skenarin praktikë të punës. Përvoja në punë duhet, gjithashtu, ti ofrojë të trajnuarit njohuri dhe shkathtësi plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e trajnimit, të cilat institucionet për trajnim nuk mund t’i ofrojnë.

Planifikimi për shitjeKjo është një modul komplekse, e cila është dizajnuar për të zhvilluar tek nxënësi vetdijen kritike për mënyrën në të cilën procesii shitjes në aktivitetin kombëtar dh endërkombëtar realizohet. Ajo merrë parasysh rolet e aktorëve kryesorë për arritjen e qëllimeve të shitjes, marketingut dhe ndërmarrjes

Bashkimi EvropianGrupi do të ndahet në nëngrupe për të ndërmarr hulumtime për Bashkimin Evropian, para se t’i përdorin aftësitë e tyre prezantuese, për të ofruar seminare në fushat e tyre të veçanta të hulumtuara, në mënyrë që i tërë grupi të jetë i informuar. Si produkt përfundimtar do të jetë një manual, i cili do të jetë në dispozicion për industrinë vendore

Aplikim softveri (Moduli 6)Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantim në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijoj prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.)

18

Aplikimi Softveri (Moduli 7)Në këtë modul i trajnuari duhet të dëshmojë aftësi për përdorimin e veglave për dizajnimin e Web-faqeve në kompjuterin personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të dizajnojë ose krijojë një web faqe për prezantim personal apo biznesi, duke përdorur pakot standarde të dizajnimit të web faqeve. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për publikimin e një web faqeje dhe mirëmbajtjen/rifreskimin e web faqes së publikuar

NdërmarrësiaNë këtë modul i trajnuari duhet të dijë për fundamentët e themelimit të një ndërmarrje të vogël ose mikro-ndërmarrje. i trajnuari duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe hetojë një mundësi potenciale afariste e, gjithashtu, të identifikojë edhe kërkesat financiare dhe ligjore. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësinë të përgatisë një plan afarist dhe të identifikojë veprimin e domosdoshëm për implementim

Aftësimi në punë 2Përvoja në punë (Aftësimi në punë) konsiderohet që është pjesë vitale e procesit të mësimit, që ju ofron mundësi të trajnuarëve të aplikojnë shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në kualfikimin tyre në skenarin praktikë të punës. Përvoja në punë duhet, gjithashtu, ti ofrojë të trajnuarit njohuri dhe shkathtësi plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e trajnimit, të cilat institucionet për trajnim nuk mund t’i ofrojnë

Drejtimi Financiar

Menaxhimi financiar Ky modul është menduar që ti ofrojë nxënësit të kuptuarit e shkathtësive dhe njohurive për menaxhimin financiar, që kërkohen për një biznes të suksesshëm. Marrja e vendimeve themelore e bazuar në njohuritë financiare dhe menaxhmentin, do të bëhet në kontekstin e formimit të çmimeve dhe buxhetit. Bazë për këtë janë standardet për kontabilitet në Kosovë.

Menaxhimi efikas i blerjesFunksioni i blerjes është jashtëzakonisht i rëndësishëm, në biznesin modern ku bëhet një konkurencë e fortë për të ofruar mallëra dhe shërbime. Parimet, konceptet dhe teknikat, të cilat janë bazë e menaxhimit të blerjes ofrojnë një themel efikas dhe të frytshëm për biznesin.

Kontabilitet i drejtimit(kontabilitet që ofron të dhëna për drejtimin efikas të ndërmarrjes)Ky modul është i dizajnuar që tu mundësojë nxënësve të kuptojnë më mirë çështjet kryesore që paraqiten në kontabilitetin e drejtimit. Ata do tu njoftohen me menaxhimin e kapitalit punues në biznes, kontrollin e buxhetit dhe teknikave të shpenzimit. Është e domosdoshme që ata të aplikojnë njohuritë dhe teknikat statistikore për të kryer analizat financiare. Nxënësit duhet të përdorin kriteret dhe formatet e Standardeve të Kontabilitetit të Kosovës.

19

Aplikim Softveri (Moduli 5Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për përdorimin e bazës së të dhënave në kompjuterë personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të planifikojë dhe të dizajnojë një bazë të thjeshtë të dhënash, duke përdorur pakot standarde të bazës së të dhënave, si dhe të demonstrojë zotësinë që përmes “query” (kod për kërkim) dhe veglave për selektim dhe sortim të paraqesë (prezantojë) të dhënat e dëshirueshme nga një bazë të dhënash, si dhe të jetë në gjendje të krijojë dhe të modifikojë raportet.

Aplikim softveri (Moduli 6)Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantimit në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijoj prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.)


Sistemet financiare dhe revizioniNxënësi do të njoftohet me strukturën e sistemeve financiare dhe me revizonin e atyre sistemeve. Nxënësit do të jenë në gjendje të kuptojnë dhe operojnë me principet dhe teknikat e revizionit. Standardet themelore duhet të jenë ato të Standardeve Kosovare për Kontabël

Raportimi financiarKjo njësi është e përfunduar vetëm si skicë/kontur, për arsye se procesi legjislativ, duhet ende ti përforcojë disa nga veprimtaritë e diskutuara. Megjithatë, Standardet e Kontabilitetit të Kosovës shihen si bazë për të gjitha zhvillimet dhe pritet që legjislacioni ta përkrah plotësisht këtë, në kohën e duhur. Qëllimi i këtij moduli është t’i orientojë nxënësit, sesi të përgatisin llogaritë përfundimtare financiare të ndryshme, për lloje të ndryshme të organizatave dhe si të bëjnë korrigjimin e atyre llogarive, duke përfshirë këtu edhe përgatitjen e grupit të llogarive në formën përfundimtare.


Aplikimi Softveri (Moduli 7)

20

Në këtë modul i trajnuari duhet të dëshmojë aftësi për përdorimin e veglave për dizajnimin e Web-faqeve në kompjuterin personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të dizajnojë ose krijojë një web faqe për prezantim personal apo biznesi, duke përdorur pakot standarde të dizajnimit të web faqeve. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për publikimin e një web faqeje dhe mirëmbajtjen/rifreskimin e web faqes së publikuar



DREJTIMI ADMINISTRATIV

Aranzhimet punueseQëllimi i këtij moduli është t’i pajisë nxënësit me njohuri për menaxhimin e marrëdhënieve të punës.

Menaxhimi i aktiviteteve dhe resurseveKy modul, që kryesisht realizohet në klasë është dizajnuar tu ofrojë nxënësve njohuritë për rolet dhe përgjegjësitë e drejtorëve në vendin e punës. Nxënësit, gjithashtu, duhet të përdorin njohuritë nga moduli “Aftësimi në punë” për të identifikuar fushat për përmirësim në vendin e punës

Menaxhimi i informatës Ky modul duhet të mësohet dhe të ofrohet si kombinim i punës me vendin e punës ose me vendin e trajnimit. Qëllimi është që tu ndihmohet nxënësve të kuptojnë llojet e ndryshme të informatës, të nevojshme për menaxhimin efikas të një ndërmarrje e, gjithashtu edhe të njohin shkathtësitë për menaxhim, të cilat janë të domosdoshme për implementim

Aplikim Softveri (Moduli 5)Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për përdorimin e bazës së të dhënave në kompjuterë personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të planifikojë dhe të dizajnojë një bazë të thjeshtë të dhënash, duke përdorur pakot standarde të bazës së të dhënave, si dhe të demonstrojë zotësinë që përmes “query” (kod për kërkim) dhe veglave për selektim dhe sortim të paraqesë (prezantojë) të dhënat e dëshirueshme nga një bazë të dhënash, si dhe të jetë në gjendje të krijojë dhe të modifikojë raportet

Aplikim softveri (Moduli 6)

21

Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantim në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijoj prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.)


Strategjia afaristeBizneset janë shumë më efikase kur kanë orientim të qartë të punës. Ky modul është i dizajnuar tu ndihmojë nxënësve të vlerësojnë mënyrën sipas së cilës startegjia është zhvilluar dhe implementuar e, gjithashtu edhe vlerësimin e politikës me një adresim të veçantë në ndikimin e faktorëve të jashtëm

Menaxhimi i cilësisëKoncepti i menagjimit të cilësisë mund të gjendet nëpërmjet formave të ndryshme , ISO9000, Mengjimi total i cilësisë, Korniza evropiane për menaxhimin e cilësisë, etj. Qëllimi I këtij moduli është që të iu ofrojë nxënësve kuptimin e përsiatjes që përforëcon zhvillimin e sistemit të menagjimit të cilësisë ,principet dhe konceptin e përdorur dhe rezultatet caktuara prej këtyre paraqitjeve


Aplikimi Softveri (Moduli 7)Në këtë modul i trajnuari duhet të dëshmojë aftësi për përdorimin e veglave për dizajnimin e Web-faqeve në kompjuterin personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të dizajnojë ose krijojë një web faqe për prezantim personal apo biznesi, duke përdorur pakot standarde të dizajnimit të web faqeve. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për publikimin e një web faqeje dhe mirëmbajtjen/rifreskimin e web faqes së publikuar


22

Aftësimi në punë 2Përvoja në punë (Aftësimi në punë) konsiderohet që është pjesë vitale e procesit të mësimit, që ju ofron mundësi të trajnuarëve të aplikojnë shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në kualfikimin tyre në skenarin praktikë të punës. Përvoja në punë duhet, gjithashtu, ti ofrojë të trajnuarit njohuri dhe shkathtësi plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e trajnimit, të cilat institucionet për trajnim nuk mund t’i ofrojnëIV. Plani mësimor për Administrim Biznesi shkalla I dhe II

Asistent për Administrim Biznesi, opcioni i MarketingutNr. Lëndët dhe modulet mësimore Orët vjetore

Klasa 10

Klasa 11

Klasa 12

A. Lëndët të përgjithshme 245 245 1601. Gjuhë dhe komunikim 70 70 642. Edukatë qytetare 35 35 323. Edukatë fizike 70 704. Matematikë 70 70 64B Lëndët profesionale 864 810 8641. Punësimi GJSV 1 542. Komunikim biznesi (Moduli 1), GJSV 1 1083. Struktura e ndërmarrjes, GJSV1 1084. Ligji dhe individi, GJSV 1 545. Aplikim softveri (Moduli 1), GJSV 1 546. Gjuha angleze për punë në zyrë, GJSV 1 547. Komunikim biznesi (Moduli 2), GJSV 2 1088. Zhvillimi i ndërmarrjes, GJSV 2 1089. Vendi i tregut, GJSV 2 108

10. Aplikim softveri (Moduli 2), GJSV 2 5411. Organizimi i biznesit, GJSV 2 5412. Komunikim biznesi (Moduli 3), GJSV 1 10814. Forma e pronësisë në afarizëm, GJSV 1 10815. Gjuha angleze për hulumtim, GJSV 2 5416. Aplikim softveri (Moduli 3), GJSV 1 5417. Aspektet finansiare të industrisë, GJSV 1 10818. Hyrje në shpenzimet afariste GJSV 2 10819. Hyrje në marketing GJSV 2 10820. Kultura e organizimit, GJSV 2 5421. Aplikim softveri (Moduli 4), GJSV 2 5422. Aplikim softveri (Moduli 6), GJSV 2 5423. Inteligjenca e tregut, GJSV 1 10824. Marketingu i avancuar, GJSV 1 10825. Publiciteti dhe promovimi, GJSV 1 5426. Aplikim softveri (Moduli 5 ose 6), GJSV 1 5427. Aftësimi në punë, GJSV 1 10828. Planifikimi i shitjes, GJSV 2 10830. Bashkimi Evropian, GJSV 2 5431. Aplikim softveri (Moduli 6 ose 7), GJSV 2 5432. Ndërmarrësia (moduli i vetëpunësimit), GJSV

2108

23

33. Aftësimi në punë, GJSV 2 108

Asistent për Administrim Biznesi, opcioni i FinancaveNr. Lëndët dhe modulet mësimore Orët vjetore

Klasa 10

Klasa 11

Klasa 12

A. Lëndët e përgjithshme 245 245 1601. Gjuhë dhe komunikim 70 70 642. Edukatë qytetare 35 35 323. Edukatë fizike 70 704. Matematikë 70 70 64B Lëndët profesionale 864 810 8641. Punësimi GJSV 1 542. Komunikim biznesi (Moduli 1), GJSV 1 1083. Struktura e ndërmarrjes, GJSV1 1084. Ligji dhe individi, GJSV 1 545. Aplikim softveri (Moduli 1), GJSV 1 546. Gjuha angleze për zyrë, GJSV 1 547. Komunikim biznesi (Moduli 2), GJSV 2 1088. Zhvillimi i ndërmarrjes, GJSV 2 1089. Vendi i tregut, GJSV 2 108

10. Aplikim softveri (Moduli 2), GJSV 2 5411. Organizimi i biznesit, GJSV 2 5412. Komunikim biznesi (Moduli 3), GJSV 1 10813. Forma e pronësisë në afarizëm, GJSV 1 10814. Gjuha angleze për hulumtim, GJSV 2 5415. Aplikim softveri (Moduli 3), GJSV 1 5416. Aspektet finansiare të industrisë, GJSV 1 10817. Hyrje në shpenzimet afariste GJSV 2 10818. Hyrje në marketing GJSV 2 10819. Kultura e organizimit, GJSV 2 5420. Aplikim softveri (Moduli 4), GJSV 2 5421. Aplikim softveri (Moduli 6), GJSV 2 5423. Menaxhim i burimeve finansiare, GJSV 1 10824. Menaxhimi efikas i blerjes, GJSV 1 5425. Kontabilitet i drejtimit, GJSV 1 10826. Aplikim softveri (Moduli 5 ose 6), GJSV 1 5427. Aftësimi në punë, GJSV 1 10828. Sistemet financiare dhe revizioni dhe, GJSV 2 10829. Raportet financiare, GJSV 2 5431. Aplikim softveri (Moduli 6 ose 7), GJSV 2 5432. Ndërmarrësia (moduli i vetëpunësimit), GJSV

2108

33. Aftësimi në punë, GJSV 2 108

24

Asistent për Administrim Biznesi, opcioni i AdministrimitNr. Lëndët dhe modulet mësimore Orët vjetore

Klasa 10

Klasa 11

Klasa 12

A. Lëndët të përgjithshme 245 245 1601. Gjuhë dhe komunikim 70 70 642. Edukatë qytetare 35 35 323. Edukatë fizike 70 704. Matematikë 70 70 64B Lëndët profesionale 864 810 8641. Punësimi GJSV 1 542. Komunikim biznesi (Moduli 1), GJSV 1 1083. Struktura e ndërmarrjes, GJSV1 1084. Ligji dhe individi, GJSV 1 545. Aplikim softveri (Moduli 1), GJSV 1 546. Gjuha angleze për zyrë, GJSV 1 547. Komunikim biznesi (Moduli 2), GJSV 2 1088. Zhvillimi i ndërmarrjes, GJSV 2 1089. Vendi i tregut, GJSV 2 108

10. Aplikim softveri (Moduli 2), GJSV 2 5411. Organizimi i biznesit, GJSV 2 5412. Komunikim biznesi (Moduli 3), GJSV 1 10813. Forma e pronësisë në afarizëm, GJSV 1 10814. Gjuha angleze për hulumtim, GJSV 2 5415. Aplikim softveri (Moduli 3), GJSV 1 5416. Aspektet finansiare të industrisë, GJSV 1 10817. Hyrje në shpenzimet afariste GJSV 2 10818. Hyrje në marketing GJSV 2 10819. Kultura e organizimit, GJSV 2 5420. Aplikim softveri (Moduli 4), GJSV 2 5421. Aplikim softveri (Moduli 6), GJSV 2 5423. Aranzhimet e punës, GJSV 1 5424. Menaxhimi i aktiviteteve dhe resurseve, GJSV

1108

25. Menaxhimi i informatës , GJSV 1 10826. Aplikim softveri (Moduli 5 ose 6), GJSV 1 5427. Aftësimi në punë, GJSV 1 10829. Strategjia e biznesit, GJSV 2 10830. Menaxhimi i cilësisë, GJSV 2 5431. Aplikim softveri (Moduli 6 ose 7), GJSV 2 5432. Ndërmarrësia (moduli i vetëpunësimit), GJSV

2108

33. Aftëimi në punë, GJSV 2 108

Shkurtesat: GJSV-gjysmëvjetori,

a) Raportet kohore: Lëndët e përgjithshme – 17%; Teoria dhe praktika profesionale – 83% .

b) Udhëzime për zbatimin e kornizës së kurrikulit:

25

Lëndët e përgjithshme janë të njëjta për të gjitha profilet arsimore dhe programet e detajuara të tyre parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT.Javët mësimore sipas klasave: - Klasa 10 – 36 javë; Klasa 11 – 36 javë (shkalla I).- Klasa 12 – 36 javë (shkalla II).Java mësimore ka 5 ditë x 6 orë/ditë = 30 orë mësimore në javë.Një orë mësimore është 45 minuta.Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore do të përdoret koncepti i kreditit (K), i cili do të jetë i barazvlefshëm me 6 orë mësimore.

Teoria dhe praktika profesionale në këtë kurrikulë janë të ndërlidhura dhe do të realizohen në klasën mësimore dhe në “ndërmarrjen e trajnimit”, të cilat do të jenë të pajisura me pajisjet e domosdoshme për të realizuar mësim sa më efikas dhe kualitativ.

Mbështetur në rezultatet e mësimit dhe përmbajtjen e moduleve të paraqitura në kurrikulet e lëndëve profesionale, arsimtarët bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse. Mbështetur në modulet e përshkruara, arsimtarët përgatisin plane më të detajuara ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. njëkohësisht, ata përgatisin instrumentët e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në modulet e përshkruara.Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilës prej të dy shkallëve të përgaditjes në Profilin e “Administrimit të biznesit”, do të organizohet në formë provimesh, të fokusuara në tri drejtime kryesore:

- Provimi për lëndët e kulturës së përgjithshme;- Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale;- Provimi i integruar për praktikën profesionale.

Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në çertifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale në të dy shkallët e përgaditjes.Modalitetet e vlerësimit të nxënësve me nota, të provimeve përfundimtare dhe të përmbajtjes së çertifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT.

c) Udhëzime të përgjithshme didaktike

Mësuesit e lëndëve modulare duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin maksimalisht të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme.E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proçes analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimdhënëse etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues e mësimdhënës të shkollës.

26

Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proçes të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësuesit dhe instruktorët e praktikave.Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit Asistent të Administrimit të Biznesit.Mësuesit dhe duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi.Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësuesit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga instruktori, praktika e mbikqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në stadet përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës.Përsa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe të pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësuesit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim, vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësuesi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, të testuara në situata pune reale apo të simuluara.

27

Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësuesit nga lektor i thjeshtë, në një moderator, mbikqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

IV. PROGRAMET E PËRGJITHSHME TË LËNDËVE MODULARE

Korniza e Kurrikulit për Asistentin e Administrim Biznesit

1. PUNËSIMI

28

PËRSHKRIMI I MODULITTitulli PUNËSIMI

Lloji dhe qëllimi i modulit Ky modul i bazuar në klasë do t’i njoftoj nxënësit me disa

situata themelore lidhur me punësimin dhe ekonominë. Me përfundimin e modulit nxënësi do të jetë në gjendje të përshkruajë lloje të ndryshme të punësimit, të identifikojë situatën e punësimit në Kosovë dhe të identifikojë menjëherë lokalitetin e trajnimit, si dhe të shoh ndikimet e biznesit të ri në situatën e punësimit.

Vlera e kredisë

9 kredi ( 54 orë të mësimit)

Niveli hyrës që preferohet

Është e domosdoshme që nxënësit të kenë çertifikatën e edukimit të obligueshëm

Rezultatet e mësimit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përshkruajë format e ndryshme të punësimit.Përmbajtja: - vetë-punësimi,- i punësuar,- me orar të plotë,- gjysmë-orari,- i përhershëm,- i përkohshëm.

RM 2 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përshkruajë veçoritë e ndryshme të punësimit. Përmbajtja:- kushtet fizike të punës, - kualifikimet, - trajnimi, - kontratat, - pagesa-rroga, - tatimi,- siguria shoqërore.

RM 3 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe të shpjegojë nivelin e punësimit në vend e, gjithashtu, edhe situatën në Kosovë.Përmbajtja:- dallimet në punësim sipas regjioneve,- investimet,- burimet natyrore,- furnizimi me punëtorë dhe me shkathtësi.

RM 4 Nxënësit duhet të jenë në gjendje të identifikojnë ndikimin e biznesit të ri në çështjet

29

e punësimit.Përmbajtja:- teknologjia,- robotizimi,- telekomunikimi, - konkurrenca.

RM 5 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përpilojë pyetësorë themelorë.Përmbajtja:-përpilimi i pyetësorit.

Procedurat e vlerësimit

Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat, të cilat përdorur:RM Rezultatet e mësimit,IV Instrumentet e vlerësimit,KR Kriteret e realizimit.

RM 1, 2 dhe 3 IV Të caktohet një detyrë, e cila kërkon që individët e trajnuar të ndërmarrin më shumë kërkime për punësimin në lokalitetin e tyre, të bëjnë dallimin në mes të formave të ndryshme të punësimit dhe të identifikojnë marrëveshjet punuese dhe kontraktuese e, gjithashtu ,edhe ndryshimet, që mund të bëhen në Kosovë.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje që në mënyrë efektive të identifikojë kriteret për punësim, nivelet e punësimit dhe ndryshimet, që ekzistojnë në Kosovë, e gjithashtu edhe arsyet e këtyre ndryshimeve.

RM 4,5 IV Përpilimi dhe aplikimi i një pyetësori individual

nga nxënësit, i cili duhet të qarkullojë tek ndërmarrjet vendore për të përcaktuar ndrrimet dhe biznesin e ri në tregun e punës. Të bëhen rekomandimet në bazë të konkluzioneve të arritura.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përpilojë

pyetësorët dhe të analizojë rezultatet e tyre. SHËNIM: Në detyrën e caktuar pritet që nxënësit të ofrojnë informata për: format e punësimit, veçoritë e punësimit, kontratat e punësimit, trajnimin dhe shkathtësitë; ndryshueshmëritë në tregun e punës.Qasjet e rekomanduara të

-Ky modul duhet të realizohet si hulumtim dhe pako eksperimentale, ku në qendër është nxënësi.-Instruktori duhet të ofrojë stimulim dhe të veprojë si

30

mësimdhënies & të mësuarit

moderator.-Nxënësit duhet të ndërmarrin përgjegjësi për punën e tyre.-Vlerësimi duhet të pasqyrojë lokalitetin ,si dhe nxënësit, që kuptojnë situatën e tyre mbrenda kontekstit të Kosovës.

Baza materiale e domosdoshme

Për përhapjen e duhur të modulit është e domosdoshme të sigurohet mjedisi, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim:- qasje në kompjuterë

2. KOMUNIKIMI BIZNESI (MODULI 1)PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli KOMUNIKIMI BIZNESI ( MODULI 1)

Lloji dhe qëllimi i modulit

Ky modul është dizajnuar të përforcojë rëndësinë e komunikimit të mirë në situatën e punës dhe të identifikojë mjetet më të rëndësishme të komunikimit, në situata të ndryshme.

31

Vlera e kredisë

18 Kredi (108 orë mësimi)


Është e domosdoshme që nxënësi të ketë certifikatën e edukimit të obligueshëm


RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë llojet kryesore të komunikimit, të përshtashme për forma të ndryshme të biznesitPërmbajtja;- gojore dhe me shkrim; - personale dhe zyrtare; - gjuha e trupit - e brendshme (njoftimi për mbledhjet,

shënimet nga mbledhjet, informata për shitje/shpenzime, shënimet mbi personelin, evidentimi i pushimeve etj); - e jashtme (informatat për publikun,

konkurset për punë, faturat, hetimet për furnitorët etj.)

RM 2

Nxënësi do të aftësohet të përgatisë materiale me shkrim për përdorim të jashtëm dhe të brendshëm, duke e respektuar përmbajtjen si më poshtë: Përmbajtja - Memorandumi,- Letrat,- Raportet, - Minutat e mbledhjes,- Njoftimet,- Rendet e ditës,- Konkurset/shpalljet,- Përshkrimet e punës,- Kontraktat e punësimit,- Katalogjet,- Çmimoret - Formularët ku përdoren konventat e duhura

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të trajtojë postën hyrëse dhe dalëse, duke pasur parasysh nevojat e ekonomisë, sigurisë dhe urgjencës e, gjithashtu, edhe komunikimet me telefonPërmbajtja:- Pranimi dhe shpërndarja internale e postës

hyrëse,- Dërgimi i postës dalëse duke identifikuar

32

nevojat e ekonomisë,- Siguria dhe urgjenca,- Pranimi dhe përhapja e thirrjeve telefonike

hyrëse, - Të bëjë thirrje të jashtme në mënyrë lokale

dhe kombëtare,- Të njohë dhe zbatojë standardet për telefon

në organizatë,- Të dijë për rolin e telefonistit në procedurat e sigurisë dhe shëndetësisë


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e caktuara të realizimit, për secilin rezultat të mësimit, do të përmbushen në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që janë përdorur:RM Rezultatet e mësimit,IV Instrumentet e vlerësimit, KR Kriteret e realizimit.

RM 1 IV Një ushtrim, në të cilin secili nxënës përgatit

artikujt e RM 1. Së paku tri raste të studimit, të cilat kërkojnë që nxënësit të marrin vendime, për metodat më të përshtashme të komunikimit dhe të ofrojnë arsye me shkrim për vendimet e tyre.

KR Nxënësi duhet të tregojë se ka kuptuar me të vërtetë, filozofinë dhe praktikën e komunikimit të mirë.

RM 2 IV Gjatë vlerësimit kërkohet që nxënësi të ofrojë

dëshminë se është në gjendje të shkruaj një letër formale të biznesit (3 shëmbuj për një periudhë prej 6 javësh, ku secili shembull nuk duhet të ketë më pak se 200 fjalë). Dëshmia e 5 memorandumeve, me së paku 100 fjalë mbrenda periudhës së njëjtë; së paku një shembull për secilin artikull të përmbajtjes së RM2.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përgatisë material të shkruar brenda standardeve të pranueshme për industrinë.

RM 3 IV Secili nxënës do të ndërmerrë së paku 3

ushtrime mbrenda një periudhë 6 javëshe lidhur me pranimin dhe shpërndarjen e postës dhe vendimet lidhur me postën e jashtme, duke pasur parasysh çmimin, sigurinë dhe urgjencën.

33

Loja me role duhet të përdoret për të vlerësuar aftësinë e nxënësit për të realizuar teknikën e thjeshtë telefonike, si dhe vlerësimin plotësues nga shokët e klasës.Testi me shkrim do të ofrojë dëshmi për kërkesat e tjera.

KR Nxënësit duhet të jetë në gjendje të pranojë,

shpërndajë dhe dërgojë porosi në mënyrë ekonomike, të sigurtë dhe efikase; të përdorë telefonin në mënyrë efikase për thirrjet e jashtme dhe të brendëshme, e gjithashtu t’i njohë edhe detyrat e përgjegjësitë e telefonistit/recepcionistit lidhur me shëndetësinë dhe sigurinë, si dhe lidhur me imazhin e ndërmarrjes.

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies & të mësuarit

Ky modul duhet të mësohet në mënyrë imagjinative, duke i lejuar nxënësit të zhvillojnë skenaret e tyre për lojën me role etj.Mësuesi duhet të ofroj mësimet e nevojshme lidhur me kriteret e konventave të komunikimit dhe të udhëheqë diskutimet për metodat e ndryshme të komunikimit. Grupet e vogla të punës duhet të zhvillojnë skenaret e lojës me role, si dhe të zhvillohen aktivitetet individuale dhe të zhvillohen vlerësime të shokëve të klasës,Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për punën e tyre, që duhet të jetë e drejtuar kah standardet që priten në industri.Vlerësimi është identifikuar për secilin Rezultat të Mësimit RM

Bazat e nevojshme materiale

Për përhapjen e përshtatshme të modulit është e domosdoshme që të ofrohen ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - qasje në kompjuterë - përdorimi i telefonit.

34

3. STRUKTURA E NDËRMARRJESPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli STRUKTURA E NDËRMARRJES


Ky modul do të merret me çështjet: pse njerëzit drejtojnë biznesin e tyre, qëllimet dhe objektivat e tyre (formulimet e misionit), roli i profitit, rritja e biznesit, organizatat jofitimprurëse, mbrojtja e ambientit.

Vlera e kredisë

18 kredi (108 orë mësimi)




RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë qëllimet afat-gjata dhe objektivat afat-shkurtëra të biznesitPërmbajtja: Qëllimet dhe objektivat e përgjithshme të bizneseve.

RM 2

Nxënësi do të jetë në gjendje të analizojë rolin e profitit dhe mënyrën se si biznesi mund të zgjerohet.Përmbajtja:- Analiza e rolit të profitit: rritja e shitjeve, zvogëlimi i shpenzimeve, nevojat dhe dëshirat e klientëve, - Zgjerimi i biznesit: fabrikat/shitoret e reja, tregjet e reja, produktet e reja.

RM 3 .

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përkufizojë rolin e organizatave jofitimprurëse në të dy sektoret, në atë publik dhe atë privat.Përmbajtja: - Përkufizimi i organizatave jofitimprurëse, definimi i organizatave mirëbërëse, p.sh Oxfam; provizioni i sektorit të shërbimeve publike p.sh edukimi, shërbimi i shëndetësisë, zyra e postës, radio dhe televizioni shtetëror, sistemi i

35

transportit rrugor.- Furnizimi i shërbimeve publike nga sektori

privat, përfshirë edhe dërgesa p.sh TNT/DHL radio dhe televizionet e pavarura, qendrat shëndetësore të pavarura, univerzitet private.

RM 4

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë urdhërat zyrtare kombëtare dhe ndërkombëtare për mbrojtjen e ambientit.Përmbajtja: - marrëveshja e Kajotos;- rrezatimi nga automjetet, - zhurmat nga makinat dhe ngatërresat; - hedhja e kemikaleve, - reciklimi, - ligjet për planifikim e ambientit.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, do të përmbushen në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat, që janë përdorur:RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1

IV Çdo nxënës do të kryejë një analizë në 5 ndërmarrje, për të identifikuar qëllimet dhe objektivat e organizatës dhe, gjithashtu, formulimet e misionit nëse ekzistojnë. Zbulimet të vlerësohen individualisht dhe si ushtrime të grupit.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë politikën e ndërmarrjes.

RM 2

IV Një detyrë e dizajnuar ne atë mënyrë që kërkon nga nxënësit të kuptojnë rolin e profitit në mirëmbajtjen dhe zhvillimin e biznesit, inkurajimin që u jep të tjerëve, stimulimin e fuqisë punëtore dhe meritat që kjo u jep investitorëve. Përmes kësaj detyre duhet të zbulohet mënyra se si mund të rriten shitjet, si dhe mënyra si mund të zvogëlohen shpenzimet, p.sh gjetja e furnitorëve më të lire, blerja me shumicë dhe zbritjet në çmim, shitjet e drejtëpërdrejta, prodhimi më efikas.

36

KR - Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë se cilat aspekte të detyrës janë qëllime afat-gjata dhe cilat objektiva janë afat-shkurtëra.

RM 3 IV Vlerësimi do të bëhet me anë të një eseu, ku

kërkohet që nxënësi të vlerësojë dhe të çmojë provizionin e sektorëve private të shërbimet publike.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikoj

dhe të dallojë provizionet publike dhe private të shërbimeve publike.

RM 4 IV Grupi do të ndahet për të hulumtuar ligjet që

kanë lidhje me komponentet e ndryshme të kurrikulit. Ata do të identifikojnë makinerinë për implementim dhe do të vlerësojnë efikasitetin e saj. Një vlerësim mbi efektet në industri do të merret me shpenzimet dhe planifikimin e zhvillimeve.

KR Nxënësi do të identifikojë faktorët kryesorë të ndotjes dhe legjislacionet që shfrytëzohen për ta kontrolluar atë ndotje. Do to ndërmirret, gjithashtu, një vlerësim në lidhje me shpenzimin dhe efikasitetin.

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe të mësuarit

-Ky modul duhet të përhapet kryesisht si njësi hulumtimi me përbërje dhe stimulim të ofruar nga instruktori,-Instruktori duhet të sillet si moderator dhe kordinator,-Nxënësit duhet të jenë përgjegjës për mësimin e tyre ,-Vlerësimi duhet të jetë një shumëllojshmëri e modeleve të vlerësimit.


Për realizimin e përshtashëm të modulit, është e domosdoshme të sigurohet mjedisi, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim:- qasje në publikimet kombëtare dhe në ligje, - interneti, - revistat ekologjike.

37

4. LIGJI DHE INDIVIDIPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli LIGJI DHE INDIVIDI


Ky kurs i bazuar në klasë është dizajnuar për t’u ndihmuar nxënësve të kuptojnë origjinën e ligjeve dhe rregullativave dhe t’i njohtojë ata me bazat ndërkombëtare për ligjet e shumta dhe për shtrirjen e atyre ligjeve mbi organizatat dhe individët. Është pranuar se kjo është një skenë e cila pëson ndrrime të shpejta dhe se një përdorim i rëndësishëm duhet të bëhet me përdorimin e raporteve nga gazetat, publikimeve të UNMIK-ut dhe “Fokusit” Kosovë

Vlera e kredisë

9 Kredi (54 orë mësimi)


Është e domosdoshme që nxënësit të kenë çertifikatën e obligueshme të edukimit


RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë origjinën e rregullativave ligjore dhe strukturën e sistemit ligjor.Përmbajtja; - Origjina e rregullativave;- Parlamenti;- UNMIK-u- Bashkimi Evropian.- Ligji mbi kriminalitetin dhe ligji civil;- Gjyqet ligjore dhe personeli.

RM 2 Nxënësi duhet të kuptojë të drejtat e tij/e saj

dhe përgjegjësitë në blerjen dhe shitjen e mallërave.Përmbajtja: - të drejtat e konsumatorit,- garancimarrësi,- garantuesi.- përgjegjësitë e shitësit.

38

RM3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë legjislacionet kryesore lidhur me tokën dhe pronësinë.Përmbajtja:- pronësia mbi tokën ;- kontrollet dhe përdorimi


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për secilin rezultat të mësimit, do të përmbushen në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat që përdoren:RM Rezultatet e mësimit,IV Instrumentet e vlerësimit, KR Kriteret e realizimit.

RM 1 IV Vlerësimi i nxënësit do të bëhet përmes eseut, duke kërkuar përgjegje në të gjitha fushat e identifikuara, me jo më pak se 300 fjalë.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë origjinën e rregullativave dhe dallimet mes ligjeve mbi kriminalitetin dhe ligjeve civile.

RM 2

IV Nxënësit duhet të hulumtojnë ligjin dhe reagimin e firmës ndaj garancimarrësve dhe garantuesëve, duke marrë informata nga së paku 4 ndërmarrje. Ata duhet të kërkojnë dallimet në mes procedurave të ndërmarrjes dhe ofertave dhe t’i prezantojnë zbulimet e tyre tek grupi. Një aktivitet i grupit mund të jetë hartimi i një diagrami për ti treguar këtij grupi të zbuluarat e tyre kolektive.

KR Nxënësit duhet të jenë të vetëdijshëm për të

drejtat e konsumatorëve dhe përgjegjësitë e shitësve.

RM 3 IV Nxënësit duhet të hulumtojnë regullativat

kombëtare dhe lokale në lidhje me mënyrën se si rregullativat mbi ndërtesat janë të imponuara. Ata, gjithashtu, duhet ta njohin ligjin e pronësisë mbi tokën dhe kontrollin që ekziston për aplikimin e saj. Vlerësimi mund të bëhet me ese dhe me prezantim nga grupi.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë

kontrollet ekzistuese mbi përdorimin e tokës dhe ndërtesave.

Qasjet e rekomanduar

-Ky modul duhet të shikohet si një aktivitet i mësimit, ku nxënësit ndërmarrin hulumtimin,

39

a të mësimdhënies & të mësuarit

-Arsimtari do të identifikojë publikimin e fundit për përdorim nga nxënësit,-Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre; ta prezantojnë punën e tyre në atë mënyrë që ajo të jetë e pranueshme për tregtinë dhe industrinë,-Vlerësimi do të bëhet me kombinim të eseut dhe prezantimit.

Bazat materiale të domosdoshme

Për përhapjen e përshtatshme të modulit është e domosdoshme që të sigurohet ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - qasje në kompjuterë - përdorimi i telefonit.

5. APLIKIM SOFVERI (MODULI 1)PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli APLIKIM SOFVERI (MODULI 1)Lloji dhe qëllimi i modulit

Në këtë modul nxënësi duhet të ketë njohuri për ndërtimin fizik të kompjuterit personal (ang. Personal Computer -PC), të kuptojë disa koncepte themelore të Teknologjisë Informative (ang. Information Technology -IT), kontekstin e aplikacioneve të softverit kompjuterik e, gjithashtu, edhe përdorimin e teknologjisë informative në shoqëri. Nxënësi duhet të ketë njohuri për disa çështje ligjore dhe të sigurisë që i përkasin Teknologjisë Informative dhe të kuptojë se si kompjuterët ndikojnë në shëndet. Nxënësi duhet të jetë në gjendje të lëshojë në punë kompjuterin personal (PC), të instalojë njësitë hyrëse dhe dalëse (ang.input/output devices), të instalojë një sistem operativ dhe të operojë në mënyrë efektive me atë sistem operativ.

Vlera e kreditit 1 Kredi (54 orë mësimi)




RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të shpjegojë ndërtimin fizik të kompjuterit personal (ang.PC).Përmbajtja- Komponentet e brendëshme të kompjuterit

personal [furnizimi me energji, BIOS [shk. për Basic Input Output System] Memorja,

Njësia Përpunuese Qendrore [ang.CPU - Central Processing Unit], Kujtesa me Qasje të Rastit (ang. RAM-Random Access Memory ), adapteri i display-it, kontrolluesi i diskut, njësia e diskut (ang.hard drive)] njësia e kompakt disqeve (ang. CD-drive) , portat etj- Njësitë e domosdoshme hyrëse/dalëse

(ang.input/output devices)

40

RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të tregojë për konceptet themelorë të teknologjisë informative, për teknologjinë informative dhe aplikimet e sofverit në shoqëri. Përmbajtja- Konceptet e teknologjisë informative siç janë;

ruajtja dhe deponimi i të dhënave,- Aplikimet e Teknologjisë Informative- Aplikimet e softverit në shoqëri

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të numërojë çështjet ligjore, të sigurisë dhe të shëndetësisë, që kanë të bëjnë me Teknologjinë Informative (TI). Përmbajtja- Çështjet shëndetësore (problemet me sy dhe me

shpinë),- Çështjet e sigurisë (viruset, password, etj) - Çështjet ligjore (mbrojtja e të dhënave, piratëria

e softverit (ang.software piracy), përhapja e materialeve pornografike, etj)

RM 4

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të lëshojë në punë (ang. start) dhe të mbyll kompjuterin e tij personal (ang.PC). Përmbajtja- Kontrollimi i lidhjeve të jashtme të sistemit, - Startimi (ang.start) dhe mbyllja (ang.shut down)

e kompjuterit,- Procesi për ngritjen e sistemit (ang.boot-up)- Formatizimi dhe ndarja e njësisë së diskut

(ang.hard-drive)RM 5

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të instalojë një sistem operativPërmbajtja- Si punon një sistem operativ,- Procedura e instalimit

RM 6

Nxënësi është në gjendje të instaloj një pajisje hyrëse/dalëse (ang.input/output devices).Përmbajtja - Pajisjet shtesë hyrëse/dalëse (printeri, skeneri,

LCD-projektori),- Zgjedhja e portit të duhur,- Procedurat e instalimit

RM 7

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të operojë sistemin operativ. Përmbajtja- Funksionet themelore të sistemit operativ,- Ambienti i desktopit,- Menagjimi i folderave dhe fajllave,- Menaxhimi i shtypjes (ang.printing),- Funksionet Ndihmë-se dhe Përkrahëse,

41

Porcedurat e vlerësimit

Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të performancës, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëmNë vijim janë dhënë shkurtesat, që janë përdorur:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1,RM 2,RM 3

IV Në një test me shkrim, që është kombinim i pyetjeve përafërsisht të ngjajshme, me opcione të shumta të zgjidhjes, dhe (ose) test me përgjegje të shkurtër, nxënësi duhet të demonstrojë aftësi për të shpjeguar ndërtimin fizik të kompjuterit personal, konceptet themelore të teknologjisë informative, aplikimin e rrjetit informativ, aplikimin e softverit në shoqëri dhe të tregoj për rëndësinë e çështjeve ligjore, të sigurisë dhe shëndetësisë, të lidhura me përdorimin e teknologjisë informative (kompjuteri personal)

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje që :- Të numërojë (9) elementet më të rëndësishme të

një programi,- Të tregojë (3) elementet më të rëndësishme të

pajisjeve hyrëse/dalëse (ang.nput/output devices),

- Të përshkruajë shkurtë funksionet, (3) më të rëndësishme, të pajisjeve hyrëse/dalëse,

- Të shpjegojë konceptin e deponimit dhe ruajtjes së të dhënave,

- Të japë së paku (4) situate, ku Teknologjia Informative përdoret në jetën e përditshme,

- Të japë së paku (4) applikacione, ku softveri është përdorur, për të përkrahur jetën profesionale,

- Të përshkruajë komplikimet gjatë përdorimit të kompjuterit lidhur me shëndetin personal,

- Të tregojë masat për mbrojtjen e kompjuterit personal nga hyrjet e palejuara,

- Të tregojë komplikimet ligjore gjatë përdorimit të softverit të piratizuar

RM 4,RM 5,RM 6

IV Ese-testi i shkurtër për të paraqitur hapat e ndërmarrë, për procesin e ngritjes së sistemit kompjuterik pa sistem operativ të instaluar paraprakisht, për të formatizuar dhe ndarë hard diskun si dhe për instalimin e sistemit operativ.Demonstrimi praktik- I pajisur me një kompjuter (me instalim paraprak të sistemit operativ ) dhe me një pajisje shtesë hyrëse/dalëse, nxënësi duhet të demonstroj aftësinë që të lëshojë në punë dhe të ndalë kompjuterin, si dhe të instalojë një pajisje shtesë hyrëse/dalëse.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje që të :

42

- numërojë hapat e ndërmarrë për procesin e ngritjes së sistemit të një kompjuteri personal, pa instalim paraprak të sistemit operativ,

- numërojë procedurat për formatizimin dhe ndarjen e hard diskut.

- numërojë hapat e ndërmarrë në instalimin e një sistemi operativ prej CD,

- kontrollojë lidhjet e jashtme të sistemeve,- startojë një kompjuter- instalojë një pajisje shtesë hyrëse/dalëse për

kompjuterin personal- ndalë kompjuterin personal

RM 7 IV Demonstrim praktik-I pajisur me një kompjuter

personal (ang.PC) me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe një disk, i cili përmban selektimin e rreth 20 fajllave të klasifikuara nga llojet e ndryshme të fajllave (doc, txt, xls, bmp, etj.), nxënësi duhet të jetë në gjendje të marrë informatat lidhur me operimin dhe përdorimin e kompjuterit; të kryejë operacione të ndryshme të shoqëruara me manipulimin në mjedisin e desktopit, të menaxhojë shtypjen (ang.print), folderat dhe fajllat, si dhe të marrë informata të veçanta nga funksioni i “HELP”-it.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të :

- përdorë madhësinë e memorjes së kompjuterit,- tregojë verzionin e sistemit operativ të përdorur,- rregullojë organizimin e desktopit (rezolucionin e

ekranit, pamjen e jashtme (ang.appearance) dhe prapavijën e desktopit (ang.desktop background) )

- zgjedhë një printer si printer aktiv (ang.default printer) nga lista e printerëve të instaluar,

- krijojë një folder dhe nënfolder,- kopjojë fajllat prej një disku në një folder ose

nënfolder, - transferojë fajllat nga një nënfolder në

nënfolderin tjetër,- emërtojë fajllat,- fshijë fajllat- përdorë funksionet ndihmëse dhe përkrahëse të

sistemit operues për marrjen e informatave për përbërjen e hardverit të kompjuterit.

- shtypë informatat e fituara ose t’i ruajë si fajll Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe të mësuarit

- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin kompjuterik.

- Instruktori duhet të zgjedhë qasje të pjesëmarrjes aktive të mësimdhënies-të mësuarit, duke i ofruar mundësi nxënësit të gjejë dhe të ushtrojë aq sa është e mundur.

- Nxënësit duhet të inkurajohen të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes

43

diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike.- Vlerësimi duhet të bëhet pas secilit rezultat të arritur

në mësim (shih procedurat e vlerësimit).Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin e përshtatshëm të modulit, është e domosdoshme të sigurohen rrethanat, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim:- Laboratori kompjuterik (përfshirë edhe materialin

konsumues si disqet, letra etj),- OHP-projektori,- Materialet për mësimdhënie, përfshirë transparencat e

OHP, për tu ndihmuar nxënësve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset, të cilat nuk mund të demonstrohen ose praktikohen.- Materialet/referencat për hulumtimin përkatës

6. GJUHA ANGLEZE PËR ZYRËPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

GJUHA ANGLEZE PËR ZYRË


Koncepti që qëndron prapa këtij kursi është që të ofrohet një modul ndihmës për Gjuhën Angleze që do t’u mundësojë nxënësve të përfitojnë më shumë nga modulet e tjera, nga përdorimi i internetit dhe burimet e tjera materiale

Vlera e kredisë



Përfundimi në nivel të pranueshëm i gjuhës angleze për klasën e 9-të si gjuhë e huaj


RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të ofrojë përshkrime me gojë dhe me shkrim.Përmbajtja: - përshkrimi i organizimit; - roli i tyre dhe roli i të tjerëve; - organizimi dhe aktivitetet; - udhëzimet për organizim dhe udhëzimi i të

tjerëve rreth organizimit.

RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të komunikojë në mënyrë të sigurtë me të tjerët. Përmbajtja. - Teknika telefonistike, - Lidhjet e brendshme,

44

- Caktimi i mbledhjeve.

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të mbajë korrespodence të thjeshtë tradicionale.Përmbajtja: - Korrespodencë me formularë lidhur me pyetësorët, kërkesat, konfirmimet e arranzhimeve; - Raportet që përshkruajnë trendet financiare.


Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e caktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat që janë të përdorur:RM Rezultatet e të mësuarit,IV Instrumentet e vlerësimit,KR Kriteret e realizimit.

RM 1 IV Komunikimi me gojë – prezantimet (5 minuta për secilën prej tyre)

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të komunikojë me gojë në mënyrë efektive në secilën nga skenaret e shënuara.

RM 2

IV Dëshmi praktike në dy raste, gjatë komunikimit efektiv me telefon.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të kuptojë

kriteret e nevojshëm për përdorimin e telefonit dhe të kuptojë njohuritë për informatën e komunikuar, lidhur me caktimin e mbledhjes dhe se kujt t’ia komunikojë atë informatë.

RM 3 IV Së paku dy shembuj të konventave të përdorura

në korrespodencë me shkrim lidhur me pyetjet, kërkesat, konfirmimet e arranzhimeve dhe përhapja e informatës lidhur me çështjet financiare.

KR Nxënësi duhet të arrijë në nivel të tillë që të

ketë njohuri të mjaftueshme në aplikimin e konventave të ndryshme të përdorura për lloje të ndryshme të korrespodencave.


-Ky modul duhet të përhapet si një përvojë e mësuar, por duke angazhuar nxënësit në role individuale gjatë gjithë procesit.SHËNO: Janë ofruar detaje mbi përmbajtjen e gjuhës angleze dhe konteksti në të cilin duhet të mësohet.

45

-Instruktori duhet të ofroj kurs për gjuhën angleze të përdorur në zyrë, siç është shënuar dhe të shpikë situata për lojën me role për të përkrahur atë.-Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre; të prezantojnë punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.-Vlerësimi duhet të bëhet me aplikimin e një numri të madh të lojërave me role dhe ushtrimeve me shkrim.

Baza e domosdoshme materiale

Për përhapjen e përshtashme të modulit, është e nevojshme të sigurohen: ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - qasje në kompjuterë, - përdorimi i telefonit

7. KOMUNIKIM BIZNESI (MODULI 2)PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli KOMUNIKIM BIZNESI (MODULI 2)


Ky modul i bazuar në klasë është dizajnuar për të siguruar që nxënësit të jenë të përgatitur të punojnë në një zyre moderne dhe në një mjedis tregtar, si dhe të jenë të aftë të përdorin teknologjinë moderne dhe, po ashtu, të zotërojnë situatat e ndryshme, që shfaqen në punën e tyre.

Vlera e kredisë



Është e domosdoshme që nxënësit të kenë çertifikatën e edukimit të obligueshëm,të kenë njohuri paraprake dhe aftësi ekuivalente me njohuritë/aftësitë e fituara nga rezultatet e mësimit (RM) RM1 deri tek RM 3 të Komunikim Biznesit (Moduli 1)

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të komunikojë gojarisht me kolegët dhe me klientët në situata të ndryshme, duke qenë të vetëdijshëm për konventat e përbashkëta.Përmbajtja;- Formale;- Joformale;- Të biznesit dhe ato sociale; të përgatitura

dhe të papërgatitura.

RM 2 Nxënësi duhet të aftësohet për t’i zotëruar

46

situatat e vështira gjatë punës me të tjerëtPërmbajtja: - në mënyrë gojore, - gjatë ballafaqimeve sy më sy; - me thirrjet telefonike tejoqeanike, - me klientët e zemëruar; - me shkrim: ankesat,

RM 3 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë

dhe të shfrytëzojë shërbimet e ndryshme telefonike.Përmbajtja: - kartelat e telefonit;- leximi i librave telefonikë; - përgjegjësja automatike në telefon; - teleteksti; - audio dëgjueset për konferencë;

RM 4 Nxënesi duhet të jetë në gjendje të dergojë dhe të pranojë postën elektronike.Përmbajtja. - dërgimi dhe pranimi i postës elektronike; - shkruarja, - përcjellja (ang.forwarding),- editimi (ang.editing),- sirtarizimi i dokumentacionit.


Moduli duhet te konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteriet e përcaktuara të realizimit, për secilin rezultat të mësimit, janë të përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat e përdorura:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi do të bëhet në mënyrë individuale dhe në grupe. Loja me role do të jetë pjesa qëndrore për zhvillimin e këtij moduli.

KR Nxënësi duhet të dijë të përgjigjet në mënyrë të pranueshme, duke përdorur konventat e duhura në situatat e identifikuara.

RM 2

IV Dy ese; një për fuqinë e Tregut dhe një për rregullat e Bashkimit Evropian lidhur me globalizimin.(së paku 400 fjalë për secilin ese).

KR Nxënësit duhet të jenë në gjendje të kuptojnë

dhe të analizojnë ndryshimet në fuqitë e jashtme të tregut dhe të ekstrapolojnë këtë në

47

jetën e përditëshme.

RM 3 IV Nxënësit duhet të përgatisin një studim të shkurtër, duke shfytëzuar shembuj vendor të llojeve të ndryshme të integrimit.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të bëjë një

krahasim të saktë në mes të llojeve të ndryshme të integrimit dhe të tregojë përparësitë e ndryshimeve rajonale lidhur me shpenzimet, për sa i përket ndërmarrjes.

RM 4 IV Nxënësi do ta bëjë një hulumtim në mënyrë të

pavarur, për jo më pak se 3 biznese për të identifikuar qasjet e shërbimit për konsumatorë, si dhe përparësitë/mangësitë e perceptuara nga ndërmarrjet. Grupi punues si detyrë të fundit, do të përgatisë për ndërmarrjet, një manual për shërbimet e konsumatorëve.


- Ky modul duhet të shikohet kryesisht si një modul i mësimit të RM1 dhe RM2, si një qasje me studentët në qendër tek RM 3 dhe RM 4. -Arsimtari do të ofrojë mësime për RM 1 dhe RM 2 dhe të sillet si moderator në RM 3 dhe RM 4.- Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre; të prezantojnë punën e tyre në një mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.-Vlerësimi do të bëhet në bazë të eseut, ushtrimeve dhe në bazë të rezultatit të dale nga hulumtimi.

Baza materiale të domososhme

Për shpërndarjen e përshtatshme të modulit është e domosdoshme që të sigurohet ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - qasje në kompjuterë - përdorimi i telefonit.

48

8. ZHVILLIMI I NDËRMARRJESPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli ZHVILLIMI I NDËRMARRJES


Në këtë modul nxënësit do të njoftohen me disa nga faktorët, që duhet të merren parasysh në zhvillimin e ndërmarrjes.

Vlera e kredisë





RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë mundësitë e biznesit.Përmbajtja: - hulumtimi në fushën e tregut; - analiza e konkurrencës; - „SWOT“ analiza; - vlerësimi i projektit; - kontrollimi i aftësive; - studimi mbi fizibilitetin/realizueshmërinë

ekonomike.RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të njohë kërkesat për lokacion të një ndërmarrjeje dhe të punojë në listën e plotë kontrolluese, në harmoni me nevojat e identifikuara. Përmbajtja. - faktorët e lokacionit, - afër tregut,

49

- fuqia punëtore e aftësuar, - afër lëndëve të para,- konkurrenca, - sistemi i mirë i transportit, - politika qeveritare,- kërkesa e menjëhershme për akomodim, - veçoritë themelore; - veçoritë e dëshirueshme; - marrja e listës me prona të lira dhe shqyrtimi i saj në harmoni me prioritetet.

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përshkruajë opcionet që janë në dispozicion, në planin e transportit, për një biznes.Përmbajtja. - nevojat e biznesit;- kërkesat themelore; - veçoritë e dëshirueshme.- shqyrtimi i opcioneve; - blerja dhe menaxhimi i automjeteve;- dhënia me qira e automjeteve;- përdorimi i transportit komercial, - nënkontraktimi i transportit tek një

ndërmarrje tjetër.

RM 4

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë shpenzimet fillestare të prodhimit, si dhe shpenzimet në vazhdim të një biznesi. Përmbajtja.- Shpenzimet për fillimin e prodhimit:- vlerësimi i ndërtesave, - hulumtimi në fushën e tregut; - makineria dhe pajisjet. - Shpenzimet rrjedhëse:- publicitetet; - huazimi apo huaja me interes- kurset lokale të komunës; - pagesa dhe rrogat;- elektriciteti; - gazrat; - uji; - furnitorët; - lëndët e para.


Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e caktuara të realizimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë akronimet, të cilat do të përdoren

50

RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Nxënësit të përgatisin 2 raporte për mundësitë e biznesit, të identifikuara nga vetë ata ose nga një studim i rastit praktik nga trajneri, i cili i mbulon të gjitha komponentet që janë në përbërje të modulit.

KR Nxënësi duhet të dëshmojë se ka kuptuar qartë procesin e identifikimit të mundësive themelore të biznesit.

RM 2

IV Nxënësit duhet të përgatisin dy studime të hollësishme të rasteve praktike, që ju ofrojnë atyre mundësi që të jenë në gjendje të dallojnë rëndësinë e lokacionit, si dhe të jenë në gjendje të kryejnë një analizë për kërkesat e ndërmarrjes, duke përgatitur një raport me shkrim.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje t’i kuptojë

kriteret e nevojshëm për përdorimin e telefonit dhe të jetë në gjendje të tregojë njohuri për informatën e komunikuar për caktimin e mbledhjes dhe se kujt t’ia komunikojë atë informatë.

RM 3 IV Nxënësit duhet të hulumtojnë dy biznese dhe të

identifikojnë operacionin më të përshtashëm të transportit, për secilin nga këto dy biznese, duke përdorur kriteret e caktuara.

KR Nxënësi duhet t’i aplikojë kriteret e caktuara.

RM 4 IV Një test ku duhet të klasifikohen pjesët e

shpenzimeve, në shpenzime për fillim të prodhimit dhe shpenzime të shfytëzimit. Një rast i shkurtër i studimit praktik për industrinë përpunuese, tregtinë me pakicë dhe industrinë për shërbime, ku nxënësi duhet të identifikoëj shëmbujt të shpenzimeve për fillim të prodhimit.

KR Nxënësi duhet të dëshmojë njohuri për shpenzimet kryesore për fillimin e prodhimit, për lloje të ndryshme të organizimit të biznesit.

Qasjet e rekomanduara të

- Ky modul duhet të aplikohet me metodë të kombinuar, në

bashkëpunim në mes të trajnerit, që ofron

51

mësidhënies dhe të mësuarit

kornizën e njohurive dhe hulumtimit individual nga nxënësit.- Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për të

mësuarit e tyre- Vlerësimi duhet të bëhet përmes një numri të

ushtrimeve dhe të testeve me shkrim Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin e përshtatshëm të modulit, është e nevojshme të sigurohet ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim:- qasje në kompjuter;- përdorimi i telefonit.

9. VENDI I TREGUTPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli VENDI I TREGUT


Modul i bazuar në klasë, i dizajnuar për t’u ofruar nxënësve informata mbi mënyrën e punës së tregut dhe për faktorët e jashtëm që ndikojnë në të.

Vlera e kredisë





RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të kuptojë dhe të përdorë ligjet mbi ofertën dhe kërkesën, si dhe të interpretojë informatat

Përmbajtja; - ligjet e ofertës dhe të kërkesës; - elasticiteti i çmimeve në bazë të kërkesës; - llogaritja e elasticitetit të çmimeve sipas kërkesës;- komentimi i rezultateve.

RM 2

Nxënësi duhet të analizojë influencën e konkurrencës dhe të fuqive të jashtme të tregut. Përmbajtja.- fuqia e tregut; - monopoli; - oligopoli

52

- konkurrenca e plotë, - politika qeveritare,- globalizimi,- politika e Bashkimit Evropian.

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe të shpjegojë fushat kryesore të zhvillimit në përmasa të njësisë.Përmbajtja; - si rriten firmat,- integrimi horizontal,- integrimi vertikal,- integrimi lateral-anësor,- dallimet rajonale p.sh. shpenzimet e punës.

RM 4

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë forcën e Shërbimit për konsumatorë dhe karakteristikat e tij për mirëmbajtjen dhe fitimin e pjesës së tregut.Përmbajtja: - Pse klientët janë të rëndësishëm? - Si i plotëson nevojat e tyre një ndërmarrje?- Cilat janë karakteristikat kryesore të

Shërbimit për konsumatorë? - Si është i organizuar ky shërbim? - Sa është i rëndësishëm?


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e caktuara të realizimit, për secilin rezultat të mësimit, do të përmbushen në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që janë përdorur:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Një ese (me së paku 300 fjalë) për identifikimin e aspekteve për sjelljen e S&D. Jo më pak se tri ushtrime, duke llogaritur elasticitetin e çmimeve në bazë të kërkesave.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të shpjegojë se si tregu reagon ndaj ndryshimeve të çdo hyrjeje.

RM 2 IV Dy ese; një për fuqinë e tregut dhe një për rregullat

e BE në planin e globalizimit. (me së paku 400 fjalë).

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të kuptojë dhe të analizojë ndërrimet në forcat e jashtme të tregut dhe aplikimin e tyre në jetën e

53

përditshme.

RM 3 IV Nxënësit duhet të përgatisin një studim për modelet vendore të llojeve të ndryshme të integrimit. Grupi punues do të identifikojë ndryshimet për shpenzimet e tregut të punës në Ballkan.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të bëjë një

krahasim të saktë në mes të llojeve të ndryshme të integrimit dhe të tregojë përparësitë e ndryshimeve rajonale të shpenzimeve, në aspektin e ndërmarrjes.

RM 4 IV Nxënësit do të kryejnë hulumtime individuale,

por jo më pak se 3 biznese, për identifikimin e qasjeve të Shërbimeve për konsumatorë dhe identifikimin e përparësive/mangësive të perceptuara nga ndërmarrjet.


- Ky modul duhet të shikohet kryesisht si një modul i mësimit të RM1 dhe RM2, si një qasje me nxënësin në qendër, tek RM 3 dhe RM 4. -Trajneri do të ofrojë mësime për RM 1 dhe RM 2 dhe do të sillet si moderator në RM 3 dhe RM 4.- Nxënësit duhet të marrin përgjegjësitë e tyre për mësim; të prezantojnë punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.-Vlerësimi do të bëhet në bazë të eseve, ushtrimeve dhe në bazë të rezultatit të hulumtuar.


Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - qasje në kompjuterë - përdorimi i telefonit.

54

10. APLIKIMI I SOFTVERIT (MODULI 2)PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

APLIKIM SOFTVERI (MODULI 2) TI-AS-2


Në këtë modul nxënësi duhet të demonstrojë aftësinë për të bërë hulumtime themelore në Web, si dhe të përdorë softverin e postës elektronike. Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përdorë aplikacionet e shfletuesit të WEB-it (ang.WEB browser) dhe opcionet për hulumtim, që janë në dispozicion, të aplikojë rezultatet e fletëve (bookmark) të hulumtuara dhe të WEB-faqeve, të bëjë ruajtjaen e WEB faqeve, të bëjë shtypjen e WEB faqeve dhe hulumtimin e raporteve. Shkathtësia për të përdorur softverin e postës elektronike duhet të demonstrohet nga aftësia nxënësit që të dërgojë ose të pranojë porosi, të bashkangjesë dokumente ose folderë në një porosi dhe të organizojë ose menaxhojë folderët ose faqet e adresave (direktoriumet) brenda softverit të postës elektronike.

Vlera e kredisë 9 kredi (54 orë mësimi)


Është e domosdoshme që nxënësit të kenë çertifikatën e edukimit të obligueshëm, njohuri paraprake dhe aftësi ekuivalente me njohuritë/aftësitë e fituara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 deri tek RM 7 të Aplikimit të Softverit (Moduli 1)

Rezultatet e mësimit (RM)

RM1 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të mbledhë informata nga aplikacioni i Web-it (www)

55

dhe përmbajtja Përmbajtja:- Hapja e një aplikacioni të shfletuesit të Web-it

(ang.web browsing),- Ndrrimi i homepage ose startpage-it, - Qasja në makinën hulumtuese,- Përdorimi i makinës hulumtuese,- Rezultatet e hulumtimit me shënuesit të fletës

ang.bookmark dhe web faqet,- Shtypja e raporteve të hulumtimit dhe web

faqeve,- Ruajtja e web faqeve,- Mbyllja e aplikacionit të shfletuesit të Web-it

(ang.web browsing),RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përdorë aplikacionin e postës elektronike (ang.e-mail). Përmbajtja- Hapja e aplikacionit të postës elektronike,- Hapja e porosisë në kutinë postare (ang.inbox) të

postës elektronike,- Përcjellja (ang. forward) e një porosie të pranuar,- Përpilimi i një porosie në postën elektronike (ang.

e-mail)- Bashkangjitja e një dosje (ang. file), - Dërgimi i një porosie përmes postës elektronike

(ang.e-mail),- Mbyllja e aplikacionit të postës elektronike.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga ana e të trajnuarit, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të performances, për çdo rezultat të mësimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat, që janë përdorur:RM Rezultatet e mësimit,IV Instrumentet e vlerësimit,KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Demonstrimi praktik - Të gjithë nxënësit duhet të pajisen me një kompjuter personal (ang.PC) me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me një disketë. Më pastaj, është e nevojshme që nxënësi të hapë aplikacionin e shfletuesit të Web-it (web browsing), të ndrrojë homepages ose startpage, dhe të përdorë një vegël hulumtimi për të siguruar infomatën specifike, të shënojë (ang.bookmark), të shtypë dhe të ruajë informatën e siguruar.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të :- hapë aplikacionin e shfletuesit të web-it (ang.

web browsing),- ndrrojë homepage ose startpage në një URL ose

web adresë tjetër.- hyjë në një vegël hulumtuese (p.sh.

http://www.google.com ose http://www.altavista.com),

56

- shtypë raportin e hulumtuar,- shënojë raportin e hulumtuar,- zgjedhë ndonjë web faqe, e cila ofron informata

për fjalën kryesore (ang. keyword) dhe të hapë web faqen,

- shtypë web faqen dhe të kthehet në mekanizmin e hulumtimit,

- përpunojë hulumtimin,- zgjedhë ndonjë web faqe, e cila ofron informata

për fjalën kryesore të përpunuar dhe të hapë web-faqen

- shënojë webfaqen- ruajë webfaqen në diskun e dhënë- mbyllë aplikacionin e shfletuesit të web-it

(ang.web browsing) RM 2

IV Demonstrimi praktik- Të gjithë nxënësit duhet të pajisen me një kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht. Një adresë e postës elektronike duhet të jetë e përgatitur nga secili nxënës. Para fillimit të testit, instruktori duhet të dërgojë një porosi të shkurtër përmes postës elektronike tek secili nxënës. Përveç kësaj, çdo nxënësi duhet ti sigurohet një disketë, e cila përmban një fajll të bashkangjitur. Nxënësi duhet të hapë një aplikacion të postës elektronike, të përgatisë dhe të dërgojë një porosi eletronike, duke bashkangjitur fajllat, të kopjojë dhe të përcjellë këtë porosi.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të:

- hapë një aplikacion të postës elektronike (e-mail) dhe të hapë një llogari të postës elektronike,

- hapë porosinë (të dërguar nga instruktori) në kutinë postare (ang.inbox) të postës elektronike,

- të përcjellë porosinë në adresën e dhënë të postës elektronike,

- përpilojë një porosi të shkurtër të postës elektronike (teksti i dhënë nga instruktori),

- bashkangjesë fajllin e ruajtur në disketë me porosinë e postës elektronike,

- dërgojë porosi udhëheqësit të testit- mbyllë aplikacionin e postës elektronike (e-mail)


- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin kompjuterik

- Instruktori duhet të zgjedhë qasje të pjesëmarrjes aktive të mësimdhënies-të mësuarit, duke i ofruar mundësi nxënësit që të gjejë dhe të ushtrojë aq sa është e mundshme.

- Nxënësit duhet të inkurajohen të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike.

- Vlerësimi duhet të bëhet pas secilit rezultate të arritur të mësimit (shih procedurat e vlerësimit)

57

http://www.altavista.com/

http://www.google.com/

Bazat materiale të nevojshme

Për realizimin e përshtatshëm të modulit, është e domosdoshme të sigurohet ambienti, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim: - Klasa,- OHP-projektori,- Materialet për mësimdhënie përfshirë transparencat për

OHP për tu ndihmuar nxënësve që të parafytyrojnë procedurat dhe proceset,

- Librat/Referencat për materialin përkatës.

11. ORGANIZIMI I BIZNESITPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli ORGANIZIMI I BIZNESIT


Ky modul është i dizajnuar t’i pajisë nxënësit me informata lidhur me mënyrën se si janë të strukturuara ndërmarrjet

Vlera e kredisë




Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1

Nxënësit duhet të jenë në gjendje të kuptojnë dhe përdorin definicionet si “funksion” dhe “department”Përmbajtja;- Definicioni i `funksionit` dhe `departmentit`.

RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të shpjegojë procesin e prodhimit, të identifikojë resurset e nevojshme për prodhim dhe kontroll të kualitetit.

58

- Përmbajtja.- Procesi bazë i prodhimit – lënda e parë dhe

prodhimi final. - dallimi në mes 5 llojeve të ndryshme të

prodhimeve finale; distribuimi. - Identifikimi i kontrollit të kualitetit

RM 3

Nxënësi duhet të dijë të identifikojë dhe shpjegojë rolin e financave në biznes Përmbajtja;- Drejtimi i kontabilitetit;- Kontabiliteti financiar;- Kontrolli i brendshëm financiar.

RM 4

Nxënësi do ta njohë dhe kuptojë rolin e marketingut në një organizatë- Përmbajtja;- 4 P-të (product-prodhimi, place-vendi,

promotion-promovimi, price-çmimi); - Dizajni;- Hyrje në hulumtimin në fushën e tregut.

Procedura e vlerësimit

Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për secilin rezultat të mësimit, do të përmbushen në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat që do të përdoren:RM Rezultatet e mësimit,IV Instrumentet e vlerësimit, KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Grupi do të merret me organizimin e ndërmarrjes të 10 bizneseve lokale dhe do të përgatisë një diagram dhe formulime sqaruese për identifikimin e stukturave, të cilat i mbështesin ndërmarrjet.

KR Nxënësi do t’i analizojë ndërmarrjet lokale dhe do t’i identifikojë strukturat e tyre departmentale dhe funksionet e tyre.

RM 2

IV Nxënësi do të ekzaminojë procesin prodhues të dy ndërmarrjeve lokale dhe do të analizojë procesin prodhues në secilën ndërmarrje, e gjithashtu, edhe lëndën e parë që ato e përdorin. Rezultatet do të jenë në formë të shkruar dhe, gjithashtu do të ofrojnë material për një prezantim 5 minutësh.

59

KR Nxënësi do të ketë njohuri për procesin e

prodhimit dhe për kontrollin e kualitetit (cilësisë).

RM 3 IV Nxënësi do të ndërmarrë një detyrë në lidhje me

aspektet e ndryshme të këtij RM.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë karakteristikat kryesore të secilës pjesë të këtij RM

RM 4 IV Puna në grupe të vogla, ku secili grup do të

hartojë diagrame për aktivitetet e marketingut në ndërmarrjet e hulumtuara të këtij moduli.


-Ky modul duhet kryesisht të shqyrtohet si një aktivitet ku në qendër është nxënësi-Arsimtari do të ligjërojë dhe veprojë si moderator.-Nxënësit duhet të marrin përgjegjësinë për të mësuarit e tyre; të prezantojnë punën e tyre në aso mënyre që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë-Vlerësimi do të bëhet përmes një eseu, ushtrimi dhe produkti të hulumtuar.


Për përhapjen e përshtatshme të modulit është e domosdoshme që të sigurohen ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - qasje në kompjuterë - përdorimi i telefonit.

Klasa e 11

Korniza e kurrikulit per asistentin e adiministrim biznesitPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Komunikim Biznesi (Moduli 3) BA IM 5


Kur nxënësit do të përfundojnë këtë modul do të jenë në gjendje të përdorin sistemin për sirtarizim dhe arkivim, të përgatisin përgjegje të zakonshme, të përgatisin një rradhë të dokumentëve

60

dhe të përpunojnë dokumentët lidhur me mallërat, shërbimet dhe kërkesat për pagesë.

Vlera e kredisë 18 Kredi (108 orë mësimi)


Përfundimi i suksesshëm i klasës së 10 ose shkathtësitë dhe njohuritë e duhura


RM 1

Nxënësi do të dijë për qasjet e ndryshme për ndërtimin e një sistemi të sirtarizimit dhe do të jetë në gjendje të përdorë sistemin ekzistues për sirtarizim, si dhe të marr përsipër punën për informim dhe mirëmbajtje të sistemit të klasifikimit, indeksave dhe të përcjelljes .Përmbajtja; 1.1Llojet e sistemeve për ruajtjen e dokumentacionit;1.2 Sirtarizimi, ruajtja dhe gjetja e të dhënave të komunikimeve në kuadër të biznesit;1.3 Klasifikimi i informatës dhe orientimi për gjetjen e saj;1.4 Politikat për siguri dhe besueshmëri;

RM 3

RM 2 Nxënësid do të jetë në gjendje të përgjegjet në korrespodencën e zakonshme dhe të bëjë. Përmbajtja:2.1 Hyrje në rregullat dhe konventat e ndërmarrjes, 2.2 Përdorimi efikas i gjuhës, 2.3 Planfikimi dhe selektimi i prezantimit,2.4 Stili; 2.5Konteksti;2.6 Siguria; 2.7Klasifikimi; 2.8Fjalori;2.9 Rregullat për nënshkrim;2.10 Sistemimi dhe sirtarizimi i kopjeve.

RM 3

Nxënësi është në gjendje të përpunojë dokumentët lidhur me mallërat, shërbimet dhe kërkesat për pagesëPërmbajtja; 3.1Porositja e mallërave dhe shërbimeve;3.2 Arranzhimet kontraktuese;3.3 Politikat dhe procedurat për porositje3.4 Kërkesat për pagesën e mallërave dhe shërbimeve vetjake dhe të pagesa dhe shërbimeve nga burimet e tjera3.5 Verifikimi i dokumentëve ;3.6 Kontrollimi i saktësisë së të dhënave numerike;3.7 Regjistrimi i rezultateve nga verifikimi3.8 Procedura për procesimin e kërkesave për pagesë 3.9Raportimi i mospërputhjeve (dallimeve)-

61


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Nxënësit duhet të marrin përsipër ushtrime, për të dëshmuar se ata janë të aftë të përgatisin punën e tyre në nivel të lartë, në mënyrë që më vonë të jenë në gjendje të ndërmarrin prezantimin e materialit për modulet, të cilat do t’i realizojnë më vonë, Në vijim janë dhënë shkurtesat, që do të përdoren:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Nxënësi duhet të realizojë një ese prej 300 fjalësh, në temën e klasifikimit dhe indeksave,mnë mënyrë që të identifikojnë njohuritë e tyre bazë, e cila më herët ka qenë temë e etapave të trajnimit.

KR Nxënësit duhet të kenë njohuri për të përdorurë dhe mirëmbajturë sistemet e ndryshme të sirtarizimit dhe të ruajtjes së materialit-

RM 2

IV Nxënësit do të realizojnë së paku 6 ushtrime, duke identifikuar planifikimin dhe selektimin e stilit të përshtatshëm të prezantimit; së paku 10 fragmente të korespodencës me jo më pak se 150 fjalë, të përgatitura me përdorimin e konventave dhe formateve të duhura;për sistematizimin dhe sirtarizimin e kopjeve të tyre dhe për kërkesat e sigurisë dhe rregullave lidhur me nënshkrimet

KR - Nxënësi duhet të jetë në gjendje të realizojë një

numër të detyrave të përditshme adiministrative në mënyrë të pavarur

RM 3 IV Nxënësit duhet të përgatisin jo më pak se 6 porositje të

ndryshme të mallërave dhe shërbimeve me gjithë informatën e nevojshme. Gjithashtu do të procesohen 6 kërkesa për pagesë

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të procesojë saktësisht

dokumentët financiare afariste .Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe mësimit

-Ky modul kryesisht duhet të realizohet si një aktivitet praktikë I ndihmua nga të dhënat e mësimdhënësit

-Mësimdhënësi duhet të veprojë si moderator.

-Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre dhe të paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për tregtinë dhe industrinë,

62

-Vlerësimi bëhet nëpërmjet eseut, ushtrimeve dhe testit.


Për realizimin e përshtashëm të modulit, është e domosdoshme qasja në kompjuterë dhe përdorimi i telefonit-

Korniza e kurrikulit për asistentin e administrim biznesitPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Aspektet financiare të industrisë AB MM 7


Ky modul do t’i njoftojë nxënësit me rolin dhe qëllimin e financave dhe informatën financiare të nevojshme në biznes. Nxënësit do të njoftohen me burimet financiare të ndërmarrjeve dhe do t’u jepet një njoftim për mënyrat se si mund të zgjidhen burimet e duhura financiare, e bashkë me këtë si të vlerësohen projektet për të përcaktuar realizueshmërinë e tyre.



Përfundimi i klasës së 10-të ose përvoja e duhur.


RM 1

Nxënësit duhet të shpjegojnë qëllimin dhe rëndësinë e informatës financiare në kuadër të kontekstit të biznesit.Përmbajtja. 1.1Qëllimi i informatës financiare; ligjore dhe rregullative, nevojat e menaxhmentit,dallimi në mes të kontabilitet të drejtimit dhe kontabilitetit financiar , rrjedhja e parasë (rrjedhja e arkës), besueshmëria. 1.2Burimet e informatës financiare: burimet e brendshme (sistemet e shpenzimeve, sistemete e kontabilitetit, llogaria përfundimtare (bilanci)); burimet e jashtme (statistikat qeveritare, organizatat tregtare, rezultatet financiare të konkurrentëve),të kuptuarit e llogarisë kryesore përfundimtare (bilanci) (fitimi dhe humbja, balanci, gjendja e rrjedhjes së parasë). 1.3Përdorimi i informatës financiare; nevojat e shfrytëzuesve të ndryshëm(menaxhmenti, palët me interes, qeveria, kreditorët, klientët ,konkurruesit).-

RM 2

Nxënësi do të tregojë se ka kuptuar financimin e biznesit.Përmbajtja: 2.1Burimet e financës së biznesit: profite të mbajtura (të pashpërndara), huazimet, hipoteka, investimet e pales së tretë në të gjitha llojet e aksioneve dhe obligacion i garantuar, blerjet me kësta dhe qiradhënia, kreditorët, faktori i borxheve, kapitali punues.

63

2.2Zgjidhja dhe ndikimi i llojeve të ndryshme të financave:

RM 3

Nxënësi do ti ofrohet teoria , në bazë të cilës do të jetë e mundshme të mirren vendimet duke u bazuar në informatat e menaxhmentit që janë në dispozicion.Përmbajtja: 3.1Shpenzimet dhe të ardhurat e projekteve të biznesit; identifikimi i shpenzimeve dhe të ardhurave relevante për projektet, shpenzimet e pakthyeshme, shpenzimet alternative, shpenzimet e financave ,vlerësimi i shpenzimeve dhe të ardhurave të ardhshme, fushat potenciale për paqartësi. 3.2Teknikat për vlerësimin e projekteve të biznesit;analizat shpenzim dobi, vlerë e tanishme neto,ripagesa, normë interne e rentabilitetit, normë kontabël e rentabilitetit. 3.3Dhënia e rekomandimeve rreth projekteve: Interpretimi i rezultateve të teknikës analitike, vlerësimi i ndikimit të informatës jofinanciare,rekomandimet tek menaxhmenti.


Ky modul krysisht duhet të realizohet si modul teorike, ku mësimdhënësi do të sillej si moderator përderisa nxënësit janë duke hartuar përgjigjet e tyre lidhur me rastin e studimit,Vlerësimi i këtij moduli mund të bëhet me përdorimin e rasteve të studimit praktikë , të cilat i mundësojnë nxënësve të mbledhin, interpretojnë dhe të marrin vendime për informatën financiare. Në rast të vlerësimit të investimit dhe shembujve të tjerë numerike, nxënësve duhet tu jipet miratim për zgjedhjen dhe përdorimin e metodave në mënyrë korrekte madje edhe nëse llogaritjet nuk janë bërë në mënyrë korrekte.

Në vijim janë dhënë shkurtesat të cilat përdoren:RM Rezulatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Një rast studimi praktik, ku nxënësi duhet të identifikojë dhe përshkruajë llojet dhe burimet e informatës financiare si dhe duhet të analizojë dhe shpjegojë përdorimin e informatës financiare në kuadër të biznesit.

KR Nxënësi duhet të tregojë aftësi të identifikojë dhe përshkruajë llojet dhe burimet e ndryshme të informatës financiare të disponueshme për biznesin dhe të shpjegojë përdorimin e saj për të marrë vendime në menaxhment.-

RM 2

IV Një rast i studimit praktikë, ku nxënësit duhet vlerësojnë përshtashmërinë e burimeve të ndryshme të informatave, të zgjedhë më të përshtahsmen dhe të

64

shpjegojë degëzimin financiar të një vendimi .

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë burimet kryesore financiare, që janë të gatshme për biznesin dhe të vlerësojë përshtashmërine tyre për projektet e biznesit. Ata duhet të tregojnë aftësi për të zgjedhur burimet financiare të përshtashme për projekte të caktuara dhe të ofrojnë dëshminë e ndikimit financiar në zgjedhjen e tyre.

RM 3 IV Një rast i studimit praktikë, ku nxënësit duhet të marrin

vendime për investim në bazë të informatës së dhënë.

KR Nxënësi duhet të ofrojë dëshmi se ata mund të identifikojnë shpenzimet dhe burimet e të ardhurave lidhur me një projekt të veçantë. Të vlerësojnë projektet për biznes duke përdorur metodat e duhura të vlerësimit, si dhe të marrin vendime për fitimin dhe realizueshmërinë e projekteve.

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe mësimit

-Nxënësve ju duhet qasje në informatën financiare për biznesin real dhe llogarinë përfundimate, të gatshme nga ndërmarrjet. -Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre dhe të paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.


- Për realizimin e duhur të modulit është e domosdoshme të sigurohen burime materialesh për nxënësit ose tu ofrohet mundësia të marrin informatën nga ndërmarrje etj.

Korniza e kurrikulit për asistentin e adminisPËRSHKRIMI MODULAR

Titulli dhe shifra

Forma e pronësisë në afarizëm


Nxënësit do të jenë në gjendje të njohin llojet e ndryshme të ndërmarrjeve, të pronësisë dhe të sektoreve. Sektoret publike dhe private. Llojet e pronësisë së bizneseve. Aksionet. Tatimimet. Franshizat.



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 9 ose shkathtësitë dhe njohuritë e duhura


RM 1

I trajnuari është në gjendje të identifikoj format e organizimt të sektorit publik dhe privatPërmbajtja: -

65

1.1tregtar i vetëm, partneriteti, kompania private, kompania publike, koperativat, 2.2organizatat jofitimprurëse (organizatat mirëbërëse ndërkombëtare /organet vullnetare); 1.3organizatat e sektorit publik. Përparësitë dhe mangësitë e secilës formë të organizimit.

RM 2

I trajnuari është në gjendje të identifikojë burimet e zakonshme të kapitalit. Përmbajtja; 2.1 kursimet; 2.2 huazimet prej shokëve dhe familjes ; 2.3 fitimet nga shitjet e mëparshme; huazimet nga qeveria; huazimet nga organizatat/bankat ndërkombëtare .-

RM 3

I trajnuari është në gjendje të ilustrojë mënyrën se si profitet janë distribuar për secilën formë të biznesit dhe të ilustrojë pagesën e tatimeve.Përmbajtja: 3.1 dividentet; 3.2 llojet e ndryshme të pronësisë së aksioneve; 3.3 tatimi;

RM 2

I trajnuari është në gjendje të definojë rolin dhe organizimin e franshizave.Përmbajtja:- - roli i franshizerit dhe të franshizuarit; zgjatja e

biznesit të franshizave; përparësitë dhe mangësitë e arranzhimeve të franshizave.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm

Ky modul është dizajnuar që nxënësit të kuptojnë më mirë organizimin e biznesit Fjala kryesore është se ata duhet të jenë në gjendje të “identifikojnë” me një studim të hollësishëm shumë komponentë të këtij moduli, të cilat do të trajtohen më thellësisht në vitet e tjera

Në vijim janë shkurtesat,, që përdorenRM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi do të përbëhet nga një pjesë e punuar me shkrim nga secili i trajnuar duke elaboruar përparësitë dhe mangësitë e secilës form të mbështetur nga

66

hulumtimet personale të 10 bizneseve lokale për të kategorizuar secilën.SHËNO: Është e domosdoshme për anëtarin e personelit të sigurojë se nxënësit do të zgjedhin kompani të ndryshme vendore.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të identifikojë format e ndryshme të organizimit të biznesit dhe përparësitë dhe mangësitë e secilës formë.

RM 2 IV Vlerësimi i burimeve financiare mund të bëhet përmes

një eseu.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të identifikojë format e ndryshme të kapitalit

RM 3 IV Një ese që tregon se nxënësi ka njohuri të sistemit të

tatimit në Kosovë, që janë të lidhura me financat e ndërmarrjes dhe distribuimin e fitimeve.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të identifikojë

legjislacionin e përshtashëm

RM 4 IV Grupi duhet të kryej një analizë të bizneseve në

lokalitet me qëllim që t’i identifikojë ato që janë franshiza dhe t’i hedhë në një diagram në mënyrë që krahasimet të bëhen prej grupeve të tjera në të ardhmen.

KR Grupi duhet të identifikojë përparësitë dhe dobësitë e

bizneseve vendore të franshizave dhe të parashikojë nëse ky sektor do të rritet ose do të cungohet.

Mësimdhënia e rekomanduar dhe qasjet e mësimit

-Ky modul duhet të përhapet si një aktivitet mësimor ku në qendër të tij është nxënësi-Instruktori duhet të veproj si moderator.-Të trajnuarit duhet të jenë përgjegjës për mësimin dhe aktivitetin e tyre.-Vlerësimi duhet të bëhet në mënyrë individuale për rezultatin e mësimit për RM1deri te RM3 por për RM4 vlerësimi duhet të bëhet në grup.


Për realizimin e përshtashëm të modulit, është e domosdoshme të ofrohen mjedisi, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim: Dhoma e mësimit, librat me numrat telefonik të tregtisë, Oda Ekonomike.

PËRSHKRIMI I MODULITTitulli dhe shifra APLIKIM SOFTVERI (MODULI 3) TI-AS-3Lloji dhe qëllimi i modulit

Në këtë modul nxënësi duhet të demonstrojë aftësi për përdorimin e programeve për shkruarjen e tekstit në kompjuter

67

personal. Nxënësi duhet të kuptojë dhe të jetë në gjendje të kryejë operacionet themelore lidhur me krijimin, formatizimin dhe përfundimin e dokumenteve të përpunuara në programin për shkruarjen e tekstit. Nxënësi duhet të demonstrojë kompetencë në përdorimin e disa veçorive më të avancuara siç janë, krijimi i tabelave dhe vizatimeve, përdorimi i fotografive dhe insertimi i simboleve, diagrameve dhe fajllave.



Është e domosdoshme që nxënësit të kenë çertifikatën e edukimit të obligueshëm, njohuri paraprake dhe aftësi ekuivalente me njohuritë/aftësitë e fituara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 deri te RM 7 të Aplikim Softverit (Moduli 1)


RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përpilojë një dokument me tekst të thjeshtë, duke përdorur programin për shkruarjen e tekstit.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit për përpunimin e tekstit,- Hapja e një dokumenti ekzistent në programin për shkruarjen e tekstit,- Komandat “Ruaje”(ang. Save) dhe “Ruaje si”

(ang.“Save as”),- Krijimi i një dokumenti të ri me përpunim teksti,- Shtypja e raporteve të hulumtimit dhe web faqeve,- Rregullimi i faqes (ang.page setup),- Shkruarja e tekstit,- Kopjimi (ang.copy), prerja (ang.cut) dhe zhvendosje

(ang.paste),- Ruajtja e dokumentit (Komandat ”Ruaje” dhe “Ruaje

68

si”),- Përdorimi i funksionit „Ndihmë“(ang. „Help“),- Mbyllja e aplikacionit për përpunimin e tekstit.

RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të formatizojë një dokument të thjeshtë me përdorimin e programit aplikativ për shkruarjen e tekstit.Përmbajtja- Ndërrimi i llojit të shkronjave (ang.font) dhe

madhësisë së tyre (ang.font size) në një tekst, - Formatizimi i paragrafit,- Formatizimi i prapavijës (ang. background),- Insertimi i opcionit bullets and numbering ,- Shtimi i vijave përkufizuese (ang.borders) dhe

hijezimit (ang.shading)

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të krijojë tabela.Përmbajtja

– Insertimi i tabelës,– Shtimi i kolonave (ang.columns) dhe rreshtave

(ang.rows) në tabelë,– Fshirja (ang.delete) e kolonave dhe rreshtave në

tabelë,– Bashkimi (ang.merge) dhe ndarja (ang.split) e

qelulave (ang.cells) në tabelë, – Formatizmi i tabelës,– Shëndrrimi i tabelës në tekst dhe tekstit në

tabelë,– Hartimi i tabelës.

RM 4

Nxënësi është në gjendje të:Përmbajtja

– Krijojë një vizatim duke përdorur vijat (ang.lines), shigjetat (ang.arrows), këndet e drejta (ang.rectangles), format ovale dhe kutitë për shkruarjen e teksteve (ang.text boxes) ,

– Krijojë një vizatim duke përdorur auto-format (ang.auto-shape),

– Formatizojë vizatimin.

RM 5

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të përdorë urdhërat (opcionet) për insertimin e simboleve, diagrameve, fajllave dhe fotografive.Përmbajtja:

– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një simbol,– të zgjedhë, insertoj dhe formatizoj një fajll,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një diagram,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një klip art,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një word art,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një grafikë

(skemë),– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një fotografi

nga fajlli

69

RM 6

Nxënësi duhet të jetë në gjendje t’a pregatisë një tekst të shkruar, të gatshëm për distribuim.Përmbajtja:- Kontrollimi gramatikor dhe shkronjë për shkronjë i

tekstit të shkruar (ang.spelling and grammar),- Formatizimi përfundimtar i tekstit të shkruar,- Rregullimi i shtypjes (ang.print setup), pamja e

dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypja (ang.print).


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e caktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit janë përmbushur në nivel të pranueshëmNë vijim janë dhënë shkurtesat që janë përdorur:RM Rezultatet e mësimit,IV Instrumentet e vlerësimit,KR Kriteret e realizimit.

RM 1 IV Vlerësimi është i bazuar në rezultatet e nxënësit të pëgatitura gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. Nxënësi duhet të përpilojë një dosje, e cila i përmbanë rezultatet e mësimit. Çdo nxënës duhet të përpilojë një dokument me tekst të shkruar (së paku) në fletën me format A4, të shkruar sipas llojit dhe madhësisë së shkronajve të dhëna, nga një temë e njohur për të trajnuarin. Është e nevojshme që nxënësi të dokumentojë çdo urdhër (opcion) të përdorur, sipas radhës së përdorimit. Nxënësi duhet të jetë i pajisur me një kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe programin aplikativ për shkruarjen e tekstit e ,gjithashtu, edhe me një diskete, e cila përmban dokument me tekst të shkruar, i cili ofron informatat me kryesore në lidhje me temën e zgjedhur.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje që të:– hapë aplikacionin e përpunimit të tekstit,– krijojë një dokument të ri të zbrazët,– rregullojë faqen e dokumentit të zbrazët,– përpilojë një tekst lidhur me temën e dhënë me

përmbajtje të njohur, – ruajë këtë dokument të ri si fajll me tekst të

shkruar,– hapë dokumentin e dhënë me tekst të shkruar

(në disk),– kopjojë një paragraf nga ky dokument, të krijojë

një dokument të ri dhe të bartë paragrafin e kopjuarë në dokumentin e ri,

– ruajë dokumentin e ri,– përdorë funksionin „Ndihmë“ (ang.Help), që

është në dispozicion,– mbyllë dokumentin e ri,– mbyllë dokumentin e dhënë pa e ruajtur,– mbyllë programin aplikativ për shkruarjen e

70

tekstit.

RM 2

IV Vlerësimi është i bazuar në rezultatet e përgatitjes së nxënësit gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. Është e nevojshme që nxënësi të dokumentojë çdo urdhër apo opcion të përdorurë, sipas radhës së përdorimit dhe t’i përmbledhë të gjitha dokumentet në dosje(portfolio). Nxënësi është i pajisur me një kompjuter personal, në të cilin është i instaluar një sistem operativ dhe program aplikativ për shkruarjen e tekstit, e gjithashtu edhe me një diskette, e cila përmban dokumentin e përpiluar më herët nga nxënësi.

KR Nxënësi është në gjendje të:

– ndërrojë llojin dhe madhësinë e shkronjave në një dokument,

– ndërrojë barazimin dhe rradhitjen e rreshtave (ang.alignment) dhe hapësirën ndërmjet rreshtave (ang.space paragraph)

– ndërrojë prapavijën e dokumentit (ngjyrën dhe efektin e mbyshjes ose printed watermark)

– numërojë paragrafet,– shtojë kufinjtë dhe hijezimet në paragraf,– insertojë opcionin bullets në fillim të çdo fjalie

të paragrafit.

RM 3 IV Vlerësimi bazohet në rezultatet e përgatitjes së nxënësit gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. Është e nevojshme që nxënësi të dokumentojë çdo urdhër apo opcion të përdorur sipas radhës së përdorimit dhe t’i përmbledhë të gjitha dokumentet në dosje. Nxënësi është i pajisur me një kompjuter personal, në të cilin është i instaluar një sistem operativ dhe program aplikativ për shkruarjen e tekstit, e gjithashtu edhe me një diskette, e cila përmban dokumentin e përpiluar më herët nga nxënësi.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të bëjë:

– Insertimin e tabelës,– Shtimin e kolonave (ang.columns) dhe rreshtave

(ang.rows) në tabelë,– Fshirja (delete) e kolonave dhe reshtave në

tabelë,– Bashkimi (ang.merge) dhe ndarja (ang.split) e

qelive (ang.cells) në tabelë.


71

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të:

Përmbajtja– Krijojë një vizatim duke përdorur vijat (ang.lines),

shigjetat (ang.arrows), këndet e drejta (ang.rectangles), format ovale dhe kutitë për shkruarjen e teksteve (ang.text boxes,)

– Krijojë një vizatim duke përdorur auto-forma (ang.auto-shape),

– Formatizoj vizatimin.


KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje :

Përmbajtja– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një simbol,– të zgjedhë, insertoj dhe formatizoj një fajll,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një diagram,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një klip art,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një word art,– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një grafikë

(skemë),– të zgjedhë, insertojë dhe formatizojë një fotografi

nga fajlli


KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të bëjë:

Përmbajtja– Kontrollimin gramatikor dhe shkronjë për

shkronjë të tekstit të shkruar (ang.spelling and grammar),

– Formatizimin përfundimtar të dokumentit,– Rregullimin e shtypjes (ang.print setup), pamjen

e dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypjn (ang.print)

72


- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin kompjuterik,- Instruktori duhet të udhëzojë nxënësit hap pas hapi,

përmes njësive mësimore, duke përdorur dokumentin e përgatitur nga nxënësi nga ndonjë temë e njohur, që i është caktuar nxënësit.

- Nxënësit duhet të ushtrojnë hap pas hapi dhe të dokumentojnë çdo urdhër apo opcion të përdorur sipas radhës. Nxënësi duhet të përgatisë punën e tij/saj për tu vlerësuar nga instruktori,

- Vlerësimi duhet të bëhet pas secilit rezultat të arritur të mësimit dhe në bazë të dosjes së përgatitur (shih procedurat e vlerësimit).

Bazat materiale e domosdoshme

Për realizimin e përshtatshëm të modulit, është e domosdoshme që të sigurohen rrethanat, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim:- Laboratori kompjuterik (përfshirë edhe materialetkonsumuese, siç janë: disketat, letra etj),- OHP-projektori,- Materialet për mësimdhënie përfshirë transparencat e OHP për tu ndihmuar nxënësve që të parafytyrojnë procedurat dhe proceset.- Materialet/referencat për hulumtimin përkatës

Korniza e kurrikulit për asistentin e administrim biznesitPERSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Gjuha angleze-leximi për hulumtim ADMIN


Ky modul kërkon që i trajnuari të fitoj shkathtësi leximi në atë nivel, që i lejon të trajnuarit të merret me situatat më të zakonshme të punës. I trajnuari duhet të jetë në gjendje që me anën e fjalorit apo materialeve tjera referuese, të merret me tekste të shumëllojshme (libra referencë, doracakëve, udhëzuesëve, katalogjeve etj). I trajnuari duhet të jetë në gjendje të kuptojë dhe të përgjigjet në materiale të shkruara të fushave të ndryshme të aplikimit, duke u marrë me një numër të gjërë të temave. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësinë, që për detaje të kërkuara të bëjë shqyrtimin e shpejtë të një teksti, për mbledhjen e informatave nga pjesët e ndryshme të tekstit me qëllim që të hartojë konkluzionet e duhura.



Është e domosdoshme që i trajnuari të ketë çertifikatën e edukimit të obligueshëm

73

Rezultati i Mësimit(RM) dhe Përmbajtja

RM 1 I trajnuari është në gjendje që të sigurojë informatën, idetë, dhe opinionin nga tekste të ndryshme.Përmbajtja- Materialet e shkruara të përafërta me fushën e tyre

profesionale (p.sh.shënimet, doracakët, raportet etj)- Artikujt e caktuar për rrethin e përgjithshëm të

lexuesve (p.sh artikujt e lajmeve)- Materialet operacionale (p.sh. korrespodenca zyrtare

dhe jozyrtare, memot, fakset, format standarde , porositë dhe kërkesat)

RM 2 I trajnuari duhet të jetë në gjendje të sigurojë detaje specifike nga burimet e shkruara.Përmbajtja- Materialet e shkruara të përafërta me fushën e tyre

profesionale (p.sh. shënimet, doracakët, raportet)- Artikujt e caktuar për rrethin e përgjithshëm të

lexuesve (p.sh artikujt e lajmeve, artikujt gazetaresk) - Tekstet e përmbledhura gjuhësore (p.sh shpalljet,

udhëzimet)- Materialet operacionale (p.sh. korrespodenca zyrtare

dhe jozyrtare, raportet)

Procedurat e Vlerësimit

Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Në vijim janë shkurtesat, që do të përdoren:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKE Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi është bërë përmes caktimit të detyrave, të realizuara nga një grup i të trajnuarve dhe nga një individ i trajnuar. Duhet të caktohet së paku një detyrë për grup dhe për individ, për secilën përmbajtje (materialet e shkruara të përafërta me fushën e tyre profesionale, artikujt për rrethin e përgjithshëm të lexuesve dhe materialet operacionale). Është e nevojshme që çdo i trajnuar të përpilojë një portfolio /dosje të detyrave dhe ta prezantojë për vlerësim..

74

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje që të:- Sigurojë informatën, ide dhe mendime të sakta nga

tekstet që janë të përafërta me fushën e tyre profesionale,

- Zotërojë kuptimin dhe tonalitetin e përgjithshëm të artikujve të caktuar për rrethin e përgjithshëm të lexuesve duke përdorur materialet e referuara,

- Identifikojë informatën e përfshirë në materialin e zakonshëm të natyrës operacionale dhe të veproj sipas saj,

- Hartojë konkluzione të duhura nga një tekst më i gjatë (i natyrës operacionale), që përfshinë pikëpamje dhe opinione të llojllojshme.

RM 2 IV Vlerësimi është bërë përmes detyrave të caktuara të realizuara nga një grup i të trajnuarve dhe një individi të trajnuar. Së paku një detyrë e caktuar për grup dhe nga një detyrë e caktuar për individ në secilin përmbajtja (materiale të shkruara të përafërta me fushën e tyre profesionale, artikujt e caktuar për rrethin e ppërgjithshëm të lexuesve, tekstet gjuhësore të përmbledhura dhe materialet operacionale). Së paku, dy detyra të caktuara për individ duhet të kryhen nën mbikqyrjen e përafërt të instruktorit në mënyrë që të vërtetojnë aftësinë e të trajnuarit të punoj pa ndihmë të jashtme, duke përdorur vetëm materialet referuese të ofruara nga instruktori. Cdo i trajnuar kërkohet të përpilojë një dosje/portfolio të detyrave dhe t’i paraqes gjatë vlerësimit të tij.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje :- Të sigurojë detaje specifike, nga materialet e shkruara

të përafërta me fushën e tyre profesionale, relevante me synimin e dhënë.

- Të marrë informatën e kërkuar duke shqyrtuar artikujt më të gjatë të caktuar për rrethin e përgjithshëm të lexuesve.

- Të lokalizojë detajet në temat e njohura, mbrenda teksteve të përmbledhura gjuhësore, me burime të vogla të materialeve referuese.

- Të identifikojë domethënien e informatës së natyrës operacionale dhe të veproj në të.

Qasjet e rekomanduara për mësimdhënie dhe mësim

- Ky modul duhet të përhapet në një klasë.- Instruktori duhet të zgjedh qasje të pjesëmarrjes aktive të

mësimdhënies-mësimit duke i ofruar mundësi të trajnuarit të gjej dhe të ushtroj aq sa është e mundur.

- Të trajnuarit duhet të inkurajohen që aktivisht të marrin pjesë në zhvillimin e shkathtësive të tij/saj nëpërmjet diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike

- Vlerësimi duhet të bëhet si më lartë (shih procedurat e vlerësimit)

75


Për përhapjen e përshtatshme të modulit, është e domosdoshme të ofrohen rrethanat, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim: - Klasa(dhoma e mësimit)- OHP- Materialet për mësimdhënie përfshirë Transparencat për OHP,

materialet dhe raportet teknike, copa të prera të lajmeve dhe revistave, shembuj të materialeve operacional;shpalljet dhe udhëzimet

- Librat/referencat për hulumtimin përkatës.

-


Titulli dhe shifra

Kultura e organizimit


Ky modul bën përshkrimin për organizimin e bizneseve dhe rolin e njerëzve mbrenda tyre.



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 10-të ose njohuritë dhe shkathtësitë e duhura.


RM 1

Nxënësi është në gjendje të identifikojë mënyrat e ndryshme të organizimit të bizneseve; strukturat më të tjeshtë ose më të ndërlikuara organizative; hierarkike ose e kordinuar.Përmbajtja:

- Karakteristikat strukturave më të thjeshtë dhe më të komplikuara organizative, të ndërlikuara, hierarkike(mekanike) dhe organike (matricore). Stukturate menaxhuese.

RM2 Nxënësi është në gjendje të identifikojë rolet e

ndryshme të punës.Përmbajtja:

- Këshilli i drejtorëve, - Menaxherët (Prodhimi, Marketingu, Financat); - Mbikqyrësit,- Operativat.

RM 3 Nxënësi do të kuptoj mënyrën se si kompanitë i

përcaktojnë kërkesat e personelit dhe procedurat për aplikim.Përmbajtja:

- Kërkesat për punë;- Planifikimi i fuqisë punëtore, - Pranimi i punëtoreve në punë dhe selektimi

Procedurat e Vlerësimit

Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo

76

rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Ky modul është i dizajnuar për tu dhënë mundësi nxënësve, që të punojnë në mënyrë individuale dhe në grupe të vogla. Koncepti i kësaj se identifikimi i botës lokale të biznesit do tu mundësojë atyre që më mirë të kuptojnë situateën dhe të marrin njohuri të dorës së pare. Në fushat ku nuk ka përdorim praktikë të Internetit , atëherë shpalljet, konkurset etj. në gazetat lokale dhe shtetrore mund të jenë njëra nga metodat e përshtatshme për zbulim.Në vazhdim janë dhënë shkurtesat, që do të përdoren:RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi do të bëhet në mënyrë individuale dhe në grup. Nxënësit do të bëjnë një anketim të bizneseve të ndryshme vendore dhe të identifikojnë strukturat e ndryshme dhe të përpilojnë një raport për zbulimet e tyre. Grupi pastaj do të grumbulloj këto rezultate dhe do të përpilojë një raport, i cili mund të modifikohet nga viti në vit.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të përshkruajë stilet e ndryshme të strukturës organizative.

RM 2

IV Nxënësi do të jetë në gjendje të definojë rolet dhe përgjegjësitë e anëtarëve të grupeve të ndryshme të identifkuara në RM dhe do të bëjnë një analizë të hollësishme të një fushe profesionale si dhe do të përpilojnë një raport. Grupi do të bëjë analizën e organizatave lokale (përfshirë shkollat apo qendrat e tyre të trajnimit) dhe të përpilojnë një prezantim për zbulimet e tyre.

KR Nxënësit do të jenë në gjendje të identifikojnë rolet dhe

përgjegjësitë e personelit në industrinë lokale.

RM 3 IV Nxënësit duhet që individualisht të përpilojnë përshkrimin e vendit të punës dhe modelet për përshkrimin e personit. Grupi mëpastaj do të përdorë këta shembuj nga të cilët pastaj do të zhvillohet loja në role ku nxënësit do të aplikojnë për punë;një listë me përshkrimin e aktivitetit dhe me procedura e intervistimit dhe e selektimit do të pasojë më vonë

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të kuptojë dy anët e

procesit të aplikimit


-Ky modul duhet të shikohet si një modul me nxënësin në qendër, ku hulumtimet individuale japin kontributin kryesor në grupin punues.-Trajneri duhet të japë mësim për RM1 dhe RM2 dhe të veprojë si moderator.

77

-Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre; të paraqesin punën e tyre në mënyrë që është që pranueshme për industrinë dhe tregtinë.-Vlerësimi do të bëhet me ese, ushtrime dhe në bazë të rezultatit të hulumtimit.

Baza materiale të domosdoshme

Për realizimin e duhur të modulit , është e nevojshme të ofrohet kushtet,si në vazhdim: qasje në kompjuter; përdorimi i telefonit, përdorimi i telefonit, gazetave dhe revistave


Titulli dhe shifra

Hyrje në shpenzimet afariste AB MM 4


Ky modul që realizohet në klasë do të njoftojë nxënësit me ndryshimet në mes të shpenzimeve të drejtëpërdrejta dhe shpenzimeve të tërthorta (ang.indirect costs); metodat për analizimin dhe shpërndarjen e shpenzimeve e, gjithashtu, edhe si të paraqesin një raport themelor financiar



Përfundimi i klasës së 10-të ose njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme

Rezultati i mësimit (RM) dhe përmbajtja

RM 1

Të identifikojë dhe analizojë informatën për shpenzimet e drejtpërdrejta.Përmbajtja:1.1Llojet e shpenzimeve të drejtpërdrejta dhe si të llogariten ato: shpenzimet materiale – lëndët e para, mallërat e papërfunduara, materialet nga depoja, livrimet (dërgesat) e materialeve: shpenzimet për punëtorë– pagat, lidhur me zbatimin e punës, lidhur me profitin, harxhimet e drejtëpërdrejta përfshirë shpenzimet nga humbja e vlerës (zhvlerësimi). 1.2Variablët: - çmimi, kursi, efiçienca, humbje vlere nga përdorimi, koha joaktive (gjatë punës), norma jashtë orarit të punsë, mungesa në punëp, sëmundejt, ndikimet e ndryshimit të niveleve të aktivitetit.-

RM 2

Të identifikojë shpenzimet e tërthorta dhe të përdorë metoda të përshtashme të absorbimit.Përmbajtja: 2.1Llojet e shpenzimeve të tërthorta:-dallimi në mes të shpenzimeve të prera (fikse) dhe shpenzimeve të ndryshueshme (variable), shpenzimet e përgjithshme – për mirëmbajtje, fuqi, zhvlerësim, për departamentet shërbuese. 2.2 Metodat e absorbimit të shpenzimeve:- alokacioni (shpërndarja e shumës), absorpimi, ndarja (e pjesëve), shpenzimet në bazë të aktiviteteve, shpenzimet e

78

punës, shpenzimet për grumbull, shpenzimet për njësi. 2.3 Variablët – harxhimet, kapaciteti, vëllimi.

RM 3

Nxënësi do të jetë në gjendje të analizojë dhe paraqesë informatën për shpenzime tek menaxhmenti.

Përmbajtja:

3.1Arsyet për mospërputhje; shqyrtimi i arsyeve për mospërputhshmëri, rëndësia për zgjedhjen e situates

3.2 Analizë e pragut të fitimit (analizë e pragut të rentabilitetit), llogaritja dhe paraqitja grafike e pragut të fitimit, rëndësia dhe përdorimi i kësaj metode.

3.3Prezantimi – paraqitja e informatës për shpenzime, raporteve dhe prezantimeve përfshirë raportet grafike dhe me shkrim..


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, do të përmbushen në nivel të pranueshëm. Është e mundur që të gjitha rezulatet e mësimit të përfshihen në një rast studimi të rëndësishëm, ku nxënësit do të përgatisnin një raport përfundimtar për menaxhmentin.

Në vijim janë dhënë shkurtesat që përdoren:RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV (shih më lartë).Një mini rast studimi praktikë ku nxënësit, duhet të identifikojnë shpenzimet e drejtëpërdrejta në një organizatë, të zgjedhin dhe përdorin metodat më të përshtashme për alokacion (shpërndarjen e shumës), ndarjes ( së pjesëve) dhe absorbimit , si dhe, gjithashtu, të llogarisin dhe analizojnë variablët.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë dhe analizojë informatën për shpenzimet e drejtëpërdrejta.

RM 2

IV (shih më lartë).Një mini rast studimi praktikë, ku do ti mundësohet nxënësit të krijojë shpenzimet e drejtëpërdrejta në një organizatë, të zgjedhë dhe përdorë metodat më të përshtashme për alokacion (shpërndarjen e shumës), ndarjes (së pjesëve) dhe absorbimit , si dhe, gjithashtu, të llogarisin dhe analizojnë variablët..

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë shpenzimet

e tërthorta dhe të përdorë metoda të përshtashme për

79

absorbim

RM 3 IV (shih, gjithashtu, më lartë)Një mini rast studimi praktikë, i cili do ti mundësojë nxënësit të ofrojë dëshmi se ata kanë aftësi të identifikojnë arsyet për ndryshimet në shpenzime, të kryejnë një analizë të pragut të fitimit (analizë të pragut të rentabilitetit) si dhe të prezantojnë raportin financiar në mënyrë të përshtashme tek menaxhmenti.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të analizojë dhe

prezantojë informatën e shpenzimit.


-Ky modul krysisht duhet të realizohet si modul teorike, ku mësimdhënësi do të sillejë, si moderator përderisa nxënësit janë duke hartuar përgjigjet e tyre lidhur me rastin e studimit,-Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre; të paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.-Vlerësimi do të bëhet me rastin e studimit praktikë me ushtrimet praktike për modelin e shpenzimeve.


Për realizimin e përshtashëm të modulit është e nevojshme që nxënësit të kenë qasje në kompjuter.-


Titulli dhe shifra

Hyrje në marketing AB MM 8


Ky modul është dizajnuar njoftojë nxënësit me konceptet bazë të marketingut, rëndësinë e tij në biznes dhe procesi gjatë të cilit realizohet



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 10-të ose njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme.

Rezultatet e mësimit

RM 1

Të hulumtojë principet e marketingut.Përmbajtja: 1.1 Operacionet e Marketingut; definicionet, 1.2 koncepti i marketingut, 1.3 objektivat dhe principet e marketingut, 1.4 funksionet e marketingut, 1.5 roli i klientit në vendim-marrjet strategjike,1.6 aktivitetet e marketingut, 1.7 planfikimi dhe kontrolli. 1.8 Kufizimet në marketing; mjedisi,1.9 çështjet etike të klientëve,1.10 kontrata ligjore, 1.11 ligji për klientin,

80

1.12 mbrojtja e të dhënave, 1.13 kufizimet e etiketimit ,1.14 standardet e praktikës.

RM 2

Të shqyrtohet shfrytëzimi i hulumtimi në fushën e tregut për të kuptuar klientët, konkurruesit dhe tregunPërmbajtja ;2.1Llojet dhe përdorimi i hulumtimit; 2.2 primare (metodat, përdorimi i mostrave), 2.3 sekondare (burimet e jashtme dhe të brendshme të informatave), 2.4 dallimet në mes informatave kualitative dhe kuantitave, 2.5 përparësitë dhe të metat e metodave të ndryshme. 2.6 Arsyet për hulumtim; të kuptuarit e klientëve, konkurruesëve dhe gjendjes së tregut. 2.7 Fushat për hulumtim; Llojet e klientëve, sjelljet e klientëve, preferencat(parapëlqimi) i blerësit, stilet e jetesës, vlerat, trendet, zëvendësimi i produktit,pjesa e tregut, segmentimi i tregut, 2.8marketingu miks (kombinimi i elementeve të tregut), mjedisi shoqërorë, ekonomikë dhe politikë.2.9 Planifikimi i hulumtimit të tregut; identifikimi i objektivave, teknikave të përshtashme, popullatë e synuar ,pyetjet e përshtashme për përmbushur objektivat..

RM 3

Nxënësi do to jetë në gjendje të shpjegojë një strategji marketingu.Përmbajtja;3.1 Tregjet në shenjestër; identifikimi i tregjeve në shenjestër, 3.2 segmentimi i tregut, 3.3 marketingu i përshtashëm, 3.4marketingu masiv, 3.5 zgjedhja e tregjeve të përshtashme për ndërmarrjen.. 3.6 Marketingu Miks(kombinimi i elementeve të tregut); numri i produkteve, zhvillimi i produkteve, cilësia, sasia, koha, stili, amabalazha dhe markëtimi, çmimi dhe metodat e vënies së çmimeve, 3.7 vendi, tregtia me pakicë, tregtia me shumicë, agjentët, shitjet e drejtëpërdrejta dhe të tërthorta (indirekte) distribuimi, transporti, depoja; 3.8 promovimi, produktet, shërbimet, reklamimi i imixhit të aksionarëve, publiciteti, marrëdhëniet me klientë, shërbimet me klientë, 3.9buxheti.

81


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për secilin rezultat të mësimit, do të përmbushen në nivel të pranueshëm. Qëllimi i këtij moduli është të ofrojë një hyrje në marketing, i cili do të ofrojë një prapavijë për të gjithë nxënësit dhe një hap të rëndësishëm për ata, të cilët do të specializojnë në këtë lëmiVlerësimi do të jetë i bazuar në një numër të detyrash të dizajnuara për të siguruar që nxënësit do të prodhojnë dëshmi për të vërtetuar kompetencat e tyre..

Në vijim janë dhënë shkurtesat që përdoren:RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Një rast studimi, ku kërkohet që nxënësit të tregojnë se kanë kuptuar teorinë dhe ndërlikimet e principeve të marketingut.

KR Të hulumtojë principet e marketingut dhe si ati operojnë.-

RM 2 IV Një rast studimi ku nxënësit duhet të saktësojnë

përparësitë dhe të metat e llojeve të ndryshme të hulumtimit në fushën e tregut dhe mëpastaj të identifikojnë metodat e përshtashme për situateën e dhënë së bashku me planin për implementim.

KR Të hulumtojë shfrytëzimin e hulumtimit në

fushën e tregut si dhe të kuptojë klientët, konkurrentëve dhe tregut

RM 3 IV Një rast studimi ku nxënësi duhet të shpjegojë

marketingun miks dhe ta lidhë atë me situatën e dhënë..

KR Të sqarojë strategjinë e marketingut.


-Ky modul kryesisht duhet të realizohet kryesisht sin jë modul mësimdhënie si dhe me nxënësit që ndërmarrin punë në mënyrë individuale dhe në grup. - Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e

tyre. dhe të paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë-Vlerësimi do të bëhet me studimet e rastit praktikë

Baza e Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e

82

domosdoshme materiale

nevojshme që të ofrohet informata e marketingut të ndërmarrjes, qasje në internet, revistat për marketing etj. Do të ishte një përparësi nëse drejtori i marketingut nga një ndërmarrje lokale do të ofronte një pasqyrë ose depërtim në aktivitet e ndërmarrjes -

Korniza e kurrikulit për asistentin e adiministrim biznesiPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Aplikim Softveri (Moduli 4) TI-AS-4


Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për të përdorur programet aplikative të tabelave llogaritëse elektronike në një kompjuter personal. I trajnuari duhet të kuptojë dhe të jetë në gjendje të kryejë operacione bazë të shoqëruara me zhvillimin, formatizimin dhe përdorimin e tabelave llogaritëse elektronike. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të kryejë operacione standarde matematikore dhe logjike, duke përdorur formulat dhe funksionet themelore. I trajnuari duhet të demonstrojë kompetencë në përdorimin e disa veçorive më të avancuara, siç është: bartja e objekteve dhe krijimi i grafikëve dhe diagrameve.

Vlera e kredisë 9 Kredi (54 orë mësimi)Niveli hyrës që preferohet

Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë certifikatën e edukimit të detyrueshëm, si dhe njohuri paraprake dhe shkathtësi ekuivalente me njohuritë/shkathtësitë e përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 deri tek RM7 të Aplikim Softverit (moduli 1), e gjithashtu edhe RM 1 dhe RM 6 të Aplikim Softverit. (moduli 3)


RM 1 I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një tabelë llogaritëse/libër punues (ang. spreadsheet/workbook), duke përdorur programin e tabelave të punës.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit për llogaritje tabelare,- Hapja e një dokumenti ekzistues të tabelave

llogaritëse (librin e punës),- Komandat “ruaje” (ang. save) dhe “ruaje si”

(ang.save as),- Krijimi i një tabele llogaritëse/libri i ri punues,- Rregullimi i faqes (ang.page setup),- Futja e një numri, e date dhe tekstit në një qeli

(ang.cell),- Kopjimi (ang.copying), prerja (ang.cutting) dhe

bartja (and.pasting) e një qelie,- Ruajtja e tabelës llogaritëse/librit të punës (me

opcionet „ruaje“ dhe „ruaje si“),- Përdorimi i funksionit “Ndihmë” (ang.help),- Mbyllja e aplikacionit të tabelës llogaritëse.

RM I trajnuari duhet të jetë në gjendje të manipulojë me

83

2 qeli, rreshta (ang. rows) dhe kolona (ang. columns) në një faqe të punës (ang. worksheet) Përmbajtja- Selektimi (ang.select) i një qelie, rreshti dhe kolone, - Selektimi i qelive, rreshtave dhe kolonave të afërta

njëra me tjetrën,- Selektimi i qelive, rreshtave dhe kolonave, që nuk

janë afër njëra me tjetrën.- Ndryshimi i lartësisë (ang. height) së rreshtit,- Ndryshimi i gjërësisë (ang.width) së kolonës,- Shtimi (ang.insert) i qelisë, rreshtit dhe kolonës në

një fletë punuese,- Korrigjimi (ang.edit) i një numri, date dhe teksti në

një qeli,- Klasifikimi (ang.sort) i një rendi qelish,- Bashkimi (ang.merge) dhe ndarja (ang.split ) e

qelive,- Fshirja (ang.delete) e qelisë, rreshtit dhe kolonës në

fletën e punës

RM 3

I trajnuari është në në gjendje të manipulojë me një fletë të punës në tabelën punuese ekzistuese.Përmbajtja: - Shtimi i fletës së punës,- Ri-emërtimi i fletës së punës,- Dyfishimi (ang,duplicate) i fletës së punës,- Lëvizja e fletës së punës brenda tabelës së punës, - Fshirja e fletës së punës.

RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të formatizojë qelitë: Përmbajtja: - Ndërrimi i llojit të shkronjave (ang.font) dhe

madhësisë së tyre (ang.font size), - Formatizimi i qelive dhe paraqitjen e formatit të një

numri, date, valute të shteteve të ndryshme ose përqindje,

- Aplikimi i opcionit për vendosjen e tekstit (ang.wrap text) në përmbajtjen e një qelie pa ndryshimin e madhësisë së shkronjave,

- Rradhitja (ang.align) e përmbajtjes në një qeli: majtas, në qendër, djathtas, lartë, poshtë,

- Shtimi i efektit të vijave kufizueseRM 5

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë formula, duke përdorurë referencat e qelive, operatorët dhe funksionet arithmetike Përmbajtja: - Të krijojë formula duke përdorurë referencat e qelive

dhe operatorët arithmetikë (mbledhjen, zbritjen, shumëzimin, pjesëtimin),

- Të krijojë formula duke përdorurë referencat absolute dhe relative të qelive,

- Të krijojë formula duke përdorur funksionet,- Të kopjojë formula

84

RM 6

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë lloje të ndryshme të diagrameve Përmbajtja - Krijimi i një diagrami duke përdorurë të dhënat në

tabelën e punës- Shtimi i titullit, shtimin e përmbajtjes (ang. labells)

në diagram,- Ndryshimi i burimit të të dhënave në diagram,- Ndryshimi i ngjyrave në diagram,- Ndryshimi i llojit të diagramit,- Lëvizja, ndryshimi i madhësisë dhe fshirja e

diagramit.RM 7

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të përfundojë përmbajtjen e tabelës së punës të gatshme për distribuim. Përmbajtja - Kontrollimi gramatikor dhe shkronjë për shkronjë i

tekstit të shkruar (ang.spelling and grammar),- Formatizimi përfundimtar i fletës punuese ose librit

punues,- Rregullimi i shtypjes (ang.print setup), pamja e

dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypja (ang.print),

- Shtypja e një vargu të qelive nga fleta punuese.Procedurat e vlerësimit

Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e caktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat që janë përdorur:RM Rezultatet e mësimit,IV Instrumentet e vlerësimit,KR Kriteret e realizimit.

RM 1 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimit/mësimdhënies. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje së tabelave të punës. I trajnuari duhet të pajiset me një kompjuter personal me sistemin operativ të instaluar paraprakisht dhe aplikacionin për llogaritje tabelare, e gjithashtu edhe një disketë, që pëmban dokumentet që ofrojnë informata/të dhënat e nevojshme për të krijuar një tabelë llogaritëse.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të hapë një aplikacion për llogaritje tabelare,- Të krijojë një tabelë llogaritëse/libër të punës,- Të përdorë funksionin “Ndihmë” (ang. help),- Të rregullojë faqen e zbraztë të fletës

llogaritëse/librit të punës,- Të fusë të dhëna, - Të ruajë librin e punës së krijuar rishtazi sikur

dokument tabelës së punës, - Të hapë fajllin e tabelës llogaritëse,

85

- Të kopjojë një rend të qelive nga fleta e punës/libri i punës dhe të zhvendosjen e tyre në librin e punës të krijuar rishtazi,

- Të prejë (ang.cut) një rend tjetër të qelive në tabelën llogaritëse, ose librin e punës dhe ta zhvendos në librin e punës së krijuar rishtazi.

- Të ruajë librin e punës së krijuar rishtazi,- Të mbyllë librin e punës të krijuar rishtazi,- Të mbyllë tabelën llogaritëse/librin punues të dhënë

pa u ruajtur,- Të mbyllë aplikacioni e fletës së punës.

RM 2

IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimit-mësimdhënies. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorurë me rradhë dhe t’i bashkojë të gjitha dokumentet me një portfolio. I trajnuari duhet të pajiset me një kompjuter personal me sistemin operativ të instaluar paraprakisht dhe me aplikacionin për llogaritje tabelare, e gjithashtu me një disketë që pëmban dokumentet që ofrojnë informata/të dhënat e nevojshme për të krijuar një tabelë llogaritëse, si edhe me disketën, e cila përmban tabelën llogaritëse ose librin e punës të krijuar rishtazi nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:

- Të selektoj qelitë, rreshtat dhe kolonat,- Të selektojë një rend të qelive, rreshtave dhe

kolonave të afërta njëra me tjetrën dhe jo të afërta,- Të rregullojë lartësinë e rreshtit dhe gjërësinë e

kolonës bazuar në informatën e dhënë në disketë,- Të fusë të dhëna në qelitë, duke u bazuar në

referencën e qelive të gjetura në diskun e dhënë,- Sortimi i një rendi të qelive të bazuara në kriteret e

rregullave te opcionit ascend (lart) dhe descend (poshtë).

- Shtimi i qelive, rreshtave dhe kolonave,- Bashkimi dhe ndarja e qelive, - Fshirja e qelive, rreshtave dhe kolonave.

RM 3 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të

përgatitur gjatë procesit të mësimit/mësimdhënies. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorurë me rradhë dhe të i bashkojë të gjitha dokumentet me një portfolio. I trajnuari duhet të pajiset me një kompjuter personal me sistemin operativ të instaluar paraprakisht dhe aplikacionin për llogaritje tabelare, e gjithashtu, edhe një disketë që pëmban dokumentet, që ofrojnë informata/të dhënat e nevojshme për të krijuar një tabelë llogaritëse, e gjithashtu edhe disketën, e cila përmban tabelën llogaritëse ose librin e punës të krijuar rishtazi nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje :

86

- Të shtojë fleta të reja të punës (ang.worksheet),- Të ri-emërtojë fletat e reja të punës,- Të dyfishojë fletat e reja të punës,- Të lëvizë fletat e punës mbrenda një tabele punuese.


përgatitur gjatë procesit të mësimit/mësimdhënies. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorurë me rradhë dhe t’i bashkojë të gjitha dokumentet me një portfolio. I trajnuari duhet të pajiset me një kompjuter personal me sistemin operativ të instaluar paraprakisht dhe aplikacionin për llogaritje tabelare, e gjithashtu edhe një disketë që pëmban dokumentet që ofrojnë informata/të dhënat e nevojshme për të krijuar një tabelë llogaritëse, e gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban tabelën llogaritëse ose librin e punës të krijuar rishtazi nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të ndërrojë llojit të shkronjave (ang.font) dhe

madhësinë e tyre (ang.font size), - Të formatizojë qelitë për të paraqitur formatin e një

numri, date, valute ose përqindje të caktuar,- Aplikimi i opcionit për vendosjen e tekstit (ang.wrap

text) në përmbajtjen e një qelie pa ndryshimin e madhësisë së shkronjave,

- Rradhitja (ang.align) e përmbajtjes së një qelie: majtas, në qendër, djathtas, lartë, poshtë,

- Shtimi i efektit të vijave kufizuese,RM 5 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të

përgatitur gjatë procesit të mësimit-mësimdhënies. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë dhe t’i bashkojë të gjitha dokumentet me një portfolio. I trajnuari duhet të pajiset me një kompjuter personal me sistemin operativ të instaluar paraprakisht dhe aplikacionin për llogaritje tabelare, me një disketë që pëmban dokumentet, që ofrojnë informata/të dhënat e nevojshme për të krijuar një tabelë llogaritëse, e gjithashtu edhe me një disketë e cila përmban tabelën llogaritëse ose librin e punës të krijuar rishtazi nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të krijojë formula, duke përdorurë referencat e

qelive dhe operatorët arithmetikë (mbledhjen, zbritjen, shumëzimin, pjesëtimin),

- Të krijojë formula duke përdorurë referencat relative dhe absolute të qelive,

- Të krijojë formula, duke përdorur funksionet,- Të kopjojë formula.

RM 6 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimit-mësimdhënies. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të

87

përdorur me rradhë dhe t’i bashkojë të gjitha dokumentet me një portfolio. I trajnuari duhet të pajiset me një kompjuter personal me sistemin operativ të instaluar paraprakisht dhe aplikacionin për llogaritje tabelare, me një disketë që pëmban dokumentet që ofrojnë informata/të dhënat e nevojshme për të krijuar një tabelë llogaritëse, e gjithashtu edhe me një disketë, e cila përmban tabelën llogaritëse ose librin e punës të krijuar rishtazi nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje :- Të krijojë një diagram, duke përdorur të dhënat në

tabelën e punës,- Shtimi i titullit, shtimin e përmbajtjes (ang. labels) në

diagram,- Ndryshimi i burimit të të dhënave në diagram,- Ndryshimi i ngjyrave në diagram,- Ndryshimi i llojit të diagramit,- Lëvizja, ndryshimi i madhësisë dhe fshirja e

diagramit.RM 7 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të

përgatitur gjatë procesit të mësimit/mësimdhënies. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorurë në mënyrë të rregulltë dhe të i bashkojë të gjitha dokumentet me një portfolio. I trajnuari duhet të pajiset me një kompjuter personal me sistemin operativ të instaluar paraprakisht dhe aplikacionin për llogaritje tabelare, e gjithashtu edhe një disketë që pëmban dokumentet që ofrojnë informata/të dhënat e nevojshme për të krijuar një tabelë llogaritëse, e gjithashtu edhe disketën, e cila përmban tabelën llogaritëse ose librin e punës të krijuar rishtazi nga i trajnuari.


- Të përdor opcionin për kontrollin gramatikor dhe shkronjë për shkronjë në fletën e punës së përgatitur,

- Të formatizojë fletën punuese ose librin punues,- Të përdor opcionin për rregullimin e shtypjes

(ang.print setup), pamjen para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypjen (ang.print) e fletëve punuese.

- Shtypja e një vargu të qelive nga fleta punuese. Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe të mësuarit

- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin kompjuterik,- Instruktori duhet të zgjedhë qasje të pjesëmarrjes aktive

të mësimdhënies-të mësuarit, duke i ofruar mundësi nxënësit që të gjejë dhe të ushtrojë aq sa është e mundur,

- Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike,

- Vlerësimi duhet të bëhet pas çdo rezultati të arritur të mësimit dhe të bazohet në portfolion e përpiluar(shih procedurat e vlerësimit).

88


Për realizimin e përshtashëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim: - Klasa,- OHP-projektori,- Materialet e mësimdhënies, përfshirë transparencat e OHP

për t’ju ndihmuar nxënësve që të parafytyrojnë procedurat dhe proceset,

- Materialet/referencat për hulumtimin përkatës.

PËRSHKRIMI I MODULITTitulli dhe shifra

Aplikim softveri (Moduli 6) TI-AS-6


Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantimit në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijojë prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme, duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.).


Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë certifikatën e edukimit të detyrueshëm, si dhe njohuri paraprake dhe shkathtësi ekuivalente me njohuritë/shkathtësitë e përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 deri tek RM7 të Aplikim Softverit (moduli 1), e gjithashtu edhe rezultatet e mësimit te Aplikim Softveri. (moduli 3)


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje krijojë prezantime të thjeshta duke përdorur programin për prezantim.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit për prezantim,- Hapja e një fajlli ekzistues për prezantim,- Rregullimi i faqes (ang.page setup),- Të krijojë një dosje të re të prezantimit duke

përdorur shabllonë (template),- Shtojë/korrigjojë/fshijë përmbajtjen e shiritave

rrëshqitës,ang.slide,- Të fillojë shfaqjen e shiritave rrëshqitës (ang.slide),- Komandat “ruaje” dhe “ruaje si”,- Ruajtja e një prezantimi (komandat “ruaja” dhe

“ruaje si”),- Funksioni për ndihmë, ang “Help”,- Mbyllja e programit të prezantimit.

RM 2

I trajnuari është në gjendje të zhvillojë një prezantim. Përmbajtja- Ndërrimin e modeve të pamjes (view mode)- Të shtojë një shirit rrëshqitës në një prezantim, me

89

disajn/plan (layout) specifik të shiritit,- Të ndryshojë pamjen e shiritit rrëshqitës,- Të ndërrojë një dizajn të shiritit rrëshqitës,- Të insertojë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës, - Të zhvendosë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës.

RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të ndryshojë përmbajtjen e tekstit, fotografive dhe objekteve të vizatimit në një prezantim.Përmbajtja- Të shtojë, ndryshojë tekstin në një shirit rrëshqitës,- Të ndryshojë pamjen e teksti: lloji i shkornjave të

përdorura (ang.font), madhësia e shkronjave (ang.font size), ngjyra e shkronjave (ang.font color), hijezimi (ang.shadow)

- Rradhitja (ang.align) e tekstit (majtas, në qendër,djathtas, përmbledhja e tekstit në një qeli ang. justified)

- Të insertojë fotografi dhe imazhe në një shirit rrëshqitës,

- Të ndryshojë madhësinë e fotografive dhe imazheve në një shirit rrëshqitës, (ang.slide)

- Të lëvizë tekstet, fotografitë dhe imazhet në një prezantim dhe në mes të prezantimeve të hapura,

- Të dyfishojë tekstin, fotografitë dhe imazhet në shiritët rrëshqitës

- Të fshijë tekstin, fotografitë dhe imazhet nga shiritët rrëshqitës

RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të insertojë diagramet (ang.charts) në shiritët rrëshqitës, të ndryshojë të dhënat dhe përmbajtjen e diagramit. Përmbajtja- Të insertojë diagramet në shiritin rrëshqitës,- Të ndërrojë llojin e diagramit në kuadër të llojeve të

diagrameve të ndryshme të gatshme (kolonë, trepjesësh, vijë, dhe diagrami në formë të ëmbëlsirës),

- Futja e të dhënave në shiritin rrëshqitës,- Të ndryshojë ngjyrën në prapavijën e diagramit, - Të ndryshojë ngjyrën e diagrameve në formë shtyllë,

trepjesorë, vijë dhe atij në formë të ëmbëlsirës,- Të fshijë diagramet nga shiriti rrëshqitës.

RM 5

I trajnuari është në gjendje të vizatojë objektet, shtojë teknikën e animimit dhe të shtojë efekte të tranzicionit (ang.transition effects) në shiritat rrëshqitës.Përmbajtja - Të shtojë objekte vizatimi në shiritat rrëshqitës: vija,

vija me vizatim të lire, shigjeta, drejtkëndsha,- Të ndryshojë ngjyrën e objekteve të vizatuara,- Të aplikojë hijezimin në objektet e vizatuara,- Të grupojë dhe shpërndajë (ang.group/ungroup)

90

objektet e vizatimit,- Të ndryshojë madhësinë dhe të rrotullojë (ang.

rotate) objektet e vizatimit,- Të shtojë efektet e animimit në objekte, - Të ndryshojë efektet e animimit në objekte, - Të ndryshojë efektet e ndryshme të shiritave

rrëshqitës,- Të ndryshojë efektet e ndryshme të shiritave

rrëshqitës.RM6 I trajnuari është në gjendje të përfundojë një

prezantim , i cili do të jetë i gatshëm për distribuimPërmbajtja - Rregullojë një shfaqje të shiritëve rrëshqitës,- Të fillojë një shfaqje/prezentim të shiritave

rrëshqitës, si dhe të fillojë shfaqjen në secilin shirit rrëshqitës,

- Kontrollimi gramatikor dhe shkronjë për shkronjë i tekstit të shkruar (ang.spelling and grammar),


- Të rregullojë shtypjen (ang.print setup), pamjen e dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypja (ang.print).


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një prezantim

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të :- Të hapë një aplikacion për prezantim,- Të krijojë një dokument të ri të prezantimit, duke i

përdorurë shabllonë (template),- Të rregullojë faqen e prezantimit,- Të korrigjojë përmbajtjen e shiritit rrëshqitës, - Të fillojë me shfaqjen e shiritave rrëshqitës,- Të përdorë funksionin ndihmues (ang Help) që është

në dispozicion,- Të ruajë prezantimin e krijuar (Komandat “Ruaje”

91

dhe “Ruaje si”)- Të mbyll programin e prezantimit.

RM 2

IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim.


- Të ndryshojë modin e pamjes (view mode),- Të shtojë shirita rrëshqitës në një prezantim duke

përdorur disajn/plan (layout) specifik të shiritit,- Të ndryshojë pamjen e shiritave rrëshqitës, - Të ndryshojë dizajnin e shiritave rrëshqitës,- Të insertojë fotografitë, objektet e vizatuara dhe

kutitë e tekstit në një shirit rrëshqitës,- Të lëvizë fotografitë, objektet e vizatuara dhe kutitë

e tekstit nga shiriti rrëshqitës.

RM 3 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit, të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet, të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim.


- Të shtojë, ndryshojë tekstin në një shirit rrëshqitës,- Të ndryshojë pamjen e teksti: lloji i shkronjave të

përdorura (ang.font), madhësia e shkronjave (ang.font size), ngjyra e shkronjave (ang.font color), hijezimi (ang.shadow),

- Rradhitja (ang.align) e tekstit (majtas, në qendër,djathtas, përmbledhjen e tekstit në një qeli ang. justified),


- Të ndryshojë madhësinë e fotografive dhe imazheve në një shirit rrëshqitës,


- Të dyfishojë tekstin, fotografitë dhe imazhet në

92

shiritët rrëshqitës,- Të fshijë tekstin, fotografitë dhe imazhet nga shiritët

rrëshqitës,

RM 4 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të insertojë diagramet në shiritin rrëshqitës,- Të ndërrojë llojin e diagramit në kuadër të llojeve të

diagrameve të ndryshme të gatshme (kolonë, trepjesësh, vijë, dhe diagrami në fomë të ëmbëlsirës),


trepjesorë, vij dhe atij në formë të ëmbëlsirës,- Të fshijë diagramet nga shiriti rrëshqitës.


KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të shtojë objekte vizatimi në shiritat rrëshqitës: vija,

vija me vizatim të lirë, shigjeta, drejtkëndsha,- Të ndryshojë ngjyrën e objekteve të vizatuara,- Të aplikojë hijezimin në objektet e vizatuara,- Të grupojë dhe shpërndajë (ang.group/ungroup)


rotate) objektet e vizatimit,- Të shtojë efektet e animimit në objekte,- Të ndryshojë efektet e animimit në objekte, - Të shtojë efektet e ndryshme të shiritave rrëshqitës,- Të ndryshojë efektet e ndryshme të shiritave

rrëshqitës.

93



- Të rregullojë një shfaqje të shiritëve rrëshqitës,- Të fillojë një shfaqje/prezentim të shiritave


- Të bëj kontrollimin gramatikor dhe shkronjë për shkronjë i tekstit të shkruar (ang.spelling and grammar),



- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin e elektonikës dhe të ndihmohet aty ku është e nevojshme me udhëzime,

- Instruktori duhet të zgjedhë qasje të pjesëmarrjes aktive të mësimdhënies-të mësuarit, duke i ofruar mundësi nxënësit që të gjejë dhe të ushtrojë aq sa është e mundur. Ai duhet t’i udhëzojë të trajnuarit gjatë realizimit të eksperimenteve të tyre,

- Të trajnuarëve duhet tu jipet kohë maksimale të ushtrojnë dhe zbulojnë. Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike,

- Vlerësimi duhet të bëhet pas arritjes së çdo rezultati të mësimit (shih procedurat e vlerësimit ).


Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim: - Klasa dhe laboratori (përfshirë edhe veglat për

eksperimentim dhe instrumentet për matje)- OHP-projektori,- Materialet për mësimdhënie përfshirë katalogjet, listat e të

dhënave, listat eksperimentuese dhe transparencat e OHP për të ndihmuar të trajnuarve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset që nuk mund të demonstrohen ose praktikohen

- Materialet/referencat për hulumtimin përkatës

MODULET E AVANCUARA

94


Titulli dhe shifra

Intelegjenca e tregut AB MA M2


Moduli është dizajnuar tu mundësojë nxënësve të veprojnë në ambientet konkurruese duke ju dhënë njohuritë dhe shkathtësitë për të përvetësuar llojet e ndryshme të informatës, të cilat ju duhen për planifikim dhe monitorim.



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11 ose njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme.


RM 1

Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë arsyeshmërinë dhe modelet e aktivitetit të blerësitPërmbajtja:-1.1Sjellja e blerësit:- qasjet metodologjike për të kuptuar reagimin e blerësit dhe për të çmuar këtë në praktikën e marketingut,1.2Modelet e reagimit; aktiviteti për blerje, inovimi, vendim marrja 1.3 Motivet e blerjes; psikologjike dhe sociologjike,(dhe kombinuar), faktorët ekonomikë dhe kulturorë, 1.4Modeli/marka:- besnikëria ndaj modelit, imazhi i kompanisë dhe marrëdhëniet e blerjes.

RM 2

Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë dhe çmojë teknikat e ndryshme për hulumtimin në fushën e tregutPërmbajtja:2.1- Të dhënat primare dhe sekondare, burimet (të jashtme dhe të brendshme), të dhënat e klientëve dhe informatat e konkurruesit.2.2 Agjencionet për hulumtim në fushën e tregut.2.3 Metodat kualitative dhe kuantitative, anketat, interpretimi dhe çmuarja e të dhënave2.4 Llojet e aktivitetit:- sy më sy, me telefon/post, në mënyrë elektronike, intervistat e gjëra, shitjet dhe çmimet e përshtatshme, hulumtimet psikologjike. 2.5 Besueshmëria e madhësisë së mostrës, mostra dhe paragjykimet e intervistuesit.2.6 Problemet, që duhet pasur parasysh në hulumtimin e tregjeve rishtaz të themeluara dhe të zhvilluara

95

RM 3

Nxënësi do të jetë në gjendje të kryej një analizë të organizatave konkurruese.Përmbajtja:3.1 Konsiderimi i madhësisë së përgjithshme të tregut dhe tendencave të tregut në vlerë dhe vëllim.3.2 Analiza e vendit të konkurruesëve në treg, model dhe pjesën e tregut në produktin original ose që i gjason, qëllimet dhe strategjitë

RM 4

Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë dhe aplikojë konceptet bazë për përmbushjen e nevojave e klientit.Përmbajtja:4.1- Matja e kënaqësisë së klientit nga anketimet pas shitjes, garantimet, problemet ë shërbimin e klientit, marrëveshjet për shërbim 4.2 Programet e shërbimit të klientëve. 4.3 Përdorimi dhe vlera e mbledhjes sëtëdhënave


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari nës të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë pëmbushur në nivel të pranueshëm.

Detyrat e caktuara duhet të referojnë në situata reale dhe të stimuluara. Është e mundshme, që të caktohen edhe rastet edhe rastet e studimit praktikë, të cilat do të ofrojnë dëshmi për më shumë se një rezultat të mësimit. Nxënësi mund të ofrojë dëshmi me gojë dhe me shkrim dhe kjo dëshmi mund të mbështet edhe nga testet.

Në vijim janë dhënë shkurtesat që do të përdorenRM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Një rast i studimit praktik, në të cilin nxënësi duhet të shpjegojë sjelljen e klientit, duke identifikuar faktorët e përfshirë, aspektin e modelit të zgjedhur dhe teoritë që ofrojnë ndihmë për përgjegje.

KR Të identifikojë dhe çmojë sjelljen e klientit lidhur me modelet.

RM 2

IV Prezantime me gojë ose me shkrim, në të cilin nxënësi tregon dëshminë se ka përdorë të dhënat primaren dhe sekondare në dy kontekste të ndryshme dhe në të cilat zbulimet janë çmuar në mënyrë që të propozohet një plan për hulumtime në fushën e tregut.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë dhe çmojë

96

teknikat e ndryshme për hulumtime në fushën e tregut.

RM 3 IV Prezantim me gojë ose me shkrim, në të cilin nxënësi ofron dëshmi se është në gjendje të identifikojë madhësinë e tregut të dhënë, si dhe tendencat dhe influencat që ndikojnë në të dhe të kryejë analizën e një konkurruesi, së paku në të njëjtën fushë e ,gjithashtu dhe të ofrojë SWOT analizat për klientët

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të kryej një analizë të

organizatave konkurruese dhe vendosjen e organizatave të klientëve në treg.

RM 4 IV Nxënësi duhet të dizajnojë program për përmbushjen e

nevojave të klientëve në treg me një sqarim për mënyrën se si janë zgjedhur teknikat e përfshira. Prezantimi i kësaj dëshmie mund të jetë një ushtrim me shkrim ose me gojë.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë dhe

implementojë konceptet themelore të programeve për përmbushjen e nevojave të klientëve.


-Ky modul duhet të realizohet sa më shumë që është e mundur si një aktivitet praktik me dëshminë e mbledhur, lidhur me ndërmarrjen lokale që është më e përshtashme sesa një seri te rasteve akademike të studimit praktik. Është e rëndësishme që nxënësit të jenë në gjendje të kuptojnë konceptet, siç janë hulutimi strategjikë, hulumtimi taktikë dhe hulumtimi i të dhënave dhe duhet të jenë të vetëdijshëm për rëndësinë e teknologjisë informative në mbledhjen, grupimin dhe analizimin e informatave për hulumtimet në fushën e tregut. Nxënësi duhet të marr përegjegjësi për mësimin e tyre dhe të paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinël Vlerësimi do të bëhet përmes prezantimit me shkrim dhe me gojë, rasteve të studimit praktikë dhe produktit të hulumtuar.


- Për realizimin e suksesshëm të modulit, është e rëndësishme që nxënësit t’i sigurohet qasja në internet, në dokumentacionet për hulumtimet në fushën e tregut, rastet e studimit praktikë dhe oratorët e ndryshëm vizitues nga industria për të rritur njohuritë e nxënësit në profesion.

97


Titulli dhe shifra

Marketingu i avancuar AB MA M1


Moduli ka për qëllim të hulumtojë proceset që janë bazë e procesit të marketingut dhe mënyra sesi përdoren në biznes



Përfundim i suksesshëm i klasës së 11 ose përvoja dhe shkathtësia e nevojshme.


RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të shpjegojë procesin e marketingutPërmbajtja1.1Definicionet e përdorura; plotësimi i nevojave dhe

dëshirave të klientëve , marrëdhëniet reciproke, pamja e ndryshueshme e marketingut

1.2 Koncepti i marketingut:evolucioni prej prodhimit deri në marketing, çështjet e shoqërisë, orientimi i klientit dhe konkurruesit,principet e marektingut, qasja e klientit kah beneficionet dhe jo produktet1.3Procesi i marketingut;revizioni i marketingut, SWOT analiza, analiza e ambientit, krijimi i objektivave, kufizimet, opcionet, marketingu i kombinuar dhe tregjet e synuara 1.4Shpenzimet dhe përfitimet; përmbushja e nevojave të klientëve, cilësia dhe kujdesi ndaj klientëve, raporti i marketingut, shpenzimet, fokusi.-

RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të shpjegojë marketingun e synuar.Përmbajtja: 2.1Makro-ekonomike: politike, ligjore, ekonomike, shoqëroro- kulturore, faktorët ekoligjikë dhe teknologjikë.2.2Mikro-ambienti: palët me interes, konkurruesit e drejtpërdrejt dhe jo të drejtpërdrejt,Forcat konkurruese të Majkëll Porterit.2.3Sjellja e blerësit:-variablët personale,- demografike, sociologjike, psikologjike- perceptimi i motivimit dhe të mësuarit, faktorët

98

shoqërorë, stimulusi spikologjikë, blerja e konsumatorit dhe organizatës2.4Segmentimi: bazat e tregut të segmentuar, gjeografik, demografik, psikografik dhe sjellja;çmuarja dhe zgjedhja e segmenteve, pozicionimi; tregjet e segmentuara, madhësia, vlera, standardet, klasifikimi industrial

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje në marketingun e synuar.Përmbajtja: 3.1 Produkti;- përfitimet, produkti i plotë, kombinimi i produktit, qarkullimi , strategjia e produktit, zhvillimi i produktit të reja.. 3.2Vendi:- Volitshmëria për klientët, dipsonueshmëria e porduktit, rolet e palës së tretë, sistemet e integrimit dhe distribuimit, autorizimi për shitje, menaxhimi i distribuimit 3.3Çmimi:- vlera e perceptuar, procesi i vënies së çmimeve, strategjia dhe qëllimi i vënies së çmimeve, elasticiteti i kërkesës, konkurrenca, shpenzimet, parametrat shoqërorë dhe psikologjikë.3.4Promovimi:- vetdijësimi dhe imazhi, komunikimi efikas (tregu, misioni, paraja, porosia, metoda, monitorimi), kombinimi i promovimit, publicitetit (mbi dhe jashtë linjës), PR dhe \ sponzoriteti, promovimi i shitjesmarketingu i drejtpërdrejt, markimi. 3..5 3 P-te e reja – njerëzit (ang.people), dëshmia fizike (ang. physical evidence) dhe manexhimi i procesit.(ang. process management)

RM 4 Nxënësi do të jetë në gjendje të aplikojë kombinimin e marketingut në segmente te ndryshme të tregutPërmbajtja: 4.1 Tregjet e për mallëra konsumues, produktet që dëmtohen shpejtë, kohëzgjatja e mallërave që konsumohen, koordinimi i kombinimit të marektingut për tu

99

arritur objekivat, 4.2Tregjet e organizatave:- vërejtja e dallimeve kryesore nga tregjet për malëra konsumuese, shtimi i vlerës përmes shërbimeve,industriale, organizatat jofitimprurëse,, pronësia, kohëzgjatja, 4.3Shërbimet:- dallimet në mes të shërbimit të produkteve fizike, shërbimet që nuk shihen, pronësia, kohëzgjatja, shërbimet e pandashme dhe 7 strategjitë e tjera, produkti fizikë, marketingu i qartë dhe përfitimet e paqarta4.4 Tregjet ndërkombëtare:- BE, globalizimi, rreziqet dhe përparësitë, strategjitë


Ky modul diuhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi nëse të gjitah kriteret e caktuara të realizimit për secilin kriter janë përmbushur në nivel të pranueshëm

Detyrat e caktuara mund të jenë situata nga jeta reale ose të simuluara/rastet e studimit praktikë. E tërë dëshmia nund të jetë në formë të dëshmisë së shkruar ose me gojë

Në vijim janë dhënë shkurtesat e pëdorura:RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret për realizim

RM 1 IV Një ese titulli i së cilës kërkon që nxënësi të përfshijë dëshminë për të treguar se rezultati i mësimit është kuptuar plotësisht

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje:- të shpjegojë procesin e marketingut,- të identifikojë dhe krahasojë definicionet

alternative të marketingut, - të shpjegojë konceptin e marketingut si dhe;- të identifikojë dhe vlerësojë shpenzimet dhe

përfitimet e filozofisë së marketingut.

RM 2

IV Një rast i studimit praktikë në të cilin nxënësi duhet të shpjegojë ndikimin e faktorëve të ambientit në kontekstin e dhënë, të propozohen kriteret e segmentimit, që duhet të përdoren për dy produkte në dy tregje të ndryshme dhe të identifikojë se sjellja e blerësit mund të ndikojë në në fushatën e marketingut. Detyra e caktuar mund të jetë një ushtrim me shkrim

100

ose me gojë.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të:- shpjegojë marketingun e synuar përfshirë makro

dhe mikro faktorët, kriteret e segmentimit dhe sesi sjellja e klientit ndikon në strategjitë dhe aktivitetit e marketingut

RM 3 IV Një rast i studimit praktikë që përfshinë të gjitha KR

mëposhtë, që kërkon që nxënësi të analizojë komponentët e kombinimit të elementeve të marketingut (marketing miks) në situatën e dhënë.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje:

- të përshkruajë zhvillimin e produktit për të përmbushur kërkesën;

- të shpjegojë se si distribuimi është i aranzhuar për t’i ofruar levërdi klientit;

- të identifkojë sesi janë caktuar çmimet në kontekstin e objektivave të kompanisë dhe kushteve të tregut;

- të ilustrojë dallimet në mes të marketingut të vendit dhe ndërkombëtar.

RM 4 IV Një rast i studimit praktikë, ku nxënësi duhet të krahasojë dhe dallojë aplikimin e marketingut miks ne segmented e ndryshme të tregut, duke plotësuar KR më poshtë

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje:

- të rekomandojë kombinimet e elementeve të marketingut (marketingu miks) në kontekste të ndryshme,

- të bëjë dallimin më mes të marketingut të produkteve për klientë dhe organizata,

- të beje dallimin dhe shpjegojë ndryshimet në mes të marketingut në vend dhe atij ndërkombëtar.


-Realizimi i këtij moduli duhet të theksojë se konceptii i marketingut përforcon procesin e marketingut. Nxënësit duhet të njoftohet me përshkrimet e produkteve dhe kompanisë me teknikat moderne të marketingut


Për realizimin e përshtashëm të modulit, është e domosdoshme që nxënësit t’I sigurohet qasje në internet, raportet e kompanisë etj.-

Korniza e kurrikulit për asistentin e administrim biznesit

101


Publiciteti dhe promovimi AB MA M3

LLoji dhe qëllimi i modulit

Ky është modul që ka për bazë të konceptet teorike e, gjithashtu edhe praktikën promovuese në publicitet dhe promovim.



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11 ose përvojë dhe shkathtësitë e nevojshme


RM 1

Nxënësi do të jetë në gjendje të analizojë ambientin për komunikimPërmbajtja:1.1Organizatat e industrive:- agjencitë për publicitet,

pronarët e mediave, reklamuesit; llojet e agjencive; PR, promovimi i shitjes, hulumtimet në fushën e marketingut.

1.2Regulloret e industrisë:-legjislacioni, vetë rregullativa, presionet etike dhe shoqërore.

1.3Tendencat:-Shpenzimet; Promovimi dhe publiciteti i shitjes për zhvillimin e informimit mbi modelin; media e re, interneti, qendrat tregtare për paisjet e teknologjisë informative.

1.4 Procesi i komunikimit:-modeli i procesit, vendimmarrja e

klientit për blerje-

RM 2

Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegojë shënjestrat dhe qëllimet e publicitetit dhe rolin të cilin e luan në aktivitetet e një organizatePërmbajtja:- 2.1Roli i publicitetit:- definicioni, synimi dhe qëllimet; roli në kuadër të kombinimit të marketingut, kombinimii i promovimit; karakteristikat e formave të ndryshme, TV, radio, afishet e shtypura etj. 2.2 Modeli/Marka: definicioni, synimi dhe qëllimet; strategjitë e modelimit/marketimit; situatat kur mungon marka,vlerësimi i markës. 2.3 Aspektet kreative:- pozicionimi, porositë, dizajni ndihmës, testimi, shkrimi i kopjeve, paisjet vizuele, ndikimi i TV dhe internetit në dizajnin e publicitetit2.4Përdorimi i agjencionit: - roli i atij që punon me xhirollogari dhe planifikuesi i llogarive; përzgjedhja e agjencisë dhe obligimet kontraktuese.

RM 3

Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegojë dhe përdorë rradhën e teknikave të shënuara më poshtë:Përmbajtja:-

102

3.1 Primare, promovimi i shitjes, PR, sponzorizimi, marketingu i drejtpërdrejt. Përparësitë dhe mangësitë e të dyjave. Ku të përdoren dhe si të vlerësohen,3.2 Identiteti dhe imazhi i korporatës, 3.3 Ekspozitat dhe panagjyret, teknikat e personalizuara të shitjes.

RM 1 IV Nxënësi do të ofrojë një analizë të dokumentacionit të ambientit të komunikimit, për të përkrahur analiza e rastit të studimit praktik të situatës, në të cilën dy modele të ndryshme, janë përdorur për të vlerësuar ndikimin e publicitetit në sjelljen e klientit

KR Nxënësi duhet t ë jetë në gjendje të shpjegojë strukuturën, rolin dhe marrëdhëniet në industrinë e komunikimit; të identifikojë tendencat e tanishme në publikim dhe të çmojnë suksesin e tyre, të përdorë modelet për të vlerësuar ndikimin e publiciteteve dhe promovimit në sjelljen e klientit.

RM 2

IV Nxënësi do të përfundojë një ese që do t’i mbulojë të gjitha kërkesat e kritereve për realizim të shënuara më poshtë

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të shpjegojë dhe

demonstrojë se si publiciteti mund të krijojë kërkesën; të diskutojë përdorimin e publicitetit në dy situate të ndryshme; të diskutojë rolin dhe organizimin e agjencive për publikim

RM 3 IV Nxënësi do ta përfundojë një rast të studimit praktik, që

kërkon një analizë të qëllimeve të objektivave te linjës së teknikave të ndryshme duke shpjeguar më të përshtashmen në secilën nga tri situatat e ndryshme. Kjo mund të jetë një prezantim me gojë

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë ndryshimet

në karakteristikë dhe qëllim në teknika të ndryshme si dhe të rekomandojë përdorimin e teknikave individuale në situate të ndryshme.

Qasjet e rekomanduara të mësimsdhëines dhe mësimit

Është e rëndësishme që ky modul të realizohet si një qasje e integruar, duke kombinuar shkathtësitë praktike dhe akademike. Nxënësit duhet vazhdimisht të jenë të orientuar drejtë identifikimit të tendencave dhe aktiviteteve qe shfaqen në botën rreth tyre. Është sugjeruar se korniza e planit të promovimit do t’u ofrojë trajnerëve një mjet për implementim të modulitNxënësi duhet të marrë përgjegjësi për të mësuarit e tij; të prezantojë punën e tij në mënyrën që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë- Vlerësimi është përmes eseut dhe rastit të studimit praktik

103


Për realizimin e duhur të modulit është e domosdoshme që të sigurohet qasja në internet, publikimet e kompanisë, materialet nga zyret statistikore të Kosovës dhe gazeta të ndryshme.-

Korniza e Kurrikulit për Teknikun e Elektronikës Industriale(Dirigjimet, Furnizimi Energjetik, Teknologjia e sinjalizimit dhe ndriçimit)




Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për përdorimin e bazës së të dhënave në kompjuterë personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të planifikojë dhe të dizajnojë një bazë të thjeshtë të dhënash, duke përdorur pakot standarde të bazës së të dhënave, si dhe të demonstrojë zotësinë që përmes “query” (kod për kërkim) dhe veglave për selektim dhe sortim të paraqesë (prezantojë) të dhënat e dëshirueshme nga një bazë të dhënash, si dhe të jetë në gjendje të krijojë dhe të modifikojë raportet.


Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë çertifikatën edukimit të obligueshëm, njohuri paraprake dhe shkathtësi ekuivalente me shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 dhe RM7 të aplikim softverit (moduli 1) si dhe RM1 dhe RM6 të aplikimi softverit (moduli 3)


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një bazë të thjeshtë të dhënash, duke përdorur pakon standarde të bazës së të dhënave.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit të bazës së të dhënave,- Hapja e një bazë të dhënash ekzistuese,- Përdorimi i komandave ruaje dhe ruaje si,- Krijimi i një bazë të dhënash të re- Krijimi i një tabelë të thjeshtë,- Ndërrimi i modeve të punës në tabela, forma dhe

raporte,- Përdorimi i funksionit “Ndihmë” (ang.help)- Mbyllja e aplikacionit të bazës së të dhënave

RM 2

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të kutpojë konceptet bazë të bazës së të dhënave Përmbajtja- Tabela (ang. table), regjistrimet (ang. records),

fushat (ang.fields), lloji i të dhënave në një fushë (ang. field data type), veçoritë e fushës (ang. field property),

- Çelësat primar,

104

- Indeksi,- Relacionet e tabelave në bazën e të dhënave,- Diagrami logjikë,- Sigurimi i integritetit të të dhënave.

RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të gjejë informatën përmes opcionit për kërkim (ang.queries). Përmbajtja - Hapja e veglës për kërkim (ang. query)- Krijimi i një kërkimi,- Shtimi i kritereve në një kërkim, duke përdorur

operatorët,- Korrigjimi i kritereve të kërkimit,- Korrigjimi i fushave të kërkimit,- Klasifikimi i të dhënave,- Kryerja e një kërkimi,- Fshirja e një kërkimi,- Të ruajë dhe mbyllë një kërkim.

RM 5

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë forma.Përmbajtja - Hapja e një forme,- Krijojë një form,- Futja, korrigjimi dhe fshirja e një regjistri (ang.

record),- Navigimi i regjistrave,- Përdorimi i listave List Box dhe Combo Box brenda

formave- Shtimi/ modifikimi i hederit dhe futerit (ang.header

and footer),- Filtrimi me formë,- Filtrimi me selektim,- Fshirja e një formë,- Ruajtja dhe mbyllja e një formë.

RM 6

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë raporte.Përmbajtja - Hapja e një raporti,- Krijimi i një raporit, duke u bazuar në tabela dhe

RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një tabelë Përmbajtja - Hapja e një tabelë,- Krijimi i një tabelë,- Specifikimi i fushave brenda tabelës,- Specifikimi i llojeve të të dhënave në fushë,- Definimi i çelësave primar,- Shtimi, korrigjimi dhe fshirja e regjistrimeve në një

tabelë- Krijimi i relacioneve një- me-një dhe një-me-shumë

të tabelave,- Fshijrja e relacionit në mes të tabelave,- Fshijë tabelën,- Ruajë dhe mbyllë tabelën.

105

kërkime,- Ndyshimi i pamjes së një raporti,- Grupimi i të dhënave dhe sortimi i të dhënave në

fusha të veçanta,- Shtimi/modifikimi i hederit dhe futerit (ang.header

and footer),- Fshirja e një raport,- Ruajtja dhe mbyllja e një raporti.

RM 7

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të përgatisë një rezultat të gatshëm për distribuim.Përmbajtja: - Rregullimi i shtypjes (ang.print setup), pamja e

dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypja (ang.print),.

- Shtypja e një faqe, regjistrimi dhe tabele,- Shtypja e formës,- Shtypja e rezultatit të kërkuar.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëmNë vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. I trajnuari duhet të hartojë një bazë të dhënash të thjeshtë. I tranuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur me rradhë dhe të ruajë bazën e të dhënave në një disketë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar një bazë të dhënash.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të:- Të hapë aplikacionin e bazës së të dhënave,- Të hapë një bazë të dhënash ekzistuese,- Të krijojë një bazë të dhënash të re,- Të krijojë një tabelë të thjeshtë- Të bëjë ndërrimin e modeve të punës në tabelë,

fome dhe raporti,- Të përdorë funksionin “Ndihmë” (ang.help)- Të përdorë komandat ruaje dhe ruaje si,- Të mbyllë aplikacionin e bazës së të dhënave.

RM 2

IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të hartojë një diagram logjikë (ang.logical diagram) dhe ta ruajë atë diagram. I

106

trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave si edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave të krijuar paraprakisht nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijoj një dizajn

logjikë të bazës së të dhënave:- Të krijojë tabelat,- Të definojë çelësat primar,- Të definojë indeksat,- Të vendos relacionet në mes tabelave, - Të definojë rregullat e validitetit,- Të dizajnojë një diagram logjikë.


përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të hartojë një diagram logjikë (ang.logical diagram) dhe ta ruajë atë diagram. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë, që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave, të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.


- Të hapë tabelën,- Të krijojë tabelën,- Të specifikojë fushat mbrenda tabelës,- Të definojë çelësat primar,- Të shtojë, korrigjojë, fshijë një regjistër në tabelë,- Të krijojë marrëdhënie një-me-një ose një-me-shumë

në mes të tabelave,- Të fshijë relacionet në mes të tabelave,- Të fshijë tabelën,- Të ruajë dhe mbyllë tabelën.


përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe,

107

gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave,të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.


- Të hapë veglën për kërkim (ang. query),- Të krijojë një kërkim,- Të shtojë kriteret në një kërkim, duke përdorur

operatorët,- Të korrigjojë kriteret e kërkimit,- Të korrigjojë fushat e kërkimit,- Të sortoj të dhënat,- Të startojë një kërkim,- Të fshijë një kërkim,- Të ruajë dhe mbyllë një kërkim.


përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmbajnë informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave, të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të hapë një formë,- Të krijojë një formë,- Të fusë, korrigjojë dhe të fshijë një regjistër,- Të navigojë nëpër regjistra,- Të përdorë listat List Box dhe Combo Box ne formë,- Të shtojë/ modifikojë hederin dhe futerin

(ang.header and footer),- Të filtrojë me formë,- Filtrimi me selektim,- Të fshijë një form,- Të ruajë dhe të mbyllë një formë.

RM 6 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që

108

përmbajnë informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave,të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje: - Të hapë një raport,- Të krijojë një raport duke u bazuar në tabela dhe

kërkime,- Të ndyshojë pamjen e një raporti,- Të bëj grupimin e të dhënave dhe sortimin e të

dhënave në fusha të veçanta,- Të shtojë/modifikojë hederin dhe futerin (ang.header

and footer),- Të fshijë një raport,- Të ruajë dhe mbyllë një raport.

RM 7 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmbanë informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave, të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.


- Të rregullojë shtypjen (ang.print setup), pamjen e dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypja (ang.print),

- Të shtypë një faqe, regjistër dhe tabelë,- Të shtypë fomën,- Të shtypë rezultatin e kërkuar

Qasjet e rekomanduara të mëimdhënies dhe mësimit

- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin kompjuterik- Instruktori duhet të zgjedhë qasje të pjesëmarrjes aktive



- Vlerësimi duhet të bëhet pas çdo rezultati të arritur të mësimit dhe të bazohet në portfolion e përpiluar (shih procedurat e vlerësimit).


Për realizimin e përshtashëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim:

109

- Klasa,- OHP-projektori,- Materialet e mësimdhënies, përfshirë transparencat e OHP







Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantimit në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijoj prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.)


Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë çertifikatën e edukimit të përgjithshëm, si dhe njohuri paraprake dhe shkathtësi ekuivalente me njohuritë/shkathtësitë e përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 deri tek RM7 të Aplikim Softverit (moduli 1), e gjithashtu edhe rezultatet e mësimit te Aplikim Softveri. (moduli 3)


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje krijojë prezantime të thjeshta duke përdorur programin për prezantimPërmbajtja- Hapja e aplikacionit për prezantim,- Hapja e një fajlli ekzistues për prezantim,- Rregullimi i faqes (ang.page setup),- Të krijojë një dosje të re të prezantimit duke




RM 2

I trajnuari është në gjendje të zhvillojë një prezantim. Përmbajtja- Ndërrimin e modeve të pamjes (view mode),- Të shtojë një shirit rrëshqitës në një prezantim, me

disajn/plan (layout) specifik të shiritit,- Të ndryshojë pamjen e shiritit rrëshqitës,

110

- Të ndërrojë një dizajn të shiritit rrëshqitës,- Të insertojë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe


kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës.

RM 3



- Rradhitja (ang.align) e tekstit (majtas, në qendër,djathtas, përmbledhja e tekstit në një qeli ang. justified),


- Të ndryshojë madhësinë e fotografive dhe imazheve në një shirit rrëshqitës, (ang.slide),


- Të dyfishojë tekstin, fotografitë dhe imazhet në shiritët rrëshqitës,

- Të fshijë tekstin, fotografitë dhe imazhet nga shiritët rrëshqitës.

RM 4





RM 5



objektet e vizatimit,

111

- Të ndryshojë madhësinë dhe të rrotullojë (ang. rotate) objektet e vizatimit,

- Të shtojë efektet e animimit në objekte, - Të ndryshojë efektet e animimit në objekte, - Të ndryshojë efektet e ndryshme të shiritave


rrëshqitës.

RM6 I trajnuari është në gjendje të përfundojë një prezantim , i cili do të jetë i gatshëm për distribuimPërmbajtja - Rregullojë një shfaqje të shiritëve rrëshqitës,- Të fillojë një shfaqje/prezentim të shiritave







RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kopjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një prezantim

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të :- Të hapë një aplikacion për prezentim,- Të krijojë një document të ri të prezentimit, duke i

përdorurë shabllonë (template),- Të rregullojë faqen e prezantimit,- Të korrigjojë përmbajtjen e shiritit rrëshqitës - Të fillojë me shfaqjen e shiritave rrëshqitës,- Të përdorë funksionin ndihmues (ang Help) që është

në dispozicion,- Të ruajë prezatimin e krijuar (Komandat “Ruaje” dhe

112

“Ruaje si”)- Të mbyll programin e prezantimit.

RM 2

IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një prezantim


- Të ndryshojë modin e pamjes (view mode)- Të shtojë shirita rrëshqitës në një prezantim duke

përdorur disajn/plan (layout) specifik të shritit- Të ndryshojë pamjen e shiritave rrëshqitës, - Të ndryshojë dizajnin e shiritave rrëshqitës,- Të insertojë fotografitë, objektet e vizatuara dhe



RM 3 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një prezantim.




- Rradhitja (ang.align) e tekstit (majtas, në qendër,djathtas, përmbledhjen e tekstit në një qeli ang. justified)

- Të insertojë fotografi dhe imazhe në një shirit rrëshqitës

- Të ndryshojë madhësinë e fotografive dhe imazheve në një shirit rrëshqitës


- Të dyfishojë tekstin, fotografitë dhe imazhet në

113

shiritët rrëshqitës- Të fshijë tesktin, fotografitë dhe imazhet nga shiritët

rrëshqitës,






RM 5 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim


vija me vizatim të lire, shigjeta, drejtkëndsha,- Të ndryshojë ngjyrën e objekteve të vizatuara,- Të aplikojë hijezimin në objektet e vizatuara- Të grupojë dhe shpërndajë (ang.group/ungroup)



rrëshqitës.

114








- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin e elektronikës dhe të ndihmohet aty ku është e nevojshme me udhëzime,

- Instruktori duhet të zgjedhë qasje të pjesëmarrjes aktive të mësimdhënies-të mësuarit, duke i ofruar mundësi nxënësit që të gjejë dhe të ushtrojë aq sa është e mundur. Ai duhet t’i udhëzojë të trajnuarit gjatë realizimit të eksperimenteve të tyre.

- Të trajnuarëve duhet tu jipet kohë maksimale të ushtrojnë dhe zbulojnë. Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike

- Vlerësimi duhet të bëhet pas arritjes së çdo rezultati të mësimit (shih procedurat e vlerësimit )






Korniza e kurrikulit për teknikun për reparimin e paisjeve të zyrës

115


Aftësimi në punë 1 ANP-EL-2


Përvoja në punë (Aftësimi në punë) konsiderohet që është pjesë vitale e procesit të mësimit, që ju ofron mundësi të trajnuarëve të aplikojnë shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në kualfikimin tyre në skenarin praktikë të punës. Përvoja në punë duhet, gjithashtu, ti ofrojë të trajnuarit njohuri dhe shkathtësi plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e trajnimit, të cilat institucionet për trajnim nuk mund t’i ofrojnë.

Vlera e kredisë 18 Kredi (108 orë mësimi)Niveli paraprak që preferohet

Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë certifikatën e edukimit të detyrueshëm, njohuritë paraprake dhe shkathtësitë në nivel të barabartë me shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në modulet e ofruara në nivelin themelorë (klasa e 10-të), nivelin mesatar (klasa e 11-të) dhe të gjysëmvjetorit të parë të nivelit të avancuar (klasa e 12-të).


RM 1

I trajnuari është në gjendje të kuptojë strukturën organizative, stilin e menaxhmentit dhe linja për shërbim/produkt të themelatës afariste.

RM 2 I trajnuari është në gjendje të zbatojë shkathtësitë dhe njohuritë në skenarin e punës praktike.Përmbajtja- Të arranzhohet në mes themelatës afariste dhe

institucionit për aftësim Përvoja në punë duhet të realizohet në një themelatë afariste, që ofron mundësinë për aplikimin e shkathtësive dhe njohurive të fituara gjatë kualifikimit në një skenar të punës praktike, si dhe (ose) mundësinë për të mësuar shkathtësi dhe njohuri plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e trajnimit. Themelata afariste dhe institucioni për aftësim, duhet të përgatisin dhe pajtohen me planin për trajnim para se të zë vend.punësimi

RM 3 I trajnuari është në gjendje të vlerësojë përvojën në punë.


Moduli duhet të konsiderohet e përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren:

RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet për vlerësim

116

KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi bëhet përmes dokumentacionit me shkrim të bërë nga një individ i trajnuar. Dokumentacioni duhet të vlerësohet nga punëdhënësi.

KR I trajnuari duhet të:- Përshkruajë strukturën organizative të themelatës

afariste,- Përshkuajë stilin e menaxhmentit të themelatës

afariste,- Përshkruajë linjën e shërbimit/produktit të

themelatës afariste.

RM 2

IV Vlerësimi është i dyfishtë:1. Vlerësimi bëhet nëpërmjet dokumentacionit me

shkrim, lidhur me aktivitetet dhe zhvillimet e përvojës në punë. Dokumentacioni duhet të vlerësohet nga punëdhënësit.

2. Vlerësimi bëhet përmes vëzhgimit nga mësimdhënësi ose instruktori i institucionit për aftësim. Çdo i trajnuar duhet të vizitohet dhe të vëzhgohet së paku dy herë brenda kohës kur realizohet përvoja në punë.

KR I trajnuari duhet:- Të ofrojë një portfolio të dëshmisë për punën

praktike dhe për aktivitet e realizuara.- Të ofrojë një ditar për detyrat e realizuara nga dita

në ditë.

RM 3 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një raporti me shkrim i bërë në mënyrë individuale nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet:

- Të ofrojë një pasqyrë të përgjithshme të dështimit ose suksesit për Aftësimin në punë. Aftësimi përmes identifikimit sesi shënjestrat dhe objektivat janë përmbushur dhe nëse jo, pse jo? Problemet e shfaqura dhe vetë-çmuarja lidhur me atë se çka mësuar gjatë aftësimit në punë.


- Ky modul duhet të realizohet në objektet e ndonjë themelate afariste, që i ofron mundësinë të trajnuarit për të aplikuar shkathtësitë dhe njohuritë e fituara gjatë kualifikimit në një skenar të punës praktike dhe (ose ) mundësinë për të mësuar shkathtësi dhe njohuri plotësuese, ashtu siç është përshkruar në profilet e trajnimit.

- I trajnuari duhet të punojë në bashkëpunim të ngushtë ose nën mbikqyrjen e ndonjë zanatçiu, tekniku ose inxhinieri më përvojë.

- Vlerësimi duhet të zë vend siç është përshkruar më lartë, përderisa realizimi i të trajnuarit (shih RM 2) duhet të

117

vlerësohet nga punëdhënësi.- Përvoja në punë mund të organizohet në bazë 1 ditë/javë

ose në bazë bllok gjatë tre javëve.


Titulli dhe shifra

Planifikimi për shitje AB MA M5


Kjo është një modul komplekse, e cila është dizajnuar për të zhvilluar tek nxënësi vetdijen kritike për mënyrën në të cilën procesii shitjes në aktivitetin kombëtar dh endërkombëtar realizohet. Ajo merrë parasysh rolet e aktorëve kryesorë për arritjen e qëllimeve të shitjes, marketingut dhe ndërmarrjes.



Përfundimi i suksesshëmi klasës së 11 ose njohuritë dhe shkathtësitë e përshtashme.


RM 1

Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë karakteristikat kryesore që çojnë tek procesi i shitjesPërmbajtja:1.1-Promovimi miks,komunikimi, objektivat e aktivitetit, integrimii shitjes me qëllimet e tjera, buxhetimi, vlerësimi.1.2 Kuptimi i klientit;- procesi për vendim-marrje; ndikimet në atë zgjedhje, interesat dhe motivet e blerjes, disponimii blerësit, dallimi në mes të klientit dhe përdoruesit.1.3 Rolii forces shitëse- shitja, produkti, rezervat dhe njohuritë e konkurruesit; mbledhja e informative; raportet dhe evidencimet; 1.4 Procesii shitjes; - përgatitja dhe objektivii shitjes; prezantimi personal, teknikat, përdorimii mjeteve ndihmëse për publicitet dhe promovimi, trajtimi dhe vërejtjet, teknikat e negocimit, mbyllja e shitjes. 1.5Vazhdimësia pas shitjes.-

RM 2

Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë rolin dhe përgjegjësitë e Menagjerit të Shitjes për të përmbushur synimet e shitjes.Përmbajtja:-2.1 Strategjia e shitjes;- krijimi i objektivave, shitja në kuadër të planit të marketingut, roli i parashikimit të shitjes në planifikim; parashikimet kuantitative dhe

118

kualitative të shitjes; strategjitë për shitje 2.2Politikat për rekrutimin e personelit; përshkrimet e punës, përgatitja e intervistës, përzgjedhja dhe nominimi në vendet e punës. Zhvillimi i personelit, stimuluesit motivues financiar, mënyra e pagesës, doracaku për shitje. Vlerësimi2.3 Organizimi i aktiviteteve të shitjes sipas produktit; klientit dhe hapsirës. Ndarja e punës planfikimii udhëtimit, takimet e shitjes

RM 3

Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë dhe shpjegojë karakteristikat kryesore në procesin për përmirësimin e realizimit të shitjes.Përmbajtja:3.1-Rëndësia e parashikimit të shitjes; zhvillimi dhe alokacionii buxhetit të shitjes.3.2 Themelimii standardeve për realizim; burimet e informatës për të ndihmuar në zhvillimin e teknikave kualitative dhe kuantitative; vlerësimi dhe alokacioni i shpenzimeve,3.3 vlerësimi i personelit,përmirësimii realizimeve. 3.4Zhvillimii standardeve afatgjatë për kujdesin ndaj klientëve. 3.5 Marrëdhëniet e menagjimit të klientëve në mes të blerësit dhe furnitorit (ISO 9000. EQF TQM desirable), shërbimet pas shitjes, puna me ankesa, kujdesi ndaj klientëve si veçori e shtimit të vlerës në shitje. 3.6 Rëndësia e bazës së shënimeve për ekipin e shitjes

RM 4

Nxënësi është në gjendje të identifikojë problemet për të punuar në ambientet e ndryshme të shitjesPërmbajtja:-4.1Llojet e ndryshme të tregjeve të shitjes;- shitësit me pakicë, shitësit me shumicë, agjentët e shitjes, agjentët e shitjes, organet publike, shitja për rishitje, shitje në distance, shërbimet e shitjes. 4.2Mundësia ndërkombptare:- agjentët, distributorët,(roli dhe procesii përzgjedhjes ), kontraktat, motivimi, stafi lokali shitjes?, puna në ambientit të ndryshme kulturore.4.3Panairet e tregut; dizajni, materialet e shitjes, profili dhe vlerësimii numrit pjesëmarrës, personeli, vlerësimii përvojës4.4 Burimet e mjeteve financiare për të përkrahur panairet ose ekspozitat.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga trajnuari, nëse të gjitha kriteret e caktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbuhsur në nivel të pranueshëm.

Detyrat e caktuara me shkrim ose me gojë dhe rastet e studimit praktik do të jenë fushat kryesore të vlerësimit. Megjithatë, një prezantim me gojë me anëtarët e tjerë të grupit që sillen si audiencë do të jetë pjesë esenciale e modulit. Ekzistojnë

119

mundësitë për mbulimin e më shumë se një rezultati të mësimit, brenda një detyre të caktuar, por nxënësit duhet të jenë të vetdijshëm lidhur me këtë në listën e tyre të detyrave. Në vijim janë dhënë shkurtesat që përdorenRM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Një detyrë me shkrim në të cilën nxënësi duhet të analizojë fazat e procesit të shitjes të bazuara në dëshminë se kuptimi i sjelljes së blerësit mund të përdoret në promovimin e shitjes dhe të japë shembuj për objektivat e kombinimit të komunikimit.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë karakteristikat kryesore që çojnë në procesin e shitjes

RM 2

IV Nxënësi do të realizojë një rast të studimit praktikë, në të cilën duhet të ofrojë dëshminë se ekziston të kuptuarit e mënyrës, në të cilën procedurat për pranimin e punëtorëve dhe selektimit, motivimi, shpërblimi dhe aftësimi janë pjesë integrale e objektivave të korporatës, e cila përforcon strategjinë e shitjes të një situate të veçantë. Kjo mund të ofrohet në formë gojore ose me shkrim.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë rolet dhe

përgjegjësitë e Menaxherit të Shitjes për të përmbushur synimet e shitjes.

RM 3 IV Nxënësi do të jap një prezantim bazuar në një kompani

të veçantë ose simulim që kërkon një shpjegim të buxhetit të shitjes si një për kontrollimin e aktiviteteve të shitjes, ofron procedurat e vlerësimit dhe çmuarjes për të zmadhura shitjen, ju ofron një program për shërbimin e klientëve dhe sugjeron zhvillimin dhe përdorimin e bazës së të dhënave për të ndihmuar në këtë fushë

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të indentifikojë dhe

shpjegojë karakteristikat kryesore për përmirësimin e realizimit për shitje

RM 4 IV Nxënësi do të prezantojë një plan për pjesëmarrje në

panairin e dhënë si dhe do të identifikojë problemet kur punohet në ambiente të ndryshme kulturore së bashku me objektivat pjesëmarrëse të organizatës.Nxënësi, gjithashtu, do të shkruajë një ese, duke përshkruar rolet dhe përgjegjësitë që janë të nevojshme për të shitur mallërat ose shërbimet në llojllojshmërinë e konteksteve.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë

problemet gjatë punës në ambientet e ndryshme të

120

shitjes.

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe mësuarit

-Ky modul duhet të ofrohet në asi mënyre që rezultatet e ndryshme teorike dhe praktike arrihen. Përdorimi i ligjëruesëve të jashtëm mund të jetë e dobishme dhe mund t’u ndihmojnë nxënësve të zbatojnë njohuritë e tyre praktike në një situate praktike. Në mënyrë ideale moduli do të realizohej duke përdorurë programe praktike, gjatë të cilit nxënësit duhet të organizojnë intervista nga faza e analizës së punës deri tek selektimi i kandidatit të përshtashëm.Ekziston gjithashtu një theks mbi rëndësinë e komunikimit të pashkruar, të folurit me trup, dukjes dhe komunikimit me gojë. Do të jetë e domosdoshme që i trajnuari të kalojë kohën, duke diskutuar këto çështje në mënyrë që të zhvillojë praktikën e mire. Ky modul është gjithashtu i rëndësishëm për ngritjen e çështjeve etike që mund të bëhet kryesore gjatë procesit të përzgjedhjes, e gjithashtu, edhe llojllojshmërinë kulturore, e cila mund të ketë ndikim kryesor gjatë iniciativës së shitjes ndërkombëtare.

-Nxënësit duhet të marrin përgjegjësinë për të mësuarit e tyre, si dhe të prezantojnë punën e tyre në mënyrën që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë

-Vlerësimi bëhet përmes eseut, prezantimit dhe rastit të studimit praktik


Për realizimin e përshtashëm të modulit është e domosdoshme që nxënësit të kenë qasje në internet e gjithashtu burime për gazetat e marketingut dhe programeve të kompanisë për ti përdorurë për krahasim. Literatura lidhur me panairet ose ekspozimet mund të mirret nga Oda Ekonomike.

Korniza e kurrikulit për administrim biznesiPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Bashkimi Evropian AB MA M6


Grupi do të ndahet në nëngrupe për të ndërmarr hulumtime për Bashkimin Evropian, para se t’i përdorin aftësitë e tyre prezantuese, për të ofruar seminare në fushat e tyre të veçanta të hulumtuara, në mënyrë që i tërë grupi të jetë i informuar. Si produkt përfundimtar do të jetë një manual, i cili do të jetë në dispozicion për industrinë vendore.

Vlera e kredisë



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11-të ose standardet e duhura

Rezultatet e mësimit

RM 1 I trajnuari është në gjendje të identifikojë dhe të komentojë për organizatat kryesore të BE

121

(RM) dhe përmbajtja

Përmbajtja : - Struktura e BE; - Parlamenti evropian, - Këshilli i Ministrave,- Anëtarët e Komisionit,- Një valutë,- Një treg,- Politika unike për agrokulturë,- Politika për konkurrencë,- Politikat shoqërore.

RM 2 I trajnuari është në gjendje të gjurmojë historinë dhe zhvillimin e një valute, një tregu, CAP, politikat rajonale, politikat shoqërore dhe politika për konkurrim.Përmbajtja:- Shtetet anëtare dhe shtetet aplikuese- Rajonet dhe politika rajonale- Ndikimet e legjislacionit të BE ndaj Kosovës.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit për çdo rezultat të mësimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

Sugjerohet se për vlerësim në shkollat e mesme profesionale duhet të përcillen procedurat e vlerësimit të identifikuara më poshtë, por për të trajnuarit që do ti realizojnë modulet në Qendrat Profesionale për Aftësim, procedura është ndryshuar, kështuqë ai ose ajo ushtron një hulumtim në njërën nga lëmitë e identifikuara dhe bën një prezantim me gojë ose me shkrim për zbulimet e tij.

RM 1 IV Grupi do të ndahet dhe do të marr përgjegjësinë për hulumtimin e aspekteve të veçanta të aktiviteteve të Bashkimit Evropian, siç janë shënuar më lartë. Në secilin rast shtrirja e politikës së politikës të ndjekur nga BE duhet të vlerësohet në aspektin e ndikimit potencial të saj në Kosovë. Çdo njësi do të jetë temë e prezantimit për tërë grupin dhe si prodhim i fundit do të jetë një manual, i cili do të jetë në dispozicion për organizatat vendore.

KP I trajnuari duhet të jetë në gjendje të hulumtojë një sektor të Bashkimit Evropian; të bëjë një prezentim dhe të marrë pjesë në përgatitjen e doracakut

RM 2 IV Shih përmbajtjen më lartë

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies

-Ky modul duhet të përhapet si modul i hulumtimit, në të cilin nxënësit identifikojnë disa nga vështirësitë praktike, çështjet e gjuhës dhe kulturës. Një diskutim për madhësinë dhe kompleksitetin e Evropës me financimin rajonal dhe

122

dhe mësimit përgjegjësitë e qeverisë kombëtare duhet të nënvizohen. Nxënësit duhet të informohen për çështjet etike, të përfshira në qasjen gjithë-evropiane dhe gjithashtu mbi llojllojshmërinë kulturore të Bashkimit Evropian, qasjet ambientore dhe masat e shëndetësisë dhe sigurisë të BE.-Instruktori duhet të sillet si kordinator.-Të trajnuarit punojnë individualisht dhe gjithashtu si grup.-Vlerësimi duhet të bëhet për individ dhe për grup.


Për realizim të përshtatshëm të modulit, është e domosdoshme si në vijim: Është esenciale që nxënësit kanë qasje në internet dhe në një numër të madh të webfaqeve të BE, në të cilat është një përshkrim i madh mbi politikën dhe aktivitetin e BE; një numër i madh i publikimeve të BE do të jenë të nevojshme, së bashku me disa gazeta ekonomike.









RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje krijojë prezantime të thjeshta duke përdorur programin për prezantimPërmbajtja- Hapja e aplikacionit për prezentim,- Hapja e një fajlli ekzistues për prezantim,- Rregullimi i faqes (ang.page setup),- Të krijojë një dosje të re të prezantimit duke


rrëshqitës,ang.slide,- Të fillojë shfaqjen e shiritave rrëshqitës (ang.slide),

123

- Komandat “ruaje” dhe “ruaje si”,- Ruajtja e një prezantimi (komandat “ruaja” dhe


RM 2




kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës,

RM 3









RM 4




trepjesorë, vijë dhe atij në formë të ëmbëlsirës,

124

- Të fshijë diagramet nga shiriti rrëshqitës.

RM 5






rrëshqitës.

RM6 I trajnuari është në gjendje të përfundojë një prezantim , i cili do të jetë i gatshëm për distribuimPërmbajtja - Organizimi i një shfaqje me shiritë rrëshqitës,- Të fillojë një shfaqje/prezentim të shiritave






RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kopjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim

125

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të :- Të hapë një aplikacion për prezantim,- Të krijojë një document të ri të prezantimit, duke i




RM 2




përdorur disajn/plan (layout) specifik të shritit,- Të ndryshojë pamjen e shiritave rrëshqitës, - Të ndryshojë dizajnin e shiritave rrëshqitës,- Të insertojë fotografitë, objektet e vizatuara dhe







126

- Rradhitja (ang.align) e tekstit (majtas, në qendër,djathtas, përmbledhjen e tekstit në një qeli ang. justified),


- Të ndryshojë madhësinë e fotografive dhe imazheve në një shirit rrëshqitës,



- Të fshijë tesktin, fotografitë dhe imazhet nga shiritët rrëshqitës,

RM 4 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të

përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim.


diagrameve të ndryshme të gatshme (kolonë, trepjesësh, vijë, dhe diagrami në fomë të ëmbëlsirës)

- Futja e të dhënave në shiritin rrëshqitës- Të ndryshojë ngjyrën në prapavijën e diagramit, - Të ndryshojë ngjyrën e diagrameve në formë shtyllë,

trepjesorë, vij dhe atij në formë të ëmbëlsirës,- Të fshijë diagramet nga shiriti rrëshqitës



vija me vizatim të lire, shigjeta, drejtkëndsha,- Të ndryshojë ngjyrën e objekteve të vizatuara,

127

- Të aplikojë hijezimin në objektet e vizatuara,- Të grupojë dhe shpërndajë (ang.group/ungroup)



rrëshqitës.








- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin e elektronikës dhe të ndihmohet aty ku është e nevojshme me udhëzime.


- Të trajnuarëve duhet tu jipet kohë maksimale të ushtrojnë dhe zbulojnë. Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike.

- Vlerësimi duhet të bëhet pas arritjes së çdo rezultati të mësimit (shih procedurat e vlerësimit ).



128

eksperimentim dhe instrumentet për matje).- OHP-projektori,- Materialet për mësimdhënie përfshirë katalogjet, listat e të

dhënave, listat eksperimentuese dhe transparencat e OHP për të ndihmuar të trajnuarve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset që nuk mund të demonstrohen ose praktikohen.




Aplikimi Softveri (Moduli 7) TI-AS-7




Është e domosdoshme që i trajnuari të ketë certifikatën e edukimit të obligueshëm, njohuri paraprake dhe shkathtësi të barabarta me shkathtësitë dhe njohuritë të përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 dhe RM7 të Aplikimi Softverit (moduli 1) dhe rezultatet e mësimit të Aplikimi Softeverit (moduli 3)


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një web-faqe të thjeshtë duke përdorur aplikacionin për dizajnin e webfaqes.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit për dizajnin e web-faqes,- Hapja e një web-faqe,- Krijimi i një web-faqe të re, e cila përmban vetëm një

faqe,- Shtimi i tekstit në faqe,- Kopjimi (ang.copy), të prejë (ang.cut) dhe zhvendos

(ang.paste) tekstin,- Shqyrtimi i kodit të html,- Të bëjë dallimin në mes modeve të ndryshme të

pamjes (ang.view mode) (dizajn, pamja paraprake, html),

- Pamja paraprake(preview) e faqes në shfletues (ang.browser),

- Të ruajë një web – faqe (komandat “ruaje” dhe “ruaje si”),

129

- Funksioni ndihmës (ang.Help), - Të mbyllë aplikacionin për dizajnimin e web-faqes.

RM 2

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të definojë një webfaqe dhe të kuptojë etiketat themelore të një web-faqeje (ang.basic html tags)Përmbajtja- Definimi i web-faqes,- Definimi i përmbajtjes së webfaqes,- Definimi i strukturës së webfaqes,- Definimi i sistemit të navigacionit (ang.navigation),- Pamja/dizajni vizuel.

RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të definojë një web-faqe dhe të kuptojë bazat e html koditPërmbajtja - Shtimi i tekstin në një web-faqe,- Ndryshimi i pamjes së tekstit: lloji i shkronjave të

përdorura (ang.font), madhësia e shkronjave (ang.font size), ngjyra e shkronjave (ang.font color), hijëzimi (ang.shadow),


- Shtimi i fotografive, imazheve dhe animacionit në një web-faqe

- Lëvizja dhe ndryshimi i madhësisë së fotografive, imazheve dhe animacioneve në një webfaqe,

- Rradhitja e fotografive, imazheve dhe animacioneve (majtas, në qendër, djathas),

- Shtimi një faqe të re në një web-faqe,- Shtimi i kornizës (ang.frame) në një web-faqe,- Shtimi i efekteve të html dinamike në një faqe,- Largimi i efekteve të html dinamike prej një faqeje,- Largimi i tekstit nga një web-faqe,- Largimi i fotografive, imazheve dhe animacioneve

nga një web-faqe,- Largimi i një faqeje nga një web-faqe,- Largimi i kornizës nga një web-faqe.

RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë lidhjet (ang.links) në një web-faqe.Pëmbajtja - Krijimi i linkut (ang.link - lidhje) me një faqe tjetër në

web-faqe,- Krijimi i linkut tek një web-faqe tjetër në internet,- Krijimi i një linku fotografikë (ang.picture link),- Krijimi i një linku fotografik që tregon një fotografi,- Të korrigjojë një link,- Të mënjanojë një link.

RM 5

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të publikojë dhe rifreskojë një web-faqe Përmbajtja

130

- Shikimi paraprak (ang.preview) të një web-faqeje në shfletues (ang.browser),

- Publikimi i një web-faqe, - Rifreskimi i një web-faqe.



RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një web-faqe. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban dosjet, të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të hapë aplikacionin për dizajnin e web-faqes,- Të hapë një web-faqe,- Të krijojë një web-faqe të re, e cila përmban vetëm

një faqe,- Të shtojë tekstin në faqe,- Të kopjojë (ang.copy), të prejë (ang.cut) dhe

zhvendos (ang.paste) tekstin,- Të shqyrtojë kodin e html,- Të bëjë dallimin në mes modeve të ndryshme të

pamjes (ang view mode) (dizajn, pamja paraprake, html),

- Pamja paraprake e faqes në shfletues (ang.browser),- Të ruajë një web – faqe (komandat “ruaje” dhe

“ruaje si”)- Të përdorë funksionin ndihmës në dispozicion

(ang.help),- Të mbyllë aplikacionin për dizajnin e web-faqes

RM 2

IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një web-faqe. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të

131

cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe..


- Të analizojë lloje të ndryshme të web-faqeve,- Të analizojë audiencën e web-faqes,- Të definojë web-faqen,- Të definojë përmbajtjen e webfaqeve,- Të definojë strukturën e webfaqeve,- Të definojë sistemin e navigacionit (ang.navigation),- Pamja/dizajni vizuel.


përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e ,gjithashtu, edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe, si dhe me disketën, e cila përmban web-faqen paraprakisht të krijuar nga i trajnuari.


- Të shtojë tekstin në një web-faqe,- Të ndryshojë pamjen e teksti: lloji i shkronjave të


- Të shtojë, ndryshojë tekstin në një web faqe,- Të ndryshojë pamjen e teksti: lloji i shkronjave të


- Të rradhis (ang.align) tekstin (majtas, në qendër,djathtas, përmbledhja e tekstit në një qeli ang.justified),

- Të shtojë fotografi, imazhe dhe animacion në një web-faqe,

- Të lëvizë dhe ndryshojë madhësinë e fotografive, imazheve dhe animacionit në një webfaqe,

- Të rradhisë fotografitë, imazhet dhe animacionet (majtas, në qendër, djathas),

- Të shtojë një faqe të re në një web-faqe,- Të shtojë kornizën (ang.frame) në një web-faqe,- Të shtojë efektet dinamike të html në një faqe,- Të largojë efektet dinamike të html prej një faqeje,- Të largojë tekstin nga një web-faqe,- Të largojë fotografitë, imazhet dhe animacionet nga

një web-faqe,- Të largojë një faqe nga një web-faqe,- Të largojë kornizën nga një web-faqe.

132

RM 4 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e ,gjithashtu, edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe, si dhe me disketën, e cila përmban web-faqen paraprakisht të krijuar nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të krijojë link me një faqe tjetër në web-faqe,- Të krijojë link mes web-faqeve të ndryshme në

internet- Të krijojë një link fotografikë,- Të krijojë një link fotografikë që tregon një fotografi,- Të korrigjojë një link,- Të mënjanojë një link.

RM 5 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu, edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe, si dhe me disketën, e cila përmban web-faqen paraprakisht të krijuar nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të bëjë shikim paraprak (ang.preview) të një web-

faqeje në shfletues (ang.browser),- Të publikojë një web-faqe, - Të refreskojë një web-faqe.


- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin kompjuterik.- Instruktori duhet të zgjedhë qasje të pjesëmarrjes aktive





Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti, mjetet, pajisjet dhe materialet si në vijim: - Laboratori kompjuterik (përfshirë materilin shpenzues, siç

133

është: disketat, letra etj).- OHP-projektori,- Materialet e mësimdhënies, përfshirë transparencat e OHP,

për tu ndihmuar të trajnuarëve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset që nuk mund të demonstrohen ose praktikohen,


Korniza e kurrikulit për teknikun për riparimin e paisjeve të zyrës

PËRSHKRIMI I MODULITTitulli dhe

shifraNdërmarrësia AB-MA-1


Në këtë modul i trajnuari duhet të dijë për fundamentët e themelimit të një ndërmarrje të vogël ose mikro-ndërmarrje. i trajnuari duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe hetojë një mundësi potenciale afariste e, gjithashtu, të identifikojë edhe kërkesat financiare dhe ligjore. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësinë të përgatisë një plan afarist dhe të identifikojë veprimin e domosdoshëm për implementim.


Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë certifikatën e edukimit të detyrueshëm.


RM 1

I trajnuari është në gjendje të identifikojë dhe hulumtojë një mundësi potenciale afariste.Përmbajtja: - Plani afarist: struktura, përmbajtja dhe praktika më e

mirë.- Rradhitja e mundshme e aktivitetit afarist: produktet,

shërbimet, resurset e nevojshme, realizueshmëria, konkurrenca, pika unike e shitjes, vendim-marrja,

- Tregjet e mundshme: tendencat e tregut, modët, marketingu i përshtashëm ,konkurruesit, SWOT analiza (S-strength-përparësia, W-weakness- dobësia, O_opportunities – mundësitë dhe Th-threatness-Rreziqet),

- Tendencat, moda sezonale, mjedisi i afarizmit, shoqëror, ligjor dhe ambientor,

- Analiza e shënjestrave: nevojat dhe të priturat, problemet e mundshme, kufizimet financiare, shpërblimet, përparësitë dhe mangësitë e vetëpunësimit,

- Shqyrtimi i shkathtësive personale: kualifikimet, kompetencat, njohuritë, përvoja,

- Plani për zhvillimin personal dhe afarist: shkathtësitë, njohuritë, kualifikimet e nevojshme, harmonizimi i ekzistueses dhe të duhurës, identifikimi dhe planifikimi i nevojave për zhvillim, analiza e nevojave për aftësim, mundësitë për aftësim, burimet e

134

ndihmës, përdorimi i profesionistëve (p.sh kontabilistët), aktivitet të tjera që realizohen jashtë ndërmarrjes(psh, printimi etj).

RM 2

I trajnuari është në gjendje të identifikojë rregullat ligjore dhe financiare, të përfshira për organizimin e një biznesi.Përmbajtja:- Statuti i pronësisë dhe i tregtisë: tregtar individual,

partneriteti, ndërmarrje e kufizuar, organizatat jofitimprurëse, përparësitë dhe mangësitë e secilës,

- Kërkesat ligjore: planifikimi për autorizim(leje), ligjet vendore për blerje, regjistrimi i ndërmarrjes, shoqëritë e sigurimeve,tatimi , siguria dhe shëndetësia, legjislacionet për punësim, legjislacionet për ambient.

RM 3

I trajnuari është në gjendje të përgatisë dhe paraqesë një plan afarist.Përmbajtjet: - Propozimi: identifikimi i prodhimit, tregut, resurset,

financat;- Plani i marketingut: identifikimi i nevojave të

konsumatorëve, analiza e rezultateve nga hulumtimet primare dhe sekondare ne fushën e tregut, ndërlikimet për realizueshmëri, plani për marketingun e mallërave dhe shërbimeve,

- Resurset: objektet, paisjet, materialet,fuqia punëtore, financat, përkrahja dhe administrata,

- Plani financiar: shpenzimet, buxhetët dhe qarkullimi i parasë, burimet financiare, mbështetja e kërkesës për mjete financiare, analiza e projektuat fitim dhe humbje, si dhe bilanci.,

- Prezantimi: qëllimet e planit afarsit, identifikimi i kërkesave, material ndihmë për kërkesat); formati (prezantimet me shkrim dhe me gojë, përdorimi i diagrameve, ndihma vizuele), audiencë e përbërë nga bankistët, agjencionet përkrahëse etj.

RM 4

I trajnuari është në gjendje të identifikojë veprimin e domosdoshëm për implementim.Përmbajtja: - Kontaktet: bankierët, burimet e informatës (biznesi,

direktoriumet lokale, shoqatat tregtare, odat ekonomike), huadhënësit, investitorët, furnitorët, agjencitë qeveritare, juristët dhe kontabilistët,

- Sistemet kontrolluese: kontrolli i mallërave rezervë dhe ai financiar, kërkesat ligjore për evidencim, rëndësia e kontrollës financiare (kontrolli buxhetor, mospërputhja, kontrolli i qarkullimit të parasë dhe i kredisë), kontrolli i cilësisë, shërbimi për klientin, burimet njerëzore.

- Marketingu: publicitetet, media, shitjet e drejtpërdrejta, ofertat e veçanta të promovimit.

135


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezulatat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Planifikimi për zhvillimin real ose improvizues të biznesit do të ofrojë dëshminë e nevojshme. Në mënyrë teorike kjo do të përfshijë nxënësin në, zhvillimin e një ideje origjinale dhe të punojë deri në prezantimin dhe implementimin e sugjeruar të një plani final afarist. Duhet pasur parasysh, realizueshmërinë dhe përshtashmërinë e ndërmarrjes, kur bëhet vlerësimi i rezultateve të mësimit. Rezultati kryesor nga ky modul do të jetë shkrimi dhe prezantimi i planit afarist nga secili nxënës. Përkushtimi i nxënësit në punë, do të kontrollohet përmes vlerësimit të prezantimeve të shkurtëra me gojë, të bëra gjatë procesit të zhvillimit të modulit,

Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren:RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Një dokument me shkrim, që është përgatitja për fazën e parë të një plani afarist, ku tregohet numri i konsiderimeve të bëra dhe përparësitë dhe mangësitë e secilës. Ky projekt personal për hulumtim, duhet të mbulojë të gjitha përmbajtjet e identifikuara në rezultatet e mësimit 1 -RM1. Nxënësit duhet të japin një prezantim të shkurtë me gojë lidhur me progresin e planit të tyre,

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe kërkojë rastin e mundshëm për biznes.

RM 2

IV Dokument me shkrim, që është përgatitja për fazën e dytë të planit afarist, i cili identifikon dhe shpjegon legjislacionin,që ka të bëjë me llojin e biznesit dhe statusin tregtar, si dhe përcakton kufizimet e mundshme ligjore për burimet financiare.


kërkesat ligjore dhe financiare të propozimit.

RM 3 IV Përgatitja e fazes së tretë të planit afarist, duke përfshirë hulumtimin në fushën e tregut, identifikimin e kërkesave për shpenzime të përgjithshme dhe për resurse, si dhe përgatitjen dhe prezantimin e një plani afarist në format të përshtashëm.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë dhe

prezantojë një plan afarist.

RM 4 IV Dokument me shkrim, i cili tregon identifikimin e

136

kontakteve të nevojshme për të bërë planin afarist operativ, duke përfshirë hollësitë e kontrollës financiare dhe të tjerave, të nevojshme për implementim, si dhe për prodhimin e materialeve të nevojshme të marketingut.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe

shpjegojë veprimin e nevojshëm për implementimin e planit afarist


Nxënësit do ta përfundojnë këtë modul në nivel të pranueshëm kur të prezantojnë planin afarist, i cili përmban informatën e identifikuar për të gjitha përmbajtjet.

Dëshmia për modulin mund të arrihet në planin afarist të improvizuar apo real. Informatë e dobishme, lidhur me aspektet e planit afarist mund të gjenden në modulet për administrim biznesi siç janë “Hyrjet në shpenzimet për biznes” , “Hulumtimet në fushën e tregut” dhe “Aspektet financiare të biznesit”

Duke përcjellur hyrjen në strukturën dhe praktikën më të mirë për hartimin e planit afarist, pritet që ky modul do të jetë modul individual i nxënësit, në të cilën hulumtimet dhe prezantimet janë atribute të nxënësit ku trajneri është i përshirë në dhënien e këshillave dhe resurseve.

Nxënësit do të jenë përgjegjës për punën e tyre dhe duhet të përfundojnë atë në mënyrën që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.


Për realizimin e duhur të këtij moduli nxënësi duhet të ketë qasje në internet, në informatat e ndërmarrjes dhe në statistikat e tjera zyrtare.

Korniza e kurrikulit për teknikun për reparimin e paisjeve të zyrësPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra





Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë certifikatën e edukimit të detyrueshëm, njohuritë paraprake dhe shkathtësitë në nivel të barabartë me shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në modulet e ofruara në nivelin themelorë (klasa e 10-të), nivelin

137

mesatar (klasa e 11-të) dhe të gjysëmvjetorit të parë të nivelit të avancuar (klasa e 12-të).


RM 1








RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet për vlerësimKR Kriteret e realizimit






RM 2


shkrim, lidhur me aktivitetet dhe zhvillimet e

138

përvojës në punë. Dokumentacioni duhet të vlerësohet nga punëdhënësit.




në ditë.



- Të ofrojë një pasqyrë të përgjithshme të dështimit ose suksesit për Aftësimin në punë. Aftësimi përmes identifikimit sesi shënjestrat dhe objektivat janë përmbushur dhe nëse jo, pse jo? Problemet e shfaqura dhe vetë-çmuarja lidhur me atë se çka ka mësuar gjatë aftësimit në punë.




- Vlerësimi duhet të zë vend siç është përshkruar më lartë, përderisa realizimi i të trajnuarit (shih RM 2) duhet të vlerësohet nga punëdhënësi.

- Përvoja në punë mund të organizohet në bazë 1 ditë/javë ose në bazë bllok gjatë tre javëve.

Drejtimi financiar

139

Klasa e XII

Korniza e Kurrikulit për asistent të administrim biznesit PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Menaxhimi financiar AB MA F1

Lloji dhe qëllimi i

modulitKy modul është menduar që ti ofrojë nxënësit të kuptuarit e shkathtësive dhe njohurive për menaxhimin financiar, që kërkohen për një biznes të suksesshëm. Marrja e vendimeve themelore e bazuar në njohuritë financiare dhe menaxhmentin, do të bëhet në kontekstin e formimit të çmimeve dhe buxhetit. Bazë për këtë janë standardet për kontabilitet në Kosovë.



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11 ose njohuritë dhe shkathtësitë e

nevojshme Rezultatet e

mësimit (RM) dhe

përmbajtja

RM Nxënësi do të jetë në gjendje t’i identifikojë burimet financiare që

janë në dispozicion të ndërmarrjes. Përmbajtja:

- profitet e mbetura, huazimet, investimet nga organizatat vendore dhe ndërkombëtare, blerje me kredi dhe skemat tjera mbi qiranë, faktori borxh, kapitali i punës. Përparësitë dhe dobësitë e punësimit, llojet e ndryshme të kapitalit: përshtatshmëria e burimeve të ndryshme të financave për lloje të ndryshme të veprimeve; rëndësia e arritjes së barazpeshës në mes të mjeteve financiare afat-gjata dhe afat-shkurtëra dhe planeve për zhvillimin afat-gjatë dhe afat-shkurtër. Implikimet në dështimin për të ripaguar paratë e huazuara, dështimi që të paguajë dividendën, detyrimet ligjore dhe financiare, pronësia mbi kapitalin që përdoret nga ndërmarrja.

RM Nxënësi është në gjendje të shpjegojë dhe demonstrojë përdorimin

e financave si resurs për ndërmarrjen. Përmbajtja:

140

- Shpenzimet e burimeve të ndryshme financiare për biznes, shpenzimet e mundshme gjatë investimit të parave në projekte të veçanta, implikimet e ndryshme të tatimit lidhur me burimet e ndryshme të parave. Organizimi i rrjedhjes së përshtashme të mjeteve financiare, financimi i projekteve të veçanta. Rreziqet që paraqiten nëse ka ndërprerje financiare.

RM Nxënësi do të jetë në gjendje që të ndërmarrë një analizë të statusit

financiar të një biznesi. Përmbajtja; -Formati dhe struktura e raportit financiar - llogaritja e fitimit dhe humbjes, bilanci, raporti për rrjedhjen e parasë, shënimet llogaritare, qëllimt e ndryshme të raportit financiar; interpretimi i raporteve financiar për llojet e ndryshme të biznesit. Analiza mbi realizimin e ndërmarrjes duke përdorur normat e akredituara të kontabilitetit, profitabiliteti, likuiditeti, përpjestimi i kapitalit punues në raport me efektshmërinë; norma e investimit. Krahasimi i raportit financiar të tregut me ndërmarrjet e tjera dhe me standardet e industrisë.

RM Baza për marrjen e vendimeve financiare në lidhshmëri me

informatat financiare, që janë në dispozicion.Përmbajtja: -Vendimet mbi shpenzimet dhe buxhetin të bazuara në analizën e shpenzimeve, kontrolli i buxhetit dhe rrjedhjes së parasë. Vendimet mbi politikën e vënies së çmimeve e bazuar në çmimin optimal të shitjes, shpenzimet plus politika për vënien e çmimeve dhe analiza për sensitivitetin e çmimit. Vendimet mbi investimin dhe zhvillimin potencial të projektit, të bazuara në të kuptuarit themelor të teknikave të vlerësimit, analiza fitim-humbje, vlera neto , ripagesa, norma e rentabilitetit të brendshëm dhe norma kontabël e rentabilitetit.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha

kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit, janë

përmbushur në nivel të pranueshëm

141

Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdorenRM Rezultatet e mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi bëhet përmes një rasti të studimit praktikë, i cili do të

identifikojë burimet kryesore financiare, që janë në dispozicion për

një biznes. Në këtë rast të studimit praktikë nxënësi duhet

gjithashtu të përzgjedhë burimet e përshtatshme financiare për një

projekt të definuar biznesi, i cili vlerëson ndërlikimet e secilit burim

të zgjedhur financiar.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë burimet kryesore

financiare, që janë në dispozicion për një biznes.

RM IV Detyra do të identifikojë gjendjen e posaçme financiare të një

ndërmarrje dhe nxënësi, duhet të vlerësojë shpenzimet e ndryshme

financiare, të identifikojë dhe shpjegojë rëndësinë e gjendjes së

rrjedhës së parave, të definojë dhe përshkruajë llojet e ndryshme të

pronave dhe përgjegjësitë e ndërmarrjes, si dhe të shpjegojë

informatën financiare.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegoi përdorimin e financave si

resurs brenda biznesit, duke përfshirë edhe marrjen e vendimeve

për biznes.

RM 3 IV Një detyrë që do tu ofrojë nxënësve raportet llogaritë finaniciare

nga një numër i ndërmarrjeve të madhësive të ndryshme, të cilat

ofrojnë produkte dhe shërbime të ndryshme. Nxënësi duhet të bëjë

krahasime së paku në mes të dy kompanive, të bëjë llogaritjet e

nevojshme dhe të përgatisë një raport.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të analizojë realizimin financiar të

një biznesi.

RM 4 IV Nxënësi do të kryejë një rast të studimit praktikë, i cili ofron

142

informatën financiare për ndërmarrjen së bashku me skicën e një

projekt propozimit Duke përdorurë shifrat e dhëna, ata do të

marrin vendime lidhur me buxhetin dhe shpenzimet, si dhe do të

përdorin investimet dhe teknikat për vlerësimin e projektit, për të

vlerësuar se sa mund të realizohet një projekt.

K Nxënësi do të jetë në gjendje të marrë vendime financiare, duke u

bazuar në informatat financiare, që janë në dispozicion.

Qasjet e rekomanduara

të mësimdhënies

dhe mësimit

Është e domosdoshme që nxënësit të kenë njohuri të mëdha për standardet

për kontabilitetin në Kosovë, në të cilat ata do të bazojnë punën e tyre.

Atyre duhet tu jepet mundësia për të studuar raste të llojllojshme të

studimit praktikë, raporte financiare dhe të dhënat ekonomike. Ata do të

bëjnë llogaritje të sakta matematikore, e në veçanti për RM 4.Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin e tyre dhe ta prezantojnë punën e tyre në mënyrën që është e pranueshme për

industrinë dhe tregtinë.Vlerësimi bëhet përmes detyrës dhe rastit të studimit

praktikë.

Baza e domosdoshme

materiale

Është esenciale që nxënësit të kenë qasje në internet dhe të jenë në

gjendje të nxjerrin raportet e ndërmarrjes, si dhe të indentifikojë tendencat

ndërkombëtare në investime, në formimin e çmimeve dhe të ardhurat që

do të dalin nga ai projekt.

Korniza e kurrikulit për asistent të administrim biznesit PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Menaxhimi efikas i blerjes BA AM F6

143


Funksioni i blerjes është jashtëzakonisht i rëndësishëm, në biznesin modern ku bëhet një konkurencë e fortë për të ofruar mallëra dhe shërbime. Parimet, konceptet dhe teknikat, të cilat janë bazë e menaxhimit të blerjes ofrojnë një themel efikas dhe të frytshëm për biznesin.





RM 1

Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegojë sesi blerja efikase është pjesë e udhëheqjes efikase e një biznesi.Përmbajtja:1.1 Blerja si një aktivitet kryesor. Marrëdhënia e blerjes

me objektivat e ndërmarrjes, me zhvillimin strategjikë dhe ne zhvillimin e konceptit për menaxhimin e furnizimit zingjirorë.

1.2 Sistemet e blerjes, për artikujt standarde dhe jostandarde. Blerja qendrore ose blerja departmentale,

1.3 Analiza e efikasitetit të funksionit të blerjes, indikatorët e realizimit dhe standardet,

1.4 TI (teknologjia informative) dhe blerja.

RM 2

Nxënësi do të jetë në gjendje të përdorë informatën e përshtatshme, në mënyrë që të vlerësojë dhe selektojë furnitorët.Përmbajtja: 2.1 Vlerësimi i furnitorët,2.2 Burimet konkurruese dhe të partneritetit2.3 Tenderimi,2.4 Nënkontraktimi,2.5 Blerja e shërbimeve,2.6 Blerja në sektorin publikë.

RM 3

Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegojë sesi mirëmbahen blerjet e rregullta të mallërave dhe shërbimeve, përsa i përket sasisë dhe cilësisë së lartë.Përmbajtja:3.1 Cilësia, përkufizimi i cilësisë, kontrolli i cilësisë,

sigurimi i cilësisë, 3.2 Menaxhimi i cilësisë së përgjithshme, cikli i cilësisë,3.3 Shkruarja e specifikacioneve; standardizimi, vlera e

analizës, vlerësimi i cilësisë së furnitorit,3.4 Sasia, madhësia ekonomike e porosisë, sistemet e

kontrollit të stoqeve, menaxhimi i sistemeve të stoqeve tepricë, sistemi e deponimi t(ruajtjes së mallit), deponimi i sigurtë, përdorja e pajisjeve,

3.5 Vlerësimi i çmimit dhe metodologjia, faktorët që nuk kanë të bëjnë me çmim, përdorimi i çmimeve,

3.6 Siguria, menagjimi i rrezikut. Fazat dhe shkathtësit

144

për bisedime,3.7 Metodat për distribuim dhe njehsimi i shpenzimeve.

RM 4

Nxënësi është në gjendje të shpjegojë rolet dhe kërkesat e organizatave kryesore ndërkombëtare, të cilat mund ndikojnë në vendimet e blerjes. Përmbajtja:4.1- Marëveshtjet nderkombëtare:- BE, GATT,

marrëveshjet tregëtare, 4.2- Pagesa; - llogaria e hapur, kambiali, kreditë,

shkëmbimi i kursit, faktorizimi (tregti ndërkombëatre -procesi ku një ndërmarrje eksporti shet të drejtën për të mbledhur pagesat nga klientët e saj tek një agjent),

4.3- Blerja ndërkombëtare ofron mundësitë, ngrisin çështjet e shkëmbimit të kursit,çështjet e kulturës, shpenzimet, përfitimet, kufizimet.


Moduli do të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Në vijim janë dhënë shkurtesat që përdoren RM Rezultatet e mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi do të bëhet nëpërmjet studimit të rastit praktik,në të cilin do të identifikohen parametrat, brenda të cilave një kompani është duke punuar dhe nxënësi duhet të identifikojë strukturën e përshtashme, për të udhëhequr blerjen brenda organizatës dhe të rekomandojë sistemin e blerjes si dhe indikatorët për realizim dhe sistemin për matjen e realizimit. Nxënësi, gjithashtu sugjeron sesi teknologjia informative mund të përdorët më së miri për përmirësimin e efikasitetit të blerjes.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegojë sesi blerja efikase është pjesë e udhëheqjes efikase të një ndërmarrjeje.

RM 2

IV Nxënësi do të përfundojë një detyrë (a), në të cilën bëhet ekzaminimi i strategjive, që përdoren nga organizatat, për të zhvilluar dhe mirëmbajtur marrëdhënie efikase me furnitorët dhe të sajojë një sistem efikas për vlerësimin e palës shitëse, lidhur me nënkontraktimet, që duhet të bëhen jashtë ndërmarrjes dhe furnizimi me pajisjet kryesore.

145

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të përdorë informatën e

përshtatshme, në mënyrë që të vlerësojë dhe selektojë furnitorët.

RM 3 IV Nxënësit do të kryejnë një detyrë, në të cilën duhet të

përshkruajnë procesin e bisedimeve, të cilat kanë të bëjnë me cilësinë si dhe me kontrollimin e çmimit dhe me lidhjet e propozuara për komunikim, për dy lloje të veçanta të mallit dhe identifikon masat e sigurisë të nevojshme për një transaksion efikas.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegojë, sesi

furnizmet e rregullta me mallëra dhe shërbime, janë mirëmbajtur në aspektin e sasisë dhe cilësisë së lartë.

RM 4 IV Nxënësi do të shkruajë një dokument për drejtorin e ri të menaxhimit, duke identifikuar rolin e organizatave kryesore kombëtare dhe ndërkombëtare dhe duke treguar se si veprimet e tyre mund të ndikojnë mbi vendimet e blerjes.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të shpjegojë rolet e organizatave kryesore kombëtare dhe ndërkombëtare, si dhe kërkesat, të cilat mund të ndikojnë në vendimet e blerjes.

Qasjet e rekomanduara në mësimdhënies dhe mësimit

Shfrytëzimi i oratorëve nga organizatat lokale, që përfaqësojnë bizneset e të gjitha madhësive mund të ofron një pamje të dobishme për qasjet e ndryshme. Pasi që ky modul është pjesë e drejtimit financar, është me rëndësi që llogaritja e shpenzimeve të merret parasysh kudoqë është e mundur, përderisa kërkesat e standardeve të kontabilitetit në Kosovë duhet të jetë bazë për gjithë mësimin.

Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin tyre dhe ta paraqesin punën e tyre në mënyrën që është e pranueshme nga industria dhe tregtia.

Vlerësimi do të bëhet nëpërmjet një eseu, detyre dhe rasti të studimit praktikë


Është e domosdoshme që nxënësit të kenë qasje në internet dhe në këshillat dhe informatat e ndërmarrjeve lokale. Standardet e Kontabilitetit në Kosovë paraqet bazën themelore të të gjitha aktiviteteve për njehësimin e llogarive.

146


Titulli dhe shifra

Kontabilitet i drejtimit(kontabilitet që ofron të dhëna për drejtimin

efikas të ndërmarrjes)

AB MA F3


Ky modul është i dizajnuar që tu mundësojë nxënësve të kuptojnë më mirë çështjet kryesore që paraqiten në kontabilitetin e drejtimit. Ata do tu njoftohen me menaxhimin e kapitalit punues në biznes, kontrollin e buxhetit dhe teknikave të shpenzimit. Është e domosdoshme që ata të aplikojnë njohuritë dhe teknikat statistikore për të kryer analizat financiare. Nxënësit duhet të përdorin kriteret dhe formatet e Standardeve të Kontabilitetit të Kosovës.



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11 ose njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme


RM 1

Nxënësi do të jetë në gjendje të përshkruajë dhe përdorë konceptin dhe matjen e shpenzimeve në rrethana të biznesit.Përmbajtja: 1.1Llojet e shpenzimeve; shpenzimet për materiale, shpenzimet për punëtorë, shpenzimet e përgjithshme, shpenzimet e drejtpërdrejta, shpenzimet e tërthorta, shpenzimet fikse, shpenzimet e ndryshueshme, shpenzimet gjysëm të ndryshueshme dhe shpenzimet funksionale1.2Llojet e sistemeve të shpenzimeve, shpenzimet për punë, shpenzimet për proces, shpenzimet e kontratës, shpenzimet e integruara dhe të paintegruara1.3Teknikatë e matjes së shpenzimeve, shpenzimet absorbuese,shpenzime margjinale (skajore), shpenzimet e bazuara në aktivitet, shpenzimet standarde, metodat për vlerësimine stoqeve, listat e pagesës, listat kontrolluese të punës së punëtorëve, alokimi dhe shpërndarja e shpenzimeve të përgjithshme, normat e absporbimit të shpenzimeve të përgjithshme,1.4 Përdorimi i tabelave llogaritëse

RM 2

Nxënësi është në gjendje të identifikojë informatën që duhet të mbledhë për analizë dhe ta përdorë atë, që ti ofrojë organizatës së biznesit informatën lidhur me

147

shpenzimet Përmbajtja:2.1 – Përdorimi i teknikave statistikore për mbledhjen dhe analizën e të dhënave për shpenzim;2.2 Të kuptuarit bazë për mbledhjen e të dhënave, metodat e mostrës, korniza e mostrës, gabimet e mostrës. 2.3 Prezentimi i informatës në mënyrë grafike, tabelare dhe diagrami, 2.4 Përdorimi i numrave indeks.

RM 3

Nxënësit do të jenë në gjendje të përgatisin parashikimet për buxhetin dhe për rrjedhjen e parasë në një organizatë.Përmbajtja:

3.1 – Buxheti, rëndësia, qëllimi, lidhjet drejt përmirësimit të

efikasitetit, kontrolli i cilësisë, realizimi dhe motivimi,

përdorimi i resurseve, profitabiliteti ndërmarrjes.3.2 Buxhetet, të cilat janë të fiksuara, të ndryshueshme, të bazuara në pikën zero, të bazuara, buxhetet në rritje3.3 Teknikat e parashikimit, buxhetet plotësuese dhe

kryesore, parashikimi i rrjedhës së parasë, ndikimet e faktorëve kryesorë dhe të kufizuar, menaxhimi i kapitalit punues.

RM 4

Nxënësi do të jetë në gjendje të kontrollojë veprimin financiar brenda një biznesi.Përmbajtja:4.1 – Kontrolli i shpenzimeve, pika e barazimit të humbjes dhe fitimit, kufiri i sigurisë, analiza çka- nëse, burimet e pamjaftueshme, regresi linear, 4.2 Kontrolli i buxhetit, rëndësia e monitorimit, krahasimi i shifrave aktuale me shifrat e buxhetit, hulumtimi i ndryshimeve.4.3 Llogaritja e ndryshimeve, identifikimi shkaktarëve të ndryshimeve, 4.4 Inicimi i veprimit për korrigjim


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm

Në vijim janë shkurtesat, që do të përdoren

148

RM Rezultatet e mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Nxënësit do të shkruajnë një ese, i cili do të përshkruajë konceptin dhe praktikën e matjes së ushtrimeve. Me materialin e siguruar do të realizojë dy shembuj të llogaritjes së shpenzimeve duke i përdorurë metodatë e duhura.

KR Nxënësit do të jenë në gjendje të përshkruajnë dhe të përdorin konceptin e matjes së shpenzimeve në në situate biznesi.

RM 2

IV Një studim i rastit praktikë, në të cilin kërkohet që nxënësit specifikojë statiskat dhe radhën e informatava të nevojshme për të realizuar një analizë të të dhënave mbi shpenzimet . Duke i përdorur të dhënat e ofruara ata do t’i analizojnë shpenzimet me teknika të përshtatshme statistikore.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë informatën

që duhet të mbledhet për analizë dhe ta përdorë atë për ti ofruar organizatës afariste informatën efikase për shpenzime.

RM 3 IV Nxënësit do të ndahen në grupe për të realizuar lojën

me role për të treguar procesin e miratimit të buxhetit për një organizatë. Secili nxënës duhet të përgatisë parashikim të vërtetë ose të simuluar të buxhetit ose rrjedhës së parave për të arritur këtë rezultat të mësimit.

KR Nxënësit do të jenë në gjendje të përgatisin buxhetet

dhe të krijojnë parashikimin e rrjedhës së parasë për një organizatë.

RM 4 IV Nxënësit do ta shkruajnë një shpjegim për menaxherët

jo financiar të modeleve, që përdoren për monitorimin e shpenzimeve. Një studim i rastit praktikë, në të cilin nxënësi nxënësi të studiojë buxhetin dhe shifrat e gjysëmvjetorit për të identifikuar gjendjen financiare të ndërmarrjes. Nëse ekzistojnë mospërputhje atëherë duhet të identifikohet veprimi i duhur.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të monitorojë aktivitetin financiar brenda një biznesi.

Qasjet e Supozohet se nxënësit tashmë janë të njoftuar me teknikat

149

rekomanduara të mësimdhënies dhe mësimit

statistikore të përshkruara në LM 2 ( që gjendet në modulin BA AM F3), prandaj në këtë modul ata do të zbatojnë atë njohuri në situata financiare.

Nxënësve duhet tu jepet mundësia për të studiuar situatat e ndryshme financiare dhe duhet tu ofrohet ndihma për arritjen e përfundimeveNxënësit duhet të marrin përgjegjësinë për mësimin e tyre dhe ta paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë


Bilanci i ndërmarrjes dhe draft buxhetet. Shtypi financiar. Përdorimi i kompjuterit dhe i softverit të tabelave llogaritëse për të përgatitur buxhetet. -





Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për përdorimin e bazës së të dhënave në kompjuterë personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të planifikojë dhe të dizajnojë një bazë të thjeshtë të dhënash, duke përdorur pakot standarde të bazës së të dhënave, si dhe të demonstrojë zotësinë që përmes “query” (kod për kërkim) dhe veglave për selektim dhe sortim të paraqesë (prezantojë) të dhënat e dëshirueshme nga një bazë të dhënash, si dhe të jetë në gjendje të krijojë dhe të modifikojë raportet.




RM 1



150

RM 2

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të kutpojë konceptet bazë të bazës së të dhënave Përmbajtja- Tabela (ang. table), regjistrimet (ang. records),


- Çelësat primar- Indeksi- Relacionet e tabelave në bazën e të dhënave- Diagrami logjikë- Sigurimi i integritetit të të dhënave

RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të gjejë informatën përmes opcionit për kërkim (ang.queries). Përmbajtja - Hapja e veglës për kërkim (ang. query)- Krijimi i një kërkimi,- Shtimi i kritereve në një kërkim, duke përdorur


RM 5

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë forma.Përmbajtja - Hapja e një forme,- Krijojë një form,- Futja, korrigjimi dhe fshirja e një regjistri (ang.



and footer),- Filtrimi me formë,

RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një tabelë Përmbajtja - Hapja e një tabelë,- Krijimi i një tabelë,- Specifikimi i fushave brenda tabelës,- Specifikimi i llojeve të të dhënave në fushë,- Definimi i çelësave primar,- Shtimi, korrigjimi dhe fshirja e regjistrimeve në një


të tabelave,- Fshijrja e relacionit në mes të tabelave,- Fshijë tabelën,- Ruajë dhe mbyllë tabelën.

151

- Filtrimi me selektim,- Fshirja e një formë,- Ruajtja dhe mbyllja e një formë.

RM 6

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë raporte.Përmbajtja - Hapja e një raporti,- Krijojimi i një raporit, duke u bazuar në tabela dhe



and footer),- Fshirja e një raport,- Ruajtja dhe mbyllja e një raporti.

RM 7


dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypja (ang.print).

- Shtypja e një faqe, regjistri dhe tabele- Shtypja e formës- Shtypja e rezultatit të kërkuar



RM 1 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. I trajnuari duhet të hartojë një bazë të dhënash të thjeshtë. I tranuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur me rradhë dhe të ruajë bazën e të dhënave në një disketë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar një bazë të dhënash.


fome dhe raporti,

152

- Të përdorë funksionin “Ndihmë” (ang.help)- Të përdorë komandat ruaje dhe ruaje si- Të mbyllë aplikacionin e bazës së të dhënave

RM 2

IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të hartojë një diagram logjikë (ang.logical diagram) dhe ta ruajë atë diagram. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave si edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave të krijuar paraprakisht nga i trajnuari.


logjikë të bazës së të dhënave:- Të krijojë tabelat,- Të definojë çelësat primar,- Të definojë indeksat- Të vendos relacionet në mes tabelave - Të definojë rregullat e validitetit- Të dizajnojë një diagram logjikë






153


përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave,të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.


- Të hapë veglën për kërkim (ang. query),- Të krijojë një kërkim,- Të shtojë kriteret në një kërkim, duke përdorur



përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmbajnë informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave, të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.



154

RM 6 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmbajnë informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave,të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.








- Të shtypë një faqe, regjistër dhe tabelë,- Të shtypë fomën,- Të shtypë rezultatin e kërkuar




- Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes

155

diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike,- Vlerësimi duhet të bëhet pas çdo rezultati të arritur të

mësimit dhe të bazohet në portfolion e përpiluar (shih procedurat e vlerësimit).






Titulli dhe shifra







RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje krijojë prezantime të thjeshta duke përdorur programin për prezantimPërmbajtja- Hapja e aplikacionit për prezentim- Hapja e një fajlli ekzistues për prezantim- Rregullimi i faqes (ang.page setup)- Të krijojë një dosje të re të prezantimit duke

përdorur shabllonë (template)- Shtojë/korrigjojë/fshijë përmbajtjen e shiritave

rrëshqitës,ang.slide,- Të fillojë shfaqjen e shiritave rrëshqitës (ang.slide)- Komandat “ruaje” dhe “ruaje si”- Ruajtja e një prezantimi (komandat “ruaja” dhe

“ruaje si”)- Funksioni për ndihmë, ang “Help”- Mbyllja e programit të prezantimit.

156

RM 2


disajn/plan (layout) specifik të shiritit- Të ndryshojë pamjen e shiritit rrëshqitës- Të ndërrojë një dizajn të shiritit rrëshqitës- Të insertojë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës - Të zhvendosë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës

RM 3









RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të insertojë diagramet (ang.charts) në shiritët rrëshqitës, të ndryshojë të dhënat dhe përmbajtjen e diagramit. Përmbajtja- Të insertojë diagramet në shiritin rrëshqitës- Të ndërrojë llojin e diagramit në kuadër të llojeve të

diagrameve të ndryshme të gatshme (kolonë, trepjesësh, vijë, dhe diagrami në formë të ëmbëlsirës)

- Futja e të dhënave në shiritin rrëshqitës- Të ndryshojë ngjyrën në prapavijën e diagramit, - Të ndryshojë ngjyrën e diagrameve në formë shtyllë,


RM 5

I trajnuari është në gjendje të vizatojë objektet, shtojë teknikën e animimit dhe të shtojë efekte të tranzicionit (ang.transition effects) në shiritat rrëshqitës.

157

Përmbajtja - Të shtojë objekte vizatimi në shiritat rrëshqitës: vija,





rrëshqitës.







RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kopjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një prezantim


përdorurë shabllonë (template),- Të rregullojë faqen e prezantimit,

158

- Të korrigjojë përmbajtjen e shiritit rrëshqitës - Të fillojë me shfaqjen e shiritave rrëshqitës,- Të përdorë funksionin ndihmues (ang Help) që është



RM 2

IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një prezantim












159






përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet, të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim.







vija me vizatim të lire, shigjeta, drejtkëndsha- Të ndryshojë ngjyrën e objekteve të vizatuara- Të aplikojë hijezimin në objektet e vizatuara- Të grupojë dhe shpërndajë (ang.group/ungroup)

objektet e vizatimit- Të ndryshojë madhësinë dhe të rrotullojë (ang.

rotate) objektet e vizatimit

160

- Të shtojë efektet e animimit në objekte- Të ndryshojë efektet e animimit në objekte - Të shtojë efektet e ndryshme të shiritave rrëshqitës,- Të ndryshojë efektet e ndryshme të shiritave

rrëshqitës



- Të rregullojë një shfaqje të shiritëve rrëshqitës- Të fillojë një shfaqje/prezentim të shiritave

rrëshqitës, si dhe të fillojë shfaqjen në secilin shirit rrëshqitës

- Të bëj kontrollimin gramatikor dhe shkronjë për shkronjë i tekstit të shkruar (ang.spelling and grammar)



- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin e elekrtonikës dhe të ndihmohet aty ku është e nevojshme me udhëzime







dhënave, listat eksperimentuese dhe transparencat e OHP për të ndihmuar të trajnuarve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset që nuk mund të demonstrohen ose

161

praktikohen- Materialet/referencat për hulumtimin përkatës


Titulli dhe shifra







RM 1







162








RM 2






në ditë.






163





Titulli dhe shifra

Sistemet financiare dhe revizioni AB MA F4


Nxënësi do të njoftohet me strukturën e sistemeve financiare dhe me revizonin e atyre sistemeve. Nxënësit do të jenë në gjendje të kuptojnë dhe operojnë me principet dhe teknikat e revizionit. Standardet themelore duhet të jenë ato të Standardeve Kosovare për Kontabël.



Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11 ose shkathtësitë, njohuritë dhe aftësitë e nevojshme.

Rezulatete e mësimit (RM) dhe përmbajtja

RM 1

Nxënësi është në gjendje të analizojë mënyrat, në të cilat operojnë sistemet financiarePërmbajtja:-1.1Njohuritë mbi sistemet manuale dhe të

kompjuterizuara (tabelat llogaritare, pakot)1.2 Strukturat e organizatave dhe ndikimet e tyre të

ndryshme në sisteme; organizimi i aktivitetit kontabël.

1.3Regjistrimet (evidencat) financiare; libri kryesor për llogaritjen e shitjeve, libri kryesor për llogaritjen e blerjeve, libri kryesor nominal (emërorë), regjistrimi i rezervave ,bilanci provizor, llogaritë përfundimtare (bilanci).

1.4Konceptet bazë të llogarive (kontabilitetit): kontabilitet me hyrje të dyfishta, interesi i llogaritur dhe i parkëtuar, punë funksionuese,arsyeshmëria, qëndrueshmëria.

RM 2

Nxënësi është në gjendje të çmojë efikasitetin e sistemeve për kontrollin e menaxhmentit.Përmbajtja:- 2.1 Identifikimi i rreziqeve; rolet dhe përgjegjësitë për menaxhimin e rreziqeve, ndërlikimet etike.2.2 Rreziqet operacionale, rreziku financiar, rreziku i

164

pajtueshmërisë 2.3Kontrolli i ambientit të biznesit; procedurat për kontroll. 2.4 Llojet e zakonshme të mashtrimeve (keqpërdorimeve), ngatërresat e mashtrimeve në biznes, metodat për zbulim..

RM 3

Nxënësi është në gjendje të shpjegojnë qëllimin dhe karakteristikat e revizionit të jashtëm dhe të brendshëm.Përmbajtja 3.1.Dallimet në mes të revizioneve të jashtme dhe të brendshme, marrëdhëniet mes tyre, roli i revizonistëve të jashtëm si këshilltar, përgjegjësitë e menaxhmentit, raportimi i zbulimeve nga revisionistët dhe reagimi i menagjmentit, 3.2Detyrat mbi çështjet ligjore të revizionistëve, raportet e revizionit të njohura me ligj, detyrimet (përgjegjësitë) e revizionistëve. 3.3legjislacioni, standardet dhe direktivat e revizionit3.4definicioni i regjistrimeve (evidencave) të përshtatshme.

RM 4

Nxënësi është në gjendje të identifikojë dhe të përdorë teknikat e përshtashme të revizionit në sistuata të ndryshme të revizionitPërmbajtja:4.1 Revizioni i bazuar në sistemet, revizionimi i sistemeve të TI, revizioni i pavarur, vlera për revizionimin e parave.Shtrirja e revizionit, rreziqet e revizionit.. 4.2Teknikat për verifikim, ekzaminimi i fizikë, ri-realizimi, konfirmimi i pales së tretë, dëshmia dokumentuese, identifikimi i gjërave të pazakonshme, testimi i pajtueshmërisë, testimi i I pavarur, zgjedhja e mostrave, nivelet e besueshmërisë, teknikat e selektimit (numrat e zgjedhur rastësisht, marrja e shembujve sipas intervaleve, marrja e shembujve në mënyrë të shtresuar). 4.3 regjistrimi i punës së revizionit, dosjet e revizionit, documentët punuese, sistemet për regjistrim (evidencim) dhe çmuarje, përdorimi i diagramit për rrjedhje, pyetësorët e brendshëm për kontroll, listat e plota të kontrollit, programet për revizionim.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë shkurtesat, që përdoren:RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi bëhet përmes eseut ose një detyre të caktuar,

165

që mbulon kriteret për realizim, p.sh: nxënësi duhet të analizojë strukturën e sistemeve financiare në kuadër të biznesit, të shpjegojë qëllimin dhe përdorimin e regjistrimeve (dëshmive) financiare dhe të shpjegojë rëndësinë dhe aplikimin e koncepteve themelore kontabël.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të analizojë funksionimin sistemit financiar të një organizate të biznesit.

RM 2

IV Vlerësimi bëhet përmes një rasti të studimit praktikë për të identifikuar rreziqet në biznes, të çmojë efikasitetin të sistemeve ekzistente për kontrollim dhe të vlerësojë rreziqet nga mashtrimet ose keqpërdorimet. Rasti i studimit praktikë do të kërkojë, që nxënësi të bëjë rekomandime për përmirësimet në situatën.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të çmojë efikasitetin e

sistemve për kontrollin e menaxhmentit

RM 3 IV Nxënësi do të realizojë një ese, në të cilin kërkohet një përkufizim i qartë i përgjegjësive dhe detyrave

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të shpjegojë qëllimin

dhe karakteristikat e revizionit të jashtëm dhe të brendshëm.

RM 4 IV Vlerësimi bëhet përmes simulimit ose qasje në një

organizatë afariste, ku nxënësi do të përzgjedhë një metodë të përshtashme të revizionit, të planifikojë një revizion për tu kujdesuar të gjerave materiale dhe rrezikut, të identifikojë dhe përdorë metodat e përshtashme për testim dhe regjistrojë (evidentojë) të gjitha zbulimet e revizionit duke përdorurë konventat e pranuara.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe

përdorë teknikat e përshtashme të revizionit në situata të ndryshme të revizionit.


Nxënësve duhet tu jepen mundësitë për të studiuar llojet e sistemeve të ndryshme kontabël së bashku me mundësinë për të vizituar kompanitë lokale (ose të bisedojë me një kontabilist të ndërmarrjes). Megjithëse, është e dobishme që të kemi situate nga jeta reale, në mënyrë që nxënësit të bëjnë kërkime, atyre , gjithashtu tu qartësohet natyra e ndieshme e informatës së revizionit dhe asaj financiare. Në të gjitha rastet e kontaktit me kompanitë është thelbësore që nxënësit të vetëdijësohen për nevojën e mirëmbajtjes së besueshmërisë. Nxënësit duhet të kenë kuptojnë operacionin dhe përparësitë e pakove të kompjuterizuara kontabël.

166

Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për të mësuarit e tyre dhe ta paraqesin punën e tyre në mënyrën që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.


Është e domosdoshme që nxënësit të kenp qasje në pakot e kompjuterizuara për kontabilitet, sistemet llogaritare të kompanisë dhe raportet nga revizioni.-

Korniza e kurrikulit për asistentin e administrim biznesit PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Raportimi financiar AB MA F5


Kjo njësi është e përfunduar vetëm si skicë/kontur, për arsye se procesi legjislativ, duhet ende ti përforcojë disa nga veprimtaritë e diskutuara. Megjithatë, Standardet e Kontabilitetit të Kosovës shihen si bazë për të gjitha zhvillimet dhe pritet që legjislacioni ta përkrah plotësisht këtë, në kohën e duhur.

Qëllimi i këtij moduli është t’i orientojë nxënësit, sesi të përgatisin llogaritë përfundimtare financiare të ndryshme, për lloje të ndryshme të organizatave dhe si të bëjnë korrigjimin e atyre llogarive, duke përfshirë këtu edhe përgatitjen e grupit të llogarive në formën përfundimtare.

Vlera e kredisë 9 kredi (54 orë mësimi)Niveli hyrës i preferuar



RM 1

Nxënësit do të jenë në gjendje të shpjegojnë kornizën ligjore dhe rregullative për raportin financiar. Përmbajtja: - 1.1 Faktorët që ndikojnë në përcaktimin e përgatitjes së

llogarive përfundimtare financiare; Standerdet e Kontabilitetit të Kosovës; rregulloret e UNMIK-ut, legjislacioni i qeverisë, grupet e përdoruesve, palët me interes, furnitorët, konsumatorët, institucionet e auditorëve financiarë, politikat për kontabilitet..

1.2 Përdoruesit e llogarive përfundimare financiare: palët me interes ,organi udhëheqës, punëtorët, konsumatorët, investitorët potencial qeveritar.

1.3 Legjislacioni dhe rregulloret; Standardet e Kontabilitetit të Kosovës; legjislacioni ose rregulloret mbi ndërmarrjet, praktika mbi standardet e kontabilitetit dhe standardet mbi raportimin financiar; Direktivat Evropiane.

RM 2

Nxënësit do të jenë në gjendje të përgatisin llogaritë përfundimtare financiare për një numër organizatash të ndryshme. Përmbajtja: 2.1 Llogaritë përfundimtare financiare; llogaritja e fitimit

167

dhe humbjes, bilanci, gjendja e rrjedhës së parasë, listat e llogarive.

2.2 Llojet e organizatave që do të përfshihen: tregtarët individual, partneriteti, ndërmarrjet me përgjegjësi të kufizuar, organizatat prodhuese, organizatat e shitjeve me pakicë, organizatat që ofrojnë shërbime dhe grupet e ndërmarrjeve

23 Materiali që duhet të zhvillohet: - nga të dhënat e papërfunduara dhe nga balanci provizor, pagesa në avancë, intereset e llogaritura të paarkëtuara, zhvlerësimi i borxheve të dyshimta dhe të ulta, tatimi, parimet themelore të konsolidimit/bashkimit..

RM 3

Nxënësi do të jetë në gjendje të prezantojë raportet financiare në formatet e pranueshme për publikim. Përmbajtja:3.1Formati i llogarisë përfundimtare financiare,

përmbajtja e llogarive të publikuara.3.2 Pajtueshmëria me standardet, legjislacioni dhe

konventat për përgatitjen e llogarive të ndryshme për forma të ndryshme të veprimtarive të biznesit (tregtarët individual, partneriteti, ndërmarrjet, sektori publik etj)

3.3 Prezantimi i informatave për grupe të ndryshme të përdoruesëve, palët me interes, trupi udhëheqës, furnitorët, konsumatorët, institucionet financiare, qeveria, punëtorët, investitorët potencial


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që do të përdoren:RM Rezultatet e mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Nxënësi duhet të shkruajë një ese, i cili përshkruan kornizën ekzistuese rregullative dhe legjislative dhe mënyrën sesi kjo ndikon në përgatitjen e llogarive përfundimtare financiare, si dhe të vlerësojë ndërlikimet që kanë përdoruesit e asaj kornize.

KR Nxënësit do të jenë në gjendje të shpjegojnë kornizën ligjore dhe rregullative për raportimin financiar.

RM 2

IV Nxënësi do të përfundojë përgatitjen e një numri të llogarive përfundimtare për organizata të ndryshme nga të dhënat e papërfunduara dhe balancit provizor. Nxënësi gjithashtu do të bëjë korrigjime të duhura të llogarive.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të përgatisë llogaritë

përfundimtare financiare për organizata të ndryshme.

168

RM 3 IV Nxënësi do të prezentojë llogaritë financiare në formatin e përshtatshëm për publikim nga organizata të ndryshme të biznesit dhe në çdo rast do të shpjegojë kërkesat për raportim financiar për çdo grup përdorues dhe si të përmbushen këto kërkesa.

KR Nxënësi do të prezantojë raportin financiar në formatet e

duhura për publikim.

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe të mësimit

Nxënësit do të kenë mundësi të realizojnë një numër të rasteve të studimit praktikë të organizatave, të cilat prezantojnë lloje të ndryshme të strukturave të biznesit. Ata kanë nevojë të pregatisin llogarinë përfundimtare financiare, e cila i përmbush kërkesat ligjore ekzistuese. Rastet e studimit praktikë mund të përdoren për t’iu mundësuar nxënësve të kuptojnë ndikimin e politikave të ndryshme për kontabilitet në llogaritë financiare.

Nevoja për të reflektuar në rregullativat më të vonshme dhe në pajtueshmëri me të është esenciale,Nxënësit do të marrin përgjegjësin për të mësuarit e tyre vetanak; tashmë puna e tyre duket se është e pranushme nga industria dhe tregtia.

Materjali bazë I domosdoshëm

Standardet e Kontabilitetit të Kosovës –Legjislacion relevant i BE – rregulloret e duhura të UNMIK- ut (nëse janë të aplikueshme). Qasja në internet për hulumtime të kontabiliteti të ndërmarrjes, etj dhe për rastet e studimit praktik. -








169


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje krijojë prezantime të thjeshta duke përdorur programin për prezantimPërmbajtja- Hapja e aplikacionit për prezentim- Hapja e një fajlli ekzistues për prezantim- Rregullimi i faqes (ang.page setup)- Të krijojë një dosje të re të prezantimit duke

përdorur shabllonë (template)- Shtojë/korrigjojë/fshijë përmbajtjen e shiritave

rrëshqitës,ang.slide,- Të fillojë shfaqjen e shiritave rrëshqitës (ang.slide)- Komandat “ruaje” dhe “ruaje si”- Ruajtja e një prezantimi (komandat “ruaja” dhe

“ruaje si”)- Funksioni për ndihmë, ang “Help”- Mbyllja e programit të prezantimit.

RM 2


disajn/plan (layout) specifik të shiritit- Të ndryshojë pamjen e shiritit rrëshqitës- Të ndërrojë një dizajn të shiritit rrëshqitës- Të insertojë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës - Të zhvendosë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

kuti tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës

RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të ndryshojë përmbajtjen e tekstit, fotografive dhe objekteve të vizatimit në një prezantim.Përmbajtja- Të shtojë, ndryshojë tekstin në një shirit rrëshqitës,- Të ndryshojë pamjen e teksti: lloji i shkronjave të








RM I trajnuari duhet të jetë në gjendje të insertojë

170

4 diagramet (ang.charts) në shiritët rrëshqitës, të ndryshojë të dhënat dhe përmbajtjen e diagramit. Përmbajtja- Të insertojë diagramet në shiritin rrëshqitës,- Të ndërrojë llojin e diagramit në kuadër të llojeve të




RM 5






rrëshqitës.







171

RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kopjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim


përdorurë shabllonët (template),- Të rregullojë faqen e prezantimit,- Të korrigjojë përmbajtjen e shiritit rrëshqitës - Të fillojë me shfaqjen e shiritave rrëshqitës,- Të përdorë funksionin ndihmues (ang Help) që është



RM 2




përdorur disajn/plan (layout) specifik të shritit,- Të ndryshojë pamjen e shiritave rrëshqitës, - Të ndryshojë dizajnin e shiritave rrëshqitës,- Të insertojë fotografitë, objektet e vizatuara dhe



RM 3 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I

172

trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme, për të krijuar një prezantim.









- Të fshijë tekstin, fotografitë dhe imazhet nga shiritët rrëshqitës,


përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim.


diagrameve të ndryshme të gatshme (kolonë, trepjesësh, vijë, dhe diagrami në formë ëmbëlsirës),



RM 5 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të

173

dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme, për të krijuar një prezantim.





rrëshqitës.

RM 6 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme, për të krijuar një prezantim.







- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin e elektronikës dhe të ndihmohet aty ku është e nevojshme me udhëzime


- Të trajnuarëve duhet tu jipet kohë maksimale të ushtrojnë

174

dhe zbulojnë. Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve, hulumtimeve dhe ushtrimeve praktike





dhënave, listat eksperimentuese dhe transparencat e OHP për të ndihmuar të trajnuarve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset, që nuk mund të demonstrohen ose praktikohen






Në këtë modul i trajnuari duhet të dëshmojë aftësi për përdorimin e veglave për dizajnimin e Web-faqeve në kompjuterin personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të dizajnojë ose krijojë një web faqe për prezantim personal apo për biznes, duke përdorur pakot standarde të dizajnimit të web faqeve. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për publikimin e një web faqeje dhe mirëmbajtjen/rifreskimin e web faqes së publikuar.


Është e domosdoshme që i trajnuari të ketë certifikatën e edukimit të obligueshëm, njohuri paraprake dhe shkathtësi të barabarta me shkathtësitë dhe njohuritë të përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 dhe RM7 të Aplikimi Softverit (moduli 1) dhe rezultatet e mësimit të Aplikimi Softverit (moduli 3)

Rezultatet e mësimit (RM)

RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një web-faqe të thjeshtë duke përdorur aplikacionin për dizajnin

175

dhe përmbajtja e webfaqes.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit për dizajnin e web-faqes,- Hapja e një web-faqe,- Krijimi i një web-faqe të re, e cila përmban vetëm një







RM 2

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të definojë një webfaqe dhe të kuptojë etiketat themelore të një web-faqeje (ang.basic html tags)

Përmbajtja- Definimi i web-faqes- Definimi i përmbajtjes së webfaqes- Definimi i strukturës së webfaqes- Definimi i sistemit të navigacionit (ang.navigation)- Pamja/dizajni vizuel

RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të definojë një web-faqe dhe të kuptojë bazat e html koditPërmbajtja - Shtimi i tekstin në një web-faqe,- Ndryshimi i pamjes së tekstit: lloji i shkronjave të



- Shtimi i fotografive, imazheve dhe animacionit në një web-faqe,




176


RM 4



RM 5

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të publikojë dhe rifreskojë një web-faqe Përmbajtja - Shikimi paraprak (ang.preview) i një web-faqeje në

shfletues (ang.browser),- Publikimi i një web-faqe, - Rifreskimi i një web-faqe.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren:RM Rezultatet e mësimitIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një web-faqe. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban dosjet, të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe.


një faqe,- Të shtojë tekstin në faqe- Të kopjojë (ang.copy), të prejë (ang.cut) dhe


pamjes (ang view mode) (dizajn, pamja paraprake,

177

html),- Pamja paraprake e faqes në shfletues (ang.browser),- Të ruajë një web – faqe (komandat “ruaje” dhe

“ruaje si”),- Të përdorë funksionin ndihmës në dispozicion

(ang.help),- Të mbyllë aplikacionin për dizajnin e web-faqes

RM 2

IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një web-faqe. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme, për të krijuar një webfaqe..


- Të analizojë lloje të ndryshme të web-faqeve,- Të analizojë audiencën e web-faqes,- Të definojë web-faqen,- Të definojë përmbajtjen e webfaqeve,- Të definojë strukturën e webfaqeve,- Të definojë sistemin e navigacionit (ang.navigation),- Pamja/dizajni vizuel







përdorura (ang.font), madhësia e shkronjave (ang.font size), ngjyra e shkronjave (ang.font color), hijëzimi (ang.shadow)

- Të rradhisë (ang.align) tekstin (majtas, në

178

qendër,djathtas, përmbledhja e tekstit në një qeli ang.justified),

- Të shtojë fotografi, imazhe dhe animacion në një web-faqe







KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të krijojë link me një faqe tjetër në web-faqe,- Të krijojë link mes web-faqeve të ndryshme në

internet,- Të krijojë një link fotografikë,- Të krijojë një link fotografikë që tregon një fotografi,- Të korrigjojë një link,- Të mënjanojë një link.



faqeje në shfletues (ang.browser),

179

- Të publikojë një web-faqe, - Të refreskojë një web-faqe



të mësimdhënies-të mësuarit, duke i ofruar mundësi nxënësit që të hulumtojë dhe të ushtrojë aq sa është e mundur,





është: disketat, letra etj)- OHP-projektori,- Materialet e mësimdhënies, përfshirë transparencat e OHP,



Korniza e kurrikulit për teknikun për riparimin e pajisjeve të zyrësPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Ndërmarrësia AB-MA-1






RM 1



shërbimet, resurset e nevojshme, realizueshmëria,

180

konkurrenca, pika unike e shitjes, vendim-marrja,- Tregjet e mundshme: tendencat e tregut, modët,

marketingu i përshtashëm ,konkurruesit, SWOT analiza (S-ang.strength-përparësia, W-ang.weakness- dobësia, O_ang.opportunities – mundësitë dhe Th-ang. threatness-Rreziqet),

- Tendencat, moda sezonale, mjedisi i afarizmit, shoqëror, ligjor dhe ambiental.

- Analiza e shënjestrave: nevojat dhe të priturat, problemet e mundshme, kufizimet financiare, shpërblimet, përparësitë dhe mangësitë e vetëpunësimit.


- Plani për zhvillimin personal dhe afarist: shkathtësitë, njohuritë, kualifikimet e nevojshme, harmonizimi i ekzistueses dhe të nevojshmes, identifikimi dhe planifikimi i nevojave për zhvillim, analiza e nevojave për aftësim, mundësitë për aftësim, burimet e ndihmës, përdorimi i profesionistëve (p.sh kontabilistët), aktivitet të tjera që realizohen jashtë ndërmarrjes(psh, printimi etj).

RM 2


partneriteti, ndërmarrje e kufizuar, organizatat jofitimprurëse, përparësitë dhe mangësitë e secilës.

- Kërkesat ligjore: planifikimi për autorizim(leje), ligjet vendore për blerje, regjistrimi i ndërmarrjes, shoqëritë e sigurimeve,tatimi , siguria dhe shëndetësia, legjislacionet për punësim, legjislacionet për ambient.

RM 3


financat- Plani i marketingut: identifikimi i nevojave të

konsumatorëve, analiza e rezultateve nga hulumtimet primare dhe sekondare ne fushën e tregut, ndërlikimet për realizueshmëri, plani për marketingun e mallërave dhe shërbimeve

- Resurset: objektet, paisjet, materialet,fuqia punëtore, financat, përkrahja dhe administrata

- Plani financiar: shpenzimet, buxhetët dhe qarkullimi i parasë, burimet financiare, mbështetja e kërkesës për mjete financiare, analiza e projektuar fitim dhe humbje dhe bilanci.

- Prezantimi: qëllimet e planit afarsit, identifikimi i kërkesave, material ndihmë për kërkesat; formati

181

(prezantimet me shkrim dhe me gojë, përdorimi i diagrameve, ndihma vizuele), audiencë e përbërë nga bankistët, agjencionet përkrahëse etj.

RM 4


direktoriumet lokale, shoqatat tregtare, odat ekonomike), huadhënësit, investitorët, furnitorët, agjencitë qeveritare, juristët dhe kontabilistët.





Planifikimi për zhvillimin real ose të improvizuar të biznesit, do të ofrojë dëshminë e nevojshme. Në mënyrë teorike kjo do të përfshijë nxënësin në, zhvillimin e një ideje origjinale dhe të punojë deri në prezantimin dhe implementimin e sugjeruar të një plani final afarist. Duhet pasur parasysh, realizueshmërinë dhe përshtashmërinë e ndërmarrjes, kur bëhet vlerësimi i rezultateve të mësimit. Rezultati kryesor nga ky modul do të jetë shkrimi dhe prezantimi i planit afarist nga secili nxënës. Përkushtimi i nxënësit në punë, do të kontrollohet përmes vlerësimit të prezantimeve të shkurtëra me gojë, të bëra gjatë procesit të zhvillimit të modulit.


RM 1 IV Një dokument me shkrim, që është përgatitja për fazën e parë të një plani afarist, ku tregohet numri i konsiderimeve të bëra dhe përparësitë dhe mangësitë e secilës. Ky projekt personal për hulumtim, duhet të mbulojë të gjitha përmbajtjet e identifikuara në rezultatet e mësimit 1 -RM1. Nxënësit duhet të japin një prezantim të shkurtë me gojë lidhur me progresin e planit të tyre.


RM IV Dokument me shkrim, që është përgatitja për fazën e

182

2 dytë të planit afarist, i cili identifikon dhe shpjegon legjislacionin, që ka të bëjë me llojin e biznesit dhe statusin tregtar, si dhe përcakton kufizimet e mundshme ligjore për burimet financiare.






RM 4 IV Dokument me shkrim, i cili tregon identifikimin e kontakteve të nevojshme për të bërë operativ planin afarist, duke përfshirë hollësitë e kontrollës financiare dhe të tjerave, të nevojshme për implementim, si dhe për prodhimin e materialeve të nevojshme të marketingut.




Nxënësit do ta përfundojnë këtë modul në nivel të pranueshëm kur të prezantojnë planin afarist, i cili përmban informatën e identifikuar për të gjitha përmbajtjet.



Nxënësit do të jenë përgjegjës për punën e tyre dhe duhet të përfundojnë atë, në mënyrën që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.



183


Titulli dhe shifra







RM 1



institucionit për aftësim Përvoja në punë duhet të realizohet në një themelatë afariste, që ofron mundësinë për aplikimin e shkathtësive dhe njohurive të fituara gjatë kualifikimit në një skenar të punës praktike, si dhe (ose) mundësinë për të mësuar shkathtësi dhe njohuri plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e trajnimit. Themelata afariste dhe institucioni për aftësim, duhet të përgatisin dhe pajtohen me planin për trajnim para se të zë vend punësimi





RM Rezultati i mësimit

184

IV Instrumentet për vlerësimKR Kriteret e realizimit






RM 2





praktike dhe për aktivitet e realizuara,- Të ofrojë një ditar për detyrat e realizuara nga dita

në ditë.







- Vlerësimi duhet të zë vend siç është përshkruar më lartë,

185

përderisa realizimi i të trajnuarit (shih RM 2) duhet të vlerësohet nga punëdhënësi.


ADMINISTRATË

Korniza e Kurrikulit për asistent të administrim biznesit

186


Aranzhimet punuese AB MA A2


Qëllimi i këtij moduli është t’i pajisë nxënësit me njohuri për menaxhimin e marrëdhënieve të punës.

Vlera e kredisë 9 Kredi ( 54 orë mësimi)

Niveli hyrës i preferuar

Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11 ose njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme


RM 1

Nxënësi do të ketë njohuri dhe do të jetë në gjendje të implementojë principet dhe procedurat për punësimin e personelit.Përmbajtja:1.1 Politika për punësimin e personelit, procedurat,

analiza e vendit të punës dhe përshkrimi i punës; mediat dhe çmuarja

1.2 Përpilimi i formës për konkurrim1.3 Konkursi, lista e ngushtë;1.4 Përgatitja e hapësirës për mbajtjen e intervistës;1.5 Selektimi, rekomandimet, oferta e punësimit 1.6 Vlerësimi

RM 2

Nxënësi është në gjendje t’i themeloj parimet dhe praktikën për monitorim dhe shpërblimin e punëtorit.Përmbajtja:2.1 Vlerësimi: - qëllimi, procedurat e vlerësimit dhe

teknikat, intervistë vlerësimi (për të dy anët), realizimi i aktivitetit deri në fund.

2.2 Qëllimi i çmuarjes së punës dhe i metodave, faktorët që përcaktojnë nivelin e pagesës, sistemet e pagesës, skemat stimuluese,

2.3 Procedurat disciplinore dhe për ankesë; krijimi i një modeli, intervistat disciplinore, procedurat për ankim,intervistat për ankim.

2.4 Dosjet e personelit dhe statistikat, besueshmëria

RM 3

Nxënësi do të jetë në gjendje të shqyrtojë mënyrën për të zhvilluar një fleksibilitet më të madh në vendin e punës dhe të sajojë strategjitë në mënyrë që të përmbushë afatet e prodhimit.Përmbajtja:3.1 Metodat fleksibile të punës – forca punëtore e

kontraktuar me orar të plotë të punës, me orar të shkurtër, të përkohshëm dhe puna sipas nevojës

3.2 Shkathtësitë e shumëfishta, grupet punuese fleksibile, nevojatë për trajnim, roli i shtresës së mesme të udhëheqjes

3.3 Puna jashtë orarit të punës, kontratat sipas orëve të punës (kontratat e shumëfishta), pagesa e punës

187

ditore, puna me ndrrime.3.4 Tregu vendor i punës, punësimi i lehtë i punëtorve.

RM 4

Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë dhe zbatojë kërkesat kombëtare dhe ndërkombëtare për mundësi të barabarta. Përmbajtja:4.1 Formatë e diskriminimit, p.sh. gjinia, mosha,

religjioni, përkatësia etnke, paaftësia për punë etj.4.2 Rregullorja e cila krijon mundësi të barabarta në

Kosovë.4.3 Diskriminimi në punësim, politika e ndërmarrjes,

nevojat për trajnim, aplikimi i mundësive të barabarta në vendin e punës.

4.4 Vlerësimi i suksesit të ndërmarrjes në implementimin e mundësive të barabarta.

.


Moduli do të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Nxënësit do të sigurojnë dëshmi me shkrim apo me gojë, si përgjegje ndaj detyrave dhe studimit të rasteve praktike, të cilat do të dizajnohen për të ofruar dëshmi për të kuptuarit dhe analizën.Në vazhdim, janë dhënë shkurtesat që përdoren:


RM 1 IV Një studim i rastit praktikë, i cili kërkon që nxënësi të tregojë aftësi të prezantojë dhe rishqyrtojë arsyeshmërinë e objektivave dhe planifikimin për burimet njerëzore, si dhe të krijojë dokumentacionin e domosdoshëm dhe të organizojë burimet për të mundësuar procesin e intervistës deri në fund.

KR Nxënësi do të ketë njohuritë dhe aftësi të implementojë parimet dhe procedurat për punësimin e personelit.

RM 2

IV Prezentim me shkrim ose me gojë, për identifikimin e parimeve dhe praktikave për vlerësim dhe mënyrën, se si kjo mund të përdoret në mundësitë për trajnim dhe stimulimin e punëtorëve lidhur me pagesën. Zhvillimi i politikës së ndërmarrjes duhet të përfshijë procedurat disciplinore dhe procedurat për ankesë.

KR Nxënësi duhet të jetë i aftë të themelojë parimet dhe

praktikën për mbikqyrjen dhe shpërblimin e punëtorit.

RM 3 IV Nxënësi duhet të përgatisë një prezantim me gojë,që reflekton situatën e organizatës të vërtetë ose të

188

simuluar (kjo duhet të jetë e identifikuar qartë), ku shtjellohen karakteristikat e fleksibilitetit dhe përshkruhen mënyrat, për të pëmbushur nevojat e kompanisë.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të shqyrtojë mënyrat, me

të cilat zhvillohet fleksibiliteti me i madh në vendin e punës dhe të sajojë strategjitë, në mënyrë që afatet e prodhimit të pëmbushen.

RM 4 IV Një studim i rastit praktikë, ku kërkohet që nxënësi të

përgatisë një dokument për punëtorët e ndërmarrjes i cili përshkruan arsyeshmërinë dhe parimet e politikave për mundësi të barabartë si dhe identifikon hapat që duhet t’i ndërmarrin udhëheqësia dhe punëtorët.

KR Nxënësi do jetë në gjendje të identifikojë dhe

implementojë kërkesat kombëtare dhe ndërkombëtare për mundësi të barabartë.


Ky modul është i dizajnuar të paraqes konceptet e marrëdhënieve të suksesshme në punë brenda ndërmarrjes, me qëllim të krijimit të kornizave dhe të sistemeve të domosdoshme. Është jashtëzakonisht e dobishme, nëse personeli dhe menaxherët e prodhimit mund të bisedojnë me nxënësit dhe t’ua mundësojnë atyre ,që të vizitojnë organizatat për të identifikuar mënyrën sesi teoria zbatohet në praktikë. - Nxënësit do t’i marrin përsipër përgjegjësinë për të mësuarit e tyre dhe ta paraqesin punën e tyre, në atë mënyrë, që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.- Vlerësimi do të bëhet nëpërmes të studimit të rastit praktik, në formë të prezantimit me gojë ose me shkrim.


Për realizimin e duhur të modulit nxënësit duhet të kenë qasje në internet, mundësitë për të vizituar ndërmarrjet, qasje në rregullativa, psh. Karta e BE për të drejtat themelore, Rregullorja 2001/27 për Ligjin themelor të punës në Kosovë.-


Titulli dhe shifra

Menaxhimi i aktiviteteve dhe resurseve AB MA A1


Ky modul, që kryesisht realizohet në klasë është dizajnuar tu ofrojë nxënësve njohuritë për rolet dhe përgjegjësitë e drejtorëve në vendin e punës. Nxënësit, gjithashtu, duhet të përdorin njohuritë nga moduli “Aftësimi në punë” për të identifikuar fushat për përmirësim në vendin e punës.


189


Kërkohen njohuritë dhe shkathtësitë pas nivelit të klasës së 11.


RM 1

Nxënësi është në gjendje të shqyrtojë aktivitetet e punës dhe bënë rekomandimet për përmirësime.Përmbajtja:1.1 Aktivitetet: veprimet, proceset, shërbimet, metodat

e punës, mbajtja e evidencës, përmbushja e kërkesave ligjore dhe të ndërmarrjes,

1.2 Kërkesat: objektivat e organizimit, çështjet e cilësisë, nevojat e klientëve, shpërndarja, efikasiteti.

1.3 Përmirësimi: përgjegjësia e menaxherit për përmirësim, identifikimi i fushave ku është i nevojshëm përmirësimi, procedurat për të rekomanduar përmirësimet,

1.4 Monitorimi, marrja e veprimit korrekt, paraqitja dhe komunikimi i ndryshimeve, motivimi i grupit.

RM 2

Identifikimi i kërkesave për shëndetësi, siguri dhe për ambient efikas në vendin e punës.Përmbajtja:2.1 Të marrë parasysh pajisjet, materialet,, procedurat për punë2.2 Kërkesat ligjore .

RM 3

Kontrollimi i resurseve,Përmbajtja:3.1 plani për përdorimin e resursve, duke i përdorurë të dhënat ekzistuese, identifikimi i objektivave të grupit në kontekst me politikën e organizimit.3.2 Menaxhimi i resurseve, rëndësia e marrëdhënieve të mira, kanalet e komunikimit, motivimi, mbajtja e evidencës, ndikimi potencial i ambientit, identifikimi i problemeve, 3.3 Përmirësimet e rekomanduara: kur dhe si ti nxjerrim idetë në shesh, argumentimi i rastit, implementimi i ndryshimit.


Moduli do të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të punës janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Në vijim janë shkurtesat, që do të përdoren


190

RM 1 IV Nxënësit duhet të mbajnë ditarin mbi përvojën e tyre në vendin e punës dhe ta përdorin atë si bazë për raport, në të cilin përshkruhen aktivitetet e punës, analizon këtë lidhur me efikasitetin dhe të bëjë rekomandime për ndryshimet.

KR Nxënësit duhet të tregojnë se ka aftësi të hulumtojë aktivitetet e punës dhe të analizojë mënyrën, me të cilën mund të zbatohen përmirësimet. -

RM 2

IV Nxënësit duhet të shkruajnë një raport ,ku identifikohen përgjegjësitë e trupit udhëheqës për siguri, e cila identifikon kërkesat e ndryshme ligjore, të cilat duhet të zbatohen.

KR Identifikimi i rolit dhe përgjegjësisë së trupit udhëheqës

në kontekstin e kërkesave ligjore dhe të sigurisë. -

RM 3 IV Një raport që identifikon rekomandimet për ndryshime

me jo më pak se 300 fjalë.

KR Aftësia të analizojë dhe shpjegojë, sesi mund të

përdoren resurset më me efikasitet dhe si ndryshimi mund të sjellë përmirësim.


- Ky modul duhet të shihet kryesisht si një barazpeshë në mes të

mësimdhënies së teorisë së ndryshimit dhe përvojës së nxënësit, e cila ju mundëson atyre të zbatojnë atë njohuri. - Nxënësit duhet të marrin përgjegjësinë për mësimin e tyre dhe të paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë edhe tregtinë- Vlerësimi do të jetë rezultati i dalur nga hulumtimi dhe raporti


Do të jetë e domosdoshme për nxënësit të jenë në gjendje të realizojnë punën, e cila mundëson përdorimin e kompjuterit -

Korniza e Kurrikulit për asistent të administrim biznesit

191


Menaxhimi i informatës AB MA A3


Ky modul duhet të mësohet dhe të ofrohet si kombinim i punës me vendin e punës ose me vendin e trajnimit. Qëllimi është që tu ndihmohet nxënësve të kuptojnë llojet e ndryshme të informatës, të nevojshme për menaxhimin efikas të një ndërmarrje e, gjithashtu edhe të njohin shkathtësitë për menaxhim, të cilat janë të domosdoshme për implementim.



Nxënësi duhet të posedojë shkathtësit e duhura analitike, për ndjekjen e klasës së 11 ose përvojë tjetër të përshtatshme.


RM 1

Nxënësi do të kuptojë llojet e ndryshme të informatave që kërkohen, përgjegjësinë për mbledhjen e tyre, si dhe rregullat dhe procedurat për mbledhjen e informatave. Përmbajtja:1.1 Llojet e informatave; kualitative, kuantitative, të

marketingut,financare, të personelit, operative.1.2 Burimet e informatave; të brendshme, të jashtme,

primare sekondare.1.3 Përgjegjësitë e menagjerëve; sigurimi i efikasitetit

të grupit dhe organizimit, identifikimi i informatave të duhura, përdorimi i përshtatshëm i metodave për mbledhjen e informatave, verifikimi i saktësisë, validitetit dhe i sasisë së mjaftueshme të informatave të mbledhura, regjistrimi dhe ruajtja e informatave.

1.4 Sistemet dhe procedurat; politikat dhe procedurat; sistemet formale dhe joformale, sistemet për ruajtjen dhe regjistrimin e informatave (me dorë, me kompjuter etj), siguria dhe besueshmëria, identifikimi i fushave, ku është i nevojshëm përmirësimi-

RM 2

Nxënësi do të jetë në gjendje të kuptojë dhe përshkruajë sesi një menaxher mund tá përcjellë informatën dhe këshillën tek palët tjera të organizatës ose konsumatorëve. Përmbajtja:2.1 Rolet dhe përgjegjësitë e menaxherit; rëndësia e

dhënies së informatave efikase tek kolegët dhe konsumatorët, prezentimi i një rasti logjikë, konfirmimi i të kuptuarit, dhënia e reagimit, besueshmëria dhe dhënia e këshillave në mënyrë të duhur, respektimi i politikave dhe procedurave.

2.2 Metodat për komunikim; formale dhe joformale, me gojë (sy më sy, prezentimet dhe mbledhjet),me shkrim (raporte, memorandumet, dokumentët dhe formularët), elekronika,

192

prezantimet vizuale.

RM 3

Nxënësi duhet të kuptoj mënyrën në të cilën planifikohen, menagjohen dhe vlerësohen mbledhjet efikase, Përmbajtja:3.1 Mbledhjet e planifikuara, procedurat për thirrjen e

mbledhjeve, dallimi në mes të mbledhjeve të brendshme dhe atyre ku përfshihet edhe pala e tretë,; shpjegimi i qëllimit dhe objektivit, informata që kërkohet (verifikimi për validitet & saktësi) nga pjesëmarrësit; aranzhimi i vendtakimit dhe shërbimit; ofrimi i dokumenteve me shkrim; kontrollimi i të gjitha aranzhimeve para fillimit të mbledhjes.

3.2 Drejtimi i mbledhjeve: pajtimi me objektiva, menaxhimi i kohës, përvetësimi i stilit të duhur, menaxhimi i diskutimit, përvetësimi i stilit të duhur, udhëheqja e diskutimit, inkurajimi për pjesëmarrje aktive në mbledhje, përmbledhja e diskutimeve dhe e vendimeve, zgjidhja e konfliktit, dhënia e kontributeve të qarta dhe koncize, shpërndarja e informatave menjëherë pas përfundimit të mbledhjes.

3.3 Vlerësimi i mbledhjeve: efikasitetit, vlera, kufizimi, përshtatshmëria e rezultateve

3.4 Aranzhimet e vendtakimit.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.

Pritet se dëshmia e nxjerrur për përfundimin e suksesshëm të këtij moduli do të jetë në formë të detyrave, të cilat kërkojnë që nxënësi të përgatisë raport me gojë ose me shkrim. Dëshmia duhet të ketë për bazë përvojën e fituar në punë. Trajnerët mund të sajojnë NJË detyrë, e cila do të rezultojë në raportin gjithpërfshirës, që mbulon të tre rezultatet OSE, çdo rezultat i mësimit mund të identifikohet me raport të veçantë . SHËNO Një kujdes i veçantë duhet t’I kushtohet që nxënësit të përdorin më shumë se vetëm një lloj prezantimi.

Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren:RM Rezultati i mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteri i realizimit

RM 1 IV Raport me shkrim ose me gojë, i cili përshkruan llojet e informatave dhe burimet që janë përdorur për menaxhimin e informatës, që spjegon rolin e menaxherëve në garantimin se informata e duhur është gjetur dhe shpërndarë, e poashtu janë të kontrolluara

193

sistemet dhe procedurat që janë përdorurë.

KR Këto janë të përfshira në raportin e identifikaur më lartë.

RM 2

IV Raport, me shkrim ose me gojë, i cili identifikon mënyrën, në të cilën menaxheri i kryen funksionet e përgjegjësit e tij, në informimin dhe këshillimin e të tjerëve. Kjo duhet të shpjegojë mjetet më efikase për komunikim e, gjithashtu edhe të identifikojë çështjet e përfshira.

KR Këto janë të përfshira në raportin e identifikuar më lartë.

-

RM 3 IV Raport me shkrim ose me gojë, i cili identifikon mënyrat me të cilat janë bërë përgatitjet për mbledhje, vendtakimi, dokumentët, thirrjet për pjesëmarrje dhe trajton mënyrat, me të cilat mbledhja është menaxhuar dhe rezultatet e saj, si dhe procesin e vlerësimit të mbledhjes.

KR Përshkrimi i proceseve, që përfshihen në planifikimin

për mbledhje, në të cilin identifikohet menaxhimi i përshtatshëm i një mbledhjeje, në mënyrë që të dalin rezultete të qarta si dhe vlerësimi i efikasitetit të mbledhjes dhe aranzhimiet e bëra.

Qasjet e rekomanduara për mësimdhënie dhe mësim

-Ky modul do të jetë rezultat i koordinimit të ngushtë në mes të trajnerit dhe organizatës punuese. Trajneri do të identifikojë fushatë që shtjellohen kështuqë nxënësi do të jetë në gjendje të bëjë analiza dhe të japë mendime mbi situatat në vendin e punës. Teoria mandej mund të lidhet me praktikë nga ana e nxënësit.

-Nxënësit do t’i marrin përgjegjësi për mësimin e tyre dhe ta prezantojnë punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë. Ata do të diskutojnë për zbulimet e tyre në situatat e punës me menaxherët e tyre, me ç’rast ofrohet mundësia për të dy palët që të arrijnë tek formulime të rëndësishme.


Për shpërndarjen e përshtatshme të modulit, do të jetë e domosdoshme të sigurohet një situatë e përshtatshme e punës brenda së cilës, nxënësi është në gjendje të lidhë teorinë dhe praktikën e ndërmarrjesë.




Lloji dhe Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për

194

qëllimi i modulit

përdorimin e bazës së të dhënave në kompjuterë personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të planifikojë dhe të dizajnojë një bazë të thjeshtë të dhënash, duke përdorur pakot standarde të bazës së të dhënave, si dhe të demonstrojë zotësinë që përmes “query” (kod për kërkim) dhe veglave për selektim dhe sortim të paraqesë (prezantojë) të dhënat e dëshirueshme nga një bazë të dhënash, si dhe të jetë në gjendje të krijojë dhe të modifikojë raportet.




RM 1



RM 2

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të kuptojë konceptet bazë të bazës së të dhënave Përmbajtja- Tabela (ang. table), regjistrimet (ang. records),


- Çelësat primar,- Indeksi,- Relacionet e tabelave në bazën e të dhënave,- Diagrami logjikë,- Sigurimi i integritetit të të dhënave.

195

RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të gjejë informatën përmes opcionit për kërkim (ang.queries). Përmbajtja - Hapja e veglës për kërkim (ang. query),- Krijimi i një kërkimi,- Shtimi i kritereve në një kërkim, duke përdorur


RM 5

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë forma.Përmbajtja - Hapja e një forme,- Krijimi i një forme,- Futja, korrigjimi dhe fshirja e një regjistrimi (ang.



and footer),- Filtrimi me formë,- Filtrimi me selektim,- Fshirja e një formë,- Ruajtja dhe mbyllja e një formë.

RM 6

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë raporte.Përmbajtja - Hapja e një raporti,- Krijimi i një raporit, duke u bazuar në tabela dhe



RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një tabelë Përmbajtja - Hapja e një tabele,- Krijimi i një tabele,- Specifikimi i fushave brenda tabelës,- Specifikimi i llojeve të të dhënave në fushë,- Definimi i çelësave primar,- Shtimi, korrigjimi dhe fshirja e regjistrimeve në një


të tabelave,- Fshirja e relacionit në mes të tabelave,- Fshijë tabelën,- Ruajë dhe mbyllë tabelën.

196

and footer),- Fshirja i një raporti,- Ruajtja dhe mbyllja i një raporti.

RM 7


dokumentit para shtypjes (ang.print preview), dhe shtypja (ang.print),

- Shtypja e një faqeje, regjistrimi dhe tabele,- Shtypja e formës,- Shtypja e rezultatit të kërkuar.



RM 1 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. I trajnuari duhet të hartojë një bazë të dhënash të thjeshtë. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur me rradhë dhe të ruajë bazën e të dhënave në një disketë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar një bazë të dhënash.


fome dhe raporti,- Të përdorë funksionin “Ndihmë” (ang.help),- Të përdorë komandat ruaje dhe ruaje si,- Të mbyllë aplikacionin e bazës së të dhënave.

RM 2

IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të hartojë një diagram logjikë (ang.logical diagram) dhe ta ruajë atë diagram. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban informatën/

197

të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave si edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave të krijuar paraprakisht nga i trajnuari.


logjikë të bazës së të dhënave:- Të krijojë tabelat,- Të definojë çelësat primar,- Të definojë indeksat,- Të vendos relacionet në mes tabelave, - Të definojë rregullat e validitetit,- Të dizajnojë një diagram logjikë.







përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur rradhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmban informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave,

198

të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje:- Të hapë veglën për kërkim (ang. query),- Të krijojë një kërkim,- Të shtojë kriteret në një kërkim, duke përdorur



përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur rradhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmbajnë informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave, të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.



RM 6 IV Vlerësimi është i bazuar në punimin e të trajnuarit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies – mësuarit. I trajnuari duhet të dokumentojë çdo komand të përdorur radhazi dhe të gjitha dokumentet t’i vendosë në portfolio. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe me pakon e aplikacionit të të dhënave si dhe, gjithashtu, me një disketë me dosje (ang.file), që përmbajnë informatën/ të dhënat e nevojshme për të krijuar ose manipuluar me bazën e të dhënave e, gjithashtu edhe me një disketë, që përmban bazën e të dhënave dhe diagramin logjikë të bazës së të dhënave,të krijuara paraprakisht nga i trajnuari.

199








- Të shtypë një faqe, regjistërim dhe tabelë,- Të shtypë formën,- Të shtypë rezultatin e kërkuar









200



Titulli dhe shifra





Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë çertifikatën e edukimit të përgjithshëm, si dhe njohuri paraprake dhe shkathtësi ekuivalente me njohuritë/shkathtësitë e përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 deri tek RM7 të Aplikim Softverit (moduli 1), e gjithashtu edhe rezultatet e mësimit tek Aplikim Softveri. (moduli 3)


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje krijojë prezantime të thjeshta duke përdorur programin për prezantimPërmbajtja- Hapja e aplikacionit për prezentim,- Hapja e një fajlli ekzistues për prezantim,- Rregullimi i faqes (ang.page setup,)- Të krijojë një dosje të re të prezantimit duke




RM 2

I trajnuari është në gjendje të zhvillojë një prezantim. Përmbajtja- Ndërrimin e modeve të pamjes (view mode)- Të shtojë një shirit rrëshqitës(ang.slide) në një

prezantim, me disajn/plan (layout) specifik të shiritit,

- Të ndryshojë pamjen e shiritit rrëshqitës,- Të ndërrojë një dizajn të shiritit rrëshqitës,- Të insertojë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

katrorë tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës, - Të zhvendosë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

katrorë tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës

201

RM 3









RM 4

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të insertojë diagramet (ang.charts) në shiritët rrëshqitës, të ndryshojë të dhënat dhe përmbajtjen e diagramit. Përmbajtja- Të insertojë diagramet në shiritin rrëshqitës.- Të ndërrojë llojin e diagramit në kuadër të llojeve të




RM 5





202


rrëshqitës.

RM6 I trajnuari është në gjendje të përfundojë një prezantim , i cili do të jetë i gatshëm për distribuim.Përmbajtja - Rregullojë një shfaqje të shiritëve rrëshqitës,- Të fillojë një shfaqje/prezentim të shiritave






Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm



KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të :- Të hapë një aplikacion për prezantim,- Të krijojë një document të ri të prezantimit, duke i

përdorurë shabllonë (template),- Të rregullojë faqen e prezantimit,- Të korrigjojë përmbajtjen e shiritit rrëshqitës - Të fillojë me shfaqjen e shiritave rrëshqitës,- Të përdorë funksionin ndihmues (ang Help) që është



RM IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të

203

2 përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim
















204











rrëshqitës.

RM 6 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i

205

përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infotmatën e nevojshme për të krijuar një prezantim


- Të organizojë një shfaqje me shirita rrëshqitës,- Të fillojë një shfaqje/prezentim të shiritave















206








RM 1








RM Rezultati i mësimitIV Instrumentet për vlerësim

207

KR Kriteret e realizimit






RM 2






në ditë.



- Të ofrojë një pasqyrë të përgjithshme të dështimit ose suksesit për Aftësimin në punë. Aftësimi përmes identifikimit sesi shënjestrat dhe objektivat janë përmbushur dhe nëse jo, pse jo? Problemet e shfaqura dhe vetë-çmuarja lidhur me atë se çka mësuar gjatë aftësimit në punë.




- Vlerësimi duhet të zë vend siç është përshkruar më lartë, përderisa realizimi i të trajnuarit (shih RM 2) duhet të

208

vlerësohet nga punëdhënësi.- Përvoja në punë mund të organizohet në bazë 1 ditë/javë

ose në bazë bllok gjatë tre javëve.

Drejtimi administrativ

Gjysëmvjetori i dytë

Korniza e kurrikulir për asistentin e adiministrim biznesitPËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Strategjia afariste AB MA A5


Bizneset janë shumë më efikase kur kanë orientim të qartë të punës. Ky modul është i dizajnuar tu ndihmojë nxënësve të vlerësojnë mënyrën sipas së cilës startegjia është zhvilluar dhe implementuar e, gjithashtu edhe vlerësimin e politikës me një adresim të veçantë në ndikimin e faktorëve të jashtëm.



Përfundimi i sukesesshëm i klasës së 11 ose njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme.

Rezultatet e mësimit (RM)dhe përmbajtja

RM 1

Nxënësi është në gjendje të identifikojë proceset e përfshira për krijimin e një plani strategjikë.Përmbajtja:-1.1Roli i startegjisë ,misionet, vizionet ,orientimet

strategjike, qëllimet, kompetencat kryesore, korniza, kontrolli strategjikë.

1.2Mënyrat me të cilat është sajuar plani i koorporatës, vizionet strategjike, qëndrimet e misionit, planfikimi korporativ dhe objektivat në krahasim me planet dhe objektivat operacionale, caktimi i synimeve,

RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të analizojë strategjinë dhe të krijojë konturën e strategjisë, të bazuara në rezultatet e revizionit.Përmbajtja.;-2.1 Revizioni i ambientit,analiza politike , ekonomike, shoqëroro- kulturore, teknologjike dhe analiza juridike; analiza 5 forcëshe e Porterit, rreziku nga konkurenca e re, fuqia e blerësit, zëvendësimet, konkurencë dhe kolaborimi. Pozita aktuale e tregut2.2 Orientimet strategjike, rritja , stabiliteti,

209

profitabiliteti, efikasiteti, pozita në tregt, barazimi dhe përvetësimi, përhapja. 2.3 Revizioni i brendshëm, sistemi për testim, SWOT analiza, efikasiteti i biznesit, metodat për distribuim, operacionet, financat, politika dhe procedurat.2.4 Një strategji për të harmonizuar qëllimin e strategjisë me mundësitë e strategjisë.

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikoj strategjitë e mundëshme implementuese për planin strategjik të punës.Përmbajtja3.1Implementimi, komunikimi, shitja e konceptit, grupet e projektit, identifikimi i grupit dhe rolet individuale, synimet, programi i punës, shënjestrat për standardizim, pjesë të ndryshme të biznesit.3.2.Resurset e nevojshme, financiare, njerëzore, materiale dhe kohore


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat që përdorenRM Rezultatet e mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret për realizim

RM 1 IV Nxënësi do të përgatisë një letër për drejtorin e ri, në të cilën duhet të identifikohet roli dhe caktimi i objektivave për procesin e planifikimit.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë procesin e përfshirë për krijimin e një plani strategjikë.

RM 2

IV Një studim i rastit praktikë, i cili i ofron nxënësit informatat e nevojshme, për të kryer një revizion të ambientit dhe revizion të brendshëm të bizneve të definuara në dëshmi, nga të cilat do të zhvillohet strategjia organizative

KR Nxënësi duhet të jete në gjendje që të analizojë

strategjinë dhe të krijojë skicën e startegjisë, duke u bazuar në rezultatet e revizionit.-

RM 3 IV Një studimi i rastit prakitkë i ndarë në tri pjesë, ku

nxënësi duhet të :- Detyra A. Krahasojë rolet dhe përgjegjësitë për

210

implementimin e startegjisë në dy biznese të veçantaDetyra B. Të identifikojë dhe të vlerësojë kërkesat e resurseve për implementimin e strategjisë së re për organizatën e përcaktuar.Detyra C. Të propozojë karakteristikat e një strategjie për të monitoruar planin dhe për të krijuar afatin kohor për implementim.

KR Nxënësi do të jetë në gjendje të identifikojë strategjitë

e mundshme për implementim për planin strategjik të punës.


Është e rëndësishme që të bëhet një lidhje e qëndrueshme në mes të bazës akademike dhe aplikimi praktikë i asaj njohurie. Vlerësimi i çështjeve të jashtme të ambientit mund të zhvillohet si mjet për formulimin e politikës së organizatës së caktuar. Gazetat lokale , televizioni dhe interneti mund të përdoren për identifikimin e kahjeve strategjike të organizatave, konzorciumeve ose sektorëve të veçanta të organizatës e, gjithashtu edhe qëndrimet drejt çështjeve të ambientit. Kontrolla nga jashtë, përgjegjëse për të implementuar dhe monitoruar një sistem të tillë, mund të jetë një resurs i vlefshëmNxënësit duhet të marrin përgjegjësi për të mësuarit e vet dhe të paraqesin punën e tyre në atë mënyrë që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinëVlerësimi bëhet nëpërmjet prezantimit me shkrim ose me gojë dhe me studimin e rastit praktikë


Qasja në internet. Oratorët nga jashtë. Rregulloret e UNMIK 2001/27 (Ligjet e Punës), 2003/9 ( Mbrojtja e ambientit), 2003/30 (Ligjet për Planifikimit Hapësinor) and 2003/15 (Aktivitetet për tregti të jashtme ) formojnë bazën për shumicën e vendimeve për planifikimin strategjikë.-

Korniza e kurrikulit për asistentin e administrim biznesitPERSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra

Menaxhimi i cilësisë AB MA A6


Koncepti i menagjimit të cilësisë mund të gjendet nëpërmjet formave të ndryshme , ISO9000, Mengjimi total i cilësisë, Korniza evropiane për menaxhimin e cilësisë, etj. Qëllimi I këtij moduli është që të iu ofrojë nxënësve kuptimin e përsiatjes që përforëcon zhvillimin e sistemit të menagjimit të cilësisë ,principet dhe konceptin e përdorur dhe rezultatet caktuara prej këtyre paraqitjeve.


Niveli hyrës që Përfundimi i suksesshëm i klasës së 11 ose njohuritë dhe

211

preferohet shkathtësitë e nevojshme. Rezultatet e mësimit (RM) dhe përmbajtja

RM 1

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë fushat të cilat ndërtojnë sistemin për menaxhimin e cilësisë.Përmbajtja:-1.1 Inspektimi; prodhimi masovikë, Tejlorizmi, Fordizmi dhe inspektimi në masë,kontrollimi i hershëm i cilësisë .Sigurimi; Post- Fordizmi,nevojat e klientit,1.2 Sistemi i cilësisë dhe akreditimi, ISO9000, EN29000, Korniza evropiane për menagjimin e cilësisë, menaxhimi i përgjithshëm i cilësisë1.3Përmirësimet e vazhdueshme, nevojat dhe të priturat e konsumatorëve, zbrazëtirat në cilësi, konsumatorët e brendshëm dhe të jashtëm,përmirësimet e vonshme të cilësisë.

RM 2

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe të vlerësojë qasje të ndryshme për menaxhimin e cilësisë. Përmbajtja:

2.1Dobitë nga sistemi për cilësi. Vlerat e shtuara, kursimet në shpenzime, koha, humbjet, besnikëria e klientëve. 2.2Implementimi i teorisë të natyrës së plotë, marrëdhëniet reciproke të kontekstit, vizioni, misioni, vlerat dhe çështjet kryesore, 2.3Modelet operacionale

RM 3

Nxënësi duhet të jetë në gjendje të diskutojë sistemet dhe procedurat e përfshira në menaxhimin e cilësisë. Përmbajtja:3.1 Planifikimi për cilësi, kontrollimi i cilësisë, përmirësimet e vazhdueshme përmes punës së ekipeve dhe ndërmjetësuesve,3.2 Veglat kuantitative për menaxhimin e cilësisë. 3.3 Teknikat kualitative për menaxhimin e cilësisë, matja, vetëvlerësimi,kontrollimi i cilësisë.3.4 Shpenzimet për politikën,puna në ekip,komunikimi.


Moduli do të konsiderohet i përfunduar nga i trajnuari, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren. RM Rezultatet e mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Nxënësi duhet të përfundojë një studimit të rastit praktikë trepjesësh, në të cilën duhet të :-Detyra A. Shpjegojë rëndësinë e një qasje për

212

menaxhimin e cilësisë nga bizneset e të gjitha madhësive dhe të shpjegojë zhvillimin historikë të asaj qasje.Detyra B. Diskutojë strukturën, e cila përkrah sistemin për menaxhimin e cilësisë.Detyra C. Identifikojë dhe shpjegojë dallimin në mes të cilësisë së produktit dhe cilësisë së shërbimit dhe të vlerësojë ato dallime që u takojnë ndërlikimeve të sistemit.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë fushat, që ndërtojnë zhvillimin e sistemit për menaxhimin e cilësisë.-

RM 2

IV Nxënësi duhet të kryej një proces të vlerësimit me kohë të kufizuar lidhur me natyrën e cilësisë dhe vlerësimin e qasjeve të ndryshme të cilësisë.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të identifikojë dhe

vlerësojë qasjet e ndryshme për menaxhimin e cilësisë.-

RM 3 IV Nxënësi duhet ndërmarrë një rast të studimit praktikë

në një organizatë, që të diskutojë se si veglat dhe teknikat, që përforcojnë përmirësimin e vazhdueshëm të cilësisë mund të paraqiten dhe të vlerësojnë dobinë e kësaj politike në biznes.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të diskutojë sistemet

dhe procedurat e përfshira për menaxhimin e cilësisë. Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe mësimit

Njohuritë themelore do të jenë rreth zhvillimit historik të lëvizjeve për menaxhimin e cilësisë dhe shkathtësitë për të vlerësuar sistemet e ndryshme dhe të ofrojë idetë për përmirësimin e tyre. Kontakti me bizneset lokale dhe përdorimi i oratorëve të përfshirë në praktikën e menaxhimin të cilësisë do të ishte një ndihmë shumë e madhe. Organizatat e sektorit publikë dhe privat duhet të përfshihen në studim.

- Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për mësimin tyre dhe ta paraqesin punën e tyre në mënyrën që është e pranueshme nga industria dhe tregtia.

- Vlerësimi do të bëhet nëpërmjet një rastit të studimit praktikë, prezantimi dhe një detyre me kohë të kufizuar.


Rastet e studimit praktikë, të cilat mund të merren nga web-faqet, broshurat e ndërmarrjes dhe planet të cilat identifikojnë ose tregojnë sistemin e menaxhimit të cilësisë, i cili është në përdorim. Qasjet në botimet periodike e në veçanti revistës për menaxhimin e cilësisë së përgjithshme (TQM Journal) do

213

të ishte jashtëzakonisht e dobishme.-


Titulli dhe shifra



Në këtë modul i trajnuari duhet të demonstrojë shkathtësinë për përdorimin e veglave për prezantim në kompjuterët personal. I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë, formatizojë dhe të përgatisë prezantimet për shpërndarje dhe paraqitje. I trajnuari duhet të demonstrojë aftësi për kryerjen e operacioneve themelore me grafikë dhe diagrame, të krijoj prezantime të ndryshme për grupe dhe situata të ndryshme, duke përdorur efekte të ndryshme të paraqitjes me shirita rrëshqitës (ang.slide) (teknikë vizatimi-animim, zëra, etj.)


Është e domosdoshme që të trajnuarit të kenë certifikatën e edukimit të detyrueshëm, si dhe njohuri paraprake dhe shkathtësi ekuivalente me njohuritë/shkathtësitë e përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 deri tek RM7 të Aplikim Softverit (moduli 1), e gjithashtu edhe rezultatet e mësimit te Aplikim Softveri. (moduli 3)


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje krijojë prezantime të thjeshta duke përdorur programin për prezantim.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit për prezentim,- Hapja e një fajlli ekzistues për prezantim,- Rregullimi i faqes (ang.page setup),- Të krijojë një dosje të re të prezantimit duke



“ruaje si”,)- Funksioni për ndihmë, ang “Help”,- Mbyllja e programit të prezantimit.

RM 2



214

katrorë tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës, - Të zhvendosë fotografi, imazhe, objekte vizatimi dhe

katrorë tekstesh (text box) në një shirit rrëshqitës,

RM 3

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të ndryshojë përmbajtjen e tekstit, fotografive dhe objekteve të vizatimit në një prezantim.Përmbajtja- Të shtojë, ndryshojë tekstin në një shirit rrëshqitës,- Të ndryshojë pamjen e teksti: lloji i shkronjave të








RM 4




trepjesorë, vijë dhe atij në formë ëmbëlsirës,- Të fshijë diagramet nga shiriti rrëshqitës.

RM 5




rotate) objektet e vizatimit,

215

- Të shtojë efektet e animimit në objekte, - Të ndryshojë efektet e animimit në objekte, - Të ndryshojë efektet e ndryshme të shiritave


rrëshqitës.

RM6 I trajnuari është në gjendje të përfundojë një prezantim , i cili do të jetë i gatshëm për distribuimPërmbajtja - Organizojë një shfaqje me shirita rrëshqitës,- Të fillojë një shfaqje/prezantim të shiritave








KR I trajnuari duhet të jetë në gjendje të :- Të hapë një aplikacion për prezantim,- Të krijojë një dokument të ri të prezantimit, duke i




216

RM 2

IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dokument prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një prezantim




katrorët e tekstit në një shirit rrëshqitës,- Të lëvizë fotografitë, objektet e vizatuara dhe

katrorët e tekstit nga shiriti rrëshqitës.










- Të fshijë tekstin, fotografitë dhe imazhet nga shiritët

217

rrëshqitës,



diagrameve të ndryshme të gatshme (kolonë, trepjesësh, vijë, dhe diagrami në fomë të ëmbëlsirës)







rotate) objektet e vizatimit,- Të shtojë efektet e animimit në objekte,- Të ndryshojë efektet e animimit në objekte,- Të shtojë efektet e ndryshme të shiritave rrëshqitës,- Të ndryshojë efektet e ndryshme të shiritave

rrëshqitës.


218

përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një dosje prezantimi. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur rradhazi. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me një disketë, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një prezantim
















219







Është e domosdoshme që i trajnuari të ketë certifikatën e edukimit të obligueshëm, njohuri paraprake dhe shkathtësi të barabarta me shkathtësitë dhe njohuritë të përvetësuara në rezultatet e mësimit (RM) RM4 dhe RM7 të Aplikimi Softverit (moduli 1) dhe rezultatet e mësimit të Aplikimi Softeverit (moduli 3)


RM 1

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të krijojë një web-faqe të thjeshtë duke përdorur aplikacionin për dizajnin e webfaqes.Përmbajtja- Hapja e aplikacionit për dizajnin e web-faqes,- Hapja e një web-faqe,- Krijimi i një web-faqe të re, e cila përmban vetëm një







RM 2

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të definojë një webfaqe dhe të kuptojë etiketat themelore të një web-faqeje (ang.basic html tags)Përmbajtja- Definimi i web-faqes- Definimi i përmbajtjes së webfaqes- Definimi i strukturës së webfaqes- Definimi i sistemit të navigacionit (ang.navigation)- Pamja/dizajni vizuel

RM I trajnuari duhet të jetë në gjendje të definojë një web-

220

3 faqe dhe të kuptojë bazat e html koditPërmbajtja - Shtimi i tekstin në një web-faqe,- Ndryshimi i pamjes së tekstit: lloji i shkronjave të



- Shtimi i fotografive, imazheve dhe animacionit në një web-faqe





RM 4



RM 5

I trajnuari duhet të jetë në gjendje të publikojë dhe rifreskojë një web-faqe Përmbajtja - Shikimi paraprak (ang.preview) të një web-faqeje në

shfletues (ang.browser),- Publikimi i një web-faqe, - Rifreskimi i një web-faqe.


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm


221

RM 1 IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një web-faqe. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe.


një faqe,- Të shtojë tekstin në faqe,- Të kopjojë (ang.copy), të prejë (ang.cut) dhe


pamjes (ang view mode) (dizajn, pamja paraprake, html),

- Pamja paraprake e faqes në shfletues (ang.browser),- Të ruajë një web – faqe (komandat “ruaje” dhe

“ruaje si”)- Të përdorë funksionin ndihmës në dispozicion

(ang.help)- Të mbyllë aplikacionin për dizajnin e web-faqes

RM 2

IV Vlerësimi është bazuar në punimin e nxënësit të përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të përpilojë një portfolio, e cila i përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Çdo i trajnuar duhet të krijojë një web-faqe. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban dosjet, të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe.


- Të analizojë lloje të ndryshme të web-faqeve,- Të analizojë audiencën e web-faqes,- Të definojë web-faqen,- Të definojë përmbajtjen e webfaqeve,- Të definojë strukturën e webfaqeve,- Të definojë sistemin e navigacionit (ang.navigation),- Pamja/dizajni vizuel.


222

përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e, gjithashtu edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë informatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe, si dhe me disketën, e cila përmban web-faqen paraprakisht të krijuar nga i trajnuari.






- Të rradhis (ang.align) tekstin (majtas, në qendër,djathtas, përmbledhja e tekstit në një qeli ang.justified),

- Të shtojë fotografi, imazhe dhe animacion në një web-faqe






përgatitur gjatë procesit të mësimdhënies-mësimit. I trajnuari duhet të dokumentojë secilën komand të përdorur me rradhë. I trajnuari duhet të jetë i pajisur me kompjuterin personal dhe me sistemin operativ të instaluar paraprakisht, si dhe me aplikacionin për dizajnimin e web-faqes e ,gjithashtu, edhe me disketën, e cila përmban dosjet , të cilat ofrojnë infromatën e nevojshme për të krijuar një webfaqe, si dhe me disketën, e cila përmban web-faqen paraprakisht të krijuar nga i trajnuari.


223

- Të krijojë link me një faqe tjetër në web-faqe,- Të krijojë link mes web-faqeve të ndryshme në

internet- Të krijojë një link fotografikë,- Të krijojë një link fotografikë që tregon një fotografi,- Të korrigjojë një link,- Të mënjanojë një link.



faqeje në shfletues (ang.browser),- Të publikojë një web-faqe, - Të refreskojë një web-faqe.








është: disketat, letra etj).- OHP-projektori,- Materialet e mësimdhënies, përfshirë transparencat e OHP,




224

PËRSHKRIMI I MODULITTitulli dhe

shifraNdërmarrësia AB-MA-1






RM 1



shërbimet, resurset e nevojshme, realizueshmëria, konkurrenca, pika unike e shitjes, vendim-marrja,

- Tregjet e mundshme: tendencat e tregut, modët, marketingu i përshtashëm ,konkurruesit, SWOT analiza (S-strength-përparësia, W-weakness- dobësia, O_opportunities – mundësitë dhe Th-threatness-Rreziqet),

- Tendencat, moda sezonale, mjedisi i afarizmit, shoqëror, ligjor dhe ambiental.

- Analiza e shënjestrave: nevojat dhe të priturat, problemet e mundshme, kufizimet financiare, shpërblimet, përparësitë dhe mangësitë e vetëpunësimit.


- Plani për zhvillimin personal dhe afarist: shkathtësitë, njohuritë, kualifikimet e nevojshme, harmonizimi i ekzistueses dhe të duhurës, identifikimi dhe planifikimi i nevojave për zhvillim, analiza e nevojave për aftësim, mundësitë për aftësim, burimet e ndihmës, përdorimi i profesionistëve (p.sh kontabilistët), aktivitet të tjera që realizohen jashtë ndërmarrjes(psh, printimi etj).

RM 2


partneriteti, ndërmarrje e kufizuar, organizatat

225

jofitimprurëse, përparësitë dhe mangësitë e secilës. - Kërkesat ligjore: planifikimi për autorizim(leje), ligjet

vendore për blerje, regjistrimi i ndërmarrjes, shoqëritë e sigurimeve,tatimi , siguria dhe shëndetësia, legjislacionet për punësim, legjislacionet për ambient.

RM 3


financat- Plani i marketingut: identifikimi i nevojave të

konsumatorëve, analiza e rezultateve nga hulumtimet primare dhe sekondare ne fushën e tregut, ndërlikimet për realizueshmëri, plani për marketingun e mallërave dhe shërbimeve

- Resurset: objektet, paisjet, materialet,fuqia punëtore, financat, përkrahja dhe administrata

- Plani financiar: shpenzimet, buxhetët dhe qarkullimi i parasë, burimet financiare, mbështetja e kërkesës për mjete financiare, analiza e projektuat fitim dhe humbje, si dhe bilanci.

- Prezantimi: qëllimet e planit afarsit, identifikimi i kërkesave, material ndihmë për kërkesat); formati (prezantimet me shkrim dhe me gojë, përdorimi i diagrameve, ndihma vizuele), audiencë e përbërë nga bankistët, agjencionet përkrahëse etj.

RM 4


direktoriumet lokale, shoqatat tregtare, odat ekonomike), huadhënësit, investitorët, furnitorët, agjencitë qeveritare, juristët dhe kontabilistët.





Planifikimi për zhvillimin real ose improvizues të biznesit do të ofrojë dëshminë e nevojshme. Në mënyrë teorike kjo do të përfshijë nxënësin në, zhvillimin e një ideje origjinale dhe të punojë deri në prezantimin dhe implementimin e sugjeruar të një plani final afarist. Duhet pasur parasysh, realizueshmërinë

226

dhe përshtashmërinë e ndërmarrjes, kur bëhet vlerësimi i rezultateve të mësimit. Rezultati kryesor nga ky modul do të jetë shkrimi dhe prezantimi i planit afarist nga secili nxënës. Përkushtimi i nxënësit në punë, do të kontrollohet përmes vlerësimit të prezantimeve të shkurtëra me gojë, të bëra gjatë procesit të zhvillimit të modulit,


RM 1 IV Një dokument me shkrim, që është përgatitja për fazën e parë të një plani afarist, ku tregohet numri i konsiderimeve të bëra dhe përparësitë dhe mangësitë e secilës. Ky projekt personal për hulumtim, duhet të mbulojë të gjitha përmbajtjet e identifikuara në rezultatet e mësimit 1 -RM1. Nxënësit duhet të japin një prezantim të shkurtë me gojë lidhur me progresin e planit të tyre,


RM 2

IV Dokument me shkrim, që është përgatitja për fazën e dytë të planit afarist, i cili identifikon dhe shpjegon legjislacionin,që ka të bëjë me llojin e biznesit dhe statusin tregtar, si dhe përcakton kufizimet e mundshme ligjore për burimet financiare.






RM 4 IV Dokument me shkrim, i cili tregon identifikimin e kontakteve të nevojshme për të bërë planin afarist operativ, duke përfshirë hollësitë e kontrollës financiare dhe të tjerave, të nevojshme për implementim, si dhe për prodhimin e materialeve të nevojshme të marketingut.



Qasjet e Nxënësit do ta përfundojnë këtë modul në nivel të

227

rekomanduara të mësimdhënies dhe mësuarit

pranueshëm kur të prezantojnë planin afarist, i cili përmban informatën e identifikuar për të gjitha përmbajtjet.



Nxënësit do të jenë përgjegjës për punën e tyre dhe duhet të përfundojnë atë në mënyrën që është e pranueshme për industrinë dhe tregtinë.




Titulli dhe shifra







RM 1


RM 2 I trajnuari është në gjendje të zbatojë shkathtësitë dhe njohuritë në skenarin e punës praktike.

228

Përmbajtja- Të arranzhohet në mes themelatës afariste dhe












RM 2





praktike dhe për aktivitet e realizuara.

229

- Të ofrojë një ditar për detyrat e realizuara nga dita në ditë.

RM 3 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një raporti me shkrim i bërë

në mënyrë individuale nga i trajnuari.

KR I trajnuari duhet:- Të ofrojë një pasqyrë të përgjithshme të dështimit

ose suksesit në Aftësimin në punë. Aftësimi përmes identifikimit sesi shënjestrat dhe objektivat janë përmbushur dhe nëse jo, pse jo? Problemet e shfaqura dhe vetë-çmuarja lidhur me atë se çka ka mësuar gjatë aftësimit në punë.


- Ky modul duhet të realizohet në objektet e ndonjë themelate afariste, që i ofron mundësinë të trajnuarit për të aplikuar shkathtësitë dhe njohuritë e fituara gjatë kualifikimit në një skenar të punës praktike dhe (ose) mundësinë për të mësuar shkathtësi dhe njohuri plotësuese, ashtu siç është përshkruar në profilet e trajnimit.




230

231

Shkolla filloreMosha 6-11 [5 vite]

Shkolla e mesme e ulëtMosha 11-15 [4 vite]

Shkolla e mesme e lartë

(Gjimnazi)

Shk.e përgj. me orientim të pjesërishëm

profesionalMosha 15-18/19

[3/4 vite ]

“Viti i Orientimit ” Mosha -15 [1 vit]

TREGU

I

PUNËS

Punëtorë i pakualifikuar

Zejtarë/Zanatçi

Formimi profesional për tërritur

Ministria për punë dhe çështje sociale7 Qendra statutare për aftësimin e të

rriturve

Universiteti i Shkencave Aplikative( Kolegjet 3 vjeçare me

nivelet akademike -Fakulteti,Magjistratura)

Universiteti(Fakulteti,

Magjistrastura, Doktoratura)

EDUKIMI DHE AFTËSIMI NË KOSOVË: SISTEMI I ARSIMIMIT GJATË GJITHË JETËS, NË PROCES

OJQ të cilat ofrojnë trajnime nëSektorë të ndryshëm

Sektore kryesore pas luftës• Inxhenieri• Ndërtimtari• Gastronomi/Hotelieri• Biznes/Administrat• Tekstil

Ndërmarrjet e mëdha shtetërore –zhvillimi i menaxhmentit

Zhvillimi i NVM –zhvillimi i menaxhmentit

Arsimi i përgjithshëm, profesionaldhe i lartë - plani reformues (2002)

Teknik

Shk.

ModelProfesi-onale

1- 4 vite

Punëtorë i kualifikuar

MjeshtërZanati

Kol.Terciare&PastSekond.

Kurse PMP

KKp

Shk.Ko.Pers.Punësuar

Kurse plotësuese

Kurse-PostSek.

Arsimipër tërritur

&Të nxënit

gjatëtërë

jetës

Kurse „Urë“

Shkolla filloreMosha 6-11 [5 vite]

Shkolla e mesme e ulëtMosha 11-15 [4 vite]

Shkolla e mesme e lartë

(Gjimnazi)

Shk.e përgj. me orientim të pjesërishëm

profesionalMosha 15-18/19

[3/4 vite ]

“Viti i Orientimit ” Mosha -15 [1 vit]

TREGU

I

PUNËS

Punëtorë i pakualifikuar

Zejtarë/Zanatçi

Formimi profesional për tërritur

Ministria për punë dhe çështje sociale7 Qendra statutare për aftësimin e të

rriturve

Universiteti i Shkencave Aplikative( Kolegjet 3 vjeçare me

nivelet akademike -Fakulteti,Magjistratura)

Universiteti(Fakulteti,

Magjistrastura, Doktoratura)

EDUKIMI DHE AFTËSIMI NË KOSOVË: SISTEMI I ARSIMIMIT GJATË GJITHË JETËS, NË PROCES

OJQ të cilat ofrojnë trajnime nëSektorë të ndryshëm

Sektore kryesore pas luftës• Inxhenieri• Ndërtimtari• Gastronomi/Hotelieri• Biznes/Administrat• Tekstil

Ndërmarrjet e mëdha shtetërore –zhvillimi i menaxhmentit

Zhvillimi i NVM –zhvillimi i menaxhmentit

Arsimi i përgjithshëm, profesionaldhe i lartë - plani reformues (2002)

Teknik

Shk.

ModelProfesi-onale

1- 4 vite

Punëtorë i kualifikuar

MjeshtërZanati

Kol.Terciare&PastSekond.

Kurse PMP

KKp

Shk.Ko.Pers.Punësuar

Kurse plotësuese

Kurse-PostSek.

Arsimipër tërritur

&Të nxënit

gjatëtërë

jetës

Kurse „Urë“

Në kuadër të reformave në arsim, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe e Teknologjisë (MASHT) filloi ndryshimet pozitive edhe në Arsim Profesional (AP) në Kosovë. Në programet për AP të Kosovës, gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, atë shoqëror të qytetarit dhe atë profesional të punëtorit të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta.Reformat në zhvillimin e kurrikulit në sektorët e Elektronikës, Teknologjisë Informative dhe Administrimit të Biznesit janë përkrahur nga Agjensioni Europian për Rindërtim. Agjensioni është përgjegjës për menagjimin e programeve kryesore të asistencës së Unionit Europian në regjionin e Ballkanit. Përfitues nga ky projekt janë MASHT dhe MPMS, e cila poashtu do ti përdor këto kurrikule në disa prej qendrave të saja për trajnim. Projekti është duke i përkrahur 8 shkolla të mesme profesionale të MASHT-it dhe 5 qendra të aftësimit profesional të MPMS.Si pikënisje për zhvillimin e kurrikulit ishte, analiza e nevojave të tregut të punës e kryer në bashkëpunim me Odën Ekonomike të Kosovës (OEK), në bazë të së cilës është bërë zgjedhja e profileve më të kërkuara nga lëmitë e Elektronikës, Teknologjisë Informative dhe Administrimit të Biznesit, për të cilat janë zhvilluar dokumentet e nevojshme me qëllim që realizohet mësimi në shkolla. Kështu, janë zhvilluar kornizat e kurrikulit për profilet e zgjedhura; Teknik i Elektronikës Industriale, Teknik i Elektronikës Konsumuese, Teknik për Riparimin e Pajisjeve Komunikuese dhe të Zyrës, Asistent për Administrimi të Biznesit (opcionet; Marketing, Financa dhe Administrim).Kurrikulat e zhvilluara nga projekti KosVet, dallojnë nga kurrikulat profesionale të zhvilluara më parë sepse janë të strukturuara në format modular. Kjo nënkupton që pjesët e kurrikulit mund të ofrohen edhe në formën e kurseve të shkurtëra për të rritur në qendrat e aftësimit profesional të MPMS.Në këtë seri të librave, kemi përmbledhur Programet mësimore që përmbajnë në vete Kornizën e kurrikulit, Modulet e lëndëve profesionale në të cilat është e inkorporuar pjesa teorike dhe praktike për profilet e mësipërme, ndërsa në një libër të veçantë janë përmbledhur Programet e lëndëve të kulturës së përgjithshme.Serioziteti në punë i mësimdhënësve të shkollave profesionale, bashkëpunimi i përhershëm ndërmjet tyre, diskutimi dhe ballafaqimi i mendimeve, përhapja e përvojave të përparuara, toleranca dhe konsensusi në dhënien e përfundimeve, janë themelet ku do të mbështeten vlerësimet për këto programe dhe, sidomos, idetë dhe propozimet për përmirësimin e tyre. MASHT i fton të gjithë mësuesit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit, si dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të AP të Kosovës, të japin kontributin e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në parametrat e standardeve evropiane e më gjerë.Sugjerimet tuaja mund t’i dërgoni me shkrim deri më 20 shkurt 2004, te personat e kontaktit: Luljeta Belegu Demjaha, Sektori për AP, MASHT, [email protected] dhe Ramë Likaj, projekti KosVet, [email protected].

Prishtinë, Gusht 2003

Vocational Education and Training ProjectAn EU-funded project managed by the European Agency for Reconstruction

Documents

INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSEmasht.rks-gov.net/uploads/2015/09/administrim-biznesi.doc · Web viewKlasa e XI Komunikim biznesi (Moduli 3) Kur nxënësit do të përfundojnë